Th nghim vt l ph thng

Bin tp bi:
Nguyn Xun Thnh

Th nghim vt l ph thng
Bin tp bi:
Nguyn Xun Thnh
Cc tc gi:
PGS.T.S Nguyn Ngc Hng

Phin bn trc tuyn:

http://voer.edu.vn/c/8315ab62

MC LC
1. Vai tr ca phng tin dy hc
2. Vai tr ca my vi tnh trong dy hc
3. Vai tr ca my vi tnh trong dy hc vt l
4. Vai tr ca phn mm m phng
5. My vi tnh h tr cc th nghim vt l
6. My tnh h tr phn tch video
7. B th nghim trn m khng kh
8. Cch s dng ng h o thi gian hin s
9. Th nghim: quy lut ng i ca chuyn ng nhanh dn u vi b mng v
ng h hin s
10. Th nghim: s ri t do ca cc vt b mng v ng h hin s
11. Th nghim: quy lut ng i ca chuyn ng thng u vi b m kh trung
quc
12. Th nghim: o vn tc trung bnh ca chuyn ng nhanh dn u vi b m kh
trung quc
13. Th nghim: o vn tc tc thi ca chuyn ng nhanh dn u vi b m kh
trung quc
14. Th nghim: quy lut ng i ca chuyn ng nhanh dn u vi b m kh
trung quc
15. Ti liu tham kho
Tham gia ng gp

1/40

Vai tr ca phng tin dy hc

"Phng tin dy hc l cc phng tin s phm i tng - vt cht do gio vin hoc
(v) hc sinh s dng di s ch o ca gio vin trong qu trnh dy hc, to nhng
iu kin cn thit nhm t c mc ch dy hc".
Chc nng ch yu ca phng tin dy hc l to iu kin cho hc sinh nm
vng chnh xc, su sc kin thc, pht trin nng lc nhn thc v hnh thnh nhn cch
ca hc sinh. Trong qu trnh dy hc ni chung v dy hc vt l ni ring, phng
tin dy hc chng t vai tr to ln ca mnh tt c cc khu: to ng c, hng th
hc tp ca hc sinh; cung cp cc c liu thc nghim nhm khi qut ho hoc kim
chng cc kin thc v cc khi nim, nh lut vt l, m phng cc hin tng, qu
trnh vt l vi m, cp cc ng dng ca cc kin thc vt l trong i sng v k
thut; s dng trong vic n tp, o su, m rng, h thng ho kin thc, k nng ca
hc sinh; h tr vic kim tra, nh gi kin thc, k nng...
Theo l lun dy hc hin i, phng tin dy hc h tr hot ng ca gio vin v
hc sinh tt c cc pha ca tin trnh gii quyt nhim v nhn thc.
pha chuyn giao nhim v, bt n ha tri thc, pht biu vn , phng tin
dy hc trc ht l cng c h tr cho gio vin xy dng tnh hung vn , to hng
th nhn thc v ng c hot ng ca hc sinh. Khi nhn nhim v, phng tin
dy hc li l cng c hc sinh hot ng gii quyt nhim v c giao. Trong qu
trnh gii quyt nhim v, nu hc sinh gp tr ngi th chnh phng tin dy hc li c
tc dng h tr hc sinh thc c vn cn gii quyt. Chng hn, gio vin c
th s dng cc thit b quen thuc giao cho hc sinh tin hnh cc th nghim n gin,
c tnh nghch l ch ra cc hin tng, qu trnh vt l mi m m hc sinh khng thy
trong cuc sng hng ngy kch thch tnh t m t nhin ca hc sinh. Cc vt tht,
m hnh vt cht, tranh nh, cc th nghim nh tnh m u m t mt qu trnh vt l,
mt hin tng vt l no tri vi quan nim ban u ca hc sinh c th c gio
vin thit k thnh mt nhim v nhn thc giao cho hc sinh tin hnh nhm to ra cho
hc sinh nhu cu tm hiu, gii thch...
Sau khi hc sinh thc c vn , trong pha hnh ng c lp, t ch,
phng tin dy hc ng vai tr quyt nh n s thnh cng ca hc sinh trong hot
ng tm ti gii quyt vn . Trong qu trnh hot ng, hc sinh s dng cc
phng tin truyn thng lp phng n th nghim, la chn dng c v b tr th
nghim, tin hnh o c, thu thp, x l s liu thc nghim nhm xy dng v kim
tra gi thuyt. Thng qua vic quan st hc sinh hot ng t ch vi cc phng tin
dy hc, gio vin c th pht hin c nhng kh khn tr ngi m hc sinh gp phi
ng vin kp thi v a ra nhng nh hng cn thit gip hc sinh vt qua. Khi

