PHM NGC THI

NHNG NG VN CHNG
LN N CNG SN

NH XUT BN.

Phn 1.
TH U TRANH

NC MT RI
I.
Th cht nhng thng nm p
Bu tri khng cn xanh. My ph kn linh hn.
Tim nh xung nhng dng th co x
T quc i! Bn ng khuyn honh honh.
Nhn dn ti nh c di dao, nm trn tht
K th k cn ngoi bang, k phn bi nhn dn
Chng trng tro nhe nanh, nhe vut
Nc mt ri qun qui dn en.
Thng Tu , chnh k th vn thu
Ln gic trong nh hi nc cu vinh
Ming ni v dn nhng tm a si lang
ng cng sn ? Xin tht vng tang trng!
L quan li a phng cp t ca dn, iu c on
Cu kt vi quan trn - Ting ai on au lng!
Thnh mt by quan b cp dy en t quc
Xa bn c nng, gi "v sn ho lu manh". (1)

II.
Cng vi M kt anh em b bn
Cuc chin tranh no cng ch cht nhn dn?
Con ng Phan Chu Trinh xa " hu Php-Vit" (2)
Nay nhp vo khi Hoa K
m tin v pha "Tng thn t do" bt kh mun nm!
Va chng gic Tu va nng nc ln ngang tm thi i
Con ng "t bn" mi chnh l ch ngha dn sinh
X hi lm b di, nh nh th v phc
l kt cc ng li c suy vong.
ng x hi, ng dn ch hay mt ng no tch cc
ng no tt th cm quyn!
Chng phi cng qui lut cnh tranh ca Marx - ng Ghen? (3)
Chnh qui lut bo v non sng gm vc
Nu ch mt ng c quyn: s thnh hm beo cn x nhn dn.
T quc ta yu! Ngn nm thng xt
C nhn nay chnh ph ang ho nhng yu tinh?
H Ni - 4/6/2013
(1) Tng lp giai cp v sn trong gung my lnh o nh nc XHCN bin cht thnh "nhng
tp on tham nhng, lng lon" hoc "v sn ho lu manh".
2) ng li cch mng ca c Phan Chu Trinh l khng theo con ng bo ng, trnh
mu nhn dn - C ch trng: "Php - Vit hu"...
3) Cng theo Marx - ng Ghen: "cnh tranh" chnh l qui lut ca s tin b!... Khng ch trn
lnh vc kinh t m cn c trong chnh tr cng nh cc lnh vc khc.

NI THT TH PHI VO T
Ni tht th phi vo t, nn nh sng gi?
Th vit mi v tnh yu v n b,
cng chn ri!
Mi nm chin trng hun chng y ngc
Nay lng nhn vn nc khn ngui.
Ta ng h ai? ng h chnh th no?
XHCN
Marx thnh hoang tng.
Theo L-nin
Ho ra li gy tn hi cho dn tc, ging ni (*)
Con ng ny c th gii u sai.
c lp g m nhn quyn sp ?
T do g m n p lng tri c nhn dn?
Thng 2-2014
(*) Ch ngha Marx hoang tng nh - Ngay c lnh t L Nin cng ng tng khi tuyn b:
Nhng nc nhc tiu nh Vit Nam chu , hay chu Phi, M la-tinh... va ra khi ch
thuc a, c th tin thng ln CNXH - t chy giai on khng cn qua TBCN, khi c Lin
bang X Vit lm ch da - Th chnh Lin X cng cc nc XHCN ng u li sp u
tin.
S ng tng ca L Nin khng ch tr thnh mt h qu i vi nhn dn Nga, t nc
Nga... m cn ko theo s lm lc ca nhng nc nh Vit Nam v cc nc nhc tiu !
Trn con ng tin ln CNXH, n dn n s thoi ho ca b my nh nc v x hi:
Nay nhiu ni trn th gii, nht l Ukraine tng thuc Lin bang X vit c, hng lot
tng i L Nin b nhn dn p ph - Cnh bo CNCS v ang hon ton b sp .

BIN O QU HNG
Hy c o b ta bng lut-iu quc t
Tri xanh ta xanh bao nhiu hi l
Nhng ch o lng cm gin chng ta
Mu hn ba chc nm tri ta ra.
Ch Lan Vin

IChng mun cp bin ta - L Tu khn kip!

Anh em g? rng vi ch mi
T thu nghn nm cha ng ni ri:
Phi coi chng mun i l gic.
Nu b mt lng dn th mt ht!
Sao li n p ngi biu tnh
khi h chng gic Trung?
Nu ta m s st lun mnh
Cng c ngha l hi dn, hi nc.
Rt hoan nghnh ng Th tng ln ting
bo v ch quyn T quc (*)
Ln n bn Tu xm phm a phn bin ng ta!...
Ti li thay nhng ai ch bit co ro,
khi gic vo chim nh?
Nu ng khng cn c tin vi ging ni
Cp thit phi thay bng con ng dn ch.
Sinh mng bao chin s hi o v mu nhn dn
vn ni bin tri x s
Nhn cnh bn Tu cy mnh c hip mnh,
khng khc g mt l si lang
Ho bnh y m bao hn cm ut hn
Vi thng Tu - Bn cht chng l khng c anh em!
IITa sn sng i x hin ho
Nu chng bit tn trng ch quyn ta,
ha ho lm n u c li.
Khng cn p m g: Chng ch lui nhng,
mt khi khng nut ni ta!

, th c hai bn cng ng kch, din tr

Min rng: Nu anh bit tn trng ti
ti cng s tn trng anh, l c.
Cy nc ln
Chng ch mun nut sng, n ti ngi khc.
K th ln k st cnh ta
va thm c, tnh li bn nh loi cm th.
Mun t nc, dn tc mnh
Khng phi nhn chm mi
trong cnh mu xng nhum ?
X hi phi tht s c nhn quyn
lin minh vi nc M hng cng
cng bu bn, anh em trn trng quc t!
Bn thn ti vo ng ni chin trng
Tri qua ba ln n bom bn vo c th
L ba ln mu vi my mnh xng tan
May khng cht, c ng kt np ngay trn cht.
Nu n by gi,
Cng phi hn 40 nm l ngi trong t chc?
Nhng ti xin ra khi ng.
"Tng thn t do" mt nh cao sng ln
ngay nc Hoa K!
Ca nhn loi vnh hng
Con ng ta cn n, cn i
Khng c ng c quyn:
- Trc ht, khng phi v ng
M phi v Nhn dn - T quc!
I, bin o qu hng ta ngn nm tha thit
Cha bao gi c yn bnh, y bo tp phong ba.
H Ni - 6/2014
(*) Trong cuc hp bo quc t ti Philippines ngy 22/5/2014, Th tng Nguyn Tn Dng
c tuyn b trc ton th gii, rng: Vit Nam khng nh i ch quyn ly mt th ho
bnh, hu ngh vin vng - Nhng ri li ni ca ng cng ch l so rng?

NGI LNH TRN NM XA

NGH V NGY 30-4
Ti khng bt v tuyn coi l duyt binh Si Gn
Cng khng xem bn pho hoa ngoi H Ni
Sng gia Th m lng bun khng t ni
" 30 - 4 " u c phi l ngy chung ca dn tc Vit Nam?
Ch l dn mnh git nhau
lp ln mt chnh th cha c nhn quyn
"Ch ngha x hi" g u? "mo m g ng"
Nc non y ry nhng quan tham
Cng ch, chim t ca dn, c khot trm ng,
tn ph quc gia hn nhng thng ph hoi.
Ci tn Nh nc do dn, v dn...
phi chng cng ch l gi di?
Ch t hy tr cho ta mt bu tri
c lut php, nhn quyn, t do nh nc M
Vn ngh s ta khng cn "ng tr" trn tc phm ca mnh
"Nhn vn giai phm" xa, chnh l ngn c
i quyn sng thing ling
Thi ! B Tng b th i
Hoc gi nh hng lot nc u Chu m bu ra Tng thng. (1)
Ly ngn c t bn m i...
Th lc no khng mang li quyn sng cn thit cho dn ngho
p b.
Nguyn th no yu hn, cu kt, un gi trc gic Tu
M ng cho dn Tu trn vo
ngng cung chim t, ln t dn ta
p b.
K no li dng th lc chnh quyn
bc ch s t do ca vn ngh s
p b.
.....
Ngha l ng Tng thng phi em sinh mng mnh ra
hnh trnh trc quc dn

Nu lm tn hi nc non,
s phi x nh mt ti nhn dn tc.
i t nc,
Con p mt ln mnh t ca Ngi
thm y mu ging ni v nc mt
T quc c bao gi bun th ny khng?
Ti i sut Trng Sn
n khi kt thc chin tranh
Hin c tui thanh xun. C ng
mnh gp phn hy sinh v T quc
C ai ng li mang mi thm su
cho hng triu ngi, na nc? (2)
Hy m mt "Hi ngh Din Hng" hi dn:
C nn cho ng cng sn vn nm quyn
Hay chnh ph cn a ng?
Th k XXI ri
X hi con ngi phi c mi quyn t do cuc sng
Chnh th no trn p nhn quyn ca ta
th o m chn lp n i.
***
Ngi lnh trn nm xa
ln ln trn mnh t ngho qu
M mt gic m bnh thng, rng:
Dn mnh s c sng t do bng con ng T bn.
H Ni - m 30/4/2015
(1) Cui nm 1990-1991 ton b h thng x hi ch ngha u Chu b sp ,
thay bng mt th ch khc.
(2) C Th tng V Vn Kit ni v ngy 30- 4 rng :
"C hng triu ngi vui m cng c hng triu ngi bun".

HI NH VN VIT NAM TR THNH

NI NHC CA QUC GIA
Cn ai mun xin vo Hi nh vn Vit Nam na khng?
Khi ci danh hi vin Hi nh vn tr thnh nh nhp
Hng lot cc nh vn ci go tuyn b t b Hi
Nh r b mt chic o lu ngy lm lem, rm rc. (1)
Nhi khng th li, v k lnh o Hu Thnh
Ch l hin thn ca mt con "bin hnh trng"...
Chng lng ln d tm tim cch thanh trng
Nhng anh em trong "Vn on c lp"... (2)
Nh Nh nc v ng cng sn tng n p
nhn vn giai phm nm xa
Ngn c u sng chi ngn thu
ca vn ngh s i dn ch, t do.
Cn ai mun xin vo Hi nh vn Vit Nam na khng?
Nh vn V Th Ho cnh bo:
Lnh o Hi vi phm hin php,
s t do sng tc, nhn quyn ca nh vn
K th bo: ngi t t khng li lm bia chn cho Hi nh vn
D Th Hon tuyn b:
Hi nh vn bin ra... "st rc".
i, ci gi l Hi nh vn Vit Nam
Thm hi hn bao gi ht!
Nh th Bi Minh Quc ln n
HNVVN ngy cng sa a
Tiu xi phung ph tin thu ng gp ca nhn dn
Hi vin cng ng th cht lng cng thp.
Nhng "con bin hnh trng" Hu Thnh
vn phng mang trn mt:
Chng ta nm di s lnh o ca ng?
Chng ta hnh din khi c lm...
n l tin phong cho ng?
Hy i tn thnh Hi nh vn ca ng cng sn.
khi lm nhc nh quc gia
Khi lm danh cho c T quc Vit Nam ta!
Hi nay nh qui thai ca ng cng sn cm quyn

Sc sa mi n bc
Chng coi ng hng vn chng
ch l ni theo ng nh con vt
Nn c mt thi tc phm vn hc hu ht thp ngang bn-toa-lt
Nh bt vo ci danh hi vin HNVVN thnh nh nhp.
Mm h ho yu nc
Nhng khi bin ng b gic Tu xng vo n cp
nh ph dn chi, bn git chin s ta
Lnh o Hi li s st n trnh
khng dm ng n l Tu-...
C ngha l cu thn m b nc?
C khc g phn li nhn dn?
Ngha l HNVVN thnh "ci t" ca ng!
Ngha l ci t ca ng
l ci mm vn ngh s ca Hi nh vn
Ngha v ca Hi nh vn l phi ca ngi... "ci t"!
Tc phm ca Hi nh vn trng tm l ca ngi... "ci t"!
ng bo thm l thm
ng bo thi l thi
M du c thi nhng ng bo rng... thm,
vn ngh s ca Hi vn phi ni l thm.
Cc nh th, nh vn ca Hi phi thi nhau ngi m ca ngi
Phi tuyn truyn cho mi ngi cng ngi v ca ngi
Thi y! Nhng vn phi ni
n p nh hoa hng, thm ta hoa lay-n
Tm li, tc phm ca Hi nh vn ch c php ngi ca... "ci t"!
Cn ai mun xin vo Hi nh vn Vit Nam na khng?
Khi ci danh hi vin Hi nh vn tr thnh nh nhp
Chc ri Hi s tuyn m hng lot hi vin
L nhng m vn chng xm, phng, ba-lng-nhng hp tc
a n mt no cn nh t tin
chy vo Hi nh vn st rc
N phi ngu hn ln!
H Ni, thng 6 - 2015
(1) Ngy 11- 5 - 2015 ng lot 20 nh vn, nh th tuyn b... t b HNVVN.
(2) Ngy 5 - 5 - 2015 ti Hi ngh ca Hi nh vn TP. HCM - Lnh o HNVVN ch o
gch tn 9 ngi ang sinh sng ti TP. HCM (trong tng s 26 ngi ton quc), tham gia
"Vn on c lp"... khng c lm i biu i d i Hi HNVVN s din ra vo thng
7/2015 - Nhm "loi b" thanh trng nhng hi vin tham gia trong Vn on c lp Vit
Nam.

NGI CHI MA
Tng Ch tch Hu Thnh
v Ban chp hnh HNVVN

Ma di, ma khn, ma rng, ma r

Ma mi ri vng mi nh ti
Tiu tin vo ma lm ci th ngi
Nc ny trng hn hay cc th ma
ca Hi nh vn qua lng, qua ph?
Ta ly ma chi cho tho ch
Sao lu ht ri, ch nhi nhy t tung
Ngm khc ma nay m thy l lng
Khi gi git lung tung,
lc li lm rm nh thng ln.
Xem cc th ma h reo lm tr qun
ip khc no nghe mi cng nhm tai
Mi ly ma ma chi
Nhn cc loi: Ch tch, Hi ng
rt nhng phng cho ma may th ph.
Hu - v tnh: ai bit ai nhn bn?
H ln din n cn ti ng chi ma
Tiu tin vo ma nh mt tr a
Om op quanh h tai nghe ton cho chuc.
Ma xun, 2014

BI CA NG TN CH TCH HI NH VN
ng Tn Ch tch i! Sao ng tham lam th?
Hay s ht quyn ri, i s dm p ln ng...
Gi ng l "tn", tht ra th c mm.

10

Bn kha - hai mi nm
C linh hn, tr no ng u rch nt.
ng tr trn ti mc khng cn nhn cch
Mt ng mo ri, mu cng hi tanh...
ng lnh o Hi nh vn m suy yu ton phn
T chc th hn mang,
nn vn hc nc nh thp km.
ng gii nnh ng ly tin nh nc
Kho by tr t chc tiu pha
Hy nh! y l tin ng thu, tin mu ca dn ta
Khng phi cho Hi nh vn tiu xi, khng kt qu?
Khi dng trao gii thng vn chng
th t li, ca quyn, y nhng mnh mung
Thm nh tc phm a phn thp km v by b.
Lc hi tho th "tn con cc" (1)
li ha nhau h reo, h h
Ai mun vo Hi nh vn... phi chy cht, t tin
Xem ra, ng c ti nhiu hn cng th phi?
Hng lot cc hi vin
ngn ngm ng m b ra khi Hi (2)
V quyn sng t do chn chnh ca con ngi
Khng phi l n bc vit thu!
Hi nh vn gi bung bt
c khc g mt bi tha ma?
ng trt tru, bi tro vo mt mnh
Ngng ln thn tri, ci u ngng t.
Ham h quyn v nht thi, th ph vt vo st rc
L vn ngh s thng cu danh thm nghn thu ?
Phi chng ng cng ch mt tn c hi "c nc bo c"...
Mi mi v sau nn vn hc ny
i s bu riu tn ng...
Du hoen nhc, ng nh ra bao gi cho sch ?
H Ni, thng 7- 2015
(1) Th "tn con cc": mn ch ca Trn Mnh Ho
(2) Ngy 11- 5 - 2015 ng lot 20 nh vn, nh th... sau ny tip tc cn mt s hi vin khc
na, tuyn b t b HNVVN.

11

BI CA TNG I H CH MINH
Ti li vit bi th t nc
t nc mt v bun
Nhn ln by quan tham
Ch th bng hoi
Trng xung oan khut chn dn tnh
ngp trong bao kip i kh i.
ng H Ch Minh i! ng khc hay ng ci?
Chng ang ua nhau ly trm nghn t
dng tng i ng...
y l tin thu, mu ca nhn dn
Con chu ang bm vo ci xc ca ng
u c chnh tr, tn ph nc non.
ng c nghe ting dn bao min on than
Bao lng qu vn v cng ngho kh
Cm khng n, o khng mc
Tr th cha trng hc
Ngi m au bnh tt thiu bnh x, thuc men
M chng cn nh dng 1.400 t
dng tng i ng
Mu v nc mt dn en ngp trn trong ...
Lm sao nut ni, ng i?
ng khc hay ng ci?
Bn tham nhng ang bm vo tng i ng m ph nc
y nn kinh t x hi ti kit cng
N vay nc ngoi ngy cng chng cht
C ai ngh: Theo ch ngha Marx - Lenin li sai ng, lc bc? (*)
C ai ngh: Chnh ch ngha t bn
mi l con ng a dn tc i ln!
Gi khi ng ng thn Tu,
m thn M c hn khng!?
Hm nay chng nh dng 1.400 t dng tng i ng
Gio s Ng Bo Chu th bo:
- Nu khng thn kinh cng l khn nn!

12

M khng phi ch mt thng khn nn

Trong chnh ph, trung ng liu m c ht tn?
ng c thy khng? Nhng bn cu quan
Tn hi ging ni
Nn khc hay nn ci
Ch ngha Mc-xt L-nin-nt
ang hon ton sp , ng i! (*)
1.400 t dng tng i
Liu ng c nut tri?
M ng cng ch c mt phn
Ai ni chng s khng chia nhau, li qu?
Hu du gi qu nhiu "phng mo m..."
ng H Ch Minh i!
H Ni. Thng 8 - 2015
(*) Chnh ng kim Tng b th Nguyn Ph Trng cng ni: n cui th k XXI ny,
khng bit c cn CNXH khng?

NGH V NHNG TNG I L NIN

B GIT NGA
Ukraine, Kharkiv, Kiev... cng cc quc gia vng Baltic...
Hng trm tng i L Nin
b nhn dn git khng thng tic
Ch Ngha Mc-L cha thnh thn ht thi
C x hi loi ngi ln n.
ICch mng v sn: mt cuc chin tranh phi l
i i cn ph bng
Tm nhn loi vo nhng vng mu tn khc, au thng
V ng - L Nin: nhn dn Nga phi bao mu xng
ginh li
Mt nh nc do ng cng sn lnh o, cm quyn
Chnh ph, trung ng bin thnh nhng tp on lng lon

13

Tham nhng, ca quyn, v nhn o

Hnh tin con ng x hi ch ngha tha ho, h lu
i sng x hi dn Nga tr nn ti t, bn cng
Ko li lch s nc Nga...
khng bng thi Nga t bn d th ngy xa.
Vo nhng nm 90 - X Vit Nga v ton b
khi XHCN ng u sp .
Nu khng c ng - L Nin
Nc Nga... c tin theo con ng t bn Nga lc
Th gi chc cng s khng thua km M!
Chnh ng - L Nin: ko nc Nga tt li hng th k...
Chnh ng - L Nin: y nc Nga vo con ng "cht"...
Chnh ng - L Nin: mt trm cng sn
tr thnh ti hi nc, hi non.
Cho d nay nhn dn Nga v ang
git hng trm tng i ng
Nhng tng i
Khi ngi ta phi b ra hng triu triu -la
Bng tin thu, mu ca dn Nga m xy dng
Ch cn li mt ng ph liu hoang tn
i, nhng tng i L Nin
n cht vn cn lm
tn hi tin ca ca nhn dn.
Khng ch nc Nga
M bao quc gia
Bao dn thuc a theo ng lm cuc chin tranh
Cuc cch mng v sn m mu, au thng v phi l
Tm mu triu triu ngi dn
xy dng mt chnh th XHCN v nhn, bt ngha
Chnh ng - L Nin: tr thnh mt ti quc t!
IINh khi xa ng vn dy ta:
" Ch ngha t bn dy cht - Ch ngha x hi u Vit " ???
Xem ra ton nhng li ma
Ma c rng
CNTB khng nhng khng dy cht m thng hoa
CNXH ln lt b nh v thi nt
Cho nn
Nguyn Tn Dng, Trng Tn Sang, Nguyn Ph Trng (1)
Phi ln lt sang M cu cu Obama
V sao?

