6175

OLAANST HAL KANUNU

Kanun Numaras
Kabul Tarihi
Yaymland R.Gazete
Yaymland Dstur

: 2935
: 25/10/1983
: Tarih : 27/10/1983 Say: 18204
: Tertip: 5 Cilt: 22 Sayfa: 815

*
**
Bu Kanun ile ilgili olarak Bakanlar Kurulu Karar ile yrrle giren
ynetmelik iin, "Ynetmelikler Klliyat" nn kanunlara gre
dzenlenen nmerik fihristine baknz.
Bu Kanunun yrrlkte olmayan hkmleri iin baknz, "Yrrlkteki baz kanunlarn mlga hkmleri klliyat"nn
kanunlara gre dzenlenen nmerik fihristine
Cilt :2
Sayfa : 1335
*
**
BRNC KISIM
Genel Hkmler
Ama:
Madde 1 Bu Kanunun amac,
a) Tabii afet, tehlikeli salgn hastalklar veya ar ekonomik bunalm,
b) Anayasa ile kurulan hr demokrasi dzenini veya temel hak ve hrriyetleri ortadan kaldrmaya ynelik yaygn
iddet hareketlerine ait ciddi belirtilerin ortaya kmas veya iddet olaylar sebebiyle kamu dzeninin ciddi ekilde
bozulmas,
Durumlarnda olaanst hal ilan edilmesi ve usulleriyle olaanst hallerde uygulanacak hkmleri belirlemektir.
Kapsam:
Madde 2 Bu Kanun; olaanst hal ilanna tabii afet, tehlikeli salgn hastalklar veya ar ekonomik bunalm
hallerinde ilan edilen olaanst hallerde vatandalar iin getirilecek para, mal ve alma ykmllkleri ile olaanst
hallerin her tr iin ayr ayr geerli olmak zere, temel hak ve hrriyetlerin nasl snrlanaca veya nasl durdurulacana,
halin gerektirdii tedbirlerin nasl ve ne suretle alnacana, kamu hizmeti grevlilerine ne gibi yetkiler verileceine,
grevlilerin durumlarnda ne gibi deiiklikler yaplacana ve olaanst ynetim usullerine ilikin hkmleri kapsar.
Olaanst halin ilan:
Madde 3 Cumhurbakannn bakanlnda toplanan Bakanlar Kurulu:
a) Tabii afet, tehlikeli salgn hastalklar veya ar ekonomik bunalm hallerinden birinin veya birden fazlasnn
grlmesi durumunda,
b) Anayasa ile kurulan hr demokrasi dzenini veya temel hak ve hrriyetleri ortadan kaldrmaya ynelik yaygn
iddet hareketlerine ait ciddi belirtilerin ortaya kmas veya iddet olaylar sebebiyle kamu dzeninin ciddi ekilde
bozulmas hallerinde, Milli Gvenlik Kurulunun grn de aldktan sonra;

6176
Yurdun bir veya birden fazla blgesinde veya btnnde alt ay gememek zere olaanst hal ilan edebilir.
Olaanst hal karar Resmi Gazete'de yaymlanr ve hemen Trkiye Byk Millet Meclisinin onayna sunulur.
Trkiye Byk Millet Meclisi tatilde ise derhal toplantya arlr. Meclis, olaanst hal sresini deitirebilir. Bakanlar
Kurulunun istemi zerine, her defasnda drt ay gememek zere, sreyi uzatabilir veya olaanst hali kaldrabilir.
Bakanlar Kurulu, olaanst halin bu maddenin birinci fkrasnn (b) bendi gereince ilanndan sonra; sreyi
uzatmaya, kapsamn deitirmeye veya olaanst hali kaldrmaya ilikin hususlarda da karar almadan nce Milli Gvenlik
Kurulunun grn alr.
Olaanst hal kararnn hangi sebeplerle alnd, blgesi ve sresi, Trkiye radyo ve televizyonuyla ve Bakanlar
Kurulunca gerekli grlen hallerde dier aralarla ilan edilir.
Kanun hkmnde kararneme:
Madde 4 Olaanst hal sresince, Cumhurbakannn bakanlnda toplanan Bakanlar Kurulu, olaanst halin
gerekli kld konularda Anayasann 91 inci maddesindeki kstlamalara ve usule bal olmakszn, kanun hkmnde
kararnamemeler karabilir. Bu kararnameler Resmi Gazete'de yaymlanr ve ayn gn Trkiye Byk Millet Meclisinin
onayna sunulur.
KNC KISIM
Ykmllkler ve Alnacak Tedbirler
BRNC BLM
Tabii Afet ve Tehlikeli Salgn Hastalklarda Ykmllkler ve
Alnacak Tedbirler
Ykmllkler:
Madde 5 Tabii afet ve tehlikeli salgn hastalklar sebepleriyle olaanst hal ilan edilmesi durumunda; felakete
urayanlarn kurtarlmas, meydana gelen hasar ve zararn telafisi iin ihtiya duyulan ve hemen salanamayan para ve her
trl tanr ve tanmaz mallar ve yaplmas gereken iler; para, mal ve alma ykmll yoluyla salanr.
Para ykmll:
Madde 6 Tabii afet ve tehlikeli salgn hastalklar sebebiyle olaanst hal ilan edilmesi durumunda gerekli
harcamalar ncelikle kamu kaynaklar ile yardmlardan salanr.
Acil ve hayati ihtiya maddeleri iin harcamaya yeterli para kamu kaynaklarndan zamannda salanamad
takdirde, blgedeki kredi kurulularnn olanaklarndan yararlanlr.
Para ykmllnn uygulanmasnda, kurulularn hizmet ve faaliyetlerinin aksatlmamas gznnde tutulur.
Mal ykmll:
Madde 7 Tabii afet ve tehlikeli salgn hastalklar sebebiyle olaanst hal ilan edilen blge iindeki kamu
kurum ve kurulularyla tzel ve gerek kiiler, kendilerinden istenecek veya ykmllk konulacak arazi, arsa,
bina, tesis, ara, ge-

