Professional Documents
Culture Documents
I. c quy .
II. My bin p .
III. My ct in .
IV. Dao cch ly .
V. My bin dng in .
VI. My bin dng in .
VII. T in .
VIII. ng c khng ng b .
IX. Cc thit b chng st ?
X. ng c ng b
PHN II : MCH IU KHIN , O LNG .
1. Mch nht th l g ? Mch nh th l g ?
2. Cc chc nng ca mach iu khin , o lng trong trm bin p ?
3. V sao mch nh th ( iu khin, bo v ) s dng ngun in 1 chiu
thay v mch xoay chiu ?
4. Cc loi s in trong trm bin p, k hiu trong mch in ?
PHN III : RLE BO V .
1. Cng dng v cc yu cu ca rle ?
2. Th no l bo v chnh, bo v d phng ?
3. Lit k cc rle bo v cho my bin p, my pht in, ng dy, thanh
gp.
4. Nguyn l bo v qu dng in.
5. Nguyn l bo v so lch.
6. Nguyn l bo v khong cch.
PHN I : THIT B IN
I. c quy .
1. Cu to ca c quy axit, c quy kim ?
c quy l thit b bin i nng lng in nng thnh ho nng ( khi
np in vo c quy ) v bin i ho nng thnh in nng ( khi cho c quy
phng in ). c quy cung cp in mt chiu cho ph ti .
1. Cu to ca c quy : Gm ba phn chnh :
* V bnh : thng lm bng thu tinh, nha, cht tng hp chu c
Act, kim .
* in cc :
+ in cc dng :
- Vi c quy Axit : lm bng PbO 2 p cht trong khung hnh t ong lm
bng ch .
- Vi c quy Kim : lm bng Ni(OH) 2 nn cht trong cc khung c
khoan nhiu l nh lm bng thp m kn .
+ in cc m :
- i vi c quy Axit lm bng Pb p nh trong khung in cc dng .
- i vi c quy Kim lm bng Fe(OH) 2 nn nh trong khung in cc
dng .
* Dung dch in phn :
+ c quy Axit l dung dch H2SO4.
+ c quy Kim l dung dch KOH.
2. ng dng ca c quy trong trm bin p v u im ca n ?
* Trong trm bin p , c quy c dng lm ngun thao tc mt chiu ,
gi nhim v cung cp in cho cc thit b nh th nh : iu khin, tn hiu, r
le t ng ho, nh sng s c, cc c cu t dng quan trng
* u im :
- Tin cy v h thng c quy c lp vi li in trong trm .
- Kh nng cho php qu ti ngn hn rt ln .
II. My bin p .
1. My bin p l g ? Phn loi my bin p ?
My bin p l thit b in t tnh lm vic theo nguyn l cm ng in t,
bin i mt h thng dng in xoay chiu in p ny thnh h thng dng
in xoay chiu in p khc vi tn s khng i .
Theo cng dng, my bin p c phn loi nh sau :
1. My bin p lc : Dng truyn ti v phn phi cng sut trong h
thng in.
e1 = 2E1sin (t-/2 )
e2 = 2E2sin (t-/2 )
Trong :
E1 = 4,44w1m
E2 = 4,44w2 m
L tr hiu dng ca cc s cm ng trong dy cun w 1 v dy cun w2 . Sc
in ng cm ng ny chm pha vi t thng sinh ra n mt gc /2
Nu chia E1 cho E2 ta c t s bin i ca my bin p nh sau :
E1
w1
K = ------- = -------E2
w2
Nu khng k in p ri trn dy cun coi U1 = E1 , U2 = E2 do k l t s
bin p gia cun dy w1 v cun dy w2 .
3. Cc t u dy ca my bin p 3 pha ?
T ni dy ca my bin p, c hnh thnh do s phi hp kiu u dy
s cp v kiu u dy th cp. N biu th gc lch pha gia s dy s cp v
s dy th cp ca my bin p. Gc lch pha ny ph thuc vo cc yu t
sau :
- Chiu cun dy .
