VIETBOOK

Khi maáy tñnh gùåp sûå cöë

Baån coá thïí khùæc phuåc àûúåc hêìu nhû moåi sûå cöë nïëu coá trong tay cöng cuå cûáu nguy bao göìm 3
loaåi chûúng trònh
Theo luêåt Murphy, moåi hïå thöëng phûác taåp súám muöån röìi seä gùåp sûå cöë. Vñ duå cho thêëy coá 2 maáy tñnh vùn
phoâng, nhûng duâ coá chùm soác àïën mêëy chùng nûäa, cûá vaâi thaáng möåt, chuáng laåi thay nhau truåc trùåc. Khöng
noái àïën nhûäng hoãng hoác vïì phêìn cûáng, khi àoá chó coá caách duy nhêët laâ thay thïë nhûäng gò khöng laâm viïåc,
phêìn lúán laâ vêën àïì cuãa phêìn mïìm, vaâ baån coá thïí ngùn chùån vaâ khùæc phuåc àûúåc vúái sûå trúå giuáp cuãa tiïån ñch
(utility) thñch húåp. Cöng cuå cûáu nguy chó bao göìm 3 loaåi trònh: Sûãa chûäa vaâ khöi phuåc àôa cûáng úã mûác thêëp;
tiïån ñch àa chûác nùng vaâ chûúng trònh chöëng virus töët. Phaãi mua nhûäng phêìn mïìm nhû vêåy, nhûng àöìng
tiïìn boã ra laâ xûáng àaáng. Àûâng bao giúâ vò tiïët kiïåm maâ khöng coá trong tay caác duång cuå hûäu ñch nhû vêåy.
Kinh nghiïåm cho thêëy, nïn coá SpinRite, möåt trònh chêín trõ vaâ khöi phuåc àôa cûáng; The Norton Utilities hoùåc
PC Tools Pro; trònhchêín àoaán chuyïn daång Check It Pro vaâ trònh chöëng virus loaåi Norton AntiVirus.
Khi àôa cûáng dúã tñnh
Möîi khi maá y tñnh coá vêën àïì, ngûúâi ta lo lùæng vaâ chùèng thiïët laâm gò nûäa. Möåt trong nhûäng thöng baáo löîi
àaáng súå laâ thöng baáo "Sector Not Found". Phêìn lúán öì àôa cûáng coá vi maåch khùæc phuåc vaâ che dêëu löîi khoãi
cùåp mùæt cuãa DOS vaâ BIOS. Khi khöng thïí laâm gò àûúåc hún nûäa, thöng baáo àûúåc àûa ra maân hònh, vaâ baån
coá thïí duâng möåt söë tiïån ñch àïí khöi phuåc caã àôa lêîn dûä liïåu cuãa mònh. SpinRite 3.1 cuãa Gibon phên tñch àôa,
khöi phuåc nhûäng gò khöng àoåc àûúåc vaâ taåo cho àôa coá möåt sûác söëng múái. Noá xaác àõnh caác sector bõ hoãng vaâ
àaánh dêëu chuáng àïí hïå thöëng khöng bao giúâ duâng laåi nûäa. Noái caách khaác, phêìn mïìm naây àaãm baão àôa cûáng
laâm viïåc tin cêåy hún.
SpinRite coân dïî sûã duång, coá böå trúå giuáp trûåc tuyïën vaâ taâi liïåu hûúáng dêîn àêìy àuã. Baån haäy taåo möåt àôa khúãi
àöång vaâ sao cheáp SpinRite vaâo àoá. Khi muöën sûã duång, haäy lùæp àôa naây vaâo öí, khúãi àöång maáy vaâ vêån haânh
chûúng trònh. Luác àêìu, SpinRitr boã nhiïìu thúâi gian àïí nùæm vûäng caác thöng tin vïì àôa cûáng, sau àoá moåi viïåc
diïîn ra rêët nhanh vaâ hïët sûác dïî daâng. Thiïët nghô, àêy laâ möåt trong nhûäng tiïån ñch töët nhêët duâng cho cöng
viïåc naây.
Cûáu vaän têåp tin
Hïå quaãn lyá têåp tin cuãa DOS vaâ Windows rêët nhaåy caãm. Chó möåt löîi trong trònh ûáng duång hay cho tùæt maáy
giûäa chûâng trûúác khi vïì dêëu nhùæc cuãa DOS laâ têët caã suåp àöí nhû ngöi nhaâ bùçng giêëy. Vò leä àoá maâ baån phaãi
thûúâng xuyïn sao lûu chûúng trònh vaâ dûä liïåu cuãa mònh, cuäng nhû nhúâ cêåy àïën caác tiïån ñch cûáu nguy.