2/40

cn thit, cc phng tin dy hc c tc dng h tr gio vin a ra nhng nh

hng c hiu qu cao. i vi vic xy dng nhng kin thc khng th tin hnh th
nghim thc, m hnh vt cht c vai tr rt quan trng trong hot ng nhn thc ca
hc sinh. Trong dy hc, gio vin t chc cho hc sinh xy dng m hnh, thao tc vi
m hnh xy dng v kim tra gi thuyt nhm hnh thnh kin thc mi.
Trong pha tranh lun, th ch ha v vn dng tri thc mi, phng tin dy hc
l cng c hc sinh trnh by, tranh lun v bo v kt qu hot ng ca mnh hoc
ca nhm. c bit l khu vn dng tri thc mi, phng tin dy hc ng mt vai
tr quan trng nh trong cc bi tp th nghim, cc bi th nghim thc hnh...Cng
trong qu trnh vn dng tri thc mi va xy dng c vi vic s dng cc phng
tin thc nghim s tip tc lm ny sinh vn mi v i n mt nhim v nhn thc
tip theo ca tin trnh dy hc.
Tm li, tt c cc pha ca tin trnh dy hc gii quyt vn , cc phng tin dy
hc truyn thng u ng vai tr quan trng trong vic h tr hot ng nhn thc ca
hc sinh cng nh hot ng ca gio vin. Tuy nhin, theo l lun dy hc hin i v
t chc hot ng nhn thc ca hc sinh th cc phng tin truyn thng bc l nhiu
nhc im:
Khi cn ti hin li mt hin tng, qu trnh vt l phc tp hoc c din bin nhanh th
cc phng tin truyn thng khng thc hin c. V d nh khi nghin cu cc dng
chuyn ng nhanh trong c hc, ch bng mt th nghim n gin v chuyn ng rt
nhanh ca mt vt (nh chuyn ng ri t do, chuyn ng nm ngang, nm xin, va
chm, sng...) th bng mt thng hc sinh kh c th quan st c nhng bin i
ta theo thi gian ca chuyn ng , v vy m cng khng th to c mt ng
c thch hp cho hot ng ca hc sinh. gip hc sinh trong vic quan st cc qu
trnh c din bin nhanh nh trn, cc phng tin nghe nhn hin i nh phim video
c mt vai tr ln. Nh cc on phim quay chm qu trnh ri t do ca mt vt, hc
sinh c th s b nhn thy c s chuyn ng nhanh dn ca n, qua mi to cho
hc sinh nhu cu mun nghin cu c th quy lut chuyn ng ca n, xem c phi
l chuyn ng nhanh dn u hay khng. Cng nh phim video quay chm li s va
chm gia hai vt m hc sinh c th thy c s bin i chuyn ng ca chng sau
va chm, ny sinh ng c nghin cu quy lut ca s bin i y...Tuy nhin, tc dng
ca on phim quay chm cn rt hn ch v khng c kh nng h tr hc sinh hot
ng t ch khm ph quy lut .
- Vi nhng qu trnh c hc bin i nhanh th vic thit k v tin hnh th
nghim vi cc dng c truyn thng gp nhiu kh khn, nhiu khi khng thc hin
c. i vi cc qu trnh c th tin hnh th nghim th li i hi nhiu thi gian
thu thp s liu, tnh ton, v th v thi gian kim tra s ng n ca cc gi thuyt.
Trong thi gian ca tit hc, hc sinh khng c thi gian tin hnh cc hot ng
t duy nh d on, xut gi thuyt... Gii php s dng phim video quay chm th

3/40

hc sinh ch ch yu c quan st li qu trnh mt cch nh tnh m khng c tham

gia vo qu trnh hot ng xy dng kin thc. Nhm gii quyt nhng kh khn ,
hin nay trong dy hc ngi ta s dng ngy cng nhiu hn s h tr ca my vi
tnh v cc phn mm.

4/40

Vai tr ca my vi tnh trong dy hc

Vai tr ca my vi tnh trong dy hc
Do c nhng tnh nng mi v u vit nn trong khong ba, bn mi nm gn y,
my vi tnh c s dng rng ri trong tt c cc lnh vc ca x hi nh: kinh t,
quc phng, nghin cu khoa hc...Trong lnh vc gio dc, ngi ta cng v ang
nghin cu s dng my vi tnh trong dy hc.
Nh chc nng c th to nn, lu tr v hin th li mt khi lng thng tin v cng
ln di dng vn bn, hnh nh v m thanh nn my vi tnh c s dng h tr
gio vin trong vic minh ho cc hin tng, qu trnh t nhin cn nghin cu. Tt c
cc vn bn, hnh nh hay m thanh cn minh ho cho bi hc u c th c chn lc,
sp xp trong my vi tnh v c trnh by nhanh chng vi cht lng cao theo mt
trnh t bt k trong gi hc (khng mt thi gian chp, v li). My vi tnh th hin tnh
u vit ca n hn hn cc phng tin dy hc khc cn ch: Ngay tc khc, theo
mun ca gio vin, n c th phng to, thu nh, lm chm, lm nhanh, dng li qu
trnh ang xy ra hay chuyn sang nghin cu qu trnh khc.
Nhiu chng trnh (phn mm) xy dng nhm h tr cho vic t hc, t n tp ca
hc sinh, trong cc yu t kch thch hng th, pht huy tnh tch cc, t lc cng nh
tr lc ca hc sinh c ht sc ch trng. Vic kim tra, nh gi vi s h tr ca
my vi tnh cng v ang c th nghim trong lnh vc dy hc, m bo c
tnh khch quan, chnh xc cao ca cng vic kim tra, nh gi. Nhiu chng trnh
(phn mm) t kim tra, nh gi m bo thc hin cc mi lin h ngc trong qu
trnh dy hc.
Bn cnh , my vi tnh cn s dng trong vic m phng, m hnh ho cc hin tng,
qu trnh cn nghin cu. Nh cc phn mm v ha (nh Turbo Pascal..) hay phn
mm thit k ( trong Computer Aided Design, vit tt l CAD)..., ta c th m phng
cc hin tng, qu trnh nghin cu thng qua cc du hiu, mi quan h c tnh bn
cht nht ca i tng to iu kin thun li cho qa trnh nhn thc ca hc
sinh. Tng t nh th, nh my vi tnh ta c th xy dng m hnh v cc i tng
nghin cu, gip cho vic nhn thc i tng thun li hn. c bit l nh my vi
tnh v cc phn mm, ta c th xy dng v quan st m hnh tnh hay m hnh ng
cc gc khc nhau, trong khng gian 1, 2 hay 3 chiu, vi loi mu sc khc nhau
c trong t nhin...
Do c kh nng to nn, lu tr, hin th, truy nhp cng nh trao i cc ni dung bt
k vi khi lng thng tin khng l di dng vn bn, hnh nh v m thanh nn my

5/40

vi tnh ngy nay c kt ni vi mng Internet v c s dng nh mt trong cc

phng tin dy hc trn mng Internet.

