Professional Documents
Culture Documents
Chuyn 1:
CU TO NGUYN T - BNG H THNG TUN HON V
LIN KT HA HC
1. Nguyn t
1.1. Thnh phn cu to nguyn t
Nguyn t c cu to t ht nhn nguyn t v v nguyn t.
Ht nhn nguyn t chim th tch rt nh c cu to bi:
+ Ht proton (k hiu l p), mang in tch dng
+ Ht notron (k hiu l n) khng mang in
Cc electron (k hiu l e) chuyn ng xung quanh ht nhn
to ra lp v nguyn t v chim phn ln th tch nguyn t.
Cu to nguyn t
A
Z
p n
V d: Nguyn t H c 3 ng v:
1
1
2
1
Z=1; A = 1
Hiro
1.1.4. Nguyn t khi trung bnh ca cc ng v
Z=1; A = 2
teri
3
1
Z=1; A = 3
Triti
Khi lng nguyn t Trung bnh: L trung bnh cng ca cc s khi vi phn trm s nguyn t.
Cho mt nguyn t M c n ng v. Mi ng v c s khi v thnh phn phn trm v s lng nguyn
t tng ng l: M1 (x1%); M2 (x2%); .... Mn (xn%)
M
V d: Nguyn t Cl c 2 ng v :
35
17
M Cl
Cl : 75% v
37
17
Cl : 25%
Ch : Gi tr khi lng nguyn t m chng ta s dng trong tnh ton chnh l khi lng nguyn t
trung bnh khng phi l s khi.
i vi cc nguyn t Ha hc (1< Z < 82) lun c:
1.2.
n
1,5
p
X
X
p
3
3,5
X p n e
Ht nhn nguyn t
226
88
4
Ra
222
86 Rn 2 He
Hg 01 e
197
79 Au
1.3. V nguyn t
1.3.1. Obitan nguyn t
Obitan nguyn t: Cc electron chuyn ng hn n xung quanh ht nhn. V tr m electron xut
hin nhiu nht v nguyn t c gi l Obitan (sc xut c mt ti v tr ny l trn 90%).
Cc obitan s c dng hnh cu.
Obitan p c dng hnh s 8 ni, c 3 dng trong khng gian px, py, pz. Obitan p cha ti a 6 electron
2
Lp v phn lp electron
Cc electron mang in tch m chuyn ng hn n xung quanh ht nhn mang in tch dng. Tuy
nhin mi ht electron mang mt nng lng nht nh. Cng xa ht nhn th nng lng ca ht electron cng
ln. Nh vy mc nng lng l im khc bit c bn gia cc electron.
Lp electron (k hiu:n): Cc electron c nng lng sp x bng nhau c xp vo mt lp.
Lp electron l cc s nguyn khc 0. n = 1, 2, 3, 4, 5,6,7. Khi n cng cao th nng lng electron cng ln
ng ngha vi vic cch xa ht nhn.
S lp
n=1
n=2
n=3
n=4
n=5
n=6
n=7
Tn lp
Khong cch nng lng gia lp trc vi lp sau l khng ging nhau tc l khong cch nng lng
gia lp th nht (n=1) ti lp th hai (n=2) s khc vi khong cch nng lng gia lp th hai (n=2) ti lp
th ba (n=3)... Khong cch ny cng c thu hp dn khi cng xa ht nhn.
Phn lp electron: Trong cng 1 lp electron, cc electron c nng lng bng nhau c sp xp vo
mt phn lp.
S lng phn lp trong 1 lp bng vi s lp.
Cc phn lp c sp xp ln lt theo th t sau: s, p, d, f, g, h...
V d: Trong lp th nht (n=1), tn lp l K, trong lp K c 1 phn lp l 1s
Trong lp th 2 (n=2), tn lp l N, trong lp N bao gm 2 phn lp 2s, 2p
Trong lp th 3 (n=3), tn ca lp l M, trong lp ny bao gm 3 phn lp l: 3s, 3p, 3d.
Trong lp th 4 (n=4), tn ca lp l L, trong lp ny bao gm 4 phn lp electron l: 4s, 4p, 4d, 4f.
hoc
gi l electron c thn.
Z = 19
1s22s22p63s23p64s1
Z = 26
1s22s22p63s23p63d64s2
Z = 29
1s22s22p63s23p63d104s1
hoc [Ar]3d104s1
1s22s22p63s23p63d64s2
Fe2+ 1s22s22p63s23p63d6
Fe3+ 1s22s22p63s23p63d5
27
13
2.2.2. Chu k
Bao gm cc nguyn t c cng s lp electron. Hay cc nguyn t ha hc c cng s lp electron s
c xp vo cng 1 nhm theo chiu tng dn in tch ht nhn.
Trong bng tun hon gm 7 chu k, trong c 3 chu k nh v 4 chu k ln.
Chu k nh (t 1 3)
Chu k 1: C 1 lp Cha 2 nguyn t.
Chu k 2: C 2 lp Cha 8 nguyn t.
Chu k 3: C 3 lp Cha 8 nguyn t.
Chu k ln (t 4 7). 4 chu k cn li u cha 18 nguyn t.
6
S bin i tun hon cu hnh electron lp ngoi cng ca cc nguyn t (theo chiu tng dn
in tch ht nhn) qua cc chu k dn n s bin i tun hon tnh cht ha hc ca cc nguyn t.
2.2.5. S bin i tun hon cc tnh cht
2.2.5.1. Bn knh nguyn t
Bn knh nguyn t ph thuc lc ht gia ht nhn v cc electron. Khi s lp electron cng tng th bn
knh nguyn t cng tng theo.
Trong 1 chu k: Khi in tch ht nhn tng dn nhng lp electron khng tng theo lm cho bn
knh nguyn t s gim dn
Trong 1 nhm: in tch ht nhn tng dn th s lp electron cng tng theo nn bn knh
nguyn t s tng dn
Trong 1 chu k: Theo chiu tng in tch ht nhn, nng lng ion
ha s tng dn
Trong 1 nhm: Theo chiu tng in tch ht nhn, nng lng ion
ha s gim dn.
2.2.5.3. m in
m in: L gi tr c trng cho kh nng ht electron ca nguyn t trong phn t.
Bn knh nguyn t cng nh Lc ht vi electron cng ln m in cng cao
V ngc li, Bn knh nguyn t cng ln Lc ht vi electron cng nh m in cng thp
Trong 1 chu k: Theo chiu tng in tch ht nhn, m in s
tng dn.
Trong 1 nhm: Theo chiu tng in tch ht nhn, m in s
gim dn.
Trong 1 chu k: Theo chiu tng in tch ht nhn, tnh kim loi gim dn v
tnh phi kim tng dn.
Trong 1 nhm: Theo chiu tng in tch ht nhn, tnh kim loi tng dn v
tnh phi kim gim dn.
Trong 1 chu k: Theo chiu tng in tch ht nhn, tnh bazo gim dn v tnh
axit tng dn.
Trong 1 nhm: Theo chiu tng in tch ht nhn, tnh bazo tng dn v tnh
axit gim dn.
nh lut tun hon: Tnh cht ca cc nguyn t v n cht, cng nh thnh phn v tnh cht ca
cc hp cht to nn t cc nguyn t bin i tun hon theo chiu tng in tch ht nhn nguyn t.
Nguyn t Natri c 1 electron lp ngoi cng, bn knh nguyn t ln nn nguyn t Natri c xu hng
d cho i electron lp ngoi cng t cu hnh kh him [Ne].
Nguyn t Clo c 7 electron lp ngoi cng, c bn knh nguyn t nh, m in rt ln, nguyn t
Clo rt d dng nhn thm 1 electron c 8 electron lp ngoi ging kh him [Ar].
V vy, khi nguyn t Na v Cl kip gip nhau th nguyn t Natri s cho electron to thnh ion
Na v nguyn t Clo s nhn electron to thnh Cl . Hai ion tri du ny c hnh thnh s to thnh lc
ht ko 2 ion li vi nhau. Khi 2 ion cng tin li gn nhau th cc electron lp v (mang in tch m) li y
nhau v gi 2 ion mt khong cch nht nh. V phn t NaCl c hnh thnh.
Lin kt nh trong phn t NaCl c gi l lin kt ion. Hay ni cch khc lin kt ion l lin kt c
to bi lc ht t nh in gi a 2 ion tri du.
3.1.2. Lin kt cng ha tr
a. Xt trng hp to thnh phn t H2
C th m t nh sau:
Mi nguyn t Hidro c 1 electron lp ngoi cng, v n cn thiu 1 electron t cu hnh kh him He.
Mi nguyn t Hidro b 1 electron ra dng chung. Khi , lp v ca mi nguyn t c 2 electron ging
kh him He. Phn t Hidro c hnh thnh chnh bi cp e dng chung . Mi cp e dng chung c k
hiu bng du gch ngang (-). Cu to phn t H2 l: H-H
Tng t l trng hp Clo, v O2
&
Trong s hnh thnh phn t H2, Cl2, hay O2: Cp e dng chung gi a 2 nguyn t nm gi a v khng b
lch v bn no, trng hp nh th ny gi l lin kt cng ha tr khng phn cc.
b. Xt trng hp to thnh phn t HCl
C th m t nh sau:
Nguyn t Hidro thiu 1 electron bo ha nn b 1 electron dng chung. Nguyn t Clo c 7 electron
thiu 1 electron cu hnh bn vng, cng b 1 electron dng chung. S gn kt gia 2 nguyn t chnh l 2
electron dng chung ny. Lin kt trong phn t HCl l bng 1 cp e dng chung nn c cu to H Cl.
Trong s hnh thnh phn t HCl: Cp electron dng chung b lch v pha nguyn t c m in
cao h n (Clo). Nh ng trng hp nh th ny gi l lin kt cng ha tr c cc.
10
Lin kt phi tr (cho nhn): L lin kt c to bi cp electron dng chung nhng do 1 nguyn t
cung cp (khng phi c 2 gp chung).
Tng t l trng hp ca CO
0,4
1,7
Lin kt Ha hc
Lin kt Cng ha tr c cc
Lin kt Ion
V d: Trong phn t H2O (H O H) c 2 lin kt (H O-). = 3,44 2,2 = 1,24 Lk CHT c cc.
Lin kt trong Na Cl c = 3,44 0,93 = 2,51 Lin kt Ion
Ch : i vi hp cht HF, = 1,78 nhng v n thuc lin kt Cng ha tr c cc.
3.3. Cu to ca mt s hp cht v c n gin
3.3.1. Axit
Xt v cu to, nhng axit c oxi u c lin kt O H gn vi 1 phi kim. Axit c bao nhiu nguyn t
H th hin tnh axit th c by nhiu lin kt H O trong phn t.
11
V d: Cu to phn t HClO
Cu to phn t H2SO4
3.3.2. Bazo
Nu thay th Phi kim trong phn t axit bng Kim loi th s thu c Bazo
V d: Cu to ca Mg(OH)2
3.3.3. Mui
Mui l sn phm ca phn ng trung ha gia axit vi bazo. Trong phn ng trung ha -H ca axit kt
hp vi -OH ca bazo to thnh phn t H2O.
3.4. Nng lng lin kt ha hc trong phn t - ngha
a. Nng lng lin kt ha hc trong phn t.
Nng lng lin kt ha hc l nng lng cn
cung cp cho phn t ct t lin kt . Nng lng
ca mt lin kt ph thuc vo bi ca lin kt. Nu
bi cng ln th nng lng lin kt cng cao.
12
V d: Xt nng lng lin kt C C trong hp cht: CH3 CH3; CH2 = CH2; CH CH.
Trong 3 hp cht trn u cha lin kt C C nhng nng lng lin kt trong C C trong CH CH l ln
nht sau l CH2 = CH2 v cui cng l CH3 CH3. Do cng nhiu lin kt nng lng lin kt cng cao.
Vi cc loi lin kt ha hc trong phn t th lin kt ion l bn nht. Cc hp cht cha lin kt ion a
s tn ti trng thi rn, tan nhiu trong nc, c nhit si cao. Trong khi lin kt cng ha tr yu hn, cc
hp cht cha lin kt CHT ch yu tn ti dng lng hoc kh, tan t trong nc, c nhit si thp hn cc
hp cht c lin kt ion.
CU H I N T P
1. CU TO NGUYN T
L THUYT
Cu 1: Pht biu no sau y khng ng?
A. Hu ht cc nguyn t c cu to t cc ht electron, ntron v proton.
B. Ht nhn nguyn t c cu to bi cc ht pronton v notron.
C. V nguyn t c to thnh bi cc ht electron
D. Nguyn t c cu to c kht lun c to thnh bi cc ht pronton, ntron v electron
Cu 2: Pht biu no sau y khng ng?
A. Nguyn t l mt h trung ha in
B. Trong nguyn t ht proton v ntron c khi lng xp x bng nhau
C. Trong nguyn t nu bit s proton c th suy ra s ntron
D. Trong nguyn t nu bit s protron c th suy ra s electron
Cu 3: Oxi c 3 ng v, nhn xt ng l:
A. S proton ca chng ln lt l 8, 9, 10
B. S notron ca chng ln lt l 16,17,18
C. S notron ca chng ln lt l 8, 9, 10
D. Trong mi ng v s notron lun ln hn s proton
Cu 4: Ht nhn nguyn t c cu to bi
A. Cc ht proton v electron
B. Cc ht proton
C. Cc ht proton v ntron
D. Cc ht electron
Cu 5: Trong nguyn t ?
A. in tch ht nhn bng s ntron
B. S electron bng s ntron
C. Tng s electron v s ntron l s khi
D. S hiu nguyn t trng trng vi s n v in tch ht nhn
Cu 6: Cc ng v ca mt nguyn t ha hc c phn bit bi ?
A. S eletron ha tr
B. S ntron
C. S Protron
D. S lp electron
Cu 7: ng c hai ng v, chng khc nhau v:
A. S electron
B. S P
C. Cu hnh electron.
D. S khi
Cu 8: Nguyn t ha hc l nhng nguyn t c cng:
A. S ntron v proton B. S ntron
C. S proton
D. S khi.
Cu 9: Cc ht cu to nn ht nhn ca hu ht cc nguyn t l
A. ntron, electron
B. electron, ntron, proton
C. electron, proton
D. proton, ntron
Cu 10: Oxi v cc bon c cc ng v bn trong t nhin l: 168O, 178O, 188O, 126C, 136C. S lng phn t CO2 to
thnh t cc ng v trn l:
A. 6
B. 10
C. 12
D. 15
Cu 11: Hidro v Oxi c cc ng v bn l: 168O, 178O, 188O, 11H, 21H, 31H. S phn t nc to thnh t cc ng
v trn l:
A. 10
B. 12
C. 15
D. 18
+
2
6
Cu 12: Cation X c cu hnh electron lp ngoi cng l: 3s 3p . Cu hnh electron phn lp ngoi cng ca
nguyn t X l ?
