Limburgse soorten een

voorbeeldproject voor natuur

in Europa!
Limburg heeft nog een grote rijkdom aan
dieren en planten. Een aantal van deze
soorten doen het goed, maar andere
typisch Limburgse soorten gaan sterk
achteruit... Daar willen we iets aan doen.
In 2005 lanceerde de provincie samen met
de regionale landschappen het project Gemeenten adopteren Limburgse Soorten.
Alle 44 Limburgse gemeenten hebben nu
hun eigen Limburgse soort geadopteerd!
Met allerhande acties werken we samen aan
een betere toekomst voor al deze dieren
en planten. Aan de hand van dit kwartetspel maak je kennis met alle 44 geadopteerde Limburgse dier- en plantensoorten.
Bedoeling is het spel te spelen met jong en
oud samen. Grootouders weten immers nog
heel wat te vertellen over de natuur en het
landschap zoals het vroeger was en daar
hebben kinderen wel oren naar!

Wil je meer weten? Surf naar: www.

rlkm.be www.rlh.be www.rllk.be
www.limburg.be/limburgsesoorten
Copyright fotos: Marcel Bex, Monique

Bogaerts, Luc Crvecoeur, Peter Engelen,

Joep Fourneau, Valrie Goethals, Nele
Goetz, Maarten Jacobs, Freddy Janssens, Hubert Lehaen, Jeroen Mentens, Benny Odeur,
Rudi PetitJean, Reint Jakob Schut, Frans Van
Bauwel, Jan Van Der Voort, Rombout Van
Eekelen, Goedele Verbeylen, Tine Verheyden, Glenn Vermeersch, Vilda.

De ontwikkeling van dit kwartet was

mogelijk met de steun van de Koning
Boudewijnstichting en

V.U. Frank Smeets - Gulden Boomkensweg 6 3520 Zonhoven - www.RLLK.be

Spelregels
Voor 3 of meer spelers:
Schud de kaarten en verdeel ze gelijkmatig onder de spelers. Elke speler
bekijkt de eigen kaarten. Elke kaart
maakt deel uit van een kwartet. Elk
kwartet bestaat uit vier bij elkaar
horende kaarten.
De jongste speler mag beginnen. In
zijn of haar beurt vraagt hij of zij aan
een medespeler naar keuze een kaart.
De vragende speler moet minstens
n kaart van dat kwartet in de eigen
hand hebben. Bijvoorbeeld: Mag ik
van jou van het kwartet heide de
heivlinder?
Als de medespeler de gevraagde kaart
heeft, moet hij of zij deze afgeven. De
vragende speler is nu nogmaals aan de
beurt. Hij of zij mag nu ook aan een
andere speler een kaart vragen.

Als de medespeler de gevraagde kaart

niet heeft, is de beurt van de vragende
speler voorbij. De beurt gaat nu naar
de speler waar de kaart aan gevraagd
was.
Zodra een speler vier kaarten uit n
serie (= kwartet) heeft verzameld, legt
hij of zij deze open voor zich neer. Als
een speler geen kaarten meer heeft,
ligt hij of zij uit het spel.
Het spel eindigt als geen enkele speler
nog kaarten op hand heeft. De speler
met de meeste kwartetten is de winnaar van het spel.

Voor 2 spelers:
Elke speler krijgt 12 kaarten in de
hand, de overgebleven kaarten vormen
een gedekte trekstapel. Als een speler aan de medespeler een kaart vraagt
die hij of zij niet heeft, trekt de speler
een kaart van de trekstapel en gaat de
beurt naar de ander.

Extra speeltips
Voor de kinderen:
In plaats van een kaart gewoon te
vragen: probeer eens de soort uit te
beelden zonder woorden en laat opa,
oma raden welke kaart je nodig hebt.
Heel veel dieren en planten hebben mooie kleuren, ideaal om er een
mooie tekening van te maken. Wedden
dat opa, oma ze op wil hangen!
Weet je dat opa, oma in zijn of
haar jeugd vl meer Limburgse dieren
en planten zag dan jij? Geloof je het
niet? Vraag er maar eens naar!
Trek opa, oma eens aan zijn of
haar jas en ga naar buiten. Weet je nog
een plekje met veel natuur in de buurt?
Als jullie samen goed zoeken zie of
hoor je vast heel veel dieren!

