Professional Documents
Culture Documents
Nguyn ln vit
(Ch bin)
Thc hnh
Nh xut bn Y hc
2003
Nguyn ln vit
(Ch bin)
Thc hnh
Nh xut bn Y hc
2003
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
Li gii thiu
S kt hp cht ch trong cng tc iu tr, ging dy,
nghin cu khoa hc gia cc thnh vin ca B mn Tim mch
Trng i hc Y H ni v Vin Tim mch Vit nam to
iu kin cho s ra i ca cun sch: Thc hnh Bnh Tim
mch vi s tham gia trc tip ca cc tc gi m Ph Gio s
Tin s Nguyn Ln Vit l ch bin.
Chng ta cn nh tp Bnh hc Ni khoa vi nhng
bi vit rt c bn, thc t, xc tch m c Gio s ng Vn
Chung truyn t t nhng nm 50 ca th k va qua. Ngy
nay, nhng tin b to ln ca y hc hin i trong chuyn ngnh
Tim mch c phn nh mt phn qua 32 bi vit ca tp
th tc gi. y cng l phn nh s pht trin ti Vin Tim
mch Vit nam trong nhng nm gn y, mt thnh qu t s
n lc ca mi c nhn, ca tp th cc thy thuc, nhm p
ng nhu cu nng cao sc kho trong bi cnh hi nhp quc t
m nc ta l mt thnh vin.
Qua cc bi vit ny, m chnh cc tc gi cng t nhn
xt l cn b hn ch v thi gian chun b cho in n, cc th h
k tip t r kh nng gp phn y mnh v lm phong ph
thm cho nhng thnh tu ca ngi i trc, gip chng ta cp
nht v hi nhp vi y hc hin i ti khu vc.
Chng ti xin gii thiu cun Thc hnh Bnh Tim
mch mt ti liu phc v ging dy, thc hnh, mt ti liu
tham kho c gi tr, mang tnh h thng v cp nht.
Xin cm n cc tc gi v chc bn c rt ra nhng iu
b ch ca mt chuyn ngnh ang pht trin mnh m ny.
Gio s Tin s Phm Gia Khi
Vin trng Vin Tim mch Vit nam
Ch nhim B mn Tim mch - Trng i hc Y H ni
Li ni u
Bc sang thin nin k mi, chng ta vui mng chng
kin v tip thu nhng thnh tu pht trin ca khoa hc k thut
nhm khng ngng ci thin v nng cao i sng ca con
ngi.
Tuy vy, chng ta cng khng khi lo u bi m hnh bnh
tt c nhng s thay i theo chiu hng ca cc nc pht
trin. Trong cc loi bnh l , bnh tim mch l mt trong
nhng bnh ang c xu hng tng nhanh mt cch r rt nc
ta.
Trong thi gian gn y, cc bc s ca chng ta tip
thu v ng dng nhiu phng php, k thut tin tin trong
chn on v iu tr cc bnh tim mch, t ci thin c
hn tin lng bnh v cht lng cuc sng ca bnh nhn.
Tuy nhin, khi lng kin thc v nhng hiu bit mi
trong lnh vc tim mch th ngy cng gia tng, nhng iu kin
trang thit b thc t ti nhiu tuyn ca chng ta cn cha p
ng c mt cch y . V vy, cc thy thuc nhiu khi s
kh lng tng trong thc hnh chn on v iu tr cho cc
bnh nhn tim mch.
Xut pht t thc tin cng tc iu tr v ging dy trong
nhiu nm, tp th cc cn b ging dy ca B mn Tim mch,
Trng i hc Y H ni v mt s cng s c gng tham gia
bin son quyn sch ny.
Vi phng chm l bm st thc t, d dng ng dng
nhng cng khng km phn cp nht, chng ti c lm ht
sc mnh trong vic bin son ph hp vi nhng yu cu ni
trn. Trong qu trnh bin son, chng ti c gng cp nht
nhng thng tin mi nht c th c trn nn tng nhng kin
thc kinh in bit trong lnh vc tnh mch.
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
CH bin
Ph gio s, Tin s Nguyn Ln Vit
Mc lc
1
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
4
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
5
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
III. iu tr
Tu tng trng hp c th m ta bt u bng cc phng
php iu tr thch hp. iu tr ni khoa l nn tng v bt u
cho mi trng hp. Cc bin php iu tr ti to mch (can
thip nong hoc t Stent MV, phu thut lm cu ni chvnh) rt quan trng v l iu tr mang tnh trit , cn c
cn nhc trong tng tnh hung c th.
A. Mc tiu ca iu tr ni khoa
1. Nhanh chng dng thuc chng ngng kt tiu cu.
2. Lm gim au ngc bng cc thuc chng thiu mu
cc b c tim.
3. Cc bnh nhn khng p ng vi iu tr ni khoa
cn c ch nh can thip cp cu. Vi nhng bnh
nhn p ng tt vi iu tr ni khoa cng cn c
sng lc v xem xt chp ng mch vnh quyt
nh tip hng iu tr ti to mch cho bnh nhn
(nong MV v/hoc t Stent, m cu ni...).
B. Cc u tin trong iu tr
1. Aspirin.
2. Gim au ngc bng Nitrate v/hoc chn bta giao
cm.
6
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
mu km theo. Tc dng ph ny t gp hn i
vi Clopidogrel.
d. Liu lng: Ticlid cho ngay 500 mg sau cho
250mg x 2 ln/ngy trong nhng ngy sau. Plavix
cho liu ban u 300 mg sau 75 mg/ngy.
e. Ch nh: V l do gi thnh cn tng i cao
v v tc dng ph nng c th xy ra nn cc
thuc ny ch nn ch nh trong trng hp bnh
nhn km dung np vi Aspirin. Trong trng
hp c can thip t Stent MV th nn cho thm
thuc ny phi hp vi Aspirin. Sau khi t Stent
cc thuc ny c dng tip trong 2-4 tun ri
ngng v ch tip tc cho Aspirin
D. Cc thuc chng ng
1. Heparin:
a. V c ch hnh thnh cc mu ng trong
TNK, nn vic cho thuc chng ng l bt
buc.
b. Nhiu nghin cu ch ra rng vic dng
Heparin phi hp vi Aspirin trong TNK
lm gim nguy c t vong v NMCT ti 33 % so
vi ch dng Aspirin n c.
c. Thi gian dng Heparin nn ko di khong 3-7
ngy, nu dng di qu c th lm tng nguy c
gy h tiu cu mu ca Heparin.
d. Hiu ng bng li (rebound) thiu mu c tim
cc b khi ngng Heparin c th gp l do hnh
thnh huyt khi lin quan n kch thch hot
ho tiu cu. Do vic duy tr lin tc Aspirin l
bin php tt phng trnh hiu ng ny.
e. Nn dng Heparin theo ng truyn TM.
f. Liu dng: Liu khuyn co hin nay l liu
tng i thp, tim ngay TM 60 UI/kg sau
truyn TM lin tc liu 15 UI/kg/gi. Cn kim
8
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
12
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
L. M lm cu ni ch-vnh
1. Cc ch nh cho phu thut:
a. Tn thng nhiu thn MV m on xa cn tt.
b. Tn thng thn chung MV.
c. Cc tn thng qu phc tp (vi ho, xon vn,
gp gc, ch chia nhnh...) m khng th can
thip nong hoc t stent c.
d. Tht bi khi can thip.
2. Cc yu t d on nguy c cao cho phu thut l:
tui cao, c nhiu bnh nng km theo, chc nng
tht tri gim nhiu, tiu ng, kinh nghim ca
phu thut vin... Tuy nhin, mt s nghin cu
(BARI, CASS) cho thy nhng bnh nhn tiu
ng hoc suy gim chc nng tht tri, c tn
thng nhiu thn MV th phu thut lm cu ni t
ra u th hn so vi can thip MV.
Ti liu tham kho
1.
2.
3.
4.
5.
14
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
6.
7.
8.
9.
Granger CB, Califf RM. Stabilizing the unstable artery. In: Califf
RM, Mark DB, Wagner GS, eds. Acute coronary care, 2nd ed. St.
Louis: Mosby, 1995:525-541.
10. Hamm CW, Goldmann BU, Heeschen C,et al. Emergency room
triage of patients with acute chest pain by means of rapid testing for
cardiac troponin T or I. N Engl J Med 1997;337:1648-1653.
11. Lincoff AM, Califf RM, Moliterno DM, et al. Complementary
clinical benefits of coronary-artery stenting and blockade of platelet
glycoprotein lIb/Illa receptors. N Engl J Med 1999;341:319-327.
12. Moliterno DJ, Granger CB. Differences between unstable angina and
acute myocardial infarction: the pathophysiological and clinical
spectrum. In: Topol EJ, ed. Acute coronary syndromes, 1st ed. New
York: Marcel Dekker, 1998:67-104.
13. Ohman EM, Armstrong PW, Christenson RH, et al. Cardiac troponin
T levels for risk stratification in acute myocardial ischemia. N Engl J
Med 1996;335:1333-1341.
14. Oler A, Whooley MA, Oler J, et al. Adding heparin to aspirin
reduces the incidence of myocardial infarction and death in patients
with unstable angina: a meta-analysis. JAMA 1996;276:811-515.
15. Roe MT. Unstable angina and non-ST-segment elevation MI. In:
Marso SP, Griffin BP, Topol EJ, eds. Manual of Cardiovascular
Medicine. Philadelphia: LippincottRaven, 2000.
16. Stone PH, Thompson B, Anderson HV, et al. Influence of race, sex,
and age on management of unstable angina and non-Q-wave
myocardial infarction: the TIMI III registry. JAMA 1996;275:11041112.
17. Theroux P, Ouimet H, IvicCans J, et. al. Aspirin, heparin, or both to
treat acute UA. N Engl J Med 1988;319:1105-1111.
15
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
16
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
au tht ngc n nh
(Bnh tim thiu mu cc b mn tnh)
c dim
Ch thch
Nhng hot ng th au tht ngc ch xut
I
lc bnh thng khng hin khi hot ng th
gy au tht ngc.
lc rt mnh.
Hn ch nh hot ng au tht ngc xut hin
II
th lc bnh thng.
khi leo cao >1 tng gc
thng thng bng cu
thang hoc i b di hn
2 dy nh.
III Hn ch ng k hot au tht ngc khi i b
ng th lc thng di t 1-2 dy nh hoc
thng.
leo cao 1 tng gc.
IV Cc hot ng th lc au tht ngc khi lm
bnh thng u gy vic nh, khi gng sc
au tht ngc.
nh.
II. Cc xt nghim chn on
20
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
D on mc hot ng th lc an ton
cho bnh nhn (nht l sau NMCT).
Tuy nhin, T gng sc t c gi tr nhng
bnh nhn m T c bn c nhng bt
thng nh dy tht tri, ang c t my to
nhp, bloc nhnh tri, ri lon dn truyn...
T gng sc cng khng d on c mc
hp MV v khng nh v chnh xc
c vng c tim thiu mu.
Bng 2-2. Nhng d kin gip d on nguy c cao b
bnh mch vnh trn in tm gng sc.
Khng kh nng chy 6 pht theo phc Bruce.
Nghim php dng tnh sm ( 3 pht).
Kt qu gng sc dng tnh mnh (ST chnh xung
2 pht).
ST chnh xung 3 pht sau khi ngng gng sc.
ST chnh xung kiu dc xung (down-sloping).
Thiu mu c tim xut hin mc nhp tim cn tng
i thp ( 120 ck/pht).
Huyt p khng tng hoc tt i.
Xut hin nhp nhanh tht mc nhp tim 120 chu
k/pht.
b. Siu m tim gng sc: L thm d c gi tr, n
gin v c th cho php d on vng c tim
thiu mu v v tr MV tng ng b tn thng.
Siu m gng sc c th lm vi gng sc th
lc (xe p nm) hoc thuc (Dobutamine).
Tuy nhin, kt qu ca thm d ny cn ph
thuc nhiu vo kinh nghim ca ngi lm
siu m v i khi kh khn nu hnh nh m
(Bnh nhn bo, bnh phi...)
c. Phng php phng x o ti mu c tim:
Thng dng Thalium201 hoc Technectium99m.
C nhy, c hiu cao, o c tng vng
ti mu c tim song nhy, c hiu b
gim nhng bnh nhn bo ph, bnh hp c 3
nhnh MV, bloc nhnh tri, n gii...
22
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
kh tn km nn vic ch nh cn cn nhc n li
ch thc s cho bnh nhn. Hi Tim mch Hoa k v
Trng mn Tim mch Hoa k (AHA/ACC) c
nhng khuyn co v ch nh chp MV bnh
nhn suy vnh nh trong bng 2-3.