14

V CNXH nh con rn nhiu u phun nc c

Sinh ra nhng lp quan li ho lu manh
ng cng sn cm quyn
Nhng "y t nhn dn" giu nt vch
nh cc vng
Tham nhng, c quyn
K bm gt gic Tu hi nc
Ch p li giai cp cn lao
n p dn ch v nhn quyn dn tc.
Bn co chung ton nhn loi vang ln:
Rng, ch ngha Mc-xt L-nin-nt phi hon ton sp !
Goc Ba Chp , ng Tiu Bnh
u c tng thng gii nobel
V c cng gp phn vi loi ngi
sm nh gc ch ngha Marx - Lenin ! (2)
Ch cn li Vit Nam, Cu Ba
Ch ngha x hi hin hnh nh nhng bng ma
Thoi thp v dy cht.
*
Khng ch tng i L Nin
M nhiu tng i
cc lnh t ng cng sn trn th gii (3)
B nhn dn git c ri.
Ngi ta t cu hi:
Vy tng i H Ch Minh ri s ra sao
Mt khi CNXH Vit Nam khng cn?
Nh hi 1990 - ng c mt vo tay Ty c
Ngi ta cng git nhng tng i ca Marx.
" Hi nhng tm lng lnh tanh mu c
Nhng nhit tnh xung qu m! " (4)
Hi nhng nh lnh o chp bu
ca ng cng sn Vit Nam!
C tham nhng cng khng nn
bm vo ci xc ca ngi cht?
M li qu, chia nhau
Nht l khi nhn dn cn qu kh ngho, i kht
Th du linh hn c sa xung chn tng a ngc su
Cng khng gt sch c li lm.
H Ni thng 9/2015

15

(1) Khi h u l ng kim Th tng, Ch tch nc v Tng b th ng cng sn Vit

Nam.
(2) - Goc Ba Chp nguyn tng b th ng cng sn Lin X. ng c nhn gii nobel
ho bnh 1990.
- ng Tiu Bnh mt lnh t ti cao ca ng cng sn Trung Quc, xo b t tng ch
ngha x hi vi cu ni ca mt chnh tr gia, thnh mt danh ngn ni ting th gii: "Mo
trng hay mo en min l bt chut tt".
(3) Theo tin trn mng: T cui nm 1989 - khng ch 15 nc thuc Lin X c, cn nhiu
quc gia khc ti ng u, Mng C, Ghana, Ethiopia, Afghanistan - Hng ngn tng i cc
lnh t ca ng cng sn b p ph hoc git sp.
(4) Th Ch Lan Vin

RC GIC VO NH
Chng dm mang ngha nc non
rc gic vo nh
(Tp Cn Bnh - Tn Thi th Trung Hoa)
Khc no L Chiu Thng?
Ti l mt ngi lnh
Thu chin tranh tng cm sng
Nhn chnh ph Vit Nam n hn, n
Li nh cu th Trn Dn:
" Ti bc i, khng thy ph, khng thy nh,
Ch thy ma sa trn mu c ".
Vit Nam qu hng ti!
C bao gi nhc nh th ny khng?
trong nc m nh ngi vong quc
Mu ta xung t ny
thnh sui, thnh sng
Xng dn tc cht cao nh ni
bn chng hm nay
Ct tng mnh t cha ng
nhng em cho gic
Tn hi nc non v vng, v bc
Bn bin tri, bn o, phn dn.
Tn B trng Quc phng th m gi Hn gian
Lo Tng b th qu sp, d vng...

16

M chng gi y l "hu ngh"?

Tu ca qun Tu vo bin o mnh
bn git ng dn
nh ph chin tu hi qun ta
Mu bao chin s trn Trng Sa, Hong Sa
ngy m vn
Th m chng li coi gic Tu l "b" !?
Hn vi gic, c vi dn
Cng an nh th l si lang
n p nhng ngi biu tnh yu nc
Mt nh nc m...
C quan hnh php nh by n cp
Gi dng cn
nh mu nhn dn, hnh hung cc bloger i quc
Mt quc th khng cn chnh nhn lut php.
Hong Sa, Trng Sa l ca Vit Nam!
Tn Thi th gic Tu
Dm trng tro,
hunh hoang trc Lin Hip Quc
Do t tin c i ca hn - Ngi Trung Hoa li?
Th m bn chng vn n hn vo nh
Rc voi giy m t.
Linh hn mun c triu ngi dn
Ngi ang sng v nhng ngi khut
Nhn Chnh ph dm p ln c cha ng
Vit Nam
C bao gi hn, nhuc th ny khng ?
*
ng cng sn Vit Nam
Ci tn d cui cng
ca ch ngha Marx - L trn tri t
Thc ra n qu thi nt
Ch cn li b khung
bn trong ton b m thi.
Tng b th cui cng chng ?
ca i hi ng XII
Nguyn Tn Dng, Nguyn Ph Trng...
Trn chnh trng k no thng th? (*)
Nhn dn mong i

17

C mt Goc Ba Chp mi Vit Nam

ho tng ci tn d cui y
ca ng cng sn
Nh tng p
c khi XHCN ng u khi trc.
Nhn dn khng mong i
Tng b th mi li l
mt tn L Chiu Thng hn nht?
Bm t gic Tu
Bin T quc Vit Nam thnh a phng i Hn.
Cc t chc chnh tr
Nu cn yu giang sn, ni ging
Hy lm mt cuc cch mng bt bo ng
thc hin mt chnh ph a nguyn, a ng
Chn vi s c ti chnh tr ca ng cng sn
V nn t do, dn ch, nhn quyn
V qu hng yu du, b ci c yn bnh
T quc Vit Nam i!
Vit ng ngy
Tn Thi th Tp Cn Bnh vo Vit Nam
H Ni, 5/11/2015
(*) Sau i hi ng cng sn Vit Nam XII vo cui thng 1/2016 phi thn Tu thng th:
Nguyn Ph Trng c ti nhim lm Tng b th ng - Th tng Nguyn Tn Dng b tht
th phi v vn.

18

Phn 2.
VN CHNG PHN BIN
PH PHN CNXH V S THOI HO

BNG VIT PH PHN X HI BNG TH

PHM NGC THI
- Ti xin bnh lun qua tp th "Nheo mt nhn th gii" ca ng.
"Nheo mt nhn th gii" - Nxb Vn hc 2008, l mt tp th c ting vang v hay nht
ca Bng Vit. Trong li gii thiu tp th, ng vit:
- Th i vi ti (tc tc gi) khng ch l th m cn l mt thi sng. l mt thi
sng, th bt php th hin ct sao ni c ht iu mnh cn ni, cn t thi ...
Mt on khc cng li gii thiu y, ng cn nhn mnh:
"Nheo mt nhn th gii" - u tp th ny thot nghe c v hi knh kiu, thm ch
c phn xc lc! Nhng c k cc bn s thy, thc ra l mt thi , mt tm trng
kh km nn, n mc c phn nhn nhn, lng l chim nghim, i khi chua cht, ngm
ngi....
Nhn tng th tp th bt ngun t mt cch nhn ca mt ci lng c phn u un,
dn cm xc m to thnh thi phm, mang tnh ph phn x hi su sc. Vy ta hy
xem, qua nhng bi th Bng Vit ph phn x hi th no? Xin m u trang bnh
lun ny bng vic:
* phn tch bi "Nh Trnh"C khi
Mt ngy rui rong, mt ngy tt bt
Cng khng lm xong mt vic ra hn!
C khi
C tun lao lung, c tun suy ngm
Cng khng nhn thu bn th mnh!
Ti ni v on th gia trc:
Ngy sng vi, tun sng vi, nm sng vi
Tui hoa nin, trung nin, k tip tui gi
Chong chng quay, rt cuc c g?
c chuyn ng - lm b nhn ca gi...
Bng Vit khng ch l nh th, m cn thuc hng th lnh chnh tr trong c quan

19

tuyn hun ng, Ch tch Hi lin hip Vn hc Ngh thut Th , ph Ch tch Hi

lin hip Vn hc ngh thut VN, ng Ch tch Hi ng th HNVVN. C th ni: sut
cuc i ng lun t ra trung thnh, mn cn, phng s ch nh mt ci ..."chong
chng quay" ( th vit). Vy sao li phi tht ln: Chong chng quay, rt cuc c
g? /- Ri ng t tr li: c chuyn ng - lm b nhn ca gi...
C ngha l, tt c s phng s khng bit mt mi y: Ngy sng vi, tun sng vi,
nm sng vi/- C n nhng bng lc, vinh quang m ng c (ti xin ni v ngha
ca s "vinh quang" ny sau), cng ch lm..."mt b nhn"! Nhng l b nhn ca ai:
b nhn ca gi...?
Gi thi th chong chng phi quay! "gi" y n biu th cho mt th lc -
chnh l b my nh nc. Ta c tip nhng cu th di:
V gi, qun quanh u sng, cui bi,
Cng mt kiu b nhn ca nng lnh, m-Dng
Kh tri thay i lc nng, khi lnh th to thnh gi - Vy "gi" li cng ch l "mt
th b nhn"... ca tri t ( tc m-Dng)! Hnh tng "m-Dng" tc gi s dng,
chnh l ch v ch , cng ch nh... "mt th b nhn" - theo ch ngha Marx hoang
tng m thi! N vn hnh nh g mc tc:
c qun quanh ni u sng, cui bi
l mt b my c h, thm ch cn b tha ho...
(nu ta suy xt cc bi khc th thy ngha ny r hn: nh bi "Ng ng", "Ngi
ca th k trc", hay "Ngn ng v chnh tr" v.v...). Ri tc gi kt lun:
Cn m-Dng c t u, tn ti ti u
Th m ht gic quan, ta vn l m tt!
Vi kin thc ca mt hc gi, s tng tri mt i ngi v chn dung ca mt vn
ngh s c tm vc, m Bng Vit phi than: M ht cc gic quan, ta vn l m tt!/ ng hoi nghi? Ni chnh xc l ng khng cn tin vo th ch ca ch ngha Marx l
ng na! i, nhng li chnh l l tng m c i ng cng hin, by gi sp
th ? ri tc gi bun b kt lun:
Ru r tr v cu th ca Trnh:
"m thy ta l thc ..."
Vy ngy i, ta l g?
Ngha l, hm nay ch l m trng - Cn ngy mai khi tri sng ln th sao? ng
cht thy mnh ri s chng l g c! Mai ngy khi thi th i thay, ch ngha Marx
khng cn, x hi i theo mt hng khc ng n v hp l hn! Ni mt cch c th,
tn tui vi nim vinh quang m ng c hm nay s ch gi o nht thi. N ging nh
mt "bng ma" trong chn quan trng, mt th b nhn ca ci th thi ny! Lng Bng
Vit tan nt, nn mi nhc i nhc li mi cu th:
"m thy ta l thc ..."
C l no, ch th thi sao?
* Ti phn tch sang bi "Ng ng"Tht vng vi ngn xa hay thng xt ng ng
Trt c tn qu cao, y mi vo lch s
n ni hu du gi thoi ho
Lu luyn th vng son xa l vi i thng!
Ngay vo cu th u ta thy: Phi chng nh vua Ng xa, ngi qu cao khng
nghe li ai, c mt nh ui n lc c thnh tr b t chy mi chu tnh ra? Th

20

nc mt, nh tan ri! ng thi cn ti t hn, tht vng v chua xt bi c n

lp hu du gi cng theo ... m b n v tha ho. Tc l ng tht vng cho gung
my nh nc ng i ! Hnh tng"ng ng" m Bng Vit dng trong bi th, l
ch cho lp quan chc chn cung nh. Lun theo ngha thc tin th ta thy, t trn
cao nh nc xung n di cc cp a phng vn bao t nn, tha ho. Khng t
vng nng thn Vit Nam ngy nay, chnh quyn bo hnh, nn dn tnh, li hnh
thnh cc kiu a ch phong kin ngy xa. Bng Vit ln n, ng ch trch s xung
cp v c nhn cch, phm gi ca nhng lp "ng ng" y, gi ch cn l:
Nhng chu cnh r tin, bu cy th thp
L nhn nhm rng ca, xo r qut
Ging lai tp bnh dn, xa ri danh gi c
Ch khin ngui tanh tr tng tng ngn i!
c h, thoi ho m vn c bm ly quyn v v nhng vng son hng li lc,
vinh hoa, th tt yu s sinh ra ung nht trong x hi. Xt ra nhi nc th gii, trn
con ng tin n ch ngha x hi: Tng lp giai cp v sn trong gung my lnh o
nh nc, t giai cp v sn thun tu bin cht thnh "Tng lp giai cp v sn ho lu
manh", hoc "Tp on giai cp v sn tham nhng, lng lon..."! cng l kt qu tt
yu n cui thp k 90, sang 1991 ca th k XX, hng lot cc nc XHCN ng
u b sp . H thng ch ngha cng sn tan r, lan rng trn phm vi ton th gii.
ng than:
Ng ng i, ng ng
C phi nhm khng y?
Gi ho hn mn vy
Bit trch ai, ng ng?
Ta ni nh th khng phi l thng xt cho nhng s v y, m nhn thy s
hoang tng ca ch ngha Marx - khi Ngi vch ra mt vin vng ca ch ngha
cng sn? Vin vng cng ch ngha tan tnh!
* Ti phn tch bi "Ngi ca th k trc" - Ni v nhng gng mt c trng
cho mt ch ca mt th k i qua, song nhng con ngi c h ca th k vn
tin ti, cng vi lp hu du k tha trong gung my ng i cng b thoi ho (nh
phn tch bi trn): n ni hu du gi thoi ho/ - ang ngt ngng phn xt,
iu hnh x hi th k mi ny:
Anh u cn ai thng,
Anh bnh gi mi iu bng ci nhn khinh bc
Anh ng trn mi iu xt nt thi gian/
Nhng c ch g u!
Khi trn khun mt anh in vt thm mu...
Vi nhng con ngi bt chp c iu hay, l d - Tc l khinh bc c quyn li
cng ng, coi thng lun l... xt nt m phn quyt! Th u cn phi l ngi ca
nhn dn, ca t nc na? chnh l lp quan li ang dm p ln quyn li dn tc
m chng ta thy khng t trong x hi ngy nay. Nu lp quan li chim nhiu trong
b my nh nc, th tt dn n lc bn h s bn c nc cu vinh! Nh th ng
vit:
Anh y khn ngoan, y so o, y trnh n
Anh sng n hm nay, dng dng t c
Nhng than i!

21

...Ti ngi ung vi anh nh ung cng o nh

Ung cng bao nhiu kht vng khng thnh?
cng chnh l hnh nh ca ci gung my "nh mt th b nhn" m Bng Vit
t trong bi "Nh Trnh".
* "Mt n thng ngng ng xem chung" L mt bi th ch nho nhng k hm
hnh. l phng ngu dt, kch cm... li lun lun ln mt dy d, thuyt gio cho
i. Tc gi khng c bi xu hoc ch giu nhng ngi b khuyt tt, nh th
vit:
Khng phi ngng bm sinh
Chng nh li, chm mi... dn ho ngng.
"ngng" cng ch l biu tng, tc gi dng m ch lp quan cch dm i.
chnh l nhng th quan hay hng hch thng thy nhan nhn thi nay. Chng nh
phng trng gi hc lm sang. C khc no T Xng cng tng giu ct nhng
phng nh th thi xa:
Lng lng m nghe n chc sang
a th mua tc, a mua quan
Phen ny ng quyt i bun lng
Va chi va rao cng t hng.
c bi th ca Bng Vit ta thy c mt s nc ci v chua cht. Nhng loi quan
ngng cng t ra oai v, cng ln cao ging, quyn e nt mi ngi, th chng li
cng "ngng", ngng c qunh li. Ngi i by gi bit nhiu loi quan ngng nh
th lm! Ngi ta khng di g ni chuyn t t, ng n vi chng, c khi li mang v
vo thn. Cho nn:
Ngi i tha hi ni mi chuyn khn
Th ngng ha nhau cng dn n di...
C th chng s x vo cu x, dm p ln c nhng ngi dn yu nc? V
nu mt khi lut php li thuc v nhng k quan li cm quyn nh th, th x hi ny
u c cn l ca nhn dn?
* Ti ni n bi "S kin ty nh" - Tc gi ch i t s vic thay i, i li ca
php lut: Cm ng k xe, xong ri li cng php lut - cho ng k xe thoi mi? Nhng
y cng ch l mt hin tng ly ra lm minh chng. Thc t s thay i php lut x
hi ta n din ra tu tin ti mc, nh ng vit:
Mnh t tri tay mnh, ri li t ci ra
T biu quyt xong, li t ch mnh phm vo hin php!
Khi quyt p, cng vin l do quyt p
Khi hu i li ci tr: "Cha hp lng dn!"
ng mun ch trch s mo m, mt s m ng n nc ci ca lp quan chc nh
nc ng thi, nhng ngi lm ra php lut, cm cng ny mc x hi. "php
lut" c khc no th tr v nhng th tr c ngang nhin din i, din li. Mt bi
th mang tnh cht rt in hnh ca thi th hm nay.
* Gi ti phn tch v bi "Ngn ng v chnh tr" - Tc gi ng trn bnh din ca
thi i, th gii m phn tch nhn tnh th thi:
Ti n Vcsava khi Lin X
Thy tic to nh cao nh trng Lmnxp
Kin trc thi Xtalin, gi bng b b hoang!
Khi Lin X cn vng, nc Nga tr thnh thnh tr trung tm ca khi XHCN.

