chng 2.

cc thit b dng trong lp ghp

2-1. dy treo
2-1.1. Dy thng
c lm t tre, ay, x da ..., thng c dng nng cc vt nh
bng phng php th cng (vi Puli hoc ti quay tay). Thng c s dng
iu chnh hoc ko gi cho cc vt cu khi quay hoc lc theo phng
ngang. Nu dng cu th cng ng sut pht sinh cho php trong dy
thng phi 25 kG/cm2.
2-1.2. Dy cp
y l loi dng ph bin nht trong cng tc treo, buc, neo...
+ Cu to: Gia si cp c mt li bng ay hoc si c tm du. Xung
quanh li c qun bng nhiu b (tm) thp, mi b c qun bng nhiu si
dy thp nh c ng knh t 0,2 2 mm, c ng sut ko t 140 190
Kg/cm2. do ca cp ph thuc vo si thp con, thp con cng nh th cp
cng mm. Tuy nhin cp mau hng v t gi.
Thng thng trong dy cp c t 6 8 b nh, mi b c th gm: 16,
19, 37, ... si thp nh
+Phn loi:
+ Dy cp bn cng chiu: Chiu bn ca cc si thp nh cng chiu vi
chiu bn ca b cp trong dy. ng knh mi si nh t 0,5 1,5 mm
B cp
(gm nhiu si cp nh)

Li bng si tm du
Hnh 2.1
Dy cp v mt ct ngang

Loi ny mm, d un, d buc d tho g Dng thch hp cho dy ti. Tuy
nhin tit din dy b thu hp v dy b dn di khi cng.
+ Dy cp bn tri chiu: Chiu bn ca cc si thp nh ngc vi chiu
bn ca b cp trong 1 dy cp. Loi ny cng, kh treo buc v tho d, t b
thu hp tit din khi ko, ng knh mi si thp nh t 1 2 mm, dng lm
dy cng (dy vng) hoc dy neo.
+ Ngoi ra cn li cp mm 1 + 6 + 61, ng knh mi si 0,2 1 mm
gi l cp la rt ph hp cho neo buc, tuy nhin gi thnh cao.
+ La chn v tnh ton dy cp.
- Sc chu ko ca dy cp.

R
K

Trong :
S: sc chu ko cho php (kG).
R: Lc lm t cp - ly theo thng s k thut sn xut hoc
thng s th nghim (kG)
K: H s an ton, ph thuc vo tnh cht lm vic ca dy cp, (K
= 3,5 8)
K = 3,5 Cho dy neo, dy ging
K = 4,5 Cho rng rc ko tay.
K = 5: Cho rng rc my.
K = 6 Cho dy cp cu vt nng trn 50 tn, cho dy cu c mc
cu hoc c vng quai 2 u dy.
K = 8 Cho dy cu b un cong v buc vt.
Bng 2-1. Chn cp theo trng lng vt cu
Trng lng vt cu (Tn)
ng knh cp (mm)
<5
15
20
5 15
26
15 30
30
30 60
* Ch
+ Sau 1 thi gian s dng dy cp b h hng dn(st, mi mn, t nhiu
si cp nh...). Nu trong mt bc bn ca dy cp m c s si thp b t
10% tng s si cp nh ca dy dy cp khng s dng c na. Bc bn
dy cp l khong cch gia 2 im trong s vng dy bng s tm dy c
trong cp .
+ Khng dy cp b dp, gy khi s dng.
+ Khng dy cp c st vo cc vt cng nh tng, ct hay ng vo
ng in cao th, hoc cc nhnh c st nhau khi lm vic...
+ Hng ngy trc khi s dng cn phi kim tra k dy cp.
+ Dy cp phi c bo qun ni kh ro, thng xuyn tra du m.
+ Khi cht dy cp, 2 u on cp khng b bung ra, cn buc trc
ch nh cht bng thp do 1 on = 1 2 ln ng knh cp hoc c th hn
li.
+ Khi ni cp, tu theo yu cu m c th ni bng kp, kp chm hay ni
buc.
2-2. dy cu v cc thit b
L loi dy cp mm c ng knh ti 30 mm; c gia cng trc vi 2
u c quai cu v mc cu.