- Cch k hiu cc u dy.
- Kiu u dy cun s cp v th cp .
m : ch cc s l 1,3,5,7,9,11
n : Ch s chn 2,4,6,8,10,12
K hiu A,B,C : ch cc u u ca cun dy s cp.
K hiu X,Y,Z : ch cc u cui ca cun dy s cp.
K hiu a, b, c : ch cc u u ca cun dy th cp
K hiu x, y, z : ch cc u cui ca cun dy th cp.
V d: t ni dy: Y/ (11)
ti nh mc.
b. Ngn hn 10% (di 6 gi mt ngy) vi ph ti khng qu nh mc.
iu 30:
Cc my bin p lc cho php qu ti bnh thng, thi gian v mc qu
ti ph thuc vo th ph ti ngy, nhit mi trng lm mt v mc
non ti khi thp im. C th cn c vo cc bng 2 v 3 nh gi mc
qu ti cho php.
Thi gian qu ti cho php i vi my bin p lm mt kiu D v QG:
Thi gian qu ti (gi-pht) vi nhng mc tng nhit ca
Bi s qu ti
lp du trn cng so nhit khng kh trc khi qu ti, 0C
theo nh mc
13,5
18
22,5
27
31,5
36
1,05
Lu di
1,10
3-50
3-25
2-50
2-10
1-25
1-10
1,15
2-50
2-25
1-50
1-20
0-35
1,20
2-05
1-40
1-15
0-45
1,25
1-35
1-15
0-50
0-25
1,30
1-10
0-50
0-30
1,35
0-55
0-35
0-15
1,40
0-40
0-25
1,45
0-25
0-10
1,50
0-15
iu 31 :
Cc my bin p vi mi kiu lm mt khng ph thuc thi
gian v tr s
ca ph ti trc khi s c, khng ph thuc nhit mi
trng lm mt, khi
s c u c php qu ti ngn hn cao hn dng in nh
mc theo cc gii
hn sau y:
i vi my bin p du:
my bin p no
qu ti
iu 34:i vi my bin p c cc cun dy u theo s sao- sao pha
in p thp c im trung tnh ko ra ngoi, dng in qua im trung tnh
khng c vt qu 25% dng in pha nh mc
iu 40:
Ni dung cng vic kim tra, xem xt bn ngoi cc my bin p bao gm:
1 . Kim tra b mt cc s cch in, s u vo (c rn nt, bn, chy du).
2. Kim tra v my bin p c nguyn vn v c b r du khng.
3. Kim tra mu sc du trong bnh du ph, mc du trong bnh du ph v
cc s c du, p lc du trong cc s p lc.
4. Kim tra tr s ca nhit k, p k.
5. Kim tra cc trang b lm mt v cc trang b ti sinh du lin tc.
6. Kim tra r le hi, van an ton, mt knh ng phng n, v tr ca van gia
rle v bnh du ph.
7. Kim tra cc thit b bo tn hiu
8. Kim tra cc u cp, thanh dn, cc im ni xem tip xc c b pht
nng khng.
9. Kim tra h thng ni t.
10.Kim tra ting ku ca bin p c bnh thng khng.
11.Kim tra mu sc ca ht ht m trong bnh th.
12.Kim tra tnh trng bung bin p: ca s, ca ra vo, l thng hi, n
chiu sng, li chn...
13. Kim tra cc trang b phng, cha chy
iu 44:
Vic ng in vo my bin p phi tin hnh theo trnh t sau:
1 . Trc khi ng in vo my bin p phi kim tra cn thn, tho g ht
cc dy ni t, xem li bin bo, ro ngn tm thi. Cc phiu cng tc cho
php lm vic phi thu hi.
