2.

Nh÷ng phÈm chÊt ®¹o ®øc, c¬ b¶n cña ngêi viÖt nam trong thêi ®¹i
míi:
2.1. Trung víi níc hiÕu víi d©n:
§©y lµ phÈm chÊt, lµ chuÈn mùc ®¹o ®øc quan träng nhÊt, bao chïm nhÊt
cña ngêi c¸ch m¹ng. Bëi v× con ngêi cã rÊt nhiÒu mçi quan hÖ kh¸c nhau nhng quan
hÖ víi níc víi d©n cã ý nghi· v« cïng quan träng - lµ t©m ®iÓm ®Ó ®¸mh gi¸ ®¹o
®øc cña con ngêi cña mçi chiÕn sÜ c¸ch m¹mg.
- Trung hiÕu lµ kh¸i niÖm ®· cã trong t tëng ®¹o ®øc truyÒn thèng ViÖt
Nam vµ ph¬ng ®«ng nã gi÷ vai trß chñ ®¹o trong ®êi sèng tinh thÇn cña c¸ nh©n.
Nhng nã chøa ®ùng néi dung rÊt h¹n hÑp, thÓ hiÖn ë mÖnh ®Ò "trung víi vua
hiÕu víi cha mÑ". Néi dung ®ã chØ ph¶n ¸nh bæn phËn, tr¸ch nhiÖm cña thÇn d©n
®èi víi nhµ vua, cña con c¸i ®èi víi cha mÑ
Tëng trung qu©n ¸i quèc-la ngu trung-vua sö thÇn tö thÇn bÊt tö bÊt trung;
cha me ®Æt ®©u con ngåi ®Êy míi lµ hiÕu, con c¸i hoan toµn bi lÖ thuéc vµo cha
mÑ
HCM ®· g¹t bá néi hµm kh¸i niÖm cò nh÷ng h¹n chÕ trong tëng ®¹o ®øc nho
gi¸o vµ ®a vµo kh¸i niÖm cò nh÷ng néi dung míi mang tÝnh chÊt c¸ch m¹ng, ph¶n
¸nh mét néi dung ®¹o ®øc míi cao réng h¬n. §ã lµ tëng trung víi níc hiÕu víi d©n.
- Trung víi níc lµ:
+ Trung lµ trung víi níc (víi sù nghiÖp dùng níc vµ gi÷ níc) víi §¶ng víi lý tëng
c¸ch m¹ng. Níc ë ®©y lµ cña d©n, d©n lµ chñ cña níc
+ Trong mçi quan hÖ gi÷a c¸ nh©n vµ céng ®ång x· héi ph¶i biÕt ®Æt lîi Ých
cña ®¶ng, cña tæ quèc, cña nh©n d©n lªn trªn, lªn tríc. ViÖc g× cã lîi cho d©n th×
hÕt søc lµm, viÖc g× cã h¹i cho d©n th× hÕt søc tr¸nh
+ QuyÕt t©m phÊn ®Êu thùc hiÖn th¾ng lîi môc tiªu c¸ch m¹ng, thc hiÖn tèt
chñ tr¬ng chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ níc
- HiÕu lµ hiÕu víi tæ quèc, hiÕu víi ®ång bµo víi toµn d©n. HiÕu víi d©n
nghÜa lµ bao nhiªu quyÒn h¹n ®Òu lµ cña d©n, bao nhiªu lîi Ých ®Òu v× d©n, bao
nhiªu lùc lîng ®Òu ë n¬i d©n.
Níc lÊy d©n lµm gèc.
Gèc cã v÷ng th× c©y míi bÒn
x©y lÇu th¾ng lîi trªn nÒn nh©n d©n.
HiÕu víi d©n kh«ng cßn dõng l¹i ë chç th¬ng d©n víi tÝnh chÊt lµ ®èi tîng
cÇn ph¶i d¹y dç ban ¬n, mµ lµ ®èi tîng cÇn ph¶i phôc vô hÕt lßng: Ngêi nh¾c nhë
c¸n bé ph¶i nhí r»ng: D©n nh níc m×nh nh c¸, ph¶i g¾n bã víi d©n, gÇn d©n, th©n

1
d©n, ph¶i lµm cho d©n mÕn, khi s¾p ®Õn d©n mong, khi ®i d©n tiÕc chí v¸c
mÆt lµm quan c¸ch m¹ng ®Ó cho d©n ghÐt, d©n khinh, d©n kh«ng ñng hé. D©n
lµ chñ chÝnh phñ lµ ®Çy tí chø kh«ng ph¶i lµ quan nh©n d©n "®Ì ®Çu cíi cæ
nh©n d©n"
Néi dung cña hiÕu víi d©n lµ :
+ Kh¼ng ®Þnh vai trß søc m¹nh cña nh©n d©n, d©n lµ gèc cña níc s¸ng t¹o ra
cña c¶i vËt chÊt. lµm nªn lÞch sö.
+ Ph¶i tin d©n, häc d©n kÝnh träng d©n, l¾ng nghe ý kiÕn cña d©n, hßa
m×nh víi d©n, g¾n bã víi d©n, tæ chøc vËn ®éng nh©n d©n thùc hiÖn tèt ®êng lèi
chÝnh s¸ch cña ®¶ng vµ níc (c¸n bé ph¶i n¾m v÷ng d©n t×nh, hiÓu râ d©n t©m,
ph¶i thêng xuyªn quan t©m c¶i thiÖn d©n sinh, n©ng cao d©n trÝ ®Ó d©n hiÓu
®îc quyÒn vµ tr¸ch nhiÖm cña ngêi chñ ®Êt níc, cã nh vËy c¸n bé míi ®îc d©n tin -
quý - kÝnh.
Nh vËy tõ trung víi vua hiÕu víi cha mÑ chuyÓn thµnh trung víi níc hiÕu víi
d©n lµ mét cuéc c¸ch m¹ng mét sù ®¶o lén trong quan niÖm ®¹o ®øc
truyÒn thèng. HCM kh«ng chØ kÕ thõa nh÷ng gi¸ trÞ cña chñ nghÜa yªu níc
truyÒn thèng cña d©n téc mµ cßn vît qua ®îc nh÷ng h¹n chÕ cña truyÒn thèng.
2.2 CÇn kiÖm liªm chÝnh chÝ c«ng v« t
§©y lµ nÐt ®Æc trng cña ®¹o ®øc c¸ch m¹ng, lµ phÈm chÊt ®¹o ®øc g¾n
liÒn víi ho¹t ®éng hµng ngµy cña mçi ngêi .
