c

M uc Luc
L i g i i thiu
L i ta
PH N 1 N U I CON KH N G PH I L

cuc C H I N

CH N G 1: N N G T L P - M N H N CON N GO AN

I. N p s in h h o t E A S Y
II. G ip tr t n g
III. Cho b b ( n )
CH N G 2: TU N PH T T R I N K N N G V T IN H TH N
CH N G 3 : N DM B CH H U Y (B A B Y L E D W EA N IN G )

I. C h u n b cho vi c n d m b c h i h u y
II. Cc g ia i o n n d m b c h h u y (B L W )
III. n d m b c h i h u y k h n g h o n to n
CH N G 4: D IN H D N G CHO B

I. Con b n c th i u c h t k h n g ?
II. Cho co n n - n g v ?
III. N h n g s a i Vm cc m t h n g g p k h c h u n b th c n cho co n
IV . S a b t oi. v cc c h p h m c a s a
PH N

2 D Y CON KH N G PH I L cuc C H I N

CH N G 5: A N TO N CHO T R , A N T M CHO M CH A
CH N G 6: T L P T TR O N G N I

I. K n n g t tr n a n b n th n
II. N p choi, c lp
III. G iai o n lo s x a c c h c a tr
IV . T m q u a n tr n g c a n p s in h h o t
V. K h c h l b n n n g t lp c a co n
VI. K n n g t c h m s c b n th n
VII. T x l tn h h u n g
CHNG 7: K LU T T C H c c

I. V s a o tr gi& c h n g ?
II. T h& c o h n h v i c a co n c h n h l p h n n g c a ch a m
III. C h a n g o a n v cch cho l i tr & c k h i tr& th n h h
IV . Cha m n n h i u g th n g q u a cc m c c h tr c n t c k h h ?
CH N G 8: CON I N H T R

I. C hn tr n g p h h p cho con
II. C h u n b t m l
CH N G 9: B I DU LC H

I. S c k h e
II. P h o n g ti n li
Sch nn c

Li gii thiu
C mt thc t x hi chng ta, l qu trnh nui dy con c nhiu nc mt hon
bt c ai trong chng ta ngh n. Tt c mi th lin quan n con, t chuyn n, chuyn
ng, cn nng, chiu cao, n nhng git nc mt, nhng con n v,... u l s phin no
cho rt rt nhiu b m. M c lm ng hay khng? Ti sao m khng th gii quyt vn
gip con? M bit tm s gip u? Lm th no m i l tt nht cho con? i khi
nhng cu hi y yu thong ny li tr thnh p lc v hnh cho c con ln m.

Nui con khng phi l cuc chin mang li cho c gi nhng gc nhn v kinh
nghim thc t ca nhng ngi m ng hnh cng vi nhng ngi m khc trong
hnh trnh nui con nhiu th thch. L ph n, ti yu thch cch tip cn vn ca ba
ng tc gi, trong vic mun nui dy con tt th phi thc s bit v hiu v con. Bit, l
cn phi chi tit, ngn ngnh, phi t m v tinh t. Hiu l cn phi bao dung, tn trng,
phi khch quan v thu cm. Ch c vy, m i l cch mang n hnh phc cho c m v
con, bin con ng tr nn y nh sng v trn ngp nim vui, s khch l.
Nui con khng phi l cuc chin, dy con cng khng phi l cuc chin... Thc cht
ra l mt hnh trnh ha hn nhiu khm ph bn hc cch hiu con v hiu chnh
mnh. Cun sch cung cp cc thng tin kh c th v cc giai on pht trin tm sinh l
ca tr trong nhng nm u i v c a ra cc gi gip cc b m gii quyt nhng
tnh hung c bit. V l , ngi c c th thy cun sch gn gi hon vi chnh hnh
trnh nui con c bit ca bn thn, d dng nhn thy mnh v ha chung cm xc vi
nhng ngi m khc xung quanh mnh.
Hy cun sch gip bn m ca, tho b nhng lo u, bt lc v c ch trong sut
qu trnh nui con, hnh trnh y lun l mt hnh trnh hnh phc.

Thc s Gio dc N g T hanh Giang Sng lp vin BEEs E ducation

Li ta
Chc mng bn c ln chc m, d cho y c th l ln u tin hay ln th n,
vic bn vt qua 9 thng mang nng v thi khc lm bn thnh cng xng ng c
tng mt chic huy chong anh dng ri.
Gi y m sinh linh b bng trn tay, c l bn ang bn khon v trn tr vi hng
ngn thc mc: lm th no gip b lm quen vi gia nh, bt nhp vi cuc sng m i l
bn ngoi, lm th no hiu v p ng ng nhng nhu cu ca em b s sinh ch m i
bit dng ting khc lm cng c duy nht giao tip y? Nhng cu hi c lin tip ny
ra, bn cung cung tm s tr gip v gii p t nhiu ngun khc nhau, ri d dng
roi vo mt vng xoy sai lm v mt cuc chin mt mi trong s nghip nui con nh.
Nhng ngy u tin bn s c gng cho b b lin tc, nhm kch sa, con bit y
l m. i khi bn s nh thc con dy cho con b khi thy b ng li b v bn s b ng
lu qu s b i. Bn lin tc t hi: con b t th c i khng? Mnh nh thc th c sao
khng? Con c ng c khng? Con c nng khng? Con c lnh khng? V lm th no
con tng cn nhanh nht c th. Con tng cn th c chm so vi anh, ch, em hay con
nh hng xm khng?
Khi c 4 thng tui, t nhin bn thy con b t hn, con cu gt, con ng khng
yn, con dy m nhiu ln. Bn ngh l con i, ht hong cho con b mi gi. Con quy
khc, ch c ti m hay ti bnh con m i chu ng. V ch khi ng con m i chu n. Mi gic
ng ca con ch ko di 30 pht ri con chong dy v kch ng nh cha bao gi c
ngh ngoi. m con dy lin tc, con i b, bn ngh con ngy b t chc cn b b, c m
bn chng c ng v phc v tip dng cho con. M mt v cm gic cng ngy con
cng kh tnh.
6 thng con bt u n dm, con c nh chng n c bao nhiu. Bn quyt cho con
nm nga ra bn ch trng lc ca t nhin gip thc n ro i vo bng con. Sa cng
vy - cch duy nht ung sa l nm nga t tha, hay t hon l ung bng xi-lanh. Con
vn quy khc, m dy lin tc. Bn ngh nhng m mt ng c l s ko di n v tn.
9 thng, cn nng ca con mi khng tng, con c tuyt v s hi vi thc n. M phi
bn cho con tng tha m con cn ngng nguy. Bn thy tht vng v bt lc v i con.
Bn c hon trm trang ti liu n dm, cc loi Ty Tu Nht Th, nhng dng nh
con bn l i tng khng ph hp vi bt c phong php no.
Mi my thng sau khi con cho i, bn nhng tng con cng ln s cng d,
nhng khng, mi s tr nn kh hon. Lc ny, mi ba n bn phi cho con ra ng i

do, phi cho ra sn choi, phi c choi nu con ngi gh, i n nh hng l mt con c
mng. Con c th i hi nhiu iu khng tng v bn p ng v iu kin, min l con
n.... Cui cng con n cng ch ng bao nhiu. Ri con n v, con khc, con da nn ra
thc n, v th l bn li tm mi cch thc hin yu sch min l con khng n v, con
khng nn ko con li st cn... Bn nhng tng qua mc 1 tui, con s c th cho bn mt
gic ng nguyn m, nhng khng, con vn thc dy vi ln, mi m trn trc khng
ngon gic. Bn i khm mi bc s dinh dng, ung cc loi men tiu ha v cm gic
bt lc cng thm bt lc v bn khng th thay i t nhin, khng th lm con bo hay
ng ngoan...
H on th na, lc no bn cng cm thy nh c thm ci ui bt c d, bn va chy
ra ngoi 5 pht th trong phng nghe ting khc nc n*. Bn i vo nh tm lm cng
tc b mt cng phi c khn gi bt c d va nhn mi va nhm nhm tro ln lng.
Lu hon cht, bn cm gic nh mnh c thm ng vua b cha con trong nh, thch g l
phi c ngay lp tc, tri l ln ng ra t giy gia, ting khc t ting bom, thm ch
cn da p u vo tng, cng chn ng ngi th bn cng c nghe ca nhc kch
v i m lng qu ti. Bn thng xuyn trong tm trng lo s con ng, con khc; i khi
bn cm thy xu h khi thy ngi i ng ngoi li nhn ri x xo nn li chy ra b, ra
m v li p ng mi nhu cu ca cc thng t hon. Hay thnh thong khi con b ng,
bn lin lp tc ra tay nh cha ny, i khi ng b cha m li c con pht min ph
vi ci tt, hay vi du rng trn tay, trn vai. Nhng tng ln dn bn ni con s hiu, th
nhng i khng nh m, mt ngy p tri, thin thn nh ca bn ch bit ni duy nht
t khng i vi tt c nhng g bn yu cu hay i hi con: tm xong th nht quyt
khng chu mc qun o, khng chu ngi yn mt ch n, khng chu ct choi. Bn
ni nh khng c chuyn qua ni nng ri p buc, ri da nt, th l ngi nh bin
thnh trn chin, ni c ting la ht qut tho ca m v nhng cn nc n ca con...
Nu bt c trng hp no trn y ging nh nhng g xy ra gia nh bn, th
cun sch ny l dnh cho bn!
Cun sch khng l cm nang b n nhiu tng cn nhanh hay dy b nghe li rm
rp, m gip bn hiu con mnh hon. Gip bn hiu chu k sinh hc ca con v cch phi
kt hp cuc sng gia nh vi chu k sinh hc ca b. Hn th, cun sch cn hng
dn bn cch cho n khi con i, cc thng tin kinh nghim v cc trng hp thc t p
dng thnh cng ca nhng b m tuyt vng khc gip bn c thng tin cng nh ngh
lc thay i cch p dng nui v dy con gia nh. Suy cho cng, nui khng hn kh,
n on dy con cn kh hn nhiu.
Cui cng y l kinh nghim t nhng khun kh hp l cho tng la tui, l bi hc
v tn trng tr th trong nhng khun kh y. N s lm cho kinh nghim lm m ca bn
ngt ngo hn v trnh cho con mt tui th nc mt bn bt cm.
Chc cc bn thnh cng!

BubuH uong
M Ong Bng
H achun L yo n n et

PHN I
NUI CON KHNG PHI L cuc
CHIN
Chng I
An ng t lp M nhn con ngoan

I. NP SINH HOT EASyto

Sau mt thi gian di t vn v gip cc m c con nh cc la tui khc nhau, ti
nhn thy vn c nhiu m quan tm v yu cu gip lin quan ti chuyn n v

ng khng ng gi gic ca cc con. Nhng cu hi nh: Con mnh n lt nht lm, b ch

n khi ng thi, mnh ton phi ch n khi con ng m i cho n c, m con dy n lin
tc trong khi c ngy con chng n g thc ra u c cng mt cu tr li v lun lun bt
u t nn tng c bn nht: a con v np sinh hot EASY.
Vy np sinh hot EASY l g? Thc hin n nh th no cho ph hp vi tng giai
on pht trin ca tr? V EASY s gip ch g cho bn trong vic to lp v xy dng mt
thi quen, n np sinh hot chun mc cho con t nh ti ln v gip cho bn tn hng
khong thi gian nui con y vui v v khng m nc mt, lo u.

1. n - cho*i - n g - m thu* g i n (E A S Y )
Eat - Activity - Sleep - Your time (EASY) l khi nim v chu k sinh hot cho tr c
Tracy Hogg gii thiu trong b sch cm nang nui dy tr s sinh ni ting Baby
Whisperer ca mnh. Hiu n gin EASY l chu k sinh hot lp i lp li trong mt
khong thi gian ngn t sng sm thc dy n ht ngy ca mt em b ngay t ngy lt
lng.
Mt ngy ca b s l nhng chui lp i lp li ca nhiu chu k EASY. B ng dy s
c n (E - eat), sau m cho b chi vn ng (A - activity), m t b xung cho b
ng (S - sleep) v m c thi gian th gin (Y - your time). Khi b ng dy, b li c tip
tc i vo chu k EASY mi: n, chi, ng v thi gian dnh cho m. C nh vy lp i lp
li cho n khi b i vo gic ng m, kt thc mt ngy ca m v b.

2. L*i ch c a E A S Y l g?

Li. ch cho b
Cng nh mi c th khc, tuy nh b v kh nng hiu bit c hn ch n u i
chng na, nu c p dng EASY t sm th dn dn b s c th t nhn bit c vic
g s n tip theo, bi trnh t ca mi hot ng l khng bao gi thay i, iu ny to
nn nhp sinh hc u i cho b. B cm thy ch ng v t tin bi b bit sau khi ng
dy mnh c n, khi n xong mnh c chi v khi mt mnh s c i ng. y l nn
tng c bn nht xy dng LNG TIN ca b vi m, bi nu m tn trng chu k ca
b, b hiu v b c th ch i iu g sp n vi mnh.
M c th ngh rng, con b t thbit g m hiu! Nu m no hc qua mn sinh
hc lp 7 chc cn nh v bi hc phn x c iu kin: bt n th cho chut n, hay v

tay th cho c n. Sau mi khi bt n chut s chy n v mong ch thc n, hoc khi
v tay c s ln v hy vng c mi. V d vy thi hiu rng, con ngi hay ng vt, d
mc pht trin c khc nhau n u cng l nhng c th hot ng theo thi quen, ci
m chng ta hay gi l nhp sinh hc.
V th, nu m nm bt c c tnh ny v kt ni c vi nhp sinh hc ca con
sm bao nhiu, con cng c iu kin pht biu nhu cu by nhiu, iu c li cho con
nhiu nht.

Li. ch cho m
Khi m v con sinh hot theo EA SY, m khng nhm ln cc tn hiu con p ht ra, m
khng b nhm ting khc v con mt m un i ng v i khi con i n, hay ting khc con
chn m un thay i tr choi, hoc khc bi con au bng. Khi , m s bit cch phn ng
v i tng nhu cu khc nhau ca b. M hiu b v b c tn trng v nhu cu, trnh tnh
trng cho n lt nht c ngy do m s con i h ay m un con ngng khc, v sau ny (bn
s thy) trnh c v vn cc vn n ng phc tp ca con khi con bc vo giai on
4, 6 ,1 0 hay 14 thng. y cng l cch m m c th trnh c cnh s phi p con n.
V d, b M, 1 thng tui ang sinh hot theo np E A SY 3h, tc l chu k n - choi ng ca b lp i lp li sau m i 3h. B s c n, sau c h oi, m s thay bm cho
b, c th cho b i tm nng, mt xa h ay cho b tp nm sp. 45 pht sau khi n, t nhin
b khc, rm rt khng yn.
- N u l m t ngi m EA SY, lc ny m s t tin l con khng i, v con m i n cch
c 45 pht, m s bit cho b ln ging i ng. B s ng m t gic su 2h, b s dy
khi con i tip theo lm phin b, v cng v a 3h t gi n trc, b s n. V bi
b i, b s n no, ri ch oi v tip tc i ng.
- N u l m t ngi m khng theo EA SY, kh nng rt cao l m li tip tc cho con b,
b s b rt t sa u v ng gt trn ti m. B n thm m t cht xu v c ng trn ti
m, lu dn y s l cch duy nht c th a b vo gic ng. 3 0 pht sau, khi b chuyn
gic ng, v khng c ti m ngm m ing, b dy go khc. M khng hiu chuyn g xy ra,
li tip tc cho n. B li n rt t bi b khng i hn, li ng gt, li 45 pht ng dy b
hoc h o i i, hoc thy trong m ing khng c ti, khng ng gic, b quy khc v m th
hon ton bt lc khng hiu chuyn g ang xy ra. M sut ngy cho n, d cho n nhiu
ln m m i b khng tng cn, bi b cha m t ln hc cch n no v ng !
Do , E A SY to s t tin cho m, gip m hiu v bit lm g m i khi con khc.

Li. ch l u d
Nu bn tip tc i ht cun sch ny, bn s thy chng ti khuyn khch vic cho con
n no, choi t lp v T N G, E A SY chnh l nn tng c bn ca phng php . N h
bn c th thy, trnh t trong chu k E A SY tch r i vic n v ng bi giai on hot ng:
CHI. Con c khuyn khch t i ng khi m t v con khng ng trn ti m, do khi
chuyn gic ng (chu k ng ca b rt ngn, c sau 4 0 pht b ht 1 chu k ng, tr m nh
tnh gic v i vo chu k ng tip theo, m i gic ng ca b s gm nhiu chu k ng ngn),
b khng cn ti m ng li, v b khng n vt ch lm m i cho vic ng. Do khi
thc dy, b thc s i n no v khi b n no b c nng lng ng cho n
khi i. M cng khng b dnh ly b v b cn ti m ng, c thi gian chm sc bn thn
m nh v gia nh, v th, chng ti tin rng E A SY l cha kha i n np sinh hot n
ng iu cho c gia nh.
Khi con ln, chu k E A SY ca con s di ra. Tuy rng khng m t tr no ging tr no,
nhng khoa hc cho thy cc b u tri qua nhng giai on pht trin tng i ng

nht trong nm u ca cuc i v i cc chu k pht trin k nng v nhng chu k pht
trin th cht (Chong 2). Theo , nhng chu k EA SY cng thay i theo.

3 . Chu k E A S Y 3 giKhi no: B t o - 3 thng tui.

Cch lm: Cho n cch nhau 3 gi. Cho con ng ng theo bng thi gian thc ti a
trang 36, hoc m nhn tn hiu ca con v t con ng.
Mt b m i sinh, ngy thng v cn nng t trn 2,7kg c k nng v kh
nng tch tr nng lng trong 3 gi. C ngha l nu b n no th 3 gi sau b m i i. Do
, b so* sinh cn thng s ph hp vi chu k EASY 3 gi. Chu k ny s theo b n
2 - 3 thng tui.
Tng thi gian thc k c n: 6 - 8 gi v tng thi gian ng khng k n: 16 - 18 gi.
tui ny b c th dy m n 1 - 3 ln, cch nhau 3 gi v m cho n xong t b xung
b ng li m khng c hot ng vn ng g.

18h30:Tr
chu trinh (
19h: Ng gic dm
Mt ngy ca chu k sinh hot EASY 3 gi

7h: B n (E), sau b c hoi, choi vn ng(A).

 8h o h : B ng gic ngn i(S) v m ngh ngoi (Y).

o h : B n (E), sau b c hoi, vn ng (A).
n h - 13I1: B ng gic ngn 2 (S) v m ngh ngoi (Y).
0 13I1: B n (E), sau b c hoi, vn ng (A).
0 14I1 i6h : B ng gic ngn 3 (S) v m ngh ngoi (Y).
0 i6h : B n (E), sau b c hoi, c choi vn ng (A).
0 17I1 17I130: B ng gic ngn 4 (S) v m ngh ngoi (Y).
0 17I130: B tnh dy sau mt gic ngn 30 pht, b cha i nn m cho b choi.
0 18I130: M tm cho b v thc hin trnh t chun b cho b ng m
0 h : B n v i ng m lun.

4. Chu k E A S Y 4 gi
Khi no: Khi b c tn hiu ct bt mt gic ban ngy v gin ba n, thng mc 3
thng tui.
Tn hiu: B ang theo E A SY 3 gi, t nhin n gim st, gic ng ngy ngn li, gic
ng m c th dy nhiu ln, c hoc khng n nhng rt kh cho b ng li. C b nm
choi gia m khuya c ting.
Cch lm: Tng thm thi gian thc trc mi gic ng ngy v trc gic ng m. V
d trc y b thc 1 gi, ng 2 gi th khi c tn hiu gic ng ny b ngn li, m c th
b thc 1 ting ri n 2 ting ri con ng 2 ting v dn chuyn cc ba n tha ra.
4

thng tui, khi d dy ca b pht trin hon, b ln hem v c kh nng n nhiu hem

mt ln, h tiu ha pht trin cht lc c nhiu cht dinh dng hem t thc n, kh
nng tch tr nng lng cao hem, b c th chuyn sang chu k E A SY 4 gi. Chu k ny s
theo b n 7 - 8 thng tui, thm ch lu hem n ht nm u i. Mt s b c th ct
hon ton n m t thi im ny, thm ch nu pht trin nhanh, b c th sn sng
cho vic ct n m v sinh hot chu k 4 gi t sm rt nhiu.
Vi m H, bn ln Alexis sinh hot theo E A SY 4 gi t 4 thng nhng bn b Emily
sn sng vi E A SY 4 gi t 8 tun tui.
y thng l lc m vn tr nn trm trng nu m khng linh hot cho con n
tha ra, khng khng thc hin cho n qu dy c dn n vic b n vt v ng vt, c
ngy quy khc v m dy nhiu ln.

 tui ny b c th dy m n 1 ln, nhiu b c th t ko di ng qua m

n 7 gi sng hm sau khng cn dy n. Tn hiu cho m bit con cn ngh n m l khi
vic n ung ban ngy ca con tr nn kh khn. Con khng hp tc trong vic n ung do
c cho b nhiu vo m dn n b vt ban ngy.

Mt ngy ca chu k sinh hot EASY 4 gi

ng thi, khoa hc cng cho thy l

nhng tui khc nhau, vi mc pht

trin v thn kinh tong ng th b s c th thc c nhng khong thi gian khc nhau
trc khi tr nn qu mt nu khng b s cu gt. Ngc li, nu b ng ngy qu nhiu

s dn n hin tng ng vt ban ngy v thc m (xem bng ng theo la tui).

Gi s sng b dy 7h (trong trng hp b dy sm hoc mun hon th chu k s x dch theo b):
7 h : B n (E), sau b c hoi, vn ng (A).
h n h : B ng gic ngn i(S) v m ngh ngoi (Y).
n h : B n (E), sau b c hoi, c choi vn ng(A).
I 3 h I 5 h : B ng gic ngn 2 (S) v m ngh ngoi (Y).
15I1: B n (E), sau b c hoi, c choi vn ng(A).
I 7 h 1 7 I 1 3 0 : B ng gic ngn 3 (S) v m ngh ngoi (Y).

 I7 h 3 : M c th thc hin mt ba n nh N U B HP TC V NGNG N M.

18 I 1 3 0 : M tm cho b v thc hin trnh t chun b cho b ng m.
0 h o o : B n v i ng m lun.

HI:
1. K h i ct gic n gy cho con s m (ng th i v*i vic tn g th i gian th c
ln) th con c bu n ng tr c kh i n gi* d nh cho ng khng? N u c th
x l n h th n o? N u cho i ch i qun bu n ng, n gi* m*i cho i ng
n h n g kh i con kh c lc khng chu ng n a th lm th no?
2. T ro n g th*i gian ct gic t 4 xu n g cn 3 gic, n u gic th 3 con khng
ng lun th x l th n o?
3. Ch cn 15 - 3 0 pht n a l n gi* n n h n g con bu n ng. N u cho ng
lun m con khng ng hoc vn ng n h n g ch ng ngn 3 0 pht (catnap^2))
th x l n h th no?
4. Con ch ng 3 0 pht (catnap), n goi cc nguyn n hn t p h a m c
nguyn n hn n o xu t ph t t b n thn con khng?
P:
1. Mnh ct gic ng ngy khi con sn sng v c du hiu cn ct gic ngy (n gi
cn ng m cha bun ng, ng gic ngn i). Khi mnh tng thi gian thc ln v cho
con i ng ti mun hon, n khi ng ti mun qu lm gic m t hon 11 ting th mnh
ct gic ngy S4, tng thi gian thc choi A 3 ln (xem bng EA SY 3 gi), v s cho i ng
ti sm ln > ng m tng ln hon 12 ting. iu chnh lch ng hp l con lun trong
trng thi sn sng, lc bun ng l i ng nn khng m nheo.
2. Trong thi gian ct gic t 4 xung cn 3 gic, nu gic th 3 con khng ng lun th
cho con thc thm 45 pht, ri th li lm gic 3 nhng gi i ng ti vn gi nguyn hoc
mun hon 30 pht.
3. Nu bun ng con cng khng n ngon, con c kh nng tch tr nng lng nhiu
hon m tng, cho con i ng ri dy n. Ng mt gic dy n t t cn hon l b n m
nheo v bun ng.
4. Nu khng phi t pha m hoc tc ng bn ngoi m con ch ng c cc gic
ngn th c kh nng con b yu thn kinh v khng c kh nng t chuyn gic m khng b
thc gic. Tuy nhin vi nhng b BIT t ng th kh nng con ng li cao hon nhng b
cn ti m, ti gi, v...

5. EA SY 2 - 3 - 4
Khi no: Khi b c tn hiu mun b 1 gic ngn ban ngy. Ngy b ch ng 2 gic.
Tn hiu: Ngy cho n cch 4 gi con vn nhn nho', cha i v khng n ht sut.
Ngy ng rt ngn, c nhiu gic 30 - 4 5 pht. Ti c th kh ng, ng mun. m li dy.
C th m i n hoc nu khng i n th nm choi c bui gia m khuya m khng
ng li ngay.
Cch thc hin: M tng thi gian thc ca b bng cch cho n tha ra v lch ca b
tr v rt ging lch sinh hot ca mt ngi ln.
Thng thng, khong 7 thng b c xu hng mun chuyn t lch sinh hot 4 gi
sang lch sinh hot 2 - 3 - 4 .

Gi s sng b dy 7h (trong trng hp b dy sm hoc mun hon th chu k s x dch theo b).

7h: Con dy, b + n dm ngay. Sau thc tng cng (c thi gian n) 2h.
9 h: M cho con ng 2h.
0 n h : Con dy, b ngay. Sau thc (cng c thi gian n) 3h.

0 I4 h : M cho con ng 1,5 - 2h.

I5 h 3 0 / i h : Con dy, m cho con b ngay.
0 Sau 3,5 ting t khi con thc, m cho con tm. Sau con b + n dm.
0 4 ting t lc con thc dy ca gic ng ngy cui cng, con c t vo ging v ng ht m n
sng hm sau.

4
thng Cherry nh mnh c luyn theo np 4 c/ ngy. Gi b c 7 thng 3
tun v lch sinh hot bnh thng ca b nh sau:
yh: B 220 ml v ng h - n h
ih : B 220 ml + n dm, sau b ng h - 3h
h: B 220 ml, cho t choi 4 5 pht.
i8h30: B 280 - 300 ml + n dm.
2oh: Ln ging t ng n yh sng hm sau.
Mnh thc hin theo EASY t lc con 4 thng v con hp tc rt tt, t dng n 7
thng con gi chng. Mnh au u v phi xin t vn v bnh thng t 4 - 7 thng con
mnh c 3 gic ng ngy: ngoi 2 gic bui sng cn c thm 1 gic ngn 30 pht bui
chiu lc 5h - 5h30; nhng t dng n lc 7 thng nu cho con ng 3 gic nh trn th
22h mi chu i ng v sng vn yh dy nhng con cu knh, kh tnh. Hon na, m t
dng 3h sng dy v i ti m mi ng. Mnh luyn ng li cho con bng cch b gic
ngn th ba, mnh cho con ng s&m ln na ting v sau 3 tun kt qu li nh mong
i: 8h t ng v yh sng hm sau con bnh minh vi v mt hn h. (M Cherry)

6. E A S Y 5 - 6
Khi no: Khi b c tn hiu mun b 1 gic ngn ban ngy. Ngy b ch ng 1 gic bui
tra.
Tn hiu: Ngy ng rt ngn, c 2 gic 30 - 4 5 pht. Ti (nu ngy ng di) c th kh
ng, ng mun. m li dy m. C th m i n hoc nu khng i n c th nm
choi c bui gia m khuya m khng ng li ngay.
Cch thc hin: M tng thi gian thc ca b, gim thi gian ng gic u xung cho
n khi c th ct gic ny v chuyn v cho b ng tra. Mt ngy ca chu k 5 - 6 nh sau:

Gi s sng b dy 7h (trong trng hp b dy sm hoc mun hon th chu k s x dch theo b).

7h : Ng dy ung sa ngay v c n nh bui sng.

11 I 1 3 0 : n tra.
i 2 h o o : Ng tra.
14 I 13 0 : B dy ung sa v n nh (khng nn cho n qu nhiu ba ny).
1 8 I 1 3 0 - h o o : B n ti. nh rng, lm v sinh c nhn. c truyn.
19 I1 3 0 : i ng gic m.

HI:
B n h ti c 10 thn g 3 ngy, ang ng ngy 2 , 5 - 3 ting, m 1 1 ting.
Do n y m i m b d y 2 - 3 ln , c m dy 3 0 pht - h sau m*i ng li, ban
n gy th c hm ch ng gic sn g t 8I130 - o h , gic tr a l c 13 I1 khng ng
m n tm i6 h d m*i ng. C p h i y l du h iu b m un chuyn 1 gic
khng? N u chuyn th chuyn t ngt lu n h ay l chuyn bn g cch tn g th i
gian th c ln dn dn?
P:
ng l b mun chuyn cn 1 gic ng ngy. Gic sng bn ko di thi gian thc mi
ngy ln 30 pht (cho i choi, tm). Sau 16 gi khng cho ng na. Ti cho i ng sm 30 45 pht v khi ct 1 gic th tm 16 - 17I1 con rt bun ng nh.

T m li: Cc tn h iu con g i - m cn b it
n Ban ngy con li n, n khng nhit tnh, l du hiu con cha i, thay v p
con n, ln sau m hy cho con n mun hcm.
n Khi thc con li b, n khi bun ng tha thit mun b, b vi mt ln ra ng
lun: con KHNG i, con cn ci ti trn an con vo gic ng. Ln sau m hoc cho con
ti gi, hoc dy con ng hn ch dng ti v iu khng tt cho rng m cn to thi quen
ng ph thuc.

ic Khi ban ngy con b t, m con b nhiu hon ngy: Ban ngy con cha i, con ch
np nng lng vo ban m. L mt b m thng thi s iu chnh bng cch gim dn
lng n ban m ca con v ct hn nu cn cho n khi thy lng n v thi n tch
cc ca con ban ngy.

ic Khi bnh thng con ang b (v d) 200 ml, t nhin gim cn 160 ml thm ch
cn 100 ml m thi vn nhn nh, m c th dy hoc khng. M thng thi s ct ht
b m, gim bt 1 bnh (v ban ngy con cha i, nu con i th con s b n no 200 ml
ban u.) V c th nghin cu thm vic gim mt gic ng ngy. Chuyn chu k 3 gi

sang 4 gi hay sang chu k 2 - 3 - 4.

ic V i cc b b m hon ton m t nhin ng vt, l tn hiu m cn cho b tha

ra v ct mt gic ban ngy. Ngoi ra, v i b b bnh, khi con b ht sch bnh, con gi cho
m tn hiu: m cn pha thm cho con t nht 30 ml ln b sau.
Vv Cui cng l ct n m: i ci ngy bn ch i nht khi c th ng c m m
khng lo lng con i v con cng c th hng li ch trn vn ca nhng m di ngon
gic m khng b con i (hay m) lm phin.
Ct n m Php thc hin kh sm do m Php thc hin trit vic bnh tnh
lm m. Tr em Php c th c m cho ng 6 gi lin tc ban m khng cn n t khi
s sinh, v thc t ti chng kin nhng b 6 tun tui c th ng trn vn 12 ting ban
m khng dy n. Php, bc s s hi m (mt cch hon ton nghim tc) rng con
ng qua m cha khi b i khm lc 3 thng tui! Lu , khi nim ng m thng sut
cun sch ny l 11 - I2h ting.
Ct m M, Anh, c v cc nc phng Ty cn li c th chm hn mt cht t.
Cc m phng Ty p dng phng php Babyvrse^) c th khuyn khch b ng I2h
m lin tc khng dy t 8 - 12 tun, trong khi cc m p dng babywhisperer('4) c th
ch mun hn, n 6 thng tui. D sm hay mun, iu m chng ti nhn mnh nht
y l hy QUAN ST CON CA BN. Hy nhn con bit khi con sn sng (ban ngy n
rt t, ch n m n). V khi con sn sng, mong cc bn kin nhn v tn trng cc bc
pht trin ca con. Suy cho cng, ct n m khng phi tin cho m, m l khuyn
khch b c cm gic i vo ban ngy, n thnh ba v n no tch tr nng lng cho
m, sau cng l con hng li ch ca mt m di trn vn ng 12 ting, v khi ng, c
th con xy dng cc t bo thn kinh, gip con pht trin tt nht v k nng, tr no v
tinh thn.

7. H c cch c tn h i u c a con
Sau khi bit v np sinh hot EASY, bn cn phi hc cch c v ting khc ca
con. Khc l hnh thc giao tip u tin v duy nht ca tr s sinh cho n 9 thng tui v
mi nhu cu ca con li c mt hnh thc khc khc nhau. Ngoi ting khc, chng ta cn
phi xem nhng biu hin ca con bit b thc s cn g.

H iu ting khc ca con

Trc y, khi mi sinh b Su, ti rt hoang mang mi ln con khc, nht l lc b
ng ngy, cy m th ti khng th phn bit c con khc v i, hay v kh chu, hay v
bun ng. Thng u tin ti khng hong v v khc lc ca con. Th l ti quyt tm ln
mng tm hiu.
c hiu ting khc ca con ni ring v tn hiu ca con ni chung tht s rt cn thit
cho cc m cho b trc tip, nht l cc m cho con b theo nhu cu ch khng theo lch
lp sn.

 bit mnh c thc s hiu ting khc ca con hay khng, cc m c th tra trn
mng vi t kha baby cues hoc ting khc ca b, bn hy c c phn din gii v
xem c cc clip hng dn trn Youtube hiu tht r.

Con i!: Ting khc lp i, lp li, to v cng lc cng to nu cha c p ng.

Thm ch, ting khc nghe cn c v hoang di. Ngoi ra, biu hin na l tay b qu co
khp noi, vi b ln hn th cho tay vo ming mt mnh, nghe r mn mt ting chn
cht. u b s quay bn n, bn kia tm v m, nu a mt ngn tay ci ca m vo
gn mm b, b h ra v mt hoc nu b/b b b, b rc vo v th chng t b ang i.
Nu b ang ng cng c th kim tra nh vy.
Con c kh trong bng, con mun hoi: Ting khc thng xut hin ngay sau khi
n xong, nghe chi tai ( tng ging cao), cng cao. Du hiu khc: u gi co ln n
ngc, n lng.
Con b kch thch qu - Con mun dng choi - Thny l qu sc vi con: Ting
khc nghe tng phn nhau, c th l nhng ting ci v nhng ting cu nhu thay
phin nhau. Cng lc cng cng cao hn. Du hiu khc: B s quay u khi m thanh
hoc nh sng qu kch ng so v i b.
Con mt v mun i ng: Ting khc nghe ging nh b ang cu knh, m thanh
khng cao, dng ri li tip tc ri li dng. M c th d dnh b ht khc, nhng sau
b li tip tc khc nu cha ng c.
Du hiu trc khi b khc v bun ng: Di mt, l , ngp, khng mun chi, mt
tay. ng vi cc b di 3 thng, sau 3 thng nn cn theo thi gian thc (Waketime^5^)
th chnh xc hn.

Con b au bng: Ting khc to, u u v c th ko di hng gi lin mi ngy.

Du hiu khc: au bng thng xut hin vo cng mt thi im trong cc ngy
khc nhau, thng l chiu mun hoc ti. Nu b b au bng th bng b dng nh to
hn, g vo hi bp bp, b c th co dui chn lin tc v nh rm khi khc.

Con thy chn, con mun c m quan tm: Ting khc nghe ging nh l mt
ting ht hn.

Con mun mt mt: Ting khc nh, kiu rn r, b mt mi hoc mt tay chn cht.
y l kiu ting khc d b nhm ln vi vic b i nht. Thc s c nhng khong thi
gian trong ngy, nht l trc khi i ng hay khi chuyn gic, b c nhu cu c mt ci g
, nu l ti m th tuyt nht ri. Du hiu khc l khi m cho ngm ti b ht khc ngay
nhng khi sa v nhiu li nh ra, ri li i tip, m cho li ngm v sa xung li nh ra.

8. B n g th am k h o th*i g ian th c c a tr th eo tu i
Bng ny p dng cho cc b ng , tc l cc b khng b thiu ng t trc. i vi
nhng b b thiu ng t trc th s cn ng b vo nhiu ngy lin tip t trng thi

ng . B ng th d chp nhn gic ng, t khc v c kh nng chuyn gic (c ngy v

m ) tt hn.
H u ht cc b khe m nh u c th ng 12 ting khng cn n t 8 thng tu i tr i.
C b sm hn rt nhiu. B m cn nhn nhu cu n, ng ca con iu chnh. Thng
thng khi tr 4 thng th cn ng 1 1 - 12 tin g/ m m bo sc khe v tinh
thn tnh to cho cc hot ng b an ngy. iu n y ng v i k hong 75% tr. Khong 10 %
tr cn ng nhiu hn (12 - I3h ) v phn cn li cn t hn (10 - n h ) , th i gian ny KH N G
K th i gian m cho b m.
Trn bng, ct G ic ng cui nn kt thc l c c dnh cho cc b c n ng (trc
khng ng , gi phi ng b), m khng b ng qu th i im ny ko b li i ng
m m un. N g m m un lm lch nhp sinh hc ca b v lm b kh ng hn v d dy
m . M t s tr 6 thng tr ra cn dy lc 15 gi 3 0 pht chiu m bo i ng sm ban
m .
Th i gian ct gic ngy:
V* 3 n 5 thng: t 4 gic cn 3 gic.
n 5 n 8 thng: t 3 gic cn 2 gic.
V* 13 n 18 thng: t 2 gic cn 1 gic.
Th i gian ch phn ng khi con dy m hon ton ph thuc vo vic con dy m
th no. Thi gian ch ti thiu l 10 - 15 pht, m bo con thi gian c th t ng
li vo gic su. Sau th i gian b cha ng li th m t y theo tnh tnh ca tr v
hon cnh gia nh gip b i vo gic ng tip.
B m nn nht qun trong cch cho con ng th s khng m t nhiu th i gian b c
th i vo gic su. Bi v, khi tr l n ln, nu b m khng nht qun th b s hiu l nu
khc m i th b m s phi thua.
B N G T H A M KHO TH I G IA N T H C C A T R TH EO TU I

Thng
tui

Thi
gian
thc
ti
a

Tng
thi
gian
ng
(h)

Tng
thi
gian
thc
ti
a
trong
ngy
Ch)

Tng
thi
gian
ng
ban
m
(khng
k thi
gian
thc
b

Gic
ng
lin
tc
di
nht
trong
m
(h)

CA'
O

giac
ng
nan
ngy
(n )

Thi
gian
ti
a
cho
X.
mi
gic
ng
ngy
Ch)

Tng
thi
gian
ti a
cho
ng
ngy
(
trnh
ln
ln
ngy

Gic
ng
cui
cng
ca
ngy
kt
thc
lc

Thi
gian
ch*
i
toi
thiu
khi
b
thc
dy
vo
ban

m )

m )

(hi)

(h)

...

(ph)
<2

0 ,7 5 1

1,5

16 20
15 ,5 18

4 -8

11

6 - 8 ,5

11

--

4+

--

--

10

--

5:oopm

10

4 + / 2,5
- 4/2,5

-4
4

1,7 5 2

15,5

8,5

11 - 1 2

5 + / 3,5
-4

4 -3

2 ,5 ?

4,5

4:30pm

10

15

11 - 1 2

6 + 3,5
-4

4:oopm

10

2,5

14,5

9,5

11 - 1 2

7+/4

3 -2

3,5

4:oopm

15

2,75

14 -

9 ,5 10

11 - 1 2

7+/4

3 -2

3,25

4:oopm

14,5

15

14 -

9 ,5 10

11 - 1 2

12+

3 -2

3,25

4:oopm

14,5

15

14

10

11 - 1 2

12+

4:oopm

15

10 - 1 1

3 -4

14

10

11 - 1 2

12+

4:oopm

15 20

11 - 1 2

12+

2 -1

2 /3

4:oopm

15 20

11 - 1 2

12+

4:oopm

15 20

12+

4:oopm

15 20

12+

4:oopm

15 20

3 -4
(2
gic
12 - 14

ngy)

13 ,5 -

10,25

/ 4,5
-6 (1

13,75

- 1 0 ,5

13 -

1 0 ,5 11

gic
ngy)
00
rH

in
1H

56,5

13,5

19 -2 3

24

12,5

11,5

2?

2?

G i s b c 4 thng tui:
Sng dy lc 7h - th i gian thc ti a 1,7 5 2 ting, tc l 8h 4 5 - h b phi ng ri
(nn b m cn cho b vo ging sm h on ).
Tng th i gian ng ban m l 1 1 - 12 ting, trong th i gian ng c tnh nh sau:

Nu b i ng lc 20h - m b dy 2 ln mi ln 15 pht n m, nh vy sng hm sau

b s dy lc 7I130 - 8I130.
Lu : B b m ng th vn tnh vo thi gian ng. Nu sau 5h sng, b tnh dy b ri
cha ng li trong khong 30 pht, 6h b li ng tip th vn tnh l gic m v b vn
n m. Khi b thc, tnh to t nht 1 ting th mi coi l dy.
Gic ng lin tc di nht trong m: +/3,5 - 4 tc l c th b s ng 1 mch hon 6
ting hoc 3,5 - 4 ting mi dy i n. C nhng b c th ng xuyn m 11 - 12 ting
khng n.
Tng thi gian ti a cho gic ng ngy 4,5 ting chia lm 3 gic, khng nht thit phi
3 gic u nhau 1.5 ting, cng c th b s ng t hon 4,5 ting ban ngy cng khng sao.
Trong bng ny, tng thi gian thc ng c th x dch theo tng b (tc l c th c
nhng b m ng 10 ting, ngy ng 3 - 4 ting m vn vui v khng quy khc th cng
khng sao). Tuy nhin, iu m cn ch nht chnh l thi gian thc ti a ca tr cho
tr vo ging hp l, trnh b qu gic dn n tr gt ng v ng khng su, ng t.

9. Giai on ARA
ARA l vit tt ca cc t Awareness (Nhn thc m h) Rejection (T chi),
Acceptance (Chp nhn). Mi khi thay i np sinh hot (v d t np 4 gi sang 2 - 3 - 4
hoc t 2 - 3 - 4 sang 5 - 6), luyn t ng, gin c, cai ti m, cai sa th b u tri qua giai
on ARA ny. Thng thng, giai on ny ko di khong 1 - 2 tun, c b c bit ln n
3 tun.
bn hnh dung cho d, xin ly v d vic luyn b t ng:
Ngy 1 ( c th sang c ngy 2) l giai on m h (Avvareness) - b cha nhn thc r
vic mnh s phi khng c ti m hay cnh tay ung a h tr i vo gic ng na, nn
khi m t xung, nu cn ng thi gian thc ng th b ch khc mt lc l i vo gic
ng.
Ngy th hai, th ba, th t (c th ko n ngy th nm, th su) l giai on t
chi hay phn khng (Rejection) - sang ngy sau ri vn thy m ct ti hoc m khng rung
lc b nhn ra s thay i v phn khng bng cch khc d hon, dai dng hon. y l thi
im khin cc m bi ri v hoang mang nht v sau ngy th nht (hoc th hai), m c
ngh luyn ng thnh cng ri th bng nhin con li nh th. M khng nm r s s mnh
lm sai hoc ngh con lm sao (nht l v mt tm l). y cng l thi im m khng kin
tr, d b cuc nht.
Ngy th su v th by (hoc ngy th tm, th chn, th mi) l giai on chp
nhn (Acceptance) - b hiu ra rng go khc cng khng lm thay i quyt nh ca m
nn chp nhn ng m khng cn ti hay b, m t vo ging b a mt lt l t chm vo
gic ng.

Khi bn cho b thay i bt c mt thi quen sinh hot no, b cng s xut hin cc
giai on A RA nh vy, m cn tnh to v kin tr nhng n lc ca c m v con khng
ph hoi v ch.

Cu ch u yn ca E m ily p dng E A SY t n g y m&i snh

M H rt kinh nghim t Alexis nn p dng EASY ngay t ngy Em ily m i cho i.
Vic u tin cn lm l cho em vo mt trnh t sinh hot (routine^6)). Do em sinh
thng v nng 3,4 kg nn em ph hp vi trnh t sinh hot 3 gi mi ln. Em b o ln
ngy m (ngy ng, m thc khc) nn m em nht nh tm cch i li. M lm nh
sau:
Ban ngy m cho em n cch nhau 3 ting. Mc nh 7 gi l bt u ngy mi, 7 gi
m gi em dy cho em b (my hm u em khng b no v em cha i m bun ng). Sau
khi cho em b (Eat), mc d ng gt nhng m vn c gng gi cho em thc c thm
bng cch thay qun o ng sang qun o ban ngy, t em vo gh em xem mu v nghe
nhc (Activity - khng b em trong thi gian ny). Khi c 40 pht k t thi gian t lc
em dy (7I140) hoc khi m thy em ngp ci u tin, m qun em li tay em c gi
khi git mnh v cho em vo ging. Thng thng em nm trn ging khong 15 pht
l em s t ng. Hm u em c khc t ti, m ch 5 pht vo cho em ngm ti gi v cng
em 2 pht, sau m ra em mt mnh xoay x, sau vi pht em cng ln ra ng.
Rt kinh nghim anh Alexis, m cho em nm nga ng ban ngy (v ban ngy nh mnh
hay i choi nn em cn c hc cch ng ngn khi nm nga) v em nm sp ng ban
m em ng gic di v su. Sau , n 10 gi, k c em vn ang ng say th m vn
gi em dy cho n. Nhng ngy u thit lp chu trnh, m c gng cho em vo np. Em ng
n h tra n 13I1 chiu. V chu trnh li c lp li cho n chiu, em n lc 13I1 - h h v em i vo gic ng m.
phn bit gic ban m v gic ban ngy, m gii thiu cho em trnh t ng m
(bedtime routine*^). V trnh t ng m ny s theo em sut cuc i b th (n gi hai
anh em 3 v 5 tui vn p dng). l: tm, thay mc nh, n v i ng. thi k
ny, sau gic ng rt ngn cui ngy m cho em tm, sau cho em n thm mt ba na
(Cluster eed^8)) em c thm nng lng khi ng. 7h ti, em c n ba cui cng
trong ngy v ln ging i ng. m em dy m khng ni chuyn v khng choi v i em
na, ch cho em n no ri t em xung d em tnh hay thc em bit m em dy n l
ch n. ci thin tnh trng ng ngy, cy m, ban ngy m khng cho em ng qu
2 ting 15 pht mi ln, tng thi gian ng t 7 gi sng n 7 gi ti khng qu 7 ting
m bo em mt ng gic ti. Ban ngy m cho em thay bm sau khi n, nhng m
m thay bm cho em trc khi n em khng b tnh gic sau khi n.
Sau 3 ngy em hc c np sinh hot 3 gi v ng sut m. Em ng c nm nga,
nghing v sp. (Anh Alexis bit mi nm sp). 10 ngy sau khi ra i, em quen v thch
ng v i cuc sng bn ngoi, chc mng em!

Tm t t

Vv B s sinh thng b vo lc yh - o h - 13I1 - i6h - h v quay vng nh vy sut

m (x dch theo thi gian b dy bui sng).
n Ban ngy b thc 35 pht l c t xung ng. m n xong t xung
ngay.
n Ban ngy cc gic ng ca b khng nn qu 2 ting ri b c th ng thi
gian ti a vo ban m.

ic Thi gian ch can thip mi khi b khc i n l 5 pht. Thi gian m hy quan
st c ch, lng nghe ting khc, phn tch con cn g v phn ng kp thi.
V* B i, b mt, chn, au bng (rt ph bin tui s sinh, m cn hc cch hi
tht k) s c cc ting khc v c ch khc nhau nn m cn hc cch lin lc v i con
con c tn trng nhu cu v trnh cho b n khi b cha i dn n n km nng sut
v n vt.
Mi b c mt ting khc v c ch khc nhau lin lc vi m. M thng thi hy
ghi nh (hay ghi chp) thng tin li v i b: iu ny i hi m quan st v ch i.

10 . Ch* *i l v n g
Mt trong nhng l do cc m c chng ti h tr t khi s sinh c con d, n tt
bm sinh bi l chng ti nhn mnh n vic ch i, quan st v x l thng tin trc
khi cha ngc (bnh) vo ming con. Khi b ng dy, n gi cho b n, m bit, m ch con
pht biu nhu cu, m quan st nhng tn hiu con cho m bit l con ang i, m chun
b khn n, lau ngc hay bnh sa m - thng mt 5 pht. M b con, hi gip con cm
thy ht kh chu trong bng.
Con khng bun ng, c hi, c m b m vn khc, ngha l con i. M
cho con n.
Vic m ch, d ch l thi gian ngn v bn con, mt mt gip m hiu con thng
qua nhng quan st trc tip nhng quan trng hn gip b t hiu rng: y l cm gic
i, v y l thc n, v tip theo s l cm gic no. M dy cho con bi hc u tin
ca cuc i: i l nh th no v khi i n vo s no.
Bi vy nhng trng hp cc b m p con n, sau ny dy cho con b bnh, dy con
n dm, dy con bit n v thch n nhng khng bao gi con hc c cm gic no i
tr nn au kh v gian nan v cng. Nguyn nhn cng ch bi v m khng dy con
bit ch i v bn thn m cng khng bit gi tr ca vic ch i.

Cu ch u yn ca E m ily: 0 - 1 0 tn theo E A SY
Em ily sinh m khi em va qu ngy d sinh. V thai ngc nn bc s quyt nh
m gim nguy c tai bin. Thng thng khi tr ra i s c 2 tun u tin c gi l
tun trng m t tc l em ch n, ng v thc t, thm ch cn ng qun c n. Em ily khng

c tun trng mt, ngay t u em thc sut v khng chu ng nu khng c ti. C
cch 1 ting ri l em i n, nhng ngm ti mt t l ng, nhng t xung l thc dy
lun. M Emily rt vt v! T h l m ln khoch lp np sinh hot cho Emily. v
nguyn tc, khi tr m i ra i th c tch ly cht dinh dng cho t nht 3 ngy u
ch sa v, tc l 3 ngy ny nu em khng n cng khng sao (Alexis - anh trai ca Emily
khng n g trong 2 ngy u). Nhng v Emily sinh m nn m phn vn khng hiu l c
th c bit trc m tch ly khng, v li m c sa ngay nn cho em b lin tc tng
ngun sa v.

Tun 1: Luyn cho n no

thi gian m i sinh rt kh dy ng cho em nn m chp nhn em ng lc no cng
c, khng th nh chu. Lc ny tp trung vo dy em n no ba v tng ngun sa
cho m. C 2,5 - 3 ting, m cho em n mt ln, nu em i sm hon th m cho em ngm ti
gi. Do 3 ngy u khng phi lo em i nn y l lc tt nht dy em n m khng phi
bn khon no i g nhiu.
Em n xong th m tip tc ht sa kch thch sa v. Sa ht c m cho ra bnh
na m gi y t cho em n, ng thi dn y t c cch 3 ting hy cho n. n ngy th
3 khi ra vin l em n theo ch 3 gi.

Tun 2 - 4 : Luyn ng, ci thin tnh trng ngy - m

Em ily ng rt kh. Khi m i sinh khng c cch no lm cho em ng c ngoi ti m.
Lc v nh, ban m, m nm v i em cho em ti ng, nhng em nn nhiu nn phng
php ny khng hiu qu, ban ngy m k em nm mt th ng. 4 tun u, thi gian
thc ti a ca tr s sinh l 30 pht, em thay bm v n ht 20 pht, 10 pht l lc em
t xoay x ng. V th cho nn em thc dy, m ch kp thay bm, cho em n v hi l
phi t em xung ri, khng c cht thi gian chi bi g c. Lc 2 tun tui th m
khng cho em khc lu, em n no, thay bm kh, c qun cht v c t nm xung
ng. Nu em khc, m ch 5 pht, sau vo cho em ti gi ri i ra. Nu em tip tc khc
m li ch mt cht v vo cho em ti gi.
Sau 3 ngy em hc c cch t ng, ng nhin vn cn ba c ba ci nhng
em khng cn bt c ai ru hay ti m ng na. m m cho em n xong m em vn cn
thc th m c th t tin t em xung v m i v phng em t ng m khng phi lo
lng g c (mc d m vn theo di em qua my bo khc).
y cng l thi gian cc em b ln ln ngy m, do ban ngy m hn ch cc gic
ngn ca em khng qu 2 ting ri, thng c 2 ting m gi em dy cho n. m m
em ng thoi mi v sau 2 tun em cho m c gic m di 4 ting.

Tun 4 - 6: Siu cu knh

Tun ny thnh phn sa ca m thay i, c th em cng thay i, em khc nhiu v
nn nhiu hn. Em ng km hn vo ban ngy (gic ng rt ngn) tuy nhin v m em bt
u ko di gic ng m. 3 tun tui em ng gic di 6 ting u tin, sang tun 4 - 5 - 6

th cc gic qua m hon 6 ting xut hin dy c hon. Tun ny do em nhn bit mi
trng xung quanh tt hon nn khi em ng, m phi ko rm cho phng ti om v m bt
my ting n trng (white noise(9)) gip em th gin ng. Em ng tt 3 gic u ca ngy
(m ton phi nh thc em dy nu em ng qu 2h), gic cui th kh l vt v nhung ht
tun th 6 th mi th li m p.
Em ng vt (30 pht), m tp trung vo hai vic. Trc khi i ng m cho em n tht
no ti mi ba n (c b bnh ln b m) v cho em n trong phng ti t phn tn. Sau
t em ng. Khi em thc 30 pht sau khi ng m ch 10 pht xem em c chuyn gic c
khng, nu khng c m vo cho em ngm ti gi ch em ng tip. Khi em bt u hc
chuyn gic nhp nhng (tc l khi em chuyn giai on ng, d em c b thc dy em cng
t tm cch ng li c m cn t s tr gip t m hay t ti gi) cng l lc em ng m
di ra.
6 tun gic m ca em ko di 8h khng cn dy n. Thi gian ny gi ng ca em
cn kh mun: 8h ti. Em thc dy 2 ln n, mt ln lc 3 - 4-h sng v mt ln lc 6 - 7h
sng. Ngy ca em bt u lc 8 - h sng.
Tun 7 - 10: Tuyt vi! Em t ng 100% cc gic ngy v m m khng khc nhiu. 7
tun em ng mt mch 10 ting m i dy n. n m xong d thc hay ng th em vn c
th t xoay x c nn thi gian m thc vi em ban m ngn li cn 15 pht/ln v 1
l n /i m.
Vic luyn n np n ng cho b l khng on gin nhng v i phong php ph hp
th hu ht cc b u c th hc c cch ng v s ng gic nu m gip em to cc
iu kin thch hp. Alexis khng bit t ng cho n tn tun th 10. M mt 1 - 2 thng
vt v a Alexis vo np, Alexis ng gic. V i Emily, d xut pht im khng tt
nh Alexis (kh ng, nn nhiu) nhng do m tm hiu, hng dn em sm hon nn 7 tun
tui em ng c 14 ting/m, dy n 1 ln.
Cc gic ng di l iu kin cho cc b pht trin tr no. B cng hc c nhp sinh
hc ph hp v do tp trung vic np nng lng vo ban ngy.

II. GIP TR T NG
1. Ng v tm quan trng ca gic ng
Cc m Vit Nam cc k khng quan tm n gic ng ca tr m ch lo b i nn
sut ngy cho b n.
Chng ti coi trng gic ng ca tr hon l n v nhng l do sau:
a. Khi em b sinh ra th bn nng khng bao gi mnh b i. i em s i n, v d
dy nh nn em phi n thng xuyn, do cc gic ng ca em khng di. Gic ng ca
cc em l mt chu k 4 5 pht gm 2 5 pht ng su v 2 0 pht ng nng (gic ng REM ).
Trong thi gian ny nu em i em s dy v i n ngay, do em khng bao gi mnh
i qu 2 5 pht u. y l bn nng t nhin. Khng mt a tr no c th nhn i. Cc
m cn tn trng qui lut t nhin .
b. Vic b thay i mi trng t trong bng m ra ngoi mi trng mi. Trong bng
m, b thch ng lc no th ng, nhng ra ngoi b c thc hon, mi trng thay i
buc b phi HC cch t trn an bn thn i vo gic ng. B c th c s tr gip
t ti m hay ti gi (lm b tp trung vo ti, t l l mt cnh gic v ng gt), vng tay
rung lc ht oi to cho b cm gic c ng ging nh trong bng m, n gin hn, c
mt s m b n no nm chi n lc b mt b t i vo gic ng. Tm li, iu kin m
m v nhng ngi xung quanh to ra l mi trng b i vo gic ng, to cho b thi
quen v mi trng ng, sau ny n khi mt, b cn phi c nhng iu kin y th mi
c th ng c.
c. Mt tr s sinh trung bnh ng 18 ting/ngy. B ch thc 4 5 pht sau mi chu k
ng 3 gi. Trong , 3 0 pht dnh ti v 15 pht v sinh v vn ng th thao . 4
thng b vn ng trung bnh 16 - 1 7 ting/ngy, trong ban ngy b thc c di hn
(chng mt ting ri cho mi chu k 4 gi) v gic m b cng ng lin mt gic di hn
6 - 8 ting. 1 tui nhu cu ng trung bnh gim xung cn 14 ting v n 2 tui, cc em ng
khong 12 - I3h/ngy, nhng khng t hn n h /n gy.
Ng rt quan trng v no ca b pht trin khi ng. Cc t bo thn kinh c nhn
bn khi ng su v cc k nng c bn (ly, b, ngi, ng) c tp luyn thi k R EM
(gic ng ng). Hn na ng tiu tn t nng lng hn v thc n cc em n c hon
ton phc v vo vic to dng t bo ch khng phi t chy cho cc hot ng th
cht, do c b n t, ng nhiu m vn tng cn v chiu cao.

2. Nhng hiu nhm v gic ng ca tr

a. Ng say nh em b l mt hiu Vm tai hi. No b cha pht trin nn gic ng ca

tr c chu k ngn, v b rt d thc dy, git mnh hoc ti h mt trong giai on ng REM.
Vic ny thc t c l i v cc b khng bao gi ng su qu lu m qun mt vic np nng
lng cho d dy. Do , nu m khng tc ng bn ngoi (p n) th b s theo ng bn
nng dy khi i v i n.
b. Cho con ng t ban ngy ng nhiu ban m: SAI. Mc ch ca tt cc cc
phong php dy ng u n ch l em ng vo ban ngy em mt va phi ch
khng b qu mt ng DI vo ban m. Khi b b qu mt s kh ng hon (no km
pht trin nn khng th t trn an, gi bnh tnh v th thi a mnh vo gic ng v do
cc gic ng m ca b cng ngn theo. Tr b qu mt s quy khc v khng th no
tm c cch t i vo gic ng v ngh ngoi c. Do , k c khi ng c, cc gic ca
b cng ngn v thng vt v v m. Mc ch ca luyn ng l dy cc b bit ng khi c
nhu cu, to dng mt trnh t khng i u n hng ti vic b c MT GIAC NG
DI BAN M.
c. Ng lc no chng l ng: SAI. Ng ban m v gic di bao gm nhiu gic ngn ni
tip gip qu trnh to t bo c lin tc v cc b c ngh ngoi tt hcm. Gic ban ngy
thng ngn, do c nh sng v ting ng khng u n lm gic ng su ca cc b t
cht lng hon. Gic ng ban ngy ch nh l nhng gi gii lao cho nhng khong thi
gian b thc v choi ngay trc .