22

Nhng khi Lin X b ri, th than i!... n ci ting Nga cng khng ai mun dng.
Ngay c ngi Nga lc ra nc ngoi cng khng mun s dng ci ting ni m ca
h na. Th ngn ng ca mt dn tc ln nh th, m nay c th gii khinh mit n.
ng phi than ln:
Ngn ng ti tnh g?...
M du b kh lng, m giu bm leo?
Hay cng nhim thi i, nh ng tin en bc
Lc thng th vung vinh, lc ti phn bt bo?!
Th mi bit th thi "c lm vua, thua lm gic" l vy!
S sp ca Lin X cng hng lot cc nc XHCN chu u - N bo hiu s
tan v ca Ch ngha Marx-Lenin! Mt s lnh th trong Lin bang Nga ri vo cnh ni
chin tng tn, khng bit khi no mi hi phc c nh trc? Li tr v thi k ca
"t bn d th" qua t hng trm nm trc. Marx hoang tng nh, m ngay c
lnh t L Nin cng ng tng khi tuyn b rng: Nhng nc va ra khi ch thuc a
nh Vit Nam, Trung Quc... chu , hay cc nc nhc tiu cc chu lc khc trn
th gii, c th tin thng ln CNXH khng cn qua TBCN (ngha l t chy giai on)
- Khi c Lin bang X vit lm ch da. Th chnh Lin X li u tin!
Nh th l s ng tng ca L Nin khng ch tr thnh mt h qu i vi nhn dn
Nga, t nc Nga - m cn ko theo s lm lc trn con ng i ti ca lch s cc
nc va gii phng ra khi ch h ca thc dn hay quc? N s dn n s thoi
ho ca b my nh nc v x hi !
ng trc thc t y, Bng Vit hoi nghi v Hc thuyt Marx? ng khng cn lng
tin vo th ch, d c i ng phng s cho th ch y! Khi ng nhn ra mnh cng ch
l... "th b nhn" ca mt gung my b nhn, trong ci ch ngha hoang tng kia m
thi - nh bi "Nh Trnh":
Chong chng quay, rt cuc c g?
c chuyn ng - lm b nhn ca gi,
V gi, qun quanh u sng, cui bi,
Cng mt kiu b nhn ca nng lnh, m-Dng...
* Gi ta xem xt n bi th "Nheo mt nhn th gii" - m ngay ci u ca bi
cng c ly t tn cho c tp th ca ng.
Bi th gm c ba on ngn. Hai on trn ch l s t: trn my bay vi cao
3000m nhn xung - ngi th nh ht bi, cc cao c nh hp dim, rng gi nh tc
ri. Cn trng ra c v tr kia... ton my trng my, nh vy rng, vy c, mt mu xanh
da tri v cng, v tn. Thc ra ng ch ly lm hnh tng. ni, ta hy rt ra mt
tm xa m nhn v suy xt c thi i m xem ? Sau mi on y tc gi u bung ra mt
cu kt, thn rng:
- Kt on 1/. Nheo mt bit bun g?
- Kt on 2/. Nheo mt bit vui g?
C ngha l: Khi ng trn mt tm bao qut c x hi cng th gii, th chng
bit nn vui hay bun? Tc l lng ng hoang mang. Nhng ng hoang mang v ci g?
Chnh l "Th s"! Nh phn tch: ng khng bit, c ch ngha Marx cng th ch m
ng sut i phng s , ri s i v u? n u? Bi th mang ngha n d.
nh hnh x hi tc ng ln t tng, nhn sinh quan Bng Vit, l tng tr nn m
mt. Bng Vit thng tht cm thy i ng c th s tr thnh v ngha? Bi th on

23

th th 3, ng vit vi mt tm trng na vi v mang y s phn ch:

Nheo mt v rn ngp
Nheo mt v bt cn
C th y phn kch
C th y phn vn
Hay nhum mu khinh bc
Hay chan ho bao dung...
cui cng dn nn vo mt cu tng qut: Nheo mt nhn th gii/ - Bng Vit
"rn ngp" trc bao s kin ln th gii nh, nhng cng v c nhng in o, s
ri lon ca x hi v th thi ang bao ph ln tm hn cng nhn quan Bi vy Bng
Vit than:
C m ht gic quan, ta vn l m tt!
ng "bt cn" v chn ci thi th c qu nhiu s en bc, gi to ny! Ti xin chp
ra y nhng vn th ca Ch Lan Vin:
L ta l con ri
Cho cuc i git dy...
Phi chng, bi khng mun lm mt con ri v th "b nhn" nh th na? Ci l
tng cng ch ngha sut i ng theo ui bng tr thnh bong bng. Va hoang
tng li va chm trong s tha ho, nn tm trng mi:
C th y phn kch
C th y phn vn
Ngha l, khng bit mnh nn "khinh bc" hay nn " lng m bao dung"? Vi
tm trng y, trong mt bi th khc Bng Vit t thn:
Ngi n ng n tui gn
n tui khng cn g mt
Mi hiu c gc nhn ngoi s vt
Thy r hnh hi nhng th v vi...
"nhng th v vi" y chnh l s v ngha bao quanh cuc i. Nhng "o ngha"
tng nh cao c m ng tm huyt, nay tt c tan v! Cng ging nh ni lng ca
T Xng ngy xa, t v an mnh:
Ng i! Ng i...
"Ng quch s i thy k thc"
...
Ng i!... Ng ?... li mt ng ri!
Bng Vit mun ng qun tt c m khng ng c, bi th mi... "bt cn"! ng
khng mun m to mt nhn ra x hi v th gii na, nn:
"Nheo mt nhn th gii"...
l mt thi ph nhn v ph nhn mt ch ngha hoang tng, cng gung
my hin hnh ca Bng Vit.
Trang vit di, ti ch xin bnh thm mt bi na:
* "Ru ca Nguyn Cao K" - Thuc trong nhng bi th c ting tm nht ca tp
Nheo Mt Nhn Th Gii ny. Hn 30 nm sau chin tranh, Nguyn Cao K t M tr v
Vit Nam thm qu, c tng cho v thiu tng cng an mt chai ru. V thiu tng
mang ra cho anh em ung. Mi ngi th vui v:
- , ru ngon th c ung! u cn c chp mi chuyn xa.
- Nhng mt ngi th nht quyt: "khng"!

24

y, cu chuyn din t li ch c th. Bi th t ra trc chng ta mt cu hi:

Chin tranh qua lu ri, trong chng ta nhng ngi hai chin tuyn, c nn gi thi
hn th v mc cm na hay khng? Mt cu hi khng phi d tr li. Nhng c ln ta
thy cng phn vn: Khng th trch nhng ngi b qua tt c, c ung trn - Nhng
cng khng th trch anh chng nht nh khng chu ung kia? v th l:
Ba ru bng dng tr thnh ng t.
N khoy vo mt vt thng ca c hai bn, cha sao lnh li c:
V sao khng?
Chng c chp qu !
Cu l lnh phng khng, chng t u cu chin binh c ch!
Cng bom n, cng Trng Sn, cng vo sinh ra t
Sng n hm nay, u phi hn th!
Nhng ru d ngon m sao vn ng? Th y! S i, chuyn t nc, chuyn
con ngi:
C phi t y lng khng vt qua mc cm
Khng vt qua ni bun ca cuc chin tranh xa,
Khng vt qua chnh mnh, khng vt qua qu kh
Vt thng c cn au khi gi chuyn sang ma...
Thi ca nh th trung thnh vi hin thc. Tc gi gi s khch quan vi ngh
ca cc nhn vt trong vic m t. ng ch t ra cu hi, ch khng c nh ph phn
ai, hay ln ting ng h ai - Bi v, chnh Bng Vit cng c tr li c cu hi u?
ng cng ung, nhng chng qua l mun qun i tt c: c ung! ng khng th tr
li c v c cuc chin tranh xa cng nhng bi ri ca hm nay?
- th gii phng xong ri, nhng phng th ci g v... " l tng" g y? Ch
ngha Marx ? Hoang tng! Th thi ny u cn phi l ca dn tc, ca nc non? Ta
li tr v vi bi th Nh Trnh - V ng thy mnh bng nhin tr thnh mt "con
ri", mt th b nhn quay nh 'chong chng"... trong ci gung my c phn phi nhn
ngha ca ng i ny.
Bi th trn tr trong mt cu hi: Chng ta ang u v... phi i n u y?
Ti c xem mt bc tranh ln ni ting ca danh ho Php Henri Paul Gauguin
(1848-1903), c mt ci tn rt di, ti nh i l: Chng ta l ai? ang u? v s i
n u? - Nhn sinh quan ch o ca nh th trong tp th ny chnh l cu hi !
Hn th, v mt phng din nht nh - Bng Vit ph nhn chnh ci th thi m
chng ta ang sng hm nay!
n y - Ti xin tng Bng Vit i khc th nh, trch ra t trong thin s thi gi
l: "Tiu trng ca Th Gii T Do - Phm Ngc Thi", nh sau:
Khc 1 - Nm xa ta tri thm cho M rt v nc
Nay ta li tri thm M vo Vit Nam
Nu M khng mang b mng xm lng...
(Chuyn thi th - Th thi: Phi th!).
Khc 2 - Thng Tu - ta c tranh th kt ng minh
Nhng bn cht chng l k th truyn kip ca Vit Nam...
Ngn nm trc th!
Ngn nm sau vn th!
(Nu mt khi ta khng mnh).
"Nheo mt nhn th gii" l mt tp th m - N m ci g? N m ra mt cu hi:

25

Chng ta l ai? ang u? v chng ta s i n u y?

Bng Vit ng qu :
Chng ta i v pha "Tng thn t do" - Nc M.
Vit Nam i v pha "Tng thn t do" - Nc M.
"Tng thn t do" mun nm!!!
H Ni, ma thu 2012
PNT.

HU THNH CH TCH HNVVN MT CHN DUNG TH TM THNG,

NHN CCH KM, THAM LAM, XNG BY
PHM NGC THI
Hu Thnh rt nh mn, lng d tham lam, lm vic khut tt ko nn thi ca
ng i tr nn bt nho chi khn. Bin mt Hi nh vn cp quc gia v c Ban
chp hnh tr nn tm thng.
Trc ht xin nhn nh v chn dung ng Ch tch Hi nh vn thuc loi no?
CHN DUNG TH HU THNH C BN
THUC LOI TH TM THNG, KHNG TN TI
Nh ti tng bnh lun: Th Hu Thnh nhiu bi vit km, t duy bt nho, mi
ch dng nhp hoc t liu trong bn tho, cng b ht ra in thnh tp, sau tranh
ginh ly gii thng.
Cha mt ng Ch tch no tham lam, th ph th xong xnh m li v nhiu gii
thng quc gia n nh vy? Trn Mnh Ho vit:
- ng Hu Thnh t k lc n gii vn chng trong thi i ngy nay l... v ch th
gii! Ngi ta tnh n nay ng 05 ln "n" gii thng vn hc quc gia, k c gii
thng Vua Thi Lan gi l "Gii Asean - 1000 USD" m chnh ng Ch tch t c
cho mnh... cng vi nhiu gii khc...Trong mt thnh phn ban gim kho do chnh
Hu Thnh thit k... ri ng Ch tch "t nh khch quan?..." xin rt ra khi Hi ng
xt gii.
Hay nh nh vn Nguyn Quang Thn ln ting ph phn:
- ng Hu Thnh n tham, kiu t mnh cho mnh gii thng l va bng va thi
ci, va lnh thng va khen ban chm gii... cng minh!

26

Th d nh vic ng ta em "Thng lng vi thi gian" - Mt tp th hng, t duy

nhng nh, t ngha lung tung.. ri cng ch vt vo... st rc, cng vi mt trng ca
bin vit hn n, x b, lng nhng, nht nho - Mc d b d lun ch bai ch trch rt
nhiu, nhng Hu Thnh vn bt chp, tr tro ly bng c ci gii ln ca quc gia.
Tht l mt Ch tch Hi nh vn ng ma mai.
Ti tng bnh tp "Thng lng vi thi gian", nay xin trch gii thiu li trong
bi vit ny cng thy r hn ci chn dung non yu, m khng bit t thn ca ng
Ch tch Hi:
"THNG LNG VI THI GIAN"
MT TP TH LM NHM, NHIU BI VIT HNG
Hu Thnh lm nhiu bi th rt u, t duy lung tung, ri tm nhng t hay hnh
nh hoa hot hoc c ni on trng ghp li. C bi mi c ln c tng... cng thy
l l, nhng ri gp li th bi th ch mng mng nh mt lp sng khi, hoc cng
ch l mt tng nht thch, nng chon. Ti c th nu cc kiu lm th tp-p-l ra
y n vi chc bi trong tp th trn nm mi bi ca ng.
* Th d bi "Bng mt":
Ti nh cy bit giu l vo u
Gia gi bi ci ngi
Nu giu l th cn u bng mt
Bng mt m khng che ni chnh ti.
Mi c th c v ni i, ni ngi, ni trn ai y? nhng ngm k th bi th rt
lung bung. "gi bi ci ngi" nghe cng on trng y ch? nhng gn vi hnh nh
"l" cu trn - "l" kia biu tng cho ci g ca anh ta? Cng chng r. Nu n lm
thnh bng mt th ti sao li phi du? Ta li xem cu kt:
Bng mt m khng che ni chnh ti
Ti sao c bng mt ri m li khng che ni chnh anh ta? - Th l, tt c vn mi ch
l mt m ngh cn m h, ln xn, thm ch hnh nh nhau, cha nh hnh lp
c thnh t v ngha. Hu Thnh v ht vo lm thnh mt bi cho xut bn, chng cn
bit n din t ci g? Bi th tr thnh...v ngha!
Trn Mnh Ho ni Hu Thnh lm th rt u, chnh l vy.
Th Hu Thnh nhiu bi bt cn tnh lgich trong t duy trit l, d ch l mt bi th
ngn vi cu.
* Th d mt bi th khc:
i lung thi gian
Ai i mi i
H hc cu th
Gieo ch khng ngi
Tm chn ngn t
Dy sao khng m
Thi nhn dy cha
G ang chuyn sm
( M hi n ng )
c ln cng thy ci thi gian ai i mi i kia, chc l thi gian nh cuc i
thum thm ton phn tro chng? My t "ai i mi" m tc gi s dng ct ch th cho
c v hnh tng "ku" y thi. Nhng l cch s dng bt k ngha. Sau t
nhin chuyn sang thi nhn lm th gieo vo ch khng ngi... ri n g qu bo

27

sng, th l ht th? Cng chng bit "ci thi gian ai i mi i" kia vi ngi thi nhn
lm th n c quan h vi nhau th no? N c a vo trong bi th ni ln
ngha g? cng c thm mt bi.
Hu Thnh lm th rt nhiu bi i loi nham nha nh th!
Cng c khi ch do mt tng no cht vt n, thong qua m tc gi vi ghi
li. ng l n mi ch l t liu trong mt bn nhp. Nhng Hu Thnh s dng ngn
ngh ca mt tay th chuyn nghip, thm dm ba ch mm mui vo , hoc tm i
vi hnh nh cho c v ku ku - Bt cn hnh nh , ngha c hp vi bi th khng?
xo xo n ln, li c thm mt bi th na, gp li thnh tp ly gii thng vn
chng.
* V d bi "Nhng ngi i li pha ti":
Nhng ngi i li pha ti
Bao nhiu bng mt mt li l bay
Mc ai x dt mi ngy
Mc au lng ging vn y sao hm.
Hnh nh th cng c v hoa m, ni mnh, ni i - Nhng bi th ni g nh? Nu
kt li th hnh nh l... v ngha! N "v ngha", bi v n t duy theo kiu v vo v lp
ghp nhng.
Ti xin phn tch hnh nh "bao nhiu bng mt" ? C phi bao nhiu ngi ang i
li pha nh th, em cho ng ta bng mt chng? Nu th th cng c tnh nhn vn
y ch? nhng lin ngay sau li l hnh nh:
... mt li l bay
Ch l p li "nhng bng mt" m ngi i em li cho ng, tc l nhng
danh li m ng c hng, ng ch cn p li cho h, tc l cho cng ng... "mt
li l bay" ? Tao cng ch cn phi tr cho chng my nhiu mt i li ve vut
sung, hay cht bng lc g cn con thi? sau ng thong qua nh l ...l bay
Ri ng c vic ung dung hng "nhng bng mt" m ngi i mang li cho ng Bi v ngay cu th th ba vit:
Mc ai x dt mi ngy...
Th theo s lin kt trong t duy bi th th: ng c mc cho cuc sng nhng k
mang li bng mt cho ng b x dt, chm ni. ng mc xc tt c. Ri bi th kt:
Mc au lng ging vn y sao hm
Hnh nh "mc au lng ging" c v gh, nhng ni ci g?
- Ta gi s nu ci ging kia biu th cho i: ng c vic mc au lng i, tc l ng
c vic v vt, hng th nhng li lc ca i mang li... cho n cui i ng. V hnh
nh "sao hm" s biu th cho ci na i chiu ca ng m: vn y sao hm /- l vy.
- Cn nu ta gi s hnh nh "ci ging" kia ch bn thn nh th: ng mc au ng,
ngha l ng sn sng hy sinh bn thn cho hnh phc ca mi ngi - Th sao cu th
trn ng li vit: "Mc ai x dt mi ngy"???... Th l bi th tr thnh khp khing,
th phi l, hnh nh nh nhng cnh hoa giy p nhng lung tung. Bi th ny cng ch
l mt bi... th rc.
C l khng phi l Hu Thnh khng bit ci hn ch trong sng tc th ca mnh? v
c l cng khng phi l khng bit s km ci ca tp th "Thng lng vi thi
gian"? Cho nn cng c lc ng t th
* Ta hy c bi "Ngi lm ma":
Nhng gi vng li t hi vng ti

28

Ma hon ho? Thin nhin by kit tc

Sao vi ta vn ch vi nt phc
Ty xo hoi ngi v mi cha xong?
mun lin h vi "ma thi ca" ca ng ta y! bit th mnh mi ch l nhng
nt phc, nht nho, nng cn - Cn vi mnh th "ty xo" mi vn khng vit ni mt
bi th hay. Th m v lng tham, ng Ch tch 05 ln ly gii thng quc gia, ri li
mang ra ly tip ci gii thng H Ch Minh km vi my trm triu ng na y?
* Ti v d bi "V thanh":
Ti ngi nht si m bun
Gi i tm khi chon von my i
My kia ham s nht thi
Bao nhiu oan nghit mt ngi ngc ln.
Thc ra bi th mi ch l my s lp ghp cht n dng bn tho, t duy na
chng, cha ra u vo u v cha ni c ci g? y cng ch th l mt bi th
... lo i! Ci ngn ngh m Hu Thnh tm ra trong qu trnh sng tc th ca mnh
chnh l th thut rt xo y, thnh s trng trong qu trnh lm th ca ng. Trong
mt bi vit, Trn Mnh Ho ni Hu Thnh lm th hay ly "ru ng n cm cm b
kia" l vy! y l ti mi v d mt s bi th ngn cho d c. bn c khi nhm
chn, ti ch xin v d thm mt bi th di hn, nhng cng vit u lm nhm nh th!
* Bi "Li m": Ni v m thng l nhng bi th rt mu tht, da dit. Nhng Li
M ca Hu Thnh th phi ni, th vit h n mc ... hi nhng nht. Bi th chia
lm 3 khc, mi khc c 8 cu, tng cng ton bi l 24 cu.
Khc I- Khc u tin ny th n cn k l c chuyn mt t, tuy cng ch vit nm
na tung hng ba i thi, chng c g gi l cht lc hay ngh thut tinh tu. Nhng thi,
ta chp nhn nh th. Tm gi l cng c:
M sinh ra ti
t tn cho ti na
Mt ci tn nn n
Hn nhin nh si nh
Ci ci v ci chy
Con mo v con cn
Yu my vn cha va
Thot tr thnh ngi ln.
My cu sau l tc gi nht nhnh ba ri ghp li thnh mt khc. Cha th
gi l n nhp vi ngha trong c bi. Ta c c tip s thy. n khc th hai, th ba
mi tht l th th... h khu hiu. M y l khu hiu rt so rng, nht nho. Nhng
tc gi khng phi ch h khu hiu mt ln u? Hai khc th, mi khc 8 cu, ch c
hai cu u l khc - cn su cu sau lp li y ht nhau. t v vo, cht ngh c ci
g l a lun vo, c nh l vit i cho xong. c chi khng chu ni. bn c
thy r, xin chp li c hai khc sau ra y:
Khc II - Ti bc ra ngoi ng
Gi thi. Nc triu ln...
i hoi khng gp tin
nh quay v hi m
Hy yu ly con ngi

29

D trm cay nghn ng

n vi ai gp nn
Xong ri, chi vi cy!
Khc III- Ti li bc di tri
Khng tic mn tui tr/...
(6 cu sau ging ht khc 2)
i hoi khng gp tin/ nh quay v hi m/
Hy yu ly con ngi/ D trm cay nghn ng/
n vi ai gp nn/ Xong ri, chi vi cy!
Xin phn tch mt cht cu th cui khc - Sao li kt:
"Xong ri chi vi cy"?
Nu l nhng ngi chn s th, chn chn quan trng, i n nh Nguyn Khuyn
chng hn? Hay nh thi s Tn , chn chn hng trn tm ng ln ni "tu tin"
nh? ng ny, Hu Thnh cm ham danh li th c m!
c th ta c th hiu: M tng dn anh ta rng, con ngi n hay la lc, gian xo
lm. Tt th t m xu th nhiu, ng nn "chi" vi con ngi m ch nn chi... vi cy
thi!...
Nhng m li cng dn anh ta: Phi lm mt con ngi cao thng. Con ngi tuy
xu th y, nhng lc h gp nn th phi n cu vt h! - Nh cu th trn
vit: n vi ai gp nn"/ - Xong ri li v... "chi vi cy"!
Li m dn vy - Hu Thnh cao thng n th no m sao cn tham lam th?
y l mt bi th vit cu th. Ci on lp i lp li di n 6 cu no c hay g? c
ngh thut thi ca g cho cam? ch l cch ni o l so rng.
Cu th: i hoi khng gp tin/ - Hnh nh y chc Hu Thnh cht nh v chuyn
c tch: C c b hoc cu b ngho kh, m thy ng tin hay b tin hin v - Th l
b lun vo th, m li l bi th ni v ni i, on trng ngi ln hn hoi. Mt bi
vit v m thuc dng nhm chn nht, nh... i vi mt nh th chuyn nghip m ti
tng c c.
Th y, th ng Ch tch lnh o Hi nh vn n 4 kho ca chng ta hm nay
l th y?
Ni di, bnh thm lm g na cho bn c cng nhm chn. Qu nhn nhn v
tp th "Thng lng vi thi gian" thp km - Cng nh tm vc th Hu Thnh: Mt
chn dung trung bnh!
- Khng phi l khng c l, trong ln ng c gii quc gia u tin vi tp trng ca
"ng vo thnh ph" - b nh th Xun Diu ph phn l d v cng? l khng bit
lm th? l to lao chi khn?... ngay trn bo Vn Ngh. (trch bi TMH).
- Cng khng phi l khng c l, trong ln th 2 ng n gii Hi nh vn vi tp th
"Th ma ng", b nh vn T Hoi vit bi ch bai rng: Th Hu Thnh ch l mt
gnh ch chai ng nt.
* Cn vi tp "Trng ca bin": Nu ti bnh thm na th di qu! Song nh d lun
hin nay ph phn rt nhiu, gi tr tc phm lng nhng, tm thng. Ti ch ni
thm: tng v cu t th lum thum, ni dung ngha th vn vt, c nhiu ch vit
ni dng di, ngh ra ci g vit ci o i. Li nhiu ngha t. Th vit di dc, lan man
v hu nh khng c cm xc. Ngha l, mt trng ca vit u.
Ti cam oan rng: Loi trng ca ny khng tn ti vi thi gian v khng lu li
c i vi nn vn hc nc nh.