III. iu tr
A. Mc ch: Ngn nga nguy c t vong v bin chng,
ci thin cht lng cuc sng.
Vin ngm
Vin ung
5 - 10 mg
10 mg
Theo nhu cu
Mi 8 gi
32
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
33
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
Nhi mu c tim cp
Nhi mu c tim (NMCT) cp l mt trong nhng nguyn
nhn hng u gy t vong M v cc nc chu u. c tnh
M c khong 1 triu bnh nhn nhp vin mi nm v NMCT
cp v khong 200.000 n 300.000 bnh nhn t vong hng
nm v NMCT cp. Vit nam s bnh nhn NMCT ngy cng
c xu hng gia tng nhanh chng. Nu nh nhng nm 50,
NMCT l bnh rt him gp th hin nay hu nh ngy no cng
gp nhng bnh nhn NMCT cp nhp vin (ti Vin Tim
mch). Nhng tin b trong chn on v iu tr NMCT cp
lm gim ng k t l t vong do NMCT cp. S ra i ca n
v cp cu mch vnh (CCU) u nhng nm 60, tip n l cc
thuc tiu huyt khi nhng nm 80 v hin nay l can thip
ng mch vnh cp cu v nhng tin b v cc thuc phi hp
lm cho t l t vong do NMCT cp trn th gii hin nay
gim xung ch cn khong < 7% so vi trc y l > 30 %.
I. Sinh l bnh
C tim c nui dng bi 2 ng mch vnh (MV)
l MV tri v MV phi. MV tri xut pht t l vnh tri
ca MC v MV phi xut pht t l vnh phi. Thc t, MV
tri li chia ra 2 nhnh ln l nhnh lin tht trc (LAD) v
nhnh m (LCx). Do vy ngi ta thng gi l 3 thn MV
nui c tim.
NMCT c hiu l do s tc nghn hon ton mt hoc
nhiu nhnh MV gy thiu mu c tim t ngt v hoi t
vng c tim c ti mu bi nhnh MV . Th phm
y chnh l mng x va ng mch. Nhng vn t ra l
trong thc t nu mng x va c pht trin m thm gy hp
nhiu thm ch tc hon ton MV theo thi gian cng khng
gy ra triu chng ca NMCT cp v c s thch nghi v pht
trin ca tun hon bng h. C ch ch yu ca NMCT cp l
do s khng n nh v nt ra ca mng x va hnh thnh
35
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
c im lm sng %
T l t vong
Killip
trong 30 ngy (%)
I
Khng c triu chng 85
5,1
ca suy tim tri
II
C ran m < 1/2 phi, 13
13,6
tnh mch c ni, c
th c ting T3 nga
phi
III
Ph phi cp
1
32,2
IV
Sc tim
1
57,8
III. Cn lm sng
A. in tm (T): L mt trong nhng thm d rt
c gi tr chn on NMCT cp v nh khu NMCT.
37
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
Gi
4.
50
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
51
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
58
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
62
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
T l t vong
Killip
c im lm sng
%
trong 30 ngy
(%)
I
Khng c triu chng 85
5,1
ca suy tim tri
13,6
II
C ran m < 1/2 phi, 13
tnh mch c ni, c
th c ting T3 nga phi
III
Ph phi cp
1
32,2
IV
Sc tim
1
57,8
Mt phn loi khc ca Forrester da trn cc thng s
huyt ng cng c gi tr tin lng bnh rt tt (bng 4-2).
Bng 4-2. Phn loi ca Forrester trong NMCT cp.
p lc mao mch
phi bt (mmHg)
I
II
III
IV
< 18
> 18
< 18
> 18
Ch s
tim
l/pht/m2
> 2,2
> 2,2
< 2,2
< 2,2
T l t vong
trong 30 ngy
(%)
3
9
23
51
64
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
71
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
74
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
Sc tim
tim cp)
Sc gim th tch
(mt mu)
Sc phn b (nhim
khun, phn v)
Sc tc nghn (nhi -
mu phi rng)
b.
c.
d.
e.
III. iu tr
A. Cc bin php chung
1. Nhanh chng xc nh tnh trng sc tim ca bnh
nhn, loi tr cc nguyn nhn khc gy ra huyt p
thp.
78
Nitroprussiat
Lm tng nhu cu
xy c tim.
Co mch ngoi vi
v mch tng.
au u, tt
huyt p.
au u, tt
huyt p, ng c
cyanid.
Amrinone
0,75 mg/kg tim TM Gim tiu cu
trong 2 pht sau mu.
truyn
TM
5-10
g/kg/pht.
Milrinone
Tim TM 50mcg trong Ri lon nhp
10 pht sau truyn tht.
TM 0,375 - 0,750
g/kg/pht.
Furosemide
20 - 160 mg tim TM.
H kali mu,
magi mu.
Bumetanide
1-3 mg tim TM.
Nn, chut rt.
2. Dopamine:
a. L 1 catecholamin t nhin, c tc dng trn cc
th th giao cm tu theo liu. Vi liu thp (2-5
g/kg/ph) ch yu tc dng trn th th dopamine
lm gin mch thn, tng dng mu n thn v
lm tng th tch nht bp ca tim. Vi liu trung
bnh (5-15 g/kg/pht) ch yu kch thch 1
giao cm lm tng sc co bp c tim v tng nhp
tim. Vi liu cao 15 - 20 g/kg/pht s c tc
80
3.
4.
5.
6.
81
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
83
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
84
ri lon Lipid mu
I. nh ngha
Ngi ta gi l ri lon lipid mu khi c mt hoc nhiu
cc ri lon sau:
1. Tng Cholesterol huyt tng:
a. Bnh thng: Cholesterol trong mu < 5,2 mmol/l
(< 200 mg/dl)
b. Tng gii hn: Cholesterol trong mu t 5,2 n
6,2 mmol/l (200 239 mg/dl)
c. Tng cholesterol mu khi >6,2 mmol/l (>240
mg/dl)
2. Tng TG (Triglycerid) trong mu:
a. Bnh thng: TG mu <2,26 mmol/l (<200 mg/dl).
b. Tng gii hn: TG t 2,26-4,5 mmol/l (200-400
mg/dl).
c. Tng TG: TG t 4,511,3mmol/l (4001000mg/dl).
d. Rt tng: TG mu > 11,3 mmol/l (> 1000 mg/dl).
3. Gim
HDL-C
(High
Density
Lipoprotein
Cholesterol): HDL-C l 1 Lipoprotein c tnh bo v
thnh mch. Khc vi LDL-C, nu gim HDL-C l c
nguy c cao vi x va ng mch:
a. Bnh thng HDL-C trong mu > 0,9 mmol/l.
b. Khi HDL-C mu < 0,9 mmol/l (<35mg/dl) l gim.
4. Tng LDLC (Low Density Lipoprotein Cholesterol)
a. Bnh thng: LDL-C trong mu <3,4 mmol/l (<130
mg/dl)
b. Tng gii hn: 3,4 4,1 mmol/l (130-159 mg/dl)
c. Tng nhiu khi: > 4,1 mmol/l (>160 mg/dl)
85
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
86
87
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
88
IV. iu tr c th
A. Ch n v sinh hot
1. Dng ch n gim Cholesterol v calo (nu
bnh nhn bo ph). Gm 2 bc:
a. Bc 1: thnh phn cht dinh dng n hng
ngy c lng acid bo bo ho < 10 %, tng s
cc cht bo khng qu 30 % v lng
Cholesterol phi < 300 mg/ ngy. Nh vy l cn
trnh hoc gim cc cht m ng vt, trng, sa
nguyn, ph tng ng vt, cc loi pho-mat,
kem... Tng cng n hoa qu ti, rau, v cc
loi ng cc vi lng tinh bt chim khong 55 60 % khu phn.
b. Bc 2: c p dng khi thc hin bc trn
sau 6-12 tun khng kt qu. Trong bc ny lm
gim tip lng acid bo bo ho xung < 7%
khu phn v lng Cholesterol < 200 mg/ ngy.
c. Thi gian iu chnh ch n v mt s lu :
Nu ch cn iu chnh ch n theo nh ch
nh ni trn th thi gian cn t nht l 6
thng. C 6-8 tun nn kim tra li lng
Cholesterol mu. Ch n phi c duy tr
lu di cho d c dng thuc hay khng dng.
Cn lu hn khi dng ch n ny ngi
gi v ph n c thai.
bnh nhn b tng TG, cn hn ch m
ng vt, ng v ru.
Gim cn nng cho nhng bnh nhn bo ph.
Nn bt u gim dn dn lng calo hng
ngy, thng hn ch mc 500 calo/ngy.
Tp th lc l rt quan trng, n c th lm
gim c LDL-C v tng HDL-C. Tp th
lc cn lm gim cn nng, gim huyt p, v
gim nguy c bnh mch vnh.
89
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
B. iu tr bng thuc
1. Cc nhm thuc:
a. Cc loi resins gn acid mt: nh
Cholestyramine (Questran), Colestipol (Colestid):
Cc thuc ny khng hp thu qua rut, n gn
vi acid mt lm gim hp thu ca chng. Do
vy n s lm tng chuyn ho t Cholesterol
sang acid mt trong gan, lm gim lng
Cholesterol d tr trong gan v lm tng hot
tnh ca th th vi LDL ca gan. N lm
gim LDL-C ti 30%, lm tng HDL-C
khong 5 % nhng lm tng nh TG. Do vy
thng dng kt hp vi thuc khc v khng
dng khi TG tng cao.
Liu thng dng: Questran 8 16 g/ngy
chia 2 ln dng trong ba n, Colestid: 10
30 g/ngy chia lm 2 ln. Nn khi u bng
liu thp sau tng dn.
Tc dng ph c th gp bao gm: to bn,
au bng, bun nn, nn, nng rut... Ch
khi dng chung cc thuc khc c th lm
gim hp thu cc thuc .
b. Nicotinic acid (Niacin): y l mt loi Vitamin
tan trong nc, c ch gan sn xut ra cc
Lipoprotein. Cc thuc ny:
Lm gim VDLD-C ti 50%, lm gim LDLC ti 25% v tng HDL-C 15-35%.
Liu bt u nn thp khong 100 mg x 3 ln/
ngy, sau c th tng liu ti khong 2-4
g/ngy.
Tc dng ph: Cm gic bng da rt hay
gp (hu nh gp tt c cc bnh nhn). C
th trnh bng cch ung thuc trong ba n
hoc ung Aspirin 100 mg trc mi ln dng
thuc 30 pht. Cc tc dng ph khc bao
90
(LB)
Lovastatin
(Mevacor)
Pravastatin
(Pravachol)
Simvastatin
(Zocor)
Fluvastatin
(Lescol)
Atorvastatin
(Lipitor)
20mg
80 mg
LDL-C
vi LT
40%
HDL-C
vi LT
9,5%
10-20
mg
20 mg
40 mg
34%
12%
80 mg
47%
8%
20-40
mg
10 mg
80 mg
36%
5,6%
80 mg
60%
5%
94
9.
10.
11.
12.
13.
14.
95
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
tng huyt p
7
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
2. Hn ch ru:
a. Nu dng qu nhiu ru lm tng nguy c tai
bin mch no bnh nhn THA, lm tng tr
khng vi thuc iu tr THA.
b. Mt s iu tra cho thy nu dng lng ru
thch hp th c th lm gim nguy c bnh mch
vnh (hiu ng ngc).
c. Do lng ru nu c dng cn hn ch t hn
30 ml ethanol/ngy (t hn 720 ml bia, 300 ml
ru vang v 60 ml ru Whisky).
d. Tuy nhin, vi mt s dn tc m s cn nng
khng nhiu (nh ngi dn nc ta) th lng
ru nu c dng ch nn bng mt na lng
ru ni trn.
3. Tng cng luyn tp th lc:
a. Nu tnh hung lm sng cho php nn khuyn
khch bnh nhn tp th dc u.
b. Ch luyn tp cn u n t nht 30 - 45
pht/ngy v hu ht cc ngy trong tun.
c. Vi nhng bnh nhn c triu chng hoc nguy
c bnh mch vnh cn phi cho bnh nhn lm
cc nghim php gng sc th lc trc khi quyt
nh cho bnh nhn ch tp th lc.
4. Ch n:
a. Gim mui (Natri), c chng minh lm
gim s huyt p v nguy c bin chng bnh
nhn THA. Ch n gim mui nn thc hin
vi lng mui < 6 g NaCl/ngy hoc < 2,4 g
Natri/ngy.
b. Duy tr y lng Kali khong 90 mmol/ngy,
c bit bnh nhn c dng thuc li tiu
iu tr THA.
c. Bo m y calcium v magnesium.
d. Ch n hn ch cc m ng vt bo ho, hn
ch cc thc n giu Cholesterol.