Kt lun: B ng nhiu n t l chuyn bnh thng. Mc ch ti cao ca vic cho cc

b ng ban ngy l b ng di ban m. Nu ban ngy b ng t v quy khc l du
hiu cc b b qu mt v cn tng thi gian ng ngy ln.
Cc b ng ban ngy m i c ng di ban m. Nhng rt nhiu m khng tin
vo iu ny!

3 . T p cho con t n g
C khi b khc, cc m thng ngh chc c g khng n ! Th nn cc m nhanh
chng b, d nhng b khng nn. Lc ny, m thy lo lng khng hiu chuyn g xy ra v
cc b cng bt lc khng km. Gi b bit ni, chc bo: M cho con yn, con cn
i ng!. Nhung m c nng nu con khng b mc con, nh th m cm thy mnh vn
ang c gng. Trong khi c th m khng hiu c rng, cng vi lng v thi gian khc
nh vy, nu m c phong php, c thng tin, t con xung cho con khc con hc cch
t a mnh vo gic ng th mai kia cu chuyn khc - ru - b - ti ng s chm dt v
con hc c k nng quan trng ca cuc i: mt l c th t ng, khng b ph thuc
vo ngi khc!
Mun cc b ngng khc v t ng th cc m phi cho cc b bt u t vic khc.
Khng c khc th lm g c nn.

M H nhn ra chn l sau 2 ting ng h nng m con vn khc, sau con mt

qu ng c 4 5 pht dy khc tip 2 ting na. T nhin m v ra l tng thi gian m
d d con vn khc trn tay bng 3 ln thi gian cho php cc con t khc v t tm

gic ng cho mnh. Phemg n no tt hem? M b 2 ting con khc trn tay hay con
khc 40 pht v ng mt gic su trn ging? (Hachun Lyonnet)
Kinh nghim ca s ng cc m luyn con t ng v cc chuyn gia khuyn rng:
vic con khc trong qu trnh luyn ng l kh chu nht cho ngi nghe, ch khng phi
ngi khc. Trong qu trnh luyn ng, nhiu m tht ln rng: n nh tra tn tm l.
Nhng sau con bit t ng, con ng v con vui v v c ngh ngoi hp l th a s
cc m u cho rng quyt nh luyn ng l quyt nh ng n nht.
Nhng m sinh b th hai thng t phi p dng luyn ng cho cc b. Do c kinh
nghim nn ngay t ngy u, cc m c th cho b c mi trng ng c lp v
khng to mi trng ng ph thuc: ti m, ti gi, bnh, rung lc, ru... Cc m nn nh, mi
trng l do mnh to ra, nu cc b khng bao gi bit n ru b lc ng th s khng bao
gi i hi. Hon na, cc m sinh con th thng tn trng bn nng ca cc con hon, i
cc b s i n, mt cc b s T ng. Do , b c th t choi mt mnh lu hon v cc b
c kh nng kt ni vi nhu cu bn trong ca bn thn.
Cc phong php luyn ng c p dng trn th gii:
Phong php Khng khc (No cry/no tears)W.
Phong php Bln t xung (Pick up put down - PUPD)(2).
Phong php Khc c kim sot (controlled crying hay cry - it - out with checks)(3).

t con khc n khi con ng (cry it out)(4).

Luyn t ng trc 6 tun, phong php sS^S).
V y khng phi l mt cun sch hn lm, nn ti s khng bn su n tng
phong php, m s a thng tin v kinh nghim cc m lm nhng phong php
khc nhau tham kho. Thng tin chi tit v mi phong php, cc bn c th tm c
hiu r v tm c phong php ph hp nht cho b v gia nh.

Gip con nhn bit n gy v m

Ai nui con mn m khng phi ru con ng th chc l may mn lm. Khi cn trong
thng, b ng sut ngy th khng ni lm g nhng ra ngoi thng, b bt u c thi gian
thc, ng v c 3 ting n mt ln nn ny sinh nhiu vn .

Vn 1: n m xong ln ra choi khng thm ng. Cc gia nh c cho con thc ban
ngy nhiu m ng: sai lm, tr b thc nhiu s qu mt nn m quy khc, ng
khng su nh hng n sc khe ca tr v c gia nh.

Vn 2: Khng ng c ln ra quy khc, n t, nn e. Trong khi n v ng lin

quan mt thit n nhau, n pht trin th cht, ng pht trin tr no v thn kinh.

V th, m bo tr ng nhiu mi ngy, cc m ra sc rung, lc, b m... y th m

l m mt t t xung n li m to mt nhn trn tri tru ngi kiu Kh kh anh bit
nh b anh ri nh, ri hi c ting ng l thc v qu trnh ru ng li lp li t u, tn
khng bit bao nhiu thi gian ca ng b cha m v nc mt ca b (phn ln khi ngi
ln ru b l lc b qu mt v c triu chng quy khc m i c bng ln lc - SAI
LM - v b khc trn tay m). Nhiu m chn gii php cho ti ng, cho d rung lc hay
ti ng th b khng hc c cch t a mnh vo gic ng, nh hng n qu trnh
pht trin ng qua m ca b, gic ng ca b b chia nh thnh cc gic ngn rt khng
tt cho thn kinh. Mt gic ng su c ngha hn mt ba n no v kh thc hin hn nu
tr c cc tc nhn bn ngoi gip a vo gic ng (vi khi b git mnh thc gic th
khng c kh nng t ng li mc d rt bun ng, v phi c rung, c ti...).
T 8 - 1 2 tun tui nn thit lp cho b mt thi gian biu ng ngy, ng qua m
gip b phn bit ngy m v nhanh t ng qua m m khng thc quy khc i n.

Cch tin hnh

M gip con nhn bit ngy m bng cch bt u bui m bng tm, mt xa, mc
ng, ht ru, bt ting n trng, tt n v cho con n trong bng ti. Con thng xuyn
(c ngy v m) c t xung ging khi cn thc v hoi l m con phi t lo liu
chm vo gic ng. m i khi con git mnh tnh gic nhng sau li tm vo gic ng
ngay m khng cn gi m gip. Con c m cho n m khi vn ng (dream feed - DF(6))
mt ln vo lc 22h - 22I130, do con ch thc dy mt ln trong m vo lc 2I130 - 3h v
tip tc ng n sng. Hm no n xong m con vn thc, m ch cn t xung ging l
con cng t i ng.
Ban ngy con n, sau chi trn thm th thy d ch mt du hiu con bun ng
cng lp tc qun cht (swaddle) li, cho ln ging nm nghe ting n trng (white noise).
Con s ng trong vng 5 - 1 0 pht m khng c mt ting khc no.
Luyn ng lc u nghe au kh nn nhiu m khng dm th, n lc lm ri m i
thy tit kim cho con bao nhiu nc mt, cng sc v thi gian. M c con mn nhng
vn c thi gian dn dp, xem tivi, chi vi con v dnh thi gian cho b.

Lu (1): Vic chn phng php rt quan trng. Cha m cn nghin cu rt k tnh
cch ca con, tnh cch ca bn thn, iu kin ca gia nh, s hp tc ca ng b, iu
kin ging ring cho tr, iu kin an ton khi tr ng mt mnh cc la tui khc nhau,
iu kin th cht ca tr, v d: khng luyn ng khi con ang m. Khi cha m thng nht
phng php la chn, vic luyn c thnh cng hay khng hon ton ph thuc vo s
kin nhn, kin tr v kh nng nh gi tnh hnh ca cha m c chnh xc hay khng (rt
nhiu b thnh cng vi vic cho con khc n khi t ng, nhng cha m li p dng
phng php cho con khc c kim sot, dn n thi gian luyn ng ko di hn rt nhiu
v i khi dn n tht bi nu cha m gp cn tr ca gia nh).
Lu (2): Cho d c phng php tn l Khng khc, nhng khng c ngha l khng
c nc mt. c bit i vi nhng b quen c b nhiu, quen c ti ng th d
luyn ng bng phng php no, ch cn t b xung ging l b khc ri. Cha m

cn hiu iu ny kin tr luyn ng cho con. M H p dng phong php khc c kim
sot cho bn Alexis khi bn c 9 tun tui nhng vi Emily, m H thc s khng phi
lm luyn ng v m em t ng t ban u, khng to mi trng phi c ci ny/ci
kia b ng t khi mi lt lng. Nguyn nhn m H lm luyn ng ngn gn nh sau:
Nh Alexis c ngi thn sang thm 1 thng v 1 thng ru Aelxis ng (trc bn Alexis
hon ton t choi - t ng). n lc mi ngi v chu khc i ru. m th nht phi lc
bn 1 gi ng h bn mi ng v thc dy lin tc ban m. m th hai, bn khc 2 ting
sau mi mt l thip i c 45 pht dy khc n 4h sng. Trc tnh hnh , m
quyt nh tm hiu v luyn ng v k nng t trn an ca b s sinh.
Luyn ng cho bn Alexis 9 tun th thi gian thc ti a ca bn l 1 ting 20 pht.
Sng sm bn thc dy, cho bn n no, tm nng n khi bn ngp mt ci (chng 6o pht
sau khi dy) m bn qun bn li, cho ln ging ca bn, phng c ng kn v bn
c ngm ti gi. Bn khc 5 pht m vo phng, khng b bn ln m ch v nh vo
ngi v cho ti gi li vo ming cho bn mt. 5 pht sau th bn ng tt.
Hai ting sau bn thc dy, m bn cho bn ti. Choi 1 ting 20 pht v li ln ging,
ln ny bn khc cha c 5 pht th ln ra ng. Sau ln luyn ng , bn rt t khc v
chp nhn gic ng d hn. Bn c th t chi trong chc lt v chp nhn ng trong vng
5 pht m t xung ging.
Bn Su nh m Ong mi sinh gt ng rt lu, li c b nhiu nn c ngy c m
ng l phi b, t xung l khc. Khi Su c 1 thng, m luyn ng cho bn theo
phng php Khng khc (No cry), m cn thi gian thc ng theo thng tui, chc chn
bn khng b i, m mt xa, th th vi bn ri t bn vo ci, tt nhin, bn bt u khc
ngay khi c m t xung. M b ln bn cng khc, cng giy gia v cng khc to, t
xung cng khc nhng b ln cng khc to hn. Cng ngy bn khc cng d v thi gian
khc cng di. M kin tr luyn trong 15 ngy th dng li vi cm thy kit sc v ngh
phng php ny khng ph hp vi bn. M dng 1 tun khng luyn ng cho bn nhng
tnh hnh n ng ca bn cng lc cng t, gi th bn i b c ngy, m th phi b ngi
bn mi ng. Khi bn c 8 tun, m quyt nh luyn ng cho bn theo phng php
CIO: Trc khi luyn, m chun b tinh thn cho bn, ni vi bn rng hm nay m v
bn s lm g. Ngay sau khi bn thc dy, m cho bn b no, chi vi bn ri t vo
ging ng khi bn mi thc c c 55 pht, m th th vi bn mt cht ri i ra ch
khut, tt n. Bn khc trong vng 30 pht ri ln ra ng, cc gic sau khong 25 - 30
pht. Ngy th hai, tt c cc gic bn u khc n 45 pht mi chu ng. Ngy th ba,
thi gian khc gim hn cn di 20 pht, ngy th t di 10 pht, ngy th nm e e my
ting lm nng ri ln ra ng tt. Ngy th by t vo ging l bn m chn ng ch sau
vi pht, m ng gic di (d vn i ti) khong 11 ting.
Vi b Ben, con m Je n Ga Tay th khc. T 0 - 3 thng, ngy b ng 3 - 4 gic. m
dy n 2 ln. 19I130 - 20h ng th 5I130 - 6h dy. C thi gian b cng dy m nhiu ln
nhng m cho ty gi b li ng lun. Tuy nhin, c tm 4h sng l con dy lin tc, c 15 20 pht dy 1 ln v m lin tc cho con ngm ti gi con ng li.
Thng th t, ngy con ng 3 gic. Gic mt con ch ng 30 - 45 pht, gic hai con ng
c 2 ting, gic ba con li ch ng c 30 pht.

Ban ngy khi con ng th m phi nm cnh v canh v chuyn gic m c d hm c hm khng. Ti 19 1130 - 2 o h o o l gi con bt u ng vo gic m. Trc I2h m con
dy 2 ln. Sau I2h m con dy lin tc h , 1I145, 3h km , 4h ri 5h km ... lin tc c 3 0 45 pht l con dy, con khc m nht ty gi nhng ng t li vt v, c nh th n 6h sng
th dy hn. B t ng c nhng cn ti gi.
B ti bnh. 4 thng m cai b m cho b bng nc lc. G i n gin c thnh 4
ting.

L i khuyn: M cn li th i gian thc h p l cho con. C th ko di gic ng ban ngy

cho con theo hai cch l N ng ln t xung (Pick up put down - PUPD) v cho khc
(CIO) hoc Khc c kim sot (CIO with checks).
M Ben chn ph ong php PUPD, trong th i gian 1 tun lin Ben khc dai dng,
sau con m v m ngng luyn, con cng khng ng tt trong th i gian di. Con khi m
li kin tr n thng th nm. M cm thy Ben khng ph h p v i PUPD na.
6 thng Ben khe mnh, m tin hnh CIO ng th i ct xung cho con ng cn hai
gic ng ngy. M cn th i gian thc theo lch 3 - 2, 5 - 4 trong c n gi m cho con
vo ging, n ht gi ng ti thiu m cho con ra. Con ng m bt u t i8 h v ngy
ng v vn nn ti con ng sm . M Ben vt v rn khong 1 tun th m con ng tt, ng
trn vn 12 ting m t 6h ti n 6h sng hm sau. m ch dy 5 - 1 0 pht li ng.
Gic ng ngy th vn rt tht thng. Gic th nht ng tt th gic hai t. Nhng trung
bnh hu nh gic ngy ng 2 - 2,5h.
H in ti, Ben c 13 thng. Ban ngy con ng m t gic, 1 - I,5h v m con ng
trn vn 12 ting t 6h ti n 6h sng hm sau. Khi ng dy, con vui v v t nm ch oi ch
m vo n.
B u, con ca m Qunh Hoa t khi sinh ra ng t v khng m y khi ng c
gic su. Khi trong thng, vo nhng m ngoan th 2 gi b dy m t ln. Ban ngy ch ng
3 0 pht m i gic, m un con ng tip th m phi b ru, t con l cc kh nn m c phi
b ln t xung rt nhiu ln. 5 thng l nh im khi m c 1 gi b u dy 1 ln i
mt ti m m i ng, con t chi ti gi. Con rt li n, ng 3 gic ngn m i gic ch c 3 0
pht, m con ng rt m un, h on th gic m c 1 ting li dy 1 ln.

L i khuyn
Ct i m t gic ng ngy t 3 gic cn 2 gic, p dng lch 2 - 3 - 3 .
Luyn t ng: M quyt nh chn CIO do m tng p dng ph ong php PUPD
khng thnh cng.
V m chn CIO nn cai ti m bng CIO.
N gy 1: Ct gic ngy cui cng (gic 3), t vo ging sm hn 1 ting cn luyn
t ng. N gy n 10 0 m l/c, m i c cch nhau 4 ting. m 1: Ng m lc 17I130 nh

thng l, ng c 30 pht n i8h th bt u dy khc, m ngi nhn ng h con khc

ng 1 ting 10 pht, sau con nn v ng, m u tin m con khc t ng, con
ng 5 ting lin tc sau con dy, khc mt cht v ng tip thm 5 ting lin tc na.
Ngy 2: Gic 1 m cho vo ging, con khc khong 30 pht. Gic 2 ng lin mch 1,5
ting khng khc. Ngy n 12 0 ml/c cch 4 ting. m 2: Cho vo ging lc 17I130, ng
30 pht ri dy nhng ch i 15 pht v ng tip, m ng c 1 1 ting ng h v ch dy
2 ln gia chng, i t khng khc to v m khng can thip.
Ngy 3 - ngy t chi: Hai gic ngy th con ng 30 pht xong dy khc ri m i ng
tip. m 3: m t con ng c 30 pht xong li dy khc 1 ting 10 pht ri ng n
sng, tng thi gian ng m 1 1 ting 30 pht. Ngy n 18 0 ml/c cch 4 ting. Ln u
tin trong i con ng mt gic di v lin tc!
Ngy 4, 5: c t vn cn li thi gian thc ca con. M chnh li lch thnh thi gian
thc trc cc gic ngy tong ng 2h - 2, 5h - 3h. Ngy con ng 30 pht, tnh dy, thc
nm trong ging mt mnh, khng khc v ri t ng tip. Ba sa ban ngy con n 200
hoc 250 ml/c cch 4 ting. m 4, 5: Con ng mi m hon 1 1 ting, tuy vy m con vn
tnh gia m, i mt lc ri ng li lun. M khng can thip.
Ngy 6: Mi gic ng ngy ko di 1,5 gi. Ngy n n nh 250 ml/ cch 4 ting. m
6: ng 1 1 gi lin tc, 1 gi cn li c thc dy i ri ng ngay. Tng thi gian ng l 12
ting.
Thnh thong c ngy chch choc v con vn ang trong thi gian lm quen lch sinh
hot m i nhng sau khong 2 tun lch n nh.
Hin ti: B u by gi 1 1 thng vn duy tr lch hai gic ngy, ang y dn gi ng
m ln 6I130 sng em dy mun hon, em cng kh hp tc. Tuy nhin trong khong
thi gian cng c nhng lc em ng lung tung, v d gic ngy ng 30 pht dy khc v
khng ng li, sng 4I130 hoc 5h dy nm lc khc lc choi ch 6h sng m m i vo n,
c thi gian 1 thng lin nh th, m vn phi nghe em khc kh nhiu.

Luyn ng cho u, mc ch l&n nht cho con, con c th t ng m

khng ph thuc vo yu t hn ngoi tc ng. V sau 1 thng b v ru
ngy ln m 1 hao go gn okg, m nhn ra iu cng chng gip
g cho con c. Khng c ngi m no khng xt xa khi nghe con khc,
nhng nu gi vng lp trcmg, tin vo con, tin vo la chn ca m,
ngy th s c ngy c hai m con u c thoi mi. (Tm s ca m
Hoa)
Trng hp ca m Hoa v m Jen , chng ti c may mn theo st c hai m tng
ngy vi mi gic ng ca con. V c hai trng hp ca hai m, cc b u bit t ng v
hp tc rt tt. Ti nhn thy l do c hai b thc dy rt nhiu ban m l do m s con
dy, con m i ch ca quy hoc l m c th lao ra cnh con, ra sc v, ra sc cm ti gi
vo ming con mong con chuyn gic. V trn thc t vic ny lm phin n con, nh

hng n vic t chuyn gic v ng tip ca con. C m khi b cha dy th tc ng bn

ngoi li lm b tnh gic, v v b khng ng lin mch, b li cng c xu hng dy m
nhiu hon. Nn nh, ngi ln m ng khi chuyn gic vn ni m, c ngi ngi dy
mc d vn ng, c ngi tnh i v sinh, nhng chng ta t ng li c. V th, mc tiu
l khuyn khch con ng li m khng cn qu nhiu s tr gip t bn ngoi.
Thc t trong hai trng hp trn ti phi khuyn cc m CH ti thiu 10 pht xem
con c th t xoay x ng li c khng trc khi tr gip. V s thc l sau m th hai
m p dng CH, th m khng cn phi vo gip con ng li, bi bn cht c hai b u c
th t trn an v t ng rt tt v c hai b u c th ng 12 ting ban m khng cn
h tr ca bt c ai.

4. V n g lu n q u n g i a n v n g
Ng l th khng th p c v n thuc v trng thi tm l. Nhng g m c th lm
cho con ch l: phng, ging v PHNG PHP T NG.
Vng trn s 1: Mt iu m t m Vit Nam hiu c l n v ng rt lin quan n
nhau. Cho n lin st gi nhau qu, th l N VT, n vt th nhanh i (v khng bao gi
no), i th li ng khng ngon gic thnh NG VT. Ng vt nn mt, khng c khu v v
sc n nhiu, m ra n t. n t th li thnh n vt.
Vng trn s 2: C nhng b KHNG C nhu cu n m na, nhng b m thy con
dy l cho n. n m th sng khng i lm. Khng i lm th n t, N VT. n vt th
li NG VT. Ng vt khng gic mt th m khng chuyn gic ni li dy. Dy li
c n.
Gic ng l tin quan trng cho con pht trin tr no, th cht v tinh thn. Mt
gic ng m lin mch v di cn qu hon con n thm vi chc ml sa. C b n t ng
nhiu vn c th ln nhanh v trng thnh vt bc v mt suy ngh.
gip b ng gic m di th ban ngay b cn NG . Tr ban ngy ng th
m d chp nhn gic ng, ng di, ng su v ng lin mch hon.

V c bn m cn hiu n h sau
Hai vic n v ng c lin quan mt thit vi nhau. B n c s ng ngon c v
ngc li b ng di gic th s n ngon nn phi tin hnh hai vic ng thi.
Ng: Vic ng ban ngy v ban m c lin quan ti nhau. B ng ban ngy ngon
gic s lm tin ban m b ng ngon v su gic. Nu b dy sm hon so vi thi
gian ng ti thiu th m nn cn nhc xem lch ca con c cn ph hp na hay khng.
Con cng ln, thn kinh cng pht trin th cng thc c lu hon, ng thi cng ln kh
nng tiu ha v tch tr nng lng ca con cng pht trin, con s lu i hon, do
trnh n vt, cc ba ca con cn cch nhau lu hon.
n: B cn c khong thi gian tiu ha thc n v cm thy i, l nhu cu t

nhin, lu dn to thnh nhp sinh hc. Sau ny, b s n theo gi dn n b n v ng

ng ba. C th b mi thy i n nhiu v ngon ming. B n no s choi ngoan v
ng ngoan.

5. L u yn t ng dn h cho cc b b m tr c tip
Ngay t khi mi sinh hy cho con nm ring bit. Nu bn cho b nm ci, nm phng
ring th rt tuyt vi. Nu khng th th hy b nm cnh b hoc t mt chng gi cao
ngn gia hai m con. Bng cch ny b vn c khng gian ring bit ca mnh t lp,
khng qu ph thuc vo hoi m ca m i hi m cho b bt c khi no. ng ngh
nh th l bn khng thong con, c nhiu cch th hin tnh yu thcmg ca m nhng
cch con t lp th khng nhiu.
Nu nh con bn phi c ti m mi chu ng th bn s cn phi chp nhn s tht l
d c luyn ng theo phong php no con cng s khc, bi v con quen c ti m xoa
du ng ri, by gi con b tc ci i, con s hoang mang v chc chn s khc i
li. Khc rt d na. Nn d bn c dng phong php Khng nc mt th vn s c rt
nhiu nc mt, bn chu ng c iu th hy quyt tm rn cho con, cn nu
khng, th c gng chp nhn mnh tr thnh cng c a con vo gic ng cho n khi no
con chn th thi.
Khuyn khch b cho b ng trong trng hp ny b khng ngi thy hoi sa m
m i rc ti (nu dng Khng nc mt, B ln t xung, con khc ri vo d).
Nu bn p dng phong php con khc khng vo d th khng cn v m i ra ngoi
lun.
D gic ngy hay m cng lun lun phng T i. (Nu ca s qu sng th bn c
th dng giy bc dn ln knh chn sng).
Cc phong tin h tr cho b t ng bn cnh cc phong php luyn ng l: Ting
n trng, ti gi, th bng nh (Dummy^^), qun cht (Swaddle), nu b ng ci c th qun
b hoc t bn cnh b mt chic o m m vn mc (c hoi ca m).

T ng ngy
Thit lp np sinh hot cho b theo EASY. Sau p dng phng php luyn ng no
ty bn, con ang b m ng th p dng cc cch nh thc con dy, cho con choi mt lc
ri li t cho con nm vo ging KHI CN THC.
Thng cc bn i ti ng u l do thm cm gic mt v m (suckling), vy th c
th gip cho cc bn c thi gian mt v (suckling time) bng cch dng ti gi hoc dummy
thay th.

Chuyn gic ngy

Mt chu k ng ca cc b l 40 pht, sau b s t chuyn gic. Tuy nhin, c rt
nhiu b khng t chuyn gic c, thng thng cc b ny s thc dy v khc i b

m ng li hoc phi b ru. Trong trng hp ny th mt l cn gi v b, hai l s

dng PUPD hoc CIO, ba l chu thua b. Chuyn gic ngy l mt bi ton kh v m cn
kin tr.

T n g m
Bn c th cho con b ri b ng lun. Nhng ch cho con b no mt ln ri t con
xung ngay lp tc. Nu con tnh gic v khc, hy s dng ti gi hoc dummy cho con ri
sau con t ng theo phong php luyn ng m bn chn. Gic m thng l gic
b khc rt d v dai dng, v th bn nn cn gi cho con vo ging sm hon lch sinh
hot thng l con khng b qu mt dn n ng khng yn gic.
Nu b dy khc gia m, TUYT i khng nn can thip ngay lp tc m ch t 5 10 pht, trong thi gian ch hy da vo ting khc ca b on xem b khc v i,
v t bm, v khng th t chuyn gic c hay v thi quen mun c ngm v m.
Thng thng, nu cc b c mt np sinh hot nht nh, m s d dng on bit c
c phi l thi im cn cho con b hay khng. Nu nh b i, hy cho b b trong
bng ti ri t b nm xung lun v b t ng.

Bn Tiu Long sinh thiu thng nn qu trnh nui bn kh s hon con

nh ngi ta v bn t hi mi sinh rt kh ng, bn c giai on kh
ng ti mc mi 1,5 thng m t 8h sng n 22h m bn khng ng,
m ng bn trn trc mi, mt bn en thui, m bn cho bn i khm
khp noi, bc s no cng phn thiu calci nhung b sung th khng ci
thin. M luyn cho bn ng rt khs& nhung vi tinh thn thp, m bn
chu ng nghe bn khc 2 - 3 ting l chuyn thng ngy. Cui cng,
bn ng cng tt hon, i8h l bn ln ging i ng m, c th duy tr
cho n khi bn 12 thng th h ln gng, ih30 bn nh mt gic ti
sng hm sau. Mt im lun l do bn t m trc tip nn trong m c
hai ln bn dy i ti v vi m bn nh th l thnh cng lm ri.
(Chia s ca m Thuc Thao Phan)

6. N g g m n g s m th ?
Elizabeth Pantley, ngi to ra phong php No Cry - dy ng khng khc c ni
rng: con cn c i ng sm con m i ng c ngon. Nn nh, phong php dy ng
khng khc, cha m t ra cho con chun Ca s ng (Sleep Window) - l thi im con
mt v sn sng t ng, khng b thc lu qu, khng b hot ng mnh qu dn n
tng ng th t con xung ng, d con bit t ng cng vn khc rt lu. Bi khi tr
qu mt, qu thiu ng, con s chuyn sang trng thi tng ng do thn kinh cng thng,
v do , bui ti cha m thy con choi rt nhit tnh nhng sau trn trc mi khng ng
ni.
Trong a s tr s sinh, h thn kinh c mc nh khi ra khi bng m theo bn
nng ng vt: ng khi mt tri ln (6 gi ti) v dy khi mt tri mc (6 gi sng). Th tc

l tr s sinh c mc nh cho i ng t 6 - 7 gi chiu. Theo Pantley th gi ng ny gip

tr ng c lu hn v m m hn. Khi tr thc gic sau mt gic ng th s sn sng
hn v mt thn kinh n nhn th thch mi. B cng a ra nhiu v d cc m t
con ng cc gi khc nhau m con cng khng ng lu hn gi chng thng dy. ng
thi, nhng trng hp cho ng lc 22h m th rt kh ng m cho con ng lc 20h tr li
d chm vo gic ng hn.

Ti hiu cc bn c th i lm v mun v ti l thi gian duy nht bn c

th choi v& con, rng bn cn c thi gian c gn con, nhng vic bn
cho con ng mun s lm con mt mi v con s ch cn hng th choi
v&i bn. Bi kh con mt ph th con khng th no vo gic ng ngon. Do
con trn trc, kh ng - k c ng ri vn c th dy, v kh l&n tng
con ng d hon, ng m mng! Nhng nu bn t con ng sm hon
(khong yh ti), con s c khong thi gian t trn an chp nhn gic
ng tt hon (do t mt hon), v do t dy m v gim vic thc dy
qu sm vo hm sau. (Elizabeth Pantley)
Ng sm khng nhng c li cho m (c thm thi gian bui ti) m quan trng l tt
cho sc khe ca con. Con c tn trng nhu cu, ngh ngi khi thy mt v m bo ngh
ngi c cht lng, y l l do ti sao phi i ng sm.
C nhng b do hon cnh gia nh quen ng mun hn, sau thnh np, nhng
hon ton l s la chn t cha m.

HI:
Ch 0*1 con em i ng lc 2oh nhng 5h sng b dy ri , lm th no
b dy m un hn?
P:
Cch 1: nh thc ng tip - Wake to Sleep. Tc l t chung ng h khong 30
pht trc gi bnh thng b hay dy, vut m, s tai, thy b ang ng say t nhin th
di pht mt ci hoc tr mnh l c. Cch ny di chuyn chu k ng ca b. Tip
tc lin tip trong ba ngy, sau tip tc sm ln 30 pht nhng ngy sau n bao gi bn
khng thc na th thi.
Cch 2: Ch n thi im gn gi b dy, thy b c triu chng mun dy, m v
mng (vai) 20 - 30 pht cho em ng sang chu k m i th m m i i ng tip.
Cch 3: C R Y IT OUT. Ch ba hm l b s ng lu hn!

III. CHO B B (N)

1.

S ba n trong ngy ca b

Thng
tui
Di 4
thng

thng

S' ba n trong ngy

5 - 8 ba sa mi ba cch nhau 3h.

4 - 5 ba sa. B no trn 6kg th 4 ba sa.

6 -9

4 ba c n dm c sa, trong 1 sut n dm gp vi 1 bnh sa thnh 1 ba, gi

thng

n ti a 30 - 40 pht, ung sa trc ri n dm.

2 - 3 bnh sa (trn 1 tui c th ung sa toi)+ 1 ba n dm hon chnh vi 4
nhm thc phm quay vng trn theo ngy hoc n lun phin thnh nhng phn

9-14

nh trong ba. Gm c n lt d, n chnh, n trng ming. Ba ny l ba tra. Sau

thng

bnh sa ti c th cho em ngi cng gia nh nhng khng nht thit phi n qu
nhiu!
Sa v n gi gn thnh 1 ba ti a 30 pht.

Trn

2 cc sa toi v ch phm t sa + 2 ba n hon chnh vo chiu v ti. n

14

ging n ca gia nh, y 4 nhm thc phm,

thng

Sa n ring, n n ring.

Cm t cho b theo nhu cu s c s dng v nhu cu cn hiu y l nhu cu

i ch khng phi nhu cu l bt c khi no con i.

iu kin cn v con n (+ ng) tt

M c s a cho con b.

Kinh nghim ca m Ong: ung 15 cc n&c, mi cc 12 0 ml/ngy bao gm sa toi,

ch vng, n&c, n&c hoa qu, canh. n ung cht, np c u tin hcm mt cht. 4
thng u 3 - 4 ting ht sa/n. Cho con b trc tip.
M cho con b ng cch, cho b ng khp ngm .
C m y ht sa.
Cho b th i gian.

Sau y l bng thi gian cho b dnh cho cc b c cn nng t 3kg tr ln.

Nhm tui

Trong bao lu

Mt

Ngy 1: 5 pht mi bn v.
Ngy 2 : 1 0 pht mi bn v.
Ngy 3 : 1 5 pht mi bn v.

C ngy, bt c khi no b mun.

2 ting/ln.
2,5 ting/ln

25 - 45 pht

Ban ngy 2,5 - 3 ting/ln.

n thm (Cluster feed) 17I1,19I1 (Chiu
mun).
B m: 4 - 5 ting/ln.

6 tun - 4
thng

15 - 30 pht

3 - 3>5 ting/ln.
16 tun: ban m cch 6 - 8 ting mi b.
Sau 8 tun khng cho b n thm c cluster
feed na.

4 - 6 thng

10 - 20 pht

Ngy: 4 ting/ln
C m 8 - 1 0 ting.

6 - 9 thng

10 pht. Nu n dm th b
trc n sau.

Ngy: 4 ting/ln.
Ng xuyn m khng b.

9 - 1 2 thng

10 pht. Nu n dm th b
trc n sau.

Ngy: 4 - 5 ting/ln.
Ng xuyn m khng b.

3 ngy u.

n 6 tun

Ngun: The secrects ofthe haby whisperer

Ct th 3 - Mt dnh cho cc bn cho con b theo lch t t ra, nhng bn cho con
b theo yu cu ch cn xem vi tnh cht tham kho.
C nhng b t khi m i sinh lc mt mnh th c khi ch cn 1 0 , 1 5 pht l b b
no. M lu nu b ch b 1 0 , 1 5 pht m sau 3 ting m i i b li th khng vic g
phi c gng ko di thi gian b ca b lm g.

L m t h no kh i con ng qun trn v m ?

Cc b khi b trc tip thng hay b tnh trng ng ch sau 5 pht b v gp c
thuc ng mang tn oxytocin^. Thng th lc cc m c ngh rng con b ri v
cho con ng. V tnh trng con ng c khong 20, 30 pht (sau khi oxytocin ht tc
dng) li oe oe dy i b, cc m li khng bit v sao con khc (vi ngh va cho b ri), th
l kim tra bm, hay ngh con gt ng v ru ng, con khc mt qu ng thip i ri mt t li
dy, lc ny m li cho b v vng lun qun n vt, ng vt li bt u.
Cc m nn vt bt sa u i con khng b phi qu nhiu oxytocin, nu m no
nhiu sa th c th vt gn ht sa u n lc thy sa chuyn sang l nh h oi trong hoi
c th cho con b cng c. Nu vt bt sa ri m con vn ng qun th chng ta CN
NH THC CON DY con b cho no, sau cn luyn con t ng na.

Con ng qun khi b c th nh thc bng cc cch:

ic Vut m con.
Xoa xoa lng bn tay con hoc nghch tay con (Khng bao gi c chn, tay con).
Vv B ng.
Thay bm cho con, kt hp lm cc ng tc th dc vi cnh tay ca con hoc lm
ng tc p xe.
V* V i nhng b ng qu say c th p mt ci khn lnh ln m con.
C gng kin nhn nh thc con 10 n 15 pht cht oxytocin ht tc dng, sau
th cho b b li ngay lp tc n khi b no hn.

L m t h no bit b b so vi. n h u cu?

Ci ny chc cc m cng bit nhiu ri, da vo cn nng, vo bm, vo tinh thn ca
con... Nhng theo ti, cch d nht bit b c b hay khng chnh l quan st gic ng
v thi gian thc ca con. V d con bn c 3 thng: sau khi n xong b thc c t nht
45 pht khng i n, sau b ng c t nht 1,5 ting khng i n, m b ng c
t nht 4 ting khng i n, tc l con b . Lu vi cc m l b KHNG I N
nh, ch khng phi l khng i b u , v nhiu b gp vn vi vic i vo gic ng,
chuyn gic, thm thi gian mt mt (suckling time) th u i B c.
C mt cch cc m d dng bit c mi ln con b c bao nhiu y l
phong php o sn lng ca Tracy Hogg. Cch lm nh sau: Hng ngy, 15 pht trc
khi cho con b, m ht sa v xem sa chy ra c bao nhiu. Gi s bn ht c 50 ml
th b nh bn s b c khong 85 ml (vi iu kin khng ng qun trn v m nh), b
b trc tip bao gi cng b c nhiu hon ht. Sau , cho b b cn bu ri cho b ti
nt s sa ht nu b cha no (y cng l 1 cch luyn ti bnh).
a s cc m thng than phin rng cho con b m chng bit con b c bao nhiu
nn thch vt ra bnh cho con ti c ngy v dng lun vic cho con b. Ti khng phn
i cch lm ny v l la chn ca cc m nhng c nhn ti thy, nu con bn c y
cc du hiu ca mt a tr b sa th vic l khng cn thit.

Cch tng licmg s a m kh i con ro. vo g iai on tng p h t trin th

ch t (G roivth S p u rts)
Giai on tng pht trin th cht (Gi tt l GS) nhng tr b m trc tip thng
b nhm ln vi vic khp ngm sai hoc m b t/gim sa, c hai vn u gy ra vic
thc gic gia m nhng thng xy ra trc 6 tun. Cu hi t ra l: B thc dy cng
thi im hng m hay gi gic tht thng? Nu l tht thng v b nh bn ang roi
vo thng tui nh ni trn th chc chn l b ang roi vo k GS.

Cch tng sn lng sa trong thi gian GS:

>v Cho b thng xuyn hon vo ban ngy: V d con bn 3 thng, b ang b theo chu
k 3 gi 1 ln, khi vo GS hy cho b theo chu k 2,5 gi/ ln. Sau GS li tr li chu k bnh
thng. Ban m b vn b theo chu k c, khng thay i.
Sau khi con bn b xong, b nh v v c biu hin hi lng, cho b ngh vi pht
ri li tip tc b mt chnh bn v bn va cho b thm khong 5 - 1 0 pht na, cch
ny s gi tn hiu n c th m sn xut thm sa.

Ti m v ti bnh
Cho d bn c l tn trung thnh ca vic b m trc tip th ti khuyn bn vn nn
cho con b bnh t nht 1 ln trong ngy ngay t tun th t sau khi sinh.
Tc dng ca vic b song song ti m v ti bnh:

ic Lun ch ng, nht l khi bn c vic phi i ra ngoi, khi bn b m, khi bn i du

lch, khi bn noi cng cng th con cng khng b i.
Vv Thun li cho vic va i lm va nui con bng sa m.
>v Con khng b qu ph thuc vo m v thnh ci cm ca m.
Thng ban u mi sinh cc m hay kch sa bng my ht sa, c hai cch luyn
ti bnh cho con:

Cch 1: Cho con b m trc, b bnh sau. (Thng nu dng cch ny cc m ht sa

u ra trc, cho con b c ht sa cui ri chuyn sang b bnh cho n khi con no).
Cch 2: Cho con b ba cui trc khi i ng con ng c gic di vo ban m.
C th thm mt c vo bui m nu m tin dy vt sa vo lc .

2. K h i n o n n g i n c cho b ?
Khng phi b no cng cn nh m gip gin c b, c b s t gin c bng cch n
mt thi im no n (thng l 4 thng) b khng i n vo gi thng l m sau na
ting hoc mt ting m i i n. Nu cc m khng p con n th s nhanh chng nhn ra
iu ny v iu chnh con n theo c mi.
Vi nhng m khng thy con c du hiu mun gin c, th iu kin m gin c
cho con l khi thy con n t hn trong c thng.
V d bn A, 3 thng tui, bnh thng b 12 0 ml/ln, khe mnh hon ton nhng
trong vng 1 tun ch b c 50 - 60 ml/ln, cch 3 ting. l lc b m ngh n vic gin
c cho con bit i hn tp trung n mi c c tt.

Hoc c m t s m con ln ri m vn sut ngy i ti do m khng bit cch c

tn hiu v khng thit lp np t b, th cc m nn p dng gin c theo la tui cho con.
Con qu quen v i vic c p ng m i nhu cu bng bu v nn lc no cng c
n, con m t cm gic no, m t lun kh nng t lp. Vic m cn lm l tm li cm gic
I ca con.
iu kin cn v : M C SA. Tt nht trong th i gian gin c nn kch sa
thm c sa cho con b trong 1 ln (v khi gin c ri nhu cu 1 ln b ca con s tng
cao) v CHO CON B NG CCH, B TH I GIAN.

Cch gin c - p dng cho c b t bnh v t m

Gi s con ca bn c 4 ,5 thng, 1 - 1 , 5 ting b i b 1 ln, m i b lin tc.
Cch lm l gin c c ngy ln m. T h i im ny, m i ba n ca b cch 4 ting.
Nhng khng phi bn gin lun 4 ting cho con ngay lp tc. M i ngy bn gin thm 3 0
pht cho n khi c 3 ,5 n 4 ting. Nu gin 3 ,5 ting m bn thy b i ri, b ht
tnh trng n t ng vt th khng nht thit phi gin thm. Tuy nhin, nu b vn b tnh
trng n t, ng vt th nn gin n 4 thm ch 4,5 ting.
Gi s 7h b n, 8I130 b li i n tip, bn nh lc hng b bng cch cho b choi
tr choi, cho b i choi sao cho th i gian cng di cng tt, khi no thy b khc qu, khng
th chu c na th cho b b. C sau li tip tc gin nh th, nn nh l cn theo thi
gian b c n ch khng phi th i gian b i n nh!
V i cc b n dm ri, trong th i gian gin c, tm th i ct b ba n dm cho b
n sa n ri m i bt u li^2).

3 . L u y n ti b n h , ti l c th c
V sao phi cho con luyn t bnh?
V m phi i lm.
V* V nu m bn, m m th b, ng, b... vn c th cho con n c.
Vv V con khng qu ph thuc vo m.
Vv V khng phi ra t tha, v i nt xi-lanh, nm nga sa vo c hng con.
Ni on gin, cng trnh y tht gian nan sc ngi, sc ca (bn 1 tha th mt
1 tha)... ch con n ht ch sa m qun m t t tha, nt xilanh l con S ung c sa
ln kh. T h nn, con ln m t cc > d nn, d tro ngc nht l cc b s sinh. M n
x i lanh th cc d b sc, sa vo m i th li phi i ra m i nu khng m un con phi ung
khng sinh * n bnh.

V sao phi b lc thc?

V* B lc ng b n v ng u th ng v b ph thuc vo sa. C sa b m i c th
ng c.
V* B lc ng nu nh b b sc, tr s rt nguy him.
n B lc ng vi nhng b b sa cng thc s khng c v sinh rng ming sch s
gy ta li, su rng.

ic B lc ng khng c li cho h tiu ha v thi gian ng l thi gian cc c quan

trong c th c ngh ngi.
ic B lc ng nh hng n lch sinh hot sau ny, nht l khi b n dm.

Cch lu yn t bnh v cho b lc th c

Vic luyn ti bnh v ti lc thc hon ton ging nhau, nguyn tc l: Cho con i, i
tc khc s n. Nu con t chi s ch n c sau.
C hai lu quan trng cc m cn phi hiu v chp nhn l: Luyn trong trng
hp ny CHC CHN CON S KHC, QUY v NG v VAN cho n khi con chu ti
bnh/ti lc thc v CN PHI CON I N MC CHP NHN N BNG BT K
HNH THC NO.
Vi ti bnh: Chn nm bnh ph hp, u tin cc loi nm, bnh mm gn ging ti m.
Nn luyn khi bn phn bit c thi im con thc s I, tc l con bn c gi
gic b c th. (Gi s con bn 4 thng, b n 3,5 ting/ln.)
Khi luyn ti bnh/ti lc thc, n ba con i n, cho con b ln 1. Con y ra khng
b, i 5 pht cho b ln 2. Con y ra tip, i 10 pht cho con b ln 3. Sau ln th 3 con
vn tip tc t chi, th bnh v khng b g ht. n c sau (gi s l 3 ting) cho
con tip mt bnh mi, con khng n li lp li cc bc trn v khng b g ht. V i cc
bn n sa hon ton th tuyt i khng ti m c ngy c m, vi cc bn dm th tuyt
i khng ti m + n dm BT c CI G c ngy c m (tc l m cng m i ti bnh, cho
bnh lc con ang chuyn gic l thch hp nht - bt kh khng b ng b can thip v
con khc qu th hy cho con ti 1 ln). Thng thng, cc b s chu ti bnh sau khong 12 18 ting nhn lin tc, c bit c bn nhn n 48 gi. Cc m cn hiu l khng phi mnh
b i con nh, m l cc m mi con n nhng con khng chu n (tng t vi ti lc
thc). Sau khi con chu ti bnh ri th c th dn dn thm lng sa, i con n nh t
nht 3 ngy mi bt u cho ti m tr li.
Cc m cn kin nh v kin tr, ng v xt con, s con i m li cho con b ri hm
sau li tip tc luyn ti bnh/ti lc thc cho con, nh th va ko di thi gian con luyn tp
m li cha chc t kt qu, m li tha hip v i con ri p con bng xi lanh, bng tha
hoc li chn cho con ti khi ng. Th quyt tm mt ln cn hn ko di tnh trng *-3).

4 . C a i ti m

Khi no cn cai ti m?
Khi vic b m nh hng n l ng n b an ngy ca b v b an m l th i gian d
dy c ngh n go i th phi hot ng lin tc nn h tiu ha m t m i > ngy n t, n v
vn > m i > n b: Vng lun qun.
Khi vic b m nh hng n gic ng ca b (b dy qu nhiu ln, dy xong khng
t ng li c, khng th t chuyn gic c, dy b theo thi quen...).
Khi vic b m nh hng n tm l ca m (m qu m t m i, qu stress v p hi dy
nhiu ln. ng coi thng vic ny v ngh hi sinh v con m i tt, nhiu m m t s a cng
ch v khng c c m t gic ng m trn vn).

C hun b t m l
V i nhng b b m trc tip th cai ti m con S KH C R T K IN H K H N G , con s
vt v trong m t th i gian v c th gic ng b gin on. (C nhng b khi cai t m khc

2 ting lin). KH N G CH P N H N N H N G I U N Y TH CC M CH CN CCH

CHO CON T I M N K H I NO CON T B T H TH I.

KIN TR - KIN TR. Vic cai ti m khng th c kt qu sau 1, 2 ngy tin hnh
c. M y ngy u (c khi l c tun) con trong trng thi c tuyt nn lng n ban
ngy c th cha tng, khi i vo n nh con s n tng ln. Cng khng th i hi con
ng ngoan xuyn sut m khng g sau mt vi ngy c, c th con s thc gic
nhng s khng i ti na, nn nu cc m kin tr th khong 10 - 1 5 ngy, chm th 1 - 2
thng con s ng ngoan c m.
B b bnh cai ti m s vt v hon.

Cc p h o m g p h p cai ti m
v& b b bnh: Gim dn dn lng sa trong bnh mi m.

Ti nc: T h ay s a trong b nh hoc v m bng nc. T u y nhin c nhiu bn ti nc

xong cng i h o n , n lc y v a cai s a xong li cai ti nc th m t lm . T u y nhin, cng
c b thnh cng v i cch cai ny ri, b t b ti nc sau vi thng.

Ti gi: Th ng h p v i cc bn b bnh.
Gin c t t: G i s con b n b b n c vo 23I1, h , 3h , 5h.
N gy 1: G in c 23I1 thm 2 0 - 3 0 pht. Tc l lc 23I1 con i b th khng cho b vi
m i 2 3I12 0 hoc 2 3 I13 0 m i cho b.
N gy 2: Cho con b lc 2 3I150 pht h oc 24I1 h ay m un h on.
G in n c h con m i i th ngh 1 - 2 ngy ri li gin tip, tc gin c cc ln
sau nhanh h on . V d 1 gi gin xun g 1I140 , sau l 2 h 2 0 . G in lin tc cho n khi sng
dy con m i i b.
Cch cai ti ny con v n s khc, nh ung khc khng quyt lit lm v m phi chp nhn
con b thiu ng vo ban m m t th i gian.
G in c 4 gi /ln v i b di 1 tu i / 5 - 6 gi /ln v i b trn 1 tui. V d con bn b
c cui lc h th n 23I1 m i cho con b tip, sau l 3h sng v ng n sng.

Ct c. C hai cch ct
Cch 1: Ct c l hoc c chn (V d con b 5 ln trong m th ct c 1, 3, 5).
Cch 2: Ct c m un nht trong m (v d c 5h), sau khi con quen th ct tip c
m un th hai. T h i gian ti a ct c u tin l 5 ngy. T i thiu l 2 ngy. Cc c sau
tin nhanh h on .

Ct ht tt c cc c trong m
Chu nghe con khc, go, c th ho, nn, tr (khi th ng cho con n li, nh
ch n g/n g/b vo dn sch s, ht m i cho con) ri li luyn tip, cho n sm 3 0 pht n
1 ting so v i gi dy. Cch ny th i gian thnh cng nhanh h o n , con khc d vi m , m i
m v i ting ri sau con s ngoan.

Bn Su tht ra khng b m t lc 2,5 thng, tuy nhin sau bn b

vim mi hng cp, m lc cha bit cch ra mi cho bn nn bn b
tt mi, nn b lt vt c ngy ln m. Sau khi khi m th bn li b m
li. n khong gn 8 thng do bn dy theo thi quen nhiu qu, i ti
m c m ngy, n ng lnh tinh nn m cai. 6 ngy u cai theo kiu
gin c dn dn, ngy th by bn khc 2 ting lin, m k khng vo
cho t na l bn ct ccrn, khng i ti m na. M i sang phng khc
ng. Sau ngy bn Su vn cn dy theo thi quen nhng khng i ti
m na. M vn tip tc ng phng ngoi trong vng 15 ngy. (Lu :

Bn Su trc ng ci, sau bn c ng m ring nhng vn chung

mt phng v&i b m.) (Kinh nghim ca m Ong Bng)
Con em hi lc 5 thng tr xung ti bt c lc no, ng khng ra g& gic
g,c 4 5 pht li tnh. Hoc l v ru mi ming, hoc nm k mi p m
m i ng tip c thm t na. Ngy 3 - 4 ln nh th. C ngy & nh m
con ch ch n ba ba n v i ca, h h. Sau m quyt thc hin gin
c 4 gi 1 ln. Lch nh sau:
* B n vo lc h, n h , I5h, h. Khong 20 gi b ng. Nhng m thong
em nn cha cai m vi. m em vn dy 2 - 4 ln mt mt ri ng tip
nn vn trong sc chu ng ca m v em! Ri n ngy mt m em
dy 5 - 7 ln, m mt ph phc. Th l cai ti m, khi em 10 thng. Sau
3 hm ct hon ton th em quen, c cho ti vo gn em cng quay i. Ri
em ng mt mch t 2oh n h sng hm sau. Mt ngy em vn n 4
ba nh th. Gi em 11 thng, ngy em ng hai gic, mi gic t 1 ting
ri n 2 ting lin bt chp mi m thanh ng ph. m em ng 11
ting lin tc! (Knh nghim ca m M y Sun)

Hon cnh ban u: B 4 thng v ngy no c tr&c khi ng l con

khc, khc tm ti mt my, lc ny m vn cha luyn ng cho con. Con
ng hay git mnh, ang ng nghe ting chim ht l khc ngay, con ng
th phi nm vng a lin tc, m m a nh i t l con . Con khng
chu ti bnh. Con rt li n. C cch 1 ting n mt ln, n rt lt nht.
L i khuyn: Luyn t ng - gin c 4 gi - tp ti bnh - cai b m.
Trong khi luyn: N gy u tin: Sng h con dy, m mang bnh ra mi,
con khng ti. h30 con khc i ng, m cho con vo ci ri i ra ngoi
ngi nghe con khc. Con khc ng 1 gi 2 5 pht ln ra ng 2 ting, con
dy li em bnh ra mi, con ch ti 40 ml ri thi. I4h em bnh m i tip
cng ch t 40 ml, xong con khc i ng, m li nh cho m gi, con khc
55 pht ri ln ra ng. i8h m cho bnh 90 ml mt sch, m mng pht
khc, xong ln qua ln li ri ng kh khng khc na. m con sut,
m nm phi v mng m i ng li. B&i m cai n m lun nn c t con
li khc v m li cho ti nc v v mng, mt m m thc trng cng
con.
Ngy th hai: Sng con mt 90 ml sa, ti gi ng li khc m m
nhng 30 pht l ng kh, oh con ch mt 90 ml sa. I4h con cng ch ti
90 ml xong khc i ng, m b ln vng a con cng khc to, bxung
girig con m gi ng lun. i8h b 12 0 ml xong ng. m con vn
nhng t hcrn, m vn cho con nc v v mng con d i vo gic ng.
Ngy th ba, th t: B vn th khng ln c to no, ng th khng
khc nhiu na ch o e ri thi. m o e mt ln m cho ti nc ri ng li.

Ngy th nm: Con ng tt nhng li ti t hom my hm tr&c, m

nghim khc hom. Ti c m mang bnh ra mi, con khng b hay b t
th sau 30 pht m dp lun v c ny lng sa khng ln m cn gim.
M bt u t c thn ch: n l vic ca con, con khng n mt quyn
li, i hay no con t chn, m ch l ngi cm bnh h.
2 tun sau, m pha sa nh trc nhumg con n bnh no ht bnh y,
m phi pha thm 3 ln, mi ln pha thm 60 ml. V sau, trung bnh con
b c 120 0 ml mi ngy.
Hin ti con 14 thng, ngy hai bnh, mi bnh 300 ml sa. Con ng rt
ng gi. i8h vo , con ng ti sng hm sau, m vn o e mt ln
nhumg con bit t ly bnh n&c ri con t ng li. (Kinh nghim ca m
Ngoe Anh Ngoe Anh)

Ghi ch q u a n tr n g m c'n nh&

ic Khi cai ti m m rt N N b hoc b/ng - tm li l ngi khc ng v i b.
TU Y T I khng nn trong phng b v b ngi thy h o i sa s cng khc quyt lit.
Sau khi cai c ri m cng nn ng cch xa b t nht 1 tun.
n Khi b thc dy gia m, ngi ng cng b T U YT i khng ni chuyn h ay v
v b, ch trng chng b khng b i b li gp nguy him thi (im lng quan st bng
mt), tuyt i khng nhn b, khng cho b bit l ngi thc, tr khi phi dy cho b
nm li ging ri sau li gi v ng tip. Nn cho b vo ci l tt v an ton nht.
>v Song song v i vic ct ti m th m nn gin c ngy, luyn t ng v cho b c mt
np sinh hot n nh th b s nhanh i vo n np h o n .(4)

K n h n g h i m cai s a ca m Ong
Tht ra khng h c l thuyt chun v cch cai sa. Cc m c th ln mng tm, hi
kinh nghim ngi thn v tm ra cch ph hp vi hon cnh ca mnh nht.
Kinh nghim cai sa cho bn Su: Khong 11 thng tui, bn Su 5 - 6 ting mi b
m 1 ln, m th cai t hi gn 8 thng nn m tn dng lun v ny gim cho bn
cn b m 3 c 1 ngy vo bui sng - chiu - ti. ng thi sang 1 tui m bt u cho
bn tp ung sa tcr, bn c ung sa toi trc ri mi b m. ung c bao
nhiu th ung. n 16 thng m ct c bui chiu thay bng n nh + sa toi. Lc u
bn cng hm hc i t m, m nh lc h&ng bn bng cch sau khi n xong ba
chiu, m cho bn i choi, i tm, choi choi, th l bn qun v chng my chc n
ba ti.
n 19 thng, sau kh bn Su i hc c 1 thng th m ct c bui sng, cho n
trng n sng. My hm u bn Su dy ci l khc lc i ti, m gii quyt bng cch
cho bn ung sa toi thay th ri cho bn n trng tht nhanh (qun o mc t hm

tr&c), n trng vui l qun m lun. n 22 thng tui, ct nt c cui cng - Cai sa.
Ln ny m t&ng l gian nan lm, y thm li em gin v cng. M cai sa cho bn
xong trong vng mt hm, sau mt bui ni chuyn. Tht ra, 22 thng, bn hiu bit lm
ri nn m ch cn cho bn xem nh cc ch trng ung sa t oi ngoan nh th no,
ri bo vi bn l cc ch l&n nn khng b t m na u, Su gi cng l&n nh cc ch
ri nn cng khng b t m na nh? Bn Su gt gt ri nm m t m t tay, d m t hoi
bun nhng cng khng khc lc i m cho ti na. M m bn mt lc ri cho bn t
ng, bn ng mt mch n sng, sng ra m t vn cn bun. M li khen bn dng cm
qu v thng qu cho bn (Qu ch c g u , mt vin socola y m) v thnh tch
ng khen ca bn. Bn vn cn bun n tn ngy th ba th vui v tr li

Chng 2
Tun pht trin k nng v tinh thn

Thng 4 nm 2 0 12 tri trong gi mt, tm hn ng l phoi phi th m Ong li v

cng no n, v bn Su hon 2,5 thng tui c ang ng li khc tht v tnh gic, n th
nh mo nn chc i ch ng c. M cho bn b nhng bn khng ti v tip tc khc.
Gic ngy v c gic m u ging nh th (d em t ng t hon 2 thng tui). Ban
ngy c 5 ting em m i i b v b rt t. M lo lng qu nn ln mng tm hiu. Theo a
s thng tin c c th thi xong, bn Su b thiu canxi ri. M vi vng mua canxi v v
bt em ung. 5 ngy sau, 2 thng 27 ngy, em ly ngon lnh. Hai hm sau con n v ng
bnh thng.
5
tun sau, Su li xut hin nhng biu hin trn v cn thm nhng du hiu kh
chu khc. Ln ny m c kinh nghim hon, khng t mua thuc m cho con i th
mu. Kt qu bnh thng. M Ong cu cu mt ngi ch nc ngoi v c ch khai
sng v Nhng tun pht trin k nng v tinh thn ca b (The Wonder weeks).

1. T u n p h t tri n k n n g v tin h th n (The w o n d e r w eek s) l g?

Cm t The wonder weeks - WW c v chng bc s ngi H Lan Frans Plooj &
Hetty van de Rijt s dng trong cun sch cng tn ca mnh miu t v gii thch v
khong thi gian xut hin nhng bc nhy vt v k nng v tr no ca b trong khong

20 thng u i. Trong cun sch ny, ti ch tm tt nhng vn c bn v giai on

pht trin ny ca cc b, cc m khi thy con c nhng biu hin kh cng ng
hoang mang qu m lm kh mnh v kh cc con.
Chng ti s s dng cm t vit tt WW miu t giai on ny thay cho cm t
Tun pht trin k nng v tinh thn.

ww

The Wonder Weeks l nhng giai on pht trin m b s tr nn kh tnh hn,

hay quy khc v bm dnh ly ngi chm sc (c bit l m) ca mnh. l khi m np
n ng ang tt p ca b bng tr nn lon co co. Cc chuyn gia tm gn li thnh 3C:
CLINGY - EO BAM, CRANKINESS - CU KNH, CRYING - KHC LC. Tuy nhin, c
khi u th s c kt thc - Mt tri s l dng khi b thc hin c k nng m i m b
c gng luyn tp trong thi k bo t.
V d: B A 2,5 thng tui, b ang tp ly, c tun b chng n chng ng, ch mi ly,
tp cha c th khc r ln i m, thnh thong b li cu knh. 10 ngy sau b ly c
thnh tho, b li vui v, n ng nh bnh thng, Khong thi gian t 2,5 n 3 thng tui
chnh l tun bo t, cn thi gian 3 thng tui c gi l tun nng p, hai thi gian
ny gp li thnh Tun pht trin k nng v tinh thn.
Nh vy c th d on rng khi b hc ly, ngi, b, ng, i, ni th b s ri vo

ww. hiu thm v cc tun pht trin ca b, xin xem mc 3.

