H THC LNG TRONG TAM GIC

I. KIN THC
* Cc k hiu thng thng trong tam gic ABC
- di cc cnh BC =a, CA = b, AB = c.
- di cc trung tuyn v t A, B, C: m a, mb, mc
- di cc ng cao v t A, B, C: h a, hb, hc.
- bn knh ng trn ngoi tip, ni tip tam gic: R, r
- bn knh cc ng trn bng tip gc A, B, C: r a, rb, rc
- na chu vi tam gic: p
- din tch tam gic: S
1. nh l cosin

b c a 2ca cos B hay

c 2 a 2 b 2 2ab cos C

b2 c 2 a 2
2bc
2
c a 2 b2
cos B
2ca
2
a b2 c2
cos C
2ab

cos A

a 2 b 2 c 2 2bc cos A

abc
2

2. nh l sin
a 2 R sin A

a
b
c

2 R hay b 2 R sin B
sin A sin B sin C
c 2 R sin C

3. di trung tuyn
2
c2
b2 c2 a 2
2
2
a

2
m

2
2
4

2
2
2
2
a
2 2
2 c a b
2

hay b c 2ma
mb
2
4
2

2
2 a 2 b2 c 2
2
b
2
2

2
m

mc

b
2
4
2

2
ma

4. Cc cng thc tnh din tch tam gic thng dng:

1
1
1
2 aha 2 bhb 2 chc

1 bc sin A 1 ca sin B 1 ab sin C

2
2
S 2
abc
4 R pr p a ra p b rb p c rc

p p a p b p c Heron ' s formula

Gii tam gic l tm cc cnh v cc gc ca n khi bit c

cc yu t cho trc.
5. H thc lng trong tam gic vung
Cho tam gic ABC vung ti A, AH l ng cao.
1) BC 2 AB 2 AC 2
2) AB 2 BH .BC
3) AH 2 HB.HC

AB. AC
1
1
1

AH
2
2
2
AH
AB
AC
AB 2 AC 2
5) AH .BC AB. AC
b a sin B a cos C
c a sin C a cos B
6)
v
b c tan B c cot C
c b tan C b cot C
4)

6. H thc lng trong ng trn

Cho ng trn (O; R) v im M c
nh.
a) T M v hai ct tuyn MAB, MCD:

uuur uuur uuuu

r uuuu
r
PM / O MA.MB MC.MD MO 2 R 2
b) Nu M ngoi ng trn, v tip
PM / O MT 2 MO 2 R 2
tuyn MT:

II. BI TP
* Dng bi tp
- Chng minh h thc lng trong tam gic & Gii ton hnh hc
phng
- Nhn dng tam gic
- Gii tam gic; tnh din tch v bi ton thc t
Dng 1.
Chng minh cc h thc lng trong tam gic
& Gii ton hnh hc phng
Bi 1. Chng minh rng trong tam gic ABC, ta c:
a) c a cos B b cos A
b) sin C sin A cos B sin B cos A
2
2
c) b c a b cos C c cos B

2
2
d) b c cos A a c cos C b cos B

2
2
2
2
2
2
e) ha 2 R sin B sin C f) bc b c cos A ca c a cos B ab a b cos C 0

g) BC HA CA HB AB HC , vi H l trc tm ca tam gic

ABC.
Bi 2. Gi H l trc tm ca tam gic khng vung ABC. Chng
minh rng bn knh cc ng trn ngoi tip cc tam gic
ABC, HBC, HCA, HAB bng nhau.
Bi 3.
a) Chng minh rng trong mt hnh bnh hnh, tng bnh
phng cc cnh bng tng bnh phng ca hai ng cho.
b) Cho t gic ABCD. Gi M, N ln lt l trung im ca AC
v
BD.
Chng
minh
rng
2
2
2
2
2
2
2
AB BC CD DA AC BD 4MN .
Bi 4. Trong tam gic ABC k cc ng cao AA, BB, CC v gi
uuuur uuuur
uuuuu
r uuuur
H l trc tm ca tam gic. Chng minh A ' B. A ' C A ' H . A ' A .
Bi 5. Cho tam gic ABC. Chng minh rng
2

a) cot A

b2 c2 a 2
, S l din tch tam gic ABC.
4S

b) cot A cot B cot C

Bi 6.
a) Chng

minh

cot A cot B cot C

a 2 b2 c 2
4S

rng

trong

tam

gic

ABC,

ta

a b c
R
abc
2

b) Tam gic ABC c

c mb

1 . Chng minh rng 2cot A cot B cot C

b mc

Bi 7. Cho im D nm trong tam gic ABC sao cho

3

DAB
DBC
DCA
. Chng minh a) sin sin A sin B sin C .
b) cot cot A cot B cot C .
Bi 8. K cc ng cao AA, BB, CC ca tam gic nhn ABC.
a) Chng minh rng BC = 2R sinA.cosA
b) Ly A1, A2 ln lt l im i xng vi A qua AB, AC.
Chng minh rng chu vi tam gic ABC bng di on
thng A1A2.
c)
Chng
minh
h
thc