Voor de ouderen:
In plaats van een kaart gewoon
te vragen: probeer eens de soort te
beschrijven (hoe ziet hij eruit, waar
leeft hij,) en laat je (klein)kind raden
welke kaart je nodig hebt.
Herinner je je nog verhalen uit je
jeugd waarin dieren of planten een rol
speelden? Ving je kikkers in een sloot,
moest je de koe van jouw oma laten
grazen, zocht je bepaalde planten voor
de konijnen? Je kleine speelkameraad is er vast hl nieuwsgierig naar!
In jouw jeugd zag je omgeving er
heel anders uit. Vertel eens hoe de
weg er uit zag als je naar school, jouw
familie, de bakker enz. wandelde of
fietste
Er zijn nog heel wat mooie natuurplekjes in jouw omgeving. Trek er eens
op uit met je kleinzoon of -dochter!

Ik leef in:

Boomleeuwerik

Heivlinder

Jeneverbes

Zadelsprinkhaan

Heide

Met mijn weemoedig liedje verover

ik alle harten. Daarom word ik ook
wel zoetelief genoemd. Ik leef op de
heide, waar ik mijn nest op de grond
maak, goed verstopt
zodat niemand het
vindt!
Lommel

Ik leef in:

Boomleeuwerik

Heivlinder

Jeneverbes

Zadelsprinkhaan

Heide

Ik ben een echte zonneklopper. Wil jij

mij ontmoeten dan moet je tijdens een
warme zomerdag de heide afspeuren.
Kijk goed uit je ogen want ik kan me
uitstekend verstoppen met mijn
camouflagepakje!

Hamont-Achel

Ik leef in:

Boomleeuwerik

Heivlinder

Jeneverbes

Zadelsprinkhaan

Heide

Wist je dat mijn bessen eigenlijk

geen bessen zijn, maar vlezige kegels
(zoals een dennenkegel)? Vroeger
werden mijn bessen gebruikt in allerlei
gerechten en geneesmiddelen. Nu kan
dat niet meer, omdat ik zo zeldzaam
geworden ben.
As

Ik leef in:

Boomleeuwerik

Heivlinder

Jeneverbes

Zadelsprinkhaan

Heide

Een zadel? Kan je dan op mij fietsen?

Nee hoor. Ik heb een schild achter mijn
kop in de vorm van een zadel. Mij kan
je horen zingen vanaf een struikje in
de heide.

Dilsen-Stokkem

Ik leef in een:

Rugstreeppad

Variabele waterjuffer

Vinpootsalamander

Wekkertje

Poel/ven

Mij kan je herkennen aan de streep op

mijn rug. Springen doe ik haast nooit,
maar ik kan wel snel lopen, zo snel als
een muis!! In de zomer zwem ik rond in
vennen en poelen, in de winter slaap ik
in een zandberg.

Genk

Ik leef in een:

Rugstreeppad

Variabele waterjuffer

Vinpootsalamander

Wekkertje

Poel/ven

Sierlijk fladderend verken ik mijn

omgeving. Ik hou van poelen en vijvers
met helder water en veel waterplanten
want daar leg ik mijn eitjes op. Met
mijn blauw-zwarte achterlijf lijk ik
sterk op mijn neefjes en
nichtjes, goed
kijken dus!
Ham

Ik leef in een:

Rugstreeppad

Variabele waterjuffer

Vinpootsalamander

Wekkertje

Poel/ven

Ik ben de kleinste salamander van het

land. In de paartijd heb ik een draadje
aan mijn staart en zwarte zwemvliezen
tussen mijn tenen, speciaal om de
vrouwtjes te imponeren.

Opglabbeek

Ik leef in een:

Rugstreeppad

Variabele waterjuffer

Vinpootsalamander

Wekkertje

Poel/ven

Een tikkende wekker in het hoge

gras? Dat ben ik! Vraag me niet hoe
laat het is, want dat weet ik niet.
Mijn wekkertje dient om anderen te
zeggen: hier ben ik, verstopt tussen de
grassprieten!

HouthalenHelchteren

Ik leef in een:

Boomkikker

Kamsalamander

Knoflookpad

Roerdomp

Vijver

Ik ben de grootste salamander van het

land. In de paartijd heb ik een grote
kam op mijn rug en zwem ik pronkend
rond in mijn poel. Vind je mij niet
mooi?