6/40

Vai tr ca my vi tnh trong dy hc vt l

Vai tr ca my vi tnh trong dy hc vt l
Bn cnh cc ng dng thng thy trong cc mn hc khc nh: hc, n tp bng
my, kim tra, nh gi bng my, x l v tnh ton cc kt qu bng my..v..v... th
my vi tnh cn c th c ng dng ch yu trong dy hc vt l cc lnh vc quan
trng sau:
- M phng cc i tng vt l cn nghin cu.
- H tr cc th nghim vt l.
- H tr cho vic phn tch phim video ghi cc qu trnh vt l thc.
Do my vi tnh l thit b a phng tin c th ghp ni vi cc thit b hin i
khc trong nghin cu vt l v c tnh nng ht sc u vit trong vic thu thp d liu,
x l d liu cng nh trnh by cc kt qu x l mt cch t ng v cc k nhanh
chng, chnh xc v p nn n c s dng rt thnh cng trong cc lnh vc
nu trn, gp phn gii quyt cc kh khn m cc phng tin dy hc trc n cha
gii quyt c trn vn. Vi nhng tnh nng , my vi tnh l phng tin h tr rt
c hiu qu trong vic t chc hot ng nhn thc cho hc sinh trong dy hc vt l.
Sau y, chng ti ch i su phn tch vai tr ca my vi tnh v phng din ny.

7/40

Vai tr ca phn mm m phng

Vai tr ca phn mm m phng
Vi cc hin tng, qu trnh vt l vi m, to iu kin cho hc sinh c th tham gia
vo hot ng t ch chim lnh kin thc th khng th thiu c s h tr ca cc
phn mm m phng. Ty vo mc ch s phm m ngi ta c th vit phn mm m
phng cho ph hp vi tng giai on hot ng ca hc sinh. giai on u, phn
mm c th cho chy t ng minh ha hin tng, to tnh hung c vn nhm
chuyn giao nhim v cho hc sinh. Vi cc qu trnh c din bin nhanh v phc tp
nh cc chuyn ng cong, dao ng, phn mm m phng gip hc sinh c c ci
nhn s b v s bin i ca tng i lng t nh hng c cho nhng hnh
ng tip theo nhm gii quyt vn . V d trong chuyn ng nm ngang, nm xin,
hc sinh c th t xy dng v vn dng phng php ta gii quyt bi ton
th phn mm m phng chuyn ng ny gp phn quan trng trong vic to ng c
hng th ban u. Sau khi hc sinh thc c vn , pha hot ng t ch, tm
ti gii quyt vn , phn mm m phng c th c xy dng hc sinh nghin
cu tng t nh tin hnh th nghim thc v qua gip hc sinh a ra gi thuyt.
Cc phn mm m phng nh th ng thi cng c tc dng h tr hc sinh trong vic
thit k cc th nghim trong thc t nhm kim tra gi thuyt.

8/40

My vi tnh h tr cc th nghim vt l
My vi tnh h tr cc th nghim vt l
Trong qu trnh nhn thc vt l, th nghim vt l l mt khu quan trng khng
th thiu c. Khi tin hnh th nghim nhm nghin cu mt nh lut, qu trnh vt
l no th th thc nghim biu din mi quan h gia cc i lng trong nh
lut, qu trnh c vai tr ht sc quan trng. Da vo th chng ta khng ch c th
gii thch c din bin ca hin tng, qu trnh vt l m iu quan trng hn l khi
nhn vo th chng ta c th d dng pht hin v d on mi quan h c tnh quy
lut gia cc i lng m mi quan h ny c th c biu din bi cc hm s ton
hc bit, trong nhiu trng hp pht biu thnh nh lut vt l... c th v c
th thc nghim th i hi phi thu thp c mt s lng ln d liu t vic o
c, tnh ton v i hi rt nhiu thi gian v vy m cho d c mun th cng khng
th thc hin c trn lp trong gi hc chnh kha vi cc dng c th nghim truyn
thng. V vy, c th to iu kin t chc cho hc sinh hot ng hot ng t ch
chim lnh kin thc i hi phi c cc phng tin dy hc gip hc sinh c th nhanh
chng thu thp c d liu thc nghim, v c th biu din mi quan h gia
cc i lng lm c s cho hot ng t duy nh phn tch, so snh, khi qut ha v
d on xy dng gi thuyt.
Mt vai tr c bit quan trng ca my vi tnh trong dy hc gii quyt vn
l h tr cc th nghim vt l. Cc th nghim ghp ni vi my tnh gip cho vic thu
thp s liu v x l kt qu mt cch nhanh chng, to iu kin v mt thi gian
tng cng cc hot ng t duy sng to ca hc sinh nh xut d on, xy dng
gi thuyt. Chng hn vi b th nghim c hc trn m kh ghp ni vi my tnh,
ngoi vic gip hc sinh trong vic thu thp s liu, cc phn mm cn h tr hc
sinh trong vic tnh ton, v th thc nghim. Cn c vo cc th m hc sinh c
th khi qut v a ra d on v quy lut ca chuyn ng c kho st... Ngoi ra,
vi tnh u vit ca mnh, my vi tnh v cc phn mm cn c vai tr to ln trong giai
on vn dng kin thc mi cng nh h tr c lc trong vic t hc, n tp, cng c
kin thc ca hc sinh. V d nh cc phn mm hc sinh t kim tra nh gi kin
thc c vai tr quan trng trong qu trnh cng c, m rng, o su, h thng ho kin
thc...