A. 3s1
B. 3p5
C. 4s1
D. 4p5
Chuyn 1: Cu to nguyn t - Bng h thng tun ho{n Lin kt Ha hc
13
B.
C.
D.
15
Cu 2: Trong nguyn t X tng s ht bng 52, s ht mang in nhiu hn s ht khng mang in l 16. S
proton v s khi ca nguyn t X l ?
A. Z = 16, A = 32
B. Z = 17, A = 35
C. Z = 19, A = 39
D. Z = 15, A = 31
Cu 3: Ba nguyn t X, Y, Z c tng s in tch ht nhn bng 16, hiu in tch ht nhn X v Y l 1. Tng
s electron trong ion (X3Y)- l 32. X, Y, Z ln lt l
A. O, S, H
B. C, H, F
C. O, N, H
D. N, C, H
Cu 4: Nguyn t X c tng s ht p, n, e l 34 v s khi l 23. S lp electron v s electron lp ngoi cng
ln lt l?
A. 3 v 1
B. 2 v 1
C. 4 v 1
D. 1 v 3
Cu 5: Tng s ht p, n, e ca mt nguyn t bng 40. l nguyn t ca nguyn t no sau y?
A. Ca
B. Ba
C. Al
D. Fe
65
65
Cu 6: ng c hai ng v trong t nhin l 63
29Cu v 29Cu. Trong ng v 29Cu chim 27% v s nguyn t.
Phn trm v khi lng ca 63
29Cu trong Cu2O c gi tr l:
A. 88,06%
B. 64,29%
C. 44,03%
D. 32,15%
Cu 7: Trong t nhin nguyn t X c hai ng v c t l v s nguyn t l 27:23. ng v th nht c 35
proton v 44 notron. ng v th 2 c nhiu hn ng v th nht 2 notron. Nguyn t khi trung bnh ca
nguyn t X l ?
A. 76,35
B. 79,92
C. 80,01
D. 81,86
Cu 8: Mt nguyn t X c 3 ng v A1 (79%), A2 (10%), A3 (11%). Bit tng s khi ca 3 ng v l 75,
nguyn t lng trung bnh ca 3 ng v l 24,32. Mt khc s ntron ca ng v th 2 nhiu hn s ntron
ng v 1 l 1 n v. A1,A2,A3 ln lt l ?
A. 24;25;26
B. 24;25;27
C. 23;24;25
D. 25;26;24
17
A. 1s22s22p63s23p64s2
B. 1s22s22p63s23p63d104s24p5
2 2
6 2
5
C. 1s 2s 2p 3s 3p
D. s22s22p63s23p63d104s1
Cu 19: Nguyn t Cu c nguyn t khi trung bnh l 63,54 c 2 ng v X v Y, bit tng s khi l 128. S
nguyn t ng v X = 0,37 s nguyn t ng v Y. Vy s khi ca X v Y ln lt l ?
A. 65 v 67
B. 63 v 66
C. 64 v 66
D. 63 v 65
Cu 20: Trong t nhin Oxi c 3 ng v 16O (x1%), 17O (x2%), 18O (4%), nguyn t khi trung bnh ca Oxi l
16,14. Phn trm ng v 16O v 17O ln lt l ?
A. 35% v 61%
B. 90% v 6%
C. 80% v16%
D. 25% v 71%
Cu 21: Clo c hai ng v 37Cl v 35Cl. Nguyn t khi trung bnh ca Clo l 35,48. Phn trm ng v 37Cl l
A. 65%
B. 76%
C. 35%
D. 24%
Cu 22: Mt nguyn t X c tng s ht p, n, e bng 40.Trong tng s ht mang in nhiu hn tng s ht
khng mang in l 12 ht. S khi ca nguyn t X l ?
A. 13
B. 40
C. 14
D. 27
Cu 23: Nguyn t X c tng s ht p, n, e l 52 v s khi l 35. S e c thn ca X l ?
A. 0
B. 1
C. 3
D. 2
81
Cu 24: Nguyn t khi trung bnh ca R l 79,9; R c 2 ng v. Bit R2 (54,5%). S khi ca ng v th
nht? c gi tr l ?
A. 79
B. 81
C. 82
D. 80
Cu 25: Nguyn t X c 2 ng v X1 v X2. ng v X1 c tng s ht l 18. ng v X2 c tng s ht l 20.
Bit rng % cc ng v bng nhau v cc loi ht trong X1 cng bng nhau. Nguyn t khi trung bnh ca X l ?
A. 15
B. 14
C. 12
D. p n khc, c th l:....
Cu 26: Trong phn t M2X c tng s ht p, n, e l 140, trong s ht mang in nhiu hn s ht khng
mang in l 44 ht. S khi ca M ln hn s khi ca X l 23. Tng s ht p, n, e trong nguyn t M nhiu
hn trong nguyn t X l 34 ht. CTPT ca M2X l ?
A. K2O
B. Rb2O
C. Na2O
D. Li2O
Cu 27: Trong phn t MX2 .Trong M chim 46,67% v khi lng. Ht nhn M c s ntron nhiu hn s
proton l 4 ht. Trong nhn X s ntron bng s proton. Tng s proton trong phn t MX2 l 58. CTPT ca
MX2 l ?
A. FeS2
B. NO2
C. SO2
D. CO2
37
Cu 28: Dung dch Z cha 0,4 mol HCl trong Clo c hai loi ng v l 35
17Cl v 17Cl vi t l tng ng l
(75:25). Nu cho dung dch Z tc dng vi dung dch cha 0,1 mol AgNO3 th thu c bao nhiu gam gam kt ta?
A. 14,35g
B. 143,5 g
C. 144 g
D. 144,5 g
Cu 29: Nguyn t ca nguyn t R c tng s ht p, n, e bng 18. v tng s ht khng mang in bng trung
bnh cng ca tng s ht mang in. Vy s electron c thn ca nguyn t R l ?
A. 1
B. 2
C. 3 D. 4
Cu 30: Nguyn t ca nguyn t R c tng s ht p, n, e bng 34, hiu s ht ntron v electron bng 1. Vy
s e c thn ca R l ?
A. 3
B. 4
C. 2
D. 1
Cu 31: Nguyn t ca nguyn t A v B u c phn lp ngoi cng l 2p. Tng s e hai phn lp ngoi
cng hai nguyn t ny l 3. Vy s hiu nguyn t ca A v B ln lt l ?
A. 1 v 2
B. 5 v 6
C. 7 v 8
D. 7 v 9
Cu 32: Nguyn t X c tng s ht p, n, e l 52 v s khi l 35. Cu hnh e ca X l ?
A. 1s22s22p63s23p6
B. 1s22s22p63s23p5
2 2
6 2
4
C. 1s 2s 2p 3s 3p
D. 1s22s22p63s23p64s23d105s24p3
Cu 33: Cho 10 gam ACO3 tc dng vi dung dch HCl d th thu c 2,24 lt kh CO2(ktc). Cu hnh
electron ca A l (bit A c s ht proton bng s ht ntron)
A. 1s22s22p6
B. 1s22s22p63s2
C. 1s22s22p63s23p4
D. 1s22s22p63s23p64s2
18
19
A. Magie
B. Nit
C. Cacbon
D. Photpho
Cu 16: S hiu nguyn t Z ca cc nguyn t X, A, M, Q ln lt l 6, 7, 20, 19. Nhn xt no sau y ng?
A. X thuc nhm VA
B. M thuc nhm IIB
C. A, M thuc nhm IIA D. Q thuc nhm IA
Cu 17: S hiu nguyn t Z ca cc nguyn t X, A, M, Q ln lt l 6, 7, 20, 19. Nhn xt no sau y ng?
A. C 4 nguyn t trn thuc 1 chu k.
B. A, M thuc chu k 3.
C. M, Q thuc chu k 4
D. Q thuc chu k 3
Cu 18: Nguyn t X c s th t Z = 8. Hy chn pht biu ng.
a) Nguyn t ca nguyn t y c cu hnh electron l:
A. 1s22s22p3
B. 1s22s12p5
C. 1s12s22p5
D. 1s22s22p4
b) Nguyn t X thuc chu k:
A. 1
B. 2
C. 3
D. 4
c) Nguyn t X thuc nhm:
A. IA
B. IIA
C. VIA
D. IVA
Cu 19: Nguyn t X thuc chu k 3, nhm IIA; Nguyn t ca nguyn t X c cu hnh electron l ?
A. 1s22s22p63s1
B. 1s22s22p6
C. 1s22s22p53p4
D. 1s22s22p63s2
2 2
6 2
3.
Cu 20: Nguyn t X c cu hnh electron l: 1s 2s 2p 3s 3p
Hy chn pht biu ng.
a) S electron lp ngoi cng ca nguyn t X l:
A. 3
B. 2
C. 6
D. 5
b) Nguyn t X thuc chu k:
A. 1
B. 2
C. 3
D. 4
c) Nguyn t X thuc nhm:
A. IA
B. IIIA
C. VA
D. IVA
Cu 21: Dy nguyn t no sau y sp xp theo chiu tng dn m in ca nguyn t:
A. Li, F, N, Na, C
B. F, Li, Na, C, N
C. Na, Li, C, N, F
D. N, F, Li, C, Na
Cu 22: Dy nguyn t no sau y sp xp theo chiu tng dn ca bn knh nguyn t?
A. C, F, O, Be, Ca
B. Ca, Be, C, O, F
C. F, C, O, Ca, Be
D. F, O, C, Be, Ca
Cu 23: Cho mt nguyn t c s th t 20 trong bng HTTH. Xc nh v tr ca nguyn t ny trong bng
HTTH.
A. Chu k 4, nhm II A
B. Chu k 3, nhm III A
C. Chu k 2, nhm III A
D. Chu k 3, nhm VII A
Cu 24: Nguyn t ca nguyn t no sau y lun nhng 1 electron trong cc phn ng ho hc ?
A. Na 11 trong bng tun hon.
B. Mg 12 trong bng tun hon.
C. Al 13 trong bng tun hon.
D. Si 14 trong bng tun hon.
Cu 25: Ion c cu hnh electron ging cu hnh electron ca nguyn t Ne l
?
A. Be2+
B. ClC. Mg2+
D. Ca2+
Cu 26: Ion c cu hnh electron ging cu hnh electron ca nguyn t Ar l ?
A. Mg2+
B. K+
C. Na+
D. O2Cu 27: Cho cc nguyn t: Cu (Z=29); Fe (Z=26); K (Z=19); Cr (Z=24). Cu hnh electron ca ion ging cu
hnh electron ca nguyn t kh him l ?
A. Cu+
B. Fe2+
C. K+
D. Cr3+
Cu 28: Cho cu hnh electron nguyn t ca cc nguyn t
(1) 1s22s22p63s1
(2) 1s22s22p63s23p63d54s1
(3) 1s22s22p2
2 2
6 2
1
2 2
6 2
5
(4) 1s 2s 2p 3s 3p
(5) 1s 2s 2p 3s 3p
Cu hnh cc nguyn t phi kim l ?
A. (1) (2)
B. (2) (3)
C. (4) (5)
D. (3) (5)
22
6
Cu 29: Anion X c cu hnh electron lp ngoi cng l 3s 3p . V tr ca X trong bng HTTH ?
A. 16, chu k 3, nhm VI A
B. 16, chu k 2, nhm VI A
C. 17, chu k 3, nhm VII A
D. Tt c u sai
Cu 30: Cc nguyn t ca nhm IA trong bng tun hon c c im chung no v cu hnh electron, m
quyt nh tnh cht ca nhm ?
A. S ntron trong ht nhn nguyn t.
B. S electron lp K bng 2.
C. S lp electron nh nhau.
D. S electron lp ngoi cng bng 1.
Cu 31: Dy gm cc n cht c tnh cht ha hc tng t nhau l ?
A. As, Se, Cl, Fe
B. F, Cl, Br, I
C. Br, P, H, Sb
D. O, Br, Se, Te
20
21
Cu 46: Cho cc ion sau 16S-2, 17Cl- v 9F-, 11 Na . S sp xp no ng vi chiu tng dn v bn knh ion ca
chng?
A. F- < Na+ <Cl- < S2B. Na+ < F- <Cl- <S2C. F- < Cl- < S2- < Na+ D. F- < S2- < Na+ < ClCu 47: Mt nguyn t ha hc X chu k III, nhm VA. Cu hnh electron ca nguyn t X l:
A. 1s22s22p63s23p2.
B. 1s22s22p63s23p4.
C. 1s22s22p63s23p3.
D. 1s22s22p63s23p5.
Cu 48: Cc nguyn t ho hc trong nhm VIIIA c c im chung no v cu to nguyn t trong cc lit
k sau y ?
A. Phn t ch gm mt nguyn t.
B. Cu hnh electron lp ngoi cng l ns2np6.
C. Lp electron ngoi cng bo ho, bn vng. D. Tt c ng.
Cu 49: Khi xp cc nguyn t ho hc theo chiu tng dn ca in tch ht nhn, tnh cht no sau y khng
bin i tun hon ?
A. S khi.
B. S electron ngoi cng.
C. m in.
D. Nng lng ion ho.
Cu 50: Nguyn t nguyn t X c cu hnh electron 1s22s22p3. V tr ca X trong bng tun hon:
A. X s 7, chu k 2, nhm VA
B. X s 5, chu k 3, nhm IIIA
C. X s 3, chu k 2, nhm IIA
D. X s 4, chu k 2, nhm IIIA
Cu 51: Cho cc nguyn t X, Y, Z, T c cu hnh electron nguyn t ln lt l:
X: 1s22s22p63s2;
Y: 1s22s22p63s23p64s2
Z: 1s22s22p63s23p63d14s2 T: 1s22s22p63s23p5
Cc nguyn t cng chu k l?
A. X v Y
B. X v Z
C. Y v Z
D. Z v T
Cu 52: Trong mt chu k, khi i t tri sang phi:
A. Tnh kim loi v tnh phi kim tng.
B. Tnh kim loi v tnh phi kim gim.
C. Tnh kim loi tng, tnh phi kim gim.
D. Tnh kim loi gim, tnh phi kim tng.
Cu 53: Cho A v B l hai nguyn t trong cng mt nhm v hai chu k lin tip ca bng tun hon. Tng
s proton trong ht nhn ca 2 nguyn t A v B bng 32. Hai nguyn t l:
A. O v S
B. Mg v Ca
C. N v Si
D. C v Si
Cu 54: Cho cc nguyn t c s hiu ln lt l: ZA= 4; ZB = 12; ZC = 14; CD = 17; ZE = 20. Nguyn t ca
nhng nguyn t no sau y c s electron lp ngoi cng bng nhau?
