Quang Ganh Lo Di Ma Vui Song 2

QUNG GANH LO I VA VUI SNG
L UC
MUC
Ban se khng con bun v long bac beo cua ngi i ......................... 3
Ban co chu i cai ban co ly mt triu my kim khng?................9
Ta la ai?.................................................................................................... 13
nh mnh ch cho ta mt trai chanh................................................... 20
Lam sao tr c bnh u ut trong hai tun........................................28
Lam sao ht u ut ................................................................................... 34
Hay gac nhng li ch trch ra ngoai tai ..............................................45
Nhng sai lm cua ti ............................................................................ 49
anh hng tai hai cua s mt moi ........................................................54
Tai sao ta mt va lam sao cho ht mt? ............................................... 59
Cac ba ni tr hay tranh mt moi c tre mai ............................. 64
Bn tp quan giup ban khoi mt va khoi u phin khi lam vic ...... 69
Lam sao dit ni bun chan lam ta mt nhoc, u t va ut hn? ..... 73
Ban khng ngu c ? ng kh tr v vy! ...................................... 81
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Dale Carnegie
Mt quyt nh quan trong nht trong i ban................................... 86

Bay chuc phn trm ni lo cua ta... ...................................................... 94
BAN
SE KHNG CON
BUN
V LONG BAC BEO
C UA
NGI I
Mi ri ti gp mt thng gia Texas, ang ngun ngut long

ut hn. Co ngi cho hay rng 15 phut sau khi ng gp ta, ti se
c ng ta k l au ui cho nghe. Qua nh vy. Cu chuyn lam
cho ng gin d a xay ra 11 thang trc, nhng mi khi nhc lai
ng con bng bng ln. Ng khng th qun no c. Ngay l Giang
Sinh ng a thng 34 ngi giup vic mt s tin la mi ngan My
kim - mi ngi khoang 300 my kim- ma khng mt ngi nao cam
n ng ht.
ng chua chat phan nan: "Ti n hn a thng ho. Thit mt
xu cung khng ang".
Khng T noi: "Mt ngi gin lun lun u nhng cht c".
V thng gia kia y nhng cht c n ni ti thanh th thng
hai ng. ngkhoang luc tun ma cac hang bao him nhn mang tnh
rng trung bnh chung ta con c sng khoang 2/3 thi gian t by
gi cho n khi ta con 80 tui. Vy ng ta co may mn th sng dc
khoang 14 nm na thi. Th ma ch do mt chuyn a qua, ng a
lam ph gn h mt nm v nhng oan gin ma mai. Tht ang
thng hai!
ang le oan hn va thng thn trach phn nh vy, ng nn
t hoi tai sao ng khng c cac ngi lam cng cam n. Co th v
ng tra lng ho qua t va bt ho lam nhiu qua. Co th ho ngh rng
tin thng trong ngay l giang sinh khng thit phai la tien thng
Dale Carnegie
ma chnh la mt th tin cng. Co th rng ng hay bt be qua khng

ai dam lai gn, nn khng ai dam ngh ti s cam n chu. Cung co
th ho cho rng s d ng thng ho v nu khng thng th s li
cung phai em ong thu g ht thi.
V phng din khac, cac ngi lam cng co th la ch ky ti tiu
va thiu giao duc. Co th nh th kia, co th nh th no. V ieu y
ti cung khng bit g hn ban. Nhng ti bit rng bac s Samuel
Jonhson noi: "Long bit n la kt qua cua mt giao duc cao ep. Hang
th l khng co c y".
Ti mun noi: ng gia y a co mt li lm ln chung cho ca
nhn loai la qua tin long bit n cua ngi khac. ng thc s
khng bit ro ban tnh con ngi.
Nu ban cu c mt mang ngi, ban co mong ngi o to
long mang n ban khng? Chc co. Ka, Samuel Leibowitz, trc lam
lut s, sau lam toa, a cu c 78 ngi khoi ln may in. Vy
ban th oan co bao nhiu ke thoat cht y a cam n ng ta hoc
chu kho gi cho ng ta mt bc thip chuc nm mi? Bao nhiu? ban
oan i... ung, ung nh vy - Khng co mt ngi nao ht.
V vn tin bac cung vy, ng hy vong g hn. Charles Schwab
noi vi ti co ln ng a cu mt ngi gi tin ngn hang. Ngi
nay thut ket ly tin u c. ng phai bo tin ring tra ngn hang o
y khoi ngi tu. Y co mang n ng khng? Co, nhng khng lu. Ri
y tr lai phan ng, t cao ng, noi xu ng, ngi a cu y khoi
kham.
Nu nh cho mt ngi ba con mt triu my kim, ban co mong
ngi y mang n ban khng? Chnh Andrew Carnegie a lam vic
y. Nhng nu Andrew sng lai sau khi cht t lu, ng se bt bnh
thy ngi ba con o thoa ma ng. Tai sao? Tai "lao Andrew sng lai
sau khi cht t ly, ng se bt bnh thy ngi a cho nhng hi
thin 365 triu my kim ma ch th cho ba con c mi mt triu bn
tin o thi" nh li y noi vy.
Nh vy o. Ban tnh con ngi thi nao cung la ban tnh con
ngi va trong i ban, ban ng mong g no thay i ht. Vy th sao
khng c nhn no i? Tai sao khng co oc thc t cua ng gia Marc
Aurele, mot v anh qun hin trit nht cua quc La ma. Mt hm
ng y vao vit nht ky nh vy: "Hm nay ti sp gp nhng ke a
ngn, nhng ke ch ky, t phu va v n bac ngha. Nhng ti se
khng ngac nhin hoc bt bnh v ti khng tng tng c mt
th gii vng mt nhng hang y".
Li o khn, phai chng ban? Ban va ti c cn nhn v long
bac beo cua loai ngi, nhng li v ai? Li cua ban tnh con ngi
hay loi ta ngu mui, khng hiu bit ban tnh o/ Thi, ng mong
g ngi ta bao n mnh ht. Nh vy, nu may ma gp ngi nao
bit n mnh th phai vui thch bit bao khng? Con nu chng may
th cung khng n ni tht vong.
Vy la cai th nht ti mun din trong chng nay: Loai ngi
vong n la iu rt t nhin; vy chung ta c mong co ngi ap n
ta th chung ta se t rc ly nhiu ni au long.
Ti quen mt ngi an ba Nuu c luc nao cung phan nan v
canh c c. Khng mt thn thch nao mun lai gn ba. iu o
cung khng la. V nu ban lai thm th ba ta se k l hang gi cho
ban nghe a nui nng gy dng cac chau mnh ra sao, khi ho con
nho. Nao la hu ha chung khi chung b bnh ban, b quai b, hoc ho
ga; nao la nui nng chung hang nm, nao la giup cho mt a hoc
trng thng mai, nao la ga chng cho mt a khac.
Ma cac chau co lai thm ba khng? Co, lu lu mt ln v bn phn
ma! Nhng ho s giap mt ba lm. Ho bit rng ti y th phai mt
hang gi nhng li trach phin bong gio, nhng li phan nan chua
xot, va hang chui nhng ting than th dai v s phn. Va khi thy
khng th trach moc hay doa dm, ay nghin ho thng hai
thm mnh th ba "ln cn"au tim.
Ba au tim thit khng? Thit. Bac s noi ba au tim v thn
kinh b chng hi hp va v phng cha cai bnh do xuc ng ma ra
o.
Dale Carnegie
Ba ta cn c cac chau yu va sn soc, cho nh vy la "long

bit n" , va ngh c quyn c nhn long bit n cua ho. Nhng ba
lai oi hoi long bit n y nn khng bao gi cac chua bit n va yu
mn ht.
Co ca ngan ngi an ba nh ba, co ca ngan ngi au m v
"long bac beo" cua ke khac. v ke khcs khng sn soc ho sng c
c. Ho mun c yu mn, song cach c nht c yu mn lai
la ch oi hoi tnh yu ma phai noi vung no ra, ng mong bao ap.
Ban cho la ly tng qua, la ao mng qua khng thi hanh c sao?
Khng u. iu nay ch ly lm. Mun tm c hanh phuc th chung
ta phai theo cach hiu nghim o.
Ti khng bit chc vy v ti a kinh nghim trong gia nh
ti. Song thn ti ly s giup o ke khac lam vui. chung ti ngheo,
luc nao cung eo n. Nhng mc du cung tung, song thn ti lun
lun danh mt s tin mi nm gi giup mt c nhi vin Iowa.
Khng bao gi cac ngi lai thm vin. va co le khng mt tre em m
ci nao cam n hai n nhn o a, tr mt vai hang trong th. Nhng
cac ngi c n ap lai rt nhiu v a hng cai vui giup tre nho
ma khng cu mong c n ap lai.
Khi ln ln ti khng lam n xa, mi nm gn ti l Giang
Sinh ti lun lun gi v ba ma ti mt tm ngn phiu va nn n hai
ngi n tiu cho sung sng mt chut. Nhng t khi hai ngi chu
nghe ti. Ln nao v thm nha vai ngay trc l Giang Sinh th ti
cung c ba ti k cho nghe a mua than va thc n mt ngi
"an ba goa", ng con ma ngheo kh nao trong tnh. Cac ngi b
th nh vy c cai g? c cai vui a cho ma khng bao ap
mt may may g ht.
Vy y la cai y th nh cua ti trong chng nay: Nu chung
ta mun tm hanh phuc, th ng ngh ti s ngi khac n hay qun
n ta, ma c giup c cai vui trong thm tm la a giup .
Co le t 10.000 nm ri, cac bc cha me u bt u bt toc v ni
con cai n bac beo.
Ca vua Lear trong kch cua Shakespeare cung la het: "Co a

con bac beo tht au n hn b gn c cn!".
Nhng con cai ta lam sao bit mang n c, nu ta khng tp
cho chung nh vy? Long bac beo moc t nhin nh co dai. Long bit
n th nh bng hng, phai trng trot, ti bon, nng niu, nng che
gio chng.
Nu con ta bac beo th li v ai? Co le v ta. ta khng bao gi
day chung to long bit n vi ngi khac th sao ta lai mong chung
bit n ta?
Ti quen mt ngi Chicago co nhiu le phan nan v s v
n cua con ring v. Anh ta lam trong mt xng ong thung, cng
vic vt va va t khi kim c trn 40 my kim mi tun. Khi ci
mt ngi an ba goa, anh ta n v, i vay mn cho my a con
ring cua ch nay vao trng Trung Hoc. Co 40 my kim mi tun ma
phai lo n mc, cui la lai lo tra vn li na. Bn nm rong nh vy,
cc nh tru, song anh ta khng h than th.
Ma my a con y co cam n anh ta khng? Khng. Ngi v
cho nh vy la t nhin ma my a con ring cung vy. Khng bao
gi chung tng tng c rng chung mang n b ghe chung. Va
cung khng bao gi chung m ming cam n na.
Ai ang trach trong o? My a con ? a anh; nhng ngi
me chung con ang trach hn. Ch ta ngh bt bon u xanh y nhn
thy mang n ngi khac la tui nhuc cho chung. Ch ta khng mun
chung "vao i vi mt mon n trn u". Cho nn khng bao gi
ch ta noi: "Dng cac con cho cac con i hoc, thit la long rng nh
bin ca". Trai lai ch lai co ve nh noi: "! t nht th thng cha gia o
cung phai lam vy ch".
Ch tng nh th la thng con, nhng s thit ch lam h
chung, y chung vao i vi cai y ngh nguy him rng ngi i
phai nui chung. Ma y ngh nguy him rng ngi i phai nui
chung. Ma y ngh o qua a nguy him, v mt trong nhng a y
a th "mn" tin chu ri bt kham ng phai nui.
Dale Carnegie
Chung ta nn nh rng chung ta day con ra sao th con ta

thanh ngi nh vy. chng han i ba d ti la Viola Alexder a
chng minh li o mt cach kiu ngao. Khng bao gi ba phan nan v
s bac beo cua con cai. Khi ti con nho, d Viola a ba ngoai ti v
nha sn soc, chiu chung cung vi ba me chng ti. Ti co th nhm
mt lai ma vn thy hai ba ngi lam phin khng? Ti tng nhiu
khi cung co. Nhng khng bao gi d to ve kho chu ra net mt. D
yu ca me e ln me chng, nng niu, phung dng lam cho hai ba
nha con ma tng nh nha mnh. D phai nui ti sau ngi con,
lai phung dng thm hai ba, ma c coi nh vic thng, Theo d,
chng co chi la cao thng c bit hoc ang khen ht, cha la vic
phai, t nhin, nn d ma nh vy thi.
D Viola by gi ra sao? D a goa chng trn 20 nm va co nm
ngi con a trng thanh ra ring. Ca nm ngi tranh nhau rc
d v n n cuc duc! Ho cung knh mn me, cung phan nan rng
me khng bao gi lu vi ho.
o la long "bit n" ? V ly! o la tnh yu, tnh yu trong
sach. Nhng ngi o trong tui th a c th mt khng kh m
ap va choi loi tnh y ym, nn by gi ap lai long thng y. Con g
la la?
Vy chung ta hay nh rng mun cho con cai ng qun n, ta
phai bit nh n. ta hay nh rng "chung tuy nho ma tai khng nho"
va rt y ti nhng li noi cua bc me cha o. Chng han nh ln
sau ta co mun ch long tt cua ai trc mt chung ta, th ta hay
ngng ngay lai. ng bai gi noi: "Ngo cai khn ky cuc ma ch Sue
gi mng nm mi chung ta? Ch y an ly khoi mt mt xu nao
ht y ma". Li ch o, i vi chung ta co th la rt bnh thng,
nh tre con nh rt ky. Vy nn noi nh vy: "Th ngh xem, ch Sue
a mt bao cng an cai khn nay mng chung ta! Thit tt bung
qua! Phai vit th cam n ch ngay mi c". Nh vy con cai chung
ta se tp nhim ln ln, ma khng hay, cai tanh tt bit khen va to
long mang n.
BAN
CO CHU I CAI BAN
CO LY MT
T R I U
MY K IM KHNG?
Li ban a lam ti phai suy ngh. Ti chng h tng tng
c s y, nhng nay, ti a nhn thy tht ti chng co g ang
than phin. Ti quyt nh sa mnh thanh mt ngi trm tnh, can
am nh xa va ti hy chng co g la kho".
Ti co th k ra mt trng hp khac na, cua mt ngi ban
gai, c Lucile Blake. i c suyt na tr nn bt hanh, nu c khng
c ngi bao cach hng nhng cai c co va ep thoi ao c nhng
s khng co.
Ti bit Lucile t ngay chung ti cung hoc ngh vit bao tai ai
hoc ng Columbia. Mi nm trc c a b kch ng rt manh.
Hi o, c tnh Tucson, thuc tiu bang Arizona.Ti xin tit l cu
chuyn v c nh c a thut vi ti.
"By gi ti sng mt i ht sc hoat ng: ti hoc phong cm
tai ai hoc ng, toio am nhn lp day bui ti trong trng kia.
Ngoai ra ti thng c mi n d nhng ba tic keo dai d n
khuya, hoc khiu vu dao di anh trng. Mt ba kia, ti sm sa
i chi, bng ti cht ngt. Thy thuc bao ti au tim va phai tnh
dng trong mt nm, nu ti mun khoi bnh.Ti hoi ng liu ng
co bnh phuc va khoe manh nh trc khng, ng nhun vai tra li
mt cach mp m:
Dale Carnegie
10
"Mt nm nm trm ging nh mt ke tan tt va rt co th

cht vn hoan cht!".
Cang ngh lai cang hoang s. Tai sao ti lai gp phai tai ng
nay? Ti co lam iu g ac u? Ti nghen ngao khoc sut mt ngay.
Ti oan nh mnh nhng vn nm ngh nh li thy thuc dn. K
o t lu, mt ngi ban thn n thm ti. o la mt hoa s tre tui.
Anh ta khuyn ti rng: "Ti bit i vi ch trong ngay nay th vic
phai nm tnh dng mt nm rong la mt s rung rn. Nhng ri
ch xem, cung chng gh ghm nh ch tng u. Ch se co nhiu
th gi suy ngh, n nhn xet mnh va bit ro mnh. Tri thc ch
se phat trin va ch se tr thanh thc s vi ch sau mi thang o
hn la sau hai mi lm nm ch a sng".
Th ri ti ngui dn va ti c gng bt ti phai suy ngh v
nhng vn ma trc kia ti khng y hay co khi con khinh
thng. Mt ti, ti vn v tuyt in va nghe thy mt cu ky cuc.
"Ngi ta ch bay to c mt cach hoan toan nhng iu cam thy
thn tm".
Ti cung a oc hay nghe nhng cu tng t nh vy, nhng
v by gi nm lit trn ging nn nhng cu o, ang le ch thoang
qua, lai thm tha va n su va oc ti. u oc ti t luc y bt u
lam vic va ti nht quyt se chng lai s s hai va nhng y tng
am am, se bo khng ngh n nhng ieu co th lam chm, lam hai
s bnh phuc cua ti, va se ch ngh n hanh phuc, vui sng va sc
khoe.
Mi sang khi tnh dy, ti t bt ti kim im lai moi ly do
ti phai sung sng: Trong ngi khng au n; c nghe nhng
iu nhac m ep phat ra t may truyn thanh; co nhng ban tt...
Khng dy my tun sau ti thy vui ve va treo ca bung ti mt
tm bang, cm khng cho hai ngi vao thm mt lt.
Ti khoi bnh a c chn nm va ti lai sng cuc i hoat
ng va hu ch. Ngay n nm, v o thc s la mt nm hanh phuc
va ht sc hu li. Le coo nhin, ti nay, sang nao ti cung vn kim
11
im lai nhng cai ma toi co va ti se chng bao gi bo thoi quen o.

Toi xin thu cung anh la toi rt h then, v n khi s chet mi hoc
c cach sng".
Noi tom lai, c Lucile Blake a tnh c nhn nh mt nh ly
ma ng Samuel Jonhson a nu ra cach y hai th ky. ng Samuel
Johnson noi rng: "Cai thoi quen ch trng thy b tt cua moi vic,
con quy gia hn mt ngan anh kim li tc mt nm".
Ban nn chu y rng cu nay tht ra khng phai bi ming mt ngi
lac quan ma lai bi ming mt ngi trong hai mi nm a bit th
nao la lo lng cho ngay mai v ngheo kh, oi khat, ri tr nn mt
nha vn hoa xut sc nc Anh thi o.
Ban mun bit lam sao bin hoa cai ti ngay ngay ra bt
thng mt vic ly thu khng? Chc la co. Vy ti xin gii thiu mt
cun sach tuyt diu, nhan "Toi mun mt sang lai" ma tac gia la
ba Morghild Dahl, mt thiu phu b loa trong nm mi nm. Trong
chng u co cu rng: "Hi o tn ch trng c mt mt va co
nhng vy nho che gn kn con ngi lam ti ch con nhn thy l m
qua cai khe nho pha trai. Chng han, mun trng mt quyn sach,
ti phai cm a ln tn mt bn trai va a ht con ngi sang pha
ta".
Nhng ba khng chu ai thng hai mnh, ba nht nh
khng cho c tt nay lam ba tr thanh mt ph nhn. Hi con la
mt c gai nho, ba mun chi vi tre con hang xom, nhng khng
trng thy nhng net phn ve. V vy, khi bon tre tr v nha, ba liu
quy xung v he, d mt xung t do nhng net phn. Chng bao
lu bit tng tn tng ni tng ch, trong khu ph thng chi ua
vi cac ban, bit tng tn n ni chi tro go co chay ua la u
thng. Mun oc, ba dung nhng sach in ch tht ln, d sat n
mt. C th hoc va thi u hai bng: mt bng kin truc tng quat,
tai ai hoc ng Minnesota, mt bng giao s my thut ai hoc
ng Columbia.
Ra i vi chc giao vin tai mt lang nho thung lung Twin,
thuc Tiu bang Minnesota, ba tip tuc theo s nghip bao ch tai ai
hoc ng Augustana trong tnh Sioux Fallo thuc tiu bang Dakota
Sud. o trong 13 nm, ngoai cac cng vic nha trng, ba con din
Dale Carnegie
12
thuyt v vn chng tai nhng cu lac b phu n a phng va

mt i khi trc may truyn thanh. Ba Morghid Bahl thut tip
trong cun sach: "Trong tim thc, ti luc nao cung s hai se mu hn.
trn ap y tng en ti y, ti a t bt luc nao cung vui ve, co
khi qua vui bt c trong trng hp nao".
Th ri, n nm 1943, khi ba a nm mi hai tui, mt phep
la xy ra: nh mt cuc giai phu tai bnh vin ni danh Mayo, ba a
trng thy ro gp bn ln.
Mt vu tru mi, ep va thu v bit bao nhiu hin ra trc mt
ba. Ba rao rat cam thy cai thu lam nhng vic ma trc kia ba
khng lam c, ngay ca n vic ra bat na. ba k lai rng: "Mi
u ti vy bot trng li ti va nhe nhom lnh bnh trong chu nc.
Ti bc ly mt nm bot xa bng soi trc anh sang rc r cua mt
cu vng nho nho".
ng trong bp nhn qua ca s , ba hoan h ngm "an chim
u n hay qua, di nhng t tuyt trng".
a bao gi ban co y ngh cam n Tao hoa a cho ban ra bat,
ngm mt nm bot xa bng va say sa nhn mt oan chim bay di
tuyt khng? Chc la khng phai ban chng? Nu vy ban ang t
ly lam h then. Bi v ban sinh vao mt th gii thn tin, co nhng
ve ep thin hnh, van trang, vy ma ban cung nh bao ngi khac,
a mu quang khng trng thy, a bo ph tn hng.
13
TA LA AI?
Ti con gi mt bc th cua ba Edith Alberd Mount Airy, th

vit: "Hi nho, ti rt d cam xuc va nhut nhat. V ti ln con va cp
ma phnh ln ti co ve mp. Ma ti hi c, cho rng dung tn thi
trang la in. Lun lun ma ti bao phai "n chc mc dy". Va bt
ti mc qun ao dai, rng... cho lu rach. Khng bao gi ti c d
nhn am hi he, vui ve tre trung. Tai trng, ti khng gin vi cac
ban, ca trong gi th thao na. Tnh ca then cua ti thanh bnh. Ti
thy ti "khac" hn cac ban be va hoan toan kha .
"Ln ln, ti kt hn vi mt ngi chng cao nin. Nhng tnh
ti cung khng thay i. Bn chng ti la mt gia nh bit le phai va
t tn. Ti ran bt chc ma khng c. Nha chng ti c tp cho ti
lch thip bao nhiu, ch lam cho ti e l by nhiu. Ti hoa ra nong
nay, cau knh. Ti trn ht thay ban be. Ti rt s co khach n chi.
Thc tai hai! Ti bit vy va s nha ti cung bit vy, nn khi l
am ng ti ran vui ve. Nhng ti lai qua l, hoa mt ca t nhin.
Ti hiu th va ti khn kh lm. Chot ht ti au n n ni khng
mun keo dai i thm na. Ti bt u ngh ti t t.
Nhng ri ch mt li noi v tnh a thay i ca i ti. Ba me
chng ti mt hm k cho ti nghe cach ba day d con cai. "Du sao
cung mc, me kh mun cho chung sng theo chung thi. C t
nhin, khng bt chc ai ht". tc th toi nhn thy rng chuc ly
kh vao thn ch v t ep mnh vao mt cai khun khng thch hp.
Sang hm sau, thayd i hn. Ti bt u sng theo ti. Ti ran
nhn xet ky v ca tnh cua ti, ran nhn nh xem ti ra sao. Ti
Dale Carnegie
14
nhn nh nhng net c bit cua ti. Ti ht sc xem xet cac mau,
cac kiu ao, n bn sao cho hp y vi mnh. Ri ti giao du, vi
ban be, xin nhp mt hi nho. Ti rt s hai khi b ban bt ln din
an. Nhng mi ln noi trc am ng, ti can am lc thm mt
chut. Phai lu lm ... nhng by gi ti thy sung sng ngoai c
vong cua ti. Ti day d con ti, lun lun ch ve cho chung kinh
nghim ma ti a ng cay hoc c: "Du sao cung mc, cac con c
sng theo y cac con".
Bac s James Gordon Gilkey a noi: "Phai co ngh lc sng
theo mnh la mt vn " cu nh lch s va ph bin nh i ngi".
Khng u lc sng theo mnh "nguyn nhana su kn cua cac
chng bnh thn kinh". Angelo Patri a vit 13 cun sach va hang
ngan bai bao v giao duc nhi ng. ng noi: "Khng ai kh s bng
ke mun i ca tnh cau mnh bit thanh mt ngi khac".
Cai thoi mun i thanh ngi khac tai hai nht Hollywood.
ng Sam Wood, mt trong nhng nha san xut phim hat bong ni
danh tai Hollywood noi rng ng a nhc u nht bi cac tai t tre
tui. ng phai v cung cc nhoc thuyt cho ho chu ong vai hp
vi tai ring cua ho trong khi ho ch mun tr thanh nhng Lana
Turner hang nh hay Clark Gable hang ba. ng khng ngt khuyn
ho: "khan gia chan nhng li o ri, ho mun li khac kia".
Trc khi ng cho ra nhng phim danh ting nh "Good Bye, Mr
Chips" va "For whom the bell tolls". ng lam lu nm tai mt hang
a c luyn tai bun ban. ng tuyn b: "Bt chc ngi khi
khng bao gi i xa c. Khng nn lam con vet. Kinh nghim a
day ti rng nn bo ri ngay nhng ke nao ch mun bt chc
ngi".
Va y, ti hoi Paul Boynton, giam c phong nhn vin cua
hang u Socony: "Nhng ngi ti xin vic co li lm nao nht?
Chc chn ng bit ro iu y, v ng a tip hn 60.000 ngi ti xin
vic va a vit cun sach nhan la: "Sau cach d xon vic lam". ng
tra li ti: Li lm ln nht cau ho la thiu t tin. ang le t nhin
va hoan toan thanh tht th ho lai thng do dm y ti ma ap cu
15
ti hoi ch khng tra li theo y tho. Nh vy hong lm, v co ai mun

dung mt ngi ch lp lai li nhng ngi khac nh cai may hat
u. Khng ai mun xai gia ht".
Co mt ngi con gai cua chu tai x a phai tra gia rt t
c bai hoc y. Ch ta mun nn mt danh ca. Nhng cai mt cua
ch thc la mt tai nan cho ngi vac no. Ming ch rng, rng ch
vu. Ln u ra trc cng chung trong mt hp m tai New Jersey
ch tr mi trn xung che rng. Ch lam iu b thit "mu me".
Va kt qua la ch lam tro ci cho thin ha va chu tht bai ma mai.
Nhng co mt khan gia tai o nhn thy ch co tai. ng ta noi
trng ngay: "Nay c, ti a thy c din va bit c mc c v b rng
cua c". Ch kia lung tung h then, th ng ta lin tip: "Co hai g
u? Rng vu nao phai la mt ti? ng che no! C m ming ra
khan gia se thch, khi ho thy c khng mc c na". Ri ng ta lai
ranh manh noi lun: "Va chng, b rng ma c c tnh che y o,
bit u no chng lam cho c ni danh?" Ch Cass Deley nghe theo va
khng them ngh ti cai "mai hin" cua mnh na. T hm o ch ch
ngh n thnh gia. Ch m ming, thch ch, vui ve ca va ri tr nn
mt ngi sao choi loi nht trn man anh va ai phat thanh. Hin
nay nhiu ngi ong tro khac lai ran bt chc ch.
Khi trit gia tr danh William James noi ngi ta ch lam phat
trin 10 phn trm nhng tai nng tinh thn cua mnh, la ng mun
ch nhng ngi khng t bit ro gia tr cua mnh. ng vit: "Con
ngi chung ta by gi so vi con ngi ma chung ta co th thanh
c, khac nhau xa, cung nh ngi m ngu so vi ngi thc tnh
vy. Chung ta ch dung mt phn nho kha nng v th cht va tinh
thn cua ta thi. Noi rng ra, th con ngi hoat ng trong mt khu
vc hep hoi qua, so vi kha nng thnh thang cua ho. Chung ta co
nhiu kha nng ma khng bao gi ta dung ti".
Ban va ti, ta co nhng tai can ring, vy ng mt cng bun
bc v ni khng c nh ngi kia ngi no. Trn a cu nay, mi
ngi chung ta la mt nhn vt mi me, v t hi thin lp a ti
gi, chng h co ngi th hai nao ging ta nh uc, ma t nay toi
khi tn th cung khng sao co c mt ngi th hai y nh ta na.
Mt khoa hoc mi la khoa di truyn hoc day rng con ngi do 24
Dale Carnegie
16
nhim th (Chromosmes) cua cha, 24 nhim th cua me cu tao nn.