9/40

My tnh h tr phn tch video

My tnh h tr phn tch video
Trong qu trnh nhn thc vt l, th nghim vt l l mt khu quan trng khng
th thiu c. Khi tin hnh th nghim nhm nghin cu mt nh lut, qu trnh vt
l no th th thc nghim biu din mi quan h gia cc i lng trong nh
lut, qu trnh c vai tr ht sc quan trng. Da vo th chng ta khng ch c th
gii thch c din bin ca hin tng, qu trnh vt l m iu quan trng hn l khi
nhn vo th chng ta c th d dng pht hin v d on mi quan h c tnh quy
lut gia cc i lng m mi quan h ny c th c biu din bi cc hm s ton
hc bit, trong nhiu trng hp pht biu thnh nh lut vt l... c th v c
th thc nghim th i hi phi thu thp c mt s lng ln d liu t vic o
c, tnh ton v i hi rt nhiu thi gian v vy m cho d c mun th cng khng
th thc hin c trn lp trong gi hc chnh kha vi cc dng c th nghim truyn
thng. V vy, c th to iu kin t chc cho hc sinh hot ng hot ng t ch
chim lnh kin thc i hi phi c cc phng tin dy hc gip hc sinh c th nhanh
chng thu thp c d liu thc nghim, v c th biu din mi quan h gia
cc i lng lm c s cho hot ng t duy nh phn tch, so snh, khi qut ha v
d on xy dng gi thuyt. Cc phn mm phn tch video gip cho vic gii quyt
cc vn .
Vi mt phn mm c xy dng thc hin cc chc nng , trong dy hc
chng ta c th s dng n h tr cho qu trnh hot ng nhn thc ca hc sinh
mt cch c hiu qu khi nghin cu cc qu trnh c hc c din bin nhanh, nht l
cc chuyn ng cong nh chuyn ng nm ngang, nm xin v dao ng c hc.

10/40

B th nghim trn m khng kh

B TH NGHIM TRN M KHNG KH
Dng c th nghim:
- m kh v bm nn kh (220V - 250W)
- Xe trt (2 chic)
- B phn o thi gian: Gm ng h, 2 ca quang in, 2 gi ca quang in, gic cm
v dy ni.
ng h c 4 ch o:
+ Ch o S1: o khong thi gian che sng ca quang in ca thanh cn quang.
+ Ch o S2: o khong thi gian gia hai ln che sng ca quang in.
+ Ch o J: m s ln che sng ca quang in.
+ Ch o T: o khong thi gian gia 3 ln che sng.(Dng o chu k ca vt dao
ng)

ng h c 3 mc chnh xc: 0,1ms; 1ms; 10ms.

Nt "Reset" khi n vo th s ch th trn ng h v 0.
11/40

- Hp ph kin: (Gm nhiu dng c).

+ Thanh cn quang, tm cn quang.
+ Rng rc, phu.
+ m chn, m cao.
+ Gia trng.
+ c vt c nh gia trng.
+ a va chm, gi bn.
+ L xo.
+ Dy nilon, dy cao su.
+ ng dn dy.
+ Kim thp ...

12/40

Cch s dng ng h o thi gian hin s

Cch s dng ng h o thi gian hin s
ng h hin s k hiu J0201- 4B Memory Time- Counter
Thng s k thut
- Mn hnh s 4LED (0,8).
- Thi gian o 0~999,9 giy.
- Thang m 0~9999.
- in p s dng 220V10%AC, tn s 50Hz.
Bng iu khin
Mt trc

Hnh 7. Mt trc ng h o thi gian

- Mn hnh LED 4 s
- n v o thi gian
- Nt Funtions/Reset
- Hin th ch chn
13/40

- S thay i ch lm vic
- Nt ng ngt nam chm in
- n hin th cho nt ng ngt ca nam chm in
Nt Funtion/Reset
Khi c tn hiu ca quang in, n nt ny h o tr v 0.
Khi khng c tn hiu ca quang in, n nt ny s chuyn sang ch o khc.
Nt Changeover
Khi s dng ch o Timing I v Timing II
b. Mt sau

Hnh 8. Mt sau ng h o thi gian

1. cm dy cho nam chm in.
2. cm dy cho ca quang in P2.
3. cm dy cho ca quang in P1.
4. Cng tc ngun.
5. Dy ngun.
Chc nng v cch s dng
- Timing I
Ghi thi gian che mi ca quang in
- Timing II
14/40

Ghi thi gian i ht qung ng t ca quang in 1 n ca quang in 2.

- Collision
N c dng trong va chm ca cc vt c khi lng bng nhau v khng bng nhau
+ Ch Collision: o khong thi gian va chm.
+ Ch Acceleration: o gia tc ca vt chuyn ng.
+ Ch Gravity Acceleration: o gia tc ri t do.
+ Ch Cycles: Tnh thi gian trung bnh cho 10 chu k quay (21 ln chn ca quang
in).
+ Ch Count: m s ln chn ca quang in.
Khi dng h ch o no ta bm nt Funtion chuyn ch o, n ch o
no th n bo ch sng ng thi l iu chnh v 0.
Khi ang dng mt ch ta mun
Khi o thi gian th n v tnh l miligiy (ms), nu vt qu thang o mili giy (ms)
th ng h t ng chuyn sang n v tnh l giy. Khi n v no th n bo n
v s sng.

15/40

Th nghim: quy lut ng i ca chuyn

ng nhanh dn u vi b mng v ng
h hin s
Th nghim: quy lut ng i ca chuyn ng nhanh dn u vi b
mng v ng h hin s
Mc ch ca th nghim trong bi l g?
Vi b m kh th cn s dng nhng dng c g tin hnh th nghim ny? Trnh
by cch b tr th nghim.
Hy trnh by cc bc tin hnh th nghim v lp bng ghi s liu nu cn.
Tin hnh th nghim.
Th nghim ny c s dng trong bi hc no? Hy son tho tin trnh dy hc bi
c s dng th nghim ny.
Tr li :

Mc ch th nghim:
- Nghim li quy lut ng i ca chuyn ng nhanh dn u:
+ Khi vn tc ban u v0 = 0, cng thc ng i l S = at2/2, nghim li quy lut
ng i l S ~ t2
+ Khi vn tc ban u v0 0, nghim li quy lut DS = l2 - l1 = l3 - l2 = ... = at2
- o gia tc ca chuyn ng nhanh dn u.