5. B thuc l: Cn ht sc nhn mnh bnh nhn
cng quyt t b ht thuc l trong mi trng hp,
v y l mt trong nhng nguy c mnh nht ca cc
bin chng tim mch.
9
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
ISA
Liu u
Liu duy tr
Atenolol
50 mg
25- 100 mg
Betaxolol
10 mg
5 - 40 mg
Bisoprolol
5 mg
2,5 - 20 mg
Metoprolol
50 mg x 2
50 - 450 mg
Metoprolol XL
50-100 mg
50 - 400 mg
200 mg x 2
200 - 1200
Propranolol
40 mg x 2
40 - 240 mg
Propranolol LA
40 - 80 mg
60 - 120 mg
Timolol
10 mg x 2
20 60
Acebutolol
Pindolol
5 mg x 2
10 - 60 mg
Carteolol
2,5 mg
2,5 - 10 mg
Penbutolol
20 mg
20 - 80 mg
100 mg x 2
200 - 1200 mg
Carvedilol
6,25 mg x 2
12,5- 1200 mg
10
Bit dc
Doxazosin mesylate
Cardura
Prazosin hydrochloride
Minipress
Khi u
Duy tr
1 mg
1-16 mg
1 mg x 2
1-20 mg
Terazosin hydrochloride
Hytrin
1 mg
1-20 mg
b. c im: cc thuc chn alpha giao cm thng
c hi chng liu u tin tc l tc dng rt
mnh khi dng liu u tin, c th dn n tt
huyt p, do khi dng liu u tin cn bt u
rt thp v theo di cht ch. Cc thuc ny c
11
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
12
14
b. C ch tc dng:
Cc thuc chn knh calci lm gin h tiu
ng mch bng cch ngn chn dng canxi
chm vo trong t bo c trn thnh mch.
Cc tc ng trn nhp tim v sc co bp c
tim tu thuc vo tng phn nhm thuc.
c. c im:
Cc thuc nhm DHP th h sau
(Amlordipine, Felodipine, Isradipine...) tc
dng tng i chn lc trn mch v c tc
dng h HA tt, t nh hng n chc nng
co bp c tim v nhp tim, c tc dng ko di
nn c th dng liu duy nht trong ngy.
Nifedipin lm nhp tim nhanh phn ng. N
c nh hng n sc co bp c tim nhng
khng nhiu bng Verapamil v Diltiazem.
Verapamil v Diltiazem c nh hng nhiu
n ng dn truyn gy nhp chm v c
nh hng nhiu n sc co c tim.
d. Tc dng ph:
Verapamil c th gy to bn, nn, au u,
h huyt p t th.
Diltiazem c th gy nn, au u, mn
nga...
Cc DHP c th gy ph cc u chi, bng
mt, au u, mn nga.
Cc thuc chn knh canxi thng khng gy
nh hng n ng mu, lipid mu khi
dng ko di.
Nhn chung cc thuc chn knh canxi khng
c ch nh bnh nhn NMCT cp m c ri
lon chc nng tht tri.
8. Thuc c ch men chuyn (CMC):
a. L nhng thuc iu tr THA tt, t gy nhng tc
dng ph trm trng, khng nh hng nhp tim
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
16
Karikinin
Renin CMC
(-)
Angiotensin I
Bradykinin
Men chuyn
Angiotensin II
Aldosterone
Cc peptid bt hot
THA
Hnh 7-1. C ch tc dng ca thuc c ch men chuyn.
c. c im: Khng gy ri lon lipid mu, ng
mu, acid uric khi dng ko di.
Tc dng ph kh chu hay gp ca CMC l
gy ho khan, nhiu khi phi cho ngng thuc
v tc dng ph ny.
CMC gin u tin tiu ng mch i cu
thn nn c th gy suy thn t ngt do gim
dng mu ti thn nhng bnh nhn b hp
ng mch thn 2 bn. Chng ch nh tuyt
17
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
18
19
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
b. Ch nn s dng cc thuc ny ti mt s n v
hi sc tch cc (c trang thit b k thut v
iu kin theo di tt bnh nhn).
12. Cc thuc h HA dng theo ng di li:
a. Trong mt s trng hp cp cu dng thuc theo
con ng ny cho kt qu tt. Hai loi thuc hay
dng l Nifedipine v Clonidine.
b. Nifedipine cho ngm di li bt u c tc
dng trong vng 30 pht. Loi vin nang 10 mg,
cho cn, nhai v nut th tc dng cn nhanh hn.
Tc dng c th ko di n 4-5 gi theo ng
dng ny. Ch thuc c th gy tt HA qu
nhiu v nhanh. Khng nn dng trong trng
hp bnh nhn b NMCT cp hoc suy tim cp.
Bng 7-12. Cc thuc iu tr THA theo ng tnh mch.
Thuc
Liu dng
Ch
Sodium
Truyn TM: 0,5 - L thuc la chn u
Nitroprusside
10 g/kg/pht
tin, c th gy tt p,
- Tc dng:
nn, nguy c ng c
tc thi
cyanide bnh nhn suy
- Ko di:
gan, hen. Phi bc k
2-3 pht
trnh nh sng
Diazoxide
Tim: 50-100 mg, Nhp nhanh, tt HA,
- Tc dng:
nhc li 5-10 pht, nn, tng ng mu. C
1-5 pht
tng liu 600 mg. th lm tng thiu mu
- Ko di:
Truyn TM: 10-30 c tim bnh nhn
6-12 gi
NMCT, lm nng thm
mg/pht
suy tim, tch thnh MC
Labetalol
Tim: 20-80 mg, C th gy tt p, bloc
- Tc dng:
nhc li 5-10 pht, nh tht, suy tim, co tht
5-10 pht
tng liu 300mg.
ph qun, nn, THA
- Ko di:
Truyn TM: 0,5-2 bng li khi ngng. C
3-6 gi
mg/pht
th t tc dng bnh
nhn dng chn bta
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
20
Nitroglycerin
- TD: 1-2 pht
- KD: 3-5 pht
Esmolol
- Tc dng:
1-5 pht
- Ko di:
10 pht
Phentolamine
- TD: 1-2 pht
-KD:3-10 pht
Hydralazine
- Tc dng:
10-20 pht
- Ko di:
3-6 gi
Nicardipine
- Tc dng:
1-5 pht
- Ko di:
3-6 gi
Enalaprilat
- TD:5-15 pht
- KD: 1-6 gi
C.
D.
E.
F.
G.
22
Thuc li tiu
Thuc chn th th giao cm
Ch nh bt buc:
Bt u loi thuc tc dng ko di, liu duy nht trong ngy, liu
thp. iu chnh liu. C th kt hp liu thp cc thuc khc
Khng t c ch iu tr THA
Khng p ng
C cc tc dng ph
Dung np tt nhng
p ng khng
Cha t ti ch iu tr THA
24
A
B
C
Hnh 8-1. Hnh nh xut huyt no (A), nhn no (B), v
phnh d dng mch no (C) gy TBMN.
8. Chc dch no tu v lm in no khng cn
phi lm thng quy i vi tt c nhng bnh nhn
nghi ng t qu. D sao th chc dch no tu vn
c gi tr trong nhng trng hp nghi ng xut huyt
nh di mng nhn. Nhng bnh nhn nghi c vim
mch, cng c bt thng trong dch no tu: s
lng t bo tng cao (a s l bch cu lymph) v
128
131
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
135
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
136
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
138
139
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
140
141
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
a. Tui gi.
b. Thoi ho lp gia: hi chng Marfan, hi chng
Ehlers-Danlos.
c. Hi chng Noonan, hi chng Turner, vim ng
mch t bo khng l.
d. Thai nghn.
Trong s cc yu t ni trn th tui v tng huyt p
khng kim sot tt l hai yu t nguy c thng gp nht.
Thai nghn lm tng nguy c ca phnh tch MC: 50%
bin c xy ra tui < 40, trong ba thng cui hoc giai
on sau . Nguy c cng cao ph n c hi chng
Marfan v gin gc MC t trc.
III. Triu chng lm sng
A. Triu chng c nng
1. au ngc l triu chng thng gp nht (95%), v
tr thng gia ngc pha trc (61%) hoc sau
(36%), ph thuc vo v tr MC b phnh tch (tch
thnh MC ln thng gy au ngc pha trc, tch
thnh MC xung thng gy au ngc pha sau,
au lng, au bng. Cm gic au c th au chi, d
di, nh dao m (51%), nhng ni bt l s xut
hin au t ngt nhanh chng t mc ti a (85%).
Cm gic au khi tch MC t khi lan ln c, vai,
xung hai cnh tay nh au tht ngc in hnh ca
hi chng mch vnh cp. Hng lan ca cn au
xung lng, bng, bn v i l ch im cho qu
trnh tch thnh MC lan i xa. Khng t bnh nhn
hon ton khng au. Mt s khc c khong thi
gian hon ton khng au ri au tr li. y l du
hiu bo ng cho nguy c v ca phnh tch MC.
2. Mt s biu hin him gp khc bao gm suy tim
huyt (do HoC nng khi phnh tch on MC ln),
ngt (4-5% trng hp do v vo khoang mng tim,
143
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
p tim), tai bin mch no, lit hai chi di, ngng
tim...
B. Triu chng thc th
1. Huyt p cao: a s l nguyn nhn, phn cn li l
hu qu ca tch thnh MC on xa do phnh tch
lan n ng mch thn gy thiu mu thn. 25%
trng hp tt HA tm thu ng mch < 100 mmHg.
Nguyn nhn tt p v sc tim trong tch thnh MC
do h van MC nng cp tnh, v khi phng, p
tim, hoc ri lon chc nng tm thu tht tri. Khi
phnh v hoc nt vo khoang mng tim c th nhanh
chng dn n trn mu v gy p tim cp, ri t
vong. Cn ch n du hiu gi tt huyt p do
ng mch di n b chn p.
2. H van MC: 18-50% cc trng hp tch MC
on gn c h van MC t nh n nng, c th
nghe thy ting thi tm trng ca h van MC
trong s 25% s bnh nhn. H van MC nng, cp
tnh l nguyn nhn gy t vong ng hng th hai
(sau v phnh MC), thng biu hin lm sng
trong tnh trng tru tim mch cp tnh v sc tim. C
ch gy h van MC bao gm gin vng van, gin
gc MC, rch vng van hoc l van, ng khng
kn l van MC (do lng gi trong MC khng
cn, mt nng ca l van hoc chnh mnh nt ni
mc cn tr s ng kn van MC. Ri lon vn
ng thnh tim gp trong 10-15% ch yu do gim
ti mu mch vnh v: lng gi pht trin vo
mch vnh, tch thnh MC tin trin vo MV, tt
huyt p. MV bn phi thng b nh hng nhiu
hn so vi bn tri, d him khi xy ra ng thi tch
thnh MC v nhi mu c tim (1-2%). C tim thiu
mu dn ti ri lon chc nng tm thu tht tri l
yu t gp phn gy tt huyt p v sc tim bnh
nhn tch thnh MC.
144
146
c. V tr ca vt rch ni mc u tin: cc vt
rch, nt ni mc u, cui cng nh nhiu vt
rch nt on gia c th thy trc tip trn
MRI hoc siu m qua thc qun. Dng chy qua
cc vt rch ni mc thng theo hai chiu, vi
nhiu loi ph a dng trong k tm trng.
Chnh p qua vt rch u tin him khi cao do
p lc trong lng gi cng ngang trong lng tht.
d. Tch thnh MC khng thng gia hai lng tht
v gi ch chim khong 10%, thng d hnh
thnh huyt khi trong lng gi hn (cn phn
bit vi huyt khi trong thnh MC). Loi tch
thnh MC cn thng thng thy r dng mu
v c th thy c vt rch u v cui trn vng
tch ni mc.
Nh vy c th thy rng: mi mt trong s cc
bin php chn on hnh nh nh siu m tim qua thc
qun, chp CT, MRI v chp ng mch ch cn quang
u c nhng u hay nhc im nht nh. La chn
bin php chn on s ph thuc vo kh nng ngun
lc sn c ti ch hn l ch da thun tu theo l thuyt.
i vi phnh tch MC tp A th mc ch chnh l a
bnh nhn i m cng sm cng tt.
Bng 9-1. Kh nng chn on tch thnh MC.
