Professional Documents
Culture Documents
Hi k khng tn
Li nh xut bn
L Qu Chung (Chnh Trinh, 01.09.1940-03.3.2005) l mt nh bo lo
luyn, mt ch bt c lp qu cm, ng thi li l mt dn biu, mt
ngh s ca ch c, sm la chn con ng i lp ngh trng min
Nam trc 1975 ng u chng li chnh quyn Nguyn Vn Thiu.
Vi ngn y v tr, ng l mt nhn vt c iu kin nhn su vo bn trong
b my chnh quyn Si Gn do M dng ln. T gc nhn ca ng, nhng
s kin, bin ng chnh tr - x hi, cng nh mt s gc khut trong
chnh trng Si Gn t 1965 n 1975 c phn nh sinh ng trong
quyn hi k ny. V nht l, ng cho ngi ta c hiu thm nhng
ng gp khc nhau ca nhiu ngi Vit yu nc cho ngy ton thng.
Hi k l mt gc nhn, mt gc nh ca mt ngi, cho nn nu c nhng
phn tch, nh gi mang tnh ch quan th cng l iu c th chp nhn
ca mt th loi. Vi hi k lin quan n lch s th cng th, d khng
phi l bin nin s cc s kin m ngi vit c chng kin, th iu
quan trng nht vn l tn trng ng dng chy lch s chung ca c dn
tc. Cn nhng ci nh, ci ghi v nhng chi tit, quan h ring t, sau 30
nm cn li bao nhiu, chnh xc li ti n mc no, xt cho cng cng l
vic m ngi c nn rng ri khi c.
Nh xut bn Tr xin trn trng gii thiu cng bn c.
y ch l chuyn k ca mt ngi, nh n u k n .
ngi Php theo chn qun i Anh ti chin tnh nh, nhiu ngi phi
chy gic, tc l ri thnh ph chy v cc vng nng thn trnh
qun Php v Anh. M ti a ti v em gi ti mi mt tui chy khi
thnh ph Bin Ha trn mt chic ghe chi cht y cc th vt dng
ging, t, bn, gh, mng mn nh dn nh. Ghe i n u cng thu
ht s t m ca ngi dn sng dc hai bn sng. H x ra xem.
Chic ghe kh to th xui theo con sng ng Nai khng bit i n u.
M ti lc y mi 23 tui (m sinh ti lc 17 tui), n mc theo th thnh,
p mt cch i cc, ng mt mnh trn ghe ng ngc, tay bng em gi
ti. Cnh y khng khc g mt bc tranh siu thc! Cha ti khng tn c
cng vi v v cc con v hng tn c i su vo vng Vit Minh kim
sot. Ci gc cng chc lm cho chnh quyn do Php cai tr khin ng lo
ngi. ng li thnh ph, ln trong gii ngi Hoa m ng quen bit.
Khi ghe i qua lng Tn Vn, mt b ch l lu giu c ti y thng cm
tnh cnh ca m ti vi hai a con nh gi ghe li v cho gia nh ti
t tc trong c s l lu ca b. Cn nh xa ca b ta lc gia mt khu
t rng ln, bn b bao bc bi mt hng ro cao khong hn hai mt
c dng ln vi nhng ci lu b thi ra v km cht lng hoc nt b.
B cho m ti mt cn nh nh nm mt gc khu t gn hng ro, kh
sng sa. Tnh cnh mt ngi ph n p, khng c mt chng, mt
mnh vi hai a con khng th khng gy ch nhiu ngi trong lng.
C mt nhn vt th lc a phng thng rn rn n st hng ro
nhn trm m ti qua nhng l h ca nhng ci lu b. Ti l ngi pht
hin u tin chuyn v lin chy i mt m ti. Chnh b ch l lu
cho ngi lp cc l h trn hng ro. L lu (ni lu vo nung) i vi
tui th ca ti qu l mt ci hang khng l. N khng khc hang ng
ca 40 tn cp trong truyn thn thoi Alibaba. Mi khi c my bay ca
Ty n di bom, mi ngi u chy vo np trong hm l. Gia nh ti
lun nh n lng tt ca b ch l Tn Vn.
Khi Php ti lp li gung my cm quyn h ca h ti Bin Ha, ng
tnh trng c thuyt phc cha ti tr li lm vic ta b (ta hnh
thng Hng bng ti. Cha ti bnh tnh ni li: Chc chn ti phi bit cha
ca thng Hng hn ng, n gin ti l cha ca cha thng Hng. Lc
ny hai ngi sut chong nhau. May m c mt ngi quen bit c hai
cn ngn kp.
M ti l mt ph n sut i v chng con. Hi tr b c xem l ngi
ph n p nht Bin Ha. Nhng nm ti hot ng chnh tr i lp, m
ti lun t ra chia s v h tr. B rt hnh din v lp trng c lp v
i lp ca con trai mnh trong Quc hi v trn bo ch. M ti d bit cc
hot ng chng ch ca ti tt yu s dn ti kt cuc cha ti s b
cch chc. Rt yu chng nhng khng bao gi b p buc con trai mnh
u hng hay b cuc.
Thi tr cha ti rt m nh bc v thng vng nh. Chuyn hc hnh
ca ti hon ton do m ti lo. B t tt c tnh thng v hy vng vo
a con trai trng. B mun ti tr thnh bc s. Cha m ti c tt c tm
ngi con. Ti c su em gi v mt em trai cng l a em t trong nh.
V ng hc vn ca ti, cng sc m b ra rt nhiu, nhng thng thn
m ni b khng nhn c s n p nh nguyn. Ti cha bao gi l
mt hc sinh gii hoc chuyn cn. Khi cha ti cn l mt th k qun
Bin Ha, m ti quyt tm a ti vo hc trng Php tnh ni ch
dnh cho con Ty v con cng chc cao cp trong tnh. Theo suy ngh ca
m ti, trng Nguyn Du m ti theo hc (n lp t, tc lp hai hin
nay) dy km. Trng Php Bin Ha do b v ca ng chnh thanh tra
gio dc tnh t chc. B l ngi Vit Nam nhng c quc tch Php.
Chnh thanh tra l ng Trn B Chc, trc kia l gio s trng Collge
M Tho v l thy c ca cha ti. C l nh mi quan h ny m ti c
c bit nhn vo hc trng Ty. Ti cn nh ci tn Ty m b hiu
trng t cho ti: Charles.
Trng Vit ti hc li thi, sang trng Php cng khng kh. Ti ch m
tm sng ng Nai v banh trn ng rung sau ma gt. Cc gc r
cha ln tht cng v bn, cc l chn tru y trn mt rung nh nhng
snh bng.
u xong T ti phn 1, ti luyn tic ri thnh ph Lt, tr v Si
Gn hc nt phn 2. Thnh ph Lt trong tm hn ti thi nin thiu
thay i qu nhiu theo thi gian. Tr li Lt nhng nm sau ny ti
khng cn gp li Lt ca mnh xa kia. Mt trong nhng ni bun kh
tm ca tui gi l phi chu ng mt hnh nh k c thn thng no
ca mnh nay b bin dng.
Khi ti tr li trng Chasseloup Laubat th trng ny i tn thnh
Jean Jacques Rousseau (1959). Rt him hc sinh theo hc trng Php
trc kia hc c hai trng min Nam nht l di ba ci tn khc
nhau nh ti: Chasseloup Laubat, Yersin DaLat ri Jean Jacques
Rousseau (tn mi ca Chasseloup Laubat). Trng Jean Jacques
Rousseau nay l trng L Qu n.
V Si Gn, ng nh trc kia m ti tng lo ngi, vic hc hnh ca ti
tr li li thi. Ti kt thc thi gian hc Lt vi bng T ti 1 Php
loi mention Assez bien tc hng kh.