+ Dy cu n: C mc cu v vng ai hai u, chiu di dy t 5

10m, dng treo hoc cu vt. Khi cu vt dy lm vic c lp tng dy cp
mt.
+ Dy cu kp (kn): C th di ti 15m. u im l c th treo buc c
nhng cu kin c hnh dng kch thc khc nhau. Tuy nhin nhc im l
tho lp phc tp nht l i vi cc cu kin c nt treo buc trn cao: ct,
dm cu chy dn v ko ... Lm tc thi cng lp ghp chm.
b)

a)

Hnh 2.2 - Dy cu
a) Dy cu kp
b) Dy cu n

+ Chm dy cu: L mt chm dy gm

nhiu dy cu (2, 4,6 hoc 8 nhnh), dng
cu cc cu kin c kch thc ln, trng
lng ln VD: Tm btng sn, dn v ko...
Khi treo, cu vt bng chm dy cu,
m bo cho sc cng trong mi dy cn
bng nhau cn ch mi lin h v chiu
di ca cc dy v v tr t mc cu trn
cu kin. Nh vt lc cng trong dy cu
ph thuc vo gc dc ca dy i vi
ng thng ng. Gc dc cng ln th lc
trong mi nhnh dy cng ln.
Lc S trong mi nhnh dy cu c
xc nh.
S

p/4
p/4

p/4

p/4

p
Hnh 2.3 - Chm dy cu

1 P
P
. a
cos m
m

Trong :
P: Trng lng ca vt cu (Tn)
m: S nhnh dy cu.
: Gc dc ca nhnh dy vi ng thng ng.
a

s = p/2

1
: H s ph thuc gc dc ca dy.
cos

s = p/2

s = p s = 0.575p
600
600

s = 0.7p

s=p

450
600

450

300
450

Hnh 2.5 - Ni lc trong nhnh dy khi gc nghing khc nhau

30

300

T kt qu xc nh ni lc trong cc nhnh dy khi treo vt cc gc

nghing khc nhau ta nhn thy: Khng nn buc cc nhnh dy c gc nghing
vi phng thng ng ln hn 600 v nh vy lc cng trong cc nhnh dy s
rt ln v gy ra lc nn ph trong cu kin c nng (do nh hng ca cc
thnh phn lc nm ngang trong nhnh dy).
* Ch :
- Khi treo cu vt, v tr mc cu nm trn ng thng ng vung gc
vi phng nm ngang v i qua trng tm ca cu kin.
- Khi cu vt, cc nhnh dy cu ng thi t ln mc cu trnh gy
hin tng tp trung ng sut cho 1 dy qu ln do cc dy chu lc khng ng
thi, cn ch mi lin h v chiu di ca dy. Thng ngi ta s dng thit
b gi l vnh khuyn t cn bng.
- treo cc cu kin ln v gip cho cc dy treo lm vic vi sc ko c
li nht ngi ta cn s dng cc n treo v khung treo. Tu theo loi (hnh
dng, kch thc, trng lng) kt cu m n treo l thanh n gin, h n
treo hay h khung treo thch hp.
Dy
treo
on
treo

Hnh 2.5 - n treo v dn treo

+ Tng , mc cu:
+ Kch, ti:
2-3. Cc thit b nng vt n gin
2-3.1. Puli: L thit b trc n gin gm 1 hay nhiu bnh xe; dy cp cun