B Na nh em ci ww va ri khc d lm, ng khng ngon, ngy th c

15 pht l khc, khc d di nh b ai cn. Thm ch ang ng trn tay b
cng khc, em vn b bnh thng. Nhng ch mt khong 3 ngy thi.
My ngy sau th t dng ngoan ln v choi vui v. B bit dng tay
nm chn, gi cho ln ming. (M Maka Hay Ci - B Na, 19 tun)

2. V sa o n th*i k

ww con t i l i K h * ?

Gi s nh, bn c tng mt chic my may v bn nng lng mun may c mt

chic vy. Tuy nhin, ngi ta qun hng dn bn s dng my v bn th khng bit g v
may v. Bn phi ln mng my m tm hng dn t cch nh sut n cch x ch, ri
my m thc hnh. Bn xem hng dn ri lm, ln 1, ln 2... ln 10 vn cha may c.
Bn bc bi, kh chu. Nhng bn vn kin tr lm i lm li, c th 1 gi ri 2 gi ri 5 gi
tri qua, bn vn mit mi bn chic my khu, qun n, qun ng cho n khi no s dng
thnh tho chic my th thi.
Con bn cng vy!
Khi con bc vo mt thi k pht trin mi, s c mt lot nhng k nng xut hin.
Do , cn thi gian hc, kim sot v thnh tho nhng k nng . Thi gian
chuyn tm vo hc hnh y lm b tm qun i mi nhu cu sinh hot hng ngy l n v
ng, nhng lc hc hnh cng thng, tp mi m khng c lm b cu bn v kh chu

nn hay khc lc, n v. Mt th gii mi ca nhn thc v khm ph c m ra trc

mt b v b qu bi ri khng bit xoay x th no vi nhng nng lc va xut hin ,
nn d nhin, b cn s an i, cn bm cht ly ngi m b cm thy an tm nht. Chnh l
m.

Hc, li ww, nu qu, ln bn than v&i cc m, con mnh ngy ng 2 gic

tt ri, nhung m c bt dy choi, n cc v& vn, huhu, chn qu th,
tng ww nh t ww 1 mt ri, gi ww26 vt v gp t ln. (M
Thong Trn)
Huhu, thng nh em n ang ww 46 na hay sao y, m n ng nh
gi v&, ngy n th php phng hm c hm khng, hc hic! (M o
Nguyt Thanh)
Con em ang ww 12 y. ng l in qu. By gi l i8h, th ang
hm hc nhng cho n th kiu g cng 80 ml lng d l nh bnh y ra.
(M Qaerld Chau)

3 . Con t i s K h * v o n h n g g ia i on n o ?
Sau khi nghin cu cc em b trong nhiu nm, ngi ta tng kt c rng trong
20 thng u i, cc b s tri qua 10 k pht trin vo khong cc tun: 5 - 8 - 1 2 - 1 9 - 2 6
3 7 46 - 55 - 64 - 75. Lu nhng tun va k trn l nhng tun m a s cc b hon
thnh hoc xut hin k nng, nhn thc mi. Cn thi k khng hong ca cc con c
trc mt vi tun.
Di y l bng 10 giai on kh ca b da trn khong thi gian m a s cc
b s roi vo

ww.

7 tun

22

23

24

25

26

27

28 tun

29

30

31

32

33

34

35 tun

36

37

38

39

40

41

42 tun

43

44

45

46

47

48

49 tun

50

51

52

53

54

55

56 tun

57

58

59

60

61 tun

Con bn s ngy cng kh

Giai on "bo t" -(nhng tun ny l thi gian con "h nht
Thi k bnh yn ca bn v con
Giai on nng p - vo khong tun ny con bn s ta sng,vui v,hon thnh
k nng

11 *

Hnh vi lo nho v cu knh tun 29 - 30 khng phi l mt du hiu ca mt

nc pht trin mi. Ch on gin l con hc c rng m c th b i v
mnh li. C th h oi bun ci nhng l s tin b ca b. y l k nng m i, con ang

hc v khong cch.

Cch tn h thng tui & trong t n w w l d a theo n g y d sin h ca b

Quan trng: Rt nhiu m hi rng: Ch oi con em theo nh trong bng th cha n

ww m sao em thy con c nhng biu hin ww ri? - Tr li: Bng ch l con s
thng k thi gian m nhiu b roi vo ww nht thi, ch khng c ngha l b no cng
chun theo bng.
V sao?

V mi a tr c mt mc pht trin k nng v tr no khc nhau. Nu con bn tp i

sm th
s n sm hon cc b khc, nu con bn tp i mun th
s mun hon
so vi bng. Nu chc chn con bn c ang roi vo
khng, hy kim tra cc biu
hin kh ca con v nhng k nng con ang luyn tp (M th xem trong my tun va
ri con c g khc khng, c ang mun th iu g m i khng, nhn thc c khc g so vi
lc trc khng), nu bn nhn thy cu tr li l C c hai pha biu hin v k nng
th bn chun b tinh thn au u i nh.

ww

ww

ww

HI:
Tnh ww thno vy , em tra bng th thy con m nh n nm <yu u y
nn hi cho bit chnh xc. (Con em vi ngy n a *c 10 thng.) (M
Tram tram Dang)
P:

36
ww

ww

Vi b khi trn
tun, tnh
theo sinh nht hay d sinh u c. Vi b
di
tun th tnh
l ngy d sinh trn siu m. Ngoi ra
khng phi ch da
vo s tun m cn phi da vo biu hin v kt qu.
c x dch vi tng b. V d,
con bn ang c du hiu sp b c, b tr nn kh , bn tra bng du hiu thy c t
nm du hiu tr ln th kh nng
l rt cao, sau tm 1 - 2 tun (ty b nh) bn
thy con bit b, bit lm tr m i m trc b cha lm c hoc sp lm c m
cn gp kh khn. B dn dn tr nn ngoan hon, vy l ng
lun. Tc l cn i
chiu v i b. Ngoi ra, cc bn c th ti app wonder weeks trn in thoi. Hoc vo trang
thewonderweeks.com ng k Leap alarm , khi gn n thi im con c du hiu quy,
h s email nhc nh.

36

v ww

ww

ww

ww

4. Th*i g ia n b o t s ko d i tro n g b ao l u ?
Theo nghin cu th thi gian b roi vo tun khng hong l khong 1 - 6 tun. B
cng ln th ma bo cng lu v mt kh chu cng s mnh hon so vi khi cn b.
Theo kinh nghim ca nhiu m, th khong t
46 tr i th mc quy nhiu, kh
chiu, n ng tht thng v bm m ca cc i ca cng tng ln theo tui v nh
im roi vo
75 (Khong 18 thng). Cng v sau, thi gian
cng lu hon, c b
cn
theo kiu t qung, tc l 1 tun h li 1 tun ngoan ko di trong khong tun,
thm ch c b ko di
ln n 8 tun.

ww

ww

ww

ww

ww

Tuy nhin, a s cc b s bc vo thi k nng p khi thnh tho k nng mi.

V d, khi b i vng, lm ch c bc chn ca mnh, t b vp ng th b s thng d
tnh hon v quay tr li np sinh hot n ng bnh thng.

Con em va tri qua ww 46 kh l vt v. Trong thi gian ww th n gi n, b c

cn ri nh thc n. Sau ci ww ny th kh nng n th li tt. Thi n ung tt tr
li, ban m ng cng ngon gic hon. (M Thuy Le)
Con nh em khng chu n g c, com c ngy c khong mt tha, cho khng n,
sa th khi no ng mi n; sa chua, vng sa u t chi. Tnh trng ny ko di 2
tun nay r, ww g m di th, em stress qu! (M Nguyn Th Bch Ngc)

5. Tm tt n h n g b i u h i n kh * v n h n g k n n g b s h c vrcKC
tro n g ww
Di y l bng tm tt nhng biu hin kh v nhng kt qu v k nng v tr
no
s pht trin c sau thi k
Bng ny da trn s tham kho cun sch The
Wonder Weeks ca hai tc gi Frans Plooji v Van de Hejit.

L iru

ww.

 M kim tra xem con c bnh h ay m c rng khng tr c khi ngh n

Khng phi c cn cc du hiu kh m i l biu hin ca

ww.

ww, c b c , c

b ch v i biu hin, cc m h y kim tra xem b c ang hc k nng m i g khng nh.

Sau m i k

ww, con s c rt nhiu th ay i, s l n ln m t cch thn k v cng

v sau nhng kt qu sau th i k kh s cng nhiu ln. T uy nhin, con s khng b c l tt

c cc kt qu ca m t k

ww ngay trong m t lc m s xu t hin tun t da theo s chn

l a ca con. N hng k nng no m con thch v t tin nht s c luyn tp v hon thin
trc. N hng kt q u cn li s xut hin dn dn sau m t vi tun, m t vi thng v
sang c cc chu k

ww tip theo.

B N G TM T T N H N G B I U H I N KH V K T Q U T C C A B SA U
TH I

W onder
w eek

Mc pht trin

Kww

Biu hin

Kt qu

Quy khc
Nhn thc ca b v th
gii bn ngoi bt u

ww 5

thay i v khi b bt
u cm nhn c nhiu
hon v nhng kch ng
xung quanh

c ngy

Nghe, nhn, ngi s vt lu v nhiu

Kh ng,

hon

ng khng

Ci, thch c u ym nhiu

yn gic,

hon, thch hng chuyn

khc gia

Thi gian thc di hon, th su

gic ng

hon

i b c

Gim nn tr, hoi, nc

ngy
Mun
c quan
tm nhiu

ww 8

hon, bm

C ng u, c, chn, tay (cm

B bt u nhn thc cc

nm) ch ng hon.

khun mu bng mi gic

S ngi

t nm sp, c th ngc c kh cao

quan, bt u bit phn

bit bn thn vi mi th

l
[ n, ng

chuyn, bp b ra m

khc

km

Dng mt khm ph tay, con ngi,

Khc, khc

s vt, s vic

Khun mt biu cm hon, hng

v khc
Bt u
mt tay
Mun
c v v

B c ne uvn chuvn

nhiu hon,

c ng u, mt linh hot v

bm m

chm ch hon

S ngi

Lay, ngm ngn chn, y ngi

C th nng ngi ln khi bm vo

n. ne

tavm e

WWl2

hn. B c th cm nhn

km

Cm nm vt bng tay v cho

c mi iu xung

Khc nhiu

vo ming

quanh r rng v sinh

Mt tay

Khm ph tay, mt, tc, qun o m

ng hn

lin tc

v bn thn

Bt nghch

Bp b cc m ee, ooh, oh aah, ni

ngm v

chuyn bng nhng m

hng chuyn

Phun ma

hn bnh
thng
Mun
c v v
nhiu hn,
bm m,
mun chi
cng m tht
nhiu
S ngi
l
n, ng
km, kh

ww 19

Lt nga
Ngi kiu con ch khi da vo
ngi m
C th vi ly vt bng c 2 tay
cho d khng cn nhn xem vt
u
C th nhn bit mt mn chi
hoc vt quen thuc d n ang

B khm ph chui cc
s kin (v d: cm

* Khc nhiu

Hiu c mt mn chi dng

chi sm soi * cho vo

* Mut tay

lm g

mm)

li n tv c
Bt nghch

c bc trong th khc

ngm v
hng chuyn
hn bnh
thng
Tm trng
tht thng:
t nhin
khc, t
nhin
nghch
Mun
c v v
nhiu hn,
bm m,
mun chi
cng m tht
nhiu
S ngi
l

Phn ng li vi hnh nh ca mnh

trong gng
Phn ng li khi c gi tn
Bp b nhng t u tin:
mommom, dada, baba, tata.
a tay ra cho m b
y bnh sa hoc nh v m ra khi
no

 iNgoi, \n uung, iron, DO

km, kh
ng, ang

ww 26

Ly vt trn cao
i nu c , i m en thnh ci

ng dy

Nm vt, b vo gi, c gng

khc nh

cho vt n chng ln kia

gp c

Vt t trn cao xung t th

Bt u nhn thc c

m ng

khong cch gia ngi

Khc nhiu

v vt.

Chn sch v choi

M t tay

Bt u hiu nguyn

Thch nghe ting ng vt, chung

lin tc

nhn v h qu on gin

in thoi

Bt nghch
ngm v
hng chuyn
h on bnh
thng.
Tm trng

Quan st con vt, ngi c ng

Hiu m i quan h gia hnh ng

v li ni
M un gn gi h on vi m
Bt chc m t vi hnh ng, v

tay
N hn nhy theo nhc

tht thng:
t nhin
khc, t
nhin
nghch
Khc lc,
phn i khi
thay bm
hoc thay
qun o
M un
c v v
nhiu hon,
bm m
Nht nht
hon. H ay
m mng.
n, ng

ww 37

km

N hn bit c con vt v vt

Khc nhiu

tranh, chi hay i thc

M t tay

N hn bit c m i ngi (tc l

lin tc

con ngi th khc vi con vt hay

Bt nghch
H c cch phn loi rng

vt). Gi m i ngi trong gia nh v

ngm v

s vt c th phn chia

m i ngi li c b gi bng

hng chuyn

vo tng loi ( choi,

nhng m thanh ring

h on

dng)

N hn bit c m i ngi trong

Tm trng

nhng hon cnh khc nhau

tht thng:

N hn bit c cm xc. Ln u

t nhin

tin bit ghen khi thy m ang chi

khc, t

vi em b khc

nhin vui

M un c chi trn tm

 Khc lc,
phn i khi
thay bm
hoc thay
qun o
H ay nnh,
ngt ngo
v i m
M un
c v v
nhiu hon,
bm m
Nht nht
hon. H ay
m mng.
n, ng
km
Khc nhiu
M t tay
lin tc
Bit cch phi hp. Nhn

ww 46

bit tm quan trng ca

th t trc sau v cch
kt h p vt v i nhau

Bt nghch
ngm v
hng chuyn

hon
Tm trng
tht thng:
t nhin
khc, t
nhin vui
Khc lc,
phn i khi
thay bm
hoc thay

Bit ch vo mi khi c hi M i
u . Bit ch cc b phn trn c
th, v d mi con/m i m v m un
m cng ni tn cc b phn y. Ch
vo hng m un n khi ang c
b
N i m m m m khi m un n
C gng cho hai vt cha khc
nhau vo vi nhau, v d cho ci cc
vo trong ci bt. Chi tr chi xp
chng
Leo xung cu thang hoc leo khi
gh hoc pha sau ca sofa
Bt chc hai hoc nhiu h on
nhng c ch ni tip nhau
Cm chi v qut nh
Gip khi m m c qun o cho
bp b
Cho m i ngi n hoc ung th
m b ang n hoc ang ung

qun o
H ay nnh,
ngt ngo
vi m
M un
c v v
nhiu hon,
bm m
Nht nht
hon. H ay
m m ng
n, ng
km

i
T bt u m t chu trnh. V du:

Nhn bit cc chu trnh

ww 55

Khc nhiu

Chy ra ch m mang theo m, o,

Mt tay

ti vi mun i choi

lin tc

Tham gia vo cc chu trnh cng

Bt nghch

cha m. V d: cm ly mt vt
ca m v mun t mang n

(mt chui nhng hnh

ngm v

ng c phi hp linh

hng chuyn

Thc hin mt chu trnh di s

hot hon thnh mt

hon

gim st ca ngi ln. V d: Ly

Tm trng

giy bt v v nguch ngoc khi c b

tht thng:

m gip

vic g )

t nhin

Nhng chu trnh c lp. V d: c

khc, t

gng tm cho bp b ging nh khi

nhin vui

b c tm

Khc lc,

Quan st ngi khc thc hin mt

phn i khi

chu trnh

thay bm
hoc thay
qun o
Hay nnh,
ngt ngo
vi m
Mun
c v v
nhiu hon,
bm m
Nht nht
hon. Hay
m mng
n, ng
km
Khc nhiu
Mt tay

Hc v cc quy tc. B bt
u ngh cch hon

ww 64

thnh mc tiu: a ra
la chn v hiu v
nguyn nhn h qu

lin tc

Thc hnh mun ca bn thn.

Bt nghch

T r s s hu vi choi

ngm v

Sao chp v bt chc

hng chuyn

Thc hnh chin lc, khm ph

hon

gii hn v tr nn lm chiu tr

Tm trng

Thc hin cng vic c ch ch: c

tht thng:

gng gip b m, nnh nt t

t nhin

c mc ch

khc, t
nhin vui
Khc lc,
phn i khi
thay qun o
Hay nnh,
neot neo

vi m
Xu hng
tr* li tui
th
Mun
c v v
nhiu hn,
bm m
Nht nht
hn. Hay
m mng.
n, ng
km
Khc nhiu
Mt tay

ww 75

B hiu v phn bit

lin tc

c nhng h thng

Bt nghch

xung quanh (v d nh

ngm v

mnh & nh hng xm)

hng chuyn

B hiu rng b c th

hn

la chn cch mnh c x

Tm trng

Bt u pht trin khi

tht thng:

nim c nhn v lng tri

t nhin
khc, t
nhin vui.

Th thch b m bng cch lm

nhng vic khng c php lm
C khi nim v bn thn: Con iu
khin c th ca con
thc v thi gian: Vo bui sng
hm sau vn nh c ti hm qua
lm g
Kin thc vt l c bn: Gi ly
nhng bt nc nhn chng tan ra
Ngn ng: C th ni c thnh
cu

Khc lc,
phn i khi
mc qun o
Hay nnh,
ngt ngo
vi m
Xu hng
tr li tui
th

Con mnh ang ww 3 7 thi, mnh thy con c mt s ci m i hc c v th

hin ra nh tp trung xem xt vt, ch nghe li ca mi ngi xung quanh hom, bit
thm nhiu ngha ca t hom. V d hi cc vt trong nh (mt vi thi), bt chc
mt vi hnh ng nh v tay, a tay ln mm baba, xo tay u y,... th hin cm
xc r rt hom nh cu th rt cu, vui rt vui, a nhiu hom. (M H ng Phng)
Bn Gnh mnh ang ww 46, triu chng rt y , cn k nng th bit ng
chng, b&c (lao th ng hom) 2 - 4 b&c, nhn bit tt thi ca b m, thch l m
gm bn gh, chui u vo t, gi... tm choi. (M ng H ng)

6. Cc m cn lm g?
Khi con ang bo t
Cho con ng gic m sm h o n bnh thng 3 0 - 4 5 pht.

ic c t i 1 gic ngy (p dng v i tun 12 - 26 hoc 3 7 - 55 hoc 64), tr c khi ct gic

ngy cho con m kim tra cc du hiu ct gic nu Chong 1.

i t KH N G P CON N , ng b in bing n sinh l thnh bing n tm l. M ch cn

i n lc con I con I th m h y cho n.

ic Quan tm con nhiu h o n , cng ch oi cc tr ch o i luyn tp cc k nng con ang

hc.

ic Khi con qu y khc, gip con qun i s kh chu bng cch cho con thc hin hot
ng con thch nht, m t xa cho con, cho con i ra ngoi ch oi, nghch nc.

i t K , K v K .

ww khng phi l b b bnh. Ch l qung th i gian kh khn ca b

v th h y gip b pht trin k nng v duy tr np sinh hot ca b, m khng cn lo lng g

thm .

Mi t bn Bng ww l mnh li cho bn boi trong b boi bom hoi v bn thch

n&c, ang i m m c th vo bn nc bn vui ngay. (M T m N guyn)
ww tri qua mt cch nh nhng cho c m v con, hai m con hy i choi, i
thm th bn b, r ng&i ny ngi kia v choi v.v... Ni chung, c nhiu ngi ni
chuyn v choi v i b th b s dn hom v bt kh chu hom. (M Linh Trn)
Em ily ht tun 11 sang tun 12 nng d chng. Tun trc em n ngoan l th, u
n 3 gi mt ba, bnh thmg em ng ngoan 1 0 - 1 2 ting lin tc khng t no, sang
tun 12 em n ung rt v vn. 3 gi' chng thy em i n vn cho em n, em n c
40 ml ri em quay sang choi. N gy em n t t to, xong em cng ng ngy linh tinh, c 45
pht em li m dy go tht lm m li mt cng gin gic nn cm thy rt khng
hong. Cha ht, m em ng c c 5 - 6 ting li m dy i n, c m em dy nhng
2 ln, mt ln na m v mt ln lc 6h sng.
Ti nay cho em ln gmg lc i8h30, th m hm hc n tn 2ohso m i yn n
c. M ght ci ww ny, nhng t nht m bit n khng b lm sao c v n s qua i
nn kin nhn ch i thi (M H achun Lyonnet)
B N G H TR B HC CC K N N G

Mc
WYV

Hot ng

Tr cho*i

B i tham quan mi noi v gii thiu cho b

Cc tr choi m thanh. Chung

Ni chuyn, ht cho b ng

gi, treo ni

Mt xa. u vm b

t nm sD

 Cho b xem nhng vt mu sc bng cch a

i a li chm ri trc mt b

p li, bt chc tt c nhng m thanh m b

Treo ni, treo ci

to ra. Ni chuyn vi b v mi th xung quanh

Hp nhc

Tr choi nng ngi ln

chi b s, cm nm

Buc bng vo chn, tay b

Cng tm vi b v choi tr choi

12

Ni chuyn vi b, lng nghe b ni ri mi tr

Xc xc

li

Bng ny

Choi tr b lm my bay

Gh ung a (rocking chair)

Choi tr cu trt trn ngi b m

chi pht ra nhng m

B b i din m v chm chm ung a b t

thanh n gin

bn ny sang bn khc

Bp b

Choi vi cc loi vi, khi m gp qun o

Trng bi
chi trong bn tm

t choi b thch xa tm vi b c di

19

Thm chi, k ch A

chuyn ngi ly

Bng nhc

Cho b mc t qun o khi luyn tp k nng

Gng

Cho b quan st m lm vic nh

Tranh nh v cc em b khc,

Cho b t xem sch

con vt

Tr choi a, trn tm, ht

Nhc nhng bi ht thiu nhi

Cho b ng trc gng khm ph

Bnh xe t, nhng c th
quay c

a vi vt

26

To c hi cho b b cng nhiu cng tt, trn

K by chi ring ca b

mi a hnh

Hp carton kch c

Choi tm kim vt

chi trong nh tm

Cc tr chi trong nh tm

t choi

Xem tranh, th thm vo tai b

Trng, n, g nhc

Ht, nhy theo nhc cng b

in thoi chi

Chi tr ci nga, va u a b va ht

chi ng nghnh pht ra

Chi trng cy chui, chi tr th v nghe m

nhc

thanh ri

chi ku cht cht

Cho b i bi, thm th nng tri

vt c th ng m c
Cho b i chi, khm ph th gii tht nhiu
Chi vi chung v cng tc

37

Cc tr chi vi gng
Cc tr chi t tn, bt chc, ht v nhy theo
nhc
Tr choi ui bt, trn tm

Chung v nt bm
ng h bo thc
Giy v bo x. Cc, a giy
Chai, l, cc, thng carton to
Gh, bng nha
Xch u
Hnh khi, chi ct, nc
Tranh, nh c nhiu mu sc
on tu bne e

 Cho php b gip m lm vic nh

Cho php b t tm, gi

46

t, bp b
Chai, l, ni, cho
Tranh nh c mu sc sinh

Cho php b dng tha t n

ng

Tr choi k tn vt, b phn

Bng, xe chi chn

Nhy, ma ht

B xp hnh, ghp hnh

Giu v tm

B nng tri
Gng
B choi gi v: bp b, nu

55

b t thc hin cng vic

n, nng tri, t, tu, tic tr...

b t v sinh c nhn, ci , t n bng tha

in thoi choi

Cng b choi cc tr choi ha thn

B xp hnh

Cng b nu n, ra bt, lm bnh...

Cc loi xe y siu th, xe ko

Cho b i siu th, chn , m ng gi

Xe p, xe chi chn

Choi tr giu vt, trn tm vi mc kh gia

B th hnh khi

tng

B choi trong nh tm, cc

Cc tr choi m nhc

thit b lm vic nh
Dng c m nhc nh trng,

Cng c sch, xem tranh

kn g...
Choi cc tr choi vn ng (i xung dc, leo cu
thang, boi...)
Cho b choi
64

Sch, truyn
Bng, choi ct, choi nh

bn ngoi

Tr choi ch vt, b phn, ngi

Cc tr choi nhn nhy theo nhc
Cng b nu n, gp , lau nh, ra bt
Tr choi a, trn tm vi mc d kh hon

tm, chai l
B choi ha thn
B ghp hnh
Bt mu, giy v
t, cc choi ha thn

75

Cng b choi u vt, thi bong bng, v

t nn, mu sp, ch mu,

Choi tr nhn bit ngi, b phn

sticker

Cho th cng n

Sch, tranh, hnh nh s vt,

c sch, xem tranh

ng vt

Vui choi ngoi tri

Gh nha, xe ko, xe p

Tr choi bt chc m thanh

Bng

Nhy bt, trng cy chui

Xch u, nga g
B ghp hnh, xp hnh

7. Th*i k pht trin th cht v Thi k pht trin tinh thn, k nng
C giai on cng h ay b nhm v i

ww, v d con h ay dy m v ngy cng thnh

thong cu bn l giai on pht trin m nh v th cht (Grow th Spu rts - GS). V y, phn
bit h ai giai on ny nh th no?

GS - Pht trin th cht

ww - Pht trin, tinh

thn, k nng,

 7 - 1 0 ngy tui
3 tun tui
__ v .
Th*i
....
i m

6 tun tui
, ,
g
2 hoc 3 thng tui
4 thng tui

Tun tui: 5, 8 , 1 2 , 1 9 ,
26, 37, 46, 55 , 64, 75

6 thng tui
9 thng tui
Th*i

lng

. , ,
.
_
. .
12 ngy (c trng hp 3 ngy)

1-6 tun (c trng hp

8 tun)
n t

Con n nhiu, i n nhiu

C th ng km hon

i m

Cu bn nu sa v khng kp
Th cht pht trin mnh nh nm sau ma

Kh ng
Quy khc, cu bn
Bm m
Mt tay
... (Cc biu hin khc
xem mc 5 trn)
B n ng tt hon, c

Kt
qu

Con tr li nhp v i khi l lng n bnh thng.

th c thay i trong np

C b chuyn sang n nhiu hon nhung khong cch xa

ng (gim gic ban ngy)

hon do kh nng tch tr nng lng cao hon

Tm trng vui v, thoi

mi

Lu v G S: T m l chung ca cc m khi th y con n nhiu m li h ay cu knh, ng

khng ra g l tng con n khng no, hoc s a ca m khng . Thc t, vic con n
nhiu ln v i n nhiu h o n l m t cch c th m t iu chnh tng lng sa.
Sai lm ca cc m lc ny l cho con n thm s a ngoi v tng m nh khng s a cho
con.
Sau th i k pht trin th cht (GS), sai lm ca cc m l bt chp s phn i ca cc
con, m cho n qu dy v i hi con n nhiu dn n c c h tm l c m v con, ng
th i o ln chu trnh n ng ca con.

CHNG 3
n dm b ch huy (Baby led Weaning)

Khi Nhm c hon 4 thng, ti thng cho b ngi trong lng vo gi com. Mt vi
ba u tin b quan st rt ho hng nhng hnh ng l lng m ba m ang lm. Ti
nhng ba n sau , b bt u a tay ra c gng vi ly n m m ang gp, hoc
mnh m hon l nu ly tay m c gng iu khin ming n vo ming b.
Thi gian , ti cng ang mit mi nghin cu cc ti liu hng dn vic chun b
v ch bin thc n dm cho con, trong u y s phn vn v cc quy trnh xay, quy bt,
nu cho cng nh ni lo s tt v vic phi bp mm hay b con nhong nhong ra
ng d n mi ba.
ng lc ny, ti c c v phong php n dm b ch huy (BLW) t mt blog ca
mt m Vit trn mng. Thi gian y, thng tin v BLW bng ting Vit c rt t, tm thng
tin ting Anh cng khng c nhiu, ch yu l sch giy phi mua qua Amazon gi v.

Vit Nam lc cng ch c mt vi m p dng nhng thng tin cng khng nhiu
nhn g hn. Tuy nhin, khi nhn nhng bc nh v video cc em b ang ngi ngay ngn
trong chic gh n, say m bc v gm mt ming rau hay th tht, ti ngay lp tc bit
rng y l cch n dm ph hp nht vi Nhm.
Khng lch kch xay nghin cho bt, khng i rong, khng c nhng ba n ngp
trong nc mt v ting qut mng hay cnh con dn mt vo tivi trong khi m tranh th
nhi c tha no hay tha y. Mt vin cnh tuyt vi. V hn ht n dng nh hon
ton ph hp vi nhng g ti thy Nhm trong nhng ba n b ngi cng ti.
Vo thi gian , ti ch ngh n gin rng Nhm ph hp vi cch n ny. Sau ny,
khi hon ton thnh cng trong vic p dng BLW cho Nhm v thng xuyn t vn
cho cc m c con trong tui n dm khc trong hi chia s v BLW trn Facebook, ti
hiu ra rng BLW ph hp vi mi tr em, t n l mt bn nng ca tr, ging nh b, i
hay ni vy, ch c iu ta c to iu kin cho con c pht trin hon ton bn nng
hay khng m thi.
Hu ht cc b m ti c gp hay c k trong khi t vn u th hin rng b
mun c cm nm, c a cc ming n ca ba m vo ming khi b c khong
4 - 6 thng tui. Phn ln chng ta ngh rng, ging nh cc mn chi khc, b ch ang
t m v mun a vo ming thi. Nhng trn thc t quan st, vic cc b ngm chi
v vic cc b t a n vo ming l hon ton khc nhau, v cc b hon ton thc
c s khc nhau ny, ch c ngi ln l nhm ln thi.

I. CHN B CHO VIC N DM B CH HUY

1. n d m b ch h u y v cc u im
Hu ht khi nhc n n dm l ta ngh ngay ti bt, cho, thc n nghin nhuyn v
cnh ngi ln t cho b. Phong php n dm b ch huy (BLW)^^ li c cch gii thiu
thc n u i cho b tri ngc hon ton v i nhng g chng ta thng thy.
n dm b ch huy - nh tn gi ca n, l phong php n dm m b s t t cho
mnh ngay t u. Khng c thc n xay nhuyn hay ngi ln t cho b n. B c ngi
cng gia nh trong ba n, tham gia n cng v i c nh khi b sn sng, t a thc n
vo ming v x l thc n bng cch iu khin tay, ming cng nh phi hp s dng cc
gic quan.
Ban u b s dng tay bc thc n, thc n ca b lc ny l cc ming rau c ct
thanh di hp, tht thi dc th luc chn hay nhng ming tri cy va n. Khi ln hon b
s hc cch s dng tha, na, a t n. Khong 1 tui b c th n hu ht cc mn n
nh ngi ln.

u im ca Phng php BLW

n B c t khm ph nhiu mi, v, mu sc v cu trc khc nhau ca cc loi thc
n (nh mm, cng, tron, rp, lng, st, v.v...) to hng th trong vic n ung - mi ba
n ging nh mt cuc phiu lu khm ph y m i m.
n B c khuyn khch pht trin tnh t lp v t tin, c t quyt nh s n ci
g, lng bao nhiu ph hp vi nhu cu ca c th b.

ic K nng nhai v s tng tc gia tay - mt c hon thin sm, gp phn kch
thch s pht trin no b.
ic Hn ch hin tng kn n v nhng cuc tranh u gia b v ngi ln.
T n l mt bn nng cng ging nh vic b bit ly, b, i, ni... Cc b t 6 thng
tui u c th bt u tp t mnh n nu c to iu kin. Hy tin tng b v trao
cho b quyn c T QUYT NH N G, N NH TH NO V N BAO NHIU.

LI CH CA N DM B CH HUY

Li

N v gic

Cn nng
M t: n dm b ch huy cho php b khm ph v phn bit c nhiu m u sc khc
nhau thng qua m u sc ca thc n thay v m t m u nh nh v hn n ca n
nghin nhuyn.

N v gic: B c sinh ra v i 10 .0 0 0 n v gic li v vic n dm t ch gip b

c c s tri nghim y th v v i cc loi m i v khc nhau n oi u li.

M i: Trc khi n, b c th ngi c m i v n gip cho vic nhn bit v

thng thc m n n thm phn th v v hp dn.

Tay: S v cm nhn bng tay l cch quan trng nht gip b khm ph v tm hiu
v th gii xung quanh. Cc b n dm BLW sm c lm quen v hc c cch s dng
tay cm nhn v x l cc loi hnh dng, kch c, kt cu khc nhau ca m i vt.
L i : Phn x y li ca b sm c pht trin hon thin.
H m : Hot ng nhai gip b thc hnh vic di chuyn m ing v li - l iu kin
sn sng cho vic tp ni. Vic bn tha v i cc thc n nghin nhuyn khng to c hi cho

b hnh thnh phn x nhai.

Ngn tay: v o khong 8 - 9 thng, cc b n dm BLW bt u hc c cch s

dng 2 ngn tay bc nhn thc n cng nh vt. Cc ngn tay ca b tr nn linh
hot v kho lo hon.
H tiu ha: B c lm quen v i thc n th khi h tiu ha ca b sn sng v
to bc m cho s pht trin ca c th b. H tiu ha c tp dt m bo c th
d dng tiu ha, hp th v to ra nng lng cho b khi b ti giai on pht trin
nhiu hon cc k nng vn ng th.
Cn nng: B n BLW s t quyt nh mnh n g, n bao nhiu ph hp vi nhu cu
ca c th b. i v i cc b c t n, cha m thng s t nhiu hon lng thc n
m b cn, cung cp qu nhiu calo v cht bo khng cn thit cho c th.
S t tin: Vic b t xoay x khm ph v thnh cng vi vic t t cho mnh n
khin b tr nn t tin hon khi lm mi vic v khm ph th gii. Ngoi ra, khi t n b s
khng phi chu sc p v vic n ung, b c t quyt nh v vic n ung ca bn
thn.
Tnh t lp: Vic b c php t ch trong vic n ung s to tin cho s pht
trin tnh t lp ca b. B s hc c cch t chm sc bn thn v thch c lm mi
vic mt cch t lp.
K nng phi hp: B sm pht trin k nng phi hp gia tay v mt khi tm cch
a thc n t trn bn vo ming. K nng phi hp tay - mt l mt k nng quan trng
trong vic pht trin k nng vn ng tinh ca b.

2. Chun b cho vic n dm b ch huy

C hun b cho b
n v t n l mt bn nng t nhin ca tr, tuy nhin vic b t n dm c din
ra sun s v d dng hn bn nn thc hin mt vi iu nho nh sau y:
Khuyn khch b cm nm, v i tay ly chi v a vo mm. Nhiu b m cho rng
vic con gm tay hay gm chi l khng tt v mt v sinh. Tuy nhin, ch l cch
nhn mt chiu. Tr khm ph th gii xung quanh bng tt c cc gic quan: s, nhn,
nghe, ngi v nm. Khi thy mt vt mi, b s mun s bit vt ny th hay trn,
mm hay cng, b s quan st bng mt nh gi hnh nh ca vt, s a ln mi
ngi, lc hoc nm nghe ting ng v tt nhin l a vo mm nh gi mi v v
kt cu ca vt. Cm cn b s dng bt k gic quan no khm ph l ngn cn bc
pht trin ca con. V th, bn hy chn cho b nhng mn chi an ton v khuyn
khch con nht chi ln ri a vo mm nm.
Cho b tham gia ba n cng gia nh. Hy b ngi trong lng khi bn dng ba, ch
v gii thiu cho con thy cc mn n trn bn, gii thch cho con nghe vic c nh ang

lm, v ni vi con rng sm thi con cng s ngi n cng mi ngi nh th. Bn cng c
th a cho b mt cng rau luc hay mt ming su su b th cm nm, mt v thng
thc. Hy nh, lc ny ch nn b mt m thi.
Khng c qu nhiu th cn phi chun b cho b, tuy nhin hy ghi nh k nng cn
nht l vic s dng tay, cng sm cng tt, bn hy tham kho v p dng cc bi luyn
cm nm cho b. Vic ny khng ch gip ch cho qu trnh n dm BLW m cn c ngha
rt quan trng trong vic pht trin tr no v cc k nng v sau ca b.

C hun b t m l ca cha m
BLW l mt cch n dm cn rt m i v c nhng kin thc khc xa (i khi l k cc)
vi nhng g chng ta bit v vn thng c nghe. Vic loi b hon ton quy trnh n
t nhuyn n th , t chi hon ton s h tr ca ngi ln trong qu trnh n (t
tha), ni khng v i cc thi quen nung chiu tr nh trong gi n (va n va choi, cho
xem tivi, i rong...) v thay vo l vic bt u n th ngay t u, b t bc n v
ngi ngoan trong gh n thc s l nhng iu qu m i m v l thng trong con mt ca
nhng ngi xung quanh. Rt nhiu b m khi cho con n theo phong php BLW gp
phi s phn i v khng tin tng ca gia nh, b bn b, li xm d ngh bi cch nui
con chng ging ai, v i khi l c nhng bnh lun khng hay t nhng ngi khng
quen. Bi vy, hy chun b tm l tht k trc khi bt u!
Vv Hy nghin cu tht k cc ti liu v chun b cc kin thc tht vng vng. Khi
nm chc c vic mnh s lm v phi lm nh th no, bn hon ton t tin vt
qua mi s cn tr. Hy c v ghi nh nhng tnh hung s c nu ra trong cc phn
tip theo ca chong ny lun bnh tnh trc mi s vic cng nh c cu tr li xc
ng cho mi nghi vn c t ra.
V* Hy tin vo quyt nh ca bn thn. Hy tin vo kh nng ca con. Hy tin mnh
ang lm nhng iu tt p nht cho con. C th s c rt nhiu ngi v rt nhiu iu
lm bn nn ch v mun khc. Nhng hy mnh m v quyt tm. Hy tm mt vi ngi
c cng quan im vi bn c th san s tm t nhng lc cn thit.
n Kin nhn, kin nhn v cc k kin nhn. Khng c thnh cng no l d dng v
nhanh chng. Hy c v tm hiu k cc mc pht trin trong qu trnh n ca con
khng cm thy st rut v lo lng. Hy lun tin vo con v t th lng bn thn. Tt nhin
bn mun thy con tin b tng ngy, nhng hy con c thi gian, ng hi thc con.

C hun b dng c'n th it

n dm b ch huy khng yu cu qu nhiu cc dng cn phi chun b. B c n
cc loi n gn ging nh ngi ln nn vic ch bin khng i hi phi c dng c
chuyn bit hay cch ch bin thc n cu k. Ngoi mt chic gh n c km khay n
chuyn dng dnh cho vic n dm ca tr l yu cu bt buc, cc dng khc c th c
hoc khng c ty thuc vo giai on n dm ca b cng nh iu kin ca tng gia nh.

Gh n c km khay n: Gh bng nha c th xp gn l sn phm c nhiu gia

nh la chn do tnh cht nh gn, tin dng. Bn c th d dng lau chi, ct i v mang
theo khi i n bn ngoi.

Ym n: Cc loi ym n cht liu khng thm nc v c mng hng thc n bn

di l la chn ph hp cho cc b n dm BLW, v khi n cc b thng xuyn lm roi v
bi bn qun o. Loi ym c tay di cng l la chn c yu thch.
Khn giy, khn t hoc khn vi: Dng khi cn thit.
Bt c dnh: Bt n c ht dnh chc vo khay ca gh n tp cho b lm quen
vi vic n trong bt. Bt n thng c gii thiu vo giai on b bit bc nhn (dng 2
ngn tay bc).
Tha, na: Bn s khng cn ti tha na cho ti khi b bt u tp xc. Tha na c th
c gii thiu cho b vo khong 10 - 1 1 thng tui. Tuy nhin thng phi ti 15 thng
hoc hon cc b m i c th thc s s dng tha trong n ung (t xc thnh tho).
Ming nilon tri &n: Nu nh bn dng thm hoc khng mun phi lau chi sn nh
sau mi ba n ca b, hy chun b mt ming nilon tri ln bn di gh ngi n ca b.
Bn ch cn dn ming nilon sau khi b n xong.
Hp nha tr thc n: Ban u b s khng n nhiu, v vy bn c th chia nh cc
phn n v cho vo hp tr trong t lnh cho b n trong nhiu ba.

3 . B t u n d m t 6 th n g tu i
Nhiu ngi ngh rng tr nn bt u c dm thm cc thc n ngoi sa vo
khong 4 thng tui, thm ch sm hon - t 3 thng. Rt thng xuyn ti c hi rng
i n 6 thng m i n dm th con c b thiu cht khng? i v i cc m ang cho con b
th thm ch cn c mt truyn thuyt ni rng sa m sau 4 thng s khng cn cht g
na, b b ch nh ung nc l thi, nu khng cho b n dm th b s ci xong, suy
dinh dng, chm pht trin. Hoc mt truyn thuyt khng km phn li k khc ti
thng c nghe l phi n dm sm th b m i no, chc d v ng ngon gic.
Nhng iu k trn c l l chun mc ng mt khong thi gian no , nhng
thi im hin ti n khng cn mang tnh chnh xc na. Theo nghin cu ca cc nh
khoa hc, trong 6 thng u tin b ch cn b sa hon ton m bo y dinh
dng, v cho n 1 tui sa vn l ngun dinh dng chnh cung cp nng lng v cc
khong cht cn thit cho c th.
6
thng u khi b m i sinh ra, h tiu ha vn cha thc s hon thin, sa l thc
phm ph hp nht i vi h tiu ha ca b v sa tiu ha trc tip rut m khng cn
thm men tiu ha trong c th b tit ra, b ch cn n v rut s lm nhng vic cn li.
Mi ti khi b c 6 thng tui th h tiu ha ca b bao gm d dy, gan, ty, mt... v
tuyn nc bt m i thc s hon thin sn sng x l cc loi thc n c, rn ngoi
sa.

D bn s cho con n dm theo cch no, d mn n u tin bn gii thiu cho b ch

l mt cht bt quy, mt to nc cho long hay l nguyn mt phn rau c qu ct
ming... th xin hy i n khi con c 6 thng tui, c th b hon ton sn sng cho
vic tiu ha thc n. n ung l mt s hng th, khng phi l mt cuc chy ua!

4. Con sn sng
Em b ca bn - nh ni trn - c th bt u a tay ra vi ly n khi ngi
n cng bn, hoc mt nhn chm ch km theo ting chp ming nh b b i t nghn
nm khi thy bn ang n t 4 thng tui. Em b ca bn - c l ang dn cn mc 6 thng
u i v c th gn nh sn sng cho vic n ung y hng th pha trc. Nhng
nhng du hiu no thc s cho thy rng b sn sng cho vic n dm?

Cc du hiu b sn sng cho vic n dm

n B c th ngi vng khng cn hoc cn t s tr gip v c th gi thng u khi
ngi.
n B vi tay chp ly vt v a vo mm chnh xc.

ic Khi b gm chi, bn thy b c v nh ang nhai chng.

V* B gn (hoc hn) 6 thng tui.
Mt iu rt quan trng rng mi em b l mt c th hon ton khc bit, do c
nhng b s sn sng sm hn nhng b khc v ngc li c nhng b s chm hn.
ng st rut nu b 6 thng m cha ngi vng, bn c th di li ngy b n dm
mun hn mt cht. Hy ghi nh di 1 tui sa vn l ngun dinh dng chnh, n dm
ch b tp lm quen vi thc n th, tp cch nhai nut, tp cch x l thc n m thi.

5. Cc nguyn tc cn nh*
Em b ca bn hon ton sn sng v bn cng rt ho hc ch n ngy gii thiu
cho b nhng mn n hp dn. Mc d ni rng n v t n l mt bn nng ca tr, tuy
nhin vn c mt s quy tc bn nn tun th m bo cho s an ton ca b cng nh
hiu qu ca vic gii thiu n dm ngoi sa:
>v Cho b ngi thng lng, mt i din vi bn, ngi trong lng bn hoc trn gh n
ring ca b. Hy m bo rng b ngi vng, cnh tay v bn tay t th thoi mi. Nu
b cn cha ngi vng hn v cn mt cht s h tr, bn c th k thm khn hoc gi
nh bn di v xung quanh h tr b. Nu b hon ton cha th t ngi v gi thng
u hy ch thm mt thi gian na.
n t thc n trn khay n trc mt b, hoc cho b bc thc n t tay ca bn,
ng t n vo ming b. Ban u, tay b c th cn lng ngng lm roi vi n hoc
khng bc c thc n, bn c th tr gip hng dn b i cht, nhng hy b l
ngi a thc n vo ming mnh.

V* Bt u v i nhng thc n d cm ln v an ton: Cc loi rau c qu ct thanh di

c hai ngn tay hoc nh hon. Bn c th s dng dao ln sng khi ct n cho b
lm gim tron ca thc phm. Ban u, cc mn n ch yu c hp, luc. Thc n
khng nn nu qu nh s khin b bp nt trong tay trc khi a c vo ming (nn
nh tay ca b lc ny cn rt lng ngng). V mi b mi khc nn bn cn theo di thi
v k nng ca b thay i cch ct v chn ca thc n cho ph hp v i b.
>v Cho b n a dng thc n v trnh nhng loi thc n khng tt cho sc khe. Bn
khng nn hn ch cc mn n ca b tr khi gia nh bn c tin s d ng vi mt s loi
thc phm no (hi sn, trng, nm...). Hy gii thiu cho b nhiu loi hong v v
th mn khc nhau - mt cht ht tiu cay hay mt vi ming kh qua ng cng l mt tri
nghim th v - bn s ngc nhin v kh nng n ung ca b.
>v Cho b n cng lc vi ba n ca gia nh bt c khi no c th. B chu ngi c
bao lu th cho b ngi by nhiu, bt c khi no b khc i ra hy ngng ngay ba n lc
v cho b ra khi gh.
>v Chn thi im m b khng b mt hay i, v khi b s tp trung. Thi im
c ngh l sau khi b sa v trc khi i ng t nht 1 gi.
n Duy tr cho b b nhu cu v sa vn l ngun dinh dng chnh cho ti khi b 1
tui.
n t nc trn bn trong ba n b c th ung khi cn. Nn tp cho b s dng
ng ht hoc ung bng cc t sm.
V* Khng nn hi, thc gic b hoc lm b mt tp trung khi b ang n. Cha m nn
theo di b khi n nhng l theo di trong yn lng, hy cho b tp trung vo vic n
ung v ngi bao lu ty thch.
Vv ng t thc n vo ming gim b hoc c thuyt phc b n thm khi b t ra
chn.
V* Khng b ngi mt mnh vi thc n.

6. D i 1 tu i, s a l d in h dir*ng ch n h
Rt nhiu b m ngh rng vic cho b n dm ng ngha vi vic t thi khc ny b
s nhn dinh dng chnh t thc n.
Trn thc t, di 1 tui sa vn l ngun dinh dng quan trng nht, n dm ch l
tp cho b quen vi cc loi thc n, l tp cc k nng nh cm nm, x l thc n v.v...
Di 1 tui cc b cha cn nhiu nng lng cho cc hot ng hng ngy, do sa
vn l ngun cung cp nng lng v d tiu ha nht cho b. Lc ny, n dm l thi
gian d dy cng nh h tiu ha ca b tp tiu ha thc n. D dy lm quen vi vic
nho trn thc n, cc tuyn gan, mt, ty hc cch tit ra cc dch tiu ha ph hp tiu

ha thc n. Vic n dm giai on di 1 tui khng nn tr thnh gnh nng c v lng

v cht bi n c th gy qu ti cho h tiu ha va m i hon thin ca b, v hon ht iu
ny to ra p lc cho c gia nh v b. Mi ba n nn l mt s tri nghim y th v ch
khng nn l mt cuc chin v i nc mt v nhng lo u, gin d!
Sau 1 tui b s bt u t iu chnh n nhiu hon, a dng thc phm hon v
gim lng sa i. Lc ny, h tiu ha ca b tri qua qu trnh rn luyn v sn sng
cho vic x l lng thc n ln cung cp y cc dng cht cn thit cho s pht
trin vt tri trong thi k tip theo ca b.

7. Cc vn ' v tiu ha
Bnh au d dy
Khi nghe ni v phong php n dm b ch huy, gn nh ngay lp tc mi ngi s
hi ti rng: n nh th b au d dy th sao?
Thc t, n th khng hi cho d dy m li gip cho d dy v rut ca b.
Th nht, bnh au d dy l do vi khun gy ra. Ngoi ra mt ch n ung khng
iu (n qu nhanh, n vt, n khng ng ba, n trc khi i ng), ht thuc l v
ung nhiu bia ru cng nh tnh trng stress ko di cng l cc nguyn nhn gy ra
bnh au d dy. Nh vy, khng h c l thuyt no ni rng n thc n khng nghin
nhuyn l nguyn nhn gy ra bnh au d dy.
Th hai, vic lm nh thc n l ming ch khng phi d dy. D dy ch yu l
co bp nho trn thc n vi dch tiu ha do gan, mt v ty tit ra.Vic b nhai s lm
tuyn nc bt tit ra dch v, cng l mt loi men tham gia vo qu trnh tiu ha.
Khi n th b s phi nhai va lm nh thc n va trn dch v vo thc n. Khi
thc n vo n d dy th s c trn thm dch tiu ha khc t gan, mt, ty. Cui
cng, thc n c ln men v phn hy thnh dng lng thm thu qua thnh rut.
Bn ngh rng cho con n lng, nhuyn l gip tiu ha d dng hem nhng thc t li
lm cho rut qu ti khi thc n khng c trn men tiu ha mt cch t nhin. i vi
thc n nhuyn, b ch cn nut nn b thiu i dch v. Khi vo n d dy, do khng cn
co bp nhiu na nn cng lm gim lng dch tiu ha c trn vo thc n.
Vic n thc n nghin nhuyn ko di s dn ti cc tuyn tit dch trong c th gim
tit dch v dn n hin tng chn n. B chn n m li cho ung men tiu ha v nu
dng ung b li chn n bi c th b khng t tit ra cc men tiu ha t nhin m b ph
thuc vo men c b sung bn ngoi. Nh ci vng lun qun, cc m khng tm ra li
gii trong khi chnh phng php cho n thiu khoa hc li chnh l cu tr li.

n g ra ny
Mt tnh hung khc v vn tiu ha rt ph bin khin cc m v cng lo lng l

vic b n v cho ra cht thi ln nhn y nhng mu thc n cn gn nh nguyn hnh

dng. C v nh b khng tiu ha c nhng thc n ny v mt s m cn lo lng rng
nhng ming rau c hp c th s lm try xc hoc thm ch thng d dy non nt ca
b.
Vic b i phn ln nhn nhng mu thc n khi m i tp n hon ton khng phi l
mt tn hiu ng lo ngi. Thm ch, bn nn vui v b hc c cch cho thc n vo
mm v nut chng. Cn v sao con bn li thi ra (gn nh) hon ton nhng g b n
vo ? Hy quay tr li vn v sa: Trc 6 thng tui (hoc trc khi b bt u n
dm) dinh dng duy nht b np vo l sa. Sa c th tiu ha trc tip ti rut m
khng cn thm cc loi men hay dch tiu ha no. Sa tt nhin cng khng cn phi
nho trn hay nghin nt! V vy c th b cha h c phn x tiu ha thc n, m c th
l co bp nghin nt thc n v tit ra cc loi dch tiu ha ph hp, nn khi thc n ln
u c a vo c th th h tiu ha cha th ngay lp tc phi hp nhp nhng tiu
ha nhng thc n ny. Tnh trng ny thng ko di trong khong 1 thng v c th s
lu hoc nhanh hn ty vo loi thc phm b n v c a tng b.
Nu bn ngh rng cho con n n xay nhuyn, nghin nt th s khng gp tnh trng
ny th bn lm. n gin l do n nhuyn khi thi ra s trn ln trong cht thi nn
bn khng th nhn thy m thi. Mt th nghim n gin l bn cho b n ring bit mt
loi thc n c mu m nh c rt luc nghin nt, hay rau xanh xay nh, bn s thy b
i ra c nhng ln cn mu cam, mu xanh ln trong cht thi, tc l d c xay nh hay
nguyn ming th lc u b cng khng th tiu ha hon ton c thc phm nh nhau
v h tiu ha cha tit ra dch tiu ha cn thit.
Mt kin khc cho rng, nh vy lc u ti cho con n xay nhuyn s lm gim p
lc cho h tiu ha hn l vic bt u ngay bng thc n nguyn ming, v mt logic iu
ny nghe c v hp l, nhng c ch hot ng ca cc c quan trong c th li cho thy
rng vic c tp luyn vi thc n nguyn ming ngay t u s lm h tiu ha nhanh
chng quen c vi vic tiu ha thc n mt cch c hiu qu hn. c bit hn na, khi
bn cho b quyn c t quyt nh s n nh th no v bao nhiu, khi y no b s tip
nhn c tn hiu, ch o cho d dy nm c lng thc n cn phi co bp nho trn,
cc tuyn tit dch bit c phi tit ra lng dch bao nhiu tiu ha ht, c th b
cng bit lng n bao nhiu l cho nhu cu hot ng v pht trin.... Hy nh li
phn trc ti ni rng: sau 6 thng, h tiu ha ca b hon thin - c ngha l h
tiu ha ca b sn sng m nhn nhim v tiu ha thc n theo ng cch m ngi
ln thc hin.
Ging nh b, i, ni, khi c th sn sng th b s lm c, bt chp suy ngh ca
ngi ln rng iu dng nh qu kh i vi b!
Mt c th c tp luyn t sm s l mt c th khe mnh. Mt h tiu ha c
tp luyn t sm s l mt h tiu ha khe mnh!

e v hc
Mt cu hi khc ti cng thng xuyn c nghe l: n th nh th b c b hc

khng?. Bn thn ti khi m i bt u cho Nhm n nhng thanh c rt hp u tin trong

lng cng cm thy y lo lng v lun trong tnh trng sn sng ng ph nu con b
hc. Nhng tht k diu, ngoi mt vi ln hoi mt e ra thc n do l nut ming qu
to, cn th cha bao gi Nhm lm vo tnh trng d vt vng vo ng th nghim trng
- hay gi ngn gn l HC.
Sau ny, cng nh tt c nhng iu l lng khc m ti nghim ra khi t vn cho cc
m, ti t tin chc chn rng mt khi cc b c ch ng kim sot vic thc n a vo
ming mnh, c n cc loi n ph hp v i tng giai on tp n v c ngi thng
lng th b s KHNG BAO GI b hc.
Thng thng trong mt vi tun u khi m i lm quen v i thc n theo BLW, c th
b s e ra n. Hin tng ny xy ra mt phn do b cha quen x l cc thc n th li b cha o trn thc n c nhun nhuyn, b li hay hp tp nut vi ming thc
n cha c nghin nh. Dn dn hin tng ny s khng cn xy ra na.
Hin tng b nghn v e tr di 1 tui thc cht khng nguy him nh ngi
ln. ngi ln, phn x e c khi ng phn cung li, do khi d vt vo tn
bn trong m i xy ra phn x e y d vt ra ngoi. Cn v i cc b 6 thng tui th phn
x e c kch hot ngay u li nn b d e ra hon so v i ngi ln v b e ngay
khi ming thc n cn xa ng h hp. Phn x e thc t cn tt trong vic b t hc
cch x l thc n an ton v sau mt vi ln e do nut ming qu to hay cho qu nhiu
thc n vo mm th b s hc c l khng nn lm nh th na.
C rt nhiu m nh ng phn x e khi b nghn vi vic b hc v cm thy lo s
khi b ho, sc v nn tr ra thc n. Tuy nhin, du hiu ho v e ra thc n thc cht li l
du hiu cho thy b ang t gii quyt c vn . Ngc li, khi mt em b b hc thc
s thng s im lng, mt tm ngt, khng th ho, khc hay ni g v lc ny ng th
b d vt bt hon ton. y l du hiu rt nguy cp v lc ny b cn c tr gip y
d vt ra bng cc phong php s cu khn cp. V vy, hy lun cho b ngi thng lng
khi n v b c ch ng iu tit vic n ung ca bn thn trnh nhng nguy
him c th xy ra.
Mt lu v cng quan trng khc lin quan n vn ny l: Trong trng hp
b c du hiu b nghn, ho v ang c gng e y thc n ra ngoi, cha m nn bnh
tnh quan st v b t gii quyt. TUYT i KHONG CAN TH IP BNG CCH CHO
TAY VO MC HNG CON HAY CHO CON U N G NC, nhng hnh ng ny khng
gip b khi nghn nhanh m thm ch cn y cc d vt i su hn vo ng th, dn
n nguy c b HC tng cao. Hy nh, mt khi b vn c th ho, e, khc th b vn c kh
nng t x l vn - du hiu nghim trng v ng lo lng li l khi b tr nn im lng,
khng th ho, khc v e.
m bo an ton, tt hn ht bn nn tham gia mt kha hc v s cp cu kp
thi x l cc tnh hung khn cp tr. Di y l hnh nh minh ha cho tnh hung tr
b hc v cch cp cu.

K nng nhai
M t quan nim rt sai m ang ph bin hin nay l vic cho rng cc em b phi m c
rng hm m i c th nhai v n c cc n th. iu ny cng t ong ong v i
vic sau 2 tui (l thi gian cc b m c rng sa) th con m i c cho lm quen v i cc
loi n nguyn m ing. Tuy nhin, c m t iu rt nhiu ngi ln khng h bit ti,
l phn x nhai ca con ngi bt u c vo khong 7 thng tui v cng ging nh bt k
k nng no khc, nu khng c to iu kin thc tp ng th i im th phn x ny
s m t i.
Rt nhiu b m gp vn v i vic n th ca con khi b c 2 hoc 3 tui, thm
ch ln h on. Cc em b ny hu ht u c n cho, cm hoc n xay nhuyn cho t i
t nht 2 tui. B qua vic n gy qu ti t i h tiu ha nh th no th vic n n xay
nhuyn qu lu cng chnh l nguyn nhn lm m t i phn x nhai ca tr. a tr - sau
m t th i gian di n n xay nhuyn ch quen nut, gi y khng bit cch iu khin
li, cc c trong khoang m ing nhai v nghin nt thc n. Thc n d nhuyn hay
nguyn m ing ln khi c a vo m ing, cc b cng ch bit nut. V m t s tht hin

nhin cho thy, lc ny - vi hm rng mc y v thng hng p li - cc em b vn

hon ton khng bit nhai.
C mt thc t m rt nhiu ngi ang nhm ln, l NHAI thc ra khng phi l
nhim v ca rng. Rng ch l cng c nhai m thi. Nhai l s kt hp gia li v cc
c trong khoang ming, li o nho trn thc n vi nc bt, cc c c no iu
khin di chuyn 2 hm v nghin nt thc n. Phn x nhai thng c lc b c
khong 7 thng v tt nhin nu lc b khng c to c hi nhai, b vn c t
nhng loi n nghin nt, xay nhuyn th phn x ny s mt i, ti lc vic b c
nhiu hay t rng khng cn quan trng na, v rng nu khng c s iu khin ca no v
cc c th cng ch ging nh sn phm trng by m thi.
Mt vn khc c t ra, vo giai on 6 - 7 thng tui, phn ln cc b ch mi c
vi ci rng ca hoc l chng c ci rng no. Nu ni rng l cng c nhai, th thi
im ny b s dng cng c g nhai khi cha c rng? tr li cu hi ny, ta phi
quay li mt cht v kin thc thai gio. S hnh thnh cu trc ca hm v rng bt u
din ra rt sm vo khong tun th 6 ca thai k, bi s tng nhanh ca cc tbo biu
m ming to nn hnh dng hm rng. Tri qua nhiu qu trnh pht trin trong thi k
mang thai, khi sinh ra em b c mt lp m nu m ta thng hay gi l li. Nhiu
ngi thng ngh rng li ca em b mm v yu, tuy nhin nu bn hi nhng b m
ang cho con b v cm gic mi khi b b cn bng li th bn s bit s li hi thc s
ca b nh thi k khai s ny. Nu vn cha tin, bn c th th bng cch dng ngn tay
a vo ming cho cc em b cn... v ng trch ti v xui di bn nh! ng hnh dung
li ca em b mm xo v ho hon ging nh li ca cc ng b c rng rng l t,
mm mm. V i b nh nhn c v mong manh ca mnh, cc b hon ton c th x l rt
nhiu loi n th khng thua km g bt c mt ngi ln y rng no.