CÇn kiÖm liªm chÝnh, chÝ c«ng v« t còng lµ nh÷ng kh¸i niÖm ®¹o ®øc
truyÒn thèng ®îc HCM tiÕp thu cã chän läc, c¶i biÕn vµ ®a vµo néi dung míi, yªu
cÇu míi Ngêi chØ ra r»ng phong kiÕn chØ nªu ra cÇn kiÖm liªm chÝnh nhng kh«ng
thùc hiÖn. Ngµy nay nªu ra cÇn kiÖm liªm chÝnh cho c¸n bé thùc hiÖn lµm g¬ng
cho nh©n d©n theo ®Ó lîi cho níc cho d©n - ®ã lµ biÓu hiÖn - mét minh chøng
cho phÈm chÊt trung víi níc hiÕu víi d©n.
C¸c ph¹m trï ®¹o ®øc ®ã ®îc HCM gi¶i thÝch rÊt cô thÓ, rÊt râ, rÊt dÔ hiÓu
®èi víi mäi ngêi.
Ngêi coi cÇn kiÖm liªm chÝnh lµ bèn ®øc tÝnh cña con ngêi, nhÊt lµ ®èi víi
c¸n bé ®¶ng viªn . Nã cã quan hÖ mËt thiÕt víi nhau nh bèn mïa cña trêi bèn phng
cña ®Êt. ThiÕu mét mïa th× kh«ng thµnh trêi, thiÕu mét ph¬ng, th× kh«ng thµnh
®Êt, thiÕu mét ®øc th× kh«ng thµnh ngêi.
HCM kh¼ng ®Þnh cÇn kiÖm liªm chÝnh lµ thíc ®o b¶n chÊt ngêi cña mçi
con ngêi lµ c¸i cÇn thiÕt ®èi víi c¸n bé ®¶ng viªn v× nÕu c¸n bé ®¶ng viªn m¾c sai
lÇm khuyÕt ®iÓm th× kh«ng nh÷ng ¶nh hëng ®Õn b¶n th©n mµ cßn ¶nh hëng
®Õn nhiÖm vô chung cña c¸ch m¹ng ®Õn uy tÝn ®¶ng ®Õn nhµ níc bëi v× nÕu hä

2
cã quyÒn hµnh, lµ l·nh ®¹o thiÕu l¬ng t©m kh«ng cã ®¹o ®øc th× sÏ trë nªn hñ b¹i
dÔ biÕn thµnh s©u mät ®ôc khoÐt nh©n d©n
CÇn kiÖm liªm chÝnh cßn lµ thíc ®o sù giµu cã vÒ vËt chÊt, sù v÷ng m¹nh
vÒ mÆt tinh thÇn, sù v¨n minh tiÕn bé cña d©n téc
CÇn kiÖm liªm chÝnh chÝ c«ng v« t cã quan hÖ mËt thiÕt víi nhau. cÇn
kiÖm liªm chÝnh sÏ dÉn ®Õn chÝ c«ng v« t, ngîc l¹i chÝ c«ng v« t mét lßng mét d¹
v× nh÷ng viÖc Ých quèc lîi d©n th× nhÊt ®Þnh sÏ thùc hiÖn ®îc cÇn kiÖm liªm
chÝnh vµ chØ cã chÝ c«ng v« t th× míi míi nªu cao chñ nghÜa tËp thÓ quÐt s¹ch
®îc chñ nghÜa c¸ nh©n
+ Cã thÓ nãi cÇn kiÖm liªm chÝnh chÝ c«ng v« t lµ c¸i cÇn ®Ó lµm viÖc
lµm, ngêi, lµm ngêi, lµm c¸n bé, phông sù ®oµn thÓ, giai cÊp vµ nh©n d©n, tæ
quèc vµ nh©n lo¹i. Lµ thíc ®o v¨n minh tiÕn bé cña mét d©n téc.
Båi dìng phÈm chÊt nµy sÏ lµ cho con ngêi v÷ng vµng tríc mäi thö th¸ch. Tuy
nhiªn ®©y lµ vÉn ®Ò phøc t¹p, do ®ã viÖc tu dìng rÌn luyÖn nã ph¶i diÔn ra hµng
giê, hµng ngµy ë mäi n¬i mäi lóc mäi hoµn c¶nh. Gièng nh ph¶i ¨n c¬m uèng níc
hÝt khÝ trêi trong cuéc sèng con ngêi.
2.3 Yªu th¬ng con ngêi:
- §©y lµ mét trong nh÷ng phÈm chÊt ®¹o ®øc cao ®Ñp nhÊt, phÈm chÊt ®ã
lµ sù kÕ thõa truyÒn thèng nh©n v¨n cña d©n téc kÕt hîp víi chñ nghÜa nh©n ®¹o
céng s¶n, tinh thÇn nh©n v¨n cña nh©n lo¹i cïng víi sù thÓ nghiÖm cña chÝnh b¶n
th©n HCM, qua häat ®éng thùc tiÔn c¸ch m¹ng.
-T×nh th¬ng yªu bao la v« bê bÕn tríc hÕt Ngêi giµnh cho nh÷ng ngêi cïng
khæ, nh÷ng ngêi lao ®éng bÞ ¸p bøc bãc lét kh«ng ph©n biÖt mÇu da d©n téc.
¥ trªn ®êi nµy cã hµng triÖu ngêi, hµng tr¨m ngh×n c«ng viÖc, nhng cã thÓ
chia thµnh hai h¹ng ngêi: ngêi thiÖn vµ ngêi ¸c vµ hai thø viÖc: viÖc chÝnh vµ
viÖc tµ. Lµm viÖc chÝnh lµ ngêi thiÖn, lµm viÖc tµ lµ ngêi ¸c. Tõ ®ã Ngêi kÕt
luËn nh÷ng ngêi bÞ ¸p bøc bãc lét, nh÷nng ngêi lµm ®iÒu thiÖn th× dï mµu da
chñng téc, t«n gi¸o cã kh¸c nhau vÉn cã thÓ thùc hµnh hai ch÷ b¸c ¸i, vÉn cã thÓ
®¹i ®oµn kÕt ®¹i hßa hîp nh anh em mét nhµ
- T×nh th¬ng con ngêi ë HCM kh«ng ph¶i lµ chung chung tr×u tîng theo kiÓu
t«n gi¸o, mµ lu«n ®îc nhËn thøc vµ gi¶i quyÕt trªn lËp trêng cña giai c©p v« s¶n
®iÓm xuÊt ph¸t cña t×nh yªu th¬ng con ngêi ë HCM võa s©u xa vïa gÇn gòi cô
thÓ, thÓ hiÖn trong quan hÖ b¹n bÌ, ®ång chÝ, víi ngêi b×nh thêng trong hµng
ngµy, ®èi víi nh÷ng cã sai lÇm khuyÕt ®iÓm ®· nhËn ra lèi lÇm lµ cè g¾ng söa
ch÷a. T×nh yªu híng tíi c¸c d©n téc bÞ ¸p bøc nh÷ng ngêi n« lÖ, ngêi cïng khæ.