sin A cos A sin B cos B sin C cos C 2sin A sin B sin C

Bi 9. Chng minh rng khong cch d t trng tm tam gic

ABC n tm ng trn ngoi tip ca tam gic tha mn
h thc: R 2 d 2

a 2 b2 c2
9

Bi 10. (LT) Chng minh rng trong mi tam gic, khong cch d
t tm ng trn ni tip n tm ng trn ngoi tip tha
mn h thc d 2 R 2 2 Rr (H thc Euler)
Dng 2.
Nhn dng tam gic
Bi 11. Cho tam gic ABC, chng minh cc khng nh sau
a) Gc A nhn a2 < b2 + c2
b) Gc A t a2 > b2 + c2
c) Gc A vung a2 = b2 + c2
Bi 12. Tam gic ABC c di ba cnh a, b, c tha mn
a 4 b4 c4 .

A .
A v C
a) Chng minh B
b) Chng minh rng tam gic ABC c ba gc nhn.
Bi 13. Chng minh rng nu ba gc ca tam gic ABC tha mn
h thc sin A 2sin B.cos C th ABC l tam gic cn.
Bi 14. Chng minh rng tam gic ABC vung A
5ma2 mb2 mc2 .
Bi 15.
a) Cho tam gic ABC. Chng minh rng iu kin cn v
hai trung tuyn k t B v C vung gc vi nhau l
b 2 c 2 5a 2 .
b) Chng minh rng hai trung tuyn k t B v C ca tam gic
ABC vung gc vi nhau khi v ch khi c h thc sau
cot A 2 cot B cot C .
4

Bi 16. Trong cc tam gic c hai cnh l a v b, tm tam gic c

din tch ln nht.
Bi 17. Cho tam gic ABC
a) Tam gic ABC c tnh cht g nu a 2
b) Bit

b3 c 3 a 3
?
bca

2 1 1
, chng minh 2sin A sin B sin C .
ha hb hc

Dng 3.
Gii tam gic, Tnh din tch v Bi ton thc
t
Bi 18.
45o , b = 4. Tnh hai cnh a v
a) Tam gic ABC c A 60o , B
c.
62o v AB = 500 m. Tnh
b) Cho tam gic ABC c A 87 o , B
AC v BC.
c) Tam gic ABC c a = 7, b = 8, c = 6. Tnh m a.
d) Tam gic ABC c a = 5, b= 4, c= 3. Ly im D i xng vi
B qua C.Tnh AD.
Bi 19.
a) Cho tam gic ABC c A 60o , a = 6. Tnh bn knh ng
trn ngoi tip.
b) Cho hnh bnh hnh ABCD c AB = 4, BC = 5, BD = 7. Tnh
AC.
c) Tam gic ABC c b = 6,12; c = 5,35; A 84o . Tnh din tch
tam gic .
Bi 20. Gi S l din tch v R l bn knh ng trn ngoi tip
tam gic ABC. Chng minh rng S 2 R 2 sin A.sin B.sin C .
Bi 21. Chng minh rng din tch ca mt t gic bng na tch
hai ng cho v sin ca gc hp bi hai ng cho .
Bi 22. (LT) Gii tam gic ABC, bit
a) c = 14, A = 60o, B = 40o
b) b = 32, c = 45, A = 87o
c) a = 7, b= 23, C = 130o
Bi 23. Cho hnh thang vung AHBC (B = H = 90 o), bit AH =
4m, HB = 20m, gc BAC = 45o. Tnh BC.
Bi 24. Cho tam gic ADB vung ti D. Gi H l im trn tia i
ca DB sao cho DH = 7, gi C l im trn cnh BD sao cho
BC = 5; gc BAD = 50o, gc CAD = 40o. Tnh HC.
60o , C
45o , BC = a.
Bi 25. Tam gic ABC c B
a) Tnh di AB, AC.
b) Chng minh cos75o

6 2
4

Bi 26. Cho tam gic ABC c a = 12, b = 16, c= 20. Tnh din
tch S, chiu cao ha, cc bn knh R, r ca ng trn ngoi
tip, ni tip tam gic .
Bi 27. Cho tam gic ABC vi AB = 4, AC = 5, BC = 6.
6

a) Tnh cc gc A, B, C.
b) Tnh di cc ng trung tuyn v din tch tam gic.
c) Tnh cc bn knh ng trn ni tip v ngoi tip tam
gic ABC.