Hnh 2.6 - Puli cu

quanh vnh bnh xe; trc bnh xe c c nh vo 2 m Puli v thanh ko,

ngoi ra cn c quai treo v mc cu.
Puli mt bnh xe dng cho vt nng 3 10 tn cc buli t 2 bnh xe
nng cc vt c trng lng ln hn.
C 2 loi Puli nng h vt.
+ Puli c nh
+ Puli hng ng.
2-3.2. Rng rc
L thit b treo trc gm 2 Puli, ni vi nhau bng dy cp, Puli trn c
nh, Puli di di ng. Dy cp ln lt qua cc bnh xe. Mt u dy cp c
nh vo 1 Puli (c th trn hoc di), u dy kia lun qua cc Puli hng
ng ri ti Ti. Puli di ca rng rc c mc cu treo vt.
S dng rng rc th li v lc, tc l c th s dng cc ti c trng ti
nh hn trng ti ca vt nng. tuy nhin lc tc dng nng vt nh hn trng
lng ca vt bao nhiu ln th tc nng vt li gim by nhiu ln.
Trong rng rc, nhnh dy treo vt l dy ni t rng rc c nh ti rng
rc di ng. S nhnh dy treo vt tng ln bao nhiu ln th lc cng trong mi
nhnh dy neo gim i by nhiu ln. Thc vy lc S mi nhnh dy c tnh:
S

P
(kG)
n

Cng thc ny c tnh khi b qua ma st gia

dy v bnh xe.
Trong :
S: Lc cng trong mi nhnh dy (kG)
n: S nhnh dy treo vt (bng 6 trn hnh
v)
Khi k ti ma st gia dy v bnh xe th lc
cng trong mi nhnh dy l S' s ln hn S.
Lc ko ca ti c tnh:
St

P
(kG)
m

Trong :
St: Lc cng trong nhnh dy chy ra ti

Hnh 2.7 - Rng rc

(kG)
m: H s ph thuc vo
+ S nhnh dy treo vt
+ S Puli hng ng
+ Ma st trc bnh xe.
m: c tra bng (SGK)
2-3.3. Pa lng
L thit b treo trc vt c lp (khng cn thm my ti nh rng rc).
Loi ny c Palng xch v Palng in.
Khi cn gim lc ko i n ln no (gim hn so vi rng rc) ngi ta
s dng Palng. l mt h rng rc c ghp li.

Tuy nhin cng nh rng rc s dng Palng li c bao nhiu ln v lc

th thit by nhiu ln v qung ng i.
Rng rc c chiu cao nng vt ln hn ca Palng, tuy nhin lc ko
trong Palng nh hn rt nhiu ca rng rc. Vi rng rc khi lc tc dng S > P
vt c nng ln, khi khng tc dng lc ko S Vt c h xung. Khc
phc im ny, Palng ngi ta s dng cht hm c tc dng khng cho vt
h xung khi khng cn tc dng lc ko. Mun h vt xung ko dy theo
chiu ngc li.
2-3.4. Ti
2-3.4. Kch
2-4. Cc thit b neo gi
2-4.1. Neo c nh ti
Tu iu kin thc t c nh ti:
+ Ti c neo gi vo cc im c nh c sn nh: Ct, mng hay cc
neo c thi cng trc
+ Khi khng c cc im neo gi c sn, cn phi c cc bin php neo
gi m bo n nh cho ti.
Lc t vo ti nm ngang hoc nghing. Ty tng trng hp t lc v
bin php neo gi m ti c th b mt n nh trt hoc lt.
+ Ti mt n nh trt
iu kin n nh chng trt l: Tms kS
Tms- Lc ma st vi nn do trng lng ti v neo gy ra
S- Lc ko t vo ti
k- H s n nh
+ Ti mt n nh lt

G
b

Hnh 2.8 - Tnh ton n nh ti

iu kin chng lt l:
MC.L k. Mgl.
Q(c + b) + G.c K. S. a
Q

K.S.a G.c
(Q c th: 0, 0).
b c

Q > 0 t i trng Q
Q < 0 Khng cn t i trng
k- H s an ton, k = 1.5
Khi lc ti hp vi phng nm ngang 1 gc , khi c th cn t
thm i trng chng lt Q1 pha trc ti v lc ny ti c th b lt quanh
im B
S
S2
S

S1
a

B
Q

Q1

b
c
d
Hnh 2.9 - Tnh ton n nh ti

Ta c:
K. S2. c S1. a + Q1. d + G. c + Q. b
Trong : S1 = S. cos ; S2 =S.Sin
Vy: Q1

K.S 2 .c S1 .a G.c Q.b

d

Nu Q1 > 0 Cn t i trng c gi tr l Q1.