3
 - §iÓm næi bËt trong t×nh th¬ng yªu con ngêi cña HCM lµ th¬ng yªu nh©n
d©n. Ngêi quan t©m ®Õn mäi ®èi tîng: tõ cô giµ, bé ®éi, d©n c«ng, phô n÷, thanh
niªn ®Õn c¸c ch¸u thiÕu niªn nhi ®ång...S÷a ®Ó em th¬, lôa tÆng giµ
- T×nh th¬ng yªu con ngêi ë HCM lu«n g¾n víi hµnh ®éng cô thÓ. Mang l¹i
c¬m ¨n ¸o mÆc, tr¶ l¹i nh©n phÈm cho con ngêi. Suèt ®êi phÊn ®Êu cho ®éc lËp
cña tæ quèc, tù do, h¹nh phóc cña nh©n d©n.
2.4. tinh thÇn quèc tÕ trong s¸ng :
Tëng HCM lµ sù thèng nhÊt, hßa quyÖn gi÷a chñ nghÜa yªu níc ch©n chÝnh
víi chñ nghÜa quèc tÕ v« s¶n trong s¸ng thñy trung ®ã lµ tinh thÇn " tø h¶i giai
huynh ®Ö" mµ ngêi tiÕp thu ®îc cña nho gi¸o vµ c¶i biÕn thµnh mÖnh ®Ò "bèn
ph¬ng v« s¶n ®Òu lµ anh em"
Theo HCM CNQTVS, ph¶i g¾n liÒn víi chñ nghÜa yªu níc, nÕu tinh thÇn
yªu níc kh«ng ch©n chÝnh, CNQT kh«ng trong s¸ng th× cã thÓ dÉn tíi CNDT hÑp
hßi, x« vanh biÖt lËp, kú thÞ chñng téc hoÆc bµnh tríng b¸ quyÒn. Nh÷ng quan
niÖm sai lÖch nµy cã thÓ dÉn tíi chç ph¸ vì sù æn ®Þnh vµ thèng nhÊt quèc gia,
ph¸ vì t×nh ®oµn kÕt trong cuéc ®Êu tranh chung, thËm trÝ ®a ®Õn t×nh tr¹ng
®èi ®Çu, ®èi ®Þch.
- CNQT lµ mét trong nh÷ng ®Æc ®iÓm quan träng cña ®¹o ®øc CSCN. Nã
b¨t nguån tõ b¶n chÊt cña giai cÊp c«ng nh©n vµ CNXH nh»m vµo mçi quan hÖ
réng lín vît qua khu«n khæ quèc gia d©n téc.
- §ã lµ tinh thÇn ®oµn kÕt cña nh©n d©n viÖt nam víi c¸c ®©n téc bÞ ¸p bøc
víi nh©n d©n lao ®éng c¸c níc, víi nh÷ng ngêi tiÕn bé yªu chuéng hßa b×nh vµ
c«ng lý trªn thÕ giíi, nh»m môc tiªu lín cña thêi ®¹i ,lµ hßa b×nh ®éc lËp ®©n téc
d©n chñ vµ tiÕn bé x· héi lµ hîp t¸c vµ hò nghÞ víi tÊt c¶ c¸c níc, c¸c d©n téc, lµ sù
t«n träng c¸c d©n téc, ®Êu tranh chèng sù thï h»n d©n téc ®Êu tranh cho s b×nh
®¼ng gia c¸c d©n téc, cho hßa b×nhvµ ph¸t triÓn cña nh©n lo¹i .
Theo HCM tinh thÇn quèc tÕ v« s¶n trong s¸ng lµ tinh thÇn "giup b¹n lµ tù
gióp m×nh", nã hoµn toµn xa l¹ víi chñ nghÜa x« vanh hay chñ nghÜa d©n téc hep
hßi, d©n téc cùc ®oan vµ lµ sù thèng nhÊt gi÷a chñ nghÜa yªu níc víi chñ nghÜa
quèc tÕ v« s¶n. §ã chÝnh lµ chñ nghÜa yªu níc ch©n chÝnh víi chñ nghÜa quèc tÕ
v« s¶n trong s¸ng.
Ngoµi nhng phÈm chÊt trªn theo HCM con ngêi cÇn cã nh÷ng ®øc tÝnh quý
bÊu kh¸c n÷a nh : tinh thÇn yªu lao ®éng, nç lùc häc tËp cÇu tiÕn bé, khiªm tèn
gi¶n dÞ, thèng nhÊt gi÷a lêi nãi vµ viÖc lµm, sèng cã nh©n nghÜa , giµu sang
....chuyÓn lay.
3. Nh÷ng nguyªn t¾c x©y dùng ®¹o ®øc míi :

4
 3.1 Ph¶i tu dìng, rÌn luyÖn suèt ®êi g¾n víi thùc tiÕn c¸ch m¹ng:
- ViÖc tu dìng, rÌn luyÖn bÒn bØ vµ lu«n cã ý thøc chau dåi ®¹o ®øc c¸ch
m¹ng lµ viÖc lµm cÇn thiÕt lµ nguyªn t¾c quan träng bËc nhÊt ®èi víi con ngêi, v×
®¹o ®øc kh«ng tù nhiªn mµ cã ®îc nã kh«ng ph¶i do tÝnh s½n, kh«ng ph¶i tõ trªn
trêi r¬i xuèng. Mµ lµ do qu¸ trinh nhËn thøc tiÕp thu kÕ thõa, sµng läc tõ thùc tiÕn
®Êu tranh hµng ngµy, gian nan rÌn luyÖn bÒn bØ mµ cã, do gi¸o dôc mµ nªn "nh
ngäc cµng mµi cµng s¸ng vµng cµng luyÖn cµng trong"
- Theo HCM ®· ho¹t ®éng c¸ch m¹ng th× khã tr¸nh khái sai lÇm khuyÕt
®iÓm v× : Mét ngêi dï tµi giái ®Õn mÊy, nhiÒu kinh nghiÖm ®Õn ®©u còng chØ
tr«ng thÊy, xem xÐt ®îc mét hoÆc cña mét vÉn ®Ò, ch÷ kh«ng thÓ tr«ng thÊy vµ
xem ®îc tÊt c¶ mäi mÆt cña mét vÉn ®Ò. V× vËy mäi ngêi ph¶i khiªm tèn häc tËp
tu dìng ®Ó hoµn thiÖn b¶n th©n lµ viÖc lµm thêng xuyªn, viÖc tu dìng ph¶i g¾n
víi thùc tiÔn bÒn bØ mäi n¬i, mäi lóc, mäi hoµn c¶nh, nh lµ viÖc ph¶i röa mÆt
hµng ngµy.
