KT048

Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
Lêi nãi ®Çu
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, KiÓm to¸n ®· trë thµnh nhu cÇu tÊt
yÕu ®èi víi viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh vµ chÊt lîng
qu¶n lý cña çc Doanh nghiÖp. T¹i ViÖt Nam, ho¹t ®éng KiÓm to¸n ®·
kh«ng ngõng ph¸t triÓn c¶ vÒ quy m«, chÊt lîng, còng nh çc lÜnh vùc ®îc
KiÓm to¸n. Nh÷ng C«ng ty KiÓm to¸n ®éc lËp ra ®êi ®· kh¼ng ®Þnh ®îc
vÞ thÕ cña ngµnh KiÓm to¸n ë níc ta. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh
tÕ thÞ trêng viÖc KiÓm to¸n trë thµnh mét ho¹t ®éng kh«ng thÓ thiÕu ®èi
víi th«ng tin tµi chÝnh cña çc Doanh nghiÖp.
Trong thêi gian thùc tËp t¹i C«ng ty cæ phÇn kiÓm to¸n - T vÊn thuÕ
em nhËn thÊy chu tr×nh hµng tån kho lµ mét trong nh÷ng chu tr×nh phøc
t¹p, dÔ x¶y ra gian lËn vµ thêng ®îc KiÓm to¸n C«ng ty chó träng trong çc
cuéc KiÓm to¸n b¸o ço Tµi chÝnh. V× vËy, em ®· chän ®Ò tµi :"Hoµn
thiÖn KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho trong KiÓm to¸n b¸o ço tµi
chÝnh t¹i C«ng ty cæ phÇn KiÓm to¸n - T vÊn thuÕ" lµm chuyªn ®Ò b¸o
ço thùc tËp cña m×nh. Môc tiªu cña b¸o ço thùc tËp lµ dùa trªn lý luËn
chung vÒ KiÓm to¸n Chu tr×nh hµng tån kho trong quy tr×nh KiÓm to¸n
b¸o ço tµi chÝnh vµ thùc tÕ KiÓm to¸n Chu tr×nh hµng tån kho do C«ng ty
cæ phÇn KiÓm to¸n - T vÊn thuÕ thùc hiÖn ë mét ®Ó tiÕn hµnh ®èi chiÕu
gi÷a lý thuyÕt vµ thùc tÕ, tõ ®ã ®Ò xuÊt çc ý kiÕn nh»m hoµn thiÖn
c«ng t¸c KiÓm to¸n Hµng tån kho trong KiÓm to¸n b¸o ço tµi chÝnh t¹i
C«ng ty.
SV: Lª Chung - KiÓm to¸n 43A

PHÇN 1
C¥ Së Lý LUËN CñA KIÓM TO¸N chu tr×nh hµng tån kho TRONG
KIÓM TO¸N B¸O ÇO TµI CHÝNH
I - CHU TR×NH hµng tån kho VíI VÊN §Ò KIÓM TO¸N
1. B¶n chÊt vµ chøc n¨ng cña chu tr×nh hµng tån kho ¶nh hëng tíi c«ng
t¸c KiÓm to¸n.
1.1. §Æc ®iÓm chung vÒ chu tr×nh hµng tån kho
-Hµng tån kho lµ tµi s¶n lu ®éng cña Doanh nghiÖp biÓu hiÖn díi
d¹ng vËt chÊt cô thÓ díi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau, tuú thuéc vµo lo¹i
h×nh Doanh nghiÖp vµ ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng kinh doanh cña Doanh
nghiÖp. Hµng tån kho trong Doanh nghiÖp th¬ng m¹i bao gåm: hµng ho¸ dù
tr÷ cho lu th«ng ( kÓ c¶ sè hµng ®em göi b¸n hoÆc lµ hµng ho¸ ®ang ®i
®êng ). Hµng tån kho trong Doanh nghiÖp s¶n xuÊt gåm: Nguyªn vËt liÖu,
C«ng cô dù tr÷ cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, Thµnh phÈm, S¶n phÈm hoµn
thµnh, S¶n phÈm dë dang vµ Hµng göi b¸n hoÆc lµ Hµng ®ang ®i ®êng.
- Hµng tån kho cã çc ®Æc ®iÓm:
+ Hµng tån kho ¶nh hëng trùc tiÕp tíi gi¸ vèn hµng b¸n v× vËy ¶nh h-
ëng trùc tiÕp tíi lîi nhuËn trong n¨m.
+ Hµng tån kho thêng chiÕm tû träng lín so víi tæng tµi s¶n lu ®éng
trong Doanh nghiÖp bao gåm nhiÒu chñng lo¹i vµ qu¸ tr×nh qu¶n lý rÊt
phøc t¹p.
+ Hµng tån kho ®îc ®¸nh gi¸ th«ng qua sè lîng chÊt lîng, t×nh tr¹ng
hµng tån kho.

+ Hµng tån kho ®î b¶o qu¶n cÊt tr÷ ë nhiÒu níi kh¸c nhau nhiÒu ®èi
tîng qu¶n lý kh¸c nhau cã ®¾c ®iÓm b¶o qu¶n kh¸c nhau ®iÒu nµy dÉn tíi
kiÓm so¸t ®èi víi hµng tån kho gÆp nhiÒu khã kh¨n.
- Chu tr×nh vËn ®«ng cña hµng tån kho b¾t ®Çu tõ nguyªn vËt liÖu,
c«ng cô dông cô sang s¶n phÈm dë dang råi ®Õn thµnh phÈm hµng ho¸. Sù
vËn ®éng cña hµng tån kho ¶nh hëng tíi nhiÒu kho¶n môc trªn b¸o ço tµi
chÝnh nh chi phÝ nguyªn vËt liÖu, chi phÝ s¶n xuÊt chung, gi¸ vèn hµng
b¸n, chi phÝ s¶n phÈm dë dang, dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho… Lµ
nh÷ng chØ tiªu thÓ hiÖn t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh, ®Þnh híng ph¸t
triÓn cña Doanh nghiÖp. Khi thùc hiÖn KiÓm to¸n th× chu tr×nh hµng tån
kho lu«n lµ mét chu tr×nh KiÓm to¸n quan träng trong KiÓm to¸n b¸o ço
tµi chÝnh.
1.2. Chøc n¨ng cña chu tr×nh.
chøc n¨ng mua hµng
Khi cã nhu cÇu mua hµng th× çc bé phËn cã liªn quan sÏ lËp phiÕu
®Ò nghÞ mua hµng. Sau khi phiÕu ®Ò nghÞ mua hµng ®îc phª chuÈn bé
phËn cung øng sÏ lËp ®¬n ®Æt hµng vµ göi cho nhµ cung cÊp ®· lùa chän.
PhiÕu yªu cÇu mua hµng do bé phËn cã tr¸ch nhiÖm lËp (nh bé phËn
vËt t). PhiÕu ®îc lËp theo kÕ ho¹ch s¶n xuÊt hoÆc lËp ®ét xuÊt.
§¬n ®Æt hµng: C¨n cø vµo phiÕu ®Ò nghÞ mua hµng ®· ®îc phª
chuÈn cña Gi¸m ®èc (hoÆc ngêi phô tr¸ch) bé phËn mua hµng lËp ®¬n
®Æt hµng ®Ó göi cho nhµ cung cÊp. MÉu cña ®¬n ®Æt hµng ®îc thiÕt
kÕ s½n cã ®Çy ®ñ çc cét cÇn thiÕt nh»m h¹n chÕ tèi ®a çc sai sãt.
Chøc n¨ng nhËn hµng
Khi bªn nhµ cung cÊp giao hµng bé phËn nhËn hµng sÏ dùa trªn ®¬n
®Æt hµng ®Ó kiÓm tra vÒ mÉu m·, sè lîng, chñng lo¹i, quy çch, phÈm
chÊt vµ thêi gian gia hµng, cuèi cïng trëng nhãm ph¶i lËp biªn b¶n kiÓm

nhËn hµng. Bé phËn nhËn hµng ph¶i ®éc lËp víi bé phËn kho vµ bé phËn
kÕ to¸n.
Chøc n¨ng lu kho
Hµng ®îc chuyÓn tíi kho vµ hµng sÏ ®îc kiÓm tra vÒ chÊt lîng, sè l-
îng vµ sau ®ã cho nhËp kho. Mçi khi nhËp ®ñ kho thñ kho ph¶i lËp phiÕu
nhËp kho vµ sau ®ã bé phËn kho ph¶i th«ng b¸o cho phßng kÕ to¸n vÒ sè l-
îng hµng nhËn vµ cho nhËp kho.
Chøc n¨ng xuÊt kho vËt t hµng ho¸
§èi víi mét ®¬n vÞ s¶n xuÊt th× xu©t kho cã 2 lý do c¬ b¶n lµ xuÊt
cho néi bé ( cho s¶n xuÊt, cho qu¶n lý Doanh nghiÖp ) vµ xuÊt b¸n.
- XuÊt vËt t, hµng ho¸ cho néi bé: Khi cã hîp ®ång s¶n xuÊt míi
hoÆc theo kÕ ho¹ch s¶n xuÊt hoÆc çc nhu cÇu vËt t trong néi bé Doanh
nghiÖp çc bé ph©n sÏ lËp phiÕu xin lÜnh vËt t, bé phËn vËt t lËp phiÕu
xuÊt kho (khi phiÕu xin lÜnh vËt t ®îc phª chuÈn ).
PhiÕu xin lÜnh vËt t: Do bé phËn s¶n xuÊt (hoÆc çc bé phËn kh¸c)
c¨n cø nhu cÇu s¶n xuÊt (hoÆc nhu cÇu b¸n hµng hoÆc qu¶n lý Doanh
nghiÖp), ngêi phô tr¸ch bé phËn ®ã lËp phiÕu xin lÜnh vËt t trong ®ã ph¶i
ghi râ lo¹i vËt t, sè m·, chóng lo¹i, quy çch, phÈm chÊt, sè lîng vµ thêi gian
giao vËt t.
- XuÊt khi ®Ó b¸n: C¨n cø vµo ®¬n ®Æt mua bé phËn tiªu thô lËp
ho¸ ®¬n b¸n hµng vµ lËp phiÕu xuÊt kho, ngoµi ra bé phËn vËn chuyÓn
ph¶i lËp chøng tõ vËn chuyÓn.
Ho¸ ®¬n b¸n hµng: §îc bé phËn tiªu thô lËp thµnh nhiÒu liªn ®Ó lu ë
cuèng vµ giao cho kh¸ch hµng, giao cho bé phËn kÕ to¸n ®Ó thanh to¸n vµ
ghi sæ. Trong ho¸ ®¬n ghi râ çc néi dung nh ngµy th¸ng giao hµng, lo¹i
hµng giao. m· sè, chóng lo¹i quy çch, phÈm chÊt, sæ lîng, ®¬n gi¸ vµ
thµnh tiÒn thµnh to¸n.

PhiÕu xuÊt kho: §îc bé phËn vËt t hoÆc bé phËn b¸n hµng lËp thµnh
nhiÒu liªn ®Ó lu cuèng, xuÊt kho vµ ghi sæ kÕ to¸n. PhiÕu xuÊt ghi râ çc
néi dung nh lo¹i vËt t, hµng ho¸ chñng lo¹i quy çch, phÈm chÊt, sè lîng vµ
ngµy xuÊt.
Chøng tõ vËn chuyÓn (vËn ®¬n): Do bé phËn vËn chuyÓn lËp hoÆc
C«ng ty cung cÊp dÞch vô vËn chuyÓn lËp (nÕu thuª dÞch vô vËn
chuyÓn). §©y lµ tµi liÖu minh chøng cho viÖc hµng ®· ®îc xuÊt kho giao
cho kh¸ch, chøng tõ vËn chuyÓn ®îc ®Ýnh kÌm víi phiÕu xuÊt kho hoÆc
ho¸ ®¬n b¸n hµng lµm minh chøng cho nghiÖp vô b¸n hµng.
Chøc n¨ng s¶n xuÊt
KÕ ho¹ch vµ lÞch tr×nh s¶n xuÊt ®îc x©y dùng dùa vµo çc íc to¸n
vÒ nhu cÇu ®èi víi s¶n phÈm cña C«ng ty còng nh dùa vµo t×nh h×nh thùc
tÕ hµng tån kho hiÖn cã. Do vËy nã cã thÓ b¶o ®¶m r»ng C«ng ty sÏ s¶n
xuÊt nh÷ng hµng ho¸ ®¸p øng nhu cÇu cña kh¸ch hµng, tr¸nh t×nh tr¹ng ø
®äng hµng ho¸ hoÆc khã tiªu thô ®èi víi mét sè hµng ho¸ cô thÓ.ViÖc s¶n
xuÊt theo kÕ ho¹c vµ lÞch tr×nh cã thÓ gióp C«ng ty b¶o ®¶m vÒ viÖc
chuÈn bÞ ®Çy ®ñ çc yÕu tè nh nguyªn vËt liÖu vµ nh©n c«ng cho yªu
cÇu s¶n xuÊt trong kú.
Tr¸ch nhiÖm víi hµng ho¸ trong giai ®o¹n s¶n xuÊt thuéc vÒ nh÷ng
ngêi gi¸m s¸t s¶n xuÊt. Nguyªn vËt liÖu ®îc chuyÓn tíi ph©n xëng cho tíi
khi çc s¶n phÈm ®îc hoµn thµnh vµ ®îc chuyÓn vµo kho s¶n phÈm th×
ngêi gi¸m s¸t s¶n xuÊt ®îc ph©n c«ng theo dâi ph¶i cã tr¸ch nhiÖm kiÓm
so¸t vµ n¾m ch¾c tÊt c¶ t×nh h×nh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Çc chøng tõ
sæ s¸ch ®îc sö dông chñ yÕu ®Ó ghi chÐp vµ theo dâi gåm çc phiÕu yªu
cÇu sö dông, phiÕu xuÊt kho, b¶ng chÊm c«ng, çc b¶ng kª, b¶ng ph©n bæ
vµ hÖ thèng sæ s¸ch kÕ to¸n chi phÝ.
Lu kho thµnh phÈm

§©y lµ chøc n¨ng nh»m b¶o qu¶n vµ qu¶n lý tµi s¶n cña Doanh
nghiÖp khi vËt t, hµng ho¸, thµnh phÈm ®îc nhËp kho. C«ng viÖc nµy
Doanh nghiÖp ph¶i tæ chøc canh phßng b¶o vÖ tr¸nh mÊt m¸t, tr¸nh bÞ l¹m
dông tµi s¶n, ®ång thêi sö dông çc trang thiÕt bÞ b¶o qu¶n nh»m ®¶m b¶o
®iÒu kiÖn b¶o qu¶n vËt chÊt. Khi nhËp kho hay xuÊt kho çc bªn ph¶i cã
®Çy ®ñ çc giÊy tê hîp lÖ thñ kho míi ®îc nhËp, xuÊt kho. MÆt kh¸c thñ
kho lµ ngêi chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ tµi s¶n m×nh tr«ng coi vµ ph¶i ghi chÐp
®Ó theo dâi vÒ sè lîng vËt t, hµng ho¸, thµnh phÈm nhËp – xuÊt – tån kho.
XuÊt thµnh phÈm ®i tiªu thô
XuÊt thµnh phÈm chØ ®îc thùc hiÖn khi ®· nhËn ®îc sù phª chuÈn,
thêng lµ ®¬n ®Æt mua hµng cña kh¸ch hµng. Khi xuÊt kho thµnh phÈm
ph¶i lËp phiÕu xuÊt kho. Bé phËn vËn chuyÓnph¶i lËp phiÕu vËn chuyÓn
hµng cã ®¸nh sè thø tù tõ tríc vµ chØ râ hµng ho¸ ®îc vËn chuyÓn. PhiÕu
vËn chuyÓn hµng ®îc lËp thµnh ba liªn, liªn thø nhÊt ®îc lËp t¹i phßng tiÕp
vËn ®Ó lµm chøng tõ minh chøng vÒ viÖc vËn chuyÓn, liªn thø hai ®îc sÏ
®îc göi tíi phßng tiªu thô hoÆc bé phËn tÝnh tiÒn kÌm theo. §¬n ®Æt mua
cña kh¸ch hµng ®Ó lµm c¨n cø ghi ho¸ ®¬n cho kh¸ch hµng vµ liªn thø ba sÏ
®îc ®Ýnh kÌm bªn ngoµi bao kiÖn cña hµng ho¸ trong qu¸ tr×nh vËn
chuyÓn. Ho¹t ®éng kiÓm so¸t nµy sÏ gióp cho kh¸ch hµng kiÓm tra ®îc
phiÕu vËn chuyÓn hµng g¾n trªn bao kiÖn hµng nh»m x¸c ®Þnh xem cã sù
kh¸c biÖt g× gi÷a sè hµng ®Æt mua víi sè hµng thùc nhËn kh«ng. Trong tr-
êng hîp hµng ho¸ ®îc v©n chuyÓn thuª bëi mét C«ng ty tiÕp vËn th× phiÕu
vËn chuyÓn sÏ ®îc lËp thªm mét thø liªn thø t, liªn nµy sÏ ®îc giao cho bªn
cung cÊp dÞch vô vËn chuyÓn ®Ó lµm c¨n cø tÝnh cíc phÝ.
2. §Æc ®iÓm h¹ch to¸n hµng tån kho ¶nh hëng ®Õn KiÓm to¸n.
Víi nh÷ng ®Æc trng nh trªn, yªu cÇu thùc hiÖn tèt c«ng t¸c qu¶n lý vµ
h¹ch to¸n hµng tån kho lµ ®iÒu kiÖn quan träng kh«ng thÓ thiÕu ®îc, gãp
phÇn vµo c«ng t¸c qu¶n lý, thóc ®Èy viÖc cung cÊp ®Çy ®ñ, kÞp thêi,

®ång bé cho s¶n xuÊt còng nh tiªu thô, nh»m ng¨n chÆn çc hiÖn tîng mÊt
m¸t, hao hôt, l·ng phÝ trong kinh doanh.
2.1. VÒ nguyªn t¾c kÕ to¸n.
KÕ to¸n hµng tån kho ph¶i tu©n theo nh÷ng nguyªn t¾c quèc tÕ:
- Nguyªn t¾c ho¹t ®éng liªn tôc: Doanh nghiÖp ho¹t ®éng cã thêi h¹n hoÆc
Ýt nhÊt kh«ng bÞ gi¶i thÓ trong t¬ng lai gÇn th× ph¶i lËp BCTC ph¶n ¸nh
gi¸ trÞ tµi s¶n theo gi¸ gèc, kh«ng theo gi¸ thÞ trêng.
- Nguyªn t¾c vÒ tÝnh chia c¾t niªn ®é cña çc n¨m lµ g¾n chi phÝ vµo çc
n¨m tµi chÝnh liªn quan vµ chØ cã nh÷ng chi phÝ ®ã mµ th«i.
- Nguyªn t¾c tÝnh nhÊt qu¸n: Trong qu¸ tr×nh kÕ to¸n hµng tån kho mäi
kh¸i niÖm, nguyªn t¾c, ph¬ng ph¸p kÕ to¸n ph¶i ®îc thùc hiÖn nhÊt qu¸n.
NÕu cã thay ®æi th× ph¶i gi¶i thÝch râ rµng vµ nªu trong phô lôc BCTC
cïng víi ¶nh hëng cña chóng lªn kÕt qu¶.
- Nguyªn t¾c gi¸ gèc: gi¸ trÞ cña hµng tån kho ®îc tÝnh theo gi¸ gèc.
- Nguyªn t¾c thËn träng: ®Ó quyÕt to¸n ngêi ta so s¸nh gi÷a gi¸ gèc vµ gi¸
thÞ trêng. NÕu gi¸ thùc tÕ thÊp h¬n chi phÝ mua ph¶i h¹ch to¸n mét kho¶n
dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho.
- Nguyªn t¾c kh«ng bï trõ: viÖc gi¶m gi¸ hµng tån kho kh«ng thÓ ghi chÐp
trùc tiÕp vµo viÖc gi¶m gi¸ mua. Nã ph¶i ®îc gi÷ nguyªn sau ®ã hoµn nhËp
®Ó x¸c ®Þnh l·i vµ viÖc mÊt gi¸ lµ ®èi tîng cña mét kho¶n dù phßng.
- Nguyªn t¾c ghi chÐp kÕ to¸n: Çc Doanh nghiÖp s¶n xuÊt ph¶i thùc hiÖn
kiÓm kª thêng xuyªn tuy nhiªn çc C«ng ty kh«ng thùc hiÖn quy ®Þnh nµy
mµ chØ thùc hiÖn kiÓm kª ®Þnh kú. Trong hÖ thèng kiÓm kª thêng xuyªn
nhËp, xuÊt hµng tån kho ®îc ghi nhËn ngay trong khi chóng ta thùc hiÖn,
cßn kiÓm kª ®Þnh kú th× hµng tån kho ®Çu kú ®îc gi÷ nguyªn cuèi kú.
2.2. VÒ ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸.
Theo chuÈn mùc kÕ to¸n hµng tån kho quèc tÕ vµ nguyªn t¾c h¹ch to¸n
hµng tån kho cña ViÖt Nam th× hµng tån kho ph¶i ®îc ®¸nh gi¸ theo gi¸
thùc tÕ (hay cßn gäi lµ gi¸ phÝ) ®îc quy ®Þnh cô thÓ cho tõng lo¹i hµng.

TrÞ gi¸ hµng nhËp kho ®îc quy ®Þnh cô thÓ cho tõng lo¹i vËt t, hµng
hãa theo nguån h×nh thµnh vµ thêi ®iÓm tÝnh gi¸. Hµng nhËp kho cã thÓ
tõ hai nguån lµ mua vµo vµ Doanh nghiÖp tù s¶n xuÊt.
§èi víi hµng mua ngoµi:
Gi¸ = Gi¸ + Chi phÝ - Çc kho¶n
thùc tÕ mua thu mua gi¶m gi¸ hµng mua
§èi víi hµng tù s¶n xuÊt:
Gi¸ Gi¸ thµnh Chi phÝ Chi phÝ Chi phÝ

thùc = c«ng xëng = nguyªn vËt + nh©n c«ng + s¶n xuÊt
tÕ liÖu trùc trùc tiÕp chung.
tiÕp
§èi víi hµng tån kho v× trÞ gi¸ thùc tÕ cña hµng nhËp kho kh¸c nhau ë
çc thêi ®iÓm kh¸c nhau trong kú h¹ch to¸n nªn viÖc tÝnh gi¸ thùc tÕ hµng
xuÊt kho cã thÓ ¸p dông mét trong çc ph¬ng ph¸p sau ®©y:
- Ph¬ng ph¸p gi¸ thùc tÕ ®Ých danh.
- Ph¬ng ph¸p b×nh qu©n gia quyÒn.
- Ph¬ng ph¸p nhËp tríc, xuÊt tríc.
- Ph¬ng ph¸p nhËp sau xuÊt tríc.
- Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thùc tÕ theo gi¸ h¹ch to¸n.
2.3. VÒ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi tiÕt hµng tån kho.
Mäi nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh nãi chung, hµng tån kho nãi riªng, mäi
sù biÕn ®éng t¨ng gi¶m vÒ mÆt sè lîng vµ gi¸ trÞ ®Òu ®îc ph¶n ¸nh trªn
chøng tõ gèc nh: phiÕu nhËp kho, phiÕu xuÊt kho, hãa ®¬n b¸n hµng, biªn
b¶n kiÓm kª, thÎ kho,...
§ång thêi víi qu¸ tr×nh trªn h¹ch to¸n hµng tån kho ph¶i ®îc h¹ch to¸n c¶
vÒ mÆt gi¸ trÞ vµ hiÖn vËt. §Ó h¹ch to¸n ®îc nh vËy, kÕ to¸n hµng tån
kho ph¶i sö dông ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi tiÕt lµ theo dâi tõng thø, tõng
chñng lo¹i, quy çch vËt t, hµng hãa theo tõng ®Þa ®iÓm qu¶n lý vµ sö
dông. H¹ch to¸n hµng tån kho ph¶i lu«n lu«n ®¶m b¶o vÒ sù khíp ®óng c¶
mÆt gi¸ trÞ vµ hiÖn vËt gi÷a thùc tÕ víi sè lîng ghi trªn sæ kÕ to¸n, gi÷a sè
tæng hîp vµ sè chi tiÕt. HiÖn nay, theo chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh cña

ViÖt Nam, Doanh nghiÖp cã thÓ lùa chän mét trong ba ph¬ng ph¸p h¹ch
to¸n chi tiÕt ®ã lµ: Ph¬ng ph¸p thÎ song song, ph¬ng ph¸p sæ ®èi chiÕu
lu©n chuyÓn, ph¬ng ph¸p sæ sè d.
2.4. VÒ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n tæng hîp hµng tån kho:
Trong mét Doanh nghiÖp hay mét ®¬n vÞ kÕ to¸n chØ ®îc ¸p dông
mét trong hai ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n hµng tån kho nh sau:
- Ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn: ®©y lµ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n hµng tån
kho b»ng çch theo dâi thêng xuyªn, liªn tôc cã hÖ thèng t×nh h×nh nhËp
xuÊt kho vËt t, hµng hãa trªn sæ s¸ch. Theo ph¬ng ph¸p nµy mäi biÕn ®éng
t¨ng gi¶m hµng tån kho vÒ mÆt gi¸ trÞ ë bÊt kú thêi ®iÓm nµo còng ®îc
ph¶n ¸nh trªn çc tµi kho¶n liªn quan sau:
+ TK151 – Hµng mua ®ang ®i dêng.
+ TK152 – Nguyªn vËt liÖu.
+ TK 153 – C«ng cô dông cô.
+ TK 154 – S¶n phÈm dë dang.
+ TK 155 – Thµnh phÈm.
+ TK 156 – Hµng hãa.
+ TK 157 – Hµng göi b¸n.
+ TK 159 – Dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho.
- Ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú; lµ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n c¨n cø vµo kÕt
qu¶ kiÓm kª thùc tÕ ®Ó ph¶n ¸nh gi¸ trÞ tån kho cuèi kú cña vËt t, hµng hãa
trªn sæ kÕ to¸n tæng hîp vµ tõ ®ã tÝnh ra gi¸ trÞ cña hµng tån kho ®· xuÊt
trong kú theo c«ng thøc:
TrÞ gi¸ TrÞ gi¸ TrÞ gi¸ TrÞ gi¸
hµng = + hµng nhËp - hµng tån
hµng
xuÊt tån ®Çu trong kú cuèi kú
trong kú kú
Theo ph¬ng ph¸p nµy mäi sù t¨ng gi¶m gi¸ trÞ hµng tån kho kh«ng
®îc theo dâi trªn çc tµi kho¶n hµng tån kho, mµ chØ theo dâi qua çc tµi
kho¶n trung gian sau ®©y:
+ TK 611 – Mua hµng.

+ TK 631 – Gi¸ thµnh.

+ Tk 632 – Gi¸ vèn hµng b¸n.
Ngoµi çc nguyªn t¾c trªn ra, trong tõng trêng hîp cô thÓ nÕu xÐt thÊy
hµng tån kho ë cuèi niªn ®é kÕ to¸n cã kh¶ n¨ng bÞ gi¶m gi¸ so víi gi¸ thùc
tÕ ®· ghi sæ kÕ to¸n th× Doanh nghiÖp ®îc phÐp lËp dù phßng gi¶m gi¸
theo chÕ ®é quy ®Þnh.
3. Chøng tõ vµ sæ s¸ch cã liªn quan ®Õn chu tr×nh hµng tån kho
Chøng tõ KiÓm to¸n lµ nguån t liÖu s½n cã cung cÊp cho KiÓm to¸n
viªn. Chøng tõ KiÓm to¸n cã thÓ lµ çc tµi liÖu kÕ to¸n hoÆc còng cã thÓ
lµ tµi liÖu kh¸c. Trong chu tr×nh Hµng tån kho çc lo¹i chøng tõ KiÓm to¸n
thêng bao gåm:
- HÖ thèng sæ kÕ to¸n chi tiÕt cho HTK.
- Sù ¶nh hëng cña ph¬ng ph¸p kÕ to¸n hµng tån kho.
- HÖ thèng kÕ to¸n chi phÝ vµ t×nh gi¸ thµnh s¶n ph¶m.
- HÖ thång çc b¸o ço vµ sæ s¸ch liªn quan tíi chi phÝ tÝnh gi¸ thµnh
s¶n phÈm bao gåm çc b¸o ço s¶n xuÊt, b¸o ço s¶n phÈm háng kÓ c¶ b¸o
ço thiÖt h¹i do ngõng s¶n xuÊt.
- HÖ thèng sæ s¸ch kÕ to¸n chi phÝ: sæ çi, b¶ng ph©n bæ, b¸o ço
tæng hîp, nguyªn vËt liÖu, nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung..
4. Môc tiªu KiÓm to¸n
Môc tiªu hîp lý chung.
Môc tiªu hîp lý chung bao hµm viÖc xem xÐt, ®¸nh gi¸ tæng thÓ sè
tiÒn ghi trªn çc kho¶n môc trªn c¬ së cam kÕt chung vÒ tr¸ch nhiÖm cña
nhµ qu¶n lý vµ thùc hiÖn thu ®îc qu kh¶o s¸t thùc tÕ ë kh¸ch thÓ KiÓm
to¸n. Do ®ã ®¸nh gi¸ sù hîp lý chung híng tíi kh¶ n¨ng sai sãt cô thÓ cña çc
sè tiÒn trªn kho¶n môc ( theo gi¸ tr×nh KiÓm to¸n tµi chÝnh ). §èi víi chu
tr×nh hµng tån kho cã thÎ cô thÓ ho¸ kho vµ b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n hay Çc

sè d hµng tån kho trªn b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n vµ b¶ng liÖt kª hµng tån kho
lµ hîp lý.
Môc tiªu chung kh¸c
Trong môc tiªu chung kh¸c bao gåm: Môc tiªu hiÖu lùc, môc tiªu trän
vÑn, môc tiªu quyÒn vµ nghÜa vô, môc tiªu ®¸nh gi¸ vµ ph©n bæ, môc tiªu
chÝnh x¸c c¬ häc vµ môc tiªu ph©n lo¹i vµ tr×nh bµy. Çc môc tiªu nµy ®îc
cô thÓ ho¸ cho chu tr×nh Hµng tån kho:
- T©t c¶ hµng tån kho ghi trªn sæ ®Òu tån t¹i thùc tÕ vµo ngµy lËp
b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n ( hiÖu lùc ).
- Mäi hµng ho¸, tµi s¶n tån kho ®Òu bao hµm trong B¶ng c©n ®èi kÕ
to¸n (trän vÑn).
- Çc tµi s¶n ghi trong môc hµng tån kho thuéc quyÒn së h÷u cña ®¬n
vÞ vµ kh«ng thuéc tµi s¶n thÕ chÊp, cÇm cè hoÆc t¹m vay (QuyÒn vµ
nghÜa vô)
+ Gi¸ trÞ hµng tån kho phï hîp víi hiÖn vËt.
+ Gi¸ c¶ hµng ho¸ ®îc tÝnh theo gi¸ thùc tÕ. Çc lÇn ®iÒu chØnh
gi¸ ®îc ph¶n ¸nh ®óng vµ hµng ho¸ mÊt gi¸ ®îc ®iÒu chØnh ( ®Þnh gi¸ vµ
ph©n bæ ).
- Sè tæng céng çc kho¶n môc hµng tån kho (tÝnh chÝnh x¸c c¬ häc).
+ Ph©n lo¹i ®óng hµng tån kho theo çc nhãm: Nguyªn vËt liÖu,
c«ng tr×nh dë dang, thµnh phÈm vµ chi tiÕt theo quy ®Þnh.
+ ThuyÕt tr×nh râ çc hµng ho¸ cÇm cè, chuyÓn nhîng, t¹m göi hoÆc
gi÷ hé (Ph©n lo¹i vµ tr×nh bµy).
Çc môc tiªu ®îc cô thÓ ho¸ cho chu tr×nh KiÓm to¸n hµng tån kho ë
trªn ®îc gäi lµ çc môc tiªu KiÓm to¸n ®Æc thï. §èi víi mçi chu tr×nh KiÓm
to¸n cã çc môc tiªu ®Æc thï riªng, tuy nhiªn víi mçi vuéc KiÓm to¸n cô thÓ

th× môc tiªu riªng cña chu tr×nh Hµng tån kho cã thÓ lµ kh¸c nhau. V× vËy
c¨n cø vµo tõng trêng hîp cô thÓ mµ KiÓm to¸n viªn ®Þnh ra çc môc tiªu
KiÓm to¸n cô thÓ.
II: NéI DUNG KIÓM TO¸N CHU TR×NH hµng tån kho
TRONG KIÓM TO¸N B¸O ÇO TµI CHÝNh.
1. Çc ph¬ng ph¸p tiÕp cËn KiÓm to¸n ®èi víi chu tr×nh hµng tån kho.
Chu tr×nh hµng tån kho còng nh çc chu tr×nh kh¸c khi tiÕn hµnh
KiÓm to¸n thêng cã hai çch tiÕp cËn:
Sö dông çc thö nghiÖm tu©n thñ
Sö dông çc thö nghiÖm c¬ b¶n
Thö nghiÖm tu©n thñ ( thö nghiÖm kiÓm so¸t ): Lµ lo¹i thö nghiÖm
®Ó thu thËp b»ng chøng KiÓm to¸n chøng minh r»ng hÖ thèng kiÓm so¸t
néi bé ho¹t ®éng h÷u hiÖu. Sè lîng çc thö nghiÖm tu©n thñ dùa vµo viÖc
®¸nh gi¸ rñi ro KiÓm to¸n.
Thö nghiÖm c¬ b¶n: Lµ lo¹i thö nghiÖm ®îc thiÕt kÕ nh»m thu thËp
çc b»ng chøng vÒ sù hoµn chØnh, chÝnh s¸c vµ hiÖu lùc cña çc d÷ liÖu
do hÖ thèng kÕ to¸n sö lý. Thö nghiÖm c¬ b¶n thêng ®îc sö dông víi sè lîng
lín khi rñi ro kiÓm so¸t cña chu tr×nh ®ã ®îc ®¸nh gi¸ lµ cao.
2. KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho
Mçi mét cuéc KiÓm to¸n dï to hay nhá ®¬n gi¶n hay phøc t¹p th× quy
tr×nh KiÓm to¸n thêng tu©n thñ theo tr×nh tù chung. Chu tr×nh KiÓm to¸n
mua hµng vµ thanh to¸n ®îc tiÕn hµnh qua ba bíc:
Bíc 1: LËp kÕ ho¹ch KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho
Bíc 2. Thùc hiÖn KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho
Bíc 3. KÕt thóc KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho
2.1. LËp kÕ ho¹ch KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho

LËp kÕ ho¹ch KiÓm to¸n lµ kh©u ®Çu tiªn vµ rÊt quan träng trong
c«ng viÖc cña KiÓm to¸n v× nã cã ý nghÜa ®Þnh híng cho toµn bé ho¹t
®éng sau nµy. Nã t¹o ®iÒu kiÖn ph¸p lý còng nh çc ®iÒu kiÖn kh¸c cÇn
thiÕt cho KiÓm to¸n. Môc ®Ých giai ®o¹n nµy lµ x©y dùng kÕ ho¹ch
KiÓm to¸n chung vµ ph¬ng ph¸p KiÓm to¸n cô thÓ phï hîp víi ph¹m vi, b¶n
chÊt, thêi gian cña quy tr×nh KiÓm to¸n sÏ thùc hiÖn.
Theo chuÈn mùc KiÓm to¸n viÖt nam sè 300, lËp kÕ ho¹ch KiÓm
to¸n th× “ KiÓm to¸n viªn vµ C«ng ty KiÓm to¸n ph¶i lËp kÕ ho¹ch KiÓm
to¸n trong ®ã m« t¶ ph¹m vi dù kiÕn vµ çch thøc tiÕn hµnh c«ng viÖc
KiÓm to¸n. KÕ ho¹ch KiÓm to¸n ph¶i ®Çy ®ñ, chi tiÕt lµm c¬ së ®Ó lµm
ch¬ng tr×nh KiÓm to¸n ’’. §èi víi chu tr×nh hµng tån kho, môc ®Ých cña
giai ®o¹n nµy lµ ph¶i x©y dùng mét chiÕn lîc KiÓm to¸n vµ ph¬ng ph¸p
KiÓm to¸n cô thÓ phï hîp víi b¶n chÊt, thêi gian vµ ph¹m vi cña çc thñ tôc
KiÓm to¸n sÏ ¸p dông khi KiÓm to¸n chu tr×nh nµy.
LËp kÕ ho¹ch KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho gåm çc bíc sau:
B 1: ChuÈn bÞ kÕ ho¹ch KiÓm to¸n
B 2: Thu thËp th«ng tin vÒ kh¸ch hµng vµ thùc hiÖn çc thñ tôc ph©n
tÝch
B 3: §¸nh gi¸ tÝnh träng yÕu vµ rñi ro KiÓm to¸n
B 4: T×m hiÓu hÖ thèng KSNB vµ ®¸nh gi¸ rñi ro KiÓm to¸n
B 5: LËp kÕ ho¹ch KiÓm to¸n toµn diÖn vµ so¹n th¶o ch¬ng tr×nh
KiÓm to¸n
B 1: ChuÈn bÞ kÕ ho¹ch KiÓm to¸n
§¸nh gi¸ kh¶ n¨ng chÊp nhËn KiÓm to¸n
§Ó chÊp nhËn lêi mêi KiÓm to¸n ph¶i c¨n cø vµo kh¶ n¨ng cña C«ng
ty vµ çc ®iÒu kiÖn cña kh¸ch hµng. Trong giai ®o¹n nµy KiÓm to¸n viªn

ph¶i ®¸nh gi¸ rñi ro cã thÓ gÆp ph¶i khi tiÕn hµnh KiÓm to¸n chu tr×nh
hµng tån kho cña Doanh nghiÖp sau ®ã kÕt hîp víi viÖc ®¸nh gi¸ çc chu
tr×nh kh¸c ®Ó ®a ra quyÕt ®Þnh cã chÊp nhËn KiÓm to¸n cho Doanh
nghiÖp kh«ng.
NhËn diÖn çc ký do KiÓm to¸n cña C«ng ty kh¸ch hµng
Sau khi chÊp nhËn KiÓm to¸n, C«ng ty KiÓm to¸n tiÕn hµnh xem
xÐt çc lý do KiÓm to¸n cña kh¸ch hµng ®Ó tõ ®ã tiÕn hµnh x¸c ®Þnh sè
lîng b»ng chøng KiÓm to¸n cÇn thu thËp vµ çc møc ®é chÝnh x¸c cña çc
ý kiÕn mµ KiÓm to¸n viªn ®a ra trong b¸o ço KiÓm to¸n.
Lùa chän ®éi ngò nh©n viªn thùc hiÖn kiÓm to¸n
Th«ng qua viÖc nhËn diÖn çc lý do KiÓm to¸n cña kh¸ch hµng,
C«ng ty KiÓm to¸n íc lîng ®îc quy m« phøc t¹p cña cuéc KiÓm to¸n tõ ®ã
lùa chän ®éi ngò nh©n viªn thÝch hîp ®Ó thùc hiÖn KiÓm to¸n. C«ng ty
KiÓm to¸n sÏ lùa chän nhng nh©n viªn KiÓm to¸n cã nhiÒu kinh nghiÖm
trong KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho ®Ó KiÓm to¸n chu tr×nh nµy. Sè
lîng vµ tr×nh ®é cña çc KiÓm to¸n viªn phô thuéc vµo tÝnh phøc t¹p vµ
møc rñi ro cña chu tr×nh.
Hîp ®ång KiÓm to¸n
C«ng viÖc kÝ kÕt hîp ®ång KiÓm to¸n lµ giai ®o¹n cuèi cïng cña
giai ®o¹n nµy, ghi râ tr¸ch nhiÖm vÒ quyÒn lîi vµ nghÜa vô çc bªn. Nh÷ng
néi dung chñ yÕu cña hîp ®ång KiÓm to¸n b¸o gåm:
Môc ®Ých vµ ph¹m vi KiÓm to¸n
Tr¸ch nhiÖm cña ban gi¸m ®èc C«ng ty kh¸ch hµng vµ çc KiÓm to¸n
viªn
H×nh thøc th«ng b¸o kÕt qu¶ kiÓn to¸n
Thêi gian tiÕn hµnh cuéc kiÓm to¸n

C¨n cø tÝnh gi¸ phÝ cuéc KiÓm to¸n vµ h×nh thøc thanh to¸n
B2: Thu thËp th«ng tin vÒ kh¸ch hµng
KiÓm to¸n viªn thu thËp th«ng tin ®èi víi phÇn hµnh KiÓm to¸n mµ
m×nh ®¶m nhËn. Trong giai ®o¹n nµy KiÓm to¸n viªn t×m hiÓu çc mÆt
ho¹t ®éng kinh doanh cña kh¸ch hµng vµ çc quy tr×nh mang tÝnh ph¸p lý
cã ¶nh hëng ®Õn çc mÆt ho¹t ®éng kinh doanh nµy tõ ®ã ¶nh hëng ®Õn
phÇn hµnh KiÓm to¸n cña m×nh.
Çc th«ng tin c¬ së
T×m hiÓu ngµnh nghÒ vµ ho¹t ®éng kinh doanh cña kh¸ch hµng.
Theo chuÈn mùc KiÓm to¸n sè 300, lËp kÕ ho¹ch KiÓm to¸n quy
®Þnh KiÓm to¸n viªn ph¶i t×m hiÓu ngµnh nghÒ vµ ho¹t ®éng kinh doanh
cña kh¸ch hµng. ViÖc t×m hiÓu ngµnh nghÒ ho¹t ®éng kinh doanh cña
kh¸ch hµng gióp KiÓm to¸n viªn nhËn ®Þnh vÒ chñng lo¹i hµng ho¸ mµ
Doanh nghiÖp mua vµo còng nh çch thøc thanh to¸n vµ môc ®Ých sö dông
®èi víi tõng lo¹i hµng ho¸ cã ®óng môc ®Ých cam kÕt b»ng v¨n b¶n kh«ng.
Ngoµi ra viÖc t×m hiÓu ngµnh nghÒ kinh doanh cña kh¸ch hµng còng cho
KiÓm to¸n viªn biÕt ®îc çch tæ chøc hÖ thèng kÕ to¸n vµ çc nguyªn t¾c
kÕ to¸n ®Æc thï cña ngµnh nghÒ nµy.
- Xem xÐt l¹i kÕt qu¶ cuéc KiÓm to¸n n¨m tríc vµ hå s¬ KiÓm to¸n
chung.
ViÖc xem xÐt l¹i nµy gióp cho kiÓm to¸n viªn x¸c ®Þnh vµ khoanh
vïng çc kho¶n môc chøa ®ùng rñi ro cao trong chu tr×nh, nh÷ng bíc mµ ë
®ã hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé yÕu.
- Tham quan nhµ xëng
C«ng viÖc nµy sÏ cung cÊp cho KiÓm to¸n viªn nh÷ng ®iÒu m¾t
thÊy tai nghe vÒ quy tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña kh¸ch hµng, gióp
KiÓm to¸n viªn ®¸nh gi¸ t×nh tr¹ng b¶o qu¶n, nhËp vµ xuÊt hµng ho¸ tõ ®ã

®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng cña bé phËn mua hµng vµ nh÷ng gian lËn sai sãt cã thÓ
x¶y ra trong qu¸ tr×nh mua hµng.
- NhËn diÖn çc bªn h÷u quan
Trong qu¸ tr×nh KiÓm to¸n chu tr×nh mua hµng vµ thanh to¸n çc bªn
h÷ quan mµ kiÓm to¸n viªn quan t©m chñ yÕu lµ cung cÊp, ®¹i lý, çc tæ
chøc ¶nh hëng ®Õn quyÕt ®Þnh mua cña C«ng ty kh¸ch hµng. ViÖc nhËn
diÖn çc bªn h÷u quan sÏ gióp cho KiÓm to¸n viªn trong qu¸ tr×nh thu thËp
b»ng chøng KiÓm to¸n cã nhiÒu thuËn lîi h¬n.
- Dù kiÕn nhu cÇu chuyªn gia bªn ngoµi
Trong trêng hîp ph¶i gi¸m ®Þnh gi¸ trÞ cña nh÷ng hµng ho¸ mµ
Doanh nghiÖp mua vµo nÕu trong nhãm KiÓm to¸n kh«ng cã ai cã kh¶ n¨ng
gi¸m ®Þnh th× hä ph¶i dïng nh÷ng chuyªn gia trong çc lÜnh vùc trªn.
Çc th«ng tin vÒ nghÜa vô ph¸p lý cña kh¸ch hµng
ViÖc thu thËp th«ng tin vÒ nghÜa vô ph¸p lý cña kh¸ch hµng sÏ gióp
cho KiÓm to¸n viªn n¾m b¾t ®îc çc quy tr×nh mang tÝnh ph¸p lý cã ¶nh
hëng ®Õn chu tr×nh hµng tånkho. Nh÷ng th«ng tin nµy ®îc thu thËp trong
qu¸ tr×nh tiÕp xóc víi ban gi¸m ®èc cña C«ng ty kh¸ch hµng gåm çc lo¹i
sau:
GiÊy phÐp thµnh lËp ®iÒu lÖ cña C«ng ty.
Çc b¸o ço tµi chÝnh, b¸o ço KiÓm to¸n, thanh tra hoÆc kiÓm tra
cña çc n¨m hiªn hµnh hoÆc trong vµi n¨m tríc.
Biªn b¶n çc cuéc häp cæ ®«ng, héi ®ång qu¶n trÞ vµ ban gi¸m ®èc.
Çc hîp ®ång cam kÕt quan träng.
Thùc hiÖn çc thñ tôc ph©n tÝch
Sau khi thu thËp çc th«ng tin c¬ së vµ th«ng tin vÒ nghÜa vô ph¸p lý
cña kh¸ch hµng, KiÓm to¸n viªn thùc hiÖn çc thñ tôc ph©n tÝch ®èi víi çc

th«ng tin ®· thu thËp ®îc ®Ó hç trî cho viÖc lËp kÕ ho¹ch vÒ b¶n chÊt,
thêi gian vµ néi dung çc thñ tôc KiÓm to¸n sÏ ®îc sö dông ®Ó thu thËp
b»ng chøng KiÓm to¸n. Gåm:
Ph©n tÝch ngang: So s¸nh sè d tµi kho¶n n¨m nay so víi n¨m tríc, ®èi
chiÕu chªn lÖch n¨m nay t¨ng hay gi¶m so víi n¨m tríc ®Ó t×m ra nh÷ng
®iÒu kh«ng hîp lý.
Ph©n tÝch däc: So s¸nh tû lÖ chi phÝ cña C«ng ty kh¸ch hµng víi çc
C«ng ty kh¸c trong ngµnh, so s¸nh tû lÖ nµy qua çc n¨m ®Ó ®¸nh gi¸ tÝnh
hîp lý. X¸c ®Þnh hÖ sè vßng quay cña hµng tån kho ®Ó x¸c ®inh chÊt l-
îng, tÝnh kÞp thêi, tÝnh lçi thêi cña hµng ho¸ mua vµo.
B3: §¸nh gi¸ tÝnh träng yÕu vµ rñi ro KiÓm to¸n
§¸nh gi¸ tÝnh träng yÕu
Mét sai sãt cã quy m« cã thÓ träng yÕu víi C«ng ty nµy nhng kh«ng
träng yÕu víi C«ng ty kh¸c. Do ®ã viÖc íc lîng träng yÕu phÇn lín phô
thuéc vµo kinh nghiÖm cña KiÓm to¸n viªn. Th«ng thêng viÖc ®¸nh gi¸
tÝnh träng yÕu gåm hai bíc c¬ b¶n:
Bíc 1: ¦íc lîng ban ®Çu vÒ tÝnh träng yÕu
Bíc 2: Ph©n bæ íc lîng ban ®Çu vÒ tÝnh träng yÕu cho çc kho¶n
môc KiÓm to¸n.
Trong giai ®o¹n nµy KiÓm to¸n viªn cÇn íc l¬ng møc träng yÕu cho
toµn bé chu tr×nh sau ®ã ph©n bæ møc räng yÕu cho tõng nhãm nghiÖp
vô.
§¸nh gi¸ rñi ro
Theo chuÈn mùc sè 400 rñi ro KiÓm to¸n lµ rñi ro KiÓm to¸n viªn vµ
C«ng ty KiÓm to¸n ®a ra ý kiÕn nhËn xÐt kh«ng thÝch hîp khi b¸o ço tµi
chÝnh ®· ®îc KiÓm to¸n cßn cã nh÷ng sai sãt träng yÕu. Trong giai ®o¹n

lËp kÕ ho¹ch KiÓm to¸n, KiÓm to¸n viªn ph¶i x¸c ®Þnh rñi ro KiÓm to¸n
mong muèn cho toµn bé BCTC ®îc KiÓm to¸n th«ng qua viÖc ®¸nh gi¸ ba
bé phËn.
- Rñi ro tiÒm tµng.
§Ó ®¸nh gi¸ rñi ro tiÒm tµng KiÓm to¸n viªn cã thÓ dùa vµo çc yÕu
tè nh b¶n chÊt kinh doanh cña kh¸ch hµng, tÝnh liªm chÝnh cña ban gi¸m
®èc, kÕt qu¶ cña çc cuéc KiÓm to¸n lÇn tríc, çc nghiÖp vô kinh tÕ kh«ng
thêng xuyªn, çc íc tÝnh kÕ to¸n, çc hîp ®ång KiÓm to¸n lÇn ®Çu vµ dµi
h¹n, quy m« sè d tµi kho¶n.
- Rñi ro kiÓm so¸t.
Kh¶ n¨ng gian lËn, sai sãt cña hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé. Rñi ro kiÓm
so¸t cµng lín cã nghÜa lµ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé cµng yÕu kÕm vµ ngîc
l¹i. ViÖc ®¸nh gi¸ rñi ro trªn th«ng qua viÖc ®¸nh gi¸ hÖ thèng kiÓm so¸t
néi bé.
- Rñi ro ph¸t hiÖn.
Kh¶ n¨ng x¶y ra çc sai sãt hoÆc gian lËn trªn b¸o ço tµi chÝnh mµ
kh«ng ng¨n ®îc hay ph¸t hiÖn bëi hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé vµ còng kh«ng
®îc kiÓm to¸n viªn ph¸t hiÖn trong qu¸ tr×nh KiÓm to¸n. ViÖc ®¸nh gi¸ rñi
ro ph¸t hiÖn phô thuéc vµo viÖc ®¸nh gi¸ rñi ro tiÒm tµng, rñi ro kiÓm so¸t
vµ kh¶ n¨ng chuyªn m«n cña KiÓm to¸n viªn.
KiÓm to¸n viªn ph¶i dùa vµo ®¸nh gi¸ møc ®é rñi ro tiÒm tµng ®Ó
x¸c ®Þnh néi dung, lÞch tr×nh vµ ph¹m vi thö nghiÖm c¬ b¶n ®Ó gi¶m rñi
ro ph¸t hiÖn vµ rñi ro KiÓm to¸n ®Õn møc cã thÓ chÊp nhËn ®îc.
B4: T×m hiÓu hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé vµ ®¸nh gi¸ rñi ro kiÓm
so¸t
Trong giai ®o¹n nµy KiÓm to¸n viªn ph¶i xem xÐt çc yÕu tè cña hÖ
thèng kiÓm so¸t néi bé nh m«i trêng kiÓm so¸t, thñ tôc kiÓm so¸t, hÖ thèng

kÕ to¸n vµ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé mµ träng t©m lµ çc thñ tôc kiÓm
so¸t ®îc ¸p dông trong chu trÝnh hµng tån kho vÒ mÆt thiÕt kÕ vµ tÝnh
kh¶ thi cña çc thñ tôc kiÓm so¸t ®ã.
- M«i trêng kiÓm so¸t
Bao gåm toµn bé nh©n tè bªn trong vµ bªn ngoµi cã tÝnh t¸c ®éng tíi
viÖc thiÕt kÕ, ho¹t ®éng vµ sö lý d÷ liÖu cña çc lo¹i h×nh kiÓm so¸t néi
bé. §Ó ®¹t sù hiÓu biÕt vÒ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé ®èi víi hµng tån kho,
KiÓm to¸n viªn cÇn xem xÐt çc nh©n tè trong m«i trêng kiÓm so¸t bao
gåm:
+ §Æc thï vÒ qu¶n lý: §Æc thï vÒ qu¶n lý ®Ò cËp tíi çc quan ®iÓm
kh¸c nhau trong ®iÒu hµnh ho¹t ®éng Doanh nghiÖp cña nhµ qu¶n lý ¶nh
hëng trùc tiÕp ®Õn chÝnh s¸ch chÕ ®é quy ®Þnh vµ çch thøc tæ chøc
kiÓm tra kiÓm so¸t trong Doanh nghiÖp nãi chung vµ hµngtån kho nãi
riªng.
+ C¬ cÊu tæ chøc: §Ó thùc hiªn bíc c«ng viÖc nµy víi hµng tån kho
KiÓm to¸n viªn cÇn t×m hiÓu çc thñ tôc vµ çc quy ®Þnh ®èi víi çc chøc
n¨ng mua hµng, nhËn hµng, lu tr÷ hµng, xuÊt hµng. còng nh viÖc kiÓm
so¸t ®èi víi s¶n xuÊt, ®«ng thêi ph¶i t×m hiÓu vÒ hÖ thèng kiÓm so¸t vËt
chÊt ®èi víi hµng tån kho nh kho tµng, bÕn b·i, nhµ xëng vµ çc ®iÒu kiÖn
kü thuËt kh¸c. BÊt kú sù thiÕu so¸t nµo vÒ ph¬ng tiÖn cÊt tr÷ vÒ dÞch vô
b¶o vÖ hoÆc vÒ kiÓm so¸t vËt chÊt kh¸c ®Òu cã thÓ dÉn tíi mÊt m¸t
hµng tån kho do ch¸y næ hoÆc do mÊt trém, tÊt c¶ cÊp qu¶n lý quan t©m.
Thªm n÷a çc KiÓm to¸n viªn cã thÓ tiÕn hµnh pháng vÊn cu·ng nh quan s¸t
çc ho¹t ®éng cña hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé. HÖ thèng kÕ to¸n hµng tån
kho cã ®îc theo dâi tõng lo¹i kh«ng, hµng tån kho cã ®îc ®¸nh dÊu theo mét
d·y sè ®îc x©y dùng kh«ng.
+ChÝnh s¸ch nh©n sù: KiÓm to¸n viªn tiÕn hµnh pháng vÊn vÒ
chÝnh s¸ch nh©n sù ®èi víi c«ngt¸c ghi chÐp, c«ng t¸c qu¶n lý hµng tån

kho, thùc hiÖn ®¸nh gi¸ ®iÒu tra vÒ tr×nh ®é nghiÖp vô, tÝnh trung thùc
vµ t çch cña thñ kho, nh©n viªn thu mua, kÕ to¸n hµng tån kho còng nh xù
ph©n ly tr¸ch nhiÖm gi÷a çc bé phËn ç nh©n trong viÖc thu mua, h¹ch
to¸n vµ b¶o qu¶n hµng tån kho.
+ C«ng t¸c kÕ ho¹ch: KiÓm to¸n viªn cÇn kiÓm tra çc dù to¸n vÒ
nguyªn vËt liÖu, kÕ ho¹ch s¶n xuÊt do Doanh nghiÖp lËp ®Çu kú vµ ®èi
chiÕu víi kÕ ho¹ch s¶n xuÊt do Doanh nghiÖp lËp ®Çu kú vµ ®èi chiÕu
víi kÕ ho¹ch s¶n xuÊt, dù to¸n kú tríc còng nh t×nh h×nh thùc tÕ s¶n xuÊt
kú tríc ®Ó kh¼ng ®Þnh tÝnh khoa häc vµ nghiªm tóc trong viÖc x©y dùng
kÕ ho¹ch, dù to¸n vÒ hµng tån kho cña Doanh nghiÖp.
- HÖ thèng kÕ to¸n hµng tån kho.
Bao gåm hÖ thån chøng tõ, hÖ thèng s« s¸ch, hÖ thèng tµi kho¶n kÕ
to¸n vµ hÖ thèng b¶ng tæng hîp, c©n ®èi kÕ to¸n. Trong ®ã qua tr×nh lËp
vµ lu©n chuyÓn chøng tõ ®ãng vai trß quan träng trong c«ng t¸c kiÓm so¸t
néi bé cña Doanh nghiÖp. §Ó t×m hiÓu vÒ hÖ thèng kÕ to¸n hµng tån kho
cña d¬n vÞ ®îc KiÓm to¸n, KiÓm to¸n viªn cÇn t×m hiÓu qua çc c©u hái
sau:
. HÖ thèng kÕ to¸n hµng tån kho cã thÓ cã ®îc theo dâi chi tiÕt cho
tõng lo¹i hµng tån kho hay kh«ng.
. HÖ thèng sæ s¸ch kÕ to¸n cã ®îc ®èi chiÕu Ýt nhÊt mét lÇn víi kÕt
qu¶ kiÓm kª hµng tån kho trong n¨m kh«ng.
. Sù kh¸c biÖt gi÷a sè thùc tÕ kiÓm kª víi sæ s¸ch khi ®îc ph¸t hiÖn cã
®îc gi¶i quyÕt kÞp thêi hay kh«ng.
Ngoµi ra kiÓm toan viªn cÇn kiÓm tra çc phiÕu yªu cÇu mua hµng,
®¬n ®Æt mua hµng, phiÕu yªu cÇu sö dông mua hµng ho¸, phiÕu vËn
chuyÓn hµng, phiÕu nhËp kho, phiÕu xuÊtkho vµ çc sæ s¸ch kÕ to¸n vÒ
hµng tån kho vµ chi phÝ.Çc thñ tôc nµy sÏ gióp KiÓm to¸n viªn cã ®îc çc

b»ng chøng ®Ó ®¸nh gi¸ rñi ro kiÓm so¸t ®èi víi çc c¬ së dÉn liÖu vÒ
hµng tån kho lµ nhá h¬n møc cùc ®¹i.
- Çc thñ tôc kiÓm so¸t.
KiÓm to¸n viªn t×m hiÓu thñ tôc kiÓm so¸t trong ®¬n vÞ cã dùa trªn
ba nguyªn t¾c c¬ b¶n: Ph©n c«ng ph©n nhiÖm, BÊt kiªm nhiÖm, Uû
quyÒn phª chuÈn.
+ KiÓm to¸n viªn ph¶i kiÓm tra viªc ph©n chia tr¸ch nhiÖm trong
viÖc thùc hiÖn chøc n¨ng cña chu tr×nh, ai lµ ngêi thùc hiÖn chøc n¨ng ®ã.
+ Cã tån t¹i mét phßng thu mua hµng ®éc lËp chuyªn thùc hiÖn tr¸ch
nhiÖm mua tÊt c¶ nguyªn vËt liÖu, c«ng cô dông cô hµng ho¸ kh«ng.
+ Cã b¶o ®¶m sù phª duyÖt trong xuÊt dïng hµng tån kho kh«ng.
- KiÓm to¸n néi bé
KiÓm to¸n néi bé lµ bé phËn ®éc lËp ®îc thiÕt lËp trong ®¬n vÞ
tiÕn hµnh c«ng viÖc kiÓm tra vµ ®¸nh gia çc ho¹t ®éng phôc vô yªu cÇu
qu¶n trÞ néi bé ®¬n vÞ.
+ KiÓm to¸n viªn ph¶i t×m hiÓu xem kh¸ch hµng cã hay khong cã sù
tån t¹i cña bé phËn KiÓm to¸n néi bé vµ bé phËn KiÓm to¸n néi bé nµy thùc
tÕ cã ho¹t ®éng hay kh«ng, bé phËn KiÓm to¸n néi bé trùc thuéc ai, ph¹m vi
quyÒn h¹n cña nã nh thÕ nµo.
+ Çc nh©n viªn trong bé phËn KiÓm to¸n néi bé cã ®¶m b¶o vÒ n¨ng
lùc chuyªn m«n còng nh phÈm chÊt ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp hay kh«ng.
+ Bé phËn nµy tiÕn hµnh kiÓm tra ®èi víi çc ho¹t ®éng liªn quan
®Õn hµng tån kho nh thÕ nµo, nã cã ®¶m b¶o chøc n¨ng kiÓm tra ®¸nh gi¸
vµ gi¸m s¸t thÝch hîp hiÖu qu¶ cña hÖ thèng kÕ to¸n vµ kiÓm so¸t néi bé
víi hµng tån kho hay kh«ng.

- Quy tr×nh ®¸nh gi¸ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé ®îc tiÕn hµnh qua
çc bíc sau.
+ Thu thËp hiÓu biÕt vÒ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé.
KiÓm to¸n viªn tiÕn hµnh kiÓm tra kho b·i, pháng vÊn nh÷ng ngêi
trùc tiÕp qu¶n lý kho b·i, pháng vÊn ban gi¸m ®èc, t×m hiÓu çc thñ tôc
nhËp xuÊt hµng, quy tr×nh s¶n xuÊt s¸n phÈm cña ®¬n vÞ, pháng vÊn
nh©n viªn kÕ to¸n vÒ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n hµng tån kho, sæ s¸ch kÕ to¸n
hµng tån kho bao gåm c¶ sæ chi tiÕt, sæ tæng hîp, çc thñ tôc liªn quan ®Õn
viÖc kiÓm tra vËt chÊt hµng tån kho, pháng vÊn nh©n viªn tham gia kiÓm
kª.
KiÓm to¸n viªn sö dông çc b¶ng c©u hái, b¶ng têng thuËt ®èi víi ho¹t
®éng kiÕm so¸t cña ®¬n vÞ kh¸ch hµng, KiÓm to¸n viªn sÏ thu thËp ®îc çc
b»ng chøng ®Ó da ra ®¸nh gi¸ rñi ro kiÓm so¸t ®èi víi c¬ së dÉn liÖu vÒ
hµng tån kho.
+ §¸nh gi¸ ban ®Çu vÒ rñi ro kiÓm so¸t.
KiÓm to¸n viªn tiÕn hµnh çc c«ng viÖc sau:
. NhËn diÖn çc môc tiªu kiÓm so¸t
. NhËn diÖn çc qu¸ tr×nh kiÓm so¸t ®Æc thï
. NhËn diÖn vµ ®¸nh gi¸ nhîc ®iÓm cña HTKSNB
. §¸nh gi¸ rñi ro kiÓm so¸t
C¨n cø trªn b¶ng ®¸nh gi¸ hÖ HTKSNB KiÓm to¸n viªn sÏ tiÕn hµnh
thiÕt kÕ l¹i çc thö nghiÖm c¬ b¶n trªn çc sè d vµ çc nghiÖp vô trong
phÇn thùc hiÖn KiÓm to¸n.
B5: LËp kÕ ho¹ch KiÓm to¸n toµn diÖn va thiÕt kÕ ch¬ng tr×nh
KiÓm to¸n