Q1 < 0 Ti n nh khng cn Q1.
2-4.2. Neo gi bng dy ging
C 2 loi neo gi dy ging.
+ Neo yn nh: Loi ny s dng cho dy ging c chiu di khng i,
loi ny thng kt hp vi tng , kch.
Ra ti

Tng

Rng rc

Dy ging

Dy ging

Hnh 2.10 - Neo yn nh

Hnh 2.11 - Neo bt yn nh

+ Neo bt yn nh: Loi ny dng cho dy ging c chiu di thay i

m khng cn thay i v tr neo. Khi s dng loi ny thng kt hp vi ti,

1 3 T

3 6 T

6 10 T

1.21.5m

rng rc (neo ging cc cp my cu thng .......... v tr ).

2-4.3. Cu to v tnh ton mt s loi neo
+ Cc neo g
C ng knh t 18 33cm c ng thnh mt hoc hai hoc ba hng
su xung mt t ti 1,2 1,5 m.

Hnh 2.12 - Cu to cc neo g

S lng, kch thc v chiu su ng cc ph thuc vo lc ko ca dy

vng v sc chu ti ca nn t.
+ S tnh ton vi cc neo.
Xem cc neo b un quanh mt im O no . Xc nh ti trng tc
dng ln cc neo, t i xc nh xem sc chu ti ca t nn v ng sut un
(u) trong cc neo.
Trong thi cng s dng bng tra theo lc tc dng vo cc v loi t
chn loi cc, s lng cc cho ph hp (xem SGK).
+ Cc neo cnh vt bng thp
+ L mt dng neo cc c quai lin kt vi dy neo. Phn thn c th
bng thp c hoc thp rng. u di l mi nhn thun tin cho vic h
neo, trn thn c cnh neo bng thp.
+ Dng cnh rng (Bc cnh dy) neo trong t mm.
+ Dng cnh hp (Bc cnh tha) nao trong t cng.
+ Ngoi ra cn c loi neo c khun cc quai treo v tm t. Quai treo c
th xoay thay i gc dy ging vi phng ngang.
+ Khi h neo dng n x qua quai v xoay neo s c a xung t.
u im:
+ S dng cho bt k loi t no tr bn v t .
+ Lp t v h neo n gin, khng tn cng o v lp h.
+ C th s dng nhiu ln rt kinh t.
+ Khng ph v c cu t nn
Nhc im
+ Gi thnh cao
2-4.4. Neo ngm (H th)
+ Tc dng: neo gi khi lc tc dng ln neo ln.
+ Cu to: o xung t mt h su t 1,5 3,5m di chn b cy
g ln, mi cy c chiu di 2 3m, ng knh n 250. Hin nay hay s dng
khi b tng hoc b tng ct thp. S dng dy cp, mt u buc vo neo, u

kia a ln mt t nghing 1 gc (u dy ny s ni vi u dy ging)

+ Khi chu lc ko t 3 20 tn: S dng h th khng gia cng.
+ Khi lc ko ln t 20 40 tn, S dng h th c gia cng
B

a)

b)