6177
re, yiyecek, ila ve tbbi malzeme ile giyecek ve dier maddeleri vermek zorundadrlar.
Bu amala; ncelikle o blgedeki genel ve katma bteli dairelere, kamu iktisadi devlet teekklleri ve kurulular ile
bunlara bal messeselere ve mahalli idarelere bavurulur. htiyalarn bu kaynaklardan zamannda ve yeterince
karlanmamas halinde, imkan ve kaynaklar da dikkate alnarak, blgedeki zel kurululara ve gerek kiilere ait olanlara
ykmllk konulur.
Yiyecek, giyecek, ara, gere, ila ve tbbi malzemeler gibi zaruri maddeler blge snrlar iinde salanamad
takdirde, bu Kanun hkmleri uygulanmak suretiyle en yakn blgelerden ykmllk yolu ile salanr.
alma ykmll:
Madde 8 Tabii afet ve tehlikeli salgn hastalklar sebepleriyle olaanst hal ilan edilen blgelerde bulunan 18 - 60
yalar arasndaki btn vatandalar, olaanst hal sebebiyle kendilerine verilecek ileri yapmakla ykmldrler.
Grevlendirmelerde; i mevzuatnn altrma yasa ile ilgili hkmleri altrlacak kiilerin ya, cinsiyet, salk,
meslekleri, meguliyetleri ve sosyal durumlar ile aile ve bakma muhta yaknlar gznnde bulundurulur.
i ihtiyalarnn karlanmasnda ve kurulular arasndaki ii naklinde, ve i Bulma Kurumu tekilatndan
yararlanlr.
Gerekli grlen hallerde allan iyerlerinde gndz ve gece almalarnda gnlk i saatleri, ilerin niteliine ve
ihtiya derecesine gre artrlabilir. Hafta Tatili Kanunu, Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakknda Kanun, le Dinlenmesi
Kanunu, hkmleri ksmen veya tamamen uygulanmayabilir.
alma ykmllnn uygulanmasnda kurulularn grev ve hizmetlerinin aksatlmamas ve ykmllerin
mesleki faaliyetleri gznnde bulundurulur.
Alnacak tedbirler:
Madde 9 Tabii afet ve tehlikeli salgn hastalklar sebebiyle olaanst hal ilannda, olaanst hal ilann
gerektiren hususlar gznnde bulundurularak aada yazl tedbirler alnabilir:
a) Blgenin belirli yerlerinde yerleimi yasaklamak, belirli yerleim yerlerine girii ve buralardan k snrlamak,
belli yerleim yerlerini boaltmak veya baka yerlere nakletmek,
b) Resmi ve zel her derecedeki retim ve eitim kurumlarnda renime ara vermek ve renci yurtlarn sreli
veya sresiz olarak kapatmak,
c) Gazino, lokanta, birahane, meyhane, lokal, taverna, diskotek, bar, dansing, sinema, tiyatro ve benzeri elence
yerleri ile kulp vesair oyun salonlarn, otel, motel, kamping, tatil ky ve benzeri konaklama tesislerini denetlemek ve
bunlarn alma ve kapanma zamann tayin etmek, snrlamak, gerektiinde kapatmak ve bu yerleri olaanst halin
icaplarna gre kullanmak,
d) Blgede olaanst hal hizmetlerinin yrtlmesi ile grevli personelin yllk izinlerini snrlamak veya
kaldrmak,
e) Blge snrlar ierisindeki tm haberleme ara ve gerelerinden yararlanmak ve gerektiinde bu amala geici
olarak bunlara elkoymak,
f) Tehlike arz eden binalar ykmak; sal tehdit ettii tespit olunan tanr ve tanmaz mallar ile sala zararl
gda maddelerini ve mahsullerini imha etmek,
g) Belli gda maddeleri ile hayvan ve hayvan yemi ve hayvan rnlerinin blge dna karlmasn veya blgeye
sokulmalarn kontrol etmek, snrlamak veya gerektiinde yasaklamak,