A. A, B, C
B. B, D, E
C. A, B, E
D. Tt c sai
Cu 55: Cu hnh electron no ca nguyn t Clo (Z = 17) l ng?
A. 1s22s22p63s23p5
B. 1s22s22p63s33p4
C. 1s22s22p63s23p7
D. 1s22s22p63s13p5
22 2
6 2
6
Cu 56: Ion Y c cu hnh electron l 1s 2s 2p 3s 3p . V tr ca Y trong bng h thng tun hon l:
A. Chu k 3, nhm VIIA
B. Chu k 3, nhm VIA
C. Chu k 3, nhm VA
D. Chu k 4, nhm IA
Cu 57: Nguyn t ca nguyn t R c cu hnh electron 1s22s22p3, cng thc hp cht kh vi hidro v cng
thc oxit cao nht u ng cp cng thc no sau y?
A. RH2, RO
B. RH3, R2O5
C. RH4, RO2
D. RH5, R2O3
Cu 58: Trong mt chu k (vi cc nguyn t thuc nhm A, tr nhm VIIIA), theo chiu tng ca in tch
ht nhn th ?
A. Bn knh nguyn t gim dn, s lp electron tng dn
B. Tnh phi kim mnh dn, nng lng ion th nht lun tng dn
C. Tnh baz, tnh axit ca cc oxit mnh dn
D. Tnh kim loi gim dn, m in tng dn
Cu 59: Dy sp xp cc nguyn t theo chiu bn knh nguyn t gim dn no ng?
A. Mg > S > Cl > F
B. F > Cl > S > Mg
C. Cl > F > S > Mg
D. S > Mg > Cl > F
Cu 60: Trong chu k 2 ca bng tun hon nu i t tri sang ?
A. Tnh kim loi gim dn.
B. Tnh phi kim tng dn.
C. A, B, C u ng.
D. S electron lp ngoi cng tng dn t 1 n 8.
Cu 61: Cho nguyn t X c Z = 13 v nguyn t Y c Z = 16. Hy chn cu ng trong cc cu sau:
A. Tnh kim loi ca X > Y.
B. Bn knh nguyn t ca X > Y.
C. m in ca X < Y.
D. Tt c ng
Cu 62: Tm pht biu sai: Trong mt chu k, t tri sang phi ?
A. Ho tr cao nht i vi oxi tng dn t 1 n 7
B. Ho tr i vi hidro ca phi kim gim dn t 7 n 1.
C. Tnh kim loi gim dn, tnh phi kim tng dn.
22
23
Cu 6: Nguyn t Y l phi kim thuc chu k 3 ca bng HTTH. Y to c hp cht kh vi hidro v cng thc
oxit cao nht l YO3. Nguyn t Y to vi kim loi M cho hp cht c cng thc MY2 trong M chim
46,67% v khi lng. Kim loi M l ?
A. Mg,
B. Zn
C. Cu
D. kt qu khc
Cu 7: Ha tan hon ton 34,25 gam mt kim loi A ha tr II vo dd H2SO4 (l) d thu c 0,5 gam kh H2.
Nguyn t khi ca kim loi A l ?
A. 24(u)
B. 23(u)
C. 137(u)
D. 40(u)
Cu 8: Hp cht kh vi hiro ca mt nguyn t c cng thc tng qut l RH 4, oxit cao nht ca nguyn t
ny cha 53,3% oxi v khi lng. Nguyn t l ?
A. Cacbon.
B. Ch.
C. Thic.
D. Silic.
Cu 9: Nguyn t X c tng s proton, electron, ntron bng 60. V tr ca X trong bng HTTH l ?
A. 20, chu k 4, nhm II A
B. 20, chu k 3, nhm II A
C. 21, chu k 4, nhm III A
D. 25, chu k 4, nhm VI B
Cu 10: Mt hp cht ion cu to t ion M2+ v ion X. Trong phn t MX2 c tng s ht (p, n, e) l 186 ht.
Trong s ht mang in nhiu hn s ht khng mang in l 54 ht. S khi ca ion M 2+ ln hn s khi
ca ion X l 21. Tng s ht trong ion M2+ nhiu hn trong ion X l 27. Xc nh s th t, s chu k, s
nhm, phn nhm ca M v X trong bng HTTH ?
A. 29M, 17X thuc chu k 4 v 3, phn nhm IB v VIIA
B. 26M, 17X thuc chu k 4 v 3, phn nhm VIIIB v VIIA
C. A, B u ng.
D. Tt c u sai.
Cu 11: Cho 10 gam mt mui cacbonat ca kim loi ha tr II vo dd HCl d thu c 2,24 lt CO2(ktc).
Vy kim loi ha tr II l ?
A. Be
B. Ca
C. Ba
D. Mg
Cu 12: Cho 5,85 gam mui NaX tc dng vi dd AgNO3 d ta thu c 14,35 gam kt ta trng. Nguyn t X
c hai ng v 35X(x1%) v 37X (x2%). Vy gi tr ca x1 % v x2 % ln lt l ?
A. 25% v 75%
B. 75% v 25%
C. 65% v 35%
D. 35% v 65%
Cu 13: Tng s ht proton, ntron, electron ca nguyn t mt nguyn t thuc phn nhm VIIA l 28.
Nguyn t thuc chu k ?
A. Chu k 2
B. Chu k 3
C. Chu k 4
D. Tt c u sai
Cu 14: Cho 0,6g mt kim loi thuc phn nhm IIA, tc dng vi nc th c 0,336 lt hidro thot ra ( ktc).
Kim loi l ?
A. Mg
B. Ca
C. Ba
D. Kt qu khc
3. LIN KT HA HC
Cu 1: Lin kt ha hc trong phn t no sau y c hnh thnh bi s xen ph s-p:
A. Br2
B. NH3
C. SO3
D. H2S.
Cu 2: Cho cc cht sau: (1) C2H2, (2) CO2, (3) C2H2, (4) HNO3, (5) Cl2O7. Nhng cht c lin kt cho nhn l:
A. (1), (2)
B. (2), (3)
C. (3), (4)
D. (4), (5)
Cu 3: Cng ha tr ca Cl trong hp cht no sau y ln nht:
A. HClO
B. Cl2O7
C. HClO3
D. AlCl3
Cu 4: Nguyn t A l kim loi kim (nhm IA). Nguyn t ca nguyn t B c 7 electron lp ngoi cng.
Cng thc ca hp cht to bi A v B l:
A. A7B
B. AB7
C. AB
D. A7B2
Cu 5: Nguyn t ca nguyn t X c tng s ht p, n, e l 18. Lin kt ha hc trong oxit ca X l:
A. lin kt ion
B. lin kt cng ha tr phn cc
C. lin kt cng ha tr khng phn cc
D. lin kt cho nhn.
Cu 6: Ion X- c cu hnh electron l 1s22s22p6, nguyn t Y c s electron cc phn lp s l 5. Lin kt
gia X v Y thuc loi lin kt no sau y:
A. cng ha tr phn cc B. cho nhn
C. ion
D. cng ha tr.
Cu 7: Nhng nguyn t no sau y c cng ha tr cao nht i vi oxi: 16A, 15B, 24D, 8E?
A. A, B
B. A, B, D
C. A, D, E
D. B, E.
Cu 8: Hp cht no cha c lin kt cng ho tr v lin kt ion trong phn t?
24
A. H2S
B. Mg(OH)2
C. Al2O3
D. H2O
Cu 9: Nguyn t phi kim c khuynh hng c trng l.....v to thnh.....
A. nhn e ion dng
B. nhng e ion m
C. nhng e ion dng
D. nhn e ion m
Cu 10: Nguyn t R c cu hnh electron l 1s22s22p1. Ion m R c th to thnh l:
A. RB. R3C. R+
D. R3+
Cu 11: Cng thc electron ca HCl l:
A. H: Cl
B. H : Cl
C. H :Cl
D. H::Cl.
Cu 12: Lin kt ha hc trong phn t flo, clo, brom, iot, oxi u l:
A. Lin kt ion.
B. Lin kt cng ha tr c cc.
C. Lin kt cng ha tr khng cc.
D. Lin kt i.
Cu 13: Cho m in ca cc nguyn t nh sau: O (3,44), Cl(3,16), Mg(1,31), C(2,55), H(2,2). Trong cc
phn t: MgO, CO2, CH4, Cl2O. S cht c kiu lin kt cng ha tr c cc l?
A. 2.
B. 3.
C. 1.
D. 4.
Cu 14: Lin kt trong phn t HF, HCl, HBr, HI, H2O u l ?
A. lin kt ion.
B. lin kt cng ha tr c cc.
C. lin kt cng ha tr khng cc.
D. lin kt i.
Cu 15: Ht nhn ca nguyn t X c 19 prroton, ca nguyn t Y c 17 proton. Lin kt ha hc gia X v Y
l ?
A. lin kt cng ha tr khng cc
B. lin kt cng ha tr c cc
C. lin kt ion
D. lin kt cho nhn.
Cu 16: Lin kt ha hc trong NaCl c hnh thnh do ?
A. Hai ht nhn nguyn t ht electron rt mnh.
B. Mi nguyn t Na v Cl gp chung mt electron.
C. Nguyn t clo nhng electron, nguyn t Na nhn electron to nn hai ion ngc du, ht nhau to
nn phn t NaCl
D. Nguyn t Na nhng electron, nguyn t clo nhn electron to nn hai ion ngc du, ht nhau to
nn phn t NaCl.
Cu 17: Nguyn t ca nguyn t X c cu hnh electron: 1s22s22p63s23p64s1. Nguyn t ca nguyn t Y c
cu hnh electron: 1s22s22p5. Lin kt ha hc gia nguyn t X v Y thuc loi lin kt
A. ion.
B. kim loi.
C. cho nhn.
D. cng ha tr.
Cu 18: Lin kt cng ha tr l lin kt:
A. hnh thnh do s gp chung mt electron
B. hnh thnh do s gp chung 2 electron
C. hnh thnh do s gp chung 3 electron
D. hnh thnh do s gp chung electron.
Cu 19: m in ca mt nguyn t c trng cho:
A. Kh nng ht electron ca nguyn t khi hnh thnh lin kt ha hc.
B. Kh nng nhng electron ca nguyn t cho nguyn t khc.
C. Kh nng tham gia phn ng mnh hay yu ca nguyn t .
D. Kh nng nhng proton ca nguyn t cho nguyn t khc.
Cu 20: Trong cc hp cht sau y, hp cht no c lin kt cng ha tr?
A. LiCl.
B. NaF.
C. CaF2.
D. NaCl
25
Chuyn 2:
PHN NG HA HC
2.1. S oxi ha
S oxi ha ca nguyn t trong phn t l gi tr in tch quy c ca nguyn t trong phn t. K
n
hiu A
Ch : Trnh nhm ln gia s oxi ha vi ch s in tch. Ch s in tch c vit A n trong khi
n
s oxi ha c vit A .
2.1.1. Quy c s oxi ha
a. Trong n cht: S oxi ha ca nguyn t bng 0.
0
ta c: a.x + b.y = 0
2
- Oxi trong hp cht c s bng -2 (-2: K hiu O ) tr peoxit (H2O2). S oxi ha ca H trong hp
cht l (+1) tr cc Hidrua (NaH, MgH2 s oxi ha Hidro l -1)
V d: Trong cc hp cht nh: H2O, MgO, CO2, H2SO4, NaOH Oxi u c s oxi ha bng -2. S oxi
ha ca oxi trong H2O2 l (-1).
Trong cc hp cht nh: H2SO4, HNO3, NaOH, NaHCO3 nguyn t Hidro u c s oxi ha bng +1.
- S oxi ha ca ion n nguyn (cu to t 1 nguyn t) bng vi in tch ca ion .
2
3
2
V d: Cc ion Fe ;Fe ;Cl ;S c s oxi ha ln lt l: +2; +3; -1; -2.
26
Chuyn 2: Phn ng Ha hc
DA VO S
OXI HA
Phn ng khng
lm thay i s
oxi ha
DA VO
NHIT LNG
Phn ng lm
thay i s oxi
ha (oxh k)
Phn ng
thu nhit
Phn ng
ta nhit
1. 2 Na Cl2 2Na Cl
1
2. 2 K Mn O4 K 2 Mn O4 Mn O2 O2
0
1 5 2
5 2
t
3. Cu 4 H N O3
Cu(N O3 ) 2 2N O2 2H 2 O
1 5 2
1 5 2
4. Ag N O3 Na Cl Ag Cl Na N O3
2 4 2
2 2
4 2
5. Ca CO3 Ca O CO2
Chuyn 2: Phn ng Ha hc
27
1 1
1 2
6. Na O H H Cl Na Cl H 2 O
Trong cc phn ng trn, da vo s thay i s oxi ha c th chia cc phn ng lm 2 nhm l: Phn
ng lm thay i s oxi ha gm (1), (2), v (3) (c gi l phn ng oxi ha kh). Phn ng (5), (6) v (7)
khng c s thay i s oxi ha (Khng phi oxi ha - kh)
Trong cc loi phn ng ha hc, phn ng axit bazo mui, khng lm thay i s oxi ha.
V d: 2NaOH + H2SO4 Na2SO4 + 2H2O
CaCO3 + HCl CaCl2 + H2O + CO2
Ba(OH)2 + CuSO4 BaSO4 + Cu(OH)2
Phn ng ha hp: L phn ng t hai hay nhiu cht kt hp vi nhau to thnh 1 sn phm. Loi
phn ng ny cng c th lm thay i hay khng thay i s oxi ha.
V d: CO2 + H2O + CaCO3 Ca(HCO3)2
SO3 + H2O H2SO4
NO + 1/2O2 NO2
SO2 + 1/2O2 SO3
Phn ng phn hy: L phn ng t 1 cht ban u to thnh nhiu sn phm. Phn ng phn hy c
th thay i s oxi ha hoc khng thay i s oxi ha.
V d: MgCO3 MgO + CO2
Cu(NO3)2 CuO + 2NO2 + 1/2O2
NH4NO3 N2O + 2H2O
Phn ng th: L phn ng trong nguyn t trong cht ny b thay th bi nguyn t trong cht khc.
Phn ng th l phn ng c s thay i s oxi ha.
V d: HCl + Fe FeCl2 + 1/2H2
Fe + CuSO4 FeSO4 + Cu
Phn loi da vo nhit lng
Da vo nhit lng ta ra hay thu vo ca mt phn ng ha hc m c th chia thnh: Phn ng thu
nhit (Cn cung cp nhit lng) hoc phn ng ta nhit (Sinh ra nhit lng).