30

Th m Hu Thnh vn c tnh mang n ra, ot ly gii thng vn chng ln

khng mt cht ngng ngng. ng l rt thiu t trng! Ti xin dng bi bnh ca
mnh y.
C ngi s bo: C cho rng c i th Hu Thnh qu nhiu l nhng th th tpp-l, cu c lp ghp v vn - Nhng ng ta cng c my bi th c gi l hay y
ch? nh cc bi "Th vit bin" hoc "Sang thu" chng hn?
Xin tha:
HU THNH KHNG C MT BI TH NO
THC S L TH HAY CA THI N?
Hu ht th Hu Thnh u khng hon t, hon ngha, khng ng c vi thi
gian - Song cng c c i bi th gi l kha kh, chnh l hai bi th va ni trn.
Nhng k c hai bi th kha kh ... vn khng c bi th no s vin mn, hon
bch u thnh th hay. Nu em phn tch n s l ra nhng yu im rt non yu ca
mt qu trnh t duy sng tc.
TRC HT NI V MT NGUYN TC
TRONG VIC THM NH TH HAY
Mun thm nh cho xc ng mt tc phm th, nht li l mt bi th hay ca
thi n, nguyn tc trc ht phi c nhn nh: Bi th c kh nng tn ti hay
khng? Cng nh mun xc nh tm vc chn dung thi nhn, trc ht phi xc nh thi
phm ca anh ta c tn ti hay khng?
Nu th m khng th tn ti lu di c, th d l loi th g, cng xin min
bn - Bi v th khng tn ti, suy cho cng, n cng ch l loi th... ra rc m thi! Ni
cho c cht ng vin cc nh th xt xa, nhng th th khng tn ti y ch mc
ch c ng phong tro hoc lm cng tc vn ngh nht thi, ri th n s... vt i!
Vy th hi tho lm g? va v l m li mt cng. Mt bi th hoc tc phm thi ca
d th loi no, trng phi no, cch tn n my m khng c kh nng tn ti trng
cu vi thng nm, th cng u s tot. Khng th coi thi phm y l mt gi tr i vi
nn vn hc c.
TH D V HU THNH - a phn th Hu Thnh l loi th khng tn ti, k c
trng ca. Xin phn tch t dng v vi bi th c gi l kh nht ca Hu Thnh.
1/. "Th vit bin"- Bi th cha rt nhiu khuyt tt? Trc ht ni v hnh nh
hai cu th hay nht bi:
Gi khng phi l roi m vch ni phi mn
Em khng phi l chiu m nhum anh n tm
Ngi ta ni "nc chy mn" ch khng ai ni "gi thi ni mn"? Hnh nh th
dng khng ng ngha, nn tnh lgic ca th b km i.
Cn i vi cu th di: v "em" l "chiu" nhum tm c anh?... Hnh tng v
von ny cn gng go - Ti sao em li l "chiu"? Hnh nh "chiu" khng c ngha
g i vi ngi ph n. S lin kt hnh nh th vi i sng cha chnh xc. V
phng din sng tc thi ca, nht l i vi mt nh th chuyn nghip, s dng hnh
tng nh th l dng ba.
My hnh nh th u th hay:
Anh xa em
Trng cng l
Mt tri cng l
Nhng n hai cu sau:

31

Bin vn cy mnh di rng th

Vng cnh bum mt cht c n
Nu ch thun tu t v bin ni v ni c n, th hai cu th ny c. Bi v,
bin mnh mng nh th m ch thiu mt cnh bum b nh tr nn qunh vng, hiu
ht. Nhng "bin" v "cnh bum" trong bi th Hu Thnh cn lm biu tng v
ngi con trai v ngi con gi? Trong vn hc ngi ta thng v: Em l bin c mnh
mng tnh em bin c hay Trn bin c tnh em, anh nh cnh bum gp gi bay ra
xa khi... t khi ngi ta dng hnh nh bin biu tng cho ngi con trai nh trong
th Hu Thnh - M khi hnh nh "bin di rng" l "anh" - Th hin nhin "cnh
bum" phi l em!
Ngha l, Hu Thnh v "anh nh bin c" cn em nh... "cnh bum" ??? S v von
ln ngc nh th hi bun ci, th tr thnh khp khing.
- cho r, xin lin h vi "Thuyn v bin" ca Xun Qunh - Trong bi th ca
Xun Qunh, "thuyn" l biu tng ch v ngi con trai, cn "bin" l ngi con gi.
N thi s vit:
Lng thuyn nhiu kht vng
V tnh bin bao la...
Hay l:
Nhng m trng hin t
Bin nh c gi nh
Thm th gi tm t
Quanh mn thuyn sng v
Bin v thuyn n c qun qut vi nhau nh i trai gi. ni v tnh cch ca tnh
yu, khi th say m... lc li gin hn - Xun Qunh din t:
Cng c khi v c
Bin o t x thuyn
Ri nh th gii thch:
V tnh yu mun thu
C bao gi ng yn?
Hnh nh th cha ng rt su sc ni tm bn trong. N khi qut c tnh cm,
tm hn, l tr v kht vng:
Ch c thuyn mi hiu
Bin mnh mng nhng no
Ch c bin mi bit
Thuyn i u, v u...
Ngha l, vi hnh nh thuyn v bin trong sut bi th, Xun Qunh din t mi
chiu ca tnh yu i trai gi mt cch rt lgic! Khi ni v s xa cch hoc c th rn
v tnh yu? Hnh nh thuyn-bin ca Xun Qunh cng c din t mt cch thm
tha:
Nhng ngy khng gp nhau
Bin bc u thng nh
Nhng ngy khng gp nhau
Lng thuyn au - rn v...
Hnh nh "sng bin bc u" li tr thnh s "bc u v thng nh" ca ngi
con gi. Cn s rn v ca con thuyn trong bin c tnh yu, chnh l ni v s qun
au ca tri tim ngi con trai khi phi xa c gi yu ca mnh.

32

y, th ca Xun Qunh vit tuyt n th! Chnh v vy, "Thuyn v bin" mi

c coi l mt bi th hay ca thi n, lu vo nn vn hc nc nh.
Gi ta suy xt v on th kt ca c hai bi.
- Trong "Th vit bin" Hu Thnh kt:
Sng chng i n u nu khng a em n
V sng lm anh
Nghing ng
V em...
Cm xc n y Hu Thnh b b, nn hnh nh th dng b qun - V l mt bi th
vit bin, tc gi mi ly hnh tng sng gn vo mt ci ni tnh? nhng cu:
Sng chng i n u nu khng a em n...
Nh phn tch on trn: "bin" tc gi s dng lm biu tng v ngi con
trai! M sng cng chnh l bin - tc l "anh" ri!... Thnh ra ngha cu ny s l: Anh
lm anh nghing ng v em ???...
Hu Thnh hay mc mt th bnh - t duy trong th nhiu khi suy xt khng k, s
dng ty tin, thy n c c v p l dng. Hn na hnh tng "... lm anh nghing
ng v em" - Ni th cng cha c vin mn, bi th kt b ui.
Ta hy xt n on th kt trong bi "Thuyn v bin" ca Xun Qunh - Vn l
hnh tng thuyn-bin" lm biu tng v ngi con trai v c gi, nhng tnh th
c y ln ti tt cng:
Nu t gi thuyn ri
Bin ch cn sng gi
Nu phi cch xa anh
Em ch cn bo t...
Ngha l, nu phi chia ly th c i trai gi tri tim u au n v cuc i s tan v!
nh gi v hay cng nh tm vc thi ca ca hai th v bin trn, c th ni: Th
Hu Thnh km Xun Qunh gn mt tm.
2/. Xin ni i nt v "Sang thu"- Sang Thu cng l mt trong i ba bi th kh
nht ca Hu Thnh. Tc gi t v cnh mt bui vo thu lng qu, hnh nh l vo
lc tri gn ti sau mt cn ma, mc d:
Vn cn bao nhiu nng
Nhng:
Sng chng chnh qua ng
Hnh nh thu v.
Cng ch mi dng li dng mt bi th miu t thun tu cnh vt thin nhin, d
s t c kho. No l:
Bng nhn ra hng i
Ph vo trong gi se
Ri:
Sng c lc dnh dng
Chim bt u vi v
C m my ma h
Vt na mnh sang thu
C n khi kt, bi th vn ch ln qun nhng cu t cnh :
Sm cng bt bt ng
Trn hng cy ng tui

33

Tc l, tc gi mi cm nhn v mt khung cnh thin nhin m miu t n ra. Tuy s

miu t c gi cm, nhng cm xc th vn cn nng bn ngoi, t duy trong cha su.
c Sang Thu mun cm nhn v mt tnh i hay ni ngi, l khng c!
Trong nn vn hin nghn nm Thng Long xa nay, cha tng c bi th no ch t
cnh sung, ni i - tnh ngi khng c hoc nht nho m li c gi l th
hay? Xin a ra vi dn chng c th minh chng.
* Th d "Qua o Ngang" ca B Huyn Thanh Quan - Mt bi th tht ngn bt c.
Sau bn cu u m t cnh vt xung quanh: no l c cy hoa l th mc chen trong khe
, my ch tiu di ni, tha tht vi qun ch bn sng Ch bng hai cu gia
bi, mn cnh vt m t nhng m bc c ni nc, tnh nh ca lng b gi
trong :
Nh nc au lng con quc quc
Thng nh mi ming ci gia gia
Cui cng, tc gi li tr v vi ci lng ang da dit gia chn o Ngang hoang vu,
h mt cu kt tuyt bt:
Mt mnh tnh ring ta vi ta
tnh trong th bc l tm can, ci lng su xa nht ca ngi i xa. Ging iu
hnh nh th sng ng, in hnh n mc hon bch. Cho nn n mi sng mi vi thi
gian v nn vn hc nc nh.
* Dn chng bi "Ma xun chn" ca Hn Mc T - cng ch l mt bi th t
cnh ma xun:
Trong ln nng ng khi m tan
i mi nh tranh lm tm vng
St sot gi tru t o bic
Trn gin thin l, bng xun sang.
Tnh th c pht trin y p ni lng, tnh lng xm qu hng ca ngi thi s.
Ci cnh m thi nhn v ln trong bui sng ma xun y, ht sc i v sng ng:
Bao c thn n ht trn i
Ngy mai trong m xun xanh y
C k theo chng b cuc chi...
Hay l khi t v ting ht:
Ting ca vt vo lng chng ni
Hn hn nh li ca nc my...
Khng phi ch l nc my hn hn, m chnh l lng thi nhn hn hn v xc
ng ! Tt c di vo s thit tha ca ngi thi s:
Thm th vi ai ngi di trc
Xem ra v v th ngy...
ri n khi kt thc th, lng thi nhn tro ln da dit mt ni nh thng v lng
qu v nhng ngi thn. V lc ny thi nhn ang phi iu tr bnh ti Gnh Rng, Qui
Nhn, mt ni bit lp xa cch vi s sng con ngi. Cm xc y c thng hoa v
y n tt cng:
Khch xa gp lc ma xun chn
Lng tr bng khung sc nh lng
- Ch y nm nay cn gnh thc
Dc b sng trng nng chang chang?
"Ch y" l hnh nh ngi ch rut trong cuc sng thng ngy vn chm sc thi

34

nhn, hin ln bn b con sng mng. Hnh nh "nng chang chang" chng nhng ch
hin ln khung cnh ca lng qu chi chang trong tng thi nhn, m n cn y tnh
th i n s vin mn tt cng. Mt bi th t cnh ma xun nhng n cha cht, m
bc mt ni tnh i su sc nh th mi c gi l th hay!
Ch nh nhng cu kt trong "Sang thu" ca Hu Thnh:
Vn cn bao nhiu nng
vi dn cn ma
Sm cng bt bt ng
Trn hng cy ng tui.
Vn ch l nhng cu th t cnh, hi hi cm... ch c ni tnh g u? Chng qua
n c ly vo sch gio khoa cho tr con hc, ri thi c... m c ting. Trong vn n
bi th ny cng ch bnh bnh.
* Li v d "Thu iu" ca Nguyn Khuyn - Vit v mt m thu ngi thuyn cu
c. Cnh tnh hiu ht vi ni c n ca ngi n s, khi ng chn ni quan trng t
quan v nng nu chn thn hng:
Ao thu lnh lo nc trong veo
Mt chic thuyn cu b to teo...
Nht l hai cu kt:
Ta gi bung cn lu chng c
C u p ng di chn bo.
Ta thy chng nhng hnh nh th cha c ni nim bn trong rt sng ng, th nh
c thn v cuc i. Mt tm trng khc khoi, chnh vnh trong ci m thu y. Su sc
vy nn Thu iu mi tr thnh bi th hay!
3/. Ni v "Nm anh em trn mt chic xe tng" ca Hu Thnh - Mt bi th
vit theo kiu hng trng ca mt thi. Ging iu ta ta nh kiu ng ca, h v. Ngh
thut ngn ng thi ca bnh thng. Qua thi gian th n cng s nm yn trong ng bi
ph m thi.
* KT LUN: Chc rng, mai sau hu ht th Hu Thnh, k c nhng tp th c gii
thng quc gia hay quc t... s theo Hu Thnh xung m. May ra c vi ba tnh th
ng li c trong nhng nm thng no , nhng cng nht nho.. Nu khng c
ni mt tp th no tn ti i vi nn vn hc, th khi khng bit nn xp chn dung
ng Ch tch Hi nh vn Hu Thnh thuc loi nh th no?
BN THM V BI TH "HI",
MT BI TH N CP CA HU THNH
Thi gian trc, bi th "Hi" ca Hu Thnh b tc gi i Lng Du T t co trn
vietnamnet.vn, vch trn l o th bi "Thng to ra mt tri" ca n vn s ngi
c Christa Reinig. Trong sng tc th ca, n cp th ca ngi khc ri bin tu lm
th mnh l iu rt thi tha, tin i vi mt nh th chuyn nghip. Th m ng Ch
tch Hi nh vn, k tham lam th cng mc lun vo.
Nh Nguyn Trng To v v s o th ca Hu Thnh nh sau :
t 2 bi th ca 2 tc gi mt c mt Vit cnh nhau sao n ging nhau n th.
Ging nhau v lp t, ging nhau v tinh thn, ging nhau v t tng, ging nhau v c
cch hi, cch lp ngn. N nh l th phng dch ca nhau vy...
Vic cp nht th, n cp th, o th... nhng tng ch c nhng ngi mi tp lm
th, hay nhng k hm danh "tr ngi non d" mi phm ti. Vy m cu chuyn o
th y li ri ng vo ng Ch tch Hi nh vn - ngi tng ot mt b gii thng

35

v th ca Hi nh vn. Liu ngi ta c tin c nhng gii thng y na hay khng?

Bit n l gii tht hay gii dm?.
Ti ch ni thm: Tht ra bi th "Hi" cng u c phi l bi th hay? Ni nh nh
ph bnh vn hc ng Tin nhn xt: N l mt bi th xong, khng hay khng d /
- Nhng ci ging vn s ng i by gi, nht l mt s trong Hi nh vn vo ve xung
quanh Hu Thnh tng bc, tung ho m, hoa giy lon x... ca mi n ln tn my xanh.
Ni cho ng mc: Ci lm nn gi tr i vi bi th l tnh nhn vn trong nhng cu
th ni v ngi cui bi - Th gi tr nhn vn y, Hu hnh b nguyn si t bi
th ca n vn s Christa Reinig vo, lm thnh bi th Hi ca mnh !?
Chc Hu Thnh ch quan cho rng: chng ai bit y l u? ng l li tri lng
lng, khut tt, en ti ri cng b phi by ra nh sng.Tht l nhc nh cho c Hi nh
vn quc gia, c mt ng Ch tch n n nh th!
CHA C GIAI ON NO M CHN DUNG
CC NH TH HI NH VN THP KM NH BY GI
Trong ng i hin nay, khng t nhng nh th loi k cu nh Hu Thnh, du c
tn tui nhng chng ai c ni mt - hai bi th thc s c gi l th hay thi n! Th
d, Hu Thnh th ti va phn tch trn - Thanh Nhn l "Hng thm" - V Qun
Phng "i" - Bng Vit "Ngh li v Pauxtpxky" (ch khng phi Bp La)... u
mi t bi th kh, cha c vo loi th hay ca nn vn hc nc nh, nh: y
Thn V D, Ma Xun Chn hay Bn Ln ca Hn Mc T, Thu iu ca Nguyn
Khuyn, Tranh Lo Th - Bch Kh, Thuyn v bin ca Xun Qunh...
K t 1975 n nay, hu ht trong lp nh th ng i cha ai vt qua ni xun
Qunh. Xun Qunh tuy cha t c l mt nh th ln, nhng ch t b cng lu li
c cho thi n Vit mt mng th, trong c "Thuyn v bin l mt bi th tnh
hay cng mt s tnh th c sc khc. Cn phn ln cc nh th ng i ca Hi nh
vn, tuy vit nhiu nhng th ca nham nha, chn dung thp v khng c kh nng tn
ti. Mt s t, may ra mi ngi c vi ba bi tm c. Theo con mt th ca ti: Gn
nh c mt ng i th ca, hu ht cc nh th HNVVN khng mt nh th no c
ni mt tp th sng c vi i, c th lu li cho nn vn hc nc nh?
Ti tng ni vi Trn ng Khoa rng: Chn dung cc nh th ng i ca
HNVVN hin nay, thp nht trong lch s thi ca ca nc nh! T lp nh th vo thi
hu chin nh Hu Thnh, V Qun Phng, n nhiu cc nh th ng i khc.... ri
th ph s s tot ht! Cht i l mang theo th xung m. Nh Gt ni tng tng bi
ph - K c lp k cn sau nh lp nh th Nguyn Quang Thiu th cng cha ng
c!... m th khng tn ti th lm g c chn dung thi nhn c ch? Ni g n "ln"
vi ch "cao"...
CHN DUNG & TC PHM TH NG I THP KM
NHNG LI QU NHIU TP DCH
Cha bao gi Hi nh vn li nhiu u tp nh di triu i lnh o ca ng Ch tch
Hu Thnh? Ch k vi chuyn gn - No "Hi tho th Nguyn Quang Thiu" thng
6/2012, m ng Ch tch Hu Thnh cng Vin trng Vin vn hc Nguyn ng ip
bc thm ln tn my xanh, vi mt thc c nhn y thin cn. B d lun trn vn
n trong v ngoi nc ph phn, bi xch rt nhiu.
Mt hi tho th li dng danh ngha quc gia ca hai ng ng u hai t chc vn
hc ln nht nc, m nhng m lun ca cc nh vn, nh th, ph bnh l lun vn
chng qu bt nho chi khn. Chng c ni mt tm thc no kh d c th n

36

trng, v c ti ln nhn cch bnh phm vn hc.