Sau khi cã nh÷ng hiÓu biÕt vÒ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé cña ®¬n
vÞ kh¸ch hµng ®· x¸c ®Þnh ®îc møc träng yÕu vµ rñi ro KiÓm to¸n viªn sÏ
®¸nh gi¸ tæng thÓ ho¹t ®éng cña ®¬n vÞ , ph©n tÝch triÓn khai kÕ ho¹ch
vµ so¹n th¶o ch¬ng tr×nh KiÓm to¸n cho chui tr×nh. Trong thùc tiÔn KiÓm
to¸n çc KiÓm to¸n viªn thêng c¨n cø vµo çc rñi ro tiÒm tµng vµ çc rñi ro
kiÓm so¸t ®Ó thiÕt kÕ ch¬ng tr×nh KiÓm to¸n cho chu tr×nh.
Thùc chÊt cña viÖc so¹n th¶o ch¬ng tr×nh KiÓm to¸n lµ viÖc thiÕt
kÕ çc thö nghiÖm kiÓm so¸t vµ thö nghiªm c¬ b¶n víi bèn néi dung chÝnh
lµ : X¸c ®Þnh thñ tôc KiÓm to¸n, quy m« chän mÉu, kho¶n môc ®îc chän
vµ thêi gian thùc hiÖn.
- ThiÕt kÕ çc thö nghiÖm tu©n thñ: Dïng ®Ó thu thËp b»ng chøng
vµ kh¶ n¨ng ng¨n chÆn çc sai ph¹m cña kiÓm so¸t néi bé thùc hiÖn th«ng
qua tr¾c nghiÖm ®¹t yªu cÇu lµ:
Tr¾c nghiÖm ®¹t yªu cÇu kh«ng ®Ó l¹i dÊu vÕt: KiÓm to¸n viªn cÇn
quan s¸t nh÷ng ngêi cã tr¸ch nhiÖm trong ®¬n vÞ vÒ çc biÖn ph¸p kiÓm
so¸t ¸p dông cho çc nghiÖp vô trong chu tr×nh.
Tr¾c nghiÖm ®¹t yªu cÇu ®Ó l¹i dÊu vÕt: KiÓm to¸n viªn tiÕn hµnh
kiÓm tra chi tiÕt hÖ thèng chøng tõ, kiÓm tra ch÷ ký t¾t trªn çc ho¸ ®¬n
mua hµng, çc phiÕu chi…nh»m thu thËp b»ng chøng KiÓm to¸n vÒ ho¹t
®éng h÷u hiÖu cña hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé víi chu tr×nh hµng tån kho.
- ThiÕt kÕ çc thö nghiÖm c¬ b¶n trong chu tr×nh hµng tån kho.
C¨n cø vµo çc b»ng chøng thu thËp ®îc qua çc thö nghiÖm tu©n thñ
nh trªn, KTV ®¸nh gi¸ l¹i rñi ro kiÓm so¸t vµ sau ®ã thiÕt kÕ çc thö
nghiÖm c¬ b¶n cho chu tr×nh hµng tån kho th«ng qua çc lo¹i tr¾c nghiÖm
chÝnh: Tr¾c nghiÖm ®é v÷ng ch·i vµ tr¾c nghiÖm trùc tiÕp sè d.
Tr¾c nghiªm ®é v÷ng ch·i: KiÓm to¸n viªn xem xÐt çc ho¸ ®¬n
chøng tõ, phiÕu nhËp kho…®Ó kiÓm tra tÝnh hîp ph¸p vµ hîp lý cñac

chóng xem cã sù phª duyÖt kh«ng, gi¸ trÞ , sè lîng víi sè tiªn cã khíp nhau
kh«ng. KiÓm to¸n viªn còng ®èi chiÕu víi sæ chi tiÕt çc kho¶n ph¶i tr¶,
nhËt ký vµ çc chøng tõ liªn quan ë trªn ®Ó kiÓm tra tÝnh ®óng ®¾n cña
çc con sè ghi sæ.
Tr¾c nghiÖm ph©n tÝch: KiÓm to¸n viªn thêng sö dông çc tr¾c
nghiÖm ph©n tÝch lµ:
So s¸nh sè hµng cña n¨m tríc víi n¨m nay hoÆc víi kÕ ho¹ch cung øng.
So s¸nh çc tû suÊt víi nhau vµ víi çc n¨m tríc.
Tr¾c nghiÖm trùc tiÕp sè d: KiÓm to¸n viªn thêng tiÕn hµnh kiÓm kª
vËt chÊt hµng tån kho ®èi chiÕu víi çc sè liÖu trªn sæ s¸ch. Sè lîng tr¾c
nghiÖm trùc tiÕp sè d cÇn thùc hiÖn tuú thuéc vµo kÕt qu¶ tr¾c nghiÖm
®é vòng ch·i vµ tr¾c nghiÖm ph©n tÝch.
2.2. Thùc hiÖn KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho
Lµ viÖc cô thÓ ho¸ ch¬ng tr×nh KiÓm to¸n ®· thiÕt kÕ trong qu¸
tr×nh lËp kÕ ho¹ch KiÓm to¸n. §©y lµ qu¸ tr×nh sö dông çc ph¬ng ph¸p kü
thuËt cña KiÓm to¸n thÝch øng víi ®èi tîng KiÓm to¸n ®Ó thu thËp b»ng
chøng KiÓm to¸n mét çch ®Çy ®ñ vµ tin cËy nh»m ®a ra nhòng ý kiÕn
x¸c thùc vÒ møc ®é trung thùc vµ hîp lý cña BCTC. Sö dông çc tr¾c
nghiÖm vµo x¸c minh çc th«ng tin tµi chÝnh, sù kÕt hîp gi÷a çc tr¾c
nghiÖm phô thuéc vµo kÕt qu¶ ®¸nh gi¸ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé, KiÓm
to¸n viªn ph¶i xem xÐt ®¸nh gi¸ møc ®é tin cËy cña hÖ thèng kiÓm so¸t néi
bé ®Ó sö dông lo¹i vµ quy moo tr¾c nghiÖm cho phï hîp víi c«ng c«ng
viÖc. NÕu ®¸nh gi¸ ban ®Çu vÒ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé lµ cã hiÖu lùc
th× KiÓm to¸n viªn thùc hiÖn tr¾c nghiÖm ®¹t yªu cÇu vµ thùc hiÖn Ýt
h¬n tr¾c nghiÖm ®é v÷ng ch·i. NÕu hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé ®îc ®¸nh
gi¸ lµ kh«ng cã hiÖu lùc th× KiÓm to¸n viªn sÏ ¸p dông tr¾c nghiÖm ®é
v÷ng ch·i víi quy m« lín . Quy m« tr¾c nghiÖm, tr×nh tù sö dông vµ çch

kÕt hîp çc tr¾c nghiÖm phô thuéc vµo kinh nghiÖm vµ kh¶ n¨ng ph¸n
®o¸n suy xÐt b¶n chÊt sai ph¹m cña KiÓm to¸n viªn.. Chu tr×nh hµng tån
kho sö dông kÕt hîp c¶ ba lo¹i tr¾c nghiÖm v× ®©y lµ chu tr×nh phøc t¹p
vµ cã kh¶ n¨ng sai ph¹m cao.
Sè lîng nghiÖp vô ph¸t sinh trong chu tr×nh hang tån kho lµ rÊt lín vµ
KiÓm to¸n viªn kh«ng thÓ cø xem xÐt hÕt çc nghiÖp vô ®Î t×m ra sai
ph¹m ®îc, mÆt kh¸c cho dï cã lµm ®iÒu nµy th× kh¶ n¨ng x¶y ra rñi ro
KiÓm to¸n lµ vÉn tån t¹i. Bëi vËy mét c«ng viÖc cÇn thiÕt ph¶i thùc hiÖn
tríc lµ tiÕn hµnh chän mÉu nghiÖp vô dùa vµo nh÷ng ph©n tÝch s¬ bé ban
®Çu ®Ó thùc hiªn çc tr¾c nghiÖm mang tÝnh ®¹i diÖn cho tæng thÓ.
2.2.1. Qu¸ tr×nh kiÓm so¸t néi bé vµ thö nghiÖm kiÓm so¸t víi chu
tr×nh.
- Víi nghiÖp vô mua hµng
+ Xem xÐt viÖc cö lý ®¬n ®Æt hµng cã ®îc thùc hiÖn ®óng theo
quy tr×nh kh«ng.
+ Xem xÐt ch÷ ký trªn ®¬n ®Æt mua hµng cã ®íc ký x¸c nhËn ®óng
tr¸ch nhiÖm cña ngêi chuyªn tr¸ch kh«ng.
+ Xem xÐt thñ tôc nhËn hµng cã thùc hiÖn ®óng kh«ng.
+ Xem xÐt sù ®éc lËp vµ bÊt kiªm nhiÖm gi÷a ngêi nhËn hµng, ngêi
kiÓm hµng vµ thñ kho, kÕ to¸n.
-Víi qu¸ tr×nh nhËp xuÊt kho.
+ KiÓm to¸n viªn xem xÐt vÒ thñ tôc nhËp xuÊt cã ®îc tiÕn hµnh
®óng nguyªn t¾c vµ quy ®Þnh kh«ng.
+ Tæ chøc viÖcnhËn hµng cã ®óng tr×nh tù kh«ng
+ KiÓm tra qu¸ tr×nh hoµn thµnh çc thñ tôc xuÊt kho hµng, tõ viÖc
lËp çc phiÕu yªu cÇu vËt t cña bé phËn s¶n xuÊt, tiÕp nhËn çc ®¬n ®Æt

hµng cña kh¸ch hµng, viÖc phª chuÈn kÝ lÖnh xuÊt kho vµ lËp phiÕu xuÊt
kho ®Õn thùc hiÖn nghiÖp vô xuÊt k ho cña thñ kho.
+ViÖc theo dâi ghi sæ nhËt ký hµng vËn chuyÓn .
+ KiÓm tra viÖc thùc hiÖn kiÓm tra chÊt lîng hµng nhËp, xuÊt kho,
quy tr×nh lµm viÖc vµ x¸c nhËn chÊt lîng hµng nhËp kho cña bé.
+ Xem xÐt tÝnh ®éc lËp cña thñ kho víi ngêi giao nhËn hµng vµ çc
kÕ to¸n viªn phÇn hµng tån kho.
- §èi víi kiÓm so¸t s¶n xuÊt vµ chi phÝ s¶n xuÊt:
Th«ng thêng ë Doanh nghiÖp s¶n xuÊt cã mét bé phËn kiÓm so¸t s¶n
xuÊt ®Ó xem xÐt sè lîng chñng lo¹i s¶n phÈm ®îc s¶n xuÊt cã ®óng theo
yªu cÇu hay lÖnh s¶n xuÊt kh«ng, kiÓm so¸t chÊt lîng s¶n phÈm ë çc ph©n
xëng, phÕ liÖu còng nh kiÓm so¸t qu¸ tr×nh b¶o vÖ vµ theo dâi nguyªn vËt
liÖu cña ph©n xëng s¶n xuÊt. ngoµi ra Doanh nghiÖp còng cã mét c¬ cÊu
kiÓm so¸t néi bé ®èi víi kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó chi phÝ s¶n xuÊt ®îc
tÝnh ®óng ®ñ hîp lý cho tõ ®èi tîng.
Khi kiÓm tra c¬ cÊu kiÓm so¸t s¶n xuÊt vµ chi phÝ s¶n xuÊt, KiÓm
to¸n viªn còng cã thÓ tiÕn hµnh xem xÐt mét sè vÊn ®Ò cñ yÕu sau:
+ ViÖc ghi chÐp cña nh©n viªn thèng kÕ ph©n xëng tæ, ®éi, còng
nh sù gi¸m s¸t cña qu¶n ®èc ph©n xëng hoÆc tæ tráng, ®éi trëng cã thêng
xuyÒn vµ chÆt chÏ kh«ng.
+ Xem xÐt viÖc chÐp nhËt ký s¶n xuÊt cña tõng bé phËn s¶n xuÊt
theo dâi sè lîng, chÊt lîng, chñng lo¹i, s¶n phÈm háng, phÕ liÖu. .
+ Quan s¸t quy tr×nh lµm viÖc bé phËn kiÓm tra chÊt lîng ë ph©n x-
ëng, tÝnh ®éc lËp cña b«n phËn nµy víi bé phËn kiÓm nhËn hµng nhËp
kho.

+ Xem xÐt mÉu kiÓm so¸t c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ cña Doanh
nghiÖp cã ®îc thùc hiÖn thêng xuyªn hay kh«ng. §iÒu ®ã ®îc thÓ hiÖn
th«ng qua çc dÊu hiÖu kiÓm tra sè kÕ to¸n chi phÝ cña nh÷ng ngêi cã tr¸ch
nhiÖm vµ ®éc lËp víi nh÷ng ngêi ghi sæ.
+ Xem xÐt ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cã tu©n thñ ®óng
nguyªn t¾c vµ tÝnh nhÊt qu¸n gi÷a kú nµy so víi kú tríc hay kh«ng, còng
nh sù gi¸m s¸t cña ngêi cã tr¸ch nhiÖm trong c«ng viÖc ®¸nh gi¸ s¶n phÈm
dë dang. Qu¸ tr×nh kh¶o s¸t kiÓm so¸t chi phÝ tiÒn l¬ng ë chu kú tiÒn l¬ng
vµ nh©n sù còng lµ mét phÇn liªn quan dÕn kh¶o s¸t kiÓm so¸t chi phÝ s¶n
xuÊt.
2.2.2. Thùc hiÖn thñ tôc ph©n tÝch.
Sö dông çc thñ tôc ph©n tÝch trong KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån
kho ®Ó ph¸t hiÖn nh÷ng biÕn ®éng bÊt thêng ë nh÷ng kho¶n môc hµng tån
kho nh: Nguyªn vËt liÖu, c«ng cô dông cô, hµng ho¸, s¶n phÈm dë dang,
thµnh phÈm. KÕt qu¶ thu ®îc sÏ gióp KiÓm to¸n viªn quyÕt ®Þnh t¨ng hay
gi¶m çc thñ tôc KiÓm to¸n chi tiÕt ®èi víi nghiÖp vô vµ sè d hµng tån
kho. Qu¸ tr×nh thùc hiÖn çc thñ tôc ph©n tÝch bao gåm çc giai ®o¹n sau:
G§1: Ph¸t triÓn mét m« h×nh kÕt hîp çc biÕn tµi chÝnh vµ biÕn
ho¹t ®éng.
- Khi ph¸t triÓn m« h×nh, chóng ta x¸c ®Þnh mèi quan hÖ gi÷a çc
biÕn tµi chÝnh vµ ho¹t ®éng.
- CÇn ®¸nh gi¸ xem viÖc ph¸t triÓn mét m« h×nh ®Ó dù ®o¸n sè d
tµi kho¶n hiÖn thêi hay ®Ó dù ®o¸n thay ®æi ®èi víi sè d cña n¨m tríc. Dù
®o¸n thay ®æi so víi n¨m tríc cã thÓ hiÖu qu¶ khi chóng ta ®· KiÓm to¸n
sè d cña n¨m ngoµi v× chóng ta cã thÓ xo¸ bá khái m« h×nh nh÷ng biÕn
®éc lËp kh«ng thay ®æi so víi n¨m tríc.

- Khi kÕt hîp çc biÕn ®éc lËp liªn quan, m« h×nh sÏ cho ta nhiÒu
th«ng tin h¬n vµ v× vËy dù ®o¸n cña ta sÏ chÝnh x¸c h¬n. NÕu ®¬n gi¶n
ho¸ qua nhiÒu m« h×nh sÏ lµm ®¬n gi¶n ho¸ dù ®o¸n, v× vËy còng sÏ ®¬n
gi¶n ho¸ t¬ng quan so s¸nh dÉn ®Õn m« h×nh cã thÓ chØ cung cÊp ®îc
nh÷ng b»ng chøng h¹n chÕ.
- Cã thÓ tÝnh chÝnh x¸c cho dù ®o¸n b»ng çch ph¸t triÓn m« h×nh
tõ nh÷ng d÷ liÖu ®îc ph©n tÝch chi tiÕt h¬n.
G§2: Xem xÐt tÝnh ®éc lËp vµ tÝnh ®¸ng tin cËy cña d÷ liÖu tµi
chÝnh vµ d÷ liÖu ho¹t ®éng.
- TÝnh ®éc lËp vµ tÝnh ®¸ng tin cËy cña d÷ liÖu tµi chÝnh vµ d÷
liÖu ho¹t ®éng sö dông trong m« h×nh nµy cã ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn tÝnh
chÝnh x¸c dù ®o¸n, v× thÕ còng cã ¶nh hëng tíi b»ng chøng KiÓm to¸n thu
nhËn ®îc tõ thñ tôc ph©n tÝch.
- §Ó ®¸nh gi¸ tÝnh ®¸ng tin cËy cña d÷ liÖu, cÇn xem xÐt liÖu:
+D÷ liÖu xuÊt ph¸t tõ çc nguån ®éc lËp ngoµi Doanh nghiÖp hay tõ
nh÷ng nguån trong Doanh nghiÖp.
+Nh÷ng nguån th«ng tin bªn trong Doanh nghiÖp cã ®éc lËp víi ngêi
chÞu tr¸ch nhiÖm cho gi¸ trÞ ®îc KiÓm to¸n hay kh«ng.
+D÷ liÖu cã ®îc KiÓm to¸n theo çc thñ tôc KiÓm to¸n trong n¨m nay
vµ n¨m tríc hay kh«ng.
+Cã ph¸t triÓn nh÷ng dù tÝnh sö dông d÷ liÖu tõ nhiÒu nguån kh¸c
nhau hay kh«ng.
G§3: TÝnh to¸n ra mét gi¸ trÞ íc tÝnh vµ so s¸nh gi¸ trÞ ghi sæ.
Theo m« h×nh ®· x©y dùng vµ çc ®Æc tÝnh cña d÷ liÖu KiÓm to¸n
viªn tÝnh to¸n ra gi¸ trÞ íc tÝnh vµ so s¸nh gi¸ trÞ nµy víi gi¸ trÞ ghi sæ. Khi

so s¸nh íc tÝnh cña KiÓm to¸n viªn víi gi¸ trÞ ghi sæ, KiÓm to¸n viªn cÇn
xem xÐt:
- LiÖu mèi quan hÖ nµy cã ®îc thêng xuyªn ®¸nh gi¸ hay kh«ng.
Quan s¸t mét mèi quan hÖ cô thÓ cµng thêng xuyªn bao nhiªu th× cµng cã
thÓ ch¾c ch¾n vÒ tÝnh nhÊt qu¸n cña mèi quan hÖ ®ã.
- Khi so s¸nh gi¸ trÞ hµng th¸ng, cÇn xem xÐt nh÷ng chªnh lÖch theo
mïa (®èi víi nh÷ng lo¹i h×nh kinh doanh cã ¶nh hëng cña yÕu tè mïa vô).
- NÕu thiÕu nh÷ng chªnh lÖch theo íc tÝnh. §iÒu nµy ®ßi hái KiÓm
to¸n viªn cÇn t×m hiÓu râ t×nh h×nh kinh doanh cña kh¸ch hµng.
G§4: Thu thËp b»ng chøng ®Ó gi¶i thich vÒ nh÷ng chªnh lÖch ®¸ng
kÓ.
Khi ph¸t hiÖn ra nh÷ng chªnh lÖch ®ét biÕn ®¸ng kÓ so víi dù tÝnh,
th× KiÓm to¸n viªn cÇn ph¶i t×m hiÓu ®Ó gi¶i thÝch nguyªn nh©n cña
nh÷ng chªnh lÖch ®ã. Chªnh lÖch cã thÓ do çc trêng hîp: Thø nhÊt do sè
d çc tµi kho¶n thuéc chu tr×nh hµng tån kho cã chøa ®ùng sai sãt. Thø 2 lµ
do íc tÝnh cña KiÓm to¸n viªn kh«ng chÝnh x¸c. Mçi khi cã sù chªnh lÖch
gi÷a gi¸ trÞ íc tÝnh vµ g¸ trÞ ghi sæ, KiÓm to¸n viªn cÇn t×m kiÕm lêi gi¶i
thÝch tõ Ban gi¸m ®èc hoÆc nh©n viªn kh¸ch hµng liªn quan, ®ång thêi
quyÕt ®Þnh t¨ng çc thñ tôc kiÓm tra chi tiÕt sè d (nÕu kh«ng cã ®îc lêi
gi¶i thÝch hîp lý tõ ban gi¸m ®èc vµ çc nh©n viªn)
G§5: Xem xÐt nh÷ng ph¸t hiÖn KiÓm to¸n.
NÕu ph¸t hiÖn mét chªnh lÖch KiÓm to¸n, thùc hiÖn cÇn ®iÒu tra
tÝnh chÊt vµ nguyªn nh©n cña chªnh lÖch ®ã cã cho thÊy mét sai sãt ®¸ng
kÓ trong cë së dÉn liÖu b¸o ço tµi chÝnh vÒ nh÷ng môc tiªu KiÓm to¸n
vµ c©n nh¾c tíi nh÷ng ¶nh hëng t×nh h×nh kinh doanh cu¶ kh¸ch hµng.
2.2.3. Thùc hiÖn çc thñ tôc KiÓm to¸n chi tiÕt.
Theo gi¸o tr×nh KiÓm to¸n tµi chÝnh ta cã ph¬ng tr×nh :

Thñ tôc Tr¾c nghiÖm Tr¾c

nghiÖm
kÕ to¸n = ®é v÷ng ch·i trong + trùc tiÕp
chi tiÕt tr¾c nghiÖm c«ng viÖc sè d
Trong KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho tr¾c nghiÖm ®é v÷ng ch·i
trong tr¾c nghiÖm c«ng viÖc sö dông çc thñ tôc kiÓm tra chi tiÕp nghiÖp
vô hµng tån kho vµ tr¾c nghiÖm trùc tiÕp sè d lµ sö dông çc thñ tôc kiÓm
tra chi tiÕt sè d hµng tån kho.
2.2.3.1. KiÓm tra chi tiÕt nghiÖp vô hµng tån kho
- Môc tiªu kiÓm tra chi tiÕt nghiÖp vô lµ ph¸t hiÖn nh÷ng sai sãt
trong h¹ch to¸n hay nh÷ng sai sãt trong h¹ch to¸n hµng tån kho kh«ng ®óng
nguyªn t¾c.
- Thñ tôc kiÓm tra chi tiÕt nghiÖp vô th«ng thêng lµ xem xÐt l¹i mèi
quan hÖ gi÷a çc tµi kho¶n liªn quan, b»ng çch ®èi chiÕu sè liÖu ph¸t sinh
cña çc tµi kho¶n hµng tån kho vµ çc tµi kho¶n chi phÝ liªn quan.
+ Xem xÐt ®èi chiÕu gi÷a sè liÖu trªn TK 152- Nguyªn vËt liÖu víi
çc TK621- chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, TK 627- chi phÝ s¶n xuÊt
chung, çc TK chi phÝ kh¸c.
+ §èi chiÕu sè liÖu gi÷a çc tµi kho¶n chi phÝ nh TK 621 – chi phÝ
NVL trùc tiÕp ; TK 622 chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp víi tµi kho¶n 154- chi
phÝ SXKD dë dang.
+ §èi chiÕu sè liÖu gi÷a TK 627 – chi phÝ s¶n xuÊt chung víi TK
154.
+ §èi chiÕu sè liÖu gi÷a TK 154 víi sè liÖu TK 155- thµnh phÈm.
+ HoÆc ®èi chiÕu gi÷a TK 155 – Thµnh phÈm (TK 156 hµng ho¸)
víi TK 157- Hµng göi b¸n vµ TK 632 – Gi¸ víi hµng b¸n.

Thñ tôc kiÓm tra nghiÖp vô còng cßn ®îc thùc hiÖn th«ng qua viÖc
®èi chiÕu gi÷a sè d trªn tµi kho¶n hµng tån kho víi sè liÖu kiÓm kª thùc tÕ.
KiÓm tra chi tiÕt nghiÖp vô chñ yÕu chó träng vµo nh÷ng kho¶n môc hµng
tån kho hoÆc chi phÝ thiÕu b»ng chøng cã tÝnh thuyÕt phôc hoÆc trong
qu¸ tr×nh kh¶o s¸t KiÓm to¸n viªn nhËn thÊy cã nh÷ng kh¶ nghi vµ rñi ro
kiÓm so¸t lín. Thùc tÕ KiÓm to¸n viªn thëng më réng çc thñ tôc kiÓm tra
chi tiÕt nghiÖp vô hµng tån kho ë çc kho¶n môc thuéc hÖ thèng kÕ to¸n
chi phÝ s¶n xuÊt.
NhiÒu Doanh nghiÖp cã c¬ cÊu kiÓm so¸t néi bé vÒ qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt vµ chi phÝ s¶n xuÊt kh«ng chÆt chÏ t¹o s¬ hë nh÷ng gian lËn trong
viÖc sö dông nguyªn vËt liÖu nh: Nguyªn vËt liÖu xuÊt dïng nhng kh«ng
®îc sö dông vµo s¶n xuÊt mµ vÉn h¹ch to¸n vµo chi phÝ s¶n xuÊt, hoÆc
nguyªn vËt liÖu ®· xuÊt dïng nhng kh«ng ®îc tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt,
hoÆc tÝnh kh«ng ®óng vµo chi phÝ cña bé phËn sö dông, ph¶n ¸nh sai
lÖch gi¸ trÞ tµi s¶n. Ngoµi ra nÕu hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé ®èi víi chi
phÝ s¶n xuÊt kh«ng hiÖu lùc th× sÏ ph¸t sinh nh÷ng sai sãt trong viÖc tËp
hîp chi phÝ kh«ng ®óng, hoÆc ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung kh«ng hîp
lý dÉn ®Õn viÖc ®¸nh gi¸ sai lÖch tµi s¶n (s¶n phÈm dë dang, thµnh
phÈm). HoÆc tÝnh sai kÕt qu¶ kinh doanh do h¹ch to¸n nhÇm chi phÝ s¶n
xuÊt chung vµo chi phÝ b¸n hµng hoÆc chi phÝ qu¶n lý Doanh nghiÖp. .
T¬ng tù viÖc kh«ng tu©n thñ nhÊt qu¸n nguyªn t¾c ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë
dang cuèi kú còng lµ nguyªn nh©n g©y ra nh÷ng sai sãt träng yÕu cña
kho¶n môc s¶n phÈm dë dang vµ thµnh phÈm.
- KiÓm to¸n viªn cã thÓ thùc hiÖn mét sè thñ tôc kiÓm tra nghiÖp vô
®Ó ph¸t hiÖn nh÷ng sai sãt vµ gian lËn sau ®©y:
+ §Ó x¸c ®Þnh sù phï hîp gi÷a nguyªn vËt liÖu xuÊt kho sö dông víi
çc chi phÝ vËt liÖu ë çc bé phËn b»ng çch ®èi chiÕu gi¸ trÞ nguyªn vËt
liÖu xuÊt kho trªn TK 152 – Nguyªn vËt liÖu víi tæng chi phÝ nguyªn vËt

liÖu trªn çc TK627 – chi phÝ s¶n xuÊt chung (6272- chi phÝ nguyªn vËt
liÖu); TK 641 chi phÝ b¸n hµng (6412 – chi phÝ vËt liÖu, bao b×) ; TK
642 – chi phÝ qu¶n lý Doanh nghiÖp (6422- chi phÝ vËt liÖu qu¶n lý).
+ §ång thêi xem xÐt viÖc ghi chÐp trªn sæ theo dâi vËt t sö dông ë çc
ph©n xëng s¶n xuÊt. §èi chiÕu gi÷a sè liÖu vËt t xuÊt dïng cho ph©n xëng
víi b¸o ço sö dông vËt t cña ph©n xëng ®Ó ph¸t hiÖn sai lÖch nÕu cã
( Kh¶o s¸t nghiÖp vô nµy sÏ ®îc tiÕn hµnh kÕt hîp víi qu¸ tr×nh kh¶o s¸t
thèng kª ë ph©n xëng ).
+ §Ó ®¸nh gi¸ qu¸ tr×nh tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ ®óng ®¾n vµ
hîp lý, KiÓm to¸n viªn tríc hÕt ph¶i xem xÐt chøng tõ, tµi liÖu cña çc chi
phÝ ph¸t sinh ®îc h¹ch to¸n vµo çc tµi kho¶n chi phÝ cã ®Çy ®ñ vµ hîp lý
kh«ng. Sau ®ã sÏ ®èi chiÕu gi÷a sè liÖu trªn çc tµi kho¶n 621 - Chi phÝ
NVL trùc tiÕp; TK 622 - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp; TK 627 - Chi phÝ
s¶n xuÊt chung víi sè liÖu ph¸t sinh nî trªn TK 154 – Chi phÝ SXKD dë
dang. . .
+ §Ó x¸c ®Þnh tÝnh hîp lý cña qu¸ tr×nh ph©n bæ chi phÝ, KiÓm
to¸n viªn xem xÐt tiªu thøc ph©n bæ chi phÝ theo çc ®èi tîng tÝnh gi¸ ç
biÖt cã thay ®æi ®¸ng kÓ so víi çc kú tríc hay kh«ng. NÕu cã thay ®æi tõ
tiªu thøc nµy sang tiªu thøc kh¸c mµ cã ¶nh hëng lín vµ ®¸ng kÓ ®Õn chi
phÝ vµ gi¸ thµnh cña nh÷ng ®èi tîng tÝnh gi¸ ç biÖt. NÕu sù thay ®æi ®ã
cã kh¶ n¨ng lµm mÊt ®i tÝnh trung thùc cña qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸ hµng tån
kho th× cÇn ph¶i xem xÐt cã nªn chÊp nhËn tiªu thøc ph©n bæ chi phÝ ®ã
kh«ng.
+ KiÓm to¸n viªn xem xÐt viÖc. ghi chÐp sæ theo dâi s¶n phÈm dë
dang cuèi kú ë ph©n xëng s©n xuÊt cã ®Çy ®ñ, kÞp thêi kh«ng. §ång thêi
®èi chiÕu ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang kú nµy víi çc kú tríc cã
nhÊt qu¸n kh«ng. NÕu cã sù thay ®æi thi t×m hiÓu nguyªn nhan vµ sù ¶nh
hëng cña chóng. §è chiÕu sù phï hîp gi÷a sè lîng s¶n phÈm dë dang víi gi¸

trÞ s¶n phÈm ®ã ®Ó ph¸t hiÖn nh÷ng biÕn ®éng bÊt thêng vµ tÝnh kh«ng
hîp lý.
+ T¬ng tù nh vËy, kiÓm to¸n viªn còng cÇn kh¶o s¸t xem cã sù thay
®æi trong viÖc sö dông ph¬ng ph¸p tÝnh to¸n gi¸ thµnh cña Doanh nghiÖp
kh«ng. Ngoµi ra, KiÓm to¸n viªn cã thÓ tÝnh to¸n mét sè kho¶n môc chi
phÝ vµ viÖc tæng hîp chi phÝ, ph©n bæ chi phÝ vµo tÝnh gi¸ hµng nh»m
ph¸t hiÖn nh÷ng. sai sãt trong qu¸ tr×nh tÝnh to¸n.
2.2.3.2. KiÓm tra chi tiÕt sè d hµng tån kho
Khi KiÓm to¸n sè d hµng tån kho KiÓm to¸n viªn ph¶i thùc hiÖn çc
kh¶o s¸t chi tiÕt hµng tån kho lµ ®iÒu cÇn thiÕt vµ quan träng. ë khÝa
c¹nh kh¸c viÖc ®Þnh gi¸ hµng tån kho còng rÊt phøc t¹p vµ phô thuéc nhiÒu
vµo tÝnh chñ quan cña ngêi tÝnh to¸n vµ ®Þnh gi¸, do vËy viÖc kiÓm ra
chi tiÕt çc kho¸n môc hµng tån kho còng lµ ph¬ng tiÖn, thñ ph¸p quan
träng ®Ó ph¸t hiÖn çc gian lËn, sai sãt träng yÕu trong chu tr×nh nµy. Khi
kh¶o s¸t chi tiÕt hµng tån kho cÇn lu ý vµ xem xÐt kÕt qu¶ kiÓm tra chi
tiÕt cña çc chu tr×nh liªn quan: Chu tr×nh Mua vµo vµ Thanh to¸n, chu
tr×nh TiÒn l¬ng vµ Nh©n viªn, chu tr×nh B¸n hµng vµ Thu tiÒn bëi v× kÕt
qu¶ kiÓm tra çc chu tr×nh ®ã cã ¶nh hëng ®Õn çc kiÓm tra chi tiÕt Hµng
tån kho.
C«ng t¸c KiÓm to¸n Hµng tån kho rÊt phøc t¹p vµ nã liªn quan ®Õn
hiÖn vËt vµ gi¸ trÞ hµng tån kho. V× vËy kiÓm tra chi tiÕt Hµng tån kho
®îc ®Ò cËp chñ yÕu hai vÊn ®Ò: Quan s¸t kiÓm tra vËt chÊt vµ qu¸
tr×nh ®Þnh gi¸, h¹ch to¸n hµng tån kho.
2.2.3.2.1. Quan s¸t kiÓm kª vËt chÊt hµng tån kho.
Quan s¸t kiÓm kª vËt chÊt hµng tån kho lµ c«ng viÖc mµ KiÓm to¸n
viªn ph¶i cã mÆt vµo thêi ®iÒm mµ cuéc kiÓm kª hµng tån kho ®îc tiÕn
hµnh. B»ng çc biÖn ph¸p quan s¸t, kh¶o s¸t, thÈm vÊn thÝch hîp ®Ó KiÓm

to¸n viªn x¸c ®Þnh sù tån t¹i vËt chÊt vµ tÝnh chÝnh x¸c cña hµng tån kho
kiÓm kª, còng nh çc vÊn ®Ò liªn quan ®Õn hµng tån kho vÒ quyÒn së h÷u
vµ chÊt lîng hµng tån kho.
Qu¸ tr×nh quan s¸t vËt chÊt hµng tån kho cña KiÓm to¸n viªn thêng
®îc tiÕn hµnh theo çc bíc : T×m hiÓu çc qu¸ tr×nh kiÓm so¸t çc cuéc
kiÓm kª, x¸c ®Þnh çc quyÕt ®Þnh KiÓm to¸n vµ thùc hiÖn quan s¸t vËt
chÊt.
b1: T×m hiÓu çc qu¸ tr×nh kiÓm so¸t kiÓm kª.
BÊt cø Doanh nghiÖp vËn dông çc ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n hµng tån
kho theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn hay ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú
th× còng ph¶i cã cuéc kiÓm kª vËt chÊt hµng tån kho ®Þnh kú. Tuú theo
®iÒu kiÖn cô thÓ vµ çch tæ chøc kiÓm kª cña Doanh nghiÖp, cuéc kiÓm
kª ®è ®îc tiÕn hµnh vµo thêi ®iÓm cuèi kú hoÆc vµo 1 thêi ®iÓm nµo ®ã
trong n¨m.
KiÓm to¸n viªn quan s¸t vµ t×m hiÓu qu¸ tr×nh kiÓm so¸t çc cuéc
kiÓm kª, nÕu çc thñ tôc kiÓm so¸t ®Çy ®ñ vµ ®¸ng tin cËy ph¶i bao gåm:
Nhng quy ®Þnh hîp lý ®èi víi cuéc kiÓm kª vËt chÊt, sù gi¸m s¸t bëi ç
nh©n cã tr¸ch nhiÖm vµ trung thùc, qu¸ tr×nh kiÓm tra néi bé ®éc lËp víi
cuéc kiÓm kª, viÖc ®èi chiÕu ®éc lËp kÕt qu¶ kiÓm kª vËt chÊt víi sæ kÕ
to¸n vµ cuéc kiÓm kª lËp ®Çy ®ñ çc phiÕu kiÓm kª, biªn b¶n kiÓm kª.
b2: X¸c ®Þnh çc quyÕt ®Þnh KiÓm to¸n.
Còng gièng nh bÊt kú cuéc KiÓm to¸n kh¸c, çc quyÕt ®Þnh KiÓm
to¸n cña qu¸ tr×nh quan s¸t vËt chÊt hµng tæn kho bao gåm: Lùa chän thñ
tôc KiÓm to¸n, x¸c ®Þnh thêi gian, x¸c ®Þnh quy m« mÉu vµ lùa chän
kho¶n môc ®Ó kiÓm tra.
-Lùa chän thñ tôc KiÓm to¸n