Kh nng chn on Chp
Chp
Chp
Siu
MC
CT
MRI m TQ
V tr rch u tin
++
+
+++
++
Lng gi/ lng tht
+++
++
+++
+
Thng tn nhnh bn
+++
++
+
Trn dch mng tim
++
+++
+++
Thng tn MV
+++
++
H van MC km theo
+++
+
+++
nhy chung (%)
88
83-94
98
98-99
c hiu chung (%)
95
87-100
98
77-97
Siu m tim qua thc qun v chp CT c th thc
hin nhanh nht i vi nhng tnh hung cp cu, trong
153
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
tim 60 hoc huyt p trung bnh ng mch 6070 mmHg). Nu c chng ch nh vi chn , c th
dng thuc chn knh canxi. Sau khi bnh nhn
dng chn , c th thm dn Natri Nitroprusside
ng tnh mch a huyt p ng mch ti
ngng mong mun ri duy tr: khi u vi liu 20
g/pht, iu chnh dn duy tr huyt p ng
mch trung bnh khong 60-70 mmHg. Trng hp
khng tc dng, c th dng Labetalol (chn c v
giao cm) hoc Trimetaphan (c ch hch thn
kinh).
Bng 9-2. Mt s thuc h huyt p ng tnh mch.
Thuc
Liu ban u
Liu duy tr
Thuc c la chn u tin
Propanolol
1 mg TM/3-5 pht, ti a 2-6 mg tnh mch 46,15 mg/kg
6h/ln
Labetalol
10 mg TM/2 pht, sau truyn 2 mg/pht
20-40 mg 10-15
TM, chnh n 5-20
pht/ln, ti a 300mg.
mg/pht
Esmolol
30 mg TM
truyn 3-12 mg/pht
Metoprolol
5 mg TM 5 pht/ln
5-10 mg TM 46h/ln
Nu c chng ch nh vi thuc chn giao cm
Enalaprilat
0,625 mg tnh mch
0,625 mg TM 46h/ln
Diltiazem
0,25 mg/kg TM/2 pht, Truyn 5 mg/gi,
nu khng c tc dng, tng
dn
2,5-5
nhc li 0,35 mg/kg TM mg/gi
ti
a
sau 15 pht
15mg/gi
Verapamil
0,075-0,1 mg/kg ti 2,5-5 5-15 mg/gi truyn
mg/kg /2 pht
TM
4. Bnh nhn tch thnh MC on xa, khng bin
chng, c th ch iu tr ni khoa trong giai on
cp do t l sng st vn t gn 75% d c m
hay khng. Hn na, bnh nhn tch thnh MC
159
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
160
163
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
164
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
165
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
Iu tr
Mt s ri lon nhp tim thng gp
I. Cc thuc chng lon nhp
A. i cng
1. Ri lon nhp tim (RLNT) l mt trong nhng vn
thng gp trong cc bnh ni khoa ni chung v tim
mch ni ring.
2. Cc thuc cha lon nhp tim rt phong ph v khc
bit nhau v c ch tc dng, cch dng, tc dng
ph...
3. Vn s dng cc thuc chng lon nhp cng ht
sc tinh t v kh phc tp, i hi s hiu bit v
bnh l cng nh c im ca cc thuc chng lon
nhp. Cc nghin cu cng nh thc t lm sng
cho thy chnh cc thuc chng lon nhp cng c th
gy ra nhng ri lon nhp khc trm trng hoc cc
bin chng nguy him.
4. Trc mt trng hp c lon nhp tim i hi ngi
thy thuc phi c thi hp l trong vic nhn
nh kiu RLNT, la chn loi thuc ph hp, nm
vng tc dng, c tnh, tc dng ph, tng tc
thuc...
B. Phn loi thuc chng lon nhp
1. V tnh cht phc tp ca cc thuc chng lon nhp,
do vic phn loi cng c nhiu cch khc nhau.
Tuy nhin cho n nay, hu ht cc bc s thc hnh
lm sng s dng cch phn loi n gin ca
Vaughan William (bng 10-1) v phn nhm ca
Harrison trong vic phn chia mt cch chi tit nhm
I ca Vaughan William.
167
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
168
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
Procainamide
(Procan SR, Procanbid)
Disopyramide
(Norpace, Rythmodan)
Gan : 40%
Thn: 60%
Gan: 50%
Thn: 50%
RLTH, h TK, h
mu, h HA,
Lupus.
Khng
cholinergic, gim
co bp c tim, h
HA, xon nh.
Tng tc
thuc
nng
Digoxin, tng
tc dng ca
Warfarin, tng
nguy c xon
nh nu phi
hp vi TCLN
nhm III.
Vi nhm III
lm tng nguy
c xon nh.
Vi nhm III
lm tng nguy
c xon nh.
169
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
Nhm IB
Lidocaine
(Xylocaine)
Mexiletine
(Mexitil)
Torcainide
(Tonocard)
Phenintoin
(Dilantin)
nng bi
chn bta giao
cm, Cimetidine
Gan: 90%
Thn: 10%
Ung:
400- Ung:
13,5
800 mg
400-800
mg mi 8
gi
TM:
10-15 Ung:
24
mg/kg trong 1 400-600
gi
mg
mi
ngy
Gan: 40%
Thn: 60%
H TK, h tiu
ho, h mu
Gan
Gan: 90%
Thn: 10%
H TK vi liu
cao; gim dng
mu ti gan khi b
suy tim nng hoc
sc
H TK, h tiu
ho, nhp chm,
h HA
170
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
Gim nng
bi Rifamycin
Phenintoin;
Tng nng
do Theophyllin
Morcizine
(Ethmozine)
Nhm IC
Flecanide
(Tambocor)
Propafenone
(Rythmol)
Nhm II
Metoprolol
Ung:
6-13
200-300
mg mi 8
gi
Gan: 90%
Thn: 10%
H TK, h tiu
ho, c th gy
lon nhp
Gan: 65%
Thn: 35%
H TK, gim co
bp c tim, gy
lon nhp. Chng
ch nh khi c
tn thng thc
th cu trc tim
Ung:
2-32
150-300
mg mi 8
gi
Gan: 50%
Thn: 50%
RLTH, gim co
bp c tim, gy
lon nhp, tng
nguy c t vong
bnh nhn sng
st sau t t
Gan
Tng nng
bi:
Amiodarone
Tng bloc nh
tht nu dng
thuc
cng
chn bta giao
cm hoc chn
knh canxi.
Tng nng
Digoxin; tng
hot tnh ca
thuc chn bta
giao cm.
171
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
(Betaloc, Lopressor)
5 pht
Propranolol
(Inderal)
Gan
Esmolol
(Breviloc)
TM:
mg/kg
Dng
esterases
trong mu
Nhm III
Amiodarone
(Cordarone, Pacerone)
100
mg
mi 8-12
gi
25-110 Gan
ngy
172
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
bi thuc chn
knh can xi
(ging nh trn)
(ging nh trn)
Flecanide
v
Digoxin; tng
nguy c xon
nh nu dng
cng vi thuc
Sotalol
(Betapace)
Bretylium torsylaye
Ibutilide
(Corvert)
Nhm IVa
Diltiazem
TM:
5-10 TM: 1-2 7-9
mg/kg, nhc mg/pht
li ti tng
liu
l
30mg/kg
TM: 0,015 2-12
0,025 mg/kg
trong 5 pht
TM:
mg/kg
nhm IA
Tng hot tnh
ca thuc chn
canxi,
tng
nguy c xon
nh nu dng
vi thuc nhm
IA hoc li tiu
H HA, RLTH
Lm tng nguy
c h HA khi
dng vi li tiu
hoc thuc gin
mch
Xon nh, h Trnh
dng
HA, au u, cng cc thuc
RLTH
lm ko di QT
Khng
Gim nhp tim,
chuyn ho, bloc nh tht,
thi
qua gim co bp c
thn
tim, xon nh, co
tht ph qun
Gan: 20%
Thn: 80%
Gan: 90%
Gan
Verapamil
Nhm IVb
Adenosine
(Adenocard)
thuc khc
Digoxin
TM:
mg
TM: 6 mg
tim nhanh,
nu khng tc
dng nhc li
12 mg tim
nhanh
TM/Ung:
0,25-0,5 mg
Gan
10
giy
TM/Ung: 36-48
0,1-0,75
mg mi 8
gi trong
ngy
Thn
(ging nh trn)
(ging nh trn)
Nng bng, kh
th, au ngc, v
tm thu, co tht
PQ
Ghi ch: TM: tim Tnh mch; TK: thn kinh; RLTH: ri lon tiu ho; HA: huyt p
174
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
175
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
176
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
III. Rung nh
Rung nh (RN) l mt trong nhng ri lon nhp rt thng
gp, chim khong 0,4 - 1,0% trong cng ng v gp khong
10% s ngi trn 80 tui.
A. Nguyn nhn
1.
2.
3.
4.
5.
Tng huyt p.
Bnh van tim (HHL).
Suy tim.
Bnh ng mch vnh.
Cc nguyn nhn khc: nhi mu phi; bnh phi
mn tnh tc nghn; cng gip; nhim trng; ri
lon chuyn ho, bnh mng ngoi tim, Phu thut
tim mch...
6. Rung nh v cn.
B. Sinh l bnh
1. Cc gi thit v c ch gy rung nh:
a. Vng vo li ti nh, l c ch m ngy cng c
nhiu bng chng v c ch nht.
b. Gi thit v ri lon s pht nhp, s hnh thnh
ngoi v (mt hoc nhiu) nh gy tng tnh t
ng hoc ny c hot ng. Vic t ngoi v
ny bng sng cao tn qua catheter vng vo
ca cc tnh mch phi thu c nhng thnh
cng bc u h tr cho gi thit ny.
2. Nguy c tc mch bnh nhn rung nh s tng vt,
c bit ngi c tui, bnh nhn c tiu ng,
c bnh van tim, tng huyt p, suy tim...
3. Rung nh thng km theo nhp tht nhanh lm cho
cung lng tim b gim i ng k, nht l khi bnh
nhn c cc bnh thc tn tim km theo. Bn thn
rung nh gim khong 20 % lng mu xung tht
trong thi k tm trng. Do , khi RN km theo
177
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
178
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
179
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
181
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
182
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
C Amiodarone v Procainamide u c
dng ung, trong Amiodarone l thuc hay
c s dng hn c, nht l duy tr nhp
xoang sau khi c chuyn nhp. Lu
nhng tc dng ph ca Amiodarone khi
dng lu di v thi gian bn hu cc k di
ca n. Procainamide khi dng lu di s km
dung np hn, nn thng khng dng loi
ny duy tr nhp xoang.
Quinidine l thuc trc y thng c
dng nht chuyn nhp v duy tr nhp
xoang. Tuy nhin Quinidine c rt nhiu tc
dng ph v bn thn n cng l yu t c
th gy ra cc ri lon nhp khc. N tng
tc vi mt s thuc khc nh Digoxin, khng
vitamin K, Verapamin, lm tng tc dng cc
thuc ny khi dng cng vi nhau.
Sotalol l thuc thuc nhm III nhng c tc
dng chn bta giao cm. N c th dng
bnh nhn rung nh, nhng cn ch cc tc
dng ph lin quan n chn bta giao cm v
c th gy xon nh do lm QT ko di.
Flecainide v Propafenone l thuc thuc
nhm IC (bng 10-3) c tc dng tt bnh
nhn rung nh. Chng l thuc c kh nng
dung np tt nhng c th lm tng t l t
vong bnh nhn c ri lon nhp tht do
bnh ng mch vnh. Do , cc thuc ny
thng khng c ch nh bnh nhn rung
nh do cn nguyn bnh ng mch vnh
hoc bnh c tn thng cu trc tim.
Disopyramide thuc nhm IA, c tc dng
tng t Procainamide v Quinidine. Tuy
nhin thuc ny gy gim co bp c tim
nhiu, do khng nn dng nhng bnh
nhn c ri lon chc nng tht tri.
184
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
186
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
187
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
188
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
189
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
190
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
191
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
c.
d.
e.
f.
g.
193
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
C. in tm
1. T l thm d rt quan trng trong chn on
NTTT.
2. Nht NTT c biu hin l mt nht bp n sm,
phc b QRS thng gin rng, hnh th khc bit so
vi nht bp t nhin ca bnh nhn, sng T v on
ST o hng so vi QRS, khng c sng P i trc.
3. Phc b QRS ca NTTT ny thng n kh sm.
Mt NTTT in hnh thng hay c thi gian ngh
b, tc l khong RRR = 2RR.
4. NTTT c th c nhiu dng (hnh dng khc nhau
trn cng chuyn o), nhiu (cc khong ghp
khc nhau).
5. Khi c mt nht bp nhp xoang xen k mt NTTT
th gi l NTTT nhp i, v khi hai nhp xoang c
mt NTTT gi l NTTT nhp ba...
196
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
D. Cc thm d khc
1. Cn lm y cc xt nghim c bn, nht l ch
cc ri lon in gii mu.
