Professional Documents
Culture Documents
LeBusEIBLestandardKNX
LeBusEIBLestandardKNX
21/12/2004
PatrickABATI
LeBusEIB(EuropeanInstallationBus)estunstandardeuropen,normalisISO(InternationalStandardisationOrganisation).Ilat
cren1987,parquelquesconstructeurseuropensdudomainedel'nergieetdestechniquesdubtiment.C'estunsystmeouvert
(nonpropritaire)utilisparplusd'unecentainedefabricants,surdesmilliersdeproduits.L'associationEIBA(EuropeanInstallation
BusAssociation),creen1990,apourobjectifledveloppementetlapromotiondecesystme.Cetteassociationparticipeen1999,
avecBCIetEHSA,lacrationdel'associationKonnex(KNX).
BatiBUS
Club
International
BCI
European
Installation
Bus
Association
EIBA
European
Home
Systems
Association
EHSA
Quelquesmembresdel'associationKonnex:ABB,Agilent,Bosch,Electrolux,Hager,Jung,Legrand,Merten,Moeller,Schneider,
Siemens...
LaspcificationKNXestpublieauprintemps2002parlassociationKNX.
ElleestbasesurlaspcificationEIBcomplte.
Ennovembre2006leprotocoleKNXettoussesmdiadecommunication(TP,PL,RF,IP)sontreconnusparISO/IEC145433xpourla
publicationcommestandardinternational.
KNXestleseulstandardouvertaumondepourladomotiqueetlimmotique.
LeBusEIB/KNXestutilisdanslesinstallationslectriquesmodernesdel'habitatetdanslesbtimentsusageindustrielou
tertiaire.
Architectured'uneinstallationEIBKONNEX
Lecircuitdepuissanceestalimenten230vou400v/50Hz.IlestsouventreprparleslettresPL(PowerLine).Lecircuitde
commandeestconstituparunepairetorsade(TP:TwistedPair)ouparuneliaisonradio(RF:RadioFrequency)ouinfrarouge(IR:
InfraRed).LatransmissiondesdonnespeutaussisefaireparcourantporteursurlecircuitdepuissancePL.
ChaquelmentconnectaubusEIB/KNXestindpendantdesautreslments.Ilestcapabled'envoyerunmessagequisera
"entendu"parlesautreslments,maistraituniquementparl'lmentconcern.
Aumaximum,255participantsdebuspeuventtreconnectssuruneligne.Unezonecomporteunmaximumde15lignes,relies
entreellesparcoupleursdeligne.Unedorsalecomprendunmaximumde15zones,reliesentreellesparcoupleursdezone.
TechnologieEIB/KNX
LatechnologieEIB/KNXpeutsedcomposeren2couchesprincipales:
LacoucheBCU(BusCouplerUnit):lefabricantdoitfournirl'interfacequiferalelienentrelesfonctionspropresduproduitetle
systmenormalisEIB/KNX.Cetlment,dveloppselonlesnormalisationsenvigueur,doitpasserpardescentresdetestet
decertificationavantdepouvoirporterlelabelKNXquigarantitlacompatibilitduproduit.
LacoucheEIB/KNX:systmedecommunicationnormalis,parcbleousansfil,quipermettouslescomposantsdese
connecterentreeuxetdesecomprendre.Danslecasd'uneinstallationparcble,latechnologieEIB/KNXutiliseunepaire
torsadequipeutchemineraveclescblescourantfort,sansaucuneperturbation.Onpeututiliseruncbleavecdesfilsde
0,8mmafindelimiterleschutesdetensionenligne.Sionutiliseuncblestandard2x2x0,8lapairenonutilisesertde
rserve.
LebusEIB/KNXestunsystmeintelligencerpartie.Ilnencessitepasd'ordinateurdecontrleoud'automatecentralisateur.
Chaquepointcommuniquantconnectaubusdisposedesonpropremicroprocesseurquigrelacommunicationsurlerseauetqui
estcapabled'mettreouderecevoirdesmessages.LebusEIB/KNXdoittrealimentavecunetensioncontinuenominalede29V.