6178
h) Gerekli grlen zaruri ihtiya maddelerinin datmn dzenlemek,
i) Halkn beslenmesi, snmas, temizlii ve aydnlanmas iin gerekli gda madde ve eyalarla her trl yaktn,
saln korunmasnda, tedavide ve tpta kullanlan ila, kimyevi madde, alet ve dier eylerin, inaat, sanayi, ulam ve
tarmda kullanlan eya ve maddelerin, kamu iin gerekli dier mal, eya, ara, gere ve her trl maddelerin imali, satm,
datm, depolanmas ve ticareti konularnda gerekli tedbirleri almak, bu yerlere gerektiinde elkoymak, kontrol etmek ve bu
mallar sattan kanan, saklayan, karan, fazla fiyatla satan, imalatn durduran veya yavalatanlar hakknda fiilin ileni
ekli veya nitelii de nazara alnarak iyeri bulunduu mahal iin hayati nem tamad takdirde iyerini kapatmak,
j) Kara, deniz ve hava trafik dzenine ilikin tedbirleri almak, ulatrma aralarnn blgeye giri ve klarn
kaytlamak veya yasaklamak.
KNC BLM
Ar Ekonomik Bunalm Hallerinde Ykmllkler ve Alnacak Tedbirler
Ar ekonomik bunalm hallerinde ykmllkler ve alnacak tedbirler:
Madde 10 Ar ekonomik bunalm sebebiyle olaanst hal ilan durumunda, ekonominin dzenlenmesi ve
iyiletirilmesi amac ile mal, sermaye ve hizmet piyasalarn ynlendirici; vergi, para, kredi, kira, cret ve fiyat politikalarn
belirleyici ve almaya ilikin her trl tedbir ve ykmllklerin tespiti, tanzimi ve takibi konularnda Bakanlar Kurulunca
kanun hkmnde kararname karlabilir.
Bakanlar Kurulu, kanun hkmnde kararnamelerle kendisine verilen yetkiler dorultusunda alnacak kararlarn
yrtlmesini aadaki fkra uyarnca oluturulacak Ekonomik ler Olaanst Hal Koordinasyon Kuruluna veya ilgili
bakanlklara brakabilir.
Ekonomik ler Olaanst Hal Koordinasyon Kurulu, Babakann bakanlnda, ekonomik ilerden sorumlu Devlet
Bakan ile Maliye, Ticaret, Tarm ve Orman, Sanayi ve Teknoloji, Enerji ve Tabii Kaynaklar, Gmrk ve Tekel ve alma
bakanlarndan oluur.
Kurul belirli kararlarn yerine getirilmesi iin blge veya il valilerini grevlendirebilecei gibi, gerektiinde dier
kamu kurum ve kurulularna da grev verebilir.
Bakanlar Kurulunun ald kararlar ile Ekonomik ler Olaanst Hal Koordinasyon Kurulunun kararlarnn
uygulanmasna ilikin belirlemeleri Resmi Gazete ile ilan edilir ve ilgilere tebli olunur.
NC B LM
iddet Hareketlerinde Alnacak Tedbirler
Tedbirler:
Madde 11 Bu Kanunun 3 nc maddesinin birinci fkrasnn (b) bendi gereince olaanst hal ilannda; genel
gvenlik, asayi ve kamu dzenini korumak, iddet olaylarnn yaygnlamasn nlemek amacyla 9 uncu maddede
ngrlen tedbirlere ek olarak aadaki tedbirler de alnabilir:
a) Sokaa kmay snrlamak veya yasaklamak,
b) Belli yerlerde veya belli saatlerde kiilerin dolamalarn ve toplanmalarn, aralarn seyirlerini yasaklamak,

6179
c) Kiilerin; stn, aralarn, eyalarn aratmak ve bulunacak su eyas ve delil niteliinde olanlarna el koymak,
d) Olaanst hal ilan edilen blge sakinleri ile bu blgeye hariten girecek kiiler iin kimlik belirleyici belge
tama mecburiyeti koymak,
e) Gazete, dergi, bror, kitap, el ve duvar ilan ve benzerlerinin baslmasn, oaltlmasn, yaymlanmasn ve
datlmasn, bunlardan olaanst hal blgesi dnda baslm veya oaltlm olanlarn blgeye sokulmasn ve
datlmasn yasaklamak veya izne balamak; baslmas ve neri yasaklanan kitap, dergi, gazete, bror, afi ve benzeri
matbuay toplatmak,
(Ek alt bent: 9/4/1990 - KHK - 413/1 md.; Mlga: 9/5/1990 - KHK - 424/12 md.)
f) Sz, yaz, resmi, film, plak, ses ve grnt bantlarn ve sesle yaplan her trl yaym denetlemek, gerektiinde
kaytlamak veya yasaklamak,
g) Hassasiyet tayan kamuya veya kiilere ait kurululara ve bankalara, kendi i gvenliklerini salamak iin zel
koruma tedbirleri aldrmak veya bunlarn artrlmasn istemek,
h) Her nevi sahne oyunlarn ve gsterilen filmleri denetlemek, gerektiinde durdurmak veya yasaklamak,
i) Ruhsatl da olsa her nevi silah ve mermilerin tanmasn veya naklini yasaklamak,
j) Her trl cephaneler, bombalar, tahrip maddeleri, patlayc maddeler, radyoaktif maddeler veya yakc, andrc,
yaralayc eczalar veya dier her trl zehirler ve boucu gazlar veya benzeri maddelerin bulundurulmasn, hazrlanmasn,
yaplmasn veya naklini izne balamak veya yasaklamak ve bunlar ile bunlarn hazrlanmasna veya yaplmasna yarayan
eya, alet veya aralarn teslimini istemek veya toplatmak,
k) Kamu dzeni veya kamu gvenini bozabilecei kansn uyandran kii ve topluluklarn blgeye giriini
yasaklamak, blge dna karmak veya blge ierisinde belirli yerlere girmesini veya yerlemesini yasaklamak,
(Ek alt bent: 9/4/1990 - KHK - 413/2 md.; Mlga: 9/5/1990 - KHK - 424/12 md.)
l) Blge dahilinde gvenliklerinin salanmas gerekli grlen tesis veya teekkllerin bulunduu alanlara giri ve
k dzenlemek, kaytlamak veya yasaklamak,
m) Kapal ve ak yerlerde yaplacak toplant ve gsteri yrylerini yasaklamak, ertelemek, izne balamak veya
toplant ve gsteri yrylerinin yaplaca yer ve zaman tayin, tespit ve tahsis etmek, izne balad her trl toplanty
izletmek, gzetim altnda tutmak veya gerekiyorsa datmak,
n) (Ek: 14/11/1984 - 3076/1 md.) inin istei, ahlak ve iyi niyet kurallarna uymayan haller, salk sebepleri,
normal emeklilik ve belirli sresinin bitii nedeniyle hizmet aktinin sona ermesi veya feshi dnda kalan hallerde ii
kartmalarn iverenin de durumunu dikkate alarak aylk bir sreyi amamak kaydyla izne balamak veya ertelemek,
o) (Ek: 14/11/1984 - 3076/1 md.) Dernek faaliyetlerini; her dernek hakknda ayr karar almak ve ay gememek
kaydyla durdurmak,
) (Ek: 14/11/1984 - 3076/1 md.; Deiik: 9/4/1990 - KHK -413/3 md.; Mlga: 9/5/1990 - 424/12 md.; Yeniden
dzenleme: 9/5/1990 - KHK - 425/1 md.;ptal:Ana. Mah.'nin 10/1/1991 tarih ve E.1990/25,K.1991/1 sayl kararyla.)