16/40

Dng c th nghim: - Mng nghing v gi , - Vin

bi, - ng h hin s vi hai cng quang in,

Lp rp v b tr th nghim: + Ni 2 ca quang in c
gn trn mng nghing vo ng h hin s. Bt cng tc
ngun ca ng h.+ t vin vi vo kp gi bi nh mng
nghing.+ t ng h ch o S2, dng 2 ca quang
in o thi gian xe chuyn ng gia hai ca quang in.
Phng n 1.
- nh du trn mng nhm v tr ca vin bi O.
- Ln lt nh du trn thanh nhm cc v tr A, B, C, ... ca ca quang in 2 sao
cho OB = 4OA, OC = 9OA, OD = 16OA, tha mn BC - AB = CD - BC. Chuyn ng
cu vt l nhanh dn u nn thi gian vt i ht cc qung ng AB, BC, CD bng
nhau. Cn chn cc qung ng ny sao cho thun tin khi tnh ton. (V d OA=5cm,
OB=20cm, OC=45cm, OD=80cm, )
- Ni ng h vi ngun in 220V, bm cng tc m pha sau ng h.
- t ca quang in th 1 v tr A, ca quang in th 2 v tr B.
- Lp bi vo kho gi bi K. n nt Function mt trc ng h t ch Timing
II v cho ng h ch s 0. n kho gi bi K th cho bi chuyn ng. Thi gian
ghi c trn ng h l thi gian bi chuyn ng trn on AB (t1).
- Dch ca quang in 1 n B, ca quang in 2 n C v lp li nh trn ta xc nh
c thi gian bi chuyn ng trong on BC (t2).
- Dch ca quang in 1 n C, ca quang in 2 n D v lp li nh trn ta xc nh
c thi gian bi chuyn ng trong on CD (t3).
17/40

- So snh t1, t2, t3 v rt ra kt lun v chuyn ng ca vin bi l nhanh dn u.

- Tnh gia tc theo cng thc:
DS=BC-AB= CD-BC = at2 (Theo s liu trn DS=10cm)
Phng n 2.
- Ca quang in 1 c lp st pha trn v ni vi ng h cht cm P1, ca quang
in 2 di v ni vi ng h cht cm P2.
- nh du trn mng nhm v tr ca vin bi O.
- Ln lt nh du trn thanh nhm cc v tr A, B, C, ... ca ca quang in 2. Khong
cch gia hai ca quang in (OA, OB, OC, ) chnh l qung ng vin bi s chuyn
ng trong khong thi gian tng ng ch trn ng h. Cn chn cc qung ng
ny sao cho thun tin khi tnh ton. (V d OA=5cm, OB=20cm, OC=80cm, )
- Ni ng h vi ngun in 220V, bm cng tc m pha sau ng h.
- Lp bi vo kho gi bi K. n nt Function mt trc ng h t ch Timing
II v cho ng h ch s 0. n kho gi bi K th cho bi chuyn ng. c thi
gian ghi c trn ng h.
- t ca quang in 2 vo cc v tr nh du trn thanh nhm. Lp bi vo kho gi
bi K, n nt Function cho kim ng h v 0, ri lp li th nghim tng t trc.
- Tnh cc khong thi gian tng ng. So snh t s 2s/t2. Rt ra kt lun v tnh cht
ca chuyn ng.
- c t s 2s/t2 cc ln o khc. Tnh gia tc ca chuyn ng.
Phng n mt

18/40

Phng n hai

19/40

Th nghim: s ri t do ca cc vt b
mng v ng h hin s
Th nghim: s ri t do ca cc vt b mng v ng h hin s
Mc ch ca th nghim trong bi l g?
Vi b m kh th cn s dng nhng dng c g tin hnh th nghim ny? Trnh
by cch b tr th nghim.
Hy trnh by cc bc tin hnh th nghim v lp bng ghi s liu nu cn.
Tin hnh th nghim.
Th nghim ny c s dng trong bi hc no? Hy son tho tin trnh dy hc bi
c s dng th nghim ny.

Tr li :
Mc ch th nghim:
- Nghin cu quy lut ca chuyn ng ri t do bng 2 phng php:
+ Khi vn tc ban u v0 = 0, cng thc ng i l h = gt2/2, nghim li quy lut
ng i l h ~ t2
+ Khi vn tc ban u v0 0, nghim li quy lut Dh = l2 - l1 = l3 - l2 = ... = gt2
- o gia tc ri t do.

20/40

Dng c th nghim: - Mng t thng ng v gi , Vin bi, - ng h hin s vi hai cng quang in,

Lp rp v b tr th nghim: + Ni 2 ca quang in c
gn trn mng nghing vo ng h hin s. Bt cng tc
ngun ca ng h.+ t vin vi vo kp gi bi nh mng
thng ng.+ t ng h ch o S2, dng 2 ca quang
in o thi gian xe chuyn ng gia hai ca quang in.
Phng n 1.- B tr dng c th nghim nh trn. - Dng
dy di kim tra phng thng ng ca mng nhm. Sao
cho khi bi ri ng vo l ng bng di.- nh du trn
mng nhm v tr ca vin bi O.- Ln lt nh du trn
thanh nhm cc v tr A, B, C, ... ca ca quang in 2 sao
cho OB = 4OA, OC = 9OA, OD = 16OA, tha mn BC - AB
= CD - BC. Chuyn ng ri l nhanh dn u nn thi gian
vt i ht cc qung ng AB, BC, CD bng nhau. Cn
chn cc qung ng ny sao cho thun tin khi tnh ton.
(V d OA=5cm, OB=20cm, OC=45cm, OD=80cm, )Ni ng h vi ngun in 220V, bm cng tc m pha
sau ng h.- t ca quang in th 1 v tr A, ca quang
in th 2 v tr B.- Lp bi vo kho gi bi K. n nt
Function mt trc ng h t ch Timing II v
cho ng h ch s 0. n kho gi bi K th cho bi ri.
Thi gian ghi c trn ng h l thi gian bi ri trn on
AB (t1).- Dch ca quang in 1 n B, ca quang in 2 n
C v lp li nh trn ta xc nh c thi gian bi ri trong
on BC (t2). - Dch ca quang in 1 n C, ca quang in
2 n D v lp li nh trn ta xc nh c thi gian bi ri
trong on CD (t3). - So snh t1, t2, t3 v rt ra kt lun v
chuyn ng ri t do ca vin bi l nhanh dn u.- Tnh gia
tc ri t do theo cng thc:DS=BC-AB= CD-BC = gt2
21/40