Nng lng lin kt: L nng lng ph v 1 lin kt ha hc (tch nguyn t ra khi phn t trng
thi kh).
Kt qu ca mt phn ng ha hc l hnh thnh cht mi t nhng cht ban u. c c cht mi
, c s ph v lin kt ha hc ca cc cht tham gia phn ng ng thi hnh thnh lin kt ha hc mi
trong cht to thnh. S ph v lin kt tiu hao nng lng (cn cung cp nng lng). S to thnh lin kt
mi ta ra nng lng (sinh nng lng)
Phn ng ta nhit: Nu lin kt trong phn t cht tham gia phn ng km bn hn lin kt trong cht
to thnh (Nng lng ph v lin kt nh hn nng lng sinh ra lin kt) th phn ng ta ra nng lng gi
l phn ng ta nhit. Phn ng ta nhit c H (Nhit phn ng) < 0
Phn ng thu nhit: Nu lin kt trong phn t cht tham gia phn ng bn hn lin kt trong cht to
thnh th phn ng thu nng lng gi l phn ng thu nhit. Nhit phn ng H > 0
V d: 2Nar + Cl2 k 2NaCl r
H = - 411,1 KJ/mol
(Tc l khi 46 gam Natri tc dng vi 71 gam kh Clo p sut khng i to nn 117 gam mui Natri
Clorua v ta ra mt lng nhit l 411,1 KJ/mol)
28
Chuyn 2: Phn ng Ha hc
C + H2O k CO k + H2 k
H = +131,25 KJ/mol
Xt phn ng sau: Na
1 1
1 0
Cl2 Na Cl (1)
2
2 4 2
2 4 2
Mg 2e Mg trong khi Cu 2e Cu
Trong c 2 phn ng trn u xy ra ng thi qu trnh cho v qu trnh nhn electron. Kim loi Na v
Mg t 2 phn ng trn u cho electron v c gi l cht kh. Cl2 v CuSO4 u l nhng cht nhn electron
v c gi l cht oxi ha.
Cht kh: Cht kh l cht cho (nhng) electron. Qu trnh nhng electron lm tng s oxi ha gi l
s oxi ha (qu trnh oxi ha)
Cht oxi ha: L cht nhn electron. Qu trnh nhn electron lm s oxi ha gim gi l s kh (qu
trnh kh).
Xt trng hp ca FeO
FeO + HNO3 Fe(NO3)3 + NO + H2O
(3)
FeO + H2 Fe + H2O
(4)
A ne A
m
B + me B
Chuyn 2: Phn ng Ha hc
29
V d 1: Al + Cu SO4 Al 2(SO4)3 + Cu
3
Al 3e Al
Cu 2e Cu
V d 2: Fe + H N O3 Fe (NO3)3 + N O2 + H2O
3
Fe 3e Fe
N e N
Fe + 6H N O3 Fe (NO3)3 + 3 N O2 + 3H2O
Lu : Thm h s vo sn phm kh trc.
Nguyn nhn: Trong phn ng v d 2, HNO3 khng ch ng vai tr l cht oxi ha m n cn ng vai
HNO3 =
tr l mi trng (tham gia to thnh mui).
(Nito to mi + Nito trong sn phm kh)
Cn bng phn ng oxi ha kh phc tp (thng c nhiu cht kh hoc nhiu cht oxi ha hoc
to ra nhiu sn phm kh)
Vi phn ng to nhiu sn phm kh
3
V d 3: Al + H N O3 Al (NO3)3 + N O + N 2 O + H2O
5
N 3e N
5
2 N 8e N 2 O
5
3 N + 11e N + N 2 O
11
Al 3e Al
11 Al + 42 H N O3 11 Al (NO3)3 + 3 N O + 3 N 2 O + 26 H2O
Lu : Cng gp s e nhn thit lp phng trnh nhn electron
Vi phn ng c nhiu nguyn t th hin tnh kh
2 1
4 2
V d 4: FeS2 O2 Fe2 O3 S O2
2
Fe e Fe
1
2 S 2.5e 2S
2 1
FeS2 - 11e Fe + 2 S
2
11 O2 4e 2O
2
4 2
Chuyn 2: Phn ng Ha hc
A cho i electron chuyn thnh E th A c gi l cht kh, E to thnh l cht oxi ha mi. Nh
vy E/A c gi l cp oxi ha kh lin hp. Tng t, B ang l cht oxi ha sau khi nhn electron chuyn
thnh cht kh D mi cp B/D cng l cp oxi ha kh lin hp. Hay ni cch khc l trong phn ng oxi
ha kh, cht kh b oxi ha to thnh cht oxi ha v cht oxi ha b kh thnh cht kh.
V d: Fe + CuSO4 FeSO4 + Cu
2
Trong phn ng ny Cu
Cu
v Fe
Fe
mui Mn 2
V d 1: iu ch Cl2
Hoc
Chuyn 2: Phn ng Ha hc
31
c im ring:
KMnO4 trong mi trng trung tnh (H2O) thng b kh thnh MnO2
Ch : KMnO4 th hin tnh oxi ha trong mi trng ( H ), hoc ( OH ) hay trung tnh (H2O). Trong
khi K2MnO4, MnO2 ch th hin tnh oxi ha trong mi trng axit ( H ). Dung dch KMnO4 trong mi
trng H c tnh oxi ha rt mnh n oxi ha c hu ht cc cht kh.
Phn ng ny dng phn bit CO2 (ch th hin tnh oxi ha) v SO2 (va oxi ha va kh).
b. Cc hp cht ca Crom: K2CrO4, K2Cr2O7
K2CrO4, K2Cr2O7 trong mi trng axit th hin tnh oxi ha mnh v thng b kh thnh Cr 3
Axit HNO3 va l axit va l cht oxi ha rt mnh. Tnh oxi ha mnh ca n do N quyt nh. N oxi
ha c hu ht cc kim loi (tr Pt, Au), hp cht ca kim loi c s oxi ha trung gian a kim loi ln s
oxi ha cao nht. HNO3 phn ng vi mt s phi kim nh C, S, P... a chng ln s oxi ha cao nht. Ngoi ra
HNO3 cn phn ng vi nhiu cht th hin tnh kh nh: H2S, HI, NH3...
Sn phm kh ca HNO3 c th l (NO2, NO, N2O, N2, NH3) ph thuc vo bn thn dung dch HNO3 v
cht kh m n phn ng. Thng thng dung dch HNO3 cng long c tnh oxi ha cng mnh. HNO3 long
5
32
Chuyn 2: Phn ng Ha hc
4Zn
8Al
10HNO3
4Zn(NO3)2 +
N2O
+ 5H2O
+ 3NH4NO3
+ 9H2O
Dung dch HNO3 c, ngui khng phn ng vi 3 kim loi l: Al, Fe, Cr.
Dung dch HNO3 rt long v lnh c tnh cht nh 1 axit mnh thng thng. Phn ng vi kim loi sinh
ra kh H2.
d. Axit H2SO4
6
Dung dch H2SO4 c, nng c tnh oxi ha rt mnh. Tnh oxi ha mnh ny do S quyt nh. N oxi
ha hu ht cc kim loi (tr Pt v Au), cc hp cht ca kim loi (c s oxi ha trung gian) ln s oxi ha cao
nht. Cng ging nh HNO3, axit H2SO4 c, nng oxi ha c nhiu phi kim nh C, P, S...
Sn phm kh ca H2SO4 c, nng thng l SO2 nhng cng c th to thnh S hoc H2S ty thuc vo
cht kh v iu kin phn ng.
H2SO4 c, ngui khng phn ng vi 3 kim loi Al, Fe, Cr. Vi dung dch H2SO4 long l dung dch axit
mnh thng thng (tc nhn oxi ha l H ) hay dung dch H2SO4 long c y tnh cht ca dung dch axit
thng thng.
Fe + H2SO4 long FeSO4 + H2
e. Cc Halogen (X2) v hp cht ca n
Cc Halogen (F2, Cl2, Br2, I2) nm chu VII trong bng HTTH nguyn t Ha hc, chng c bn knh
nguyn t nh, m in ln, d dng nhn thm 1 electron 8 electron lp ngoi cng nn tnh cht c
trng ca Halogen l tnh oxi ha.
Cc Halogen ng trc y Halogen ng sau ra khi dung dch mui hoc axit.
Cl2 + 2NaBr 2NaCl + Br2
Br2 + 2NaI 2NaBr + I2
Chuyn 2: Phn ng Ha hc
33
F2 c tnh oxi ha rt mnh, n khng tham gia phn ng y Halogen yu hn ra khi dung dch v khi
cho F2 vo dung dch n phn ng vi H2O trc.
F2 + H2O HF + O2
Cc Halogen phn ng vi hu ht cc kim loi. Ring Flo phn ng c vi tt c cc kim loi k c
Au v Pt a kim loi ln s oxi ha cao nht. Trong cc Halogen trn th Iot c tnh oxi ha yu nht.
2Fe
+ 3Br2 2FeBr3
I2 + Fe FeI2
Cc Halogen phn ng c vi nhiu cht kh nh: H2S, SO2, dung dch mi Fe(II)...
Cc hp cht nh NaClO, KClO3, CaOCl2 l nhng cht c tnh oxi ha rt mnh c s dng lm cht
dit trng.
f. Dung dch axit ( H )
Cc axit c tnh oxi ha do ion H th hin thng gp l HCl, H2SO4 long, HNO3 rt rt long, cc axit
hu c. Axit tc dng c vi cc kim loi ng trc H trong dy hot ng in ha hc. V thc cht cht,
cc kim loi ng trc H trong dy in ha c tnh kh mnh hn Hidro nn chng y c ion H ra khi
dung dch axit to thnh kh H2. V r rng cc kim loi tnh kh yu hn Hidro (ng sau H) s khng phn
ng c vi dung dch axit do H th hin.
g. Ozon O3 v Oxi O2
O3 c tnh oxi ha rt mnh. Tnh oxi ha ca O3 l do ngay ti iu kin thng chng phn hy
thnh oxi nguyn t, v Oxi nguyn t c tnh oxi ha rt mnh. Trong khi O2 cn phi c thm nng lng
ct t lin kt i (O=O) mi to thnh oxi nguyn t. Cho nn tnh oxi ha ca O3 mnh hn O2.
O3 O2 + O
Tnh oxi ha mnh ca O3 hn O2 c chng minh qua phn ng vi Ag hoc vi dung dch KI.
34
Ag + O2 Khng phn ng
Ag + O3 Ag2O + O2
KI + O2 Khng phn ng
KI + O3 + H2O KOH + O2 + I2
Chuyn 2: Phn ng Ha hc
t
3Fe + 2O2
Fe3O4
0
t
6Al + 3O2
2Al2O3
0
570 C
Fe3O4 + 4H2
3Fe + 4H2O
0
k. Mt s phi kim nh C, S
t
Al4C3
3C + 4Al
0
t
Fe + S
FeS
0
Chuyn 2: Phn ng Ha hc
35
t
Cu + Cl2
CuCl2
t
2Mg + O2
2MgO
t
2Zn + O2
2ZnO
t
2Al + 3S
Al2S3
t
Fe + S
FeS
t
2Al + N2
2AlN
0
t
CO2 + 4NO2 + 2H2O
C + 4HNO3
0
t
Cu + CO
C + CuO
0
36
Chuyn 2: Phn ng Ha hc
f. Kh H2S
H2S l mt axit yu v c tnh kh. N th hin tnh kh khi phn ng vi cc cht oxi ha mnh
SO2 + 2H2S 3S + 2H2O
3H2S + H2SO4 /n 4S + 4H2O
2FeCl3 + H2S 2FeCl2 + 2HCl + S
g. Dung dch HI
1
Nhn xt: Cht va th hin tnh kh va th hin tnh oxi ha khi chng c s oxi ha trung gian
(nm gia s oxi ha thp nht vo cao nht).
x1
x2
x n 1 x n
Trong :
x1, x2 .. xn l s oxi ha ca
nguyn t A v
x1< x2 < ..< xn
A A .... A A
Kh
Va oxh Oxi ha
va kh
V d: Xt trng hp ca Lu hunh
2
S S S S
Trong cc hp cht cha oxi ha tng ng th nhng hp cht cha S s c tnh kh, trong khi cc hp
6
cht cha S th hin tnh oxi ha. Cc hp cht cha S v S n cht s va th hin tnh kh v tnh oxi ha.
CU H I N T P
Cu 1: Cht kh l:
A. Cht nhng pronton
C. Cht nhng electron
Cu 2: Cht oxi ha l?
A. Nht c s oxi ha tng
C. Nhn electron
Cu 3: S oxi ha 1 cht lm cho cht
A. gim s oxi ha
B. Tng s oxi ha
Chuyn 2: Phn ng Ha hc
D. nhng proton
37
Hg
c. CH3Cl + H2O CH3OH + HCl
d. C2H2 + H2O
CH3CHO
e. NaH + H2O NaOH + H2
f. 2F2 + 2H2O 4HF + O2
C bao nhiu phn ng ha hc trong H2O ng vai tr cht oxi ha hoc cht kh trong cc phn ng trn?
A. 1
B. 2
C. 3
D. 4
Cu 8: Nhn xt no sau y khng ng?
A. Cht kh l cht nhng electron hay l cht c s oxi ha tng sau phn ng
B. Cht oxi ha l cht nhn electron hay l cht c s oxi ha gim sau phn ng
C. Phn ng oxi ha kh l phn ng ha hc trong c s chuyn electron gia cc cht phn ng
D. S kh mt cht l lm cho cht nhng electron hay lm tng s oxi ha ca cht
Cu 9: Cho cc phn ng sau:
(1) SO2 + Br2 (dd) + 2H2O H2SO4 + 2HBr
(2) 2NO2 + 2NaOH NaNO3 + NaNO2 + H2O
(3) CO2 + 2NaOh Na2CO3 + H2O
(4) Cl2 + 2NaOH NaCl + NaClO + 2H2O
100 C
(5) 3Cl2 + 6KOH
5KCl + KClO3 + 3H2O
Cc phn ng trong c 1 cht va l cht oxi ha, va l cht kh?