2. Siu m tim rt hu ch gip ta pht hin cc tn
thng thc th tim.
3. Holter in tim xc nh cc thi im xut hin,
mc nguy him v s lng NTTT trong 24 gi.
4. Nghim php gng sc th lc c th c ch nh
trong mt s tnh hung nht nh phn bit cc
NTTT c nng (khng c bnh tim thc tn) hay thc
tn (c bnh tim thc tn)...
E. Cc du hiu bo hiu mt NTTT nguy him
1. Xy ra bnh nhn c bnh tim thc tn.
2. S lng NTTT nhiu.
3. NTTT i thnh tng chm hoc nhp i, nhp ba.
4. NTTT n sm (sng R (l sng R ca phc b
NTTT) s ri trn sng T ca phc b tht trc .
5. NTTT a dng, a .
F. iu tr
1. i vi NTTT c nng ( bnh nhn khng c
bnh tim thc tn):
a. Thng l lnh tnh, tin lng tt v khng cn
iu tr c hiu.
b. Ch nn iu tr khi bnh nhn c triu chng c
nng dn dp (au ngc, kh th...).
c. Vic iu tr nn bt u bng loi b cc cht
kch thch (cph, ru, thuc l...). Tp th dc
u n. Nu bnh nhn ang dng cc thuc
khc cn lu n kh nng cc thuc ny c th
gy ra NTTT (li tiu, cocaine, thuc cng giao
cm...). Ch iu chnh in gii trong mu.
d. Thuc la chn (nu cn) hng u cho iu tr
NTTT c nng l mt loi chn bta giao cm
liu thp.
197
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
199
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
200
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
Khng
NNT
Khng
NNT
Khng
NNT
Khng
NNT
202
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
203
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
A. Nguyn nhn
1. Bm sinh:
a. Hi chng QT ko di bm sinh c km theo ic
(Hi chng Jervell-Lange-Niesel).
b. Hi chng QT ko di bm sinh khng km theo
ic (Hi chng Romano-Ward).
2. Mc phi:
a. Thuc: mt s thuc sau i khi c th gy nn
xon nh:
Cc thuc chng lon nhp: nhm IA, Sotalol,
Amiodarone, Mexiletine, Flecainide...
Mt s thuc hng thn v chng trm cm
(Haloperidol, Amitriptiline...).
Thuc
khng
sinh
(Ampicillin,
Erythromycine...).
Ketoconazol, Astemizole...
b. Cc ri lon nhp chm c QT ko di.
c. Ri lon in gii mu, c bit l h kali hoc
magi mu. H canxi mu cng c th gy xon
nh.
d. Mt s nguyn nhn khc: Tai bin mch no,
dng thuc cn quang cha Iod...
206
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
207
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
- Bnh nhn c
triu chng nh
hoc
khng
nhng c nhp tim
< 30 ck/pht (khi
thc gic).
- Bnh nhn bloc
nh tht cp III
m khng c triu
chng v nhp tim
trung bnh lc
thc gic l hn
40 ck/pht.
- Bloc nh tht cp
II kiu Mobitz II
khng c triu
chng.
- Bloc nh tht cp
I nhng nhp tim
rt chm v c
triu chng hoc
khi t my tm
thi c hi chng
my to nhp.
- Tn ti bloc nh
tht cp II cao
hoc cp III ti v
tr nt nh tht.
217
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
Bloc
2
nhnh hoc
3
phn
nhnh mn
tnh
Hi chng - Ngt ti pht nhiu ln do
cng xoang kch thch xoang cnh. Kch
cnh v ngt thch nh xoang cnh c th
gy ngng tht trn 3 giy.
Ti liu tham kho
1.
218
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
thp tim
225
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
Thi gian
Liu duy nht
10 ngy
10 ngy
Khong cch
dng
3-4 tun/1 ln
2 ln/ngy
hng ngy
2 ln/ ngy
227
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
Ko di t nht 10 nm v t nht
phi n 40 tui. C th tim rt lu
di (nn p dng).
10 nm hoc n tui trng thnh,
mt s trng hp ko di hn.
5 nm hoc n 21 tui, c th di
hn tu trng hp.
228
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
229
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
Hp van hai l
233
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
234
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
237
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
238
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
239
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
240
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
Dintchlvanhail =
Cungl ngtim
Ch nh ptrungbinhquavanhail
244
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
Siu m gng sc
PAP > 60 mmHg
MVG > 15 mmHg
Khng
Khng
Theo di hng nm
Siu m gng sc
PAP > 60 mmHg
MVG > 15 mmHg
Khng
Nguy c cao nu m
Khng
Tm nguyn nhn khc
M sa/thay van
C
Nong van hai l
Di ng van
T chc
dy
di van
van
nh
t, Gn
Van di ng Dy
bnh
phn
ngay
tt, ch st b
st b van. thng: 4 van hn ch.
5 mm.
Phn
gia Dy ti 1/3 Dy t pha
thn van v chiu di b van: 5 chn van cn dy chng. 8 mm.
di ng tt.
ti Dy
lan
Van vn cn Dy
xa xung c
di ng v on
pha
trc dy chng. thn l van:
5 - 8mm.
trong thi k
tm trng,
(ch yu l
gc van).
Khng
di Dy nhiu Dy nhiu
ng hoc rt v co rt ton b c
t.
ct c dy l van: > 8
chng.
- 10mm.
Mc
vi ho
C
mt
im
vi
ho.
Vi ha di
rc pha b
van.
Vi ho lan
n on
gia l van.
Vi
ho
nhiu lan
to ton b
van.
248
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
250
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
Alpert JS, Sabik J, Cosgrove DM III. Mitral valve disease. In: Topol
EJ, ed. Textbook of cardiovascular medicine. Philadelphia:
Lippincott-Raven, 1998:503-532.
Braunwald E. Valvular heart disease. In: Braunwald E, sd. Heart
disease: a textbook of cardiovascular medicine, 5th ed. Philadelphia:
WB Saunders, 1997:1007-1076.
Carabello B, Grossman W. Calculation of stenotic valve orifice area.
In: Baim DS, Grossman W, eds. Cardiac catheterization,
251
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
252
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
H van hai l
Chiu di ti a ca
Din tch dng
HoHL dng h (cm) pht
h so vi din
ngc vo nh tri
tch nh tri (%)
1
< 1,5
< 20
2
1,5 2,9
20 40
3
3,0 4,4
4
> 4,4
> 40
Cn ch : vi phng php ny, khi dng
siu m qua thc qun nh gi HoHL, nu
dng an thn (gim hu gnh) s lm gim mc
HoHL so vi bnh thng. Tng t, nu nh gi
HoHL ngay trong m, h thay i nhiu ph
thuc vo tin gnh v hu gnh c tim. Do vy,
ngi ta thng phi hp thm nhiu phng
php khc nh gi mc HoHL.
b. rng dng h (ch hp nht) khi qua l h
(vena contracta): l mt ch s ng tin cy. Nu
rng > 0,5 cm l bng chng ca HoHL nng.
Tuy nhin phng php ny i hi my siu m
phi c phn gii cao v phi phng hnh to,
nn d c xu hng nh gi qu mc h.
c. Din tch l h hiu dng (ERO) tnh theo
phng php PISA (Proximal Isovelocity Surface
Area): da trn hin tng dng chy qua l hp
hnh phu: khi ti gn l h, vn tc ca dng h
gia tng hi t c dng bn cu, ti phn ra vng
hi t vn tc dng chy chm, dng cu ln
trong khi ti vng st l h vn tc dng chy
nhanh, dng cu nh. C th o chnh xc vn tc
dng chy v ng knh vng cu ti im u
tin c hin tng aliasing ca ph Doppler (tn
258
261
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
262
263
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
Alpert JS, Sabik J, Cosgrove DM III. Mitral valve disease. In: Topol
EJ, ed. Textbook of cardiovascular medicine. Philadelphia:
Lippincott-Raven, 1998:503-532.
Bach DS, Boiling SF. Improvement following correction of
secondary mitral regurgitation in end-stage cardiomyopathy with
mitral annuloplasty. Am J Cardiol 1996;78:966-969.
265
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
266
H van ng mch ch
270
274
Nh (1+)
Va (2+)
< 25
400
400170
Dc gim tc
2
Mt ph ca nht,
dng h so vi khng
mt ph dng hon ton
tng mu ln
MC
Chiu di dng ngay
HoC pht ngc di cc
v tht tri
l van
MC
ng knh dng < 8 mm
HoC trn siu m
mu kiu TM
Vn tc dng
0%
chy cui tm
trng/vn tc ti
a dng chy tm
thu
Vn tc dng
< 0,1
chy cui tm
trng (o ti eo
MC) (m/s)
25-45
Vanng (3+)
46-64
Nhiu
(4+)
65
4-25
25-59
60
300-400
37070
2-3
nht,
hon ton
300-400
25080
2-3
nht t
hn,
hon ton
300
14030
3
cng
mt
khng
qu 1/2
l trc
van hai l
8-12 mm
ti tn
vng cc
c nh
ti tn
mm
tim
12-16
mm
>16
mm
1-10%
11-20%
>2025%
0,1-0,2
0,2-0,4
> 0,4
277
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
281
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
(*)
282
thng. Mc ch ca iu tr ni khoa ch l
tng ti a th tch tng mu v hn ch ti a
tin trin lan ca phnh tch MC. Dng ng
tnh mch cc thuc gin mch v chn giao
cm nu bnh cnh c tnh cht cp tnh. Nu n
nh, c th dng thuc ung nh Nifedipine, c
ch men chuyn, Hydralazine lm gim tin
gnh, ci thin th tch tng mu v cung lng
tim.
c. HoC cp lin quan n vim ni tm mc nhim
khun, cn iu tr thuc khng sinh ngay (sau
khi cy mu). Nu tnh trng huyt ng km,
vn c th phu thut thay van MC nhn to d
mi ch dng khng sinh. (Khi van MC ng
loi/t thn thng c a chung).
3. iu tr can thip: chng ch nh t bng trong
ng mch ch (IABP) khi HoC t va-nhiu. Bnh
nhn phi hp h v hp van MC khng nn nong
van bng bng qua da do khuynh hng tng nhiu
mc HoC cp sau nong.
4. Phu thut:
a. Thi im phu thut ph thuc vo nhiu yu
t bao gm triu chng c nng, kch thc v
chc nng tht tri. C th l:
Vi HoC cp, phu thut vn c li cho d
chc nng tht tri ra sao.
HoC khng c triu chng:
(a) Bnh nhn khng c triu chng nhng
ri lon chc nng tht tri khi ngh s d
c nguy c cao xut hin cc triu chng
suy tim trong vng 2-3 nm, do nn
c m c chun b.
283
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
285
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
11. Pellikka PA, Nishimura RA, Bailey KR, Tajik AJ. The natural
history of adults with asymptomatic, hemodynamically significant
aortic stenosis. J Am Coll Cardiol 1990;15:1012-1017.
12. Weyman AE, Griffin BP. Left ventricular outflow tract: the aortic
valve, aorta, and subvalvular outflow tract. In: Weyman AE, ed.
Principles and practice of echocardiography, 2nd ed. Philadelphia:
Lea & Febiger, 1994:498-574.
286
Hp van ng mch ch
296
IV. iu tr
A. La chn bin php iu tr: ct li ca iu tr hp
van MC nng l phu thut thay van MC. Ni chung
phu thut u tin cho nhng bnh nhn c triu
chng c nng, do thay van MC c nguy c bin chng
kh cao v t l sng cn ch thc s ci thin r rt khi
bnh nhn bc l triu chng c nng. Ngy cng c
nhiu bng chng cho thy khi hp van MC ti mc
nng, th xu hng s xut hin triu chng v phi m
thay van ch trong vng 3 nm. i vi bnh nhn ln
tui hp kht van MC, vic m khi cha c triu
chng xem ra c li hn so vi vic i n khi xut hin
triu chng c nng. M sm cng c li i vi nhng
bnh nhn tr m chnh p qua van MC rt cao v hn
ch c nguy c cao xut hin t t. Tng t, bnh
nhn c din tch l van MC 1,0 cm2 km theo hp
ng k ng mch vnh v cn lm cu ni ch-vnh th
nn tnh c n vic m thay van MC.
B. iu tr ni khoa
1. Bt buc phi iu tr khng sinh d phng vim ni
tm mc nhim khun.
