Professional Documents
Culture Documents
(x,y)= x 0 + n, y 0 + n
d
d
x0 = m 2 n 2
z 0 + x 0 = 2m
z + x0 z 0 x0
Theo nh l 2: 0
y 0 = 2mn
,
= 1
2
z 0 x 0 = 2n
2 2
2
2
z0 = m + n
vi m,n l cc s nguyn
2
2 y 2 x 1 = 1
2
Gii: (1) 4 y 2 (2 x + 1) = 3 (2 y 2 x 1)(2 y + 2 x + 1) = 3
2 y + 2 x + 1 = 3
Do 2y-2x-1 v 2y+2x+1 u l y = 1 x = 0
V y ph ng trnh c nghim (x,y)=(1,0)
x + y = 4
y = 1
V d :Gii phng trnh nhim nguyn khng m x 2 + y 3 3 y 2 = 65 3 y (1)
x = 0
x = 8
3
Gii: (1) x 2 + ( y 1) = 64 = 0 2 + 4 3 = 8 2 + 0 3
hay
y 1 = 4
y 1 = 0
V y (x, y ) = (0;5); (8;1)
f (x, y...) a
= = a0 +
g (x, y...) b
1
a1 +
1
an
V d:Gi i phng trnh nghim nguyn 31(xyzt + xy + xt + zt + 1) = 40( yzt + y + t ) (1)
x = 1
y = 3
40 xyzt + xy + xt + zt + 1
1
1
Gi i(1
=
x+
=1+
1
1
yzt + y + t
31
z = 2
y+
3+
1
1
t = 4
z+
2+
t
4
d/Sdng tnh chia ht
V d: Gii phng trnh nghim nguyn: x 2 + x( y 2 ) + 3 y = 0(1)
Gii:
x 2 + 2x + 3
2
(1) y =
= x +1+
2 | (x + 1) x + 1 { 1,1,2,2}
x +1
x +1
x { 2,0,3,1} ( x, y ) = (2,3), (0,3), (3,3), (1,3)
V d:Gii phng trnh nghim nguyn dng: 3 x + 4 y = 5 z
a 2 + .....
Gii:
X t theo modulo 3
z
z
5 z ( 1) (mod 3) 4 y ( 1) (mod 3) z ch n , t z= 2h
Suy ra 5 h 2 y 5 h + 2 y = 3 x . Do 5 h 2 y ,5 h + 2 y khng ng thi chia h t cho 3
)(
5 + 2 = 3
n n h
5 2 y = 1
h
y
h
y
Ta c: 5 h + 2 y ( 1) + ( 1) 0(mod 3) v 5 h 2 y ( 1) + ( 1) 1(mod 3) h
l ,y chn
Nu y>2 th 5 h + 2 y 1(mod 4) 3 x 1(mod 4) x chn 3 x 1(mod 8)
Ta c :5 5 h + 2 y (mod 8) do h l 5 3 x (mod 8) 5 1(mod 8)
v l
Do y=2 x = 2, y = 2
h
t a=x+y v b=xy ta c 3b =
Bn c c th t gii tip
e/S dng tnh s nguyn t
a3 6
349
= a 2 7 a + 49
349 a + 7
a+7
a+7
x p
nh l 1: x 2 + y 2 p = 4k + 3 ngu n t th
y p
Chng minh : Theo nh l Fermat ta c:
V d: Gii phng trnh nghim nguyn: x 2 + 5 = y 3
Nhn xt 1: x, y khc tnh chn l
Nhn xt 2: nu x l th x 2 18
Thc vy ta c
x = 2k + 1, k Z
x 2 1 = 4k (k + 1)8
( do k (k + 1) 2 )
Nhn xt 3: y 3 6 / 8, y.
Ta quay li bi ton.
Nu x l th x 2 18 y 3 68 v l
Nu x chn th y l x 2 + 4 = ( y 1)( y 2 + y + 1)
Ta thy x 2 + 4 khng c cnguyn t dng 4k + 3 theo nh l 1. Suy ra y 1
c dng 4k + 1 , ngha l y 2 + y + 1 3 4 y 2 + y + 1 = 4t + 3 y 2 + y + 1 c c nguyn
t l 4k + 3 . T y ta c iu mu thun.
Nh vy phng trnh cho v nghim.
Bi tp tng t: Gii phng trnh nghim nguyn: x 2 = y 3 + 7
2/S dng bt ng thc thu hp min gi tr ca tp nghim, sau c
th th tng gi tr
V d 2 :Gii phng trnh nghim nguyn dng: a + b + c = abc
Ta thy bc ca v phi ln hn bc ca v tri nn khi a,b,c ln th abc s ln
hn a+b+c. iu ny hng cho ta n vic s dng bt ng thc.