Bn mi tam nhim sc th y nh oat phn di truyn cua ta.
Amar Scheinfield noi trong mi nhim sc th ch t vai chuc n
vai trm "nhn" ma mi "nhn" co th thay i ca i sng cua mt
ngi. S tao nn ta thc "b him va kinh d" thay!
Cha me sinh ra ta vi 300.000 t (mi t la 1.000 triu) tinh
trung, nhng ch co mt tinh trung thanh ta thi. Noi mt cach khac,
nu ta co loi 300.000 t anh em th cung khng mt ngi nao y nh
ta ht. Noi vy co phai la noi mo khng? Khng. o la mt st ht
khoa hoc. Nu ban mun hiu ro iu y xin ban lai tim sach mua
cun: "Ban va s di truyn" cua Amran Scheinfield.
Ti s d hng hai, qua quyt, khuyn ban nn song theo nh
ban vy, la v ti tin tng su xa va bit ro iu ti noi. Ti bit la
nh kinh nghim chua chat va au n. Ti kin k: Ln u tin t
gia min ng rung Misssouri ti Nu c, toio lam trong Han Lm
kch trng. Ti mong thanh mt ngh s. Ti cho rng co trong u
mt y mi va tai tnh lm, no tt a ti ti thanh cng mau chong.
Ti t ngh: "Mt cai y gian d va chc chn nh vy, tai sao ca ngan
ngi hao danh cha ngh ti. Thit la lung! y o nh vy: Ti se
nghin cu xem cac kep hat ni danh thi y, nh Jonh Drew,
Walter Hampden va Otis Skinner co nhng "ngon" g. Ri ti bt
chc nhng ngon hay nht cua ho va se luyn cho tai ti thanh mt
kt hp rc r cua ht thay nhng tai ba o. Thit la in! Thit la
v ly! Ti a ph bao nm hoc bt chc ke khac mi nay trong cai so
c nh mt cua ti y nay: Phai theo tai nng ring cua mnh, khng
th nao bt chc ngi khac c.
Th nghim tai hai o a cho ti mt bai hoc ti gia i ch?.
Khng. Ti vn khng cha, ti xun qua. Ti phai hoc n lai mt ln
na. Nhiu nm sau, ti bt u vit mt cun sach ma ti hy vong
se la cun hay nht t trc ti nay v s din thuyt trc cng
chung. Vit cun nay ti cung in nh ln trc: ti cung vay y t
cua hang l tac gia khac ri thu thp vao trong mt cun - mt cun
cha u nhng cun khac. Mun vy, ti i lm hang chuc cun day
17
cach noi trc cng chung va bo mt mt nm chuyn nhng y

cua ho sang ban thao cua ti. Nhng sau ti nhn thy rng ti
khung. Cai th cach "ta-p-lu" o, tng hp qua, kh khan qua, oc
ngan qua. Thanh ra cng toi mt nm tron, ti phai xe bo sot rac va
vit lai.
Ln nay ti t nhu: "May phai la thng cha Dale Carnegie vi
tt ca nhng li lm va kem coi cua no. May khng th la ngi nao
khac c". Bo cai y vit mt cun t hp nhng sach cua ngi
khac, ti sn tay ao lam mt vic ma ang le ti phai lam ngay t
u: dung kinh nghim ring ma vit; dung nhng nhn xet ring,
nhng tin tng chc chn cua ti khi din thuyt va khi nhn day
ngi ta din thuyt. Ti a hoc va mong rng ti cht cung khng
qun - bao hoc cua ng Walter Raleigh (Ti khng mun ch ng
Walter da trai ai mnh trn bun Hoang Hu bc ln cho khoi lm
giy u. Ti mun noi v ng Walter Raleigh, giao s mn Anh quc
vn hoc s nm 1904). ng ta noi "Ti khn co tai vit mt cun
sach kha s so sanh vi tac phm cua Shakespeare, nhng ti co th
vit mt cun theo tai nng ring cua ti c".
Vy th ta phai hanh ng theo tai nng cua ta, nhng Irving
Berlin a khn kheo khuyn George Gershwin. Berlin va Gershwin
gp nhau ln u, Berlin a ni danh ma Gershwin con la mt thanh
nin mi tp t nhac, lam vic vt va lanh cua nha xut ban Tin
Pan Alley mt s lng 35 my kim mt tun. Berlin khi o thm yu
tai nng cua Gershwin, cy Gershwin lam nhac ky cho mnh vi s
lng gp ba lng cu. Nhng Berlin lai chn tht khuyn rng:
"ng lam vic o" Nu nhn anh co th thanh mt Berlin th hai
y, song nu anh nht nh theo tai nng ring cua anh th danh
ting anh se vang lng nht trong nc".
Gershwin nghe li. ng luyn tp va dn dn tr nn mt nha
t nhac khuc c bit nht cua My thi y.
Charrlie Chaplin, Will Rogers, Mary Mc. Bride, Gene Autry va
ca triu ngi khac u phai hoc bai hoc ti ng giang trong
chng nay, phai hoc bng kinh nghim va cung a phai tra gia rt
t nh ti.
Dale Carnegie
18
Khi Charlie Chaplin mi ong phim, vin giam c hang phim

mun chang bt chl]c mt vai h ngi c ni danhh. Va Chaplin
khng thanh cng cho ti khi ng ong vau h theo y ng. Boh Hope
cung a qua con ng y: bay nm va ca hat,. ma ng tht bai mai
cho ti khi bt u bit khn theo tai hng cua mnh. Will Rogers
dan canh trong mt ca vu ai a lu nm khng pha tro ly mt
ting, cho ti khi ng thy ng ch co tai pha tro va ri ng ni danh
v vy.
Khi Mary Margeret Mc Bride bc vao i ngh s, c lam ao
h va tht ban. Nhng khi chu theo tai nng cua c - cua mt c gai
nha qu, khng ep g, min Missouri - th c thanh mt ngi sao
ni danh nht trn ai phat thanh Nu c.
Khi Gene Autry c bo giong Texas, trang sc nh cac cu con
trai thanh th va khoe rng mnh sinh trng Nu c th ch
lam cho thin ha ch nhao chang thi. Nhng khi chang n cy
banjo va ca nhng bai hat cua bon "cao bi" Texas th chang vao
motoj con ng mi a chang ti s ni danh khp toan cu, trn
man anh cung nh trn ai phat thanh.
Trn th gii khng co ai ging ta ht. Ta nn ly th lam
mng. Tri cho ta tai nng nao th tn dung tai nng o. Xet cho ky,
ngh thut nao ch t m ta ht. Ta ch co th ca nhng vui, bun
cua ta thi. Ta ch co th ve nhng canh vt ma ta thch thi. Kinh
nghim, hoan canh, di truyn a tao ra sao th ta phai vy. Du tt
hay xu, ta cung phai trng trot trong khu vn nho cua ta. Du d ta
phai gay cy n nho cua ta trong dan nhac cua i.
Emerson vit trong thin tuy but: "T tn" rng: "Trong s giao
duc cua mt ngi, co mt thi gian ngi o nhn thy rng ganh t
la ngu, bt chc la t t, rng phm mnh sao th phai chu vy,
rng trong vu tru, mnh mng y thc n nay, ngi o phai vt va
cay ming t tri a cho mnh th mnh mi co c ht lua n.
Nng lc trong ngi ta la mt nng lc mi me va ring bit,
khng ai co ht, va ngoai ta ra, khng ai bit ta co th lam c cai
g, ma chnh ta, ta cung khng bit na, nu ta khng chu lam th".
19
Emerson noi vy. Con Douglas Malioch, mt thi nhana th noi

nh vy:
Chng lam thng vut trn i
Th lam cy nho bn ngoi, di thung
Thng kia ep nht trong vung
Ti tuy be nho sanh cung thng xanh
Lam cy chng c, cung anh,
Ti lan ngon co xanh xanh bn ang.
Thn khng hoa kip ca vang,
Th lam tm tep thung thng trong m.
Co tng ma cung co qun
Ai lo vic ny, di trn cung vinh
Co vic trong, co vic kinh
Min tron bn phn, trong khinh sa g?
Rng, hep cung th ng i
Mt tri, sao nho, khac chi, ban hin?
Vic g tn my la nn.
Thanh cng chng k sang hen, thp cao.
20
Dale Carnegie
H CH C HO TA MT
TRAI CHAN H,
NH MN
HAY LAM THAN H MT
LY NC
C HANH NGON
NGOT
Cach y t lu, ti co dp gp ng Robert Mayard Hutchinson,
Hiu trng ai Hoc ng Chicago. Le c nhin, trong luc noi
chuyn, ti hoi ng lam cach nao cho khoi bun bc. ng noi bao gi
ng cung theo li khuyn bao cua ng ban Julius Rosenwald, Chu
tch mt x nghip ln: nh mnh ch cho ta mt trai chanh thi?
c- Ta hay pah mt ly nc chanh.
Phai la mt ngi thng minh, mt nha m pham nh ng mi
co th x s nh vy. Nhng ke ngu ngc tt phai lam khac hn, v
nu khng c nh mnh ban cho mt thoi vang ma ch ban cho
mt trai chanh, ho se ngi phch xung ma ta than. Nao: "Con hong
g, con try da troc vy lam g na" nao: "th la ht hy vong". Ri oan
tri, trach ban, vo tai ku i bt cng, thng thn tui phn. Trai
lai, ngi khn ngoan, khi thy mnh ch c von ven mt trai
chanh nho, se t nhu: "Ln tht bai nay day ta nhiu nhiu hay lm
y. Phai lam th nao cho tnh cam kha hn by gi? Lam cach nao
i trai chanh nay thanh ly nc chanh ngon ngot ch?".
Nha trit ly hoc Alfred Adler, tron i chuyn chu vao cng cuc
nghin cu nhng kho tim lc nhn loai a phai noi rng: "Mt
21
trong nhng c tnh ky diu cua con ngi la y ch chuyn bai

thanh thng".
Ti xin k chuyn mt ngi an ba a hiu va ap dung phng
phap ly trai chanh cua mnh pha thanh mt ly nc chanh tuyt
ngot. o la chuyn cua ba Theha Thompson Nu c.
"Trong thi ky chin tranh, chng ba c b nhim n trai
hun luyn, k bai sa mac Mojave thuc Tm M Ty C. Ba theo
sn soc chng. Tht la bun nan. Ngay nay u, ba a ghet vung
nay, v cha bao gi ba phai mt xo t kh cc n th. Chng ba
sut ngay lui thui trong cn nha g lup xup. Tri th nong gn 50 b.
Ba chng co ai gn n noi chuyn cho khuy khoa, ngoai my
ngi M Ty C va ngi da o khng bit ly mt cu ting Anh.
Gio nong thi sut t sang n chiu, khin cho n va ca n
khng kh y v cat.
Ba khng chu ni na. Ba than s phn chng ra g va vit th
cho cha me se quay v Nu c, khng th lai cai a nguc nay.
ng cu thn sinh tra li von ven co hai cu, nhng thm tha n ni
ba khng bao gi qun c, va hai cu o thay i hn i sng cua
ba:
Trong mt nha tu, hai ngi cung ng vn tay vao song st;
mt ngi ch trng thy mt bc tng tr trui, con mt ngi nga
mt ln tri, ngm nhng v sao.
Ba oc nhng dong nay mt ln, hai ln cho n mi ln ri t
nhin thy h then. Ba quyt se tm cai vui trong tnh cam cua ba:
ba quyt ngm sao.
Ba lam thn vi th dn va a ngac nhin trc cach ho i lai.
Khi ba to ra thch cai g, mon n hay vai dt, ho lp tc mang bit ba
nhng th tt nht ma chnh ho a t chi khng ban cho cac du
khach hoi mua. Ba nghin cu nhng hnh thc la lung cua cy
xng rng, cy ngoc gia hoa. ba do xet nhng c ng, nhng tnh
nt cua lu cho v ch, ba ng hang guiwof ngm mt tri ln, huy
hoang va rc r bai sa mac, ba i kim va tang tr nhng vo hn b
vui su di cat hang triu nm trc, nhng di tch cui cung cua
thi ky ma bai sa mac nay con la ay bin.
Dale Carnegie
22
Bai sa mac khng thay i, nhng ngi da o cung vy. Chnh

ba a thay i, hay noi ung hn, tinh thn cua ba a thay i, tao
cho ba mt thi ky thu v nht trong i ba. Cai th gii ba kham
pha ra kch thch ba vit mt cun sach ta no.
Ba da bit nhn qua song st nha tu va ba a bit ngm sao
long lanh trn tri".
Ba Thehna Thomas a kham pha ra mt s thc nghn xa, a
c dn Hy Lap em ra day i, 500 nm trc Thin Chua Giao
giang sinh: "Nhng cai g hoan hao nht la nhng cai kho c
nht".
Cach y my nm, khi ti mt vung heo lanh min Floride, ti
a lam quen vi mt tra chu. Ng ta cung bit pha mt ly nc ngon
bng trai chanh c., Khi ln u thy khoang t mi a mua c,
ng ht sc tht vong. t khng mau, trng cy khng c ma
nui heo cung khng c. Chng cy nao moc c o, ngoai mt
cy si qut queo va chng vt nao sng o c, tr hang an rn
c. Sau ng ngh ra mt cach lam cho cai khu t cn ci, phai chu
y thanh mt x nghip phn thnh; ng nun rn lam tht, ong hp
ban. Ln ti thm ng, ti nhn thy mi nm co n hai van du
khach n xem s nui rn cua ng.
Cng cuc bun ban tht la phat at. Mi tun, hang ngan lo
moc rn c gi i n nhng phong th nghim chuyn mn ch
thuc vin tr noc rn c; da rn c mia vi gia ct c ong
giay, lam v ban cho cac ba cac c sang trong tnh thanh; con tht
rn ong hp th c gi tng tau n nhng th trng khp ni.
Ti co mia c mt tm hnh chup cac nha trong trai, cai lang nh
mi moc, hang din vi ca tn "Serphentville, Froride" va gi no
biu ngi a bit cach pha mt ly nc ngon bng mt trai chanh
tht c.
Trong cuc tra cu tm ly nhng nhn vt hin tai va qua kh
cua Hoa Ky; ti may mn gp c nhiu ngi a bit cach "chuyn
bai thanh thng".
23
ng William Bolitho, tac gia cun "Mi hai ngi thng Thn"
tom tt nguyn tc trn nay nh vy: "iu cn thit i la khng
phai bit li dung nhng that th mi la iu cn thit. Mun c
vy, phai thng minh va chnh cai thin t o phn bit khn vi ke
ngc.
ng Bolitho vit cu y sau khi b ca mt chn v ta nan xe
la. Nhng ti lai bit mt ngi mt ca hai chn ma con thanh cng
trong vic chuyn bt li thanh thng li:
ng Ben Fortson. Toi quen ng tai Atlanta (tiu bang Georgie)
ni khach san ti . Bc vao thang may, ti y ngay ti ve man
nguyn va vui ci trn mt ng. ng cut ca hai chn, ngi trong goc
thang may trn cai gh co banh xe. Khi thang ngng mt tng no,
ng xin ti tranh li cho ng y gh ra: "Xin li ng, ti lam phin
ng qua". ng noi th, ri nhch mep ci, mt cai ci hn h, y
nhn hu.
Sut mu gi lin, ti c ngh n con ngi tan tt ma ve t
man a l ra mt nh vy. ng vui ve thut lai khng chut ngng
ngiu ming thnh thoang lai im mt nu ci.
ng gp tai nan vao nm 24 tui. Mt hm i cht nhng cy
sao v chng dan u, khi cht nhng cy sao nay trn chic xe
hi Ford kiu c xong u y, ng m may quay v, th bng mt
cy sao tut xung gm xe, mc vao truc banh lai lam cht cng tay
banh ngay luc xe ti mt ch queo kha hep. Chic xe c th chay
thng ln l co va m vao mt gc cy. Bac s kham nghim thy
ng b thng nng xng sng lam hai chn ng lit hn. T o
ng mun t ng phai ngi trn chic gh co banh xe.
Ti hoi ng lam sao ma chu ng tnh th mt cach cam am nh
vy, ng ap: "Mi u ti cung kh lm, ti cung ku than, cung
tht vong. Nhng dn da nm nay qua nm khac, ti nhn thy rng
tc gin cung chng ch g, ch thm chan nan. Nhng ngi chung
quanh ti tru mn nhng ngi tan tt nh ti, th t ra ti cung
phai tru mn lai ho ch!".
tc
Khi ti hoi ng con coi nan kia la mt tai hai ln khng ng lp

ap khng va con cho o la mt dim phuc na.
Dale Carnegie
24
ng giai thch rng qua thi ky au kh, ng trn tnh tinh thn va
bt u sng trong mt th gii mi. ng oc sach va ham m nhng
ang vn hay.
Mi bn nm sau, hn mt ngan cun sach a m mt ng
trc nhng chn tri mi va mang thi v lai cho i ng. Ngoai ra,
ng lai bt u chu trong ti m nhac c in va ng thy long rung
ng nghe nhng hoa tu khuc ma trc kia ng khng a. Nht la
ng lai co th gi suy tng. ng noi rng: "Ln u tin ti bit nhn
th gii bng con mt cua ngi thng minh, hay hn na, cua mt
trit gia va cung ln u ti thy chn gia tr cua moi vt. Ti bt
u hiu rng nhiu muc ch ti theo ui t trc chng bo cng
chut nao ht".
ng oc sach va nhim c thu nghin cu nhng vn
chnh tr kinh t va xa hi. ng kh cng tra cu n ni chng thy
my luc ng a co th din thuyt va thao lun v nhng vn o,
du khng luc nao ng ri chic gh co banh xe. ng bt u quen
nhiu ngi, va nhiu ngi cung bt u bit ng. Va nay ng Ben
Fortson, ngi tan tt y, la Thng c cua Tiu Bang Georrgie!
Ba mi lm nm lam ngh day ngi ln Nu c, ti nhn thy
mt phn ng hoc tro cua ti tic a khng c xut thn do mt
ai hoc ng. Ho cho rng khng c mai ung qun gh mt ai
Hoc ng la mt iu bt li. iu o ch ung mt phn thi v ti
bit nhiu ngi a v rt cao ma khng h t chn vao mt trng
ai Hoc.
V vy, nhiu ln ti k cho ho nghe chuyn mt ng khng
c hoc ht nhng lp s ng trng lang ma cung nn danh. ng
la con mt nha cc ngheo. Khi cha ng qua i, cac ban be phai gop
tin lai mua giup cho c quan tai. Con me ng phai i lam mi gi
mt ngay tai mt xng may ch du. Khng nhng vy, ba lai con
em vic v nha lam thm n tn na m.
Tuy sinh sng trong canh bn ban, nhng t nho, ng a rt
ham m ong kch. ng gia nhp mt ganh hat tai t do linh muc
lang ng iu khin. Mc du dun trc mt s cng chung t oi,
25
nhng c trm tr khen ngi, ng cung cam thy khoai tra mnh
mng, nn nht nh se tr thanh mt din gia. Ri t mt din gia
v nhng vn thuc kch trng, ng tr thanh mt din gia v
nhng vn chnh tr.
Nm ba mi tui, ng c c vao Hi ng lp phap Tiu
bang Nu c. Nhng sc hoc qua th thin cua ng khng xng vi
mt a v kho khn nh vy. ng phai nghin cu t m nhng ban
tai liu dai va phc tap kha d u hiu bit ng ma biu din
quyt chng hay thut. Khi ngi ta bu ng vao Uy ban kim lm,
ng, mt ngi cha bao gi trng thy rng tt lo s. ng lai ngac
nhin hn na khi ng bit chut g v nganh tai chnh. ng thu tht
vi ti hi o ng chan nan n ni mun xin t chc ngay, nu ng
khng s xu h vi me.
Qua cn tht vong, ng quyt hoc 16 gi mt ngay va lam mt
ly nc ngon bng qua chanh ma nh mnh a a lai. Th ri ng
thanh cng, thanh cng qua tng tng: t mt chnh tr gia com
cua a phng, ng a tr thanh mt trong nhng nhn vt co ting
nht Hoa Ky, mt ngi ma Nu c thi bao a goi la "Cng dn
thanh ph Nu c c nhiu ngi yu chuc nht".
Ngi ti noi ti y la ng Al Smith, a gi chc Thng c
Tiu bang Nu c trong bn nhim ky lin, mt vic tin khoang
hy trong lch s x nay. Nm 1928, khi ng ang lam ng c vin
cua ang dn chu trong cuc tuyn c Tng thng, sau ai hoc
ng- trong s o co hai ai hoc ng Columbia va Harward - a
ban nhng bng danh d cao nht cho ng mt ngi cha hoc ht
cp s ng!
Chnh ng a phai cng nhn rng chng lam nn cng chuyn
g nu a khng hoc mi sau gi mt ngay bu lp s thp kem
cua mnh.
ng Nietzche a nh ngha " mt ngi ly tng" la: "ngi
khi b nh mang th thach, khng nhng a to ra xut chung, ma
thi thng con thch tm kho khn va nhng tr lc ng u".
Cang nghin cu v s nghip nhng nhn vt tai ba, ti cang tm
thy nhng bng chng cho s tin tng cau ti rng phn ng
Dale Carnegie
26
nhng nhn vt nay s d hn ngi, la v ho ra i vi mt im bt

li ma chnh im bt li o a kch thch ho c gng mt cach khac
th at ti nhng muc ch cao ca. ng William James a noi:
Nhng nhc im cua ta giup ta mt cach khng ng".
Nu khng b loa, rt co th ng Milton ch thanh mt thi s lang
nhang, ch khng phai la thi s ai tai nh ngay nay, va cung rt co
th Beethoven a khng i ti ch tuyt i cua m nhac, nu ng
khng ic.
S nghip hin vinh cua Helene Keller khac hn nh v ba va
mua va ic.
Nu Tchaikovsky khng b nh mang cp mt hanh phuc,
nu ng khng gp phai ngi v a nghi, hay thu oan, loai thn
kinh co le chng bao gi ng sang tac c ban nhac "Symphonie
pathetique", ngan nm bt dit.
Dostoiesky va Tolstoi cung vy, nu i sng cua hai ng khng
y ry nhng au thng, cha chc nhng tac phm tuyt diu
cua hai ng a ra i.
Charles Darwin, ngi co nhng ly thuyt tao tn a ao ngc
ca quan nim khoa hoc v i sng th gian nay, a tuyn b ro rt
rng s tan tt cua ng a giup ng mt cach bt ng. Ng noi: "Nu
thn ti khng la cai xac v dung, cha chc ti da co sc manh tinh
thn biu mnh nhng ly thuyt cua ti".
Cung mt ngay Darwin sinh ra mt tup lu khng ai bit n,
khu rng rm thuc tiu bang Kentucky, mt a nho khac cung cn
ct ting chao i. Cha a nho nay la lao tiu phu ngheo kho
Lincoln, va a nho c t tn la Abraham. Chnh a nho nay
cung v kh cc ma a sng gng t ren luyn tr nn ngi. Nu
Abraham Lincoln sinh vao mt gia nh quy phai, c vao hoc tai
ai hoc ng Harvard, c hng mt lac thu gia nh hoan toan,
co le ng a chng tht ra nhng li nhit thanh, t ay long, khi
ng tai c Tng Thng Hoa Ky: "Ti se c khng x ac vi bt c ai
va se ai lng, bac ai vi moi ngi".
27
n y, ta hay ngng lai va rut bai lun ly thc hanh cua

nhng trng hp k trn. Nu cha bao gi ban lam c ly nc
ngon lanh bng trai chanh s phn a mang lai, th ban cung th
xem nao? Ban hay c gng, v rui co thua, ban cung chng mt g,
nhng nu c th ban se v cung hanh phuc. Ban phai c gng v
hai le: mt la t ra ban con co c thanh cng, hai la du tht bai i
chng na, s c gng cua ban chuyn bai thanh thng a bt ban
nhn thng vao tng lai ma qun i d vang. Ban se co nhng ly
tng thit thc va ngh lc sang tac se tri dy kch thch ban lam
vic, n ni ban khng con th gi ma ngh v vn, bi ng tro tan
cua thi qua.
28
Dale Carnegie
SAO TR C
BN
H U UT TRONG HA I
LAM
TUN
Khi bt u vit cun sach nay, ti t mt giai thng 200 my

kim cho tac gia nao vit c mt truyn ch li va hng thu nht vi
nhan : "Ti a thng c u phin cach nao?".
Ban giam khao cuc thi o co: Eddie Rickenbacker, Chu tch
Hang hang khng Eastern Air Lines, Bac s Stewart, W. Mc.
Clelland ai hoc ng Lincoln Memorial, va H.V. Kaltonborn,
Bnh phm vin cua ai phat thanh Nu c. CHung ti nhn c
hai truyn tuyt hay, ti ni khng sao phn bit c hn kem. Bi
vy chung ti chai giai thng lam hai.
Truyn di y, cua ng C.R. Burton, la mt trong hai truyn
y.
"Ma ti bo nha ti hi chn tui va ba ti mt hi ti co 12 tui.
Ba ti b bt c ky t, con ma toi th t bo nha i, cach y 19 nm,
ti khng c gp, ca hai a em gan nho ma ti dt theo cung bit
dang. Trong bay nm u, ti khng nhn c bc th nao cua me
ht. Trc khi y, Ngi co sang chung vi mt tim ca ph trong
mt tnh nho Mixssouri, va trong khi ngi bn i bun ban ni
khac, th ngi ban kia lin sang tim ca ph lai cho ngi khac ri
29
bo trn mt. Mt ngi ban thn anh dy thep goi ba ti v ngay; va