Bònh thûúâng, maáy PC laâm viïåc rêët töët vaâ caác têåp tin lûu trûä an toaân trïn àôa cûáng. Khi sûå cöë xaãy ra, möåt söë
têåp tin àöåt nhiïn biïën mêët, dûä liïåu cuãa têåp tin naây chùæp vaâo cuöëi möåt têåp tin khaác, möåt söë thû muåc con laåi
hiïån diïån úã núi khaác,... Nïëu biïët caách, baån coá thïí dïî daâng tòm laåi nhûäng gò àaä mêët. Trûúác hïët, haäy dûâng
chûúng trònh àang chaåy laåi. Àûâng ghi gò ra àôa nûäa, vò baån coá thïí ghi àeâ lïn dûä liïåu cuãa caác têåp tin cêìn khöi
phuåc. Chó viïåc ngûâng laåi, àoåc kyä thöng baáo löíi (nïëu coá) vaâ suy nghô. Chuá yá àûâng chaåy RECOVER cuãa DOS
5, nïëu khöng, nhiïìu dûä liïåu quyá giaá coá thïí bõ xoáa boã. Microsoft àaä hoaân toaân loaå i boã chûúng trònh naây khoãi
DOS 6 (nïëu vêîn coân RECOVER.EXE trong thû muåc DOS, haäy maånh daån xoáa ngay). Àûâng chaåy CHKDSK
vúái khoáa chuyïín /F, vaâ àûâng tòm caách taåo laåi caác têåp tin àaä mêët theo caách cuãa mònh. Thay vaâo àoá, haäy duâng
PC Tools Pro 9.0 cuãa Central Point hoùåc Norton Utilities 8.0. Hay nhêët laâ tiïån ñch cuãa Norton, nhûng phêìn
mïìm kia cuäng rêët hûäu ñch.
Trûúác hïët, haäy khúãi àöång maáy tûâ àôa mïìm (àôa khúãi àöång), duâng lïånh DIR àïí xem àôa cûáng coân laâm viïåc
khöng. Khi xaác àõnh àûúåc vêën àïì, bûúác tiïëp theo laâ àoåc kyä taâi liïåu hûúáng dêîn sûã duång trònh tiïån ñch. Theo
àuáng nhûäng gò chó ra. Caã Norton Utilities lêîn PC Tools Pro àïìu thûåc hiïån àûúåc tûâ àôa mïìm maâ khöng phaãi
àûa trûúác lïn àôa cûáng, do àoá khöng súå ghi àeâ lïn nhûäng gò coá trïn àôa cûáng (dûä liïåu cêìn cûáu vaän coá khi
nùçm trong nhûäng sector àûúåc àaánh dêëu laâ tröëng). Khöng thïí mö taã caác bûúác maâ baån phaãi theo, vò têët caã phuå
thuöåc vaâo tònh huöëng cuå thïí. Möåt àiïìu cêìn lûu yá laâ àêy khöng phaãi luác àïí "thûã xem muåc choån naây laâm viïåc
nhû thïë naâo?". Tònh hònh coá thïí trêìm troång thïm, nïëu khöng theo àuáng chó dêîn cuãa trònh tiïån ñch.
Nïëu baån chuêín bõ kyä lûúäng, têët caã seä diïîn ra nhanh choáng. Caã hai phêìn mïìm kïí trïn àïì cho pheáp sao lûu ra
àôa mïìm hoùåc bùng tûâ.

Trang 1
VIETBOOK
Khi löîi do phêìn cûáng
CPU vaâ RAM coá laâm viïåc töët thò goä baân phñm laâ kyá tûå hiïån ngay lïn maân hònh; di chuyïín mouse, con troã
àöång àêåy theo; caác cöí ng nöëi tiïëp vaâ song song múái gûãi vaâ nhêån dûä liïåu bònh thûúâng àûúåc. Möåt ngaây naâo àoá,
maáy cuãa baån coá thïí coá thïí truåc trùåc, do phêìn cûáng hoùåc do xung àöåt naãy sinh khi caâi thïm card múái. Khi àoá
cêìn àïën trònh chuêín àoaán (dianostic program).
Caã DOS vaâ Windows, The Norton Utilities lêîn PC Tools Pro àïìu coá chûúng trònh nhû vêåy, nhûng chuáng
àïìu khöng thïí saánh àûúåc vúái Check It Pro Deluxe 2.0, mùåc duâ tiïån ñch naây ñt khi àûúåc nêng cêëp. Àún cûã
möåt trûúâng húåp hoãng chip böå nhúá trïn maáy. Khi nhêån àûúåc thöng baáo vïì löíi chùén /leã trong böå nhúá, àaânh
phaãi khúãi àöång laåi maáy vaâ mêët phêìn dûä liïåu àang xûã lyá. Check It Pro àûúåc sûã duång àïí kiïím tra böå nhúá liïn
tuåc, cho àïën khi phaát hiïån àûúåc SIMM (single in- line memory module) cêìn thay thïë. Kïí tûâ àoá, khöng coân
löîi chùén/leã (parity errors) nûäa.