S2
Q

S1
b

h2

h1

h2

S2

S1
b

Hnh 2.13 - Neo h th a) C gia cng

b) Khng gia cng

Tnh ton h th khng gia cng

Di tc dng ca lc ko nghing S, lc ny c phn tch ra thnh cc lc S1
v S2. Gi trng lng khi t ln b cy l G. Khi :
Bb
G
.H.L.
2
Trong : + B; b: L b rng trn v di h.
+ L: Chiu di b cy.
+ H: Chiu su h t mt t n mt trn ca b cy.
+ : Dung trng ca t.
S1 = S. Cos ; S2 = S. Sin.
Lc S2 c tc dng nh b cy ln, do vy to ra mt lc ma st T ko b
cy tr xung (ma st gia g v t).
Lc S1 c tc dng ko b cy p vo thnh bn phi ca h o.
T = f1. S1 ; f1 = 0,5: L h s ma st ca g v t
+ n nh ca h th di tc dng ca ti trng thng ng S2 l:
T + G K. S2 vi K = 3 l h s n nh
+Lc S1 gy lc tc dng vo nn t. Cn kim tra ng sut sinh ra trong
t nn.

S1
[ ]
h.L

Trong :
: H s nn khng u ; = 0,25.
h: Chiu cao b cy.
L: Chiu di b cy.
[]: ng sut cho php ca t.

+ iu kin n nh ca h th di tc dng ca lc thng ng S2:

G + T K. S2.
K: L h s n nh ; K = 1,5 2.
2-4.5. Neo b tng
+ Neo btng c s dng khi lc ko S kh ln. Loi ny c s dng
ph bin v thi cng tin li, gi thnh h do c s dng nhiu ln.
+ Neo btng gm mt hay nhiu khi btng c sn, chng c lin
kt vi nhau bng bulng s qua cc l cha sn khi c (thng lin kt i
mt).
+ Neo btng c th c t ni trn mt t hoc t na ni, na chm
di mt t.

L bu lng lin kt

b
Hnh 2.14 - Neo b tng

b)

a)
Hnh 2.15 - a) Neo ni
b) Neo na ni na chm

+ Neo t ni
+ Chu c lc ko t 3 40 Tn, gc nghing dy ko khong 450 vi
phng ngang. Neo c t trn nn t m cht.
+ tng sc bm ca neo vo t, cc khi btng c t ln khung
bng thp c nhng chn dao bng thp ch U cm su vo t.
+ Neo t ni c u im l: Thi cng nhanh, gi thnh h, khng phi tn
cng lao ng o t. S dng c bit tin li nhng ni c nhiu mng li
ng ngm.
+ Neo na ni na chm
Lm bng cc tm btng ct thp. Loi ny c th chu lc ko t 10
80Tn. Dy neo hoc thanh neo nghing vi phng nm ngang mt gc

300. Cc tm b tng neo c t na chm di mt t. Loi ny c u im

l kh n nh, tuy nhin phi tn cng lao ng o t.
Tnh ton neo b tng
S
- Neo t ni
S2

S1
G
a
b
Hnh 2-16. S tnh ton neo ni

Lc S2 thng ng gy lt khi b tng cn kim tra n nh chng lt:

G.a kS2.b = kS.Sin G

kS.Sin
a

Vi k = 1,4 l h s n nh
- Thnh phn nm ngang S1 gy trt. Lc gi lc ny gm: Trng lng
khi b tng (G); lc ma st T gia khung st v t. Lc dnh do dao st cm
vo t hay l lc cn chng ct Rc.
T = (G-S2). f ; f = 0,3: L h s ma st gia thp v t.
Rc = 2. b. h. rc.
Vi b: chiu rng chn neo (m)
h: Chiu cao chn neo (m)
rc: Lc cn ring chng ct
rc = 0,35 0,6 Kg/cm2 t mm.
rc = 0,6 1,2 Kg/cm2 t rn trung bnh.
Rc : Lc cn chng ct.
Do :
T + Rc K. S1
- Neo na ni na chm
Tnh ton kim tra n nh chng lt tng t neo ni, sau tnh ton
kim tra sc chu ti ca nn t (phn neo chm xung t).
u nhc im ca neo b tng
- u im:
+ S dng c nhiu ln
+ Vi neo ni c th s dng c thun tin nhng ni c h
thng ng ng hoc ao, h.
+ Khng nh hng n kt cu nn v cc cng trnh ngm.
- Nhc im: Vi neo na chm phi tn cng lao ng o t, phi
s dng cn trc lp t.