2. Nu t ln th nghim sau cng n khi ng in thi gian qu 3 thng
th phi tin hnh o in tr cch in, tng gc tn tht in mi (i vi cp
in p cao hn 35kV), ly mu du phn tch gin n theo cc mc t 1,6,10
(xem ph lc 1). Ring i vi cc my bin p c np ni t hoc c mng cht
do bo v du th th thm mc 11.
Nu my bin p ni vi dy cp ngm khng qua dao cch ly th c th o
in tr cch in my bin p cng vi cp nhng khi o phi ct my bin p
o lng (nu c).
3. Kim tra tr s cc nhit k, p k, kim tra mc du.
4. Kim tra xem trong r le c kh khng, van ct nhanh, cc van ng ng
dn du, van h thng lm mt van ln r le hi c m khng.
Kim tra v tr nc b iu chnh in p xem c ng vi phiu chnh nh
9
khng.
Kim tra xem trn my bin p c d vt khng.
5. Kim tra ni t v my v c vt chy du trn my khng.
6. Kim tra xem cc u ra v trung tnh ca my bin p c c u vo
chng st van nm trong s bo v my khng.
7. ng in vo my bin p theo cc quy nh ti iu 46
iu 46:
Khi thao tc ng v ct my bin p cn theo cc quy nh di y:
1 . ng in vo my bin p phi tin hnh t pha cung cp in n c
trang b bo v tnh trng sn sng ct khi my bin p s c.
2. Nu c my ct phi dng my ct ng hoc ct.
3. Hin nay hu ht cc trm u thc hin ng in vo MBT bng my
ct.
Nu khng c my ct c th dng dao cch ly 3 pha c b truyn ng c
kh hoc b truyn ng in ng ct dng din khng ti cc my bin p
theo bng 7. Cc dao cch ly 3 pha thng dng kiu trong nh hoc ngoi tri
cp in p t 10kV tr xung cho php ng ct khng ti my bin p theo
bng 7. Cc dao cch ly 3 pha thng dng kiu trong nh hoc ngoi tri cp
in p t 10kV tr xung cho php ng ct khng ti my bin p t 1 000
kVA tr xung.
Dng t ho ti a cho php ng ct ca my bin p c xc nh da
trn iu kin qu p cho php vn hnh n 105% in p ng vi nc in p
tng ng v khi dng din t ho bin p tng ln 1,5 ln so vi nh mc.
Bng 7:
III. My ct in .
1. My ct in l g ?
My ct in l thit b in dng ng ct mch in mi ch
vn hnh: ch khng ti, ch ti nh mc, ch s c, trong ch
ng ct dng ngn mch l ch nng n nht.
2. Phn loi my ct in, u khuyt im ca tng loi ?
Da vo cu tao ca MC ngi ta chia thnh cc loi MC sau:
1. MC nhiu du: Du lm nhim v cch in v dp h quang
u im: Nguyn l cu to n gin, d ch to v r tin.
Nhc im: - Thi gian ct ln c 0,15 0,2s
- Kch thc v khi lng ln
- Bo dng v sa cha phc tp, du cn lm sch sau mt
s ln ct dng in ln nht nh (nh), d gy chy n, ngy nay MC du t
c ch to.
12
13
in p nh mc ca MC khng c nh hn in p danh nh ca
mng: UdmMC Udd
+ Dng in nh mc: L dng in ln nht (tr s hiu dng) c th truyn
qua MC mt cch lin tc trong cc iu kin lm vic cho trc.
MC khng b pht nhit khi lm vic th dng in lm vic ln nht
qua MC (ICB) khng c vt qu dng in nh mc (Idm)
IdmMC ICB
+ Dng in n nh ng nh mc: iodd ( dng in nh nh mc) l gi tr
tc thi ln nht u tin ca dng in trong giai on qu c th truyn
qua MC khi v tr ng. Ni cch khc l tr s tc thi ln nht ca dng in
ngn mch chu k u c th chy qua MC m khng lm cho n b h hng do
tc ng c hc ca dng in.