Nh nh bnh lun Nguyn nh Chc nh gi: "Hi tho th hay l thi kn
m ma nn thi ca vit Nam?.
Hoc theo cch ni ca nh bnh lun vn hc Trn Mnh Ho, l mt "Hi tho
th Tn con cc Nguyn Quang Thiu", nhn nh:
- Thi php Nguyn Quang Thiu l thi php phn truyn thng: truyn thng cho th
phi a ngha th ng Thiu quyt lm th n ngha; truyn thng cho th phi kim li
th th ng Thiu rt lm li; truyn thng cho th phi hm sc th ng Thiu lm loi
th lnh tanh, xo mi hm ngn (tm hn lnh tanh mu c/ Nhit tnh xung qu m
- Ch Lan Vin); truyn thng cho th phi m tai, phi c nhc tnh th th ng Thiu
ch trng phi gt nh mm tm; truyn thng cho th phi c m dng iu ho
trong ng ngha th ng Thiu ch trng phi c m hay c dng - ... Rng th th
phi rm li, lm li, lm iu, cn phi ko di cu th ra nh ko di ko ko, v.v...
Ni nh th c th hi nng qu! Vy thc cht th sao? Thc cht Hi tho th
Nguyn Quang Thiu li cho vn n mt kt qu rt l ba lng nhng. Vi ci m
vn s tham gia hi tho, khen nhng x th Nguyn Quang Thiu. K l lun th huyn
thuyn vi m kin thc cn th rt sch v, a sng tc c th th nng cn, km ci n th ca mnh vit ra ri mai y cng ch ... cho vo st rc. Th hi lm sao c
th kh nng nh gi c th hay vi ch khng hay? nht li l thi ca hin i!
Cng hai ng: Mt vin trng, mt Ch tch Hi nh vn - nhn thc thm nh tc
phm th ca vn cn rt mng mui. Tht l lm kiu "dm".
Khi mt bnh lun vin hi Nguyn Quang Thiu:
- ng c ngh v tc phm ca mnh nh mt di sn li?
Ta hy nghe Nguyn Quang Thiu tr li:
- Ti khng xem nhng iu mnh vit nh mt di sn li... nhng tc phm? Tht
kh c th trng tn. Ti khng dm ngh iu g c - Ti ch mong hu du ca mnh
sau ny c nhng bi th ti vit ngy nay c th ngh v nm thng trong gia nh y,
mi ngi sng nh th no? Mi th ri s c th b qun lng...
K ra Nguyn Quang Thiu ngh th cng phi. Th Nguyn quang Thiu trng tn
lm sao c? S ct bi thi! Nhng ngay c ci c nguyn m Thiu mun "c hu
du sau ny c th ca mnh..."? E, cng ch l mt s hoang tng - Mun hu du
chng cn gi th Thiu ra c, ngm ngh v nhng g Thiu sng hm nay ?
Ho chng Thiu phi tr thnh nh th ln ca t nc, ca dn tc. Cn th chng
chng bn tm n qu nhiu ci m hn n, bng nhng hm nay u?
i th ! Lch s ri s cng bng. L i bng th ri i bng s bay, cn nu ch
l chim cu hay chim s? d hm nay c c cho vo trong lng son chm sc, hoc tung
hng ln tn my xanh... th n vn c ch l chim cu, chim s thi!
LI BN N VIC NG CH TCH HI NH VN TR TRN
NGI CA TH TH N CP, LO BP HONG QUANG THUN
B d lun vn n trong nc v hi ngoi ln n, ph bng - rng:
" Trong cuc hi tho ca Hi nh vn Vit Nam do ng Hu Thnh ch tr tuyn
truyn, tng ca th vit v Yn T ca Hong Quang Thun ln hng th thn, th pht,
th tin, th thnh nhm tm mi cch dnh gii Nobel cho ng Vin trng cng ngh
thng tin.... Ho ra, ng vin trng "g sng thin st ny ni di, rng th thn ca
ng l th n cp... Ti la o c th gii, la o c tri pht ny ca lin danh th thn
Hong Quang Thun - Hu Thnh to lm, nng nghip lm, tin lm... Mc tiu ca

37

lin danh th thn ny trc ht l danh sau l tin. Hu Thnh tng ni ting v
chuyn n cp th nn ng vn rt hp, rt nghin mt ng th thn vin trng i n
cp khc. Cho hay, ngu tm ngu, m tm m... Hu Thnh, vua xin d n, vua xin tin
tr cp sng tc, nhn ny, chc chn s xin nh nc tr cp hng nhiu t ng lm
phim v thi thnh thi tin Hong Quang Thun... Nu khng c cc anh Trn Trng,
Nguyn Ho, Nguyn Minh Tm... nhng ngi chn chnh vch r tr la o ca lin
danh th thn bn thu ny, chc chn hng trm t ng ca nhn dn s mt toi qung
b cho mt sn phm th n cp thnh th tin th thnh th pht th tri nh la
nhn dn, la th gii v la c tri pht ca Hong Quang Thun - Hu Thnh..."
(theo Trn Mnh Ho)
Nh th cng thy r b mt tht ca Hu Thnh - thc s tr thnh mt k ph
hoi, hi dn, hi nc. Trn a bn vn hc ni chung, Hu Thnh vi cng v mt
Ch tch Hi nh vn quc gia nhng chng khc no th lnh ca mt m ngi "gian
manh c hi".
Dn chng thm v:
GII THNG VN HC NM 2012 CA HI NH VN
rt tp?
Xin ni ring nhng xm by v gii thng th - Ngoi hai tc phm "Trng ca
chn t" ca Thanh Tho v "Gi th 25" ca Phm ng m d lun ch bai l vit
d nht nh nc c.
Gii thng cho tp th Mu t do ca t ca Trn Quang Qy b d lun ln n
nhiu nht. Trn Mnh Ho gi l mt "Tp th nc cng". Li ch trch nh sau:
"Ti sao chng ti gi th ca Trn Quang Qy l th nc cng v n vit qu d di,
qu nht nho, vit lng nhng, lm nhm, th tc, phi cm xc, phi hnh nh, phi hnh
tng, phi hm sc, phi ni hm, ni tot ra nhng cu ni thng nht to lao chi
khn, hon ton phi truyn cm, phi cu t, phi t tng, phi th".
No l:
"Trn Quang Qy lm th nh l nhi th Nguyn Quang Thiu, ph bn ca Nguyn
Quang Thiu. Nu Nguyn Quang Thiu l gio ch ca trng th TN CON CC
VIT NAM th Trn Quang Qy tr thnh ph gio ch ca trng th nc cng
ny".
Ti ch ni thm: "Mu t do ca t" ca Trn Quang Qu l th th hc i theo
kiu lm th Nguyn Quang Thiu, nhng vn cn vng. Ngn ng th vit c nh th
c lm b lm tch. Nhiu ch c n ng ngh, ngng nghu, gi cy, gi co n
bun ci. t vn vo? trit l th ny, th n? c nh mt c gi v duyn nhng li
hay thch n o, lm m. S bt chc vit th nh th l mt iu ngu xun nht ca
mt thng lm th! C mt cng ri cng ch ... vt i! Hung h th Nguyn Quang
Thiu cng thnh cng u? Qu hc mt theo kiu lm th y... tht l mt th tr
ci ca mt g nh th "dm" ca HNVVN vy.
Cng chng hiu ng Ch tch Hu Thnh cng bu xu gim kho ca Ban chp
hnh xt gii kiu g? Cho gii kiu c khc chi l... phng u ba bi?
My nm trc Trn Quang Qu nguyn l Tng bin tp bo "Gia nh & X hi" Nghe d lun hi : Qu mc vo mt v b bi tin bc to bo, hnh nh l "tin
tnh ngha" g ? Khi y c tin n: c th Qu s b truy t? Nhng sau nghe u l nh
Hu Thnh lo lt, chy nn Qu thot khi vng lao l, nhng b trc xut ra khi
to bo "Gia nh & X hi". Sau Hu Thnh nh a Qu v lm ph tng bin tp

38

bo Ngi H Ni, nhng b Ban tuyn hun Thnh U H Ni (c quan ch qun ca

bo Ngi H Ni) khng chp nhn v c t vt, khng cn trong sch. Cui cng th
Qu c Hu Thnh a v lm ph gim c Nh xut bn Hi nh vn cho n nay.
y, ci kiu s dng ngi ca Hu Thnh thng hay theo l thi . Nghe anh em
trong gii bo ch ni: Trn Quang Qu thuc nhng t ngoan ngon nht ca ng
Ch tch Hi nh vn - Cho nn mt tp th, d l "nc cng hay nc rnh" c gii
thng nh va qua cng chng c g l? Nh Trn Mnh Ho ni: Hi nh vn quc gia
by gi l "Hi nh vn Hu Thnh", cn gii thng vn hc ca Hi cng tr thnh
"gii u" m? ngha, gi tr ca n tr thnh gii bo, gii b...
Ngay c vic kt np hi vin vo HNVVN by gi cng vy. D lun bao nm nay
vn ch trch rt nhiu, mun vo Hi th phi t lt? nht l i vi ng Hu Thnh cng theo Trn Mnh Ho t co:
" Vic ng Hu Thnh kt np "nh th Hng Anh" (tc Hng Tn, gim c cng ty
dc C Mau) - mt k lm th con cc nhng lm tin do tham nhng vo Hi, l ng
nm ln kht vng vo Hi ca cc nh vn cha hi vin. Hng Tn - Hng Anh
kt np vo Hi do tin mi c hai thng b bt v tham nhng hng trm t
ng..."
Hi cn nh th Phm Tin Dut tng vit bi trn bo Cng an nhn dn, ln n
ng Ch tch kt np hi vin vo HNVVN c hnh vi khng trong sng. Cng c tnh
kt np mt g gim c no pha nam, trnh th ca tm thng - mc d c s
ngi khng ng ... nhng Hu Thnh vn nht quyt ch o a vo Hi. Sau hn
cng phi vo t v tham nhng.
C l t khi c Hi nh vn Vit Nam n nay, cha tng c mt ng ch tch Hi no
li nhiu xu xa, nhn cch km nh Hu Thnh? Chng nhng bin Hi nh vn, mt t
chc vn chng cp quc gia thnh ni cha qu nhiu s u tp dch. Cng lm cho
nn thi ca nc nh tr nn tm thng, thp km! Tht l ng h thn v nhc nh
thay?
H Ni, ma h 2013
PNT.

39

NGUYN KHOA IM HAY TN L THNG BM

PHM NGC THI
Ti c nh bnh tng hp mt s bi th gn y nht, Nguyn Khoa im vit
sau thi gian ht ng quan l v lm thng dn - Nhng khi c bi "S tm thng"
th li mun bnh lun ring trong trang ny, s bi th khc xin vit sau.
Ni v bi "S tm thng"? Bt u vo th Nguyn Khoa im vit:
By gi ta c th bu bn vi s tm thng
V chng sm chiu treo mnh ln ci inh mc mn...
Hnh nh "v chng sm chiu..." y, l ni sau khi Nguyn Khoa im b
tht sng, buc phi ri Ban b th Trung ng v B Chnh tr... v sng ni thn hng
vi gia nh. Du tc gi c"treo mnh" ln ci inh mc mn, mc o hay g g i na Nhng vi ngi v m k gi p ca mnh, ng l vn phi l hnh nh p, thn
thng trong i thng ca nhn dn. Nm xa quen chn quan trng, ng khng th
no cm thy s qu gi ? Bi vy khng nn dng ch "s tm thng", nh
ng lo nho nh trong bi th ny .
Xin xt vo cc on th sau, ri ta s tr li phn xt tip v nhng cu th u tin
y.
Bn chuyn chy cht
Nhng a tr phi vo c lp mt
ng gieo vo u con nhng m c xa xi
M c no cng c gi.
i ngi nhc nh rng
Khng phi c lp t do cao qu hn tt c
M chnh l nhn nhc n nh.
Qua hnh nh v nhng "s tm thng", Nguyn Khoa im ln n mt hin thc
x hi? l mt x hi cha c "c lp t do" thc s:
Khng phi c lp t do cao qu hn tt c
M chnh l nhn nhc n nh.
Phi chng cng chnh l s phn ng ch trong t tng ca ng U vin B
chnh tr mt thi? Ti mun hi c mt thi lm quan to, sao ng khng c ngh ny
nh? Khi ch cha c c lp t do thc s, th ng nn "gieo m c vo u con
tr" - v m c no cng s phi tr gi?
Th d: x hi , nu u tranh cho l cng bng? cho s t do hay quyn sng
chnh ng ca con ngi? Th s b n p! S phi vo t! Bi vy, con tr ln ln ch
nn bit: ...nhn nhc n nh/- Ngha l, chp nhn cuc i nh con ln, con trch
thi. y, th phn bin li x hi ng thi ca Nguyn Khoa im nh vy.
Th th, thc s bn cht ca x hi y l g? Chng l, nhng nm thng khi Nguyn
Khoa im cn l Trng ban T tng Vn ho Trung ng, x hi vn cn rt tt p
sao? N ch va mi xu xa, tha ho khi ng tr v lm mt thng dn? Hay bi, khi
ang cn l mt ng quan cch mng, ng cn phi sng gi to hng cho x lng

40

nhng th bng lc, vinh hoa ph qu m ng cng sn v ci nh nc c quyn

ny ban tng cho ng?
Hm nay ng quan l tht th ri, Nguyn Khoa im mi phn thng? Hay, ng
mun n nn hi li trc nhn dn v qu kh ca mnh chng? Ta t ra cu hi:
1. C th khi tr v vi cuc sng thng dn, Nguyn Khoa im mi nhn ra s cn
phi nhn, phi ngha ca th ch, nn t sm hi v mnh?
2. Hoc l, trc y khng phi ng khng bit s bt chnh ca gung my chnh tr
y? nhng ng vn gi b nh bao k c hi khc: T ra cao o, c nc bo c, tn
hng cho tho mn s sung sng, ph phn ca mt ng quan ln!
C bao gi ng cn quan tm n chuyn mt a tr mi vo lp mt cng phi
chy cht... nh th ng vit:
Bn chuyn chy cht
Nhng a tr phi vo c lp mt
ng gieo vo u con nhng m c xa xi
ng cng u cn quan tm n vic nhn dn phi chu ng bao s "nhn nhc,
n nh v vt qua cuc sng... tm thng?
TA SANG ON TH TH HAI - Nguyn Khoa im a ra mt lot nhng "s
tm thng", no l:
...Vi t giy bc trn ming.
S tm thng tht kn k
Mc nhng tm o ng thi tit
T tp trn cc din n
Ni li rng...
i, ng Trng ban T tng Vn ho Trung ng! Chc ci thi m chnh ng vn
thng lin tc thuyt gio trn din n? Khi y ng ton ni nhng li p , qu ho,
li v cng quan trng v c ngha to ln vi vn mnh non sng t nc chng? ch
khng lng nhng, xm tiu nh nhng phng ng ngh by gi? Ri:
ng phc cc cuc tho lun i s
Lun lun tm mt mt bng ng lng
Th d, nh cc cuc "tho lun i s" trong cc Hi ngh Trung ng ng hay l
hp Quc hi va qua chng hn? Ngha l, nhng ng ngh th ch ton... "ngh gt"!
Cn i biu phn ln l "i biu b nhn"! Ri ra nhng th ngh quyt to lao chi
khn, so rng, phn dn ch t do ca nhn dn. Mc cho nc mt, quan thi nhau
tham nhng, x hi xung cp, o c tha ho - y chnh l ngha ca cu th:
Lun lun tm mt mt bng ng lng
Ri ng kt lun:
Chng ta c mi phong tro, cc cuc hp lin min
ch nhn sm ra s tm thng
Tai qui.
Th l r: Nguyn Khoa im ph nhn ton b cc phong tro? D l phong
tro c tnh cht quc dn, cng tt c mi kiu hi ngh thi nay - Mc ch lm g?
- ch nhn sm.../- tc l v vt to ra: "s tm thng tai qui" /- Ngha l cc
phong tro hay hi ngh ton ba lng nhng, hoc mc ch trc li ging nh nhng
s lo bp qui thai vy.
Chng phi cng chnh Nguyn Khoa im ph nhn ton b b my nh nc, d
thi ca ng hay hin nay sao?

41

Ta cn phi hiu nhn cch ng b th T. & U vin B chnh tr Nguyn Khoa im

th no? C phi cng ch l mt k trc li quc gia c hi, c nc bo c trong
mt gung my cn phi nhn, phi ngha! by gi ht li lc ri, v lm thng dn
ng mi bung ra nhng li nguyn ra, bi xch?
Xin tr li vi nhng cu th u tin, khi ng ni v cuc sng thng dn bn
ngi v:
By gi ta c th bu bn vi s tm thng
V chng sm chiu treo mnh ln ci inh mc mn...
Nu Nguyn Khoa im coi s tr v vi gia nh, bn ngi v hin l mt hnh
phc i thng v gi. Trc y khi cn lm quan to trong ng cng sn, ng khng
cm nhn ni? Th ng khng nh ng tut tun tut vi mi loi "tm thng"
m ng nu ra. Bi v, nhng s vic trong thng dn du l tm thng, nhng
nhng ngi dn h u c xut pht t nhng ngh en ti tm thng, nh
nhng k lm trong Ban T. v B chnh tr cc ng? Bn cht vic lm ca h xut pht
t s lng thin, lng tri ca con ngi! ng nh ln tt c mt cch h ln nh cm
heo trong mt bi th, th bi th ca ng c khc g ch l mt m ch... ho trn c
phn tro, vo trong phm cht nhn sinh ca con ngi? "S tm thng" l mt bi th
sng tc cng rt tm thng.
Mt bi th sng tc x b nh kiu thng tin. Ngn ng lng xng na vn xui,
na c t vn. Chng c mt hnh tng th no ng ni, th lm g c ngh thut bn
xt v "ngh thut thi ca" c ch?
Ti xin phn tch tip on th di:
Chng ta coi s sng to l ng s
Chng ta ght bn "chi tri"
C by ra chuyn u u
H u bit ting "keng" ca s cng ly
Ni nhiu hn tt c!
By gi cc b th s chy ra ng
- Thay v bc vo phng hp xua cc cn b lm vic.
By gi cc nng ca-ve hc ni li lch s
tham gia nhm li ch.
Cc bc lo thnh ang ng trong phng my lnh,
Nhng ch cho s tm thng ln ngi...
Ti khng r: i t "chng ta" y, ng nh biu th cho tng lp no? - Cho tng
lp nhn dn tr thc, hay ch cho mt lp quan li ng thi m ng mun ch trch?
Bi v, cu trn th vit: Chng ta coi s sng to l ng s/- R rng y tc gi
s dng ngha "chng ta" ch vo lp quan chc. C ma mai chng l nhng k bo
th, dt nt, nhng hay dm dp nhng pht kin tin b, tr m cc ti nng...
Nhng cu di:
Chng ta ght bn "chi tri"
C by ra chuyn u u...
Th hai t "chng ta" y, ng sang ngha biu th cho cng ng nhn dn. Ci bn
"chi tri hay by nhng chuyn u u" ny, khng th biu th cho nhng hnh nh
p c. Nhng chuyn u u y l nhng s vic c th rt hm hnh, by ra
ly cng, tnh thnh tch dm, hoc by chuyn n tin, tham nhng. Ri kt lun

42

v nhng chuyn u u... tc gi vit:

H u bit ting "keng" ca s cng ly
Ni nhiu hn tt c!
Vy ting "keng" ca s cng ly kia... ch v nhng cuc nhu vui th i thng
ni dn d? Hay l "ting keng" chm cc ca nhng m cng thn ngh s trong cc
bn tic, c by ra sau nhng cuc "tho lun i s" ... rng tuch, nh ni trn?
Mt lot hnh nh tc gi v vo ht c vo ri ni i, thnh ra chng hiu ting "keng"
cng ly y thuc kiu g... m ngha hn tt c? Bi th vit cn rt ln xn.
Mt s hnh nh khc: No l nhng b th thay v cc cuc hp lin min, cn phi
thc gic cn b tch cc lm vic hn na; no cc c ca-ve th tp n ni nhng li tt
p v lm nhng vic c ch cho x hi hn; n cc bc lo thnh cng phi nn th
ny, th n - cng ch l my ci bng rn khu hiu so, nhm.
Trc y cn quyn chc, ting ni ca ng l ting ni ca mt quan ln. ng c
th ni nhng li ni gi to, tuyn hun cho lp ny, lp n? ri ra ch th cho t chc
cc cp phi rm rp theo. Mc d ting ni trn din n khi ca ng, cng ch l
nhng li... rng tuch. By gi ht thi, tht th ng quan - Nu ni nh trc th
chng nhng khng ai nghe, m h cn chi ng l "dm" na? ng mi "i ging"...
Theo nh th Hong bnh lun trong bi "Th v li Nguyn Khoa im..."
ng trn blog B m Xo rng:
"Thi cn Ban T tng Vn ho ca ng Cng sn Vit Nam, Nguyn Khoa im
li nhiu ting khng hay cho lm. ng ta tr m Hong Minh Chnh, bt nh vn
Dng Thu Hng, bi nh Trn , loi b nhiu nh bt ng chnh kin, n p
nhng ngi i t do dn ch, cm mng, cm internet, t thnh tro bi nhng tp sch
nh Hc ph tr bng mu ca Nguyn Khc Phc, Chuyn k nm 2000 ca Bi Ngc
Tn, Cha tri ng gt ca Nguyn Du, Tm s ngi lnh ca Hong, ngn cn
nhiu nh vn ti nng vo Hi Nh vn Vit Nam... K duyt nhiu d n tiu hng triu
l tin ngn sch, thu dn ng phe nhm hng li qu nhng hiu qu khng l
bao nh: phim Nguyn i Quc Hng Cng, (phim b kho) 1 triu , phim Dng
sng phng lng (phim b kho), lng vn ho ng M (lng b hoang), Bc H vi vn
ngh s...
ng hoan l ca Nguyn Khoa im kh hanh thng. Nguyn Khoa im quan
qu to. ng trm t tng vn ho ca ng Cng sn Vit Nam. Ri t gnh gia
chng. ng quan to Nguyn Khoa im phi v vn... cn mt hai nhim k trong B
chnh tr ng Cng sn Vit Nam na, nhng li b ng cu rut ca v l Nguyn c
o vit n t Nguyn Khoa im khng phi l ng vin v c thi gian b t lao
Tha Ph - Hu khai bo vi ch".
Ti cng khng r chnh xc v nhng thng tin ca bi vit trn n mc no?
Nhng c mt iu thc t rng: Nguyn Khoa im l mt quan li cp trung ng
ln n c B chnh tr ca ng cng sn, nhng b tht sng phi v lm thng dn.
ng thi quan l, Nguyn Khoa im cng chnh l mt ng trm thc thi nhiu v e
nt s t do vn chng ca gii vn ngh s, cng nh s u tranh cho quyn t do dn
ch x hi. Nhn cch v o ngha ng u c trong sch? Tm hn t tng sng
ca ng u c thanh cao?... nh hng bc thi nhn Nguyn Khuyn, khng thm lm
ng quan phi nhn, phi ngha. Chn chng cnh d dy chn cung nh, phn ut vi
tng lp gian thn hi dn, hi nc... t quan v sng thanh bch ni dn d. ng ny
ng tn hng vinh hoa ph qu c nc bo c... n tn pht cht. No c cao o