Ci mn khiu v m ti say m trn Lt sut na lm hng nm cui
cng ca ti ti Jean Jacques Rousseau. May mn, do trng khng cn
ch nhn vo ban Ton (section Math Elem), ti nh chn vo ban
Trit (section Philosophie) hc khng nng v khng cn chuyn cn nh
ban Ton, li ph hp vi ti hn. Nh th ti ch u xong Baccalaureat
2me Partie vo nm 1960. Ti cn nh ti thi vit mn Philo vi ti Le
doute (S hoi nghi) kh tt. Cn phn thi Oral (vn p) u l Le
temps (Thi gian). Nu nm m ti khng u T ti 2 th c l mi
mi ti khng bao gi u do ti qu ham chi. Trong lp Philo c mt ln
gio s cng b im v th hng k thi tam c nguyt cho hc sinh, khi
c n tn hc sinh ng hng nh l ti, ng t ra kinh ngc: sao trong
lp ng li c mt hc sinh l hoc, ng khng h bit mt. L do n gin
ti thng cp cua cc tit hc hoc c mt trong lp th ln nm ng
D dinh Gia Long b phe o chnh bao vy, nhng hai anh em vn cn
bnh tnh, nht l ng Nhu vn tin rng s c mt cuc phn o chnh
mang mt hiu Bravo 1 v Bravo 2 s khai din v s bp v t trong
trng cuc o chnh ca phe tng lnh ni lon. Cc k hoch Bravo 1
v Bravo 2 ca ng Nhu c giao cho tng Tn Tht nh, by gi l
Tng trn Si Gn Gia nh, thc hin. Tai ha cho hai anh em Dim,
Nhu l tng nh li nm trong nhm tng lnh cm u cuc o
chnh.
Lc u, ng Dim vn hy vng rng cui cng cuc phn lon ny cng
kt thc nh cuc o chnh bt thnh ngy 11-11-1960. ng ch
ng gi tng Trn Vn n.
Tuyt Mai cng ri phng VIP tham gia cuc vui mt cch rt t nhin. Cc
s quan khng qun cao cp u l bn ca hai v chng b. Nhng c ra
mt lc th b K li b ng K gi vo! Phi nhn nhn rng ng Nguyn
Cao K khi tr thnh Th tng rt t thay i trong i x vi bn b c
ca ng thi hn vi.
Ti cng c mi tham gia sng bc lu ng trn cao my ngn mt y.
Ti ch mang theo khong 250 USD, do v gom gp t th tin, k c
mn ca cha m. Th m khi my bay cn 25 pht n Hn Thnh (tc
Seoul) th ti ch cn vn vn 30 USD! Ti chun b tinh thn tham quan
i Hn mt cch lnh mnh v khc kh. Nhng may mn tr li vi
ti. Khi cn 10 pht na my bay p xung Seoul, ti thng li gn s
tin thua.
Trong nhng ngy ving thm chnh thc Nam Triu Tin ca phi on
chnh ph Si Gn, ngi c bo ch v d lun nc ny ch khng
phi l nhn vt chnh Nguyn Cao K m l v ca ng. Ti cn nh hnh
nh b K mc chic o di mu xanh turquois (ngc lam) ng bn
cnh chng ti s qun Si Gn Seoul trong cuc tip tn chnh thc p
lm sao! Khng cp cc mt khc, ni v sc p, b Tuyt Mai l mt
hoa khi (trc khi tr thnh v ca Nguyn Cao K, b l mt hoa khi
trong hng ng n tip vin hng khng Air Vit Nam). Tuy nhin sc p
ca b khng c ngi dn Si Gn v min Nam ngm nhn mt cch
bnh thng v thin cm. B Tuyt Mai khng can thip vo cc cng vic
ca chng v cng khng b tai ting hi l tham nhng nh cc b v
tng t khc. Nhng cch b xut hin c l theo chng nh mt
siu ngi mu hay mt din vin in nh, trc cng chng gia lc t
nc chm trong khi la gy nn s d ng, thm ch gy sc i vi
s ng. Hnh nh b K tng mc b phi cng, qun o lin nhau, mu
vng ngh chi li nh mt th thi trang cao cp i bn cnh chng cng
n mc nh th, khng c ngi dn Si Gn chp nhn.
Trong chuyn i Nam Triu Tin, c mt s vic lin quan gia ng K v
thu nhp chnh ca gia nh. Ngun thu nhp kia t m nng, lm cng
nhn may thu khch sn Caravelle. Ngi anh ln tht nghip nh,
cn ba em trai u cn nh ang i hc. Cha ca Qunh Nga, Nguyn B
Linh, l mt nh bo tng cng tc vi t Si Gn Mi nhng mt khi
Qunh Nga c khong 10 tui. Nu Qunh Nga i ly chng, nht l ly
mt anh chng sinh vin nh ti, th gia nh s mt mt trong hai ngun
thu nhp. B cn u lo khng bit con gi mnh s c cuc sng ra sao vi
cu sinh vin v ngh ny! Nhng m v ti l mt ngi ph n khng
hp hi tnh ton, b sng tri lng vi mi ngi, lun hy sinh cho con
ci. Do d khng hi lng v ti nhng rt cuc m ca Qunh Nga vn
khng n c tuyt ti v b rt thng con gi mnh. B lm l ti lui ti
nh kh t do. Th l c tun ti bn nh Qunh Nga n bn, nm
ngy, bt chp s cm on ca cha m ti. By gi ti tht s yu
nng v quyt tm ci nng lm v - d khng c cha m tn ng v
cng khng bit hai a s sng bng thu nhp no khi ly nhau. Lc
thng trong ti ti ch tin a nng i xem ht hoc n b v vin!
Lc ny cha ti ang lm Ph tnh trng hnh chnh tnh Ba Xuyn (tc
Sc Trng). Khi v Si Gn hay tin ti vn eo ui Qunh Nga v lun
bn , ng tc gin i xe hi xang qun T tm a ch nh Qunh Nga
vi nh trc tip p lc vi m ca Qunh Nga khng ti lui ti na.
C ln Qunh Nga ngi trong nh, np sau ca s nhn ra ng, s run
ln khi thy chic t ch cha ti chy qua chy li nm, by ln, nhng
vn khng dng li. Ti ni vi Qunh Nga: Cha anh s khng vo u.
ng khng c l do chnh ng xng vo nh em tm gp anh hoc gp
m em. Anh l con trai ch u phi con gi u m mng vn. Nhng
thc t cha ti ngh rng con trai mnh b mt c con gi snh si r
qun v ng t thy phi ra tay cu con. Chuyn khng th tng tng
xy ra t ngy sau : cha ti vo tn ni lm vic ca Qunh Nga (
Ta chnh) v gp xp ca nng l trung t Phc, ph trng ni
an t co rng n nhn vin ca ng ta d d con trai ti! Trung
t Phc l ngi quen bit vi cha ti. khng lm pht lng bn mnh,
ng ta cho gi Qunh Nga vo phng lm vic v trc mt cha ti, ng
khc. Sinh mnh ca lng bng nh cao hon ton nm trong tay ca
Tng c bng trn, mt t chc 100% x hi ha.
Khi ti vo Quc hi sau , hnh trang chnh tr ca ti hu nh chng c
g, v ti cha tng tri qua mt ngy hc lut v cha tng c nhng hot
ng chnh tr ng ngha. Tuy nhin phi ni rng thi gian ha nhp vo
lng bo trong 3 nm (t 1963 n 1966) cng gip ti c mt s hiu bit
v tnh hnh t nc v hnh thnh bc u thi chnh tr ca mnh.
Lp trng ca ti trong Quc hi nhng ngy u tin l s khng nh
li quan im chnh tr m mnh tng pht biu trn bo ch. D y l
mt Quc hi lm hin php nhng ti ngh trc ht n phi l din n
ca dn v v dn v ting ni quan trng nht i vi mt dn biu trn
din n Quc hi vo thi im nht thit phi l ting ni u tranh
cho dn ch v cng bng, ting ni i chm dt chin tranh, chng li
s can thip ca M vo Vit Nam.