+ Dng in ct nh mc: l dng in ln nht I Cdm (tr s hiu dng) m MC
c th ct mch mt cch an ton khi ngn mch, nhiu ln trong gii hn quy
nh. Trong mt s trng hp ngi ta dng khi nim cng sut ct nh mc:
Sc.dm = 3 UdmMC. ICdm
iu kin dng ngn mch 3 pha nh hn dng ct nh mc.
+ Dng in ng nh mc: l gi tr nh ln nht ca dng in m
MC c th ng mch mt cch an ton trong thao tc ng mch.
Thng dng in ng nh mc ca MC bng dng n nh in ng nh
mc
+ Dng nh v thi gian n nh nhit nh mc:
L cc i lng c trng cho kh nng chu tc ng nhit ngn hn ca
dng in ngn mch.Theo tnh ton v th nghim nh sn xut cho dng n
nh nhit nh mc v thi gian n nh nhit tng ng. Vi mi thit b in
c th c nhiu tr s v thi gian n nh nhit nh mc khc nhau. Mt s
my ct c dng in nh mc ln ngi ta khng cho cc tham s ny do kh
nng n nh nhit ca chng rt ln v khng cn kim tra iu kin ny khi
chn.
V. My bin in p .
1. My bin in p l g ? Phn loi my bin in p ?
My bin in p ( BU ) l mt thit b c tc dng cch ly phn s cp
vi th cp, nhim v bin i in p li t tr s cao xung tr s thp, cung
cp cho thit b o lng, bo v, t ng ho. Thng cng sut ca ti my
bin in p rt b ( vi chc n vi trm VA ), ng thi tng tr mch ngoi
rt ln c th xem nh my bin in p thng xuynlm vic khng ti.
Phn loi my bin in p BU : BU kh, BU du, BU 1 pha, BU 3 pha
* BU kh : thng c s dng cp in p 35kV tr xung.
* BU du : S dng cho mi yu cu .
Vi cp in p cao ngi ta ch to theo kiu phn cp , phn p .
* Phn cp bng cun dy: Gm nhiu tng li t, cun dy s cp c
chia u trn cc li, cun th cp ch c cun trn li cui cng .
* Phn p bng t: Dng b phn p bng t ly mt phn in p cao
vo cun s cp .
2. Cc thng s c bn ca my bin in p ?
* T s bin i nh mc :
U1dm
Kdm = --------U2dm
U1dm : in p nh mc s cp.
U2dm : in p nh mc pha th cp
* Sai s in p U% :
Kdm.U2 - U1
U% = --------------- . 100%
U1
15
16
VII. T in .
1. Cng dng ca t in cao th ?
Cng dng ca t in cao th :
- Cung cp cng sut phn khng Q cho li in, nh nng cao h s cng
sut Cos trn li , dn n gim tn tht in nng trn li.
- Gp phn iu chnh in p v n nh in p cho mng in .
2. Cu to ca t in cao th ?
T in cao th co to gm c 2 bn cc bng l nhm mng, c lt
cch in bng cc lp giy cch in mng, c cun trn ( hoc dt ), c
t trong mt v thng hn kn bng thic mng cha ngp du cch in c
bit, cc u dy c hn trn hai bn cc v c a ra ngoi bng hai s
xuyn cch in bt trn u v thng. Thng cc t in cao th c ch to
t vi chc n vi trm KVAR in p t 3-35-110kV.
3. Cc thng s ca t in cao th ?
Cc thng s ca t in l :
Udm : in p lm vic nh mc ca t in . ( kV )
Cdm : in dng ca t in ( F )
fdm : Tn s lm vic nh mc ( Hz )
17
VIII. ng c khng ng b .
1. Cu to ca ng c khng ng b 3 pha, 1 pha ?
1. Cu to ng c khng ng b 3 pha : Gm 2 phn chnh.
a. Phn tnh : Gm 3 phn : Li thp, dy qun, v v my.