43

hay hm g? Nay thnh thng dn, li i ging th quay ngc "180 " ve vut
lng ngi? Gi di thay! E rng, nu by gi cuc c ni cung nh trung ng, b
chnh tr y thay i. Nhm ngi hay t chc, phe phi ca ng li thng th trong cc
din. H li dn ng cho ng tr li lm quan? Chc rng ng ta s li i ging, li
nh trc y, thi vn cn lm trong B chnh tr - ng s li tip tc ln din n, li
hunh hoang ma mp, phng mang, ln ting, trong cc hi ngh v cc cuc "tho lun
i s"... Cng li son tho ra nhng m ngh quyt "tm thng tai qui".
Ta hy xem on th cui, Nguyn Khoa im kt:
i khi ti tin rng chng ta thua c
V c c th li i sng li
Tt ti hn
Mnh lit hn
Trong khi s tm thng ng b o
Tang ch, nht nho
Ci u
i sau ci cht.
ng ni rng chng ta, tc l "nhn dn" thua c, khng bng c - V c cn bit u
tranh vn ln vi sc sng mnh lit, cho s sng tt p hn? ng ny, chng ta
qu tm thng khoc b o tang ch nht nho, chp nhn ci u nhn nhc i sau ci
cht? Ngha l, ng mun ngm bo vi mi ngi rng: chng ta, nhn dn cn phi
ng ln u tranh lt b ci c thay bng ci mi tt p! Nu khng u tranh l
cht!...
- K ra t s bc xc m ng c c nhng tng tin b nh th, cng l tt: Nu
xut pht bi mt tm hn trong sng, t tng lnh mnh, tnh cm tt p?
Vn l ch: Phi chng y li ch l ting ni ca mt k hai mt? Hai ging?
Khi lm quan th sn sng cng chnh quyn, dng bo lc trn p nhng t tng u
tranh, v quyn sng t do ca con ngi. L mt ng trm T tng Vn ho Trung
ng, cng ch tiu hu nhng tc phm mu xng ca cc vn s u tranh cho
quyn sng chnh ng. nh rng nh kinh Pht truyn: "Quay u li l b..." c th th cng ng hoan nghnh! Nhng liu ng c phi thc lng l k n nn hi
li, quay u li pha nhn dn? Hay ch l b mt ca mt tn c hi?
Xin hi ng nguyn B th ca ng: X hi ny u phi by gi mi sa st? t
nc cng mt lu ri! T ci thu ng vn ang chm ch quan trn tc oai, tc qui
trong Ban chnh tr y c? Ti sao khi cn quyn lc , ng li khng ku gi "chng
ta phi ng ln thay i! c mt x hi tt p hn! M phi i cho ti khi v
vn lm mt thng dn, ng mi ni ra nhng li l ly lng nhng ngi dn ang
phn ut trm b? Ci li ni cho c v mang tnh nhn vn y ca ng, n cng do
quo nh ci mm do quo ca ng ci thi lm quan vy.
Ngi ta ni "li khng xng trm ng lt lo" - ng un li gii lm nh th
Nguyn Khoa im ! Thm ch cn gii hn, c kinh nghim hn c ci thi ng lm
quan na.
Th ch ny phi u by gi mi hng? Hin thc x hi xung cp, phi u ch khi
ng tht sng ng quan li tr v lm thng dn, n mi xung cp? T hng chc
nm nay n nt ri! Khi y sao ng khng ku gi mi ngi: hy vng ln nh loi
c, sng mnh lit x hi li tt ti ln? Chng ta phi bi b cc th ang h bi
ny, thit lp nn mt trt t x hi mi tt p hn?

44

Trong mt bi th mi vit gn y tn l "Thi s cui ngy", c my cu ng

vit rng:
Ti mng cho nc ti
Vn cn Thch Sanh
D khng t tn L Thng bm...
Vy xin t ra cu hi:
- Liu Nguyn Khoa im c phi cng ch l mt trong nhng tn L Thng bm y
khng?
H Ni - 6/2013
PNT.
S TM THNG
By gi ta c th bu bn vi s tm thng
V chng sm chiu treo mnh ln ci inh mc mn
Bn chuyn chy cht
Nhng a tr phi vo c lp mt
ng gieo vo u con nhng m c xa xi
M c no cng c gi.
i ngi nhc nh rng
Khng phi c lp t do cao qu hn tt c
M chnh l nhn nhc n nh.
c Pht t bi
Xin ngi ng mng ti
Khi ti ni lm k mun ngi ngm ming n tin
Vi t giy bc trn ming.
S tm thng tht kn k
Mc nhng tm o ng thi tit
T tp trn cc din n
Ni li rng
ng phc cc cuc tho lun i s
Lun lun tm mt mt bng ng lng
Chng ta c mi phong tro, cc cuc hp lin min
ch nhn sm ra s tm thng
Tai qui.
Chng ta coi s sng to l ng s
Chng ta ght bn "chi tri"
C by ra chuyn u u
H u bit ting "keng" ca s cng ly
Ni nhiu hn tt c!
By gi cc b th s chy ra ng
- Thay v bc vo phng hp xua cc cn b lm vic.
By gi cc nng ca-ve hc ni li lch s

45

 tham gia nhm li ch.

Cc bc lo thnh ang ng trong phng my lnh,
Nhng ch cho s tm thng ln ngi...
i khi ti tin rng chng ta thua c
V c c th li i sng li
Tt ti hn
Mnh lit hn
Trong khi s tm thng ng b o
Tang ch, nht nho
Ci u
i sau ci cht.
Th NGUYN KHOA IM

46

TH NGUYN QUANG THIU S RA RC

V CH TCH HNVVN HU THNH "N C NI M"
. Qua nhn nh v nh gi "S mt ng ca la"
PHM NGC THI
Mun c v hiu c th Nguyn Quang Thiu cho d, trc ht phi nhn ra cch
Nguyn Quang Thiu thng hnh trnh xy dng cu t cho mt bi th. Th
Nguyn Quang Thiu khng phi l loi th tng trng, siu thc hay cch tn, cch
tic g ht? Mt s ngi ni: n "ty" qu! Ch v h c th Thiu thy kh hiu. Nhiu
bi ngn ng, ging iu nghe ta ta nh kiu ngi nc ngoi ni l l, ngng
nghu... khi pht m ting Vit.
Ti c kh nhiu th ca Thiu, c th xut bn thnh sch v ng trn mng.
Theo nhn nh ca ti: "S mt ng ca la" l tp th hn c so vi cc tp th khc,
trong i thi ca Nguyn Quang Thiu. c tc gi cho xut bn ln u vo nm 1992
v nay, sau 23 nm li cho ti bn.
Phn nhiu cc bi th ca Thiu thuc loi th... miu t. Khi t cnh, lc miu t s
vic. Hu ht l t ni... t t duy trong. Khng t bi n ht th cng ch dng li s
miu t . Nhiu bi c mi, c mi... m vn khng hiu th ni ci g? Sau y, khi
phn tch mt s bi c th, ti s dn chng v vn ny.
Gi xin i vo bnh - "S mt ng ca la" bao gm 25 bi th, ph thm 22 bc tranh
ha ca 15 ho s, khng k bc tranh ha ba sch. Nhng vi 22 bc tranh minh ha
cng ch c ngha trang tr, hoc tng thm s qung co m bn sch, hoc c cho
rc mt. Nht l vi loi th vit cu c thng rt di ca Nguyn Quang Thiu. Bi
vy, nhng bc ho ti khng bn n trong bi bnh lun ny.
Khun kh ca mt bi vit khng th bnh tt c cc bi c, v qu di. Nhng
cho khch quan, trong 25 bi th ca c tp ti s bnh hn 10 bi. Th l nhiu lm
ri! Nm bi u v nm bi cui. Nhng bi u v cui thng l cc bi th tri nht,
cc tc gi hay chn sp xp khi cho in. Sau s nhn nh, nh gi chung cho c
tp.
NM BI TH U TIN
1. M u tp l bi "Sng y": Qu nhin, tuy Sng y cha c gi l bi th
tht s hay, nhng l bi kh nht tp. Ti li s bnh cui cng.
2. Sang bi "Ban mai": Chia lm nm khc vi 20 cu. Tc gi t khung cnh mt
bui sng sm lng qu.
* Khc mt - T bng m dn tan nh bng mt con mo nhung khng l bc i. Anh
ta tnh gic dy mm ci vi sm ban mai.
* Khc hai - Nhng ting xn xao t cnh ng m sng la v. C ting xe tru cht
y hng c ti lng l i qua.
* Khc ba - Nghe nh c ting ai gi i... i... i... t nhng con ng quen thuc. Anh
ta lch mnh qua khe ca nhm ra.
* Khc bn - Tc gi mng tng... ngi nng dn b anh ta ln t vo thng xe.
Ngi nng dn ct ci ging trm trm ln ht, nh ting thc kh chy vo trong ct,

47

nh t m tro ln trong lo sng ca li cy.

* Khc nm - Vn l hnh nh chic xe tru mt na ra ngoi sng, mt na cn
trong m. Sau ci ting gi huy nh ngi cht thc y, nhng ngn ban mai mn
mn rn mnh.
y l ton b bi th m ti din gii ra. "Ban mai l bi th t cnh mt bui
sm qu, qua s xut hin ca chic xe tru ch y c ti v ngi nng dn theo xe i
trn ng. Ngn ng din t thuc ngn ng ni thng thng. Tc l, khng phi ngn
ng bn ra t trong tm linh hay cm xc ca t duy trong - Nn cc hnh nh thng
cng kh, khng c thn.
Ti xin a ra vi th d minh ha.
- Bi th "Ma xun chn" ca Hn Mc T: Mc d l bi th t cnh ma xun, khi
thi nhn da dit mt ni lng thng nh lng qu. M t qua hnh nh trong hi c:
... Ch y nm nay cn gnh thc
Dc b sng trng nng chang chang?
Sc iu "... trng nng chang chang" v ra cnh trng tot bn con sng mng. Cnh
thc trong hi c m nh o nh. Hnh tng ca nhng cu th c m t bng th
ngn ng tro ra t tm linh, mt th t duy cm xc thng hoa... m to nn s rung
cm mnh lit, y tnh th i n vin mn tt cng. Mt bi th t cnh ma xun
nhng n cha cht, m bc c ni tnh i su sc, bng mt ngh thut ngn ng siu
ng, mi c th tr thnh bi th hay!
Hoc khi ng t v bng trng vi ni lng hiu ht:
Vi sao sng anh nm cht nh trng
y chnh l mt cu th thn cm tuyt hay! Bng trng m cha c linh hn cng s
phn thi nhn bn trong - Th ngn ng siu ng ca thi ca, xut thn t trong tm
linh... nh Ch Lan Vin tng vit trong Di co:
bn kia b h o - b th.
Ngn ng thi ca ca Nguyn Quang Thiu l th ngn ng din t theo li k l thng
thng, ngn ng i tr. n gin l t ni bn ngoi, nn hn th khng c thn cm.
Th d, cng bi "Ban mai" - khi tc gi mun ni v s gn b thn thit gia mnh
vi ngi nng dn qu, nhng hnh nh din t kh cng:
Ngi nng dn b ti ln v t vo thng xe
(cu th 13)
Hoc khi t cnh tri m ang sng dn, anh ta cng dng hnh nh v nhng k nh
vn xui:
Bng ti m dn sng nh con mo nhung khng l bc i uyn chuyn
(cu th th nht)
Nu trong thi ca m dng ton loi ngn ng din t nng ni, s ng ny - Th ngn
ng khng cn t duy, thn cm... th kh lng sng tc ni mt cu th hay, ch ng
ni n bi th hay? Th Nguyn Quang Thiu hu nh ch dng loi ngn ng k l s
ng ny.
Mt v d na, ni v nhng ngn ng thi ca tm bc ca cc thi nhn.
- "Thu iu" ca Nguyn Khuyn chng hn? T v mt m thu ngi thuyn cu c,
cnh tnh th hiu ht vi ni c n:
Ao thu lnh lo nc trong veo,
Mt chic thuyn cu b to teo.
Sng bic theo ln hi gn t,

48

L vng trc gi s a vo.

Nht l n hai cu kt:
Ta gi bung cn lu chng c,
C u p ng di chn bo.
Ta thy ng sau cnh thu tnh lng, mt tm trng khc khoi chnh vnh ca ngi
n s, chn ni quan trng t quan v nng nu chn thn hng. Hnh nh ca hai
cu th kt y tht sng ng, nh c thn... cha c ni tm bn trong. chnh l th
ngn ng bc cao ca thi ca.
- Ti v d thm bi "Qua o Ngang" ca B huyn Thanh Quan - Bn cu u b t
cnh o:
Bc ti o Ngang bng x t,
C cy chen , l chen hoa,
Lom khom di ni tiu vi ch,
Lc c bn sng ch my nh.
Cnh rt sinh ng v m hn, nhng vn ch l t cnh tr. Sang n hai cu
sau:
Nh nc au lng con quc quc
Thng nh mi ming ci gia gia
Th cnh t y m bc c ni nc tnh nh, s da dit ca b gia chn o
Ngang hoang vu. , tnh trong hnh nh th bc l tm can, ci lng su xa nht ca
ngi i xa. in hnh n mc hon bch, cho nn tnh th mi sng mi vi thi gian
v nn vn hc nc nh. Nhng cu th thn cm y phi c y ra t trong tm linh.
Nh n s Lm Th M D tng vit:
Nhng cu th run ry
Nhng cu th trn chy...
Nhng cu th... chy ri !
Th ngn ng t cnh vt theo li k bn ngoi nh ca Nguyn Quang Thiu khng
th c c nhng cu th m cha su sc v hay n nh th!
- TR LI VI BI "BAN MAI": Nh ti ni trn " Phn nhiu cc bi th ca
Thiu thuc loi th... miu t" con ngi hoc s vic din ra. ngha bn trong cha
su xa. c gi khi c th Thiu cng rt kh hiu? Khng d nm bt nh ti tri
rch ri ra nh trn.
"Ban mai" l mt bi th t cnh vo loi bnh thng, ngha cng cha c g.
3. "Ting ci": Bi th di 24 cu, ni v s b nh ra i ca ngi cha. Tc gi t t
lc cn tui hai mi cha b mc ngi v tr vi mt ni bun y nc mt, ng
vi chn trong ct... ra i khng ngonh li. Ch c ting ch r ln t xm ti u lng
v con c c bn sng qu.
Khi cha tr v th tc... trng. m m cha li ngi ht thuc lo:
Ting iu rt ln mun khoan thng ni bun
Khoan vo phn con but nhc
Nhng l do ng bun v v con... hay ti hon cnh nh th no? Bi th khng ni.
Ch thy tc gi than:
Bn anh em con...
... khng phi l ch cui cng ca i cha
"Ch l bn ct s"... trong ni bun dng dc ca ng. Bi th, tui 70 ri cha li
bc ln con chao o, b gia nh ra i... trong s hong ht ca nhng ngi con.

49

Ting ch li sa t u lng v ng.

Ngha l, khng th bn v tnh nhn vn hay ngha x hi... trong bi th ny?
Bi v, vic ng b gia nh ra i khng phi v nc non? m cng chng phi ti gia
nh? Nh th th... v con ng vn yu thng ng c m? Ch bit l... 4 ngi con
vi ng khng c ngha g ht. Ngi v nhn ng b nh i vi mt ni bun y nc
mt, ng chn chn trong ct. Cn do... "ti phn" m ng bun? Th phn lm sao? Bi
th mi ch v ln ci cnh cha ri nh vo lc na m, khng ging ngi say ru.
"om m bay quanh ng" nh nhng vng dy thp nung t tung ra, ri ting ch
sa v.v... tc gi kt lun:
Tc cha trng mt ting cui nga mt
"... ting ci nga mt" l mt ting ci t mn, ting ci thch ! Kt lun nh
th ny c v cng iu, cho ku, cho tht... och! Ch khng hp l? Ci tnh cch c
v d ngi ca mt ng b nh th, c g m t mn? m thch ? Ngi ta c th suy
lun: l mt ngi cha k cc, thm ch l khng... mi c ci "ting ci nga mt"
nh th? Ngn ng v tnh th cha c s thuyt phc. Theo ti, tc gi vit cha
thnh. Tuy c mu sc ca mt bi th t s, nhng Nguyn Quang Thiu cha din t
ni t duy ra th, vn cn trong dng bn tho.
Bi th hng.
4. Bi "Ci p": Mt bi th gm 15 cu th ngn. Tc gi t my gng mt, c
n ng ln n b vi mt con b ang ko chic xe nng n i trn ng - Qua
xy dng hnh tng v... "ci p"? Song bi th khng lt ni tng. Cu c, hnh
nh, ngha cha c g ng bn - Ti b qua cho bt di.
5. "X-nt hong hn trn bin": n bi ny th mi thc l ri rm. Mt bi th
di ti 54 cu. Tc gi cht lo ln tng ca cnh nh c bin trong hong hn, ri
dn d mt tri nh ci vng quay la ang ln. Khi th anh ta v con sng chm tan trc
mt l con sng cht; Lc gi nhng con sng v triu nm in cung, mt mi; Ri
nhng dy buc cho xit n to mu; Nhng tm li bung ra v c l c di kh... vo
cuc chia ly! Ngha l chia ly vi s sng, b bt v cht.
Th thi! Trong ci vng y, mt tri ln thm mt vng, mt vng na th chm vo
mt bin... v l cn au n v i, ni kht khao v i ca la... v lc lng anh
ta au n nht? Ngn ng th ni phng i, ni to tt, nhng ngha hnh nh chng ra
u vo u? Ch khng r rng. c chn ch, rc c mt m vn khng bit Nguyn
Quang Thiu nh ni v ci g? T cn lon nn rt kh bnh. Ri anh ta than rng:
Khng chu ni lc c mt bi ca lu lc tr v... Nhng v sao nh vy? Th chu. Phi
gi dim vng di m ph v ging ngha.
- No l bi ca con thuyn v.
- Bi ca nhng tm li rch.
- C bi ca ca nhng ngi cht ri xung y bin... m ri nh mt chiu ang
bun ng... nhng, khng au kh v khng n hn ???
Tht v l v v tm !... Anh ta v tt c nhng s phn b him ho, phi ri xung
y bin y lm thnh mt bi ca, ri bo h cht khng au kh v khng n hn? Tnh
cnh ra sao? Him ha th no? Ti sao tt c h, ai cng... vui v cht? y l nh th
vui v ca, ch c phi ai cng sn sng cht u?
Ci m ngi ta gi th Thiu nh... "th ty"? Ci m Hu Thnh, ng Ch tch
HNVVN chc g hiu m t v th ca Thiu? nhng c ni qung: c xong th
Nguyn Quang Thiu, ng tr thnh mt con ngi khc - v ng Ch tch kt lun: "nh