Laplupartdescomposantssoutirentdirectementaubus,l'nergiencessaireleurfonctionnement.Lalimiteinfrieuredelatension
d'alimentationestde21VDC.Laconsommationd'uncomposantEIB/KNXest,enmoyenne,del'ordrede10mA.
LacoucheBCUestlapartielectroniqueuniversellequipermetdegrerlacommunicationsurunrseauEIB/KNX(codageet
dcodagedesinformations).Elleestdoted'unmicroprocesseuretd'unemmoireservantstockerleprogrammedestinauproduit
quiluiseraattach(interrupteur,dtecteur,sonde,etc...).Ceprogrammeestfourniparlefabricantduproduit,puisqu'iltraduit
lesfonctionsdesonproduitenmessagesEIB/KNXcomprhensiblespartouslesautrescomposantsconnectsl'installation.
http://sitelec.org/cours/abati/eib/eib.htm
1/4
11/1/2016
LeBusEIBLestandardKNX
Techniquedetransmission
Casdelapairetorsade:
LesdonnesquiformentlemessageEIB/KNXsonttransmisesenmodesriediffrentielavecundbitde9600bits/s.La
dured'unbitestdoncde1/9600=104s.Lalongueurtotaledubusnedoitpasexcder1000m.Ladistancequisparedeux
composantsEIB/KNXnedoitpasdpasser700m.Ladistanceentreuncomposantetunealimentationestlimite350m.Les
rsistancesdeterminaisonnesontpasncessaires.
Le0logiqueestunsignalalternatifd'amplitude5V,superposau29V.Le1logiquecorrespondl'absencedesignal.
Leformatdetransmissionest:
START(0logique)+8Donnes+ParitPaire+STOP(1logique)+PAUSE(2x1logique)
Touslesparticipantsdubuspeuventchangerdesinformationsentreeuxl'aidedetlgrammes,dcoupsendiffrentschamps,
dutype:
bits
contrle
adresse
expditeur
adresse
destinataire
compteur
deroutage
longueur
donnes
scurit
16
17
16x8maxi
Exempledetlgramme
Lesdonnessonttransmisesdefaonasynchrone,desbitsdedmarrageetd'arrtpermettentlasynchronisation.
LeprotocoleCSMA/CA(CarrierSenseMultipleAccesswithCollisionAvoidance)estutilis.
Silebusestlibre,l'metteurtransmetsesdonnessousformedetlgramme.
LercepteurenvoieunaccusderceptionACK(Acknowledge),lorsqueletlgrammeattransmisavecsuccs.
Latransmissiondutlgrammepeuttrerptejusqu'troisfois.Aprslatroisimetentative,laprocdured'missionest
interrompueetledfautestsignaldanslammoiredel'metteur.
Sideuxparticipantscommencentmettresimultanment,leparticipantaveclaplushauteprioritaccdeimmdiatementaubus,
tandisqueledeuximeparticipantdoitattendreetrefaireunessaiplustard.Silesdeuxparticipantsontlammepriorit,le
participantaveclapluspetiteadressephysiqueestprioritaire.
Adressage
Adressephysique:chaqueparticipantestidentifiparuneadresseuniquesur16bits,dutypeNumrodeZoneNumrode
LigneNumrodeParticipant.Lechampadresseexpditeurdutlgrammeesttoujoursuneadressephysique.
Adressedegroupe(ouadresselogique):uneadressedegroupeestunnumrodemessageetpeutconcernerunnombreillimit
departicipantsquipourrontragir.Lechampadressedestinatairedutlgrammeestgnralementuneadressedegroupe.
L'adressedegroupepeuttre2niveaux
avecungroupeprincipalsur4bits(015)etungroupesecondairesur11bits(02047)
ou3niveaux
avecungroupeprincipalsur4bits(015),ungroupemdiansur3bits(07)etungroupesecondairesur8bits(0255)
C'estle17mebitduchampdestinatairequidtermineletyped'adresse:
0:adressephysique
1:adressedegroupe
http://sitelec.org/cours/abati/eib/eib.htm
2/4
11/1/2016
LeBusEIBLestandardKNX
Exempledefonctionnement
LaliaisonentrelescomposantsEIB/KNX(parexempleuninterrupteurreliunelampe)nesefaitpasparlecble,commedansune
installationtraditionnelle,maisparunlienvirtuelquel'onprogrammedanslescomposantsetquel'onappelle"adressede
groupe".