6. Vo Quc hi lp hin
Bui khai mc Quc hi, ti mi cha ti v Qunh Nga, v ti tham d vi
t cch khch mi ring ca c nhn ti (mi dn biu c c c mi
hai ngi khch trong bui khai mc). D th no, y cng l bc thnh
t u tin ca ti khi tham gia vo i sng chnh tr Si Gn, ti mun
cha ti v v ti c chng kin ngy ny. cng l mt cch nh n
sinh thnh ca cha m v cng lao ca ngi v chia s nhng gian
nan v kh khn ban u vi mnh. Ngi gia khung cnh rng ln ca
Nh ht thnh ph, ln th hai c s dng lm tr s Quc hi (ln u
di ch Ng nh Dim), ti vn cha ht ng ngng nhng g xy
ra vi mnh. Ti bc vo sn khu chnh tr khng do chnh ti ch ng
m do nh mnh chn la mnh. Ti khng than phin g v s ch nh
ny ca nh mnh v trong hon cnh c bit ca t nc rt cn ting
ni nhiu pha v t nhiu u trng khc nhau c mt sc mnh
tng hp lng lay chuyn tnh th th din n Quc hi cng l mt mi
ngm ngm, lc cng khai gia hai tng lnh Nguyn Vn Thiu v
Nguyn Cao K vn cha ng ng, nn c l y l quc hi c nhiu
thnh phn c lp nht so vi cc k Quc hi sau ny (1967-1971 v
1971-1975). thnh lp khi Dn tc, ti da vo 3 thnh phn: cc dn
biu Phc hng min Nam, cc dn biu Pht gio v mt s dn biu c
lp. Ngi tip tay mt cch tch cc dng ln khi ny, khng c anh
khng th hnh thnh khi l dn biu Phan Xun Huy, n v Nng. L
mt gio vin dy ton nhng thuc thnh phn u tranh cnh t trong
gii tr thc min Trung, ng thi hot ng trong hng ng Pht gio
chng chnh quyn (thng c gi l Pht gio n Quang), Phan Xun
Huy thuyt phc cc dn biu Pht gio v mt s nhn s min Trung
gia nhp khi Dn tc. thuyt phc mnh m hn cc dn biu Pht
gio gia nhp khi Dn tc do ti lm trng khi, dn biu Phan Xun
Huy a ti i thm thng ta Thch Thin Minh, ngi c nh hng kh
ln trong Pht gio n Quang.
Nhng cho n gn hn cht np danh sch ca khi, chng ti vn thiu
mt ngi khi c cng nhn chnh thc. Ngi cui cng chng ti
tm ra b sung cho 20 ngi l ng Gip Vn Thp, ch trng dy
li xe Tn nh, c c dn biu n v 1 Si Gn nh nhng pht biu
n o v m dn. Dn ch theo kiu t sn, mt th t do v t chc,
thng sn sinh nhng phn t c bit nh ng Thp. Nhng vn cn ng
c s dn biu thnh lp khi. Thuyt phc ng khng phi d dng,
lc u ng t iu kin gia nhp khi phi c trao chc Trng khi,
vn ng mi ng mi chu h yu sch xung cn ph trng khi. Trong
khi cn c mt nhn vt i lp rt c bo ch theo di v a tin v
ng lun c nhng tuyn b chng chnh ph mnh m: Trng Gia K
Sanh, dn biu Bnh Thun. Ti nh ng K Sanh c mi lm c vn
khi.
Ti c bu trng khi v s dn biu Phong tro Phc hng min Nam
ng nht v mt khc ti cng c s ng h ca cc dn biu Pht
gio. Khng cng khai tuyn b nhng mc nhin khi Dn tc tr thnh
chu thit hi kh nng. Ngoi trng hp Nguyn Ngc Loan b loi, nhiu
n em thn cn ca ng K b mt my bay trc thng chin u ca
qun i M bn lm lm thit mng 6 s quan v nhiu ngi b thng
ti mt trng ngi Hoa khu vc Ch Ln. Theo ng K, chnh tng
thng Thiu m mu vi ngi M nh git ng. ng K cn qu quyt
rng trn chic trc thng bn rocket xung trng hc Ch Ln c
s hin din ca i t Trn Vn Hai l tay chn thn cn ca tng Thiu.
Tr li thi im quc hi lp hin (1966-1967), cui cng ti ng
nhn hai cnh st thuc phng bo v yu nhn do Tng nha cnh st
ca Nguyn Ngc Loan gi n. Rt may mn, hai nhn vin cnh st chm
ny bit c x ng cng v ca mnh, l v hp tc. Chnh cch i
x ca v chng ti cng to c phn no tnh cm gn b gia hai
ngi i vi gia nh ti. Mi ln phng bo v yu nhn Tng nha
cnh st mun thay hai ngi mi ti u phn i vi l do: nhn ngi
l n bo v, ti khng an tm. Hai cnh st chm ny: Phan Xun
Trng (25 tui) v Nguyn Vn B (20 tui) lm cn v cho ti sut 10
nm, t Quc hi lp hin (1996) cho n ngy 30 -4-1975! Sau ny ti
c bit ngi to iu kin cho hai anh Trng v B gn vi ti lu
di chnh l trung t cnh st Lm Chnh Bnh trong Tng nha. Trung t
Bnh b con vi anh Lm Phi iu l mt ngi bn thn v l ng vin
ca ti trong Quc hi lp php.
Anh B c v ti cho tin hc thm ngh li xe li chic xe ring ca
ti, khi ti xut bn t bo Ting ni Dn tc. Cn anh Trng lm thm
cng vic lin lc, thu tin qung co cho bo. Nh th c hai u c thm
mt u lng ph gip gia nh h. Ngay nm u hai ngi lm vic vi
ti, ti chng minh cho c hai hiu r: t nay d mun hay khng, s
phn ca h cng b buc cht vi ti. Nu ti b m st th k ch mu
n t pha chnh quyn ch khng th t pha Vit cng. Do cc hot
ng chng chnh quyn, chng chin tranh v chng li s can thip ca
M vo Vit Nam ca ti rt d dng xc nh pha hm hi ti l ai nu c
chuyn xy ra. V khi tay chn ca chnh quyn Si Gn ra tay nhm
trng thi chnh ph Trn Trng Kim. Sau o chnh Dim 1963, bc s
Nam c mi vo Thng hi ng quc gia, mt nh ch chnh tr c
cc tng lnh Si Gn lp ra. Hi ng ny l mt thay th tm thi cho
quc hi Si Gn b gii tn. Chnh ng Trn Vn Hng cng c mi
tham gia Hi ng ny. Bc s Nam, lc gn 60 tui, tip ti thng
thn by t quan im ca ng v chnh quyn Si Gn nh sau: ngy no
cn ngi M ti min Nam th chnh quyn Si Gn khng th c quyn t
quyt v khng th thot khi thn phn b cm t. Bc s Trn nh Nam
bo ti chuyn li ti ng Hng rng ng khng th cng ng Hng ra
ng c tng thng ph tng thng, v c li khuyn ng Hng nn rt
lui nh ca mnh v khng th ra gnh vc vic nc vo lc ny. Ti rt
cm phc thi ca ng Trn nh Nam, nhng lc ti li ngh thi
qu khch hoc bo th. Nhiu nm sau ngh li ti mi nhn ra rng,
trong cuc tip xc y, bc s Trn nh Nam cung cp cho chnh bn
thn ti mt bi hc chnh tr qu gi.
Cui cng ng Hng mi ng Mai Th Truyn, hi trng Hi Pht hc
Nam Vit, tr s chnh nm ti cha X Li, cng ng chung lin danh vi
ng. Ti c ng Hng chn lm ngi ph trch bo ch Vit Nam cho
lin danh. Ngi ph trch bo ch ting Anh l gio s Tn Tht Thin.
Ngi vit cc bi din vn tranh c cho ng Hng l gio s L Chnh
Trung. Cc lin danh dn s ng ch khc gm c: lin danh ca c
Phan Khc Su, ca lut s Trng nh Dzu. Nhng mnh nht vn l
lin danh Trn Vn Hng- Mai Th Truyn. Nu phe cm quyn, tc qun
i, khng gian ln phiu th chc chn lin danh Trn Vn Hng v u.