Wellen

Ik leef in een:

Boomkikker

Kamsalamander

Knoflookpad

Roerdomp

Vijver

Ik zit graag luilekker te zonnen op een

blad van een bramenstruik. Met zuignapjes aan mijn vingers en tenen kan ik
uitstekend klimmen. Toch ben ik door
mijn kleine gestalte en camouflagekleuren moeilijk te vinden. Maar horen
doe je me al op
kilometers afstand!
Diepenbeek

Ik leef in een:

Boomkikker

Kamsalamander

Knoflookpad

Roerdomp

Vijver

Ik ben een geheimzinnige pad. Verdoken in de modder van een poel of

vijver roep ik naar mijn kameraden.
Goed luisteren want erg luid klinkt het
niet. Als je mij bedreigt, dan begin ik
naar knoflook te stinken. Pas dus maar
op!
Peer

Ik leef in een:

Boomkikker

Kamsalamander

Knoflookpad

Roerdomp

Vijver

Ik leid een verborgen bestaan in het

riet aan grote vijvers.
Voorzichtig stappend tussen
de stengels vang ik kleine
visjes en kikkers. Mijn roep
klinkt als een misthoorn. Heb
je mij al eens gehoord?
Zonhoven

Ik leef in een:

Bosbeekjuffer

Grote modderkruiper

IJsvogel

Watersnip

Beek/rivier

Zo sierlijk als ik met mijn soortgenoten

boven het water vlieg, het lijkt wel
ballet. Met mijn donkere vleugels ben
ik een opvallende verschijning. Ik hou
van stromende beekjes met helder
water.

Maaseik

Ik leef in een:

Bosbeekjuffer

Grote modderkruiper

IJsvogel

Watersnip

Beek/rivier

Als er onweer op til is, begin ik heftig

heen en weer te spartelen. Daarom
hielden de mensen mij vroeger in een
jampot als levende barometer. Ze noemen mij daarom ook wel de weeraal.

Herk-de-Stad

Ik leef in een:

Bosbeekjuffer

Grote modderkruiper

IJsvogel

Watersnip

Beek/rivier

Met mijn prachtige kleuren ben ik

ongetwijfeld n van de mooiste vogels
van het land. Vanop een takje boven
het water speur ik naar kleine visjes en
hop
met een

snelle duik heb

ik er eentje

gevangen!
Alken

Ik leef in een:

Bosbeekjuffer

Grote modderkruiper

IJsvogel

Watersnip

Beek/rivier

Met mijn lange snavel peuter ik wormen en insecten uit de modderige bodem. In de lente maak ik spectaculaire
duikvluchten waarbij mijn flapperende
staart een

gek mekkerend
geluid
maakt. Daarom
noemen
ze mij ook wel eens

hemelgeit.
Beringen

Ik leef in een:

Boskrekel

Groentje

Hazelmuis

Nachtzwaluw

Bosrand

Wedden dat je mij niet vindt? Mijn liedje lijkt altijd van verder weg te komen,
maar ik zit vlakbij, verstopt onder de
afgevallen blaadjes in de bosrand.

Meeuwen-Gruitrode

Ik leef in een:

Boskrekel

Groentje

Hazelmuis

Nachtzwaluw

Bosrand

Bosranden langs de heide zijn mijn

favoriete plekje. Met mijn groene kleur
val ik helemaal niet op wanneer ik
nectar aan het
drinken ben op
een boom of
struik. Wie kan
mij vinden?

Overpelt

Ik leef in een:

Boskrekel

Groentje

Hazelmuis

Nachtzwaluw

Bosrand

Ik ben een echte levensgenieter, maar

ook veeleisend: verder dan 100 m wil ik
niet lopen om mijn favoriete kostje van
noten, bessen, bloesems en insecten
bij elkaar te scharrelen. In de winter
mag je mij niet storen, ik slaap!

Voeren

Ik leef in een:

Boskrekel

Groentje

Hazelmuis

Nachtzwaluw

Bosrand

Overdag slaap ik, maar tegen de avond

word ik actief. Met mijn grote bek vang
ik allerhande insecten. Vroeger dachten
de mensen dat ik melk kwam stelen
van de geiten en schapen. Daarom noemen ze mij
geitenmelker.
Hechtel-Eksel

Ik leef in een:

boomgaard/landweg
1

Das

Eikelmuis

Kattendoorn

Steenuil

Ik ben een echte burchtheer die een

groot deel van mijn tijd doorbrengt
in mijn burcht, een echt labyrint van
tunnels en kamers met verschillende
in- en uitgangen. Door mijn zwart-witte
masker wordt ik ook wel eens de
Limburgse
panda
genoemd!
Hoeselt

Ik leef in een:

boomgaard/landweg
1

Das

Eikelmuis

Kattendoorn

Steenuil

Ik leef graag in de buurt van mensen:

smullen van fruit vind ik als fruitrat
heerlijk. In de winter ga ik graag op hotel: op zolder, in een oud schuurtje of
zelfs in een tafellade vind ik steeds een
plekje om de hele winter te pitten.