Thñ tôc KiÓm to¸n sö dông trong qu¸ tr×nh quan s¸t vËt chÊt hµng tån
kho chñ yÕu lµ: KiÓm tra, quan s¸t, thÈm vÊn, ®èi chiÕu, so s¸nh nh÷ng
th«ng tin liªn quan ®Ó ®¹t ®îc môc tiªu KiÓm to¸n. Néi dung cô thÓ çc thñ
tôc nµy ®îc tr×nh bµy ë çc phÇn sau.
- X¸c ®Þnh thêi gian
Th«ng qua viÖc kiÓm tra kiÓm so¸t çc cuéc kiÓm kª vËt chÊt cña
Doanh nghiÖp ®· thùc hiÖn vµ kÕt qu¶ kiÓm tra ®èi chiÕu sæ s¸ch hµng
tån, kiÓm tra hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé (®îc thùc hiÖn ë phÇn trªn) ®Ó
quyÕt ®Þnh cã tæ chøc tiÕn hµnh kiÓm kª vËt chÊt vµo cuèi kú kÕ to¸n
hay kh«ng. NÕu cã kiÓm kª vËt chÊt ®Çy ®ñ vµo ngµy cuèi kú kÕ to¸n
th× dù tÝnh thêi gian cÇn thiÕt ®Ó thùc hiÖn c«ng viÖc ®ã víi sù gi¸m s¸t
cña KiÓm to¸n viªn lµ bao nhiªu ngµy.
Gi¶ sö thêi ®iÓm gi÷a kú ®· cã mét cuéc kiÓm kª vËt chÊt vµ KiÓm
to¸n viªn ®· quan s¸t viÖc kiÓm kª vµo lóc ®ã, ®ång thêi KiÓm to¸n viªn ®·
kiÓm tra sæ kª to¸n hµng tån kho tõ thêi ®iÓm kiÓm kª gi÷a kú ®Õn cuèi
kú kh«ng vÊn ®Ò g× nghi vÊn, th× KiÓm to¸n viªn quyÕt ®Þnh kh«ng cÇn
ph¶i tæ chøc kiÓm kª vËt chÊt vµo cuèi kú n÷a. Thay vµo ®ã KiÓm to¸n
viªn cã thÓ so s¸nh sè liÖu trªn sæ kÕ to¸n víi hµng tån kho thùc tÕ cña mét
mÉu t¹i thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh nµo ®ã.
Ngîc l¹i, nÕu sè liÖu trªn sæ kÕ to¸n kh«ng ®îc ghi chÐp thêng xuyªn,
çc thñ tôc kiÓm so¸t kiÓm kª kh«ng ®Çy ®ñ vµ kh«ng ®¸ng tin cËy th×
cÇn ph¶i tiÕn hµnh mét cuéc kiÓm kª vËt chÊt ®Çy ®ñ lµ hoµn toµn cÇn
thiÕt. Tïy theo khèi lîng hµng tån kho nhiÒn hay Ýt, ph©n t¸n hay tËp trung
®Ó x¸c ®Þnh thêi gian cÇn thiÕt cho c«ng viÖc mµ KiÓm to¸n viªn cÇn
ph¶i theo dâi, gi¸m s¸t trùc tiÕp cuéc kiÓm kª vËt chÊt ®ã.
- X¸c ®Þnh quy m« mÉu

Quy m« mÉu trong quan s¸t vËt chÊt thêng ®îc lùa chon theo çc yÕu
tè: Sè lîng hµng cÇn kiÓm tra, sè kho cÇn kiÓm tra, vµ thêi gian bá ra ®Ó
thùc hiÖn c«ng viÖc quan s¸t. KiÓm to¸n viªn cã thÓ lùa chän mét trong sè
çc tiªu thøc nµy ®Ó x¸c ®Þnh quy m« quan s¸t. Trong thùc tÕ ®Ó gi¶m chi
phÝ kiÕm to¸n, KiÓm to¸n viªn thêng lÊy tiªu thøc thêi gian ®Ó x¸c ®Þnh
quy m«.
- Chän lùa nh÷ng mÆt hµng cÇn kiÓm tra
Ngoµi ra trªn thùc tÕ tuú vµo ®iÒu kiÖn vµ nh÷ng ®Æc thï cña
Doanh nghiÖp, KiÓm to¸n viªn cã thÓ chän mÉu ®èi víi nh÷ng mÆt hµng
chñ yÕu vµ cã nghi vÊn vÒ gian lËn hoÆc sai sãt trong qu¸ tr×nh kiªm tra
chi tiÕt nghiÖp vô vµ kiÓm tra kiÓm so¸t néi bé.
HoÆc trong qu¸ tr×nh quan s¸t cuéc kiÓm kª hiÖn vËt, KiÓm to¸n
viªn chó ý ®Õn nh÷ng mÆt hµng ®¸ng kÓ nhÊt vµ ®iÓn h×nh nhÊt ®Ó
tiÕn hµnh kiÓm tra cô thÓ. T¬ng tù nh khi ®iÒu tra nh÷ng mÆt hµng cã
kh¸ n¨ng kÐm phÈm chÊt, l¹c hËn hoÆc h háng trong qu¸ tr×nh b¶o qu¶n
còng cÇn ph¶i lùa chän nh÷ng mÆt hµng nµy ®Ó tiÕn hµnh kiÓm tra.
§Æc biÖt trong qu¸ tr×nh th¶o luËn víi ngêi qu¶n lý vÒ lý do cña nhng
mÆt hµng ®Ó ngoµi sæ kÕ to¸n th× KiÓm to¸n viªn còng cÇn lùa chän
nh÷ng mÆt hµng ®ã ®Ó kiÓm tra vµ ®iÒu tra thªm.
b3: Çc thñ tôc quan s¸t vËt chÊt
§iÓm quan träng nhÊt cña çc thñ tôc quan s¸t vËt chÊt lµ KiÓm to¸n
viªn ph¶i cã mÆt ®Ó quan s¸t trùc tiÕp cuéc kiÓm kª hiÖn vËt hµng tæn
kho cña Doanh nghiÖp. Khi quan s¸t, KiÓm to¸n viªn thêng thùc hiÖn çc
c«ng viÖc:
- X¸c ®Þnh liÖu cuéc kiÓm kª vËt chÊt cña Doanh nghiÖp ®ang thùc
hiÖn cã tu©n thñ theo ®óng quy ®Þnh vµ híng dÉn cña Doanh nghiÖp
kh«ng.

- KiÓm to¸n viªn ph¶i cã sù hiÓu biÕt vÒ nh÷ng mÆt hµng kinh
doanh cña Doanh nghiÖp, nÕu kh«ng cã sù hiÓu biÕt s©u vÒ chóng (nhÊt
lµ ®èi víi nh÷ng mÆt hµng ®Æc thï nh: ®iÖn tö, ho¸ chÊt, kim lo¹i quý
hiÕm) th× ph¶i mêi chuyªn gia ®¸nh gi¸ hµng tæn kho vÒ chÊt lîng, kh¶
n¨ng l¹c hËu cña nh÷ng hµng ®ã.
- Th¶o luËn ®Ó x¸c ®Þnh quyÒn së h÷u cña hµng tån kho hiÖn
diÖn, ®Æc biÖt lµ hµng göi b¸n, hµng nhËn ®¹i lý, nhËn ký göi hoÆc
hµng mua ®ang ®i ®êng.
- Tham quan vµ xem xÐt çc ph¬ng tiÖn kho, b·i, n¬i b¶o qu¶n hµng
tæn kho, khu vùc s¶n xuÊt, cuéc tham quan xem xÐt ®ã nªn ®îc mét nh©n
viªn cña Doanh nghiÖp cã ®ñ hiÓu biÕt vµ kh¶ n¨ng tr¶ lêi çc c©u hái cña
KiÓm to¸n viªn.
2.2.3.2.2. KiÓm tra chi tiÕt qu¸ tr×nh tÝnh gi¸ vµ h¹ch to¸n hµng tån
kho.
§Ó x¸c ®Þnh qu¸ tr×nh tÝnh gi¸ vµ h¹ch to¸n hµng tån kho ®óng ®¾n
hay kh«ng KiÓm to¸n viªn cÇn ph¶i kiÓm tra chi tiÕt çc qu¸ tr×nh nµy.
KiÕm tra chi tiÕt qu¸ tr×nh tÝnh gi¸ vµ h¹ch to¸n hµng tån kho bao gåm tÊt
c¶ çc kh¶o s¸t ®¬n gi¸ hµng xuÊt kho cã ®óng vµ chÝnh x¸c kh«ng, kh¶o
s¸t qu¸ tr×nh tÝnh to¸n gi¸ trÞ hµng xuÊt kho, kiÓm tra qu¸ tr×nh tÝnh to¸n,
tËp hîp, ph©n bæ chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, kiÓm tra chi tiÕt
tÝnh to¸n x¸c ®Þnh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang vµ kiÓm tra qu¸ tr×nh h¹ch
to¸n hµng tån kho.
KiÓm tra qu¸ tr×nh tÝnh gi¸ hµng tån kho thêng lµ mét trong nh÷ng
phÇn quan träng nhÊt vµ mÊt nhiÒu thêi gian nhÊt cña cuéc KiÓm to¸n chi
tiÕt hµng tån kho. Khi kiÓm tra cÇn quan t©m líi 3 vÊn ®Ò cña ph¬ng
ph¸p tÝnh gi¸ (çc ®èi tîng chñ yÕu lµ hµng xuÊt kho, s¶n phÈm dë dang
cuèi kú vµ gi¸ thµnh thµnh phÈm) ®ã lµ: Ph¬ng ph¸p tÝnh mµ Doanh
nghiÖp ¸p dông cã phï hîp víi çc nguyªn t¾c kÕ to¸n ®îc thõa nhËn hay

kh«ng. Qu¸ tr×nh ¸p dông ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ cã nhÊt qu¸n víi çc niªn ®é
kÕ to¸n tríc ®ã kh«ng. Sè liÖu tÝnh to¸n cã chÝnh x¸c vµ hîp lý kh«ng.
Mçi ®èi tîng tÝnh gi¸ cã ®Æc ®iÓm kh¸c nhau nªn sÏ ®îc sö dông
çc ph¬ng ph¸p kh¸c nhau ®Ó kiÓm tra viÖc tÝnh to¸n gi¸ cña ®èi tîng
tÝnh gi¸ ®ã.
+ Tríc hÕt ph¶i xem xÐt viÖc tÝnh gi¸ hµng nhËp kho cã ®óng ®¾n
kh«ng. §èi víi nguyªn vËt liÖu vµ hµng ho¸ mua ngoµi, KiÓm to¸n viªn cÇn
ph¶i kh¶o s¸t xem liÖu nh÷ng chi phÝ cÊu thµnh gi¸ cña hµng nhËp kho cã
®îc h¹ch to¸n ®óng kh«ng. Cô thÓ lµ çc kho¶n chi phÝ vËn chuyÓn, bèc
dì, hao hôt, çc kho¶n chi phÝ liªn quan ®Õn hµng mua cã ®îc tÝnh vµo gi¸
hµng nhËp kho kh«ng, çc kho¶n chiÕt khÊu mua hµng, gi¶m gi¸ hµng mua
cã ®îc tÝnh trõ kh«ng. . . ViÖc kiÓm tra nµy lµ mét phÇn cña kiÓm tra chu
tr×nh Mua vµo vµ Thanh to¸n. Cßn ®èi víi thµnh phÈm tríc hÕt xem xÐt
qu¸ tr×nh tÝnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ cña ®¬n vÞ thµnh phÈm nhËp
kho cã ®óng kh«ng (kh¶o s¸t nµy sÏ giíi thiÖu ë phÇn kh¶o s¸t qu¸ tr×nh
tÝnh gi¸ thµnh phÈm).
+ TiÕp theo KiÓm to¸n viªn ph¶i x¸c ®Þnh ph¬ng ph¸p ®ang ®îc sö
dông ®Ó tÝnh trÞ gi¸ vèn thùc tÕ hµng xuÊt kho ë Doanh nghiÖp lµ ph¬ng
ph¸p g× ? (Ph¬ng ph¸p nhËp tríc, xuÊt tríc (FIFO); Ph¬ng ph¸p nhËp sau,
xuÊt tríc (LIFO); ph¬ng ph¸p gi¸ ®Ých danh hay ph¬ng ph¸p ®¬n gi¸ b×nh
qu©n; hoÆc ph¬ng ph¸p nµo kh¸c), ph¬ng ph¸p ®ã cã ®îc thõa nhËn
kh«ng.
+ KiÓm to¸n viªn xem xÐt ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ hµng xuÊt kho ¸p
dông trong kú nµy cã nhÊt qu¸n víi çc kú tríc kh«ng. Bëi v× thùc tÕ trong
mét sè Doanh nghiÖp sù thay ®æi tõ ph¬ng ph¸p tÝnh nµy sang ph¬ng ph¸p
tÝnh kh¸c sÏ lµm ¶nh hëng ®Õn gi¸ trÞ hµng xuÊt kho, ph¶n ¸nh sai lÖch
kÕt qu¶ kinh doanh.

+ Gi¶ sö nÕu Doanh nghiÖp cã sù thay ®æi ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸
hµng xuÊt kho, th× KiÓm to¸n viªn xem xÐt sù c«ng khai viÖc thay ®æi
nµy trªn b¸o ço tµi chÝnh cña Doanh nghiÖp cã ®îc thùc hiÖn kh«ng (xem
trªn ThuyÕt minh b¸o ço tµi chÝnh).
+ §Ó kiÓm tra kü thuËt tÝnh to¸n gi¸ hµng xuÊt kho cã ®óng hay
kh«ng, KiÓm to¸n viªn ph¶i xem xÐt vµ liÖt kª çc mÆt hµng tån kho ®Þnh
kiÓm tra kÕt qu¶ tÝnh to¸n, yªu cÇu Doanh nghiÖp cung cÊp nh÷ng ho¸
®¬n, chøng tõ nhËp, xuÊt kho, sæ kÕ to¸n chi tiÕt hµng tån kho cña nh÷ng
mÆt hµng ®ã. Sau ®ã xem xÐt tÝnh ®Çy ®ñ cña çc ho¸ ®¬n, chøng tõ
nhËp, xuÊt kho ®Ó kh¶o s¸t tÝnh ®Çy ®ñ cña sè lîng hµng nhËp, xuÊt
kho. TiÕp tôc thùc hiÖn tÝnh to¸n l¹i gi¸ cña hµng xuÊt kho cña nh÷ng mÆt
hµng ®· chän ®Ó so s¸nh víi kÕt qu¶ tÝnh to¸n cña Doanh nghiÖp vµ t×m
ra nh÷ng sai lÖch (nÕu cã).
NÕu trêng hîp KiÓm to¸n viªn ®· kiÓm tra tÝnh thêng xuyªn, kÞp thêi
cña viÖc ghi sæ kÕ to¸n chi tiÕt hµng tån kho theo tõng mÆt hµng, khi ®ã
KiÓm to¸n viªn, cã thÓ kh«ng cÇn ph¶i tÝnh to¸n l¹i trÞ gi¸ hµng xuÊt kho
mµ chØ cÇn ®èi chiÕu sè liÖu vÒ ®¬n gi¸ sè lîng hµng xuÊt kho trªn sæ
kÕ to¸n hµng tån kho víi chi phÝ trªn sæ kÕ to¸n chi phÝ. HoÆc cã thÓ lµm
l¹i mét vµi phÐp tÝnh ë mét vµi mÆt hµng cô thÓ ®Ó xem xÐt vµ ®èi
chiÕu t¨ng thªm tÝnh thuyÕt phôc cña çc kÕt qu¶ kiÓm tra.
Trªn ®©y lµ nh÷ng néi dung cã thÓ ¸p dông cho cuéc KiÓm to¸n
hµng tån kho, tïy ®Æc ®iÓm ngµnh nghÒ kinh doanh cña Doanh nghiÖp,
h×nh thøc tæ chøc kÕ to¸n hµng tån kho, thùc tr¹ng thiÕt kÕ vµ ¸p dông çc
thñ tôc kiÓm so¸t néi bé ®Ó KiÓm to¸n viªn ¸p dông çc tr¾c nghiÖm
KiÓm to¸n mét çch linh ®éng nh»m ®em l¹i çc b»ng chøng ®ñ ®Ó KiÓm
to¸n viªn ®a ra ý kiÕn nhËn xÐt cña m×nh vÒ chu tr×nh hµng tån kho cña
Doanh nghiÖp. Nh÷ng néi dung trªn chØ lµ çc néi dung c¬ b¶n mang tÝnh
chÊt lý thuyÕt, trong thùc tÕ KiÓm to¸n viªn cã thÓ thªm hoÆc bít nh÷ng

c«ng viÖc kh«ng cÇn thiÕt hoÆc kh«ng thiÕt thùc ®èi víi tõng cuéc KiÓm
to¸n cô thÓ.
2.3. KÕt thóc c«ng viÖc KiÓm to¸n
§©y lµ kh©u cuèi cïng cña qu¸ tr×nh KiÓm to¸n b¸o ço tµi chÝnh.
Sau khi hoµn thµnh c«ng viÖc KiÓm to¸n t¹i tõng chu tr×nh riªng lÎ ®Ó b¶o
®¶m tÝnh thËn träng nghÒ nghiÖp, th«ng thêng KiÓm to¸n viªn kh«ng lËp
ngay b¸o ço KiÓm to¸n mµ thùc hiÖn çc c«ng viªc sau:
- KiÓm tra, so¸t xÐt

Theo chuÈn mùc KiÓm to¸n viÖt nam sè 560 th× KiÓm to¸n viªn ph¶i
xem xÐt ¶nh hëng cña nhøng sù kiÖn ph¸t sinh sau ngµy kho¸ sæ kÕ to¸n,
lËp b¸o ço tµi chÝnh vµ b¸o ço KiÓm to¸n.
KiÓm to¸n viªn thêng trao ®æi víi ban gi¸m ®èc kh¸ch hµng vÒ kh¶
n¨ng mét sè viªc cha ®îc tr×nh bµy trªn b¸o ço tµi chÝnh, xem lai biªn b¶n
häp héi ®ång qu¶n trÞ, çc hîp ®ång, th gi¶i tr×nh cña ban gi¸m ®èc.
- §¸nh gi¸ kÕt qu¶
ViÖc h¹ch to¸n çc nghiÖp vô lµ phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ vµ tu©n
thñ çc quy ®Þnh chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh hoÆc ®îc chÊp nhËn.
Çc ho¹t ®éng cña Doanh nghiÖp cã liªn quan ®Õn chu tr×nh hµng
tån kho ph¶i phï hîp víi çc ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng kinh doanh cña Doanh
nghiÖp.
Çc chøng tõ sæ s¸ch cã liªn quan ®Õn chu tr×nh ph¶i thÓ hiÖn sù
vËn ®éng cña nghiÖp vô vµ ph¶i hîp lý.
Çc th«ng tin vÒ nghiÖp vô ph¶i ®¶m b¶o trung thùc hîp lý.
Trªn c¬ së kÕt qu¶ cña tÊt c¶ çc c«ng viªc ®· thùc hiÖn KiÓm to¸n
viªn ®a ra kÕt luËn cuèi cïng vµ lËp b¸o ço KiÓm to¸n.
- LËp vµ ph¸t hµnh b¸o ço KiÓm to¸n: KiÓm to¸n viªn ®a ra tÊt c¶ ý
kiÕn cña m×nh vÒ b¸o ço tµi chÝnh ®· ®îc KiÓm to¸n. KiÓm to¸n viªn
ph¶i ®a ra mét trong bèn lo¹i ý kiÕn sau.

+ ý kiÕn chÊp nhËn tõng phÇn

+ ý kiÕn chÊp nhËn toµn phÇn
+ ý kiÕn tõ chèi
+ ý kiÕn kh«ng chÊp nhËn
- Cïng víi viÖc ph¸t hµnh b¸o ço KiÓm to¸n C«ng ty KiÓm to¸n cßn
göi th cho kh¸ch hµng trong ®ã ®a ra ý kiÕn t vÊn cña KiÓm to¸n viªn vÒ
viÖc kh¾c phôc nh÷ng yÕu ®IÓm cßn tån t¹i trong hÖ thèng còng nh c«ng
t¸c kÕ to¸n t¹i d¬n vÞ k h¸ch hµng.
PHÇN 2: THùC TR¹NG KIÓM TO¸N CHU TR×NH hµng
tån kho TRONG KIÓM TO¸N B¸O ÇO TµI CHÝNH
DO ATC THùC HIÖN.
I: giíi thiÖu vÒ C«ng ty cæ phÇn KiÓm to¸n - t vÊn thuÕ
1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn
C«ng ty cæ phÇn KiÓm to¸n - T vÊn thuÕ lµ c¬ quan KiÓm to¸n

chuyªn nghiÖp hîp ph¸p ho¹t ®éng trong lÜnh vùc KiÓm to¸n, t vÊn thuÕ.
C«ng ty ®îc thµnh lËp ngµy: 05/ 08/ 2003 vµ chÝnh thøc ®i vµo ho¹t ®éng
th¸ng 09/ 2003 theo giÊy phÐp kinh doanh sè: 010002678 do Së KÕ ho¹ch
vµ §Çu t Hµ Néi cÊp.
C«ng ty thµnh lËp víi sè vèn ®iÒu lÖ ban ®Çu lµ 1,5 tû ®ång trong
®ã vèn cña çc s¸ng lËp viªn lµ 1 tû ®ång.
C«ng ty Cæ phÇn vµ T vÊn thuÕ lµ C«ng ty cã t çch ph¸p nh©n víi

tªn giao dÞch lµ: Auditing - Tax Consultancy Joint Stock Company (ATC)
thuéc lo¹i h×nh KiÓm to¸n ®éc lËp víi trô së chÝnh t¹i: 65D - T« HiÕn
Thµnh-Hai Bµ Trng - Hµ Néi.

Môc tiªu: C«ng ty cæ phÇn KiÓm to¸n - T vÊn thuÕ thµnh lËp víi
môc tiªu lµ: kiÓm tra, ®a ra ý kiÕn x¸c nhËn tÝnh kh¸ch quan, ®óng ®¾n,
trung thùc vµ hîp lý cña çc sè liÖu, tµi liÖu kÕ to¸n vµ b¸o ço quyÕt to¸n
cña ®¬n vÞ ®îc KiÓm to¸n. Ngoµi ra C«ng ty cßn t vÊn, híng dÉn cho
kh¸ch hµng thùc hiÖn çc quy ®Þnh cña nhµ níc vÒ tµi chÝnh, kÕ to¸n,
thuÕ.. ®Ó gióp ®¬n vÞ ®îc KiÓm to¸n vµ gióp t vÊn ®iÒu hµnh ho¹t
®éng s¶n xuÊt kinh doanh cã hiÖu qu¶, ®óng ph¸p luËt ®¸p øng yªu cÇu
qu¶n lý cña çc c¬ quan nhµ níc, cña çc tæ chøc, çc ç nh©n cã quan hÖ vµ
quan t©m ®Õn t×nh h×nh tµi chÝnh cña ®¬n vÞ.
2. §Æc ®iÓm tæ chøc qu¶n lý cña C«ng ty.
2.1. §Æc ®iÓm
§Ó thùc hiÖn tèt môc tiªu, chiÕn lîc kinh doanh tríc m¾t còng nh l©u dµi
th× Tæ chøc bé m¸y quyÕt ®Þnh sù thµnh b¹i trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh
doanh cña C«ng ty. Mét c¬ cÊu tæ chøc hîp lý sÏ khuyÕn khÝch ngêi lao
®éng trong C«ng ty lµm viÖc cã chÊt lîng vµ n¨ng suÊt cao.
M« h×nh tæ chøc bé m¸y qu¶n lý cña C«ng ty.
Héi §ång Qu¶n TrÞ
Gi¸m §èc
Phã Gi¸m §èc Phã Gi¸m §èc

Phô tr¸ch m¶ng tvÊn thuÕ Phô tr¸ch m¶ng KiÓm to¸n
Phßng t
NghiÖp
Phßng
NghiÖp
Phßng
XDCB
Phßng
Phßng
To¸n
KiÓm
To¸n
KiÓm
To¸n
KiÓm
To¸n
VÊn
Vô I
Vô II
KÕ

2.2. QuyÒn h¹n.
Çc phßng trong bé m¸y C«ng ty cã quyÒn h¹n ®îc chñ ®éng triÓn
khai c«ng t¸c theo chøc n¨ng nhiÖm vô quy ®Þnh, ®îc toµn quyÒn huy
®éng çc nguån nh©n lùc trong phßng m×nh ®Ó thùc hiÖn nhiÖm vô ®îc
giao, ®îc ®Ò xuÊt gi¶i quyÕt çc vÊn ®Ò liªn quan theo chøc n¨ng vµ tr×nh
tù theo quy ®Þnh cña C«ng ty.
2.3. Çc mèi quan hÖ.
- Quan hÖ néi bé trong phßng: tu©n thñ chØ ®¹o trùc tiÕp cña trëng
phßng, phèi hîp chÆt chÏ gi÷a çc bé phËn, çc nh©n viªn trong phßng ®Ó
ph¸t huy cao nhÊt mäi nguån lùc néi bé ®Ó hoµn thµnh c«ng viÖc ®¶m b¶o
tiÕn ®é, khèi lîng vµ chÊt lîng.
- Quan hÖ gi÷a çc phßng: tu©n thñ quy ®Þnh sña quy chÕ nµy vµ
çc quy ®Þnh liªn quan. Khi gi¶i quyÕt nhiÖm vô çc phßng ph¶i chñ ®éng
vµ trùc tiÕp tiÕp xóc, quan hÖ, ®Ò xuÊt víi çc phßng liªn quan tham gia
gi¶i quyÕt. Khi ®îc hái ý kiÕn, ®îc yªu cÇu tham gia hç trî, çc phßng cã
tr¸ch nhiÖm tham gia ®¸p øng yªu cÇu vµ tiÕn ®é c«ng viÖc theo chøc
n¨ng nhiÖm vô cña phßng m×nh.
- Khi cÇn thiÕt Gi¸m ®èc C«ng ty sÏ thµnh lËp çc tæ ban chuyªn ®Ò
®Ó thùc thi nhiÖm vô cã thêi h¹n. Çc phßng ®îc giao chñ tr× cã tr¸ch
nhiÖm qu¶n lý tæ chøc triÓn khai, çc phßng tham gia cã tr¸ch nhiÖm cö ng-
êi tham gia vµ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ phÇn néi dung tham gia cña m×nh.
2.4. Chøc n¨ng cña çc phßng ban trong C«ng ty.

- Héi ®ång qu¶n trÞ: lµ c¬ quan l·nh ®¹o cao nhÊt cña C«ng ty gi÷a
hai kú häp §¹i Héi Cæ §«ng. Héi §ång Qu¶n TrÞ gåm: Mét Chñ tÞch, mét
phã Chñ tÞch chØ ®¹o, gi¸m s¸t ho¹t ®éng cña gi¸m ®èc. Héi ®ång qu¶n trÞ
chÞu tr¸ch nhiÖm tríc §¹i héi ®¹i biÓu cæ ®«ng vÒ nh÷ng sai ph¹m trong
qu¶n lý, vi ph¹m ®iÒu lÖ, vi ph¹m ph¸p luËt g©y thiÖt h¹i cho C«ng ty.
- §¹i héi ®¹i biÓu cæ ®«ng: lµ c¬ quan quyÕt ®Þnh cao nhÊt cña
C«ng ty, quyÕt ®Þnh vÒ tæ chøc nh©n sù, th«ng qua b¸o ço tæng hîp vÒ
t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh, xem xÐt phª chuÈn quyÕt ®Þnh cña Héi
§ång Qu¶n TrÞ.
- Gi¸m ®èc: lµ ngêi phô tr¸ch cao nhÊt vÒ mÆt s¶n xuÊt kinh doanh,
chØ ®¹o ho¹t ®éng cña C«ng ty vµ ®¹i diÖn cho quyÒn lîi cña C«ng ty tríc
ph¸p luËt vµ çc bªn h÷u quan.
- Phã gi¸m ®èc: ChÞu tr¸ch nhiÖm tríc gi¸m ®èc vÒ ho¹t ®éng cña
phßng ban m×nh qu¶n lý.
- Phßng t vÊn: chuyªn lµm nhiÖm vô t vÊn trong lÜnh vùc kÕ to¸n,
tµi chÝnh, thuÕ…
- Phßng KiÓm to¸n NghiÖp vô I, II: Ho¹t ®éng trong lÜnh KiÓm
to¸n, ®øng ®Çu lµ Trëng phßng, díi quyÒn trëng phßng lµ çc KiÓm to¸n
viªn vµ trî lý KiÓm to¸n.
- Phßng KiÓm to¸n XDCB: Phßng nµy do mét KiÓm to¸n viªn kiªm
Kü s x©y dùng lµm trëng phßng. Chøc n¨ng cña phßng KiÓm to¸n XDCB lµ
thùc hiÖn KiÓm to¸n çc c«ng tr×nh x©y dùng c¬ b¶n ®· hoµn thµnh vµ
bµn giao.
- Phßng kÕ to¸n: qu¶n lý vµ cung cÊp çc th«ng tin, kÕt qu¶ tµi
chÝnh cña C«ng ty vÒ kú s¶n xuÊt kinh doanh, tham mu cho Héi ®ång
qu¶n trÞ vµ Gi¸m ®èc vÒ lÜnh vùc tµi chÝnh.
3. Çc lo¹i h×nh dÞch vô cña C«ng ty.

§Ó ®¸p øng nhu cÇu cña thÞ trêng, ATC thùc hiÖn cung cÊp ®Çy ®ñ
nh÷ng dÞch vô chuyªn ngµnh bao gåm:
- DÞch vô KiÓm to¸n: Bao gåm: KiÓm to¸n B¸o ço tµi chÝnh thêng
niªn, KiÓm to¸n ho¹t ®éng cña çc dù ¸n, KiÓm to¸n B¸o ço quyÕt to¸n
vèn ®Çu t çc c«ng tr×nh x©y dùng c¬ b¶n, KiÓm to¸n x¸c ®Þnh vèn, gi¸
trÞ Doanh nghiÖp, KiÓm to¸n tu©n thñ luËt ®Þnh, KiÓm to¸n çc Doanh
nghiÖp tham gia niªm yÕt trªn thÞ trêng chøng kho¸n, KiÓm to¸n tû lÖ néi
®Þa ho¸, KiÓm to¸n çc Doanh nghiÖp nhµ níc phôc vô c«ng t¸c cæ phÇn
ho¸ vµ gi¸m ®Þnh çc tµi liÖu tµi chÝnh kÕ to¸n.
- DÞch vô KÕ to¸n: C«ng ty cung cÊp dÞch vô kÕ to¸n gåm: Më vµ

ghi sæ kÕ to¸n, lËp çc B¸o ço tµi chÝnh ®Þnh kú, X©y dùng çc m« h×nh
tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n, trî gióp viÖc chuyÓn ®æi hÖ thèng kÕ to¸n vµ B¸o
ço tµi chÝnh, phï hîp víi çc yªu cÇu cña kh¸ch hµng vµ ®ång thêi ®¶m
b¶o tÝnh tu©n thñ çc yªu cÇu cña kh¸ch hµng vµ ®ång thêi ®¶m b¶o tÝnh
tu©n thñ çc quy ®Þnh cña nhµ níc ViÖt Nam hoÆc çc nguyªn t¾c kÕ to¸n
Quèc tÕ ®îc chÊp nhËn.
- DÞch vô t vÊn tµi chÝnh: Çc dÞch vô t vÊn do C«ng ty cung cÊp sÏ
®em ®Õn cho kh¸ch hµng nh÷ng gi¶i ph¸p tèt nhÊt, gióp kh¸ch hµng c¶i
tiÕn hÖ thèng KiÓm so¸t néi bé, n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh vµ chÊt l-
îng s¶n phÈm dÞch vô, gi¶m chi phÝ ho¹t ®éng, kh«ng ngõng t¨ng doanh
thu. Çc dÞch vô nµy rÊt ®a d¹ng, bao gåm: t vÊn so¹n th¶o ph¬ng ¸n ®Çu
t, ®¨ng ký kinh doanh vµ thµnh lËp Doanh nghiÖp míi, t vÊn kiÓm kª thÈm
®Þnh gi¸ trÞ tµi s¶n, t vÊn quyÕt to¸n vèn ®Çu t, t vÊn tiÕn hµnh cæ phÇn
ho¸, niªm yÕt chøng kho¸n, s¸t nhËp hoÆc gi¶i thÓ, t vÊn tu©n thñ çc quy
®Þnh cña ph¸p luËt, chÝnh s¸ch tµi chÝnh…
- DÞch vô t vÊn thuÕ bao gåm: LËp kÕ ho¹ch thuÕ, ®¨ng ký, tÝnh
to¸n vµ kª khai thuÕ ph¶i nép víi c¬ quan thuÕ, rµ so¸t ®¸nh gi¸ viÖc vËn
dông çc s¾c lÖnh, chÝnh s¸ch thuÕ hiÖn hµnh cña ViÖt Nam.