By gi ng Hng l gng mt i lp sng nht. Mi ngi u khng
tin cuc bu c s din ra trung thc. Nhng ngi ng h ng Hng
cng khng c o tng rng ng Hng s c c. Nhng cuc bu c l
mt dp nhng ngi i lp vi chnh quyn c c hi by t quan
im ca mnh, p lc mnh m hn chng c ti qun phit v chng
chin tranh.
ng nh s tin on ca cc gii, lin danh Trn Vn HngMai Th
chin.
Khi ti va c c vo quc hi, cn ng ngc v chnh tr, ti c
mt nhn vt M kh b him Si Gn l Clyde Bauer mi tham gia mt
t chc phi chnh ph Hip hi Bang giao Pht trin Quc t
(HHBGPTQT) vi t cch hi vin sng lp cng vi nhng tn tui rt gn
gi vi ta i s M nh ng Trn Vn Lm (cu dn biu thi Ng nh
Dim, l ngoi trng trong ni cc ca tng Trn Thin Khim), ng
Nguyn Ngc Linh (tng gim c Vit Tn X), ng Trn Trung Dung (cu
dn biu thi Ng nh Dim), ng Ng Khc Tnh (sau l b trng B
gio dc ca ni cc Trn Vn Hng v Trn Thin Khim), ng Nguyn
Vn L, (mt lnh t Cao i thn chnh quyn) v.v Vi nm sau nhn li,
ti nhn ra rng cc t chc Hip hi Bang giao Pht trin Quc t c l
c ngi M dng lm mt trong nhng ni kim tra v chn lc cc
nhn vt chnh tr a vo gung my chnh quyn Si Gn cc v tr
nh b trng, i s v.v Trong cc thnh vin sng lp ca HHBGPTQT
gn nh ti l ngi duy nht vn ng ngoi gung my ca chnh quyn
Thiu. Clyde Bauer, ngi ng ra thnh lp t chc ngoi giao nhn
dn ny (people to people) l mt cu i t v anh hng qun i ca
M ti chin tranh Triu Tin. Khi ti khng sinh hot vi HHBGPTQT na,
c ngi ni vi ti Clyde Bauer l mt nhn vin CIA. Th nhng trong
sut thi gian sinh hot kh gn gi, cha bao gi Clyde Bauer l
li ko ti theo ci hng ng h Washington. Mc ch chnh ca hip hi
ny l nh bng hnh nh ca ch Si Gn v lm cho d lun M chia
s mt cch thun li hn chnh sch ca Washington ti Vit Nam. Ti Hi
ngh Honolulu nm 1969, tng thng Johnson tng cnh bo vi tng
thng Thiu v ph tng thng K v tnh hnh anti Vietnam ca qun
chng M mi lc mt cao hn v khuyn co hai ng Thiu K phi lm
g i ph tnh hnh ny. S ra i ca nhng t chc nh
HHBGPTQT rt c th nm trong mc tiu trn.
Cc bui sinh hot n ung, vui chi cui tun ti nh ring ca c vn
chnh tr ta i s M, t thi ng Habib n ng Calhoun (ngi thay
t cc qu en ca chnh ph.
Tuy nhin phi ni rng ng Thng vi chc v chnh thc l ph t c
bit ti ph tng thng (ngang cp vi b trng) lm vic ny kh thnh
cng khng ch v c nhiu tin chi, m cn do con ngi mm mng v
t nh ca ng. Cc cuc tip xc v vn ng ca ng u thc hin kho
lo ca ngi bit lm lobby hu trng chnh tr. Ngay c vi nhng dn
biu chng ra g, thy mt ng l xin tin, ng vn t ra tn trng v l !
Nh th ln ln ng nm gn ht cc dn biu lc u l tay chn ca
ph tng thng K. K t nhim k Quc hi lp php th nht (19671971), cc dn biu b chnh quyn Thiu mua chuc, c bo ch t
cho ci tn: dn biu gia n. Nhng khng phi tt c cc dn biu theo
chnh quyn u b bo ch gi l dn biu gia n. Nhng dn biu ng
v pha chnh ph Thiu do lp trng ca mnh, c thc v s la chn
ch ng chnh tr ca mnh, c ngha l khng theo chnh ph v tin, h
khng b bo ch lit vo hng dn biu gia n.
Cc dn biu gia n thng nhm mt b phiu theo lnh ca Ph u
rng (t c dng m ch Ph tng thng do bo Tin Sng ca dn
biu Ng Cng c t ra u tin). Dn biu gia n gn nh khng bao
gi ln din n bo v lp trng ca chnh ph hay p tr nhng li
ch trch c lit t pha cc dn biu i lp. H ngi lng im nh nhng ci
bng v ch ch n lc biu quyt b phiu theo lnh ca Ph u rng
do ph t c bit Nguyn Cao Thng truyn t. Cc dn biu gia n
gy ra nhiu v x can dan lm nhc quc hi v ch Si Gn nh:
li dng cc chuyn cng tc nc ngoi, h bun t vng, la, ma ty,
n lch trung (lch Playboy), lt ph n v.vQuc hi phi
trut quyn dn c mt dn biu b pht hin ct giu heroin trong hnh l
ca mnh ti phi trng Tn Sn Nht sau chuyn cng tc nc ngoi tr
v. Mt ph ch tch H ngh vin thn chnh ph b an ninh phi trng
Bangkok bt ti trn v giu hng chc k vng trong ngi trc khi ln
my bay v Si Gn!
Khi ph t Nguyn Cao Thng t chc cht ch hng ng dn biu gia
n H ngh vin v ngh gt Thng ngh vin th cc nhm dn
biu, ngh s i lp thiu s ti hai vin quc hi ch cn pht huy vai
tr v nh hng ca mnh bng nhng pht biu gy ting vang trn din
n Quc hi hoc bo ch. Cn khi b phiu, chnh ph Thiu gn nh
hai cuc chin Irak (1991 v 2003). Ti mun nhc n Peter Arnett u
tin v thi im ti bc vo ngh bo cng l lc Peter Arnett gy s ch
trong cc ng nghip ca anh qua mt cuc tranh lun gy sc vi
c Harry Felt, t lnh lc lng M Thi Bnh Dng. Chuyn xy ra sau
trn nh p Bc lch s hai ngy. c Felt c gng bin minh s tht
bi u tin ca qun M v qun i Si Gn trong chin tranh trc thng
vn bng cch lp lun rng nh bt c ch ra khi p Bc. Nhng
Peter Arnett cho rng l cch nh gi thng bi theo s chim c t
ai trong chin tranh th gii th hai v chin tranh Triu Tin, hon ton
khng n nhp g vi cuc chin tranh du kch min Nam. Sau trn nh
p Bc, chin tranh du kch min Nam t mt tm vc pht trin
mi. Peter Arnett t vn v cht vn c Felt theo chiu hng ny
khin cho Felt khng gi c bnh tnh v qut ngc li Arnett: Anh hy
tr li hng ng, mun nhc Peter Arnett ng qun anh trc ht l
mt ngi M. Cc bi vit ca Peter Arnett trong chin tranh Vit Nam
lun c gng tm ra mt s tht khc hn ci s tht c Washington v
chnh quyn Si Gn a ra. cuc chin vng Vnh 1991 (Irak 1) v
cuc chin Irak 2 (2003) cng th. cuc chin Irak 2, Arnett ang l
phng vin ca NBC (M) nhng li xut hin trong cuc phng vn trn
i truyn hnh Irak (Lc lnh t Saddam Hudssein cn nm quyn) v a
ra nhn nh rng nhng hnh nh bom n M st hi dn thng Irak v
nht l tr th v ti cung cp thm sc mnh cho cc phong tro phn
chin M v th gii. Sau cuc tr li phng vn ny, Peter Arnett b NBC
sa thi. Nhng lin , mt t bo Anh li thu ng tip tc lm c phi
vin ti Irak.