(Theo s liu trn DS=10cm)Phng n 2.- B tr dng c th

nghim nh trn. Ca quang in 1 c lp st pha trn v
ni vi ng h cht cm P1, ca quang in 2 di v
ni vi ng h cht cm P2. - Dng dy di kim tra
phng thng ng ca mng nhm. Sao cho khi bi ri ng
vo l ng bng di.- nh du trn mng nhm v tr
ca vin bi O.- Ln lt nh du trn thanh nhm cc v tr
A, B, C, ... ca ca quang in 2. Khong cch gia hai ca
quang in (OA, OB, OC, ) chnh l qung ng vin bi
s ri trong khong thi gian tng ng ch trn ng h.
Cn chn cc qung ng ny sao cho thun tin khi tnh
ton. (V d OA=5cm, OB=20cm, OC=80cm, )- Ni ng
h vi ngun in 220V, bm cng tc m pha sau ng
h.- Lp bi vo kho gi bi K. n nt Function mt trc
ng h t ch d Timing II v cho ng h ch s 0.
n kho gi bi K th cho bi ri. c thi gian ghi c
trn ng h.- t ca quang in 2 vo cc v tr nh
du trn thanh nhm. Lp bi vo kho gi bi K, n nt
Function cho kim ng h v 0, ri lp li th nghim tng
t trc. - Tnh cc khong thi gian tng ng. So snh t s
2h/t2. Rt ra kt lun v tnh cht ca chuyn ng ri.- c
t s 2h/t2 cc ln o khc. Tnh gia tc ri t do.

22/40

23/40

Th nghim: quy lut ng i ca chuyn

ng thng u vi b m kh trung quc
Th nghim: quy lut ng i ca chuyn ng thng u vi b m kh
trung quc
Mc ch ca th nghim trong bi l g?
Vi b m kh th cn s dng nhng dng c g tin hnh th nghim ny? Trnh
by cch b tr th nghim.
Hy trnh by cc bc tin hnh th nghim v lp bng ghi s liu nu cn.
Tin hnh th nghim
Th nghim ny c s dng trong bi hc no? Hy son tho tin trnh dy hc bi
c s dng th nghim ny.

Tr li :
Mc ch th nghim:
- Nghim li quy lut ng i ca chuyn ng thng u:
- o vn tc ca chuyn ng thng u.

Dng c th nghim: - Bng m

khng kh, - Xe trt, - ng h
hin s vi hai cng quang in,

Lp rp v b tr th nghim: + Lp
ng dn kh t bm nn kh n
bng m kh.+ Cho bm nn kh
hot ng v iu chnh mc thng
bng ca m kh.+ Ni 2 ca
quang in vo ng h v t ln

24/40

m kh hai v tr tu chn trn

bng m kh. Bt cng tc ngun
ca ng h. + Lp tm cn quang
vo xe trt.+ t ng h ch
o S1.
(C th t mt t
t dnh mt u ca bng m
kh khi xe trt khng chuyn
ng ngc li sau khi va chm
vo).
Tin hnh th nghim:
+ t xe trt ln bng m kh (pha khng c t dnh) v y cho xe trt chuyn
ng. (Hoc dng sng l xo bn cho xe trt chuyn ng). Xe trt s chuyn ng
ln lt qua c 2 ca quang in v ng h s ln lt ghi thi gian xe chy qua ca 1
ri cng thm thi gian xe chuyn ng qua ca 2.
+ c nhanh thi gian ghi c trn ng h khi xe trt i qua ca quang in 1 (t1)
. Thi gian xe trt i qua ca quang in 2 (t2) l hiu ca s ch trn ng h sau th
nghim v t1.
+ Nhn xt gi tr ca t1 v t2 ri rt ra kt lun v chuyn ng ca xe trt.
+ o di tm cn quang ri tnh vn tc ca xe.
+ Thay tm cn quang khc v lm tng t nh trn.

25/40

26/40

Th nghim: o vn tc trung bnh ca

chuyn ng nhanh dn u vi b m kh
trung quc
Th nghim: o vn tc trung bnh ca chuyn ng nhanh dn u vi b
m kh trung quc
Mc ch ca th nghim trong bi l g?
Vi b m kh th cn s dng nhng dng c g tin hnh th nghim ny? Trnh
by cch b tr th nghim.
Hy trnh by cc bc tin hnh th nghim v lp bng ghi s liu nu cn.
Tin hnh th nghim.
Th nghim ny c s dng trong bi hc no? Hy son tho tin trnh dy hc bi
c s dng th nghim ny.
Tr li :

Mc ch th nghim:
- o vn tc trung bnh ca chuyn ng nhanh dn u trn cc qung ng khc
nhau.
- So snh vn tc trung bnh ca mt chuyn ng trn cc qung ng khc nhau.

Dng c th nghim: - Bng m

khng kh, - Xe trt, - ng h
hin s vi hai cng quang in, Gia trng v dy ni.
Lp rp v b tr th nghim: + Lp
ng dn kh t bm nn kh n
bng m kh.+ Cho bm nn kh
hot ng v iu chnh mc thng
27/40

bng ca m kh.+ Ni 2 ca
quang in vo ng h v t ln
m kh hai v tr tu chn trn
bng m kh. Bt cng tc ngun
ca ng h.+ Lp thanh cn quang
vo xe trt.+ Lp rng rc vo
bng m kh.+ Buc mt u dy
nylon vo phu, u dy kia buc
vo thanh buc dy. Lun dy qua
l u ca bng m kh v lp
vo xe.+ t ng h ch o
S2, dng 2 ca quang in o
thi gian xe chuyn ng gia hai
ca quang in.

o vn tc trung bnh ca chuyn ng nhanh dn u

Tin hnh th nghim:
+ Chn cc qung ng khc nhau o thi gian chuyn ng ca xe ng vi cc
qung ng .
+ t ca quang in th hai ti v tr S1, th nh cho xe chuyn ng. Ghi thi gian
trn ng h (t1) ghi vo bng.
+ Thay i v tr ca cc ca quang in, lp li th nghim o cc khong thi gian
tng ng.
+ Tnh vn tc trung bnh ca xe v nhn xt kt qu.