- DÞch vô ®µo t¹o: §µo t¹o nh©n viªn nh»m n©ng cao kü n¨ng vµ
chuyªn m«n cho nguån nh©n lùc C«ng ty kh¸ch hµng ngoµi ra sÏ hç trî cho
kh¸ch hµng trong viÖc t×m kiÕm vµ tuyÓn dông çc øng cö viªn cã n¨ng lùc
vµ thÝch hîp nhÊt dùa trªn nh÷ng hiÓu biÕt cô thÓ vÒ vÞ trÝ cÇn tuyÓn
dông, còng nh çc yªu cÇu vÒ ho¹t ®éng qu¶n lý chung cña kh¸ch hµng.
- Çc lo¹i dÞch vô kh¸c.
- ATC lµ C«ng ty míi thµnh lËp nhng gãp mét tiÕng nãi quan träng
trong thÞ trêng KiÓm to¸n viÖt nam ®ang trong giai ®o¹n më. Doanh thu
trong ho¹t ®éng KiÓm to¸n chiÕm phÇn lín, hai lÜnh vùc chñ chèt cña
C«ng ty lµ KiÓm to¸n vµ t vÊn thuÕ, dÞch vô KiÓm to¸n rÊt tiÒm n¨ng
trong nhiÒu lÜnh vùc trë thµnh mòi nhän ®îc C«ng ty chó trong ®Çu t vµ
tiÕp thÞ ra thÞ trêng. Trong nh÷ng ngµy ®Çu thµnh lËp kh¸ch hµng cña
C«ng ty chñ yÕu lµ kh¸ch hµng quen biÕt danh tÝnh C«ng ty qua ®éi ngò
l·nh ®¹o uy tÝn, vµ hiÖn nay C«ng ty ®ang h×nh thµnh ®îc mét thÞ tríng
kh¸ch hµng ®«ng ®¶o nhß vµo chÊt lîng vµ dÞch vô cña m×nh, ®Æc biÖt
lµ lu«n ®¶m b¶o vÒ thêi gian tèt.
ATC lu«n theo dâi nh÷ng biÕn ®éng vÒ tµi chÝnh çc kh¸ch hµng
cña m×nh mét çch thíng xuyªn, hµng n¨m ®Õn mïa KiÓm to¸n ATC ®Òu
göi th chµo hµng ®Õn cho kh¸ch hµng coa nhu cÇu KiÓm to¸n kÓ c¨ kh¸ch
hµng quen biÕt vµ kh¸ch hµng míi. Víi kh¸ch hµng míi th× th chµo mêi
KiÓm to¸n lµ bøc th«ng ®iÖp ®Ó ATC giíi thiÖu vÒ uy tÝn vµ chÊt lîng
dÞch vô cña C«ng ty, víi kh¸ch hµng quen biÕt C«ng ty thÓ hiÖn mèi quan
tam thêng xuyªn tíi nhu cÇu cÇn thiÕt vµ sù v÷ng bÒn tµi chÝnh còng nh
chÊt läng vµ ®é hiªu qu¶ cña hÖ thèng qu¶n lý trong C«ng ty kh¸ch hµng.
Th chµo hµng cung cÊp cho kh¸ch hµng nh÷ng th«ng tin nh th«ng tin ph¸p
lý, th«ng tin vÒ t×nh h×nh ho¹t ®éng cung cÊp çc lo¹i dÞch vô, nh÷ng
kh¸ch hµng ®· mêi KiÓm to¸n ®éi ngò nh©n viªn thùc hiÖn vµ cam kÕt
chÊt lîng cung cÊp.

NÕu nhËn ®îc lêi mêi KiÓm to¸n ATC sÏ cö ®¹i diÖn cña C«ng ty
®Ó tiÕp xóc víi kh¸ch hµng . §èi víi kh¸ch hµng cò th× viÖc gÆp gì nµy
mh»m môc ®Ých xem xÐt thay ®æi ®¸ng kÓ so víi n¨m tríc vµ biÕt yªu
cÇu cña kh¸ch hµng vµ xem xÐt sù ¶nh hëng cña kh¸ch hµng vÒ cuécKiÓm
to¸n n¨m tríc do C«ng ty ®· cung cÊp ®Ó cã çc biÖn ph¸p kh¾c phôc vµ
nh÷ng thay ®æi cÇn thiÕt nh÷ng tån tai.Víi kh¸ch hµng míi thÝ cuéc gÆp
nh»m xem xÐt nh÷ng th«ng tin nh nh÷ng khã kh¨n C«ng ty kh¸ch hµng
®ang gÆp ph¶i, t×nh h×nh chung vÒ s¶n xuÊt kinh doanh, t×nh hh×nh
qu¶n lý tµi chÝnh cña C«ng ty kh¸ch hµng.
KiÓm to¸n viªn xem xÐt kh¶ n¨ng chÊp nhËn KiÓm to¸n. NÕu chÊp
nhËn KiÓm to¸n th× ban gi¸m ®èc bæ nhiÖm chñ nhiªm KiÓm to¸n tÝch
hîp vµ bè trÝ nguån nh©n lùc tham gia KiÓm to¸n.
4. Kh¸ch hµng cña C«ng ty.
Tuy míi ®îc thµnh lËp bÒ dµy kinh nghiÖm cha nhiÒu song C«ng ty
cã ®éi ngò kh¸ch hµng ®«ng ®¶o, ho¹t ®éng trong nhiÒu lÜnh vùc vµ
thuéc nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ nh: Ng©n hµng, b¶o hiÓm, dÞch vô tµi
chÝnh, n¨ng lîng dÇu khÝ, viÔn th«ng, ®iÖn lùc, c«ng nghiÖp, n«ng
nghiÖp, giao th«ng, thuû lîi, than, thÐp, xi m¨ng, kh¸ch s¹n, du lÞch, thong
m¹i, x©y dùng…
ChØ trong 17 th¸ng ®i vµo ho¹t ®éng C«ng ty ®· cã kh¸ch hµng chia
theo nhãm:
- Çc Doanh nghiÖp nhµ níc.
- Çc doanh ngiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi.
- Çc Doanh nghiÖp cæ phÇn, tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, C«ng ty t nh©n.
- Dù ¸n ®îc tµi trî bëi çc tæ chøc tµi chÝnh tiÒn tÖ.
- Çc c¬ quan nhµ níc, çc ®¬n vÞ hµnh chÝnh sù nghiÖp vµ çc tæ
chøc kinh tÕ x· héi.

- Çc c«ng tr×nh x©y dùng c¬ b¶n hoµn thµnh bµn giao.
5. Ch¬ng tr×nh KiÓm to¸n cña C«ng ty.
Hµng n¨m C«ng ty cæ phÇn KiÓm to¸n - T vÊn thuÕ göi th chµo
hµng tíi çc kh¸ch hµng bao gåm c¶ kh¸ch hµng cò vµ kh¸ch hµng míi. Qua
th chµo hµng ATC th«ng b¸o cho kh¸ch hµng çc lo¹i dÞch vô mµ C«ng ty
cã kh¶ n¨ng cung cÊp. §Æc biÖt trong thêi ®iÓm hiÖn nay, gi÷a çc h·ng
KiÓm to¸n cña ViÖt Nam vµ KiÓm to¸n Níc ngoµi cã sù c¹nh tranh gay
g¾t, viÖc göi th chµo hµng lµ hÕt søc cÇn thiÕt.
B»ng viÖc göi th chµo hµng, C«ng ty chñ ®éng thiÕt lËp vµ duy tr×
mèi quan hÖ víi kh¸ch hµng ®ång thêi thu hót sù quan t©m thßng xuyªn cña
kh¸ch hµng ®èi víi çc dÞch vô mµ C«ng ty cung cÊp. Kh¸c víi C«ng ty
KiÓm to¸n kh¸c, ATC thêng tiÕn hµnh gÆp gì trùc tiÕp, tho¶ thuËn vµ ký
kÕt hîp ®ång. ViÖc ký kÕt trùc tiÕp nµy sÏ tr¸nh ®îc nh÷ng bÊt ®ång
trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn KiÓm to¸n vµ c«ng bè b¸o ço KiÓm to¸n, ®Æc
biÖt lµ kh¸ch hµng míi KiÓm to¸n lÇn ®Çu. Sau khi ký kÕt hîp ®ång
KiÓm to¸n C«ng ty sÏ x©y dùng kÕ ho¹ch KiÓm to¸n tæng qu¸t vµ tr¬ng
tr×nh KiÓm to¸n cô thÓ. Thùc hiÖn kÕ ho¹ch KiÓm to¸n do ATC tiÕn
hµnh thùc chÊt lµ viÖc thùc hiÖn çc tr¾c nghiÖm kiÓm so¸t vµ tr¾c
nghiÖm c¬ b¶n. Giai ®o¹n cuèi cïng cña mét cuéc KiÓm to¸n do ATC thùc
hiÖn lµ tæng hîp kÕt qu¶ KiÓm to¸n vµ lËp b¸o ço KiÓm to¸n.
Thùc tr¹ng KiÓm to¸n do C«ng ty cæ phÇn KiÓm to¸n - T vÊn thuÕ
thùc hiÖn: §Ó t¹o nªn uy tÝn vµ thu hót ®îc nhiÒu kh¸ch hµng th× mét
trong nh÷ng yÕu tè quan träng nhÊt lµ C«ng ty ph¶i ®a ra ®îc ch¬ng tr×nh
KiÓm to¸n phï hîp víi ®èi tîng KiÓm to¸n, qu¸ tr×nh KiÓm to¸n thùc hiÖn
qua bèn giai ®o¹n lµ:
Giai ®o¹n 1: LËp kÕ ho¹ch KiÓm to¸n.
Giai ®o¹n 2: Thùc hiÖn KiÓm to¸n.

Giai ®o¹n 3: KÕt thóc KiÓm to¸n.
Giai ®o¹n 4: C«ng viÖc sau KiÓm to¸n.
LËp kÕ ho¹ch KiÓm to¸n
Thùc hiÖn KiÓm to¸n
KÕt thóc KiÓm to¸n
C«ng viÖc sau KiÓm to¸n
Thùc hiÖn kÕ hoach KiÓm to¸n lµ qu¸ tr×nh sö dông çc ph¬ng
ph¸p kü thuËt KiÓm to¸n thÝch øng víi ®èi tîng KiÓm to¸n cô thÓ ®Ó
thu thËp b»ng chøng KiÓm to¸n. §ã lµ qu¸ tr×nh triÓn khai mét çch chñ
®éng vµ tÝch cùc çc kÕ ho¹ch, ch¬ng tr×nh KiÓm to¸n nh»m ®a ra
nh÷ng ý kiÕn x¸c thùc vÒ møc ®é trung thùc vµ hîp lý cña b¸o ço tµi
chÝnh trªn c¬ së nh÷ng b»ng chøng KiÓm to¸n ®Çy ®ñ vµ tin cËy. Nh
vËy, thùc hiÖn kÕ ho¹ch KiÓm to¸n kh«ng chØ lµ qu¸ tr×nh triÓn khai
mét çch m¸y mãc kÕ ho¹ch ®· v¹ch ra, còng kh«ng ph¶i lµ qu¸ tr×nh thu
thËp mét çch thô ®éng çc b»ng chøng KiÓm to¸n theo ®Þnh h íng
trong kÕ ho¹ch KiÓm to¸n hoÆc trµn lan theo diÔn biÕn cña thùc tiÔn.
Çc tr¾c nhiÖm KiÓm to¸n sÏ ®îc sö dông ®Ó ®¸nh gi¸ ®é tin cËy cña
hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé:
+ Thö nghiÖm kiÓm so¸t (kiÓm tra hÖ thèng kiÓm so¸t): Lµ viÖc
kiÓm tra ®Ó thu thËp b»ng chøng KiÓm to¸n vÒ sù thiÕt kÕ phï hîp vµ
sù vËn hµnh h÷u hiÖu cña hÖ thèng kÕ to¸n vµ hÖ thèng kiÓm so¸t néi
bé.

+ Thö nghiÖm c¬ b¶n (kiÓm tra c¬ b¶n): Lµ viÖc kiÓm tra ®Ó

thu thËp b»ng chøng KiÓm to¸n liªn quan ®Õn b¸o ço tµi chÝnh nh»m
ph¸t hiÖn ra nh÷ng sai sãt träng yÕu lµm ¶nh h ëng ®Õn b¸o ço tµi
chÝnh. Thö nghiÖm c¬ b¶n gåm:
. KiÓm tra chi tiÕt çc nghiÖp vô vµ sè d.
. Quy tr×nh ph©n tÝch. Dùa trªn 2 cÊp ®é.
CÊp ®é1: KiÓm to¸n viªn kh¼ng ®Þnh cã dùa vµo

hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé hay kh«ng. NÕu c©u tr¶ lêi lµ kh«ng, c«ng
viÖc KiÓm to¸n ®îc triÓn khai theo híng sö dông ngay çc tr¾c nghiÖm
vÒ ®é v÷ng ch·i víi sè lîng lín. Trêng hîp ngîc l¹i cã thÓ sö dông kÕt hîp
tr¾c nghiÖm ®¹t yªu cÇu víi tr¾c nghiÖm ®é v÷ng ch·i trªn mét sè l îng
Ýt h¬n çc nghiÖp vô. Trong sè cña mçi lo¹i tr¾c nghiÖm trong sù kÕt
hîp nµy tuú thuéc vµo møc ®é tin cËy cña hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé vµ
®îc xem xÐt ë cÊp ®é 2.
CÊp ®é 2: NÕu ®é tin cËy cña hÖ thèng kiÓm so¸t

néi bé ®îc ®¸nh gi¸ ë møc ®é cao th× b»ng chøng KiÓm to¸n ®îc thu
thËp vµ tÝch luü chñ yÕu qua tr¾c nghiÖm ®¹t yªu cÇu víi mét sè Ýt
tr¾c nghiÖm ®é v÷ng ch·i. Ngîc l¹i nÕu ®é tin cËy cña hÖ thèng nµy
®îc ®¸nh gi¸ ë møc dé thÊp th× tr¾c nghiÖm ®é tin cËy ®îc thùc hiÖn
víi sè lîng lín h¬n.
Nh vËy, tr¾c nghiÖm ®¹t yªu cÇu ®îc triÓn khai chØ víi môc
®Ých thu thËp b»ng chøng ®¶m b¶o vÒ sù tin cËy cña hÖ thèng kiÓm
so¸t néi bé. Còng do ®ã, tr¾c nghiÖm d¹t yªu cÇu cßn gäi lµ tr¾c
nghiÖm kiÓm so¸t hay thö nghiÖm kiÓm so¸t.
C«ng viÖc sau KiÓm to¸n.

§¸nh gi¸ l¹i chÊt lîng toµn bé c«ng viÖc, ®¸nh gi¸ chÊt lîng lµm
viÖc cña çc KiÓm to¸n viªn, ®¸nh gi¸ l¹i rñi ro cña cuéc KiÓm to¸n, tõ
®ã rót ra bµi häc kinh nghiÖm. Sù ®¸nh gi¸ ®îc thùc hiÖn tõ 2 phÝa.
- §¸nh gi¸ tõ kh¸ch hµng: ATC tiÕp nhËn çc ý kiÕn ®¸nh gi¸,
nhËn xÐt cña kh¸ch hµng ®èi víi dÞch vô mµ C«ng ty cung cÊp ®· tho¶
m·n çc yªu cÇu cña kh¸ch hµng hay cha.
- §¸nh gi¸ trong néi bé cña C«ng ty: C«ng ty KiÓm to¸n ph¶i thùc
hiÖn chÝnh s¸ch vµ thñ tôc kiÓm tra chÊt lîng ®Ó ®¶m b¶o r»ng KiÓm
to¸n ®îc tiÕn hµnh phï hîp víi çc chuÈn mùc. §¸nh gi¸ l¹i toµn bé cuéc
KiÓm to¸n trªn çc mÆt.
+ §¸nh gi¸ l¹i rñi ro çc cuéc KiÓm to¸n.
+ So¸t xÐt trong néi bé vÒ hiÖu qu¶ cña viÖc thùc hiÖn dÞch vô
cho kh¸ch hµng.
+ §¸nh gi¸ chÊt lîng lµm viÖc cña nh©n viªn KiÓm to¸n.
Mét c«ng viÖc n÷a ®îc ATC tiÕn hµnh thêng xuyªn vµ cã hiÖu
qu¶ lµ gi÷ mèi liªn hÖ thêng xuyªn víi kh¸ch hµng b»ng çch thêng
xuyªn thu thËp th«ng tin vÒ kh¸ch hµng vµ nh÷ng thay ®æi trong C«ng
ty kh¸ch hµng cã thÓ ¶nh hëng ®Õn cuéc KiÓm to¸n n¨m sau.
Ch¬ng tr×nh KiÓm to¸n hµng tån kho ( bảng phụ lục )
II. thùc tr¹ng KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho trong KiÓm to¸n b¸o ço tµi chÝnh
do C«ng ty cæ phÇn kiÓm to¸n - T vÊn thuÕ thùc hiÖn
1. LËp kÕ ho¹ch KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho
1.1. ChuÈn bÞ kÕ ho¹ch KiÓm to¸n
Ban gi¸m ®èc nhËn diÖn lý do kiÓm to¸n cña C«ng ty kh¸ch hµng
®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng chÊp nhËn kiªm to¸n. Lùa chän ®éi ngò çn bé kiªm to¸n

viªn phï hîp hay bæ nhiÖm chñ nhiÖm KiÓm to¸n vµ çc nhãm tham gia
KiÓm to¸n . Ban gi¸m ®èc ký kÕt hîp ®ång KiÓm to¸n víi kh¸ch hµng.
1.2. Thu thËp thån tin c¬ së vÒ kh¸ch hµng
C«ng ty K lµ C«ng ty liªn doanh ho¹t ®éng trong lÜnh vùc s¶n xuÊt
Tói cÆp vµ QuÇn bß tu©n thñ çc quy ®Þnh cña bé tµi chÝnh víi Doanh
nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi ho¹t ®éng t¹i ViÖt Nam, hµngn¨m C«ng ty
buéc ph¶i tiÕn hµnh KiÓm to¸n b¸o ço tµi chÝnh kh¼ng ®Þnh kÕt qu¶
ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong kú. Trong ®ã kho¶n môc hµng tån kho
lµ mét kho¶n môc quan träng trªn b¸o ço tµi chÝnh ®îc KiÓm to¸n viªn chó
träng khi thùc hiÖn KiÓm to¸n b¸o ço tµi chÝnh.
C«ng ty K lµ C«ng ty 100% vèn ®Çu t níc ngoµi, ®îc thµnh lËp theo
gi¸y phÐp ®©ut t sè 132/GP-HN ngµy 26/6/2002 cña uû ban nh©n dan
thµnh phè Hµ Néi. Thêi gian ho¹t ®éng lµ 20 n¨m kÓ tõ ngµy ®îc cÊp giÊy
phÐp ho¹t ®éng. N¨m 2005 lµ n¨m ho¹t ®éng thø t cña C«ng ty. Trô së
chÝnh cña C«ng ty ®Æt t¹i Km 6 ®êng Pi¶i Phãng, Phêng Ph¬ng liÖt QuËn
Thanh xu©n, thµnh phè Hµ Néi.
C«ng ty K cã tæng sè vèn ®Çu t thùc tÕ lµ 300 000 USD trong ®ã sè

vèn ph¸p ®Þnh lµ 300 000 USD.
LÜnh vùc ho¹t ®éng cña C«ng ty lµ chuyªn gia c«ng, c¶n xuÊt çc
hµng may mÆc tói s¸ch ®Ó xuÊt khÈu.
ThÞ trêng tiªu thô chñ yÕu lµ ë nuíc ngoµi
Ban gi¸m ®èc gåm Tæng gi¸m ®èc Sung Baek Cho vµ KÕ to¸n trëng
NguyÔn thÞ v©n Hµ.
Mét sè th«ng tin c¬ së vÒ hµng tån kho, ®Æc ®iÓm hµng tån kho vµ
c«ng t¸c b¶o qu¶n hµng tån kho t¹i C«ng ty
Th«ng tin vÒ hµng tån kho:

Nguyªn vËt liÖu: b¨ng gai nhËp khÈu, b¨ng chun nhËp khÈu, v¶i líi,
v¶i ph¶n quang, v¶i tri cèt…
C«ng cô dông cô : Cóc bÊm, kim s¶n xuÊt, ®¹n nhùa, m¸y Ðp dËp
cóc, ch©n vÞt mÝ….
Thµnh phÈm: Tói cÆp xuÊt khÈu, quÇn bß DENIM
S¶n phÈm dë dang:
Hµng ho¸:
§Æc ®iÓm c«ng t¸c b¶o qu¶n hµng tån kho: Mçi lo¹i hµng ®îc s¾p
xÕp ë mét vÞ trÝ nhÊt ®Þnh theo tõng lo¹i tõng kÝch cì trong kho. Nguyªn
vËt liÖu sau khi ®îc chuyÓn vÒ C«ng ty lµm çc thñ tôc cÇn thiÕt cho
viÖc nhËp ®Òu ®îc ®a vµo kho b·i quy ®Þnh. ChØ nh÷ng ngêi liªn quan
míi ®îc vµo kho nh thñ kho, b¶o vÖ kho, qu¶n lý ph©n xëng gi¸m ®èc tµi
chÝnh. Hµng ngµy cöa kho ®îc kho¸ vµ cã b¶o vÖ tr«ng coi.
1.3. Thu thËp th«ng tin vÒ nghÜa vô ph¸p lý cña C«ng ty kh¸ch hµng
V× ®©y lµ kh¸ch hµng quen thuéc nªn sÏ ®îc lÊy tõ hå s¬ KiÓm to¸n
n¨m tríc.
1.4. Thñ tôc ph©n tÝch s¬ bé
Qua ph©n tÝch sè liÖu cho thÊy Tæng tµi s¶n lu ®éng vµ ®Çu t
ng¾n h¹n t¨nglªn hay gi¶m xuèng vµ chñ yÕu lµ do sù t¨ng lªn cña kho¶n
môc gi. Sù biÕn ®éng hµng tån kho lµ lín hay nhá , hµng mua ®ang ®i ® -
êng, thµnh phÈm tån kho cuèi kú biÕn ®éng nh thÕ nµo. Do vËy cÇn lµm
râ nguyªn nh©n cña sù biÕn ®éng.
1.5. §¸nh gi¸ tÝnh träng yÕu vµ rñi ro
B¶ng Ph¬ng ph¸p KiÓm to¸n mét sè tµi kho¶n chñ yÕu.
Tµi kho¶n Rñi ro cã thÓ x¶y ra Ph¬ng ph¸p KiÓm to¸n

Hµng tån kho. C,E,A,V,O KiÓm kª, chän mÉu çc kho¶n
môc chñ yÕu, tÝnh gi¸.
C-TÝnh ®Çy ®ñ V-TÝnh ®Þnh gi¸
E-TÝnh hiÖn h÷u O-TÝnh së h÷u
A-TÝnh chÝnh x¸c
X¸c ®Þnh møc ®é träng yÕu: KiÓm to¸n viªn tiÕn hµnh ®¸nh gi¸
tÝnh träng yÕu qua ba bíc lµ:
¦íc lîng ban ®Çu vÒ tÝnh träng yÕu
Ph©n bæ íc lîng ban ®Çu vÒ tÝnh träng yÕu cho çc bé phËn vµ íc
tÝnh sai sè kÕt hîp
Ph©n bæ íc lîng ban ®Çu vÒ tÝnh träng yÕu cho çc bé phËn theo
tû lÖ
1.6. T×m hiÓu vÒ hÖ thèng kÕ to¸n vµ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé
M«i trêng hÖ thèng kiÓm so¸t
C«ng ty K ®îc ®¸nh gi¸ lµ cã bé m¸y tæ chøc t¬ng ®èi gän nhÑ. Gi¸m
®èc C«ng ty cã tr¸ch nhiÖm bè trÝ s¾p xÕp c¬ cÊu bé m¸y chuyªn m«n, tæ
chøc s¶n xuÊt hîp lý, x©y dùng quy chÕ néi bé ®Ó thèng nhÊt phèi hîp ho¹t
®éng qu¶n lý ®iÒu hµnh vµ t¸c nghiÖp tèt çc nghiÖp vô ®îc giao. KÕ to¸n
trëng lµ ngêi cã chuyªn m«n nghiÖp vô vµ cã tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cao vµ
rÊt liªm khiÕt. Ban gi¸m ®èc ®îc ®¸nh gi¸ lµ cã n¨ng lùc trong lÜnh vùc s¶n
xuÊt tói cÆp vµ quÇn bß chÊt lîng cao . M«i trêng kiÓm so¸t cña C«ng ty
®îc ®¸nh gi¸ lµ tèt.
HÖ thèng kÕ to¸n

Phßng kÕ to¸n tµi chÝnh cña xÝ nghiÖp cã 8 nh©n viªn, trong

®ã cã 5 ngêi ®· cã b»ng ®¹i häc chuyªn ngµnh kÕ to¸n, tµi chÝnh hÖ
chÝnh quy vµ cã 3 ngêi cã b»ng trung cÊp kÕ to¸n bao gåm: 01 Trëng
phßng, 01 kÕ to¸n tæng hîp vµ hµng tån kho, 01 kÕ to¸n ng©n hµng, 01 kÕ
to¸n tiÒn mÆt vµ thanh to¸n, 01 kÕ to¸n tµi s¶n cè ®Þnh, 01 kÕ to¸n lao
®éng tiÒn l¬ng, 01 kÕ to¸n chi phÝ vµ 01 thñ qòy. Trong ®ã:
Trëng phßng: phô tr¸ch c«ng viÖc chung.
KÕ to¸n tµi s¶n cè ®Þnh: cã tr¸ch nhiÖm theo dâi t×nh h×nh t¨ng,
gi¶m hiÖn cã còng nh nguyªn gi¸, gi¸ trÞ hao mßn vµ gi¸ trÞ cßn l¹i cña tµi
s¶n cè ®Þnh vµ c«ng cô dông cô.
KÕ to¸n lao ®éng tiÒn l¬ng: Cã tr¸ch nhiÖm theo dâi çc nghiÖp vô
liªn quan ®Õn viÖc chi tr¶ l¬ng, thëng vµ çc kho¶n phô cÊp cho çn bé
c«ng nh©n viªn.
KÕ to¸n ng©n hµng: Lµm nhiÖm vô theo dâi çc nghiÖp vô giao
dÞch cña xÝ nghiÖp víi ng©n hµng qua giÊy b¸o nî, cã.
KÕ to¸n chi phÝ: Cã nhiÖm vô tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cña tÊt c¶
çc ph©n xëng s¶n xuÊt.
KÕ to¸n tiÒn mÆt vµ thanh tãan: Cã nhiÖm vô ghi chÐp çc nghiÖp
vô thu chi tiÒn mÆt c¨n cø vµo PhiÕu thu, PhiÕu chi vµ më sæ theo dâi
thanh to¸n çc kho¶n ph¶i thu, ph¶i tr¶ cña ®¬n vÞ.
Thñ qòy lµm nhiÖm vô thu chi tiÒn mÆt vµ qu¶n lý tiÒn mÆt cña
toµn xÝ nghiÖp.
KÕ to¸n tæng hîp vµ hµng tån kho: Theo dâi hµng tån kho cña ®¬n vÞ
vµ nhËn sè liÖu tõ çc kÕ to¸n phÇn hµnh chuyÓn tíi ®Ó tæng hîp, ph©n
bæ chi phÝ, tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ lµm çc c«ng viÖc ghi chÐp tæng
hîp sè liÖu kÕ to¸n.

H×nh thøc sæ kÕ to¸n mµ ®¬n vÞ ¸p dông lµ h×nh thøc NhËt ký

chung.
T¹i kho ph¶n ¸nh nhËp xuÊt cña tõng lo¹i hµng tån kho theo chØ tiªu
sè lîng. Mçi lo¹i hµng tån kho ®îc ghi trªn mét thÎ kho. Thñ kho s¾p xÕp thÎ
kho theo m·, chñng lo¹i vµ nhãm. Khi ®îc nhËn çc chøng tõ kÕ to¸n, thñ
kho kiÓm tra tÝnh hîp lý, hîp ph¸p vµ ®èi chiÕu sè vËt liÖu thùc tÕ trªn
chøng tõ phiÕu nhËp, phiÕu xuÊt ®Ó ghi thÎ kho. Cuèi cïng tÝnh ra sè tån
trªn thÎ vµ chuyÓn chøng tõ cho phßng kÕ to¸n (®· ®îc s¾p xÕp theo tõng
kho¶n vËt t, hµng hãa). T¹i phßng kÕ to¸n tïy theo tÝnh chÊt cña tõng kho,
tõng lo¹i mÆt hµng, ®Þnh kú tõ 3 ®Õn 5 ngµy, kÕ to¸n hµng tån kho nhËn
chøng tõ do thñ kho chuyÓn giao, kiÓm tra l¹i viÖc ph©n lo¹i chøng tõ,
tÝnh hîp lý, hîp lÖ cña chøng tõ. Sau ®ã kÕ to¸n x¸c nhËn ngay vµo thÎ kho
chø kh«ng lËp phiÕu giao nhËn chøng tõ. KÕ to¸n tiÕn hµnh ®Þnh kho¶n
chøng tõ nhËp, xuÊt, ph©n lo¹i riªng råi tÝnh gi¸ trÞ vµo çc phiÕu. Cuèi
th¸ng, kÕ to¸n kiÓm tra lÇn n÷a thÎ kho vµ çc chøng tõ kÕ to¸n sau ®ã trùc
tiÕp ghi vµo sæ sè d c¶ cét khèi lîng vµ thµnh tiÒn. §Ó phôc vô cho c«ng t¸c
kÕ to¸n cã hiÖu qu¶, t¹i xÝ nghiÖp ®· x©y dùng mét hÖ thèng danh ®iÓm
hµng tån kho kh¸ ®Çy ®ñ theo tõng lo¹i, nhãm, kho vµ cã sæ tæng hîp
nhËp, xuÊt vËt t, hµng hãa.
* H¹ch to¸n tæng hîp.
Song song víi c«ng t¸c h¹ch to¸n chi tiÕt hµng tån kho, kÕ to¸n tæng
hîp ghi chÐp, ph¶n ¸nh çc chØ tiªu gi¸ trÞ trªn çc tµi kho¶n, sæ kÕ to¸n
tæng hîp. Çc tµi kho¶n sö dông t¹i c«ngty theo quyÕt ®Þnh cña Bé Tµi
chÝnh vµ xÝ nghiÖp kh«ng më thªm tµi kho¶n nµo kh¸c
Çc thñ tôc kiÓm so¸t
KiÓm to¸n viªn quan s¸t viÖc t¸ch ly tr¸ch nhiÖm trong viÖc thùc
hiÖn çc chøc n¨ng cña chu tr×nh vµ ai lµ ngêi thùc hiÖn çc chøc n¨ng ®ã
trong n¨m tµi chÝnh.