trong khi vi vang, ba ti chng may b xe hi can Salines. Hai
ngi c ti, va gia, va ngheo, va hay au, nhn nui ba a
trong s nm anh em chung ti. Nhng khng ai chu nui ti va em
ti ht.
Chung ti b v trong tnh. Chung ti rt lo b ngi i ai
chung ti nh thng a nhng a tre m ci. Ni lo o hin thc
ngay. Trong mt thi gian ngn, ti sng nh mt gia nh ngheo
trong tnh. Nhng thi bui kho khn, v n nhn cua ti mt vic,
khng mui ti tai trai rung, cach tnh 13 cy s. ng Loftin dt
ti v nui tai trai rung, cach tnh 13 cy. ng Loftin 70 tui va
au, nm ging hoai. ng biu ti: "H khng noi di, khng n
cp va bao g lam ny th mai c". Ti thuc li y nh li Thanh
kinh va theo ung nh vy. Ti c i hoc, nhng ngay tun u,
mi ln tr v nha, la khoc kh s. Nhng ban hoc choc gheo, ch
giu cai mui ln cua ti, bao ti la ngu va ku ti la thng "m ci
tho lo mui xanh". Tc gin qua ti mun anh tui no, nhng ng
Loftin khuyn ti "Bit nhn va tranh cuc x xat, u a, la co mt
ngh lc tinh thn ln lm". Ti nhn cho ti ba kia mt a nh ht
bai phn gf trong sn trng va nem vao mt ti. ti lin xng vao
anh no; va a khac cho nh vy la ang kip cho thng no va t o
chung ti chi vi nhau.
Ti lt lam t c co ch chic non ma ng Loftin a mua cho.
Mt hm, mt a ban gai ln git non ti ang i, y nc vao,
thanh th chic non h. No noi " nc nh vy cho co rac trong
u oc ti khoi kh".
trng ti khng bao gi khoc ht, nhng v nha ti th sut
sui k l. Ri mt hm, ba Loftin khuyn ti mt li ma ti ht u
ut, lo bun va t o, ke thu cua ti thanh ban thn cua ti. Ba
khuyn th nay: "Ralph i, bon o se khng hanh ha con, khng goi
la "thng m ci tho lo mui xanh" na, nu con ngh ti chung va tm
cach giup chung".
Ti theo li khuyn y. Ti rang hoc, chng bao lu ng u
lp ma khng han nao ganh t ht, v ti a tm ht cach giup ho ri.
"Ti giup nhiu ban lam bai dch va bai lun, co khi lam sn ca bai
Dale Carnegie
30
cho na. Mt a mc c khng dam cho ngi nha hay rng ti ga

bai cho, nn xin phep ma no i sn, nhng lai nha ti, buc cho vao
lm, ri nh ti giang gium bai hoc. Ti chep tp cho mt a khac
va bo nhiu bui ti ch toan cho mt ban gai.
Canh cht choc va au long xy ti bn hang xom. Hai ngi
chu trai cht, ri mt ngi bo v. Trong bn gia nh, cho co ti la
an ng. Ti giup nhng ngi an ba goa o trong hai nm. Khi i
hoc va luc trng v, ti ghe vao trai ho, giup ho ba cui, vt sa
bo, cho suc vt n ung. Thanh th khng ai ch nhao toio na ma
cam ta ti. Khi giai ngu, Hai Qun v, ti c ro cam tnh cua ho.
Ngay y tin ti nha, hn 200 ngi lai thm ti, co ngi i hn
120 cy s, va long ho i vi ti thit chn thanh. V ti chu kho va
vui ve giup ngi khac cho nn ht sc lo lng va u phin. a 13
nm ri, khng con ai goi ti la "thng m ci tho lo mui xanh na".
ang khen thay cho C.R. Burton! Anh a bit b quyt c nhn tm
va dit lo, vui sng.
Bac s Frank Loope cung vy. ng tan tt 23 nm v chng sng
khp xng. Vy ma ng Withouse toa Seattle Star a vit cho ti:
"Ti a lai phong vn bac s Loope nhin ln. Cha bao gi ti thy
mt ngi v tha hoc sung sng hn ng ta".
ng gia nm lit ging y lam cach nao ma sung sng nh
vy? Ban th oan xem. Co phai bng cach phan nan va ch trch ke
khac khng? Khng... Co phai bng cach than thn trach phn va
mun c moi ngi chu y ti, sn soc cho khng? Khng... ng
sung sng nh vy ch nh bit theo ung chm ngn cua Hoang x
Galles: "Ti phung s". ng kim tn va a ch cua nhng ngi tan
tt khac va vit nhng bc th vui ve an ui ho ho va ng cung
c vui long. Sau cung, ng lp mt hi khp nc goi la "Hi
nhng ngi b giam tai nha".
Nm trn ging, ng vit trung bnh mi nm 1.400 bc th
va kim sach cung may thu thanh tng cho hang ngan ngi tan tt
ho c vui ve.
31
Bac s Loope khac ngi ch nao vy? Chnh ch ng co long

nhit thanh cua mt ngi co muc ch, co s mang. ng c bit
hoan lac chnh bi ng phung s mt ly tng cao ca va y ngha hn
cai i sng ang le rt tm thng cau ng. ng thit khng ging
ng Show, t cho mnh la trung tm cua vu tru va phan nan tai sao
th gii khng tanaj tuy lo hanh phuc cua ng, cho thn ng phai
thanh "mt cai tui da cha bnh tt va u su".
Alffred Adler, nha tr bnh thn kinh tr danh, co noi mt cu
la lung nht t trc ti gi. ng biu nhng ngi mang bnh u
su rng: "Ch trong hai tun la ng ht bnh, nu ng theo ung
phng thuc nay: Rang mi ngay kim cach lam vui mt ngi nao
o".
Li y co ve kho tin qua, cho nn mun giang thm, ti phai
trch hai trang trong cun sach rt hay: "y ngha cua i sng phai ra
sao? "cua bac s Adler. y la hai trang o.
"Bnh u ut ta nh mt thoai oan hn dai dng, chu y c
ngi xung quanh lun lun thng hai sn soc ti mnh. Nhng ky
c hi nho cua mt ngi co bnh o ai loai thng co nhng c ch
ch ky nh vy: "Ti nh co ln ti mun nm trn ging, nhng
anh ti a nm y trn o ri. Ti la khoc cho ti khi anh ti phai
nhng ging cho ti".
"Nhng ngi u ut thng mun t t va vic cn nht cau y
sy la tranh cho ho phng thuc u tin nay: "Nu ng khng mun
lam vic th ng t bt buc phai lam no". Ct y lam nhe bt tnh
cam khn trng cua ho i. Phng thuc y dng nh gian d qua,
nhng no tr c tn cn chng bnh.
Khi mt ngi mc chng bnh u ut, mun g u c nh y,
th con trach moc g ai na?
Con thu oan g na ma mong t t t tra thu? Ti noi vi ho:
"Nu ng mun i coi hat hay mun i chi, c i. Gia ng ng
khng mun i na th thi, ngng lai. Nh vy, ho c thoa long
hiu thng. Ho thy ho ln hn ng Tri, v mun lam g th lam kia
ma! Mt mt khac, ho thng mun ap ch va trach moc moi ngi
nhng nu ai cung ng y vi ho lun lun, th ho con ap che ai c
Dale Carnegie
32
na? Phng phap o co kt qua tt va cha bao gi con bnh cua ti

t t ht", cho nn ti sn sang cu tra li: "ng a khng mun lam
g th c vic ngh". Co mt oi khi ho ap: "Ti ch mun nm sut
ngay". Ti bit nu ho nm ging sut ngay th chng bao lu
ho se kho chu, khng mun nm na. Bi vy ti chng h can. V
nu ngn cam th ho gy ri lin. Ti lun lun ho t tin. o la
qui tc th nht.
"Qui tc th nh la tn cng trc tip cach sng cua ho. Ti bao
ho: "Bnh ng co th ht c nu ng theo ung phng sach trong
hai tun: ng rang mi ngay ngh ach lam vui long mt ngi khac".
Ti khuyn vy la v ho thng ch bn oc vi y ngh: 'Lam sao cho
ngi khac bc mnh c?" Nghe ti khuyn, ho tra li nhng cu
rt ly thu. Co ngi noi: "iu o d lm. Sut i ti ch tm cach
lam vui long moi ngi". Thc ra, ho khng bao gi nh vy ca. Ti
chc ho cung chng bao gi ngh ti s y. Ti lai khuyn: "Khi nao
khng ngu c, th ng ngh cach lam vui long mt ngi khac, ng
se mau ht bnh lm".
Tt nhin ti dn ho phai lam vui long ngi mt cach nhun
nhn, thn ai.
Hm sau gp ho, ti hoi: "Hi hm, ng co ngh ti li ti
khuyn nhu khng?" Ho ap: "Va t mnh ti a ngu ri, thanh
th khng ngh ti c". Ngu c con g hn na?
Co ngi tra li: "Ti khng sao theo li ng c, v ti nhiu
ni lo qua ri". Ti bao ho: "Th ng c lo vic ng i; nhng ng
thi, ng co th thnh thoang lo cho ngi khac c. Nh vy ti
dn dn tp cho ho chu y ti ngi.
Lai co nhiu ngi noi: "Ti lam vui long ho lam chi? Ho co ngh
cach lam vui long ti u?" Ti ap: "V nh vy li cho sc khoe cua
ng. Con ho th ri ho chu y ti ngi.
Rt t khi ti gp c mt bnh nhn chu noi : "Ti a ngh
ti li ng khuyn".
33
Ti bit rng bnh cua ho ch do khng chu hp tac vi i, nn

ti mun ho nhn thy iu y la cn. Khi nao ho bng long hp tac
vi ngi mt cach bnh ng th ho se ht bnh... Bn phn quan
trong nht cua nhng tn bt c ao nao vn la: "Thng ngi
nh th thng thn"... Ngi nao ch ky khng ngh ti ban be, se
gp nhng ni kho khn nht... Chung ta ch cu sao cho mi ngi
thanh mt ban tt, yu va trong hn nhn. c nh vy, khng con
g hn na".
Vy bac s Adler khuyn ta mi ngay lam mt vic thin. Ma
th bao la mt vic thin? Mohanet noi: "Mt vic thin la mt vic
lam n mt nu ci trn mi ngi khac".
Tai sao lam vic thin mi ngay lai co anh hng tt ti tm
hn ta? V khi ngh cach lam vui ngi khac, ta khng ngh ti ta
na; ma chnh cai tt ch ngh ti mnh a lam cho ta u t, s st va
lo lng.
Ba William T.Moon, giam c mt trng hoc Nu c khng
cn phai mt ti hai tun mi kim c hu dit ni u t cua ba.
Ba thng bac s Adler, v thy c kt qua nhanh gp 14 ln. Noi
th ngha la ba dit u t cua ba ch trong mt ngay, ch khng cn
ti 14 ngay, nh ba ngh cach lam cho hai a tre m ci c vui
sng.
Ba k: "Nm nm trc, mt hm vao thang chap, ti thy tm
hn chm m trong bin u t.Ti than thn trach phn cua v ti
a sng nhiu nm y hanh phuc vi nha ti, ri t thnh lnh nha
ti mt. L Giang sinh cang ti gn, ti cang thy bun te. Cha bao
gi ti n l o trong canh c c, cho nn nm y ti thy no ti ma
gh. Cang cn ngay, ti cang au n cho thn phn. Thit ra i ti
cung nh i ht thay chung ta con c nhiu ni ang vui.
Ngay giap l Giang sinh, ti s ra hi ba gi chiu va th thn
trn a l th 5 tm s khuy khoa. By gi trn ng cht nch
nhng ngi qua lai, ve mt rt hn hoan. Cang trng ho, ti lai
cang nh nhng nm sung sng a qua. Ngh ti s phai v giam
mnh trong mt cn phong lanh leo va trng trai, ti khng chu ni.
Ti s hai khng bit nn lam g nc mt chay rong rong. Sau khi i
Dale Carnegie
34
lang thang khoang mt gi nh vy, ti ti cui mt con ng t

buyt. Nh lai hi trc hai v chng thng leo ln mt chic xe th
nht bn. Xe chay qua sng Hudson c mt lat, ti nghe ngi
ban ve noi: "Ti cui ng ri, tha c". Ti xung xe. Ti cung
khng bit tn ni o na, nhng thy canh tnh mch yn n. Trong
khi i chuyn xe v, ti i ngc mt con ng co nhiu nha ca
sang trong. i ngang mt nha th, nghe ting n du dng anh
ban: "m tnh mch", ti ben vo. Trong nha th khng co ai ht, tr
ngi anh n. Ti lng lng ngi xung gh ma khng ai hay. Cy
No-en trong hoang ep e, chiu sang ra lam cho nhng cn thit
choi loi nh nhng ngi sang lp lanh di anh trng. Nghe m
thanh du dang cua ban n va bung lai oi- v t sang cha n g ti thiu thiu ngu, gia luc tinh thn va th cht u mt moi.
35
SAO HT
U UT
?
LAM
Alffred Adler, nha tr bnh thn kinh tr danh, co noi mt cu

la lung nht t trc ti gi. ng biu nhng ngi mang bnh u
su rng: "Ch trong hai tun la ng ht bnh, nu ng theo ung
phng thuc nay: Rang mi ngay kim cach lam vui mt ngi nao
o".
Li y co ve kho tin qua, cho nn mun giang thm, ti phai
trch hai trang trong cun sach rt hay: "y ngha cua i sng phai ra
sao? "cua bac s Adler. y la hai trang o.
"Bnh u ut ta nh mt thoai oan hn dai dng, chu y c
ngi xung quanh lun lun thng hai sn soc ti mnh. Nhng ky
c hi nho cua mt ngi co bnh o ai loai thng co nhng c ch
ch ky nh vy: "Ti nh co ln ti mun nm trn ging, nhng
anh ti a nm y trn o ri. Ti la khoc cho ti khi anh ti phai
nhng ging cho ti".
"Nhng ngi u ut thng mun t t va vic cn nht cau y
sy la tranh cho ho phng thuc u tin nay: "Nu ng khng mun
lam vic th ng t bt buc phai lam no". Ct y lam nhe bt tnh
cam khn trng cua ho i. Phng thuc y dng nh gian d qua,
nhng no tr c tn cn chng bnh. Khi mt ngi mc chng
bnh u ut, mun g u c nh y, th con trach moc g ai na?
Con thu oan g na ma mong t t t tra thu? Ti noi vi ho: "Nu
Dale Carnegie
36
ng mun i coi hat hay mun i chi, c i. Gia ng ng khng

mun i na th thi, ngng lai.
Nh vy, ho c thoa long hiu thng. Ho thy ho ln hn ng
Tri, v mun lam g th lam kia ma! Mt mt khac, ho thng mun
ap ch va trach moc moi ngi nhng nu ai cung ng y vi ho lun
lun, th ho con ap che ai c na? Phng phap o co kt qua tt
va cha bao gi con bnh cua ti t t ht", cho nn ti sn sang cu
tra li: "ng a khng mun lam g th c vic ngh". Co mt oi khi
ho ap: "Ti ch mun nm sut ngay". Ti bit nu ho nm
ging sut ngay th chng bao lu ho se kho chu, khng mun nm
na. Bi vy ti chng h can. V nu ngn cam th ho gy ri lin
Ti lun lun ho t tin. o la qui tc th nht.
"Qui tc th nh la tn cng trc tip cach sng cua ho. Ti bao
ho: "Bnh ng co th ht c nu ng theo ung phng sach trong
hai tun: ng rang mi ngay ngh cach lam vui long mt ngi khac".
Ti khuyn vy la v ho thng ch bn oc vi y ngh: 'Lam sao cho
ngi khac bc mnh c?" Nghe ti khuyn, ho tra li nhng cu
rt ly thu. Co ngi noi: "iu o d lm. Sut i ti ch tm cach
lam vui long moi ngi". Thc ra, ho khng bao gi nh vy ca. Ti
chc ho cung chng bao gi ngh ti s y. Ti lai khuyn: "Khi nao
khng ngu c, th ng ngh cach lam vui long mt ngi khac, ng
se mau ht bnh lm".
Tt nhin ti dn ho phai lam vui long ngi mt cach nhun
nhn, thn ai.
Hm sau gp ho, ti hoi: "Hi hm, ng co ngh ti li ti
khuyn nhu khng?" Ho ap: "Va t mnh ti a ngu ri, thanh
th khng ngh ti c". Ngu c con g hn na?
Co ngi tra li: "Ti khng sao theo li ng c, v ti nhiu
ni lo qua ri". Ti bao ho: "Th ng c lo vic ng i; nhng ng
thi, ng co th thnh thoang lo cho ngi khac c. Nh vy ti
dn dn tp cho ho chu y ti ngi.
37
Lai co nhiu ngi noi: "Ti lam vui long ho lam chi? Ho co ngh
cach lam vui long ti u?" Ti ap: "V nh vy li cho sc khoe cua
ng. Con ho th ri ho chu y ti ngi.
Rt t khi ti gp c mt bnh nhn chu noi : "Ti a ngh
ti li ng khuyn".
Ti bit rng bnh cua ho ch do khng chu hp tac vi i, nn
ti mun ho nhn thy iu y la cn. Khi nao ho bng long hp tac
vi ngi mt cach bnh ng th ho se ht bnh... Bn phn quan
trong nht cua nhng tn bt c ao nao vn la: "Thng ngi
nh th thng thn"... Ngi nao ch ky khng ngh ti ban be, se
gp nhng ni kho khn nht... Chung ta ch cu sao cho mi ngi
thanh mt ban tt, yu va trong hn nhn. c nh vy, khng con
g hn na".
Vy bac s Adler khuyn ta mi ngay lam mt vic thin. Ma
th bao la mt vic thin? Mohanet noi: "Mt vic thin la mt vic
lam n mt nu ci trn mi ngi khac".
Tai sao lam vic thin mi ngay lai co anh hng tt ti tm
hn ta? V khi ngh cach lam vui ngi khac, ta khng ngh ti ta
na; ma chnh cai tt ch ngh ti mnh a lam cho ta u t, s st va
lo lng.
Ba William T.Moon, giam c mt trng hoc Nu c khng
cn phai mt ti hai tun mi kim c hu dit ni u t cua ba.
Ba thng bac s Adler, v thy c kt qua nhanh gp 14 ln. Noi
th ngha la ba dit u t cua ba ch trong mt ngay, ch khng cn
ti 14 ngay, nh ba ngh cach lam cho hai a tre m ci c vui
sng.
Ba k: "Nm nm trc, mt hm vao thang chap, ti thy tm
hn chm m trong bin u t.Ti than thn trach phn cua v ti
a sng nhiu nm y hanh phuc vi nha ti, ri t thnh lnh nha
ti mt. L Giang sinh cang ti gn, ti cang thy bun te. Cha bao
gi ti n l o trong canh c c, cho nn nm y ti thy no ti ma
gh. Cang cn ngay, ti cang au n cho thn phn. Thit ra i ti
cung nh i ht thay chung ta con c nhiu ni ang vui.
Dale Carnegie
38
Ngay giap l Giang sinh, ti s ra hi ba gi chiu va th thn

trn a l th 5 tm s khuy khoa. By gi trn ng cht nch
nhng ngi qua lai, ve mt rt hn hoan. Cang trng ho, ti lai
cang nh nhng nm sung sng a qua. Ngh ti s phai v giam
mnh trong mt cn phong lanh leo va trng trai, ti khng chu ni.
Ti s hai khng bit nn lam g nc mt chay rong rong. Sau khi i
lang thang khoang mt gi nh vy, ti ti cui mt con ng t
buyt, Nh lai hi trc hai v chng thng leo ln mt chic xe th
nht bn. Xe chay qua sng Hudson c mt lat, ti nghe ngi
ban ve noi: "Ti cui ng ri, tha c". Ti xung xe. Ti cung
khng bit tn ni o na, nhng thy canh tnh mch yn n. Trong
khi i chuyn xe v, ti i ngc mt con ng co nhiu nha ca
sang trong. i ngang mt nha th, nghe ting n du dng anh
ban: "m tnh mch", ti ben vo. Trong nha th khng co ai ht, tr
ngi anh n. Ti lng lng ngi xung gh ma khng ai hay. Cy
No-en trong hoang ep e, chiu sang ra lam cho nhng cn thit
choi loi nh nhng ngi sang lp lanh di anh trng. Nghe m
thanh du dang cua ban n va bung lai oi- v t sang cha n g ti thiu thiu ngu, gia luc tinh thn va th cht u mt moi.
"Tnh dy, ti khng con nh ti ang u na. Ti thy trc
mt co hai a nh qun ao ti tan, chc lai ngm cy N-en. a
gai ch ti noi: "Khng bit co phai ng gia No-en mang c nay lai
khng?" Thy ti ngng u m mt, ca hai a u s. Ti vi bao
cho chung yn tm. oan hoi n cha me. Chung ap: "Chung em
khng co ba ma".
Vy ? Vy th, tri i! hai a nho con kh hn ti nhiu. Thy
chung th ri ngh n ti ngh ti ti th nay ma con than thn
trach phn, ti thy thua chung. Ti chung coi cy No-en xong,
dt chung lai mt tim nc giai khat, va mua cho chung t keo,
chi. Ni c n cua long ti t nhin bin mt. a my thang
nay, nh hai a con m ci y, ti qun hn canh ng ti i va c
vui ve qua. Trong khi hoi chuyn chung, toi nhn thy rng mun
c hanh phuc, ta phai gy hanh phuc chung quanh ta. Ta phn
phat hanh phuc tc la nhn c hanh phuc vy. Do s giup
39
ngi va do tnh thng, ti a thng t va thoi than thn trach

phn. Ti thy i ti thay i hn chng nhng luc y ma cho ti
my nm sau na".
Vy ? Vy th, tri i! hai a nh con kh hn ti nhiu.
Thy chung th ri ngh ti ti th nay ma con than thn trach phn,
ti thy thua chung. Ti chung coi cy No-en xong, dt chung lai
mt tim nc giai khat, va muia cho chung t keo, chi. Ni c
n cua long ti t nhin bin mt. a my thang nay, nh hai a
m ci y, ti qun hn canh ng ti i va c vui ve qua. Trong khi
hoi chuyn chung, ti nhn thy rng, so vi chung, i ti vui nhiu
hn la ti a lam vui chung. Nh chung, ti thy rng mun c
hanh phuc, ta pha gy hanh phui chung quanh ta. Ta phn phat
hanh phuc tc la ta nhn c hanh phuc, ta phai gy ra hanh phuc
chung quanh ta. Ta phn phat hanh phuc tc la nhn c hanh
phuc vy. Do s giup ngi va do tnh thng, ti a thng u t
va thoi than thn trach phn. Ti thy i ti thay i hn, chng
nhng luc y ma cho ti my nm sau na".
Ti bit nhiu ngi nh qun mnh ma tm thy sc khoe va
hoan h. Nu k chuyn ho, co th vit thanh mt cun sach c.
Nh trng hp cua ba Margaret Taylor Yetes chng han,mt ngi
an ba ni danh nht trong gii Hai Qun Hoa Ky.
Ba la mt tiu thuyt gia, nhng khng co truyn trinh tham
nao ba vit hay bng na cu chuyn thit xay ra, ngay qun i
Nht Bam tn cng han i My Trn Chu Cang. Luc y ba a b
bnh au tim hn mt nm ri. Mi ngay ba phai nm lit ging
n 22 gi, ky d ch c nhiu lm la t phong ra vn, tm
nng. ma i nh vay phai vn tay ngi gai.
Hi o ba tng se tan tt ti man i. "ma thit ra - li ba noiqun Nht khng tn cng Trn CHu Cang va lam cho ti xuc ng
manh ti ni khoi bnh, th co le i ti tuy sng cung nh cht. Khi
qun Nht tn cng, ca chu thanh hn loan. Mt trai bom rt gn
nha ti lam ti bn ra khoi ging. Xe cam nhng binh i chay lai
ca trai lnh Hickam Field, Scofield va phi trng Kaneohe Bay,
ch v con cua b bih va thuy binh v trong cac trng hoc. ng
thi, hi Hng thp t ku in thoai hoi tng nha xem co phong d
Dale Carnegie
40
va thun cho nhng ngi gia c b tan pha o ti u. Hi bit ti

co may in thoai u ging, nh ti thng tin giup hi. Ti ghi
ch ni ma v con binh lnh co th lai tam va ap nhng cu hoi v
gia quyn cua ho.
Ngay by gi toio a c bit chng ti la Hai Quan trung ta
Robet Raleigh Yate v s. Ti ran lam cho nhng ngi v cha co
tin tc v chng ho c vng da va ti an uoir mt s ng an ba
goa - chao i, co n hai ngan mt trm mi bay s quan, ha s quan
va qun lnh trong Luc qun, Hai qun t trn va 960 ngi mt
tch.
"Mi u, ti phai nm tra li in thoai. Ri ti ngi dy luc
nao khng hay. Sau cung bn vic va hng hai qua, ti qun ht
bnh tt, ra khoi ging n ngoiof ban. V mai giup nhng ngi
khac kh s hn mnh nhiu, nn ti qun hn ti i. Th ri t tam
gi ngu ra, ngay cung nh m, khng bao gi ti nm ging na.
By gi ti nhn thy rng nu qun Nht khng tn cng Trn
Chu Cang th ti a thanh mt ngi ban tan tt sut i. Nm
ging d chu qua, lun lun co ngi hu ha, nn by ly ti a t
lam cho tiu tan cai y mun khoi au ma khng hay.
"Trn Trn Chu Cang la mt bi kch ban thng nht trong
lch s My, nh ring i vi ti, no la mt may mn. Cuc khung
hoang y a a cho mt sc manh ma khng bao gi ti ng co c.
Ti khng ngh ti ti na ma chuyn chu vao ngi khac. Ti co mt
muc ch ln lao, quan trong, ct yu. Ti khng co th gi ngh ti
ti, lo lng cho ti na".
Mt phn ba nhng ngi bnh thn kinh co th t tr c
nu ho lam theo Margaret, ngha la ngh ti s giup khac. o
khng phai la u cua ti ma la cua Carl Jung. Ma Carl Jung bit ro
iu y hn ai ht. ng noi: "Mt phn ba con bnh cua toio au
khng phai v bnh, ma v i sng cua ho v ngha va trng rng.
Noi mt cach khac, ho mun i du lch trn ng i, nhng tr tau,
nn i ho hoa ra nho mon, v ch, khin ho chay i kim mt nha
chuyn tr bnh thn kinh. V l tau ho ng trn bn ma trach ht
41
thay moi ngi - t ho ra- va mun cho ca th gii sn soc ho, lam
thoa hng y mun ch ky cua ho".
Chc ban t nhu: Nhng chuyn o co chi la lung u? Nu gp
hai a tre m ci m Giang sih, th ta cung thng chung c;
nu Trn Chu Cang, ta cung vui ve lam nh Margaret Taylor
Yates ri. Nhng canh ng cua ta khac: ta sng moot i tm thng
qua. Ta khng gp canh g bi at ca. Vy th lam sao giup ta ngi
c? Va tai sao lai giup ho ch? Co li g cho ta u?".
Cu hoi o co ly. ti xin ap. Du i ban cung gp mt vai
ngi la. Ban i vi ho ra sao? Ban lanh d am ngo ho, hay cam
thng t hoi ho co un khuc cho ma chan chng n vy? Nh
ngi phu tram chng han, mi nm i hang trm cy s, mang th
lai tn nha ban, co bao gi ban thy thng ngi o hoc tha thit
mun bit tnh cam ho ra sao khng? Co bao gi hoi ho "i nhiu nh
vy co mt, co chan khng?"Con ngi ban hang tim tap hoa,
ngi bao cao, ngi anh giy cho ban goc ng na? Ho u la
ngi nh ta, trong u cung y nhng lo lng, m mng va hoai
bao ring. Ho cung mong gp c ngi tri ky k l tm s,
nhng co bao gi ban ho k l tm s ho khng? o. Ti mun ban
giup ngi theo cach y. Ban khng cn phai la mt danh ca hoc
mt nha cai cach xa hi ma cung co th giup i trong khi vc ring
cua ban c. Ngay sang mai, ban hay giup nhng ngi ma ban gp
i.
Giup nh vy ban c li g? Ban se hn hoan hn nhiu, se
c man y va hai long v ban rt nhiu! Aristote goi thai y la
mt "th ch ky sang sut". Zoroastre noi "Lan vic thin khng phai
la mt bn phn ma la mt ngun vui, v no tng sc khoe va hanh
phuc cua ta". Va Benjamin franklin tom tt y y trong li noi gian d
nay: "Anh thng ngi tc la anh rt thng anh vy".
ng Henrry C.Linhk, giam c S Tm Ly Nuc vit:"Theo toi,
trong thi ai, khng co phat minh v tm ly nao quan trong bng s
chng minh khoa hoc rng bit hy sinh va co ky lut la hai c tnh
cn thit cho s thanh cng va hanh phuc cua chung ta".
Khi chm chu ti c vong cua ngi, khng nhng ta qun lo
lng, u t cua ta, ma nh o, ta con co rt nhiu ban va rt vui ve
Dale Carnegie
42
na. Tai sao vy? Th y: Mt ln ti hoi giao s William Lyon