- Li thp : c c lm bng cc l thp k thut in c dp nng thnh
hnh trn ghp li, gia cc l thp c sn ph cch in hn ch dng
in xoy ( Fuco ), trn cc l thp c x cc rnh t ba b dy qun lch
nhau 1200 v in to ra t trng quay .
- Dy qun : dng dy ng hoc dy nhm qun theo kiu ng tm, ng
khunc t cch in trong cc rnh ca li thp to ra t trng quay
lm quay rto.
- V my : bo v v c nh li thp, hai u v my c cc np my, c bi
hoc trt trc rto, ngoi ra cn c hp u dy gn trn v my.
Hnh v ng c khng ng b r to lng sc .
18
19
20
21
3- H thng kch t.
3.1. Yu cu i vi h kch t.
- Khi lm vic bnh thng c kh nng iu chnh c
dng in kch t It = Ut/rt duy tr in p nh mc.
- C kh nng cng bc dng kch t tng nhanh khi in p
li gim thp do c ngn mch xa. Thng trong khong 0,5
giy phi t
, nh hnh 1-6.
- Trit t kch thch khi c s c bng in tr trit t RT
22
23
4- Nguyn l lm vic c bn ca my in ng b
Khi ta a dng in kch thch mt chiu i t vo dy qun
kch thch t trn cc t,dng in i t s to nn mt t thng
t. Nu ta quay rto ln n tc n (vg/ph), th t trng
kch thch t s qut qua dy qun phn ng v cm ng nn
trong dy qun S.. v dng in phn ng bin thin vi
tn s f1=p.n/60. Trong p l s i cc ca my.Vi my
in ng b 3 pha, dy qun phn ng nisao (Y) hoc ni
tam gic () nh hnh 1.10. Khi my lm vic dng in phn
ng I chy trong dy qun 3 pha s to nn mt t trng quay
( bit phn 2 M). T trng ny quay vi tc ng b
n1
=60.f1/p.
Nh vy my in ng b ta thy: n = n1 chnh v vy m
ta gi n l my in ng b.
5- Cc tr s nh mc.
Kiu my; s pha; tn s (Hz); cng sut nh mc (kW hay
KVA); in p dy (v); S du dy stato; Cc dng in
24
c-Ha ng b kiu in t.
Ha ng b kiu in t c s dng cho cc my pht cng sut ln. ct
ng b gm cc dng c:
- 2 ng h vn ch in k: 1 ch UF, 1 ch UL
- 2 tn s k ch tn s: 1 ch fF, 1 ch fL;
- 1 ng b k theo nguyn l t trng quay.
Tc quay ca kim ph thuc vo tr s fF-fL v chiu quay ca kim
thun hoc ngc chiu kim ng h ty theo fL ln hn fF hoc ngc li. Khi
25
27
28
29
30
31
Gi tr tc ng ti thiu
Gi tr t
32
- Bo v chng mt kch t
- Bo v chng qu ti cho cun dy Stato v Roto my pht in.
- Bo v chng qu in p.
- Bo v chng tn s gim thp.
- Bo v chng lung cng sut ngc.
3.3 Bo v my bin p v my bin p t ngu
- Bo v so lch dc
- Bo v qu dng in
- Bo v khong cch
- Bo v Rle kh
- Bo v chng chm t ca MBA.
- Bo v qu nhit cho MBA.
3.4 Bo v cc h thng thanh gp
- Bo v so lch ton phn.
- Bo v so lch khng ton phn.
4- Nguyn l bo v qu dng in.
4.1 Bo v dng in cc i.
a, Chn dng in khi ng ca bo v dng in cc i.
Theo nguyn tc tc ng, dng in khi ng ca bo v phi ln hn
dng in ph ti cc i ILv.max ca ng dy c bo v. Tuy nhin vic
chn dng in khi ng cn ph thuc vo nhiu iu kin nng n hn.