Dansl'exemplesuivant,ungroupeatcrentreleboutondsirdel'interrupteurAetlecontactnumro1del'actionneurBreli
lalampe.
Ondonneunnomcegroupepourqu'ilsoitreconnuetuniquedansl'installation.Pourl'exemple,sonnomsera1.1.1.Onpeut
aussidonnerunedescriptioncegroupeLampecuisineafindepouvoirlereconnatrefacilement.
Aumomentoleboutonconcerndel'interrupteurestpress,leprogrammedesonBCUtransmetunmessagesurlerseauquisera
entendupartouslesautrescomposantsdel'installation,maisseulslescomposantslisvirtuellementaugroupeconcern
(1.1.1)traiterontlemessage.
LemessageEIB/KNXvatransporter,enplusdediffrentesinformationsd'adressageetdecontrle,l'informationtraiter.Celapeut
treunsimpleindicateurouvert/ferm(0ou1)ouunnombrecomposdechiffresetdelettres(hexadcimal)permettantde
transporteruneinformationpluscomplexe(temprature,pourcentaged'ouverturedevanne,etc..).
Chaquecomposantconcernparcemessage(dontl'adressedegroupeestlammequecelleenvoyparl'expditeur)traduiracette
valeurenfonctiondesespropresparamtresetl'adapterasespropresfonctions.
Exempled'applicationdomestique
LogicielETS
LaconfigurationdusytmepeutsefaireenmodeA(AutomaticConfiguration),enmodeE(EasyConfiguration)ouenmodeS(System
Configuration)partird'unlogiciel.LelogicielETS(EIBToolSoftware)permetdeconcevoiretdeconfigurerunprojetKNX/EIB.
MiseenoeuvredulogicielETS
Communicationexterne
CommunicationparlerseauEthernet:grceunrouteurIP,lesystmeEIB/KNXpeuttrepilotparunutilisateur
l'intrieurd'unrseauinformatique.
RouteurIP
GammaN146
SIEMENS
Documentation
1(180Ko)
2(5,7Mo)
Communicationparlignetlphonique:elleconsisterelier,l'aided'unmodemEIB/KNX,lesystmeuneligne
tlphonique,afindepouvoirl'atteindrepartirden'importequelendroitdumonde.
Inconvnients:cotdescommunicationslev,vitessedecommunicationlente.
Avantages:bonmarchentermedematriel,scuritmaximale.
CommunicationparlerseauInternet
CommunicationdirecteparInternet:unserveurInternetdepagesWebestncessairesurl'installationEIB/KNXquel'on
dsireatteindre.
Avantages:rapiditetfaiblecotdelacommunication.
Inconvnient:cotdumatriellev.
http://sitelec.org/cours/abati/eib/eib.htm
3/4
11/1/2016
LeBusEIBLestandardKNX
Communicationparl'intermdiaired'unesocittierce.
Avantage:solutionmoinscoteuseenmatriel.
Inconvnient:abonnementunesocittierce.
PasserelleInternet
TbisHAGER
Documentation
FormationenligneTbis(poursuivrecetteformation,ilfautdisposerd'unAccsMtier)
Bibliographie:
EIBAHandbookSeriesRelease3.0Volume1:PrimerPart2:IntroductiontotheSystem(pdf460Ko)
GestiontechniquebtimentGTB(ElectroMatriel)(pdf1Mo)
LogicalTopology(KonnexAssociation)(pdf135Ko)
Symboles(pdf125Ko)
Liens:
DOMOEnergie
MERTEN
JUNG
Miseenoeuvre
Dossierpdagogique(pdf2Mo)
Voiraussi:
LeBusEIBLestandardKNX
MiseenoeuvreduBusEIB/KNX
MiseenoeuvredulogicielETS
RouteurIP
PasserelleInternetHager
AutomateLogo
http://sitelec.org/cours/abati/eib/eib.htm
4/4