KiÓm tra sù tån t¹i cña phßng thu mua ®éc lËp chuyªn thùc hiÖn tr¸ch
nhiÖm mua tÊt c¶ nguyªn vËt liÖu c«ng cô dông cô.
KiÓm tra sù tèn t¹i cña phßng nhËn hµng chuyªn thùc hiÖn tr¸ch
nhiÖm nhËn hµng.
KiÓm tra xem çc vËt t hµng ho¸ cã ®îc kiÓm so¸t vµ cÊt tr÷ bëi mét
bé phËn kho ®éc lËp kh«ng.
KiÓm tra sù kiÓm so¸t trong viÖc xuÊt dïng vËt t hµng ho¸.
2. thùc hiÖn KiÓm to¸n
2.1. Thùc hiÖn çc thö nghiÖm kiÓm so¸t
KiÓm to¸n viªn tiÕn hµnh kiÓm tra çc chøng tõ gèc nh çc phiÕu yªu
cÇu mua hµng, phiÕu nhËp kho, phiÕu xuÊt kho, phiÕu yªu cÇu sö dông
vËt t… xem çc chøng tõ nµy cã liªn tôc, cã ®Çy ®ñ ch÷ ký phª duyÖt vµ
çc yÕu tè cÇn thiÕt hay kh«ng.
TiÕn hµnh pháng vÊn çc nh©n viªn trong C«ng ty vÒ viÖc qu¶n lý
vËt liÖu vÒ quy tr×nh tiÕp nhËn hµng vµ ®îc tr¶ lêi r»ng khi tiÕp nhËn
hµng ph¶i cã biªn b¶n kiÓm nghiÖm nhng trªn thùc tÕ khi KiÓm to¸n viªn
kiÓm tra mét sè chøng tõ gèc th× ph¸t hiÖn mét sè chøng tõ kh«ng cã biªn
b¶n kiÓm nghiÖm ®i kÌm.
Qua ®iÒu tra pháng vÊn KiÓm to¸n viªn thÊy t»ng bé phËn kiÓm kª
hµng tån kho do ®¬n vÞ lËp ®¶m b¶o tÝnh ®éc lËp, cã sù tån t¹i cña biªn
b¶n kiÓn kª vµ cã sù ®èi chiÕu víi kÕ to¸n ®¬n vÞ.
Nghiªn cøu hÖ thèng kÕ to¸n cña ®¬n vÞ KiÓm to¸n viªn thÊy cã sù
ph©n ly tr¸ch nhiÖm cao gi÷a thñ kho nh©n viªn kÕ to¸n vµ ngêi chÞu tr¸ch
nhiÖm ký duyÖt.
2.2. Thùc hiÖn çc thñ tôc ph©n tÝch

ViÖc ph©n tÝch nµy nh»m ph¸t hiÖn ra sù biÕn ®éng cña çc kho¶n
môc trªn b¸o ço tµi chÝnh cña n¨m nay so víi n¨m tríc. Gióp KiÓm to¸n viªn
ph¸t hiÖn ra nh÷ng nghi vÊn vÒ kh¶ n¨ng ho¹t ®éng liªn tôc cña kh¸ch hµng
vµ kh¶ n¨ng sai sãt trªn b¸o ço tµi chÝnh.
B¶ng sè 1: B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n
Chªnh lÖch Chªnh

Néi dung 31/12/2003 31/12/2004
VN§ lÖch (% )
I/ Tµi s¶n 796.527.846 1. 571. 540. 936 775. 013. 090 97,3
A/ TSL§ vµ 167. 119. 626 907. 416. 202 740. 296. 576 442,97
§TNH
1/ TiÒn 138.238.948 209.868.802 71.539.854 51,75
2/ Çc kho¶n ph¶i 20.538.778 370.844.002 350.305.224 1705,58

thu
3/ Hµng tån kho 8.521.900 309. 202. 398 300. 680. 498 3528,33
Nguyªn vËt liÖu 7. 294. 300 82. 573. 516 75. 279. 216 1032,03
chÝnh
C«ng cô dông cô - 3. 441. 282 3. 441. 282
Chi phÝ s¶n xuÊt - 221. 960. 000 221. 960. 000
kinh doanh dë
dang
Hµng ho¸ tån kho 1. 240. 000 1. 240. 000 0
Dù phßng ( 12. 400 ) ( 12. 400 ) 0
4/ Tµi s¶n lu 700.000 700.000

®éng kh¸c
B/ TSC§ vµ 629.138.220 680.925.734 51.787.514 8,23

§TDH

II/ NV 796.527.846 1. 571. 540. 936 775. 013. 090 97,3
1/ Nî ng¾n h¹n 145.726.062 363.116.047 217.389.985 149,18
2/ VCSH 650.801.784 1.208.424.889 557.623.105 85,68
B¶ng sè2: B¶ng kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh
ChØ tiªu 2003 2004
Doanh thu 951. 366.624 1.443.997.068
Gi¸ vèn hµng b¸n 129.756.243 356.425.875
Lîi nhuËn gép 821.610.381 1.087.571.193
Chi phÝ b¸n hµng 356.812.354 384.635.112
Chi phÝ qu¶n lý Doanh 300.214.658 324.125.834

nghiÖp

B¶ng 3: B¶ng ph©n tÝch mét sè chØ tiªu
ChØ tiªu N¨m 2003 N¨m 2004 Chªnh lÖch (%)
(%) (%)
1. ( HTK/ TS). 100 1,07 34,07 33
2. ( HTK/ DT). 100 1,44 21,41 19,97
3. ( HTK/ GVHB). 6,58 86,75 80,17

100
Tû lÖ vßng quay hµng tån kho = Tæng gi¸ vèn HTK/TrÞ gi¸ b×nh
qu©n HTK
TrÞ gi¸ b×nh qu©n HTK = SDHTK §Çu kú + SDHTK Cuèi kú/ 2
NX: HÖ sè vßng quay HTK cña kú nµy 1/86,75 qu¸ chªnh lÖch, nhá
h¬n nhiÒu víi kú tríc 1/6,58. §iÒu nµy cã thÓ cã thÓ cã sù bÊt thêng, KiÓm
to¸n viªn ph¶i t×m hiÓu lµm râ. Trong trêng hîp hÖ sè vßng quay HTK kú
nµy sÊp xØ kú tríc còng cha ch¾c ®· tèt, mµ cÇn so s¸nh víi hÖ sè vßng
quay HTK BQ ngµnh ®Ó cã kÕt luËn ®óng ®¾n.Qua so s¸nh hÖ sè b×nh
qu©n ngµnh thÊy kh«ng cã sù chªnh lÖch qu¸ lín, KiÓm to¸n viªn thÊy r»ng
nguyªn nh©n lµ do sù thay ®æi vÒ kiÓu d¸ng hµng tói cÆp vµ nhu cÇu thÞ
hiÕu cña giíi trÎ t¨ng m¹nh trong n¨m v× ®ang cã mèt tói cÆp ë çc thÞ trêng
lín.
KiÓm to¸n viªn cã thÓ sö dông sù kÕt hîp tû lÖ vßng quay hµng tån
kho víi tû lÖ l·i gép khi ph©n tÝch. Khi kÕt hîp nh vËy cho phÐp KTV
®¸nh gi¸ tÝnh hîp lý cña gi¸ vèn hµng b¸n.
Tû lÖ l·i gép = Tæng l·i gép/ Doanh thu
NÕu tû lÖ lîi nhuËn qu¸ thÊp hoÆc tû lÖ vång quay HTK qu¸ cao so
víi dù kiÕn cña KTV th× cã thÓ do ®¬n vÞ kh¸ch hµng ®· khai t¨ng gi¸ vèn
hµng b¸n hoÆc khai gi¶m hµng tån kho.

KiÓm to¸n viªn cã thÓ so s¸nh gi÷a sè lîng HTK dù tr÷ trong kho víi
diÖn tÝch cã thÓ chøa kho ®ã. Sè liÖu HTK vÒ mÆt gi¸ trÞ cã thÓ ®em
so s¸nh víi chØ tiªu sè lîng vµ so s¸nh víi çc con sè thèng kª trong nghµnh.
Tõ sù ph©n tÝch trªn KiÓm to¸n viªn thu ®îc nh÷ng b»ng chøng cÇn
thiÕt vµ gióp KiÓm to¸n viªn ®Þnh híng ®îc çc thñ tôc kiÓm tra chi tiÕt
®èi víi HTK cÇn thùc hiÖn.
2.3. KiÓm tra chi tiÕt
Sau khi kÕ ho¹ch KiÓm to¸n ®îc hoµn thµnh, trëng ®oµn KiÓm to¸n
sÏ triÖu tËp nhãm KiÓm to¸n ®Ó c«ng bè KÕ ho¹ch triÓn khai, ph©n c«ng
c«ng viÖc cho tõng thµnh viªn, thêi gian tiÕn hµnh vµ kÕt thóc c«ng viÖc.
Tïy thuéc vµo møc ®é rñi ro cña tõng kho¶n môc mµ tõ ®ã tiÕn hµnh kiÓm
tra chi tiÕt ë çc møc ®é kh¸c nhau. Do møc ®é ph¸t sinh lín vµ tÝnh phøc
t¹p vÒ nghiÖp vô ¶nh hëng nhiÒu ®Õn çc chØ tiªu quan träng trong B¸o
ço tµi chÝnh vµ çc tiªu thøc ®¸nh gi¸ t×nh h×nh tµi chÝnh cña Doanh
nghiÖp nh c¬ cÊu tµi s¶n, tèc ®é quay vßng cña hµng tån kho, t×nh h×nh sö
dông vèn… nªn KiÓm to¸n chu tr×nh Hµng tån kho lµ mét kh©u b¾t buéc
trong mäi cuéc KiÓm to¸n. B¸o ço tµi chÝnh cña mäi kh¸ch thÓ KiÓm to¸n.
§Ó hiÓu râ c«ng viÖc KiÓm to¸n t¹i C«ng ty cæ phÇn kiÓm to¸n - T vÊn
thuÕ díi ®©y lµ minh häa thùc tÕ cuéc kiÓm tra chi tiÕt chu tr×nh hµng
tån kho t¹i C«ng ty K.

2.3.1. KiÓm tra chi tiÕt nghiÖp vô
Sæ çi B¶ng tæng Sæ chi tiÕt Chøng tõ gèc

TK152 hîp NXT vËt liÖu
Sæ çi B¶ng ph©n Chøng tõ gèc

B¶ng TK153 bæ CCDC
c©n
Sæ çI TK Chøng tõ gèc
®èi
621,622,627
kÕ Sæ çi
to¸n TK154
B¶ng THCP
vµ tÝnh
Sæ çi GTSP
TK155 Sæ çiTK632
Sæ çi
B¶ng tæng Sæ chi tiÕt Chøng tõ gèc
TK156
hîp NXT hµng ho¸
Sæ çi TK Sæ nhËt ký
kh¸c chung
Trong ®ã:
: §èi chiÕu, kiÓm tra tÝnh hîp lý vµ ®é chÝnh x¸c cña phÐp tÝnh
vµ chuyÓn sæ
Trong KiÓm to¸n chi tiÕt nghiÖp vô hµng tån kho, KiÓm to¸n viªn
tiÕn hµnh chän mÉu ®Ó kiÓm tra. Sè lîng nghiÖp vô ®îc kiÓm tra tïy
thuéc vµo møc ®é rñi ro cña çc tµi kho¶n ®îc ®¸nh gi¸ trong b¶n KÕ ho¹ch
KiÓm to¸n tæng qu¸t. KiÓm to¸n Hµng tån kho t¹i C«ng ty K, KiÓm to¸n
viªn tiÕn hµnh kiÓm tra chi tiÕt nghiÖp vô víi s« lîng lín theo KÕ ho¹ch
®Ò ra. Çc nghiÖp vô ®îc chän sÏ tiÕn hµnh ®èi chiÕu víi çc sæ s¸ch

chøng tõ liªn quan, pháng vÊn ngêi thùc hiÖn c«ng viÖc kÕ to¸n ®ã vµ kÕ
to¸n trëng. Quy tr×nh ®èi chiÕu, kiÓm tra ®îc m« t¶ qua s¬ ®å trªn.
Nh÷ng néi dung cô thÓ thùc hiÖn kiÓm tra chi tiÕt nghiÖp vô ®îc
thÓ hiÖn qua çc giÊy tê lµm viÖc qua çc bíc sau:
2.3.1.1. KiÓm tra sè d trªn çc tµi kho¶n hµng tån kho
Trong c«ng viÖc nµy KiÓm to¸n viªn lÊy sè liÖu sæ Çi lµm träng
t©m ®Ó ®èi chiÕu víi B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n, b¶ng tæng hîp vËt liÖu, sæ
chi tiÕt vËt liÖu, NhËt ký chung. Hay nãi mét çch kh¸c, môc tiªu cña c«ng
viÖc nµy lµ kiÓm tra sù khíp ®óng gi÷a çc sæ s¸ch: sæ tæng hîp, sæ chi
tiÕt.
B¶ng4:
C«ng ty cæ phÇn KiÓm to¸n - T vÊn thuÕ
Kh¸ch hµng: K Tham chiÕu:
Niªn ®é kÕ to¸n: 31/12/2004 Ngêi thùc hiÖn:
Kho¶n môc thùc hiÖn: Hµng tån kho Ngµy thùc hiÖn:
C«ng viÖc: KiÓm tra sè d
Kho¶n môc 01/01/200 PS Nî PS Cã 31/12/2004

4
1/ NVL 7.294.300 889.326.444 814.083.228 82.537.516
2/ CC-DC - 34.412.817 30.971.535 3.441.282
3/CPSXKDD - 2.040.673.33 1.818.713.33 221.960.00
D 1.240.000 5 5 0
4/ HH 12.400 - - 1.240.000
5/ DP - - 12.400
GGHTK
Tæng 8.521.900 2.964.412.59 2.663.768.09 309.202.39 
5 8 8
 
Ghi chó:  §èi chiÕu khíp víi sè d ®Çu kú

 §èi chiÕu khíp víi b¶ng c©n ®èi sè ph¸t sinh
 §· kiÓm tra céng dån ®óng
KL: Sè liÖu trªn çc tµi kho¶n ®Çu kú vµ cuèi kú khíp víi çc sæ s¸ch
b¸o ço liªn quan t¬ng øng.
B¶ng 5:
Tªn kh¸ch hµng: C«ng ty K Tham chiÕu:
Kho¶n môc kiÓm tra Ngêi thùc hiÖn
Sæ çi TK 152 Ghi chó

Thang
Nî Cã
1 1.868.453 
2 260.000 
3 9.097.680 49.462.000 
4 22.780.816 
5 92.997.549 508.747.506 
6 75.010.054 
7 113.000.000 
8 95.892.661 
9 49.669.700 
10 64.286.000 
11 70.152.250 
12 294.000.000 255.873.722 
Tæng 889.362.444 814.083.228 

 §· tÝnh céng dån,kiÓm tra vµ ®èi chiÕu víi sè liÖu ph¸t sinh cña
Tk621, Tk627, Tk641, Tk642 khíp ®óng.
KÕt luËn: ViÖc tÝnh to¸n trªn çc sæ çi TK 152, TK 621, TK 627
(6272), TK 641 (6412), TK 642 (6422) vµ sæ tæng hîp chi tiÕt vËt liÖu ®îc
tÝnh céng dån chÝnh x¸c. Sè liÖu trªn TK 152 khíp ®óng víi çc sæ s¸ch liªn
quan.
T¬ng tù nh vËy KiÓm to¸n viªn còng thùc hiÖn ®èi víi TK154. Tæng
sè ph¸t sinh Nî vµ ph¸t sinh Cã cña TK154 ®îc ®èi chiÕu víi tæng qu¸t ph¸t
sinh cña TK 621, 627, 622. §èi víi TK155, ®îc ®¸nh dÊu ®· kiÓm tra vµ
ph¬ng ph¸p kiÓm tra ®îc tiÕn hµnh nh trªn, song KiÓm to¸n viªn kh«ng ghi
chÐp trªn giÊy tê lµm viÖc. KÕt qu¶ thu ®îc tõ viÖc kiÓm tra sæ Çi
TK154, TK155 cuèi kú khíp ®óng víi çc sæ s¸ch liªn quan.
Lu ý cña KiÓm to¸n viªn, qua KiÓm to¸n viªn ë trªn cho thÊy tæng ph¸t
sinh Nî vµ tæng ph¸t sinh Cã trªn TK 152, TK621, TK627 trong th¸ng 7, 8,
12 ®· t¨ng ®ét biÕn so víi çc th¸ng kh¸c trong n¨m. vÊn ®Ò nµy ®îc KÕ
to¸n trëng vµ Gi¸m ®èc gi¶i thÝch cô thÓ lµ do trong çc th¸ng nµy ®· cã
nhiÒu hîp ®ång ®Æt hµng v× ®©y lµ thêi gian ®iÓm nãng vÒ hµng trong
n¨m. Tuy vËy ®Ó cã ®îc çc b»ng chøng x¸c ®¸ng KiÓm to¸n viªn quyÕt
®Þnh t¨ng sè nghiÖp vô ®îc kiÓm tra ph¸t sinh trong th¸ng 7 vµ th¸ng 12.
2.3.1.2. KiÓm tra tÝnh cã thùc cña nghiÖp vô ph¸t sinh trªn sæ s¸ch
Thùc chÊt lµ kiÓm tra çc chøng tõ gèc liªn quan ®Õn nghiÖp vô ®ã.
Tríc tiªn KiÓm to¸n viªn tiÕn hµnh chän mÊu, sè nghiÖp ®îc chän dùa vµo
sè hiÖu chøng tõ hoÆc néi dung kinh tÕ ph¸t sinh hoÆc dùa vµo quy m«
cña nghiÖp vô ®îc ghi trªn sæ Çi. C«ng viÖc nµy ®îc thùc hiÖn ®èi chiÕu
ngîc tõ sæ Çi xuèng NhËt ký chung vµ xuèng Chøng tõ gèc. KiÓm to¸n chu
tr×nh Hµng tån kho t¹i C«ng ty K KiÓm to¸n viªn chän mÉu theo sè hiÖu
chøng tõ trªn sæ Çi, víi nh÷ng ph¸t hiÖn ë trªn KiÓm to¸n viªn quyÕt ®Þnh
t¨ng sè nghiÖp vô ®îc kiÓm tra th¸ng 7, 8, 12.

§Ó kiÓm tra sè ph¸t sinh trªn TK154 ®Òu cã thËt, KiÓm to¸n viªn dùa
trªn viÖc kiÓm tra sè ph¸t sinh TK621, TK 622 vµ TK 627. KiÓm tra ph¸t
sinh Cã trªn tµi kho¶n 152 ®· ®ång thêi tháa m·n phÇn lín môc tiªu cho ph¸t
sinh Nî trªn tµi kho¶n 621 vµ tµi kho¶n 627 (6272). Trªn tµi kho¶n 627 bao
gåm nhiÒu lo¹i chi phÝ kh¸c nhau nh chi phÝ nguyªn vËt liÖu, chi phÝ
nh©n c«ng ph©n xëng, chi phÝ kh©u hao tµi s¶n cè ®Þnh, chi phÝ mua
ngoµi vµ chi phÝ kh¸c. Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp TK 622 vµ chi phÝ
nh©n c«ng ph©n xëng TK 627 (6271) ®îc kÕ thõa kÕt qu¶ tõ KiÓm to¸n
chu tr×nh TiÒn l¬ng vµ Nh©n viªn. §èi víi chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè
®Þnh kÕt qu¶ ®îc lÊy tõ KiÓm to¸n chu tr×nh Tµi s¶n cè ®Þnh cßn chi
phÝ mua ngoµi vµ chi phÝ kh¸c ®îc KiÓm to¸n thùc hiÖn t¬ng tù nh trªn.
B¶ng6:
Kho¶n môc kiÓm tra: Chi phÝ s¶n xuÊt chung Ngêi thùc hiÖn
Tµi kho¶n
Chøng tõ Ghi
Néi dung kinh tÕ ®èi øng Sè tiÒn
chó
SH NT Nî Cã
05 5/7 Chi phÝ ®iÖn mua ngoµi 6277 112 10. 566. 320 
06 7/7 Chi phÝ tiÒn níc cho SX 6277 112 207. 500 
41 20/12 Chi phÝ söa ch÷a m¸y 6278 111 1. 450. 000 x
42 28/12 Chi phÝ thuª m¸y 6277 112 3. 200. 000 
67 30/12 Chi phÝ tiÒn ®iÖn mua 6277 331 18. 345. 200 
ngoµi
 §· ®èi chiÕu trªn sæ çi TK 627 víi chøng tõ gèc vµ TK thanh to¸n nh:
TK 112, 111, 331
x: kh«ng cã chøng tõ gèc.
KÕt luËn: Ngoµi nghiÖp vô söa ch÷a m¸y lµ kh«ng cã chøng tõ gèc, cßn
l¹i ®Òu hîp lý.

NghiÖp vô nµy ®îc gi¶i thÝch do thuª thî c¬ khÝ bªn ngoµi kh«ng
ph¶n ¸nh ho¸ ®¬n.Tuy nhiªn qua t×m hiÓu th× cho thÊy nghiÖp vô nµy vÉn
tån t¹i vµ sè liÖu ph¸t sinh lµ chÝnh x¸c.

2.3.1.3. C«ng viÖc tiÕp theo ®îc KiÓm to¸n viªn thùc hiÖn ®Ó
kiÓm tra tÝnh ®Çy ®ñ, tÝnh chÝnh x¸c, tÝnh ph©n lo¹i vµ tÝnh tr×nh
bµy.
B»ng çch chän mÉu nghiÖp vô dùa trªn sè liÖu chøng tõ ( nhËp vµ
xuÊt) hoÆc dùa trªn quy m« nghiÖp vô ®Ó ®èi chiÕu víi çc chøng tõ, sæ
s¸ch liªn quan nh»m t×m ra çc sai ph¹m trong qu¸ tr×nh h¹ch to¸n nh chi phÝ
s¶n xuÊt l¹i ®îc h¹ch to¸n vµo chi phÝ b¸n hµng hay chi phÝ qu¶n lý Doanh
nghiÖp. §èi víi nghiÖp vô nhËp mua vËt t ®èi chiÕu víi phiÕu ®Ò nghÞ
mua vËt t ®îc phª chuÈn, sæ chi tiÕt vËt liÖu, sæ NhËt ký chung, sè Çi TK
152 vµ ®èi chiÕu víi çc tµi kho¶n thanh to¸n ( sæ chi tiÕt TK111,
TK112… ).
NghiÖp vô xuÊt vËt t ®îc kiÓm tra, ®èi chiÕu chøng tõ víi phiÕu yªu
cÇu lÜnh vËt t cña çc bé phËn, sæ chi tiÕt vËt liÖu, sæ NhËt ký chung, sæ
Çi TK152 vµ çc sæ chi tiÕt tµi kho¶n chÞu phÝ ( sæ çi TK 621, TK 627,
TK 641, TK 642 ). §èi víi nghiÖp vô xuÊt b¸n thµnh phÈm b¸n ®îc kiÓm
tra, ®èi chiÕu víi vËn ®¬n, hîp ®ång ®Æt hµng vµ çc sæ s¸ch liªn quan
( NhËt ký chung, sæ çi TK 155 ).
Trong c«ng viÖc nµy KiÓm to¸n viªn rÊt chó träng chän nh÷ng
nghiÖp s¸t ngµy kÕt thóc niªn ®é vµ mét sè nghiÖp vô x¶y ra ë ®Çu niªn
®é sau ®Ó kiÓm tra víi viÖc ghi chÐp trªn sæ nh»m t×m hiÓu tÝnh ®óng
kú cña çc nghiÖp vô ®ã. KÕt qu¶ cña viÖc kiÓm tra, ®èi chiÕu trong
kiÓm tra chi tiÕt nghiÖp vô t¹i C«ng ty K ®îc thÓ hiÖn díi ®©y.
- §Ó kiÓm tra c«ng t¸c h¹ch to¸n çc nghiÖp vô nhËp mua nguyªn vËt
liÖu ®· ph¸t sinh cã ®îc ghi chÐp ®Çy ®ñ vµo çc sæ liªn quan, ®óng ®¾n
vÒ sè liÖu kh«ng vµ ®óng kú kh«ng.


B¶ng7:

Kho¶n môc kiÓm tra: NghiÖp vô xuÊt nguyªn phô liÖu Ngêi thùc hiÖn
TK ®èi
Chøng tõ Sè tiÒn Ghi
Néi dung kinh tÕ øng
chó
SH NT SS TT Sæ s¸ch Thùc tÕ
NT 01 8/3/2003 XuÊt nguyªn phô liÖu 62 62 36.031.000 36.031.000
®Ó s¶n xuÊt ®¬n 1 1
NT 02 04/04/200 XuÊt kho nguyªn phô 62 62 13.431.000 13.431.000
3 liÖu ®Ó s¶n xuÊt 1 1
hµng
liÖu ®Ó s¶n xuÊt 1 1
hµng
3 liÖu ®Ó s¶n xuÊt 1 1 2 2
hµng
3 liÖu ®Ó s¶n xuÊt 1 1 0 0
hµng
NT 06 15/062003 XuÊt kho nguyªn phô 62 62 56.538.191 56.538.191
liÖu ®Ó s¶n xuÊt 7 7
hµng
hµng
hµng
hµng
NT 31/12/200 XuÊt kho nguyªn phô 62 62 175.236.54 175.236.54 &
011 3 liÖu ®Ó s¶n xuÊt 1 1 1 1
hµng
NT 31/12/200 XuÊt kho nguyªn phô 62 62 80.637.181 80.637.181
012 3 liÖu ®Ó s¶n xuÊt 1 1
hµng

DÊu &: NghiÖp vô nµy x¶y ra trong n¨m 2004 nhng l¹i ph¶n ¸nh vµo
31/12/2003. Qua ®iÒu tra cho th¸y nguyªn nh©n lµ do sù nhÇm lÉn trong
chÐp vµ chÊp nhËn ®iÒu chØnh l¹i cho phï hîp víi kú kÕ to¸n cña ®¬n vÞ.
Bót to¸n ®iÒu chØnh:
Nî TK152:175.236.541
Cã TK 621: 175.236.541
KÕt luËn: C«ng viÖc ghi chÐp nghiÖp vô xuÊt dïng nguyªn vËt
liÖu lµ chÝnh x¸c vÒ sè ph¸t sinh
- §Ó ®¶m b¶o r»ng çc nghiÖp vô xuÊt kho nguyªn vËt liÖu ®· ph¸t
sinh ®Òu ®îc ghi sæ vµ ®óng theo tµi kho¶n chÞu phÝ trªn cét tµi kho¶n
®èi øng cña NhËt ký chung vµ ®óng theo sæ çi tµi kho¶n ®ã. §èi nghiÖp
vô xuÊt kho thµnh phÈm ®Ó b¸n ®îc h¹ch to¸n vµo sæ NhËt ký chung, sæ
Çi TK 155 (hay ®¶m b¶o r»ng tæng sè ph¸t sinh cã cña TK 155 ®· bao gåm
tÊt c¶ çc nghiÖp vô xuÊt thµnh phÈm trong kú). Vµ tÝnh ®óng kú ®îc
tu©n thñ. GiÊy tê lµm viÖc sau lµ thÓ hiÖn kÕt qu¶ ®¹t ®îc sau khi thùc
hiÖn kiÓm tra chi tiÕt nghiÖp vô xuÊt nguyªn vËt liÖu, thµnh phÈm.
-T¬ng tù nh viÖc kiÓm tra chi tiÕt nghiÖp vô xuÊt nguyªn vËt liÖu ë
phÇn trªn kiÓm tra chi tiÕt nghiÖp vô xuÊt b¸n thµnh phÈm còng ®îc kiÓm
tra t¬ng tù. Chän mét sè nghiÖp vô (chó ý çc nghiÖp vô x¶y ra s¸t ngµy kÕt
thóc niªn ®é vµ chän mét sè nghiÖp vô ph¸t sinh ë niªn ®é sau) ®Ó kiÓm
tra ®èi chiÕu víi hîp ®ång kinh tÕ, vËn ®¬n vµ çc sæ s¸ch liªn quan. KÕt
qu¶ ®îc thùc hiÖn qua b¶ng díi ®©y.


Kho¶n môc kiÓm tra: NghiÖp vô xuÊt b¸n thµnh phÈm Ngêi thùc hiÖn
Chøng tõ TK ®èi øng Sè tiÒn Ghi
Néi dung kinh tÕ Sæ s¸ch Thùc tÕ
SH NT SS TT chó
BP 001 05/01/200 XuÊt kho b¸n quÇn bß 632 632 100. 235. 100. 235. 
B¶ng 8
3 640 640
BP 002 09/01/200 XuÊt b¸n quÇn bß 632 632 78. 562. 78. 562. 
3 000 000
BP 003 10/06/200 XuÊt kho b¸n quÇn bß 632 632 120. 783. 120. 783. 
3 000 000
BP 004 27/08/200 XuÊt kho b¸n tói cÆp 632 632 112. 679. 112. 679. 
3 500 500
BP 005 30/12/200 XuÊt b¸n B¸nh tói cÆp 632 632 111. 165. 111. 165. 
3 800 800
BP 006 14/02/200 XuÊt b¸n B¸nh tói cÆp 632 632 97. 532. 97. 532. 
4 000 000
BP 007 31/3/2004 XuÊt b¸n B¸nh tói cÆp 632 632 45. 621. 45. 621. 
700 700
DÊu : ®· kiÓm tra víi çc chøng tõ gèc, sæ s¸ch vµ khíp ®óng
KÕt luËn: Sau khi kiÓm tra 10 nghiÖp vô xuÊt b¸n B¸nh g¹o vµ 14 nghiÖp vô xuÊt b¸n
B¸nh bét mú th× çc nghiÖp vô ®· ®îc hoµn toµn ®óng ®¾n, chÝnh x¸c vÒ sè ph¸t sinh,
tµi kho¶n ®èi øng vµ ®óng kú. (Sù t¨ng ®ét biÕn cña gi¸ vèn hµng b¸n lµ hîp lý víi sù t¨ng
lªn cña chi phÝ nguyªn vËt liÖu)
Ho¸ ®¬n BP 009 ph¸t sinh ngµy 31/12/2003 nhng trªn sæ s¸ch kÕ to¸n l¹i ghi vµo ngµy
14/02/2004, nh vËy vi ph¹m tÝnh ®óng kú cña kÕ to¸n
Bót to¸n ®iÒu chØnh:
Nî TK155: 97. 532. 000
Cã TK632: 97. 532. 000

 §· ®èi chiÕu khíp ®óng gi÷a ho¸ ®¬n b¸n hµng, hîp ®ång mua hµng,
phiÕu xuÊt kho vµ sæ s¸ch kÕ to¸n cã liªn quan.

2.3.2. KiÓm tra chi tiÕt sè d
KiÓm tra chi tiÕt sè d lµ c«ng viÖc chiÕm rÊt nhiÒu thêi gian trong
KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho. §ång thêi ®©y lµ giai ®o¹n quan träng
nhÊt, ®em l¹i nh÷ng b»ng chøng cã ®é tin cËy cao. Nh÷ng c«ng viÖc
KiÓm to¸n viªn thùc hiÖn trong giai ®o¹n nµy thêng bao gåm: KiÓm kª
hµng tån kho, kiÓm tra tÝnh hîp lý cña chøng tõ, kiÓm tra quy tr×nh tÝnh
gi¸ hµng tån kho vµ cuèi cïng kiÓm tra çc nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh cã
®îc ghi sæ kh«ng.
Môc tiªu cña giai ®o¹n nµy lµ nh»m ®¶m b¶o tÝnh cã thËt, tÝnh trän
vÑn, tÝnh chÝnh x¸c, tÝnh ®¸nh gi¸, quyÒn vµ nghÜa vô vµ tÝnh tr×nh
bµy, cô thÓ:
- Sè d hµng tån kho ®îc ph¶n ¸nh trªn sæ s¸ch lµ ®îc biÓu hiÖn b»ng
hµng tån kho thùc tÕ trong kho (Qua kiÓm kª ®Ó x¸c ®Þnh)
- Çc nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh ®Òu ®îc ph¶n ¸nh trªn sæ s¸ch
- ViÖc tÝnh to¸n sè d nãi chung vµ quy m« cña çc nghiÖp vô ph¸t
sinh nãi riªng ®îc tÝnh to¸n ®óng ®¾n.
- S« d hµng tån kho trong kho lµ thuéc quyÒn së h÷u cña Doanh
nghiÖp, nã ®îc ph¶n ¸nh trªn sæ s¸ch vµ ®îc chøng minh b»ng çc chøng tõ
gèc hîp lÖ.
- Çc kho¶n môc hµng tån kho ®îc tr×nh bµy trung thùc hîp lý theo
quy ®Þnh cña chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh.
§Ó cã ®îc nh÷ng b»ng chøng ®ñ tin cËy ®¶m b¶o cho viÖc ®a ra ý
kiÕn cña m×nh dùa trªn çc môc tiªu nµy, trong cuéc KiÓm to¸n hµng tån
kho C«ng ty K KiÓm to¸n viªn thùc hiÖn çc c«ng viÖc sau:
2.3.2.1. KiÓm kª hµng tån kho cña C«ng ty K

C«ng viÖc nµy thêng ®îc tiÕn hµnh vµo lóc kh¸ch hµng thùc hiÖn
kiÓm kª thùc tÕ hµng tån kho vµo cuèi n¨m hoÆc cuèi kú kÕ to¸n. Trong
cuéc KiÓm to¸n Hµng tån kho, th«ng thêng KiÓm to¸n viªn thu nhËp b»ng
chøng vÒ tÝnh hiÖn h÷u vµ t×nh tr¹ng cña hµng tån b»ng çch tham dù vµo
cuéc kiÓm kª kho t¹i Doanh nghiÖp. Trõ khi c«ng viÖc tham dù vµo cuéc
kiÓm kª lµ kh«ng thÓ. Trêng hîp nµy, C«ng ty C«ng ty cæ phÇn kiÓm to¸n
- T vÊn thuÕ tiÕn hµnh kiÓm kª mÉu mét sè mÆt hµng nÕu ®îc sù ®ång ý
cña kh¸ch hµng, ®Ó tháa m·n tÝnh hiÖn h÷u cña hµng tån kho. Ngîc l¹i
nÕu kh¸ch hµng kh«ng cho phÐp kiÓm kª chän mÉu th× KiÓm to¸n viªn sÏ
tiÕn hµnh 1 sè thñ tôc kh¸c hoÆc quyÕt ®Þnh ®a ra ý kiÕn chÊp nhËn
toµn phÇn vÒ tÝnh hiÖn h÷u cña hµng tån kho.
Tham dù vµo cuéc kiÓm kª kh«ng chØ cho phÐp KiÓm to¸n viªn
kiÓm tra thùc tÕ hµng tån kho mµ cßn gióp KiÓm to¸n viªn quan s¸t ho¹t
®éng cña nh÷ng thñ tôc kiÓm so¸t trong qu¸ tr×nh kiÓm kª. Tõ ®ã KiÓm
to¸n viªn thu nhËp ®îc nh÷ng b»ng chøng vÒ tÝnh hiÖu lùc cña sù thiÕt kÕ
vµ ho¹t ®éng cña hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé. Sö dông ph¬ng ph¸p kiÓm kª
th× KiÓm to¸n viªn sÏ thu nhËp ®îc nh÷ng b»ng chøng cã ®é tin cËy cao.
§ång thêi kÕt hîp víi çc b»ng chøng kh¸c thu nhËp ®îc khi kiÓm tra chi
tiÕt sæ s¸ch chøng tõ cho phÐp KiÓm to¸n viªn ®a ra kÕt luËn cña m×nh
vÒ sè d çc kho¶n môc hµng tån kho ®îc ph¶n ¸nh trªn B¸o ço tµi chÝnh.
Cuéc kiÓm kª hµng tån kho ®îc th«ng b¸o tõ tríc. C«ng t¸c tham dù
cuéc kiÓm kª ®îc ATC chuÈn bÞ vµ çc kh©u c«ng viÖc ®îc tiÕn hµnh
theo çc bíc.
2.3.2.1.1. Tæng hîp sè liÖu vÒ hµng tån kho cña C«ng ty A
C«ng viÖc nµy ®îc tiÕn hµnh tríc khi kiÓm kª, çc sè liÖu ®îc KiÓm
to¸n viªn thu thËp tõ çc sæ s¸ch cña C«ng ty K . §©y lµ c¬ së ®Ó kiÕm to¸n
viªn ®èi chiÕu víi sè hµng tån trong kho.