II. CC GIAI ON N DM B CH HUY (BLW)

Ti thng hay c cc m hi: Ch oi, my thng th con n c mn ny?, Ch
oi, con em 12 thng ri m khng chu xc tha, my thng th b phi n bng tha? v v
vn nhng cu hi lin quan ti vic my thng con em bit lm g, n g?
Khng ging nh cc phong php n dm khc, n dm b ch huy khng chia cc giai
on theo thng tui c th ca b. B BLW s c ton quyn quyt nh mnh thch n mn
g, n bao nhiu v n nh th no ph hp vi nhu cu v s pht trin ca b. Bi vy,
vic chia giai on n dm ca b theo thng tui thng l khng kh thi bi mi b s c
s pht trin v t duy, k nng cng nh s thch khc nhau.
Mt em b bt u n dm t ch huy hon ton t 6 thng tui c th s bit dng tha
t xc thc n vo 13 thng, hoc 16 thng hoc cng c th l 20 thng. Mt vi b
khc, bt u vi BLW mun hon, v d t 2 tui, c th phi n 30 thng m i s dng
tha thnh tho. Mt s trng hp em b sinh thiu thng cng c nhiu kh nng pht
trin cc k nng chm hon so v i cc b sinh thng. Gii tnh ca b - mt phn no
- cng l nhn t nh hng ti s pht trin k nng ca cc b. Cc mn n dnh cho b
do cng thay i ph hp vi k nng m b t c.
Nh vy, bn khng th c p mt khun theo thng tui buc con mnh phi t
c mt mc tiu no trong n ung, nht l v i cc b BLW.
n dm b ch huy chia cc giai on n ca b da vo k nng n ung m b t
c. Nhn chung, mt em b bt u n dm b ch huy t 6 thng tui s tri qua 4 giai
on chnh:
Giai on tp bc
Giai on bc nhn (bng 2 ngn tay)
Giai on tp dng tha (na, dao... hoc cc dng c h tr n ung khc)
Giai on hon thin
Ni nh vy khng c ngha l khng c mt mc thi gian c th no cho vic pht
trin cc k nng ny ca cc b. phn tip theo y ti s a ra cc khong thi gian
c lng cho mi giai on n dm BLW da trn tng hp thc t ca cc b p dng
n dm BLW ti Vit Nam. Tt nhin, cc mc ny ch mang tnh tong i bn tham
kho, con bn c th pht trin sm hon hoc mun hon mt vi thng - khng sao c mt khi b vn yu thch v dam m vi vic n ung th bn hy c qun cc mc thi gian
i v tn hng cng con!

1. Giai on tp bc
M t s ngi gi BLW l n bc - ti thc s khng thch tn gi ny. BLW bt u
bng vic cho b ngi trn gh, v i tay bc ly n a vo m ing, nhng khng
phi l tt c nhng g BLW hng ti. Bc - thc cht ch l giai on bt u ca c qu
trnh n dm t ch ca b.
V i m t em b bt u n dm t ch huy t 6 thng tui, cch b a c thc n
vo m ing t trn khay n l dng c lng bn tay v i, bc, nm cht ly n ri t t
a vo ming.

K nng ca b
Em b ca bn khi m i bt u thng rt lng ngng. n th c v qu tro n hoc
qu mm, tay b th cn qu vng v. Bn s thy b a tay ra c v i ly m ing thc n
nhng li lm y m ing thc n ra x a h on. Hoc b dng tay bc ri nm tht cht v v
tnh bp nt n trc khi a c bt c th g vo ming. Cnh tng khc, b nm
c n trong tay nhung m ing n tht xung bn di, b c gng gm nhung ch
gm c vo tay. B c th s cm thy h o i bc bi v m un b cuc.
N goi vic tay x l n cn cha kho th m ing b cng s gp 1 cht kh khn. B
thng s t vo m ing m nh qu nhiu n hoc cn m t m ing qu ln. M t s b c
th b e rt nhiu ln, e ra m ing thc n v a nut hay thm ch c nhng th n cch
hng gi.
Song song v i vic bp nt n v e, giai on ny h tiu ha ca b cng cha
thc s i vo n np, ch m i bt u lm quen v i vic n thc n ngoi sa nn m c
th thy b cho ra sn phm ging nh nhng g b n vo. iu ny thc s khng ng
lo ngi.
T h i gian lng ngng v vng v ca b thng ko di khong 1 thng (c th ngn
hay di hon). Sau th i gian ny, b s thc s cm thy thch th v i vic n ung v n
c nhiu th h on. Tay ca b s dn dn tr nn linh hot v kho lo hon. B s vn
cm thc n bng c bn tay nhung s khng nm qu cht lm bp nt thc n na. B
cng bt u bit iu khin cc c hm cn v nhai nh thc n trc khi nut, do
tnh trng nghn v e s t hon. H tiu ha ca b cng dn quen v i vic x l cc thc
n th v b s bt u cho ra sn phm mn h on trc.

M nn lm g?
Bn c th s cm thy h o i lo lng rng con m nh vng v qu v st sng gip b a
m ing n vo m ing - khng - ng lm th v chnh bn ang cn tr vic b hc hi
v pht trin k nng y. Cng vic ca bn khi b n BLW ch l chun b m t t v by
ln khay cho b, tt c nhng vic cn li l ca b. B n c th gip, nhung ch m t cht
thi - y m ing thc n li gn tm tay v i ca b hoc y tay b b a vo m ing
chnh xc - nhung nh l ch m t cht thi nh.
Khi b b nghn v e, nu b vn vui v n tip - hy lau dn s cho b ri b tip

tc, nu b e v khc lc - hy cho b ra khi gh, d dnh b v dng ba n ti . Hy

cho b b sa trc ba n t nht 1 ting, cho d b c e ht ra th sa cng kp tiu
ha ht. Hy nh rng nu b e ra sa ln cn mu c c ngha l sa tiu ha ht, ch
khi no b e ra sa mu trong th bn mi lo s rng b e ra sa cha c tiu ha
v c th b i. Lun nh cho b ngi thng lng v khng a thc n vo ming h b
trnh nhng nguy him c th xy ra.
Bn cng nh tt ht tivi, dn dp ht choi hay
nhng th d lm b xao lng, v tr ngi n ca b cng
nn c c nh mt noi. Nn tp cho b mt thi quen
n ung lnh mnh t u - khi n phi ngi vo gh, tp
trung vo n ung. Nn cho b n cng ba vi gia nh
bt c khi no bn c th, cn nu khng c th khi b
n, ngi ln nn hn ch i li, ni chuyn xung quanh
lm b mt tp trung. Cc em b 6 thng tui l nhng
a tr v cng hiu k.
Hy cho b c hon ton ch ng khi n, trnh
can thip qu nhiu vo vic n ca b. C th b vng v,
c th b s trt n khp ngi, nhng bn khng nn
lin tc lau ngi cho b hay c gng cm tay b ch b
cch n. Nu bn ngi n m c ngi c cm khn lau
mt bn mi 5 pht v ko tay bn tng thc n vo
ming th bn c thy bc bi khng?

Chun b n cho b
Khi mi bt u n cho b nn l cc loi c qu
hp chn va phi, khng qu cng nhng cng khng nn
chn mm.
Cch on gin nht: Hp n trong ni com in
khi bn nu com, n va gi c gi tr dinh dng
v bn cng khng mt qu nhiu thi gian trong vic
chun b n cho b.
Cc loi c qu c gi bt u: C rt, su su,
su ho, b ao, b ngi, to, l, sp lxanh/trng...

Giai on tp bc:
Tay lng ngng, thng nm
cht v bp nt n.
D b nghn v e ra thc n
do nut ming qu to. Con s hc
cch t iu chnh v bit cch nhai
nh thc n trc khi nut sau 1
thi gian luyn tp.
B i ngoi ra thc n ln
nhn do h tiu ha ang tp lm
quen dn vi vic tiu ha thc n
ngoi sa.
Nn cho b n cch c b t
nht 1 ting b tiu ha ht sa.
Khng cho n khi b qu i hoc
mt mi, bun ng.
Lun cho b ngi thng lng.
Ngi ln khng t thc n
vo ming cho b.
Gi n khng xem TV, khng
a gin, pha tr, i ra ng... Hy
tp cho b thi quen n ung lnh
mnh.

Nn ct theo dng hnh que c 2 ngn tay v s dng dao ln sng to bm cho
thc n, gip b d cm nm. V khu v cng nh lng n ca mi b l khc nhau nn
m cn ch theo di hng ngy iu chnh thc n cho ph hp.
n nn trc tip ln khay ca gh n, bn khng cn phi chun b bt a cu k
d lm b xao lng. Ban u, hy by tt c cc mn ln bn, mi mn mt ming b la
chn, sau ny bn c th a cho b tng mn mt.

Khi b bt u s dng tay nhun nhuyn, m c th cung cp cho b nhiu loi

n a dng hon th thch con. Cc mn xo c dnh du hoi tron, nh tht bm vin
chin hay u h chin gin cng l mt tri nghim m i l cho b.

HI:
Con em 6 thng 10 ngy, tp n dm BLW c na thng ri. Hm va
ri em c cho con n th cm nm m c l em nm cm cht qu nn con n
c b dnh ln hm trn. Ri con cn cn m ing to nn cm thy ging nh sp
b nghn vy. Em c lm sai ch no khng? Cho b t n nh vy th b sung
tinh bt cho con th no? Em nn cho b bt u v i cc loi thc phm no?
P:
B m i tp n bn cha nn cho n com vi nh, v bn thn cu trc ca com l nhiu
ht ri nhau v li c dnh kt cao, do b m i tp n rt kh x l. Bn nn ch
n khi b c k nng BLW tt th m i gii thiu com. Giai on tt nht gii thiu
com l khi b tp bc nhn (giai on 2).
Thc ra Vit Nam chng ta c thi quen n com hng ngy nn khi nhc n tinh bt
l ngh ngay ti com. Tuy nhin tinh bt cn c rt nhiu mn n khc nh ng (bp),
khoai ty, nui, bnh m, m, si, bn, ph v.v... Khoai ty c th gii thiu khi b m i tp
n, bn ch ct ming va phi, chn khoai khng qu b b khng b nghn. Khi b
bc v nut tt (sau khong 1 - 2 thng), bn c th cho b th vi bnh m, ng, khoai lang
ging Nht.
Cc loi thc phm tt nht nn gii thiu cho b trong thi gian u l cc loi c qu,
rt lnh v cng rt d cho cc b x l, v d nh: C rt, su su, su ho, b ao, to, l (hp
s), chui...(Tham kho t nh km)

HI:
Khi cho b n dm t ch th nhiu lc b ch n mt loi thc n v nht
quyt khng n loi thc n khc, v d nh b nh mnh rt thch n tht, rau
nhng li khng chu n n c tinh bt. Mnh s nh vy b s b thiu cht
do n ung khng cn bng, v theo cc hng dn v dinh dng, mi b a n
nn m bo 4 nhm dng cht. M nh nn x l th no v i tr ng hp
ny?
P:
Chng ta u bit rng cc nh khoa hc khuyn phi n cn bng 4 nhm dinh dng
hng ngy. Tuy nhin i v i tr em, vic cn bng 4 nhm dinh dng khng tnh theo
ngy m tnh theo lng n ca 1 tun (hoc lu hn) bi v lng n ca tr cn rt t. Do
, bn khng cn qu ch trng vo vic m bo 4 nhm dinh dng trong 1 ba cho
b m nn b vui v tn hng mn n m b yu thch.

Thm vo , cc b thng c s phn bit yu ght rt r rng nhng cng rt ngn

hn. C th hm nay b thch n b ao v n b ao lin trong 1 tun nhng sau li
khng h ng n mn ny na v chuyn qua thch tht. C nhiu nghin cu chng
minh rng cc em b c kh nng t cn bng dinh dng ca c th mnh rt tt, v b
thng t bit c th cn g b sung. L thuyt th c rt nhiu nhng quan trng nht
vn l thi n ung ca con. Mt khi cc b vn vui v n mt mn c thng tri th cha
m cng chng c l do g cm thy phin lng c.
V mt iu rt quan trng khc ti mun nhc li, di 1 tui dinh dng chnh ca
cc b vn l t sa. Ch cn bn m bo b b lng sa b cn mi ngy l bn
hon ton yn tm rng b c cung cp y dng cht cn thit. n dm - nh ci
tn ca n - ch l dm thm b lm quen vi n thi.

HI:
Cho em hi, cc m ni l nn phn rch ri gi a b a b t n v b a t,
khng tin hnh v a t cho b v v a b bc trong cng mt ba. Nhng
vn l nu trong b a v a c n bc, v a c thc n dng lng th mnh
x l th no v*i thc n dng lng?
P:
Vic phn chia ring bit ba t n v ba n t ca b c p dng trong thi gian
u m i tp n dm BLW. L do l v thi gian ny b bt u lm quen vi thc n v hnh
thnh cc phn x x l thc n. Do , nu bn cho b va t n ng thi ngi ln
li t cho b th s khin b kh hiu v khng phn bit c lc no phi lm th no.
Do , trong thi gian u (khong 2 thng) tt nht bn nn cho b n nhng mn n m
b c th t ch ng n hon ton.
Sau giai on ny, khi b t n tt hn, bn c th gii thiu thm cc mn lng v
h tr b n nhng n ny. t tha cho b c v l mt phng n d dng. Tuy nhin,
trn thc t cc b n dm t ch thng s thch c hp trc tip t bt, cc cc mn
dng lng. M nn n lng trong cc bt nh (bt ng nc chm), hng dn b t
cm bt a ln ming cn m h tr b nng phn y bt.
Ngoi ra, bn cng c th tp dn cho b s dng ng ht ht. Cc b n dm BLW
thng c tp v s dng thnh tho ng ht cng nh cch ung trc tip t bt, cc
vo khong 6 - 7 thng tui.

HI:
Con em c 6 thng 10 ngy, tuy nhin b cha ngi vng v gi cng c
c. B cng khng c biu hin v*i tay ra cm khi m a chi, n
ra tr c mt b. B hin gi* cng ch m i mc 2 ci rng ca th liu c nhai,
cn n c khng? B nh em sinh thiu thng lc *c hn 32 tun. Em
rt thch phng php BLW nhng ang phn vn khng bit nn cho b
bt u cha? v nu cho b bt u th lm th no b ngi v bc n?

P:
6
thng l mc SM NHT bt u cho b n dm, v trc thi gian ny cc c
quan tiu ha ca b cha hon thin. V i trng hp cc b sinh thiu thng th thi gian
c th b hon thin c th cn lu hn cc b sinh thng. Nh trng hp ca bn,
b cha c biu hin sn sng v th cht cng nh nhu cu, c th b cn yu, xng v
cc c cn cha chc nng c th v u trong t th ngi, b cng khng c hng
th vi n khi c gii thiu. Do , bn nn li thi gian cho b n dm (k c l
n xay nhuyn) li cho ti khi bn thy b c nhng du hiu sn sng.
Ngoi ra, vic b ngi cha cng c, cha cm nm ngoi yu t do b sinh non cn c
th c yu t do cha m khng ch tp luyn c bp v phn x cm nm cho b. M nn
cho b tp cm nm vt nhiu hn, to iu kin b ngi c s h tr v dn dn
gim s h tr i th b m i pht trin c c c. Khi chi vi b, bn thng xuyn a
chi qua tri, qua phi b nhn theo cng l cch b tp luyn c c.
6 thng tui, hu ht cc b cha mc rng hoc ch c t rng v cc b n theo
phng php BLW s s dng li nghin nt thc n. Nu bn cho con b m th c th
bit c li ca b thc s cng nh th no nhng lc b nghin ti m. Hoc n gin
hn, bn hy th t mt ngn tay vo ming b b cn bn, chc chn sau bn s tin
rng b c th nghin nt cc loi thc phm rt d dng m khng cn rng.

HI:
Em c ti liu th khng thy ni g v vn cc thc phm cn king c
cho con. Qua tham kho t vn ca cc m th ty vo giai on m cho con n
g. Vy em c cn phi ch c bit g khi gii thiu cc loi thc phm cho
con khng?
P:
Nu gia nh bn khng ai c tin s d ng v b cng khng c cc biu hin d ng
th bn c th yn tm cho b th mi loi thc phm. n dm t ch khuyn khch vic
cho b n a dng thc phm t khi bt u, v vy nu khng c vn c bit v d ng
hay sc khe th khng c l do g bn cn phi king c cho b. Tt nhin, bn cn lu
la chn ngun thc phm sch, ti, an ton cho con.
Nu trong trng hp gia nh c tin s d ng (d ng vi bt k yu t no) th bn
nn thn trng hn trong vic gii thiu thc phm cho b, c bit l cc thc phm d
gy d ng nh trng, hi sn, nm v.v... i v i trng hp ny, bn c th tham kho
bng thc phm (t nh km sch) gii thiu theo thng tui bn di v ch quan st
pht hin cc du hiu l ca b (nu c) nh i ngoi, nn i, mn ...

HI:
Em m i bit n phng php n dm b ch huy v rt thch phng
php ny. Nhng b nh em c ng b cho n dm bt ngt t 4 thng

tui. Tt v a r i em lu bu cng vic nn kh n g s a cho con, v vy em tng

thm cho con ngy h a i b a bt, m i b a kh on g m t chn nh. B n rt
n goan v ang chn s a m . Gi* bit p h n g php BLW , em rt thch v m un
cho con theo, n h n g em c m t s thc m c m ong c s t vn ca ch th
ny:
1. B n h em hin n ay *c 5 thn g r*i, t c l n bt c 1 thn g
r*i th em c bt u theo p h n g php BLW n y n a *c khng? B ang
n bt c, c hm em th cho b n c lc v b hp nguyn m ing th b
n t n h n g n rt ngon, thn h thong m i e thi.
2. N u theo c th em tnh th c n b s th ay i t t, tu n u th 2
b a bt chnh v 2 b a tr i cy s cho b n theo BLW , san g tun tip theo th 1
b a bt chnh v 3 b a cn l i l BLW , cho b n n h vy tron g 2 tun th
chuyn h n san g BLW . N h vy *c khng ? v em s* b t n th s khng
n c nhiu v khng no.
3. Em tnh n h n g tu n u th th c n hp tht m m r i m i cho b n v
s* b s b hc. K h i b b it cch cn v a p h i, khng cn m in g to qu th em
l i hp n h bn h th n g. v y c c kh n g ?
P:
Khng bao gi l qu m un bt u cho b n dm theo phng php BLW . B nh
bn m i 5 thng ri th bn li cng yn tm cho b bt u v i BLW . Tuy nhin, do b
c t bt c 1 thng ri ri nn b quen v i phn x nut thc n m khng
c phn x nhai trc . V vy, khi lm quen v i thc n dng nguyn m ing, b c th
gp m t cht kh khn h o n so v i cc b c lm quen v i BLW ngay t u. B nh bn
c th s d nut m ing to v cha bit cch nhai nghin nh thc n trc khi nut dn
n b nghn v e. Tnh trng ny c th ko di h on so v i cc b theo BLW t u. Do
trong trng h p ca b, m nn ch quan st b cn thn h on v nn bnh tnh, kin
nhn b t hc cch x l thc n nguyn ming.
B 6 thng tui m n dm m t ngy 4 ba (k c ba ph tri cy) th nhiu. Thng
khi mi bt u n dm BLW , cc b ch n 1 ba chnh v 1 ba ph, t i khong 8 - 9
thng m i n 2 ba chnh v 1 ba ph, gn 1 tui m i n 3 ba v 1 ba ph. B nh bn 6
thng m bn va m un cho n 2 ba bt, li thm 2 ba n theo BLW na th qu nng .
B n qu nhiu thc n dm s khng cn ch cha b sa. Bn cng ni rng b ang
chn sa m l do b ang n qu nhiu thc n dm. Bn nn thc hin gim c n, gin
c b 4 gi/ln th b m i thy i v m i b li sa. B n nn nh, di 1 tui sa m i l
dinh dng chnh ca b. B n nhiu m b t sa th hon ton khng tt. H tiu ha
non n t ca con s b qu ti, ng th i con cng khng c cung cp y dinh dng
cn thit.
Khi b n theo BLW , bn s thy lng b n c v rt t. Trn thc t, do b c
quyn ch ng n ung, t quyt nh n g, n th no, n bao nhiu nn b s n v i
nhu cu ca c th. Nhu cu ca c th thc ra t hn rt nhiu so v i nhu cu m cha m

ngh l b cn. n dm theo phong php BLW v vy trnh c tnh trng b b bo ph,
tha cht do b p n qu mc cn thit.
Mt l do khc khin bn c th cm thy lng b n qu t, l do b n thc n
nguyn ming ch khng phi nghin nhuyn. Bn c tng tng bn cn bao nhiu
go, bao nhiu rau, bao nhiu tht nu 1 bt bt cho b? C 1 bt bt y thc ra ch c
rt t nguyn liu. Cn b n theo phong php BLW l n nguyn ming, nn nhn c v
t nhng thc ra l n c rt nhiu.
n chun b cho b khng nn hp qu mm. V thi im ny tay b cn rt lng
ngng, vng v, n hp qu mm s d b b bp nt trc khi a c ln ming v c
th lm b bc bi. Thc n qu mm cng lm b d nut ming to m khng cn nhai, do
lm gim kh nng hc cch nhai, x l thc n nguyn ming ca b. V th, bn nn
chbin n va chn, khng qu mm v khng qu cng. Bn cng nn quan st b
thng xuyn iu chnh kch thc v cng mm ca n cho ph hp vi b.
Khi cho b n, bn lu lun b ngi thng lng v b ch ng hon ton vic
a thc n vo ming. Khi b c du hiu b nghn, m cng nn bnh tnh b t e v
y thc n ra ngoi, tuyt i khng cho tay vo mc hng b v khng cho b ung nc.
Khi b e, nu b vui v th b n tip, nu b khc lc s hi th dng ngay ba n.

2. G iai o n b c n h n
B ca bn gi y kh thnh thc trong vic chp ly ming n v iu khin
a vo ming chnh xc. Cc mn n ca b gi y cng tr nn a dng, hp dn, th
thch hon v iu ny i hi b phi tp luyn mt k nng m i kh hon - k nng bc
nhn.

K nng ca b
C mt khong thi gian trong giai on b c 7 n 9 thng tui, bn dng nh
khng thy b c bt c s thay i no trong vic n ung, thm ch nhiu lc b cn c
nhng thi khng tt nh bp v nm n, tro ra khi ch ngi. Bn c th s cm
thy hoi tht vng v lo lng rng mnh ang i chch hng v rng cui cng n theo
BLW, con ch bit c mi vic l nm c vc thc n, cho vo mm hoc nm i.
Tuy nhin, mt ngy p tri, bn bng thy tay b tr nn kho lo hon, b bt u
khng ch ti cc ming n ln m ch chm chm nht nhng mu n nh roi vi
trn khay. V bn nhn ra rng b ang hc mt k nng m i - K nng BC NHN. K
nng ny thng xut hin vo khong thi gian b c 8 thng tui i vi b tp n
dm BLW t 6 thng v ko di cho ti khi b vo giai on tp xc tha (khong 1 1 thng).
Tt nhin, s c nhng b sm hon hoc mun hon, hy nh y l phong php n dm
B CH HUY, do hy cho b ton quyn quyt nh.
Bc nhn c hiu l hnh ng b s dng cc u ngn tr v ngn ci bc thc
n thay v s dng nguyn bn tay nh trc. Ban u c th b s dng c 5 u ngn tay
chm vo bc thc n, nhung sau b s dn dn s dng ch 2 ngn tay (ngn ci v

ngn tr) to thnh mt gng km v bc ly n. y l mt k nng th hin s kho lo

vt bc so vi giai on trc . Vi k nng ny, b c th d dng bc c nhng
ming thc n nh, tron, mm hon so vi giai on u.
Trong giai on ny, mt s b cng c th cm thy hng th vi vic s dng na
xin n. Bn c th xin sn thc n vo na hoc hng dn b cch xin n. Vic n
thc n s dng na cng l mt k nng quan trng cho vic b tp s dng tha v sau ny.
B cng bt u thch c ly n t trong bt a ring ca b thay v thc n thng
trn khay n.
K nng chm cng bt u xut hin. B t ra kh thnh tho v thch th vi vic
chm mn ny vo mn khc. Mt cht phomai hay nc st l mt gi hon ho cho
b.
Ngoi cc k nng v n th vic ung ca b cng c nhiu tin b. Giai on ny hu
ht cc b c th s dng ng ht ung nc v t mnh gi cc, bt hp cc mn
dng lng nh canh, sp... m khng b sc hoc ra ngoi.

M c n l m g?
Khi ch bin v chun b n cho b, m c th ct thc n ming to nh khc nhau
b tp luyn cho k nng mi. M cng nn quan st bit b hng th vi kch thc
n nh th no. Thi gian ny, m cng nn gii thiu thm cho b nhiu mn mi v b
ang rt thch th vi k nng mi ca mnh v mun c th nghim nhiu hon.
M cng nn to iu kin cho b c thc hnh b mn chm bng mt vi loi
nc st t lm nh st c chua, st cam hay ch on gin l mt cht phomai toi hoc
sa chua.
Hy sm cho b mt b bt a nha v mt chic na. Na n nn chn loi c u bo
trn, khng sc nhn. Bt a nha chn loi nha cao cp khng cha cht c hi. Bt a
c ht dnh vo khay n l mt la chn c nhiu m nh gi cao.
M cng nh sm mt chic bnh ung nc c ng ht v mt bch ng ht ring l
b tp luyn k nng ht nc. Mt ly nha mu sc hoc c in hnh con vt cng l mt
mn qu nh rt ph hp cho b thi k ny.

G IA I ON N H AI N H
Khi b c khong 11 thng tui, c mt giai on b bng tr nn tht li v k nng n ung. Lc ny
rt nhiu b m phn nh rng Con mnh c tng c mt ng thc n vo mm ri nh ra hoc con em

nhai rt k ming tht n hon 15 pht ri sau nh ra m khng nut. Dng nh cc b lc ny quay tr
li thi k bt u tp n v khin cc b m rt lo lng liu mnh c lm g sai hay b qun mt cch t n
v nut thc n ri. Nhng thc ra b ang tri qua thi k m ti thng gi l GIAI ON NHAI - NH.

1. G iai on N hai - n h l g?

L giai on m con bn ang nhai nut rt tt bng nhin gi chng nhai khng nut m c th nh ra.
C nhng b nh ht tt c mi loi thc n, c nhng b ch nh nhng thc m b khng thch, c b li ch
nh nhng th tng l mn t ca mnh. C b s cho rt nhiu n vo mm ri nh ra, c b li nhai
tng mn mt, nhai rt lu ri li nh ra khi ch cn li b, c b cho vo mm ri nh thc n ra lun.

2. Khi no th hnh vi ny xut hin?

Khong tm 10 ,5 thng (WW 46) hoc 11,5 thng (WW 55) ty theo tng b. C nhng b phi 13 thng
m i xut hin tnh trng ny.

3. C phi b no cng c giai on ny khng?

Khng. Nhng theo thng k t cc b p dng BLW th t l l 80 - 90%.

4. Con ti n tt ri, sao li tht l i ?

Con bn n tt, nhng khng phi thc n no b cng c th x l hon ho. Nhng th dai qu nh
tht b, c rt toi, mn toi b vn cn cha x l c. Nhai nh l thi gian b hc cch nhai k hon, hc
thm k nng lm th no x l thc n dai v cng. cng l l do v sao thi k nhai nh trng vi

ww.

Thi gian b nhai nh cng l lc b my tiu ha pht trin cng ngy cng hon thin hon. Vy l
trong lc b hc cch x l nhng mn n kh nhai, kh nut th h tiu ha cng hc cch lm sao tiu ha
c nhng dng thc n kh nhn ny.

5. N thng ko di bao lu?

t nht khong 2 tun. Lu nht khong 4 thng.

6. M phi lm g?
M c th lm cc mn n dng st nh sp, cho, st, hoc sinh t cho b ung bng ng ht hoc dng
tha n. C th b s khng n mt cch gn gng, c th b dng tay mt thc n. Khng sao c, b vn
ang a cht dinh dng vo c th.
Hn na, bn ngh con nh ht b thc n ra l khng n c g? Sai. Con nh b ra chng t con x
l xong phn nc c trong thc n, v phn nc trn vi nc bt i thng vo rut cng chnh l dinh
dng m con thu c trong qu trnh n. Cho nn gi s con bn t chi c nhng mn khng cn nhai i
na th cng ng lo lng, vn c ci chui vo bng ca con m.

7. Lm sao ti bit giai on ny kt thc?

Khi bn thy con bn khng cn nh n ra bn. Con n tt hn, n c thc n a dng hn, khu v
v lng n ca con tng ln. Chc mng bn v b! Con hon thnh kha hc cui cng v k nng nhai
nut ca n dm b ch huy.

Khong thi gian 8 - 1 0 thng tui l lc b bt u nhn thc nhiu hn v th gii

xung quanh, do b rt say m khm ph mi th ti ni qun n qun ng. Thi gian

ny rt nhiu b c biu hin l l ba n, thch tro ra khi gh n ra ngoi chi. Khi

gp nhng trng hp ny, tt nht bn nn cng quyt vi b, mi b ra khi gh nhng
cng ng thi thng bo cho b bit rng ba n ca b n y l kt thc. Ban u bn
c th cho b 1 - 2 c hi c tip tc ngi vo gh v n tip ba n, nhng v sau hy
cho b bit rng mt khi b c hnh ng xu khi n hoc b ra khi gh l b khng
c n na. i vi cc b BLW, vic n l C N ch khng phi l PHI N, do
khi b c bt k thi khng hp tc no bn c php tc i QUYN c n ca b
m khng phi qu lo lng. Thc t cho thy rng a s cc b u c thi n ung tch
cc hn sau vi ln c m mi ra v cho kt thc ba n sm. Tt nhin, vi ln c th l
2 - 3 ln hoc cng c th l c thng, v iu ny hon ton khng ng lo ngi nu bn
thy b vn vui chi v khe mnh.

3 . G iai o n tp d n g th a
Ti nhn thy rng Vit Nam phn ln cc b phi khong 4 - 5 tui m i c th t
dng tha xc n thnh tho, c nhng b i hc tiu hc - c th t bit xc n
nhng rt li xc v thng c cha m xc cho. Khi tham quan tm hiu v trng
mm non cho con, ti cng rt ngc nhin khi bit rng phn ln cc b s bt u c
lm quen v c dy t s dng tha n khi c 3 tui, trc gn nh hon ton l
do c gio v b m t cho b. V cc c gio rt ngc nhin khi ti th l rng bn
Nhm 18 thng tui c th t xc v t n thnh tho n nh ngi ln. Thc ra iu
ny khng qu c bit nu bn bit v phng php BLW!

K nng ca b
Phn ln cc b n dm t ch huy c th s dng tha xc n vo khong 15 - 1 8
thng tui nu b bt u t n t 6 thng v thnh tho k nng bc nhn. ng nhin
s c nhng b sm hn hoc tr hn. V v vic s dng tha l mt k nng rt kh nn
tr ca b c th chnh lch vi ba thng, do cng khng qu ng lo ngi nu con bn
gn 2 tui m k nng dng tha vn cn t. Hy c kin nhn v bnh tnh ch i.
Khi b c khong 10 - 1 1 thng tui, m c th bt u gii thiu tha cho b. Vic
gii thiu tha lc ny hon ton ch mang tnh cht lm quen cho b quan st, gm, xoay
vn hoc thm ch l nm vt tha xung t.
Ban u phn ln cc b s ch cm tha v chc chc vo n, c b s a tha ln
ming mt, c b th s nm ci tha i. iu ny khng c g ng ngc nhin hay phn n,
n gin l v con cm thy cha sn sng dng tha. Mt thi im khc b s thch
ngm tha nhng li s dng cn tha hoc lng tha p ngc. Hy c b th nghim v
t rt ra kinh nghim, s n lc b nhn ra phi cm tha th no cho ng. Qu trnh
khm ph v lm quen vi tha c th din ra trong khong 2 - 3 thng hoc lu hn.
S dng tha thnh tho thc s l mt k nng kh bi n i hi s phi hp nhp
nhng v chnh xc gia no, mt, tay v ming. Mt tha thc n i t bt qua tha vo ti
ming s phi tri qua mt chui cc phi hp phc tp ca c th, bao gm:
No nhn tn hiu t mt nhn din v tr ca n >Tay c no iu khin s

dng tha xc n ln >No phn tch khong cch t tha ln ti ming v iu khin
tay di chuyn qung ng ph hp a thc n ln ming >Tay phi hp vi ming
a n vo trong ming chnh xc, khng roi vi.
Vic t xc bng tha cng yu cu tay b phi t c kho lo v do dai nht
nh; bn tay, cnh tay, c tay b cng phi s dng linh hot c th cm nm, vn
chuyn v i hng kp thi.
Vo khong 13 - 15 thng, nhiu b bt u t ra hng th vi vic s dng tha xc
n. Lc ny, b bit cng dng ca tha dng lm g, tuy nhin v s dng tha l
mt k nng rt phc tp nn b s mt kha kh thi gian m i c th s dng tha thnh
tho. Trong qu trnh tp luyn s c nhng lc b cm thy bc bi, cu gt ti qung
tha i, gt bt n hay go khc i ra khi gh. Tnh trng ny xy ra do b cm thy
khng iu khin c tay v tha theo mun.
Ty vo k nng ca tng b m thi gian b tp luyn vi tha s lu hay nhanh. Tuy
nhin, phn ln cc b s s dng tha thnh tho trong khong t 18 - 24 thng tui. M
khng nn st rut, thc gic b v cng khng nn cu gt khi thy b lng ngng, bc bi.
Hy nh li lc bn cho b n nhng ngy u tin, chng phi b cng rt lng ngng
? V dng tha th kh khn hem tp bc rt nhiu ln, nn hy cho b c thi gian.

M nn lm g?
Vic s dng tha c th chia lm hai k nng chnh c bn:

ic K nng mc: Mc thc n ln t bt.

n K nng gp c tay: Gp c tay a tha c thc n t bt ln ti ming chnh xc.
Mt s b s thch hc k nng mc trc khi hc c k nng gp c tay. Cc b ny
thng bit xc rt gn v kho trc khi bit a n vo ming. B s thng lm roi
vi gn nh ht tha n trn ng di chuyn ca tha v gp kh khn khi a tha vo
ming.
Mt s b khc li thch hc cch iu khin cnh tay, c tay khi ang dng tha trc
khi hc c cch mc n. Cc con khi c cung cp mt tha n mc sn c th
t a vo ming rt chnh xc, nhng li gp nhiu kh khn khi c gng t mc thc n
ln t bt.
Vic m cn lm l quan st b v nhn bit b thuc nhm no h tr b cho ph
hp:
i vi cc b thin v k nng xc, m nn cung cp cho b cc mn c th dnh vo
tha nh cho c, cm do, xi v nhng mn n ny s kh b ri rt trn ng di
chuyn v b s d dng hc c cch iu chnh tay cho ph hp m khng lo thc n b
ri ra ht. Khi b hc c cch iu chnh tay chnh xc, m c th cho b th sc
xc cc mn dng lng nh canh, sp tng kh v tp luyn thm s kho lo cho

b.
i vi cc b thin v k nng iu khin tay, trc khi cho b lm quen vi tha, m
nn cho b s dng na vi cc mn n dng vin, ming nh. Cc b trong nhm ny c th
rt nhanh chng bit cch xin thc n vo da v t a ln ming chnh xc khng gp
kh khn g. Dn dn khi b kho lo hon, m c th thay na bng tha, s dng mt vi
mn n dng st, d dnh gip b hc cch mc ln gn gng (khoai ty nghin, cho
c...).
Khng c bng chng no v vic liu b bit mc trc hay b bit iu khin tay
trc s nhanh hc c cch s dng tha thnh tho hon. Vic nhanh hay chm cc k
nng hon ton ph thuc vo b, vo c th, s sn sng, s phi hp ca cc b phn
trong c th b. Vic ny cng hon ton khng th hin rng b thng minh hay km ci
hon cc b khc. Mi em b l mt c th pht trin c lp v duy nht, v vy m hy ch
nn nhn vo s pht trin ca con iu chnh cho ph hp ch khng nn so snh vi
bt k a tr no khc v p t ln con mnh. Nu con bn theo phng php BLW t
u, chc chn b s c s kho lo v t lp m bn mong mun con.

4. G iai o n h o n th in
Chc mng bn v b hon thnh kha hun luyn n dm thnh cng. Lc ny y
con ca bn hon ton c th t n nh ngi ln, s dng tha v bt, t xc cho mnh,
t cm ly ung nc v c th n hu ht cc mn n nh ngi ln. Nu bn bt u
vi n dm b ch huy t khi b c 6 thng tui, ti tin rng kha hun luyn ca bn
v b hon thnh trc khi b n sinh nht 2 tui ca mnh. Bn s cm thy hon ton
thoi mi, yn tm, t tin v t ho khi i n cng b bn ngoi. C l ti lc ny, ging
nh ti, bn s cm thy v cng hi lng v la chn cng nh quyt tm ca mnh. Nui
con khng phi l cuc chin, v vic cho con n cng khng bao gi cn phi l mt trn
chin u ng khng bn?

K nng ca b
n B s dng tha thnh tho xc c hu ht cc loi thc n vi cu trc,
lng rn khc nhau. Mt s b bt u hc cch s dng a hoc dao n.
n B c th n c hu ht cc mn n ging nh ngi ln. B n a dng thc
phm v khng kn chn. B khng cn tnh trng ch tp trung n mt loi thc phm
nht nh hoc qu ght b mt loi thc phm no, gi y em b ca bn sn sng n
nhiu loi thc n khc nhau v c mt ch n ung kh cn bng v y .
n B c thi n ung nghim tc, lun t yu cu c ngi vo bn, gh, yu cu
bt a tha c dn sn sng khi n ba n. Cc em b BLW thch nhng ba n c
chun b sn sng v y .
n B th hin nim yu thch, dam m vi vic n ung. Phn ln cc b n dm t ch
huy l nhng k snh n, b c th phn bit c ngon d v thng c yu cu kh cao
v cht lng ca thc phm.

 B bt u n lng n n nh v nhiu hn.

DNG A
Sau khi bit s dng tha thnh tho, cc b bt u th hin mong mun c n ung ging nh cha m
trong ba n. Phn ln cc b t chi s dng bt tha nha dnh ring cho mnh m thch c dng bt s
nh ngi ln v tt nhin - s dng a.
Bn khng cn phi sm ring cho b mt i a c bit dnh ring cho b, v s thc l b ch thch
dng a ging nh ca bn ang dng m thi. Nu gia nh bn ang dng a inox hoc a nha (kh
trn v kh dng) th bn hy th i qua dng a g v cho b dng mt i ging mi ngi. Cc mn dng
si nh m, bn ph ct di va phi hoc mn canh rau l nhng mn tp gp tuyt v i khi mi bt u. Bn
cng c th cho b th gp vi mn cm vin hoc cc mn khng qu trn.
B lc ny kh kho lo nn s khng mt qu nhiu thi gian s dng a thnh tho.

M cn lm g?
>v Cho b tri nghim nhiu hn na cc mn n m i m trc y b cha c th.
i nh hng hoc tham d cc bui lin hoan cui tun ngoi l dp b c khm ph
nhiu hn v cc ba n.
n Bn c th gii thiu vi b a hoc dao n nu b bt u mun c th dng.
Phn ln cc b khng mt qu nhiu thi gian tm cch s dng cc dng c ny.
Vv Hy cho b c hi cng vo bp v gip bn lm bp, b s rt thch th khi c
tham gia ch bin ba n ca chnh mnh.

HI:
Mnh m un cho con n dm theo BLW nhng phi i lm . Con mnh nh
c ngi trng nhng h khng bit ch b in thc n kiu BLW , vy m nh nn
lm th no khi cng vic ca m nh kh bn rn, khng chc c nhiu th*i gian
chun b n cho con c?
P:
Hin nay vic tr lnh v tr ng thc phm khng cn xa l g v i cc b ni tr.
Khoa hc cng chng minh tr ng thc phm khng lm mt i nhiu dinh dng ca
n.

Giai on mi tp
Rau: Giai on ny u tin cc loi rau h c tp cho b cm nm v trnh b hc.
Nu ch chun b trong 2 - 3 ngy bn c th thi sn hn hp cc loi c, ra sch, tht

kh, b hp ri cho vo ngn m t t lnh. n ba n nh ngi nh hp/luc va phi

cho con. Nu m un chun b cho c tun, hy rau c thi sn vo ti/hp kn ri b
ln ngn t lnh.
Hoa qu: Ch m t s loi qu c th ct sn v ngn m t nh da hu, xoi, b. Cc
loi qu khc cn n lc no ct lc m bo ti ngon. Hoa qu ct ri ch nn
dng ti a 2 ngy.
Protein: Khi m ua tht v bn c th thi sn, ri nh ngi nh luc h. Lm cc mn
ch tht ln/g, ch c, (tht/c/tm m ua v xay nhuyn, trn cng rau ty , bt m /s a m
cho tht m m, cht pho-m t) ri cho hoc lm nem tht/nem rau c. n ba n cho vo
hp hoc rn. Ring m n ch u ph ch c 1 ngy.
Ng cc: Cm c th nu sn. Bnh m c th m ua hoc t lm t trc, v i cc loi
m, nui m un luc nhanh hy th vo nc luc t baking soda (m ui n) rt ngn th i
gian luc.

Giai on bc nhn
Rau: Bn thi ht lu v vo ngn , khi m un luc/xo/nu canh th em ra nu.
N h m nh thng hay dnh nguyn 1 ngy hm xng cc loi hoc hm cc loi nc
rau c ri ngui cho vo ngn , th l khi m un nu canh bn ch vic r ng nc,
cho rau c v tht vo l c c m n canh thm ngt b dng.

Hoa qu + Ng cc: N h giai on m i tp n

Protein: Ch cn thay i thnh phn trong cc loi ch l chng ta c rt nhiu v
khc nhau: ch b/g/l n - ch h i sn tm /cua/c/s - khoai ty trn cc loi tht vin li
ri khi n ln qua trng, bt m, vn bnh m - khoai lang l p h - nu m kho tay c th
lm gi/gi sng/ch cho b.

Giai on tp tha v hon thin BLW

Giai on ny b gn nh n c thc n ging ht b m nn khng cn thit phi
chun b ring/thm mn cho b. Khi nu, bn c th cho thc n ca con ra trc ri nm
gia v hoc n nht theo con l c.

III. N DM B CH HUY KHNG HON TON

V nhiu l do m bn khng th cho con n dm theo phong php b t ch huy hon
ton t 6 thng tui, c th do p lc ca gia nh, nh kin ca x hi hoc c th do bn
bit n BLW qu mun. Ti gp nhiu trng hp bn khon rng liu khng theo
BLW hon ton, khng bt u t khi b c 6 thng tui th kt qu c kh quan hay
khng, liu c th to cho b mt thi n ung nghim tc nh cc bn theo BLW hon
ton hay khng. Cu tr l i on gin nht: Khng bao gi l qu mun bt u vi BLW
v BLW khng phi l mt phong php i hi phi qu tun th kht khe v lch n hay
tin trnh n. BLW on gin ch l lng nghe v gip con t nhn bit v s dng cc k
nng vn c ca b trong n ung m thi.

1. K t h p n d m b ch h u y v t th a
n dm b ch huy l mt phong php n dm c nhiu im khc bit v c phn tri
ngc vi nhng hiu bit v quan nim n dm thng thng, do cc b m chn
phng php BLW thng gp kh nhiu s phn i, nghi hoc ca gia nh, bn b v
nhng ngi xung quanh. thc hin BLW hon ton v t b n nghin nhuyn cng
vi vic t tha nhiu khi l mt thch thc v cng kh khn nhiu gia nh v khin
ngi m thc s roi vo mt cuc chin y cam go.
Thc ra, nu iu kin khng cho php, bn cng khng nht thit phi cho b thc
hin n BLW hon ton m i c th t c kt qu n ung nh mong i. Rt nhiu b
m th p dng v cng t c kt qu kh tt khi thc hin kt hp gia BLW v t
tha. Vic ny va m bo con ca bn pht trin c cc k nng n ung ng vi s
pht trin ca c th, va gip bn v gia nh yn tm hn v lng n hng ngy ca b
cng nh trnh nhng xung t trong cch nui con ca cc h t tng khc nhau.
C 2 cch bn kt hp BLW v vic t tha: Kt hp trong cng 1 ba n v kt
hp trong 2 ba n khc nhau. iu ny c ngha l bn c th cho b n BLW v n t
trong cng mt ba n hoc n BLW ring mt ba, n t ring mt ba. Tuy nhin, bn
cng cn lu ti cc nguyn tc khi kt hp t c kt qu tt nht:
n Thi gian u khi b m i tp n BLW, bt buc PHI tch ba n t v ba n
BLW thnh 2 ba ring bit. iu ny trnh gy cho b s kh hiu, bi ri v lc ny b
m i tp n, nu trong cng mt ba bn va t va b bc, b s khng hiu c lc
no nn t n v lc no th c t. Hy ch cho ti khi b c k nng bc v x l thc
n tng i tt m i kt hp c t v BLW trong cng mt ba (t nht sau khong 1
thng u tin).
n Khi kt hp BLW v n t trong cng mt ba n, hy cho b t n theo BLW
trc ri mi n t. Bn c th t ra mt khong thi gian nht nh (10 pht, 15 pht...)

 b tp n BLW , sau dp n bc i v tin hnh t. Tuyt i khng v a cho b

bc n va t, hnh ng va cho b t bc va t s ging nh vic bn b y choi
ln bn cho b choi d b n t vy.
Cc b n dm theo ph ong php BLW thng khng thch nhng n qu
nhuyn v b c th x l c nhng n th hem cc b n cho bt hon ton. V vy,
khi ch bin cc m n n t cho b, bn cng khng nn lm cc m n n qu mm
nhuyn nh bt h ay cho long. Bn hon ton c th cho b bt u v i cho nguyn ht
v rau c, tht bm nh v a phi, dn dn chuyn ln ct ht lu v m ing to hon. Cc b
c c hi lm quen v i BLW thng cng l nhng k rt kn n, v vy hy nh i v mn
n t m i ba cho b nh.
Vv H Y LUN TN TR N G CON. Nu nh con la chn BLW m t chi t tha th
hy cho b n theo BLW . Nu nh con thch m t hn l BLW cng khng sao c, hy
t cho con, nhng cng vn gii thiu n BLW cho b m i ba, chc chn s t i lc b
hng th v i vic t m nh n.
n Lun ngi trong gh n v i lng thng d n BLW hay n t. Khng tivi, khng
chi, khng i rong v khng gy m t tp trung trong ba n ca b. D con t n h ay bn
t cho con hy lun to cho con m t thi n ung tt.
n Lun nh vic n l con

CQUYNn ch khng phi l NGHAv con phi

n. Bt c khi no con c du hiu m un dng n, k c BLW hay n t - hy chm dt

ba n ti v cho con ra khi gh.

2 . n dm b ch huy cho b bt u mun

Khng bao gi l qu m un bt u v i BLW . Bn cht ca BLW thc ra rt n
gin: ngi ln trao quyn n ung cho tr, tr c t quyt nh m nh m un n g, n
bao nhiu v n nh th no. Tr cng ln th cng m un c t lp v t quyt. Bi vy,
bt u v i BLW khi tr ln hn khng thc s kh khn nh bn ngh. T ri li, y l
m t quyt nh ng n v m ang li kt qu vt tri, n tng hn nhiu so vi nhng
g bn m ong mun.
n dm BLW l m t phng php n dm rt m i k c Vit N am ln trn th gii.
Vit Nam , vic n dm theo phng php BLW m i ch bt u khong 3 nm trc v
tr nn ph bin hn trong 1 nm gn y, do vy s lng cc gia nh bit v phng
php n dm ny hin nay cn kh hn ch. R t nhiu m bit n BLW kh m un khi con
ngoi 1 tui hoc thm ch 2 - 3 tui. Rt nhiu b m khc bit n BLW t sm hn
nhng do cha c cc ti liu hng dn chi tit nn p dng kh d dt. Phn ln cc ca
tm n BLW m un l khi cc b c biu hin chn n, s n ko di v m khng tm c
gii php no tt.
i v i nhng trng h p bt u m un v i BLW , vic u tin bn cn lm l phi
xc nh c tnh trng n ung cng nh nh hng li cc mc tiu v dinh dng cho
con.

K n n g h i n t i c a co n
t K h n n g n h ai v n ut th c a con th n o?
it K h n n g t ch tron g n u n g c a con n u : Con c th t b c n a vo
m in g/c th s d ng th a /n a / a ch a?

i T in h th n n u n g c a con: Con h o n ton kh n g thch n tt c cc lo i n h a y

ch kh n g thch n m t s m n nh t nh (cho, c m ...).

i G i n v l n g n h in ti c a con c ph h p kh n g?
M c tiu c a m
M cn xe m l i m c tiu ca m i v i ch u yn n u n g c a con l g? M m u n con n
n hiu tn g cn ? H a y m m u n con yu thch n u n g v t ch tro n g n u n g? M m u n
ch a b in g n cho con, m u n con n n hiu h o n ? H a y ch o n gin l m u n g i n kh n g
cn l cc h n h i v i c h ai m con n a?
T r n th c t, n gu yn n h n ch n h c a vic cc con b in g n, l i n l i l do k v n g v
vic n u n g v tn g cn c a m q u ln. T p l c c a x h i, c a gia n h ln ng i m v
vic cn n n g c a con d n t i vic m g y p l c cho con tro n g b a n, k h in m i b a n
tr nn n n g n v kh s. B i v y , th n h cn g tr c tin m p h i h c c cch
q u an g ci cn i v v u i s n g . T t nhin, vic con t b in g n, s n, ch n n tro n g th i
gian d i ch u yn q u a con yu thch n u n g c ng p h i rt t t, kh n g th n gy m t n gy h ai
m c th s ko di c thng. V v y m t yu cu n a i v i m l s K I N N H N V
Q U Y T T M th c hin.

T h c h i n
it S au kh i x c n h c t t n g c a m v k n n g c a con, m iu ch n h l i g i
gic n u n g v chn th c n ca con cho ph h p .

i T i b a n, m cu ng cp n v con to n q u yn q uyt n h, tn tr n g n hu cu
n u n g c a con, nu con kh n g m u n n th d n i v t i b a sau m i c n tip. T h i
gian u kh i m i th c h in chc chn b s gn n h kh n g m u n n g, l do l b ch n n,
s n lu n g y v cm th y v ic n kh n g h h n g th. M c th lo con b i n h n g i
chn h l cch c th con t iu ch n h v cm th y nhu cu cn n, m u n n. V v y h y
cho con i.

it L u n dn n v m i con vo b n n ng b a d con c m u n n h a y kh n g. y
l b c u to l i th i quen n u n g c g i g ic v n gh im tc.

it B t u b n g cc m n con thch n, d n d n g i i th iu n h iu h n cc m n n a
dng.
A K h n g p con n, kh n g t p lc. B a n u h y b t u b n g m t l n g n h th c

n trong bt, thm ch c th t h o n m c con c th n to cm gic nh nhng cho b a

n cng nh to cm gic thm n.
V* Khng n vt, khng n b / ung b s a nu con khng n trong b a chnh. H y
tun th nguyn tc v gi gic n ung.
Vv Kin nhn, kin nhn v cc k kin nhn.

Khi con c 9,5 thng th b n sut 1 thng 10 ngy. C t&i gi com l bung ln v
dn xung, stress kinh khng. i mn lin tc m b ch n 1 - 2 mung l xong. O ngy
u mnh cung cung nghin cu l do v sao. Sau m& bit n BLW v bit n vic
b ang trong giai on bing n sinh l. Con mnh n th tt nhng khng bao gi cm
bt c th g b vo ming, k c CHOI. Ngi n th ngi gh, nhng phi c choi,
hay ma ph ha m t. Ri Iphone, Ipad li ra phc v b. nh im c mt bui
con khng n, mnh bp ming t vo ng mt mung, th l my ngy sau nhc thy
ci mung l b lc u ri.
Mnh vt qua com bing n 1 thng O ngy ca con th no?
* Gin c n thnh 4 g/n. Mt ngy n 4 ln thi, khng n vt.
* Ct b m.
* C ti gi n l tng kinh: Con oi, ti gi n ri, ngi g h no. Nu con khng
n l con nhn , chiu m&i n tip, khng mum mum sa b u nghe.

*N u b phun ln th ba l ngng khng cho n na.

* Mun con n bc th m phi n bc, mun con n mung th m phi n mung.
* Khng ung thuc kch thch n g c.

* Mn no m cng n trc m t n ngon th no gy cm hng cho b. n

tr&c mt con thu ht s ch . Ri bo con h ming m t. C hai m con cng nhai,
m t v i ngon qu, mn g m ngon qu i mt. M t con bng tay, con t m
bng tay.
* Phi kin quyt thc hin cc nguyn tc mnh t ra. Khng nn s con i, v con
c i th m i n. iu quan trng m cn lm l to thi quen n ung tt, sau ny b s
t thn vn ng. Phi tn trng b.

* M y bn b ny bit mnh quan tm l rt hay m nho. M p dng k hoch tnh

b v chin thut K N nn con khng gi tr v i m c.
C th ngy hai c n, n 14 thng, con trai cng t bit a thc n vo ming.
l ci ngy m vui khng th t. l tin b m m khng h mong i. V cng t ci
ngy , con hc c hai iu m dy: n gi n l mt nim vui, cm thy sung sng

khi c n. Nhn khun m t ca con v ci kiu tham n ch tay mn ny, mn kia, phi
th tt c cc mn c trn bn n, ri cn bo t trn bn n cho con bc na. Hnh
phc lm . By gi con n khe lm, khi cn p. Quan trng l mnh to nim vui
cho con khi n gi n. Ba nay ang choi choi say m nhung m ni: n gi com
ri con cri, mnh n com mm mm nhl chng ta b choi, chy ti g h n i tro
ln, ri cn ch tay mn ny mn kia na. Lc tr&c mnh rt ch trng vic n ung dinh
dng, tnh ton t m lng dng cht mi ba, nhng mnh thy cng ch trng bao
nhiu con li cng bing n by nhiu. L do l m t k vng cao v dnh nhiu thi
gian chbin, con khng n s m ra bc bi stress, to tm l khng tt cho c m v
con. Con ca mnh t do y l n theo ng&i ln, khng ch bin ring na. C g n
ny.
Mi a tr l m t th gii, khng ai hiu, khng c sch v no dy cch nui con
bn mt cch chnh xc ht. Chnh bn m i hiu con bn v tm ra gii php thot khi
hon cnh thc ti. (Chia s ca m Phan Hoang Yen)

Chng 4
DINH DNG CHO B
I.

C O N B N C T H I U C H T K H N G ?

Sau mt thi gian di chia s kinh nghim cng cc m, ti thng gp phi rt nhiu
cu hi: n t nh th, ng c g i t mnh khc tht ln th, n dm ch n m y, liu con em
c thiu cht k hng?

Xin a mt s thng tin v dinh dng ca tr di 1 tui nh sau:

Trong vng 6 thng u, nu con bn sinh ra trn 3kg, nu m khi mang thai khng b
TIU NG, con khng b sinh non (tr tch tr Vitamin, canxi v cc khong cht khc

nhiu nht vo 3 thng cui ca chu k thai), N U B N CHO CON B M H ON TO N th

bn h y yn tm , con b n KH N G B T H I U CH T. Khi con sinh ra, lng canxi, khong
cht v V itam in con tch tr trong 3 thng cui chu k thai nghn ca m, cho
con i n m c 6 thng u i m khng cn b sung thm g t bn ngoi (tr s a con
duy tr h ot ng hng ngy). N u m m un cho con n thm th g trc 6 thng, nn xc
nh l cho vui thi ch c th con khng cn g u.

Em cho con n sa b, ph-mai... s&m nh? V ng, xin m i. T u y nhin, trong nhng
nghin cu c a ln nh ri thm trn m ng (bn ch cn vo vin nghin cu no
m cng c th bit c): canxi v st c nhiu nht trong S A M , ngoi ra c nhiu
trong s a cng thc, m t s rau c qu v m t danh sch di theo sau nhng m i m i n
T H T . T h nn bo n nhiu tht thiu st l sai. Thc phm giu st v canxi l m t
chuyn, vn cht yu l con h p th c bao nhiu.
N ghin cu tip nh: Con hp th c nhiu nht trong S A M , sau l s a cng
thc, sau l rau c... S a b (sa ti) ng cui h ng con s - 1 0 % . Tc l nu con
n nhiu sn phm s a b, d dy cha pht trin hp th gy ng c. Con n
lm khng nhng khng hp th ni m cn cn tr d dy hp th nhng thc n khc v
phi tp trung gii quyt vn trc m t: ng c d dy!
v V itam in, cc nh nghin cu pht b iu l khi sinh ra, con V itam in n trn 6
thng tui, nn chng cn b sung g ngoi s a m. Sau 6 thng con cn c b sung
nhiu V itam in hn t m i tr ng bn ngoi, nhng ngun V itam in d hp th nht, ng
u bng vn l sa m , sau l s a cng thc ri m i n R A U c QU.
v thi gian, nghin cu khng nh l, m c d c sai s v cn nng ca a tr (tr to
nng th c th cn nhiu hn) nhng tr b s a m hon ton th n 9 thng m i cn
ngun b sung t thc n b n ngoi, t n dm . Do tr c 9 thng th vic n dm ch
m ang tnh cht gii thiu n cho con thi.