Trûúâng húåp khaác, àoá laâ khi maáy in vaâ cöíng song song àûúåc kiïím tra àïí caách li àûúåc löîi kyä thuêåt. Trong caã
2 trûúâng húåp naây; chi phñ boã ra khöng àaáng kïí, vò khi kyä thuêåt viïn túái, coá thïí chó nguyïn nhên vaâ phûúng
caách khùæc phuåc. Cöng viïåc cêìn laâm laâ thay thïë nhûäng gò gêy ra truåc trùåc. Check It Pro cuäng àûúåc sûã duång
àïí xaác àõnh nguyïn nhên xung àöåt do lùæp CD-ROM vaâo maáy.
Mùåc duâ trïn thõ trûúâng coá nhiïìu trònh chêín àoaán, nhûng coá leä Check It Pro thuöåc loaåi töët nhêët. Duâ sûã duång
cöng cuå naâo chùng nûäa, quy tùæc àún giaãn maâ ai cuäng phaãi tuên theo laâ: àûâng vöåi mua caái gò, nïëu baån chûa
xaác àõnh àûúåc nguyïn nhên.
Chöëng Virus
Virus maáy tñnh gêy phiïìn haâ vaâ àûúåc xïëp vaâo möåt trong nhûäng nguyïn nhên phöí biïën nhêët laâm maáy tñnh
truåc trùåc. Töët nhêët laâ phoâng bïånh, hún laâ khi coá bïånh röìi múái chûäa. Haäy luö n duâng chñnh böå biïn dõch
(copiler) cuãa mònh, àûâng bao giúâ duâng nhûäng phêìn mïìm tröi nöíi.
Möåt söë loaåi virus dïî daâng àûúåc trûâ khi múái xuêët hiïån. Möåt söë khaác nhanh choáng, xoáa saåch àôa cûáng cuãa baån.
Trong trûúâng húåp naây, chó coá caách laâ khöi phuåc dûä liïåu tûâ caác têåp tin lûu trïn àôa mïìm dûå phoâng. Ngûúâi ta
phên biïåt 2 loaåi trònh phoâng vaâ chöëng virus.
Trònh queát (scan) virus, chùèng haån nhû ASAV cuãa DOS 6.x, tòm vaâ diïåt virus coá trïn àôa hoùåc böå nhúá. Virus
àûúåc queát khoãi caác têåp tin bõ nhiïîm vaâ caã boot sector cuãa àôa.
Nïëu baån ngúä rùçng maáy bõ nhiïîm virus maâ trònh queát khöng phaát hiïån àûúåc, haäy duâng trònh chùån (shield)
virus, vñ duå VSASE cuãa DOS. Trònh loaåi naây thûúâng truá trong böå nhúá vaâ kõp thúâi gian caác hoaåt àöång cuãa
virus. Möåt àiïìu laâ, baån phaãi töën möåt phêìn böå nhúá vaâ caác ûáng duång cuãa baån chaåy chêåm hún möåt chuát. Nïëu
baån queát àôa mïìm chûáa chûúng trònh trûúác khi sûã duång thò coá thïí khöng cêìn àïën trònh loaåi shield nûäa.
Rêët khoá choån àûúåc trònh chöëng virus thñch húåp. Phêìn lúán ngûúâi duâng hiïíu biïët àïìu cöng nhêån rùçng MSAV
vaâ VSAFE cuãa DOS, cuäng nhû nhûäng anh em cuãa chuáng trong Windows àïìu laâ caác chûúng trònh keám coãi
nhêët trïn thõ trûúâng. Vò leä àoá, phêìn lúán ngûúâi ta tûâ chöëi nêng cêëp MSAV àïí coá thïí nhêån daång àûúåc nhûäng
loaåi virus múái. Kinh nghiïåm cho thêëy: nïëu baån thêåt sûå quan têm túái vêën àïì naây, àûâng duâng àïën MSAV.
Thñch húåp hún, haäy choån phêìn mïìm chöëng virus coá trong böå PC Tools Pro cuãa Central Point. Möåt söë ngûúâi
duâng cho rùçng an toaân hún laâ sûã duång Norton AntiVirus 3.0, saãn phêím baán riïng vúái Norton Utilities. Nhiïìu
nùm sûã duång VirusScan for DOS vaâ Windows cuãa McAfee cho thêëy phêìn mïìm naây chöëng virus khaá töët.
Khi coá trong tay chûúng trònh nhû vêåy, haäy queát tûâng chûúng trònh múái maâ baån muöën sûã duång, duâ nhêån
àûúåc qua àôa mïìm, CD-ROM hoùåc taãi xuöëng (download) tûâ maång. Nhiïìu trònh chöëng virus thoåc vaâo caã caác
têåp tin ZIP hoùåc caác têåp tin neán khaác, do àoá khöng phaãi túâi chuáng trûúác khi kiïím tra.
Haäy thûúâng xuyïn nêng cêëp phêìn mïìm chöëng virus. Lûu yá rùçng trònh chöëng virus cuä coân nguy hiïím hún laâ
khöng coá gò, búãi vò noá taåo ra aão giaác an toaân vaâ boã qua loaåi virus múái xuêët hiïån.

Trang 2