50

th gi l th hay!" ? ng l "n c ni m". Mt ng Ch tch Hi, trnh thm nh

th ca yu li hay ni by, lm by.
Tr li vi bi th. Tt c ci m hnh nh c miu t nh th, Nguyn Quang Thiu
v vo m to thnh " X-nt hong hn bin". T mi kiu nh mt tp an-bom hn
n. Suy l tu tin, th phanh. c c nhong nhong, thy c v ku ku... ku ku...
ch ch c hnh nh hoc cu th no c gi l sc tch v hay.
Kt lun: Bi ny cng ch l mt th th... ra rc !!! Ai ni khng ra rc, hy bnh th
ti nghe?
TI BNH SANG NM BI TH CUI
6. "Cu hi cui ngy" tr.75-76: Trc ht, phi ni y l mt bi th vit rt v
vn. Khng nhng th, tc gi cn t ra... hm. D c b di, nhng vi bi th ny ti
cng xin chp c ra y:
Ti ta lng vo bc tng xm mc
i chuyn xe tan tm
l khong thi gian ti i nht v bun nht trong ngy
Pha bn kia ng ti i
Nhng chic l ti khng bit tn ph y bi
Nhng chic l du dng rng xung
Cn m bui chiu vng thm dng ln
Trong cn m i v bun
Cc c gi p mc vy ci xe my phng qua
Nh dao sc pht vo ti
Ti nhi ln mt cu hi
Nh ngi a mu
Rng nu ti ly h
Ti s ng vi h th no.
V chuyn xe tan tm li n
p p v bn thu nh chic lng vt khng l
Ti vi v bc vo trong
Cc c gi bun chuyn ang ngoo u ng
Tc tai qun o sc mi c kh
Gic m s th no trong gic ng th kia
V lng ti nc mt cu hi
Nh mt ngi sc khi
Rng nu ti ly h
Ti s ng vi h th no.
C g u, anh ta t v mt bui chiu i chuyn xe tan tm, chc l v nh. Ni
dung ca bi th ch t rng: Anh ta ta lng vo mt bc tng xm mc, i xe trong
s i v bun. bn kia ng ch c g... ngoi nhng chic l ph y bi.
Nhng c iu k quc l, nhng chic l "ph y bi" m li... "du dng rng" ?...
trong ci tm trng... "va i va bun"?
- i v bun... li thy nhng chic l ph y bi... du dng rng xung? Nguyn
Quang Thiu vit th vi mt cm xc tht qui g v gi to.
Nguyn Du tng vit:

51

Ngi bun cnh c vui u bao gi

Cha ht, khi nhng chic l ph y bi y... "du dng rng"? Th: Cn m bui
chiu vng thm dng ln / (cu th 7) - "Cn m vng thm" l hnh nh ca mt cn
m p... ("vng vt" hay "vng bng" mi l mu biu tng cho s a tn, bun chn)
- i v bun m li c mt... cn m p? khi nhng chic l "ph y bi"... "du dng
rng" - Th i l th?... Thiu i l Thiu?... Qu tnh Nguyn Quang Thiu vit th vng
mng. Ngi ta bo th Thiu c nh "ty" cng v t nh th ny chng? Mt cch t
chng nhng v l, v ngha m li cn sai bt c.
Th ri, nhn thy my c gi p mc vy ci xe my phng qua... lng anh ta nhi
au "nh c dao sc pht vo... nh k a mu" - Anh ta than:
Rng nu ti ly h
Ti s ng vi h th no ???
C phi ai ngi ta cng mun ly ci anh chng nh th lm nhm Nguyn Quang
Thiu u? Ha chng phi l k lm tin, nhiu ca nh Th tng Nguyn Tn Dng
chng hn?... Hoc nguyn Tng b th ng cng sn Nng c Mnh... " lim khit v
o c" n mc, khi v hu ri mi xy c mt c ngi nh ca dt vng, dt bc
honh trng, sn lt hoa cng... nguy nga nh cung vua, ph cha, ri chim c nhn
tnh ca con trai v lm v?
Ti ni tip phn cui ca bi - Ht ci on anh ta t v cc c gi phng xe my qua
ri th, chuyn xe tan tm n. Anh ta li t v chic xe tan tm : N "p p v bn thu
nh chic lng vt khng l" - vo trong thy:
Cc c gi bun chuyn ang ngoo u ng
Tc tai qun o sc mi c kh
Cng mt ngh nh trn, nhng ln ny Thiu khng "a mu" na, m:
... nc ln mt cu hi
Nh mt ngi sc khi
- Rng nu ly h, th anh ta s phi ng vi h th no ??? Ht th!
ng l th vi ch thn? Ai cng i ng. Li cn t ra knh kiu, kch cm:
Khng hiu: Ti s ng vi h th no?
Th m mt s trong Hi nh vn c khen ri, khen rt... Th hay?
Hu Thnh th bung li phn by: Th Nguyn Quang Thiu c tnh dn tc cao? Ri
tuyn b: Sp ti tp th "S mt ng ca la " s c tng gii thng nh nc l
hon ton xng ng? ng l mt lo Ch tch Hi nh vn hi hc ht mc.
M cng chng c g l l: Nc mt th Hi nh vn quc gia cng suy, cng mt.
Chng th, ngay chnh Hu Thnh tng em c tp "Thng lng vi thi gian" thp
km ch vt i, cng vi tp trng ca bin lng nhng, tranh ginh ly ci gii thng
H Ch Minh sao? Th tp th "S mt ng ca la" ca Nguyn Quang Thiu, chng
c em trao cho nhau ci gii thng nh nc... cng u phi chuyn bt ng? Ngay
nh th Vit Phng, mt Hi vin HNVVN phi bun chn tng than rng: "Hi nh
vn Vit Nam" ang b thao tng bi nhm li ch". ng l nhng k mt nhn cch v
ng ph bng.
7. Bi "Thi gian": L bi th Nguyn Quang Thiu t s v a con gi ang m
ca mnh. Vi tnh ph t y nn ti khng mun bnh nhiu, ch xin ni t li khi qut.
Bi th chia lm bn khc, 15 cu th.
- Khc u, gii thiu tc gi ngi b c con gi ang st. B cng st v con cng st:
Tr chuyn vi nhau bng nhng cn ho

52

- Khc hai, t ci bp la gn v ting b ci. Ngn la linh thing ca mnh, hnh

nh c bc chn i quanh ng la, lm nhng ln tro m bay ln.
- Khc ba, tc gi tng tng ra mt ma thu thm ... c con rn nu b qua vn
trn lp l vng... ri anh ta bng khc cng ma h, khi thy bng mnh quanh khu vn
?... Hoi nim v tui th hay qu kh chng? Khng bit. ngha khi t nhng hnh
nh y ni ci g? Con rn nu kia biu tng cho ci g? C quan h g ti a con
gi ang st? Nh " th kn mt " u Chu th k XIX vy.
- Khc bn, tr li vi hnh nh ban u: Tc gi ang ngi m con trc la. Mt cn
st m mt cn st: Nhng ting ho bnh ng v lm i / - Ht th.
Hnh nh, ngn ng v ngha th cn lng mng, s gin bn ngoi... cha rung cm
c tri tim i. Bi th khng ng c vi thi gian.
8. Bi "m nhc": Cng l mt bi th tc gi t v ngy a tang con gi. Thi,
ngha t l ngha tn! Bi th ny ti b qua, khng ng vo.
9. "Tha phng": Bi th gm 22 cu ngn v thuc trong nhng bi th ngn nht
tp. Tc gi ni v tm trng ca ngi sng tha phng, chc l nc ngoi.
- Khc th nht t con ng l, ng ngc... va bc va vp.
- Khc th hai c 3 cu t v "ni khc" - Ba cu l ba kiu khc: Khc trong c gai?
Khc trong rm r? v cui cng... khc thnh ru? Tnh th rt kh suy lun. Nhng
hnh nh nht nhnh ny khng c tnh c trng, in hnh... nn th khng thot .
Phn tch k th nh tc gi c ba ra th thm mu sc, ch khng phi th ra t trong
cm xc? Cn ni khc th ba "Khc thnh ru": Tc l khc lin min, ngy ny qua
thng khc - ni, nhng ngy sng tha phng tc gi... ch ton khc m thi !? Hnh
tng t b hng.
on th sau cng t vi hnh nh ni v ni au, ni nh ca k tha phng, ri
tc gi kt th:
Ch mi khi phn tru kh bn ng bn la
Ngn ngt ng vo gic ng k tha phng.
Ni chung bi th bnh thng, di trung bnh. T ni dung ngha n ngn ng
ngh thut... nhng nhng, nhn nht.
10. Cui tp l "Bi ht v c hng": Mt bi th di 33 cu, chia lm bn khc. Mi
khc u c tc gi bt u bng cu th:
Ti ht bi ht v c hng ti
- Khc m u: Tc gi gii thiu ht bi c hng ny vo lc tt c ng say, ch
cn nhng v sao v ngn gi hoang cng thc.
Sau n mt s hnh nh cn ng trong tim thc - No l, c ting ni m ca n
ng bn m tc n b; thong mi sa m trn vo m; ri nhng bu v con gi tui
mi lm nh nhng mm cy ang nhoi ln; c ting ho khc khc ca ngi gi vi
vn c khuya vn thc mt mnh
y, ton b hnh nh c hng c gi ra trong khc mt l th!
- Khc hai: Ni v nh sng ca ngn n du tc gi sng tc vn th... cng l
ngn n ca c hng m ng b li, p v bun, cho tc gi bit yu, bit khc.
- Khc ba: Ni v khc rut, ( tc l ci cung rn khi ngi m sinh ra anh ta )
chn . N thnh con giun t b m thm di vi nc, b ao, qun qui qua khu
m dng h, qua bi tha ma ngi lng cht i, t n ln mu chy rng rng.
- Khc bn: Khc cui cng kt th, ni v nhng chic tiu snh bn l gm. Mt
mai anh ta cht cng s nm trong - V ch nguyn ca tc gi l kip ny l ngi,

53

nhng kip sau phi l vt. Anh ta ch xin lm mt con ch nh... canh gi ni bun,
bu vt ca c hng.
Ti c c i, c li mi bi th v lun t ra mt cu hi: Bi th vit v vn g
nh? , th vit v c hng - Nhng ca bi th mun ni n ci g?
Khi ni v hnh nh ca lng qu Vit Nam, ngi ta thng dng hnh tng v "Cy
a, bn nc, sn nh..." hay cc hnh nh mang tnh c trng, c th ca qu hng
.
Nhng hnh nh c hng ca Nguyn Quang Thiu li ch l: Ting ni m ca
nhng ngi n ng v n b, nhng bu v ca con gi tui mi lm ang mn mn,
ri ting ho khc khc ca my ng b gi...
- Nhng hnh nh ny nht nhnh cuc sng... ni no m chng thy, u phi l
nhng hnh nh lm biu tng? Ch c hnh tng v "dng sa thm ca m" l
chp nhn c.
n on th tc gi ni v khc rut, n khng tiu tan m thnh con giun t b i
khp ni, khp chn... mu chy rng rng? - Vy ta cng c th ni: khc rut n
khng tiu tan m ho thnh... con gin. Con gin b khp nh, t x ny qua x khc Hoc ho thnh con co co bay khp ng trn, xm di, ph kn bu tri c hng
v.v...
Ngha l, nhng hnh tng trong "Bi ht v c hng" ca Nguyn Quang Thiu
cn mang tnh lt vt, manh mn. Tc gi cha khai thc c nhng nt ring bit,
bi th c tnh c trng hay c th ca c hng. Tm vc thi ca thng, cha gy
c cm xc i vi ngi c.
* Gi ti quay tr li bnh vo bi "Sng y": Chnh l bi th in u tin ca tp.
Nh ti ni, Sng y tuy cha t c l th hay, nhng l bi th kh nht tp.
Tnh n nay, Thiu cha c mt bi th hay no.
Mt bi th v qu hng di 24 cu, phn ln l nhng cu th di. Th d c, cng
d hiu. Cu t bi th chia lm hai phn:
- Phn 1/. Tnh cm khi xa qu, tc l xa sng y.
- Phn 2/. Tr v.
Ci c ca bi th l giu cm xc, ngn ng gin n hn nhiu so vi nhng bi
th khc. Tuy nhin, liu bi th c tn ti ni vi thng nm khng? N c gi tr v mt
thi ca nh th no i vi nn vn hc? Ti s bn sau. Gi xin i vo phn tch mt s
nt c th.
a. Phn 1/. Xa qu - Tc gi v dng sng y i vo cuc i nh hnh nh ngi m
vt v, sau mi chiu i lm v ngi m m hi. Anh ta di mt vo lng o ngi
thy mt mt mnh sng m. Nhng nm thng sng xa qu, vn nh n hnh nh mi
tc ca ngi m trn bn mn ng i xoa du ni au ca lng anh. M nh cy
ng cui v kh gy:
Sut i bun trong ting l reo
Lng anh ta nh ngi ht hng. Trong cn m vang ting c quy tut cu, nh mt
ting nc m thm v...
Ri chiu chiu mong hnh nh dng sng dng ln ngang tri. i mt nh thng
ca anh ta tr thnh nh hai hc t, ni nhng con c bng n lm t gin gia nc
sng.
b. Phn 2/. Tr v gp li sng - Tc gi reo ln:
Sng y i! Chiu nay ti tr li

54

Cm xc nh nhng cnh bum c tch bay xa v tc ti trong lng - Phn ny tch

ra lm hai on:
* ON MT: Ngh v em. Tng tng em mang i mi mu du chn sang
vo mt ngy sng bn vng - Nhng anh li ch gp nhng b ng trng trn bi... nh
v mt trng xa, chic o em tut ri trn bn...
* ON HAI: Tr li vi hnh nh ngi m. M gi gi nh ct bn b. Ng mi
ct kh nh mi tc ca m, qu xung vc ct p vo mt v... khc! Ct t mt chy
xung dng dng.
y, ton b bi th Sng y m ti din gii ra. Tuy kh nhng bi th cha c
g c bit. T hnh tng n ngn ng cng cha c mt cu th no tht hay - Vi bi
th ny, Thiu cng c mt ci g !... Nhng liu ri bi th c ng ni vi thi
gian khng? Th ti ngh rng cng kh. So vi cc bi th hay ca thi n nh: Ma
Xun Chn, y thn V D, Bn ln ca Hn Mc T - Thu iu ca Nguyn Khuyn Tng T hay L Bc Sang Ngang ca Nguyn Bnh - Trng Giang Huy Cn - Tranh
Lo Th Bch Kh - Hay nh vi Thuyn V Bin ca Xun Qunh v.v... Th Sng y
ca Nguyn Quang Thiu cn km rt xa.
KT LUN: "S mt ng ca la" l tp th vo loi trung bnh v khng c kh
nng tn ti i vi nn vn hc nc nh.
- Ngha l th ca Nguyn Quang Thiu s ra rc - Vy m Hu Thnh c trng trng
tng bc: Nh th mi gi l th hay! Th Nguyn Quang Thiu c tnh dn tc cao,
xng ng c tng gii thng nh nc? Tht l, mt ng Ch tch Hi nh vn ton
"n c ni m".
H Ni, 1/2016
PNT.

55

CH LAN VIN VI BA BI TH PH PHN SU SC

PHM NGC THI
Trong li gii thiu tp sch " Ch Lan Vin - Th chn lc", Nxb Vn hc 2014 Dng Phong, ngi tuyn chn khi ni v ba bi th ny vit:
- Ba thi phm ni ting cng b mun mn ca Ch Lan Vin - in trong Di co Ch
Lan Vin - chnh l: "Ai ? Ti!" - "Bnh v" - "Tr i"... l nhng s tr trn, lt tri
li mt sau ca cuc i.
Thc ra, nu ni " l... nhng s tr trn, lt tri li mt sau ca cuc i", l
Dng Phong la li ni cho nh nh i, trnh khu kim duyt, s khng cho xut
bn. Theo ti, xc ng hn th phi ni: Ba thi phm ... lt tri li mt sau ca x
hi v chnh tr - Ngi t ph phn, thm ch t ln n mnh! C ba bi th u nm
trong Di co. Khi cn sng Ngi khng cho xut bn, khng dm cng b. Ti xin
phn tch tng bi mt.
Trong bi "Ai? Ti!" - Bi th vit vo nhng ngy sau khi nc nh hon ton
gii phng. C l mt thc trng x hi tc ng vo tm can, t tng, dy v lm
ng au n. ng chnh ngh v nhng hy sinh ca nhng ngi lnh trong cuc chin
tranh xa. Nhng bi thng m dn tc phi tr gi. Bt u vo th... bng s ph
phn chnh mnh, ng ch ra:
Mu Thn 2.000 ngi xung ng bng
Ch mt m, cn sng c 30
Ai chu trch nhim v ci cht 2.000 ngi ?
Ti! Ti - ngi vit nhng cu th c v
Ca tng ngi khng tic mng mnh
trong mi cuc xung phong
Ci nguyn nhn ch l s t vn lng tm. Ngi t kt ti mnh: V nhng cu
th c v ca Ngi lm cho nhng ngi lnh xung phong, nn mi 2.000 ngi i
th 1.970 ngi b mng khng tr v. Nhng ti sao Ngi ni vy???
Ta vn bit th Ch Lan Vin l loi th bnh lun. Th trit l. V phng din ngh
thut, n c tnh trit hc cao. Tnh t tng trong th rt su sc, c v ngha cuc
sng cng nh s ph phn x hi v cuc i. Mi cu th ng u hm sc ngha
bn trong. Th c cng su cng thm tha. V tnh nhn vn, ng l mt nh th ca
nhn dn.
Nh th ca nhn dn y tng vit nhng bi th ni ting mt thi, nh: Sao chin
thng, Ngi i tm hnh ca nc... ng sng tc c mt tp "nh sng v ph sa"
danh ting. y hoi vng vi mt tng lai huy hong ca t nc v ngy chin
thng:
Xa ph du m nay ph sa
Xa bay i m nay khng tri mt
Cho n c... la vng t mt...
Anh mt g? mt bng m.
Khng tic li ca ngi lnh t. Ca ngi ng quang vinh:

56

Bc reo ln mt mnh nh ni cng dn tc

"Cm o l y! Hnh phc y ri!"
Hnh ca ng lng trong hnh ca nc
(Ngi i tm hnh ca nc)
Ht li ca ngi ch ngha. Tin vo ngn c khi theo ng quang vinh:
Xanh bit my l tri xanh T quc
Khi t do v chi trn u
......
Cy cay ng ra ma qu ngt
Ngi cay ng chia phn hnh phc
Sao vng bay theo lim ba cng nng
Th m gi y, nhng nm thng sau chin tranh, t nc ho bnh. Mt thc t
x hi vi bao nhiu mng en v s bt cng, thiu nhn quyn. y ry nhng quan li
tham nhng kiu, tip tay cho chnh quyn a phng chn p, chim ot c t ai
ca dn lnh, y h vo s cng qun. Chnh quyn nh th u c phi cn ca dn?
Ci bng rn Nh nc do dn, v dn... u cng ch l khu hiu? Tm hn ng b v.
Ngi v v ng chng?... Ngi tht vng v ch ngha chng?... Ngi khng
ni. Nhng r rng c: "Ai?Ti!", lt mt sau ca nhng cu th ta thy: Ci thn tng
v mt ng mc-xt trong ng b sp ! ng khng cn nim tin tht s vo th ch
ca ngy hm nay na.
Ngh li cuc chin xa. Bao sinh mng nhng ngi lnh xung phong cho s tt p
ca t nc, hnh phc ca dn tc... li nh th ny sao? - m chnh th ng gp
phn thc gic h xung phong. Hng vn, hng vn ngi lnh cht cho mt cuc chin...
tr thnh phi l ? ng au n m tht ln. Khng, phi ni l ng tht ln khi
vit nhng cu th:
Ai chu trch nhim v ci cht 2.000 ngi ?
Ti! Ti - ngi vit nhng cu th c v
Ca tng ngi khng tic mng mnh
trong mi cuc xung phong
y ta thy mt Ch Lan Vin quay ngc li hon ton, khng cn phi l tm hn
nh khi Ngi vit "nh sng v ph sa" na. Tri tim ng qun qui. Sau Ngi
l gii v kt qu nhng cu th m Ngi c v nhng ngi lnh xung phong :
2.000 ngi i... th 1.970 ngi b mng, ch 30 ngi sng st. cui cng dn tc
c g?... T quc c g?... Thng qua mt hin thc cuc sng, Ngi vit:
Mt trong ba mi ngi kia
mt trn v sau mi nm
Ngi bn qun bn ng nui n con nh
Qun treo hun chng y, mi c
Ch hun chng no nui c ngi lnh c!
Ai chu trch nhim vy?
Li chnh l ti!
Ngi lnh cn mt cu gii p v i
Ti
Ngi y nhc nhng cu th ti lm ngi y xung phong
M ti xu h
Ti cha c cu th no hm nay