Kt lun
M c v t m cho con b, giai on t 6 n 9 thng tu i l giai on con tp dt
n, vt nhiu hn n l chuyn bnh thng, n gin l v b vn cha cn n lm .
M ng thch cho con n ph-m ai, vng sa lm g, qu ay v v i t nhin, rau c
qu l tt nht.
>v C nhng ngy con ch n dm c t no, ch ti m, ng qu bun, kh nng con
n c t ti m nhiu hn chng ta tng.

II. CHO CON N - NG V ?

ic T i k h n g c n h c h y th e o co n k h p n o i m i ch , l m m i tr b n ch o n
m t th a c o m .
T i c n g k h n g c n h n h i n h t, p b u c n u n g co n b o t t. (M c d b y
g i k h i n i m b o v t t c s c ch b i t v i n h a u r t xa).
B n c b i t n l m t tro n g n h n g ci s u n g s n g tro n g cu c i? M t b a n n g o n l
ti n cho m t gic n g n g o n v l s th a m n v c u c s n g . L m t h n o n g a y t
n h n g n g y u ti n k h i t o s s n g , co n m n h b i t cch y u th c h n u n g , n u n g i u
v a p h i v c th i tc h c c i v i vic n ?
T i t n g h i h n g n h n c n h cc m p co n n , m t n g i th c p , m t n g i th
c p h u n tro n g n c m t. T i c n g s ci c n h c n h p h i m u a a p h im q u n g co, l m tr
th u h t s c h c a m t a tr a n g l n l n tr n s n n h , b n ch o n c m t th a
c o m v c n g q u n g n ci c n h m t b h o c c o sin lo o th e o s a u m t a tr tro n g c n g
v in h o c tr n p h v i b t c h o /c o m tr n tay .

T ro n g m t b c tr a n h h o n to n tr i n g c , M b b o p h v d n g n u n g l m cng

c x stress ngy cng tng. Bo ph tr em ngy cng nghim trng v l tin cho bnh
tiu ng, bnh tim mch, huyt p, m trong mu... Cc b cc m t hi: t bao gi ba
n tr thnh com c mng hng ngy? Bao gi con ti m i n nh mt ngi bnh
thng?
Th ny nh, ti xin p: C th l t khi m i lt lng v cng c th l khi b m i trn
4 - 6 thng tui. V b th hon ton khng th bit cch t lm mnh h hng, ch c b m
dy con phi n ung h hng nh th t nhng bc ban u thi.

1. T i /s d y con t i n u n g t h n o ?
CH CHO N KHI CON I. To ha cho b kh nng tuyt vi: ting khc. B m
i th ng c ngi yn vi b.... th nn m ch cho b n khi b i thi nh, ngoi
ra b khc v chn, th cho b ngm ti gi!
0 - 6 tun tui: Khi b m i lt lng, d dy b c kh nng tch tr rt t, b ng nhiu
nn vic n ung b chia nh ra. Trong 6 tun u m c gng cho con b cng nhiu ln v
cng lu cng tt, v vic ny gip cho qu trnh tit sa ca m. Nu con ng gt trn ti khi
m i ch b c 5 - 1 0 pht, dng con dy con c th n c mt ba tt. tui ny
b ng rt nhiu v th khi b dy v ra tn hiu i n th m nhanh chng cho con n. i
v i cc m cho con b bnh, khi con ng gt nn nh nhng nh thc con dy con ti ht
bnh. L tng l m cho con b 30 pht.
6 tun - 3 thng: Lc ny, thi gian thc ca con nhiu hom. Con nn c n mi 3
gi/n. B b m th nhanh i c th lc u s n cch 2 gi hoc 2,5 gi nhng n
thng th 3 nn cho b n cch nhau 3 gi/ln. B nn c chu k nh sau: n - choi - ng.
Tch n vi ng tin cho vic dy ng sau ny. B khng bao gi c va n va ng
(tr khi cho n lc 22 - 23I1). Tr c mt bn nng ca to ha ban cho l khng bao gi
mnh b qu i, mt chu k ng ca b ngn (chng 40 pht bao gm 20 pht ng nng
v 20 pht ng su - Mt gic ng bao gm nhiu chu k ng) th cho nn nu b ang ng
m b i th ti chu k ng nng b s khng chuyn gic m thc dy i n.

Ch
Khng phi lc no b khc cng l i n. Trn thc tb c nhiu kiu khc, nu m
nhn bit c cc ting khc ca con th s d dng p ng nhu cu ca con. Cn nu tt
c nhng ln b khc m u nht ti vo mm, m s thy mt s ln con giy da khng
chu n (bi vi c i u m n, b mt v b mun ng), v lu di nu m khng ni
chuyn v tn trng nhu cu ca con, tt c cc ting khc s chung mt mc ch Con cn
s ch v m tc i kh nng giao tip gia con v m.
KHNG PHI N N HIU LN L TT!
B qua nguy c bo ph v nu tr ti m th nguy c bo ph l rt thp. Thnh phn sa
m khi con ti thay i ty thuc vo thi gian con b: 6 - 8 pht u con s b sa c nhiu
nc ng tha mn cn kht ca con (khai v), sau sa s chuyn sang c nhiu
khong cht gip cho pht trin xng v no, sau l sa bo v khi con ti cn ti m th

s a ch yu l kem - n gu n n n g l n g v l tin cho s p h t trin c a b.

V th:

it N u m cho con b q u th n g xu yn , con kh n g b ao g i n no v n l n g m

ti m sn x u t cho con, con s kh n g c c h i tip cn v i s a b o cu i ti. y l tr n g
h p m cho con n su t n g y m con kh n g tn g cn ni.
N u n qu th n g xu yn , con s n s a ton n c v ng. K h n g n h n g con
kh n g no, q u y kh c m n c ng n y n u con n q u n hiu s b au b n g!

2. L m t h n o m b i t c o n n o ?
N u m cho con n lc con m i th c th lo i tr c k h n n g con ng gt tr c kh i
b no. N u con nh ti, m cho con h o i, cho b tip h o c i b n ti m con kh n g n n a
v th a m n tc l con no. N u con kh n g n n a n h n g cu k n h l b n g vn cn h o i,
m cho con h o i r i b tip. N u sau kh i b 45 ph t - 1 tin g m con khc, y l l c cho
con i ng. K h n g p h i lc cho con n!
G iai on 4 - 6 th n g: L c ny, con c k h n n g tch tr n n g l n g tt h n, m nn
ch u yn cho con n cch n h au 4 gi, nu m vn cho con n c cch 3 g i th con l i q u ay l i
n kh n g no v n vt. N h iu b t ch u yn b n g cch i n m u n h n , nu m tn
tr n g nhu cu c a con v ni ch u y n v i con tt s n h n th y sau 3 tin g, b v n ch a a
ra tn h iu i, m tn tr n g con v cho con n l c con cn.

Ch
B cn m t t trn an, y l p h n x t nhin . N u m cho con n gm ti gi m con
vn kh n g th a m n ; con ng gic (khn g m t m i) v c th ay i t th ch i m
vn kh n g th a m n, c th l l c b cn n. L c n y b m t tt h n v b i t b ao n hiu
l cho ci d d y t hon c a m n h nn m n g n gn n gi cho con ti g i xe m b c
th c s i h a y ch a nh.
G iai on b n h n b it m i tr n g xu n g q u an h r i n n m cho con n n i yn
tnh b n tp trung. N h iu b cc h iu n g q u ay u k h p n i, y l l c m nn m c
o h o a h o c vt m t ci kh n n hiu m u q ua v a i b c ci gii t r kh i n!
N h iu m cho con n d m vo th i gian ny. T i th kh n g. Cho b n d m q u s m
rt d g y d ng th c n v cc vn tiu h a. D d y b cn non nt v cn t enzym e
gip b x l cc th c n kh tiu v tiu h a ch n g, v th n u m cho con n d m q u s m
c th g y nn cc v n tiu h a v h n g d d y con. D ng th c n tu i n y s theo b
c i, ti kh n g m u n h n c h c h i th n g th c cc lo i th c n n gon sau n y c a con,
v th ti quyt n h ch n 6 th n g m i b t u, tu y n h in nu b c b iu h in sn sn g
cho vic n d m , nn g i i th iu cho b n h n g th c n u i.

6 - 1 2 thng: Hirrig dn n dm

Cc b iu hin sn sng cho n dm : X em C h ong 3.

Ghi nh&
n H ng dn di y dnh cho cc b khng theo p h ong php n dm b ch h uy
v n dm kiu N ht.
n dm tu i ny cho n 1 tu i ch m ang tnh cht g i i thiu thc n c h o n (v
th cho con n nc com pha s a - theo ti - l khng cn thit), thc n chnh ca b vn

l sa m, sa cng thc. M cho con n dm qu nhiu lm con gim l ng s a tiu th

trn thc t, nh hng n kh nng pht trin ca con.
B N G H N G DN CHO B N DM

Giai
on 1

Cht lng

Thc n

Kt cu

Khi con m i tp n dm, m gii thiu thc

n theo trnh t:
Qu (b, chui - n sng; to, l, b : gt
v, hp, nghin v trn vi sa m).
Rau c (u, c rt - ch c th gy to

K h ong

Con n 4h/ln. Cho

bn, khoai ty, khoai lang: tt c nghin v

Lng,

con b m/sa cng

trn sa m)

nghin/xay

thng.
K hng
bao gi
tnt& c 4
thng

thc trc con

Bt/cho: Cho b n ngt qu sm c th

nhuyn.

c ngun dinh

lm b khng mun n cc loi rau c qu

dng chnh. Sau

khc. y l cc thc n giu dinh dng

cho con ngh 10 -

(khong cht) v d tiu cho ci d dy t hon

15 pht v n dm.

ca b.

gip b n thnh ba, m trnh cho con

n qu nhiu ln trong ngy. Cch 3 ngy
cho n mt loi th xem con c vn (d
ng, tiu ha) vi thc n khng trc
khi chuyn sang mn n khc.
Giai
on 2

7-8

thng

Giai
on 3

Cht lng

Thc n

Sa m hoc sa

Qu v cc loi c (hp/luc)

c, bm

cng thc vn l

Lng trng

nh, ln

thc n quan trng

M, bnh m

cn.

nht. Cho con b

Sa chua khng ng lm t sa cng

trc n 10 - 15

thc hoc sa m, pho-mt ti

pht.

Ngy n 2 ba v tng lng thc n.

Cht lng

Thc n
Qu (c th n thm cc loi qu chua nh
kiwi. cam')

Kt cu

m
Kt cu

 R au, c
Ct, thi,

Cho, cm , m , bnh m

m i, cc

Tht - H i sn

thc n

B lc (loi trn)

8-12

th n g

S a m v s a cng
thc vn rt quan
trng.

dng que,

M nn dy cho con ung t cc tp ung v

t n. Ban u c th con khng cho vo
mm c t no nhng y l mt trong
nhng kh nng con s luyn tp. Luyn cho
con n t lp gip con cm thy hng th
trong vic n ung v dy cho con n ung
tht vui.
9 thng: Dy b dng tay n bc (bnh qui
mm, bnh m).

vung
b t bc.

B N G H N G D N D IN H D N G C H O T R B I T I

G iai
on

Cht ln g

Kt cu

T h c n

Lng n trong ngy:

S a - cc c h phm t s a (sa chua, phom t, kem , pudding...) = tng tt c 4 8 om l.
N g cc cha nhiu st = tng 8 s g (khong
S a m - s a bt

2 - 3 lt bnh m di Php).

- S a ti

H oa qu ti, ng lnh, ng hp v/h o c

ca b m , c th

24

nguyn kem -

10 0 % nc hoa qu. N H N M N H HOA

lm m m hn v

thng

N c p cc loi

Q U N G U Y N T T H O N N C HOA

hn ch nm gia

qu - N c

Q U = 1 bt n cm.

v.

12

Cc thc n ging

R au c = 1 bt n cm.
Protein = I5g = 1/ 3 m ing ln g hoc 1
qu trng.

s dng c mt ong.
G iai
on

C ht ln g

T h c n

Kt cu

S a ti (nguyn/tch kem , cc ch phm

t s a (sa chua, pho-m t, kem , pudding) =
tng tt c 4 8 om l.
N g cc cha nhiu st = tng 1 1 3 - I4 ig (1

24-

S a ti - Nc

36

- N c rau c,

thng

hoa qu

bt cm , 4 - 5 lt bnh m di Php).
H oa qu (ti, ng lnh, ng hp, kh
v/h o c 10 0 % nc hoa qu nguyn cht
(khng pha). N H N M N H Q U
N G U Y N T T HN N C QU = 1 - 1 , 5

Thc n ging
nh thc n ca
cha m. H n ch
nm m m m ui
gia v.

bt com.
Rau c = 1,5 bt n com.
Protein = i6g.

Ch
Khng bao gi p con n.
>v Ch cho con n khi con i. Khi con quay sang ch o i v i thc n h on l n, l lc
nn dng ba n v chuyn sang hot ng khc.
n B nn c gh t ngi n. S gip ca b m hn ch dn t thng th 9.
* KHNG BAO GI N M M UI, NG, NC MM , HT N M VO TH C N
CA CON!
Nu c th i gian cc m t lm hoa qu nghin cho con, b vo khay cho con n
dn. Khi r ng m xung ngn m t qua m
n Thc n ng l ca T y l n vt v khi qua ch bin cng nghip lng dinh
dng m t i rt nhiu! Khng phi ci g ca T y cng tt! Khi i xa/ i du lch c th
s dng thay th cho tin nhung khng nn lm dng s dng lu di.
Chc cc con n ngon m au ln.

3 . S d n g g ia v k h i c h b i n th c n ch o co n
H in nay, vn cn rt nhiu gia nh quan nim rng thc n dm ca tr nn c
nm nm m m m ui, gia v cho va m ing th m i hp dn v to cho b s ngon ming.
Tuy nhin, khi nim v a m ing ca ngi ln thc ra hon ton khng th p dng
c cho cc b. Cho b n qu nhiu m ui, ng t sm trc 1 tui s gy nh hng
nghim trng t i h tiu ha v thn ca b, thm ch c th gy tn thng t i no b.
Vic s dng gia v nm nm vo n dm ca b l m t thc m c c kh nhiu m
quan tm . Nn hay khng nn b thm cc loi gia v vo thc n ca b? Lng nm nm
nu c th bao nhiu l ?

Mui
N atri v Clo l h ai thnh phn ca m ui c vai tr rt quan trng i vi co* th. Tuy
nhin, vic np qu nhiu m ui d tha vo c th bi thi quen n m n s lm tng nguy
c b cc bnh v huyt p, tim mch, gim chc nng h bi tit, suy thn, long xng...
n nhiu m ui cn lm tng nguy c m c bnh vim lot d dy - t trng v ung th
ng tiu ha.
i v i tr em, cc b di 6 thng tui ch cn t hn 1 g m ui/ngy, cc em b t 6
thng n 1 tui cn khong g m ui/ngy v tr trn 1 tui cn khong 2 g m ui/ngy.

Nh vy lng mui c th cc b cn c cung cp trong ngy l rt t. Hn na, trong

SA (sa m, sa cng thc) v cc thc phm t nhin nh ng cc, tri cy, tht c, rau
ti u cha mt hm lng mui nht nh. Hm lng mui t nhin trong cc loi
thc phm ny hon ton c th p ng nhu cu mui ca c th b. Vic bn nm nm
thm mm mui, ht nm (c cha mui) thm vo thc n cho b s dn ti nguy c tha
mui, gy hi thn, v lu di s gy nh hng ti tim mch cng nh suy gim chc nng
ca h bi tit.
Do , bn hon ton khng nn nm nm thm mt cht mui no vo khu phn n
dm ca b trc khi b c 1 tui. Sau 1 tui, nu c th bn hy c gng duy tr cho b
n nht cng lu cng tt.
Khi s dng cc thc phm ch bin sn dnh cho b tui n dm, bn nn xem k
thnh phn mui ghi trn nhn hng. Vi cc loi rau ng lnh, pho-mt, nc st, khoai
ty chin, tht ngui... a phn u b sung mui, nu khng ni l c hm lng mui cao,
tt nht bn khng nn cho tr di 1 tui n v nn hn ch vi tr trn 1 tui.

mg
ng c hai loi c bn l ng t nhin v ng ha hc. ng t nhin
thng c tm thy trong cc loi tri cy, rau c, ng cc, sa v cc sn phm t sa.
ng ha hc thng c nhiu trong cc sn phm bnh ko, nc ngt, nc hoa qu
ng hp...
ng thc cht khng phi l mt loi thc phm b dng. ng cung cp nng
lng tc thi cho c th nhng rt ngho nn v gi tr dinh dng, hn na ng cn
gy cn tr vic hp thu cc loi Vitamin (A, c, B 12), Canxi, Pht pho, Ma gi v st. Cc b
n nhiu thc phm c ng nh bnh, ko, nc ngt s lm tng kh nng gy su
rng, cc bnh v li v dn ti cc nguy c v tim mch. n qu nhiu cc thc phm c
cha ng cng gy cm gic ngang d, chn n, b ba n chnh v tng nguy c bnh
bo ph, tiu ng.
Ging nh mui, ng cng l thnh phn c sn trong cc thc phm t nhin nh
tri cy, rau c, ng cc, sa... Do , b hp thu lng ng cn thit t cc loi
thc phm ny v khng cn thit phi b sung thm na. Bnh ko, nc ngt, nc tri
cy ng hp l cc thc phm cha nhiu ng rt khng tt cho c th b, v vy bn
nn hn ch ti a vic cho b s dng cc loi thc phm ny.

Cc gia v khc
Cc loi gia v t nhin nh gng, ti, s, ngh, tiu, qu, hi..., cc loi tho dc v
rau thm thng t c cha m b sung vo khu phn n ca con hoc kh d dt khi b
sung. Tuy nhin trn thc t, vic cho b lm quen vi cc loi gia v ny t sm li gp
phn to nn mi v m i l cho cc ba n cng nh kch thch v pht trin v gic ca b.
Cc loi gia v, tho dc v rau thm cn c bit n vi vai tr l cc v thuc c tc
dng khng khun, chng oxy ha v nhiu tc dng khc ty tng loi.

Khi tr c 8 thng tr i, bn c th bt u gii thiu cho b nhiu loi gia v khc

nhau kt hp cng cc mn n hng ngy ca b. y l mt cch tuyt vi to nn mi
v c bit hp dn cho mn n m khng cn dng ti mui v ng. Ty vo tng loi
gia v khc nhau m bn s iu chnh lng cho ph hp vi mn n ca b. i v i cc
gia v cay, nng (nh ht tiu, t) bn nn thn trng khi s dng v c th gy bng li b
v nh hng ti d dy, hy ch b sung mt lng rt nh v quan st phn ng ca b.

III. NHNG SAI LM CC M THNG GP KHI CHUN B

THCNCHOCON
1. Cho n q u n h iu co*m, th t m h n c h ra u q u
Rau, qu l nhng thc phm cha nhiu Vitamin v khong cht h tr cho s pht
trin ca tr cng nh tng sc khng. H on na trong rau qu cng vn cha nng
lng v Protein ch khng phi ch c Vitamin, tc l nu b ch thch n hoa qu m n
t/khng n ng cc v Protein th thay v lo lng, cc m hy t ho v con bit n ung
khoa hc t nh.

2. L m tir*ng n g cc ch l tin h b t v tin h bt ch c th l go

Thc ra, ng cc l tt c cc cy long thc, bao gm la nc, ht cc (k, yn mch,
kiu mch), la m, cc loi cy c c (khoai ty, khoai lang, sn...) v cc loi ht h u
(u , u tong...). Ngoi ra trn th gii mt s loi ht nh ht lanh, ht chia cng
c coi l ng cc. Nu con n m , n bnh m, n xi en, xi v, u H Lan cng
chnh l cho con n ng cc v khng h gy nng rut hay khng th lm b no nh mi
ngi lm tng.
Ng cc c cha carbohydrate - cht bt ng tiu ha c (hp cht ca ng,
tinh bt v cht x) - ngun nng lng chnh ca c th.
Ng cc c chia lm hai loi: Ng cc nguyn ht - ng cc cn gi nguyn gn
nh y mm ng cc, ni nh (nhn bn trong) v cm (v) (go lt, yn mch, m
nguyn cm, bnh m nguyn cm....) v ng cc tinh ch - ng cc c chit tch mm
v cm ch gi li nhn, nn c s thay i ln so vi thnh phn t nhin ca chng. Do
phn ln cht x v cc cht dinh dng b loi b trong qu trnh tinh ch nn ng cc
tinh ch c coi l km dinh dng hn so vi ng cc nguyn cm (Go trng, bnh m
trng, bnh quy). Bi vy, cc chuyn gia khuyn rng cha m hy c gng cung cp 1/2
khu phn ng cc hng ngy ca tr v i ng cc nguyn cm. Tc l thay v ch cho con n
cm th m nn cho con n thm go lc, bnh m nguyn cm, bnh m la mch, yn
mch, min...
Vit Nam, cc sn phm nguyn cm cn him v th bn c th thay th ng cc
nguyn cm bng cc loi cy h c v cc loi u c cha nhiu cht x nh khoai ty,
khoai lang, u tng,...
Ti sao cht x li quan trng vi tr n vy?
Khi bn tiu ha v hp th thc n, c th bn phn chia nhng g bn n vo thnh 3

thnh phn - cht bo, cht m, v carbohydrate. Mt vi cht carbohydrate khng th

tiu ha c gi l cht x.
Cht x gip:
Gi nc trong rut gi v gip thc n tiu ha nhanh hn.
V* Trnh to bn v cc bnh v ng tiu ha khc.
Gip n nh lng ng trong mu, gim nguy c b tiu ng, bo ph v au
tim.
Loi b cc cht bn bm bn trong rng, ngn nga su rng.
Cc thc phm giu cht x bao gm:
Ng cc nguyn ht/ nguyn cm
n Thc phm h u (u tng, u en, u xanh)
Rau c.
>v Cc loi ht v qu hch (ht b , ht hng dng, ht chia, hnh nhn...)
n Tri cy.

3.

Ch tr n g P ro tein ng vt m qun m t P rotein th c vt

Ti thy c nhng m con 16 thng tui khng chu n tht, c lo lng n mt n

mt ng v s con thiu cht. Tuy nhin:, lng Protein b cn nhn c trong ngy tr
di 1 tui c trong sa v trung bnh tr trn 1 - 3 tui l I5gr/ngy (Chun ch l
tng i, hy da vo nhu cu ca con). Protein c trong tht, cc ch phm t sa, trng
(Protein ng vt). Cc loi h u, cc loi ng cc h ht v qu hch, u ph, nm
(Protein thc vt). Ngoi ra, trong du n v rau c qu cng u c Protein.
Tm li, con khng n tht c th m ng bn tm nh, cho con n thm cht du, n
u ph, 1 qu trng, rau c qu... l c ri.

4.

Cho con n q u n h iu cc th c p h m ch a cVng

Cc tc hi ca ng cho tr gm c:
V Gy tng glucoza trong mu, suy nhc v mt mi

Vv Tng nguy c bo ph, tiu ng v bnh tim mch nh hng n sc khng

ca c th
Vv Gy su rng

 Ngn cn hp thu cc cht dinh dng quan trng

V Gy stress
Do , cc m hy hn ch lng ng con np vo ngi nh s dng sa toi - sa
chua khng ng, khng dng bnh/ko lm phn thng, n cc thc phm nhiu cht
x, v hn ch s dng cc thc phm bn sn ngoi th trng.
BA N KHE MNH

Da hu,
chui,
nho,
cam, to,
kiwi, b,
Cherry.

C rt,
bng ci,
/
ng,
u H Lan,
khoai ty,
c chua, rau mung, salad

bnh q u y,'
loi.
Khoai ty,
ng, u.

g, ln, b...
Cc sn phm
t sa.
H u (u , u en, u H Lan,
u tng....) v h qu hch (ht iu,
b lc, ht b, ht hng dng).

IV. SA B TI V CC CH PHM CA SA
Sau hn 2 nm nui con, ti nhn thy rng nhng thng tin v sa cha c mi
ngi hiu thc s v ng. Do , bi vit di y s a ra nhng kin thc v cc
loi sa ti v cc sn phm t sa, cng nh tui m cc b c th s dng c.

1. S a tirod v cc lo i s a tiro*i
Sa nc, sa c, bt sa toi
Sa b tcr (Raw milk): Sa sau khi vt t b, c ng gi lun hoc thanh trng
hay tit trng ri ng gi bn ra th trng.
tui s dng: Sa ti c hm lng m rt cao nn gy kh tiu vi tr di 1
tui do d dy v men tiu ha cha pht trin, v th sa ti ch nn c gii thiu sau 1
tui v dng loi nguyn kem cho n khi 2 tui. Sau cc m c th cn nhc dng sang
loi tch kem cho n tn khi tr c tn hiu dy th ( li - 12 tui). Giai on dy th tr cn
c cho n sa nguyn kem, ht dy th li chuyn v tch kem.

Sa c c ng (Condensed Mik): Sa b ti c gia nhit nhit 85 - 90

c trong vng 2 giy sau c tch bt 60% nc. ng c thm vo trong qu trnh
gia nhit gip ko di hn s dng ca sa. Hn s dng ca sa thng l mt nm.
tui s dng: Cc bc s u khuyn co khng nn s dng sa c cho cc b
di 2 tui v hn ch s dng cho cc b trn 2 tui.

Bt sa toi (Poiuered milk hoc dried milk): Bc hi 100% lng nc c trong sa.
Bo qun c lu. C hai loi l bt sa ti nguyn kem v bt sa ti tch kem.
tui s dng: T 1 tui tr ln.

S a tircri thanh trng v tit trng

Sa thanh trng (Pasteurized Milk): Gia nhit sa nhit 85 - 90 c trong thi
gian t 30 giy n 1 pht ri lm lnh nhanh xung 1 - 2 c. Sa thanh trng phi bo
qun lnh t 3 - 5 c v c hn s dng trong vng 7 - 1 0 ngy. Sa thanh trng gi c
hu ht mi v v khong cht nh sa ti m i vt.
tui s dng: Sm nht l 18 thng v trc 18 thng kh nng cc con dng s b d
ng kh cao. Nu cho con dng t 12 - 1 8 thng, cc m cn cho con ung tng cht mt v
theo di k cc biu hin ca b.

Sa tit trng (UHT milk): Trn hp sa tit trng cc m hay thy dng ch
UHT. UHT l vit tt ca Ultra - High - Temparature: Nhit cc cao. Sa c x l
nhit 135 - 150 c trong khong thi gian 30 giy. Sau sa c lm lnh v ng
gi trong bao b giy tit trng c bit, gip hn s dng ca sa t 6 - 9 thng.
tui s dng: T 12 thng tr ln.

S a tircri n g u yn kem , t kem , tch kem

Sa toi nguyn kem = Sa toi nguyn bo (Whole milk).
L sa toi cn gi nguyn tt c cc thnh phn c tit trng hoc thanh trng ri
ng gi.

Sa toi tch kem = Sa tcr tch bo (Lowfat milk)

Sa c tch i mt phn hoc a s phn cht bo (vng sa) trong sa nguyn
cht. Thng trn bao b ca sa s ghi r l tch bao nhiu % cht bo, cc tn gi sau u
l ch sa t bo: Low fat milk, 1% milk, 2% milk, 1% reduced fat milk...

Sa tcr khng bo = Sa gy (Skim milk)

Sa c tch ton b phn cht bo. Thng trn bao b s ghi: Non - fat milk,
Skim milk, Fat free milk.

S a tiro n g u yn ch t v s a to hon n g u yn
Sa toi nguyn cht: Sa toi c vt sau c thanh trng hoc tit trng. Trn
nhn s ghi: Sa toi 100% tn Ting Anh: Pure Milk, 100% Pure, Fresh Milk
Sa hon nguyn: Sa c pha ch t bt sa toi cho thm nc hay cn gi l sa
nc. c ghi ch l: Made with resh milk - Sa dinh dng.

L m th n o bit ti ang ung s a twod 100% h a y s a hon n guyn?

Mu sc
M c mu g? Mu vng.

Vi sao? V m c cha cht bo > Cht bo mu vng.

Sa m c mu g? Sa u mu trng v sa cui mu vng nht.

V y khi ha ln hai sa vi nhau s c m u? M u trng h o i ng vng.

Sa b th sao? Sa b cng th phn vng m u vng v phn tch vng m u trng, ha

ln v i nhau s c m u ng vng.

Sa no m c trng tot th chc l phn sa t h o n cc phn khc ri. Sa no c

m u trng h o i ng vng, khi lu c l p vng ni ln th l sa t oi 100% .

Vng sa (p dng vi sa nguyn kem)

H y un th loi sa ang dng (nh dng tha khuy u) sau ngui 2 - 3
ting, d cho c l sa thanh trng hay tit trng, th cng s c l p vng ni ln, nu lp
vng dy khong 2,5cm tr ln v m u m c, c m i th om th % t oi cao, nu vng
m ng ch ni lnh bnh m t to trn b m t sa, m u nht v h o i trong th % bt cao.

Bt
Khi un si sa cng nc s ni ln rt nhiu bt.
Khi dng tha khuy sa, sa t oi tht s ni ln rt nhiu bt.
Nh m t git sa vo m ng tay, nu sa ng li thnh hnh git hoc hnh cu > Sa
t oi 10 0 % , nu sa trn ra cc b m t > Sa t oi c pha nc hoc sa hon nguyn.

Lm pho-mt ti
Dng sa lm sa chua ri lm pho-m t t oi, nu thnh phm pho-m t c t l nh
sau: 1 lt sa t oi cho c thnh phm 2 50 g pho-m t t oi l sa t oi 10 0 % . t h on s
cn xem li.

ngy ca sa
Ci ny khng chnh xc lm nn ti cui cng, sa t oi nguyn cht ung ngy bo,
v ngt m an m t v m i h o i nng. Sa hon nguyn c m i thom ca bt v v ngt khi
ng li u li th h o i kh.
Khi nu sa t oi thay th cho kem t oi, sa t oi no c v ngy gn ging kem t oi
nht th sa t oi l sa t oi tht.

2.

C c c h p h m t s a
Vng sa: L p kem bo ni ln b m t sa sau khi vt xong. Vng sa m m mt,

thom , ngy cha nhiu cht bo v Vitam in nht. Vng sa sau khi c tch ra s c
sn xut thnh cc dng kem (cream), cc loi kem ny s c t tn da theo bo (v

d kem ti m c - heavy cream, kem ti - whipping cream).

tui s dng: Do c hm lng cht bo cao, d gy y bng v kh tiu ha, v
vy khng dng vng sa trc tip cho b di 1 tui v hn ch vi b trn 1 tui. Nn s
dng ch bin thnh cc mn n nh sp, kem, bnh, cc loi st m...
Lu : Cc loi thc phm t nhn l [Vng sa] trn th trng thc cht khng phi
l vng sa nguyn cht c tch ra t b m l mt dng mn trng ming lm t kem
(ch yu l kem ti), ng v ph gia. V th cha m hy sng sut khi la chn cho con
n loi thc phm ny.

Sa chua: L sn phm ca qu trnh ln men sa ng vt vi cc chng vi khun c

ch cho ng rut... Sa chua c th c ch bin t sa nguyn kem hoc t bo, c
ng hoc khng ng ty theo nhu cu s dng.
Pho-mt: Vng sa c men ln. Vic men vi cc vi khun c li trong sa to ra
pho-mt thng qua qu trnh kt ng, tch nc v .
tui s dng: Sa chua v pho-mt nn c gii thiu cho tr tui 8 - 9
thng v cc m nn dng loi sa chua dnh ring cho cc b. c im sa chua cho b
khng ngt (nn b khng b no trn nng lng rng v cn c bng d n cc thc n
khc) nhng quan trng nht nh sn xut tch bt Protein trong sa chua dnh cho tr
em di 1 tui, do khng gy ng c hoc kh tiu vi d dy ca b. Php sn
xut loi pho-mt ti cho tr t 6 thng tui. c im ca pho-mt ny l tch Protein,
hon ton khng c ng, khng mui v c tri qua mt qui trnh x l men vi sinh rt
khc nghit ca chu u. Nu cc m c kh nng tip cn vi ngun ny th c th cho con
n.
gii thiu cho tr nh pho-mt th cn nghin cu loi t mui, qua ch bin (cc
men b hn ch s pht trin v khng gy hi cho b do kh nng khng ca tr cn
hn ch). Cc m lu , pho-mt dng hnh vung lt mng bc ni - lon dng n
sandwich rt nhiu ph gia, mui v cht bo qun nn khng dng cho tr di 1 tui.
Thm ch phng Ty, loi cn b lit vo dng thc n khng c l i cho sc kho.
Bao nhiu sa chua hoc/v pho-mt l : M c th gii thiu cho con cch ngy, tr
b th 1/3 ming pho-mt vung mi ngy, HOC 1/2 h sa chua 12 5 g. Nu b thch v c
th n thm, 1 h sa chua mt ngy v n cch ngy hon ton c th chp nhn c.

B: B l mt sn phm lm t vng sa. vn g ny c tch ra v a vo my nh

b: l mt thng cha ln c mt cnh tay kim loi nhng git cht bo tp trung li
cho n khi n tr thnh b. B ny c th c p mui v nhum mu, ri ct thnh
ming, ng gi v bo qun lnh. B t nhin c mu trng.
tui s dng: Do hm lng cht bo trong b cao d gy y bng, kh tiu nn
i vi tr t 9 thng tr ln th khng nn cho b n trc tip m hy dng ch bin
thc n cho b, v s dng b nht (b khng cho thm mui) - s dng vi mt lng rt
nh v khng thng xuyn. Sau 1 tui c th cho b n trc tip nhng vn s dng b

nht, lng n hn ch v khng thng xuyn.

M t s' cu hi khc xo a y quanh ch d inh d n g sau 6 thng n y cn

bao gm :
HI:
Sau 6 thng s a m ch cn cht g, em i sang dng s a cng thc?
P:
D trc hay sau 6 thng th sa m vn lun l s la chn tt nht dnh cho con.
Khoa hc nghin cu v chng minh, thnh phn sa (Protein - ng - bo) trong sa
ca mt ngi m bnh thng (khng n king tht, khng tiu ng, khng qu suy
dinh dng) l khng thay i, bt k m n ci g. Thnh phn thay i l Vitamin v mui
khong trong sa, ci ph thuc vo thc on hng ngy ca m, v cc m c bit
Vitamin v mui khong ly t u ra khng? Ch yu l rau c qu nh.

HI:
Sau 1 tui, con em cn chuyn sang dng s a t i cha? Chuyn nh
th no?
P:
Theo kinh nghim ca cc m th c ba cch:
Sau 1 tui, bn cho con th tng cht mt v khng t mc tiu v lng, vo thi
gian no th ty bn.
Sau 1 tui, vo cc c sa, bn cho con ung sa toi trc ri sa m/sa cng thc
sau.
Sau 1 tui, 3 ngy u tin, bn pha 25% sa toi vi 75% sa m/sa cng thc th
phn ng phn 3 ngy. Tng lng ln 50% trong 3 ngy tip theo. Sau l 75% sa toi
trong vng 3 - 5 ngy. Cui cng l chuyn hon ton sa toi hoc mt c ch ton sa
toi.

HI:
Con mnh sang thng th 14 bt u bit kn chn n. u b a cho rau
hoc cm l nm ngay i. Hin ti th bn n ht mn thch th cng ng n
sang cm /rau. Nhng phn rau bn n ch bng 1/2 - 1/3 khi trc. Mnh s
c th ny th nh n ngy bn khng n rau na - > to bn. C cch no
con chu n y cc nhm thc n khng ?
P:

C ch l Vic b thch n rau khng h on gin. Khi con bit m i v thc n th

s la chn v c xu hng n theo cm hng nhiu h on l bn nng, v th m nh ngh vic
gii thiu v duy tr thng xuyn phn rau trong thc on l thit yu. Khng phi ngy
no cng n m n con thch. Cuc sng l th, c ci thch v c ci khng thch, bing n th
s bit th no l i.
M nh p dng ci ny cho m n sp rau. L m n u tin, khng n l dp lun khng
n ung g ht. ong nhin c vi ngy khng n ung g ht tht, n phn khng, nhng
m nh khng thay i th n s li chn. Duy tr np n sp rau 3 - 5 ngy/tun. M i ngy t
nht m t ba. Nem m nh cng nhi carot v c qu tht nhiu. (Tr con bn no cng thch
nem nh). Ph xo mnh cho nhiu cn ty. c n ty tt cho sc kho, k c n sng.
Hoa qu cn dy n t b v lun c np cui ba n hoa qu (chng to bn). Bn
Em ily t n rau nhng hoa qu bn chin nhit tnh ton loi chua nn cha bao gi to
bn. Trong trng h p s to bn c th b sung st to m i ba. Nu to bn th m chm
cho ung nc carot t oi, nc m n ty c tc dng thn k tr to bn.

C ch 2 N h m nh b sung rau cho con bng 2 cch:

Mt l b ng: Bn Su thch nc canh nn m nh hay xay nh rau v nu vo v i
canh cho hp, rang com th xay rau ra rang cng, tng t khi nu com m nh cng xay rau
ra nu cng (rang go qua trn bp gas cho ngon), lm cc loi trng c rau c, nem rau
c... Tm li l kt h p (nhng m n con thch) v i rau xay nh.

Hai l ch ng : M i ln nu com m nh cho con chn xem hm nay con n loi rau g,
ri dy con ni t rau, m i ln ni c t rau m li hn h bo n ng ri y l rau
ny, m thng rau cho Su nh v cho con m t cng rau, n khoi lm , li ni li t rau
xin thm rau. M nh cng thy l c khi n khng n rau hnh dng ny nhng n li n
rau hnh dng khc hoc m m khc nhau, v d c rt m ing trn to n s khng n,
thi ht lu n li n, rau m ung c cng di n khng n, m i phn l n li n, khoai
ty phi gin gin con m i n, c rt cn ty th nu sp tht nh m i thch nn ch h y th
ch b in cc kiu tm ra s thch ca con.
MT S CHT DINH DNG QUAN TR N G CHO s PH T T R I N C A T R

Cht
dinh
dng

Tc dng

Liu
lng

Cc thc phm
Sa v cc sn phm t sa: sa
hnh nhn, sa u...

Xy dng xng, rng

Thc y thn kinh khe mnh
Canxi

v chc nng c bp
Gip ng mu
Gip c th chuyn i thc n
thnh nng lng

Hnh nhn, ht vng, cc loi

1 - 3 tui:
7 g/ngy

u...

4 - 8 tui:
10 g/ngy

u...

Hnh nhn, ht vng, cc loi

L xanh, ci chp, c hi, yn
mch, u ph, trng...

Cam, kiwi, b...

1 - 3 tui:
Omega 6:
Gip xy dng cc t bo, iu
chnh h thn kinh

7 g/ ngy
Omega 3:

Cc

Tng cng h thng tim

0,7

acid

mch, xy dng kh nng min

g/ngy

bo

dch

4 - 8 tui:

(omega

Gip c th hp th cht dinh

Omega 6:

3 v 6)

dng
Cn thit cho chc nng no v

10 g/
ngy

th lc khe mnh

Omega 3:

Omega 3: C hi, ht chia, qu

b, trng, c ng, c trch, hu, ci
xon, ci b xi, go lc, du ht
cc loi, cc loi u, qu hch.
Omega 6: Cc loi qu hch (ht
iu, hnh nhn, lc...), cc loi ht
(vng, chia...), qu b, du n, c
sng...

0,9 g/
ngy

St

Cn thit sn sinh hng cu

1 - 3 tui:

Tht g, ln, b, lng trng,

(Hng cu cung cp oxy cho ton

tm, gan, ngh.

c th)

mg/ngy

L xanh, khoai ty c v, u

Thiu st dn n thiu mu

4 - 8 tui:

trng/u H Lan sy, ci b xi

lm nh hng n sc khe v

10 mg/

(chn), ng cc n sng b sung st

kh nng hc tp

ngy

M sy, nho kh, da hp.

Gip xng chc khe v nhp

tim n nh
Maggie

H tr h min dch
Gip duy tr c bp v chc
nng thn kinh

Kali

1 - 3 tui:
80
mg/ngy
4 - 8 tui:
130
mg/ngy

Ci b xi, bp ci nu, go lc,

c, tho mc, ht b , hnh nhn,
cc loi u, u tng.
Chui, du rng, qu b, da
hu, chanh leo, bt cacao.

Duy tr huyt p

1 - 3 tui:

Khoai lang, u H Lan, c ci

H tr cho chc nng c bp

, u tng, b ng, st c chua,

v nhp tim,

3 g/ngy
4 - 8 tui:

Lm gim nguy c b si thn

3,8

Sa chua, nc c rt, nc mn,

v long xng v sau

g/ngy

nc cam. Sa mt ma, chui.

nghu, c.

Quan trng cho mt v pht

trin xng.

1 - 3 tui:

C rt, khoai lang, b ng, u H

Gip bo v c th khi cc

1000

Lan, c chua, ci b xi, t chung,

Vitamin

bnh vim nhim.

IU/ngy/

gan b.

Tng cng sc khe v s

4 - 8 tui:

Sa ti nguyn kem.

pht trin ca cc t bo v m

1,330
IU/ngy.

Yn mch b sung vi cht.

trong c th, bao gm tc, mng

M sy, u , xoi, o.

v da.
Gip hnh thnh v ti to

1 - 3 tui:

hng cu, xng, v cc m.

15

Vitamin

Gi cho nu khe mnh gim

mg/ngy.

vt thm tm.

4 - 8 tui:

Tng cng h min dch.

25

t chung vng v xanh, l trng,

ci Brussels, l xanh, c chua, bp
ci tm, l h, l gia v, kiwi, da,
u , qu h du, xoi, cc loi

 Gip c th d hp th st.

mg/ngy.

Gip c th hp th canxi.

0 - 1 tui:

C chc nng nh mt loi

400

Vitamin

hormone c vai tr trong s

IU/ngy.

khe mnh ca h min dch,

Trn 1

sn xut insulin, quy nh s

tui: 600

tng trng ca t bo.

IU//ngy.

Gii hn vic sn xut cc gc

1 - 3 tui:
0

Ht hng dng, ht b, hnh

mg/ngy.

nhn, c chua, b ng, ci b xi

4 - 8 tui:

nu, l xanh.

Xoi, kiwi, m sy.

Vitamin
E

t do, c th gy tn hi tbo.
Quan trng vi h min dch,
ti to DNA v qu trnh trao i
cht khc.

qu chua (cam, chanh, qut, bi)

C mi, c thu, c hi, c ng
ng hp, c trch, c tr, tm, hu,
thn ln, nm s, nm hng, u
ph, yn mch, ng cc.
Sa ti nguyn kem, sa u
nnh, ph mai, trng, sa chua.
Nc cam.

mg/ngy.
1 - 3 tui:

3
Km

H tr tiu ha v trao i

mg/ngy.

cht.

4 - 8 tui:

5
mg/ngy.

Hu, tht g, tht , c hi.

Ht iu, ht b, hnh nhn.
Sa ti, sa chua, bt cacao.

PHNz
DY CON KHNG PHI L cuc
CHIN
CH NG 5

1.

Q uan im v b o m an to n cho tr

Ti lm mt cuc kho st v i cc gia nh ang nui con nh Vit Nam v vn

m bo an ton cho con ca bn v di y l ba lung kin chnh:
Khng lm ti vn an ton cho tr.
V* Quan tm ti s an ton ca tr, lun m bo tr c trnh xa mi nguy him.
Vv Dy tr v nguy him v cch t gi an ton cho bn thn.
Mt s tht ng suy ngh l c rt nhiu gia nh nm lung kin th nht. Cc m
Vit Nam thng rt t quan tm n vic m bo an ton cho tr nh c trong nh ln
khi ra ngoi ng. Bn c th nhn thy r iu ny qua nhng thng k v t l tr em b

bng, b chn thng do ng cu thang, nhng ca t vong do sc nc trong nh tm hay

nhng ca in git... Tt c nhng s liu thng k au lng ny u do s thiu thn trng
ca cha m v ngi ln.
Mt v d khc rt in hnh v vic khng quan tm n an ton ca tr l hnh nh
cc b m a tr ra ng bng xe my khng h c ai du chc chn m ch b trn tay.
C nhng em b 1 - 2 tui cn c cho php ng, b vai b c ngi ng trc li xe. C
nhng b khc c ng ln mt chic gh nha ng trc, vn tay vo tay li. Tr ngi
xe t thng khng c ni ci, ch ngi khng tht dy an ton, tr c t do chi a,
nghch ngm trong xe, th u ra ngoi ca s xe...
mt lung kin khc, cc m cho thy mnh rt quan tm ti s an ton ca tr.
Cha m lun mt ti tr m bo tr c an ton. Mi thit b in trong gia nh
c ct k cng v ngi nh c trang b m bo an ton ti a. cu thang, cc li i
c ro k lng. Cc vt d gy bng c t ngoi tm vi, cc vt nhn c ct
giu trong t. Mi khi i ra ngoi, tr cng c trang b y t chng nng, ai an
ton...
y l mt tn hiu tt cho thy ngi ln thc s quan tm n s an ton ca tr.
Tuy nhin, vic lun gi tr trnh xa cc nguy him c thc s trnh cho tr c khi nguy
him? Lung kin th ba ca cc m li cho rng khng cn thit phi trang b v gi tr
trnh xa nguy him, thay vo l gii thch cho tr cc mi him nguy cng nh dy tr
cch t bo v mnh.
Trn thc t, c hai lung kin th hai v th ba u ng nhng cha . Nu qu
ch n vic gi an ton cho con m qun i vic dy con v s nguy him cng nh cch
t gi an ton th s c nhng thi im khi ngi ln khng tr c th gp phi s c.
Ngc li, nu ch dy b v an ton nhng cc trang thit b trong nh khng c sp xp
cn thn, khi ra ng cha m khng chun b k lng cng c th c nhng nguy c tai
nn xy ra khng th lng trc hoc trnh khi c.
Nu bn i xuyn sut cun sch ny ti y, bn s d dng nhn thy mt iu
rng trong vic nui dy con, mi vic c d dng th mi th u nn bt ngun t
hai pha - con v cha m. Cha m h tr con - Con t ch v bn thn di s h tr ca
cha m. iu ny cng ng khi bn ni v vic m bo an ton cho tr. Cha m nn h tr
m bo tr c an ton nhng cng nn khuyn khch tr tm hiu v nguy him v t
bo v mnh.

N h n g n g u y him tim n trong nh bn

H ir N G DN BO M A N TON CHO B TRONG NH
KHI CON BIT LY TC L B C KH NNG DI CHUYN

Khi con bit ly tc l b c kh nng di chuyn. R i b s bit ln trn, b, i, leo

ln leo xung, nm /v i/ko vt. Bn c chc s lun bn cnh con m bo con
c an ton 2 4 /2 4 ? Bn c chc ch cn dy con v an ton thi l ? Sao khng gim
thiu nguy c ri ro xung mc thp nht, bng cch sp xp li ngi nh ca mnh, n
an ton cho b yu?
Di y l danh sch nhng g chng ta cn lm m bo khng c nguy him rnh
rp ngay c khi chng ta khng bn con. Cc nguyn nhn t vong do tai nn ti nh ca
tr nh bao gm : chy n, ngt th, ngt nc, ng, hc d vt v b nhim c.

A n ton xung quanh ngi nh

 n d y in vo trong thanh nh a bo v h o c ln q u tm vi!

C a chn cu thang. t u v cui cu thang, bn cng c th chn nhng phng bn khng m un b tip cn.
H y lm m t t ghi nh tht to dn cu th an g v vic phi ng ca chn cu th an g tr c v sau khi ra vo.

Th ng rc. K ha thng rc hoc t thn g rc x a tm v i c a tr tr khng th lc li thn g rc. cc vt

nh ln trn cao hoc cho vo t kha li, khng b a bi trn sn , tr nut vo c th b hc.

Bt in. Dng bt nhng in khng s dng ti.

My d khi. Nu c iu kin, hy lp mt chic my d khi cc phng.

M , hng nm c khong 2000 tr em t 0-14 tui b t vong do cc tai nn

trong nh.

An ton trong phng tm

a s nhng trng hp tr ui nc l do b roi xung b boi hoc vng c nhiu

nc (nh bn tm). Tuy nhin, bn c bit rng tr cng c th b ngt th khi b roi
xung nhng vng nc rt nh ch khong 25-30 cm hay khng?

Cht ui l mt trong nhng

nguyn nhn tai nn dn n
t vong hng u trong
\tuit1-4.

m bo rng nhng vt cha cht ha hc nh thuc ty ra nh v sinh, nc git, du gi, ty trang, son
mng tay, dao co ru... c xa tm vi ca tr hoc trong t kha li.

Thm chng tron. Tri thm chng tron trong sn nh tm, chun b mt i dp cho b khi b n tui tp i.

B n h n n g l n h . T t b n h n n g l n h k h i a n g t m c h o tr . L u n k h a v i n c t n g li n u tro n g b n h c n n c
n n g , th i t k v i v n h o a s e n cao q u t m v i c a tr .

B n v s in h , s d n g n p v s in h v i k ch c p h h p v i b.

A n to n tro n g p h n g b p

Kha t lnh. Mua kha kha t lnh li.

B p. K hi n u n tr n b p g as, lu n q u a y ta y c m c a c h o , n i v o b n tro n g b k h n g th v i t i v k o x u n g .
K h a ga. K h a v a n g a s a u k h i n u n . S d n g d n g c b o r r b p ga.

L vi s n g . l vi s n g , l n n g , t g iao t h t l n q u t m v i c a tr , r t p h c h c m cc th i t b n y s a u k h i s

dng xong. Kha ga. Kha van ga sau khi nu n. S dng dng c bo r ri bp ga.

An ton phng ng/phng ring ca

tr

T thuc. T thuc cao qu tm vi ca tr v kha li.

m. Dng m thay cho ging.

An ton phng phng khch

 d v n h l h o a , k h u n g n h ... n g o i t m v i c a tr .

T re o ti vi l n tr n cao h o c k h a tiv i k h i k h n g s d n g .

B t c n h b n v n h n g n i th t c u n h n .

s dng chn ca b khng th t ng/m ca.

B&c quan trng nht kh bo m an ton cho ngi nh ca bn l phi quan st

b mi lc mi noi cng nh dy b cch t cnh gic!

H Y CH NG - H Y CNH GIC - H Y A N TON!

2.

A n to n i t

Khi ti cha 7 thng Indonesia (mt nc m pht trin tong ong VN nhng
lng t chim t trng ln h on rt nhiu), trong t khai c mt on nh sau:

ic Bn s n tr s sinh v nh bng phng tin g?

ic Bn trang b an ton cho phng tin i li cha?
Pha di in nghing, bnh vin c quyn t chi tr bnh nhn nu phng tin giao
thng khng m bo an ton!
Ngy ra vin, bnh vin qui nh c mt y t y xe ca bnh vin n xe gia nh, t
em b vo gh an ton, hng dn cha m cch t v ni t em, xong mi k giy cui
cng cho gia nh a em v nh.

L m th n o i xe t an ton?

S d c mt lot qui nh an ton nh trn l do nhng tnh nng an ton ca xe nh

ti kh, m ca t ng, dy an ton. Cch y lu ri, khi t m i xut hin phong
Ty, khi dy an ton v ti kh ra i, c mt s tai nn thm khc, trong tr b t ngi
pha trn ca xe do va chm mnh b v lng ngc (do lc ti kh qu ln so v i sc tr),
thm ch b gy c do tng tc ca dy an ton v ti kh. Gn y, ti M alaysia c mt
trng hp m li xe v cho hai con (4 tui v 2 tui) ngi gh sau, nhng khng c gh tr
em, tuy c tht dy an ton nhng do bn tnh tr em nghch ngm, b t m ca v b
ng ra ngoi. Nu bn sinh sng cc nc c lut v giao thng cht th nhng trng
hp nh vy cha m c th b truy t trch nhim, pht tin v nu v chng li d th cn
mt quyn nui con. Phng tin cng cng (taxi) c thng c gh tr em v nu khng
c th h s t chi ch ngi nu trong s hnh khch c tr em. Vy lut an ton khi i li
c tr em l nh th no?
V* Tr em di im 20 khng c ngi gh trn.
V* Tr em di im 20 phi c ci dy an ton khi ngi pha sau xe.
V* Tr em khi ci dy an ton m phn cho ca dy cao qu c th cn c booster Seat
(gh y cao ln).
n Di 4 tui phi c gh tr em khi i xe.
n Di 1 tui nn cho tr ngi ngc theo hng chuyn ng^1).
Khi c tr nh ngi trn xe, b m nn t child - lock^2) cho cnh ca pha em ngi.

3 . D y con v an to n
Khi bt u bit b, b rt ho hc trong khi bn li cm thy v cng lo lng. Bn lun
lo s b s b va p vo tng hay cnh t khi b, hoc b s ng t trn ging xung t,
hoc nu l l b c th b ra n cu thang v ng ln xung tng 1. m bo an ton
cho b, bn cn lm thanh chn cu thang v bc ht cc cnh t, gc bn nhn li. Tr khi
c ngi ln ngi cng, cn li th b s khng c b trn ging m ch c thoi
mi b di t. Cc vt sc nhn hoc qu nh cn c ct cao khi tm tay ca b
phng trng hp b s nht cho vo ming. Nhng th d v cng c ct vo noi an
ton. 0 in c bt np hoc a ln cao. Cc thit b in cng lun c m bo ngoi
tm tay v i ca b khi ang s dng. Bn cn chun b sn sng b khng gp bt c
nguy him hay tr ngi no trong vic di chuyn y ho hng ca mnh.
Hy dy b v cc khi nim c bn lin quan n nguy him, lun s dng cc t
thng nht v d hiu, mi hnh ng u gn vi li ni, biu cm v v d trc quan,
khng nn ch ni m khng i km hnh ng hoc v d c th v b s khng hiu, khng
hnh dung ra c.
trnh b b BNG, hy dy b v khi nim nng, bng cch cm tay b cho s vo
thnh ly nc m, s vo thnh bn ngoi ca ni cm in khi ni cm cn hi m m v
ni nng, nng qu ri rt nhanh tay b ra, km theo biu cm khun mt ca m hay

ting ht h v b NNG. Vi ln nh vy b s hiu th no l khi nim nng v nng

l nguy him. V sau ny, mi khi bn ch vo vt no v ni nng y con l b s c
phn x trnh ra v khng ng vo vt ny na.
Mi ln b b cng u, vp ng, kp tay... hy t t li gn b, b c thi gian cm
nhn ci au. Khi ti gn b bn hy m b vo lng v hi b con b AU v xoa xoa
vo vt thong ca b. Sau hy gii thch ngn gn cho con bit ti sao con li b au
(con b kp tay vo ca nn au, con b cng u vo tng nn au...) ri dn b ln sau
cn thn, trnh va vo tng, trnh cc cnh ca, i chm khi ng. Ln hon mt cht
bn c th dy b v khi nim CN THN, CHM... trong cc trng hp b chy
nhy, leo tro bn gh, cu thang...
Vi dao ko v cc vt sc nhn, hy dy b v khi nim t tay i km vi au.
Nu l bn hoc ngi thn b thong, b t tay, hy cho b xem vt thong v gii thch
ti sao b hiu. Hoc bn c th cho b xem sch, cc on phim hot hnh ngn ni v
vic ny. Cc in, dy in, thit b in ni chung bn c th s dng khi nim in,
in git i km vi au, c th cho b xem cc clip hot hnh nh ch chim b in
git...
Khi i ra ng bng xe my, xe p, nu b cn nh, hy lun s dng du an ton
cho b d b c mun hay khng. Hy ni v i con rng i ra ng phi dng du nu
khng con s b NG, AU. Khi b ln hn c th thay du bng ai an ton v lun lun
dn b ngi yn, khng th tay, th u ra ngoi khi i xe, khng a nghch, khng nghch
ca t v dy b s dng dy an ton khi i xe. Tuyt i khng cho b c c hi c
ng, a nghch khi tham gia giao thng v cc hnh ng ny rt... th v, ch cn cho b
th mt ln b s thch v i lm sut, trong khi cc hnh ng ny li c c K NGUY
HIM khi bn ang i trn ng.
C rt nhiu mi nguy him khc nhau v bn khng th lc no cng bn con
gip con khng gp nguy him. Dy con cch t nhn din nguy him v t phng trnh l
cch tt nht bo m an ton cho con. Tt nhin nhng v d ti nu trn ch l mt
phn ca nhng bi hc v nguy him bn dy cho con, nhng hy nh cc quy tc khi dy
con v an ton v thay i ty thuc vo hon cnh thc t cng nh cch ni chuyn ca
bn v i con.
Cc quy tc khi dy con v an ton:

ic Hnh ng lun i km li ni, gii thch v hnh ng.

V* S dng cc khi nim thng nht trong cc trng hp ging nhau.

ic Khi ni vi con, nhn mnh cc t bn cn con lu tm (nh AU, NNG...).

n Nhc i nhc li nhiu ln. C th ban u b khng nh, nhng nu bn kin tr v
nhc i nhc li b s hnh thnh c khi nim trong u v khi nhn thc tt hn b s
sm hc c cch t bo v mnh.

ic Khi ni v i con nn ni chm ri, r rng nhng khng qu to hoc la ht lm con

s. Hy lun gi thi bnh tnh v kin nhn. y cng l cch gip con bit cch gi
c bnh tnh trc cc tnh hung nguy him.
V* Khng c lm dng cc khi nim nguy him ni di con. Mt s cha m khi
dy cho con bit v khi nim NNG thng s dng nng lm cng c khin con
trnh xa cc vt m cha m khng mun con s vo (d n khng h nng). Hnh ng
ny c th c hiu qu ngay lc , tuy nhin nu sau b s c vo vt ny v bit
rng n khng h nng th b s hoc l b ri v kh hiu (ti sao m li bo ci ny l
nng, th no m i l nng thc s??), hoc l b s mt lng tin vo li ni ca bn (ln sau
bn ni NNG b s khng tin v vn lao vo s, nghch). V vy, tuyt i khng lm dng
cc khi nim nguy him ni di con.
Nu bn khng mun con nghch cc vt th hy ct chng i hoc gii thch r
ti sao bn khng mun con nghch chng.
Vv Dy con v nguy him v t phng trnh nguy him khng c ngha l bn s b mc
con sau , hy lun mt ti b mi noi mi lc v bn khng th bit c nhng nguy
him g c th xy n vi b.