Phelps ai Hoc ng Yale v iu y. ng ap: "Khng bao gi ti
vao mt tim cao lu, mt tim ht toc hoc mt nha hang ma khng
noi mt cu lam vui nhng ngi ti gp. Ti ran to rng ti coi ho la
ngi ch khng phai chic banh xe trong mt may. Ti thng khen
c han hang co cp mt hoc m toc ep. Hoc ti hoi ngi th ht
toc ng sut ngay co thy mt khng. Co khi ti hoi tai sao ho lai
la ngh o, hoc ngh t hi nao va a ht c bao lu cai u ri.
Ti ch cho ho cai tnh. ti thy rng hoi thm ho vy th ho ti ci
vui ve. Ti thng bt tay ngi phu xach hanh ly cho ti anh
hng hai va ti ci sut ngay.
Co mt bui he nong nc v cung, ti n ba tra trong mt toa
xe la cua Cng ty New Haven Railway. toa cht cng khach va
nong nh lo, ma ngi hy ban lai chm chap. n luc ngi nay
mang thc n lai ti noi: "Tri nh hm nay ma phai nu n trong
bp nong, chc kh lm nh?" Anh ta lin chua chat chi th. Mi
u ti c tng anh a quau. Nhng anh ta noi: "Tri cao t
dy!! Ht thy khach n u phan nan v mon n d, s hu ban
chm chap, tri nong, gia cao. Ti da nghe ho ch trch 19 nm ri.
ng la ngi u tin v c nht to long thng hai cai ke trong
bp nong nh thiu. Cu tri cho co nhiu khach n nh ng".
Ngi hu ban ngac nhin thy ngi da en nh anh cung
c coi nh ngi ch khong nh nhng banh xe cua cng ty xe la.
Giao s Phelps tip: "Ai cung cn c chu y ti mnh mt chut va to
tnh ng loai vi mnh. nu gp mt ngi dt mt con cho p
ngoai ng, lun lun khen con cho ep. Va khi ti quay lai th
thng thy ngi kia vut ve, ngm ngha no. Nghe li ti khen,
ngi y nh lai ve ep cua con vt.
"Mt ln, nc Anh, nhn gp mt ngi la ti thanh tht
khen con cho cua anh ln va thng minh. Ri anh ta day d no ra
sao. Sau luc t bit, ti ngo lai th thy con cho ng thng, hai chn
trc vn ln vai ch, chu vut ve. Ti chu y n anh ta va con cho
c nng niu ma ti cung c vui long na.
43
Ban co th tng tng mt ngi i bt tay nhng anh phu

vac, to long thng hai nhng ngi lam trong bp nong nh thiu
va khen cho cua ngi, ban co th tng tng c ngi nh vy
ma chan chng hoc u t va b bnh thn kinh c khng? Tt
nhin la khng. Mt tuc ng Trung Hoa noi: "Ngi nao cm bng
hng ma biu ban, lun lun tau ngi o phang pht hng
thm...".
iu y, Billy Phelps Yale a bit ro va ng a sng ung
theo o. Ta khoi phai ch cho ng na.
Nu ban la an ng, ban khng cn phai oc oan di nay;
khng co li g cho ban lm, v o la chuyn mt c con gai khoo s
ma c nhiu ngi hoi lam v. C y by gi la mt ba gia a co
chau ni ri. My nm trc co ln t ti lai ngh mt m tai nha
hai v chng ba. Ti din thuyt tnh ba va sang hm say, ba anh
xe a tin ti ti mot ga xe la cach o 80 cy s, v Nu c.
Chung ti ban v cach c nhn tm.
Ba noi: "ng Carnegie, ti thut cho ng nghe mt chuyn ma
t trc ti nay ti cha noi, ca vi nha ti na. gia nh ti la mt
vong tc Philadelphie. Bi kch hi tui th va tui xanh cua ti la
canh ngheo. Ti khng c sang trong nh ch em cung dong th
phit nh ti,. Qun ao ti th bng vai th, va cht, va khng hp
vi hnh voc, c nhin lai khng ung thi trang na. Ti ly lam
nhuc nha , xu h ti ni nhiu m nm thn thc. V sau tht
vong qua, nn trong nhng ba tic, ti lun lun c tnh xin ngi
bn k cho nghe nhng kinh nghim, l tng va d nh v tng lai
cau ho. Khng phai ti thch nghe ho u. Ti ct hoi nh vy ho
khoi ngo vao b ao ti cua ti ma. Nhng mt iu la lung xay ra:
nghe li ap cua nhng chang trai tre, ti hiu nhiu va v chu y ti
cu chuyn, co khi ti qun hn b canh cua ti i. Nhng ti cu
chuyn, co khi ti qun hn b canh cua ti i. Nhng iu o cha
bng iu nay: v chm chu nghe va khuyn khch ho noi v ho, nn
a v tnh lam cho ho vui long. Th ri dn dn ti c ngi ta y
ti ti nht trong bon ch em cung gii. Sau o, co ba chang trong bon
hoi ci ti".
(Quy c nghe cha, o la cach kim chng o).
Dale Carnegie
44
Vai ban oc chng nay chc bu mi noi: "Khng co g v ly

bng ca oan khuyn nn chu y ti ngi khac y, Hoan toan la
thuyt phap. Ta chng dai g ma nghe. ta mun thu cho y tui, v
c cai g th v, v ngay by gi. Con nhng ke khac? mc xac ho!".
Nu o la y kin cua ban th ban co quyn gi no. Nhng nu ban co
ly thuyt th ht thy nhng trit gia va giao duc gia t hi nhn loai
co s ti gi hn lm ln ca ri. Tuy nhin, ban co th khinh li hun
h cua cac bc giao chu.
Vy ti xin k li khuyn cua hai ngi theo thuyt giao
thn. Ngi th nht la ng A.E Housman, giao s ai hoc ng
Cambridge, mt trong nhng nha s pham ni danh nht thi ng.
CHnh giao s Housman la mot ngi theo thuyt v thn, mt ngi
chan i a co ln mun t t ma cung phai nhn rng ke nao ch
ngh ti mnh thi th i chng nhng khng sung sng, khng
thanh cng c ma ke o se kh s. con ke nao qun mnh giup
ngi khac se tm thy hanh phuc.
Nu li A-E. Housman khng lam cho ban cam ng th ti xin
k li cua mt ngi My ni danh nht th ky nay, trong s nhng
ngi theo thuyt v thn: Theodore Dreiser. ng ch nhao tt ca cac
tn giao, cho rng Thanh kinh cha toan nhng chuyn hoang ng
va i ngi la mt "chuyn do mot thng khung k, y nhng li
rng tuch, v ngha va nhng hanh ng hung hng cua nhng ke
hoa dai". Vy ma Dreiser bnh vc mt nguyn tc cn ban la giup
ke khac. ng noi: "Nu ta mun kim mt chut vui trn coi trn,
ta phai thc hanh nhng ngha c tt ep, khng nhng li cho
mnh tuy ma cn nht li cho ke khac na, v cai vui cua mnh tuy
thuc vui cua ke khac, cung nh vui cua ke khac tuy thuc vui cua
mnh".
Nu chung ta mun "lam nhng ngha c tt ep cho ke khac"nh Dreiser a khuyn - th chung ta hay lam mau i. Khng co th
gi ph. Cho nen co th lam c vic thin nao, co dp to c
long v tha th phai lam ngay. ng tr han, ng xao nhang, v
chung ta se khng bao gi tr lai con ng chung ta a trai qua".
45
NHNG LI CH TRCH RA NGOA I TAI

HA Y GAC
Mt ba kia, ti co dp phong vn tng Smealay Butler, "ng

gia quau", mt nhn vt hunh hoang nhng c bit nht cua thuy
qun luc chin Hoa Ky.
g thut vi ti rng hi thiu nin, ng ht sc c ao c
yu chung va lng danh. Hi o, ai hi ch trch ng la ng pht y,
ni nong ngay. Nhng ng thm rng: "Ba mi nm sng trong Hai
Qun a lam cho ti thanh mt day may dan". Ngi ta noi xu, lng
ma ti u cach; ngi ta goi ti la cho dai, la rn h, la khn.
Nhng nha chuyn mn nguyn rua, a ti ra bu ru trc
cng chung. Ngi ta dung nhng li tuc tu nht trong ting Anh
thoa ma ti. Vy ma ti chng h ni nong. n nay co ng ngay
sau lng ma noi canh noi khoe, ti cung khng quay lai xem la ai
noi".
Co le ng gia o chng coi nhng ph bang ng vao u. Nhng
iu chc chn la phn ng chung ta khng chu ai ng n l
lng chn cua mnh, Nh cach y kha lu, mt ln toio a ni nong
v mt ky gia t Nu c Nht bao a chm bim ti sau khi n
nghe ti giang bai trong mt lp hoc tro ln tui. Ti cho nhng li
ky gia o la ph bang ring ti. Ti goi in thoai ngay cho vin chu
but t bao nay, bt phai ng mt bai cai chnh, trong o phai ghi
nhng kt qua ti a thu hoach c do phng phap giao hun cua
ti - va le c nhin, ti cho vic nhao bang nay la mt trong ti.
Dale Carnegie
46
By gi, ngh lai, ti khng bit co nn hanh din v x s nay

khng, 50 phn trm s c gia t bao nay, chc cung chng y oc
bai o. Con nhng ngi n th phn ng cung coi la cu chuyn
phim hay khi hai, chng co g la thm c. Ma nhng ngi oc
qua bai o, mt tun sau chc chng con nh n na.
By gi ti bit rng i chng ai y n mnh ca va co nghe
noi g v mnh, ho cung thy k. Ho sm ti ch ngh n ho. Noi
chng ring mt ai, mt ngi nhc u trong nm phut thy mnh
au n gp trm ngan ln khi c tin ban hay la ti cht.
Cho rng co vu oan, nhao bang, la di hay chi khm ban, va cho
rng ngi o la ban thn i na, ban cung ng nn than thn
trach phn.
Cach y kha lu, ti a kham ra mt iu quan trong: "Khi a
khng th ngn cm ngi ch trch ti mt cach bt cng, th ti co
th lam mt vic ch li hn, chng nn nhng li ch trch v ly
o lam mnh bc doc". tranh moi s hiu lm, ti xin giai thch:
Ti khng khuyn ban hoan toan bo ngoai tai moi li ch trch. Ti
ch khuyn ban khinh thng nhng li ch trch v cn c. Ti co
ln hoi ba Roosevelt v thai cua ba khi b ch trch mt cach v ly,
v bit u ba chng co ln b nh vy. Ai cung bit ba co nhiu ban
thanh thc, nhng cung co nhiu ke thu hn bt c ngi an ba nao
a toa Bach c.
Ba thut lai rang, thi nin thiu, ba ht sc nhut nhat, lun
lun lo lng, s nhng li ra ting vao. n ni mt ngay ka, ba
anh liu hoi mt ba c, la ch ng Theodore Roosevelt rng:
"C i! Ti mun lam vic nay qua nhng ch s b ch trch thi".
Ba c nhn thng vao c con gai ben len mt luc kha lu, ri tra li:
"Khi con bit ro vic con lam la hp le, con ng y n li ban tan
cua thin ha".
"Li khuyn nay, - li ba Eleanor Roosevelt- a tr thanh cn
ban cho moi hanh dng cua ti khi ti n Toa Bach c va tr nn
nht Phu nhn nc Hoa ky. Theo y ti, khng mt ai gi quyn
cao chc trong ma khng b thin ha ch trch, tr khi ngi o ngi
47
yn nh bu nhn. Li day cua ti tht ch ly, v lam th nao i na ri

cung b ch trch. Ngi th se ch trch ti v a lam vic nay vic no,
ngi khac se xu xe ti, chnh v ti khng lam vic o".
Mt hm, trong mt cuc am lun, ti hoi ng Mathieu Brush,
Chu tch Cng ty Quc t tai Wall Street rng ng co d b anh
hng bi nhng li ch trch ma mt ngi mt a v nh ng
nht nh se phai chu khng. ng tra li, luc u, ai hi ch trch la
ng phai ngh ngi ngay. Hi o, ng c lam sao to ra hoan toan
i vi mi nhn vin lam vic di quyn ng. H ai ln ting phan
i mt vic g la ng lin lo lam cho ngi o va long. Nhng khi
ng c gng lam cho ngi nay va long th lai lam ngi khac mt
long, sau ng mi kham pha ra rng: "Cang tm cach tranh ch trch,
lai cang lam cho nhiu ngi ghet". Mt ngay kia ng t nhu: "Anh
gia khu kh kia i, kho anh a bc ln mt a v hn ngi, anh
phai chu nhng li ch trch, tranh th nao c. Tt hn la anh nn
tp cho no quen i". T o ng t vach ra mt con ng va nht
nh theo ung no. ng n lc lam vic, lam nhng vic g ma ng
cho la ang lam, sau o, mu ni che tai, ng than nhin i theo con
ng a vach, ai trach moc mc ai!".
Ti bit mt ng, con gioi hn ng Brush na: ng khng cn
phai dung mu ni che tai. Ngi ta cang ch trch, ng lai cang cng
nhin to ra khng cn. ng la Deems Taylor, nha bnh lun chnh tr
hng tun tai ai ba m. Mt ngay kia, mt thiu phu gi ng bc
th trong o tng ng nhng danh t 'di tra, phan bi, khn nan".
Tun sau, ng Taylor mang oc bc th o trc may truyn thanh
va noi thm rng: "Ti co cam tng thiu phu nay khng a chng
trnh phat thanh cua ti th phai".
Hai ba ngay sau, ng lai nhn c bc th na cua thiu phu
va ba ta qua quyt rng, mc du kheo che y th nao i na, ng
cung vn la mt ke "di tra, phan bi va khn nan". Ta kho ma
khng than phuc mt ngi a "chu ng" c nhng li ch trch
y mt cach bnh than, y tin tng mnh, vi mt y v khi hai
nh vy.
ng Chartes Schwab co tuyn b trong mt bui din thuyt
trc cac sinh vin ai hoc ng Princetowm rng ngi a day ng
Dale Carnegie
48
mt bai hoc hu ch nht la mt ng th gia ngi c, lam trong

nha may Thesd Schwab. "Cu chuyn xay ra trong ai chin th
nht. ng lao ngi c a dai ma tranh lun vi cac ban v chnh
tr. Ting qua ting lai ri sinh ra cai nhau va sau cung nhng ngi
th Hoa Ky em vt bi vao b va khi vao ban giy ti, ng ta con
t nh chut, lem luc nhng bun. Ti hoi ng a noi g khi b x t
nh vy, ng ap: "Ti ch ci thi".
ng Schab t o ly cu y lam chm ngn hanh ng. Ai noi
g ng cung theo gng ng lao ngi c kia ma "ch ci thi". o
qua la mt chm ngn quy bau khi ta cn phai ng u vi nhng
li ch trch v cn c. Le c nhin, ban co th i ap lai, nu ban ch
yn lng va to ve khinh b, ke ch trch con bit noi g na?
Tng thng Lincoln chc khng th am nhn ni nhng trong na.
Ti lam nhng vic ma ti co th lam c, khng tic cng tic lc
va ti se lam cho ky c,. Nu kt qua chng to vic ti lam phai th
moi li ch trch i vi ti se l bch. Con nu ti a lm, th thin
thn se chng giam cho thin y cua ti va lch s se ln an ti".
49
G SAI L M
C UA
TI
NHN
ngn tu xp giy t ring, ti con gi mt tp ky c anh du

la "S,L". (vit tt nhng ting: Sai lm cua ti). Trong tp y ti ghi
ht nhn vic dai kh ma ti a pham. Co khi ti oc cho c th ky
anh may, nhng thng ti ch thn chep ly, v nhiu chuyn dai
dt qua, oc ln thy mc c.
Ti con nh vai li t ch trch ma ti a xp trong tp y
khoang 15 nm trc. nu ti a thanh tht vi mnh th cai tu cua
ti nay chc a y nhoc nhng tp: 'S.L" v dung nhng li sau nay
cua Thanh Paul cach y gn 20 th ky t trach ti th khng sai
chut nao ht:
"Ti a hanh ng nh thng ngu va li lm cua ti nhiu v
k".
Ly tp "S.L" ra oc lai nhng li t ch trch, ti giai quyt
c vn gay go nht trong i ti: vn tu thn.
Hi nho, ti thng trach ngi lam ti kh cc; nhng nay a
gia - ma co le cung a khn - ti nhn thy rng nu truy cu ti
cung, hauaf ht nhng ni kh ua ti u do ti ma ra ca. Phn ng
ngi ln tuoior u nhn thy vy: Na Pha Lun khi b ay cu lao
St. Helene noi: "Ta sa c nh vy, chnh li tai ta ch khng tai ai
ht. ta a la ke thu ln nht cua ta, la nguyn nhn cai mat vn cua
ta".
Dale Carnegie
50
Ti xin k ban nghe chuyn mt ngi ma ti nhn co thin tai

v phng din tu thn: ng H.P. Howell. ngay 31.7.1944, khi hay
tin ng cht thnh lnh tai S Thn Khach san Nu c, tt ca nhng
nha doanh thng trn ng Wall Street u nh b set anh, v
ng la mt nha tai chnh quan trong nht My. ng lam Hi trng
Quc gia Thng Mai Ngn hang va T hp San xut Cng ty, lai
lam giam c nhiu nghip hi ln na. Thiu thi ng c hoc t,
bt u lam trong mt tim nho nha qu ri sau giam c cng ty
U.S. Steel.
T o ng tin dn ln ai vinh quang va uy quyn.
Khi nghe ti bo v nguyn nhn thanh cng, ng ap: "a t
lu, ti chep trpng mt cun s ht thay nhng cuc hi hop v kinh
doanh ma ti a d. Ngi nha ti thu xp cho ti c ranh ti th
bay, v bit ti bo ra mt phn bui ti t xet mnh, soat lai va t
ph bnh hanh vi trong tun l. Sau ba cm ti, ti ong ca ngi
mt mnh, m cun s ri nh lai ht nhng cui hi am ban cai va
hp hop t sang th hai. Ti t nhu: "Tun nay ta lm l trong bao
nhiu vic? Ta co lam c iu phai nao khng va lam sao tn ti
na?". Kinh nghim o a cho ti nhn bai sao tn ti na?" Kinh
nghim o a cho ti nhng bai hoc. Luc ngi lai nhng hanh vi
trong tun, ti thng thy kh s lm, Co khi toi ngac nhin v
nhng li lm nng cua ti. Nhng v sau moiox ngay mt bt.
Phng phap t xet mnh, tip tuc nm nay qua nm khac, a giup
ch cho ti nhiu hn ht thay moi vic.
Co le ng H.P.Howell a bt chc Benjamin Franklin. Tuy
Franklin khng i ti ti ths bay mi xet mnh. Mi m, ng
nghim khc soat lai nhng hanh vi cua ng. Ri ng nhn thy ng
co ti tn 13 tt nng, trong o co ba tt nay: bo pho thi gi, qua
thc mc v nhng chi tit, hay cai ly va ch trch ke khac. ng hiu
rng nu khong bo c ba tt y, khng th thanh cng ln. Cho
nn ng rang mi tun thng mt tt va mi ngay ghi lai hanh vi
xem lui hay tin. Ri tun sau, ng lai nm c mt tt xy khac, xn
tay ao, sn sang nhay b vao vt nhau vi no. ng chin u vi
51
nhng tt cua ng theo cach o trn hai nm tri, khng bo mt tun

nao ht.
Vy ng co tr nn mt ngi uy th nht va c thng yu
nht Chu My t trc ti nay, thit cung chng la g!
Elbert Hubbard noi: "Trong mi ngay, mi ngi t nht cung
in nm phut. ng in qua cai y tc la khn vy"
Ke ngu ni oa lin d b ch trch mt chut, nhng ngi khn
sn sang nghe nhng li ch trch, trach c, hoc thm. Walt
Whitman noi: "Co phai ch hoc khn c nhng ngi ngng m,
knh mn ta va nem nep trc mt ta khng? Hay la ta a hoc c
nhiu iu nh nhng ngi ghet bo, chng bang ta, tranh nhau vi
ta?
ang le i ke thu ch trch tnh tnh hoc cng vic cua ta, ta
i trc y i. Ta t ch trch va nghim khc vi ta i.
Hay kim nhng nhc im ma sa cha, ng cho ke thu
trach ta c. Charles Darwin lam nh vy. ng bo ra 15 nm t
ch trch: Sau khi vit xong cun sach bt hu: "Nguyn thuy cua
mun loai", ng nhn thy rng nu xut ban, quan nim cach mang
v tao vt trong sach chc chn se lam nao ng cac gii tr thc va
tn giao. Bi vy ng t ch trch, trong 15 nm kim soat lai nhng
khao cu, bnh phm nhng ly lun va kt lun cua ng. Nu co
ngi chi ban la "mt thng in", ban se lam g? Gin d ch?
y, ng Lincoln lam nh vy:
ng Edward M. Stanton, B trng B chin tranh, mt hm
bt bnh, bao ng Lincoln la "mt thng in". Nguyn mun lam vui
long mt chnh khach v ky, ng Lincoln a ky ngh nh di va ai
hi ti mt v tr khac. ng Stanton a khng chu thi hanh lnh y
ma con la rng Lincoln phai la thng in mi ky cai ngh nh
khung nh vy c. Ri th sao? Khi ng Lincoln nghe ngi ta
mach, ng bnh tnh ap: "Nu ng Stanton bao ti la mt thng in
th co le ti in tht. V ng y gn nh lun lun co ly. Ti phai gp
ng y xem sao".
Dale Carnegie
52
Va ng Lincoln lai tm mt ng Stanton. ng nay giang cho ng