B¶ng9:
B¶ng tæng hîp NPL tån kho ngµy 31/12/2001 cña C«ng ty A
KÝc
h thíc §¬n vÞ Ghi
Sè TT Tªn NPL Sè lîng Thµnh tiÒn
( cm tÝnh chó
)
1 B¨ng nh¸m ghi 2.5 Cuén 116 3.306.000
2 B¨ng nh¸m ghi 5 Cuén 86 5.504.000
3 B¨ng nh¸m vµng 2 Cuén 157 5.495.000
4 B¨ng nh¸m vµng 2.5 Cuén 117 3.334.500
5 B¨ng nh¸m cam 2 Cuén 123 5.535.000
6 B¨ng nh¸m cam 2.5 Cuén 110 5.500.000
7 B¨ng nh¸m xanh 2 Cuén 126 5.512.500
8 B¨ng nh¸m xanh 2.5 Cuén 137 6.504.516
9 B¨ng nh¸m ®en 2 Cuén 101 3.535.000
10 B¨ng nh¸m ®en 2.5 Cuén 123 3.444.000
11 ChØ ghi Cuén 650 7.150.000
12 ChØ cam Cuén 1003 11.033.000
13 ChØ vµng Cuén 1148 12.628.000
14 ChØ n©u Cuén 127 1.397.000

15 ChØ navy Cuén 245 2.695.000
Tæng céng sè tån kho cuèi 82.573.516

kú
2.3.2.1.2. Tham gia quan s¸t kiÓm kª:

Tríc khi tham kiÓm kª KiÓm to¸n viªn lËp kÕ ho¹ch kiÓm kª nh»m
x¸c ®Þnh çc c«ng viÖc sÏ ph¶i lµm vµ ®a ra nh÷ng lu ý cho qu¸ tr×nh quan
s¸t cuéc kiÓm kª t¹i C«ng ty K. Mét KiÓm to¸n viªn cïng hai trî lý KiÓm to¸n
viªn cña C«ng ty C«ng ty cæ phÇn kiÓm to¸n - T vÊn thuÕ ®îc cö ®Õn ®Ó
cïng tham dù kiÓm kª vµo ngµy 31/12/2004 cïng víi §¹i diªn cña ban gi¸m
®èc, thñ kho, kÕ to¸n hµng tån kho, nh©n viªn kiÓm kª. Çc KiÓm to¸n viªn
cã tr¸ch nhiÖm quan s¸t, ®¸nh gi¸ thñ tôc kiÓm kª, vµ ph¶n ¸nh çc nhËn
®Þnh cña kiÓm to¸n viªn trªn çc giÊy tê lµm viÖc.
2.3.2.1.3. §èi chiÕu kÕt qu¶ kiÓm kª víi B¶ng tæng hîp hµng tån kho.
Sau khi cã kÕt qu¶ kiÓm kª KiÓm to¸n viªn ®èi chiÕu víi sè d hµng
tån kho ®îc tæng hîp tõ sæ s¸ch cña C«ng ty vÒ khèi lîng, phÈm chÊt vµ
®¬n gi¸ ®Ó thÊy ®îc sù chªnh lÖch gi÷a thùc tÕ vµ sæ s¸ch.
KiÓm to¸n viªn ®a ra nhËn ®Þnh vÒ viÖc kiÓm kª t¹i C«ng ty K nh

sau: " C«ng ty K tiÕn hµnh kiÓm kª mét çch nghiªm tóc, cÈn thËn, cã ®¹i
diÖn cña Ban gi¸m ®èc tham gia, b¶o ®¶m môc tiªu lµ hµng tån kho cña
C«ng ty ®Òu ®îc kiÓm kª t¹i chç, ®Òu ®îc c©n, ®o, ®Õm vµ ghi chÐp l¹i
trong biªn b¶n kiÓm kª"
KÕt qu¶ ®èi chiÕu ®îc ghi nhËn nh sau

- Sè lîng b¨ng nh¸m ghi kÝch thíc 5 thùc tÕ kiÓm kª lµ 66 nhng trªn
sæ s¸ch l¹i ghi lµ 76
- Sè lîng chØ cam thùc tÕ lµ 988 nhng trªn sæ s¸ch l¹i ghi lµ 1003
- Sè lîng chØ n©u thùc tÕ lµ 100 nhng sæ s¸ch ghi lµ 127
Bót to¸n ®iÒu chØnh
Nî TK 138:1.102.000
B¨ng nh¸m ghi:640.000
ChØ cam :165.000
ChØ n©u :297.000
Cã TK152:1.102.000

2.3.2.2. KiÓm tra chi tiÕt viÖc tÝnh gi¸ xuÊt nguyªn vËt liÖu
Trong khu©n nµy KiÓm to¸n viÖc ph¶i thùc hiÖn kiÓm tra kü thuËt
tÝnh gi¸ nguyªn vËt liÖu xuÊt dïng th«ng qua pháng vÊn vµ kiÓm tra trªn
sæ chi tiÕt vËt liÖu. Sau khi pháng vÊn kÕ to¸n viªn vÒ viÖc tÝnh gi¸ xuÊt
cña çc nghiÖp vô xÈy ra trong kú, KiÓm to¸n viªn quan s¸t thùc hiÖn ghi
chÐp nghiÖp vô xuÊt dïng nguyªn vËt liÖu vµ chän mét sè trang sæ trong
sæ chi tiÕt vËt liÖu ®Ó kiÓm tra.
KÕt qu¶ ®¹t ®îc sau pháng vÊn vµ quan s¸t kÕ to¸n viªn thùc hiÖn lµ
çch thøc tÝnh gi¸ cña kÕ to¸n viªn lµ tu©n theo nguyªn t¾c quy ®Þnh cña
C«ng ty vµ cña chÕ ®é ViÖt Nam. §èi víi viÖc kiÓm tra trªn sæ chi tiÕt vËt
liÖu ®îc thÓ hiÖn trong b¶ng díi ®©y. V× C«ng ty K sö dông ph¬ng ph¸p
nhËp tríc xuÊt tríc nªn KiÓm to¸n viªn ®èi chiÕu xuÊt cña tõng nghiÖp vô trªn
cét ®¬n gi¸ trªn cét tån vËt t cuèi ngµy tríc ®ã. MÉu sæ chi tiÕt vËt liÖu:
B¶ng10: Sæ chi tiÕt vËt liÖu M

N¨m 2004
Chøng tõ Néi NhËp XuÊt Tån
SH NT dung KL §G TT KL §G TT KL §G TT
… … … … … … … …
KiÓm to¸n viªn tiÕn hµnh thñ tôc tÝnh to¸n l¹i gi¸ víi mét sè lo¹i hµng
tån kho ®îc chän ®èi chiÕu víi kÕt qu¶ tÝnh to¸n cña Doanh nghiÖp trªn
b¶ng tæng hîp X-N-T cho thÊy viÖc tÝnh gi¸ cña C«ng ty K lµ chÝnh x¸c
hoÆc KiÓm to¸n viªn cã thÓ lÊy kÕt qu¶ tõ çc phÇn hµnh kh¸c cã liªn quan
tíi viÖc tÝnh gi¸.
3. Hoµn tÊt KiÓm to¸n vµ lËp b¸o ço KiÓm to¸n
§©y lµ giai ®o¹n cuèi cña cuéc KiÓm to¸n tæng hîp kÕt qu¶ mµ
KiÓm to¸n viªn thu thËp ®îc.Chñ nhiÖm KiÓm to¸n so¸t xÐt l¹i toµn bé
vÊn ®Ò nh sè lîng b»ng chøng KiÓm to¸n vµ chÊt lîng cña nh÷ng b»ng

chøng thu thËp ®îc ®ã, quy tr×nh KiÓm to¸n cã tu©n thñ theo kÕ ho¹ch
KiÓm to¸n®· lËp hay kh«ng, çc sù kiÖn ph¸t sinh sau KiÓm to¸n, thiÕt
kÕ çc thñ tôc KiÓm to¸n bæ sung cÇn thiÕt tríc khi kÕt thóc KiÓm
to¸n, th¶o luËn víi ban gi¸m ®èc C«ng ty kh¸ch hµng ®Ó thèng nhÊt vÒ
çc bót to¸n ®iÒu chØnh. Cuèi cïng sau khi xem xÐt th¸y çc b»ng
chøng thu ®îc b¶o ®¶m c¶ vÒ tÝnh ®Çy ®ñ vµ hiÖu lùc ®ång thêi phï
hîp víi nhËn ®Þnh ®a ra vÒ b¸o ço tµi chÝnh vµ hµng tånkho th× chñ
nhiÖm KiÓm to¸n ®a ra kÕt luËn KiÓm to¸n.
B¶ng 11:
C«ng ty cæ phÇn kiÓm to¸n - T vÊn thuÕ
Kh¸ch hµng: C«ng ty K Tham chiÕu
Niªn ®é kÕ to¸n: 31/12/2004 Ngêi thùc hiÖn
Bíc c«ng viÖc Ngµythùc hiÖn
Çc bót to¸n ®iÒu chØnh
-Bót to¸n ®iÒu chØnh thiªó hôt trong kiÓm kª
Nî TK 138:1.102.000
B¨ng nh¸m ghi:640.000
ChØ cam :165.000
ChØ n©u :297.000
Cã TK152:1.102.000
- Bót to¸n ®iÒu chØnhh¹ch to¸n sai niªn ®é kÕ to¸n
Nî TK155: 97. 532. 000
Cã TK632: 97. 532. 000
- Bót to¸n ®iÒu chØnh:

Nî TK152:175.236.541
Cã TK 621: 175.236.541

B¶ng12
C«ng ty cæ phÇn kiÓm to¸n - T vÊn thuÕ

Kh¸ch hµng: Tham chiÕu:
Niªn ®é kÕ to¸n: Ng êi thùc hiÖn:
Bíc c«ng viÖc: Ngµy thùc hiÖn:
KÕt luËn KiÓm to¸n
C«ng viÖc ®· tiÕn hµnh
C«ng viÖc thùc hiÖn ®èi víi hµng tån kho ®· tiÕn hµnh theo ®óng quy ®Þnh
Çc vÊn ®Ò ph¸t sinh
Sè d tµi kho¶n hµng tån kho chñ yÕu lµ nguyªn vËt liÖu vµ hµng ho¸. Çc
ph¸t hiÖn trong qu¸ tr×nh kiÓm to¸n ®· ®îc t×m hiÓu vµ trao ®æi víi çc bªn liªn
quan. Çc chøng tõ h¹ch to¸n nhÇm niªn ®é cßn tån t¹i vµ víi quy m« lín. C«ng t¸c
qu¶n lý vÒ mÆt vËt chÊt hµng tån kho vµ vÒ mÆt sæ s¸ch cßn ch a chÆt chÏ nªn
hµng tån kho bÞ thiÕu hôt trong kiÓm kª.
KÕt luËn
Dùa vµo kÕt qu¶ c«ng viÖc ®· thùc hiÖn, theo ý kiÕn chóng t«i:
………….
………….

4. C«ng viÖc sau KiÓm to¸n
ATC ®¸nh gi¸ l¹i toµn bé c«ng viÖc KiÓm to¸n . Sù ®¸nh gi¸ ®îc
nh×n nhËn tõ hai phÝa c¶ kh¸ch hµng vµ b¶n th©n C«ng ty KiÓm to¸n.
§©y lµ bíc cuèi cïng cña cuéc KiÓm to¸n nh»m rót kinh nghiÖm, n©ng cao
chÊt lîng KiÓm to¸n trong nh÷ng lÇn KiÓm to¸n sau.
- §¸nh gi¸ tõ phÝa kh¸ch hµng: Sau khi ph¸t hµnh B¸o ço KiÓm to¸n vµ Th
qu¶n lý, C«ng ty ®Òu chó ý tiÕp nhËn çc ý kiÕn, ®¸nh gi¸ nhËn xÐt cña
kh¸ch hµng ®èi víi dÞch vô mµ C«ng ty cung cÊp trªn c¶ hai mÆt u ®iÓm
vµ nhîc ®iÓm. Kh¸ch hµng sÏ cho ý kiÕn xem dÞch vô KiÓm to¸n mµ C«ng
ty cung cÊp cã hîp lý vÒ thêi gian, ph¬ng ph¸p lµm viÖc, th¸i ®é lµm viÖc
cña KiÓm to¸n viªn, cuéc KiÓm to¸n cã g©y trë ng¹i cho kh¸ch hµng hay
kh«ng, çc dÞch vô mµ C«ng ty t vÊn ®· tho¶ m·n nhu cÇu cña kh¸ch hµng
hay cha...§èi víi C«ng ty K, sau khi hoµn thµnh cuéc KiÓm to¸n, ph¶n håi tõ
phÝa Ban Gi¸m ®èc C«ng ty cho thÊy, Ban Gi¸m ®èc C«ng ty ®¸nh gi¸ cao
kÕt qu¶ lµm viÖc vµ tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cña çc KiÓm to¸n viªn vµ hoµn
toµn t¸n thµnh víi çc nhËn xÐt, kiÕn nghÞ cña KiÓm to¸n viªn vµ ®¸nh gi¸
cuéc KiÓm to¸n ®· mang l¹i hiÖu qu¶ thiÕt thùc cho C«ng ty trong c«ng t¸c
qu¶n lý tµi chÝnh kÕ to¸n.
- §¸nh gi¸ trong néi bé C«ng ty: Sau mçi cuéc KiÓm to¸n, C«ng ty tæ chøc
mét cuéc häp víi sù tham gia cña nhãm KiÓm to¸n vµ Ban gi¸m ®èc C«ng ty
nh»m ®¸nh gi¸ toµn bé cuéc KiÓm to¸n trªn çc mÆt: §¸nh gi¸ viÖc lËp kÕ
ho¹ch KiÓm to¸n, ®¸nh gi¸ viÖc thùc hiÖn KiÓm to¸n, nh÷ng vÊn ®Ò cßn
tån ®äng, nh÷ng vÊn ®Ò cÇn lu ý, ®¸nh gi¸ sù hµi lßng cña kh¸ch hµng,
®¸nh gi¸ chÊt lîng lµm viÖc cña çc KiÓm to¸n viªn. Ngoµi ra, C«ng ty cßn
®¸nh gi¸ phÝ KiÓm to¸n vµ çc vÊn ®Ò liªn quan kh¸c ®Ó kÕt luËn cã nªn
tiÕp tôc KiÓm to¸n cho kh¸ch hµng lÇn sau n÷a kh«ng. §èi víi C«ng ty K,
trëng nhãm KiÓm to¸n nh¾c nhë çc KiÓm to¸n viªn cÇn kh¾c phôc nh÷ng

h¹n chÕ kh¸ch quan vµ chñ quan cña kh¸ch hµng ®Ó hoµn thµnh cuéc
KiÓm to¸n ®óng thêi h¹n, tr¸nh t×nh tr¹ng vît qu¸ ngµy tho¶ thuËn trong Hîp
®ång KiÓm to¸n. Bíc nµy kh«ng ®îc thÓ hiÖn trªn giÊy tê lµm viÖc cña
KiÓm to¸n viªn.
- Gi÷ mèi quan hÖ thêng xuyªn víi kh¸ch hµng: Sau KiÓm to¸n, c«ng viÖc
gi÷ mèi quan hÖ thêng xuyªn víi kh¸ch hµng còng ®îc C«ng ty tiÕn
hµnh thêng xuyªn nh»m môc ®Ých duy tr× vµ gi÷ uy tÝn víi nh÷ng
kh¸ch hµng truyÒn thèng. C«ng viÖc nµy ®îc thùc hiÖn díi nhiÒu h×nh
thøc kh¸c nhau nh ®iÖn tho¹i, th, fax...C«ng ty còng thêng xuyªn thu
thËp nh÷ng th«ng tin vÒ kh¸ch hµng vµ cung cÊp miÔn phÝ tíi çc
kh¸ch hµng çc quy ®Þnh míi vÒ kÕ to¸n, KiÓm to¸n, thuÕ. ChÝnh nhê
biÕt coi träng viÖc gi÷ quan hÖ thêng xuyªn víi kh¸ch hµng nªn ®· gióp
C«ng ty cã ®îc mét sè lîng kh¸ch hµng t¬ng ®èi lín chØ sau h¬n 2 n¨m
ho¹t ®éng.

PHÇN 3: PH¦¥NG H¦íNG Vµ GI¶I PH¸P HOµN THIÖN QUY TR×NH

KIÓM TO¸N CHU TR×NH hµng tån kho
1. Nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm rót ra tõ c«ng viÖc thùc hiÖn
KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho do ATC thùc hiÖn
Qua qu¸ tr×nh t×m hiÓu thùc hiÖn KiÓm to¸n t¹i ATC cho thÊy sù
l·nh ®¹o ®óng ®¾n vµ khoa häc cña l·nh ®¹o C«ng ty ®· rÊt n¨ng ®éng
trong khai th¸c më réng thÞ trêng chñ ®éng trùc tiÕp trong qu¸ tr×nh KiÓm
to¸n. L·nh ®¹o trong C«ng ty cã n¨ng lùc vµ tr×nh ®é vµ ®Æc biÖt lµ kinh
nghiÖm trong lÜng vùc thÞ trêng KiÓm to¸n viÖt nam. Ngoµi ra ®éi ngò
çn bé c«ng nh©n viªn trÎ trung n¨ng ®éng cã tr×nh ®é kü n¨ng chuyªn m«n
tèt, s¸ng t¹o trong c«ng viÖc ®¬c ®µo t¹o 100% tõ çc trêng ®¹i häc chuyªn
ngµnh kÕ to¸n vµ KiÓm to¸n vµ çc trêng kinh tÕ ngo¹i ng÷ kh¸c.
Ch¬ng tr×nh KiÓm to¸n cña C«ng ty ®îc x©y dùng dùa trªn sù kÕt
hîp lý luËn vµ thùc tiÔn tuyÖt ®èi tu©n thñ çc chuÈn mùc KiÓm to¸n, kÕ
to¸n viÖt nam.
HiÖn nay C«ng ty ATC gÆp ph¶i sù c¹nh tranh m¹nh tõ çc C«ng ty
KiÓm to¸n cã bÕ dµy truyÕn thèng kh¸c, nhng ban l·nh ®¹o kh«ng coi ®©y
lµ mét khã kh¨n ®¬n thuÇn mµ cßn coi ®©y lµ ®éng lùc ®Ó C«ng ty n©ng
cao chÊt l¬ng cña m×nh ®Ó kh¼ng ®Þnh vÞ thÕ trªn thÞ trêng KiÓm to¸n
viÖt nam. Mét khã kh¨n chung ®ã lµ sù non trÎ cña ngµnh KiÓm to¸n viÖt
nam nªn cha cã tiÕng nãi cao nhÊt trong lÜnh vùc cña m×nh.
Trong KiÓm to¸n do C«ng ty thùc hiªn díi gãc ®é mét bµi viÕt ç
nh©n, bµi viÕt xin ®a ra mét sè nhËn xÐt vµ ý kiÕn chñ quan ®Ó tõ ®ã
®Ò xuÊt nh÷ng gi¶i ph¸p mang tÝnh chñ quan.

Trong giai ®o¹n tiÕp cËn vµ lËp kÕ ho¹ch KiÓm to¸n tæng qu¸t
ATC thêng cö trëng phßng hay KiÓm to¸n viªn cao cÊp tiÕp cËn víi
kh¸ch hµng. C«ng viÖc nµy ®îc thùc hiÖn nhanh chãng kh«ng g©y khã
kh¨n cho kh¸ch hµng, ®a ra çc yªu cÇu phï hîp do ®ã viÖc kÝ kÕt hîp
®ång ®ùoc thùc hiÖn mét çch nhanh chãng. Thñ tôc ký kÕt hîp ®ång ®îc
thùc hiÖn ®Çy ®ñ nghiªm tóc phï hîp víi çc quy ®Þnh hiÖn hµnh cña ph¸p
luËt vÒ hîp ®ång kinh tÕ vµ chuÈn mùc KiÓm to¸n viÖt nam.
Trong giai ®o¹n lËp kÕ ho¹ch KiÓm to¸n
Çc KiÓm to¸n viªn lu«n chó träng thu thËp t×m hiÓu çc th«ng tin chi
tiÕt vÒ kh¸ch hµng tham gia viÖc quan s¸t, pháng vÊn, gÆp gì trùc tiÕp víi
ban gi¸m ®èc kh¸ch hµng. ViÖc ®¸nh gi¸ HTKSNB cña ®¬n vÞ kh¸ch hµng
trong giai ®o¹n nµy ®îc C«ng ty thùc hiÖn rÊt tèt. KiÓm to¸n viªn ®¸nh gi¸
®îc ®iÓm yÕu ®iÓm m¹nh cña kh¸ch hµng ngay tõ giai ®o¹n nµy cho
phÐp KiÓm to¸n viªn x¸c ®Þnh ®îc ph¬ng ph¸p tiÕp cËn phï hîp.
Trong giai ®o¹n thùc hiÖn KiÓm to¸n
Trªn c¬ së lËp kÕ ho¹ch ®Çy ®ñ vÒ thêi gian, môc tiªu, ph¹m vi tiÕn
hµnh KiÓm to¸n vµ dùa trªn phÇntr×nh KiÓm to¸n chuÈn cña m×nh, C«ng
ty cæ phÇn kiÓm to¸n - T vÊn thuÕ tiÕn hµnh KiÓm to¸n chi tiÕt mét çch
toµn diÖn. Trëng nhãm KiÓm to¸n lu«n b¸m s¸t c«ng viÖc cña trî lý vµ
kiÓm tra c«ng viÖc cña trî lý. Çc vÊn ®Ò ph¸t hiÖn lu«n ®îc th¶o luËn kü
cïng víi thèng nhÊt çch gi¶i quyÕt. Çc tµi liÖu thu thËp ®îc ®¸nh sè tham
chiÕu mét çch hÖ thèng gióp cho KiÓm to¸n viªn vµ ngêi so¸t lu«n cã b»ng
chøng khi tra cøu.
KiÓm to¸n çc kho¶n môc träng yÕu nh hµng tån kho lu«n ®îc KiÓm
to¸n viªn trùc tiÕp thùc hiÖn. Trong qu¸ tr×nh KiÓm to¸n, mÆcdï tiÕp cËn
çc phÇn hµnh KiÓm to¸n theo kho¶n môc nhng KiÓm to¸n viªn ®· kÕt h¬p
chÆt chÏ çc kho¶n môc cã liªn quan lµm gi¶m bít thêi gian KiÓm to¸n cho
tõng kho¶n môc vµ g¾n kÕt çc mèi quan hÖ.

Tuy nhiªn trong qu¸ tr×nh KiÓm to¸n hµng tæn kho vÉn cßn nh÷ng tån
t¹i sau:
- Do h¹n chÕ vÒ thêi gian nªn phÇn lín KiÓm to¸n viªn cña C«ng ty
®· kh«ng thÓ trùc tiÕp tham dù çc cuéc kiÓm kÓ t¹i ®¬n vÞ vµo ngµy kÕt
thóc niªn ®é. V× vËy KiÓm to¸n viªn thêng dùa vµo kÕt qu¶ kiÓm kª cña
®¬n vÞ ®a cho ®Ó lµm kÕt qu¶ ®¸nh gi¸.
- Trong nhiÒu cuéc KiÓm to¸n mµ hµng tån kho cã tiªu chuÈn kü
thuËt phøc t¹p nªn cÇn cã çc chuyªn gia ®i cïng ®Ó ®¸nh gi¸ hµng tån kho
hîp lý h¬n.
- Trong qu¸ tr×nh chän mÉu, KiÓm to¸n viªn vÉn chñ yÕu dùa vµo kinh
nghiÖm b¶n th©n vµ thêng lùa chän nh÷ng mÉu cã quy m« lín. §iÒu nµy
®· lµm h¹n chÕ tÝnh ®¹i diÖn cña mÉu chän.
Trong giai ®o¹n kÕt thóc KiÓm to¸n
ATC lu«n thùc hiªn rµ so¸t lo¹i toµn bé c«ng viÖc KiÓm to¸n cña giai
®o¹n tríc ®ã. ViÖc thùc hiÖn nµy ®îc thùc hiÖn bëi trëng nhãm KiÓm to¸n
vµ sau ®ã lµ ban gi¸m ®èc C«ng ty tríc khi ph¸t hµnh b¸o ço KiÓm to¸n
chÝnh thøc. KÕt luËn KiÓm to¸n trong b¸o ço kiÓm to¸n chÝnh thøc ®îc
®a ra mét çch ®éc lËp kh¸ch quan, chÝnh x¸c víi thùc tÕ t¹o ®îc sù tin cËy
cña ngêi quan t©m.
Trong qu¸ tr×nh KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho KiÓm to¸n viªn
lu«n liªn hÖ víi kÕt qu¶ cña KiÓm to¸n chi tr×nh kh¸c ®Ó kh¼ng ®Þnh
tÝnh cã thËt cña çc nghiÖp vô vÒ hµng tån kho. Çc thñ tôc KiÓm to¸n
lu«n b¶m s¸t môc tiªu ®Ó tr¸nh thñ tôc kh«ng cã hiÖu qu¶ tèt. KiÓm to¸n
viªn lu«n thËn träng xem xÐt b»ng chøng ®èi víi mét sai sãt ph¸t hiÖn ®Ó
t×m ra nguyªn nh©n cña sai sãt ®ã.
2. Ph¬ng híng vµ gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn quy tr×nh KiÓm
to¸n chu tr×nh hµng tån kho
VÊn ®Ò vÒ t×m hiÓu hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé

Khi t×m hiÓu hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé cña kh¸ch hµng ATC hay
dïng b¶ng têng thuËt vµ b¶ng ph©n tÝch so¸t xÐt hÖ thèng kiÓm so¸t néi
bé C«ng ty kh¸ch hµng. §iÒu nµy ®«i khi g©y khã kh¨n cho ngêi ®äc h¬n
lµ sù thuËn tiÖn trong khi h×nh dung çc c«ng ®o¹n vµ çc thñ tôc kiÓm
so¸t thùc hiÖn.Theo ý kiÕn ç nh©n ngêi viÕt ATC nªn dïng lu ®å trong
viÖc m« t¶ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé ®Ó cã thÓ gióp ngêi ®äc nhanh
chãng thÊy ®îc.ViÖc sö dông nµy gióp KTV nhanh chãng tiÕn hµnh c«ng
viÖc mµ kh«ng bá sãt çc vÊn ®Ò quan träng. C«ng ty nªn vËn dông c¶ m«
t¶ b¶ng têng thuËt, b¶ng ph©n tÝch so¸t xÐt, lu ®å vµ çc biÖn ph¸p kh¸c sÏ
®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt.
VÊn ®Ò hå s¬ KiÓm to¸n
Hå s¬ KiÓm to¸n lµ ph¬ng tiÖn lu gi÷ mäi th«ng tin vÒ kh¸ch hµng
còng nh giÊy tê lµm viÖc KiÓm to¸n viªn trong qu¸ tr×nh KiÓm to¸n. Hå s¬
KiÓm to¸n lu gi÷ tÊt c¶ b¾ng chøng thu thËp ®îc trong qu¸ tr×nh KiÓm
to¸n, çc ý kiÕn KiÓm to¸n viªn, çc chøng minh vÒ chuyªn m«n vµ ph¸p lý
cho c«ng viÖc KiÓm to¸n ®Ó lµm c¬ së cho cuéc KiÓm to¸n. Trªn c¬ së lý
thuyÕt ®¬c trang bÞ khi xem xÐt hå s¬ KiÓm to¸n cña ATC em xin ®a ra ý
kiÕn ATC nªn chó träng h¬n trong phÇn nµy ®Ó hå s¬ KiÓm to¸n ®îc ®Çy
®ñ vµ khoa häc, çc thñ tôc KiÓm to¸n cÇn ®îc lu l¹i cô thÓ khi KiÓm to¸n
víi mçi C«ng ty kh¸ch hµng, çc th«ng tin vÒ sè liÖu vµ çc th«ng tin vÒ
C«ng ty kh¸ch hµng cÇn ®îc ®Çy ®ñ h¬n ®Ó lµm t liÖu cÇn thiÕt víi
c«ng t¸c ®µo t¹o cña ATC còng nh gióp kh¸ch hµng tho¶ m·n khi tiÕp cËn
víi hå s¬ KiÓm to¸n.
3. Nh÷ng kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn quy tr×nh KiÓm to¸n chu
tr×nh hµng tån kho.
Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ trêng hiÖn nay th× KiÓm to¸n ®éc
lËp trë thµnh mét c«ng cô qu¶n lý kinh tÕ h÷u hiÖu ®ßi hái sù nç lùc cña
nhµ níc vµ çc C«ng ty KiÓm to¸n. §Ó n©ng cao chÊt lîng KiÓm to¸n hµng
tån kho cÇn sù hç trî tõ phÝa Nhµ níc, Quèc héi, Bé tµi chÝnh...Do vËy ®Ó

tiÕp tôc sù nghiÖp ®æi míi kinh tÕ, ®Èy m¹nh c«ng nghÖ hãa, hiÖn ®¹i
hãa v× môc tiªu d©n giµu níc m¹nh, nhiÖm vô ph¸t triÓn kinh tÕ trong
nh÷ng n¨m tríc m¾t lµ ph¶i ph¸t huy cao nhÊt çc nguån lùc, çc tiÒm n¨ng,
çc lîi thÕ, kh¾c phôc khã kh¨n vµ nh÷ng vÊn ®Ò n¶y sinh, t¹o sù ph¸t
triÓn nhanh, bÒn v÷ng. Víi t çch lµ bé phËn cÊu thµnh quan träng cña hÖ
thèng c«ng cô qu¶n lý tµi chÝnh trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng më cöa vµ héi
nhËp, kÕ to¸n, KiÓm to¸n, çc chÝnh s¸ch vÒ thuÕ cÇn tiÕp tôc hoµn
thiÖn, ph¸t triÓn trªn c¬ së nh÷ng gi¶i ph¸p sau:
§èi víi nhµ níc: t¹o lËp vµ hoµn thiÖn c¬ së ph¸p lý chung cho ho¹t
®éng KiÓm to¸n. HiÖn nay nghµnh KiÓm to¸n ®· ®îc t¸ch khái sù qu¶n lý
cña Bé tµi chÝnh vµ chÝnh thøc trùc thuéc sù qu¶n lý chÝnh phñ, ®©y lµ
mét thuËn lîi ngµnh KiÓm to¸n ph¸t huy ®îc lîi thÕ cña m×nh, n©ng cao
chÊt lîng KiÓm to¸n còng nh kh¼ng ®Þnh vµi trß cña m×nh. CÊn ph¶i tiÕp
tôc so¹n th¶o vµ ban hµnh nh÷ng chuÈn mùc KiÓm to¸n kh¸c trªn c¬ së vËn
dông cã chän läc çc chuÈn mùc KiÓm to¸n quèc tÕ, ph¸t triÓn çc tiÒn lÖ
®îc phæ biÕn réng r·i phï hîp nÒn kinh tÕ ViÖt Nam. Ngoµi ra cÇn ph¶i cã
luËt KiÓm to¸n cô thÓ ®îc ban hµnh cã çc th«ng t híng dÉn thùc hiÖn.
KÕt qña KiÓm to¸n ph¶i ®îc çc c¬ quan thuÕ c«ng nhËn.
§èi víi çc C«ng ty KiÓm to¸n: Ph¶i thêng xuyªn båi dìng nghiÖp vô
cho çc nh©n viªn, t¨ng cêng giao lu víi çc C«ng ty kh¸c ®Ó cïng nhau häc
hái trao ®æi kinh nghiÖm nghÒ nghiÖp. T¹o ®iÒu kiÖn ®Ó çc nh©n viªn
trong C«ng ty ®îc tiÕp cËn nhanh víi cac chÝnh s¸ch, quyÕt ®Þnh míi cña
nhµ níc vÒ lÜnh vùc tµi chÝnh. Më réng quan hÖ víi çc C«ng ty KiÓm
to¸n níc ngoµi lµ ®iÒu cÇn thiÕt trong xu thÕ héi nhËp khi mµ cã sè Ýt çc
C«ng ty KiÓm to¸n ViÖt nam ®îc quèc tÕ c«ng nhËn vÒ chÊt lîng KiÓm
to¸n vµ çc C«ng ty KiÓm to¸n níc ngoµi chiÕm u thÕ h¬n lµ çc C«ng ty
trong níc.
§Ó qu¸ tr×nh KiÓm to¸n ®îc thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ tai chÝnh C«ng
ty ATC, th× C«ng ty cÇn thùc hiÖn mét sè viÖc sau:

Mét lµ: CÇn tuyÓn dông thªm ®éi ngò nh©n viªn ®Ó gi¶m nhÑ c«ng
viÖc cña çc KiÓm to¸n viªn, vµ cÇn cã chÕ ®é båi dìng tháa ®¸ng cho çc
KiÓm to¸n viªn ®Ó mét mÆt t¹o thuËn lîi cho hä cã cuéc sèng æn ®Þnh mét
mÆt khuyÕn khÝch hä lµm viÖc víi hiÖu qu¶ cao.
Hai lµ: ngoµi ph¬ng ph¸p chän mÉu theo xÐt ®o¸n, çc KiÓm to¸n
viªn cÇn ¸p dông çc ph¬ng ph¸p chän mÉu kh¸c ®Ó ®¶m b¶o mÉu ®îc
chän cã tÝnh ®¹i diÖn cao.
KÕt luËn
Qua qu¸ tr×nh thùc tËp t¹i C«ng ty cæ phÇn KiÓm to¸n - T vÊn thuÕ
víi môc ®Ých t×m hiÓu vÒ c«ng t¸c KiÓm to¸n B¸o ço tµi chÝnh nãi
chung vµ KiÓm to¸n chu tr×nh Hµng tån kho nãi riªng ®· gióp em hiÓu râ
h¬n nh÷ng kiÕn thøc ®· häc t¹i trêng, ®ång thêi ®îc tiÕp thu kinh nghiÖm
thùc tÕ trong viÖc triÓn khai mét cuéc KiÓm to¸n B¸o ço tµi chÝnh t¹i 1
®¬n vÞ cung cÊp dÞch vô KiÓm to¸n.
V× thêi gian t×m hiÓu thùc tÕ vµ tr×nh ®é cßn h¹n chÕ nªn kh«ng
thÓ tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt, em mong nhËn ®îc nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp
quý b¸u cña çc thÇy c« gi¸o trong Khoa KÕ to¸n, çc c« chó, anh chÞ t¹i
C«ng ty cæ phÇn kiÓm to¸n - T vÊn thuÕ.
Cuèi cïng em xin ch©n thµnh c¶m ¬n çc c« chó, çc anh çc chÞ trong
C«ng ty cæ phÇn KiÓm to¸n - T vÊn thuÕ vµ ®Æc biÖt TS. CHU thµnh ®·
t¹o ®iÒu kiÖn vµ gióp ®ì ®Ó em hoµn thµnh chuyªn ®Ò nµy.