6180
p) (Ek: 25/7/1986 - KHK - 259/2 md.; deitirilerek kabul: 3/9/1986 - 3310/2 md.) Anayasann 121 inci
maddesine gre, olaanst halin ilanna veya devamna sebep olan hallerin Trkiye Cumhuriyeti snrlar ve mcavir yurt
blgelerimiz zerinde cereyan etmesi ve eylemcilerin eylemlerini mteakip komu lke topraklarna sndklarnn tespit
edilmesi durumunda, ilgili komu lke ile Trkiye Cumhuriyeti Hkmeti arasnda varlacak mutabakat erevesinde, valinin
talebi zerine ilgili komutan, eylemcileri ele geirmek veya tesirsiz hale getirmek maksad ile, her defasnda Genelkurmay
Bakanl kanal ile Hkmetin msaadesi tahtnda, ihtiyaca gre, Kara, Hava veya Deniz Kuvvetleri unsurlar ile mahdut
hedefli snr tesi harekat planlayp icra etmek.
NC KISIM
Organlar ve Uygulama
BRNC BLM
Organlar
Koordinasyon:
Madde 12 (Deiik: 21/4/1988 - 3432/1.md.)
Olaanst hal ilannda koordinasyon, Babakanlka veya Babakann grevlendirecei bakanlka salanr.
Bunun iin, olaanst hal ilanna sebep olan konu ile ilgili bulunan bakanlklar temsilcilerinden meydana gelen
Olaanst Hal Koordinasyon Kurulu kurulur. Ayrca, bu Kurula itirak eden bakanlklarn, merkez kurulular iinde ayn
amala bir nite grevlendirilebilecei gibi, zel bir nite de tekil olunabilir.
Olaanst Hal Koordinasyon Kurulunun kurulu ve alma esaslar, karlacak ynetmelikte gsterilir.
Ar ekonomik bunalm sebebiyle olaanst hal ilannda 10 uncu madde hkmleri sakldr.
Olaanst hal kurulu ve brolar:
Madde 13 Blge valilii tekilat ve birimlerinin grevleri sakl kalmak zere, olaanst hal ilan edilen
blgelerde; olaanst hal ilann gerektiren olaylar ve tedbirlerin uygulanmasn izlemek, deerlendirmek, bunlarla ilgili
nerilerde bulunmak zere blge valisinin bakanlnda, grevlendirecei il valileri ile dier kamu kurular yneticilerinin,
garnizon komutan veya grevlendirecei bir temsilcinin ye olarak katlaca blge olaanst hal kurulu kurulur.
Blge valisinin gerek grmesi veya olaanst halin bir ilde ilan halinde, il merkezlerinde ve ilelerde birer
olaanst hal brosu oluturulur. l brolarna il valisi veya grevlendirecei vali muavini, ile brolarna kaymakamlar
bakanlk eder.
Adli ve idari yarg ile askeri tekilatta alan personel hari olmak zere, bakanlarnn uygun grecei kamu
grevlileri, olaanst hal sresince, bu kurul ve brolarda kendi kadrolar ile altrlabilir.
Olaanst hal kurul ve brolarnn kurulu, toplanma, karar alma, alma usul ve esaslar ynetmelikte belirlenir.
KNC BLM
Olaanst Halin Uygulanmas
Olaanst halin uygulanmas:
Madde 14 Olaanst halin uygulanmasnda grev ve yetki:
a) Olaanst hal bir ili kapsyorsa il valisine,
b) Bir blge valiliine bal birden ok ilde ilan edilmesi halinde blge valisine,
c) Birden fazla blge valisinin grev alanna giren illerde veya btn yurtta ilan edilmesi halinde, koordine ve
ibirlii Babakanlka salanmak suretiyle blge valilerine,
Aittir. Gerekli ilemler onlar tarafndan yrtlr.