Peter Arnett gp v phng vn ti trong khong thi gian 1967 1968.
Sau chin tranh Vng Vnh (Irak 1), nm 1996, Peter Arnett c tr li Vit
Nam. Khi n TP.HCM, ng c n thm ti cng mt ngi bn ca ng
ti nh hng i a tre ca ti ng B Ht thuc qun 10 TP.HCM.
Chng ti nhc li chuyn xa v c nghe ng k nhiu chuyn v chin
tranh Vng Vnh.
Nhng g xy ra sau chin tranh ti Vit Nam khng th thay i suy ngh
ca ti v thc cht cuc chin ny trc y. i vi th h ca ti, trc
ht l mt vn ca o c (a question of morality). Ngi Vit Nam
chin u cho cuc chin v c lp, cng l cuc chin m h bt
u u th k khi b nhng quni Php u tin t chn ln b bin
ca t nc h. Ngi M, n gin ch thay th ngi Php trong
thc dn mi ca h, khng c l do g can thip t nc xa xi ny; h
khng c quyn tn ph t nc ny trong mc ch cu vt n. Gia
b my chin tranh tinh vi ca M v cuc chin du kch ca ngi Vit, s
chn la anh hng ca chng ti qu n gin.
Cc nguyn l m chng ti tin tng, l mi dn tc phi t quyt
nh vn mnh ca mnh, rng cc x hi phi nhn bn v cng bng.
Cuc cch mng Vit Nam cho thy s ha hn tt c nhng iu .
Cc cuc cch mng lun l nh th v n hng ti tng li, mt tng
lai y hi vng, chc chn s tt p hn hin ti gn lin vi khn kh v
bt cng. t nc Vit Nam l nh th: mt bn l thc t by ra trc
mt t mt ch n p c ng h bi s can thip ca M, cn bn
kia l s khc kh, mt tinh thn cch mng bt khut, ha hn ha bnh
min Nam Vit Nam. Tuy nhin, ngay sng 31-1-1968 Lyndon Johnson
ra lnh cho gung my tuyn truyn M phi hp to ra mt d lun lc
quan trong nc M i vi tnh hnh chin tranh Vit Nam. Johnson ch
o tng t lnh lin qun M ti Vit Nam Westmoreland trong cc cuc
hp bo vi bo ch M ti Si Gn phi khng nh qun i M ang
nm vng tnh hnh ti y. Lyndon Johson cho ph trch bo ch ti Nh
Trng bit cuc tng cng kch ca cng sn hon ton tht bi. Johnson
cng ch th cho ngoi trng Dean Rusk, cu b trng quc phng
McNamara, Walt Rostow v cc ph t thn cn khc lun gi mt lp lun
nh th trc bo ch v truyn hnh khi c phng vn.
Tuy nhin tinh thn ca phn ng cc ph t ca tng thng M sau Tt
Mu Thn tht ra suy gim ng ngi. Harry McPherson lut s v l
mt trong nhng ngi vit din vn cho tng thng Johnson, c
Johnson coi nh con nui ca mnh (ng Johnson ch c con gi ch khng
c con trai) pht biu vi gii thn cn rng nhng hnh nh v ta i
s M b tn cng m truyn hnh pht i t Si Gn, cng nh hnh nh
Nguyn Ngc Loan bn vo u mt Vit cng trn ng ph trc ng
knh truyn hnh M gy s tht vng cho ng, khin ng thy cuc
chin ca M Vit Nam l phi ngha v mt hn kh nng chin thng.
Nhiu nm sau ngi ta tm thy trong sch gio khoa ca trng qun
s M West Point s nh gi cuc tn cng Tt Mu Thn gy bt ng
cho tnh bo M ngang vi cuc tn cng ca Nht Pearl Harbor (Trn
Chu Cng) trong lch s.
Trong khi t Vit Nam, tng Westmoreland thc bch Johnson tng
cng thm 206.000 qun M n min Nam, th ti Washington, Clark
Clifford, ngi thay Mc Namara, c suy ngh khc. Mt cch m thm,
tng thng Johnsonn cng khuyn khch cc ph t c nhiu nh hng
nht tnh ti mt cch khc gii quyt cuc chin Vit Nam. Mt trong
nhng cuc hp khng chnh thc din ra ti b Ngoi giao M ngy 25-31968 c nh hng gn nh quyt nh i vi din tin tip theo ca
chnh sch ca M ti Vit Nam. Cuc hp ny c 14 ngi tham d, trong
sau (10 gi 30), Hi ngh Paris m rng chnh thc khai din ti Hotel
Majestic. Ti v ng H Thc K c i s Phm ng Lm, trng
on VNCH mi gp ti ni lm vic ca on (t ti 101, Avenue
Raymond Poincaf) vi s c mt ca cc thnh vin nh lut s Vng
Vn Bc, lut s Nguyn Phng Thip, gio s Nguyn Ngc Huy nghe
bo co nhng din tin mi nht ca hi ngh. on cng gp chnh thc
phi on M do Cyrus Vance tip. Ring ti v b Nguyn Phc i c
dp m mt cuc hp bo dnh cho cc nh bo Php hot ng trong
quc hi (presse parlementaire) ti Thng vin Php. Cuc hp bo trc
tip bng ting Php, khng thng qua thng dch. Ch yu chng ti vn
ng gii php chm dt chin tranh, ni ln s tha thit ca nhn dn
Vit Nam mun thy t nc mnh c thng nht. Ti cn nh b i
gy xc ng vi cc nh bo Php khi ni v cuc chin Vit Nam.
V phn ti, ti lu d lun Php v quc t rng trong cuc chin
min Nam, ngoi hai phe i nghch cn c nhng ngi Vit Nam ng
gia l nhng ngi thm lng khng chp nhn M - Thiu nhng cng
khng xp v pha Mt Trn Dn Tc Gii Phng Min Nam.
Ti Paris, trong khun kh ring, ti gp v n cm tra vi nh bo
Jacques Decornoy ca bo Le Monde, lc ph trch khu vc ng Nam
, theo s gii thiu ca nh bo Jean Claude Pomonti thng tr ti Si
Gn. Sau cuc tip xc, Jacques Decornoy ngh ti vit mt bi bo trn
mc Tribune internationnale ca Le Monde nh ng d lun quc
t v s thm khc ca cuc chin Vit Nam v tnh cnh ca nhng
ngi Vit ng gia. Jacques Decornoy cng ng h quan im ca mt
s ngi min Nam vo thi im y l cn c mt thnh phn th ba.
Ti vit bi bo ti Paris v giao cho J. Decornoy trc khi ri nc
Php. Tun sau , bi bo c Le Monde ng ti.
i s Phm ng Lm c mi ti mt bui ring n ti nh hng L Ore
du Bois Bois de Boulogne. y l mt bui chiu i c tnh cch ring
t. i s Lm l bn hc ca cha ti thi c hai ngi hc ti trng
Collge M Tho.
12. T Ting Ni Dn Tc n in Tn
Cho n khi ra t Ting Ni Dn Tc, ti lm tt c 5 t bo: uc Thing,
Bui Sng, Thanh Vit, Bnh Minh, Si Gn Tn Vn. T Si Gn Tn Vn
do ti lm ch nhim b chnh ph Phan Huy Qut ng ca. T Ting Ni
Dn Tc l t th hai ti trc tip lm ch, ra ngy 17-12-1968 n trc
Tt nm 1970 th b chnh quyn Thiu ng ca. L do ng ca chnh
thc nh ni: t bo chng li v n ChuH- Trc.
Ti xin ni thm v ba ngi ny. ng Trn Ngc Chu tng lm trung t
tnh trng Bn Tre c ngi anh l Trn Ngc Hin i t tnh bo Vit
cng. Qua s tip tay ca CIA, Thiu tm ra bng chng Trn Ngc Chu
c lin lc vi ngi anh ca mnh (thi ti lin lc vi cng sn l ti
nng nht). Nhng nhiu ngi cho rng khng phi l l do chnh.