Nhn xt thm rng a,b,c c vai tr nh nhau nn ta c th gi s a b c .
Nu c 2 , suy ra a + b = c (ab 1) 2ab 2 ( do c 2, ab c 2 > 1 )
4
a = b(2a 1) 2 2(2a 1) 2 = 4a 4 a c 2 v l
3
a + b + 1 = ab (a 1)(b 1) = 2
b 1 = 1 b = 2
a 1 = 2 a = 3
Vy (a, b, c ) = (3, 2,1) v cc hon v.
V d 1: Gii phng trnh nghim nguyn: y 2 = x 2 ( x 2 + x + 1) + ( x + 1)2
Gii:
Do c = 1 . Suy ra
x 1
x 3
( z + 1)( y 1) y 2 z
4
iu ny ch xy ra khi y = 1 . T y cc bn d dng tm c x = z hay
1
zx=
(loi do x,z nguyn dng).
2
3)Phng php li v hn
Phng php ny do FERMAT sng to ra khi gii phng trnh x 4 + y 4 = z 4
tng ca phng php ny l gi s tm c b nghim nh nht, ta c th l lun
sao cho tm c b nghim nh hn.
V d 1: Gii phng trnh nghim nguyn dng x 2 + y 2 = 3 z 2
Gii:
Gi ( x, y, z ) l nghim nh nht nu x + y + z t gi tr nh nht.
Nhn xt: Nu x 3 th x 2 1 3 v vy nu x,y 3 th
x 2 + y 2 2(mod 3) 3 z 2 2(mod 3) v l.
Nh vy x, y phi c mt s chia ht cho 3, suy ra c hai s u chia ht cho 3.
t x = 3 x0 ; y = 3 y0 . Thay vo phng trnh ta c:
3x0 2 + 3 y0 2 = z 2 z 2 3 z 3 .
t z = 3 z0 ,ta thu c: x0 2 + y02 = 3 z02 . M r rng x0 + y0 + z0 < x + y + z do ta thu
c iu mu thun. Nh vy phng trnh v nghim.
V d 2 : Gii phng trnh nghim nguyn x 4 + y 4 = z 2 .
gii phng trnh ny, cc bn hy xem li phn phng trnh Pitago vit pha
trn.
Trc ht ta c th gi s ( x0 , y0 , z0 ) i mt nguyn t cng nhau(*).Gi ( x0 , y0 ) l b
nghim nh nht nu x04 + y04 min . Theo phng trnh Pitago th
x02 = m 2 n 2 ; y02 = 2mn; z0 = m 2 + n 2 .
Ta li xt phng trnh Pitago n 2 + xo 2 = m 2 . Ta c:
x0 = a 2 b 2 , n = 2ab, m = a 2 + b 2 (1) .Suy ra:
y0 2 = 4abm y0 2 . t y1 = 2 y0 y12 = abm .
Bn c c th d dng chng minh t gi thit (*). Suy ra:
a = a12 , b = b12 , m = m12 .
Thay vo (1) th m12 = a14 + b14 . M m12 < z0 2 = x04 + y04 (a, b) < ( x0 , y0 ) v l.
Vy phng trnh v nghim.
Bi tp luyn tp
Bi 1: Gii phng trnh nghim nguyn dng
38 x + 117 y = 109
Bi 2: Gii phng trnh nghim nguyn dng
123 x 216 y = 1988
Bi 3: Gii phng trnh nghim nguyn dng
6 x + 21 y + 88 xy = 123
Bi 4: Gii phng trnh nghim nguyn dng
12 x + 3 y + 88 xy = 621
Bi 5: Gii phng trnh nghim nguyn dng
2 x 2 + y 2 + 2 xy = 100
Bi 6: Gii phng trnh nghim nguyn dng
2 x + 2 y + 2 z = 2336
Bi 7: Gii phng trnh nghim nguyn dng
x 3 y 3 = 12 xy + 3
Bi 8: Gii phng trnh nghim nguyn dng
x + 2y
7
=
2
2
x +y
20
Bi 9: Gii phng trnh nghim nguyn dng
2x + 1 = x2 y
Bi 10: Gii phng trnh nghim nguyn dng
(1 + xy )(1 + yz )(1 + xz ) = xyzt
Bi 11: Gii phng trnh nghim nguyn dng
x 2 + py 2 = z 2 vi p l s nguyn t.