-Tu dìng ®¹o ®øc c¸ch m¹ng lµ tinh thÇn tù nguyÖn, tù gi¸c dùa vµo l¬ng t©m
cña mçi ngêi vµ d luËn cña quÇn chóng.
-§¹o ®øc c¸ch m¹ng lµ nh»m gi¶i phãng con ngêi vµ ®ã còng lµ ®¹o ®øc cña
nh÷ng ngêi ®îc gi¶i phãng. V× vËy viÖc rÌn luyÖn tu dìng ph¶i hµng ngµy thêng
xuyªn liªn tôc ë mäi n¬i mäi lóc mäi hoµn c¶nh, g¾n víi thùc tiÔn c¸ch m¹ng.
3.2. Nãi ph¶i ®i ®«i víi lµm, ph¶i nªu g¬ng ®¹o ®øc :
§©y còng lµ biÖn ph¸p mang l¹i hiÖu qu¶ cao trong viÖc rÌn luyÖn ®¹o ®øc,
lµ nÐt ®Ñp cña v¨n hãa ph¬ng ®«ng. Theo HCM :"Mét tÊm g¬ng sèng cßn gi¸ trÞ
h¬n c¶ tr¨m bµi diÔn v¨n tuyªn truyÒn". Nãi mµ kh«ng lµm, nãi nhiÒu lµm Ýt, nãi
mét ®êng lµm mét nÎo lµ ®Æc trng cña ®¹o ®øc giai cÊp bãc lét- ®¹o ®øc gi¶. §èi
víi mçi ngêi nhÊt lµ ®èi víi nh÷ng ngêi l·ng ®¹o lêi nãi ph¶i ®i ®«i víi viÖc lµm
míi mang l¹i hiÖu qu¶ thiÕt thùc cho chÝnh b¶n th©n m×nh vµ cã t¸c duông ®èi víi
ngêi kh¸c:Theo ngêi ®¶ng viªn ®i tríc lµng níc theo sau, ãc nghÜ, tai nghe, m¾t
nh×n, ch©n ®i miÖng nãi tay lµm. Tr¸nh t×nh tr¹ng nghÞ quyÕt ®Çy tói ¸o, th«ng
b¸o ®Çy tói quÇn trong khi ®ã nh÷ng c«ng viÖc thiÕt thùc cho ®Þa ph¬ng th×
kh«ng lµm ®îc.
CÇn ph¶i chó träng ®¹o lµm g¬ng, §¹o lµm g¬ng cÇn ®îc qu¸n triÖt trong tÊt
c¶ mäi lÜnh vùc, mäi ®èi tîng, tõ ®¶ng, nhµ níc ®Õn nhµ trêng, gia ®×nh x· héi:
Tríc mÆt quÇn chóng kh«ng ph¶i cø viÕt lªn ch¸n hai ch÷ céng s¶n mµ ta l¹i ®îc
hä yªu mÕn. QuÇn chóng chØ quý mÕn nh÷ng ngêi cã t c¸ch ®¹o ®øc. Muèn híng
dÉn nh©n d©n th× m×nh ph¶i lµm mùc thíc cho ng¬× ta b¾t tríc. H« hµo d©n
tiÕt kiÖm th× m×nh ph¶i tiÕt kiÖm tríc ®· nãi tãm l¹i lµ; ®¶ng viªn ®i tríc lµng n-
íc theo sau.

5
 - HCM quan t©m biÓu d¬ng tÊt c¶n nh÷ng tÊm g¬ng ngêi tèt,viÖc tèt ®Æc
biÖt t m×nh nªu lªn tÊm g¬ng ®¹o ®øc trong s¸ng tuyÖt vêi, tiªu biªu cho tinh hoa
vµ khÝ ph¸ch cña d©n téc ®îc toµn d©n tin theo thÕ giíi ngìng mé ®ã lµ tÊm g-
¬ng: Nãi Ýt, lµm nhiÒu lµm nhiÒu h¬n nãi. Suèt ®êi phÊn ®Êu cho lý tëng cøu n-
íc có d©n, hÕt lßng th¬ng yªu nh©n d©n, víi tinh thÇn lÊy d©n lµm gèc. TÊm g-
¬ng suèt ®êi häc tËp rÌn luyÖn, thùc hiÖn cÇn kiÖm liªm chÝnh, chÝ c«ng v« t,
nÕp sèng gi¶n dÞ, khiªm tèn thanh cao .
- Nh÷ng tÊm g¬mg ®¹o ®øc ®îc hiiªu theo nghÜa réng, cã nh÷ng tÊm g¬ng
chung vµ riªng , lín vµ nhá, xa vµ gÇn.Mét nÒn ®¹o ®øc míi chØ cã thÓ ®¹t ®îc
trªn c¸i nÒn ®¹o ®øc réng lín, v÷ng ch¾c, khi nh÷ng phÈm chÊt, nh÷ng chuÈn mùc
®¹o ®øc ®· trë thµnh hµnh vi v× ®¹o ®øc ngµy cµng phæ biÕn trong toµn x· héi ,
mµ nh÷ng tÊm g¬ng ®¹o ®øc cña nh÷ng ngêi tiªu biÓu, nh÷ng ngêi tèt viÖc tèt cã ý
nghÜa t¸c dông lín lao.
3.3. X©y ®i ®«i víi chèng:
Cïng víi viÖc x©y dùng nh÷ng phÈm chÊt ®¹o ®øc tèt ®Ñp nhÊt thiÕt ph¶i
chèng nh÷ng biÓu hiÖn ®¹o ®øc xÊu xa v« ®¹o ®øc, tr¸i víi nh÷ng yªu cÇu ®¹o
®øc míi , nãi c¸ch kh¸c x©y ph¶i ®i ®«i víi chèng, muèn x©y ph¶i chèng, chèng
nh»m môc ®Ých x©y: Bëi v× c¸ch m¹ng lµ cuéc ®Êu tranh l©u dµi gian khæ, kÎ
®Þch lu«n r×nh rËp chèng ph¸ quyÕt liÖt (CN§Q, thãi quen truyÒn thèng l¹c hËu,
CN c¸ nh©n). §Êu tranh chèng c¸i sai, c¸i x©u, c¸i ¸c, c¸i v« ®¹o ®øc, ph¶i ®i liÒn
víi x©y dùng cai ®óng c¸i tèt ,c¸i ®Ñp, c¸i ch©n, c¸i thiÖn, c¸i mü híng vµo x©y lµ
chÝnh.