Kortessem

Ik leef in een:

boomgaard/landweg
1

Das

Eikelmuis

Kattendoorn

Steenuil

Paars en stekelig, dat ben ik. De doorns

had ik hard nodig, wilde ik mij als klein
struikje handhaven op bermen waar
honderden hongerige schapen voorbij
trokken. Nu is de netel mijn grootste
concurrent. Waar hij groeit, is geen
plaats meer voor mij!
Herstappe

Ik leef in een:

boomgaard/landweg
1

Das

Eikelmuis

Kattendoorn

Steenuil

Ik ben de kleinste uil van het land. In

tegenstelling tot mijn neefjes, ben ik
ook overdag actief. Als nestplaats kies
ik graag oude knotwilgen of holten in
knoestige
fruitbomen.
Ook een
nestkast
gebruik ik
wel eens.
Tongeren

Ik leef in een:

Gewone eikvaren

Grauwe klauwier

Roodborsttapuit

Veldparelmoervlinder

Houtkant

Ik ben een buitenbeentje onder

de varens. Ik groei alleen op
schuine hellingen en niet in de
volle zon. Soms groei ik zelfs
op oude muren of in een knotboom. In de winter blijven
mijn bladeren groen, zo kan
je me makkelijk herkennen!
Halen

Ik leef in een:

Gewone eikvaren

Grauwe klauwier

Roodborsttapuit

Veldparelmoervlinder

Houtkant

Met mijn scherpe snavel vang ik grote

insecten en soms zelfs muizen die ik op
stekels van doornstruiken prik. Ze
noemen mij daarom ook wel negendoder.

Bree

Ik leef in een:

Gewone eikvaren

Grauwe klauwier

Roodborsttapuit

Veldparelmoervlinder

Houtkant

Mij heb je vast al wel eens gehoord

tijdens een wandeling op de heide of
langs de Maas. Met mijn luide roep
vanaf mijn uitkijkpost val ik wel op.
Mijn nestje maak ik op de grond, goed
verborgen
tussen de ruige
begroeiing.
Maasmechelen

Ik leef in een:

Gewone eikvaren

Grauwe klauwier

Roodborsttapuit

Veldparelmoervlinder

Houtkant

Graslanden vol bloemen, lekker in de

zon, daar hou ik van. Ik leg mijn eitjes
op smalle weegbree-plantjes. Nectar
drink ik het liefst van margriet en
knoopkruid. En overwinteren doen de
rupsen in een zelfgesponnen nest.

Zutendaal

Ik leef in een:

Bloemenweide

Dwergblauwtje

Gulden sleutelbloem

Klaverblauwtje

Knautiabij

Hoewel ik het kleinste dagvlindertje

van Belgi ben, val ik door mijn
felblauwe kleuren goed op in het
landschap. Bovendien ben ik een echt
liefdesvlindertje zoals mijn Latijnse
naam (Cupido minimus) doet

vermoeden.
Bilzen

Ik leef in een:

Bloemenweide

Dwergblauwtje

Gulden sleutelbloem

Klaverblauwtje

Knautiabij

In het voorjaar ben ik het die de weilanden een fris geel kleurtje geeft. Ik
groei niet overal, ik stop mijn wortels
graag in kalkrijke grond. Mijn bladeren
vormen een rozet dicht bij de grond.
Dit om te voorkomen dat een al te
gulzige koe al mijn blaadjes tegelijk
opvreet.
Borgloon

Ik leef in een:

Bloemenweide

Dwergblauwtje

Gulden sleutelbloem

Klaverblauwtje

Knautiabij

Zonnige graslanden met rode klaver,

daar kan je mij vinden. Vrolijk vlieg ik
van klavertje naar klavertje om nectar
te drinken. De eitjes zet ik af op de
jonge bloemhoofdjes van rode klaver.

Lanaken

Ik leef in een:

Bloemenweide

Dwergblauwtje

Gulden sleutelbloem

Klaverblauwtje

Knautiabij

Wil je mij vinden, zoek dan naar

beemdkroon, mijn favoriete voedselplant. In tegenstelling tot de honingbij
leef ik niet in kolonies, maar graaf mijn
eigen nestje in zanderige grond.