28/40

29/40

Th nghim: o vn tc tc thi ca chuyn

ng nhanh dn u vi b m kh trung
quc
Th nghim: o vn tc tc thi ca chuyn ng nhanh dn u vi b m
kh trung quc
Mc chca th nghim trong bi l g?
Vi b m kh th cn s dng nhng dng c g tin hnh th nghim ny? Trnh
by cch b tr th nghim.
Hy trnh by cc bc tin hnh th nghim v lp bng ghi s liu nu cn.
Tin hnh th nghim.
Th nghim ny c s dng trong bi hc no? Hy son tho tin trnh dy hc bi
c s dng th nghim ny.

Tr li :
Mc ch th nghim:
- ngha ca vn tc tc thi.
- o vn tc tc thi ca chuyn ng nhanh dn u ti mt im trn qu o.

Dng c th nghim: - Bng m

khng kh, - Xe trt, - ng h
hin s vi hai cng quang in, Gia trng v dy ni. - Gi .
Lp rp v b tr th nghim: + Lp
ng dn kh t bm nn kh n
bng m kh.+ Cho bm nn kh
30/40

hot ng v iu chnh mc thng

bng ca m kh.+ Lp tm cn
quang vo xe trt.+ Lp rng rc
vo bng m kh.+ Buc mt u
dy nylon vo phu, u dy kia
buc vo thanh buc dy. Lun dy
qua l u ca bng m kh v
lp vo xe.+ t gi pha di
gia trng sao cho khi xe chuyn
ng c mt on th gia trng
s chm vo gi .+ Ni 1 ca
quang in vo ng h v t ln
m kh v tr trn bng m kh
sao cho sau khi gia trng chm vo
gi xe mi chy qua chng. Bt
cng tc ngun ca ng h.+ t
ng h ch o S1, dng 1 ca
quang in o thi gian xe
chuyn ng qua ca quang in.
Tin hnh th nghim:
+ t gi bn di phu ng qu nng. nh o vt ti v tr no trn qu o th
nh du v t gi sao cho khi xe v tr th qu nng chm vo gi .
+ t mt ca quang in ln m kh trn qung ng khi xe trt khng cn chu
tc dng ca qu nng.
+ Dng tm nh v c nh v tr u ca xe trn m kh.
+ xe trt st vi tm nh v v th cho xe trt chuyn ng.
+ c thi gian ghi trn ng h v ghi vo bng.
+ o rng ca tm cn quang v tnh vn tc ca xe.
+ Lp li th nghim o vn tc tc thi ti cc v tr khc nhau.

31/40

32/40

Th nghim: quy lut ng i ca chuyn

ng nhanh dn u vi b m kh trung
quc
Th nghim: quy lut ng i ca chuyn ng nhanh dn u vi b m
kh trung quc
Mc ch ca th nghim trong bi l g?
Vi b m kh th cn s dng nhng dng c g tin hnh th nghim ny? Trnh
by cch b tr th nghim.
Hy trnh by cc bc tin hnh th nghim v lp bng ghi s liu nu cn.
Tin hnh th nghim.
Th nghim ny c s dng trong bi hc no? Hy son tho tin trnh dy hc bi
c s dng th nghim ny.
Tr li :

Mc ch th nghim:
- o vn tc trung bnh ca chuyn ng nhanh dn u trn cc qung ng khc
nhau.
- So snh vn tc trung bnh ca mt chuyn ng trn cc qung ng khc nhau.

Dng c th nghim: - Bng m

khng kh, - Xe trt, - ng h
hin s vi hai cng quang in, Gia trng v dy ni.
Lp rp v b tr th nghim: + Lp
ng dn kh t bm nn kh n
bng m kh.+ Cho bm nn kh
hot ng v iu chnh mc thng
33/40

bng ca m kh.+ Ni 2 ca
quang in vo ng h v t ln
m kh hai v tr tu chn trn
bng m kh. Bt cng tc ngun
ca ng h.+ Lp thanh cn quang
vo xe trt.+ Lp rng rc vo
bng m kh.+ Buc mt u dy
nylon vo phu, u dy kia buc
vo thanh buc dy. Lun dy qua
l u ca bng m kh v lp
vo xe.+ t ng h ch o
S2, dng 2 ca quang in o
thi gian xe chuyn ng gia hai
ca quang in.

o vn tc trung bnh ca chuyn ng nhanh dn u

Tin hnh th nghim:
+ Chn cc qung ng khc nhau o thi gian chuyn ng ca xe ng vi cc
qung ng .
+ t ca quang in th hai ti v tr S1, th nh cho xe chuyn ng. Ghi thi gian
trn ng h (t1) ghi vo bng.
+ Thay i v tr ca cc ca quang in, lp li th nghim o cc khong thi gian
tng ng.
+ Tnh vn tc trung bnh ca xe v nhn xt kt qu.

34/40

35/40

Ti liu tham kho

Ti liu tham kho
1. Dng Trng Bi, T Giang, Nguyn c Thm, Bi Gia Thnh (1994), Vt l 10,
NXB Gio dc.
2. Nguyn Ngc Hng (1997). Khai thc tim nng ca phng tin dy hc trong dy
hc vt l trng ph thng, Nghin cu gio dc 97(10).
3. Nguyn c Thm, Nguyn Ngc Hng (2001), T chc hot ng nhn thc cho
hc sinh trong dy hc vt l trng ph thng, NXB i hc Quc gia H ni.
4. Nguyn c Thm (ch bin), Nguyn Ngc Hng, Phm Xun Qu (2002), Phng
php dy hc vt l trng ph thng, NXB i hc s phm.
5. Phm Hu Tng (2001), L lun dy hc vt l trng trung hc, NXB Gio dc.
6. Phm Hu Tng (2001). Chin lc dy hc gii quyt vn : t chc, nh hng
hot ng tm ti sng to gii quyt vn v t duy khoa hc ca hc sinh. Bi ging
chuyn cao hc, i hc s phm H ni.
7. Nguyn Xun Thnh, S dng my vi tnh v video trong dy hc cc dng chuyn
ng c hc, Tp ch khoa hc s phm s 3/2001.
8. Nguyn Xun Thnh, T chc hot ng nhn thc t ch, sng to trong dy hc
khi nim gia tc vi s h tr ca phn mm phn tch video, Tp ch khoa hc s
phm s 6/2002.