Lincoln hiu s lm l cua ng. ng Lincoln lin lp tc hi lnh.
Nh vy, ng Lincoln lun lun hoan nghnh nhng li ch trch khi
ng bit rng no thanh tht, chnh xac va ngi ch trch tht long
mun giup ng.
Chung ta, ban va ti, cung nn hoan nghnh loai ch trch
aaysm, v chung ta khng hy vong g trong bn ln hanh ng ma
khng co ln nao lm lac ht. Tng thng Theodore Roosevelt khi
ngi tai Bach cung a noi nh vy. Con Eistein, nha t tng su sc
nht ng thi, th thu rng nhng kt lun cua ng 100 ln co 99
ln sai!
La Rochefoucould noi: "Ke thu cua ta xet ta ung ta t xet ta".
Ti cung bit cu o ung vy ma h co ke nao va ngo li ch trch
ti v nhng hanh vi khng thn trong, th ti bt ln nh cai lo xo,
nhay lai a ao ngay, mc du ti cha hiu chut xu g v nhng li
ch trch o. Nhng sau mi ln hanh ng nh vy, ti thy tm cai
thng ti. Ht thay chung ta vn ghet nhng li ch trch va khoai
nhng li tan tung, khng xet xem s khen ch co ung khng.
Chung ta vn la mt loai t dung ly tr va d cam xuc. Ly tr cau ta
ta chic tam ban b song nhi trong mt bin su thm va ti tm v
dng t. Bin o tc la canh tnh cua ta. Phn ng chung ta t
khen, khan cai "ta" hin tai. Nhng 40 nm na, nh lai cai "ta" by
gi, ta se bt ci cho cai "ta" o.
William Allen White, ngi co danh nht trong s nhng chu
buet cac t bao hang tnh, nh lai 50 nm trc va t ta ng hi o
nh vy: "mt thng kheo khoag... in hay cau... vnh vao... mt tn
phan ng y t c". Ri y, hai chuc nm na, co le ban va ti,
chung ta cung se dung nhng tnh t y ta cai thng by gi cua
chung ta. Co th c lm... Bit u chng?
Trong nhng chng trn, ti a noi chung ta nn lam g khi b
ch trch mt cach bt cng. Ti thm u mt y na: nhng luc o,
nu chung ta thy ni gin, hay nen ngay lai va t nhu: "hay khoan
a... Ta con xa mi c hoan toan. nu Einstein t nhn rng 100
53
ln th 99 ln lm ln, co le ta co t nht cung phai lm 80 ln. Vy

co th li ch trch cua "ngi y" khng qua ang u. ta phai cam
n va rang sa mnh ch!".
Charles Luckman, hi trng cng ty Pepsodent mi nm bo ra
hang triu my kim trong cng vic quang cao. ng khng them ngo
ti nhng bc th khen chng trnh cac bui quang cao cua ng, ma
oi c coi nhng bc th ch trch. ng bit rng oc th sau nay,
co th hoc c mt vai iu hay.
Cng ty Ford nhit lit mun bit co g s sot, li lm trong s
quan ly va trong vic lng lu, nn mi ri yu cu cac ngi lam
cng ch trch Cng ty.
Ti bit mt ng no trc kia ban xa bng cho hang Colgate
cung thng oi c ngi ta ch trch mnh. Mi u ban c t
lm, ng a s mt ch lam. Ri ng ta t ngh: "Xa bng tt, gia
khng t, ng i quanh tim ma suy ngh. Co le tai khng rao hang
ro rng ch xac chng? hay la thiu hng hai? Co khi ng lai quay
vao tim o ma noi: "Ti tr lai khng phai ng c mua xa bng
u ma xin ng ch trch ti va khuyn ti v cach ban hang. Xin
ng lam n cho ti bit luc nay cach mi cua ti co ch nao vung
khng? ng kinh nghim va thanh cng hn ti nhiu, vy xin ng
lam n c thanh tht ch trch, ng s lam mt long ti".
Thai y ra sao? Ngay nay ng la hi trng Cng ty xa bng
Palmolive - mt hang ch xa bng ln nht th gii. Tn ng la
E.H.Little. Nm ngoai, khp chu My ch co 14 ngi thu c li
tc hn s 240.141 my kim, ma con s y chnh la li tc cua ng vy.
Phai la ngi co tm hn cao thng mi co hanh ng cua
H.P.Powell, Ben Franklin va E.H.Little; va by gi, chung quanh
vng ve, chung ta th soi gng xem chung ta co thuc vao hang
ngi cao thng o khng nao?
Dale Carnegie
54
AN
H H NG TAI HAI CUA
S MT MOI
Chc ban t hoi sao ti lai cp n vn chng mt moi

trong chng noi n chng u phin. Ti xin tra li rng mt moi se
gy ra nhng u phin, hay noi cho ung, t ra cung lam ban mt
moi li kh chng lai nhng ni bun lo. Bt c mt sinh vin y
khoa nao cung co th cho ban bit rng s mt moi se giam sc
khang c cua thn th trc s thay i cua thi tit va trc mt s
bnh khac na. Bac s v khoa thn kinh nao cung phai cng nhn
rng s mt moi se giam sc chu ng cua ban khi b xuc ng, s
hai hay u t. Vy ta co th kt lun: ngn nga mt moi tc la ngn
nga u phin.
Mun tranh s mt moi va nhng ni u phin, ta phai bit
tnh dng ngay khi thy mnh sp mt.
Tai sao lai cn thit th? Bi v mt moi n vi ta mau le la
thng. Qun i Hoa ky a th nghim nhiu ln va nhn thy rng
ngay nhng ngi tre va bn sc sau nhiu nm hun luyn qun
s, i xa hn va dai hn, nu mi gi c t xung t nhng kh
cu mang theo ngh 10 phut. Qun i Hoa Ky a ap dung tc nay.
Trai tim cua ban cung thng minh, chng kem g qun lc Hoa Ky.
Moi ngay tim ban bm vao cac hng quyt quan mt s mau
tng cng co th cha y mt thung nc to bng mt toa xe la.
55
Nng lc xut ra lam vic nay trong hai mi bn ting ng h,

co the dung nhc hai mi tn than a ln cao 90 phn. C theo
a o, tim ban tm mt cng vic kinh khung nh vy trong nm,
sau, chn mi nm cung co khi. Th hoi trai tim kia lam th nao
chu ni? Bac s Walter Cannon tai Y khoa ai hoc ng Harward
a giai thch rng: "Phn nhiu, ai cung tng tim ngi ta lam vic
khng ngng. Tht ra no co ngh trong mt khoang khc mi luc bop
vao. Khi trai tim ap u 70 cai trong mt phut, tht ra ch trong
mt ngay, ngi ta se c mt s gi la mi lm".
Trong th gii chin tranh ln th hai, ng Winston Churrchil,
hi o a 70 tui, vn lam vic 16 gi mt ngay. C th trong nm
nm, ng iu ng may chin tranh khng l cua Anh quc. Qua la
mt ky luc t nht va la lung. Th hoi ng co b quyt g? Mi sang
ng nm trn ging ma lam vic cho n 11 gi, hoc oc cac ban
tng trnh, hun lch, hoc i ngh v nhng vn ti quan
trong. im tm xong, ng lai i ngu chng mt ting. Chiu n lai
ngu hai ting trc khi n ba ti. ng khng mt moi mi ngh ngi,
bao gi cung bit trc luc nao sp mt t bt ng i nm ngh.
Nh vy, ng co th lam vic n na m.
ng gia John D.Rockefeller, con ngi ky khi nay a nu ra
hai ky luc bt thng: ng a gy c mot gia tai khng l, v tin
khoang hu trong lch s Hoa ky va iu ang chu y la ng sng 89
tuoior. ng lam th nao sng lu nh vy? Trc ht, c nhin la
ng tha hng cua t tin s trng tho cung nh nhng ngi
khac tha hng mt c im v th cht cua ng cha. Nhng cung
tai ng tp c thoi quen mi bui tra ngh na gi tai ngay bung
giy. ng nm ngu trn chic ging con cu ky. Du n Tng thng
Hoa Ky cung khng th bt ng dy nghe in thoai ng a "nm
quay ra ngay".
Trong cun "Ti g ma chu mt", tac gia Daniel Josselyn co vit
rng: "NGh ngi khng co ngha la khng c lam g. Ngh tc la
thu hi lai sc lc cua mnh" .Ngu nm phut cung co th lam con
ngi tranh mt moi. Ti bit cach gi sc cua ba Eleanor Rooselt
khi ba co mt chng trnh bng ngay nng nhoc, sut mi hai nm
toa Bach c. Ba cho ti hay rng trc mi bui da hi chnh thc,
Dale Carnegie
56
trc moi cuc hi ngh, ba ngi nhm mt gh banh dng tm

thn trong hai mi phut.
Theo ng Edison, s d ng co mt nng lc di dao va sc chu
ng bn b la nh thoi quen ngu c lin mi khi bun ngu.
Ti cung co phong van ng Henri Ford, my ba trc ngay ng n l
bat tun. Khi thy ti to ve ngac nhin, v net mt hng hao ti tt
va c ng lanh le cua ng, ng bao: "Ti con trang kin nh th nay
chnh v khng bao gi ti ng kho co th ngi c va khng bao
gi ngi khi co th nm c".
Ti cung a khuyn mt nha san xut phim kinh chiu
bong Hoolywood ap dung phng phap nay. ng ta tn la Jack
Chertock va la mt trong nhng ngi ni danh nht trong ky ngh
chiu bong Hoa Ky. Ngay ti gp ng, ng ang iu khin ban phu
trach san xut nng phim thi s cua hang Metro Goldwyn Mayer.
ng trng gia sop, tuy a ung u moi th thuc b. Ti khuyn ng
nn moiox ngay bo ra chut th gi ngh ngi. Ri chng ng
vin c cng vic bn bu, ti khyn ng ch vic nm ngh trn gh
nga tai vn phong trong nhng cuc hi ngh hng ngay vi nhng
nha dan canh.
Ln th nh gp nhau, sau o hai nm, ng vui ve noi: "Tht la
mt phep la, ng ban a. Chnh thy thuc cua ti cung cng nhn
nh vy. Trc kia ti hay ngi thng tp trn gh, ht sc chu tong
thao lun v cac muc cua nhng cun phim thi s. Nhng nay,
toio nm dai trn gh ma chu toa cac cuc hi hop nay ...
a 20 nm, ti cha bao gi thy khoe manh nh by gi. ti
lam vic thm n hn hai gi mi ngay, vy ma chng h thy mt
bao gi ca".
Ban co th noi rng trng hp cua ban khac, lam sao ap dung
c nhng cach kia. Le c nhin, nu ban la mt th ky anh may,
ban khng th ngu ni lam vic nh Edison, nu ban la th ky ci
k, ban khng th va nm va trnh bay cung ng chu mt vn
57
tai chnh. Nhng khi v nha n cm tra, ban co th ngh mi

phut sau khi dung ba.
ai tng Marshall cung vn theo phng phap o, trong thi
ai chin, khi ng lam Tng t lnh qun i Hoa ky. Trai lai, nu
ban a hn nm mi tui va cho rng mnh phai gp rut lam vic
khng th ph pham thi gi ma ngh , th ti ch con cach khuyn
ban mt iu: ban mau i bao him sinh mnh tai vai ba hang va c
ong nhng mon tin tht cao. V sng trong nhng iu kin o
chong cht lm, ma tin thu on lai t o; y la cha noi n
trng hp ba nha cn phai lanh khoan tin bi thng cua hang bao
him kim ng chng khac tre hn ban!
Nu v c nay ma ban khng co th nm ngh vai phut sau ba
cm tra, t ra ban cung phai co th gi nm ngh mt gi trc
ba cm ti. Nh vy con hiu nghim gp ngan ln ung lu ru
khai v, va lai re tin hn. Mi ngay ngu mt gi vao luc 5,6 hay 7
gi, tc la ban a tng thm 60 phut cho i sng hoat ng cua ban
hay noi cho ro, ban a keo dai thi gian ban thc trong mt ngay. Tai
sao vy? Bi v ngu mt gi trc khi n cm ti va sau gi trong mt
m - tng cng la bay gi - lam cho ban khoe khon hn la ngu tam
gi mi m.
Ngi thi lam vic bng tay chn se tng hiu qua nu ngi
o c ngh tay nhiu hn. Frederick Taylor a chng to s kin o
hi ng nghin cu cach t chc cng vic trong nhng nha may
luyn thep Bethlehem. ng nhn thy trung bnh mi ngi th co
th vao mt ngay, nhng tra n ho a mt nhoai. Sau khi
nghin cu nhng yu t gy ra s mt moi ny ng tuyn b rng
mi ngi co th khng phai ch 12 tn ri ma 47 tn, ngha la
gp bn ln, ma lai khng mt na!
ng Taylor chon mt chu th tn Schmidt ra th nghim va yu
cu y lam vic theo li ch dn cua mt ngi do thi khc. NGi
ny khng ri y mt bc, mt lun nhn vao thi biu ma ra lnh:
"Nht mt thoi gang va i... Ngi xung va ngh....i... ngh".
Kt qua chu Schmid mi ngay chuyn vn mt cach d dang 47 tn
gang, trong khi o cac ng nghip cua chu kho nhoc mi chuyn vn
c 12 tn ri. Trong ba nm ng Taylor Bethlehem, chu th
Dale Carnegie
58
Schmidt mi ngay u nh vy ma khng mt moi, v chu ngh trc

khi mt, Tnh mi gi, chu lam vic co 26 phut va ngh 34 phut,
ngha la ngh nhiu hn lam vic. Vy ma chu lai lam nhiu vic gp
bn ngi khac. Chc ban cho la mt cu chuyn phim? Nu ban
mun chc chn hay d trang 41 - 42 cua cun "Nhng nguyn tc t
chc s lam vic theo khoa hoc" ma oc nhng li tac gia, Frederick
WWinslow Taylor.
Noi tom lai: bt chc nhng qun nhn Hoa Ky ma thng
ngh ngi; ly trai tim ban lam gng; ngh trc khi mt tc la keo
dai quang thi gian ban thc, mi ngay thm mt gi.
59
VA LAM
SAO CHO HT MT?
TAI SAO TA MT
iu nay thit la lung va ly thu: mt cng vic hoan toan tinh

thn khng lam ta mt c. Dng nha v ly y. Nhng my nm
trc y, cac nha hoc rang tm xem oc ngi ta lam vic c bao
lu ma khng thy mt, ngha la khng thy "sc lam vic kem i".
Va ho ngac nhin thy rng khi oc ng lam vic, mau trong oc
khng co du hiu g to rng ta mt ht! Nu ta ly mau cua mt
ngi ang lam vic bng tay chn, ta se thy mau y nhng "cht
c do mt moi ma sinh ra". Nhng mau trong oc cua Einstein, sau
mt ngay suy ngh, khng co mt chut cht c nao.
Vy noi ring v b oc th "sau 8 hay gi lam vic, no vn minh
mn nh luc mi u". oc c h nh khng bit mt... Vy cai g lam
cho ta mt?
Nhng nha chuyn tr bnh thn kinh tuyn b rng ta mt
hu ht u do cam xuc va tm trang cua ta. Mt trong nhng nha
bnh thn kinh danh ting nht Anh, ng J.A.Hadfield, vit cu
nay trong cun "Tm ly cua uy quyn": "Cam tng mt nhoc cua ta
phn ln do tinh thn ma co. S thit th suy nhc t khi do mt
nguyn nhn hoan toan th cht".
Mt nha tr bnh thn kinh co danh nht My la bac s A.
A.Brill, con i xa hn na. ng tuyn b: "Nhng ngi manh khoe
lam vic tinh thn ma thy mt th nht nh la bao gi cung do
nhng nguyn nhn tm ly va nguyn nhn cam xuc",
Dale Carnegie
60
Ma nhng cam xuc nao khin ngi lam vic bng tinh thn thy
mt? Nhng cam xuc vui ve, thoa man, hai long chng? Khng.
Khng khi nao. Bun bc, tc ti v khng c khen, va thy ch la
cng da trang, hp tp, u t, nhng cam xuc o lam cho y thy mt,
thy khng chng c ni vi thi tit i thay, thy nng lc sut kem
va nhc u. Chnh v vy, chung ta s d mt la do nhng cam xuc
lam cho b thn kinh cng thng.
Cng ty Bao him nhn mang Metropolitan Life Insurance
Company a xut ban mt cun sach nho noi v s mt nhoc. Trong
o co cu nay: "Mt cng vic kho nhoc, t no t khi co th lam ta mt
nhoc ti ni ngh ngi hay ngu mot giaac smaf khng thy kheo lai...
Ni u t, b thn kinh cng thng va nhng cam xuc hn loan la ba
nguyn nhn chnh cua s mt nhoc. Ta lm tng rng ta mt nhoc
v lam vic qua nhiu bng tinh thn hoc c th... Ta nn nh rng
mt bp tht cng thng lam mt bp tht lam vic. Vy phai ngh
ngi, dng sc lam nhng bn phn quan trong hn".
Xin ban ngng oc va th nghim ngay xem nao: trong khi oc
cun sach nay, ban co cau may ln nao khng? Co thy nhng hng
nng khoang gia hao con mt khng? Ban co khoan khoai ngi
trong gh banh khng? Hay la ban thut u, nh vai ln? Nhng bp
tht trn mt ban co cng thng khng? Nu c th ban khng dui
ra, mm nh bun th chnh la ban ang lam cho b thn kinh va bp
tht cng thng y. Ban ng lam cho thn kinh cng thng va
mt vy!
Ma trong khi lam vic bng tinh thn, cn g phai bt tinh thn
va bp tht cng thng mt cach v ch nh th? Josselyn noi: "Theo
ti, hu ht chung ta c tin rng mt cng vic kho khn, mun lam
cho cn thn, phai gng sc mi c. V vy ma ta mm mi, bm
ming, rut c, nh vai, bt nhng bp tht phai gng sc, tp
trung t tng. Nhng thit ra lam th, ta chng giup cho tinh thn
chut nao rao".
y la mt s tht la lung va bi at: Hang triu ngi khng
bao gi ngh ti vic tiu ph mt ng bac ma lun lun ph pham
61
nng lc cua mnh mt cach v t, y nh anh lnh thuy, khi tau cp

bn c thao cui x lng vy.
Mun cho tinh thn khoi mt nhoc, phai lam sao? Xa hi! Xa
hi! Xa hi! Phai hoc cach xa hi ngay trong khi lam vic.
D khng? Khng. Co le ban phai thay hn nhng thoi quen a
nhim t trc ti gi. Lam nh vy ma co th thay i lun c ca
i ban na th cung bo cng lm ch! William James trong bai tuy
but"Kinh nht tung v ao xa hi" noi: "S cng thng, hp tp, lng
xng, hn hn, cung nhit cua i sng ngi My... ch la nhng
thoi xu, khng kem khng hn". Thn kinh cng thng la mt thoi
quen, ma thoi xu co th bo c, thoi tt co th tp c.
Ban xa hi ra sao? Ban bt u cho tinh thn ngh ngi hay
cho thn kinh h ngh ngi trc? ca hai cach u khng c.
Lun lun pha cho bp tht ngh ngi trc a.
Chung ta th xem nao. V du mun cho mt ngh th ban oc
ht chng nay, ri nga lng, nhm mt va noi thm vi cp mt:
"Ngh i, ngh i". Ban lp i lp lai cu o thit chm trong 1 phut...
Ban co thy rng sau vai giy nh vy, nhng gn trong mt bt u
tun lnh ban khng? Ban co thy co mt bai tay v cung m du nao
vut ve cho no ht cng thng khng? Vy ch trong mt phut, ban
a bit c ca cai bo quyt v ngh thut ngh ngi ri y. Co ve
kho tin phai chng ban? Nhng s tht la vy. Ban co th ap dung
cach y vi ham rng hoc nhng bp tht mt, c, vai va ht thay
thn th cua ban. Tuy nhin, c quan quan trong nht vn la mt.
Bac s Edmund Jacobson trng ai hoc Chicogo con i xa hn
na. ng noi rng nu ta cho gn mt ngh ngi hoan toan, ta qun
c ht u phin au n!
S d mt quan trong nh vy la v mt phn t nng lc tinh
thn cua ta tiu vao cp mt trong khi ta ngo. Cung chnh v th ma
bit bao ngi thy "moi mt" tuy mt ho rt tt: ho a chu muc qua
.
Ba Vicki Baaum, mt tiu thuyt gia tr danh, noi rng khoi
con nho, ba c mt ng gia lam ngh hat xic day cho mt bai hoc
quan trong nht trong i ba. Ba te, u gi chay mau va sai c tay.
Dale Carnegie
62
ng gia kia ba ln, an ui: "Chau s s thy au la v chau khng

bit dan gn ct cho no ngh ngi. Chau phai tng tng thn chau
mm nh si bun. lao ch cho". K o ng ta ch cho Vicki Baum
va nhng tre khac cach te ra sao, cach nhay ra sao, va lun ming
dn: "Nh lun lun tng tng mnh nh mt si bun. Ri th c
th chau t nhin phai mm deo".
Nhng khi ranh, ban co th ngh ngi v h gng sc th thn
kinh cng thng, khng phai la ngh ngi na. Ngh ti s khoan
khoai ma ngh ngi. Trc ht, lam cho cac bp tht ra va ngh i.
Ban se cam thy kh lc cua ban t m dn v gia c th va khng
con bp tht nao cng thng na, nh mt em be s sanh vy.
Phng phap y, chnh danh ca Galli-Curci ap dung hang ngay. C
Helen Jepson mach vi ti rng c thng c thy ao Galli-Curci,
trc khi ra sn khu, ngi ngh trong mot cai gh banh. Ht thay
cac bp tht mm ra n ni ham di x xung va ming ha ra.
Phng phap thit hay, nh o ma Galli-Curci khoi mt, khoi b
kch thch tinh thn trc khi ong tro.
Nm li khuyn di y se giup ban hoc cach ngh ngi.
1- oc cun sach hay nht v vn y, tc la cun "Cho thn
kinh cng thng c di dng" cua bac s David Harold Frink.
2- Nhng luc ranh, ban nn xa hi, nn cho c th mm nh
bun hoc nh mt chic v cu. Khi lam vic, ti t mt chic mu
mau nu trn ban lun lun nh rng thn th phai mm nh
vy. Nu khng co v th con meo cung c. Ban co th bao gi m
vao long mt con meo ng ngu ngoai nng khng? Khi nhc no ln,
ban co thy u ui cho ti chn no ru xung nh cai khn t
khng? Cac cu gia n noi rng chung ta phai nghin cu con
meo hoc ngh thut ngh ngi tuyt kheo cua no. Khng bao gi
mc chng mt ngu, u phin, hay chng v ung. Nu ban hoc cach
ngh ngi cua no th co le cung tranh c nhng bnh y.
63
3- Trong khi lam vic, nn kim moi tin nghi cho thanh
thi.Nn nh rng nhng bp tht cua thn th ma cng thng th
sinh au lng, thn kinh mt moi.
4- Mi ngay t kim soat 4, 5 ln va t hoi: Ta co lam cho cng
vic thanh ra kho nhoc mt cach v ch khng? Ta co bt bp tht lam
nhng c ng khng ch li g cho cng vic khng?" Cach o se giup
ban tp c thoi quen ngh ngi trong khi lam vic.
5-Bui ti, ban lai t xet, t hoi cu nay: "Ta mt ti mc nao?
Ta mt, khng phai la tai cng vic tinh thn ma do cach lam vic
cua ta". Daneil W. Josselyn noi: "Mun bit ban ngay lam vic c
nhiu chng th ti n, ti xem xet ti co mt hay khng, khng mt
la lam nhiu, mt nhiu la lam t". ng lai noi: "Nu ti n, ti thy
mt lm hoc quau quo - quau quo tc la thn kinh mt ri o - th
chc chn la ban ngay ti chng lam c vic g ht, v lng cung
nh v phm". Nu ht thay nhng ngi lam n hoc c bai y th
con s ngi cht v bnh huyt ap ang qua tng, ch hm trc hm
sau se giam lin. Ma nhng dng ng, nhng nha thng in
cung se khoi phai cht nch hang bnh nhn b lao va u phin trng
phat.
64
Dale Carnegie
BA NI TR HAY
T RAN
H MT M OI C
CAC
TRE MAI
Va y, mt ngi cng s vi ti co n Boston, s mt
bui y khoa ky la nht th gii. Phai, mt lp y khoa, mi tun m
mt ln tai Bnh vin lam phuc Boston, trong o bnh nhn hoc,
trc ht phai c kham nghim tht ky lng. Noi cho ung, y
la mt bnh vin cha thn kinh. Vi tn chnh thc la "Lp thn
kinh thc hanh" lp hoc nay c lp nn cha nhng ngi bt
rt v nhiu chuyn en ni hoa in. a s bnh nhn la nhng ba
ni tr d b xuc ng. Ti xin k ra y trng hp a khin nha
thng Boston m lp hoc ny:
Nm 1930, Bac s Joseph Pratt- hoc tro cua s William Osler nhn thy rng trong s bnh nhn n kham bnh, nhiu ngi
trng voc dang khoe manh, ma lai cha triu chng cua u ca loai
bnh tt, mt ngi an ba tay cong queo v bnh "sng khp xng"
khng th lam g c na. Mt ngi th ra ve au n ch v b
"ung th da day". Co ngi lai b bnh nhc u, au lng, trong
mnh luc nao cung mt moi. Trong ho, ta thy ngay la ho tht tnh,
au n v bnh nao. Song sau khi kham nghim ky lng th te ra
cac b phn trong thn th ho u vn hoan toan v phng din th
cht. Nhng thy thuc thi xa ma gp ho chc phn ng se tuyn
b ho b bnh tng.
65
Nhng bac s Pratt bit rng nu khuyn ho 'tr v va ng

ngh n bnh na" hn se chng lam cho ho khoi au n c. ng
hiu trong s ac ba o chng ba nao mun m ca, va nu ho co th d
dang qun c nhng bnh cua ho th ho a lam ri, ha con n xun
ng kham nghim? Vy phai lam th nao?
ng lin m lp hoc nay. Mc du co mt s ng nghip nhao
bang hay tht ra nhng y tng bi quan i vi cng cuc cua ng,
ng cung c lam. Th ri ng thu hoach c nhng kt qua ky la!
Trong 18 nm qua, k t ngay lp hoc khai trng, hang ngan bnh
nhn ch theo hoc ma khoi bnh. Nhiu hoc tro a chm ch trong
my nm lin, nhng la i l nha th vy. Ngi ban ti a c tc
tip noi chuyn vi mt ba a theo hoc trong chn nm khng ch
buoior nao. Hi ba n d bui hoc u, ba yn tr la ba b u thn
va co nhng luc tum au kho hiu. Ba lo lng, cau knh ri, vui ve
va khoe manh lm. Tuy ba a co nhiu chau ni, trng ba ch vao
trac tui bn mi.
Ba noi vi ban ti: "Trc kia, ti a qua lo lng v chuyn gia
nh, lm khi mun cht cho xong. Nhng y ngi ta a m mt
gium ti va ti nhn thy bt rt, lo lng la v ch qua. Ti a hoc
c phng phap gi cho khoi u t. By gi ti dam noi khng
ngoa rng i ti tht la nhan ha".
Bac s Rose Hilferding, c vn y khoa cua lp hoc nay, cho rng
mt trong nhng phng phap giam bt nhng u t la va lo s la
hai "bay to va thao lun thng v nhng mi u t o vi ngi mnh
tn nhim. Chung toio mi bnh nhn en d u ho co dup bay to
nhng bun phin cua ho, cho n khi ho thy tm thn nhe i th
thi. Nu cu ngm ngm ut c khng chng bnh thn kinh trm
trong. Chung ta, cai cung cam thy va hiu mnh. Chung ta, ai cung
cn tri ky".
ng ban cng s vi ti a co dp nhn thy rng khi mt ngi
an ba co th th l tm tnh, ngi y thy nhe nhang bit bao.
Ngi an ba ma ng a gp co bit bao ni bun phin v gia nh.
Mi u, ba ta noi giong run run, nhng dn dn ba trn tnh lai sau
cung a cs th nhoen ming ci. Le c nhin la ba a k nhng ni
au kh, nhng vn kho khn khng giai quyt c. Nu tinh
Dale Carnegie
66
thn cua ba a thay i, y ch v ba a than kh vi mt ngi va a