Chu c quan h su vi nhiu nhn vt M c th lc ti Vit Nam v c
ti M. Theo nh bo Zalin Grant, ngi tng c mt ti min Nam t
1964 n 1973 v sau gp v trao i vi Trn Ngc Chu nhiu ln
ti M (sau 1975) th ng Chu l ngi tng lm vic cht ch vi CIA.
Mt trong nhng ngi rt thn vi ng Chu l Edward G. Lansdale, nh
hot ng tnh bo ni ting nht ca M trong chin tranh Vit Nam.
Lansdale tng l c vn ca tng thng Ng nh Dim, nm 1966 tr li
Vit Nam lm tr l c bit cho i s Henry Cabot Lodge v sau cho
i s Elslworth Bunker. Grant ni r iu ny trong quyn sch ca ng
trnh chi tit rt qun M v ng thi chuyn giao thit b cho chnh
quyn Si Gn. K hoch ca Nixon l de- Americanize the war (phi M
ha cuc chin) nhng khi c a ra cng khai n li tr thnh
Vietnamisation (Vit Nam ha chin tranh), m theo Nixon c ngha xy
dng cho qun i VNCH mnh ch ng c chin trng
qun i M rt dn. Theo tc gi Larry Berman trong cun No Peace, No
Honor, Thiu lc u tin rng Nixon s gip VNCH ng vng trong 8 nm,
thi gian ch Thiu cng c v vng mnh.
Ngy 9-7-1969 n v qun i M u tin tr v nh, ti cn c khng
qun McChord, gn Tacoma- Washington. Tng William Westmoreland c
mt n h. Theo ti d 30-4-1975 mi l ngy chnh thc M cun c
chy khi Vit Nam nhng chnh ci ngy 9-7-1969 M bt u tho
chy v cng quyt nh s phn ca ch Si Gn ri T Ting
Ni Dn Tc b ng ca; dn biu Trn Ngc Chu b bt bt k ng c
hng quyn bt kh xm phm ca Quc hi, ch nhim t bo ting anh
Saigon Daily News, ng Nguyn Lu, cng b bt trong lc ny cng mt l
do (ngoi ra cn c 26 tr thc khc). l thi k Thiu sit li i sng
chnh tr min Nam cng c quyn lc ca mnh. D nhin phong tro
sinh vin khng th khng b n p. Ti c d bui hp bo ca ban chp
hnh Tng hi sinh vin Si Gn (kha 1967 -1968) b cnh st Thiu tn
cng ti s 4 Duy Tn (hin nay l Nh Vn ha Thanh Nin) do Nguyn
ng Trng (hin l trng on lut s TP. H Ch Minh) lm ch tch.
Chnh quyn Thiu khng cng nhn Ban chp hnh ny. Bui hp bo ny
nhm phn i chnh quyn Thiu bt sinh vin Nguyn Trng Cn.
Nhng cuc hp bo va bt u th cnh st tn cng bng lu n tay
v p vo. Trng nhanh chn chy thot. Sau cuc tng cng kch t 2,
Trng ri Si Gn ra vng gii phng i theo Lin minh Dn tc Dn ch
Ha bnh ca lut s Trnh nh Tho. Sinh vin Nguyn Trng Cn b ta
n qun s Si Gn kt n 5 nm t v ti phn nghch. Ta n qun s
cng tuyn n t hnh khim din Nguyn ng Trng khi bit c anh
vo rng theo Vit cng. Vo thi im ny mt s ng tr thc v
sinh vin cng c chn la nh Trng.
Nhun, Kiu Mng Thu, Thch Phen). Tuy lin danh c n ba cu tng
lnh nhng h u c quan im chng tng thng Thiu. y l mt lin
danh i lp, c nhiu kh nng s thng c vi s phiu cao.
Nhng khi lin danh sp sa ng k ng c th pht hin c vn v
iu kin tui: ti thiu mt ngy! Lut bu c Thng ngh vin qui nh
mun ra ng c phi 30 tui trn tnh n ngy bu c. Ngy bu c l
30-8-1970 nhng ti li sinh ngy 1-9-1940. Nh th cha trn 30 tui
tnh tng ngy bi thng Tm c 31 ngy. Lc u c kin pht l chi
tit ny nhng tng Trn Vn n thn trng tham kho kin ca
thm phn Trn Vn Linh, ch tch Ti cao php vin, ni s phn x tnh
hp hin cc o lut v c s vn dng nu c s khiu ni hoc tranh
chp. D on cc i th, nht l phe chnh quyn, chc chn s khng
b qua c hi khai thc im s h ny loi lin danh chng ti, nn
cui cng ti phi rt tn. C lc tng n ngh a cha ti (L Qu
Pht) c nhiu quen bit vi c tri ngi Vit gc Hoa, thay ti. Nhng sau
thy khng n, lin danh d kin khng thnh. B Nguyn Phc i
vn mun tip tc ra tranh c thnh lp mt lin danh khc khng c
nm dn biu c mt trong danh sch trc nhng ri b tht bi. Lc
ti cng tic v thiu ch mt ngy trong iu kin tui nn mt c hi
hot ng Thng ngh vin. Tic khng v ci danh xng ngh s m tic
v vi cng v ngh s ting ni i lp Thng ngh vin ca mnh s c
nh hng ln hn.
Vi t in Tn, s tch bit v lp trng chnh tr ca ti vi ch
Thiu cng dt khot hn xut pht t din tin ca tnh hnh ln chuyn
bin lp trng chnh tr c nhn. T bo lin tc b B Thng tin ra lnh
tch thu. C tun, t in Tn pht hnh lu n 3 ngy, c ngha l d s
bo c lnh ca B Thng tin cm pht hnh nhng chng ti vn
chuyn bo qua nc nh k bn v tun bo ra pha sau ta son ng
L Lai, bn ra ngoi. Trong lch s bo ch Si Gn, di thi ch
Thiu, ch c t Tin Sng vt qua in Tn v s ln b tch thu v ra ta.
D nhin cc ln tch thu nh th u lm kit qu ti chnh ca v chng
k trng trc y.
Nhng iu m ban tham mu ca Thiu khng on trc: ngy 20-81971 ng Minh tuyn b rt tn. L do a ra: Thiu b tr gung my
gian ln kt qu ca cuc bu c. ng Minh c trong tay mt ti liu v
vic Ph tng thng ch th cho cc tnh trng nhng cch thc m
bo Thiu thng c. ng Minh trao ti liu ny cho i s M Bunker.
Nghe u i s M xc nhn y l mt ti liu c tht.
ng Minh rt tn lm cho phe Thiu bi ri v ng trc nguy c ch c
mi mnh Thiu tranh c vi chnh mnh. Th l qun s Nguyn Vn
Ngn phi tnh ti chuyn a K ra tranh c tr li trnh tnh trng
c din bng cch tr li cho K 39 ch k trc y. Ti Cao Php Vin
tuyn b bt hp l v c s khiu ni ca phe Thiu. Kt qu mn o
thut ny l ngy 21-8-1971, Ti cao Php Vin cho nim yt danh sch
ng c vin ln th hai v l ln cht trong c tn Nguyn Vn Thiu
v Nguyn Cao K. Nhng ngy 23-8, K tuyn b khng tranh c na v
cn ngh Thiu cng K t chc cho Ch tch Thng Vin Nguyn
Vn Huyn tm iu khin chnh ph vi nhim v t chc mt cuc bu
c tng thng khc trong vng ba thng. D nhin ng Thiu bc b
ngh ny. Ngy 1-9, Ti cao Php Vin ng cho K rt tn.
Khi K t chi n hu ca Thiu cho ra ng c, ng tuyn b vi bo ch:
Ti khng tip tay cho mt tr h bn thu, cng lm cho ngi dn v
mng vi ch dn ch. i s M Ellsworth Bunker c gng thuyt
phc ng K tip tc ra tranh c nhng ng dt khot t chi.