Gingelom

Ik leef in:

Gierzwaluw

Huiszwaluw

Ingekorven vleermuis

Kerkuil

Gebouwen

Ik vlieg de hele dag door, zonder te

stoppen. Ik eet in de lucht, ik slaap
zelfs in de lucht! Per jaar vlieg ik meer
dan 500.000 km, dat is verder dan
van hier naar de maan! Enkel om te
broeden kom ik naar beneden, ik maak
dan mijn nest in spleten en kieren van
oude gebouwen!
Hasselt

Ik leef in:

Gierzwaluw

Huiszwaluw

Ingekorven vleermuis

Kerkuil

Gebouwen

Met mijn zwart-witte verenpakje wordt

ik ook wel eens nonnetje genoemd.
Ik woon niet in een klooster, maar ik
maak mijn nestje zelf onder de dakgoot
van een huis. Heb jij plaats voor mij?

Lummen

Ik leef in:

Gierzwaluw

Huiszwaluw

Ingekorven vleermuis

Kerkuil

Gebouwen

De groeven van Henisdael in Heers zijn

beter dan Benidorm om te overwinteren en de grote zolders van de oude
vierkantshoeves zijn fantastische
kraamkamers. s Nachts vlieg ik uit om
insecten te vangen die ik detecteer
met mijn gesofisticeerde sonar.
Heers

Ik leef in:

Gierzwaluw

Huiszwaluw

Ingekorven vleermuis

Kerkuil

Gebouwen

Als een wit spook vlieg ik s nachts rond

oude gebouwen, schuren of kerktorens.
Mijn lievelingsvoedsel zijn muizen. Mijn
jongen zijn echte uilskuikens, maar als
ze later groot zijn
worden ze net zo
mooi als ik.
Nieuwerkerken

Ik leef in een:

Geelgors

Grauwe gors

Veldleeuwerik

Wulp

Akker/weide

De eitjes in mijn nest lijken wel

beschilderd met een fijn penseeltje.
Daarom noemen ze mij gele schrijver.
Mijn liedje diende als
inspiratie voor Beethovens
5e symphonie, of was het
andersom
Bocholt

Ik leef in een:

Geelgors

Grauwe gors

Veldleeuwerik

Wulp

Akker/weide

Ik hou van uitgestrekte akkers. Graan

is mijn lievelingsvoedsel, maar mijn
kinderen krijgen ook wel insecten te
eten. In de winter trek ik vaak op met
mijn neef de geelgors.

Riemst

Ik leef in een:

Geelgors

Grauwe gors

Veldleeuwerik

Wulp

Akker/weide

Zoals mijn naam al zegt, het open veld

is mijn favoriete plek. Bomen zeggen
me niets, ik blijf er steeds minstens
100 m uit de buurt! Felle kleuren heb
ik niet, maar ik verraad mijn aanwezig
heid door hoog in de

lucht opvallend te

kwinkelieren.
Sint-Truiden

Ik leef in een:

Geelgors

Grauwe gors

Veldleeuwerik

Wulp

Akker/weide

Jodelen is mijn specialiteit. In de lente

kan ik er maar niet genoeg van krijgen.
Vliegend boven uitgestrekte graslanden
zing ik dat het een lieve lust is. Mijn
eitjes leg ik in een kuil
op de grond.
Voorzichtig dat
je er niet op trapt!
Neerpelt

Ik leef in een:

Gekraagde roodstaart

Grote weerschijnvlinder

Kleine ijsvogelvlinder

Zwarte specht

Bos

Je hoort mij meestal voor je mij ziet,

want ik ben nogal schuw. Ik broed
graag in holtes van oude bomen.
Maar tegenwoordig
maak ik ook mijn nest
in een nestkastje.
Bouw jij een nestkastje
voor mij?
Tessenderlo

Ik leef in een:

Gekraagde roodstaart

Grote weerschijnvlinder

Kleine ijsvogelvlinder

Zwarte specht

Bos

Gedragen door mijn grote vleugels

zweef ik door het bos. De kleur van
mijn vleugels is soms zwart, soms
blauw. Het lijkt wel of ik kan toveren!

Kinrooi

Ik leef in een:

Gekraagde roodstaart

Grote weerschijnvlinder

Kleine ijsvogelvlinder

Zwarte specht

Bos

Om mij te zien moet je veel geduld

hebben. Op open plekken in het bos
of aan de bosrand laat ik me wel eens
zien. Ik ben verzot op kamperfoelie,
een klimplant met heerlijk
geurende bloemen.

HeusdenZolder

Ik leef in een:

Gekraagde roodstaart

Grote weerschijnvlinder

Kleine ijsvogelvlinder

Zwarte specht

Bos

Ik ben de tim
merman van het

bos. Met mijn

zware snavel hak

ik mijn nesthol
uit in een dikke boom. Ik gebruik mijn
snavel ook om insecten en mieren
vanonder de boomschors te peuteren.
Leopoldsburg