6181
Blge valileri; kendilerine ait grev ve yetkilerin bir ksmn veya tamamn, illerinde olaanst hal ilan edilen il
valilerine devredebilirler.
Ykmlln duyurulmas ve yerine getirilmesi:
Madde 15 Genel kapsaml ykmllkler iin her eit yayn aralaryla ilanen, gerektiinde belirli ykmllkler
iin ilgililere yazl olarak ve acil hallerde daha sonra yaz ile teyid edilmek zere szl olarak duyuru yaplr.
Bu duyuru zerine ykmller, ykmllk konusu para, tanr ve tanmaz mallarn verilen sre iinde ve istenilen
ekilde grevlilere teslim etmek, alma ykmllne tabi tutulmularsa belirtilen gn ve saatte ibanda hazr bulunmak
zorundadrlar.
Ykmlln karlnn tespiti ve denmesi:
Madde 16 Teslim alnan veya kullanlan mallarla yaptrlan almalara karlk ilgililere birer belge verilir.
Mal ve alma ykmllerinin bu belgelerle ilgili makamlara bavurmalar zerine alnan mallarn veya yaptrlan
almalarn bedeli, kiras, creti veya tazminat mahalli rayice veya sat fiyatna gre olaanst hal kurulu veya
brolarnca tespit ve takdir olunarak, usul dairesinde denir.
demelerin gecikme ile yaplmas veya takside balanmas hallerinde, bu alacaklar, kanuni faizleri ile birlikte denir.
Takdir olunacak bedel, kira, cret veya tazminata kar ilgililer, genel hkmlere gre adli yargya bavurabilirler.
Geici sre iin alnacak mallar:
Madde 17 Geici sre iin alnan tat aralar ve dier mallar, ykmllk sona erdiinde ilgililere geri verilir.
16 nc madde ile bu maddenin uygulanmasna ilikin hususlar ynetmelikte gsterilir.
Kamu kurulularna ait mallarn iadesi:
Madde 18 Genel ve katma bteli dairelerle kamu iktisadi devlet teekklleri ve kurulular ile bunlara bal
messeselere ve mahalli idarelere ait kurulularn geici olarak kullanlan tanr ve tanmaz mallar ile tketilmeyen
maddeleri geri verilir. Bunlar iin herhangi bir bedel, cret kira veya tazminat denmez.
stisnalar:
Madde 19 Bu Kanunun 9 uncu maddesinin (b), (d) ve (e) bentleri ile 11 inci maddesinin (c) bendi adli ve askeri
kurumlar ile hakim, savc ve askeri personel hakknda uygulanmaz.
Ykmllklerin konulmasnda ve tedbirlerin alnmasnda milletleraras hukukun diplomatik temsilciliklere ve
mensuplarna tand ayrcalklar ile yasama dokunulmazlna ilikin hkmler sakldr.
DRDNC KISIM
Yardm stemi
Tabii afet ve salgn hastalklarda yardm istemi:
Madde 20 Blgelerinde bu Kanunun 3 nc maddesinin birinci fkrasnn (a) bendi gereince olaanst hal ilan
edilen blge valileri, kendi mlki idare blmlerindeki "Acil Kurtarma ve Yardm rgtlerinin" ihtiyac karlamayacann
anlalmas zerine, evredeki blge valiliklerine bavururlar.