Trng hp ng Dng Vn Minh, tuy cng b ra ng c Tng thng t
thng 6 (vi ng c vin Ph tng thng l bc s H Vn Minh, dn biu
quc hi) nhng kp ca ng vn tip tc quan st tnh hnh quyt
nh. Khi hay tin ng Minh rt lui, i s Bunker hi h xin gp ng Minh
nhm cu vn tnh th cho ch Si Gn. Ti c mt trong bui tip
Bunker ca ng Minh. ng Minh phn tch cho Bunker thy rng khng c
Tr li cuc bu c tng thng bin thnh cuc c din, ngy 3-101971, lin danh Nguyn Vn Thiu Trn Vn Hng c c vi 94,3% s
phiu bu. Trong nc v c ngoi nc coi kt qu nh mt tr h
chnh tr. Nhng cng cha bao gi, Thiu v tay chn ca ng ta t ra
hung hng nh lc ny. Chnh quyn Thiu cng sit cht s kim sot
trong qun i, cnh st, bo ch v c trong Quc hi. Phe i lp ng
trc hai s chn la: Thiu xa s hoc i u tn ti. V h
chn cch th hai. Lc ny nhiu phong tro v t chc di nhiu hnh
thc khc nhau nhng c chung mc ch chng chin tranh v chng
Thiu ni ln. Cc cuc biu tnh, xung ng chng Thiu bt u n
ra gn nh hng ngy.
Tr li cuc biu tnh trc H ngh vin, lc ny anh H Ngc Nhun ang
h tng b Ng B Thnh v ch Trn Th Lan. Cnh st chm ang tm
cch bt hai ph n ny bi h khng c hng quyn bt kh xm
phm nh cc dn biu. Anh Nhun cng on bit nguy c ang ch i
h, nn a hai ch vo lnh mt trong khu vn ca khch sn
Continental, ni c nhiu nh bo nc ngoi t tp. Anh hi vng vi s c
mt ca gii bo ch, bn cnh st chm s khng dm ra tay. Nhng
khng lu, chng nh hi v bt u sit vng vy chung quanh khu vc
hai ngi ph n ln trn, bt k s c mt ca cc nh bo nc ngoi.
Anh Nhun phi tnh gii php khc: tm cch a b Thnh v ch Lan vo
bn trong H ngh vin, ha may ti y cnh st mi chu b tay. Nhng
khi anh Nhun va a hai ngi bng qua ng, hng v pha H ngh
vin, th tc thi mt chic xe Jeep p ti, km theo l mt trn ma lu
n cay khin anh Nhun chng nhn thy g. Khi anh bnh tnh li th bn
cnh st nm hai ch ln xe Jeep v ch i ri.
Theo ti th cc nhn vt tr thc min Nam gan l, c sc chu ng gn
nh phi thng trc s n p ca nh t ch Si Gn trc 1975 th
khng ai bng b Ng B Thnh. t b vn tip tc hot ng chng
chnh quyn. Hng ngy b vn lm bo ni trong x lim bng ba th
ting: Vit, Anh, Php. ng gi l ging b vang ln, c tin tc v bnh
lun chnh tr, bt k s n p ca cc cai ngc. lm im ting ngi
ph n ny, chng nm vi vo x lim, ri tt nc vo. Nhng vi b
Thnh vn chng n thua g. K c khi b b a ra ta n qun s bn
Bch ng (nay l ng Tn c Thng), ngi bin h cho b l lut s
V Vn Mu, lc y ang l ngh s Thng ngh vin cng khng lay
chuyn thi chnh tr ca b. Trong cc nhn chng m lut s yu cu
c mt ti ta c ti v anh H Ngc Nhun. Th l ti c dp chng kin
tn mt b Thnh u tranh vi ta n ca Thiu nh th no. Vn trc
y b c bnh suyn, nn b nht quyt t chi ra ta nh mt ngi
bnh thng. B yu cu bc s ring ca b c mt v b xut hin trc
ta trn ci bng ca. Ta va bt u lm th tc th cn xuyn- tht h
Chng ti vui mng gp li nhau. Sau bao nhiu thng trm ti mnh t
Si Gn y bin ng v trc tr, c lc tng rng th h mnh mi mi
khng bao gi c nhn thy t nc thng nht th m nay c dp hi
t ngay ti th t nc, qu tht vi ti khng khc mt gic m. Sau
ch Thnh dnh cho ti thm mt bt ng khc: ch quyt nh mua mt
bc tranh ca ti l bc Bn Cng Nh Rng theo phong cch bn tru
tng, gi 500 USD. Ch ni: Ti c hai l do mua tranh ca anh: Th
nht v ti mun ng h mt tr thc Si Gn, th hai tin ny ti c c
do dch mt quyn sch lut ca Vit Nam ra ting M ch bnh thng
lm g ti c la mua tranh. Nm sau ti tr ra H Ni c ch mi
dng cm ti nh ring. T ch lm bp. Trong phng khch cht hp, bc
tranh ca ti chim mt v tr trang trng.
Tuy hot ng ti Si Gn, nhng sau khi t nc thng nht, ch Thnh
sng lun ti H Ni. Ch yu H Ni v thch hp vi i sng chnh tr
th .
Tr li vi cc hnh thc u tranh a dng ca ngi Si Gn chng ch
Thiu trc 1975 khng th khng nhc n mt hnh thc rt c o:
xung ng lm bo ni. Ai c sng kin u tin v hnh thc u tranh
ny: dn biu H Ngc Nhun hay linh mc Nguyn Ngc Lan? Hoc c hai
k rng anh ly sng kin t nhng chic xe bn do m Ba Con Cua
(mt loi m n lin).
Ti xin k chuyn i lm bo ni M Tho v Cn Th gm ch Kiu
Mng Thu, nh th nh bo Cung Vn, nh bo tr M John Spragens, dn
biu H Ngc Nhun
Thi im din ra cc cuc bo ni l sau khi ng Thiu ti c tng
thng trong cuc bu c c din, Hi ngh Paris c s thng lng
tch cc gia phi on H Ni v Washingtonn. Sng sm, chng ti hn
nhau mt a im b mt xut pht. Ti nh, ngoi chng ti cn c
anh Triu Quc Mnh (lc ang l chnh bin l ta n Gia nh ca
khing v.
Ti c nghe anh inh Xun Dng ni vi anh em Tui m v cu
sng cho nhiu a ti n, vy m ti n vn thng tay vi ti. Chng c
tnh ngha g. Dn biu Dng tng l bc s qun y. Trn mt v trong
ngi anh c nhiu thng tch nhng cng khng qu nng. Anh em
khng chu thua ng Thiu v gim c cnh st Trang S Tn ngh ra
k c nh tr li, hoc t ra cng to c mt x can-an h uy
tn ca chnh quyn Thiu. Tham gia vo k hoch ny c cc bc s gim
c v ph gim c Bnh vin Sng Chnh: Bc s L Khc Quyn v bc
s Nguyn Vn Mn (Bc s Mn tng l th trng Nng trong cuc ni
lon ti min Trung nm 1966 ca qun i v Pht gio).
Bc s Dng c b mt a vo bnh vin Sng Chnh ri t c a
tr li H vin bng xe cu thng v trn mt bng ca.
Xe cu thng khng a dn biu Dng (c bng b kn mt nh ang
trong tnh trng nguy kch) thng n tr s H vin v lc ny cnh st
tp trung rt ng trn ng T Do, i din vi tr s. Chic xe cu
thng xut hin t ng Hai B Trng, pha sau H vin, hon ton
bt ng, khin cho cnh st canh chng tr s H vin khng kp tr tay.