2. Vi bnh nhn cha c triu chng c nng (din
tch l van MC > 1,0 cm2) th iu tr c mc ch
phng tin pht bnh l ng mch vnh, duy tr nhp
xoang v khng ch huyt p. Tt c bnh nhn phi
c hng dn v cc du hiu v triu chng ca
au tht ngc, ngt hoc suy tim i khm li ngay
v xt m nu xut hin cc triu chng c nng ny,
v khi nguy c phu thut thp hn cc nguy c
ca vic tip tc iu tr ni khoa.
3. iu tr suy tim nhm vo vic kim sot cn bng
dch gim huyt phi, thng bng thuc li
tiu. Tuy nhin, cung lng tim bnh nhn HC
nng ph thuc nhiu vo tin gnh, nn cn rt thn
297
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
298
299
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
302
E. Theo di
1. Bnh nhn hp van ng mch ch nng cha c
triu chng c nng nn c theo di st v hng
dn ti khm ngay khi c bt k triu chng c
nng no.
2. Siu m Doppler tim 1-6 tun sau m thay van
MC nh gi hot ng ca van v chnh p qua
van nhn to lm mc theo di. Sau bnh nhn
c kim tra siu m nh k 1-2 ln/nm.
3. Kim tra hiu qu chng ng mu (t l
prothrombin, INR) nh k iu chnh liu ph
hp bnh nhn c ch nh dng thuc chng ng.
Ti liu tham kho
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
303
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
9.
304
A
B
Hnh 16-1. Si ni mc thn ng mch phi (A); Si
van ng mch phi (B).
C
D
Hnh 16-2. Si van ng mch ch (C) gy h van ng
mch ch nng (D). LA: nh tri, MV: van hai l, V: si, AV:
van ng mch ch, Ao: ng mch ch, RV: tht phi, LV:
tht tri, AR: h van ng mch ch.
308
Cc thm d
Tnh trng thiu mu.
Tng bch cu mu.
Tng tc lng mu.
Cy mu dng tnh.
Bt thng dch no tu.
i mu vi th.
Chp tim phi.
Siu m tim.
Chp mch mu.
CT scan s no.
309
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
Bng 16-2a. Tiu chun Duke chn on chc chn VNTMNK trn gii phu bnh.
Tm thy vi khun (nm) bng nui cy hoc soi t bo :
Cc si trong tim.
Cc si bn i gy tc mch.
p xe trong tim.
Hnh nh tn thng gii phu bnh:
Thy cc si hoc pxe trong tim c hnh nh t bo hc ca vim ni tm mc ang tin
trin.
310
312
V. iu tr
A. Nguyn tc iu tr
1. Khng sinh cn c cho sm ngay sau khi cy mu
kt thc. Trong lc ch kt qu cy mu th cho
khng sinh theo quy c: thng dng quy c l
Ampicilin 2g tim tnh mch (TM) mi 4 gi kt hp
vi Gentamycin 1,0 mg/kg cn nng TM mi 8 gi.
C th thay th bng Nafcillin 1,5 g tim TM mi 4
gi hoc Vancomycin 1 g tim TM mi 12 gi.
2. Khi c khng sinh cn iu chnh khng sinh theo
ch chun (trnh by k phn sau).
3. Ch kim tra v theo di cc chc nng thn, gan...
chn khng sinh v liu thch hp.
4. Khng nn dng chng ng ngn nga tc mch
trong VNTMNK.
5. iu tr VNTMNK do nm thng phi kt hp iu
tr ni ngoi khoa.
6. Ch nh iu tr ngoi khoa can thip thng kh
khn nhng cng rt cn thit trong nhng hon cnh
nht nh.
7. Vic phng nga VNTMNK nhng bnh nhn c
nguy c l vic ht sc cn c ch n.
B. iu tr c th
1. iu tr ni khoa:
a. Ch dng khng sinh cho cc loi cu khun
(Bng 16-3).
b. Ch dng khng sinh cho Trc khun m xanh
(Pseudomonas aeruginosa) v cc vi khun gram
m khc.
Nn dng loi Penicillin c ph rng
(Penicillin mi): Ticarcillin hoc Piperacillin),
hoc Cephalosporin th h 3, hoc Imipenem
Phi hp vi Aminoglycoside.
313
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
Lu
Ch chun, cho bnh nhn < 65
tui, khng c suy thn, khng c bin
chng.
Cho bnh nhn c bin chng hoc
lin cu khng Penicillin mc va.
Cho bnh nhn > 65 tui, c suy thn.
Cho bnh nhn b d ng vi
Penicillin.
Cho bnh nhn b d ng vi nhm
Lactamine.
4 tun thng cho cc trng hp
c triu chng < 3 thng.
Cho cc trng hp d ng vi
Penicillin.
Bng 16-3. La chn khng sinh cho cc loi cu khun (tip theo).
Ch chun.
T
cu 1. Nafcillin 1,5 g, tim TM mi 4 gi, 4-6
tun
vng (S.
hoc
aureus)
2. Nh trn kt hp vi Gentamycin 1 4-6
Cho bnh nhn nhim t cu nng.
mg/kg tim TM mi 8 gi trong 3-5 tun
ngy, hoc
D ng vi Penicillin.
3. Cefazolin 2 g tim TM mi 8 gi, hoc 4-6
tun
D
ng
vi
Penicillin
v
4. Vancomycin 15 mg/kg tim TM mi 4-6
tun
Cephalosporins; cho loi t cu khng
12 gi
vi Methicillin.
Lin cu 1. Penicillin G, 2 triu v tim TM mi 6 2-4
nhm A,
gi, hoc
tun
Lin cu 2. Cefazolin, 1 g tim TM mi 8 gi.
2-4
pneumon
tun
-iae
Nhm
1. Ampicillin 2 g, tim TM mi 4 gi kt 4 tun Gentamycin c th ngng nu vi
HACEK
hp vi Gentamycin 1 mg/kg TM mi
khun nhy cm vi Ampicillin.
12 gi, hoc
2. Ceftriaxone 1-2 g tim TM hoc tim
Cho bnh nhn b d ng vi
bp 1 ln trong ngy.
4 tun Penicillin.
315
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
c. iu tr VNTM do nm.
Thng dng Amphotericin B, c th kt hp
vi Flucytosine.
(a) Amphotericin B: ho trong Dextro 5%
truyn TM trong 2-4 gi vi liu 0,5
mg/kg/ngy.
(b) Thuc c c tnh nhiu n thn.
(c) Flucytosine c c tnh lm c ch tu
xng, cn theo di cng thc mu khi
iu tr thuc ny.
Sau khi dng thuc 1-2 tun nn tnh n vic
phu thut thay van.
Mt s thuc dng ung nh Fluconazole
hoc Itraconazole c th dng phi hp.
2. iu tr ngoi khoa:
a. Mc ch c bn ca iu tr ngoi khoa cho
VNTMNK l ly i nhng mnh si hoc hoi t
m khng th iu tr ni khoa c, sa li van
hoc thay van b tn thng.
b. Ch nh iu tr ngoi khoa cho VNTMNK l
mt quyt nh kh khn nhng rt cn thit
trong mt s hon cnh. Khi ch nh phi cn
nhc nhiu yu t v phi ch ti thi im can
thip (bng 16-4).
c. Suy tim tin trin l mt trong nhng ch nh
chnh, v c ti 90 % cht v suy tim nu khng
c can thip kp thi.
d. VNTMNK van nhn to thng i hi kt hp
iu tr ni v ngoi khoa.
e. Thi khong dng khng sinh sau khi m bnh
nhn VNTMNK cn cha thng nht. Cc tc gi
cho rng, nu mnh si (hoc p xe ly ra trong
m cy c vi khun th thi gian iu tr sau m
phi di bng mt liu trnh y cho iu tr
VNTMNK.
316
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
319
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
14. Von Reyn CF, Levy BS, Arheit RD, Friedland G, Crumpacker CS.
Infective endocarditis: an analysis based on strict case definitions.
Ann Intern Med 1981;94: 505-518.
15. Wilson WR, Karchmer AW, Dajani AS, et al. Antibiotic treatment
of adults with infective endocarditis due to streptococci, enterococci,
staphylococci, and HACEK microorganisms. JAMA 1995;274:
1706-1713.
320
dng (cm )
c
bn
V tr van V tr van huyt
khi
MC
hai l
Van bi
++++
1,2-1,6
1,4-3,1
++++
(Starr-Edwards)
Van a mt cnh
+++/
1,5-2,1
1,9-3,2
+++
(Bjrk-Shiley,
++++
Medtronic-Hall,
Omnicarbon)
Van a hai cnh
++++
2,4-3,2
2,8-3,4
++
(St. Jude Medical,
Carbomedics)
Van sinh hc d
++
1,0-1,7
1,3-2,7
+/++
loi (IonescuShiley, Hancock,
CarpentierEdwards)
Van sinh hc
+++
3,0-4,0
+
ng loi
A. Van c hc
1. Van a mt cnh: (van Bjrk-Shiley, MedtronicHall v Omnicarbon) c cu to gm mt vng van
bng kim loi gn vi mt cnh a bng pyrolytic
carbon di ng t do mt gc 60-85o xung quanh mt
trc, to thnh hai l ln mu lu thng.
321
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
326
0,6
14 5
Bjrk-Shiley
3,0 0,8
11 6
St. Jude
2,6 0,3
12 3
Medtronic-Hall
2,4 0,4
73
Hancock
Carpentier-Edwards
2,4 0,5
11 2
Van ng loi
0,8 0,4
14 6
V tr van hai l
1,8 0,4
52
Starr-Edwards
1,6 0,3
52
Bjrk-Shiley
1,6 0,3
52
St. Jude
1,7
0,3
31
Medtronic-Hall
1,5 0,3
42
Hancock
Carpentier-Edwards
1,8 0,2
72
2. Soi di mn tng sng: ch c ch trong trng hp
cc van c hc. Nu chnh chm tia X i song
song vi mt phng ca van th hnh nh ng m
cc cnh van l r nht. Di ng cnh van gim l
du hiu ca tc nghn van, ngc li di ng vng
van qu ln (> 7o i vi van MC v > 11o i vi
van hai l) l du hiu ca long (hng) van mt phn.
3. Thng tim tri vo tht tri c th tin hnh an
ton bnh nhn c van MC sinh hc o chnh
p qua van, nhng i vi van MC c hc (chng
ch nh a ng thng qua) th phi xuyn vch lin
nh ri a ng thng xung tht tri. i vi van hai
332
333
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
338
339
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
340
suy tim
341
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
Hu gnh
Tn s tim
1. Tin gnh: (Preload)
a. Tin gnh c nh gi bng th tch hoc p
lc cui tm trng ca tm tht.
b. Tin gnh l yu t quyt nh mc ko di
si c tim trong thi k tm trng, trc lc tm
tht co bp. Tin gnh ph thuc vo:
p lc y tht, tc l lng mu tnh
mch tr v tm tht.
gin ca tm tht, nhng mc t quan
trng hn.
2. Sc co bp ca c tim:
a. Trc y bng thc nghim ni ting ca mnh,
Starling cho ta hiu r c mi tng quan
gia p lc hoc th tch cui tm trng trong
tm tht vi th tch nht bp. C th l:
Khi p lc hoc th tch cui tm trng trong
tm tht tng, th s lm tng sc co bp ca
c tim v th tch nht bp s tng ln.
Nhng n mt mc no , th d p lc
hoc th tch cui tm trng ca tm tht c
tip tc tng ln i na, th th tch nht bp
s khng tng tng ng m thm ch cn b
gim i.
342
345
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
v...
c. Ch : Trng hp trn dch mng ngoi tim
hoc vim mng ngoi tim co tht s c biu hin
ging nh suy tim phi, nhng thc cht ch l
nhng trng hp thiu nng tm trng ch
khng phi suy tim phi theo ng ngha ca n.
3. Suy tim ton b:
a. Thng gp nht l cc trng hp suy tim tri
tin trin thnh suy tim ton b.
b. Cc bnh c tim gin.
348
350
Biu hin
I
Bnh nhn c bnh tim nhng khng c triu chng c
nng no, vn sinh hot v hot ng th lc gn nh
bnh thng.
II
Cc triu chng c nng ch xut hin khi gng sc
nhiu. Bnh nhn b gim nh cc hot ng v th lc.
III Cc triu chng c nng xut hin k c khi gng sc
rt t, lm hn ch nhiu cc hot ng th lc.
IV Cc triu chng c nng tn ti mt cch thng xuyn,
k c lc bnh nhn ngh ngi khng lm g c.
Trong thc t lm sng, cch phn loi ny rt tt i vi
suy tim tri, nhng khng tht thch hp lm i vi cc bnh
nhn suy tim phi.
B. Phn loi mc suy tim trn lm sng
nc ta, s lng cc bnh nhn suy tim phi thng
chim mt t l kh ln trong s cc bnh nhn b suy tim. V
353
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
Biu hin
I
Bnh nhn c kh th nh nhng gan cha s thy.