4. A n to n v s* h i
Sau mt thi gian t i quan st cch ngi ln ni chuyn vi con tr v ngi ln ni
chuyn vi nhau trc mt con tr nhng noi i qua, ti c kt c mt s gch
u dng nho nh cc m tham kho:
Mt trong nhng nguyn nhn Ty h cho con i ng sm v nh ngm hiu th 20h
cc con nh ln ging v 20h ti chong trnh thi s m i bt u. Chong trnh thi s
Php l PG - 1 2 tc l khng khuyn khch cho tr di 12 tui xem. Nguyn nhn: th
gii ngy nay tong i hn lon vi chm git v tai nn trong cc bn tin, v tr em cha
cn tip cn vi nhng thng tin nh th. Ti sao? Bn c n cui s r.
Khi ngi ln ni chuyn vi nhau, v ngi ny tai nn, ngi kia cht, khng hong
Philippin, ng t sng thn hay on gin ch l mt ngi no b git ti quay d ra
ng.... h thng ni chuyn vi nhau khi khng c tr em bn cnh, c bit tr
la tui thiu nin 6 - 1 4 tui, ci tui t m v hiu k.
Ti rt t m v nhng hnh ng th ny v c hi nhiu m khc, th cc m gii thch
rng cc m mun duy tr s trong sng v ngy th ca con lu nht c th, con c trang
b cc kin thc v an ton t rt sm (100% hc sinh i hc bng xe bus, d ch m i 3 tui
cng bit ci dy an ton khi ln xe, v cng t bit mnh cha tui ngi gh trn ca xe
- t), cc con bit trang b kin thc t bo v mnh, t ng gi c thm ch thuc
men (vi cc tr b hen) cho mt ngy hc, cc con c hc v an ton khi i bin....
Nhng phn cn li ca th gii, ci phn khng khip ca thm ho t nhin, ca cht
chc v ca s hu hoi nhn tnh ca nhng c nhn in lon, cc m gi phn li v
cc con khng cn bit. Mt m c ni v i ti rng: con cn bit bo v nhng con khng
cn qu s hi vi mi th. Th gii qu rng ln v b m khng s s hi ca b m

lm cn s khm ph ca th h sau.
Tr c th nghe v hiu nhiu hn bn tng, tr t m v tr tng tng v cng
phong ph. V vy nhng thng tin to s khip m mt cho cha m th c th tng ln gp
mi ln i vi cc con. V nu suy ngm lu v su th liu nhng thng tin , nhng k
git ngi , nhng tai nn c th gip g c cho con: con khng bao gi ra
ng, con c nim ngi ln l ng s, con thy lm nhng iu ng s to tm
l hi hng cho ngi xung quanh cng hay hay????
Vi cc tr b hn, khi trong gia nh c ngi thn qua i, ti thy cc m bn ny c
nhng cun sch ring, gii thch ti sao ngi ta li m, ti sao phi cht, v cht xong th
i u. Thc t nhng khng qu kinh khng. khi con ngh v ngi b qua i ca
con, con khng nh n nhng hnh nh khng khip ca khc lc vt v m u c l - gic
b nh ca con khng c kh nng hiu c. Con s nh v b vi hnh nh ca nhng
ngy b bn con, khi b m b ra i, n mt ni nhiu my, v b s theo con, nhn
xung xem con lm mi vic v ln ln cng nh nhng lc con cha ngoan v con b pht.
v vic t thin, mnh i khn kh: Vi con ti dy th ny: con phi tt vi bn, bt
k bn y l ai, da mu g, mc qun o lnh hay rch, chn i giy hay i dp.... v i con,
khng c s phn bit giu ngho bt hnh v may mn. Con c chi m bn khng c,
con c th chia s. Con n m bn cha n, con c th hi bn c n khng v chia cho bn
nu bn mun. Bn v con, mi ngi u bnh ng v u cn tn trng nh nhau.
Cn vic t thin l vic ca ngi ln. n khi tr 8 - 1 0 tui ti s dy v may mn bt hnh. Nhng cng ch dng: bn qun nn mt ht, hay gi thi bay mt nh....
con hiu v gip khi kh khn thi.
V d v bo Philippines th bn ny, ring trng Php ng gp c 2
Container ln gi sang hi ch thp gi i Philippines. Vic ny l ng gp ca ton
b ph huynh ca trng, cc hc sinh hon ton khng bit v ch tham gia kha cnh
lao ng phn loi. Tt c cc ku gi ng gp gi v gia nh u c cho phong b kn
dn cn thn, hoc email vo ti khon ng k ca ph huynh. Hc sinh hon ton khng
bit. Ti khng bit nh th l tt hay khng na, hon ton ch l quan st ca t ny
thi.
Hm nay ni chuyn vi cc m th dng nh c mt tho thun ngm nh sau:
Tui sm nht c in thoi: 1 1 tui nu con i xe bus mt mnh, hoc 13 tui nu
con i cng cha m, hoc c ngi a n.
Tui dng tin ring: 8 tui (a th hai kh nng s sm hn v con th 2 cm
thy khng bnh ng vi con th nht)
Tui bt u gio dc con v np sng, thi quen, thi gian biu v tn trng ngi
khc: _ 1 tu i__

it Facebookl PG - 1 4 : Gii hn 14 tu i!!!!

Chng 6
T lp t trong ni

L con t trong gia nh, ti lun c b m v ngi thn cng chiu. Khi cn b
ti rt t ho v iu , v nh th c ngha l ti mun g c ny, khng phi lm bt
c vic g ngoi hc v choi. Sau ny, khi l&n ln, phi i mt v i cuc sng phc tp bn
ngoi, a tr quen c che ch v nung chiu l ti cm thy rt kh khn v yu ui
mi khi gp tht bi, s hi, t ti khi b&c vo th thch mi, bi ri kh cn tit ch cm
xc cho ph hp. Ngoi ra ti cn rt vng v trong vic nh. Tt c l do ti qu da
dm vo ngi khc. ci tui 20, tri qua nhng vp ng trong c tnh cm v cuc
sng, ti phi n lc rt ln thay i mnh, tr thnh mt ngi ln thc s, trng
thnh v c lp hon, thm ch n by gi d rt c gng, ti vn cha hon ton thot
khi thi quen li vo ngi khc. cng l lc ti t nh, sau ny nu c con, t s
phi dy con mt k nng v cng quan trng: T LP. Ti dy con tr thnh mt a
tr t lp ngay t khi m i cho i, d c m ru hay khng con vn c th ng ngon lnh
mt gic m di 12 ting, a tr ch cn n gi com l t gic chun b bn n, i ra
tay v ly gh, t x l nhng thc n, l a tr t ra mt, mc qun o, nh rng,
mang ba l khi i hc, l a tr bit gip m, a tr khi ng t ng dy, t gii

quyt khi gp mu thun &i bn b, a tr lun tm ti ci mi v mong mun c t

hon thnh th thch. Ti khng b mc con t xoay x& nh nhiu ngi lm t&ng,
ngc li ti to c hi cho con, trang b cho con nhng hnh trang con tr thnh mt
a tr c lp.
Trong nhng chng trc, bn thy chng ti chia s cch gip con ng v n
t lp. Chng ny s cp thm nhng k nng t lp khc bn cn hng dn con
c th tr thnh mt em b c lp v t tin.

I. K NNG TTRN AN BN THN

1. T i sao b n v con cn h c v ld n n g t tr n a n ?
phng Ty, cc m bu thng c hc phng php gip con t trn an (Self
soothing) v t ng (Self settling), thm ch c nhng kha hc ring v vn ny. Vit
Nam, khi nim h tr con t trn an hoc l qu xa l vi cc ph huynh hoc l b hiu
nhm thnh b m b mc cho con khc.
Tr khng t nhin sinh ra v i kh nng t trn an. Bn phi kin nhn trao cho b c
hi b t hc k nng ny, tc l khi b khc, ch 5 - 2 0 pht ty tui trc khi bc
vo tm hiu xem c chuyn g ri gip b d chu. Khi mt em b c th t trn an, b s
ng lu hn v quay tr li gic ng nhanh hn nu tnh dy vo gia m.
Vic h tr tr hc k nng t trn an bng cch p dng thi gian CH khng ch gip
b bit cch ng t lp m cn gip t bn thn b pht trin c chin lc ng
u vi kh khn. Nghe c v to tt, nhng ng l vy! Trong thi gian t xoay s mt
mnh, b s hc c cch lm bn thn bn rn, qun i s kh chu v bnh tnh li tc l
cha m ang cho php tr tham gia vo vic t chm sc bn thn mnh mt cch tch cc
v n lc nht. H tr mt em b t trn an tc l lng nghe b phn nn trong vi pht
b c thi gian tm thy ngn tay hoc ngn chn mnh, hoc t chi cng nhng chi
ca b nh treo ci, ti gi, xc xc, chn hoc a mt ln khm ph xung quanh... ch
khng phi ngay lp tc chy vo v xoa du con. H thn kinh ca tr c thit lp

ngay lp tc gim thiu nhng cm xc kh chu ca bn thn mt cch mnh m. Nhng

cc bc ph huynh thng c khuyn ngn chn con mnh t xoa du nhng cm gic
. Chng ta c dy ngay lp tc cung cp cho con ti gi, n, ung a, v v,
mng m v sau ny l pht v nh n nu con la ht hoc khc lc trong vng 1 pht
hoc hom. Chng ta c dy thc hin nhng hnh ng chng li bn nng lnh
mnh ca bn thn tr thot khi nhng cm gic ti t. V vy, con ca chng ta tch
t nhng kh chu ny, v thng c gng rt nhiu ln trong ngy gii ta nhng
cm xc , thng l bng cch th cc g&i hn ca cha m hoc lm lon ln d ch l
nhng vn nh nht. Nu khng th gii ta cm xc vo ban ngy, chng s lm phin
b vo ban m - Patty Wipfler, Din gi Kha hc iu chnh cm xc ca tr.
Thi gian mi sinh l thi gian tr ph thuc vo cha m nhiu nht. Tuy nhin, tr
s sinh cn c cho php lm mt s vic cho bn thn ngay t ban u. - Magda
Gerber tc gi cun Dear Parent: Caring fo r In/ants with respect. Cng trng thnh, k
nng t trn an cng quan trng i vi tr. Cc nghin cu cho thy nhng tr khng
c hc cch t trn an gp kh khn hn khi c s thay i mi trng v iu kin
sng. Nhng tr ny khi i hc mu gio, i tri h hay chuyn nh m i s kh thch nghi
hn.

2. Th*i im gi p b h c k n n g t tr n a n
Ging nh ly, b, i... tr cn thi gian luyn tp k nng cho thnh thc. V vy,
cng to c hi cho b hc sm bao nhiu th b cng c kh nng t xoa du bn thn sm
by nhiu. Bn c th h tr b hc k nng ny ngay t khi m i sinh, hoc i n khong
6 tun. Di mt tui, c bit di 6 thng tui l thi gian tt nht dy b cch t
trn an. Sau 1 tui, vic ny s kh khn hn rt nhiu.

3 . K th u t gi p tr h c cch t tr n an
Lm th no tr c th t trn an bn thn?

ic H tr b hc cch t ng (Chng 1)
n Khi b tnh gic vo ban m, p dng thi gian ch trong bng thc ng Chng
1 cho b thi gian t trn an mnh v ng li. Nu sau khong thi gian quy nh b vn
kh chu, hy ti kim tra chc chn rng b n. Sau b t ng li.

ic Khi tr thc v i hi s ch ca bn trong khi bn ang bn rn hoc ang

mt v tr khc. ng n v vi vng b b ln ngay, hy dng li ni hng con n
hot ng t xoa du bn thn. Sau khi xong vic, hy n v dnh ht s ch cho con.
V d, b c ngi trn sn nh gn m, bn ang bn lm vic g khng lin quan n
b. Thay v b b ngay khi b bt u gy ri v gi tn hiu b con ln cho bn, bn hy
trn an b bng li ni v ngn ng c th. c gng ni chuyn vi b thng qua nhu cu
mun c m quan tm ca b s gip bn c thm thi gian hon thnh nhng g ang
lm. Bng cch ny, b hc c cm gic hi lng bi s hin din ca m v m thanh
trong ging ni ca m hn l cn phi trong vng tay ca m. Bn gip b lm quen vi
iu ny t t nhng thng xuyn.

L in i
V* K nng t trn an cn ph thuc vo tnh cch bm sinh ca tr. Mt s tr gn nh
c c k nng ny ngay t khi mi sinh, mt s tr khc th cn c nhiu thi gian v h
tr ca cha m. Bi vy, khi gip b hc k nng ny, hy da vo tnh kh bm sinh ca b
a ra s h tr ph hp.
n D th nhiu cch nhng b vn khng th hc c cch t trn an bn thn, c
th do b cn qu nh, hy ch mt thi gian na v dn dn to c hi cho b chng t s
c lp ca mnh.

II. N P C H I C LP
Con em 15 thng, khng bao gi ngi choi mt mnh, sang nh hng xm choi th
cng phi c b hoc m ngi . Nu b/m ng ln i v th b s khc i v theo. C
ngy & nh vi b th bm b, b khng dt ra lm c vic g (M Trang My)
Em mun hi cc m cch dy con choi c lp trong mt thi gian nht nh. Em
sng & nc ngoi, lc sinh b c b ngoi sang gip. Gi b sp v nn s ch cn mi hai
v chng em. Ban ngy em phi chm con mt mnh. Lc con thc choi em mun tranh
th lm vic nh v nu n&ng, nhng con em quen c b choi cng nn thng khng
chu choi mt mnh, ch chu choi mt mnh lc mi ng dy trong thi gian rt ngn. Khi
khng c ai choi cng th b la khc. Nu mun con t choi c khong 45 pht th lm
th no? (M Tno Nguyn)

1. T i sao tr em l i cn c m t k h o n g th i g ia n cho*i m t m n h tro n g

n gy?
Choi mt mnh s gip tr:
Vv Pht trin k nng c lp.
Pht trin tr thng minh v kh nng tp trung. Choi mt mnh m khng c ngi
ln lm xao lng s khin tr phi ng no ngh ra nhng tr choi tiu khin cho bn
thn. Khi t choi, nu nh gp kh khn tr cng cn phi t mnh tm cch gii quyt
vn , cng ng thi tng kh nng tp trung khi tr c gng gii quyt cho xong kh
khn ca mnh.
Pht trin tr tng tng v s sng to ca tr. Tr c ngi ln choi cng
thng hay b ngi ln hng choi theo logic thng thng, nhng khi t choi th
khc, tr s choi theo cch m tr tng tng.
Vv Thch nghi vi mi trng m i tt hon v d khng gian no tr cng s ngh v tm
ra c ci g choi v khm ph.
Tri qua giai oan bt an khi xa cch ngn v nh nhng hon nhng tr lun c
ngi bn cnh.
Thi gian tr choi c lp l thi gian m th gin, hoc lm vic nh, to s cn
bng trong cuc sng ca m. Khi bn m i ch c mt a con th bn cha thy tm quan
trng ca vic rn luyn con t choi t khm ph, nhung khi c hai a con ri m khng
rn luyn np t ng, t choi th s rt thit thi cho con, cho m v cho c gia nh.

2. T p cho b cho*i c lp n h t h n o ?
Ni qua v vic b tr. Tr con thom tho mm mm ai nhn cng mun b. Cc con
cng rt thch c nng nu, m p v v. Tuy nhin, m p nhiu qu cng phn tc
dng. Mt a tr c b qu nhiu s cng ngy cng i hi, ng th i b ng, thc
th i b m i yn, b ng b nga kiu. Ngi ln thy th cng chiu, hoc s con
khc lt nh nn cng nhanh nhanh chng chng b sp, b lu vo c ngi m cng
khng dm t xung s sp go. V hnh ng y dung tng cho hai thi xu s hnh
thnh dn dn trong tr: 1) Thi quen da dm li vo ngi khc v 2) thi quen ch cn
nh nc mt l mun g c ny. Tt nhin khng c ngha chng ta khng b con to
no m hy b khi b vui v, khi v hoi, khi tm b, khi mun a b i tham quan, i
choi. Cng khng c ngha l t b tr th tc l khng quan tm n con, khng cng c
tnh m con. M ngi bn cnh con th th ni chuyn/choi vi con, u ym con, mt xa cho
con, khng phi l thi gian cht lng ca hai m con sao?
Theo cc chuyn gia th nn c khong thi gian b t choi trong ci. m bo an
ton v dy b v tnh k lut. Bi phm vi choi ca b ch trong ci, b s dn hiu
khi nim v cc gii hn. S hiu c rng c lc con s cn phi ngi mt ch choi,
ch khng phi i khp x xnh n n x xnh kia nghch tt c mi th v bt b m
phi chy theo con.

Cch rn np choi, c lp
Np choi t lp cn rn luyn cho tr t b. B con va phi, dnh thi gian con t
choi v t khm ph, nhng mt khi m choi vi cn th dnh ton b tm tr choi, ni
chuyn v giao tip v i con, khng va choi va c sch hay dng in thoi.

T 0 - 3 thng tui: Dy b k nng t trn an. Rn t ng v trong thi gian b t

mnh i vo gic ng hoc quay tr li gic ng b luyn tp kh nng t tiu khin ri.
Khi con ng dy, ng vi b b ln ngay, b t do khm ph bn tay bn chn mnh,
hoc vt treo ci... trong khong 5 pht khi tr c 1 thng tui, 10 pht khi tr c 2
thng tui. M c th s dng rm vn quan st c b m b khng nhn thy s c
mt ca m.
T 3 - 6 thng tui: y l thi im nu b cha t ng c th m cn phi luyn
tp tch cc cho b. Do thi gian thc ca b lc ny di hon, nn ngoi thi gian sau khi
ng dy, m hy chn mt, hai khong thi gian c nh trong ngy b t choi mt
mnh, c th c mt khong thi gian b choi trong ci v mt khong thi gian b choi
trn sn (m bo an ton). Thi gian choi c lp ty thuc vo thi gian thc ca b,
tng ln 10 - 15 pht theo thng tui. V thi gian ny nn c nh t ngy ny sang ngy
khc, to mt thi quen n gi l b c t choi.
T 6 - 1 2 thng tui: L thi gian con cn phi t ng c, bit cch t trn an v
c th t choi mt mnh. Thi gian ny mi ngy b c th t choi 1 - 2 ting trong ngy,
chia lm vi ln. vn cho b t choi theo thi gian c nh. V i nhng b n tm tui ny
m i rn luyn np choi c lp th u tin bn c th bn cnh tr trong lc tr choi,
nhng bn khng choi vi tr. n khi tr b qua s c mt ca bn tp trung vo choi

ci khc th bn c th trnh i, mi ngy tng 5 pht choi t lp. Nu b khc c th p

dng phong php CIO dy ng. Dy choi c lp khng th trnh c nc mt, thi
gian can thip tong t nh CIO. Gi cho b thng ip r thi gian choi t lp v thi
gian choi tng tc.

Sau 12 thng tui: B c th t choi c t 1 - 3 ting mt ngy. Lc ny c th thit

lp mt khong thi gian t choi c nh v mt khong thi gian khng c nh, do b t
chn mun choi lc no v choi ci g.
Sau 24 thng tui: Hy t t cho con thm thi gian t choi khng theo lch trong mt
ngy. Con c chn thi gian choi, choi ci g v choi nh th no. Bn cng tin v giao
cho con quyn t quyt cng gip ch cho con trng thnh mt cch lnh mnh, v con s
coi s c lp ca mnh l mt c n ch khng phi l mi e da.
To ra nhng tr choi rn luyn k nng hp dn i v i b, khng cn choi t tin
ch cn my ci chai, my ci l vi kch c khc nhau cng khin b say m c ngy
ri. V i choi, m hy la theo tnh cch v thng tui ca con chn ph hp.
Khng nn by qu nhiu choi cho b choi. Hy gia tng dn s hp dn. u tin c th
bn tr choi m khng c vt g sau gia tng s hp dn dn bng cch thm hoc
hon i s choi.
Khi con bn choi mt mnh, bn khng nn lm gin on v gy mt tp trung cho tr.
iu ny khng ch p dng cho tr ln m cn cho c cc b s sinh.
Trong qu trnh luyn tp np choi c lp, c th s xy ra nhng tnh hung m tr
cn s gip ca bn. Tuy nhin ng vi vng n bn con ngay m dng li ch
khut quan st xem tr c th t x l c vn ca mnh khng. Nu xy ra nhng
tnh hung nguy him n tr th bn cn can thip ngay, tuy nhin phng hn l chng,
hy to mt mi trng an ton cho con ngay t u.

B nh mnh rt thch c t choi, do mnh by tr cho b choi na. Nhiu tr choi

cng m, nhng c nhiu tr choi mt mnh. Nu b nh d&i 1 tui, bn c th dn bng
dnh xung bn, nn nh... b s rt thch t t ln. Hoc cho b mt chng ly giy, b t
mu, hay xp chng ln nhau choi nh choi bowlng... Cc k hn ch cho b xem tivi,
Ipad... Mo nh l trong nh c em b th xp gh nm ra, trnh b leo tro cao, bc
cnh bn gh, khng vt dng c th gy nguy him cho b & tm vi... nh thb s
an ton kh choi mt mnh. (M V Th Thu Hng)

III. GIAI ON LO s XA CCH CA TR

1. K h i n im
Giai on lo s xa cch xy ra tt c tr s sinh v tr bit i vi nhng mc khc
nhau. y l mt trong nhng bc pht trin quan trng ca no b v mt cm xc, xut
hin khi b bt u hiu ra rng s vt v con ngi tn ti ngay c khi chng/h khng
xut hin trc mt b.
c im chnh ca cc b trong giai on ny l b th hin r s bc bi, lo lng, i
khi tuyt vng khi b tch ri khi ngi bo v v chm sc cho b l m. B nhn thc
c rng m rt quan trng nhng b cha hiu ra c l m ch vng mt mt cht ch
khng phi vnh vin.
Giai on lo s xa cch c th coi l mt dng tun khng hong - wonder week, bi v
n khin em b lun lo u, bt an v bm m khng khip, iu cng gy ra s mt mi
rt ln cho m. Tin tt l ging nh cc giai on pht trin khc, giai on ny s qua i
(d kh lu) v c nhng chin lc gip cha m tri qua thi k ny nh nhng hon
ng thi h tr b cch vt qua ni lo lng v pht trin c lp hon.

Tui ny b nhn thc c ai l ai quen, cn m, yu m nn bm thi, con ngi

thuc loi linh tr&ng, lun c b m, nu b b li th s b i, b th d n tht,
l bn nng t thi xa ri. (M Della We)

2. Th*i g ian x u t h i n lo s* x a cc h
Giai on s hi xa cch xut hin sm vo khong 6 - 7 thng nhung mc va
phi. nh im ni lo lng ca b roi vo giai on 10 n 18 thng, gim dn sau 18 thng
v kt thc vo sinh nht tui ln 2.

3 . B i u h i n c a g ia i o n lo s* x a cc h
Di y l tm s ca cc m tri qua giai on lo s xa cch cng con.

Con em hcrn 7 thng tui. Khong mt tun li y ch i m, ng ni b, nhn m

nu n th c nhng m khut bng trong nh tm l khc. i khi ang choi khng
thy m, ng dy khng thy m, cng khc, phi m v v mi nn. (M Rom Vng)
B nh mnh ti n l ch c m, b b kiu g cng khng c. M tm b ng
tr&c ca nh tm p ca khc c. M ngi cnh, b thay qun o cho b m b khc
nh b nh. n kh. (M Mai Hng)

Lc trc b nh mnh khng bm m lm u, v m rt hn ch b, nhng khong

mt thng tr li y th bm m kinh khng. By gi b gn 11 thng, b b cng c
nhng phi nhn thy m, nht l chiu ti. Nhiu hm th b cho con ng m trn i
nhng khng thy m th con cha khc ngay m i tm khp nh, t cc phng, toilet,
nh bp, c ng ngc mi khng thy th s khc m ln. B cng d cng khc to... (M
L Th Vn Anh)

B nh mnh my hm nay cng bm m kinh khng. Lm g con cng ng sau

lng tm ly qun m, m i 1 bc con theo 1 b&c, tay vn tm cht qun m, khc lc
i b bng c mi thi. M nh m no ni ng l thi k ny con rt tnh cm
vi m, m ang ngi con chy li sau lng qung tay m chm ly m, u p vo lng
m, thch nm gi u ln bng m, ng tay cng phi s& s bng m mi yn tm, thy
con vy li thomg gh. (M Nguyn Th Thu Tho)

4. C ch gi p con v*t q u a g ia i o n lo s* x a cc h ?

C hun b tinh th n
y l thi im k nng t trn an ca b s c t dng v. Nh ni phn I,
hy s dng ging ni v ngn ng c th ca bn khi con i m b. Nu b c choi 5 - 1 0
pht ri i m b m m chy ra b ngay th b s ngh rng c khc l m s n v b.
Bn ch nn ngi bn cnh cho b an tm v ni: M y ri, con t choi nh v ly
cc chi, to ra cc m thanh sng ng nh lc hng b. Mun b chp nhn vic
khng nhn thy bn trong mt khong thi gian nht nh th cn phi b hc cch t
chi m khng bm ly m trong cng mt khng gian trc .
Khi trong mt phng, d bn ang lm mt vic khc cn con ang t chi th thnh
thong hy p li nhng m thanh ca con vi m lng vui v, t tn.
Rn luyn cho con k nng chi c lp ngay t khi m i sinh. Con bit chi mt mnh
cng s c giai on lo s xa cch nhng b s d dng thch nghi v i s vng mt ca m
hn.
Dy v tch cc chi trn tm, a vi con con bit rng d khng c mt m y
(V m ly tay che mt ri hoc m trm chn kn ri) nhng m s tr li trong chc lt v
m s bn con.
Khuyn khch b, ng b hoc nhng ngi chm sc con to lp mt mi quan h tin
tng vi con, con bit rng khi m khng cnh th b vn c th vui a cng nhiu
ngi khc.

Chin l c k h i bn vng m t khi t m m t ca con

Tp cho b lm quen vi s vng mt ca m
Ngy 1: Sng - chiu - ti mi bui bn hy i vng 5 pht. Trc khi vng mt, hy
dng ging iu tch cc v vui v gii thch cho b hiu v sao m cn ri i mt cht.

Thng bo thi gian m cn i v t bn cnh b m t chic ng h, cho b nghe ting

chung ng h. Sau , trc khi i ra ngoi, m ni cho b rng khi no ng h ku th
m s xut hin. Tuy tr con khng c khi nim th i gian nhng c khi nim m thanh v
hnh nh. N n hy ch cho con l khi kim ng h ch n ch ny, hay n ku binh binh th
m v.
trong phng, b d nhin s khc nn tt nht hy i xa m t cht trnh b lung lay
tinh thn. Sau khi nghe ng h ku, lp tc n ca v ni v i b: Ht gi ri, m y
r i : Ch 10 giy ri m i i vo.
Khi i vo nu b vn cn khc, bn h y li gn ngi bn cnh b, xoa lng cho b v
th th tm tnh cng b, gii thch li m t ln na cho b hiu. Khi b nn khc th m hy
dnh th i gian khen ngi b: Con t choi rt ngoan ri cng b y tr choi nh lc
hng b.
N gy 2: Sng - chiu - ti tng thm thnh 10 pht. Nu b nn khc trc th i gian
ng h ku, hy khen ngi b khi va xut hin trc m t b.
Cc ngy sau tng thm m i ngy 5 pht, ti a 4 0 pht v i b di 10 thng, 60 pht
vi b trn 10 thng. Nu b nn khc trc th i gian ng h ku, bn c th khen v
thng cho b nu bn thy cn thit.
Tip tc thc hin k hoch cho n khi b c th t ch oi nh bnh thng. Trong th i
gian luyn tp, bn c th nh m t ngi thn khc trong phng cng b nu bn khng
m un b li m t mnh. Tuy nhin, hy nhc nh ngi khng b, nng b m ch
c trch nhim quan st m bo an ton cho b m thi.
Lu : LUN G I N G LI H A VI CON. Nu bn hn ng h 5 pht th ng 5
pht sau bn phi c m t trong phng v i b.
Khi bn cn phi i khi tm m t b nh i v sinh, nghe in thoi, nu com ... hy p
dng k hoch vng m t trn, nh nhng gii thch 11 do bn cn i ra ngoi v t ng
h v i th i gian h p l. Nu sau khi ng h ku m bn vn cn bn vic, hy c tm
ngng cng vic m t cht vo ch oi v i con sau li hn thm gi. Sau khi xong hon
ton cng vic hy vo v khen thng b. TU Y T i KHNG C B I LC B
KH NG , TR N B I HOC I M KH NG BO TR C CHO B , iu s nh
hng nghim trng n lng tin ca b v i m v cng lm b bm m hon, khng m
i u c v s m i m t lc no khng bit. Nu b khc khi m i ra, c th bo cho b
bit l bn u: M y, con ngoan nh, khi no chung reo m s vo v i con v khi
i vo th KHNG BAO GI c qut b, hay to ting, hy dng m thanh tch cc.
Nu nh khng c vic bn rn, hy dnh cho con tht nhiu th i gian cht lng,
cng ch oi cc tr choi v i con. Nu m phi i lm , hy dnh th i gian trc khi ng m
v trc khi i lm ni chuyn v i con v m t ngy ca m v m t ngy ca con, gii
thch l do v sao m cn i lm . Lun s dng ging ni vui v b nhn nhn s vic theo
hng tch cc. Khi i lm h y ngi trng b b b ra ca cho tm bit m, c th
b s khc nhng ri dn dn con s hiu v coi nh l m t thi quen hng ngy.

IV. TM QUAN TRNG CA NEP s in h h o t

Bn c th d dng nhn ra, xuyn sut cun sch ny, chng ti nhc rt nhiu n
tm quan trng ca N P SIN H HOT - THI QUEN. M t a tr khng bit tip theo s
th no, hm nay v ngy m ai ra sao thng hay lo lng, bt an nn m un c che ch v
da dm vo ngi khc. Ngc li, s an ton v bo m gip tr cm thy t tin v
m un c t lm m i vic. Bit trc nhng s kin s xy ra ni tip nhau trong m t
ngy, bit trc mnh s n ch iu g lun gip con (v c b m) cm thy an ton.
Thi quen cng thc y trch nhim. Khi m t a tr hon ton quen thuc v i trnh t
sinh hot ca m nh, b s m un thc hin n m t cch c lp.
Khi cn b, con s c np sinh hot theo E A SY hc cch t ng v n c gi gic,
trnh t trc khi i ng (m, c th l c ngy) (Chong 1). n tui n dm con s c
gii thiu Trnh t sinh hot trc v sau khi n (Ra tay, ngi vo g h n, n xong ra

tay. Ln hon na th gip m chun b v dn dp bn n, lau bn...). Khi i hc, con s

c g i i thiu trnh t trc khi i hc, khi tm , khi choi tr choi... Trong m t ngy, con
s lun c gii thiu m t trnh t sinh hot nh bng trang bn.
Thc hin theo cc trnh t ny trong th i gian di s gip tr t gic bit c bui
sng sau khi ng dy cn lm g, n ba n cn lm g, sau khi n xong cn lm g v t
gic thc hin cc cng vic phc v bn thn v gip b m trong kh nng ca mnh.
Tr trn 2 tui c th c nhiu th i gian khng c nh quyt nh xem m nh c t
ch oi h ay gip m. Tuy nhin, khong th i gian ny vn cn phi theo m t lch sinh hot
chung cho c ngy. l gii hn con khng qu lm dng quyn hn ca m nh hay cn
gi l t do trong khun k h .

Thi gian

7 " 8h

Ng dy, th gin, thay qun o

8-h

n sng, gip m dn bn, k chuyn

9 - oh

Tr choi bt chc (v d nu n, lm bc s) hoc gip m lm vic nh hoc

t choi

10 - n h

Ra ngoi do choi, th vin, b boi, cng vin, nh th, gp bn b, siu th

11 - 11.45I1

Tr choi vn ng

11.45 - 12.15I1

n tra v gip m dn dp sau ba n

12.15 12.45I1

T choi (khng xem ti vi)

12.45 1 0 nnVi

Hc tp/Nghe k chuyn

1300 15.00h
1500 15.3011
1530 .ooh
16.00 i7.ooh
17.00 17.3011
17.30 i8 .30h
18 .30 .ooh
19.00 .ish

Ng ngy/ Th gin

Ba ph sau gip m dn dp

V hoc nghch th cng (t st, thi bong bng...)

Choi ngoi tri

T choi xp hnh, xy nh hoc t khm ph

n ti, gia nh t hp, ri gip m dn dp

C nh cng choi vi nhau, dn dp sau khi choi

Mc pyjama, nh rng ra mt

19-15 19.3011

K chuyn trc khi i ng

!9-30h

Ng

V. KHCH L BN NNG T LP CA CON

H y lm g o n g cho tr
Ngi ln l tm gong tr noi theo nn cc thnh vin trong gia nh hy cng
nhau th hin s c lp ca chnh mnh. Th tng tng xem con s thy k cc th no
nu m phi lm ht vic nh trong khi b nm c bo? Hay m phi ly cc nc cho b
v b ang bn xem bng ? B s ngh vic t chm sc mnh hoc vic nh mnh khng
cn t lm cng s c ngi khc lm cho.

Quy tc k h en th n g
Khi b hon thnh cng vic no , m hy khen ngi v ng vin b, cho d b ch
hon thnh mt bc trong c mt chui hnh ng th cng l mt s n lc rt ln ri.
C thi tch cc, chn thnh khi khen con: Su nh rng sch qu, Cm n con
ct dp cho m nh, 0 Su dn chi gn gng cha ka, Con i v sinh ng ch ri,
gii qu... Vic khen ngi s gip b cm thy vic lm ca mnh c ngha v khuyn
khch b tip tc hon thnh tt hn trong nhng ln sau.
Tuy nhin khen ngi qu nhiu li khin b i hi lun nhn c li khen d lm
khng tt v khng mun th nghim th thch m i v s s khng lm tt c
khen, v th thay v lc no cng ni: Con gii qu c th ni: Con thy mnh c gii
khng?, Con ngh mnh c th lm tt hn khng?, Con c th th theo cch ny c
khng?, Con c th t mc o tt c cc ngy trong tun... c khng?, khi b lm tt
trong mt chu k nht nh, hy khen thng b bng hin vt nh mt mn chi m i
hoc bng hot ng m b thch nh i tham quan thy cung.

K h u yn kh ch b th a m gia cng vic nh

Lm vic nh khng ch c ngha gip b m m cn c ngha dy b hc cch
chu trch nhim vi nhim v c giao. V d khi dn bn n, hy bt, a ca b

trong tm vi v giao cho b nhim v dn ca mnh ln mm hoc ln bn. Sau khi b

n xong yu cu b mang i ct, vi b ln c th yu cu b ra chic bt na.
Sau giai on wonder week 55, tr s c bc pht trin m i l thch bt chc ngi
ln lm vic nh, thch c sai vt. Hy coi l c hi tuyt vi pht trin s t lp
cho b. ng s bn, ng s ba bn, ng s phi mt thm thi gian dn dp, ng lo
b gp nguy him, hy to iu kin cho b tri nghim k nng t chm sc v gip cng
nhiu cng tt. T 1 - 2 tui b ch c th gip c nhng vic n gin nh b rc vo
thng, hoc ct giy, xch ti h m, hoc ch c th gip mt phn trong c qu trnh.
Khng sao c, ch cn b t ra yu thch vi cng vic v c gng hon thnh l b xng
ng nhn c huy chng chin s chm lm ri.

Khi b c khong 2 tui, cha m c th thit lp thi quen lm vic nh cho b. Tc

l khng phi nh b lm gip na m yu cu b hon thnh cng vic c nh sn
m i ngy, c th l vo khong th i gian nht nh cho b quen np. H y s dng bng
cng vic cho b, nhc nh b nhng vic cng lm trong ngy, ng th i s dng h
thng tranh dn (sticker) hoc nh du b t m nh ghi cng m i khi hon thnh m t
nhim v. Bn c th giao hn v i b nu c s sticker c nh th m s thng. iu
ny kch thch hng th ca b khi lm vic nh ng th i cng t r cho b thy con cn c
trch nhim v i cng vic ca m nh, phi hon thnh n th m i c dn sticker v nhn
thng.
M U 1: CY B NGOAN

Mi ln b ngoan s c dn 1 hnh ln cy, khi ... hnh (b m t quy nh) trong 1 tun hoc 1 thng b s c
thng.

M U 2: TU N N Y M N H C NGOAN KH NG N H ?
Th

Th

Th

Th

Th

Th

Ch

N h t

Ng dy

n sng

n tra

Gi choi

Khi i ra ngoi - f

Nghe li b m _J

Gi ng *
Hm nay mnh c ngoan khng

&

nh

Nu bn yu cu con t dn dp, sau khi con lm xong, nu cm thy vn ba bn,

tuyt i khng c quay li dn trc mt con. iu s lm tn thcmg lng t
trng v khin b t ti.

K h u y n k h c h con n i ln q u a n i m ca m n h . Cho con th y r n g con l

m t a tr n g g i b n g cch t n tr n g tu y t i k h i g ia o tip vi. con
V Ch n s thch ca con, ni chuyn v nhng g con thch v khng thch, v
nhng g con ang lm /choi, a ra nhng gi gin tip bng cch t cu hi v con
t quyt nh.
Khuyn khch con chia s: H ay to thnh m t thi quen gia cha m v con ci l
c m t cuc ni chuyn nho nh vo m t th i im trong ngy. b ni bt c iu g b
m un v m t ngy ca b v tho lun nhng vn m b quan tm .
Lun lng nghe chm ch nu con m un tham gia vo cu chuyn ca b m, nu
thy khng ph h p ng phn bc trc tip m hy ni nh l: l m t kin rt tt,
nhung...
n Khuyn khch con a ra gi v i nhng nhim v nho nh trong nh, v d nng

bnh trong khun no, ly a g cho m n xo, thi m ing da chut to tng no... iu ny
s nui dng s t tin cho tr.

B n d y con c lp - k h n g p h i ch k
Tt c chng ta u cn n tnh yu, s tn trng, nim tin v s an tm . Nhng iu
ny c th t c thng qua giao tip x h i v i ngi thn v bn b.

T do tro n g k h u n k h
Tr cng ln cng c to iu kin th hin s c lp ca m nh bng cch c trao
thm nhiu quyn lc. Nhng vn lun c nhng gii hn. V d con c quyn m c bt
c th g con mun, k c ch m c bm khi trong nh nhng khi ra ngoi ng con phi
n m c chn chu. Con c quyn n qu vt, nhng ch vo ba ph. Bit c gii hn
ca mnh, khng lm dng s t do v bit dng li ng lc cng l cch bn dy con
tr thnh ngi c lp.

S b n ch n l n g l c cho s n g to
T h i gian choi m t m nh c th con chn ngy nhng choi v nhng tr choi c
sn, nhng ng vi vng m ua choi m i h ay by cho con qu nhiu tr mi, hy con
th sng to nhng tr m i t nhng choi c.

K h u y n k h c h con th a m g ia n h n g t h n g h i m mi.
ng vin con nu con tht bi, con hiu rng hon ton n nu nh con tht bi v
cn th li.

VI. K NNG T CHM SC BN THN

K nng t chm sc bn thn l m t k nng quan trng b tr thnh m t a tr
c lp. Tr cn nghim tc hc k nng ny c th xy dng lng t tin v hiu ngha
ca trch nhim v tht b i . T khi cn rt nh, hy khuyn khch cc con th t lm
cho mnh m t iu g , con bit rng s n nu con m c sai lm . Ging nh khi tp i,
con s ng nhiu ln trc khi i vng, con cng phi tht bi rt nhiu trc khi c th t
n, t m c ...
Nhng k nng ny tr khng t nhin m c, cc con cn c cha m ch bo v
khch l. Di y l bng danh sch gi nhng k nng t chm sc bn thn theo
tui, bn hy da vo bng ny h tr luyn tp cc k nng cho con mnh. N n nh, s
pht trin ca m i a tr l khc nhau, v vy hy nhn vo con, quan st tnh cch v s
pht trin ca con xem con c th lm c iu g trc.
Tui

K nng
Ung nc t cc nh
T n
T ngi vo gh

1-2
tu i:

T chn choi v t choi

Ci giy, tt v m
Ra mt
B rc vo thng, b bn vo chu git
Ct giy, dp, qun o vo noi quy nh
Lau bn khi lm nc. Lau nh
Ct choi
i giy (khng buc dy), i tt
Ci qun, o. Mc qun, o (cn cn tr gip)
nh rng
Ra tay

Chi u
Chun b v chn i hc, i choi, t eo ba l
T i ln xung cu thang
Vn np l, vn vi nc
Gip b m vic nh: Dn/ct bt a (bng nha) trc/sau khi n, nht rau,
ti cy, gp qun o
Cc k nng 1 - 2 tui cng li
T mc , c th vn cn cht s tr gip vi nhng loi ci khuy
T tm (c s gim st ca ngi ln)
Phn loi git, phn loi tt, gp qun o

 i nu gn ging

34

tu:

Tham gia nu n cng m (o lng lm bnh, nh trng, vo go, xp nhn

pizza...)
nc t ly bnh vo cc v ngc li
T chun b mt ba n cho bn thn (t nhng n c sn)
Hon thin k nng t i v sinh, bit git nc...
Tham gia vo vic nh nh mt thnh vin c trch nhim...
Tt c cc k nng 1 - 3 tui
T gi u
Tham gia tt hn vo vic nu n: c th dng dao (an ton) ct, thi mt s

4 -5

tui:

thc n
T gi in thoi, t i n mt s a ch
S dng my git
Tt c cc k nng 1 - 4 tui
T mc m khng cn bt k tr gip no.
Tm c lp
Mc ph hp vi thi tit

^
^

tui:

Buc dy giy
Ra bt

Dng l vi sng (c s gim st)

Tham gia nhiu hn vo vic nu n
Tm hiu v trng hp khn cp, cch gi cp cu
Tt c cc k nng 1 - 5 tui

Khi bn lm b t c vic g tr c m t tr cng nn cho con b it l do v cch thc hin

n. V d, khi bn nh rng, h y cho con xem v ni: Thc n lm rng bn, m nh
rng cho rng sch s... nh ht nhng ci b n i ri ny, khng nh rng l rng b con
su bn n cn y, au lm , khng n, khng ng c u . ... Sau , bn h y cng nh
rng v i con... V ic gii thch c l do ca h nh ng quan trng hn kt qu ca hnh
ng y.
Tr c k hi c th t thc hnh k nng, tr cn tri qua qu trnh cng hnh ng v i
cha m . Cng dn ch oi, cng dn bn n, cng r a tay, cng nht rau... Cho tr c hi
c cng tham gia v i cha m v khch l tinh thn h p tc ca b bng nhng t ng tch
cc, trnh s a sai cho con bng t n g ph nh v d: Khng phi, th n y sai ri, khng
ng, phi th n y c ...
Khng phi lc no cng c th i gian i con t lm vic. T rong nhng trng
h p eo hp thi gian, b n h y gii thch l do, v d: H m nay m nh m un h c r i nn m
gip con m c , con t chn giy v t i nh, khng th n l p ht gi n sng m t .
Tr nh rt thch b t chc nhng hnh ng ca ngi l n nn b n h y to c h i
tr lm nhng vic n y khi tr m un cho d c th sau s l m t b i chin tr ng cn
dn dp. V d kh b thy b rt nc ung, b cng mun c lm nh th, ng v s

con lm n&c ln sn, ln ngi m khng cho con lm hoc kin quyt lm h con.
iu v a khin b cm th y c ch v m ong m un ca m nh khng c cha m thu

hiu v sau ny cn khin b t ti v khng m un th sc vo bt c vic g v b nh hnh

suy ngh: Con khng th lm c hoc: Con lm chc chn s hng vic . T h > sai >
lm li l con ng ca tri thc. ng l kh kh khn cn bng gia vic b t hc
cch chm sc bn thn v gii quyt v s rc ri i km nhng khi chng ta thc s t
lng tin vo cc con th kt qu s ng kinh ngc. V vy, thay v s t, s bn, s nguy
him , s dn dp nn ngn cn con th hy ng vin con rng Con c th . Khi b hon
thnh vic no hy p dng quy tc khen thng nu trong cun sch ny.
Choi c lp c coi l k nng t chm sc bn thn quan trng m bn cn phi
hng dn cho b.
Trong cc k nng chm sc bn thn th k nng t m c qun o l kh v phc tp
nht.
Tr s hc ci trc khi m c , v vy v i cc loi kha dn, kha ko, cc bm h y
cho b thc hnh thnh thc vic ci chng.
Tp i giy l d hc nht. Cho tr 12 - 18 thng thc hnh u tin, s dng cc loi
giy c quai dn hoc cho b tp i ng, cc loi dp. Sau khi thnh thc v i quai dn, hy
cho b th luyn tp v i kha bm sau m i n buc dy giy.
Trc khi tp m c vy/qun cho b, hy b gip m khi m m c nhng
cho con. V d khi con cho chn c vo ng qun m hy nh con gip ko qun ln.
Ban u hy chn cc loi qun c tht lng v ng qun t ong phn nhau tr c th
phn bit c u l ch cn cho chn vo. Tr c xu hng cho hai chn c vo m t ng
qun v th hy tp cho b m c vy v ko ln thnh thc trc, sau tp m c bm > qun
i > qun di. S dng cc loi qun ng rng b cho chn vo d h on. Ban u mc
qun sai c th khin b bc bi, hy i xem con c th t ci ra c khng, khi no b
cu cu m th bn hy ra gip b ng th i hng dn b cch m c qun ng.
n trn 2 tui b m i bt u c kh nng t m c c o. Ch yu l o chui u.
H y chn chic o rng, ban u hy tri chic o ra sn, ch cho b cch chui u vo t
di ln trn, hoc tung o ra b c chui u vo, sau gi thng tay o b c th
chui tay vo d dng, chic o cng rng th b xoay x cnh tay cng d c th chui vo
tay o. Khi b thun thc v i o rng, cho b thc hnh v i o va ngi.
Cc loi cc bm , ko kha, nht l ci khuy l rt kh i v i b. V th m c th s
dng cc loi m hnh cho b thc hnh trc, ging nh m t kiu va hc v a choi.

VII. T X L TNH HUNG

Ti rt hay b gi l m mn v khng con dy, xut xoa khi con ng hay khng can
thip khi con b bn cn hoc tranh choi. C th h ng! Nhng mt a tr t khi bit
b bit rt kinh nghim khi b ng, ng t ng dy, bit t v khi b bt nt v gii quyt
n tha khi tranh ci v i bn liu c phi do kh nng thin bm hay chnh l thnh qu
t s dy d ca cha m? Cu tr l i ty thuc vo bn.

1. K h i con b n g
nh cha ny l cu ni ti lun c nghe thy vo ngy b khi b ng nhng ti
khng bao gi s dng cu ni v i con. Ti sao con chy qu nhanh nn b vp u vo
cnh bn th li l ti ci bn? Ti sao khi con khng chu i dp nn khi i trn sn tron b
trt chn th li l ti ci sn tron? Ngi c li l con, v sao li bt nhng vt khng
th thanh minh s trong sch chu trch nhim? Ti mun v cn con hc c cch t
chu trch nhim i vi li lm ca mnh gy ra.
u tin ti dy con cch t bo v bn thn. Sau , mi khi con ng, da vo ting va
p nh gi tnh trng nng - nh ca c ng. u tin lun l quan st xem con c
t ng dy c khng, nu con c ngi n v ti khch l con: Su ng dy no,
Su rt dng cm m - m xem xem con c t ng dy c khng no. Sau khi t
ng dy, nu con vn tip tc mu mo ti s nh nhng gii thch cho con bit rng ai l
ngi chu trch nhim cho c ng va ri: Ti con chy nhanh qu nn b ng y, ln sau
con phi cn thn nh. Ri thi, chuyn sang ch khc hoc con t suy ngm. Nu
con ng au, ti vn khch l con t ng dy ri s ra xoa du vt thong cho con, va xoa
ti va gii thch l do con b ng km thm nhng cu tru chc nh nhng bn qun i
ci au: Su khng cn thn nn b ng y. Ng vo em tng lm em tng au qu. C
khi xc mt tng ca m ri y! Th l bn qun au, chm ch d xem c ci vt xc
trn tng khng.
Ch l mt c ng thi, rt on gin, nhng dy con cch t ng dy v t nhn nhn
li ca mnh c li ch:
>v Con hc cch t chu trch nhim vi nhng vic mnh lm, hc c v lng t
trng.
Vv Bi dng tinh thn t lc ca bn thn: Khi con vp ng, con t mnh ng dy.
Sau ny, khi con gp tht bi trong cuc sng con cng s c dng kh ng ln lm
li t u.
n Bi dng dng kh vt qua kh khn: Khi m i tp i, tr thng b ng, c nhiu
b v th rt s i, i c vi bc l bm cht m s ng v m th chm chm dng mi

cch bo v con khi b ng. Nhng bn Su khng th, bn dc m dy cch lm th no

bt b ng, c m khch l t ng dy v i tip nu nh b ng, c m khen nu
ch ng i v khm ph. Hon 10 thng bn bit i v hon 11 thng bn c th chy ln
dc v xung dc thon thot, nu c s b ng th liu bn c th c nhng bc tin
nhanh nh th khng?

2. K h i tr b b n bt nt
Thng thng khi b bn bt nt, cha m thng d dnh v an i con rng: Khng
sao, bn a con thi m hoc bn khng c con chp nhn iu . iu bn lm
khng sai, nhng cha . Nu ch dy con t an i mnh, sau ny khi b bn nh, con
cng s ch bit chu au v khng khc m khng c hnh ng g ngn chn bn. i vi
nhng b nhy cm, y c th tr thnh mt tr ngi v tm l cho b, khin b ngi tip
xc v va chm vi bn b. Tuy nhin, nu bn dy b phn khng bng cch nh tr th li
khin con c t tng bo lc, lun phi n ming tr ming trong mi tnh hung.
Bn c ngh rng, nn dy con cch t v? Mt a tr bit cch t v s khng s b
bt nt v cng khng c tm l n thua n cng, ch on gin hc cch x l tnh hung
ngn chn bn thn b au v cng khng lm tn thong bn.

Cch dy con t v trong tnh hung b bt n t

Nu bn c mt khi con b nh. Con chy ra mch, an i con xong NGAY LP TC
bn hy dy con cch phng b. Nu con cha bit ni hy dy con s dng hnh ng, nu
con bit ni dy con s dng hnh ng km l i ni. Nu nh con b bn bt nt lp,
yu cu c gio ca con hng dn con NGAY SAU KHI b bn bt nt. V d, khi bn Su
c 19 thng i hc b mt bn ln tui hon cn tm c tay. Khi c gio thng bo cho ti,
ti c yu cu c nu ln sau con b bn cn, sau khi an i con c hy NGAY LP TC dy
con t v bng cch, khi bn n gn c du hiu mun cn con hy a tay ra ngn bn v
ni: Khng c cn t, v nh, ti li dy con mt ln na, d khng cn thit lm v c
khi b c th qun mt ri. Kt qu l sau khi dy, ln sau khi bn c nh cn Su, Su
c hnh ng gi tay ra chn bn li, bn thy b chn cng tiu nghu v t cha thy
con b cn li.

3 . K h i tran h chp v*i bn

Khi thy con ang tranh ginh choi vi bn, b m thng lm g? Thng l hai
bn b m s chy ra v khuyn nh hai ng s ri, c nhng trng hp hai ng
s ra v khng h hn g, nhng c nhng trng hp chnh s can thip ca b m li gy
ra s m c cho c hai bn.
Khi i n con trng mm non, ti gp hai trng hp sau:
Trng hp A: Hai bn cng tn Mo lp 2 - 3 tui tranh nhau ci tai nghe ca bc
s, m bn Mo BC chy ra bo bn nhng cho bn Mo LC v mnh cn i v, c gio th
chy ra bo Mo LC hy cho BC mn mt cht v Mo BC sp i v ri. Kt qu Mo LC
vn gi kh kh chic tai nghe, cn Mo BC th bc tc trc khi v cn nh cho Mo LC

mt ci vo u.
Trng hp B: Bn Su v ch Mo cng tranh nhau mt ci t choi, hai bn chy
ra cu cu ph huynh hai bn. Hai m u gii thch rng y l vic ca con, con t gii
quyt nh, ri hai m i ra khi phng cho hai bn t x l, thnh thong ng vo xem c
nguy him g khng. 10 pht sau thy hai bn ang choi cng nhau rt vui v.
Mi cha m u c cch gii quyt v l l khc nhau, nhung tr cc tnh hung nguy
him n tnh mng v bt kh khng, khi con gp phi vn g, xin cc ph huynh ng
chy n v gii quyt h con ngay tp l, hy dng li v ch i xem con c th t gii
quyt c khng. Nm pht i v i bn c th chng l g c nhng v i tr no nh b ca
con, Nm pht c th l c mt bc tin di v tr thng minh, k nng v s t tin.
Trn y ch l mt vi tnh hung cc b t o - 3 tui c th gp phi, con cng ln cc
vn con cn phi i mt s cng nhiu v phc tp hon m trong khun kh mt
chong ca cun sch ny khng th lit k ra ht c. Tuy nhin, s tin tng ca cha
m, v s c lp c rn luyn t khi m i sinh s l tin tt con c th ong
u v i kh khn v chp nhn th thch.

HI:
Cho bn.
Mnh m un hi kin bn mt cht c c khng? X in li v m nh l con
trai nn ni nng khng kho lm , nu c g mch lng bn b qua nh!
Con mnh 6 thng O ngy ri, mnh v m b cng to mt gc cho*i cho b.
Chi tit l c m y ci tranh dn kch thch th gic treo lng lng, 1 ci gng, 1
ci r trong c m y qu bng nha m u sc, m y khi g hnh th, 1 xe t i
v pha tr*c, trng, 3 ci hp rng to nh, cnh cn c 1 ci thm bn
trong mnh ht m ung v m y ci cc nhng con khng hng th lm vi
ht mung.
Gc cho*i ca m nh c v khng hiu qu lm v m nh thy b khng b
chm ch chi hay c*i g c, b t ci c phi v bun chn khng? hn na
m nh gi ci g ra th con khng nhn m ng ci khc, m nh li nng theo
con nhng b vn quay ngot i.
Nh mnh lc no cng c ngi cnh con sut c phi l nhiu qu
khng (m v b chu nh)?
M y m nh c c bi ni v vic nn tp cho con chi t lp con
cn c khm ph v sng to theo mnh. Mnh nn xp thi gian cho con
t chi trong ci nh th no l v a con t lp, t chi m khng cn b
hay m nhng cng khng c cm gic b b r i?
Tr chi + chi nh th no th ph h p cho b t 6 thng 1 tui, mnh

c nn ch i lin tc kh n g h ay cho*i m t lt l i ngh v v*i m i tr cho*i m*i

m n h p h i h n g dn b ch i lin tc vi ngy b nh* r i m i i tr kh c
p h i khng? M nh xem cc b i vit ca b n n h n g khng th y n i v vic
ch i v i con th n o nn m nh m n php h i bn . Chn thn h cm n bn rt
n h iu v m ong n hn *c s gip * t b n .
P:
Qu tuyt v i v bn l ng b th hai m nh nhn c th hi v con ci, thng
thng m nh ton nhn c th ca cc m.
c v nhng th bn chun b cho con, m nh thy bn chun b c s vt cht tht
chu o. Kinh nghim m nh thy v i con m nh v tr em c t choi xung quanh m nh th
ci ny rt ph h p cho tr trn 1 tui. Bi khi k nng ca b hon thin hn, kh nng
phn bit m u sc, m thanh, chuyn ng tt hn. (Bn ch ht m ung khng an ton
vi tr qu nh bn nh, rt d gy hc sc). la tui t 6 - 12 thng, cc con khm ph
bng m ing, ci g cng cho vo m ing. Ngng th i gian ch ca con n m t vt nm
trong khong 1 - 3 pht, nhiu b th i gian c th t hn nu b l em b nng ng: ci g
cng thch khm ph. V vy, ngoi vic bn b ht m ung v khc g ra (m nh s b ng
nguy him) ch chi ca bn c th dng n khi con 18 thng tui m khng cn thm g.
Bn c th ct m t vi mn chi i 1 - 2 tun v gii thiu li to s m i m cho con.
Quan im ca m nh v vic chi ca con l con chi hc. Khi con c 6 - 9 thng
tui, bn c th chi a vi con, gim tc ng ca thi gian lo s xa cch (bm
b/m ) trc khi con bc vo giai on nh im l 10 thng. Con hc c l m che
m t nhng m vn bn con. M i m s quay li, sau ny l nn tng cho vic con hc
chia tay. Con c 6 - 9 thng tui m nh cho con hc bc bnh m, hc bc cm con
khm ph v gic, thc n v k nng sinh tn: n. Giai on ny mnh cho con ngi xe tp
i con hc cch di chuyn bng i chn ca mnh. Cn li l thi gian con nm, con b
trong ging m t m nh m i khi ng dy, l thi gian chi t lp. Cui cng l cui ngy
m nh c sch vi (thng c nilon trong c ting st sot) y l cch con hc m u v
hc ting ng m thanh. tui ny con ch nhn bit c th thi, m thanh di ng c
th gip con th gin, nhng cc tr chi in t thng m inh sm, theo m nh l qu sc
con. y ch l cch cc nh tip th qung b sn phm ca h thi.
Quan im ca m nh l khi con chn ngy n tn c v i thc ti, l lc tr tng
tng v s sng to bt u. N h m nh con mnh ln hn con bn, nhng cng ni bn
thy r, t 18 thng cho n b y gi 5 tui, con t c tip cn vi tivi, ipad, hay cc
phng tin gii tr nhn. Con khng c th hc. Con c cho nhng khc g, nhng mu
lego (sang trng lm m i c), bng nha, giy trng... v m nh t khi dy con cch choi
ng, m nh con t khm ph cch chi ca con, khng to li m n suy ngh. T giy
trng l con v nn, nhng khc g cn lm nn m hnh nh ca, sn bay, garage.... tuyt
vi lm . Bi n hon ton gip m nh quan st c kh nng sng t v s kch thch suy
ngh t s tng nh l chn chng ca con. M nh sn sng nghe con rn r chn trong
vng 15 pht to ra sn phm t chi sng to cn hn cho bn ngi xem t i - v i m t gi
ng khng khng ku ca g. y l m nh, m nh thch s tuyt vng y con ngi to nn
cuc cch m ng ln, bi mnh m Steve Jo b , ngi lm ra nhng th chng ai ngh ra.

M n h th ng d nh 3 0 - 6 0 ph t sau k h i con n g d y m i gic sn g c h o i v i con,

chiu con s t ch o i. K h i b th m n h tr h o n vic vo n con n gay lp tc kh i con thc
dy. C th con s kh c n m ph t, c kh i kh n g, sau m y m xu n g q u an h gi ng, tm
b n g gm , ch o i. i c h o i th con n g i xe y v i x c xc, i du lch m t m n h con m t
g h t cho tr em ngi p h a sau tron g kh i cha m n g i tr c, con t c h o i v i c h o i m m
c a con, c th c ng ht, c th k chu yn . N h n g con cn b it cm gic c lp v n gn
cch con cm th y th oi m i v i b n thn . M n h c ng kh n g c thi q uen n ca
ng i V it, con k h t con cn x in m s cho nc, con i con cn xin v th am gia dn b n
c ng n, con m q u n m h i con cn i toilet k h n g tr c kh i tt q u n con... y l
cch con h c v cm x c, cm gic c a b n th n v h c cch x tr tro n g cc tr n g h p .
to th i q uen t lp n gay t kh i c th, gii q uyt v n n gay kh i v n p h t sin h.
C l v m nh thu xp th i gian r rn g kh i no con c h o i c ng m , kh i n o con t c h o i
nn con h iu n n con kh n g c cm gic b b ro i. V i b n b t u t 6 th n g kh n g p h i
qu m un, ch cn b t u t n m ph t v m i n g y tn g d n th i gian ln.
T 6 th n g - 1 tu i m n h n gh c h o i cc tr c h o i m th an h , h n h n h, x c gic o n gin :
a, c sch vi, y g h tp i. N h n g tr kh q u lm con c cm gic tht b i n gay t
kh i ch a b t u, m n h s h n c h ti a v tp tru n g vo nh n g th con c th lm c.
N go i ra, m n h s dnh th i gian con ch n .
C m o n b n v b c th ny. N h b n s c n hiu b m ch ia s v n h c k h o cc ng
b kh c. C hc b n m t n g y tt ln h .