ViÖc x©y dùng nh÷ng phÈm chÊt ®¹o ®øc míi ph¶i ®îc tiÕn hµnh b»ng gi¸o
dôc, th«ng qua ho¹t ®éng thùc tiÔn; cô thÓ hãa phÈm chÊt ®¹o ®øc chung cho phï
hîp víi tõng ®èi tîng kh¸c nhau. ph¶i kh¬i dËy sù tù ý thøc cña mçi ngêi, tù gi¸c
kh«ng ngõng trau dåi, x©y ®¾p ph¸t triÓn ®¹o ®øc míi t¨ng cêng c¸i tèt, c¸i ®óng,
mµ c¸i tèt c¸i ®óng cµng ®îc t¨ng cêng ph¸t triÓn th× c¸i xÊu c¸i sai cai v« ®¹o ®øc
sÏ bÞ ®Èy lïi.
ViÖc chèng c¸i sai, c¸i xÊu, c¸i v« ®¹o ®øc ph¶i ®îc tiÕn hµnh b»ng tù phª
b×nh vµ phª binh, b»ng gi¸o dôc, thuyÕt phôc, b»ng kû luËt cña ®¶ng ph¸p luËt cña
nhµ níc.
§Ó x©y vµ chèng cã kÕt qu¶ ph¶i t¹o thµnh phong trµo cña quÇn chóng réng
r·i, cã phong trµo chung cho toµn ®¶ng, toµn d©n, cã phong trµo riªng cho tõng
ngµnh tõng giíi.
II.Tëng nh©n v¨n Hå ChÝ Minh :
1.NhËn thøc vÒ con ngêi

6
 - Con ngêi lµ vçn quý, lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh mäi th¾ng lîi cña c¸ch m¹ng
- Trong t tëng HCM kh«ng cã con ngêi chung chung ,trõu tîng con ngêi phi giai
cÊp, phi nguån gèc lÞch sö hay con ngêi theo kiÓu t«n gi¸o. Ngêi viÕt: "Chø ngêi
nghÜa hÑp lµ gia ®×nh, anh em, hä hµng, bÇu b¹n. NghÜa réng lµ ®ång bµo c¶ n-
íc, réng h¬n lµ c¶ nh©n lo¹i".
Nh vËy HCM xem xÐt con ngêi trong c¸c mçi quan hÖ x· héi cña nã vµ bao
giê còng nãi ®Õn con ngêi cô thÓ, mang tÝnh lÞch sö. Tïy theo tõng thêi ®iÓm
lÞch sö cô thÓ g¾n liÒn víi tõng thêi kú c¸ch m¹ng mµ Ngêi dïng c¸c kh¸i niÖm
kh¸c nhau ®Ó chØ con ngêi
+ Trong nh÷ng n¨m XX cña thÕ kû XX Ngêi dïng c¸c kh¸i niÖm: "ngêi b¶n
xø", "ngêi mÊt níc", "ngêi bÞ bãc lét" "ngêi da vµng", "ngêi da ®en","ngêi v« s¶n",
ngêi cïng khæ", ®èi lËp víi hä lµ "nh÷ng tªn thùc d©n", "viªn chøc tµn b¹o ", "bän
¨n b¸m ®ñ c¸c cì" "kÎ diÕm phóc cã ®Æc quyÒn ®Æc lîi ".
+ C¸ch m¹ng th¸ng 8/1945 HCM thêng dïng kh¸i niÖm "®ång bµo", "nh©n
d©n", "quèc d©n", "d©n", vµ ®Æt con ngêi trong quan hÖ g¾n bã víi céng ®ång
cña d©n téc .
+ Trong c¶i c¸ch ruéng ®Êt vµ c¶i t¹o x· héi chñ nghÜa. HCM nãi râ vÒ con
ngêi trong quan hÖ giai cÊp nh : c«ng nh©n, n«ng d©n, trÝ thøc, ngêi lao ®éng
ch©n tay, lao ®éng trÝ ãc, ngêi chñ x· héi. Tuy nhiªn trong mét sè trêng hîp cô thÓ,
HCM còng bµn tíi con ngêi theo nghÜa chung chung nh: phÈm gi¸ con ngêi, gi¶i
phãng con ngêi...nhng ë nh÷ng trêng hîp ®ã, ®Òu ®îc nhËn thøc trong bèi c¶nh cô
thÓ vµ ®Æt nh kh¸i niÖm ®ã trong m¹ch t duy chung.
PhÇn lín HCM xem xÐt con ngêi trong c¸c mçi quan hÖ x· héi quan hÖ giai
cÊp, theo giíi tÝnh løa tuæi, nghÒ nghiÖp, trong khèi thèng nhÊt cña céng ®ång
d©n téc vµ quan hÖ quèc tÕ.
C¸ch tiÕp cËn c¬ b¶n nhÊt cña HCM lµ thèng nhÊt lËp trêng giai cÊp víi lËp
trêng d©n téc vµ vËn dông linh ho¹t lËp trêng giai cÊp v« s¶n vµo hoµn c¶nh cô
thÓ cña viÖt nam
+ Trong t duy nh©n v¨n HCM vÒ con ngêi thÎ hiÖn ë ba néi dung sau:
+)Sù c¶m th«ng s©u s¾c ®èi víi mäi nèi niÒm ®©u khæ cña con ngêi n« lÖ
vµ ngêi cïng khæ .
+) QuyÕt t©m hy sinh, chiÕn ®Êu ®Ó gi¶i phãng con ngêi vµ ®em l¹i tù
+) Tin tëng tuyÖt ®èi ë kh¶ n¨ng tù gi¶i phãng cña con ngêi vµ kh«ng
ngõng rÌn luyÖn ®Ó ph¸t huy kh¶ n¨ng Êy.
2. Th¬ng yªu quý träng con ngêi :

7
 - HCM cã mét tÊm lßng th¬ng yªu con ngêi v« h¹n, nhÊt lµ ®èi víi nh÷ng ngêi
lao ®éng bÞ ¸p bøc bãc lét, bÞ ®Çy ®äa ®©u khæ.
- Ngêi giµnh t×nh yªu th¬ng bao la cho ®ång bµo ®ång chÝ, kh«ng ph©n biÖt
mét ai, kh«ng trõ mét ai. HÔ lµ ngêi viÖt nam yªu níc th× ®Òu cã trong tÊm lßng
nh©n ¸i cña Ngêi. HCM tõng kh¸i qu¸t triÕt lý vÒ cuéc sèng vµ kh¼ng ®Þnh:"
NghÜ cho cïng mäi vÊn ®Ò, lµ vÊ ®Ò ë ®êi vµ lµm ngêi ,lµ ph¶i yªu níc th¬ng
d©n, th¬ng nh©n lo¹i bÞ ®©u khæ ¸p bøc lßng yªu níc th¬ng d©n th¬ng nh©n lo¹i
cña Ngêi kh«ng bao giê thay ®æi vµ suèt ®êi Ngêi hµnh ®éng theo triÕt lý Êy.