II
Bnh nhn kh th va, gan to di b sn vi cm.
III Bnh nhn kh th nhiu, gan to gn st rn nhng khi
c iu tr gan c th nh li.
IV Bnh nhn kh th thng xuyn, gan lun to nhiu
mc d c iu tr.
V. iu tr
iu tr suy tim bao gm:
Nhng bin php iu tr chung cho tt c cc loi
nguyn nhn gy ra suy tim, nhm gim tr tun hon
v tng cng kh nng co bp ca c tim.
Nhng bin php iu tr c bit p dng cho tng
trng hp c th ty theo nguyn nhn ca suy tim.
A. Nhng bin php iu tr chung
1. Cc bin php khng dng thuc:
a. Ch ngh ngi: Ngh ngi l mt vic kh
quan trng v n gp phn lm gim cng ca
tim. Ni chung bnh nhn cn gim hoc b hn
cc hot ng gng sc. Trong trng hp suy
tim nng th phi ngh ti ging theo t th na
nm na ngi. Tuy nhin, trong trng hp suy
tim m bnh nhn phi nm iu tr lu ngy th
khi hon cnh cho php, nn khuyn khch bnh
nhn xoa bp, lc u l th ng, sau l ch
ng cc chi, nht l hai chi di lm cho
mu tnh mch tr v tim c d dng hn, gim
bt cc nguy c huyt khi tnh mch thng hay
gp nhng bnh nhn ny.
b. Ch n gim mui:
354
c. Dc ng hc:
Digoxin thng c dng di dng ung
(vin nn, vin nang, dng cn) hoc tim.
dng ung, phn ln Digoxin c hp thu
rut non sau s c phn b tip ti mt
s m. Nng Digoxin thng c tp
trung ch yu thn, tim, gan, tuyn thng
thn, ng tiu ha...
Digoxin c chuyn ha ch yu ti gan.
Phn ln Digoxin c thi tr qua ng
nc tiu, ch c mt phn nh (khong 25%)
c thi tr qua ng phn.
ngi ln, vi chc nng gan, thn bnh
thng th thi gian bn hy trung bnh ca
Digoxin (theo ng ung) l 36 gi.
Mt s nghin cu cho thy l nng
trung bnh trong huyt tng ca Digoxin c
tc dng iu tr thng trong khong t 0,5
hoc 0,8 n 2,0ng/ml. Tuy nhin khong
cch gia nng iu tr v nng ng
c l rt hp. C bnh nhn phi dng trn
2,0 ng/ml mi c tc dng iu tr, ngc li
mt s bnh nhn khc nng 0,8 - 1,5
ng/ml c triu chng ca ng c Digoxin.
d. Liu lng v cch dng:
Trc y ngi ta hay dng bt u bng
liu tn cng sau chuyn sang liu duy tr.
Liu tn cng thng l 0,25 - 0,5mg, ri c
sau 6 gi c th cho thm 0,25mg t tng
liu l 1 - 1,5 mg/ngy.
Khi t c hiu qu, thng chuyn sang
liu duy tr t 0,125 - 0,375mg/ngy.
Ngy nay ngi ta thng khng cn dng
liu tn cng vi mt lng thuc ln trong
mt thi gian ngn nh trn v cch ny rt d
gy nguy him cho bnh nhn. Trong a s
357
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
g. Chng ch nh:
Nhp tim chm.
Bloc nh - tht cp II, cp III cha c t
my to nhp.
Ngoi tm thu tht.
Nhp nhanh tht v rung tht.
Hi chng Wolff - Parkinson - White.
Bnh c tim tc nghn.
Cn thn trng trong trng hp: Nhi mu
c tim cp (v Digoxin lm tng nhu cu xy
ca c tim) v cc ri lon in gii, c bit
l h K+ mu v / hoc h Mg ++ mu.
h. Nhim c Digoxin: mt s thng k cho thy
s bnh nhn dng Digoxin b nhim c chim
khong 5 - 15% tng s bnh nhn dng thuc.
Yu t thun li cho nhim c Digoxin l :
(a) Ri lon in gii: h K+ mu, h Mg++
mu, tng Ca++ mu.
(b) Tui cao: lm tng nhy cm vi
Digoxin do gim lc ca thn, t d
lm ng thuc.
(c) Nhim kim chuyn ha.
(d) Gim xy mu.
(e) Suy thn, suy gan...
Biu hin lm sng ca nhim c Digoxin:
khi bnh nhn ang dng Digoxin, t nhin
thy mt s biu hin sau :
(a) Ri lon tiu ha: chn n, bun nn, nn
ma, a chy.
(b) Ri lon thn kinh: c th ch l au u,
chng mt nhng c th nng hn nh o
gic, mt phng hng, m sng...
(c) Ri lon tim mch: do tng tnh kch
thch, tng tnh t ng v gim tnh dn
truyn ca t bo c tim:
i. Ngoi tm thu nh v tht, hay gp l
ngoi tm thu tht nhp i, ngoi tm
thu tht a dng hoc tng chm.
359
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
360
363
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
364
371
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
373
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
2.
3.
4.
5.
6.
376
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Cohen GI, Pietrolungo JF, Thomas JD, Klein AL. A practical guide
to the assessment of ventricular diastolic dysfunction using Doppler
echocardiography. J Am Coll Cardiol 1996;27:1753-1760.
Cohn 'IN. The management of chronic heart failure. N Engl J Med
1996;335:490-498.
Doval HC, Nul DR, Grancelli HO, et al., For Gruppo de Estudio de
la Insuficiencia Cardiaca en Argentina. Randomized trial of low dose
amiodarone in severe congestive heart failure (GESICA). Lancet
1994;344:493-498.
Hosenpud JD, Greenberg BR. In: Hosenpud J, ed. Congestive heart
failure. New York: Springer-Verlag, 1994.
Lenihan DJ5 Gerson MC, Hoit BD, Walsh, RA. Mechanisms,
diagnosis, and treatment of diastolic heart failure. Am Heart J
1995;130:153-166.
Marso SP, Griffin BP, Topol EJ, eds. Manual of Cardiovascular
Medicine. Philadelphia: Lippincott-Raven, 2000.
Moss AJ, Hall AJ, Cannom DS, et al. for the Multicenter Automatic
Defibrillator Implantation Trial Investigators (MADIT). Improved
survival with an implanted defibrillator in patients with coronary
disease at high risk for ventricular arrhythmias. N Engl J Med
1996;335:1933-1940.
Nishimura RA, Tajik AJ, Evaluation of diastolic dysfunction in
health and disease: Doppler echocardiography is the clinician's
Rosetta stone. J Am Coll Cardiol 1997; 30:8-18.
Packer M, Bristow MR, Cohn JN, et al. for the U.S. Carvedilol Heart
Failure Study Group. The effect of carvedilol on morbidity and
mortality in patients with chronic heart failure. N Engl J Med
1996;334:1349-1355.
Packer M, Gheorghiade M, Young JB, et al. for the RADIENCE
Study. Withdrawal of digoxin from patients with chronic heart
failure treated with angiotensin-converting-enzyme inhibitors. N
Engl J Med 1993;329:1-7.
Packer M, O'Conner CM, Ghali JK, et al. for the Prospective
Randomized Amlodipme Survival Evaluation Study Group
(PRAISE). Effect of amlodipine on morbidity and mortality in severe
chronic heart failure. N Engl J Med 1996;335: 1107-1114.
377
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
378
379
380
381
383
4.
5.
385
6.
7.
386
Bnh c tim ph i
387
388
389
391
3. Rung nh lm mt s co bp hiu qu ca tm nh c
th l nguyn nhn ca suy tim nng trn lm sng v
tc mch. Vim ni tm mc nhim khun c th gp
cc bnh nhn c h hai l. Qu trnh thai sn c
th vn c din bin tt, ngay c khi cho bnh nhn
thng.
VI. Chn on phn bit
1. Ting thi tm thu trn lm sng cn phn bit vi
hp van MC, thng lin tht, hay h hai l. Mt vi
bnh nhn tr em b bnh c tim ph i c hn ch
ng ra tht phi cn c phn bit vi hp van
ng mch phi.
2. au ngc trong bnh c tim ph i c th rt in
hnh nh cn au tht ngc v i khi ngay trn T
cng c hnh nh ca NMCT vi sng Q hoi t.
VII. iu tr
A. Bnh nhn khng c triu chng: c th khng
cn iu tr thuc c hiu nhng cng c th iu tr d
phng bng chn bta giao cm hoc Verapamil nhm
mc ch gim s tin trin ca bnh.
B. Bnh nhn c triu chng kh th v au ngc
1. Cn iu tr bng chn bta giao cm. Thuc chn
knh canxi nh Verapamil c th lm gim triu
chng v tng kh nng gng sc ca cc bnh nhn
khng p ng vi thuc chn bta giao cm. Mt vi
trung tm ang th s dng Disopyramid ci thin
cc triu chng lm sng.
2. Thuc chng ng cn ch nh trong cc bnh nhn
c rung nh hoc c ri lon nhp trn lm sng.
Khng sinh dng trong cc trng hp cn d phng
vim ni tm mc nhim khun.
392
393
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
394
Bnh c tim Hn ch
398
402
403
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
D. iu tr
1. Rifampicin 600mg/ngy, Isoniazid 300mg/ngy,
Pyridoxine 50mmg/ngy phi hp vi Streptomycin
1g/ngy hoc Ethambutol 15mg/kg/ngy trong 6 n
9 thng.
2. Cn sm phu thut ct mng ngoi tim trong cc
trng hp trn dch ti pht gy p tim nhiu ln hay
mng ngoi tim dy nhiu dn n vim mng ngoi
tim co tht.
IV. Vim mng ngoi tim sau nhi mu c tim
Do vim mng ngoi tim phi hp vi hoi t c tim
nn bnh nhn c nguy c suy tim huyt v t l t vong
trong vng mt nm cao. Trong nhm cc bnh nhn nhi
mu c tim cp c ti ti mu (tiu si huyt hay nong
ng mch vnh), t l vim mng ngoi tim thp hn
nhm iu tr bo tn.
Vim mng ngoi tim hay gp trong cc trng hp
nhi mu c tim thnh trc rng ko di vi gi n vi
ngy sau nhi mu.
A. Triu chng lm sng
Tt c cc trng hp sau nhi mu c tim cp m
thy bnh nhn c ti pht au ngc v nghe tim c ting
c mng ngoi tim th cn phi ngh n vim mng
ngoi tim sau nhi mu c tim.
B. Cc xt nghim chn on
in tm cho thy sng T c th dng cao hn
trong hai ngy hoc sng T o ngc trc tr nn
dng. Tuy nhin, cc du hiu T in hnh cho vim
mng ngoi tim thng khng thy r.
C. iu tr
1. Aspirin l la chn iu tr hng u.
405
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
406
2. Alexander RW, Schiant H, Fuster V. Hurst's the heart, 9th ed. New
York: McGraw-Hill, 1998.
of
the
pericardium.
Cardiol
Clin
409
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
410
411
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
A
B
Hnh 23-2. Du hiu p tht phi (A) v p nh phi (B).
417
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
2.
3.
4.
5.
Chetcuti S. Pericardial effusion. In: Marso SP, Griffin BP, Topol EJ,
eds. Manual of Cardiovascular Medicine. Philadelphia: LippincottRaven, 2000.
Feigenbaum H. Pericardial disease. In:Feigenbaum H, ed.
Echocardiography, 5th ed. Baltimore: Williams & Wilkins, 1994.
Lorell BH, Grossman W. Profiles in constrictive pericarditis,
restrictive cardiomyopathy and cardiac tamponade in cardiac
catheterization. In: Bairn DS, Grossman W, eds. Angiography and
intervention, 5th ed. Baltimore: Williams & Wilkins, 1996:801-822.
Lorell BH. Pericardial diseases. In: Braunwald E, ed. Heart disease:
a textbook of cardiovascular medicine. 5th ed. Philadelphia: WB
Saunders, 1997:1478-1534.
Pericardial heart disease. Curr Probl Cardiol 1988 (Aug);22.
421
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
6.
7.
422
425
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
Hnh 24-1. Thay i theo h hp ca dng chy qua van hai l (A),
qua van ba l (B), trong tnh mch phi (C), trong tnh mch trn gan
(D): lc ngng th (trn), khi ht vo (gia) v khi th ra (di),
ngi bnh thng (1), bnh nhn VMNT co tht (2) v bnh c tim
hn ch (3).
427
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
4.
5.
429
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
6.
430
Tm ph mn
Tm ph mn (chronic cor pulmonale) l mt thut ng
m t cc nh hng ca ri lon chc nng phi ln tim phi.