Chng 7
k lut tch cc

Anh Kent - 17 thng tui - do ny hay gi chng lm. Khi m dt i choi, anh ln
ng ra khc lc n v ngay gia ng nu nh m khng lm ng anh. D th tr
anh bng nhiu cch nhng anh vn chng no tt ny. M mt mi, bc bi khng th
no chu c. S tht th, con cng vy.
Tr t 1 n 6 tui dng hnh vi giao tip vi ngi ln (ging nh tr s sinh dng
ting khc giao tip vy). Ch cn bn hc cch tm hiu ngn ng trong nhng hnh vi
ca tr, bn s bit mnh nn lm g gim hn thi xu v khch l nhng hnh vi tt.

I. v SAO T R G I C H N G ?
HAY CCH CHNG TA TONG TC VI TR DN TO N N C TNH V HNH
VI
Quan st ny c vit ch yu da vo kinh nghim thc t v tham kho cun Lm
cha m ca tr tin hc ng (Parenting Young Children) nm trong chong trnh ST EP
(system atic training for effective parenting).
Trc khi b m tm hiu nguyn nhn ca vic gi chng th cng nn hiu rng tr
con thng rt t m, khi tr mt, i hay m tr khng c kh nng kim sot v c c th
ln tr tu ca bn thn mnh, dn n vic tr n v h ay m on g . C nhng vic c th
bn cho l con h, nhng thc t c th ch l chnh b m qu k vng nhng iu khng
tng con m thi!
Di nh m t ca con tr, chng ti, nhng thiu nhi anh dng s gi chng khi:
Chng ti cn s ch
V Chng ti i quyn kim sot
Chng ti quyt tr a
V L du hiu tuyt vng v c nhng vic ngoi kh nng ca chng ti

1. Ti cn s ch
Tr con ong nhin cn c s quan tm , nhng khi ln h on, tr hc c m t iu l
khi m un c s ch hay i h i s quan tm ca ngi khc th cch duy nht l tr nn
h, khi cc bc cha m bt u cm thy s quan tm c th l m m m ng ca m t vn
.
B p 3 tui hc c m t vi ng tc m i phng tp th dc trng v b gy s
ch nhm m un khoe v i m. B m, lc ny ang c sch, ngng u ln v ni: P oi,
ci ny c v kh, xem con biu din c khng no? H ay q u ! Sau m ci xung v
tip tc c cun sch ca mnh.
p i hi c s ch v t c mc tiu, b cm thy c s thnh cng v s quan
tm , t cm thy c hm m
Ngc li, tnh hung ny c th coi l c vn khi p ngh rng em ch c hm
m nu m phi lin tc quan st em biu din . B s lin tc m xem ny, m xem i,

m thy cha, m thy con ti khng, m xem li i, m oi.... Xem ny... m . Nu ngi
m, sau khi a cho con s quan st v c quay li c sch, p c th tip tc ku gi
s ch , hoc thm ch gi v ng thu ht s ch . V i phong cch ny, b p c tnh
h to s ch quan tm ca ngi m.
Bn c th ni, con ong nhin cn quan tm , th nhng tng tng 2 4 /7 nhng v
d nh th ny xy ra, v b lin tc khng ngng ngh, t chiu ny sang m nh khc
thu ht s ch v lm trung tm ca th gii ngi m , khi ln b s gp tr ngi g
trong hc ng khi m t l p nhiu hc sinh m ch c m t c gio? H ay khi m c thm em
b th iu g s xy ra?

2. Ti cn quyn lc
Quyn lc gip con c cm gic t ch i v i mi trng ca con, l bc u tin v
quan trng nht i n t lp. Nhng quyn lc c th l nguyn nhn ca gi chng
nu tr hc c rng ch c cch th hin anh l sp th anh m i chu nghe li.
B A, 18 thng tui m un c t n. B m ng h em trong nguyn ny, cho em
tha v bt thc n em t xc n. B m em chp nhn l con n s bn qun o, gh n
v sn nh bi v EM T N . V khi em cho c tha vo m ing, b m s bnh lun: Con
thy y, con nh b m ri, con t n m t mnh, con l n . A c cm gic t ch v
c tn trng v gip em tng bc nhn bit c cm gic lm ch ca m i trng
xung quanh bn n.
Nu nh b m A vn khng khng khng cho con t hc n, v bn cho con khi con
sn sng v c m ong m un c t bn, iu g s xy ra? B tht vng v nhu cu ca mnh
khng c p ng c th ngm tht cht m ing v c th t chi hon ton vic n ung.
Hoc con chp nhn b m t cho n nhng c th i h i ci ym khc, ci cc khc,
ci a khc, ci tha khc, thc n phi xp nh th ny trn a... hay t h o n b i c
n khi ng trn gh, xem ti vi, hay thm ch ra ngoi v a i va n, va choi va n.
A c th tip tc gi no bng cch lin tc t ra cc i hi khc nhau cm thy
m nh lm ch m i trng ca mnh, v ba n c th kt thc bng hnh ng nm thc n
ra sn khi b m un ngh, nh m t cch ni: Trong ba n, con l sp . Nu b m lin tc
p ng cc nhu cu ca A hay d c c gng chin u chng tr : qut mng, nh p...
b A s ch nhn thc v tip tc c khng nh vi bn thn m t nim tin rng ch c
cch i hi v i hi th hin m nh l sp th m i l cch duy nht sinh tn v c
quan tm !

3. Ti tr a
Tr con ong nhin m ong m un s quan tm v ch ca ngi khc. Nhng nu tr
khng t c s quan tm m ang tnh cht tch cc m tr m un (li khen, s tn
thng), tr s chp nhn s quan tm tiu cc (ging co t khng v i ngi ln, hay m
lao ra gi, hay m qut mng, hay tranh ci i co v i ngi ln). Tr thng t to ra s
tranh ginh i co c cm gic c quyn lc v khng nh s tn ti, nu tr khng cm
thy quyn lc l ci m nh ginh c, tr tip tc tm n mc tiu th ba ca vic gi

chng : ti lm hnh vi xu tr a. Khi tr c m c ch ny, tr tin l: m nh ch c th

khng nh s tn ti ca mnh bng cch nh ngi khc v lm ngi khc b au. B
khc c th l em b hn, bn b hay ng b cha m v nhng ngi xung quanh.
M i bui sng b u phi chin u v i em M, 3 tui, m c c b qun o v
chun b cho em i hc. V b M m un con ng c nhiu nht nn b thng gi em dy
rt m un do th i gian chun b cho em sn sng n trng l rt hn ch. M m un
c s ch bng cch choi tr ui bt: ui m bt c con th mi m c c qun o
cho con. B th lin tc ui tm M, ngi b cm gic tc gin, kh chu v in tit.
Lm cho b in tit v thi tiu cc l cch M lm to s quan tm ch t b n
em v em th hin ti tn ti, ti l sp vo bui sng. V khi b bt c em, gi
m c o, em s vng vng, quy p v thm ch go khc: Con khng thch , Con khng
m c . Thm ch khi c m c xong em c th ci o ra v cuc chin li bt u t u
cho n khi em b p m c cho xong, v p ngi vo gh i n trng. n trng, b c
th lao vo lng c gio m ni: Con yu c. Con c c nh con. B tht ng ght . T h
l ngi b n c quan v i cm gic tn thng v tc gin!
Tr b c th h to s ch , nhng tr ch pht trin tng v tr th khi b
bt u bc vo ngng tui 3 - 6 tui.

4. T i km tm
M c tiu h v cm thy km ci c thng hi thng ch xy ra v i tr trn 3
tui. Cch th hin m nh cha c cc t cht nh cc bn khc c cm thng v sau
dn l cch b ni ng m ong ch g vo con . Tr tin l con ch lm c g, l m i
ngi nn b cuc i v li gn con gip con. Vic b t chi s tn ti ca mnh khng
hnh thnh ngay lp tc m l kt qu ca m t qu trnh lu di khng c quan tm tch
cc, nhic mc b khi b lm sai v lun c ai nhc nh hay tru gho v s v tch s
ca b.
>v Cu ca b B thy b B, 5 tui ang ngi t mu.
B bit vit tn con cha?
>v Cha.
cu dy con nh?
V* Khng (lc u). Con khng bit vit.
T h con ang t m u ci g th?
>v Cu ca B nhanh chng i ch sang bn lun v i b v t m u, ci m b c th
lm c v t tin. V i cch h tr ny cu khuyn khch b t tin v i cy bt sau
ny b s hc vit tn mnh.
H iu su xa ti sao b B cm thy tiu cc v vic vit tn m nh bi khi b trn 4 tui,

b bt u c hng th v i ch ci, khi b bt u tp vit ch B nhung do kh nng nhn

cha n chn ca la tui v ca bn thn, b c th vit ngc, hay vit sang ch ci
khc o hay D hay F. V ch gi b lun lun vo cuc khi b cha kt thc vit ch v tranh
ginh, nhc nh: Sai r i, em khng bit vit, em ch bit g ... v c th, lu dn hon
thnh nim trong b: M nh khng bit vit v m i khi vit tn b li c cm gic km ci
m nhng ngi xung quanh dnh cho b khi thc hin hnh ng ny. B m thm ch c
th vo cuc, c th p b vit cho ng, hay rn b. iu ny cng lm trm trng h on
vn .
mt cch tip cn khn ngoan h o n ca cha m, h chp nhn b vit ngc t 4 tui,
khuyn khch: H ay qu, con ang hc cch vit tn con y, con thch khng, m thch
lm hay b c khng gian ring khng b nh hng bi ch b th c l n 5 tui b t
bit iu chnh vit xui v khng c nim tiu cc v vic hc vit n vy.
N n nh, lm cha m chng ta cn bit chn ca th cht v k nng ca tr. Vic cho
b tip cn qu sm v i ph ong tin gio dc khi b cha chn c th c tc dng
ngc, lm b sm c cm gic tht bi khi lm vic qu sc v cm gic kh nng ca con
b ph nhn m thi. iu ny tn hi nghim trng n vic xy dng nim tin vo ngi
khc cng nh s t tin ca tr trong qu trnh pht trin sau ny.

II. T H C O H N H V I C A C O N C H N H L P H N N G
CA C H A M
Phn ny hy cng bn v cch nhn bit khi no tr gi chng nhm t n nhng
m c tiu tiu cc v lc no tr ch on thun l biu hin ca con tr.
Khoa hc tin rng Bn khng th lm hng m t a tr .
C mc nh th ny i, tr di 1 tui khng gi chng, b khc ch th hin nhu
cu v lin lc v i cha m v ngi nui dng rng con mt, con i, con bun ng, con
chn, con au, con nng, con lnh, con m hay con cn thay i lch sinh hot v ngi ln
nhn lch tn hiu ca con. C th con cn c m p thm m t cht, hay cn thay i
m i trng, hoc con cn m t con vo phng ng v con m t lm ri. Bi vy, di 1
tui, khi tr khc m c d c n no v khng m au, m nh thng t con vo phng,
bi m nh hiu c l con mt v con cn i ng. Ti c c c m t bn ch con m nh 4
thng tui l rt h, hay i, n v, hn di... th xin khng nh li lun l khng c trng
h p , v i m t b 4 thng tui (b b thc khuya, b kch ng m nh choi vi b m ci
rt vui v lc ti m un... sau c b m cho ng. y l in hnh ca trng h p b
qu mt dn n qu kch ng khng th t trn an t ng c, iu ny hon ton
KH NG L I N QUAN n hnh vi xu. Em b ny on thun ch ang ni vi cha m l:
con rt mt v con b choi qu sc ca mnh!
Sau 1 tui, con khc c th tm s quan tm t cha m hay m un th hin quyn lc
cn tr di 1 tui khc HON TON m un lin lc, c tha m n nhu cu t
nhin: n, ng, v v, choi.
Nu khi m i th u c tha m n: n ng, ch oi m con vn quy khc v hnh
thnh np quy khc th c th con ang dn hc cch gy s quan tm v quyn lc bng
cch ny. Nu cha m khng phn ng ngay lp tc v i nhng biu hin xu ny, m dnh
cht th i gian quan st, cha m c th bit c d dng h o n con m on g th c
ci g. V khi cha m phn ng cc nhanh iu lm ri hnh vi v i khi khng nh
quyn lc v nim tin ca tr: Ch c khc h ay l ch c khi m nh h th b m m i tm
n m nh.
Khi con ln dn ln, cha m c th nhn bit mc tiu s m on g ca cc chin s
nh tui d dng hon. iu ct yu phn bit cc m c tiu ny chnh l CCH NG I
LN PH N N G KH I CON H.
Ngi ln CM TH Y th no khi con h? (bc tc, tn thong...)

ic Ngi ln LM G khi con h? (m c k, ci, pht, nh n...)

* Con lm g trc PH N N G CA NG I L N?

1. S ch
Khi con h, b m cm thy kh chu v c khuyn nh hoc m ua chuc. Con c th
tm th i ngng hnh vi xu khi c c s ch ca b m. Sau , con c th lp li hnh
vi, hoc ci b in hnh vi c li c s ch . Khi , tr lm hnh vi xu to s ch
-

2. Quyn lc
Nhng hnh vi xu th hin quyn lc thng lm b m ngay lp tc chuyn sang
trng thi CU GT. B m cm thy b chiu tng v m t ting ni v i con. B m lc
ny, trc hnh vi xu y c th p con lm theo b m (ngha l ging li quyn lc v
tay k m nh), hoc b cuc (chp nhn quyn lc nm trong tay chin binh tr tui v dng
cm). Nu i bn tip tc chin u, con s chin li khe h on, m nh h on v cng cho con
ch phi thng. Ngc li, nu b m b cuc lun, con s qun m t l con ang i, hay
h t c m c ch g.

3. Tr a
Tr h v i m c ch tr th, cm thy cng b ng v l p hi bi con ngh l b
m phn xt con sai. B m thng s cm thy b tn th ong c v tm l khi con tr
a bng l i ni, (con khng yu m na, con ght m , con thch b, con ght m ...)
hay tn th ong v th cht nu con quay sang nh p, co cu thm ch cn, git tc cha
m. Nu b m cu gin v tm cch cn bng chin s bng cch nh li, ni li... tr cng
c ch tip tc cuc chin tr th. V ln sau, tr cng c tng v vic tr th ny hon.
N n nh, tr di 1 tui khng bit tr th. Di 2 tui rt him , tr cn cu... ch yu
l do tr b mt, cu hay b b m cho cc hot ng qu phn khch. Hnh vi tr a ch
din ra ph bin sau khi tr 3 tui.

4. Ti km tm - hnh vi xu th hin s yu km
Con lin tc (gi v) thua, t chi h p tc nhm mc tiu cha m b cuc v i lm
vic khc, con yn. Con khng ci o c, con khng i tt c, con khng bit i
giy.... M c d c th ch ngy hm qua khi bn khng c bn, d c cht kh khn nhng
con c th lm c. C th c nhng vic ln h on: con bit vit nhng hm nay con khng
hc vit. Bn cn con k m t ci thip tng b nhn ngy sinh nht, con bit vit nhng con
ni con ch bit vit....
Bn tht vng.
Bn b cuc bi bn ng v i con, con khng c kh nng lm vic v bn ch
m ong ch g con trong vic ny. Do , c con v bn cng dm chn ti ch, khng c
cht tin trin no.

Biu hin yu km thng xuyn xy ra khi tr b ng v cm thy b cn tr, khng

c khuyn khch v h tr, do tr quyt nh khng lm g c (m bt ci qun o khi
con ang choi, con c ci nhng m ang bn vic khc khng h tr nhng bc u nn nh, c khi con phi hc ci o 3 0 ln m i c 1 ln thnh cng, tr thy vic mnh lm
khng c kt qu tch cc, li b bt p nn quyt nh v i bn thn l con khng lm c,
con khng bit lm ).
Ba biu hin xu cn li (cn ch , cn quyn lc, cn tr th) i khi cng bt ngun
t vic tr b ng, b bt p lm . V d c khi tr ch m un ngi ln ch i (vic ny
thng xuyn xy ra gia nh m nh) ch khng phi l m un ra b mng. Nhng i
khi cch tip cn thiu t nh, thiu kin nhn ca gia nh lm li phn ng ca tr theo
hng khc, dn n vic hnh thnh trong tr khi nim h . C nhng tr khi b ng
yu cu m c qun o hay yu cu ngi vo bn n m cha m thiu s chun b v th i gian
v tm l cho con, kt qu l tr dng vic c ra, im lng ngng khng ng y khng
nh quyn lc.
Trong trng hp c th ny, thng c nhn ti cho con m t bc gi l chun b.
M s bo con 5 pht na l con ht gi b o i, 5 pht na con ht gi ch oi con i tm nh,
hay m i vo ct qun o, khi m ra m m un con xp xong choi v i tm ri, hay
khi kim ng h to ch s ny m m un con ra tay v dn bn n xong... Bng cch ny
tr khng c cm gic b sc p l b m bt lm ci g, s la chn lc no l con, trong
khun kh 5 pht m cho. Tr cm gic ch ng bi b l ngi quyt nh l lm ngay
hay lm pht cui. V v i cch lm ny, bn thn m nh gp rt t cn tr do con cm thy
b ro i vo trng thi b ng.

III. C H A N G O A N V C C H C H O L I T R C K H I T R
T H N H H
Cha m khng lm cho tr h, tr con chng phi l con ri! Con hnh ng v phn
ng theo cch nhn nhn ring ca con. Tuy nhin, PH N N G CA CH A M v i cc hnh
vi ca con c th l nhn t gip con nh hnh khi nim v cm xc v i chnh nhng hnh
vi v s kin xy ra m i trng xung quanh.
Bng cch phn ng li v i cc hnh vi xu ca con theo ng cch m con ch i,
cu gin ging co cu ch khi con m un tr th hay kh chu qut tho khi con h gy
s ch ..., m t cch v hnh bn cng khuyn khch con tip tc lm cc hnh vi xu ny
t c mc ch m con cn (tr th, s ch ). Nu vic ny lp li nhiu ln, con s hc
c rng: ch cho khi m nh d h o i nh th ny m nh m i t c s quan tm , v ch
duy nht cch m nh m i khng nh c s tn ti ca bn thn mnh.
M t v d on gin l khi bn lun quan tm n con, lun cho con s ch , k c v i
hnh vi tt, nhng s quan tm l qu nhiu - k c tt xu: bt c lc no con cn s quan
tm , con u t c, lc con s ch cm thy s tn ti ca bn thn khi con l trung
tm ca s ch . Con s k vng l cha m s ngng ht m i vic ang lm hng theo
con (bn th tng tng iu ny xy ra khi nh c khch, nh c em b, m cha ang ni
chuyn in thoi, hay i hc l p nhiu tr em khc th s thy hu qu l tr cm thy v
hnh nhng m i trng m nh khng l ci r n ca v tr, s khng thch i hc, khng
thch khch m i, c th lm tr h khi nh c khch h ay gi v ng, lc li khi cha m buc
phi ni chuyn in thoi m khng th trng con, thm ch nh em, nh bn, nh
nhng ci rn ca v tr khc. T hon, khi con i hi s quan tm , m c d khng nhn
c s quan tm l tch cc (khen ngi, tn thng) con c th chp nhn quan tm tiu
cc (qut mng, e nt, dn di t ngi ln), m in l con c khng nh: m nh vn l
ci r n ca v tr ny!
Vy, cu hi to ng t ra y, lm th no cha m thot ra khi ci b y v hnh ,
cha m nn phn ng th no v i cc hnh vi xu ca con n khng lp li, hnh vi
xu ny khng l tin cho nhng hnh vi xu t ong t tip theo.
Cu tr l i l: CH A M PH N N G i N GH CH VI N H N G G CON CH I
KH I LM HNH V I XU . iu ny lm con thay i cch nhn v quan nim ca con v cc
hnh ng ca bn thn khi con khng t c m c ch d th hin ht cc hnh vi
xu ca mnh. M s khng cu khi con i thch thc. M s l i khi con tip tc ni p
i hi v l. M s bnh tnh (mt lnh) khi con c tnh lm m b tn thong...
iu ny i h i cha m bit r m c tiu ca cc hnh vi xu ca con, hay ni cch
khc: con lm th c ci g? Quan tm ? Quyn lc? T r th? Th hin yu im. Nu
c n y u c quay m ng mng, bn nn c li phn v sao tr gi chng mc

trc. H oc nu khng b it m c ch ca con, m i bn c li phn thc o hnh vi ca

con chnh l phn ng ca cha m xc nh m c ch con tm m i khi con h.

1 . Khi con i hi s ch
D kh, nhng khi con h c s ch , cha m nn c gng l i. c gng khng t
ra kh chu h ay cu gin. Cha m gi bi l khi con i hi s ch . T uy nhin, bn c th
quan tm n con khi con khng i c quan tm . V ic ny lm cho tr khng c cm
gic b b ro i, nhng hc c m i ngi l m t c th ring, v con nn h c cch quan
tm n m nh, lm nhng vic m nh thch cm th y vui V I CH N H B N TH N M N H
ch khng phi lm c l i khen.
B K, 3 tui, tm m i cch c c s ch ca cha m bng cch lm n , ni to,
qut tho trong khi cha m m un ng tra, hoc xem tivi hoc c bo hoc lm vic. Sau
m t th i gian di, cha m l vic K ni to lm n , thm ch cho b vo phng ring, gc
ring b c th t c h oi m t m nh th vic lm n trong khong th i gian cha m cn th i
gian yn tnh cng gim xung.
Cng lc v i vic gim thiu s quan tm ch n K khi em lm n khng ng lc,
cha m cng dnh s ch cho em khi em khng i h i s ch : m t ti, m b K vo
phng v th y K ang vui v gi tng trang sch m u ca em bn cnh b ang ngi c
bo.
M ni: K ngi c sch yn tnh nh ngi l n , m thch l m .
T i hm , sau khi lm m i vic trong bp xong, m bo K: Con m ang cun sch lc
n y con c ra chng m nh cng c nh, m th y con c vui th m cng m un b it trong
sch c g h a y !
B ng cch cho con s quan tm ng m c khi x ng ng, con h c c m t iu: khi
con h i hi quan tm , v con h nn con s khng c ch . Khi con ngoan bi
chnh bn thn con lm vic tt, con x ng ng c s quan tm m c d con khng cn
i hi.

2 . Khi con hu* th hin quyn l*i - quyn lc

Cha m ngay lp tc li li, t chi gy chin v khng chiu theo con (b cuc), c
gng ng cu gin. N u c th, bn cho php con bit c hu qu ca h nh vi xu ca
con.
Th ng khi T, 2 tui, khng chu n, b ca T tm m i cch nnh nt, e nt, da dm
h ay lm tr ch oi, lm m t xu h ay cho con xem tivi con n ht ba. T hm ch, b em cn
p em n, bng cch tip tc p em ngi trn g h n khng cho em xung.
Sau , b T th y khng n th ua v gn y b th m t cch tip cn m i. u tin, b
G I M lng n ca con b a n sng, sau , khi vo b a tr a b ch cho T m t lng
thc n nht nh ph h p v i nhu cu ca T v cho con m t th i gian ngn nht nh

n ( 10 - 15 ph t). K hi T c tn hiu u tin ca p h n k h n g, i ch o i, i tr, i tivi m

kh n g q u an tm n vic n, b o n gin n h c con ra k h i g h (cho d con m i n g i ch a
y 2 ph t). B b o: chc l con kh n g i, kh n g cn n, n b a x n lu n m t th v y .
B a x, b T ch cho ng p h n c a b a x: s a h o c h o a qu. K h n g n h iu h o n p h n n
m i kh i v tip tc q u trn h n y n ti. T h iu rn g vic t ch i kh n g n kh n g to nn
cu c chin quyn l c n h tr c n a m th ay vo ch ai q u an tm n ci b n g i ca
m nh, m nh p h i s n g q u a n gy tron g ci b n g r n g tch. o n g n hin n h n g n g y sau
th i c a T trn g h n th ay i. B p d n g cch tip cn n y sau 1 tu n th cu c chin
quyn l c trn b n n gi a h a i ng i n ng h o n to n ch m dt!

3. K hi c o n t r th
K h i con tr th th c kh n g cm th y b t n th o n g l m t vic rt kh. N h n g nu
ch a m kh n g t ra b tn th o n g th ci v n g lu n q u n ca s tr th v t n th o n g ln
n h au c ng d n p h ai nht. T h a y v o vic tr th ln n h au , cha m v con cng x y d ng s
cm thng, n im tin v s tn tr n g ln nhau.
B

c, 4 tu i, c cha m m i tri q u a m t cuc li th n . K h i m cho c vo gi n g ng, b

ng th n g d y, y m ra, m u v ni: Con k h n g thch i ng v i m , con thch i ng

v i b . M cm th y v c ng b u n v tn th o n g , cm th y b v o n v n h iu cm gic

c, cu gin h a y b u n
c tron g vic v t q u a h o n cn h kh k h n c a gia nh. M

ph c tp kh c, n h ng m c ng h iu rn g vic m p h n n g l i v i
kh c kh n g gi p c g cho

ch ni: M b it con thch i ng v i b , cu i tu n kh i con san g th m b , con s c i

c b it l m h iu v th n g cm
c rn g con kh n g n h t thit p h i ni v lm

ng v i b . B n g vic tn tr n g cm gic c a con, m cho

v i c m u n c a con, l u d n m d y cho

nh ng iu tn th o n g ng i kh c ch v t q u a kh k h n v cm x c c a b n thn .

4. K hi c o n m u n t r a y u k m
N n n h kh i a tr t ra yu km l nh n g a tr rt t c n g vin . iu q uan
tr n g nht l cha m kh n g p, ng c l i c ng kh n g b cuc. T r n h m i tru gh o v m a
m ai. T m m t im m n h c a con n g vin . B m ch n n h n g c gn g d ch nh
nht c a con cu tin b.
B M , 5 tu i, t x c nh l m n h kh n g b ao g i b it i xe p! K h i cc b n v u i v v i
b ao n h iu l xe p m in i v xe 3 b n h th b x u h v t ti k h n g b ao g i m u n m an g xe
c a m n h ra c h o i c ng cc bn. B ch n g i trn cu tr t h o c xch u v q u an st cc b n
p xe. B ni th n g th i ca M rt t nh, k h n g b ao g i cp n chic xe p b m
m u a cho M vn n m tron g x nh. T h a y v o , b kh en n g i em n h n g m n k h c: Con
u xch u cao nh. Con cao h o n c b. Con b m tht l chc, ch b chc b n g lu r i, con
ch cho b cch b m v i! B n g cch n g vin t nh c a b, sau m t th i gian , b gy
d ng cho M m t nim tin l em c k h n n g lm c rt n hiu th. V n m t n gy no
, b it u y, kh i em l n h o n m t cht, kh i em t tin th m m t cht vo k h n n g ca
b n th n , em s c d ng kh h c i x e p. S k in n hn , tn tr n g v k h u yn kh ch
ng cch c a b l con ng em g y d n g s t tin.

IV. C H A M N N H I U G T H N G Q U A C C M C C H
TR CN T C K H I H ?
Khi con cn s ch , l a tr thch tham gia. H y ng vin con cng tham gia
gip gia nh v k nng giao tip v i m i trng xung quanh b khng cm thy
m nh l ci r n ca v tr m l m t c th ca cng ng cng gip sc v t ong tc, b
s c c s ch tch cc t nhiu ngun khc nhau ch khng ch gia nh.
Khi con i quyn lc, i quyn t ch l khi con m un c trch nhim i v i
cch hnh ng v quyt nh ca bn thn, d ch l quyt nh nh nh t n, t tm , t
i giy... y l lc thay v chin u vi con, cha m dy con v s t lp v kh nng c
nhn (t n, t i giy, t m c qun o, t sp xp phng ring).
a tr hay tr a l m t a tr c tnh cch m nh v m ong m un s cng bng,
bnh ng. V i nhng hnh vi ny, cha m c th hng n dy con v chia s, v xp hng
ch n lt, v dn khu phn n...
V i tr t ti coi mnh tht s yu km, cha m cng c th tm c nhng hng pht
trin tch cc cho con. Quan trng l b m phi HC c rng, m i c th c qu trnh
pht trin th cht v tinh thn ring, v i tc v th i gian khng ging ai. Hn ch ti a
s so snh gia nhng a tr, v n ch hn su s bt lc ca tr. Tr c th hc i khi 2
tui v c th hc ni khi 4 tui, iu khng phi l tr yu km , on gin l m c pht
trin ring ca con, 3 tui con s i vng chi, ti sao phi vi. 5 tui con s hi m n ong
u, sao m m un au u sm. Kin nhn, tn trng v khuyn khch im m nh l nn
tng thit yu xy dng s t tin con.
Cui cng, nn nh: cc hnh vi khng tt cha hn l h , i khi l s thiu
chun b t cha m. Khi con nghch chy ch oi lm v bnh s qu, thay v qut m ng con,
hy ngh ti sao m nh bnh qu trong tm tay v i ca tr. H ay khi con lm ro i vi com ,
khng phi v con nghch m on gin ch l kh nng iu khin phi h p chn tay ca con
cha hon thin, thay v m a mai, so snh h ay trch mng, hy chp nhn, tn trng v kin
nhn ch i m t ngy m ai con pht trin hon thin k nng tt h on.
tm tt li, chng ta c th theo di bng sau:
MC T I U T R GI CH N G

Mc
tiu

Thi
ca cha
m
Bc mnh,

Hnh vi tip theo

Cha m nn lm g?

Ch n con khi con c

S
ch

bo con
dng

1
uns nann cing li. au uo li nep
tc i hoc lm phin b m bng cch

hnh ng

ny hay cch khc,

hnh vi tt. Hng con

vo nhng tr choi, hot
ng tch cc.

li.
Bc bi
cu gin.
C xu

Tng ci chng i (ni Khng ngay lp

Quyn

hng:

lc

- Ginh li
th ch

tc hoc n v, nm ) hoc lm vic b

m yu cu khng n noi n chn.

Cho con s la chn

con t quyt nh.

ng.
- B cuc.
Tn
Tr
,L
a

B qua s tn thong ca

thngC XU
hng tr

Tr a nhiu hon bng cch tng cng

bn thn nghim khc

chng i hoc dng ti v kh khc (v d

pht con. ng thi cng

nh b m, ni khng yu b m).

c nim tin v s tn
trng ln nhau.

a li.
Tht vng.

T ti

C xu

p tr mt cch b ng hoc khng thc

hng

hin bt c vic g n noi n chn. T

ngh rng

chi vic th lm v khng th hin s tin

con khng

b. (Khc v ni: Con khng lm c -

lm c

M yu cu lm g , n v v khng lm).

g c.

Khuyn khch mi n lc
ca con. Khng nn t ra
thong hi con. Khng
nn mng nhic con v
con khng lm c ng
mnh.

M C T I U T R HP TC

Mc tiu
S ch
Gip b m
lm vic nh

Hnh vi
Bt chc b m qut nh, nu

Ghi nhn v cho con bit bn trn

nng, lm cc cng vic nh

trng s gip ca con

T n
Quyn lc
T lp

Cch khuyn khch tr

T m c/ci qun o
T chn qun o/giy dp
mc/i

Cng bng

Hy con t thc hin cng vic

nhiu nht c th
Khuyn khch s ch ng ca con
Khuyn khch con chia s vi bn khi

Pht trin k

Chia s choi vi bn, khng

con choi xong

nng cng

lao vo tranh ginh

Nu con chia s choi vi bn th

ng
Li bc khi
v
tranh chp

hy nh gi cao s hp tc ca con
^ .
, , X y.
Mun c an i, vo ve

m v d dnh con. Ni vi con rng:

Con c th tc gin

Lu : Nhng g i trong hai bng trn ch l nhng kh nng c th xy ra. Da

trn cch cha m cm nhn, cch cha m x l tnh hung v cch con phn ng li v&i
hnh ng ca cha m m tnh hung c th thay i.
Chia s ca mt m c hai a con: Hai anh em c my b Lego, b ca anh th mu
sc n ng cn ca em ton hng hng tuyt tuyt nn bit ngay ci no l ca a
no.
C em ang choi Lego ca n, cu anh ra cm. C em go ln khc. Mnh bo: Con
xin li anh lch s ch khng cn thit phi khc, anh tt bng anh s a.
Em xin lch s li. cmg nhin n cha bit ni thnh cu gy gn.
Anh bo: Em phi xin anh th ny ny blah blah blah v khng c nhn nh.
Em : blah blah blah -khng nhn nh.
Anh vt ngay ci Lego xung t m khng a cho em, tro thot ln ging chun
b i ng.
Mnh bo n: Con i em xin lch s th con tr em lch s. Hoc con xung cm Lego
v a vo tay em hoc m s khng nm cnh con k chuyn tr&c khi i ng na. (G&
y l gi' n thch nht v ba m con nm hi xoy p xoay trc kh n i ng). N
khng xung. Mnh ng ca ra ngoi cho c em i ng lun. N khc go ln.
Mnh cho n khc o p h t
Xong mnh vo bo: Con yu cu em, em lm, con khng tr li em mt cch lch s,
thl thiu tt bng. M khng thch s thiu tt bng nh th nn m s khng cng
v i con. M ni m s gi li: N mu mo. Nhng by g i con tt bng.
Mnh bo: Con cm ci Lego sang phng em, a vo tay em v xin li em.
N lm. Th l hai a thom nhau ri dt tay nhau sang phng n, ln ging nm
ch mc hi xoy p xoay. Kt thc c hu cho chng n v khng c hu cho mnh
(m qua n hi v tn la).
H I:
E m b u n q u, cm th y m t ph om g h n g, b y gi' k h n g b it p h i d y
con n h n o n a:
1. C on t r a i em 29 th n g , n gh ch n h qu, th g em y th y l c ng th ch
s , n n v b v o m m . K h n g p h i ci k i u gi n g m y em b b h a y gm
ch i u , n n em ch n g b it p h i l m sao v i con n a, l c u cn n h n h n g
g i i th ch cho con l k h n g c, n h n h n g m i n v n kh n g n ghe, n i r i l i
q un , n h iu k h i b c m n h em q ut, m n g con - > n k h c n v, ln r a t n
v, ta y ch n b n th u cho v o m m lu n - > m l i cn g in - > n h con (C c

th m con y thch cho vo m ing l: phn gin, con kin, ht go, b ko cao
su th em y bo l ct ch ri ngi h hi cy ln, ci g cng mun s* ln ht)
2. Con rt hay cn m /b/b/ng (c nhng lc con tc gin v lc tm
trng hnh thu**ng), i l*p th khng cn cc bn. B cn ai cng au ing,
chy c nc mt m khng dm ku, v ku n thy thch th v thch xem nt
cn. Mi ln nhu* th mi ngi ch bit chu ng au xong ri qut mng, ch
thiu nc mun tt con tht au (hay v em chiu con qu, khng nh con
nn con khng s*)
3. Mi ln con hu*, khng nghe l*i, i hi v l, i khng c n v th
phi lm nhu* no ? Nhu* th nn nht con vo phng cho khc n v thoi
m i -c cha ?! (M Trng Non)
P:
Mnh khng ngh y l c tnh, mnh ngh l thiu k lut trong gia nh. Khng phi
b m l ngi khng tt, ch c iu b m qu nung chiu con.
1. Bn t ra mt noi tong i sch s v khng c choi xung quanh, b h b cn
m i vo gc. Bao gi bnh tnh th PHI XIN LI m i cho b ra. B c th thu choi,
hoc pht khng xem ti vi, hoc pht khng k chuyn. Mnh khng bao gi nh con,
nhng cc con mnh rt s m gin, v m gin th phi vo phng mt mnh hoc b ng
gc, hoc b ct khng cho choi choi, xem ti vi.
2. Cn ring khc lc, k c gi v p u, mnh k ht. Hai bn nh mnh cn tranh
choi, mnh bo khng chia s cho nhau c, tranh nhau, m ct ht khng a no
c choi. V mi a ng mt gc n bao gi bnh tnh li ra xin li m, xin li nhau th
cho choi chung.
3. Tr con khc l chuyn oTig nhin, cch b m x l ci khc lc y m i lm nn
c tnh!
4. Con khng ni l i cm on th khng bao gi mnh a. Con khng ni gip con
mnh khng bao gi lm. Mnh bo mnh khng hiu. Con n ni th l cng vy, mnh bo
con khng bit cch ni th m khng th hiu c con.
5. Ch oi, pht em y ng gc c m n chy i ngay, chc phi cho vo mt phng
tong i sch s v khng c choi , m nh nh em th kho ch c ci nh tm .
Em s chy i, 10 ln m cng phi b li ch c. Th m i thnh pht c. M thua
th con s thng. y l l t nhin.
6. Ch oi nu em pht con ng gc n c ln ra nh n v th lm th no? Huhu. Em
b con vo gc n li ln ra .
con nm y, ni v i con bng ging bnh tnh nht c th: Con s ng y

n khi no con bnh tnh li, con nn khc, con xin li m th con m i c ra . Ln ng
giy nh ch l chuyn oTig nhin, nhng m m thua th con s giy tip ln sau. M
m m c k (i khi m t c ting y) th sau con bit l m nh giy khng lm thay i th
gii c. Con s hc!
7. Trong nhng trng hp th ny, bn cn lun ni v i con bng ch ng CON, ni
ngn gn d hiu, con hiu s la chn l CON ch khng phi M !
8. Tuyt i khng bao gi nn gi con l M Y!
9. Khi kt thc pht, bn th om con, hoc bo con th om m. m m t ci tht cht
bit rng khi con ngoan, con bit li th m vn lun yu con.
10 . Cn na. M khng phi l ngi duy nht c th pht con, bt c m t ngi ln
no cng c th pht con, con bit tn trng ngi khc. Nu b /ng/b pht con th
ngi s l ngi Q UYT NH con ht b pht v con s phi xin li ngi . Trnh
trng h p m pht b tha.

HI:
Con em h ay c kiu go tht kh i i . ang cho*i vu i v th bm chn m
i b ron g, kh c lc vt v. T r n g h p n y em nn b con, p n g nhu cu
ca con h ay k con kh c kh i n o n n m i v v, gin g gii ? in hn h l
chiu qua kh i m ang n u n n g th con ra bm chn kh c lc i b. Ln
u em cng b ln d dnh. L n h a i m in lm r i nn khng b con m ra
ngi m t gc. Con cng r a ngi cnh m khc lc m t h i th nn. L n b a li
th. E m k con kh c chn m t l c sau b i ch kh c. M th y con q u ay t b
i th ngonh m t nhn. N q uay l i th y m nhn theo n t h l n l i go
ton g l n . (M M y Sun )
P:
Trc tin m nh cn khng nh m t iu v i bn l tr d i 6 tui v bn nng l ch
bit n nhu cu ca bn thn mnh. V th vic gio dc tr di 6 tui l mc gii thiu
cng vic v nhu cu ca ngi khc cng cch tha hip cc nhu cu ca m i ngi
c p ng. Con cn v thch choi cng m, iu ny l d hiu. M nh thng dnh th oi
gian choi v i tr con, khng lu, chng 3 0 - 45 pht khng in thoi, khng phn tn, c
sch... cn li con t choi. Con cng cn c hc v nhu cu ca m cn lm nhng vic
ca m, v cng vic gia nh, ngoi th i gian m dnh hon ton cho con nh trn. Con
quy khc nh con m M y Sun, m nh s ci xung nhn vo m t con, gii thch l by gi
m bn vic, m lm xong m m i c th choi v i con, con bnh tnh v con t choi. Nu
con tip tc khc m nh s m c k chng 10 pht sau m nh ni con khng bnh tnh c
m buc phi cho con ng gc y. Nu cho ra gc, bn ni bao gi con bnh tnh, nn
khc v xin li m m i c ra.
Tr con thng khng khc lu vi bn tnh t m thch khm ph, nu b n t con vo
m i trng kch thch con khm ph, con s tm ti v qun m. Lc ny bn lm vic ca

bn, con lm vic ca con. Cui bui nu con choi ngoan ng qun ghi nhn thi tt
to tin cho nhng ln sau.
Vic lm ny i hi mt thi gian lp i lp li nhiu ln n khi con hiu v chp
nhn thng ip m cha m gi n con.
Khi con hc c khun kh v thi gian, gii hn khng gian, con s t tin hon vi
chnh bn thn con v con hc c cc chia s thi gian v s quan tm ca cha m. iu
ny rt c ngha khi m c em b nh hon hay nh c bn n choi.
Cui cng, mnh thng dnh 30 pht cui ngy c truyn cho con, ch mt m
mt con, tp trung vo nhau hon ton v ton vn. Lc ny l lc con n no v th gin
nht, mnh thng c sch xong, tt n v k chuyn hm nay m - b - con - em lm g.
Nhng lc nh th: bnh tnh th gin, mnh s gii thch ti sao con khc, ti sao m pht
v lm th no khng b pht. Ngn gn 2 - 3 pht thi. Cui cng hn con tm bit,
b/m yu con v hn sng mai, chc gic m p, kt thc ngy!

HI:
Tnh hnh l Kent nh em bt u c nhng triu chng m em bi ri
cha bit gii quyt th no, m y ch ch em cch dy con hiu qu.
1. Dy ci g khng bao gi* lm , khng thch l ht ln, ngi xung t bt
u khc (em tr bng cch ngi xem con khc n khi no con nn th ni
chuyn vi con, nhng em thy khng tc dng).
2. Con hay tt vo mt ngi ln (em ni Con nng phi nh nhng
thi v dy cch vut mt nh nhng nhng c t ln con vn c tt).
3. Con rt thch chi son phn, soi gng, chi lc.
4. Con hay n v chn ng ngi, * nh th khng dm nhng c n ch
ng ngi l con nh c nc lm liu, khng cho lm th n v.
5. Mi khi nh dy con th khng ni, nhng khi qua nh ng b th con
h m dy, cha c 3 giy l c ngi bnh v m i d cho nn bng
tr.
6.
B hay dng bo lc (la ln, nh) dy con. Em phi lm th no
thay i cch dy con ca chng? Chng em hay ni b m hi x a cng hay
nh anh nn gi* anh m i c nh vy. (M Nguyn Th Ngc Thy)
P:
M y ci ny khng phi ring Kent th u, m em no cng qua giai on ny ht, v
quan trng l thi ca ngi ln nh th no sau b chm dt hay tip tc nhng
hnh ng ny ti ln. C nhng tr 4 - 5 tui vn n v th, c nhng b th ch mt thi

gian. Tt nhin cng m t cch c x ca ngi ln th cng c a nhanh a lu, v d lc

u thng con trai s lu hn con gi (kh o to hn hehe) v chng n l lm hn,
nhng sau ny th m y em gi li d nhng nho i hn con trai (v bn cht ca ti mnh
n th). G i i su vo tho lun:
1. Dy ci g khng bao gi lm , khng thch l ht ln, ngi xung t bt u khc.
Dy l tt nhng ng nn hi vng l con s lm theo hoc s lm tt ngay t u. Em
c dy, c ni chuyn, v h y ngh l m nh ging nh ang b d h i, ni chuyn mt
m nh vy, ng nn m ong i l con s bit lm theo ngay lc y. n m t ngy p tri
no khi em ch bo con s lm theo. Em ang theo BLW m, tc l con s t quyt,
khng ch trong n ung m trong m i th. Nn em c dy, con lm theo hay khng k con.
Thc ra con nh ht, bit ht m lc no con thch con m i lm.
Cn v m khc, la ht th cng khng nn m c con qu lu. Em nn cho con ngi
m t m nh khc khi i hi v l, nhng ch trong th i gian ngn (1 - 2 pht), sau em ni:
Con ht gin cha? M con m nh chi ci ny nh v hng con qua chi m t tr g khc
con qun v kia i. Nu con vn cn gin, cn nm , khc lc em li con khc tip 1
- 2 pht na...
2. Con h ay tt vo m t ngi ln (Em ni: Con nng phi nh nhng thi, v dy
cch vut m t nh nhng nhng c t ln con vn c tt).
C dy thm 3 t ln na nh... K I N NHN, K I N NHN. Em Nhm t i b y gi (hn
18 thng) m i bt u bit l nh m au (t con ni khi con l tay p m m nh: au,
khc). Trc ch ni hoi: M au , ri hng dn con ny n... con cng c hn,
ch yu l m nh thy con th th trnh i lun.
3. Con rt thch chi son phn, soi gng, chi lc.
Bnh thng. Nu tic son phn th ct cho k. Soi gng, chi lc l m t k nng n
tui con thch hc, ging nh m c qun o vy khng phi l lch lc g i i tnh nh. Cc
chuyn gia cn khuyn l nn cho c b trai v b gi chi bn hng v bp b na, v n
luyn tnh chia s, chm sc ngi khc.
4. Con hay n v chn ng ngi, nh th khng dm nhng c n ch ng ngi
l con nh c nc lm liu, khng cho lm th n v.
Cng i ra ngoi em cng phi kin quyt khng t thi nhng b. N hm c ba
cn nm n v ngoi ng (sn nh), ch lin bo: Con nm n v i, khng ai thng
u, m i vo nh y ri ch vo nh, ng ca lun, con ng pht dy ra p ca gi
m m . Cng ra ng v ra ch ng ngi em cng phi th hin l em KH NG s
con, nu em nhng b l con bit im yu ca em lin, l con s lm ti.
5. M i khi nh dy con th khng c vn g, nhng qua nh ng b khi con h th
m dy, cha c 3 giy l c ngi bnh v m i d nn bng tr.

iu ny phi cng quyt, con mnh mnh dy. Ai b con l ch yu cu: chu
xung, sau hai lt yu cu khng c th ch s ra b con li, mang ra mt ch khc hoc
ngi lun , dy bo con tip.
6. B hay dng bo lc (la ln, nh con) dy.
B m hay nh anh nn gi anh mi c t tng lc no cng mang roi vt ra da
con vy. Nu b m dy anh bng ngt ngo th c l gi anh s bit cch ni chuyn nh
nhng v i con hn.
Chng ch thnh thong cu ln cng hay la Nhm, ch ch ni g nhiu ch bo: Thi
anh, la con lm g, lm l con i cho n t suy ngh. Xong. Chng ch cng ht ci g c
v mnh cng u c bnh n.

HI:
Phm Nh Qunh: N - 13 thng 20 ngy, ang trong giai on thch tt
ngui, khi n tt m, m nghim mt ni: Sao con li tt m, m au, m c
lm g con u, gi* m pht con ngi trong gc 5 pht v khng ai ni chuyn
vi. con. T h l n ngi im trong gc, ci mt, tay nghch chn nghch, mt t
li ngng ln nhn m c*i ci. Gi* th n khng s* g.
Hnh Nguyn: Thng nh em cng th, cn thch cu c, em ton bt p
mt vo tng nhng mt n c nhn nhn ra, p th p nhng thnh thong
quay ra nhn m ci nnh, gi* ln hn th cng khng bit s* g.
P:
u tin mnh khng nh vi bn l la tui 14 thng l la tui khm ph, con
cha hc c nguyn nhn v kt qu nn mnh phn i vic nh con khi con cha thc
s hiu v hc c nguyn nhn - kt qu nh th. y l nh khng t c hiu qu,
bc u to li mn xu, l nu con lm th con s nhn c s quan tm ca con, d s
quan tm l tiu cc t pha cha m.
Trong trng hp ny, bn nn lm nh bn Qunh lm, ni khng, gi tay con 10
giy, cnh co bng li ni. t con vo ch ring. Vic ny NGN CHN hnh ng
nh m ca con ch khng phi l pht. V nu con qun, con chi ci khc, y l lc bn
k cho con chi t lp trong mi trng an ton. Con cha hc c nguyn nhn kt qu,
nhng con cng hc c l hnh ng ny con s khng c lm, v khi lm mt hnh
ng con b m ngn chn bng vic cho chi mt mnh hoc con khng c c hi tip
din.

HI:
Bn i, mnh thc s lao vo cuc chin nui con ri. Con mnh hn 15
thng, i hc cha y 2 tun, vo lp th ngi im thin tht, c t u ngi y,
ch i bc no, d bit i v chy, v y m v nh nhng nho knh khng.

L i ci tt kim chuyn. ang cho*i vui, thy ba m, ng b... l cho ngay ngn
tay vo m ing m t ly mt , m t lic dm chng. N gi l*n rt tay ra l
khc tong ln n v. N hiu khi m nh cho khc, th khc khng chu nn.
M nh tm nim khng nh con, nhng c ny s* con s h m t thi. Gip
m nh vd.
P:
1. Mnh thy vic b i nh tr m ngi im thin tht, t u ngi y cha chc l tn
hiu chng t b ngoan... m ch chng t l mi trng lp lm b b ng, cha quen v
c th s hi. i v i mnh khi cho con i hc, mnh mun b c t do vui choi ch
khng phi ngoan ngon ngi im mt ch, bo g nghe ny.
2. Do b lp b p lc, s, nn khi v nh b m un c ch , mun c mi
ngi quan tm b p li. Do , b s c tnh lm nhng hnh ng gy ch , k
c hnh ng b bit l ngi ln khng thch. Trong trng hp ny, cch x l l bn
tng l v ch mt lc khc, con n no tm mt dn d con: M thch ming xinh con
n com , ch khng phi mt tay, tay nhiu vi khun, mt nhiu au bng y .
Mc khc, bn cng cn hiu tm l ca tr, nhiu tr em (v ngi ln) cn mng tay,
ngm tay nh mt tr liu trn an khi i u v i stress. Vic bn ngn chn con t trn
an c th lm b cng thm s hi v khng t tm c gii php cho mnh, v vng trong
vic t iu chnh cm xc, y l lc con go khc v n v khng th kim sot c. Nu
l bn, mnh s khng coi vic mt tay l vn qu ln v ch thi gian con iu chnh vi
trng lp m i n nh s loi b dn thi quen xu ny. Nn nh, phong Ty h chp
nhn cho con ngm ti gi, ngm ngn tay khi con cn gii quyt nhu cu gim stress ca bn
thn v khi t ng, tui h bt u cai s thch ny l 4 - 6 tui, khi con c kh nng
iu khin v gi tn cm xc ca mnh tt hon, v hc cch gii quyt cc trng thi cm
xc .
3. Tt h on ht khi b i hc v, c nh nn dnh nhiu thi gian vui choi v i b hon,
m nn ni chuyn v k cho b nghe hm nay nh m lm g, ba lm g, ng b lm g
b vn hnh dung c hot ng ca mi ngi trong gia nh khi b vng mt. Mnh
tin l nu b c ch v quan tm y s t c nhng hnh ng nh bn k.

HI:
B I HC V CH IA S - X P HNG CH N L T
Em ch a bit i ph v i b 13 thng ca nh em th no ch i, b i u
chi v i ai cng tran h , ginh bng *c.
P:
Trng hp 1: Nu choi l ca bn v bn ang choi vi choi ca bn.
Bn yu cu con tr li bn v hi bn mt cch lch s nu con c th mn bn mt

lc choi c khng. Nu con t chi, bn c th ly tr cho bn. y l bi hc v s

hu. ng thi bn c th gip con hi bn nu bn c th cho con mn choi mt lc
c khng, con bn c th nht nht, nhng nu c m lm gong, con s hiu cch thc
c c ci mnh cn trong cng ng: hi trc khi ly. Vic ny c th lm vic choi
ca con chm li my chc giy nhng s gip con c thi quen v np sng tn trng ti
sn ca ngi khc.
Thng bn tr con c khi choi c ngy ch thm ng n nhng c ngi
mun choi l gi nh vng. Vic cho con 5 pht con mnh phn tn sang ci khc, a
kia cng ngui con gi ca, kh nng mn c cao hon rt nhiu so vi ginh nhau, c
hai a khc v khng c a no c choi. Trong lc 5 pht ch, gi v th choi khc
tht siu vit, siu hp dn th bn n b kch thch tnh t m m i nhanh nh choi.

Trng hp 2: Nu choi bn ang choi l ca con

Khi con ginh choi v n l ca mnh, con bo v ca ci ca bn thn. Cch x tr
ca bn l bn cm li choi, a li cho bn v yu cu con lch s xin li bn v ch
bn ng trc khi git t tay ngi khc.
Trong trng hp bn khng tr li, bn c th t lut l ng h (in thoi) ku
Bing tc l khi phi i lt, v khi s n lt con c choi chnh choi ca mnh.

Trng hp 3: Trong trng hp choi & khu vui choi cng cng
Bn dy con xp hng v ch n lt khi bn choi xong s n lt con v bn xp
hng cng con. y l thi quen ti thiu ca x hi vn minh: xp hng v kin nhn. Nu
c tr tranh lt, bn nn nh nhng ni vi b : Em b ny xp hng ch c choi
t rt lu, nu chu mun choi, chu ng xp hng ch n lt nh. iu ny khng
nhng khng nh k nng xp hng ca con, cn dy con bit bit ln ting khi c s bt
cng bng trong x hi nh b ca con.

HI:
a con 3 tui ca em, mi ln tm chi khng thy l la ht khc hoc
nh c m lun. Em c ni nh nhng l tm ch ny ch kia m b cng khc
to hom, em phi lm nhu* th no?
Con mnh 19 thng ri. *t gn y t dng c tr nm cho*i, vt,
in thoi xung t. v d chi chn ri khng ct, khng li ch c m li
cm ln nm ra xa. M nh qut bt nht ln th cu ta li t t, nh nhng th
thng tiu qu ng l, gi v khng hiu, i chi hoc lng ra lm tr khc.
Mnh nht quyt lp li vic b phi nht v li ch c. Mt lc sau cng chu
lm . D t tr c n nay m nh con khi ly ra xem , ly trn bn hay
trong t m khng thch, khng chi th b li. Nhng li c nhng lc b
hnh ng nh k trn. Mi ngi c tri qua tnh hung ny cha ? v nn
dy th no? Pht th no b khng lm th na?

 P:
y l lc bn dy con k nng tt nht: dn dp sau khi choi. Bn m ua cho con m t ci
st v cho ch oi ca con vo , khi con ch oi xong yu cu con ct gn nu khng m s
vt vo thng rc. M t vi ln u m lm cng con, sau ny bn ch cn cho con 5 pht
dn choi, con m un dn lc no con sn sng nhng sau 5 pht, ng h ku boong m
s vt ht nhng th ngoi st vo thng rc.
V th k h i con khng tm c choi, bn s hi con u, con dn ch no.
ch oi ca con l con bo qun nu con khng thy tc l m vt thng rc vo ri, ln sau
nh dn dp k nh!
Nu b khc to hy cho b khc, n v th khng c thuc cha, ch c ch khc ht
con thi, tr khi bn m un o to em b thnh chuyn gia n v th trng hp trn
m nh khuyn bn gi v ic v lm tip vic ca bn. Nu con nh m, con h, s b pht
gc. Khi bnh tnh li, con xin l i m, m hn m tht lu p ht ci h ra ngoi , lc
con s ht pht v c ra khi gc.
Bn ng coi thng ci m p ht ci h ra ngoi nh, v i tr nh khi tr cha hc
c cch kim sot cm xc, vic m m lm tr bnh tnh v cm thy an ton, khi tr
s hiu v thun li nhanh h on bn tng rt rt nhiu.

HI:
B n h ca con em l th ny:
1. i tm hm n o cng khc, v t n g a ra l ht ton g ln . Em khng bit
lm sao nh nghe n khc m tm tip.
2. H ay nghch, m t bp lc li, l i ht ra ch i. N n ghch g em cho,
n h n g c i vc r u c a b r a nghch. N n em n i nh n hn g con khng
c ch i y r i ng c a. N ht r i ngi . M n i cn khng thm
d ng li nghe, c ht thi. Em n i xo n g ra ch kh c ngi. N vn ht in h i
n h ci ci 15 pht, u t sng, c m t lc ch y l i gn m n h n g vn
kh c ht, con n n m s b con . B n c gn g km nn, h tng xu n g (vn
). M b l n ch i v i n, cho n l i vu i c i n h th n g...
P:
1. Tm : Cho con ngi vo b n/chu choi. Khi gi u cho x phng trong khi con m i
ch oi nc tm , n lc phi x th ch oi tr choi m n, ch n u ( con nga c ra
m nh x nc khng ro i vo mt) lm g c phi vt nga nhau ra, va lnh va kh chu.
Cc m c th nm ln ging dc u xung t xem cm gic c khoan khoi khng m
bt con lm ? H oc m c th tm hoa sen cho con. M nh tm hoa sen cho con t khi con
bit b. Ba m con m t bung tm hoa sen, nhanh vui tit kim th i gian v tit kim nc.
Tm l lc khm ph v ch oi v i nc. C th m ua choi hng nu nng m chn
nc. Tm l khong th i gian vui th ch khng l cc hnh.

2. Kho t li! Ci ny l c bn nht ca NGUYN TC AN TON NGI NH CHO

TR.
Cn s vo c hi hay lm v vt d v bi cha m khng qu tm ch khng
phi ti con!