6182
Blge valileri, ani ve olaanst olaylarla karlamalar veya yakn blge valiliklerinin gnderecei yardm
gelinceye kadar, blgedeki en byk askeri komutanlktan yardm isteyebilir.
Blge valisinin yukarda aklanan istekleri, ilgilerce derhal yerine getirilir.
Kuvvet istemi:
Madde 21 Blgelerinde bu Kanunun 3 nc maddesinin birinci fkrasnn (b) bendi gereince olaanst hal ilan
edilen blge valileri; blgelerinde kabilecek toplumsal olaylarla meydana gelen olaylar, emrindeki kuvvetler ve bu i iin
tahsis edilen kolluk kuvvetleriyle nlemeye ve bastrmaya alrlar.
Ancak, olaylar bu ekilde nleyemedikleri veya nlenmesini mmkn grmedikleri veya aldklar tedbirleri bu
kuvvetlerle uygulayamadklar veya uygulanmasn mmkn grmedikleri takdirde, evredeki blge valiliklerine mracaatla,
o blgenin kolluk kuvvetleri ve bu i iin tahsis edilen kuvvetlerden yararlanmak iin yardm isterler. Bu halde durum; ayrca
ileri Bakanlna bildirilir.
Btn bu nlemlerin de yeterli grlmemesi veya ani ve olaanst olaylarla karlalmas halinde blge valisi,
blgedeki en byk askeri komutanlktan yardm isteyebilir.
Blge valisinin yukarda aklanan istekleri, ilgililerce geciktirilmeksizin yerine getirilir.
Blge valisinin askeri birliklerden yardm istemesi halinde, aadaki hkmlere gre hareket edilir.
a) Acil durumlarda bu istek, sonradan yazl ekle dntrlmek kaydyla szl olarak yaplabilir.
b) ap askeri komutanlk tarafndan tayin edilen ve muhtemel olaylar iin istenen askeri kuvvet, ilgili il valisinin
degrleri alnarak, olaylara hzla el koymaya uygun yerde hazr bulundurulur.
Ani ve olaanst olaylar iin istenen askeri kuvvet ise, derhal blge valisi tarafndan verilen grevleri kendi
komutannn sorumluluu altnda ve onun emir ve talimatna gre, Trk Silahl Kuvvetleri Hizmet Kanununda belirtilen
yetkiler ile kolluk kuvvetlerinin genel gvenlii salamada sahip olduu yetkileri kullanarak yerine getirir.
c) Gvenlik kuvvetleri ile yardma gelen askeri kuvvet arasndaki ibirlii ve koordinasyon, emir ve komutaya ilikin
esaslar, blge valisi ile blgedeki en st askeri komutan tarafndan tespit edilir. Ancak, gvenlik kuvvetleri ile yardma gelen
askeri birliin belirli grevleri beraber yapmalar halinde komuta, sevk ve idare, grev verilen askeri birliin komutan veya
askeri birliklerin en kdemli komutan tarafndan stlenilir.
d) Askeri kuvvet kullanlan durumlarn gerektirdii harcamalar ileri Bakanl btesine konulan denekten,
deme emri beklenmeksizin yaplr.
l valilerinin yardm ve kuvvet istemi:
Madde 22 a) llerinde bu Kanunun 3 nc maddesinin birinci fkrasnn (a) bendi gereince olaanst hal ilan
edilen il valileri, bu konularda mevcut kanunlarn kendilerine verdii yetkileri kullanarak yardm isteminde bulunurlar.
b) llerinde bu Kanunun 3 nc maddesinin (b) bendi gereince olaanst hal ilan edilen il valileri
kabilecek toplumsal olaylarla meydana gelen olaylar, emrindeki kolluk kuvvetleri ile nlemeye ve bastrmaya
alrlar. Olaylar nleyemedikleri veya nlenmesini mmkn grmedikleri veya aldklar tedbirleri bu kuv

6183
-vetlerle uygulayamadklar veya uygulanmasn mmkn grmedikleri takdirde, bal olduklar blge valisine bavururlar.
Yardm zerine gnderilen kolluk kuvvetleri il valisinin emrine girer.
l valisi, ani ve olaanst olaylarla karlamas halinde veya blge valisinin gnderecei gler gelinceye kadar
grev yapmak zere en yakn askeri komutanlktan yardm gnderilmesini isteyebilir. l valisi ayrca bu durumu blge valisi
ve ileri Bakanlna bildirir.
l valisinin yukarda aklanan istekleri, ilgililerce gecikmeksizin yerine getirilir.
l valisinin askeri birliklerden yardm istemesi halinde 21 inci madde hkmleri uygulanr. Bu halde, blge valisine
ait grev ve yetkiler, il valilerince yerine getirilir.
Silah kullanma yetkisi:
Madde 23 Olaanst hal ilanndan sonra kolluk kuvvetleri ile kendilerine grev verilen zel kolluk kuvvetleri ve
silahl kuvvetler mensuplar, grevlerini yerine getirirken kanunlarda silah kullanmay icap ettiren hal ve artlardan herhangi
birinin tahakkuku halinde, silah kullanma yetkisini haizdirler.
Olaanst halin, bu Kanunun 3 nc maddesinin (b) bendi gereince ilan edilmesi halinde, silah kullanma yetkisini
sahip bulunan gvenlik kuvvetlerinin teslim ol emrine itaat edilmemesi veya silahla mukabeleye yeltenilmesi veya gvenlik
kuvvetlerinin meru mdafaa durumuna dmeleri halinde grevli gvenlik kuvvetleri mensuplar doruca ve duraksamadan
hedefe ate edebilirler.
Silah kullanan btn personel hakknda 211 sayl Trk Silahl Kuvvetleri Hizmet Kanununun 87 nci maddesinin
V ve VI nc fkralar hkmleri ile 1481 sayl Asayie Messir Baz Fiillerin nlenmesi Hakkndaki Kanunun 3 nc
maddesi hkmleri uygulanr. Ayrca haklarndaki soruturma ilemi tutuksuz yaplr.
Yukarda belirtilen grevlilerin Devlet otoritesini, can ve mal gvenliini korumak iin silah kullanmalarna ilikin
olarak blge valisi ve il valisinin bu maddeye gre verdii emirler, uygun aralarla ilan edilir.
BENC KISIM
Yarg Grevi, Usul ve Ceza Hkmleri
Olaanst halde yarg grevi ve usul:
Madde 24 Olaanst hal ilan edilen yerlerde, devlet gvenlik mahkemeleri ile askeri mahkemelerin grevlerine
giren sular dndaki davalara adli yargda baklr.
Bu Kanunda belirtilen sular ileyenler hakknda yaplacak soruturma ve kovuturma, yer ve zaman kaydna
baklmakszn, 3005 sayl Mehut Sularn Muhakeme Usul Kanununa gre yaplr.
Ceza hkmleri:
Madde 25 a) Tabii afet, tehlikeli salgn hastalklar veya ar ekonomik bunalm sebebiyle olaanst hal ilan
edilen yerlerde;
1.Blge valisi veya il valisi tarafndan, bu Kanun veya dier kanunlarla verilen yetkilere dayanlarak alnan tedbirlere
aykr hareket edenler, emirleri dinlemeyenler veya istekleri yerine getirmeyenler veya kimliklerine dair kasten geree aykr
bilgi verenler veya bilgi vermekten ekinenler, fiilleri baka bir su olutursa bile ayrca aya kadar hapis cezasyla
cezalandrlrlar.