Tng p ng mch phi (TAMP) l cu ni gia ri lon chc
nng phi v tim phi trong tm ph mn (TPM). Do cc ri lon
chc nng phi dn n TAMP nn TPM l mt dng bnh tim
th pht, nh l mt biu hin mun ca nhiu bnh phi v
trong tng trng hp bnh c th th tng hu gnh tht phi l
biu hin chung nht. Tu theo mc v thi gian b m
TAMP s dn n gin tht phi v c hoc khng c ph i
tht phi. Suy tim phi khng phi l yu t cn thit chn
on TPM, nhng suy tim phi l biu hin ph bin ca bnh.
Cc du hiu lm sng ca TPM thay i theo cung lng tim,
cn bng nc in gii v trong hu ht cc trng hp l s
thay i trao i kh phi.
Ri lon chc nng tim phi th pht sau suy tim tri, cc
bnh l van tim, bnh tim bm sinh u khng nm trong nh
ngha ca TPM. Tnh mch phi b nghn hp l mt nguyn
nhn ca TPM. Bnh tnh mch phi tc nghn thng c xem
l nm trong bnh cnh TAMP nguyn pht.
I. Nguyn nhn
Gin ph nang v vim ph qun mn tnh l nguyn nhn
ca hn 50% cc trng hp tm ph mn Hoa K. Tn xut
ca TPM rt kh xc nh v TPM khng phi xy ra tt c cc
trng hp b bnh phi mn tnh. Hn na, cc thm khm thc
th v xt nghim thng qui th thng kh xc nh c
TAMP. Tn xut bnh phi tc nghn mn tnh Hoa K
khong 15 triu ngi, l nguyn nhn trc tip ca 70.000 ca t
vong mi nm v gp phn gy t vong 160.000 trng hp
khc. TPM chim t 5-10% bnh tim thc tn. Trong mt
nghin cu ngi ta thy TPM l nguyn nhn ca 20 n 30%
cc trng hp nhp vin.
431
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
432
2.
3.
4.
5.
435
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
Thiu xy mu
Tng CO2
Thiu xy t chc
Toan mu
Ph i tht phi
Suy tim phi
444
C. Chn on giai on
1. Giai on sm: Ch c bnh phi mn tnh vi
nhng t suy h hp kch pht, cha c tng p
ng mch phi, cn pht hin sm phng.
2. Giai on tng p ng mch phi: Thng lm
sng khng th pht hin c, thm d bng thng
tim phi hoc siu m Doppler tim th c tng p
ng mch phi, c th iu tr tt v tr v n nh.
3. Giai on suy tim phi cn hi phc: c biu hin
tng p ng mch phi v suy tim phi, iu tr c
kt qu.
4. Giai on suy tim phi khng hi phc: iu tr
khng c kt qu.
VI. Tin trin v tin lng
Bnh phi mn tnh tin trin t t, chm chp, dn lm
tn thng n chc nng h hp ca phi dn n suy gim
chc nng phi tng phn, ri suy gim chc nng phi ton b
v cui cng l tng p ng mch phi, ri suy tim phi.
S tin trin ca bnh ph thuc vo ngi bnh c c
pht hin bnh sm, c iu tr v theo di thng xuyn hay
khng. Nhn chung, nhng bnh phi mn tnh gy suy tim phi
c tin trin nhanh nu nhng t kch pht xy ra nhiu ln.
Ngc li, khi bnh nhn c theo di v iu tr tt th c th
n nh c t 5 n 20 nm v hn na.
Tin lng bnh ph thuc ch yu vo vic kim sot
bnh phi nn hn l iu tr tng p ng mch phi. Trong
nhm bnh phi tc nghn, vim ph qun mn tnh tin trin
nhanh hn, bnh hen ph qun tin trin chm hn nht l th
hen d ng. Trong nhm bnh phi hn ch c bit l cc bnh
c lin quan n tnh cht c hc ca h hp nh g vo, d dng
lng ngc nu khng b bi nhim phi th c th sng lu m
khng c biu hin TPM. Bnh tc mch mu phi tin lng
xu hn.
445
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
VII. iu tr
A. xy liu php
1. Rt quan trng, c th cho th xy bng ng thng
qua mi, bng xy, th xy trong vng kn. xy nn
dn qua bnh nc lm m, khng cho th xy
100% trong trng hp suy h hp ton b c tng
CO2 v nh vy d c ch trung tm h hp. S tng
p lc xy trong mu ci thin tnh trng thiu xy t
chc s lm gim p lc ng mch phi.
2. Cc nghin cu ln ti Anh v Hoa K u cho thy
dng xy liu php liu thp (1 -2 lt/pht), ko di
(12 - 24 gi/ngy, trong vi thng n nhiu nm)
lm ci thin r t l sng cn bnh nhn tm ph
mn. c bit dng xy liu php lin tc c th lm
gim t l t vong r hn dng xy liu php ngt
qung vo ban m.
3. xy liu php cng lm ci thin chc nng tm thn
kinh ca bnh nhn TPM v s ci thin ny thng
c c sau mt thng dng xy.
4. V sao xy liu php lm ci thin tnh trng sng
cn ca bnh nhn TPM n nay vn cha c r.
C hai gi thit chnh: (1) xy lm gim tnh trng
co mch phi, gim sc cn mch mu phi v vy
chc nng tht phi c ci thin v th tch tng
mu tht phi tng; (2) xy liu php lm ci thin
nng xy mu ng mch nn cung cp tt xy
cho cc c quan sng cn nh no, tim, gan, thn...
5. Liu php xy ko di c khuyn co cc bnh
nhn TPM c PaO2 lc ngh di 55mmHg v
c iu tr n nh trong 3 tun vi cc thuc nh
thuc gin ph qun, khng sinh, li tiu... Bnh nhn
c PaO2 lc ngh ln hn 55mmHg th cn phi xem
xt cn nhc khi dng xy liu php ko di v ch
dng khi bnh nhn c a hng cu hoc c cc du
446
C. iu tr tm ph mn mt s th c bit
1. Tm ph mn bnh nhn hen ph qun: cho
Hemisucinat Hydrocortison, Depersolon tim tnh
mch.
2. Bnh nhn x phi thng khng c tr CO2, nn
ch cn cho th xy rng ri v cho corticoid.
3. Ngi bo bu: cho n ch lm gim cn.
4. Ngi g vo ct sng d dng lng ngc: tp th,
chng bi nhim phi l rt quan trng, c th cho
iu tr chnh hnh t sm.
5. Do tc mch phi: ngh ngi tuyt i, n ch
khng mui, dng thuc chng ng, tr tim
digitalis, th xy. Phu thut ly cc mu ng tc
ng mch phi ln.
Ti liu tham kho
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
452
Nhi mu phi
454
II. Chn on
Chn on nhi mu phi va d b st va d chn on
nhm. Rt d b st chn on bnh nhn c bnh tim phi t
trc, ngi gi, hoc khi ch c duy nht triu chng kh th.
10% trng hp t vong ti vin l do tc mch phi cp, a s
ch c chn on khi m t thi. Mt khc, cng d chn on
nhm. Ngay c cc nc tin tin, chn on xc nh bng
chp ng mch phi ch chim xp x mt phn ba s bnh
nhn nghi ng.
A. Triu chng lm sng
Bng 26-1. c lng kh nng tc mch phi
Cao
- Kh th t ngt, th nhanh (> 20 ln/pht) hoc
> 85% au ngc (kiu mng phi hoc sau xng c) khng
gii thch c, km theo t nht 2 trong s nhng
biu hin sau:
- C yu t nguy c (khng vn ng, tr tun hon,
tin s vim tc tnh mch, sau m xng khp hoc
tiu khung, sau chn thng, khi u c tnh, suy tim,
dng thuc trnh thai...).
- Thu km theo du hiu tng gnh tht phi mi c
trn in tim.
- Triu chng vim tc tnh mch su (sng, nng, ,
au mt chn).
- Phim Xquang c du hiu nhi mu phi, bu
vng rn phi hoc vng gim ti mu.
Trung C cc biu hin nm gia hai nhm thp v cao.
bnh
Thp
- Khng c kh th t ngt, th nhanh (> 20
< 15% ln/pht) hoc au ngc.
- Kh th t ngt, th nhanh hoc au ngc nhng
do l do khc.
- Khng c yu t nguy c.
- Bt thng trn phim Xquang do nguyn nhn khc.
- INR > 2 hoc aPTT > 1.5 ln chng trong vng 1
tun trc .
455
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
Reviparin
3.5
<60kg: 4.200 U/12h
1750 U/24h
>60kg:6.300 U/12h
(Clivarin)
Tinzaparin
1.9
175 U/kg/24h
3.500 U/24h
50 U/kg/24h
(Innohep)
c. Dng gi t ngy th 3-4 mt loi khng vitamin
K (Warfarin, Sintrom) v ko di vi thng.
d. Hin nay mt s tc gi a dng cc thuc tiu
si huyt (Streptokinase, Urokinase, rt-TPA...),
tuy nhin kt qu cha vt tri hn phng thc
iu tr thng thng v rt t tin.
e. Can thip t dng c lc (phin lc) tnh mch
ch di ngn nga cc mu ng bn ln
ng mch phi gy NMP.
Ti liu tham kho
1.
474
475
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
Thng lin nh
482
484
Hnh 28-1. V tr
gii phu cc loi
thng lin tht.
489
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
491
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
492
2.
3.
4.
Ellis JH, Moodie DS, Sterba R, Gill CC. Ventricular septal defect in
the adult: natural and unnatural history. Am Heart J 1987;114:115120.
5.
6.
7.
8.
9.
Moore JD, Moodie DS. Ventricular septal defect. In: Marso SP,
Griffin BP, Topol EJ, eds. Manual of Cardiovascular Medicine.
Philadelphia: LippincottRaven, 2000.
493
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
12. Perloff
JK.
Survival
patterns
without
cardiac
surgery
or
494
Cn ng ng mch
vo MP ca ng ng mch. nh gi chnh p
qua ng ng mch bng siu m Doppler, t xc
nh mt cch gin tip p lc ng mch phi (cn
o huyt p ng mch khi lm siu m tim). Quan
st quai MC tm cc tn thng phi hp.
2. Hnh nh gin tip: Gin bung tim tri v MP c
th gp trng hp ng ng mch c shunt ln.
498
D. Thng tim
1. Ch nh thng tim: Khi khng thy ng ng mch
trn siu m tim mt bnh nhn c ting thi lin
tc hoc cn ng ng mch nhng p lc MP tng
nhiu trn siu m Doppler tim. Ngoi ra thng tim
cn ng ng ng mch qua da bng dng c
(Coil, Amplatzer...).
2. Cc bc tin hnh thng tim:
a. Thng tim phi theo cc phng php kinh in
(nh trong thng lin nh): ng thng ln MP
thng d dng qua ng ng mch xung MC
xung (nu thng tim theo ng TM di n
phi s thy hnh ch kinh in). Nu gp kh
khn c th dng dy dn iu khin. Khi ly
mu mu cn phi ly on xa ca cc nhnh
MP do dng shunt thng chy lch, nn
bo ho xy thn v on gn ca MP khng
phn nh ng bo ho xy c nh ca MP.
Nu c tng p MP nhiu c th s dng cch
ng ng ng mch tm thi bng bng v theo
di p lc MP trong khi bm bng, nu p lc
h xung tt th c th ch nh ng ng ng
mch.
b. Thm d huyt ng:
Thy c bc nhy xy MP. o QP/QS vi
bo ho xy on xa ca MP. a s
cc trng hp ALMP thng bnh thng,
i khi ng ng mch ln c th dn n
tng ALMP. Trng hp p lc qu cao c
th lm nghim php ng ng tm thi bng
bng c l bn (ng thng u c gn bng,
on gn u c l bn theo di p lc).
Trong hi chng Eisenmenger c s o
chiu dng shunt t phi tri, bo ho
499
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
2.
3.
Fisher RG, Moodie DS, Sterba R, Gill CC. Patent ductus arteriosus
in
adults:
long-term
follow-up-nonsurgical
versus
surgical
5.
6.
7.
Moore JD, Moodie DS. Patent ductus arteriosus. In: Marso SP,
Griffin BP, Topol EJ, eds. Manual of Cardiovascular Medicine.
Philadelphia: Lippincott-Raven, 2000.
8.
501
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
Perloff
JK.
Survival
patterns
without
cardiac
surgery
or
502
3.
4.
507
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
5.
6.
508
T chng Fallot
514
518
Hp eo ng mch ch
525
Bs Nguyn c Nhn - www.dany1b.com Trn trng gii thiu
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
526