A. (1), (2), (3)
B. (2), (3), (5)
C. (2), (3), (4)
D. (2), (4), (5)
Cu 10: Cho cc phn ng oxi ha kh sau:
(1) C + 2H2O CO2 + H2,
(2) SO2 +Cl2 + 2H2O H2SO4 + 2HCl
(3) 2F2 + H2O 4HF + O2
Vai tr ca H2O trong cc phn ng trn ln lt l:
A. Mi trng, cht oxi ha, cht kh
B. Cht kh, mi trng, cht oxi ha
C. Cht oxi ha, mi trng, cht kh
D. Cht oxi ha, cht kh, mi trng
Cu 11: Dy cc cht va c tnh oxi ha, va c tnh kh l:
A. SO2, S, Fe, N2
B. O2, Fe, Ca, KMnO4 C. SO2, S, Si, Cl2
D. SO2, S, C, F2
Cu 12: Phn ng trong HCl ng vai tr l cht oxi ha l:
A. 4HCl + MnO2 MnCl2 + Cl2 + 2H2O
B. 4HCl + 2Cu + O2 2CuCl2 + 2H2O
C. 2HCl + Fe FeCl2 + H2
D. 16HCl + 2KMnO4 2MnCl2 + 5Cl2 + 8H2O + 2KCl
Cu 13: Phn ng oxi ha kh xy ra khi to thnh?
A. Cht t tan to kt ta
B. Cht t in li
C. Cht oxi ha v cht kh yu hn
D. Cht d bay hi
Cu 14: Phn ng t oxi ha kh l:
A. Zn + H2SO4 ZnSO4 + H2
B. 2Al(NO3)3 Al2O3 + 6NO2 + 3/2NO2
C. Cl2 + 2NaOH NaCl + NaClO
D. 2KMnO4 K2MnO4 + MnO2 + O2
Cu 15: Trong cc cht v ion sau: Zn, S, Cl2, SO2, FeO, Fe2O3, Fe2+, Cu2+, Cl-, F2, Na+, Ca2+, Al3+, S2-. C bao
nhiu cht v ion va th hin tnh kh va th hin tnh oxi ha?
A. 4
B. 5
C. 6
D. 7
Cu 16: Trong phn ng t chy CuFeS2 to ra sn phm CuO, Fe2O3 v SO2 th 2 phn t CuFeS2 s
A. nhng 22 electron.
B. nhn 22 electron.
C. nhng 26 electron.
D. nhng 24 electron.
0
38
Chuyn 2: Phn ng Ha hc
D. H2S.
D. 25.
c Fe(NO3)3 + d NO + e H2O
Cu 28: Cho phn ng: a FexOy + b HNO3
Cc h s a, b, c, d, e l nhng s nguyn n gin nht. Tng (a + b + e) bng
A. 24x 4y + 3.
B. 1 + 9x 3y.
C. 18x 3y + 3.
D. 1 + 12x 2y.
Cu 29: Cho phn ng: (5x 2y) M + (18x 6y) HNO3 (5x 2y) M(NO3)n + 3NxOy + (9x 3y) H2O
Bit tt c cc h s u ng. Kim loi M l?
A. Zn.
B. Ag.
C. Cu.
D. Al.
Fe(NO3)3 + NxOy+ H2O
Cu 30: Cho phng trnh ho hc: Fe3O4 + HNO3
Sau khi cn bng phng trnh ho hc trn vi h s ca cc cht l nhng s nguyn, ti gin th h s ca
HNO3 l?
A. 13x 9y.
B. 46x 18y.
C. 45x 18y.
D. 23x 9y.
Cu 31: Cho s bin ho: NaCl HCl Cl2 KClO3 KCl Cl2 CaOCl2. C bao nhiu phn ng
trong s bin ho trn thuc phn ng oxi ho kh ?
A. 3
B. 5
C. 6
D. 4
Chuyn 2: Phn ng Ha hc
39
Cu 32: Cho phn ng: aAl + bHNO3 cAl(NO3)3 + dH2O + eNH4NO3 trong a, b, c, d, e (s nguyn ti
gin) ln lt l:
A. 8, 30, 9, 8, 3
B. 8, 30, 8, 9, 3
C. 2, 8, 8, 4, 3
D. 8, 26, 8, 13, 1
Cu 33: Dung dch X c cha H+, Fe3+, SO24 ; dung dch Y cha Ba2+, OH-, S2-. Trn X vi Y c th xy ra bao
nhiu phn ng ha hc?
A. 7
B. 5
C. 8
D. 6
Cu 34: Phn ng: aMg + bHNO3 cMg(NO3)2 + dH2O + eN2 trong a, b, c, d, e (s nguyn, ti gin) ln
lt l?
A. 5, 10, 5, 5, 1
B. 5, 12, 5, 6, 1
C. 2, 5, 2, 5, 1
D. 5, 12, 5, 6, 2
Cu 35: Cho hn hp Na, Al, Fe, FeCO3, Fe3O4 tc dng vi dung dch NaOH d, lc ly kt ta ri chia lm 2
phn. Phn 1 em tc dng vi dung dch HNO3 long d. Phn 2 em tc dng vi dung dch HCl d. S phn
ng oxi ha kh xy ra l:
A. 5.
B. 6.
C. 8.
D. 7.
Cu 36: Phn ng: aZn + bHNO3 cZn(NO3)2 + dH2O + eN2O trong a, b, c, d, e (nguyn t, ti gin ) ln
lt
A. 4, 10, 4, 5, 2
B. 4, 10, 4, 10, 2
C. 4, 10, 4, 5, 1
D. 2, 6, 2, 3, 1
Cu 37: Cho s phn ng: KMnO4 + HCl(c) MnCl2 + KCl + Cl2 + H2O
Tng h s ca phng trnh c lp theo s trn?
A. 30
B. 35
C. 38
D. 40
t C
Fe2(SO4)3 + SO2 + H2O. Tng h s ca phng
Cu 42: Cho s phn ng: FeS2 + H2SO4(c)
trnh c lp theo s trn l?
A. 40
B. 42
C. 46
D. 50
Cu 43: Cho tng cht: Fe, FeO, Fe(OH)2, Fe(OH)3, Fe3O4, Fe2O3, Fe(NO3)2, Fe(NO3)3, FeSO4, Fe2(SO4)3,
FeCO3 ln lt phn ng vi HNO3 c, nng, d. S phn ng thuc loi phn ng oxi ha kh l?
A. 7
B. 8
C. 10
D. 9
0
t C
CuSO4 + SO2 + H2O. Tng h s ca phng trnh
Cu 44: Cho s phn ng: Cu2S + H2SO4(c)
c lp theo s trn l?
A. 10
B. 14
C. 19
D. 20
Cu 45: Cho cht v dung dch: NH3, FeSO4, HNO3, BaCl2, NaHSO4. C bao nhiu phn ng xy ra v bao
nhiu phn ng thuc phn ng axit baz ?
A. 6 v 2
B. 5 v 3
C. 6 v 3
D. 5 v 2
0
t C
Fe2(SO4)3 + CuSO4 + NO + H2O. Tng h s ca
Cu 46: Cho s phn ng: FeS2 + Cu2S + HNO3
phng trnh lp theo s trn l?
A. 100
B. 108
C. 118
D. 150
Cu 47: Cho cc phn ng:
0
40
Chuyn 2: Phn ng Ha hc
NaH + H2O
NaOH + H2
NH4Cl + NaNH2
NaCl + 2NH3
HgSO ,t 0
C2H4 + H2 C2H6
CH4 + 2O2
CO2 + 2H2O
3C2H4 + 2KMnO4 + 4H2O
3C2H4(OH)2 + 2MnO2 + 2KOH
S phn ng oxi ha kh l:
A. 5.
B. 6.
C. 4.
D. 3.
Cu 48: Cho s phn ng: Al + HNO3 Al(NO3)3 + NO + N2O + H2O. Tng h s ca phng trnh c
lp theo s trn l:
A. 72
B. 73
C. 80
D. 91
BI TP
Cu 1: Cho 62,1 gam Al tan hon ton trong dung dch HNO3 long thu c 16,8 lt hn hp N2O, N2 (ktc).
Tnh t khi hn hp kh vi hiro?
A. 16,2.
B. 17,2.
C. 13,2.
D. 19,2.
Cu 2: Ha tan hon ton 19,2 gam Cu vo dung dch HNO3 long, d thy thot ra mt kh A khng mu
ha nu trong khng kh. Tnh th tch kh A (ktc) ?
A. 2,24 lt
B. 4,48 lt
C. 3,36 lt
D. 8,96 lt
Cu 3: Cho m gam kim loi Fe vo dung dch HNO3 long, d cho n khi thy kim loi tan ht thy c 4,48
lt kh khng mu ha nu trong khn kh thot ra. Nu cho m gam kim loi ny vo dung dch HCl c, nng
th thu c V lt kh (ktc). Tm gi tr ca V?
A. 4,48
B. 2,24
C. 5,6
D. 6,72
Cu 4: Cho m gam Cu vo dung dch HNO3 d. n khi phn ng xy ra hon ton thy thot 8,96 lt hn
hp X gm 2 kh, trong c 1 kh mu nu v 1 kh khng mu ha nu trong khng kh. T khi ca hn hp
X so vi H2 l 17. Tm gi tr ca m ?
A. 19,2
B. 64
C. 22,4
D. 32
Cu 5: Cho a gam Al tc dng hon ton vi dung dch HNO3 long, d thy thot ra 7,168 lt (ktc) hn hp
kh A khng mu trong c 1 kh ha nu trong khng kh. Hn hp kh A t khi vi H2 l 18,5. Hy tnh gi
tr ca a?
A. 15,84
B. 10,08
C. 8,64
D. 6,48
Cu 6: Cho a gam Zn tc dng vi dng vi dung dch HNO3 long d. Sau khi kt thc phn ng thu c
11,2 lt hn hp kh X gm 2 kh khng mu v khng b ha nu trong khng kh. Khi lng ca X thu c l
18 gam. Tm gi tr ca a?
A. 109,2
B. 130
C. 97,5
D. 146,25
Cu 7: Hn hp A gm kim loi Al v Zn. Cho 9,2 gam hn hp A tc dng vi lng d H2SO4 c nng. Sau
khi kt thc phn ng thy to ra 5,6 lt kh SO2. Thnh phn phn trm ca Zn trong hn hp A l?
A. 70,65 %
B. 29,35 %
C. 88,31 %
D. 11,69 %
Cu 8: Ha tan hon ton 0,1 mol Fe3O4 vo dd HCl, tip tc sc kh Cl2 vo dd n khi kt thc phn ng, c
cn dd thu c m gam mui khan. Gi tr ca m l?
A. 48,75
B. 45,2
C. 41,65
D. 38,1
Cu 9: Ha tan hon ton 0,1 mol FeO bng dd H2SO4 (long) va thu c dd E. Sc chm kh clo vo
dd E ti kh phn ng hon ton c dd F. Khi lng mui khan thu c khi c cn dd F ?
A. 12,7 gam
B. 15,2 gam
C. 18,75 gam
D. 20 gam
Cu 10: Cho 17,2 gam hh bt hm hp gm Cu v Ag tc dng vi dd HNO3 long, d ta thu c 2,24 lt kh
duy nht l NO (ktc). Phn trm theo khi lng ca cc kim loi trong hh ln lt l ?
A. 62,79% v 37,21%
B. 67,29% v 32,71%
C. 32,79% v 67,21%
D. 37,21% v 62,79%
Cu 11: Cho m gam Fe vo lng d dung dch HNO3 d thy thot ra 6,72 lt hn hp kh NO v NO2 (ktc)
c t khi vi H2 l 19. Gi tr ca m l ?
A. 11,2
B. 5,6
C. 10,08
D. 14
Chuyn 2: Phn ng Ha hc
41
Cu 12: Cho 10,2 gam hn hp gm Al v Mg vo dung dch HNO3 long d. Khi phn ng xy ra hon ton
thy thot ra 2,24 lt kh khng mu, khng mi nh hn khng kh (duy nht, ktc) thot ra. Xc nh khi
lng ca Mg trong hn hp u ?
A. 4,8
B. 2.4
C. 9,6
D. 3,6
Cu 13: iu ch lng nh kh Clo trong phng th nghim ngi ta cho KMnO4 phn ng dung dch HCl
m c, nng. Tnh th tch kh Clo thot ra ( ktc) khi cho 15,8 gam KMnO4 phn ng hon ton vi 50 gam
dung dch HCl 36,5% ?
A. 3,36
B. 2,24
C. 7,2
D. 4,48
Cu 14: Ha tan 0,1 mol FeO v 100 ml dd HCl 2M thu c dd M. Cho dd AgNO3 vo dd M ti khi kt ta
khng i l m gam. Gi tr ca m l ?
A. 14,35
B. 28,7
C. 34,3
D. 39,5
Cu 15: Cho 2,6 gam hn hp gm Fe v Cu tc dng vi HNO3 long, d thu c 0,896 lt NO (ktc). Khi
lng mui nitrat sinh ra l ?
A. 9,8 g
B. 10,04 g
C. 7,02 g
D. 4,54 g
Cu 16: Cho 9,9 gam kim loi Al vo dung dch HNO3 long d. Sau khi phn ng xong ngi ta thu c V
lt hn hp kh A gm 2 kh khng mu trong c 1 kh ha nu trong khng kh. Hn hp A c t khi vi H2
l 18,5. Tnh V ?
A. 2,24
B. 4,48
C. 3,36
D. 7,2
Cu 17: Cho 12,8 gam Cu tc dng va vi dd HNO 3 thu c V lt (ktc) hn hp NO v NO2 c t khi
hi so vi H2 l 19. Gi tr ca V l ?
A. 2,24 lt
B. 4,48 lt
C. 0,448 lt
D. 3,36 lt
Cu 18: Cho 13,44 lt kh clo ( ktc) i qua 2,5 lt dd KOH 1000(C). Sau khi phn ng xy ra hon ton, thu
c 37,25 gam KCl. Dung dch KOH trn c nng l (cho Cl = 33,5; K = 39)?
A. 0,24M
B. 0,2M
C. 0,48M
D. 0,4M
Cu 19: Ha tan hon ton 0,9 gam kim loi X vo dd HNO3 ta thu c 0,28 lt kh N2O (ktc). Vy X l?
A. Cu
B. Fe
C. Zn
D. Al
Cu 20: Cho a gam Cu tc dng va vi dd HNO3 thu c 1,12 lt (ktc) hn hp NO v NO 2 c t khi
hi so vi H2 l 16,6. Gi tr ca a l?
A. 2,38 gam
B. 2,08 gam
C. 3,9 gam
D. 4,16 gam
Cu 21: Ha tan hon ton m gam hh bt gm Fe3O4 v FeCO3 trong dd HNO3 d thu c 3,36 lt ( ktc)
hn hp gm 2 kh c t khi hi so vi hiro bng 22,6 v dd X. Gi tr ca m l?
A. 6,96
B. 10,44
C. 13,92
D. 17,4
Cu 22: Khi cho m gam hn hp X gm Al, Mg vo dd H2SO4 long, d thu c 4,48 lt kh hiro (ktc).