- T×nh th¬ng yªu con ngêi ë HCM cßn giµnh cho ngêi n« lÖ mÊt níc vµ nh÷ng
ngêi cïng khæ trªn kh¾p thÕ gian, cho c¶ nh÷ng ngêi da ®en, cho c¶ nh÷ng ngêi da
tr¾ng bÇn cïng. Cho nh÷ng ngêi phô n÷ Ph¸p vµ phô n÷ Mü cã chång con bÞ ®a
sang viÖt nam, cho c¶ nh÷ng ngêi lÝnh bÞ ®a ®i chÕt uæng trong c¸c cuéc chiÕn
tranh x©m lîc cña chñ nghÜa thùc d©n, bëi v× m¸u nµo còng lµ m¸u, ngêi nµo còng
lµ ngêi. nh÷ng dßng m¸u ®ã ®Òu quý nh nhau. Ngêi ®· tõng thèt lªn r»ng "than «i
tríc lßng b¸c ¸i, th× m¸u ph¸p hay m¸u viÖt còng ®Òu lµ m¸u. Ngêi ph¸p hay ngêi
viÖt còng ®Òu lµ ngêi", B¸c ¬i tim B¸c mªnh m«ng thÕ, «m c¶ non s«ng mäi kiÕp
ngêi.
- T×nh th¬ng yªu con ngêi ë HCM vît qua giíi h¹n mÇu da, chñng téc, biªn giíi.
T×nh yªu th¬ng d©n téc ë HCM g¾n chÆt víi t×nh th¬ng yªu nh©n lo¹i bÞ ¸p bøc,
bãc lét, t×nh th¬ng yªu ®Æc biÖt ®ã kh«ng ph¶i do t×nh c¶m cña ""bÒ trªn"" nh×n
xuèng", ®Ó " ch¨n d¾t", ban ¬n, "cøu tinh" còng kh«ng ph¶i do ®éng lßng ch¾c Èn
cña ngêi ®øng ngoµi mµ lµ t×nh th¬ng cña sù ®ång c¶m s©u s¾c, t×nh th¬ng yªu
®ång lo¹i, do vËy ë ngêi tríc hÕt vµ s©u s¾c nhÊt lµ lßng yªu th¬ng nh÷ng ngêi
cïng khæ. §©y lµ ®iÓm næi bËt trong t tëng nh©n v¨n HCM, t¸n lßng yªu th¬ng con
ngêi cña HCM, kh¸c h¼n lßng tõ bi cña phËt , lßng nh©n ¸i cña chóa giª su c¶ vÒ
®èi tîng vµ c¬ së khoa häc. VÒ ®èi tîng HCM th¬ng yªu con ngêi ®ang sèng thùc ë
trªn thÕ gian, vÒ khoa häc Ngêi chØ ra ®îc nguån gèc cña mäi sù ®au khæ cña nh-
ng con ngêi n« lÖ, mÊt níc, cña nh÷ng ngêi lao ®éng lµm thuª, ®ã lµ chñ nghÜa
®Õ quèc thùc d©n tµn b¹o lµ ¸ch ¸p bøc bãc lét giai cÊp mµ c«ng nh©n, n«ng d©n
ph¶i g¸nh chÞu, tõ ®ã Ngêi chØ ra con ®êng c¸ch m¹ng, con ®êng c¸ch m¹ng gi¶i
phãng d©n téc, gi¶i phãng giai cÊp, gi¶i phãng con ngêi. Tøc lµ tÇm lßng nh©n ¸i
cña HCM ®îc ®Æt trªn c¬ së khoa häc cña chñ nghÜa m¸c lª nin, Ngêi chØ ra ®îc
nguån gèc cña mäi sù ®©u khæ lµ chñ nghÜa ®Õ quèc thùc d©n lµ ¸ch ¸p bøc bãc
lét giai cÊp ,mÆt kh¸c Ngêi chØ ra con ®êng gi¶i phãng con ngêi.
- V× lßng yªu th¬ng v« h¹n ®èi víi con ngêi HCM lu«n khao kh¸t hßa b×nh mét
nÒn hßa b×nh thùc sù trong ®éc lËp tù do .
+Tríc hÕt Ngêi hÕt søc b¶o vÖ con ngêi, b¶o vÖ sinh mÖnh cña c¸ch m¹ng.
Ngêi rÊt thËn träng ®èi víi vÊn ®Ò khëi nghÜa.

8
 + Ngêi chñ ®éng chuÈn bÞ cho nhiÒu kh¶ n¨ng ph¸t triÓn cña c¸ch m¹ng,
tranh thñ kh¶ n¨ng ph¸t triÓn hßa b×nh ®Ó ®ì hao tæn x¬ng m¸u, cho nh©n d©n
ta vµ cho c¶ nh©n d©n c¸c níc.
+ C¸ch m¹ng th¸ng 8/1945 ®· sö dông søc m¹nh chÝnh trÞ cña nh©n d©n lµ
chÝnh, trong lÞch sö thÕ giíi ®©y lµ cuéc c¸ch m¹ng Ýt ®æ m¸u nhÊt mµ thµmh
c«ng.
+ Chung quanh vÉn ®Ò hßa b×nh vµ chiÕn tranh, HCM lu«n thÓ hiÖn th¸i
®é nghiªm tóc, tinh thÇn nh©n ®¹o hÕt søc cao c¶ ®èi víi con ngêi vµ ®èi víi nh©n
lo¹i.
+ Sau c¸ch m¹ng th¸ng 8/1945 HCM ®· lµm tÊt c¶ nh÷ng g× cã thÓ lµm ®îc
®Ó cè tr¸nh cuéc chiÕn tranh Ph¸p - ViÖt còng nh nh÷ng cuéc chiÕn tranh sau ®ã
- HCM coi sinh m¹ng con ngêi lµ quý gi¸ nhÊt, theo Ngêi : kh«ng cã mét trËn
®¸nh ®Êm m¸u nµo lµ ®Ñp c¶, mÆc dï th¾ng lín Ngêi quý träng søc d©n, cña
d©n, träng dông tµi ®øc, t«n träng ngêi tèt, viÖc tèt dï lµ viÖc rÊt nhá.