6184
2. zel maksatla kamunun tela ve heyecann douracak ekilde aslsz, mbalaal havadis ve haber yayan veya
nakledenler, fiilleri baka bir su olutursa bile ayrca aydan bir yla kadar hapis ve bebin liradan az olmamak zere ar
para cezasyla cezalandrlrlar. Eer fiil, fail tarafndan bir yabanc ile anlama sonucu ilenmi ise hapis cezas bir yldan ve
ar para cezas otuzbin liradan aa olamaz. Bu sular basn ve yayn organlar vastasyla ilenirse fail ve mesulleri
hakknda verilecek cezalar bir misli artrlarak hkmolunur.
b) Olaanst hal bu Kanunun 3 nc maddesinin birinci fkrasnn (b) bendi gereince ilan edilmesi hallerinde bu
yerlerde;
1. Blge valisi veya il valisi tarafndan, bu Kanun veya dier kanunlarla verilen yetkilere dayanlarak alnan
tedbirlere aykr hareket edenler, emirleri dinlemeyenler veya istekleri yerine getirmeyenler veya kimliklerine dair kasten
veya geree aykr bilgi verenler veya bilgi vermekten ekinenler, fiilleri baka bir su olutursa bile ayrca bir aydan alt
aya kadar hapis cezasyla cezalandrlrlar.
2. Bu maddenin (a) fkrasnn (2) nci bendine aykr hareket edenler hakknda verilecek cezalar bir misli artrlarak
hkmolunur.
Gzaltnda bulundurma sresinin uzatlmas:
Madde 26 (Mlga : 18/11/1992 - 3842/31 md.)
ALTINCI KISIM
eitli Hkmler
Mahalli idarelere ait yetkiler:
Madde 27 Blge valisi, olaanst halin gerektirdii durumlarda mahalli idarelerin organlarnca alnacak kararlar
ile tesis edilecek tasarruflarn tamamnn veya belli konulara ilikin olanlarnn; il merkezinde kendisinin, grevlendirilmesi
halinde il valisinin ve ilelerde kaymakamlarn onay ile yrrlk kazanmasn kararlatrabilir.
Olaanst halin bir ilde ilan halinde, bu yolda karar alma yetkisi il valisine aittir.
Yaralanma, engelli hale gelme ve lm halleri:(1)
Madde 28 Bu Kanun gereince grevlendirilenler ile alma ykmllne tabi tutulanlar bu grevlerinden
dolay veya grevleri sona ermi olsa bile yaptklar hizmet nedeniyle veya bu yzden maruz kaldklar yaralanma veya
hastalk sonucu lmeleri veya engelli hale gelmeleri halinde denecek nakdi tazminat ile birlikte balanacak ayln ve bu
yzden yaralanmalar halinde denecek nakdi tazminatn esas ve yntemleri, 3/11/1980 tarih ve 2330 sayl Nakdi Tazminat
ve Aylk Balanmas Hakknda Kanun hkmlerine gre hesaplanr ve denir.(1)
Fazla alma creti:
Madde 29 Olaanst hal ilanndan sonra, bu ilerde grevlendirilen kamu hizmetlerine, grev alanlarn kadro
derecelerine baklmakszn ve saat tahdidi gzetilmeden, olayn zellii ile grevin mahiyeti nazara alnarak, normal alma
saatini geen her saat iin, Bakanlar Kurulunca belirlenecek esas ve miktarda fazla alma creti Bakanlar Kurulu karar ile
denebilir. Bu demeler, damga vergisi hari, herhangi bir vergiye tabi deildir.
6245 sayl Harcrah Kanunu hkmleri sakldr.
__________________
(1) 25/4/2013 tarihli ve 6462 sayl Kanunun 1 inci maddesiyle bu maddenin balnda yer alan sakatlanma ibaresi engelli hle
gelme, birinci fkrasnda yer alan sakat kalmalar ibaresi engelli hle gelmeleri eklinde deitirilmitir.