c tra lai bng mt vai li khuyn nhu cung mt chut tnh cam
thanh thc. Nh vy, ngha la s thay i tinh thn, du sao, cung
ch do manh lc cua nhng 'li noi" gy nn ma thi.
Khoa phn tm cung cn c mt phn vao kha nng cha bnh
cua li noi. T thi Freud n nay, cac y sy cha bnh thn kinh u
bit mt bnh nhn co th thy bt nhng ni thng kh ngm
ngm, nu c k no ra vi mt ngi khac. Co le khi ta noi, ta a
thu trit tnh cach cua nhng ni thc mc cua ta hn chng? n
nay cha co ai co th giai thch chu ao hin tng tinh thn o.
Nhng chung ta u hiu rng khi ta c "giai bay tm s" la ta
thy trong ngi nhe nhom lin.
Bi vy, mi khi cn giai quyt mt vn lam cho ban xuc
ng, tai sao khng chon mt ngi thn to bay tm s? Ti
khng khuyn ban o phai bc mnh. hay chon mt ngi ang tin
cy, th du nh mt ngi thn thch, mt vin thy thuc, mt lut
s hay mt linh muc. Hen ngi y n mt ch ri noi: "Ti mun
nh ban khuyn ti nn lam th nao. Ti gp mt trng hp kho x.
Nu ban cho phep, toio se giai bay va nh ban ch ti cach x s cho
phai le. Ban ngoai vong, tt ban se sang sut hn ti. Ma dy ban
khng th khuyn hay vach ro nhng un khuc cua vn o, ban
cung giup ti rt nhiu khi chm chu nghe nhng iu ma ti thy
cn c giai bay cung ban".
Phng phap giup cho nhng ngi thc mc, lo lng va cu
tr co c hi th l tm tnh a c ap dung trong lp Thn kinh hoc
thc hanh tai bnh vin Boston. Khi theo cac bui hoc, ti a ghi
c nhng quan im sau y va xin em cng hin cac ba ni tr:
1- ng bi moc tnh xu cua ngi:
Le c nhin, chng ba chng phai la ngi hoan toan. Nu ng
ta la mt ng thanh, th chc chn a chng ly ba. Phai khng, quy
ba? Mt trong nhng bnh nhn theo lp noi trn, mt ngi an ba
ban tnh bt man net mt cau co, git mnh khi nghe thy ngi ta
67
hoi: "Noi dai chng may chng ba qua i trong ngay hm nay, ba se
lam g?" ba ta hoang hn va ngay hn o ba thip lp ban thng k
c tnh cua c lang qun. Tr tru hn na la ban thng k ngay
lai rt dai. Tai sao ba lai khng bt trc ba y, nu ba co cam tng
a ly phai mt ng chng c tai, tan bao? Co th ba se nhn thy
nhng "c tnh" cua ng va s t nhu rng: "Chng mnh th ma
kha ao ".
2- Nn sn soc n ngi lang ging
Hay to ra thanh tht yu qu ngi sng quanh ta. Co ba kia,
tong tnh nh la, cau co nh ngi co bnh va lam phach v song,
nn chng co lu mt ngi ban. Vin giam c khuyn ba tng
tng chuyn i cua ngi u tin ba gp khi ra v. Ngi trn xe
in, ba ta bt u tng tng trong oc nhng khung canh v i t
cua mt vai hanh khach cung i chuyn xe vi ba. Ba c tng tng
nhng thng kh trong i t cua nhng ngi o. Ri t nhin, ba
ln la tro chuyn vi ngi no ngi kia, vi anh t, ngi ban
hang tap hoa, co le duyn dang va mt nhng s bc doc xa.
3- Trc khi i ngu, hay lp chng trnh lam vic hm sau:
Ngi ta nhn thy trong s nhng ngi theo hoc lp nay, co
nhiu ba ni tr mai san soc vic nha n ni trng b ph mt moi.
Cac ba thy chng bao gi ht va luc nao cung lo lng chay thi vi
kim ng h. i vi nhng ba y, ngi ta khuyn mi ti nn thao
mt chng trnh cho ngay mai. Kt qua la n nay, cac ba lam c
nhiu vic hn ma lai t mt hn. Cac ba cam thy khan khoai, nhe
nhang. Hn na, lai co th gi ngh ngi va i dao ph. (Phu n
nao cung vy, phai thu xp sao cho mi ngay co c vai phut
thoa t phn. Ti tng mt n lu cam thy mnh ep, se chng y
n thn kinh h na).
4- Sau cung nn tranh mt nhoc va bc doc:
Ba nn ngh ngi. Khng g lam cho ba chong gia bng s tc
bc va mt nhoc. No se chn vui cai sc ep kiu dim cua ba. Bt c
thy thuc nao cung bit rng mun cha bnh nhn b bnh thn
kinh, trc ht phai bt ho hoan toan ngh ngi.
Dale Carnegie
68
Cac ba ni tr lai cang phai ngh ngi, tin nht la cac ba mun
ngh luc nao cung c, tuy ym va co th nm ngh ngay trn san
nha cung tt. Mt san g cng con lam khoan khoai hn la m lo so.
Qua vy, san cng lam cho xng sng bt moi.
y la mt phng phap thc hanh co th ap dung nha. Ba
hay th th nghim trong mt tun, se thy tm thn nhe nhang va
sc ep ti tn nh th nao.
+Khi thy mt, nn nm sp xung san va c vn ngi ra cho
tht dai. Ln ngi t chn tng nay n chn tng kia cang hay.
Lam nh vy hai ln mi ngay.
+Nhm mt lai ng thi ap dung phng phap cua giao s
Johnson. Nhm thm: "Mt tri sang trong, van vt ti thm, du
dang, ta cung hoa theo nhp sng thn tin cua vu tru".
+Cho rng ba cha th ngh v mt ni cm cha chn hay canh
cha sui, ba vn co th chon mt chic gh lng ta bng g va
thng. Ba hay ngi thng tp trn gh nh mt pho tng Ai Cp hai
ban tay up xung hai ui.
+K o, t t dui thng nhng ngon chn, ri cho chung
dan gn ra. Sau, dui bp chn, ri tun t n nhng bp tht khac
rong c th. oan cho u t nhin gp xung, quay i quay lai t
ln, nh 1 qua bong vy.
+Trn tnh tinh thn bng cach ht th nhiu khng kh, thong
tha va iu n. Nhng du gia n noi rng th u va su la mt
phng phap trn tnh tm thn tt nht.
+Neen ngh n nhng net nhn trn mt cua cac ba va tm ra
cach lam cho chung tiu i. Hay lam cho nhng ng rn trn tran
hay goc ming dan ra mi ngay hai lan. C nh th, cac ba chng
cn phai n vin cho ngi ta thoa bop mt na. Va bit u, v
ba thy trong ngi th thai tr lai, nhng net rn y chng bin luc
nao khng ro?
69
T P
QUAN GIUP
BAN
KHOI MT VA K HOI
BN
U PHIN
KHI LAM
VIC
Tp quan th nht: ng trn ban mt th giy t g ht,

tr nhng giy t lin quan ti vn ban ng xet.
Roland L. William, hi trng cng ty xe la min Chicago va
Ty Bc khuyn: "ng giy ma cht ng trn ban, ch nhng
giy cn cho cng vic ng lam. V nh vy, vic lam se d dang va
c ranh mach hn. o la bc u a ti hiu nng".
Nu ban i thm th vin cua Quc hi Washington, ban se
thy trn trn co sn cu nay cua thi hao Pope:
"Th t la cng l u tin cua Tao hoa".
Th t cung phai la cng l th nht trong cng vic lam n
na. Nhng ngi ta co theo lut y khng? Khng. Phn ng ho
giy ma trn ban, hang tun khng ngo ti. Ng chu but mt t bao
New Orleans noi vi ti rng ngi th ky cua ng mt hm don
ban ra c mt cai may anh ch mt t hai nm!
Ch trng thy cai ban y nhng th t cha phuc ap cung
nhng t phuc bm, bao cao ta cung a ri tr, thy mt oc va bun
bc ri. Va nu ta lun lun kh tr v ch con "hang triu vic phai
lam ma cha co th gi lam" th chng nhng ta se bun bc mt
nhoc ma thi u, ta con co th b chng mach mau cng, au tim
hoc v ung na.
Dale Carnegie
70
Bac s noi "Trong khi ng k bnh, nha thng ku in thoai

goi ti. ang le ap rng ti con mc vic va lat na se tra li th ti
quyt nh va tra li lin: Ti lun lun giai quyt lp tc moi vn
, nu co th c. Ti va moc in thoai lai, th lai co ngi khac
ku. Cung la mt vic gp na. Ln nay ti phai ban cai kha lu,
nhng khng v co khach ma hoan quyt ngh.
Ln th ba, mt ng ban ng nghip, hoi y ti v mt bnh
nguy kch... Khi ap xong, ti quay lai, xin li v khach i lu,
nhng khach net mt khac hn, hoan h noi rng: "Co g ma xin li,
bac s! Trong mi phut mi qua ti a t kim c nguyn nhn
bnh cua ti. Ti se tr v phong giy xet lai cach lam vic cua ti
mi c. Nhng trc khi ra v, xin bac s cho phep ti coi ngn keo
cua ngai".
Ti ben m cac hc tu ra, cac hc u rng khng, tr nhng
giy mc tr. ng ta hoi: "Vy giy t ve nhng vic bo d, bac s
u?". Ti ap khng co vic nao bo d ht. ng ta lai hoi n
nhng th cha ap. Ti tra li: "Cac th u phuc ap ca ri. Quy
tc cua ti la khng cho th nm o bao gi ht. Nhn c, ti
oc hi m cho c th ky chep lin".
Sau tun sau, ng no mi bac s lai coi phong giy cua mnh.
ng ta thy thay i hn. Ban giy cua ng cung vy, ng m hc tu
ra bac s thy khng co cng vic nao bo d va noi: "Trc y sau
tun, ti co ba ban giy t tai hai phong. Vic ngp ti c, ma khng
bao gi lam xong c ca. Sau khi nha bac s v, ti ling ca mt xe
cam nhng nhng t phuc bm va giy ma cu i. By gi ti lam vic
tai mt ban giy. Vic ti lam lin va khng con thy nhng ng
giy t bo d no trng trng ngo ti, lam cho ti bun bc na.
Nhng la nht la ti a khoi hn bnh. By gi ti manh khoe lm".
Charles Evans Hughes, trc kia lam Chanh an Toan an ti cao My
quc noi: "Ngi ta khng cht v lam vic qua nhiu, ma ngi ta
ch v hoang ht va lo lng bi vic nhiu. Phai, lang ph nng lc va
lo lng, v s khng bao gi lam xong cng vic cua mnh".
71
Tp quan th nh: Vic quan trong va gp th lam trc.

Henry L.Dougherty, mt trong nhng ky ngh gia quan trong cua
My quc noi rng rt kho kim c mt ngi giup vic u hai nng
lc di y, du ngi cao cp cung vy.
Hai nng lc v gia o la: th nht, bit suy ngh; th nh, bit
thy vic nao quan trong th lam trc.
Chang "nhai con" Charles Luckman t ngh "cao giy" ch
trong 12 nm leo ln gh hi trng Cng ty Pepsodent, lng mi
nm 100.000 my kim, va kim ngoai c hang triu my kim na.
ng noi rng thanh cng o do s tp luyn hai nng lc ma H.L
Dougherty k trn kia: "Nh lai th hi t mi i lam, ti a co thoi
quen dy nm gi sang - v sang sm ti suy ngh sang sut hn
nhng luc khac- va lp chng trnh lam vic cho ngay o, vic nao
quan trong nht th lam trc".
Franklin Bettger, ngi c khi nht cua My trong gii bao
him, khng i ti nm gi sang lp chng trnh cng vic trong
ngay. Ng lp t m trc, t hen mnh phai ban c bao nhiu ve
bao him ngay hm sau. Nu hm sau khng ban c u s th ve
ong lai o se cng vao chng trnh hm sau na. C tip tuc nh
vy hoai.
Do kinh nghim, ti thy rng ta khng th lun lun theo
ung th t quan trong cua tng vic c, nhng du sao lp mt
chng trnh nh vy tt hn nhiu la gp u lam y.
Nu vn hao Bernard Shaw theo quy tc y mt cach nghim khc,
co le ng a tht bai trong cng vic trc tac va sut i ch la thu
quy cua mt ngn hang. Chng trnh cua ng la vit mi ngay nm
trang. Chng trnh y va s quyt y thi thanh cho ky c, a giup
ng ni danh, nm rong ra. CHn nm du co thit la cay ng v kt
qua ng ch kim c co 20 my kim, trung bnh khoang mot xu mt
ngay!
Tp quan th ba: Khi gp mt vn , nu co u s kin giai
quyt ri th phai giai quyt ngay i, ng hen ti mai.
Mng ngi hoc tro cu cua ti, ng H.P.Howell, nay a qua c, noi vi
ti rn khi con la mt vin giam c trong uy ban U.S.Steel, nhng
Dale Carnegie
72
cuc hi ngh cua ng va cac ban ng nghip thng keo dai qua. Ho
ban cai rt nhiu ma quyt nh rt t. Kt qua, mi nhn vin phai
m tng chng bao cao v nha nghin cu.
Sau, ng Howell ngh vi uy ban ch xem xet tng vn
mt, ri quyt nh ngay. Th la ht do d, ht lai ln sau. Uy ban
co th quyt nh phai kim thm s kin na, hoc lam vic ngay
vic no, hay khng lam g ht. Nhng mi vn a ra, phai quyt
nh ri mi qua vn khac. Kt qua thit la lung va my man:
chng trnh ngh s ro rang qua, ngay nao xong vic ngay y. Mi
nhn vin khoi phai m tng chng bao cao v nha, khoi phai kh
tm v nhng vn cha giai quyt.
Quy tc o thit hay, chng nhng cho Cng ty U.S.Steel ma ca
cho ban va ti na.
Tp quan th t: hoc t chc, trao bt quyn hanh cho ngi
di co th gi ch huy, kim soat,
Nhiu nha kinh doanh cht sm v khng bit cach giao uy
trach nhim cho ngi khac, nht nh lam ly ht thay moi vic.
Kt qua: bu u oc v tiu tit, v ln xn, ri sinh ra hp tp, lo
phin, bc bi. Ti bit rng kho hoc c cach giao uy nhim cho
ngi khac. Ring ti, toio thy kho, kho gh. Do kinh nghim, ti
cung bit rng giao quyn cho nhng ngi khng xng ang tai hai
lm. Nhng kho th kho, ke hu trach cung phai c theo, nu mun
khoi u t, cau knh va mt nhoc. Con mun cht sm th tuy y.
Ngi nao tao lp mt hang ln ma khng hoc cach t chc, uy bt
quyn, co th gi chr huy, kim sat th khoang 50, 60 tui se mc
bnh au tim va phai ngh vic lun. Ban mun ti k vai th du c
bit ?
Th c m bao, oc ct "Ai cao" se thy.
73
SAO D IT
N I BUN
CHAN
L AM
TA MT
LAM
HN
?
NHOC, U T VA UT
Mt trong nhng nguyn nhn chnh cua s mt nhoc la ni

bun chan. chng minh, ti xin k chuyn c Alcice, th ky anh
may va tc ky, cung ng vi ti. m o, c v nha, au lng nh
ngi moi mt. Ma c moi mt thit. C nhc u, au lng, da di
mun i nm lin, khng n ung g ht. Ma c d danh... c mi chu
ngi n. Gia luc o, in thoai ku: Tnh thn nhn cua c mi c
khiu vu. Mt c bng sang ngi, tinh thn c bng tnh lin. Ti ba
gi sang, v nha, c chng mt nhoc may may ma con vui ti ni
khng ngu c na.
Vy bui ti, khi co ve mt nhoc va c ng u oai, c ta thit
mt khng! Chc chn la thit. C ta mt moi v c chan ngan cng
vic, co le chan ngan ca i sng. Hang triu ngi nh c Alice; ban
d thng cung la mt trong nhng ngi y y.
Ai cung bit rng tinh thn bun ba thng sinh ra mt nhoc
nhiu hn la s c sc. My nm trc, ng Joseph E.Barrmack ng
tap ch "Tm ly bao" mt bai trong o ng bao cao vai th nghim v
s mt nhoc do bun chan gy nn. ng bao mt nhom sinh vin lam
nhng chc nghim ma ng bit trc rng ho khng thch nhut nhat
nao ht. Kt qua? Ho thy mt nhoc, bun ngu, bc tc, cau knh va
phan nan rng nhc u, moi mt, hoc au bao t. Co phai toan la
tng tng khng? Khng. Nghin cu ky, ng Barnack thy khi ta
Dale Carnegie
74
bun chan, ap lc cua mau va s dng kh ht vao u giam, con vui

thch lam vic th nhng cai o tng lin.
Say m lam vic hng thu, rt t khi thy mt. Chng han, mi
ri toio ngh he bn h Louisse, trong day nui Canadian Rockies.
My ngay lin, ti cu ca trm mt dong sui, phai len loi trong bui
cy cao, treo qua nhng canh , hng tam gi lin ma khng thm
mt. V sao vy? V ti hng hai thch thu v cung. Ti hanh din a
lam c mt thu oan: cu c sau con ca ln. Nhng nu ti chan
ngan khng mun cu th ban th oan se ra sao? Ti se mt l sau
khi treo gian nan trn nui cao hn 2.000 thc.
Vy s chan nan co th lam cho ta mt nhiu hn la cng vic,
du cng vic y cc ky kho nhoc nh leo nui i na. Lai nh chuyn
ng S.H.Kingman Hi trng Cng nng Na ai bao hi leo nui
Cadian Alpine Club cho vai ngi can b hun luyn mt i binh
leo nui. ng Kingman c la vao s hun luyn vun y. Theo li
ng th ng va cac hun luyn khac - t 42 ti 59 tui - dt nhng
ngi lnh tre tui qua nhng khu bng tuyt mnh mng ti chn
nhng ngon nui bch lp cao chng 40 thc ri day ho dung thng,
bu vao vach a nhn ma ln ln ngon. Ho leo ht ngon nay ti ngon
khac. Sau 15 gi leo treo, nhng thanh nin sung sc y, nhng
thanh nin mi tp luyn sau thang trong mt i cam t y, ngi
nao ngi ny mt l.
Co phai tai mt vai bp tht khng quen vn ng ma mt
chng? V ly. V ai a trong mt i cam t u nhn rng bp tht
nao cung a c luyn ht. Ho mt l v ho ngan leo nui. Nhiu
ngi mt ti ni ln ra ngu, khng kp n. Nhng cac hun luyn
vin g gp hai, ba tui ho lai khng mt chut nao. Ho n ri, ban tan
hang gi v nhng kinh nghim trong ngay. Ho khng mt v ho
thch cng vic y.
Khi bac s Edward Thordike Columbia th nghim v mt
nhoc, ng dung nhng chc nghim lam cho hoc sinh lun lun thch
thu ho thc gn tron mt tun. Ngi ta k lai cu chuyn nay
cua ng: "S chan nan la nguyn nhn c nht giam sc lam vic".
75
Nu ban lam vic v tinh thn ma thy m th hcwa chac a phai v

ban lam nhiu u, d thng v ban lam nhiu u, d thng v
ban lam qua t o. Chng han, ban th nh tun trc, mt hm ban
lun lun b bt man, th gi i khng co hi m, hen ho th l, lo cai
nay, lo cai no, khng co cai g nn thn ht. Bn chng lam c g
ca, moi vic tri chay, ban lam nhiu gp 40 ln hn trc, vy ma v
nha van ti nh hoa. Ban a kinh nghim nh vy ri ch? Ti
cung vy. Chung ta a hoc c bai hoc nay: mt nhoc thng khng
do cng vic ma di lo lng, bt man va ut hn.
Trong khi vit cun nay, ti i coi din lai mt nhac kch vui rt
ly thu cua Jerome Kerrn, nhan la Show Boat. Mt vai trong kch,
ai ta Andy noi: "Nhng ke may mn la nhng ke co mt vic lam
hp y". Nhng ke o may mn v ho co nhiu ngh lc lam vic y.
i mt khuc ng ngn vi ba v cau nhau, co th mt hn la sanh
vai i 20 cy s vi mt gia nhn ma mnh thng yu.
Vy phai lam sao? Xin ban hay nghe cu chuyn cua mt tc ky
trong mt cng ty du la. C mi thang, c ta lai phai lam lun
trong nhiu ngay mt th vic chan nhat trn ai la bin s va tn
ngi vao nhng giy phep in sn. Cng vic o chan n ni c
quyt nh lam cho no hoa vui mi co th sng ma chu ni c. C
ngh ra cach ua vi c mi ngay., Bui sang, c m xe ba y bin
c bao nhiu t, ri bui chiu c rang bin c nhiu hn. Cui
ngay c cng lai xem c bao nhiu t ri c rang ba sau lam hn
s o. Kt qua la c lp ky luc hn nhng c ban ng nghip. Va ri
c c li cai g? Li khen. Khng?... Li cam n?khng..... Thng
cp? Khng... Tng lng "up"? Khng... nhng c khoi thy mt
v chan ngan. Nh vy tinh thn c hng hai. V rang ht sc lam
cho mt cng vic chan nan thanh ra vui thch, nn co thy co nhiu
ngh lc hn, va nhng luc ranh c vui ve hn, hng thu hn. Ti
c bit chuyn cua c v ti a... ci c lam v.
Di y la mt chuyn c th ky khac lun lun hanh ng
nh th vn thch cng vic cua mnh. Trc kia c thng cau nhau
v cng vic, nhng sau c thi hn. Tn c la Vallie G.Golden. C
k:
Dale Carnegie
76
"Trong s co bn c th ky, mi c anh may cho vai ng chu

s. Nhiu phen chung ti tui bui v vic. Co ln, mt ng pho giam
dc bt ti anh lai mt bc th dai, nhng ti khng tun lnh. Ti
rang ch cho ng ta rng bc th o co th sa lai c, th khng
cn anh lai. ng ta lin ap nu ti khng chu anh lai th ti se
kim ngi khac! Ti nghe ma mun ni doa. Th ri trong khi anh
lai bc th kia, t nhin ti ngh rng co bao nhiu ngi khac ch
sn, chc nhy vao chim ch ti ang lam. Ti lai ngh rng ngi
ta tra lng cung ch ti lam cng vic y. Ngh vy, ti thy d
chu hn. Thnh lnh ti ny ra cai y nn lam nh mnh thch cng
vic, du thit tm mnh ghet no. Sau o toio thy mt iu quan
trong, la nu ti lam vic nh ti tht tm thch no, th ri ti thch
no mt vai phn c.
Ti cung lai thy rng vui ve lam th cng vic mau xong,
thanh th by gi t khi ti phai lai tr. Nh co thai y, ti c
c lc va khi mt ng chu cn mt th ky ring, ng ta yu cu ti
giup - v ng bao ti khng co thoi cn nhn! Vy ti a tm c
chn ly nay: Thai tinh thn co mt nng lc manh me. Va s y
v cung quan trong i vi ti. No a hoan cai i ti mt cach la
lung".
Nh th, te ra c Vallie Golden a v tnh theo trit ly "giai hoa
thit". Giao s William James khuyn ta "lam b nh chung ta can
am, ri chung ta se thy can am, "lam b nh" chung ta sung
sng ri ta se sung sng. "Lam b nh" ban a thch cng vic cua
ban va s gaiar o se lam cho ban thy thch thit, bt mt, bt lo
lng.
My nm trc, anh Harlan A. Howard a co mt quyt nh
lam thay i hn i anh. Anh quyt lam cho cng vic bun te cua
anh thanh ra vui thch. Ma cng vic cua anh ang chan thit: ra
chen, co ban va don kem tai phong n moot trng ai hoc, trong khi
cac sinh vin cung trac tui anh hoc vui ve a banh hoc ua bn.
Anh ghet cng vic cua anh lm, nhng a khng th bo no c,
anh nht quyt giai tr, nhng a khng th bo no c, anh nht
77
quyt giai tr bng cach nghin cu lam kem cach nao? Bng nhng
thc g? Tai sao co kem ngon, co kem d? Anh nghin cu v phng
din hoa hoc ri anh thanh mt sinh vin gioi nht trong nhng gi
hoa hoc. Anh thch hoc thc phm ti ni sau anh vao ai hoc
Masschesets va gioi nht v mn "thc phm chuyn mn dung ng".
Khi hang ban ca cao Nu c treo mt giai 100 My kim
thng bai lun nao hay nht v cach dung ca cao, gai git giai, ban
bit khng? ung. Chnh la anh Harlan Howard. Ma cuc thi y m
chung cho ht thay sinh vin cac trng ai hoc. Thy kho kim vic
lam qua, anh m mt phong th nghim va nghin cu v vi trung
hoc ngay trong hm nha anh tai Massachussets. t lu sau, mt ao
lut ra, bt buc cac nha ban sa phai khai s vi trung trong sa
trc khi ban. Mi bn cng ty ban sa Ambert nh anh vic o
va anh phai mn thm hai ngi phu ta.
Th oan coi hai mi lm nm na, anh Howard se ra sao?
Luc o, nhng ngi hienej nay ch tao thc phm se v hu hoc
cht, nhng ch cho nhng thanh nin y nhit thuyt va sang
kin. Vy hai mi lm nm na, chc chn anh se thanh mt ngi
co uy quyn trong ngh, con mt soo ban hoc cua anh ma hi trc
anh phai don keom hu, se tht nghip ma chua xot, nguyn rua
chnh phu va phan nan khng gp thi. Nhng anh Harlan A.
Howard chc chn a khng gp thi, nu anh a khng quyt nh
lam cho cng vic bun chan cua anh thanh ra co hng thu.
My chuc nm trc, co mt thanh nin khac tn Sam, rt chan
cai vic phai ng sut ngau tin bu loong trong mt xng no. Anh
mun bo, nhng s kho kim c vic khac. a bt buc phai lam
cng vic bun te nay, nn anh quyt lam cho no hoa vui. Va anh thi
ua vi mt ban th may ngi bn. NGi nay phai dua bu loong
nhan, con anh phai tin no cho ng trc knh ung kch tc. Hai
ngi thnh thoang lai i may ln nhau xem ai c nhiu bu
loong.
V sau, vin c cng thy Sam va nhanh va kheo ben cho
anh mt vic khac nhiu lng hn. T o, anh leo ht cp nay n
cp khac. Ba chuc nm qua, anh Sam Vauclain thanh Hi trng
cng ty ong u may xe la Baldwin. Nhng khi xa, nu anh
Dale Carnegie
78
khng bit lam cho cng vic bun te thanh ra hng thu, co le by gi
anh vn con la chu th may quen.
ng H.V.Kaltenborn, nha ph bnh tin tc ni danh tren ai
phat thanh, cung a co ln phai ap dung phng sach o. Luc y ng
22 tui, mun qua chi Chu u, ben xin chn mun bo trn mt
chic tau ch bo. Sau khi ap xe may vong quanh nc Anh, ng ti
Ba l th va ht tin. Ng lin cm chic may chup hnh ly nm
my kim, lu tin ng li rao tm vic trn bao The New Yor
Herald xut ban Bal. Tip o, ng c mt chn ban knh thc
th. Nu ban vao khoang tui 40 ti chc ban con nh nhn knh
thc th tho s hi o, ma ta thng a ln mt ngo hai hnh
ging nhau nh in, t trong ng knh. Nhn vao th hai hnh chng
ln nh thanh mt, lam ta cam tng hnh o co b su va b xa.
Vy ng Kaltenborn bt u i tng nha Ba L ban nhng knh
y cho nhng ngi Phap ma ng khng bit noi ting cua ho. Vy
ma ngay trong nm u, ng a thu c 5.000 my kim hu hng
va ni danh la tay ban bao dao kim c nhiu tin hang nht hi
y. Ng noi vi ti rng kinh nghim y co ch cho ng hn mt nm
hoc ai hoc ng Harward va giup ng phat trin mt c tnh
thanh cng la c t tn. Ng tin chc co th ban cho cac ba ni tr
Phap bt ky mon g, ca nhng t bao cao v ai hi ngh Lin Hip
Quc vit bng ting Anh na.
Kinh nghip o a giup ng hiu ro di sng ngi Phap. Sau
nay, ng lai thy t hiu bit o thit la v gia, khi ng m cai vic
bnh phm trn ai phat thanh nhng tin tc Chu u.
ng lam cach nao ma tai tnh nh vy, nht la khi khng bit noi
ting Phap? Tha rng th nay: ng xin chu hang knh vit cho mt
cu ting phap chao khac, ri ng hoc thuc cu y. ng i tng ca,
keo chung. Va khi gp ba chu nha, ng oc cu ting Phap vi mt
giong ky d ti ni ba nao cung tc ci. Ri ng a knh va hnh
cho ba no. Nu ba ta hoi cu g th ng rut c, ap: "Ngi My...
Ngi My". Ri d non, ch vao mt ming giy trong dan trong o, co
chep ung cu ting Phap ma ng a hoc chao khach. ba chu nha
79
ci, ng cung ci, va lai a ba ta coi thm hnh. ng thu thit