Nu cho cng mt lng hh X vo dd HNO3 long d, th thu c 1,12 lt kh X duy nht (ktc). X l?
A. N2
B. N2O
C. NO
D. NO2
Cu 23: Cho t t kh H2S vo 600 ml dd hn hp CuCl2 0,1M v FeCl3 0,1M n bo ha th thu c dung
dich X v cht rn Y. Tnh khi lng cht rn Y.
A. 5,76 gam
B. 6,72 gam
C. 12,00 gam
D. 14,34 gam
Cu 24: t chy hon ton 17,6 gam FeS v 12 gam FeS 2. Sc ton b kh thu vo V (ml) vo dd NaOH 25%
(D = 1,28g/ml) ch c mui trung ha. Gi tr ti thiu ca V l?
A. 50
B. 100
C. 125
D. 150
Cu 25: Ha tan hon ton 28,8 g kim loi Cu vo dung dch HNO3 long, tt c kh NO thu c em oxi ha
thnh NO2 ri sc vo nc c dng oxi chuyn thnh HNO3. Tnh th tch kh oxi ktc tham gia vo
qu trnh phn ng trn.
A. 100,8 lt
B. 10,08 lt
C. 50,4 lt
D. 5,04 lt
42
Chuyn 2: Phn ng Ha hc
Chuyn 3:
TRNG THI CN BNG V CHUYN DCH CN BNG HA HC
3.1. Phn ng thun nghch
Xt cc phn ng sau:
t
C + O2
CO2
(1)
MnO2
KClO3
KCl + O2
(2)
t0
CaO + CO2
(3)
Trong phn ng (3): Trong qu trnh nung vi, di tc dng ca nhit CaCO3 b nhit phn to
thnh CaO v CO2, nhng ng thi vi qu trnh phn hy CaO v CO2 sinh ra li kt hp vi nhau to
thnh CaCO3.
Nhng phn ng nh (3) c gi l phn ng 2 chiu (hoc phn ng thun nghch). Tc l cng mt
thi im xy ra c 2 phn ng. Phn ng theo chiu sang bn phi gi l phn ng thun, phn ng theo chiu
bn tri gi l phn ng nghch.
Phn ng mt chiu c th t hiu sut 100%. i vi phn ng thun nghch, do cng thi im phn
ng xy ra theo 2 chiu nn hiu sut ca phn ng lun < 100%
3.2. Trng thi cn bng
Xt mt phn ng thun nghch sau:
N2 + 3H2
B.u:
0,5
P :
0,1 0,3
C. bng: 0,4
t0
2NH3
0,9
0,6
0,2
0,2
Sau khi trn N2 (0,5 mol) v H2 (0,9 mol) vo bnh kn (V = 1lt) chng bt u phn ng vi nhau to ra
NH3. Do phn ng xy ra, nng ca N2 v H2 s gim dn theo thi gian v tc ca phn ng thun cng
gim dn. Ngay khi to thnh, NH3 cng bt u b phn hy to thnh N2 v H2. Tc phn ng phn hy
(phn ng nghch) ngy cng tng khi nng NH3 to ra cng ln. n mt khong thi gian, thy nng
cc cht khng thay i. Lc ny nng cc cht ln lt l N2 (0,4 ), H2 (0,6) v NH3 (0,2). Thi im ny
gi l thi im cn bng.
Ti thi im cn bng, nng cc cht khng thay i khng phi do phn ng dng li m do c bao
nhiu mol NH3 to thnh th cng lng b phn hy tr li thnh N2 v H2. Ni cch khc, do tc phn
ng thun bng tc phn ng nghch nn nng cc cht khng thay i.
Vy, trng thi m nng cc cht (trong phn ng thun nghch) khng thay i gi l trng thi
cn bng.
3.3. Tc phn ng
3.3.1. Tc phn ng thun, tc phn ng nghch, hng s cn bng
43
pD + qE
Vt Vn k t A B k n D E
m
k
D E
t
k n A m Bn
p
kt
l hng s, c gi l kC (Hng s cn bng)
kn
D E
kC =
m
n
A B
p
Vy, trng thi cn bng, tch gi a nng sn phm vi s m ca n chia cho tch nng cht
tham gia vi s m ca n c gi l hng s cn bng ca phn ng ti nhit xc nh.
V d: Cho phn ng: H2 + I2
2HI
4100 C, ngi ta cho vo trong bnh kn c dung tch l 1 lt hn hp gm 2 mol H2 v 1 mol I2. Hy
tnh nng ca cc cht ti thi im cn bng bit hng s cn bng ca phn ng ti 4100 C l 48.
Gii:
H2 + I2
B.u: 2
P.:
2HI
x x
2x
2x
(2x) 2
48
(2 x)(1 x)
x = 0,93
H2 1,07 ; I2 0, 07 ; HI 1,86
3.3.2. Cc yu t nh hng n tc phn ng
3.3.2.1. Nhit
44
Nhit c nh hng ln n tc phn ng, thng thng khi nhit tng ln 100 C th tc phn
ng tng ln t 2 n 3 ln.
Vt 2 Vt1 .
t 2 t1
t
Gii:
100 60
10
Vt 2 = Vt1 . 2
t0
2NH3
Vt(b) k t N2 H2
Vt(sau) k t 2N2 H2 2k t N2 H2
3
45
3.4.2. Nhit
Mt phn ng ha hc xy ra l qu trnh ph v lin kt ha hc c v hnh thnh ln lin kt ha hc
mi. Qu trnh ny lm cho phn ng c th thu nhit hoc ta nhit.
Nu lin kt trong phn t cht tham gia phn ng km bn hn lin kt trong cht to thnh (Nng lng
ph v lin kt nh hn nng lng sinh ra lin kt) th phn ng ta ra nng lng gi l phn ng ta nhit.
Phn ng ta nhit c H (Nhit phn ng) < 0. Nu lin kt trong phn t cht tham gia phn ng bn hn lin
kt trong cht to thnh th phn ng thu nng lng gi l phn ng thu nhit. Nhit phn ng H > 0
A + B
C + D ( H )
i vi phn ng thun nghch nh trn, nu phn ng thun l phn ng thu nhit th phn ng nghch
s l phn ng ta nhit v ngc li.
Nu phn ng trn l phn ng thu nhit ( H >0) ngha l to thnh C v D th cn phi cung cp
nhit A phn ng vi B. Nh vy i vi phn ng thu nhit, khi tng nhit phn ng s chuyn dch theo
chiu thun. Ngc li khi gim nhit , phn ng s chuyn dch theo chiu nghch.
i vi phn ng c H < 0 (Phn ng ta nhit): A phn ng vi B to thnh C v D ng thi s pht
ra nhit lng. Khi tng nhit ny tng ln th C li kt hp vi D to thnh A v B.
N2O4 H = - 58,04 KJ
V d: 2NO2
Mu nu
Khng mu
Nhng bnh ng hn hp trn vo dung dch nc lnh mu nu trong bnh gim dn. Nguyn nhn
khi gim nhit cn bng trn chuyn dch theo chiu thun to N2O4 khng mu.
Nu cng bnh nhng vo dung dch nc si th thy mu nu ca bnh m hn. V khi tng nhit
phn ng chuyn dch theo chiu nghch to NO2 mu nu .
3.4.3. p sut
Xt phn ng thun nghch sau:
N2 + 3H2
t0
2NH3
trng thi cn bng, Vt Vn . Nu tng p sut ca h ln 2 ln (bng cch gim th tch h i 2 ln)
th nng ca ca cc cht tng ln 2 ln. Khi (xem phn 3.3.1):
46
t0
2HI
CU H I N T P
Cu 1:
ung c ga nh: bia, nc gii kht coi l dung dch bo ha CO2. c thc hin bng cch
CO2 k + H2O lng
Dung dch bo ha CO2
Khi m np chai cc ung c ga th thy hin tng c bt kh tro ln. V sao?
A. Khi m np, p sut gim, phn ng trn chuyn dch theo chiu nghch, kh CO2 thot ra dng bt.
B. Khi m np, p sut tng, phn ng chuyn dch theo chiu nghch, bt kh l do hi nc.
C. Khi m np, p sut gim, phn ng trn chuyn dch theo chiu nghch, hi nc thot ra dng bt.
D. Khi m np, p sut tng, phn ng chuyn dch theo chiu thun, nc bo ha CO2 c bt.
Cu 2: Trong PTN, c th iu ch kh oxi t mui kali clorat. Ngi ta s dng cch no sau y nhm mc
ch tng tc phn ng?
A. Nung kaliclorat nhit cao.
B. Nung hn hp kali clorat v mangan ioxit nhit cao.
C. Dng phng php di nc thu kh oxi.
D. Dng phng php di khng kh thu kh oxi.
Cu 3: Cho h phn ng sau trng thi cn bng:
2 SO2 + O2
2 SO3 (k) H < 0
Nng ca SO3 s tng ln khi:
A. Gim nng ca SO2
B. Tng nng ca O2
C. Tng nhit ln rt cao
D. Gim nhit xung rt thp
Chuyn 3: Trng th|i c}n bng Chuyn dch c}n bng ha hc
47
2 HI
H 2 I 2
B. Kc = H 2 I 2
2HI
C. KC =
HI 2
H 2 I 2
D. KC = H 2 I 2
HI 2
A. Cht xc tc l cht lm thay i tc phn ng, nhng khng b tiu hao trong phn ng.
B. Cht xc tc l cht lm gim tc phn ng, nhng khng b tiu hao trong phn ng.
C. Cht xc tc l cht lm tng tc phn ng, nhng khng b tiu hao trong phn ng.
D. Cht xc tc l cht lm tng tc phn ng, nhng b tiu hao khng nhiu trong phn ng
Cu 19: Khi cho cng mt lng Magie vo cc ng dung dch axit HCl, tc phn ng s ln nht khi
dng Magi dng :
A. Vin nh
B. Bt mn, khuy u C. L mng
D. Thi ln
Cu 20: Cho phn ng thun nghch trng thi cn bng: H2(k) + Cl2(k)
2HCl , H <0
Cn bng s chuyn dch theo chiu nghch khi tng
A. Nhit
B. p sut
C. Nng H2
D. Nng Cl2
Cu 21: Cho phn ng: A (k) + B (k)
C (k) + D (k) trng thi cn bng.
nhit v p sut khng i, nguyn nhn no sau y lm nng kh D tng?
A. S tng nng kh C
B. S gim nng kh A
C. S gim nng kh B
D. S gim nng kh C
Cu 22: Trong dung dch, Fe2(SO4)3 b thy phn. trnh s thy phn ngi ta cho vo dung dch mt t?
A. Na2CO3
B. NaOH
C. H2SO4
D. bt Fe
Cu 23: Cho phn ng thun nghch: 2 HgO(r)
2 Hg(l) + O2(k) , H >0
thu c lng oxi ln nht cn phi:
A. Cho phn ng xy ra nhit cao, p sut cao
B. Cho phn ng xy ra nhit cao, p sut thp
C. Cho phn ng xy ra nhit thp, p sut thp
D. Cho phn ng xy ra nhit thp, p sut cao
Cu 24: in li ca CH3COOH s thay i nh th no khi pha long dung dch axit bng nc?
A. Gim
B. Tng
C. Khng xc nh
D. Khng i
Cu 25: Cho mt cc vi nng 1g vo dung dch HCl 2M, nhit 25oC. Bin i no sau y khng lm
bt kh thot ra mnh hn?
A. Tng th tch dung dch HCl ln gp i.
B. Thay cc vi bng 1 gam bt vi
C. Tng nhit ln 50oC
D. Thay dung dch HCl 2M bng dung dch HCl 4M
Cu 26: S tng p sut c nh hng nh th no n trng thi cn bng ho hc ca phn ng:
H2(k) + Br2(k)
2HBr(k)
A. Cn bng chuyn dch sang chiu nghch
B. Cn bng chuyn dch theo chiu thun
C. Phn ng tr thnh mt chiu
D. Cn bng khng thay i
Cu 27: in li ca HCOOH s thay i nh th no khi nh vi git dung dch HCl vo dung dch axit
axetic?
A. Khng xc nh c B. Tng
C. Khng i
D. Gim
Cu 28: nhit khng i, h cn bng no s dch chuyn v bn phi nu tng p sut:
A. 2H2(k) + O2(k)
2H2O(k)
B. 2SO3(k)
2SO2(k) + O2(k)
C. 2NO(k)
N2(k) + O2(k)
D. 2CO2(k)
2CO(k) + O2(k)
BI TP
Cu 1: Khi nhit tng ln 100C, tc ca mt phn ng ho hc tng ln 3 ln. Ngi ta ni rng tc
phn ng ho hc trn c h s nhit bng 3. Chng hn nh nu tng nhit ca phn ng trn ln thm
300C th tc ca phn ng tng thm 33 = 27 ln. Tc phn ng ho hc ni trn tng ln bao nhiu ln khi
nhit tng t 250C ln 450C ?
A. 6 ln
B. 9 ln
C. 12 ln
D. 18 ln
Cu 2: Tc ca phn ng ho hc: A (k) + 2B (k) C (k) + D (k) c tnh theo biu thc = k [A].[B]2,
trong k l hng s tc , [A] v [B] l nng mol/ lt ca cht A v cht B. Khi nng cht B tng 3 ln
v nng cht A khng i th tc phn ng ?
A. tng 3 ln
B. tng 9 ln
C. gim 3 ln
D. khng thay i
Cu 3: Khi nhit tng ln 100C, tc ca mt phn ng ho hc tng ln 3 ln. Ngi ta ni rng tc
phn ng ho hc trn c h s nhit bng 3. iu khng nh no sau y l ng?
A. Tc phn ng tng ln 256 ln khi nhit tng t 200C ln 500C.
B. Tc phn ng tng ln 243 ln khi nhit tng t 200C ln 500C.
Chuyn 3: Trng th|i c}n bng Chuyn dch c}n bng ha hc
49
Chuyn 4:
S IN LI pH CA DUNG DCH AXIT BAZO MUI
4.1. S in li
4.1.1. Cht in li
Mt cht khi tan trong nc phn li ra cc ion c gi l cht in li.
C nhiu cht khng tan trong nc nh CaCO3, AgCl, BaSO4, C6H12 ... chng khng c kh nng phn li
to thnh cc ion nn chng khng phi l cht in li. Trn thc t c nhiu cht tan nhiu trong nc C2H5OH,
C12H22O11(ng knh), ... nhng li khng phn li to thnh ion nn cng khng phi l cht in li. Trong khi
, dung dch cc cht H2SO4, HCl, NaCl, NaOH, ... khi tan trong nc phn li to thnh ion mang in nn gi
l cc cht in li. Axit bazo mui l cc cht in li.