Xt trng hp chn dng in khi ng cho bo v s 1 t trn on
AB ca mng in trn hnh 2-1. Bnh thng mng in lm vic vi ph ti
cc i, dng in qua bo v l ILv.max. Ti thi im t1 xy ra ngn mch ti
im N, cc bo v 1 v 2 cng khi ng. n thi im t 2 bo v 2 tc ng
(v t2 < tl) ct ngn mch. in p trn thanh gp B c phc hi, mt s ng
c t gn y t hm trong thi gian ngn mch do in p st, li t m my
v qua bo v 1 c dng in t m my Im.m.max ln hn dng in Ilvmax :
Im.m.max = km.m Ilvmax ;
Trong : km.m - h s t m my ca cc ng c c tr s ph thuc vo
loi ng c, v tr tng i gia ch t bo v v cc ng c, s mng
in v mt s yu t khc. Thng km.m = 2 3
Tuy c dng in Im.m.max chy qua ti thi im t 2, bo v 1 vn phi tr v.
Mun vy, dng in tr v ca bo v phi ln hn dng in m my cc i,
ngha l:
ITrV = kat km.m Ilv.max
Trong kat - h s an ton, thng ly kat = 1,1 1,2.
IV
33
k .k
V
at m. m
IK = k k
ILVMax
TV
TV
Hnh 2-1
Th d v cch tnh dng in khi ng ca bo v dng in cc i
(a) S nguyn l
(b) Chn dng in khi ng
35
I SL I I T 1 I T 2 I R
Tnh trng lm vic bnh thng v ngn mch ngoi vng bo v (im N1).
Trong trng hp l tng (cc bin dng in khng c sai s) ta c:
I S1 = I S 2 nn
I T1 = I T 2
v dng in i vo r le I R = I T 1 - I T 2 = 0
nn bo v so lch dng in khng tc ng ( th vc t hnh 2-3,b).
Khi ngn mch trong vng bo v (N2)
36
I R = I T1 - I T 2 0
Nu IR IKR bo v s tc ng ct cc my ct ca phn t c bo v.
th vc t dng in nh hnh 2-3,c.
Trng hp ngun ch c t mt pha (SB = 0)
I R = I T 1 - I T 2 = IKcb
37
BIH ly ra dng in hm ( I H I T 1 I T 2 )
BIL lc hi bc hai trong dng in so lch a vo hm b sung
trong b so snh pha.
Nguyn l hm b sung bng hi bc hai hin nay ang c s dng
ch to cc r le bo v my bin p.
(a)
A
~
jX
ZAB=RAB+jXAB
B
I
U I
Z<
BU
(b)
ZA
UA
IA
Z A min
Rq
UA
I A max
sung
> 0 bng dng in hi bc
Hnh 2-4 S nguynN
l ca bo v so lch c hm b
R
ZAN=RAN+jXA
hai dng cho bo v my bin p hai dy qun
<0
Z
N AN=ZAN+Rq
lm
vic
bnh
thng
(bng
thng
s
gia
ca
b in
phn p ch t
AB
ZAB
B
khong cch
dng in ph ti)
Rq phi cao hn nhiu so vi tng tr o c trong ch s
Z
c. Ngoi ra, trong nhiu trng hp tng
tr ca mch vng s c thng t l
K
Z
vi khong
cch t
ch t bo v n ch ngn mch.
A
ZAN
Bo
v qu dng in v bo v qu dng c hng c thi gian lm vic
N
Vng
N tc tng cp i khi qu ln v trong mt
chn theo nguyn
tngs mng vng,
D
D
R
R
khng th m bo c tnh chn0lc nh nhng li in ctrcu hnh
hnh
R
A
A
ph
2-7. Do ngi
ta s dng bo v khong
cch (bo v tng tr cc tiu).
A
R
q
38
ti
X AB
D = arctg R
AB
(d)
(e)
jX
jX
(h)
(g)
D
Z3
Z2
Z1
FD