- HCM ch¨m lo tÊt c¶ chØ quyªn cã riªng m×nh, Ngêi kh«ng ®øng trªn cao
nh×n xuèng ®Ó ban ¬n, còng kh«ng ®øng ngoµi tr«ng vµo mµ ®éng lßng ch¾c
Èn, c¶m th«ng, mµ ®øng trong nh©n d©n ®Ëp cïng mét nhÞp tim chia cïng mét søc
sèng, mang cïng mét kh¸t väng ...víi nh©n d©n. Ngêi g¾n bã víi d©n téc, víi nh©n
d©n vµ víi con ngêi tõ trong con tim vµ khèi ãc, trän vÑn suèt c¶ cuéc ®êi . TriÕt lý
sèng cña Ngêi lµ "lo tríc thiªn h¹ vui sau thiªn h¹, suèt ®êi ®Êu tranh cho ®éc lËp tù
do vµ h¹nh phóc cña mäi ngêi, cßn b¶n th©n m×nh th× sèng v« cïng gi¶n dÞ vµ
thanh ®¹m. Theo HCM hiÓu chñ nghÜa M¸c Lª nin lµ ®Ó sèng víi nhau cã nghÜa
cã t×nh, kÕt qu¶ lµ ®Êu tranh ®Ó gi¶i phãng con ngêi khái ¸p bøc, bãc lét, khæ
®©u, ®ãi nghÌo, dèt n¸t, ®em l¹i h¹nh phóc cho con ngêi. Trõng trÞ nh÷ng kÎ ph¶n
d©n h¹i níc tham «, tham nhòng, ®ôc khoÐt må h«i, tiÒn cña cña nh©n d©n.
3.3 Tin vµo søc m¹nh, phÈm gi¸ vµ tÝnh s¸ng t¹o cña con ngêi:
- HCM lµ mét l·nh tô cã lßng tin s©u s¾c vµo kh¶ n¨ng cña con ngêi, vµo søc
m¹nh to lín cña nh©n d©n, Ngêi cã nh÷ng quan ®iÓm kh¸c h¼n víi nhiÒu suy
nghÜ lóc b©y giê:
+ Ngµy mµ hµng tr¨m triªô ngêi ch©u ¸ bÞ tµn s¸t vµ ¸p bøc thøc tØnh...hä sÏ
trë thµnh mét lùc lîng khæng lå.
+ DÔ mêi lÇn kh«ng d©n còng chÞu, khã tr¨n lÇn d©n liÖu còng song.
+ Trong bÇu trêi kh«ng cã g× quý b»ng nh©n d©n trong thÕ giíi kh«ng cã g×
m¹nh b»ng lùc lîng ®oµn kÕt cña nh©n d©n.

9
 - Tin vµo tµi n¨ng trÝ tuÖ s¸ng t¹o cña nh©n d©n: "nh©n d©n biÕt c¸ch gi¶i
quyÕt vÊn ®Ò mét c¸ch gi¶n ®¬n mµ nh÷ng ngêi tµi giái, nh÷ng ®oµn thÓ nghÜ
m·i kh«ng ra.
- Tin vµo phÈm chÊt tèt ®Ñp sù híng thiÖn cña con ngêi, nÕu ®îc gi¸o dôc
®µo t¹o ®óng ®¾n :"hiÒn d÷ ®©u ph¶i lµ tÝnh s½n phÇn nhiÒu do gi¸o dôc mµ
nªn".
3.4. Lßng khoan dung ®é lîng
§iÓm næi bËt trong tëng nh©n v¨n HCM lµ khoan dung réng lín tríc tÝnh ®a
d¹ng cña con ngêi - nh×n con ngêi trong tÝnh ®a d¹ng cña nã:
+ §a d¹ng trong quan hÖ x· héi - quan hÖ d©n téc, giai cÊp , tÇng líp, ®ång
bµo, gia ®×nh nhµ trêng ...
+ §a d¹ng trong tÝnh c¸ch, kh¸t väng .
+ §a d¹ng trong phÈm chÊt vµ kh¶ n¨ng.
+ §a d¹ng trong hoµn c¶nh xuÊt th©n, ®iÒu kiÖn sèng vµ lµm viÖc.
Theo ngêi mçi c¸ nh©n còng nh mçi céng ®ång ngêi ®Òu cã khuyÕt ®iÓm, u
®iÓm, mÆt tèt, mÆt xÊu, mÆt ®îc, mÆt cha ®îc...hÕt søc phong phó nh n¨m
ngãn tay, ngãn dµi, ngãn ng¾n kh¸c nhau, nh mÊy m¬i triÖu ngêi viÖt nam còng
cßn "ngêi thÕ nµy, thÕ kh¸c"...V× thÕ con ng¬i cÇn ®îc khoan dung, khi nh×n
nhËn ®¸nh gi¸, ph¶i ®é lîng
Víi tÊm lßng khoan dung cao c¶ vµ ®é lîng vÜ ®¹i HCM ®· tËp hîp, ®oµn
kÕt®îc c¶ d©n téc tranh thñ ®îc sù ®ång t×nh ñng hé cña giai cÊp v« s¶n vµ nh©n
d©n tiÕn bé trªn thÕ giíi ®èi víi c¸ch m¹ng viÖt nam
+ V× lîi Ých cña tæ quèc vµ nh©n d©n,víi niÒm tin vµo sù híng thiÖn cña con
ngêi HCM ®· quy tô ®îc nhiÒu nh©n sÜ cã danh väng cña chÕ ®é cò, nh thîng th
Bïi B»ng §oµn, kh©m sai ®¹i thÇn Phan KÕ To¹i. Ngêi còng dung n¹p c¶ cùu
Hoµng B¶o §¹i mµ b¶n th©n «ng ta vµ triÒu ®×nh cña «ng ®· tõng v©ng lÖnh cña
thùc d©n Ph¸p tuyªn ¸n tö h×nh v¾ng mÆt ngêi, Nhng víi lßng bao dung tÊt c¶ ngêi
vÉn tr©n träng phÇn thiÖn dï nhá nhÊt .
- Víi lßng nh©n ¸i bao la, ph¸t huy truyÒn thèng "th¬ng ngêi nh thÓ th¬ng
th©n", "®¸nh kÎ ch¹y ®i kh«ng ®¸nh kÎ ch¹y l¹i" HCM cã chÝnh s¸ch khoan hång
®¹i lîng, nh©n ®¹o ®èi víi kÓ thï khi chóng ®· bÞ ®¸nh b¹i vµ víi nh÷ng kÎ lÇm
®êng l¹c lèi biÕt hèi c¶i. Ngêi chñ tr¬ng gi¸o dôc, c¶i t¹o nh÷ng n¹n nh©n cña chÕ
®é cò, nh÷ng ngêi vi ph¹m chuÈn mùc ®¹o ®øc x· héi gióp hä trë thµnh ngêi l¬ng
thiÖn cã Ých cho x· héi.