4.1.2. S in li
Qu trnh phn li cc cht trong nc to thnh cc ion gi l s in li. S in li c biu din
bng ph ng trnh in li.
S phn li ca cc cht in li s to thnh 2 loi ion. Ion dng (+) gi l Cation. Ion m (-) gi l Anion.
V d: Khi ha tan NaCl vo nc th
NaCl Na + Cl
Ba(NO3 )2
Ba2 + 2 NO3
NaCl
Na + Cl
100
100 100
Ngha l trong dung dch s khng c NaCl tn ti dng phn t m ch c Cation ( Na ) v Anion ( Cl ).
Nh trng hp ca NaCl c gi l cht in li mnh.
Vy, cht in li mnh l cht khi tan trong nc phn li hon ton thnh Cation v nion.
Cng lm th nghim tng t nh th i vi CH3COOH (axit axetic). Trong 100 phn t em ha tan
vo nc ch c 2 phn t phn li to thnh ion, cn li 98 phn t v n tn ti dng phn t.
CH3COO +
CH3COOH
100
Trong dung dch s cng tn ti CH3COOH (98), CH3COO (2), H (2). Nh vy, CH3COOH c gi l
cht in li yu. Cht in li yu l cht khi tan trong nc nhng khng in li hon ton thnh ion.
Da vo in li c th phn bit cht in li mnh, cht in li yu. in li k hiu l
n
n0
51
Cl
HNO3 H + NO3
i vi cc a axit nh H2SO4, H3PO4... phn t c th sinh ra nhiu H . Qu trnh phn li trong nc
ca cc a axit theo tng nc.
V d: H3PO4 trong dung dch s phn li nh sau:
H3PO4
H + H 2 PO4
H 2 PO4
H + HPO24
HPO24
H + PO34
Cng theo thuyt ny th Bazo l cht khi phn li trong nc thnh nion OH v Cation.
NaOH Na + OH
Trong cc bazo, c nh ng bazo va phn li to thnh H nhng cng c th phn li to thnh OH .
Nh ng bazo nh vy gi l cc hydroxit l ng tnh.
Mt s cc hidroxit lng tnh thng gp l: Be(OH)2, Al(OH)3, Cr(OH)3, Zn(OH)2...
V d:
Al(OH)3
Al3 + 3 OH
Al(OH)3 (HAlO2.H2O)
AlO2 + H
Xt v mt cu to, theo thuyt Areniut, mt cht l axit hoc bazo u c dng R O H. Chng u c
chung lin kt H O. Bn thn lin kt H O ny b phn cc do cp electron dng chung b lch v pha
nguyn t O c m in cao hn. (Xem thm phn lin kt ha hc)
Nu R l mt phi kim (c bn knh nguyn t nh, m in ln) n s ht cp electron dng chung vi
Oxi v pha n lm cho lin kt H O cng thm phn cc. N d dng tch nguyn t H to thnh Cation
H , khi phn t c vai tr l 1 axit. Phi kim cng mnh s to ra axit cng mnh.
Nu R l mt kim loi (bn knh nguyn t ln, m in nh), lin kt gia Kim loi vi Oxi (R-O) s
phn cc mnh hn lin kt O H. Do phn cc mnh hn chng s d b tch ra to thnh Anion OH , phn
t s th hin tnh bazo. Kim loi cng mnh s to ra bazo cng mnh.
52
Nu bn cht ca R khng khc nhiu vi nguyn t H th hp cht c th phn li theo c 2 hng, khi
n s l cht lng tnh.
Phn ng gia axit vi bazo gi l phn ng trung ha, l phn ng gia ion H v OH to thnh nc.
H + OH H2O
V d: Phn ng trung ha gia NaOH v HCl l
NaOH + HCl NaCl + H2O
Vy, Mui l hp cht khi phn li trong nc to thnh Cation kim loi hoc NH 4 (amoni) vi anion
gc axit.
V d:
KCl K + Cl
NH4Cl NH 4 + Cl
4.2.2. Thuyt Bronstet - Lauri
Thuyt Areniut ch p dng ng cho trng hp dung mi l nc. C mt s trng hp thuyt Areniut
khng gii thch c khi dung mi khng phi l nc.
V d 1: Kh HCl tan trong benzen v n lm qu tm chuyn sang mu trong khi khng phn li ra
Cation H
V d 2: Khi cho kh NH3 phn ng vi kh HCl v n to thnh mui m khng c s tham gia ca ion
H v OH nh trong phn ng trung ha.
NH3 k + HCl k
NH4Cl r
Theo Bronstet Lauri: xit l cht c th cho proton, bazo l cht c th nhn proton.
A
B + H (1)
A H 2O
B H3O
53
Theo phng trnh phn ng ny, axit A c bazo lin hp l B v nc l bazo c axit lin hp l
H3O . Nu axit cng mnh th bazo lin hp cng yu v ngc li nu axit cng yu th bazo lin hp cng
mnh.
V d:
CH3COOH + H2O
Trong phn ng ny, CH3COOH l axit yu v bazo lin hp vi n CH3COO l bazo mnh. Nc l
bazo v axit tng ng l H3O .
NH4 H2O
Theo thuyt Bronstet, NH 4 thy phn sinh ra H3O nn n l axit trong khi theo thuyt Areniut khng
gii thch c. Bazo tng ng ca NH 4 l NH3. NH3 l bazo yu nn Ion NH 4 c tnh axit mnh.
HCl + H2O
Cl + H3O (5)
Trong trng hp ny, axit HCl l axit mnh c bazo tng ng Cl l bazo yu.
i vi cc axit yu, s phn li trong nc l thun nghch, hng s phn li ca axit l Ka
HA
A + H
H A
Ka
HA
Trong : Nng cc cht tng ng c tnh trng thi cn bng.
CuSO4 Cu 2 SO42
4.3.2. Mui axit
Xt s thy phn ca mui NaHCO3
NaHCO3 Na + HCO3
HCO3
H + CO23
NaHCO3 phn li ra ion Na v HCO3 . Trong ion HCO3 v n cn nguyn t H th hin tnh axit nn n c
th phn li to thnh ion H . Mui khi phn li trong nc to thnh ion H c gi l mui axit.
54
V d:
Dung dch c [ H ] = 101 pH = -lg 101 = 1
Dung dch c [ H ] = 109 pH = -lg 109 = 9
Nh vy, nng H cng ln pH cng nh.
Tng t nh vy, pOH = - lg[ OH ].
4.4.2. pH ca nc
Nc l cht in li rt yu H2O (H OH)
H + OH
Nc phn li c H v OH nn nc l cht lng tnh (va th hin tnh axit va th hin tnh bazo).
S in li mt phn rt nh to ra H v OH vi s mol bng nhau nn trong mi trng nc [ H ] = [ OH ].
Trong mi trng c [ H ] = [ OH ] ngi ta gi l mi trng trung tnh.
250 C , [ H ] = [ OH ] = 107 v H x OH = 1014 c gi l tch s ion ca nc. Tch s ion
ca nc 250 C l khng thay i, tc l dung dch long cc cht khc nhau th tch s ion ca nc H x
1014
V d: H = 103 M OH =
1011 M
103
V tch s ion ca nc H x OH = 1014
pH + pOH = 14
Dung mi nc c [ H ] = [ OH ] = 107 pH = pOH = -lg 107 = 7.
4.4.3. pH ca dung dch axit - bazo
Theo thuyt in li, axit trong nc phn li ra H
HnA nH+ + AnTrong nc, [ H ] = [ OH ]. Khi c mt axit, s phn li ca axit sinh ra H nn lm cho [ H ] > [ OH ]
OH > 107 pOH < 7 pH > 7. Dung dch bazo lm cho qu tm chuyn sang mu xanh.
Chuyn 4: S in li pH ca dung dch axit, bazo, mui
55
pH = - lg[0,01] = 2
Dung dch Ba(OH)2 0,02M trong nc:
Ba(OH)2 Ba 2 2OH
0,02
0,04
Na2CO3 2 Na
CO23 + 2HOH
CO23
(1)
CO2 H2O + 2 OH
(2)
Mui Na2CO3 l mui trung ha, c to bi bazo tng ng l NaOH v axit tng ng l
H2CO3.Trong dung dch mui ny phn li ra ion Na v CO23 . Theo thuyt Bronset, ion CO23 l bazo c axit
tng ng l H2CO3 l axit yu nn CO23 c tnh bazo mnh. Trong dung dch CO23 thy phn sinh ra
ion OH (phng trnh 2). S thy phn sinh ra OH lm cho nng OH tng ln. [ H ] < [ OH ] OH >
107 pOH < 7 pH > 7.
Cc dung dch mui c to bi bazo mnh v axit yu nh Na2S, NaClO, CH3COONa ... u b thy
phn tng t Na2CO3 to thnh mi trng bazo.
b. Mui c to bi bazo yu v axit mnh
Xt dung dch mui FeCl3
FeCl3 Fe3
Fe3 + 3HOH
3 Cl
Fe(OH)3 + 3 H
(1)
(2)
Mui FeCl3 l mui trung ha, c to bi t bazo yu l Fe(OH)3 v axit mnh l HCl. Trong dung dch
phn li to thnh Fe3 v Cl . Do Fe(OH)3 l bazo yu nn Fe3 th hin tnh axit mnh. Ion Fe3 thy phn to
thnh H theo phn ng (2). S thy phn lm cho nng H trong dung dch tng ln.[ H ] > [ OH ]
56
(NH4)2CO3 2 NH 4 + CO32
(1)
NH 4 + HOH
(2)
NH3 + H3O
HCO3 + OH
CO32 + HOH
(3)
H3O + OH 2H2O
(4)
Ion NH 4 c bazo tng ng l NH3 l bazo yu. Trong dung dch b thy phn to thnh mi trng axit
theo phn ng s (2). Ion CO32 b thy phn to thnh mi trng bazo theo phn ng s (3). Axit to thnh v
bazo to thnh trung ha vi nhau theo phn ng (4). Nn pH ca dung dch khng thay i, pH = 7.
d. Mui c to bi axit mnh v bazo mnh
Cc mui nh NaCl, Ba(NO3)2, K2SO4... c to bi cc bazo mnh v axit mnh nn cc Cation v
Anion tng ng khng b thy phn. pH ca dung dch mui ny khng b thay i khi c mt mui, pH = 7.
4.5. iu kin c phn ng trao i xy ra trong dung dch cht in li
Trong dung dch cht in li, cc cht tn ti di dng ion. Gi s khi trn 2 dung dch cht in li mnh
l AB vi XY ta c dung dch cha 4 ion tng ng: A , B , X , Y .
Trong qu trnh chuyn ng ca cc ion trong dung dch, cc ion tri du c th va chm vi nhau v kt
hp vi nhau. Nu s kt hp l bn th cht mi c hnh thnh, nu s kt hp khng bn (to thnh
cht in li mnh chng li phn li tr li thnh ion) th s khng hnh thnh cht mi. S kt hp gia 2 ion ch
xy ra khi tha mn mt trong cc iu kin sau:
+ To thnh cht kt ta
+ To thnh cht in li yu
+ To thnh cht kh
V d: NaCl + AgNO3 AgCl + NaNO3
Phn ng ny xy ra do hnh thnh AgCl kt ta tch ra khi dung dch.
Ba(OH)2 + HCl BaCl2 + H2O
Phn ng ny xy ra v to thnh nc l cht in li yu
KNO3 + NaCl Khng phn ng v khng to thnh cht kt ta, cht kh hay cht in li yu.
CU H I N T P
Cu 1:
Hy hon thnh phng trnh phn ng nu c v vit phng trnh ion thu gn cho mi phn ng.
8.
Fe + H2SO4 long
9.
....
...
.......
...
+ Fe2 (SO4 )3
2.
HNO3 + Fe2O3
CaO + H2O
3.
Cu(OH)2 + .. CuCl2
4.
H2SO4 +
5.
6.
H2SO4 + CaO
Ba(OH)2 + SO3
7.
NaOH + SiO2
1.
..
...
.....
+ ...
Fe2 (SO4 )3 + ....
.....
.
..
Cu 2: C cc dung dch in li mnh cng nng mol: NaHCO3, NaOH, Na2CO3, Ba(OH)2. Hy sp xp
cc dung dch theo chiu pH ca dung dch tng dn.
A. NaHCO3 < NaOH < Ba(OH)2 < Na2CO3
B. NaHCO3 < Na2CO3 < Ba(OH)2 < NaOH
C. NaHCO3 < Na2CO3 < NaOH < Ba(OH)2
D. NaHCO3 < Na2CO3 < NaOH = Ba(OH)2
Chuyn 4: S in li pH ca dung dch axit, bazo, mui
57
3+
2+
+
C. HCO3 ; Fe ; Zn ; NH4
D. Ba2+; Na+; SO42; Cl
Cu 24: Mt dung dch KOH 0,02M, tch s ion ca nc 25o C l:
A. Khng xc nh
B. [H+][OH-] = 1,0.10-14 C. [H+][OH-] > 1,0.10-14 D. [H+][OH-] < 1,0.10-14
Cu 25: Phn ng no sau y to ra c kt ta?
A. Fe(NO3)3 + KOH
B. Fe(NO3)3 + Fe
C. Fe2(SO4)3 + KI
D. FeSO4 + KMnO4 + H2SO4
Cu 26: i vi dung dch axit yu HNO2 0,1M nu b qua s in li ca nc th nh gi no sau y l
ng?
A. pH > 1,0
B. [H+] < [NO2]
C. [H+] > [NO2]
D. pH = 1,0
Cu 27: bo qun dung dch mui Fe2(SO4)3 trnh b thy phn, ngi ta thng thm vo vi git:
A. Dung dch NaOH
B. Dung dch NH3
C. Dung dch H2SO4
D. Dung dch BaCl2
Cu 28: Pht biu no sau y l sai?
A. Khi pha long hoc c cn dung dch, nng mi ca cht tan t l thun vi th tch dung dch.
B. Dung dch cht in li d n c in v trong dung dch in li cha cc phn t mang in.
C. tan ca cht kh tng khi p sut tng v qu trnh ha tan cht kh lm p gim p sut.
D. Dung dch NaOH 10-9M c pH khng phi l 9.
Cu 29: C cc dd sau Na3PO4; Ba(OH)2 v NaOH c cng gi tr pH. Hy cho bit s sp xp no ng vi
gi tr CM ca cc dd ?
A. Na3PO4 < NaOH < Ba(OH)2
B. NaOH < Ba(OH)2 < Na3PO4
C. Ba(OH)2 < NaOH < Na3PO4
D.Ba(OH)2 < Na3PO4 < NaOH
Cu 30: Mt dung dch c [OH-] = 3,3.10-3M, nh gi no sau y l ng?