57

Gip ngi y nui n con nh

Gia bun ti chua cay vn c th ci.
Ta t cu hi: Nu s hy sinh kia... cng v T quc, ti sao Ngi li phi xu h?...
du cho l chnh th Ngi cng c v nhng ngi lnh y xung phong chng na.
Vn l ch, bt ra nhng cu th nh th, Trong thm su tri tim Ngi phi rn
r, n au v tnh hnh ca t nc hm nay. Mc d ng ch gii ngha nguyn nhn
lm ng xu h, rng:
Ti cha c cu th no hm nay
Gip ngi y nui n con nh
Hay l:
Ngi lnh cn mt cu gii p v i
Ti
Ch c th gii thch rng: mc d t nc ho bnh, nhng tnh hnh x hi li
ngy cng suy. Rn xit trong ng mt ni nim u un: v ch cn nhiu s gi tr, bt
cng chng? Thc t mt Nh nc x hi ch ngha u c c tt p trong tm hn
nh ng hng tm nim? ng trn tr... mu dn tc cho cuc chin y, ch
ginh li mt chnh th phi l ny ? Th m 1.970 ngi lnh phi cht trong mt m
Mu Thn - y mi ch l mt cuc xung phong. Nu ni n mi cuc xung phong th
phi hng vn, hng vn nhng ngi lnh na phi cht... cho mt cuc sng vi bao
s phi ngha nh th ny?
Ta lt li mt kia ca cu th: Nu nh s xung phong ca nhng ngi lnh, l
ginh li c lp, t do cho mt t nc... c mt x hi cng bng, m no v hnh phc
ca dn tc. Th vic g Ngi phi xu h? Nh Ngi tng vit:
i T quc ta, ta yu nh mu tht
Nh cha m ta, nh v nh chng
i T quc, nu cn, ta cht
Cho mi ngi nh, ngn ni, con sng...
(Sao chin thng)
Mu ca dn tc . Ci cht ca nhng ngi lnh ngoi chin trn, cho ngy
hm nay ra sao?
- V mt ng cng sn quang vinh ?... Khi trung ng v chnh ph y nhng quan
tham nhng. Mt x hi trn lan bao lp quan li a phng cu kt vi quan trn chn
p, c hip dn lnh. Ch no cng bt cng. Ch cht nhng k thp c, b hng - c oan
tri m khng tin, i kin co cng chng ai thm quan tm.
- V mt ng cng sn quang vinh ?... Khi nhng "y t ca dn" y th giu nt ,
vch. C nguyn Tng b th ng lm hai kho c chc nm. ng u ca mt
ng cng sn quang vinh - Thi ng ta cn ng nhim... th ng yu km, x hi tp
dch bung bt, kinh t quc dn sa st. Nu khng tham nhng m khi ng ta mn nhim
tr v, giu nh mt vng? Nh ca, bit th nguy nga nh cung vua ph cha, sn
lt hoa cng. o l chng khc g nhng k tha ho? Cha th ot ly nhn tnh, b
bch ca con trai. Nhn cch rt r tin. Con gi vi m k cng bi mc, kin co nhau
v ginh git tin bc ca n.
- Mt nh nc, mt chnh th chn chnh ca dn, do dn, v dn ? Ngay cui thng
3/2015 va qua, trong bi vit "Ch l ng Ch tch thnh ph H Ni khng c li g
trong v cht cy", ng trn laokhoa.blogtiengviet.net - chnh nh th Trn ng Khoa
ln ting cnh bo nhng lnh o ng v Nh nc, rng:

58

... Bi chng ti ch l nhn dn. Nhn dn l mc l chng. L sng l ni nhng

cng khng l g... Vng nhn dn l th y. Khi c gic th chng ti l mc l chng, l
sng l bin ngn gic, nh gic, ri hy sinh thnh hng vn, hng triu nhng nm m
v danh in Bin, Thch Hn, Hong Sa, Trng Sa, Bin ng, khp mi
ni trn t nc ny. Cn khi yn hn, chng ti chng l g c.
Lin tng nhng nm qua - ngoi bin o th bn Tu kha cp bin, cp o
ta. Chng hung hng bn git nhng ngi dn nh c v chin s ta... ang phi ngy
m canh gi bin tri. Khp ni trong nc, nht l cc thnh ph... nhn dn xung
ng biu tnh ln n gic Tu - Th chnh quyn li i trn p, bt b. Ri hm da,
tng giam c cc bloger yu nc.
Ta tr li vi bi th ca Ch Lan Vin: Trong thm su tm linh ca Ngi, iu lm
cho Ngi xu h - Nh Ngi ni, bi chnh th Ngi ku gi nhng ngi lnh
kia... v h phi cht i trong nhng cuc xung phong y?... cho tng lai ca t
nc vi mt th ch thiu nhn o nh hm nay.
Ti xin ni tip sang bi th "Bnh v".
BNH V
Cha cn cm ln nm,
anh bit l bnh v
Th nhng anh vn ngi vo bn cng b bn
Cm ln nhm nhp.
Ch l nu anh t chi
Chng s bo anh ph ri
m vui
Bo anh khng cn c kh nng nhai
V a anh t nay ra khi tic...
Th th u cn dp nhai th thit?
Rt cuc anh li ngi vo bn
Nh khng c g xy ra ht
V nhng ngi khc thy anh ngi,
H cng ngi thi
Nhai ngm ngom...
Ch cn phi kh ngh ta cng hiu ngay: Nhng "bnh v" m Ch Lan Vin ni
y thuc cc ch trng, chnh sch hay ng li ca Nh nc, ca ng. C nhng
th bnh v ch gy tn hi ln nh i vi nn kinh t hay i sng dn sinh, lm cho
nhn dn i kh. Nhng cng c loi bnh v th li lm... cht ngi. C khi git hng
nghn, hng vn ngi lng thin v v ti.
Xin lc li my ci bnh v gy ra nhng ti c kinh hong trong lch s ca cuc
cch mng x hi ch ngha Vit Nam chng ta. Nh ci bnh v:
- V Ci cch rung t ca ng v chnh ph 1946-1957.
- S kin hay cn gi l "v n nhn vn giai phm" 1955-1958.
1. S lc v thm ho ca cuc Ci Cch Rung t.
Ci bnh v ca ng Lao ng VN (tc ng Cng sn VN by gi) v Chnh ph
nc VN Dn ch Cng ha - Ngi ta gi l "chin dch u t thm st tn bo".
Ni da xo tht kinh hong. ng bo, ng loi thm st, tn dit ln nhau. Nhng ngi
cng huyt thng trong gia nh b tuyn truyn, cng ch vu co m hi nhau. Con u

59

t cha, v vu co chng... l a ch cng ho, l phn ng, l bc lt. Gim p ln

lun thng o l. Ngi ta cha bit tht chnh xc v s ngi b git trong CCR.
C ngun tin th ni khong 120.000 ngi b git, nhng cng c thng tin nhng ngi
b git ln n trn 170.000 ngi. Vy ch t cng phi trn chc vn ngi b git
cuc CCR y. Trong , c 10 ngi em ra kt n ri bn cht th c 7 ngi b vu
oan.
Bao nhiu ngi cch mng - hy sinh c mt i, hy sinh c gia nh, cng hin ca
ci cho khng chin... cui cng cng b i ci cch ca chnh ph qui ti, x bn rt tn
c. Ni v nhng hnh ng git chc khng khip thi k y, thy ni tri trn mng
my vn th ca nh th T Hu - mt ng quan cch mng m sau ny ln ti cht nh,
u vin trong B chnh tr ca ng cng sn, vit tuyn truyn trong thi k CCR.
Th rng:
Git! Git na bn tay khng pht ngh,
Cho rung ng la tt thu mau xong
Cho ng bn lu cng rp bc t lng
Th Mao Ch tch, th St-ta-lin bt dit!
Chng hiu c ng vy khng? Nghe vn th, ging th th rt ging th T Hu.
Nu ng th th - Chao i! Mt ng quan cp cao ca ng cng sn nhng th kht
mu qu!... m li l mu cng ng loi, ging ni.
2. i nt v v nhn vn giai phm.
- L phong tro u tranh ca nhng vn ngh s i dn ch, t do vn ho v trong
sng tc vn hc ngh thut.
- Nhng vn ngh s trong Nhn vn giai phm tuyn b: vn hc ngh thut khng
phc v cho chnh tr, l quyn t do sng tc ca h. Vi khu hiu "tr li vn ngh
cho vn ngh s".
- H phn i s chuyn chnh ca ng, i xo b s ng tr, c on trn lnh vc
vn ho v sng tc vn hc ngh thut. Theo h, ch ngha cng sn l khng nhn vn,
ch p con ngi. H chng sng bi c nhn. Phong tro nhn vn giai phm ny b
ng v Nh nc dng bo lc thanh trng, bt b, t y. Hng lot cc vn ngh s
phi i ci to, hoc b qun thc, cm sng tc... ko di hng chc nm. Trn Dn phn
ut ca c t t m khng cht. T mt tro lu u tranh i dn ch, t do trong vn
hc ngh thut - tr thnh mt v n "nhn vn giai phm", y thnh mt v n chnh
tr. Phong tro c khi xng 1955 v chnh thc b dp tt thng 6/1958. n khi
c ci tri cho vn ngh s th nhiu ngi u bc, k th bnh hon m au... no
bi lit, tm thn, hoc cht trc khi c ci tri. Nh nhc s Vn Cao c tng gii
thng H Ch Minh mt nm sau khi mt (1996). Thng 2/2007 cc nh vn trong nhm
Nhn vn giai phm nh Phng qun, Trn Dn, Yn Lan, L t, Hong Cm th c
tng gii thng Nh nc... v c cng trong s nghip sng tc vn hc ca nc
nh.
Chao i, mi thy kiu lnh o ca ch XHCN chng ta, c khc g bnh v?
ng l nhng th tr. Thm ch nhng th tr v bnh v y y gi to, la dn v v
nhn tht c... "ci ra ri li buc vo nh khng".
Xin quay tr li vi bi th "Bnh v" ca Ch Lan Vin. Ti sao mt nh th ln ca
chng ta cng nh bao vn ngh s khc, bit l "bnh v" ri... m vn phi ngi vo
bn, vn phi... n??? Nh Ngi vit:
Ch l... nu anh t chi

60

Chng s bo anh ph ri
.....
V a anh ra khi bn tic
Ngha l: nu anh khng n ci bnh v ca chng, th chng s "nh"anh. S qui ti
v s... trit anh. Cng nh "v n Nhn vn giai phm" vy thi.
Ngay nh Nguyn Khi - mt nh vn c danh ting v tm vc. ng thi ng
phi km nn, nhn nhn bit bao s nhiu nhng ca th ch. S v o ca nhng k
iu hnh x hi - ng c dm vit ln ci hin thc y u? n khi mt, ng mi li
mt cun di co, tp ty bt chnh tr... gi l "i tm ci ti mt". Ph phn, phanh
phui nhng ci mt t do, dn ch, cha c nhn quyn ca ch . Nh ngi ta ni:
Nguyn Khi cht ri mi dm ni tht.
Khng phi ch Ch Lan Vin, Nguyn Khi... m cng bao vn ngh s khc thi nay
- Nu mun cn c cm bt vit. Nu mun cn c sng hot ng vn hc
ngh thut, th phi chp nhn n... "bnh v". Lng tri du b dn vt? H vn phi nh Ch Lan Vin vit:
Rt cuc anh li phi ngi vo bn
Nh khng c g xy ra ht
V:
Nhai ngm ngom...
Nu anh khng chu ngi vo bn nhai ci bnh v y? Nu tri tim nh vn bc bi
m khng km nn c na, c vit n ra - th s b... trit ngay. Th d nh cun tiu
thuyt "Thi ca thnh thn" ca nh vn Hong Minh Tng chng hn?
"Thi ca thnh thn", Nxb Hi nh vn 2008 - L mt cun tiu thuyt, mt bc
tranh tng th ca x hi. Nh vn phc li nhng hin thc, qua nhng s phn chm ni
ca mt gia nh. Nhng trn u t y cht bi hi. Nhng chin dch cng bc nhum
mu... ti hin li s en ti ca thi Ci cch rung t. V n Nhn vn giai phm...
nhng ngi tr thc v vn ngh s b nh cm quyn vi dp, bt t y, khng b t
tng, b v hiu ho tr thnh nhng ci bng dt do. Ri cuc u tranh vi xt li
hin i n vn Ho hp dn tc?... Cc nh bnh lun nhn xt rng: "Thi ca
thnh thn" l bi kch ca mt gia nh thng qua tn i bi kch ca dn tc. c Thi
ca thnh thn phi rng mnh v s bt n ca mt x hi, trong cn bo lon thi th.
Bo lc c xy dng trn nhng th trit l khng tng, va cung tn va tn bo.
Sch b qui l bi xu ch . Mi pht hnh c vi ngy th b Nh nc ra sc
lnh thu hi. Nghe ni ngy 28/8/2008, chnh nh vn Hong Minh Tng phi i tt
c cc ca hiu gi... thu hi sch.
Nm qua, nh vn Hong cng mt ln na ln ting vch trn nhng hnh ng
phi nhn ngha ca ng Trng ban t tng vn ho trung ng mt thi - Nguyn
Khoa im, nguyn U vin B chnh tr ca ng cng sn. Khi cn ng chc ng
quyn, th vo b my quyn lc ca ng bp nght s t do dn ch cc vn ngh
s v thng tay trn p nhng ai khng chu... "n bnh v" ca ng. Trong bi "Th v
li Nguyn Khoa im" ng trn trang vannghecuocsong.com - Nh vn Hong
vch r:
" Nguyn Khoa im - ng trm t tng vn ho ca ng cng sn Vit Nam, t
gnh gia chng... phi v vn - Thi cn Trng ban t tng vn ho, Nguyn Khoa
im li nhiu ting khng hay: ng ta tr m Hong Minh Chnh, bt nh vn
Dng Thu Hng, bi nh Trn , loi b nhiu nh bt ng chnh kin, n p

61

nhng ngi i t do dn ch, cm mng, cm internet, t thnh tro bi nhng tp sch

Hc ph tr bng mu ca Nguyn Khc Phc, Chuyn k nm 2000 ca Nguyn Ngc
Tn, Cha tri ng gt ca Nguyn Du, Tm s ngi lnh ca Hong, ngn cn
nhiu nh vn ti nng vo Hi nh vn Vit Nam... K duyt nhiu d n tiu hng triu
l tin ngn sch, thu dn ng phe nhm hng li qu nhng hiu qu khng l
bao nh: Phim Nguyn i Quc Hng Cng, (phim b kho) 1 triu , phim Dng
sng phng lng (phim b kho)..." v.v.
Nh th c th thy rng: ci bnh v m ng v Nh nc XHCN ca chng ta vn
lin tc v ra sut t hi CCR n gi. Cc vn ngh s mun tn ti bnh yn th u
phi... n? Nh cch ni ca Ch Lan Vin:
V nhng ngi khc thy anh ngi,
H cng ngi thi
Nhai ngm ngom...
Nu ai khng "nhai ngm ngom..." th ng s cho chnh quyn n... "hi thm"?
S t do, dn ch ca ch ta vn ch l gi hiu: nh vic n p, e nt, bt b nhng
ngi biu tnh chng gic Tu. Nhng k qu khch ch l s t. Ch yu l dn tnh
v nhng tr thc yu nc. Bp nght nhn quyn sng ca con ngi qua vic trn p,
giam hm t y cc bloger yu nc... dm ni ln s tht.
Gi ti xin ni thm t li v bi "Tr i":
Sau ny anh c th ti nn nh
C phi ti vit u? Mt na
Ci cn vit vo th, ti git i ri!
Git mt ting au, git mt ting ci,
Git mt k nim, git mt c m,
Ti git ci cnh sp bay... trc khi ti vit
Ti git bo tp ngoi khi
cho c yn n trn b
V git lun mt tri trn bin,
Git ma v git lun c c mc trong ma lun th
Cho nn cu th ti gy cm nh th
Ti vit bng xng thi, khng c tht ca mnh.
V th ny ri n tay anh
Anh bo y l ti?
Khng phi!
Nhng cng chnh l ti - ngi c li!
git i bao nhiu ci
C khi khng c ti nh mnh!
c my cu th kt trong bi 'Tr i" ny, thy tm trng Ch Lan Vin c khc g
Nguyn Khi v mt s vn ngh s?... ch dm vit mt na s tht - Cn mt na th
phi vit theo s cng ch ca... ng v ch - Ngi ni:
Th ny ri n tay anh
Anh bo y l ti?
Khng phi!
Ngi ph nhn chng? Khng, ri cng chnh Ngi tha nhn:
Nhng cng chnh l ti - ngi c li!

62

Cu th vit th l nh th - ni ln nhng xt xa trong lng ng, trn tr v au

n. C th ni l s qun qui, dy v lng tm ca nhng ngi cm bt, nhng
vn ngh s sng bng lng tri. Nhng con ngi yu t nc v dn tc - Nay ch v
th phng cho mt chnh th mt rung m phi git i bao nhiu ci tt p. Git i
c nhng tnh cm, lng nhn i v t tng trong sng. Ci ti y ca nh th, nh vn...
cn ln hn c bao nhiu th m Ngi qui ti kia? Ngi - tc Ch Lan Vin bo
vy:
Chnh ti git i bao nhiu th
C khi khng c ti nh mnh!
y, ng vit nh th y! Vy "tr i" l tr i ci g? ng ni, sau ny c th
ng th hy tr i mt na - Ch ng mt na thi, cn li l gi...
C phi ci "gi" m ng mun ni y... c khi l c nhng bi th m ng tng ca
ngi ch , ca ngi ng? Bi v: nu ng ph phn ng, ln n ch , th ng s b...
"nh", b trit... nh v n Nhn vn giai phm. Gia nh, v con s khn kh, khn nn
theo ng. Ngha l, nu ng m ni tht... th ng v Nh nc cng lm ti lm ch!?
Ti xin dng li bi bnh lun v ba bi th ca Ngi y.
H Ni, thng 4/2015
PNT.
----------------Hai bi "Bnh v" - "Tr i" vit y nh trong bi bnh. Xin chp li ton
b bi th "Ai? Ti!" di y, bn c xem cho mch lc:
AI? TI!
Mu Thn 2.000 ngi xung ng bng
Ch mt m, cn sng c 30
Ai chu trch nhim v ci cht 2.000 ngi ?
Ti! Ti - ngi vit nhng cu th c v
Ca tng ngi khng tic mng mnh
trong mi cuc xung phong
Mt trong ba mi ngi kia
mt trn v sau mi nm
Ngi bn qun bn ng nui n con nh
Qun treo hun chng y, mi c
Ch hun chng no nui c ngi lnh c!
Ai chu trch nhim vy?
Li chnh l ti!
Ngi lnh cn mt cu gii p v i
Ti
Ngi y nhc nhng cu th ti lm ngi y xung phong
M ti xu h
Ti cha c cu th no hm nay
Gip ngi y nui n con nh
Gia bun ti chua cay vn c th ci.
( Th Ch Lan Vin)

63

MC LC
Trang
Phn 1.
TH U TRANH
Nc mt ri --------------------------------------------------------------Ni tht th phi vo t
Bin o qu hng
Ngi lnh trn nm xa ngh v ngy 30-4
Hi nh vn Vit Nam tr thnh ni nhc ca quc gia
Ngi chi ma
Bi ca ng tn Ch tch Hi nh vn
Bi ca tng i H Ch Minh
Ngh v nhng tng i L Nin b git Nga
Rc gic vo nh
Phn 2.
VN CHNG PHN BIN
PH PHN CNXH V S THOI HO
Bng Vit ph phn x hi bng th .......................................................
Hu Thnh Ch tch HNVVN - Mt chn dung th tm thng,
nhn cch km, tham lam, xng by ---------------------------------Nguyn Khoa im hay tn L Thng bm .......................................
Th Nguyn Quang Thiu s ra rc
v Ch tch HNVVN Hu Thnh n c ni m .........................
Ch Lan Vin vi ba bi th ph phn su sc .......................................

64

TC PHM PHM NGC THI XUT BN:

* C mt khong tri

- Tp th
Nxb H Ni 1990
* Ngi n b trng
- Tp th
Nxb Thanh nin 1994
* Rung ng tri tim
- Tp th
Nxb Thanh nin 2009
* H Xun Hng ti lai
- Tp th
Nxb Vn ho - Thng tin 2012
* Ph bnh & tiu lun thi ca Phm Ngc Thi
Nxb Vn ho - Thng tin 2013
* Phm Ngc Thi chn dung nh th ln thi i
- Tp Th & bnh, Nxb Vn ho -Thng tin 2014
* Th tnh sinh vin
- Tp th & bnh
Nxb Hng c 2015
* C nhiu bi l lun ph bnh vn hc ng trn cc bo T & c nc.
Tham gia sng tc mt s kch bn vi cc Hi sn khu T & Th .
* Hot ng nhiu trn cc trang mng in t Vit khp ton cu. Ch yu lnh vc
vn hc nh th, ph bnh & tiu lun thi ca.

TC GI:
PHM NGC THI
Sinh: 15-10-1948
NR: Ng 194/s 34 , ph Qun Thnh, H Ni

65

T: 0168 302 4194

Email: ngocthai1948@gmail.com

Nh th Phm Ngc Thi

NHNG TC PHM PHM NGC THI

XUT BN NHNG NM GN Y

66

67

68

69

70

71