Danh môc çc tõ viÕt t¾t
1. BCKT : B¸o ço KiÓm to¸n

2. BCTC : B¸o ço tµi chÝnh
3. CTKT : Ch¬ng tr×nh KiÓm to¸n
4. SXC : S¶n xuÊt chung
5. ATC : C«ng ty cæ phÇn KiÓm to¸n - T vÊn thuÕ
6. VAT : ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng
7. HTKSNB : HÖ thèng kiÓm so¸t néi bé
8. HTKS : HÖ thèng kiÓm so¸t
9. HTKT : HÖ thèng kÕ to¸n
10.NCTT : Nh©n c«ng trùc tiÕp
11.KHKTTT : KÕ ho¹ch KiÓm to¸n tæng thÓ
12.KTV : KiÓm to¸n viªn
13.THCP : TËp hîp chi phÝ
14.TK : Tµi kho¶n
15.HGB : Hµng göi b¸n
16. KCCP : KÕt chuyÓn chi phÝ
17.GTGT : Gi¸ trÞ gia t¨ng

Môc lôc
Lêi nãi ®Çu.....................................................................................................1
PhÇn I: C¥ Së Lý LUËN CñA KIÓM TO¸N chu tr×nh hµng tån kho
TRONG KIÓM TO¸N B¸O ÇO TµI CHÝNH...........................................2
I - CHU TR×NH hµng tån kho VíI VÊN §Ò KIÓM TO¸N........................2
1. B¶n chÊt vµ chøc n¨ng cña chu tr×nh hµng tån kho ¶nh hëng tíi c«ng
t¸c KiÓm to¸n...........................................................................................2
1.1. §Æc ®iÓm chung vÒ chu tr×nh hµng tån kho............................2
1.2. Chøc n¨ng cña chu tr×nh..............................................................3
2. §Æc ®iÓm h¹ch to¸n hµng tån kho ¶nh hëng ®Õn KiÓm to¸n..........6
2.1. VÒ nguyªn t¾c kÕ to¸n................................................................6
2.2. VÒ ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸..............................................................7
2.3. VÒ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi tiÕt hµng tån kho..........................8
2.4. VÒ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n tæng hîp hµng tån kho:.......................8
3. Chøng tõ vµ sæ s¸ch cã liªn quan ®Õn chu tr×nh hµng tån kho.........9
4. Môc tiªu KiÓm to¸n.......................................................................10
II: NéI DUNG KIÓM TO¸N CHU TR×NH hµng tån kho
TRONG KIÓM TO¸N B¸O ÇO TµI CHÝNh..........................................11
1. Çc ph¬ng ph¸p tiÕp cËn KiÓm to¸n ®èi víi chu tr×nh hµng tån kho.. .11
2. KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho...................................................12
2.1. LËp kÕ ho¹ch KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho....................12
2.2. Thùc hiÖn KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho..........................23
2.2.1. Qu¸ tr×nh kiÓm so¸t néi bé vµ thö nghiÖm kiÓm so¸t víi
chu tr×nh........................................................................................24
2.2.2. Thùc hiÖn thñ tôc ph©n tÝch.............................................26
2.2.3. Thùc hiÖn çc thñ tôc KiÓm to¸n chi tiÕt...........................28
2.2.3.1. KiÓm tra chi tiÕt nghiÖp vô hµng tån kho.................28
2.2.3.2. KiÓm tra chi tiÕt sè d hµng tån kho...........................31
2.2.3.2.1. Quan s¸t kiÓm kª vËt chÊt hµng tån kho..............32
2.2.3.2.2. KiÓm tra chi tiÕt qu¸ tr×nh tÝnh gi¸ vµ h¹ch to¸n
hµng tån kho..........................................................................35
2.3. KÕt thóc c«ng viÖc KiÓm to¸n.................................................37

PHÇN 2: THùC TR¹NG KIÓM TO¸N CHU TR×NH hµng tån kho trong
kiÓm to¸n bctc do c«ng ty atc thùc hiÖn.....................................................39
I: giíi thiÖu vÒ C«ng ty cæ phÇn KiÓm to¸n - T vÊn thuÕ.....................39
1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn.................................................39
2. §Æc ®iÓm tæ chøc qu¶n lý cña C«ng ty..........................................40
2.1. §Æc ®iÓm..................................................................................40
2.2. QuyÒn h¹n..................................................................................40
2.3. Çc mèi quan hÖ.........................................................................41
2.4. Chøc n¨ng cña çc phßng ban trong C«ng ty..............................41
3. Çc lo¹i h×nh dÞch vô cña C«ng ty...................................................42
4. Kh¸ch hµng cña C«ng ty....................................................................44
5. Ch¬ng tr×nh KiÓm to¸n cña C«ng ty................................................45
II. thùc tr¹ng KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho trong KiÓm to¸n b¸o ço
tµi chÝnh do C«ng ty cæ phÇn kiÓm to¸n - T vÊn thuÕ thùc hiÖn........49
1. LËp kÕ ho¹ch KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho...........................49
1.1. ChuÈn bÞ kÕ ho¹ch KiÓm to¸n..................................................49
1.2. Thu thËp thån tin c¬ së vÒ kh¸ch hµng.....................................49
1.3. Thu thËp th«ng tin vÒ nghÜa vô ph¸p lý cña C«ng ty kh¸ch hµng.50
1.4. Thñ tôc ph©n tÝch s¬ bé...........................................................50
1.5. §¸nh gi¸ tÝnh träng yÕu vµ rñi ro..............................................51
1.6. T×m hiÓu vÒ hÖ thèng kÕ to¸n vµ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé51
2. thùc hiÖn KiÓm to¸n.........................................................................54
2.1. Thùc hiÖn çc thö nghiÖm kiÓm so¸t........................................54
2.2. Thùc hiÖn çc thñ tôc ph©n tÝch..............................................55
2.3. KiÓm tra chi tiÕt........................................................................58
2.3.1. KiÓm tra chi tiÕt nghiÖp vô..............................................59
2.3.1.1. KiÓm tra sè d trªn çc tµi kho¶n hµng tån kho.............60
2.3.1.2. KiÓm tra tÝnh cã thùc cña nghiÖp vô ph¸t sinh trªn sæ
s¸ch.............................................................................................62
2.3.1.3. C«ng viÖc tiÕp theo ®îc KiÓm to¸n viªn thùc hiÖn ®Ó
kiÓm tra tÝnh ®Çy ®ñ, tÝnh chÝnh x¸c, tÝnh ph©n lo¹i vµ
tÝnh tr×nh bµy..........................................................................64
2.3.2. KiÓm tra chi tiÕt sè d..........................................................68

2.3.2.1. KiÓm kª hµng tån kho cña C«ng ty K..........................68

2.3.2.1.1. Tæng hîp sè liÖu vÒ hµng tån kho cña C«ng ty A
...............................................................................................69
2.3.2.1.2. Tham gia quan s¸t kiÓm kª:...................................71
2.3.2.1.3. §èi chiÕu kÕt qu¶ kiÓm kª víi B¶ng tæng hîp hµng tån
kho.........................................................................................71
2.3.2.2. KiÓm tra chi tiÕt viÖc tÝnh gi¸ xuÊt nguyªn vËt liÖu
...................................................................................................72
3. Hoµn tÊt KiÓm to¸n vµ lËp b¸o ço KiÓm to¸n...........................72
4. C«ng viÖc sau KiÓm to¸n...............................................................75
PHÇN 3: PH¦¥NG H¦íNG Vµ GI¶I PH¸P HOµN THIÖN QUY TR×NH
KIÓM TO¸N CHU TR×NH hµng tån kho................................................77
1. Nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm rót ra tõ c«ng viÖc thùc hiÖn KiÓm to¸n
chu tr×nh hµng tån kho do ATC thùc hiÖn...............................................77
2. Ph¬ng híng vµ gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn quy tr×nh KiÓm to¸n chu
tr×nh hµng tån kho....................................................................................79
3. Nh÷ng kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn quy tr×nh KiÓm to¸n chu tr×nh
hµng tån kho..............................................................................................80
KÕt luËn......................................................................................................82

Danh môc çc tõ viÕt t¾t............................................................................83

danh môc tµi kiÖu tham kh¶o
1. " Auditing - KiÓm to¸n ''. Alvin A.Arens, James K. Loebbecke. Nhµ
xuÊt b¶n thèng kª 1995.
Biªn dÞch: §Æng Kim C¬ng, Ph¹m V¨n §îc
2. HÖ thèng chuÈn mùc KiÓm to¸n viÖt nam. Nhµ xuÊt b¶n tµi
chÝnh
3. KiÓm to¸n. PTS V¬ng §×nh HuÖ, PTS §oµn Xu©n Tiªn. Nhµ xuÊt
b¶n Tµi ChÝnh, Hµ Néi 1996.
4. LÝ thuyÕt KiÓm to¸n. Gs.Ts NguyÔn Quang Quynh. Nhµ xuÊt

b¶n Tµi chÝnh 2001.
6. T¹p chÝ kÕ to¸n, KiÓm to¸n.
7. KiÓm to¸n tµi chÝnh. Gs.Ts NguyÔn Quang Quynh. Nhµ xuÊt b¶n
tµi chÝnh 2001.
8. Çc tµi liÖu lµm viÖc cña KiÓm to¸n viªn.
9. Mét sè LuËn v¨n vµ B¸o ço thùc tËp tham kh¶o vÒ chu tr×nh
Hµng tån kho.

Bảng phụ lục chương trình kiểm toán hàng tồn kho
T×m hiÓu hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé
TT Çc vÊn ®Ò cÇn t×m hiÓu Tr¶ lêi Tham

chiÕu
1 §Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh cña ®¬n vÞ

liªn quan ®Õn hµng tån kho
§Æc ®iÓm vÒ tÝnh chÊt ho¸ lý cña çc lo¹i

hµng tån kho
2 Sè lîng kho hµng ®Þa chØ tõng kho
3 T×m hiÓu vÒ qu¸ tr×nh nhËp hµng: cã tê

tr×nh cña bé phËn mua hµng kh«ng, tê tr×nh
cã ®îc l·nh ®¹o phª duyÖt kh«ng, cã ®îc çc
çn bé am hiÓu vÒ hµng ho¸ ®¸nh gi¸ khi
mua vµ khi nhËp kho kh«ng, yªu cÇu tham
kh¶o thÞ trêng lµ gi¸ mua hîp lý…
4 VÕ quy tr×nh xuÊt hµng: cã tê tr×nh, lÖnh

xuÊt hµng kh«ng, lÖnh xuÊt cã ®îc l·nh ®¹o
phª duyÖt kh«ng, ®èi víi vËt t ®¬n vÞ thùc
hiÖn xuÊt theo nhu cÇu thùc tÕ hay theo
®Þnh møc tiªu hao vËt t.
5 T×m hiÓu quy tr×nh lu©n chuyÓn chøng tõ

theo dâi hµng tån kho cã tu©n theo çc quy
®Þnh hiÖn hµnh cña nhµ níc kh«ng.
6 Kh¶o s¸t t¹i xëng s¶n xuÊt vµ chi phÝ s¶n

xuÊt: Cã bé phËn theo dâi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt
t¹i ph©n xëng, xem xÐt çc biªn b¶n cña bé

phËn kiÓm so¸t chÊt lîng, xem xÐt qui tr×nh

vµ thñ tôc kiÓm kª s¶m phÈmvµ ®¸nh gi¸
s¶n phÈm dë dang.
7 KiÓm so¸t qu¸ tr×nh b¶o qu¶n hµng tån kho:

Xem xÐt çc qui ®Þnh cña ®¬n vÞ vÒ b¶o
qu¶n vµ b¶o vÖ hµng ho¸, vËt t t¹i çc kho
tµng, bÕn b·i, xëng s¶n xuÊt… §èi víi çc
vËt t cã gi¸ trÞ lín, cã tÝnh chÊt lý ho¸ riªng,
®¬n vÞ cã biÖn ph¸p b¶o vÖ vµ b¶o qu¶n
kh«ng, cã sù kiÓm so¸t cña çc c¬ quan chøc
n¨ng tõ bªn ngoµi kh«ng.
8 KiÓm so¸t qu¸ tr×nh hµng göi b¸n: §¬n vÞ cã

çc qui ®Þnh néi bé ®Ó kiÕm so¸t gi¸ trÞ vµ
sè lîng hµng göi b¸n kh«ng, cã ®îc theo dâi
chi tiÕt theo tõng cöa hµng kh«ng, ®¹i lý
kh«ng?
9 Kh¶o s¸t hÖ thèng sæ s¸ch vµ chøng tõ kÕ

to¸n: cã ®îc më vµ lu tr÷ ®óng qui ®Þnh
kh«ng, cã ®îc ®èi chiÕu thêng xuyªn gi÷a
kÕ to¸n vËt t vµ thñ kho kh«ng?
10 Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸ nhËp kho, xuÊt

kho. ChÝnh s¸ch lËp dù phßng.

Thñ tôc ph©n tÝch.
Néi dung KT Tham chiÕu

V
Ph©n tÝch, so s¸nh sè d hµng tån kho cña

n¨m tríc víi n¨m nay, c¬ cÊu sè d tõng lo¹i hµng
tån kho.
TÝnh to¸n vµ ph©n tÝch tØ träng hµng

tån kho trªn tæng tµi s¶n, trªn doanh thu vµ trªn
gi¸ vèn råi so s¸nh biªn ®éng gi÷a çc k×. X¸c
®Þnh nguyªn nh©n biÕn ®éng lín nh: Õ ®äng
s¶n phÈm, thay ®æi ®Þnh møc dù tr÷ hµng tån
kho…
Ph©n tÝch ®¸nh gi¸ cô thÓ kho¶n môc s¶n

phÈm dë dang, x¸c ®Þnh tØ träng trong tæng sè
hµng tån kho. §¸nh gi¸ tÝnh chÊt phï hîp cña
kho¶n môc nµy.
KiÓm tra chi tiÕt.
Ngêi
Tham
Ch¬ng tr×nh lµm viÖc. thùc Ngµy.
chiÕu.
hiÖn.
1/ - §èi chiÕu sè liÖu (s« d ®Çu k×, cuèi k×,

sè ph¸t sinh trong k×).
Gi÷a b¶n c©n ®èi kÕ to¸n, b¶n c©n ®èi sè

ph¸t sinh víi sæ çi tµi kho¶n, b¸o ço tµi
chÝnh n¨m tríc (®· ®îc KiÓm to¸n hoÆc c¬
quan cã thÈm quyÒn phª duyÖt), biªn b¶n

kiÓm kª.
Gi÷a sæ çi tµi kho¶n víi sæ chi tiÕt, b¶ng

tæng hîp nhËp - xuÊt - tån hµng tån kho.
2/ KiÓm tra chi tiÕt:
A/ - §èi víi tµi kho¶n 152, 153.
A.1/ - LËp b¶n tæng hîp (hoÆc liÖt kª) çc

quan hÖ ®èi øng tµi kho¶n.
A.2/ - LËp mÉu chän ®Ó kiÓm tra chøng tõ
Víi çc ®èi øng l¹n ph¶i kiÓm tra kÜ néi dung
vµ 100% chøng tõ gèc ®i kÌm.
Tõ ph©n tÝch sù biÕn ®éng sè d cuèi çc

th¸ng ë trªn, kiÓm tra chøng tõ çc th¸ng cã ph¸t
sinh lín.
Çc phiÕu nhËp, phiÕu xuÊt cña çc lo¹i vËt t,

c«ng cô tån kho.
A.3/ - Néi dung kiÓm tra.
TÝnh nhÊt qu¸n trong viÖc tÝnh gi¸ vËt t

nhËp xuÊt.
§èi chiÕu víi thÎ kho vµ kiÓm tra xem kÕ to¸n

cã ghi chÐp ®Çy ®ñ, kÞp thêi çc ngiÖp vô
nhËp, xuÊt vËt t.
KiÓm tra tÝnh hîp ph¸p, hîp lÖ vµ ®Çy ®ñ

cña chøng tõ nhËp kho.
KiÓm tra tÝnh chÝnh x¸c gi÷a sæ kÕ to¸n vµ

chøng tõ ph¸t sinh.

So s¸nh thùc tÕ tiªu thô víi ®Þnh møc tiªu hao

vËt t (nÕu cã).
Biªn b¶n kiÓm kª: NÕu kh«ng cã ®iÒu kiÖn

tham gia kiÓm kª thùc tÕ t¹i ®¬n vÞ, KiÓm
to¸n viªn cÇn thu thËp ®îc çc b»ng chøng vÒ
tiÕn hµnh kiÓm kª t¹i ®¬n vÞ nh: quyÕt ®Þnh
thµnh lËp ban kiÓm kª, çc çn bé trong ban ®·
tiÕn hµnh kiÓm kª thùc tÕ, çn bé kiÓm kª am
hiÓu vÒ vËt t.
KiÓm tra tÝnh hîp lý cña mÉu chän, xem xÐt

kh¶ n¨ng më réng mÉu chän.
B/ - §èi víi TK 155: Çc bíc kiÓm tra chi tiÕt

®îc tiÕn hµnh t¬ng tù ®èi víi TK 152, 153.
Tuy nhiªn cÇn lu ý:
Quy tr×nh xuÊt kho thµnh phÈm t¹i ®¬n vÞ:

®îc qui ®Þnh vµ thùc hiÖn nh thÕ nµo?
Gi¸ xuÊt kho: ph¬ng ph¸p tÝnh, ph¬ng ph¸p

nµy cã phï hîp víi ho¹t ®éng kinh doanh thùc
tÕ t¹i ®¬n vÞ kh«ng, cã nhÊt qu¸n kh«ng?
§èi chiÕu s¶n lîng xuÊt kho víi viÖc h¹ch to¸n
doanh thu, gi¸ vèn: cã phï hîp, chÝnh x¸c
kh«ng?
C/ - §èi chiÕu TK156.
Çc bíc kiÓm tra chi tiÕt ®îc tiÕn hµnh t¬ng
tù ®èi víi TK 152, 153. Tuy nhiªn cÇn lu ý:
Çc lÇn xuÊt b¸n cuèi cïng cã phï hîp víi çc
ho¸ ®¬n ghi nhËn doanh thu kh«ng?

D/ - §èi víi TK 157:
Tµi kho¶n nµy cÇn ®îc qu¶n lý nh m«t tµi

kho¶n c«ng nî ph¶i thu, do ®ã cÇn l ý:
KiÓm tra çc hîp ®ång ®¹i lý hoÆc nhËn hµng

göi b¸n.
KiÓm tra viÖc h¹ch to¸n vµ theo dâi chi tiÕt

theo tõng ®èi tîng (®¹i lý, cña hµng hoÆc çc
c¬ së göi b¸n kh¸c).
KiÓm tra vµ ®èi chiÕu sè liÖu víi x¸c nhËn

cña çc ®èi tîng nµy vÒ lîng hµng b¸n göi.
E/ - §èi víi TK 154:
LËp biÓu quan hÖ ®èi øng tµi kho¶n. NÕu cã

®èi øng bÊt thíng cÇn kiÓm tra kÜ néi dung
chi tiÕt vµ çc chøng tõ kÌm theo.
LËp b¶ng theo dâi sù biªn ®éng theo tõng th¸ng

vµ ph©n tÝch sù biÕn ®éng gi÷a çc th¸ng,
t×m hiÓu râ nguyªn nh©n cña sù bÊt thêng (do
gi¸ c¶ thÞ trêng hay do çc nguyªn nh©n kh¸c).
T×m hiÓu ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n

phÈm t¹i ®¬n vÞ cã phï hîp víi m« h×nh tæ
chøc s¶n xuÊt kh«ng, cã nhÊt qu¸n trong k×
kh«ng.
T×m hiÓu qui tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm vµ m«

h×nh tæ chøc s¶n xuÊt cña ®¬n vÞ, tõ ®ã rót
ra kÕt luËn vÒ çc vÊn ®Ò:
+ §èi tîng tËp hîp chi phÝ vµ ®èi tîng tÝnh

gi¸ thµnh, chÝ phÝ nµo ®îc tËp hîp trùc tiÕp,
chi phÝ nµo ®îc ph©n bæ.
+ Ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ vµ ph¬ng ph¸p

tÝnh gi¸ thµnh.
+ Nguyªn t¾c ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang

cuèi kú, nguyªn t¾c nµy cã hîp lÝ vµ nhÊt
qu¸n kh«ng?
F/ - §èi víi TK 159:
KiÓm tra c¬ së cña viÖc trÝch lËp dù phßng

gi¶m gi¸ hµng tån kho t¹i ®¬n vÞ.
KiÓm tra viÖc thùc hiÖn trÝch lËp dù phßng

vµ xö lý çc kho¶n dù phßng cã ®óng çc qui
®Þnh hiÖn hµnh kh«ng?
3.2/ - Xem xÐt çc Biªn b¶n kiÓm tra cña çc
®oµn thanh tra t¹i çc ®¬n vÞ, çc biªn b¶n
kiÓm tra thêng xuyªn hoÆc bÊt thêng cña çc
çn bé kÜ thuËt t¹i ®¬n vÞ.
3.3/ - §èi chiÕu víi çc phÇn hµnh KiÓm to¸n

kh¸c cã liªn quan.
4/ KiÓm tra vµ hoµn thiÖn giÊy lµm viÖc.

Bảng phụ lục: KÕ ho¹ch KiÓm to¸n
1.Néi dung vµ thêi gian thùc Néi dung.

hiÖn KiÓm to¸n.
- Tõ / /-/ /. - Thùc hiÖn KiÓm to¸n t¹i v¨n phßng

C«ng ty.
- KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho.
- Tõ ngµy //-//. - Hoµn thiÖn file KiÓm to¸n.
- TËp hîp sè liÖu vµ lËp dù th¶o b¸o

ço KiÓm to¸n.
- Tõ ngµy //-//. - Göi dù th¶o b¸o ço KiÓm to¸n.
- Tõ ngµy //-//. - Th¶o luËn vµ thèng nh©t sè liÖu trªn

B¸o ço KiÓm to¸n.
- Ph¸t hµnh b¸o ço KiÓm to¸n chÝnh

- Mét ngµy sau khi nhËn.
thøc.
- ý kiÕn cuèi cïng cña kh¸ch hµng

vÒ B¸o ço KiÓm to¸n.
2. Nhãm KiÓm to¸n vµ ph©n c«ng

c«ng viÖc.
a. Nhãm KiÓm to¸n:
- Lª Thµnh C«ng. Gi¸m ®èc.

Chñ nhiÖm KiÓm to¸n.
- §oµn ThÞ K×a. KiÓm to¸n viªn.
- TrÇn Thu Giang. KiÓm to¸n viªn.
- NguyÔn ThÞ Thanh Nhµn. Ngêi thùc hiÖn.
b. Ph©n c«ng c«ng viÖc:
- KiÓm so¸t chung. Lª Thµnh C«ng.
+ So¸t xÐt hå s¬ KØªm to¸n,

kiÓm so¸t chÊt lîng cuéc KiÓm
to¸n.
§oµn ThÞ K×a.
+ KiÓm tra th¶o luËn víi
nhãm KiÓm to¸n vÒ çc vÊn ®Ò
sai sãt hay rñi ro ph¸t sinh.
+ Th¶o luËn vµ thèng nhÊt §oµn ThÞ K×a.

víi kh¸ch hµng vÒ b¸o ço tµi
chÝnh ®· ®îc KiÓm to¸n. Thu Giang, Thanh Nhµn.
+ Ph¸t hµnh b¸o ço KiÓm
to¸n, phô tr¸ch thùc hiÖn viÖc
KiÓm to¸n.
Thu Giang.
- Phô tr¸ch viÖc thùc hiÖn
KiÓm to¸n. §oµn ThÞ K×a.
+ LËp kÕ ho¹ch KiÓm to¸n.
+ T×m hiÓu vµ ®¸nh gi¸ §oµn ThÞ K×a.

t×nh h×nh ho¹t ®éng cña kh¸ch
hµng, hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé
cña kh¸ch hµng.
Thu Giang, Thanh Nhµn.
+ KiÓm so¸t qu¸ tr×nh thùc

hiÖn KiÓm to¸n tríc khi tr×nh gi¸m

®èc. Lª Thµnh C«ng.
+ Tæng hîp kÕt qu¶ KiÓm
to¸n.
§oµn ThÞ K×a.
+ LËp dù th¶o b¸o ço KiÓm
to¸n.
Thu Giang, Thanh Nhµn.
+ Th¶o luËn víi nhãm KiÓm
to¸n vÒ çc vÊn ®Ò sai sãt hay rñi
ro cña kh¸ch hµng. Thanh Nhµn.
+ Th¶o luËn vµ thèng nhÊt

víi kh¸ch hµng vÒ çc vÊn ®Ò
trªn.
+ Ph¸t hµnh b¸o ço KiÓm

Thu Giang.
to¸n.
- KiÓm to¸n çc phÇn hµnh

chi tiÕt.
+ Chu tr×nh hµng tån kho. Thu Giang.
Phª duyÖt bëi. TrÇn Thu Giang.
Gi¸m §èc.
Ngµy: //-//. Ngµy: //- //.


NhËn xÐt cña gi¸o viªn híng dÉn
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................

KT048

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

KT048

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp

Lêi nãi ®Çu

SV: Lª Chung - KiÓm to¸n 43A

I - CHU TR×NH hµng tån kho VíI VÊN §Ò KIÓM TO¸N

1.1. §Æc ®iÓm chung vÒ chu tr×nh hµng tån kho

- Hµng tån kho cã c¸c ®Æc ®iÓm:

SV: Lª Chung - KiÓm to¸n 43A

1.2. Chøc n¨ng cña chu tr×nh.

chøc n¨ng mua hµng

Chøc n¨ng nhËn hµng

SV: Lª Chung - KiÓm to¸n 43A

Chøc n¨ng lu kho

Chøc n¨ng xuÊt kho vËt t hµng ho¸

SV: Lª Chung - KiÓm to¸n 43A

Chøc n¨ng s¶n xuÊt

Lu kho thµnh phÈm

SV: Lª Chung - KiÓm to¸n 43A

XuÊt thµnh phÈm ®i tiªu thô

SV: Lª Chung - KiÓm to¸n 43A

SV: Lª Chung - KiÓm to¸n 43A

Gi¸ Gi¸ thµnh Chi phÝ Chi phÝ Chi phÝ

SV: Lª Chung - KiÓm to¸n 43A

SV: Lª Chung - KiÓm to¸n 43A

+ TK 631 – Gi¸ thµnh.

- HÖ thèng sæ kÕ to¸n chi tiÕt cho HTK.

- Sù ¶nh hëng cña ph¬ng ph¸p kÕ to¸n hµng tån kho.

- HÖ thèng kÕ to¸n chi phÝ vµ t×nh gi¸ thµnh s¶n ph¶m.

4. Môc tiªu KiÓm to¸n

Môc tiªu hîp lý chung.

SV: Lª Chung - KiÓm to¸n 43A

Môc tiªu chung kh¸c

SV: Lª Chung - KiÓm to¸n 43A

Sö dông c¸c thö nghiÖm tu©n thñ

Sö dông c¸c thö nghiÖm c¬ b¶n

2. KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho

SV: Lª Chung - KiÓm to¸n 43A

B 1: ChuÈn bÞ kÕ ho¹ch KiÓm to¸n

B 3: §¸nh gi¸ tÝnh träng yÕu vµ rñi ro KiÓm to¸n

B 4: T×m hiÓu hÖ thèng KSNB vµ ®¸nh gi¸ rñi ro KiÓm to¸n

B 1: ChuÈn bÞ kÕ ho¹ch KiÓm to¸n

§¸nh gi¸ kh¶ n¨ng chÊp nhËn KiÓm to¸n

SV: Lª Chung - KiÓm to¸n 43A

NhËn diÖn c¸c ký do KiÓm to¸n cña C«ng ty kh¸ch hµng

Hîp ®ång KiÓm to¸n

Môc ®Ých vµ ph¹m vi KiÓm to¸n

H×nh thøc th«ng b¸o kÕt qu¶ kiÓn to¸n

Thêi gian tiÕn hµnh cuéc kiÓm to¸n

SV: Lª Chung - KiÓm to¸n 43A

B2: Thu thËp th«ng tin vÒ kh¸ch hµng

C¸c th«ng tin c¬ së

- Tham quan nhµ xëng

SV: Lª Chung - KiÓm to¸n 43A

- NhËn diÖn c¸c bªn h÷u quan

- Dù kiÕn nhu cÇu chuyªn gia bªn ngoµi

C¸c th«ng tin vÒ nghÜa vô ph¸p lý cña kh¸ch hµng

GiÊy phÐp thµnh lËp ®iÒu lÖ cña C«ng ty.

C¸c hîp ®ång cam kÕt quan träng.

Thùc hiÖn c¸c thñ tôc ph©n tÝch

SV: Lª Chung - KiÓm to¸n 43A

B3: §¸nh gi¸ tÝnh träng yÕu vµ rñi ro KiÓm to¸n

§¸nh gi¸ tÝnh träng yÕu

Bíc 1: ¦íc lîng ban ®Çu vÒ tÝnh träng yÕu

§¸nh gi¸ rñi ro

SV: Lª Chung - KiÓm to¸n 43A