10
 - V× sù nghiÖp gi¶i phãng d©n téc, v× sù tiÕn bé x· héi HCM ®a ra chÝnh
s¸ch cã lý cã t×nh ®èi víi kiÒu d©n níc ngoµi viÖt nam nh»m b¶o vÖ tÝnh m¹ng vµ
tµi s¶n cña hä .
- §èi ví c¸n bé ®¶ng viªn cã lèi, Ngêi chó ý gi¸o dôc nhÑ xö ph¹t. Bao giê còng
t¹o ®iÒu kiÖn cho hä söa ch÷a lèi lÇm .Ngêi n©ng niu tr©n träng ,khuyÕn khiÝch
mÆt tèt,mÆt thiÖn trong con ngêi vµ tim c¸ch ph¸t huy mÆt tèt cña hä coi ®ã lµ
biÖn ph¸p c¬ b¶n gióp hä kh¾c phôc thãi h tËt sÊu.
5. Con ngêi võa lµ môc tiªu võa lµ ®éng lùc cña c¸ch m¹ng :
- HCM kh¼ng ®Þnh môc tiªu cña c¸ch m¹ng lµ gi¶i phãng con ngêi, mang l¹i tù
do h¹nh phóc cho con ngêi. Ngêi còng kh¼ng ®Þnh sù nghiÖp gi¶i phãng lµ do
chÝnh con ngêi thùc hiÖn ( ®iÓm xuÊt ph¸t vµ môc tiªu cuèi cïng cña HCM lµ con
ngêi, cho con ngêi, v× sù Êm no h¹nh phóc cña con ngêi).
- Con ngêi lµ môc tiªu cña sù nghiÖp c¸ch m¹ng, con ngêi lµ chiÕn lîc sè mét,
v× lîi Ých tr¨m n¨m th× ph¶i trång ngêi ,Ngêi phÊn ®Êu cho x· héi v× con ngêi h¹nh
phóc tù do ph¸t triÓn toµn diÖn .
+ Khi níc nhµ cha giµnh ®îc ®éc lËp, c¶ d©n téc cßn n« lÖ lÇm than . Mäi
quyÒn tù do d©n chñ cña con ngêi bÞ thñ tiªu , con ngêi mÊt hÕt tù do lµ mÊt c¸i
cña quý nhÊt ë tren ®êi . HCM kh¼ng ®Þnh Kh«ng cã g× quý h¬n ®éc lËp tù do.
Trªn ®êi ngµn v¹n ®iÒu cay ®¾ng
Cay ®¾ng chi b»ng mÊt tù do .
Bëi vËy môc tiªu tríc hÕt vµ chñ yÕu lµ gi¶i phãng d©n téc , giµnh l¹i ®éc lËp
tù do cho d©n téc.
+ Sau khi níc nhµ giµnh ®îc chÝnh quyÒn vÒ tay nh©n d©n th× môc tiªu lµ:
¨n mÆc, ë ,häc hµnh ®i l¹i, ch÷a bÖnh, ch¨m sãc søc kháe ...c¸c nhu cÇu gi¶i tri
kh¸c ®îc u tiªn h¬n : nÕu níc nhµ ®îc ®éc lËp mµ d©n kh«ng ®îc hëng tù do , th×
®éc lËp còng ch¼ng cã nghÜa lý g×
v× vËy ph¶i thùc hiÖn ngay: Lµm cho d©n cã ¨n
Lµm cho d©n cã mÆc
Lµm cho d©n cã chç ë
Lµm cho d©n ®îc häc hµnh .
+ Trong di chóc Ngêi viÕt :"§Çu tiªn lµ c«ng viÖc ®èi víi con ngêi"
+ khi kh¼ng ®Þnh con ngêi lµ môc tiªu cña c¸ch m¹ng ,th× ®iÒu quan träng lµ
mäi chñ tr¬ng chÝnh s¸ch cña ®¶ng vµ chÝnh phñ ®Òu v× lîi Ých chÝnh ®¸ng cña
con ngêi

11
 - Con ngêi lµ ®éng lùc cña c¸ch m¹ng:
C¸ch m¹ng lµ sù nghiÖp cña quÇn chóng ,qu¨n chóng nh©n d©n lµ ngêi s¸ng
t¹o ra lÞch sö . Tõ xa ®Õn nay cha cã mét giai cÊp nÇåhn thµnh ciéc c¸ch m¹ng x·
héi mµ kh«ng ph¶i ®ßi hái ph¶i tËp hîp quÇn chóng ®«ng ®¶o. Mµ chØ cã sù tham
gia cña ®«ng ®¶o quÇn chóng th× c¸ch m¹ng míi thµnh c«ng ,§ã lµ quan ®iÓm cña
chñ nghÜa m¸c lª nin vÒ vai trß cña quÇn chóng trong lÞch sö
KÕ thõa truyÒn thèng cña d©n téc vµ quan ®iÓm cña chñ nghÜa m¸c lª ninvÒ
vai trß cña con ngêi cña quÇn chóng nh©n d©n trong lÞch sö HCM kh¼ng ®Þnh
con ngêi lµ ®éng lùc chÝnh cña c¸ch m¹ng níc ta.
_ Theo HCM : Trong thêi ®¹i CN§Q vµ c¸ch m¹ng v« s¶n ¸ch ¸p bøc tµn b¹o
cña chñ nghÜa ®Õ quèc lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n lµm cho quÇn chóng
®øng lªn®Êu tranh lµm c¸ch m¹ng ®Ó tù gi¶i phãng thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña x·
héi theo híng tiÕn bé " V× bÞ ¸p bøc mµ sinh ra c¸ch m¹ng, cho nªn ai bÞ ¸p bøc
cµng nÆng th× tinh thÇn c¸ch m¹ng cµng cao ý trÝ c¸ch m¹ng cµng lín ".
+ Nhqn d©n théc ®Þa cã kh¶ n¨ng " ®em søc ta mµ tù gi¶i phãng cho ta"vµ
tiÕn lªn CNXH.
+ §»ng sau sù phôc tïng tiªu cùc ngêi ®«ng d¬ng dÉu mét c¸i g× ®ã ®ang s«i
sôc gµo thÐt vµ sÏ bïng næ ghª ghím khi thêi c¬ ®Õn.
+ Sù ®Çu ®éc vÒ tinh thÇn kh«ng thÓ lµm tª liÖt vÒ søc sèngvµ kh¸t vong
gi¶i phãng cña hä .

12