6185
denek:
Madde 30 lan edilen olaanst halin gerektirdii harcamalar karlamak zere genel bte deneklerini % 5'e
kadar artrmaya Bakanlar Kurulu, bu denekleri ilgili genel bteye dahil idarelerle, katma bteli daireler btelerinin
mevcut veya yeniden alacak tertiplerine kaydetmeye ve deneklerin ivedi olarak kullanmn salayacak nlemleri almaya,
Maliye Bakan yetkilidir.
Kararlarn ilan:
Madde 31 Bu Kanuna gre alnan kararlardan yaynlanmas zorunlu olanlarn veya yetkili mercilerce yaynlanmas
istenenlerin, Trkiye radyo ve televizyonu ile Resmi Gazete ve mahalli idarelere ait basn ve yayn aralaryla ilan ve halka
duyurulmas cretsiz olarak yaplr. Yetkili mercilerin yayn istekleri ncelikle ve geciktirilmeden yerine getirilir.
Disiplin cezas uygulanmas:
Madde 32 Blge valisi ve grevlendirilmeleri veya grevli olmalar halinde il valisi, adli ve askeri personel hari
olmak zere blgelerinde alan ve Devlet Memurlar Kanunu kapsamna giren btn personele bu Kanun uyarnca verilen
grevleri yapmamalar veya savsaklamalar veya alnan tedbirlere uymamalar halinde, tabi olduklar disiplin mevzuatnda bu
fiillerin disiplin cezasn gerektirip gerektirmediine baklmakszn, durumun arln dikkate alarak uyarma, knama ve
aylktan kesme disiplin cezalarn dorudan doruya vermeye ve uygulamaya yetkilidirler.
Blge ve il valisi, adli ve askeri personel hari olmak zere birinci fkra kapsam dnda kalan kamu grevlileri ile
dier grevliler hakknda da yukarda belirtilen eylemlerinden dolay brt aylk cretlerinin 1/30 - 1/8 arasnda belirleyecei
miktarda cret kesme cezas uygulayabilirler.
Yrtmenin durdurulmas karar verilemiyecei:
Madde 33 (Deiik: 9/4/1990 - KHK - 413/4 md.; Mlga: 9/5/1990 - KHK - 424/12 md.; Yeniden dzenleme:
9/5/1990 - KHK - 425/2 md; ptal: Ana. Mah.'nin 10/1/1991 tarih ve E.1990/25, K.1991/1 sayl kararyla.)
Bu Kanun ile ileri Bakanna, Olaanst Hal Blge Valisine, il valilerine tannan yetkilerin kullanlmas ile ilgili
idari ilemlere kar alacak davalarda, yrtmenin durdurulmasna karar verilemez.
Ynetmelik:
Madde 34 Bu Kanuna gre karlacak ynetmelik, ileri Bakanlnn koordinatrlnde, ilgili bakanlklarn
itiraki ile hazrlanarak Kanunun yaymn izleyen ay iinde Resmi Gazetede yaymlanmak suretiyle Bakanlar Kurulunca
yrrle konur.
Ek Madde 1 - (14/11/1984 - 3076/2 md. ile gelen numarasz ek madde hkm olup teselsl iin
numaralandrlmtr. Deiik: 9/4/1990 - KHK - 413/5 md.; Mlga: 9/5/1990 KHK - 424/12 md.; Yeniden dzenleme:
9/5/1990 - KHK - 425/3 md.; ptal:Ana.Mah.'nin 10/1/1991 tarih ve E.1990/25,K.1991/1 sayl kararyla.)
Ek Madde 2 (Ek: 9/4/1990 - KHK - 413/5 md.; Mlga: 9/5/1990 - KHK - 424/12 md.)
Ek Madde 3 (Ek: 9/4/1990 - KHK - 413/5 md.; Mlga: 9/5/1990 - KHK - 424/12 md.)
Ek Madde 4 (Ek: 9/4/1990 - KHK - 413/5 md.; Mlga: 9/5/1990 - KHK - 424/12 md.)

6186
Ek Madde 5 (Ek: 9/4/1990 - KHK - 413/5 md.; Mlga: 9/5/1990 - KHK - 424/12 md.)
Ek Madde 6 (Ek: 13/4/1990 - KHK - 421/3 md.; Mlga: 9/5/1990 - KHK - 424/12 md.)
Ek Madde 2 (Ek: 18/5/1990 - KHK - 427/1 md.; Mlga: 24/5/2007-5668/12 md.)
Ek Madde 3 (Ek: 18/5/1990 - KHK - 427/1 md.; Mlga: 24/5/2007-5668/12 md.)
Geici Madde 1 (2935 sayl Kanunun kendi numarasz Geici maddesi olup teselsl iin
numalandrlmtr.)
Blge valilii tekilat kurulup greve balayncaya kadar, bu Kanunla blge valilerine verilen grev ve yetkiler, il
valilerince yerine getirilir.
Yrrlk:
Madde 35 Bu Kanun yaym tarihinde yrrle girer.
Yrtme:
Madde 36 Bu Kanun hkmlerini Bakanlar Kurulu yrtr.

6187
2935 SAYILI KANUNA EK VE DEKLK GETREN MEVZUATIN
YRRLE GR TARHN GSTERR LSTE

Deitiren
Kanunun/
KHKnin
Numaras

2935 sayl Kanunun deien veya iptal edilen maddeleri

Yrrle Giri Tarihi

KHK/201

9/8/1984

3076

21/11/1984

KHK/259

14/8/1986

3310

10/9/1986

3432

27/4/1988

KHK/413

10/4/1990

KHK/421

13/4/1990

KHK/424

10/5/1990

KHK/425

10/5/1990

KHK/427

15/6/1990

3842

1/12/1992

5668

Ek Madde 2 ve 3

1/1/2008

6462

28

3/5/2013