cng vic ban knh y khng d dang u.
ng kim n c, nh co mi mt c tnh la quyt lam cho
cng vic hoa ra co hng thu. Mi sang, trc khi ng i ngo trong
gng va t khuyn khch: "Nay, Kaltenborn, nu mun co cm n,
anh phai lam cng vic y. Anh a phai lam no th tao sao khng vui
ve ma lam? Sao khng tng tng rng mi khi anh keo chung, la
anh ong vai tro trn sn khu va co nhiu khan gia ngo anh? Ma
ngh ky, vic anh lam o cung tc ci, khac chi mt tro h trn sn
khu. Vy tai sao khng hng hai vui ve ong tro i?'.
Chnh nh li om, ng a lam cho mt cng vic ng va s va ghet
hoa ra mt vic thu va rt co li.
Khi nghe ti hoi g nn khuyn nhng thanh nin My hng hai
mun thanh cng, ng ap: "Co, t chin u vi ho mi bui sang.
Ngi ta noi nhiu v s quan trong cua th duc, nhng chung ta con
cn luyn tinh thn hn. Mi bui sang chung ta phai t khuyn
khch can am lam vic ca ngay".
Phng phap t khuyn khch y ng ngn, nng ni va ngy
th ? Khng u. Trai lai, no la tinh tuy cua mt trit ly su
xa:"tinh thn cua ta ra sao th i ta nh vy". Li o by gi cung
vn ung nh 18 th ky trc, khi Marc Aurele vit, ln u tin
trong cun "Trm t" cua ngai: "Tinh thn ta ra sao th i ta nh
vy".
Mi ngay t khuyn t nhu mt gi, ban co th hng tinh
thn cua ban ti s can am, hanh phuc, ngh lc va bnh tnh.
Khi nun nhng t tng chn chnh, se thy cng vic chan
nhiu. ng chu cua ban mun ban yu ngh, ng thu c nhiu
tin hn. Nhng hay qun cai mun cua ho i ma ch ngh n cai li
cua ban khi ban yu cng vic hn ln. Ban nn nh rng tinh thn
y co th lam cho hanh phuc trong i ban tng ln gp i v ta ch
dung phn na nhng c tnh cua ta lam vic. Nu ban khng
tm hanh phuc trong khoang thi gian y th khng bao gi con gp
no na. Ban lai nn nh rng khi ta bit thch cng vic cua ta, u t
tt phai tiu tan, cha k n co le c tng cp, tng lng. Du
Dale Carnegie
80
chng c nh vy th ban cung a mt nhiu, vui ve hng

nhng gi nhan ri.
81
KHNG NGU C
G KH TR V
? N
BAN
VY
!
Khi mt ngu ban co lo khng? Chc co. Vy ban nn bit

chuyn ng Samuel Untermeyer, nha lut s ni danh khp toan
cu. Sut i ng ta khng bao gi c ngu tron m!
Khi con i hoc, ng a lo v hai bnh: suyn va mt ngu. ng
khng tr c hai bnh y, nn ng nht quyt li dung chng mt
ngu cua ng. Ch co cach o la diu nht. Vy ang le trn troc xoay
tr trn ging va lo lng hai cho thn kinh, ng ngi phat dy va
hoc. Kt qua? Th y, ng git c ht nhng danh d trong cac
lp ng theo va thanh mt thn ng Nu c ai hoc ng.
Khi ng bt u lam lut s, bnh mt ngu ng vn con. Nhng ng
khng lo. ng noi: "Tri se lo cho ta". Ma thit vy. Mc du ngu rt
t, ng vn khoe manh va u sc lam vic nhiu cung nh bt c v
lut s tre tui nao Nu c. Va con nhiu hn la khac, v trong
khi ho ngu th ng lam vic!
Hi 21 tui, ng a kim c 75.000 my kim mi nm, khin
nhiu lut s tre tui a n toa hoc phng phap. Nm 1931,
trong mt vu cai, ng kim mt triu my kim tra ht mt ln - co le
c kim cha co mt v lut s nao thu kim nhiu n th/
ng lun lun mt ngu- oc sach n na m - nm gi sang a dy
va bt u oc th cho th ky anh may. Luc moi ngi bt tay vao
vic, ng a lam gn xong na cng vic hm o. Khng bao gi c
Dale Carnegie
82
ngu tron m ma ng tho 81 tui. Nhng nu ng thc mc lo lng v

bnh mt ngu th co le cht sm lu ri.
Chung ta bo mt phn ba i sng ngu ma ta bit rng ngu
la mt thoi quen, mt trang thai ngh ngi cho c th bi b lai sc
lc, nhng ta ch h bit mi ngay mi ngi phai ngu bao nhiu gi,
ta cung khng bit ngu co thit la cn thit khng na!
Ban cho la la lung ? Xin ban hay nghe y. Trong cuc ai
chin th nht, mt ngi lnh Hung Gian Li tn la Paul Kern, b
mt phat an xuyn qua oc ngay gia tran. Khi vt thng lanh ri
th la lung thay, ngi o mt hn ngu. Cac bac s dung u phng
thuc ngu, thuc m, ca phep thi min na, nhng vn v hiu. Anh
ta vn khng sao ngu c, khng sao thy bun ngu nh xa.
Thy vy, cac bac s oan chc anh ta khng th sng lu. Nhng
anh ta ci, cho la noi by, ri vn lam vic va vn sng rt manh me
nhiu nm. Anh Paul Kern cung nm ln ging ngu, ri nu khng
chp mt i c th c mc, ng them ngh ti no. C t nhm nh
vy: "Nu khng ngu c th cung coc cn, ta co thc ti sang cung
chng lam sao!" Ri nhm mt lai noi "Cc nm th nay ma chng lo
ngh g ca, th cung khoe ri".
"Theo ung nh vy, ri sau hai tun, ti t mnh nm la ngu
c. Khng y mt thang ti ngu mi m c 8 gi va b thn
kinh cua ti tr lai bnh thng".
Vy khng phai chng mt ngu lam hai c Ira Sangde ma
chnh la ni lo lng v chng y no hai c.
Bac s Nathaniel Kleimar, giao s ai hoc ng Chicago, a
nghin cu nhiu hn ai ht v s ngu, va nh vy a ni danh khp
th gii. ng tuyn b rng cha thy mt ai cht v chng mt ngu.
Tt nhin, ngi ta co th qua lo lng v chng o, ri sanh lc mi
ngay mt suy kem i, khin cho vi trung c dp huy hoai c th.
Nhng nu vy, nguyn do cai cht cung la tai lo lng ch nao phai
mt ngu!
83
Bac s Kleitman cung noi rng nhng lo v mt ngu, thng lai

ngu nhiu hn la ho tng. Nhng ke bc tc cau nhau: "Toio thc
sut m hm qua!" Co th la nhng ngi a ngu nhiu ma khng
ng. Chng han, Herbert Spencer, mt trit gia cua th ky trc,
c thn cho ti gia tai mt nha tro, a lam cho moi ngi ngan v
ng lun lun phan nan v thiu ngu. ng nhi bng gon vao l tai
nghe ting ng va b thn kinh c yu tnh. Co khi ng
dung nha phin cho d ngu. Mt m, ng ngu chung phong tai l
quan vi giao s Sayce trng ai hoc Oxford. Sang hm sau, ng
phan nan a thc trng m. S thit th chnh giao s Sayce thc
trng m o, v ting "keo g" cua Spencer a lam cho ng ta khng
ngu c.
iu kin th nht ngu ngon la phai thy c yn n.
Chung ta cn cam tng rng co mt quyn lc nao o quan mt nha
thng in, a chu trong vao im y trong mt nm kinh nghim
day ti mun ngu ngon th khng g bng tung nim. Ti hoan toan
ng v phng din y hoc ma noi vy. i vi ngi thng tu
nim, o la mt cach hiu nghim nht, t nhin nht tm hn
c yn tnh, thn kinh c ngh ngi. Pho cho tri, ti u hay ti
o".
Nhng nu ban khng phai la tn tn giao, lai phai suy ngh
nhiu ni kho khn, ban nn hoc cach ngh ngi bng nhng phng
phap ngoai khoa. Bac s Harold Fink, tac gia cun: "Ngh ngi cho
thn kinh khoi cng thng" cho rng cach hiu nghim nht la noi
chuyn vi c th ta.
Theo bac s, li noi la cha khoa cua moi cach thi min: va khi
banh lun mt ngu, chnh la v ban t ky am th rng ban se khng
sao ngu c. tr bnh y, ban phai pha sc thi min o i. Mun
vy, ban hay noi vi cac bp tht cua ban rng: "Dui ra- dui ra- xa
hi va ngh ngi". Ban a bit rng oc va gn ct khng ngh ngi
c khi bp tht ta cng thng.
Vy chung ta mun ngu, phai bt u bp tht trc a thi
hanh va thy cng hiu - t mt chic gi di u gi hai chn
c ngh ngi, khoi cng thng; di canh tay cung t nhng chic
gi nho nh vy. Ri noi vi canh tay cung at nhng chic gi nho
Dale Carnegie
84
nh vy. Ri noi vi ham rng, mt, chn: "Dui ra". Ta se ngu luc
nao khng hay. Ti a th nghim phng phap y, thit hiu
nghim. Nu ban b chng mt ngu, ban nn mua cun sach cua bac
s Fink, va noi trn kia. Ti mi thy co mi cun o la va vui, d
oc ma lai va ch mt phng thuc cng hiu.
Mt cach tr bnh mt ngu vao hang nht la vn ng c th
mt, nh: lam vn, bi li, chi cac mn th thao, hoc lam mt
cng vic nng nhoc. ng Theodere Dreiser a dung cach y. Khi ng
con la mt tac gia tre tui hng hai, ng lo lng v mt ngu, cho nn
ng xin mt cng vic nng nhoc tai S Hoa xa trung ng Nu
c.
Sau mt ngay vn c va trai a trn ng ry, ng mt ti ni
nga guc trong ba n.
Nu chung ta mt lm, va i chung ta va ngu c. Hi ti
13 tui, ba ti i theo mt xe heo ti Saint Joe Missouri. V ba ti co
hai tm ve xe la i khoi tra tin. Ngi ben dt ti theo. T hi nho,
ti cha c ti mt chu thanh nao co trn 4.000 ngi. Khi ti
tnh Joe - mt chu thanh 60.000 ngi, ti vui thch v cung. Ti
thy nhng nha lu choc tri, cao sau tng, va mt ky quan trong cac
ky quan, la cai u xe may in. By gi ti nhm mt lai ma con
thy va nghe c chic toa xe y cham. Tm hn ti cha bao gi b
kch thch n th. Sau mt ngay m mn, ti cung vi ba ti ln xe
tr v Kavenwood. Ti y hi hai gi khuya, lai phai i nga
khoang by cy s na mi ti trai. va y la oan kt cua cu
chuyn. Ti mt qua, va i va ngu, va m mang. V a quen, ti
ngu trn lng nga ma khng sao ht. Bi vy mi co con sng n
ngay nay k chuyn cho ban nghe.
Khi ngi ta mt qua th du sm set bn tai hay gia canh
bom an ngi ta cung c ngu c nh thng. Bac s Foster
Kennedy, nha thn kinh hoc tr danh, noi vi ti rng khi i binh
th nm cua Anh rut lui nm 1918, ng thy nhiu chu lnh mt ti
ni ln ra t, m man nh cht. ng ly ngon tay vach m mt ho
ma khng h tnh dy. Trong mt ho lun lun a ln. Ng noi: "T
85
ngay y, mi ln kho ngu ng lai a ngc trong mt ln va ch vai

giy sau, ti bt u hiu hiu bun ngu. Phan ng o rt t nhin,
khng co chi kim sat c". Cha co ngi nao t t bng cach nhn
ngu ht, ma sau nay chc cung khng co ai dung cach y. H bun
ngu th t nhin phai ngu, co ngh lc manh ti u cung khng
chng lai c. Hoa cng cho ta nhn ung, nhn n c lu hn la
nhn ngu.
Noi n t t, ti nh n trng hp ma bac s H.C Link k
trong cun "Kham pha loai ngi". ng by gi lam pho hi trng
Hi Tm ly va ng a phong vn nhiu ngi u t, thn kinh suy
nhc. Trong chng "Lam sao thng ni s st va u t", ng k
chuyn mt bnh nhn mun t t. Bac s bit rng co giang giai ly
lun cung ch hai thm, nn ng bao y: "Nu ng nht quyt mun t
t th ng cung nn t t mt cach anh hung ch! ng chay ra chung
quanh nhng cn ph nay cho ti khi nao mt qua ma ln ra cht th
thi".
Ngi bnh th lam theo, khng phai mt ln ma nhiu ln,
nhng ln nao cung thy tinh thn khoan khoai hn, con c th th
tt nhin la moi nh. Ti m th ba, kt qua hoan toan nh y mun
cua bac sy: Y mt va c th ra ri ti ni ngu say nh khuc g. Say y
nhp mt hi th thao, bt u luyn tp ua v nhiu mn, va
thy i sng vui qua, mun sng hoai!
86
Dale Carnegie
QU YT
NH QUAN TRON
G NHT TRONG
MT
I BAN
Chng nay vit ring cho cac ban thanh nim nam na cha
bit c ngh hp vi s thch cua mnh).
Nu ban cha ti 18 tui, co le ban sp phai quyt nh hai vic
quan trong nht trong i ban. NHng quyt nh y co th thay i
hn tng lai cua ban va anh hng su xa ti hanh phuc, sc khoe
cua ban, noi tom lai, co th lam cho ban sung sng hay khn n.
Hai quyt nh o la;
1-Ban kim n bng cach nao? Lam mt nng dn, mt phu
tram, mt nha hoa hoc, mt vin kim lm, mt th ky anh may va
mt thu y, mt giao s hoc hay mt chu xe hu tu.
2-Ban se la ngi th nao lam ban trm nm?
Ca hai s quan trong y thng c quyt nh liu lnh nh
trong cach bac. ng Harry Emerson Fosdisk noi trong cun "Nng
lc tranh u": Mi thanh nin khi la ngh, em ca i mnh ra ma
t mt van phe".
Lam sao rut bt c phn may rui? Xin ban oc tip nhng
hang di y, trong o ti em ht nhng iu hiu bit ra khuyn
ban. Trc ht, nu co th c, xin ban rang la ngh ma ban yu.
a co ln ti em iu nay hoi ng David M.Goodrich, hi trng
87
cng ty lam vo xe hi B.F Gooodrich. ng ap: "iu kin quan trong

nht thanh cng la yu cng vic cua mnh, nh vy th tuy lam
hang gi ma co cam tng mnh ch giai tr". o la trng hp ng
Edison, mt ngi hi nho tht hoc, phai ban bao, ma sau lam thay
i hn nn ky ngh cua My. Ng thng n ngu, ngay trong phong
th nghim co th lam vic 18 gi mt ngay, nhng ng khng
thy mt chut nao ht. ng tuyen b: "Sut i ti, ti co lam vic
u. Vui qua! nh tro chi tuyt thu vy!",.
Vy ng thanh cng la le d nhin.
ng Charles Schwab cung noi vi ti ai loai nh vy. ng
rng: "Nu ban thy v cung hng hai trong khi lam vic, th gn
nh khng co vic g ma ban khng thanh cng".
Nhng nu ban khng hiu bit chut g v s thch cua ban,
lam sao thit tm cho c? Ba Edna Kerr trc Cng ty Dupont, coi
hang ngan nhn vin, by gi lam Pho Giam c "giao thip ky ngh"
cho Cng ty "San phm Hip Chung quc" co noi: "Bi kch tham
thng nht i la bit bao thanh nim khng bao gi kim c
cai ngh va y ho ca. Ti ngh khng co ngi nao ang thng bng
ke lam mt ngh ch kim tin". Ba k rng co ca nhng sinh vin
xut thn t trng ai hoc, n vi vi ba: "Ti co bng cp X. Ba co
cng vic g cho ti lam trong hang ba khng". Ho khng bit ho lam
c vic g ma cung khong bit thch hp vi vic g na. Trach chi
ma chng co bit bao ngi, ca an ng ln an ba, bc chn vao i
vi sc hoc chc chn, vi nhng mng ti ep, th ma ri a 40
tui a kit lc v tht bai, v chan nan va lai eo thm bnh thn
kinh! S tht, s la c mt ngh hp vi ban cung quan trong cho
sc khoe cua ban na. Bac s Raymond Pearl cung nghin cu vi vai
cng ty bao him nhn mang v nhng yu ti cua tui tho, cho rng
s co mt ngh hp vi s thch va tai nng la yu t quan trong
nht. ng co th noi nh Thomas Carlyle: "Sung sng thay ngi
nao kim c vic hp vi mnh! By nhiu u ri, khng cn g hn
na".
Mi ri, ti noi chuyn sut bui ti vi ng Paul W.Boynton,
Chu phong nhn vin cua Cng ty du la Soncony. Trong hai nm
Dale Carnegie
88
gn y, ng a hoi do trn 75.000 ngi xin vic ng rut kinh

nghim ma vit cun: "Sau cach tm vic lam".
Ti hoi ng: "Thanh nin i kim vic thng co li lm nao
nht?" ng ap: "Ho khng bit ho thch vic g ht. Thit ngh ma
s! May mt b ao bn vai nm th ho n o lm, la mt ngh
nh oat ht ca tng lai, hanh phuc va bnh tnh trong tm hn th
ho lai chng h suy ngh!".
Vy phai lam sao? ban co th lai hoi mt phong dn ngh
nghip. Phng phap hng dn nay cha c hoan thin, v no con
mi me nn nhn vin cac phong hng dn du co giup ban c
nhiu, vn co th lam l c. Tuy nhin, mn y se co tng lai chc
chn. Ni o, ngi ta se bao ban lam nhng trc nghim do xet
kha nng cua ban v moi phng din hoat ng, ri ngi ta
khuyn ban nn la ngh nao. Phn quyt nh v ban, le c nhin.
Ban nn nh, li khuyn cua ho co khi sai lm mt cach bun ci
c. Nhiu khi ho con m thun vi nhau la khac. Co ngi khuyn
mt c hoc sinh cua ti nn vit vn u ma d dang nh vy? Phai
co tai truyn t tng va cam xuc cua mnh cho c gia va mun th,
khng cn co nhiu dung ng, ma phai co t tng, kinh nghim,
quyt tn va nhit huyt. V theo li ho khuyn, c no ng la mt
c th ky, sung sng thay mnh tr nn mt n s tp s, ri sau
thy mnh tht bai chua cay.
Vy ca nhng nha chuyn mn v khoa hoc hng dn ngh
nghip vn cha ang hoan toan tin cy. Cho nn ta phai hoi y nhiu
ngi, ri dung lng tri cua ta xem xet ngh y.
Chc ban ngac nhin, sao ti lai cho chng nay vao mot cun
sach nghin cu v u t? Khng co chi la u, v co bit bao ni lo
lng, n hn, oan hn sinh ra do s oan ghet cng vic phai lam. Hoi
ngi thn hay ng hang xom, mt ng chu s, ban se thy lio
ung. Nha kinh t tr danh John Stuart Mill noi: "khng co g thit
hai cho xa hi bng trong ky ngh, co nhiu ngi khng hp vi
ngh cua ho" ung. Va trong s nhng ke bt hanh i nay ta nn
k ca bon ngi ghet ngh ang nui sng ho na!
89
Co nhiu ngi tai ngu, xa ai chin trng ma tinh thn

cung hoang loan. Xem th u bit khng phai ho hoang loan v bom
an ma chnh ngi ta t ho vao mt ngh trai vi s thch va tai
nng. ban co bit bon ngi o khng? Bac sy William Menninger,
mt nha chuyn mn tr bnh thn kinh co danh trong qun i hi
chin tranh va ri a noi; "Trong qun i, chung ti c bit ro
rng la dung ngi cho phu hp vi tai nng la iu rt quan trong.
Quyt tn rng cng vic mnh lam rt hu ch la mt iu cn thit.
Khi mt ke khng thch cng vic mnh lam, khi y cam thy rng a
b t sai ch, khi ngh rng ngi ta khng nhn chn gia tr cua y
va nhng tai nng cua y khng c thi th n tt bc, th nao y
cung co cac triu chng cua mt bnh thn kinh".
ung vy. Trong ky ngh, nhng ngi bnh thn kinh cung do
nhng nguyn nhn y. Nh trng hp ng Phil Johnson. ng thn
ng lam chu mt tim git ui nn cho con giup vic va hy vong con
mnh se ranh ngh. Nhng ng Phil Jonhson lai ghet cng vic o, c
ung a ung nh, lam ly l, cho ri vic. Lai co hm ng bo vic
khin ng gia rt bc mnh va xu h vi bon lam cng v co a con
bing nhac n vy.
Mt ba ng ta ngo y xin cha cho lam th may. A! Thit la
n, nay lai mun khoac b ao xanh. ng gia nghe noi gin lm.
Nhng ng con nht nh lam theo y mnh va khoac chic ao xanh
dnh y du m. ng lam vic mt nhoc bng my tim git ui;
tuy vy ng sing nng, vui ve, va lam va tm nghin cu v
may moc.
Cho n nm 1944, ng cht luc lam Hi trng Cng ty
Boeing, mt cng ty san xut nhng phao ai bay a giup ta thng
trn!. Nu c tim git ui, th sau khi thn phu ng mt, ng se ra
sao? Chc chn la phait tht bai va tim ng, ng phai phat mai.
Vy du co phai gy mi bt hoa trong gia nh th cung anh, ch
ng bao gi ngh rng me mun ta lam ngh g ta lam ngh o! H
khng thch th ng lam. Tuy vy, phai xet ky li khuyn cua cha
me. Cha me ln tui gp i ta nh kinh nghim, tng trai, tt khon
hn ta nhiu. Nhng rut cuc ta cn quyt dnh ly: V ta kheo la
Dale Carnegie
90
ngh hay vung la th chnh ta se sung sng hay kh s, ch nao

phai cha me ta u.
By gi, ti xin khuyn ban vai iu trong khi ban la ngh:
1-oc ky 5 li khuyn di y trc khi kim mt ngi hng
dn ban v la ngh. Nhng li khuyn nay cua giao s Harry
Vexter Kitson ai hoc ng Columbia, mt nha chuyn mn bc
nht v mn o:
a, ng nh nhng nha dung phng phap thn b la ngh
gium, nh cac nha chim tinh, cac "met coi ch tay, ch vit, coi
tng... Phng phap cua ho khng tin c.
b, ng i hoi ngi nao tin rng ch cn lam mt trc nghim
la la c ngh hp vi mnh ngay. Cach o trai hn vi quy tc
hng dn, v phai xet u nhng iu kin vt cht, xa hi, kinh t
chung quanh ta mi c.
c, La mt nha chuyn mn co u sach kim tai liu v cac
ngh nghip trc khi khuyn ban.
d, Nha chuyn mn phai xet ban nhiu ln ri mi quyt nh
c.
e, Nu ho cha xet i xet lai ma a vit th khuyn, ban ng
them nghe.
2- Ni nao mt t rui nhiu th ng ti. Co 20 ngan cach kim
n, ac ban thanh nin bit vy khng?, Khng ! Ka, ban coi mt
trng no, hai phn ba nam hoc sinh ch bit la co 5 ngh trong s
20.000 ngh o, va bn phn nm na hoc sinh cung th., Vy trach
chi chng co vai ngh t nghet nhng ngi, trach chi ho chng
chen vai thch canh nhau ma khng kim c ch, trach chi cho s
lo lng v tng lai, ni su mun va bnh thn kinh chng hoanh
hanh vi ho.
Vy ti xin ban ng chen ln trong nhng ngh lut s, ky
gia, hoc tai t man anh va ai phat thanh na.
91
3- Cung ng la nhng ngh ma mi phn ban ch co mt

phn hy vong kim n c. Chng han ngh ban ve bao him.
Mi nm co hang ngan ngi phan ng la tht nghip- i mi khach
bao him nhn mang. i ho ai loai se nh sau nay: Trm ngi th
co chn chuc ngi se au tim, tht vong va ch mt nm la giai ngh.
Trong s 10 ngi con lai, mt ngi ban c gn ht chn chuc
phn trm nhng ve bao him, con chn ngi kia ch c chia nhau
co mi phn trm con lai. Ngha la mt trm phn mi co mt phn
la kim c 10.000 my kim mi nm, chn phn th kim c u
sng mt cach cht vt, con chn chuc phn th tht bai hoan toan
sau 12 thang. o la y kin cua ng Franklin I.Bettger, mt ngi a
thanh cng nht My lun hai chuc nm nay trong ngh ban ve bao
him.
4- Trc khi quyt nh la mt ngh, ban nn bo ra nhiu
tun, nhiu thang tm ht cac t liu cn bit v ngh y. Bng
cach nao? Bng cach phong van nhng ngi a lam ngh y t
mi, hai chuc hoc bn chuc nm. Ti a kinh nghim, nn bit ro
nhng cuc phong vn o se co anh hng su xa ti tng lai ban.
Khi mi 20 tui, ti hoi y hai ngi v ngh ti mun la va by
gi nh lai, ti thy rng hai ngi y a thay i hn i lam vic
cua ti. Khng co ho th kho bit c i ti a ra sao. Lam sao nh
ho ch bao c? V du ban mun hoc ngh kin truc. Trc khi quyt
nh ban phai bo ra hai tun phong vn nhng kin truc s trong
min ban. M mt s in thoai, ban se kim c tn va a ch cua
ho. Ban lai thm ho tai phong lam vic ho, hen trc hay khng cung
c. Nu mun xin c gp mt th nn vit nh vy:
"Ti xin ngai giup ti mt vic nho. Ti mun ngai ch dn. Ti 18
tui va mun hoc ngh kin truc. Trc khi quyt nh, ti mun
c hoi y ngai. Nu ngai mc vic khng tip ti c phong giy,
th xin ng gia n cho ti c hu chuyn na gi tai t tht. Xin
a ta ngai".
Va ban se hoi ng ta nhng cu di y:
a, Nu phai lam lai cuc i, ngai co mun lam ngh kin truc
s na khng?
Dale Carnegie
92
b, Sau khi xet ti ky ri, xin ngai thanh thc cho bit ti co
thanh cng trong ngh y c khng?
c, Ngh y co mt t rui nhiu khng?
d, Sau khi hoc 4 nm, kim c vic co d khng? Mi u hay
nn lam vic g trc?
e, Nu tai kheo cua ti vao hang bnh th trong 5 nm u ti
hy vong c bao nhiu?
f, Lam ngh y li hai nhng g?
g, Nu ti la con gai, th ngai co khuyn ti lam ngh o khng?
Nu ban nhut nhat, do d, khng dam mt mnh ng t vao hoi
thng mt ng "b", ban nn theo hai li khuyn nay:
1-Dt theo mt ngi anh em trac tui mnh, ban c vng
bung t tin hn; nu khng co ai, ban mi ng thn cung i.
2- Ban nn nh rng nh ai ch bao tc la gian tip khen ho: Ho
co th phong mui c o. Nht la cac ng ln tui, thch c
khuyn bon thiu nin. Vy chc vin kin truc s y rt thch c
phong vn.
Nu lai thm 5 v kin truc s ma v nao cung bn qua khong
tip ban c (rt t khi nh vy) th lai thm 5 v khac. Th nao ban
cung c tip va nhn c nhng li khuyn v gia va sau ny
khoi phai ph nhiu nm tht vong, au long.
Gp ke bin ln th ng ngai tra tin cng ho, ho ch bao,
Na gi cng co la bao!
Ban nn nh rng quyt nh y la mt trong hai quyt nh
quan trong nht, co anh hng su xa nht ti tng lai cua ban.
Vy phai ht thi gian thu thp u tai liu da. Nu khng, se hi
hn sut i.
5-Bo y ngh sai lm rng ch co c mt ngh vi ban thi! Bt
ky ngi nao cung co th thanh cng trong nhiu ngh c. Nh ti
93
chng han: Nu ti hoc tp va d b ky cang, co th hy vong thanh

cng va sung sng nhiu t trong nhng ngh: Lam rung, trng
cy, y hoc, ban hang, quang cao, xut ban bao tai tnh nho, day hoc,
kim lm.
Trai lai, nu lam k toan, ky s, kin truc s, giam c mt l
quan, hoc mt xng, bun ban may moc v.v.. chc chan ti se tht
bai va kh s.
Dale Carnegie
94
PHN
TRM N I LO CUA TA...
BA Y CHUC
Nu ti bit cach giai quyt nhng ni lo v tai chnh cua mi