Bi 28. Tam gic ABC c c = 35, b = 20, A = 60o.

a) Tnh chiu cao ha.
b) Tnh bn knh ng trn ngoi tip tam gic.
c) Tnh bn knh ng trn ni tip tam gic.
Bi 29. Tam gic ABC c AB =3, AC = 7, BC = 8.
a) Tnh din tch tam gic.
b) Tnh bn knh cc ng trn ni tip, ngoi tip ca tam gic.
Bi 30. Cho tam gic ABC c A 60o , a = 10, r

5 3
.
3

a) Gi M, N, P ln lt l tip im ca ng trn ni tip tam

gic ABC vi cc cnh AB, BC, CA. Chng minh rng AM

BN

c a b
abc
, CP
2
2

bca
,
2

b) Tnh b, c.
Bi 31. Bit rng tam gic ABC c AB = 10, AC = 4, v A 60o .
a) Tnh chu vi ca tam gic.
b) Tnh tanC.
c) Ly im D trn tia i ca tia AB sao cho AD = 6, v im E
trn tia AC sao cho AE = x. Tm x BE l tip tuyn ca ng
trn (ADE) ((ADE) l ng trn ngoi tip tam gic ADE).
Bi 32. Cho hnh thang vung ABCD vung ti A v B, AB = AD
uuur r uuur ur
1
= BC = 1. t AB b, AD d .
2
r ur
a) Biu th cc vec t sau y theo hai vec t b, d :

uuur uuur uuur uuur

BD, BC , DC , AC .

uuur 1 uuur
3

b) Gi M l trung im ca AB, N l im sao cho DN DC . Chng

minh AN // CM v BN // DM.
c) Tnh din tch hai tam gic ANB v DNC.
d) Tnh din tch hnh bnh hnh to bi cc ng thng AN, CM,
BN, DM.
Bi 33. Bit hai lc cng tc dng vo mt vt v to vi nhau
gc 40o. Cng ca hai lc l 3N v 4N. Tnh cng
ca lc tng hp.
Bi 34. Tam gic ABC c BC = 12, CA = 13, trung tuyn AM = 8.
a) Tnh din tch tam gic ABC.
8

b) Tnh gc B.
Bi 35. Cho tam gic ABC c di ba trung tuyn bng 15; 18;
27.
a) Tnh din tch ca tam gic
b) Tnh di cc cnh ca tam gic.

Bi 36. Cho t gic ABCD c AB = a, CAB

,
, DBA

' . Tnh CD.

DAC
' , CBD
Bi 37.
a) Chng minh rng nu l gc nhn th

o
i) sin 90 cos

o
ii) cos 90 sin

b) Cho tam gic nhn ABC c cc cnh a, b, c v din tch S. Trn

ba cnh v v pha ngoi ca tam gic dng cc tam gic
vung cn ABC, BAC, CAB (A, B, C ln lt cc nh). Chng
minh rng A ' B '2 B ' C '2 C ' A '2 a 2 b 2 c 2 6 S .
Bi 38. Cho tam gic u ABC c cnh bng 1. Gi D l im i
xng vi C qua ng thng AB, M l trung im ca cnh CB.
a) Xc nh trn ng thng AC mt im N sao cho tam gic
MDN vung ti D. Tnh din tch tam gic .
b) Xc nh trn ng thng AC im P sao cho tam gic MPD
vung ti M. Tnh din tch tam gic .
c) Tnh cosin ca gc hp bi hai ng thng MP v PD.
Bi 39. Cho tam gic cn c cnh bn bng b ni tip trong
ng trn (O; R).
a) Tnh cosin ca cc gc ca tam gic.
b) Tnh bn knh ng trn ni tip tam gic.
c) Vi gi tr no ca b th tam gic c din tch ln nht.
Bi 40. (LT) Cho tam gic ABC c trng tm G. Gi A, B, C ln
lt l hnh chiu ca G trn cc cnh BC, CA, AB ca tam
gic. Cho bit tam gic ABC c din tch S, khong cch t G
n tm ng trn ngoi tip tam gic bng d, bn knh
ng trn ngoi tip bng R. Chng minh rng

R2 d 2

a 2 b2 c2
, t suy ra cch tnh din tch tam gic
9

ABC.
Bi 41. Cho t gic ABCD ni tip c v c cc cnh a, b, c, d.
Chng minh rng din tch ca t gic c tnh theo cng
thc S

p a p b p c p d , vi p l na chu vi ca t gic.
9

Bi 42. Cho im M nm trong ng trn (O) ngoi tip tam

gic ABC. K cc ng thng MA, MB, MC, chng ct li
ng trn ln lt A, B, C. Chng minh rng
2
2
S A ' B 'C ' R MO
.

S ABC MA.MB.MC 2
3

10

Dng 4.
Qu tch
Bi 43.
a) Cho ABCD l hnh bnh hnh, tm tp hp im M tha mn

MA2 MB 2 MC 2 MD 2 k 2

b) Tm qu tch nhng im c tng bnh phng cc khong

cch n bn nh ca mt t gic bng k 2 khng i.
Bi 44. Cho im M c nh trn ng trn (O;R) v hai im N,

P chy trn ng trn sao cho NMP

30o .
a) Chng minh trung im I ca NP thuc mt ng trn c
nh.
b) Tm v tr ca N, P din tch tam gic MNP t gi tr ln
nht.

11