36/40

Tham gia ng gp
Ti liu: Th nghim vt l ph thng
Bin tp bi: Nguyn Xun Thnh
URL: http://voer.edu.vn/c/8315ab62
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: Vai tr ca phng tin dy hc
Cc tc gi: PGS.T.S Nguyn Ngc Hng
URL: http://www.voer.edu.vn/m/b78ecf73
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: Vai tr ca my vi tnh trong dy hc
Cc tc gi: PGS.T.S Nguyn Ngc Hng
URL: http://www.voer.edu.vn/m/f0e6eb49
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: Vai tr ca my vi tnh trong dy hc vt l
Cc tc gi: PGS.T.S Nguyn Ngc Hng
URL: http://www.voer.edu.vn/m/fedb9d04
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: Vai tr ca phn mm m phng
Cc tc gi: PGS.T.S Nguyn Ngc Hng
URL: http://www.voer.edu.vn/m/b3953685
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: My vi tnh h tr cc th nghim vt l
Cc tc gi: PGS.T.S Nguyn Ngc Hng
URL: http://www.voer.edu.vn/m/2b6c5fa1
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: My tnh h tr phn tch video
Cc tc gi: PGS.T.S Nguyn Ngc Hng
URL: http://www.voer.edu.vn/m/1afe8921

37/40

Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/

Module: B th nghim trn m khng kh
Cc tc gi: PGS.T.S Nguyn Ngc Hng
URL: http://www.voer.edu.vn/m/5bcd8440
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: Cch s dng ng h o thi gian hin s
Cc tc gi: PGS.T.S Nguyn Ngc Hng
URL: http://www.voer.edu.vn/m/4c561743
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: Th nghim: quy lut ng i ca chuyn ng nhanh dn u vi b mng
v ng h hin s
Cc tc gi: PGS.T.S Nguyn Ngc Hng
URL: http://www.voer.edu.vn/m/5193a397
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: Th nghim: s ri t do ca cc vt b mng v ng h hin s
Cc tc gi: PGS.T.S Nguyn Ngc Hng
URL: http://www.voer.edu.vn/m/8ae47580
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: Th nghim: quy lut ng i ca chuyn ng thng u vi b m kh
trung quc
Cc tc gi: PGS.T.S Nguyn Ngc Hng
URL: http://www.voer.edu.vn/m/215d6d0a
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: Th nghim: o vn tc trung bnh ca chuyn ng nhanh dn u vi b
m kh trung quc
Cc tc gi: PGS.T.S Nguyn Ngc Hng
URL: http://www.voer.edu.vn/m/14a184bb
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: Th nghim: o vn tc tc thi ca chuyn ng nhanh dn u vi b m
kh trung quc

38/40

Cc tc gi: PGS.T.S Nguyn Ngc Hng

URL: http://www.voer.edu.vn/m/1b2ee600
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: Th nghim: quy lut ng i ca chuyn ng nhanh dn u vi b m
kh trung quc
Cc tc gi: PGS.T.S Nguyn Ngc Hng
URL: http://www.voer.edu.vn/m/d530cb9c
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
Module: Ti liu tham kho
Cc tc gi: PGS.T.S Nguyn Ngc Hng
URL: http://www.voer.edu.vn/m/65065c43
Giy php: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/

39/40

Chng trnh Th vin Hc liu M Vit Nam

Chng trnh Th vin Hc liu M Vit Nam (Vietnam Open Educational Resources
VOER) c h tr bi Qu Vit Nam. Mc tiu ca chng trnh l xy dng kho
Ti nguyn gio dc M min ph ca ngi Vit v cho ngi Vit, c ni dung phong
ph. Cc ni dung u tun th Giy php Creative Commons Attribution (CC-by) 4.0
do cc ni dung u c th c s dng, ti s dng v truy nhp min ph trc
ht trong trong mi trng ging dy, hc tp v nghin cu sau cho ton x hi.
Vi s h tr ca Qu Vit Nam, Th vin Hc liu M Vit Nam (VOER) tr thnh
mt cng thng tin chnh cho cc sinh vin v ging vin trong v ngoi Vit Nam. Mi
ngy c hng chc nghn lt truy cp VOER (www.voer.edu.vn) nghin cu, hc
tp v ti ti liu ging dy v. Vi hng chc nghn module kin thc t hng nghn
tc gi khc nhau ng gp, Th Vin Hc liu M Vit Nam l mt kho tng ti liu
khng l, ni dung phong ph phc v cho tt c cc nhu cu hc tp, nghin cu ca
c gi.
Ngun ti liu m phong ph c trn VOER c c l do s chia s t nguyn ca cc
tc gi trong v ngoi nc. Qu trnh chia s ti liu trn VOER tr ln d dng nh
m 1, 2, 3 nh vo sc mnh ca nn tng Hanoi Spring.
Hanoi Spring l mt nn tng cng ngh tin tin c thit k cho php cng chng d
dng chia s ti liu ging dy, hc tp cng nh ch ng pht trin chng trnh ging
dy da trn khi nim v hc liu m (OCW) v ti nguyn gio dc m (OER) . Khi
nim chia s tri thc c tnh cch mng c khi xng v pht trin tin phong
bi i hc MIT v i hc Rice Hoa K trong vng mt thp k qua. K t , phong
tro Ti nguyn Gio dc M pht trin nhanh chng, c UNESCO h tr v c
chp nhn nh mt chng trnh chnh thc nhiu nc trn th gii.

40/40