ngi th ti a khng vit cun nay ma a toa tai Bach cung, ngay
bn Tng thng ri. Nhng co vic ti lam c, la k kinh nghim
cua vai nhn vt a bit giai quyt vn y, giup ban vai li
khuyn thc t, ch ch mua vai cun sach ch dn ban thm.
Theo mt cuc iu tra cua t bao "Gia nh cua phu n", 70
phn trm ni lo cua ta la do vn tin nong. Geerge Gallup, trong
vic iu tra Gallup, noi rng phn ng ta tin chc h li tc tng
ln ch mi phn trm thi, se ht lo thiu thn. S y ung trong
vai trng hp, nhng lai rt thiu thn. S y ung trong vai
trng hp, nhng lai rt sai trong vai dp khac. Chng han khi vit
chng nay, ti phong vn mt nha chuyn mn lp ngn sach giup
cac gia nh la ba Elsie Stapleton, mt ngi a lam c vn nhiu
nm cho thn chu va nhn vin cua mt tim tap hoa ln Nu c.
Sau ba m phong c vn t, giup nhng ngi lo lng mt n mt
ngu v kim chng u n. Ba a giup nhiu ngi v moi cach sinh
li, t ngi phu vac, kim khng y 100 my kim, ti nhng ng
chu hang kim c trm ngan my kim mi nm. Ba noi vi ti nh
vy: "i vi a s, khng phai tng li tc ma ht lo v tai chnh
u".
Thit ra, s tng li tc thng ch lam tng s chi xut va
cung tng thm chng nhc u na. Phn ng lo lng khng phai
95
la tai thiu tin ma tai khng bit cach chi tuc". oc my cu y chc
ban nh rng ba Stapleton khng noi rng cu y ung trong moi
ngi u. Ba noi: "Phn ng". Ba khng ch ban. Ba noi v cac c
em, cac ng anh cua ban, co ca chuc ngi, phai khng ban?).
Co nhiu ban lai noi: "c g anh chang Carnegie nay phai tra nhng
toa hang cua ta, tiu pha trm mon cn thit nh ta vi s bng cua
ta, cho y bo cai giong day i y i". Tha ban ti a co luc phai lo
st vo ri. Ti phai lam lung kh nhoc mi gi mt ngay trn canh
ng lua va trong kho co kh Misssouri - lam ti ni ch mong mi
mt iu la sao cho thn th ht moi nh, ht nhc nhi ma thi.
Lam nh tru vy, ma mi gi khng c ti mt ng na, cung
khng c ti cc ri na. cung khng c ti mt cc na. Mi
gi ch von ven co nm xu.
Ti a sng 20 nm trong nhng nha khng phong tm, khng
may nc. Ti a phai trai cai canh ngu trong mt cn phong lanh
ti 15 di s khng. Tia i b hang ngan cy s tit kim
mi ln mt vai xu tin xe, giy th lung ma qun th va ung. Ti
a thu cai canh vao hang cm ch goi mon m re tin nht va m
ngu th gp qun lai, xung di nm, nm e ln cho no co np,
v khng tin mn ui!.
Vy ma trong thi o, ti vn kim cach danh c vai xu,
vai cc v ti s cai canh tui rng lm. NH kinh nghim y, ti
thaayw rng nu ban va ti, mun khoi mang n va khoi lo v tin
nong, chung ta phai theo phng phap cua cac hang bun: lp mt
quy chi tiu va quyt ch chi tiu theo s s nh. Nhng phn ng
chung ta khng lam vy. ng ban tt cua ti, ng Leon Skimkin,
Tng giam c nha xut ban cun sach nay, cho ti hay rng nhiu
ngi ui mu mt cach la lung v vn tin nong. ng k chuyn
mt k toan vin ma ng bit. Ngi nay khi lam cho hang, tnh toan
chi li, cn thn lm, nhng vi tui tin ring th... chng han, lanh
lng mi lanh ch u tra tin nha, tin in va moi th nht nh
ma thi. Y ch bit hin ng co tin trong tui, tuy y cung bit hn
ai rng nu hang y cung chi tiu theo li cu tha y, th nao cung v
n.
Dale Carnegie
96
Xin ban nh iu nay: Khi phai tiu tin, t la ban kinh doanh
cho chnh ban thn vy. Ma thit th, dung mua mt vt, tc la
"kinh doanh" ch g?
Phai theo nguyn tc nao khi tiu tin? Lp ngn quy bt u
ra sao?
Co 11 nguyn tc sau y ban co th theo c.
Quy tc th nht: Ghi nhng chi tiu vao s
Nm chuc nm trc, khi Arnold Bennet khi s vit tiu
thuyt Lun n, ng con ngheo lm. ng phai tnh trc, vi hai
cc mi ngay, ng phai tiu nhng g? Nh vy, co khi nao ng t hoi
tin i u mt khng? Khng, ng a bit ri ma. ng thch phng
phap y ti ni tip tuc dung no khi ng a giau, ni danh khp th
gii va co ca mt chic du thuyn na.
Ng John. Rockfeller cung gi mt s k toan. Trc khi ln
ging ngu, ng a tnh toan bit ro tng xu s tin con lai.
Ban va ti, chung ta cung phai co mt s tay ghi s xut nhp cho
ti ht i ? Khng, khng cn. Nhng nha chuyn mn khuyn
rng phai ghi chep tng xu mt, t nht trong mt thang u va nu
co th c, trong hai thang sau. Nh vy chung ta bit tiu vao
nhng vic g, ri do thy, co th lp ngn sach chi tiu c.
Ban noi ban bit ro tiu tin vao nhng vic g ? Co th c lm,
nhng trong 1.000 ngi mi co mt ngi nh ban! Ban Stapletin
noi vi ti rng phn ng an ng hay an ba cung vy, lai nh ba
lam c vn v vn tai chanh, u kt hang gi cac mon chi tiu
bao nhiu cho ba chep- ri khi thy kt qua ba da ghi trn giy , ho
la ln: "a! Vy ra tin ti i theo cai nga o sao? "Ho khng tin nh
vy. Ban co ging ho khng? Co th c lm.
Quy tc th nh: Lp ngn sach thit ung vi nhng nhu cu
cua ban, nh qun ao phai ct kht vi thn th ban vy.
Ba Stapleton lai noi vi ti rng hai gia nh co th sng sat vach
nhau, trong nhng nha y nh nhau, cung trong mt xom, cung co
mt con s, cung lanh mt s lng ma quy chi tiu cua ho nhiu khi
97
khac nhau rt xa. Tai sao vy? Tai v khng ai ging ai ht. ba noi
lp ngn sach phai do chnh ta lam ly va phai quen ri mi lam
ung c.
Lp ngn sach khng phai la hy sinh bo ht ni vui trong i
ma la cho ta thy yn n trong long v vn tai chnh.
Ba tip: "Nhng ngi nao co ngn sach gia nh la nhng ngi
thanh nhan".
Nhng ban lp ngn sach ra sao? Nh ti a noi, trc ht
chung ta phai ghi u nhng chi tiu, ri i hoi y kin nhng nha
chuyn mn. Trong nhiu chu thanh dn d hai van tr ln, co
nhng hi chuyn mn nghin cu em s thnh vng cho gia
nh. Ban n hoi hi, se c nhiu li khuyn v nhng vn tai
chnh va c ngi ta ch cho cach lp ngn sach theo s li tc cua
ban. Ban khng phai tra tin cng.
Quy tc th ba: Tiu tin mt cach khn ngoan.
Ti mun noi: Tiu cach nao ma cung mt s tin o, ta c li
hn ca. Trong nhiu hang, co nhng nhn vin chuyn mn mua
cach nao li nht cho hang. Ban lam cng cho gia nh cua ban, tai
sao khng theo cach y?
Quy tc th t: ng cho chng nhc u tng theo li tc.
Ba Stapleton s nht lp ngn sach cho nhng gia nh ma li tc
mt nm c 5.000 my kim. Ti hoi tai soa th ba ap: "V nhiu
ngi My cho rng muc ch phai at c la kim sao cho c
5.000 my kim mt nm. H sng mt cach hp ly va bnh d t lu,
ri khi kim c s li tc o, ho cho rng a at c muc ch cua
i ho ri. Ho mi bt au khuyn khuych trng. Chng han, mua
mt ngi nha ngoai , v theo ho, u co tn hn la mn ph? Ri
tu xe hi, sm ac, qun ao mi. Nh vy, tt nhin ho thiu
thn, thanh th by gi ho khng sung sng bang luc trc, v ho
a xai qua tc tng ln".
iu y rt t nhin. Chung ta ai cung mun sng cho thoa
thch. Nhng rut cuc, cach nao lam cho ta sng hn? Cach t bt ta
sng theo mt ngn sach nht nh; hp vi tui tin xanh o cua mo
toa thuc n va lui nh cuc khi chu n p thnh thnh vao ca?
Dale Carnegie
98
Quy tc th nm: Nu phai vay th ran co cai g bao am.

Nu ban gp cn tung qun, phai i vay, nhng s bao hieeurm, quc
trai va s tit kim u la tin trong tui ban ht. Ch vic mang
nhng th o lai ngn hang hoc cac s tit kim, cac hang bao
him...
Nu ban khng co nhng th o na, nhng co mt ngi nha,
mt chic xe hoc mt gia san g khac, ban cung co th mn tin
ngn hang c.
Con nu ban khng co tai san, ngoai s lng ra khng co chi
am bao ca, xin ban nh ky li nay no quan trong nh i sng cua
ban vy: ng, ng bao gi thy cng ty cho vay nao quang cao trn
bao ma lai hoi vay ngay. oc quang cao cua ho, ta tng ho nhn t
nh Pht vy. ng tin ho! Ch co mt s t cng ty lng thin thi.
Ban nn lai hoi mt vai ngi lam trong ngn hang quen cua ban,
nh ho c cho mt cng ty ngay thng ma ho bit. Nu khng, tc la
a c cho ngi ta ca y.
Cai nguyn tc nn nh i vay la nu ban chc chn se tra n
ngay, th se c tnh li nhe va va phai, va ban se tra c. Con
nu ban kht ln kht la, tin lai va moi th ph tn khac gop lai
ln se nng lm, co khi gp 20 ln s vn, tc la nng gp 500 li
sut cac ngn hang.
Quy tc th sau: Bao him v bnh tt, hoa hoan va tai nan bt
thng khac.
Ban co th ong gop nhng s tin nho bao him v moi th
tai nan c. Tt nhin, ti khng khuyn ban nn bao him ca
nhng bnh trt gn va nhc u x mui, nhng ti khuyn ban nn
bao him v nhng tai nan ma, nu xay ra, se lam cho ban tn nhiu
tin. bao him khoi lo nh vy la re lm.
Chng han ti bit mt ngi an ba nm ngoai nm 10 ngay
nha thng ma khi ra ch phai co 8 my kim. Tai sao vy? V ba y a
bao him v tt bnh.
99
Quy tc th bay: ng cho v con lanh tt mt ln s tin bao

him sinh mang cua ban.
Nu ban bao him sinh mang khi cht, gia nh ban co mt
s tin, th ti xin ng theo li cho lanh tin mt ln tt. Mt ngi
an ba mi goa ma lanh mt s tin ln se ra sao? ba Marison
S.Eberly tra li cac ban, Ba coi chi nhanh Phu na Vin Bao him
nhn mang tai Nu c, khuyn nhng ng bao him nhn mang
nn cho v lanh mi thang mt s tin bao nhiu o, ch ng
cho lanh ht mt ln. ba k chuyn mt qua phu lanh cua cng ty bao
him 20.000 my kim mt ln, r a cho con trai m tim ban
phu tung xe hi. Th ri vic lam n l lai, ba y nay khng con mt
xu.
Mt ba goa khac nghe li ngot ngao cua mt nha bun, dung
gn ht s tin lanh hang bao him mua nhng l t trng ma
theo con bun no th "chc chc ch mt nm na gia se gp i". Ba
nm sau, ba ta phai ban lai nhng l t vi s tin bng mt phn
gia mua...
Co ca ngan nhng bi kch nh vy.
Sylvia S.Port, nha bnh but chuyn mn vn tai chnh bao
New York Post, vit trong muc "Nht ky gia nh" nh vy: "Nhng
mi lm ngan my kim trong tay mt ngi an ba, trung bnh
khng y bay tam nm a ht nhn".
My nm trc, t tun bao "Chiu th bay" vit: "Mt ngi
an ba goa, khng co kinh nghim v bun ban, khng co mt nha
ngn hang nao khuyn bao, ma lai i nghe li ng mt cua mt
nha bun, bo tin bao him ra lam n, hoc tr hang, th mau sat
nghip v cung. Bt ky mt lut s hay mt chu ngn hang nao cung
co th k hang chuc gia nh, trong o chng ki cop sut i, hy sinh
moi th, khng dam n, mc, tin lai cho v goa, con ci ma ri gia
tai tan tn. Tai sao vy? Tai ba v hoc cu con nghe li ng mt
cua mt tn v lai no git ht tin em tiu thoa thch".
Vy ban mun lo cho v con, hay theo cach cua J.P.Morgan,
mt trong nhng nha tai chnh khng kheo nht t trc ti nay.
Trong chuc th cua ng, ng chia gia tai cho 16 ngi tha hng.
Dale Carnegie
100
Trong s y co 12 ngi an ba. ng co chia tin cho ho khng?

Khng. ng cho ho c phn trong cac t hp san xut ho c
lanh mi thang mt mon li tc nht nh ti man i.
Quy tc th tam: Day cho con bit gia tr cua ng tin.
Ti khng bao gi qun c mt y kin a oc trong t bao
"i ban". Tac gia y, ba Stella Tuttle, ta cach ba day con bit gia tr
cua ng tin. Ba xin nha ngn hang mt triu chi phiu, cho a
con gai chn tui cua ba. Mi tun ba phat tin cho no tiu vt. No
gi lai ba s tin o nh gi tai nha ngn hang cho tre em vy. Ri
trong tun, nu mun tiu mt hai cc, no vit mt tm chi phiu
lanh s tin ra, oan t tnh toan ly s tin con lai la bao nhiu.
ng nho khng nhng thy vui ma con hoc c gia tr ng tin va
cach tiu sai na.
Phng phap y rt tt. Nu ban co em nho, trai hoc gai, ti
tui i hoc ma ban mun day chung cach tiu tin, ti khuyn ban
nn dung phng phap o i.
Quy tc th chn: Nu cn, ban nn lam thm kim phu
bng.
Nu sau khi a lp ngn sach mt cach khn kheo ma ban vn
con thy khng u tin tiu ti cui thang, ban co th theo mt trong
hai cach sau: Hoc ry la, quau quo, phan nan, hoc lam vic
kim thm t tin ngoai na.
Kim thm cach nao? Th tm xem thin ha co cn gp vt g
ma hin nay cha c cung cp vt g ma hin nay cha c cung
cp u khng? o la cach cua ba Nellie Speer Nu c. Nm 1932,
ba sng tr troi trong mt cn nha co ba phong. Chng ba mi mt,
con hai ngi con u a ring. Mt hm mua ca rem mt tim
nc, ba thy tim y cung ban banh ma banh khng co ve ngon lanh
g ht. Ba ben hoi ngi chu co mun mua banh cua ba lam khng.
Ngi oi hoi mua th hai . Ba noi vi ti: "Ti tuy lam bp gioi,
nhng hi chung ti Georgie, lun lun nha co mt ngi , va cha
bao gi ti lam trn 12 cai banh ba t nho. Bi vy khi lam hai
101
banh,ti hoi mt ba hang xom cach nng banh ri v lam. Khach

tim nc n hai banh cua ti, rt ly lam thch. Khach tim
nc y n hai banh cua ti, rt ly lam thch. Hm sau, hai ngi
chu tim t nm na. Ri nhng tim nc, tim cm khac cung
dn dn t, mi ngay mt nhiu.
Trong hai nm, mi nm ti lam 5.000 banh trong cn bp
nho xu cua ti va kim c hang ngan my kim chng tn kem g
ht, tr tin mua vt dung".
V sau banh t lam nhiu qua, ba phai m tim, v bp nha
khng u ch; lai mn hai ngi u th banh. Trong chin tranh
va ri, ngi ta phai ni ui hng gi trc tim mua banh cua
ba.
Ba Speer noi: "Hi y ti sung sng nh t trong i ti. Lam
vic tim 12 n 14 gi mt ngay, nhng khng thy mt, v khng
phai lam vic ma la tiu khin. Ti cho rng ti d mt phn trong
cng vic tng hanh phuc cua ngi khac ln mt chut. Va ti bn
qua, khng co th gi thy mnh c c, u phin na. Ma ti
va nha ti qua i, cac con ti i ring, lai trong i ti mt l
trng ma ti a lp c nh cng vic y".
Khi ti oi y kin ba Speer v ch ngi an ba nu nng
kheo, nhng luc ranh, co th kim tin bng cach o tai mt chu
thanh trn 10.000 dn s khng, th ba ap: "c ch! Tt nhin la
c ch!".
Ba Ova Snynder cung se noi vi ac ban nh vy. Ba sng
Chu thanh Maywood, mt chu thanh 30.000 ngi. Ba bt u lam
n vi vao ng bac vn va mt cai lo. CHng ba au, ba phai kim
tin nui chng. Kim cach nao by gi? Khng co kinh nghim.
Khng co tai g ht. Ba lay long trng trng ga ngao vi ng ri
nng thanh banh pha sau lo, doan ba mang banh ra ngi gn
trng ban cho hoc tro, khi tan hoc, gia mt cc mt chic. Ba t
nhu: "Mai chc kim c thm. Mi ngay ta phai lai y ban banh
cho hoc tro, khi tan hoc, gia mt cc mt chic. Ba t nhu: "Mai chc
kim c thm. Mi ngay ta phai lai y ban banh nha lam mi
c". Trong tun u tin, khng nhng c li ma ba con thy i
Dale Carnegie
102
thu v hn mt chut na. Ca nha u c vui ve v ht ranh lo

ngh ri.
Nhng nao a ht chuyn. Ngi ni tr ngheo kh Maywood
lai co tham vong khuych trng ngh mnh na. Ba mun co mt
ai ly ban banh "nha lam" gia mt chu thanh n ao, tp np la
chu thanh Chicago. Ba rut re ngo y o vi ngi ban hat re rong
ng. Ngi nay nhun vai ap: "Khach hang cua ti mua hat de ch
khng mua banh". Ba a ra mt chic banh lam mu. Ngi o
trng thy them, mua ngay,. Nh vy, ngay u ba ta a kha kha.
Bn nm sau m mt tim th nht Chicago, chiu ngang co hai
thc ri. m lam, ngay ban. n nay, ngi an ba trc kia
nhut nhat, bt u m tim banh trong bp y, a co 17 tim tai
mt khu ng uc nht cua chu thanh Chicago.
Ti mun kt lun nh vy: ba Nellie Sper Nu c va ba
Ora Snyder Mywood ang le lo lng va thit hut th lam vic
kim thm. Bt u lam rt nho, t trong bp nuc, khng ai u,
quang cao cai g ht. Nh vy th co ni lo lng v tin bac nao ma ho
khng thng ni?
Ban ngo chung quanh se thy bit bao nhiu cng vic cha co
u ngi lam. Chng han, nu ban tap lam bp cho gioi, ban co th
kim c tin lm.
a co nhiu cun sach day cach kim tin trong nhng luc
ranh; ban lai tim sach hoi th thy, an ng hay an ba u co c
hi lam n ht.
Nhng xin cn dn ban iu nay: nu khng co tai ring v
ngh ban hang th ng i go ca tng nha ma rao hang. Ngi ta
rt s th o ma cung nhiu ngi tht bai v ngh o lm.
Quy tc th mi: ng bao gi anh bac ht.
Mt iu lam cho ti rt ngac nhin la co nhiu ng mong
kim tin bng cach ca nga hau anh . Ti bit ngi sinh nhai
103
bng ngh x ma rt khinh b nhng ke kh dai mang tin lai

"cung"y.
Ti quen mt ngi ban ve ca nga danh ting nht My. Y noi
rng du bit rt nhiu v ca nga ma khng bao gi bo mt xu ra
ca ht. Chao i vy ma da co nhng ke in bo mi nm sau ty my
kim ca nga, ngha la sau ln s quc trai cua My nm 1910!
Y con bao nu mun hai mt ke thu nao th nn lam cho ke o
m ca nga. Va khi ti hoi: "anh ca theo "tuy " co kha khng", y
ap": "Theo cach o co th sat nghip ban tri c na".
Nhng nu nht nh chi c bac th phai chi cho thng minh,
ngha la phai tnh xem phn may nhiu hay phn rui nhiu. Tnh
cach nao? Bng cach oc cun "Lam sao tnh c may rui" cua
Osswald Jacoby, mt nha quyn uy v mn "bridge" va "phe", mt
nha toan hoc v bc nht, mt nha chuyn mn v thng k va bao
him.
Cun nay day 215 trang, bao ta bit phn rui cua ta trong u
cac mn c bac va cung bao ta phai bit phn rui tnh theo mt cach
khoa hoc v hang chuc nganh hoat ng khac nhau na. Tac gia
khng hoai cng vach cho cach kim tin trong ngh o bac u, ch
mun cho ban bit, trong mi mn c bac thng chi, phn n la bao
nhiu, phn thua la bao nhiu thi. Ma khi ban a thy phn thua
nhiu hn phn n th ban se thng hai cho nhng hang "bo sa"
em ht ca s tin m hi nc mt kim c "cung" vao vao
tai xu hay ca nga.
Nu co mau c bac, ban nn oc cun y i va ban se ph
nhiu tin lm, ca 100 ln, co le ca 1.000 ln gia tin cun sach
na.
Quy tc th 11: Nu khng lam sao cho tai chanh kha hn c
th thi, cung c vui ve i, ng y oa tm thn ma ut c v mt
tnh canh khng th thay i c.
Nu ban khng lam sao cho tai chnh kha thm c th co th
lam cho tm trang th thi c. Ban nn nh rng nhiu ngi
khac cung lo lng v tai chnh nh ta vy. Chung ta su nao v ngheo
Dale Carnegie
104
hn gia nh ng Xoai; nhng co le ng Xoai cung su nao v ngheo

hn gia nh ng Mt va ng Mt cung ngheo hn gia nh ng i.
Vai danh nhn trong lch s nc My cung a iu ng v tin.
Tng thng Lincoln va Tng thng Washington u phai vay tin
i ti Bach cung, khi mi c by lam Tng thng. Nu chung ta
khng c thoa man ht thay nhng iu mong mun th cung
ng t u c va lam cho tnh tnh chua chat v u su, ut hn.
Hay c vui im ng oa y tm thn. Rang to ra la mt at nhn
v vn . Seneque, mt trong nhng trit gia co danh nht La
Ma, noi: "Nu anh cho rng cai anh co la cha th du co chinh phuc
c ca th gii, anh cung vn khn kh".
Va chung ta nn nh iu nay: du san nghip cua ban co ca
Hip chung Quc vi mt hang rao ga chui khng lot chung quanh
i na, th mi ngay ban cung ch n co ba ba va mi m cung
khng ngu trn hai cai ging.

Quang Ganh Lo Di Ma Vui Song 2

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Quang Ganh Lo Di Ma Vui Song 2

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

QUNG GANH LO I VA VUI SNG

Mt quyt nh quan trong nht trong i ban................................... 86

QUNG GANH LO I VA VUI SNG

Mi ri ti gp mt thng gia Texas, ang ngun ngut long

ma chnh la mt th tin cng. Co th rng ng hay bt be qua khng

QUNG GANH LO I VA VUI SNG

Ba ta cn c cac chau yu va sn soc, cho nh vy la "long

QUNG GANH LO I VA VUI SNG

Ca vua Lear trong kch cua Shakespeare cung la het: "Co a

Chung ta nn nh rng chung ta day con ra sao th con ta

QUNG GANH LO I VA VUI SNG

"Mt nm nm trm ging nh mt ke tan tt va rt co th

QUNG GANH LO I VA VUI SNG

im lai nhng cai ma toi co va ti se chng bao gi bo thoi quen o.

thuyt v vn chng tai nhng cu lac b phu n a phng va

QUNG GANH LO I VA VUI SNG

Ti con gi mt bc th cua ba Edith Alberd Mount Airy, th

QUNG GANH LO I VA VUI SNG

ti hoi ch khng tra li theo y tho. Nh vy hong lm, v co ai mun

nhim th (Chromosmes) cua cha, 24 nhim th cua me cu tao nn.

QUNG GANH LO I VA VUI SNG

cach noi trc cng chung va bo mt mt nm chuyn nhng y

Khi Charlie Chaplin mi ong phim, vin giam c hang phim

QUNG GANH LO I VA VUI SNG

Emerson noi vy. Con Douglas Malioch, mt thi nhana th noi

QUNG GANH LO I VA VUI SNG

trong nhng c tnh ky diu cua con ngi la y ch chuyn bai

Bai sa mac khng thay i, nhng ngi da o cung vy. Chnh

QUNG GANH LO I VA VUI SNG

Khi ti hoi ng con coi nan kia la mt tai hai ln khng ng lp

QUNG GANH LO I VA VUI SNG

nhng nhn vt nay s d hn ngi, la v ho ra i vi mt im bt

QUNG GANH LO I VA VUI SNG

n y, ta hay ngng lai va rut bai lun ly thc hanh cua

Khi bt u vit cun sach nay, ti t mt giai thng 200 my

QUNG GANH LO I VA VUI SNG

bo trn mt. Mt ngi ban thn anh dy thep goi ba ti v ngay; va

cho na. Mt a mc c khng dam cho ngi nha hay rng ti ga

QUNG GANH LO I VA VUI SNG

Bac s Loope khac ngi ch nao vy? Chnh ch ng co long

na? Phng phap o co kt qua tt va cha bao gi con bnh cua ti

QUNG GANH LO I VA VUI SNG

Ti bit rng bnh cua ho ch do khng chu hp tac vi i, nn

lang thang khoang mt gi nh vy, ti ti cui mt con ng t

QUNG GANH LO I VA VUI SNG

Alffred Adler, nha tr bnh thn kinh tr danh, co noi mt cu

ng mun i coi hat hay mun i chi, c i. Gia ng ng khng

QUNG GANH LO I VA VUI SNG

Ngay giap l Giang sinh, ti s ra hi ba gi chiu va th thn

QUNG GANH LO I VA VUI SNG

ngi va do tnh thng, ti a thng t va thoi than thn trach

va thun cho nhng ngi gia c b tan pha o ti u. Hi bit ti

QUNG GANH LO I VA VUI SNG

na. Tai sao vy? Th y: Mt ln ti hoi giao s William Lyon

QUNG GANH LO I VA VUI SNG

Ban co th tng tng mt ngi i bt tay nhng anh phu

Vai ban oc chng nay chc bu mi noi: "Khng co g v ly

QUNG GANH LO I VA VUI SNG

NHNG LI CH TRCH RA NGOA I TAI

Mt ba kia, ti co dp phong vn tng Smealay Butler, "ng

By gi, ngh lai, ti khng bit co nn hanh din v x s nay

QUNG GANH LO I VA VUI SNG

yn nh bu nhn. Li day cua ti tht ch ly, v lam th nao i na ri

mt bai hoc hu ch nht la mt ng th gia ngi c, lam trong