HI:
B n h e m h i n c h n 2 1 th n g , n i c n h i u v h i u , n h n th c
c h t l*i b m n i, tu y n h i n e m t h y b b n g l m , c m y i u e m a n g
g p b t c v i b :
1. M c d h i u h t y u c u c a b m n h n g b th n g k h n g n g h e l*i m
c tn h l* i h o c l m n g c l i, b r t h i u n g , n g h c h n g m v c n h i u
th b n g h c h m c th n g u y h i m c h o b n h n g h c h i n , t b p , n i c m
i n , tr o le o , n g h c h n c , v n n t m y g i t, m t l n h l i h t r a ,... e m
b i t t r th c h k h m p h t h l b n h th n g n h n g d e m g i i th c h , d a n t b
v n k h n g n g h e , v n c tn h ti p t c n g h c h , n k h i n o e m l y r o i t t v o
m n g c h o m t c i th m*i c h u th i. E m c n g th a m k h o n h i u c c h d y c o n , v
d n h k h i b n g h c h t l n h , e m n g h i m m t v n i l p i l p l i 3 - 4 f n
g i n g n g h i m n g h : C o n k h n g m t l n h n g h c h c a m , n h n g th n g
b v n c l i k h n g n g h e , n h i u k h i b c q u e m h a y t t v o m n g b th b
m i n g h e . E m b i t l k h n g n n n h b n h n g n h i u k h i n i m i m c o n
k h n g n g h e e m l i k h n g k i m c h c .
2 . L m t h n o t p tn h k i n t r , k i n n h n c h o tr ? K h i c h i m t tr
c h i g n h x p h n h m k h n g l m c th b n h e m th n g n i c u ,
k h c v i k h i c n n m c h i i; l m t h n o k h c p h c tn h tr n g
ny?
3 . T p tn h g n g n g n g n n p c h o b : c h i c h i x o n g b th n g b y
b a k h p n h v k h n g c h u th u d n l i v o g i . E m d y b v l m c n g b
h n g d n b n h i u l n n h n g v n k h n g h i u q u , b v n b y b a n h
th .
4.
T p tn h t l p : E m c r t n h i u b i c a c h v n h l c h t p tn h t
l p c h o c o n b n g c c h c h o c o n t t m , t m c q u n o , t n . v n n
u n g th b n h e m c n g k h t c h , t n , n g i n n g o a n n g o n , n h n g e m
m u n h i c h v d n h v i c b t t m h a y m c q u n o th n n th c h i n
v o th i i m n o , k h i b c b a o n h i u th n g ? y l m y v n m l u n a y
e m g p p h i v tm c c h k h c p h c m i k h n g c , m r a r t h a y q u t n t v
i k h i n h c o n , m o n g c h t v n g i p e m .
P:
1. B nh em cha hiu v nh c nhng da nt nn em ang lm kh mt a tr
khng c kh nng. Cch x tr tt nht l lm cc thit b bo v tr trong nh m bo

an on cho b.
2. Nu con khng kin nhn th ng gip vi. H y ni con bnh tnh, m kin nhn
lm gong ngi xung h i con c cn m lm cng hoc gip khng. Tui ny k nng tay
chn cha tinh, ong nhin cm thy tuyt vng. M kin nhn con m i hc c kin tr.
3. Tui ny r con cng dn nh m t tr choi: H ai m con nht ch oi cho vo st.
4. M nh tm cng con. Tm xong v qung qun o ra cho choi t do. Tr t m s bt
chc tm v m un thay m t m c qun o cho mnh.

Chng 8
Con i nh tr

I. C H N T R N G P H H P C H O C O N
Khi chn trng gi con i hc 9 ting mt ngy, 6 ngy mt tun, phn ln cc bc
cha m thng c gng chn cho con mt ngi trng T T N H T, ni ting nht m nhiu
khi qun i mt iu quan trng l s ph hp. Quyt nh gi con i hc l mt quyt
nh c tnh lu di v chc chn c bn v b s khng thch cnh mi vi ba thng li
chuyn sang mt ngi trng m i vi cc c gio mi, bn b mi v lm quen li t u.
V vy, mt trng hc c coi l TOT, l ni ting cha chc l mt trng hc ph
hp cho b v gia nh bn. Chn c mt trng hc ph hp s l tin gip cho b v
bn d cm thy hi lng v gn b lu hon vi trng.
C rt nhiu trng hc TT, nhng th no l T T th mi ngi li c s nh gi
khc nhau. C ngi thch mt trng hc v i y tin nghi, c nhiu choi, con c
n thc n t tin v c chm sc n tn rng, hc tp khng qu quan trng. C
nhng ngi khc li nh gi mt trng hc v i chong trnh hc dy c, vi th hc
ton, hc ch, hc nng khiu t nh l mt trng hc TOT. Mt s ngi li ch quan

tm ti vic con s c choi g, con c c t do pht trin, c khuyn khch tm ti

khm ph th gii xung quanh hay khng, con c c tn trng, c quan tm ng mc
hay khng thi. Bi vy, mt nh ngha v trng TT c th ng vi ngi ny nhng
cha chc ng vi ngi khc. Mt trng hc PH HP l ngi trng m bn nn tm
kim!
Vy u l tiu ch xc nh mt trng hc ph hp?

1. Phircyng ch m gi o d c p h h*p v*i q u an im c a b n v g ia n h

Trc tin, bn cn xc nh bn mun con mnh c nui dy nh th no? Mt
ngi trng v i cc gio vin c cng quan im nui dy vi bn v gia nh s to hiu
qu tt hon l mt ngi trng TT nhng c quan im nui dy hon ton tri ngc
vi bn. Hy tham kho cc thng tin v chong trnh dy, hc, choi, dinh dng cng nh
quan im tng th ca ban gim hiu cng nh cc gio vin ca trng trc khi a ra
quyt nh.
Bn cng nn trao i vi ban gim hiu v cc c gio v quan im gio dc v chm
sc con ca bn v th xem thi phn ng ca h. Mt s trng hc c th c quan
im khc v i bn nhng li bit lng nghe v chp nhn thay i cho ph hp cng c th
l mt la chn tt.
Tuy nhin, bn nn nh rng vic gio dc v chm sc tr khng th giao hon ton
cho cc c gio trng mm non mc d thi gian hng ngy b trng l kh nhiu.
Bn khng nn c gng tm cho con mt ngi trng vi cc c gio nghim khc hoc c
nhiu kinh nghim v hi vng cc c s gip mnh hun luyn li em b kh bo ca
bn, bin b tr thnh mt a tr ngoan hon ton nh vo cc c. Trn thc t, gio
dc ti gia nh v thi ca cha m i vi b cng nh v i mi ngi xung quanh mi
chnh l kim ch nam cho cc thi , hnh vi cng nh nhn thc ca b. V vy, chn mt
ngi trng nui dy ph hp nhng phi i km vi s gio dng chm sc ng n
ca gia nh th m i c th t c hiu qu nh . Hy dnh nhiu thi gian choi vi b,
chm sc v dy d b khi b nh cng nh thng xuyn trao i v i cc c gio v tnh
hnh ca con lp c s kt hp gio dng ph hp gia gia nh v nh trng.

2. T h i v cch cu* x c a gio v i n v tr t i trirTig

Con ca bn s theo hc ti trng t nht 8 ting mt ngy, 5 ngy mt tun. B s
thng xuyn giao tip v quan st, hc hi mi iu t cc c gio v cc bn cng lp, cc
anh ch lp ln hon. Do , hy c gng sp xp n thm trng vo bui sng gi cc b
ti lp hoc bui chiu gi tan trng, lc ny bn c th quan st c mt phn thi
c x ca cc c vi tr cng nh thi , hnh vi ca cc b trong trng. Bn s bit c
cch cc c ni chuyn vi cc b, cch x l khi cc b khc lc, khng vui, c thi xu,
cch c giao tip, trao i thng tin vi ph huynh. Bn cng c th quan st c thi
ca cc tr hc ti trng - cc b c thch i hc mi sng khng, cc b vui v vo lp
hay cn khc lc nhiu, chiu v cc b vui v cho tm bit c ra v hay c cm gic c i
v l thot khi a ngc, cc b c t gic khng, c bit cch t phc v bn thn hay
khng (t ly dng, giy dp, bit cho hi...). Nu c th, bn cng nn dnh thi gian

n thm trng vo gi cc b hc hoc choi, vo gi n quan st c k hon. Tt

nhin nhng g bn thy v nh gi ca bn cng ch th hin mt phn thc t, tuy nhin
bn cng quan st k bao nhiu bn s cng c nhn nh chun xc v quyt nh ng n
hon by nhiu.

3 . C h n ucig v d in h d n g p h h p vcVi b
Phn ln cc trng cng lp hin nay c ch n ung v dinh dng theo tiu
chun chung v thng khng chp nhn cc trng hp c bit cn ch n ung
ring. Ch c mt s trng mm non t thc, bn cng s chp nhn cho con bn n theo
ch n ring nu gia nh bn c yu cu.
Ti gp kh nhiu kh khn khi i tm trng ph hp cho Nhm chnh v vn n
ung ny. Nhm n dm do b ch huy hon ton t 6 thng tui, v ti 1 tui b c th
n com v thc n nh ngi ln. Ti thi im bt u i hc lc 18 thng tui, Nhm
c th t xc com v n bng tha rt gn gng m khng cn s h tr ca ngi ln.
Tuy nhin, phn ln cc trng mm non cng lp cng nh t thc khng chp nhn vic
mt em b 18 thng n com nguyn ht, n nguyn ming v li cn t xc. H cho rng
ti ni qu ln v kh nng ca con. Cho ti khi ti cho h xem cc video quay li gi n ca
Nhm th h li a ra th l do nh lo lng v s an ton, sc khe, tng cn ca b
hoc l khng ph hp vi quy nh ca c quan chc nng v u i ln nht h c
th dnh cho con gi ti l cho b n com nt (m theo ti c bit l com nu nho ri
c dm nt ra trc khi cho b n).
Rt may mn, sau khi i xem v tham kho trn di 10 trng, cui cng ti cng tm
c mt trng cho con - tuy rng quy m trng kh nh - nhng quan im v gio
dc cng nh n ung hon ton ph hp v i gia nh ti. Cc c gio y t ra kh ngc
nhin v c cht khm phc khi bit c kh nng n ung ca Nhm, nhng h khng
t thi phn i m tri li hon ton hoan nghnh b t lp trong ba n ca mnh.
Thm ch sau ny, c mt thi gian b c n com chan canh v khng chu nhai m ch
nut, ti ngh cc c cho b n com kh, n canh sau khi n com - v cc c cng vui
v thc hin cho ti tn by gi. Lc ny y, nhn li ngi trng nh b ca con mnh v
so snh vi cc trng honh trng, lng ly, lung linh trc y ti tm hiu, ti cng
cm thy hon ton hi lng vi s la chn ca mnh, bi ti bit rng mnh la chn
c mt ngi trng ph hp vi b.
Ch dinh dng cho b - mt ln na - cng khng th hon ton giao trch nhim
cho cc gio vin v nh trng. Nhiu gia nh gi con i hc v i mong c cc c gio s
c cch nhi, p hay ph php khin con mnh chu n, n nhiu, ln cn trong khi
bn thn ti gia nh cha m bt lc vi vic n ung ca con, cng nh khng c gng to
cho con mt tinh thn n ung vui v v gim p lc trong chuyn n ung ca con, bin
mi ba n thnh cc hnh. Tt nht, bn nn tm hiu v cc phng php n dm kiu
mi v c gng thay i quan im, bin ba n ca con thnh nim vui v to hng th
cho con trong vic n ung trc khi gi con i hc.

4. H c p h n m tro n g k h n n g ch i t r

Tt nhin nu gia nh bn c iu kin d d th phn ny bn khng cn qu quan

tm. Tuy nhin nu mc thu nhp ca gia nh bn ch va phi th bn nn tnh ton cn
thn v khon hc ph hng thng cng nh cc ph ph pht sinh khi gi con i tr. Hy
tnh ton v a ra khong kinh ph bn c th chi tr mi thng ti a cho vic i hc ca
con c th khoanh vng trng hc vi hc ph ph hp. Ti bit rt nhiu gia nh v
mong mun cho con hc mt trng tt m gi con ti mt trng c hc ph vt kh
nng chi tr ca gia nh. H qu l ba m phi c gng cy cuc lm thm, kim thm
trang tri chi ph hc tp ca con, vic ny dn ti thi gian cha m dnh cho con cng t
hon, cc b gn nh khng c thi gian c choi hay tr chuyn vi cha m, v lc ny
vic nui dy con c giao hon ton cho nh trng. Thm na, vic con i hc l mt
qu trnh di ch khng phi ch mt thi gian ngn, v vy nh dn gian hay ni c qu
thnh qu c, bn c th c gng gnh trong mt vi thng nhng ti vi nm th rt ng
phi suy ngh. Xin nhc li, mt ngi trng d tt v ph hp n u cng cn phi c s
phi hp ca gia nh, v vy thay vi c gng cho con i hc mt trng t tin, hy la
chn mt trng va phi hp vi iu kin gia nh v dnh nhiu thi gian cho con khi
b nh.

5. Co* s* v t cht ph h*p v*i yu cu ca bn

Khi i thm quan trng, bn hy ch quan st nhng chi tit ca trng hc:

Tng quan trng, sn trng v cc &p hc: Trng c thit k dng nh nhiu
tng hay dy lp hc 1 tng? Cc phng hc c c b tr hp l, nh sng, thong ng
khng, c b ht nng, b b, m thp khng? Cc li ra vo, li ln cu thang c c bo
v, c thanh chn an ton khng? Nu c s c xy ra, vic thot him c d dng? C cc
dng c phng chy cha chy khng? Sn trng c rng ri, sch s, an ton v mt m
khng?
Phng hc ca con: Cch sp xp v b tr c trong phng c gn gng, ngn np
khng? Cc gi choi, dng c va tm tay vi hay nguy him g khng? Thm tri
sn c sch s v an ton khng?... Trong lp hc c th c nhiu choi hoc nhiu hc
liu hoc cng c th c rt t choi, hc liu nhng li c khng gian thong cho cc con
chy nhy, vui a. Do hy hi cc c gio v mc ch sp t phng hc ca cc con
xem liu c ph hp vi suy ngh v yu cu ca bn hay khng.
Bp v phng n: Bp c sch s, gn gng khng? dng cn mi v m bo an
ton khng? Bp c xa cc lp hc v c thanh chn bo v cho cc b ra vo hay khng?
Ngun nc dng v nc thi ca bp nh th no, ch rc c gn ch chbin n
khng?...
Ch ng, ging m, chn gi: Ch ng ca b c sch s, mt m khng? Ging
m, chn gi c thoi mi, cn mi v c v sinh thng xuyn khng? Cc b c c
s dng chn gi ring hay chung? Noi ct sau khi s dng?...
Trang thit b khc, choi, hc liu: Cc trang thit b khc c an ton, c ph hp
vi lp mm non, c ph hp vi yu cu ca bn khng (n, qut, my lnh, camera
v.v...)? choi, hc liu c phi l cht liu an ton khng, mua sn hay t lm, s dng

vo mc ch g, dng thng xuyn hay lu lu mi dng ti?...

Cc thit b an ton, phng cha chy n, cp cu, t thuc y t... c sn sng v y
hay khng?

6. S th u n tin tron g vic a n b

Trng ca b nn nm ti mt trong ba v tr: gn nh bn, gn ch lm ca bn
hoc gia qung ng t nh n ch lm (nu bn khng i lm th bn c th b qua
phn ny). Ty vo iu kin ca gia nh m bn quyt nh la chn v tr ca trng cho
ph hp:

Trng gn nh: Trng gn nh thng l la chn ti u nht dnh cho b. Hy

tng tng nhng ngy ma ng gi rt, nhng ngy ma h nng 39 hay nhng
ngy tri ma tm t, nu b hc qu xa nh th vic a n b s rt kh cc. B s phi
cng bn i sut qung ng di trong gi rt, ma bo hay di ci nng hm hp v
hng chu th bi ng, ting ci xe. Cha k ti vn an ton giao thng v nhng
bt trc khc bn s gp trn qung ng i. Mt trng hc gn nh s gii ta hu ht
nhng vn k trn v y l la chn l tng nht nu bn c th tm thy mt trng
va v ch lm ca bn khng qu xa nh hoc bn c th sp xp c ngi i n b
ng gi.
Trng hc gn ch lm: Trng hc gn ch lm ca bn s c y cc yu im
k trn: ma gi, nng nng, khi bi, tai nn trn ng i... Nhng b li, mi khi c
chuyn g gp xy ra nh con b m st hay bn c vic bn t xut sau gi lm th bn c
th n b d dng. V tr ca trng gn ch lm thng ph hp nu nh bn v ch lm
gn nhau (b s khng phi i qu xa), hoc l rt xa nhau (bn s tin v n b hon).
Trng hc nm & gia on ng t nh ti ch lm: V tr ny c coi l gii
php trung gian gia hai la chn trn, n mang mt na u im v khuyt im ca c
hai v tr gn nh v gn ch lm. Bn hon ton c th chn phong n ny nu tm thy
mt ngi trng ng ph hp.
Trng hc ngc ng i, khng nm trn cung ng i hng ngy: i khi bn
tm thy mt ngi trng rt ph hp cho con nhng n li nm ngc ng bn i li
hng ngy. Bn c th hi sinh v con, cho con hc ngi trng , nhng v lu di bn c
th gp nhiu rc ri. Tt nhin, nu bui sng bn c th thc dy v ra khi nh t rt
sm, bui chiu cng sp xp v sm hon c th chuyn ngc ng cng khng nh
hng lm ti bn.
Cc bc chn trng cho con:
Lp mt danh sch cc tiu ch la chn trng ph hp theo quan im ca bn v
gia nh da trn nhng tiu ch k bn trn.
Nghin cu v thu thp 0 1 danh sch cc trng trong thnh ph bn ang .

it Lc ra cc trng ph hp vi danh sch cc tiu ch bc 1 (t nht 3 - 5 trng).

Lin h v ti thm quan cc trng trong danh sch lc ra. Tip tc la chn ra
2 - 3 trng bn va lng nht.
T i thm thm 1 - 2 ln na cc trng ny vo cc gi khc nhau quan st k
hon.

it ng k hc th 2 - 3 ngy (1 / 2 bui) cho b.

V* Quan st ng x ca c vi b v b vi trng, lp trong v sau bui hc th
cng nh trao i nhiu vi cc c nm c.
Nu khng chc chn, bn hy tip tc cho b hc th thm 2 - 3 trng cn li
trong danh sch chn thc s tm c trng ph hp cho con. M i ln i trng
nn cch nhau t nht 1 tun.
Khi chn c trng nh mong mun, bn s bt u cho con hc y
nguyn ngy.

II. C H N BI T M L
1 . C h u n b t m l ch o m
D bn c chn trng l p cho con k n u, d bn l m t ngi m m nh m hay
yu ui, d con bn l m t em b d thch nghi v i m i trng m i hay l m t em b rt
r, nht nht th ngy u tin gi con i hc i v i bn bao gi cng l m t ngy di v i
y s lo lng, bn chn v m t ci u y p nhng cu hi v s s hi. Bn s lo b
khng n c, khng ng c, khng ha nhp v i cc bn, s cc c gio hoc t h on
bn s ngh rng c th s c vn g nghim trng xy ra v i con trng.
Ti c bit kh nhiu b m ln u gi con i nh tr v phn ln tm l ca h ban
u u ging nhau (ngay c ti cng vy). Khi quyt nh cho con i tr, m thng rt
quyt tm v hon ton tin rng y l m t quyt nh ng n (m thc s th ng l
vy), t i lc bt u tm trng cho con l m t ln s quyt tm ca m gim xung,
trng hc no cng c v c vn v bn khng cm thy yn tm cho con r i xa vng
tay gia nh. T i ngy cho con i hc, cm gic lo lng v bt an ca bn s cng tng nhanh
v m nh hem, bn s ngh ra 1 0 0 1 tnh hung tr tru c th xy ra v i con, bn s ngh
rng c l m nh chn sai trng, bn s dn m t vo m n hnh m y tnh xem cam era

l p ca b v cm gic rng c th con ang b hnh h m i khi b m t gc khut

cam era khng quay ti. Khi b ngi m t m nh khng choi v i bn hoc c gio khng quan
tm t i b, bn s lo lng rng b b tn th ong tinh thn, lu ngy dn n t k . n
gi n, bn s li ngi nh t i m y cnh nhi nht p n, tt cc con bm bp trong m t
on video quay ln m t trng m m non t thc m t do x xo dy sng v cm thy
s hi cho con mnh. V tt nhin bn ch m un lao ngay t i l p v n con v nh, khng
bao gi quay li n o i y na. M i bui sng a con ti l p v m i bui chiu t i n con
thy con a khc, tay m ly m cht cng v ging nh c cht ti hn... tri tim bn s
tr nn m m nhn v bn s thy lng tro dng m t cht s xt xa xen ln ti li, n hn
v th ong xt a con b bng b b r o i .
Thc ra, tt c nhng din bin tm l ny khng phi l v cn c. Em b ca bn
trong nhng ngy u tin i hc thng s khng n ung c nhiu, c b cn b n, b
cng khng ng c gic su, thng ngi m t m nh hoc choi a m t m nh v tt nhin
s khc m t cht hoc rt nhiu. iu ny l hon ton bnh thng, n ging nh cm gic
ngy u tin bn i lm vy, m t m i trng hon ton m i v i nhng con ngi hon
ton xa l, lch sinh hot b xo trn v phi tun theo s ch o ca cc sp y uy lc.
Bn s m t bao lu thch nghi v i cng vic m i? 1 tun, 2 tun hay 1 thng? B cng
vy! B cn th i gian lm quen v i mi trng m i, v i cc ng nghip m i, v i cc
sp c gio v v i lch lm vic n ng choi hc m i. V vy, tt h o n ht bn hy tt m n
hnh cam era i, hy li s in thoi lin lc ca bn cho c gio nu c g nghim
trng, c s gi thng bo v i bn, v h y cho c bn v con m t khong th i gian thch

nghi vi s thay i, c th l 1 tun, 2 tun hoc 1 thng. ng i hi rng con s lm

quen v vui v ngay t ngy u tin, iu ny l qu sc vi mt a tr ln u lc trong
mt th gii y l lm, xa vng tay gia nh.
Sau gi hc v ngy cui tun, bn v gia nh hy c gng dnh nhiu thi gian hon
tr chuyn v choi vi b. Hy lun khch l b, to cm gic vui v cho b b thy
rng vic i hc khng phi l iu kinh khng m on gin l mt thi quen hng ngy.
Thng th sau 1 - 2 tun, b s bt u quen vi n np mi v tr nn vui v hon, tt
nhin mt s b s mt thi gian lu hon nhung thng khng qu 1 thng. Nu sau 1
thng i hc b vn khc nhiu v tm trng khng n nh th bn hy xem xt li liu bn
quan tm n b cha? Nu cu tr l i l C th lc ny bn nn xem xt thm v
trng lp v c gio ca con.
Bn cng nn nh rng vic con i hc khng phi l giao hon ton trch nhim nui
dy con cho c gio v nh trng. Thi v cch i x, dy d ca bn nh - ngc li
- li chnh l yu t quan trng quyt nh ti kt qu ca vic bn gi b i hc. Hy c
gng thng nht cch c x v cc quy tc chung gia nh v trng b sm i vo
n np v khng c nhng thi tiu cc. Bn cng khng nn t qu nhiu k vng hoc
p lc v s pht trin ca b ln cc c gio v nh trng bi v tnh chnh nhng p lc
ny s y cc c ti vic i x khng tt vi b hoc gy p lc ngc li ln cc b. Vic
i hc la tui mu gio nn t s vui v v thoi mi cho b ln u tin hng u, sau
m i l cc k vng v s n np, v kin thc v s pht trin th cht. Mt khi b vui v
v thoi mi trng th chc chn b s c s tin b v cc iu cn li m bn k vng.
Tri li, mt em b s i hc, s c gio, bun b v lo lng s khng th pht trin tt d
c s c gng ca cc c v nh trng ti u i chng na.

2. C h u n b tm l cho b
Ln u tin b i hc cng ging nh ln u tin bn i du lch nc ngoi vy. Cng
chun b k lng, tm hiu cc thng tin mt cch chi tit, y th cng t b ng, hoang
mang, s hi v cuc hnh trnh cng c nhiu nim vui, s phn khch v cm gic khm
ph.
Trc khi cho b i hc mt tun, bn nn bt u ni chuyn vi b v trng hc, c
gio, bn b v cc hot ng trng. Bt k l bn bt u gi con ti trng thi
im no - khi con c vi thng tui hay khi con ln - hy lun ni chuyn v chun b
tm l trc cho b. B cn c bit mnh s i ti u, lm g, gp ai v v sao khng
cm thy qu hong s v lo lng.
Hy ni cho b l do v sao b cn phi n trng v cm gic khi b i hc. Hy ni
vi b rng bn rt yu b v vic gi b ti trng khng c ngha l bn khng cn yu
thong b. Hy k cho b nghe rng cc c gio s yu thong b ra sao, ti lp s c cc
bn choi v sinh hot cng b vui v th no. Nu c th bn hy a b ti tham quan
trng lp, choi sn trng v gp mt cc c gio, cc bn cho hi trc khi bt u
thc s a b i hc.

Khi ni chuyn v i b, bn phi lun t thi vui v, ho hng v chng t cho b

thy rng trng hc l mt noi rt vui v vi nhiu hot ng hng th v cc bn b ng
vui. Bn cng khng nn a ra cc l do khin b cm thy vic b i hc l v bt c d
hoc to cm gic rng b b cha m b ro i, v d nh l: ba m qu bn, con qu nghch
ngm nn phi i hc cho cc c gio dc, m khng th chu ng c con na... D l
do bn cho tr i hc l g, hy ni v i con rng: Con ln ri v ti lc phi i hc,
bi v n lp rt vui v con s hc c nhiu iu m i l. R rng, mt cuc hnh trnh
l th ti lp hc vi t cch ngi ln s khin b cm thy ho hng v vui v hon l
vic b tng i hc v qu quy ph hoc v cha m qu bn rn.
Bn cng nn k cho b nghe tht nhiu v trng hc v cc bn m i m con s gp.
Bn c th mua mt vi cun truyn ni v vic cc bn Th, bn Gu i n lp, hoc t
bn ngh ra cc cu chuyn v noi con sp i hc. Bn c th miu t cho b bit trng
c nhng g, b s c choi g, hc g v.v... v lun nh hy t ra tht vui v v ho hc
nh th chnh bn s c i hc vy.
Nhng ngy u tin cho b ti trng, nu trng cho php v bn khng qu bn
rn th bn nn li lp cng b hc na bui, sau a b v nh, dn dn bn cho b
li mt mnh na bui v cui cng l cho b li nguyn ngy. Vic ny gip b lm quen
t t vi vic ti trng v gp nhng ngi bn mi.
Bui sng trc khi i hc, bn nn thng bo cho b bit l b m s a b n lp
hc v b s c vui choi v i cc bn v c cc c gio chm sc b. Trc khi bn ri i,
bn nn m hn b v ni con l mt em b ngoan, con s choi lp rt vui phi khng,
chiu m s n con v sm v sau cho tm bit b ri ra v dt khot.
Bui chiu, hy c gng thu xp ti n b sm mt cht v tr chuyn vi c gio
bit thm v tnh hnh ca b cng nh cc hot ng ca b trong ngy. Nu c th hy hi
c gio v cc bn trong lp ca b. Trao i vi c gio mi ngy cng khin cc c cm
thy bn quan tm ti tr v cc hot ng trng, v vy cc c s ch tm hon trong
vic chm sc b.
Khi v nh, d c l mt ngy rt t i vi bn hoc vi b th bn cng nn gc
nhng vic khng vui li v tn hng nhng giy pht vui choi, tr chuyn cng b. B
xa bn sut c ngy, c th b bun hoc khc rt nhiu, c th bn c nhiu rc ri
trong cng vic, nhng bn s khng mun vi ting t i bui ti v i b cng tr nn m
m phi khng? Hy k cho b nghe hm nay bn lm g, vui ra sao (d thc t c
th bn khng vui n th), mi ngi trong nh lm nhng g... iu ny s khin b
hiu c rng mi ngi u c cng vic khi b i hc, v vic b i hc cng l mt cng
vic hng ngy ca b. Hon na, vic k cho b nghe bn v mi ngi lm g trong ngy
gip b cm thy khng cn thc mc v c cm gic b b roi lp na.
Mi bui ti trc khi i ng, bn nn b cng chun b dng cho ngy hm sau
ti lp, dn con i ng sm mai cn i hc, ti trng gp cc bn, cc c v vui choi.
Hy cng tr chuyn v i con v bui hc ngy hm . y l lc bn s dng n nhng
thng tin c c khi ni chuyn vi c gio lc chiu. D b cn nh hay ln, bn hy
cng b ni chuyn v mt ngy ca b lp. Nu b ca bn cn nh cha bit ni, bn c

th l ngi k li chuyn cho con nghe thng qua cc cu hi v t tr li, nh l hm nay

lp con c hc v ng mt tri vui lm phi khng? ng mt tri hnh g nh? Hnh
trn ? C dy con v th no? Cc bn v c p khng? Hc v tht l vui nh!. Hy trnh
hi con cc cu hi dng la chn C/Khng v c d xt: Con c vui/bun khng? Con
c b c nh/mng khng? Cc bn c nh con khng?..., khi t nhng cu hi dng
ny, v tnh bn ang to cho con suy ngh v nghi ng v vic i hc s b c gio
nh/mng, b cc bn bt nt, khng vui... v to cho b nhng suy ngh tiu cc. Hy
nh, lun lun ni vi b rng I HC THT L VUI.

3 . Chun b dng m an g i hc

Qun o ty theo ma ( 3 - 4 b, c th mang nhiu hon nu b ang tp ngi b).

Tt + khn, m (vo ma ng).
Bm ( 4 - 5 ci nu cha cai bm, 1 - 2 ci nu ang tp cai).
Sa bt, bnh sa hoc sa toi.
Nc mui sinh l.

n C th mang gu bng hoc vt b yu thch.

Ti ng bn cho b hng ngy.

Lu : Qun o, ba l phi tn r rng. u tin cc loi qun o on gin, thm ht

m hi.
Nu ba l qu nng so vi b, chun b thm mt ba l nh b eo gip b c thi
quen t mang khi ti trng.

Chng 9
B i du lch

I. Sc khe
Sc khe l vn cc bc ph huynh lo lng nht khi cho con i du lch, c bit vi
cc em di 1 tui. Tht ra y l vn kh nhy cm, khng ai dm a ra mt c s
khoa hc no m bo rng con bn i du lch s khng b m hoc c cch con khng b

m. Tuy nhin, nu c lo s th n bao gi bn m i c th cng con i choi, kh nng con

b bnh khp mi noi, k c khi bn nh, gi con nh gi vng th con cng vn c th
b bnh c m?
Vy th hy:
V* m bo trc khi i du lch t nht 5 ngy con khe mnh. Nh bn Su tng
liu cho con i du lch khi con va mi ht m v kt qu l bn tuy khng b bnh thm
nhng d m ca trn m cng lm con kh chu trong ngi, li thay i mi trng, p
lc khi i my bay nn quy khc v khng ho hng choi nh nhng ln trc.
Vv V i b di 12 thng hy chn i nhng a im du lch gn bnh vin.
V* Mang y cc loi thuc d phng cc bnh c bn. D hiu thuc c th c rt
nhiu ni bn i ti, nhng nu con m gia m th cng kh m i mua. Chun b kin
thc tt v s cp cu tnh hung khn cp v cc bnh thng thng (ci ny cc k quan
trng, d m khng i du lch nhng cng cn phi hc).
n Khi chn khch sn, hy ch tm hiu nhng a im thun tin cho vic di
chuyn n bnh vin trong tnh hung khn cp. Khch sn sch s, khng m thp.
Nu i bin, hy nh mang kem chng nng cho con. Nu cho con xung tm hy
ch ti nhit nc, trnh cho con tm khi nh nng mt tri yu, khng ngm mnh
qu lu nu nc qu lnh. Khi ln b cn m v thay cho con trong ch kn gi, trnh
con ngm nc lu.
n Tm hiu thi tit nhng ni mnh s n mang qun o ph hp cho con.
Tin - trong trng hp bt kh khng con cn phi lu li bnh vin.

II. PH N G TIN I LI
1. G ip b trn h b tai kh i i m y b ay
Cc m thng rt quan tm n vn tai v thng c khuyn l cho con b/
ung nc/ mt tay/ mt ti gi v che tai con khi my bay ct v h cnh. Cc cch ny u
ng c.

2. G ip b kh n g b bu n chn kh i i m y b ay
Vic con b tai tng l vic nan gii ha ra li on gin ng khng cc m, nhng
m vic lm th no con khng kh chu v ngi qu lu trn my bay mi l mt vn
au u!
7
thng tui, bn Su i Nha Trang, v cn qu nh nn cha choi c g my, lc
sn bay bn khng c hot ng g li va ng dy nn ln my bay chng ng c, ch
thc v go v kh chu. L do l bn mun b, mun choi m khng c, b m mang cho
bn choi nhng choi mt t l chn v bn khng c vn ng. Nn kinh nghim dnh
cho nhng gia nh c con cha bit i l hy cn gi bay vo gi con ng gic ngy hoc
m (nu bay 10 ting tr ln) m t v, hoc tm hiu tht nhiu tr tiu khin mi l cho
b trong thi gian i my bay gip b kh chu.
Rt kinh nghim ln i choi sau, v bn bit i, m cho bn ra sn bay t sm, chy
nhy chn ch la ht ci a inh i sn bay, ln my bay d khng trng gi ng th bn
vn ng tt th l t lc ln n lc xung.
Nhng m... ngi tnh khng bng tri tnh, cng c ln d nghch v cng sn bay
nhng ln my bay bn vn khng chu ng m ngi choi, may mn l m chun b sn
mt s tr choi cho bn ri nn d cng c lc bn i i xung tp th dc nhng a
s thi gian kt thc m p.
Cc tr choi gip tr bn rn khi i my bay, i tu, xe s c cp n trong mc
sau.
Mt l do khin b kh chu khi trn my bay c th l do nhit , c th nng hoc
lnh qu so vi b.

Kinh nghim cho con i my bay ca m Bubu Hcmg Nhm i my bay 2 ln, 1 ln
hi 4 thng v 1 ln hi 14 thng, u rt vui v thoi mi khng vn g. C 2 cch:
1. L b i v bun ng khi ln my bay. Tc l m iu chnh gi n ng trc
lm sao y ti lc ln my bay l b i + bun ng, lc ny th ch ti lc chun

b ct cnh l bt u cho b b + ng l p nht. Tt nht l cho b chy choi trong sn

bay lc ngi phng ch y , chy nhiu mt ln my bay ng, th l xong.
2 . Nhiu khi ngi tnh khng bng tri tnh. Gp phi siu quy nh Nhm th bn
n xong khng ng. Khi my bay ct cnh, m m b trong lng (Nhm cn quy khng
chu eo dy bo him c) v lm ng tc, ting ng kiu nh i xe my y. M m
Nhm xong bo my bay chy n Nhm, rm rm rm... Lc my bay ct cnh th m m
b ng lng ra xong bo Bay ln no, coi nh l mt tr choi y, hai m con choi v&i
nhau l b thch lm, ch thy tai na. Ngoi ra c th cho con coi bo trn my bay, ri
cho nghch ci iu khin mn hnh, tt bt n c sch trn trn, ni chung l by tr
cho b qun i. Lc h cnh th m ly 2 ngn tay n 2 ci vnh tai vo l tai ri b ra
ngay, ming ni a... b tng l m tru, thch lm. Nh th va lm b b tai m
b cng qun i na. Ty c ng bin cc m .

Nhng cch hiu qu nht trnh b tai l cho b ng, tru cho b ci, cho ung
nc/sa. Nu i c 2 - 3 ngi ln th lc my bay n nh ri m gi ci tay vn gia
gh ln cho thoi mi, b b qua b li.

3 . C c tr chod cho b tr n m y b a y, t, tu h a ...

>v Cc tr choi m thanh: Ting my bay brum brum khi my bay ct/h cnh - ting
gi ... km theo cu chuyn vui nhn (nu m c th ngh ra). V i cc em b m c th
mang theo xc xc, trng bi.
>v Cc tr choi dn gian: Chi chi chnh chnh, nu na nu nng, ko ca la x, a.
>v Cc tr choi tn dng c sn trn my bay: Ti nn c th lm thnh ci loa, gp
giy, x giy (m nh thu gn li sau khi choi nha) - cc sch bo trn my bay b ch tr
hnh - nt tt bt n - bn n trn my bay choi tr gp ra gp vo, ch cho b xem khung
cnh ngoi my bay, c th cng b tng tng hnh dng cc m my...
M mt xa cho b.
n Ht cc bi ht thiu nhi cho b hoc cng nhau, c th, k chuyn. M hy mang
sn t nht hai cun sch/truyn tranh nhiu hnh nh hp dn: Mt cun sch b thch
nht v mt cun m i tinh b nghin cu. Hoc dng ri tay k chuyn cho b.
>v Sch t mu, giy trng, bt mu.
Vv t nn v 1 - 2 ci khun, ch cn mang 1 mu hoc mi mu mt t thi l c.
Vv Choi tr dn hnh (sticker) ln gh, tay b m hoc dn vo 1 t giy.
Tr chi xu ht (dnh cho b 1 tui tr ln).
Tr chi xp hnh, ghp hnh khng cn mang c b, ch cn vi ci l v tr rt
nhanh chn.

 Mt vi l nh c np vi cc kch c khc nhau, ng ht b chi tr vn m np,

xp chng, cho ng ht vo l.
t nh xu c th ln dy ct, hoc cc con vt nh c th pht ra ting/chuyn
ng. Th bng v choi yu thch ca b.
V* n vt.

ic Ipad hoc in thoi, cho b xem video trong vng khong 10 - 1 5 pht, choi tr chi
on ngi qua nh, chi tr chi vi mo gi ting ngi.
Vv V i nhng chuyn bay di, nu bun ng cha m c th ng v con luyn tp thi
gian chi c lp bng s sng to tr chi ca ring b.

4. K in h n gh im x l k h i b b m t m i sa u ch u yn b a y x a
L thnh vin ca mt gia nh ham pht, chn a chy hn i b, vic c con
khng ngn tr nhng chuyn du lch di ca gia nh ti. Hn na, hon cnh gia nh i
tha hng, mi bn ni ngoi cch nhau 7 - 8 mi gi, gia nh li mt mi gi hon ton
khc, nn d i thm ng b ni ngoi hay i du lch, gia nh pht u gp phi tr
ngi ca lch mi gi.
X l lch mi gi rt kh, i khi s kin nhn v khn kho khng khc g vic dy
n ng cho cc con. Vic ny i hi cc cha m dnh thi gian tm hiu nhiu hn v an
ton ng, v k nng cho n ng trn chuyn bay t im i n im n, xc nh lch
mi gi ngc hay lch mi gi xui v t c phng n iu chnh cho con. ng
nhin, i s b lch mi gi khi i, v li lch mi gi khi v, v th cc cha m pht cn
phi nghin cu thm v khong thi gian tr ti mt mi gi no di con iu
chnh v ng trc khi bay tip n chn tri mi. Bi con khe con ngoan th vic du
lch - du h m i t c thnh cng.
Nhiu ngi cho rng, cn iu chnh cho tr trc chuyn du lch 1 - 2 ngy, theo ti
y l iu hon ton khng cn thit. Tuy nhin, vic t v thi gian bay ri vo ban
m s gip cho ph huynh vt rt nhiu trong thi gian bay. Nhng ngy im i con
vn c sinh hot nh bnh thng, ch trng cho con ng c sc thc hin chuyn
i di.
Thi im i, cha m nghin cu thi im ct cnh, tr i 3 - 4 gi cho con n mt
ba. Sau c gng trong thi gian 3 - 4 gi trc khi i cho con ung nc n ng
thi im ct cnh, con i mun b m/b bnh. Khi ct cnh l khi c trng s
yu cu TT C mi ngi ci dy an ton. Cc em nh thng s quy v khc rt nhiu
nu b b buc vo ci dy trn lng m/cha. Khi ct cnh, l khi m cho con bnh sa/ti
m vi hai tc dng cc ln: vic con mt + nut lm gim p lc tai khi my bay thay i
cao nn con khng au tai v hn na lc ny con s nm trn ngi m b, do s
khng quy p khi dy an ton, khng go khc t ngay khi m u cuc hnh trnh.
(Bn nh, c nhiu chuyn bay phi ch ct cnh rt lu ng bng, lc no nghe thy
my bay chy ct cnh hng cho con ti, bi cho ti sm qu my bay cha bay con ung

xong ri th vic ln k hoch s b ht). Sau bnh sa y v s rung lc ca ng

bng, hy vng con s i vo gic ng.
Cha m p dng t ong t v i vic thay i cao khi h cnh, con nm im v trnh
b au tai. Trong trng h p con khng h p tc ung sa, cha m c th cho con dng ti
gi.
Khi n im n, tc l m t m i gi hon ton khc, con s theo nhp sinh hc m
sinh hot theo m i gi t nh, gi cha m phi lm sao?
Nhng cch lm du nh tc dng ca lch m i gi:
Khi n mi gi m i, cha m cho con ra nh sng m t tr i t nhin cng nhiu cng
tt. (N h bi kem chng nng cho b). nh sng m t tri t nhin l liu thuc hiu
nghim nht iu chnh ng h sinh hc ca con ngi, iu ny ng c v i ngi ln
v tr em.
Nu cha m i du lch n o i ch lch di 3 m i gi th khng cn iu chnh g c, cho
con sinh hot nh lch nh, cn th i gian thc v th i gian ng qua m nh ngy
thng, con s ng m un i m t cht v dy m un thm m t cht. V i nhng trng h p
nu gi ng nh p theo lch ti im n sm h on 5 ting th bn c th t 5I130 l th i
im i ng m sm nht ti im ang i du lch.
Nu cha m i du lch n oi lch trn 3 m i gi th cn iu chnh t t m i ngy li
sm /hoc m un (ty theo n oi du lch l ngc h ay xui chiu kim ng h) i so v i gi i
ng chng 3 0 pht. Vic con dy m i n m c d ng qua m t rt lu ri, cha m
khng nn qu lo lng (v b vn c nhp sinh hc t bn trong theo m i gi c), hy p
ng nhu cu ca con. B c th choi v t ng li nhng tuyt i cha m khng nn kch
ng ch oi v ni chuyn vi con vo ban m, hy con t iu chnh. Thng thng, nu
bn du lch n n o i cch n o i c 5 m i gi th tr s m t 5 hm thc m t iu chnh
v m i gi m i v n nh np sinh hot trc khi i du lch. Bit c iu ny cha m
xc nh cho nhng di chuyn ni vng (cng m t mi gi) khi i pht m khng lm con
qu mt.
Nu bn du lch ngc hng m t tri, t ng sang Ty, b s bun ng t u gi
chiu ti im n, c gng duy tr np sinh hot l khng cho b ng ngy qu 2h m i gic
v khng i ng m un qu lc 4I130 chiu. m con s dy n v ch oi ni chuyn, lc ny
bn nn duy tr m i trng ng: phng ti v tnh lng.
Nu bn du lch ngc li, t T y sang ng, bn c th cho b ng m un so v i th i
gian thng b ng nh, m b c th dy 1 ln i n, bn cho n v duy tr m i trng
ng. Thng sau s ngy bng s m i gi chnh lch, con s khng dy na v bn c th
dn iu chnh v mc gi ng sm hng ngy khi con cn nh.
Chc cc bn nhng chuyn i an ton.

5 . C h u n b h n h l ch o b k h i i d u lc h
Nu gia nh bn i m y bay, bn cn m ua thm t nht 10 kg hnh l khi b ay cc hng
hng khng gi r nh Vietjet A ir, A ir A sia, J e t Star... - Cc hng khc c km 10 - 20 kg
trong v ri. Nu i tu, hn ch s lng ti lnh knh, tt nht l m ang 1 vali (vali ko
c) khoang trn v 1 - 2 ti hoc ba l nh gh hoc ging. Chn khoang cm
ht thuc, nn m ua ring 1 gh/ging cho b d b cn nh. Nu c iu kin th bn nn
m ua phng c hai ging thi. Nu i t khch, trnh m ang nhng thc phm c nguy c
b hng hoc khng chu c s va p. t hin nay a s u hnh l khoang ph
nn bn cng khng cn vng bn hnh l lm , ch cn nh m ang theo t i/ba l c y
dng c cn thit bn ngi. Bn cng nn m ua ring 1 gh/ging cho b. n sm
chn ch hoc chn trc v i nhn vin. Nu i xe ging nm tuyt i khng cho con
nm tng trn, tt nht l chn hng cui cng v thng hng cui s c ba ging
nm cnh nhau.

6. D a n h s c h c n c h u n b
Thuc: QUAN TR N G NHT
Thuc h st dng cm v dng t hu m n (loi t hu m n ch cn m ua 1 - 2
vin phng, cn u n ni th i m ua ngay lp tc v cn bo qun t lnh)
Oresol: B in gii
Nc m ui sinh l

B x l vt thng: Bng - gc - bng c nhn - cc loi kem /thuc bi st trng

(cn, oxy gi, betadine...) - thuc bng - gng tay y t. Nu c iu kin, hay m ua hn mt
b s cp cu m ini chuyn dng cho i du lch, n s bao gm tt c nhng th bn cn
M en vi sinh
Du trm hoc du khuynh dip

n Cp nhit

Kem /Xt chng m ui v kem tr cn trng cn

Thuc tr bng

Dung dch ra tay kh

Siro ho

Kem tr hm

Bn Su cn cn m ang theo ht mi, nc m ui bin xt v thuc nh m i na.

v t dng c n hn
Nu bn cho con i bin hoc n nhng khu vc c thi tit nng nng: KEM
CHNG NNG loi dnh cho tr em.
Bm (vi nhng b cha cai bm), nu ti nhng thnh ph ln th bn ch cn mang
5 - 7 ci tn din tch, sau n noi mua thm. Nu bm ca con thuc loi kh
mua, hoc bn ngh vic mua bm noi bn n l kh khn hy tnh s bm con bn ang
dng trong 1 ngy cng thm 3 - 4 ci. M bc bm ra v cun trn tng ci bm li s tit
kim din tch hon.

n Giy t v giy kh.

Sa tm + kem hm + bn chi + kem nh rng + x phng git cho b (cc loi
cht lng nn chit ra l nh hon).
Bt, tha dnh cho b. Bnh nc cho nhng b bit ht ng ht, cc b n dm
tr ln.
u v xe y. Ty thuc vo noi bn n v phong tin bn dng ch yu khi i li
ti noi quyt nh ph hp. Nu bn i taxi l ch yu, hy dng xe y. Nu gia nh
bn thu xe my, i b v i tu in ngm, du l phong n tin li hon c.
Qun o: Mang ph hp vi thi tit ca noi bn n, nu bn i bin hy ch
mang theo mt o khoc mng va c tc dng chng nng cho con ban ngy va phng
lnh cho con vo bui ti.
S lng qun o ph thuc vo: s ngy bn i + thng tui + nghch ngm ca b
+ chm ch ca m. Cc b nh t l la hoc ngch nc hoc nhng b t ra m hi th s
cn mang t qun o hon. V khch sn thng khng c nc git dnh ring cho qun o
ca em b, v th nu bn c th git qun o cho con mi ngy th ch cn mang va phi,
nu khng th hy mang nhiu qun o cho con. M yn tm qun o cc b rt nh v gn,
nn c rt nhiu. Mt mo rt hay tit kim thi gian chn cho cc m, l cc
m hy cun qun o ca b li v cho vo ti ziplock^^ (gi s i 5 ngy), mi ti 3 - 4 b,
c ghi ch tng ngy vo, vy l khi n noi, mi ngy bn ch cn ly ra 1 ti s dng l
xong, khng h mt cng son . bn, sch sau cng hy phn loi vo ti v ghi
ch.

Cc p h kin i km
Khu trang (2 chic)
M (2 chic)
Knh
Giy/dp (mang d mt i)

 Tt + gng tay (nu tri lnh)

o boi ( 2 - 3 ci, nhng b cha b bm cn nhiu hon), phao boi (loi phao tay)
Ba l nh cho b ( thc hnh t lp)
Qun chip (vi nhng b ln, s lng = s ngy i, thm hai hoc ba chic)
Khn qung c (vi ci).
Ym n.
v o ma: che khi tri nng hoc mc khi ma (vi cc b ln).
Cc loi khn: Khn sa (ty thuc nhu cu s dng ca b + s ngy i) + khn x
(lau ngi cho b mang 2 - 3 ci ri git l va) + khn chong tm nu i bin hoc
khng mun dng khn ca khch sn: 2 - 3 ci.
Ti ziplock, ti nilon ng bn hoc rc.

Thc n
Vi nhng b o - 7 thng v b m hon ton: Khng cn chun b g ht (th nn sau
ny m i v l tri ngc vi truyn thuyt tr di 1 tui i du lch rt phin phc, ha ra
cho con i du lch tm ny l ba m nhn h nht).
Vi nhng b o - 7 thng b bnh: Sa cng thc + bnh sa (nn mang thm 1 - 2 ci)
+ nc tit trng + c ra bnh sa + bnh nc nng mini ( pha sa) - bn c th tit
kim thi gian bng cch chia sa sn nh. Nu bn cho con b m vt ra bnh th mang
thm: M y ht sa + Ti tr sa.
Vi b 6 - 9 thng n dm: Ty quan im mi m. Bn thn ti ngh i du lch l
to s thoi mi cho c gia nh nn khng mun s m nh ca n dm lm hng
chuyn i. Ti cng coi n dm di 1 tui ch vui l chnh, sa m i l quan trng nht nn
i du lch my ngy ngh n dm cng ch sao. Nu m no con qu hu n s con i th c
th mang theo cc loi thc n ng l, cc loi cho n lin dnh cho b, m bo an ton
cho lch kch.
Vi cc b n dm theo BLW t 9 thng tr i: Ba m n g con n ny.
Vi cc b trn 1 tui: 1 - 2 lc sa toi tit trng. Cho, n ng l nu b khng
theo BLW.
C th mang theo mt t hoa qu.

choi
Mt choi, vt bt ly thn ca b, th ny s gip b cm thy an ton khi lm

quen vi mi trng mi.

Mt mn choi mi, nh nh xinh xinh thi, c cng c khng c th t ch. V
d t choi chng hn.
Sch vi/ sch c hnh/ truyn tranh: Mt quyn b a thch v mt quyn sch m i
tinh.
Bt sp/d, tranh t mu.
Tranh dn.
x p hnh, ghp hnh nh.
B xu chui.
B choi xc ct (nu b i bin)

Giy t cn th it
Bn sao giy khai sinh ca con, c cng chng (2 bn, vo hai noi khc nhau
phng b mt).
V my bay ca con (nu con c v ring).
H chiu ca con (nu i du lch ngoi nc).
Th bo him ca con (nu c).
Mt t giy ghi tn con - tn b m v s in thoi ca b m, trong balo hoc
ti qun/ti o ca con hoc eo vo c con.

7.

T ro n g ch u yn i

gip con khng b nn, trnh cho con n qu nhiu v qu st thi gian i my bay,
tu, xe.
Lch nhp sinh hot: Nhp sinh hot c nh ca b s b lch l iu hin nhin khi i
du lch. Vic ny s ko theo 2 vn l con thiu ng v mi choi nn n t i v c th s
quy hoc mi choi qu qun c quy.
Gii php rt on gin: Tn dng ti a thi gian di chuyn cho con ng. Cho n
theo nhu cu. Khi con ng , nng lng c hi phc nhanh chng, con s mt v
bt quy hon. Khi di chuyn trn cc loi phong tin giao thng nh t, xe my, tr em
rt d c ru ng nn bn ch cn lm cho t ti i, bt ting n trng v khng ni
chuyn, vi nhng b kh hoc cha bit t ng, m c th v b ng d hon. i xe my
th cng on gin, m ch cn i m b khng b chi mt l b c th ng ngon lnh.
l gi ng ngy, gi ng m th hy con ng, ng bt con i choi m vi ba m

nha. Nu b c ng m ng nh gi nh th tt nht, nu khng th hy ch nn x

dch trong khong 30 pht n 1 ting m thi.
Cho tr n theo nhu cu, tt nht l cho tr chy choi khm ph nhiu khc s i v
i n thi. Trong thi gian i du lch, nu b khng n TUYT i KHNG P B (ch i
du lch cng khng nn p ), nn khong thi gian ny l thi gian th gin ch khng
phi thi gian ong m lng n ca con. Tuy nhin hy cho con ung tht nhiu nc.
i vi nhng b nhy cm, khi n mt noi xa l c th cng khin b kh chu. Vy
tt nht, b m nn thng bo vic c i choi v i con t my ngy trc, c th ni v
noi sp n, km nh th cng tt. Mang theo nhng vt thn thit v i b b c cm
gic an ton. Chn nhng khch sn c khng gian vui choi thoi mi b c c hi khm
ph th s lm quen nhanh hn.
Nghin cu k lch trnh a ra nhng la chn ph hp vi sc khe v tinh thn
ca b.
Vi cc b ln: Dy b quy tc an ton trn my bay, tu xe... m bo an ton cho
tr.
Lun lun mt n b.

8. Cho con tr i n gh im
Khi c con i cng, bn s khng th vui chi tha thch ging nh lc trc. S c
nhng hn ch nht nh nh kh c th thoi mi tham gia cc tr chi cm gic mnh,
kh c th tha sc i pht nhng vng cao ni non him tr nu con cn qu nh hay
thnh thi ngm ng ph v n vt mn. Vy th lp k hoch con v b m cng
nhau tri nghim theo mt cch khc th sao nh? Con th c khm ph, b m th c
vui chi theo phong cch mi, c nh dnh thi gian cht lng cho nhau, qu tuyt vi
phi khng !
ng b h ay cho con ngi xe y, xe t qu nhiu. Hy cho con t cm nhn ci nng,
ci gi, ci lnh ca ni con n. Nhn ngm cnh vt bng chnh nhng bc chn ca
mnh. Khi cc con c t b, t i th cc con cng s t khm ph theo cch ca mnh.
Dng li ngm bng hoa, s vin , xem con kin ang b, i trn g s khin con rt
thch th. Hoc con t b trn bi ct, chc chn l mt hot ng tuyt vi rn luyn
cm gic.
Ch cho con tht nhiu th trn ng i, k cho con nghe v s tch cc danh thng, v
mu sc, hnh dng ca bin, ca ni, ca h, ca cc cng trnh kin trc. M rng tm
mt cho con cng nhiu cng tt vi nhng phng tin m thnh ph khng c, cho con
i cano, i khinh kh cu, i cp treo, i thuyn trn sng hay i tu in ngm khi i nc
ngoi... (Vi nhng b cn qu nh, hy hi v tui b c i nhng phng tin ny
trc khi cho con tham gia).
Cho con c s v cm nhn. iu tuyt vi nht khi i du lch l dc ha mnh

vo vi thin nhin v th hy tn dng li th cng nhiu cng tt, ng sut ngy ch

cho con ng khch sn hay khu ngh dng sang trng hay cc trung tm thong mi
mua sm m hy cho con ha mnh vo v i cuc sng tht khc bit noi bn n: tham
gia mt chuyn du lch sinh thi hay i ch c hay n cc cng vin trong thnh ph.
Tham quan cc di tch lch s, tham gia vo cc hot ng ng ph u kch thch tr t
m v dam m khm ph ca tr. n cc c sn vng min cng l mt tri nghim ht sc
tuyt vi. Cng ch ra nhng tr choi m khi nh khng th choi c nh th diu
trn bin, trn cnh ng - choi ct - nhy sng, tp boi - th n hoa ng - choi tr leo
xung dc i/ni - ci tru - ci voi - leo ln leo xung cc bc thang cc khu di tch thu hoch rau qu cc mit vn, c th by cho con khm ph theo cc ch (nh bin,
ni, sng...)
Tm li, cho con tri nghim khi i choi ch on gin l tn dng ht mi c hi
kch thch nm gic quan ca con. on gin vy thi!

9. K t th c ch u yn i
Thng sau khi kt thc chuyn i, lch sinh hot ca b v nh s b o ln. Bn
ng st rut m bt b vo li np ngay lp tc, m hy chnh n dn dn. V i nhng b
bit t ng, thi gian i du lch nu c ng cng b m chc s n mt cht l
i c m m i ng c. Bn hy luyn li cho con nh cch bn tng luyn. ng lo
lng qu, thi gian luyn ny nhanh hon ln trc rt nhiu, mt 1 - 2 ngy l b li t ng
ngoan nh c. Sau khi i choi v, chc hn b s c rt nhiu k nim v tri nghim. Bn
chc hn cng chp cho b rt nhiu nh. Hy ra nhng tm nh ra v lm cho b mt
quyn nht k hnh trnh, ghi li thi im chp bc nh, c iu g c bit v n khng, k
nim hay cn ghi li, nhng bi hc rt ra... V sau khi b ln hy cho b xem hoc n li
k nim vo mt dp c bit no . V i nhng b khong tm 1 tui ri tr ln th chng
ta c th lm nht k cng b, bin thi gian thnh thi gian cht lng, cho b chn
nh, dn nh, trang tr cun sch v k li nhng iu hay ho t bc nh , sau khi b
mun hy cng nhau xem v k nhng cu chuyn hp dn t nh cho b.
Cch y my thng, ti tham gia mt kha hc Lm cha m t chc ti H Ni. Ti
, ti c ging vin k cu chuyn v em b 1 tun tui i choi Disney Land cng m, v
em b 1 thng tui i du lch cng gia nh, v em b c b du trn lng cng i leo ni c ni l cch h gip cho em b c tri nghim vi cuc sng, c ha mnh vo
thin nhin v cng ng ngay t khi m i sinh v l cch h tn hng cuc sng ngay
c khi vng bn con ci. C con khng c ngha l vt i mi th vui ca bn thn khng c ngha l ch quanh qun gc nh ch chng chm con - C con l lc chng ta hc
cch dung ha gia th vui v trch nhim nh khi chng ta hc cch i du lch vui v cng
v i con. Ba m hnh phc th con m i hnh phc, ba m thoi mi th con cng s cm
nhn c m vui toi. Vy nn, cc b m tr tin b, cn chn ch g na m khng xch
va li v i thi no!!!!

01 0 0 U C H CUNC BE
V sinh c nhn

Bn chi
Bm mng tay
Sa tm
Lc
Ti ziplock ng chai l

Kem nh rng
Bng ngoy tai
Du x
Ph kin tc
Du gi

Kem dng da
Khn mt

Qun o

o T-shirt
o lnh
Qun short
Qun o lt
M, knh
Giy/dp

o di tay
o khoc
Qun di
ng
Tt (v)
o ma/d nh

Vy m
choi
Khu trang

Thuc

Thuc h st
Oresol
Nhit k
Kem bi hm
Xt chng cn trng
Bng keo c nhn (Urgo) hoc bng bng gc

Thuc ho
Nc mui sinh l
Dung c ht mi
Kem chng nng
Bi cn trng cn
Thuc c bit khc

Kem bi bng

n ung

Bt n nha
Bnh sa
Dng c ra bnh
Ym n
Bnh n dm
Mt t n ng gi sn/snach
Nc ung trn ng i

Ly nha
Sa
Nc ra tay
Gh n (nu cn)
Ruc (Ch bng)

Tha na

 cho*i

Sch/truyn
xp/ghp hnh
Flashcard
Mu v v giy/tranh t mu
Th bng

dng khc

Gi ghin
Bm
Khn giy
Xe y
Giy t ca b (Giy khai sinh, h chiu, s y t...)
Ti nilong/ziplock d phng

S C H N N C

GILL RAPLEY & TRACEY MURKETT

I Baby-led

wnirig

PHNG PHP N DM

BCHHUY

Phng php n dm kiu Nht (ADKN) v phng php Baby-led Weaning (BLW) u l
nhng phng php tin tin, khoa hc nu c p dng ng cch. C hai phng php
u khuyn khch b t n theo nhu cu v to iu kin b thng thc cc loi n
khc nhau mt cch ring bit. Tuy nhin, im khc bit chnh l ADKN tri qua cc giai
on t mn n th, khi u l t mung v sau b t xc n; cn BLW th b
c ngi n ch ng, t quyt nh v tip xc vi thc n th ngay t u. Phng
php BLW khng i hi s ch bin t mn v cu k nh ADKN, ng thi to iu kin
cho b pht huy tnh t lp v t chu trch nhim vi quyt nh ca bn thn t khi cn
b.