A. pH = 4,0
B. pH > 4,0
C. pH = 3,0
D. pH < 3,0
Cu 31: Cho y cc cht: Ca(HCO3)2, NH4Cl, (NH4)2CO3, ZnSO4, Al(OH)3, Zn(OH)2. S cht trong dy c
tnh cht lng tnh l?
A. 3
B. 5
C. 2
D. 4
Cu 32: Trong cc dung dch: HNO3, NaCl, Na2SO4, Ca(OH)2, KHSO4, Mg(NO3)2, dy gm cc cht u tc
dng c vi dung dch Ba(HCO3)2 l ?
A. HNO3, NaCl, Na2SO4
B. HNO3, Ca(OH)2, KHSO4, Na2SO4
C. NaCl, Na2SO4, Ca(OH)2
D. HNO3, Ca(OH)2, KHSO4, Mg(NO3)2
Cu 33: Hn hp X cha Na2O, NH4Cl, NaHCO3 v BaCl2 c s mol mi cht u bng nhau. Cho hn hp X
vo H2O (d), un nng, dung dch thu c cha?
A. NaCl, NaOH, BaCl2
B. NaCl, NaOH
C. NaCl, NaHCO3, NH4Cl, BaCl2
D. NaCl
Cu 34: Trong s cc dung dch: Na2CO3, KCl, CH3COONa, NH4Cl, NaHSO4, C6H5ONa, nhng dung dch c
pH > 7 l?
A. Na2CO3, C6H5ONa, CH3COONa
B. Na2CO3, NH4Cl, KCl
C. KCl, C6H5ONa, CH3COONa
D. NH4Cl, CH3COONa, NaHSO4
Cu 35: Cho cc cht: Al, Al2O3, Al2(SO4)3, Zn(OH)2, NaHS, K2SO3, (NH4)2CO3. S cht u phn ng c
vi dung dch HCl, dung dch NaOH l ?
A. 4
B. 5
C. 7
D. 6
Cu 36: Cho t t dd HCl vo dd Na2CO3 (t l mol 1 :1), dung dch thu c c
A. pH=7
B. pH > 7
C. pH < 7
D. A,B,C u c th ng.
Cu 37: Cho bn hn hp, mi hn hp gm hai cht rn c s mol bng nhau: Na2O v Al2O3; Cu v FeCl3;
BaCl2 v CuSO4; Ba v NaHCO3. S hn hp c th tan trong nc (d) to ra dung dch l?
Chuyn 4: S in li pH ca dung dch axit, bazo, mui
59
A. 1
B. 2
C. 4
D. 3
Cu 38: C nm dung dch ng ring bit trong nm ng nghim: (NH4)2SO4, FeCl2, Cr(NO3)3, K2CO3,
Al(NO3)3. Cho dung dch Ba(OH)2 n d vo nm dung dch trn. Sau khi phn ng kt thc, s ng nghim
c kt ta l ?
A. 3
B. 5
C. 2
D. 4
Cu 39: Cho cc phn ng ha hc sau:
(l) (NH4)2SO4 + BaCl2
(2) CuSO4 + Ba(NO3)2
(3) Na2SO4 + BaCl2
(4) H2SO4 + BaSO3
(5) (NH4)2SO4 + Ba(OH)2
(6) Fe2(SO4)3 + Ba(NO3)2
Cc phn ng u c cng mt phng trnh ln rt gn l:
A. (l), (2), (3), (6)
B. (l), (3), (5), (6)
C. (2), (3), (4), (6)
D. (3), (4), (5), (6)
Cu 40: Th nghim no sau y c kt ta sau phn ng?
A. Cho dung dch NaOH n d vo dung dch Cr(NO3)3
B. Cho dung dch NH3 n d vo dung dch AlCl3
C. Cho dung dch HCl n d vo dung dch NaAlO2 (hoc Na[Al(OH)4])
D. Thi CO2 n d vo dung dch Ca(OH)2
Cu 41: Cho qu tm vo ln lt cc dung dch: CH3COOK, FeCl3, NH4NO3, K2S, Zn(NO3)2, Na2CO3. S
dung dch lm i mu giy qu l
A. 4
B. 6
C. 5
D. 3
Cu 42: Cho cc phn ng sau : NaHCO3 + NaOH (1); NaHCO3 + KOH (2); Ba(OH)2 + Ba(HCO3)2 (3);
NaHCO3 + Ba(OH)2 (4); KHCO3 + NaOH (5); Ba(HCO3)2 + NaOH (6). Hy cho bit c bao nhiu phn ng c
phng trnh ion thu gn l : HCO-3 + OH- CO2-3 + H2O
A. 4
B. 3
C. 6
D. 5
Cu 43: Cho t t dd Na2CO3 n d vo dd HCl, dung dch thu c c?
A. pH=7
B. pH > 7
C. pH < 7
D. A,B,C u c th ng.
BI TP
Dng 1: S dng bo ton in tch
Cu 1: Mt dung dch X cha 0,2 mol Al3 ; a mol SO24 ; 0,25 mol Mg 2 v 0,5 mol Cl . C cn dung dch X
thu c m gam mui khan. Gi tr m l ?
A. 25,57 gam
B. 43 gam
C. 57,95 gam
D. 40,95 gam
2
3
Cu 2: Mt dung dch c cha 2 cation l Fe 0,1 mol v Fe 0,2 mol v 2 anion l Cl x mol v SO24 y mol.
Khi c cn dung dch thu c 46,9 gam cht rn khan. Gi tr x, y l ?
A. 0,1; 0,2
B. 0,2; 0,3
C. 0,3; 0,1
D. 0,3; 0,2
Cu 3: Mt dung dch c cha 4 ion vi thnh phn: 0,01 mol Na , 0,02 mol Mg 2 , 0,015 mol SO24 , x
mol Cl . Gi tr ca x l ?
A. 0,015
B. 0,035
C. 0,02.
D. 0,01.
Cu 4: un nng dung dch X cha 0,1 mol Ca2+, 0,5 mol Na+, 0,1 mol Mg2+, 0,3 mol Cl v x mol HCO3
c m gam kt ta. Gi tr ca m l ?
A. 20,2
B. 10
C. 18,4
D. 8,4
Cu 5: Mt dung dch X cha 0,1 mol Ca 2 , 0,1 mol Mg 2 0,3 mol Cl , y mol HCO3 . Khi c cn X khi lng
mui khan thu c l ?
A. 20,05 gam
B. 23,15 gam
C. 25,4 gam
D. 30,5 gam
2
Cu 6: Mt dung dch cha 0,02 mol Cu ;0,03 mol K , x mol Cl v y mol SO24 . Tng khi lng cc
mui tan c trong dung dch l 5,435 gam. Gi tr ca x v y ln lt l ?
A. 0,03 v 0,02
B. 0,05 v 0,01
C. 0,01 v 0,03
D. 0,02 v 0,05
Cu 7: Dung dch A gm 5 ion: Mg2+, Ba2+, Ca2+, 0,1 mol Cl- v 0,2 mol NO3-. Thm t t dung dch K2CO3
1M vo dung dch A n khi lng kt ta ln nht th th tch dung dch K2CO3 cho vo?
A. 150 ml
B. 300 ml
C. 200 ml
D. 250 ml
60
Cu 8: Dung dch X gm 6 ion: 0,15 mol Na+, 0,10 mol Ba2+, 0,05 mol Al3+ v Cl, Br, I. Thm t t dung
dch AgNO3 2M vo dung dch X n khi c kt ta ln nht. Th tch (ml) ca dung dch AgNO3 2M cn
dng l?
A. 150
B. 250
C. 300
D. 500
Cu 9: Dung dch B cha K , Na v PO34 . Cho 1 lt dung dch B tc dng vi CaCl2 d th thu c 31 gam kt
ta. Mt khc nu c cn dung dch B th thu c 37,6 gam mui khan. Nng K+ trong dung dch B l ?
A. 0,2
B. 0,1
C. 0,3
D. 0,6
2
Cu 10: Trn dung dch A cha Ba ; OH 0,08 mol; K 0,01 mol vi dung dch B cha HCO3 0,04 mol;
D. 6,895 gam
61
Cu 25: Trn 100 ml dung dch hn hp gm H2SO4 0,05M v HCl 0,1M vi 100 ml dung dch hn hp gm
NaOH 0,2M v Ba(OH)2 0,1M, thu c dung dch X. Dung dch X c pH l ?
A. 13,0
B. 1,2
C. 1,0
D. 12,8
Cu 26: Trn 50 ml dung dch HNO3 x mol/lt vi 150 ml dung dch Ba(OH)2 0,2M thu c dung dch X.
trung ho lng baz d trong X cn 100 ml dung dch HCl 0,1M. Gi tr x l ?
A. 0,5M
B. 0,75M
C. 1,0M
D. 1,5M
Cu 27: Trn 600 ml dung dch HCl 1M vi 400 ml dung dch NaOH x mol/lt thu c 1 lt dung dch c
pH=1. Tnh x:
A. 0,75M
B. 1M
C. 1,1M
D. 1,25M
Cu 28: Cho A l dung dch NaOH c pH = 12; B l dung dch H2SO4 c pH = 2. phn ng vi V1 lt
dung dch A cn V2 lt dung dch B. Quan h gia V1 v V2 l:
A.V1 = V2
B. V1 = 2V2
C. V2 = 2V1
D. Tt c u sai.
Cu 29: Bit in li ca dung dch axit CH3COOH 1,2M bng 1,5%. Nng ca ion H+ bng ?
A. 0,03M
B. 0,018M
C. 0,025M
D. 0,02M
+
Cu 30: Cho dung dch NH3 0,1M c in li = 0,2%. Nng H trong dung dch bng ?
A. 5.1010
B. 2.1012
C. 2.104
D. 5.1011
5
+
Cu 31: Cho dung dch CH3COOH 0,1M, Ka = 1,8.10 . Nng mol/l ca ion H trong dung dch l:
A. 0,0013M
B. 0,1M
C. 0,0987M
D. 0,0015M
Dng 3: Pha long dung dch
Cu 32: Cho 10 ml dung dch HNO3 c pH = 3. Cn thm vo dung dch trn bao nhiu ml nc sau khi
khuy u, thu c dung dch c pH = 4? (Gi s khng c s co gin th tch khi trn)
A. 80ml
B. 100 ml
C. 110 ml
D. 90 ml
Cu 33: Dung dch NaOH c pH = 11, cn pha long dung dch ny bao nhiu ln c dung dch NaOH c
pH = 9?
A. 100 ln
B. 300 ln
C. 500 ln
D. 1000 ln
Cu 34: Cho 10 ml dung dch H2SO4 long c pH = 3. Cn phi trn bao nhiu ml nc ct thu c dung
dch axit c pH = 4?
A. 70 ml
B. 110 ml
C. 80 ml
D. 90 ml
Cu 35: Trn 3 dung dch H2SO4 0,1M; HNO3 0,2M; HCl 0,3M vi nhng th tch bng nhau thu c dung
dch A. Ly 300 ml dung dch A cho phn ng vi V lt dung dch B gm NaOH 0,2M v KOH 0,29M thu
c dung dch C c pH = 2. Gi tr V l ?
A. 0,424 lt
B. 0,414 lt
C. 0,214 lt
D. 0,134 lt
Dng 4: Phn ng trao i axit bazo mui
Cu 36: Ha tan hon ton hn hp Ba - Na vo nc thu c dung dch X v 6,72 lt kh (ktc). Cn dng
bao nhiu ml dung dch HCl 1M trung ha hon ton 1/10 dung dch A?
A. 750 ml
B. 60 ml
C. 75 ml
D. 600 ml
Cu 37: Cho 0,585 gam NH4Cl vo 100 ml dd NaOH c pH = 12. un si dd sau lm ngui, dung dch thu
c c gi tr pH no sau y?
A. pH < 7
B. pH > 7
C. pH = 7
D. Khng xc nh c.
Cu 38: Cho dung dch cha 0,1 mol (NH4)2CO3 tc dng vi dung dch cha 34,2 gam Ba(OH)2. Sau phn
ng thu c m gam kt ta. Gi tr ca m l?
A. 19,7
B. 39,4
C. 17,1
D. 15,5
Cu 39: Ho tan 26,64 gam cht X l tinh th mui sunfat ca kim loi M vo nc c dung dch Y. Cho Y
tc dng vi dung dch NH3 va thu c kt ta Z, nung Z nhit cao n khi lng khng i c
4,08 gam oxit. Mt khc, cho Y tc dng vi dung dch BaCl2 d thu c 27,96 gam kt ta. X l (bit trong
qu trnh phn ng M khng thay i s oxi ho):
A. Al2(SO4)3.12H2O
B. Fe2(SO4)3.18 H2O
C. Al2(SO4)3.18H2O
D. Fe2(SO4)3.12 H2O
Cu 40: Ho tan 4,53 gam mt mui kp X c cha Al3+, NH4+, SO42- v H2O kt tinh vo nc cho 100 ml
dung dch Y. Cho 20 ml dung dch Y tc dng vi NH3 d c 0,156 gam kt ta. Ly 20 ml dung dch Y cho
tc dng vi dung dch Ba(OH)2 d, un nng c 0,932 gam kt ta. Cng thc ca X l ?
A. 2Al2(SO4)3.(NH4)2SO4.5H2O
B. NH4Al(SO4)2.12H2O
62
C. Al2(SO4)3.(NH4)2SO4.12H2O
D. Al2(SO4)3.2(NH4)2SO4.16H2O
2
3
Cu 41: Dung dch X cha cc in Fe , SO4 , NH 4 , Cl . Chia dung dch thnh hai phn bng nhau. Phn 1
cho tc dng vi lng d dung dch NaOH, un nng thu c 0,672 lt kh (ktc) v 1,07 gam kt ta. Phn 2
cho tc dng vi lng d dng dch BaCl2 thu c 4,66 gam kt ta. Tng khi lng (gam) mui khan thu
c khi c cn dung dch X l?
A. 3,73
B. 7,04
C. 7,46
D. 3,52
+
+
2
2
Cu 42: C 500 ml dung dch cha Na , NH4 , CO3 , SO4 . Tin hnh cc th nghim: Ly 100 ml dung dch
X tc dng vi dung dch HCl d thu c 2,24 lt CO2 (ktc). Nu cho 100 ml dung dch X tc dng vi BaCl2
d th thu c 43 gam kt ta. Cn nu cho 100 ml dung dch X tc dng vi NaOH d th thu c 4,48 lt
kh (ktc). Tng khi lng mui c trong 500 ml dung dch X l.
A. 100,1 gam
B. 96,8 gam
C. 86,2 gam
D. 119,0 gam
63