Mt s dn biu v nh bo c bo trc trc sn . Ba dn biu,
trong c ti, cng mt nh bo vi vng k vai vo khing chic bng
ca i vng ra pha trc H vin v t xung ngay ti tin snh. Trn
thm H vin nhn thng con ng L Li di n ch Bn Thnh khng
thy bng mt ngi dn thng no. Ton cnh st rn ri v cnh st
chm. Trung tm Si Gn lc ny khng khc mt thnh ph ma. Ti on
bit gim c cnh st thnh Trang S Tn c lnh thng tay n
p, k c bo ch nc ngoi nu tm cch quay phim cuc biu tnh. My
hm trc, tay quay phim ngi M ca hng truyn hnh CBS ghi hnh
cuc n p mt s n sinh tham gia cuc biu tnh b cnh st chm
nh b hi ng mt cch ht sc d man, my quay phim b p nt
cn bn thn anh th cc ng nghip phi a vo nh thng cu cp.
v cc c vn M tht bi trn nh trc thng vn ti p Bc ngy 2-011963 (M nhn nhn c bn my bay trc thng b bn h v ba c vn M
b thit mng), tng Timmes cng v ch huy trc tip ca mnh l tng
Paul Harkins c mt ti ch. Timmes tng nhy d xung b bin
Normandie (Php) trong Th chin th hai. Cui i, tng v hu Charles
Timmes c ngi ng u CIA l William Colby tuyn dng v a tr
qua Vit Nam thay th mt nhn vt tnh bo tng ng vai tr quan
trng trong cuc lt tng thng Ng nh Dim: Lou Conein. Trong
nhng ngy cui cng ca ngi M ti Vit Nam (thng 4-1975), Timmes
c mt vai tr bn cnh ch Thiu nh Lou Conein i vi ch Dim.
Timmes cng i s Graham Martin vn ng s ra i ca tng thng
Thiu, p lc ph tng thng Trn Vn Hng t chc nhng quyn lnh
o li cho trung tng Dng Vn Minh, v cng chnh Timmes ngn tr
tng K toan tnh lm o chnh. Timmes ch ri Si Gn ti 29-4-1975
khi ng ta thy rng M khng th thot kt thc y bi kch.
Sut gn su nm cng tc vi tng Minh, ti cng khng thy gia ng
v ta i s Php c mt quan h no, ngoi tr nhng ngy cui thng
4-1975. Chnh ngi M cng nghi ng ng Minh c quan h c bit vi
ngi Php. Tuy nhin v vn ha v tnh cm khng th ch ci l ng
Minh nghing v ngi Php hn l ngi M. ng Minh ni v vit snh
ting Php, cn ting M ch giao tip. Ting Php, ng hc t nh
v s dng n thun thc t thi ng cn trong qun i Php. Trong
cng v tng lnh giao tip thng xuyn vi cc c vn M v cc cp
cao ca Washington, ng ra ting M ca ng rt snh. Nhng r rng
ng khng ho hng trong vic ci tin vn ting M ca ng. Trong khi
cc tng nh Nguyn Khnh, Nguyn Vn Thiu, Nguyn Cao K... cng
c Php o to, ni ting Php rt snh nhng sau ny cng ni ting
M rt tri chy. Bi cng l mt cch d dng h tranh th ngi
M.
Cc bui hp ti Dinh Hoa Lan din ra ti phng hp trn tng mt ca
dy nh nm pha ngi nh chnh. Thng cuc hp bt u bng cuc ni
bt, b ngoi tng nh xut pht t cuc xung t gia tng thng Thiu
vi Trn Ngc Chu, nhng bn trong l do p lc ca CIA. Mt phe CIA
bnh vc Chu nhng phe CIA khc ang c thc quyn ti min Nam li
ch trng dt Chu. Ngi a ra lp lun ny nhn mnh rng
Nguyn Vn Thiu v Trn Ngc Chu l bn rt thn nhau. Nghe ni sau
nm 1975, khi ng Thiu t nc Anh chuyn sang nh c M, ng
Thiu n nh Trn Ngc Chu v li chi mt ngy. Thc h chuyn
ny th no, ti khng c iu kin phi kim.
Ci may mn ca ti l hnh nh ti khng c tn trong bn danh sch
en (black list) ca CIA. Tnh bo M cng d sc thm nh ti c phi l
ngi ca Php khng. Cui cng c l h kt lun ci anh chng ny
hot ng hon ton... n c. Thc t th nhng tr thc kiu... v hi
nh th ny li gp phn c lp Nguyn Vn Thiu v ng li chin
tranh ca ng khin ng ni in. Ti cuc ni chuyn vi kha hun
luyn cn b x p Vng Tu, tng thng Thiu t co mt s tr thc
mi ngy ung bn ly whisky v n ton cm Ty, c hc rng nhng li
lm n l cho cng sn. ng kt lun Cc anh cn yu nc hn c my
ngi tr thc y. Cc anh y l cc cn b x p. Bi ni chuyn ny
m u cho t n p tr thc tin b, u tin l bt ch nhim t bo
ting Anh Sai gon Dai ly News, ng Nguyn Lu v 26 nhn vt tr thc
khc, trong c bc s, dc s v.v i s M Bunker khen bi ni
chuyn Vng Tu l mt trong nhng din vn hay nht ca ng Thiu!
Nh bo M Zalin Grant, trong quyn Facing the Phoenix m t, trong
con mt ca ng, nhng c im ca mt s tr thc Si Gn vo nhng
nm 1965-1970 nh sau: Gii tr thc (Si Gn) k c nhng ngi c
bng cp cao, thng tt nghip ti Php v ngy cng nhiu ti M, u
l nhng ngi theo ch ngha dn tc mnh m, khinh mit ngi M,
u c khng tng v chng chin tranh. H mun c ha bnh nhng
khng c k hoch t ti. H bc b ch ngha cng sn nhng li
chp nhn nhng ngi cng sn. H coi thng qun i ca h m
chnh h v con ci h thy khng xng ng phc v. Ngi bn tch
tng kh th. Nhng ngi chnh yu trong t chc ngoi lut s Ling
c cc anh Triu Quc Mnh, linh mc Nguyn Ngc Lan, anh Th Nguyn
(tp ch Trnh By...) linh mc Lan t iu kin: tham d cuc hi tho
anh phi c xem trc bi thuyt trnh ca ti. Ti ng v trao cho
linh mc bn thuyt trnh vi kin: Ti phi sa li on ni v chm
dt cuc chin huynh tng tn. Theo ng y khng phi l mt cuc
chin huynh tng tn, ngi Vit git ngi Vit, m l cuc chin
gia mt bn l ngi Vit yu nc v mt bn l ngi M xm lc
cng nhng ngi Vit Nam theo h. Cha Lan ni vi ti T Chc Di Thi
hnh Hip nh Paris ch d bui hi tho nu ti ng sa li ny. Ti
chng nhng chp nhn sa li m t ly quan im ny lm quan
im ca chnh mnh.
Bui thuyt trnh ti cha n Quang din tin ng nh d kin. Sau bui
thuyt trnh, linh mc Lan mi ti i n ph Tng Lai trn ng Nguyn
Tri Phng, cch cha n Quang khng xa. Cng i n ph cn c, dn
biu Kiu Mng Thu. Bnh thng i u ti cng b bn anh cnh st chm
trang b my b m i theo. Ch Thu cng c bn anh theo di v cha Lan
cng th. Do khi ba chng ti cng nhau i n ph, pha sau chng ti
c ci ui kh di: 12 chic xe my ca cnh st chm r ln inh i! Cnh
tng cng vui mt nhng iu y ny l mnh ngi n trong khi my anh
cnh st vn phi ng xa canh chng. C hm nh, t tng hai, v ti
nhn qua bn kia ng Nguyn Tri phng thy bn anh cnh st ngi
canh ti gia ci nng chang chang, ng lng v ti cho ch gip vic
mang nc mang ly sang mi cc anh gii kht. Nhng cc anh cnh st
dt khot t chi, c anh cn hm da ngc li: Ch nh a vi bn ti
? Mang nc v nh ngay. Lc u Tng nha cnh st ch c hai cnh
st i trn hai xe gn my theo di ti. Ti i u h i . H c trch
nhim bo co trong ngy ti i u gp ai v nu pht hin ti sp t
chc hp bo hay xung ng th h gi ngay v Tng nha kp thi i
ph.Bit r nh th nn khi sp sa c mt hot ng chng chnh quyn,
trc tin ti phi ct ui. Cch lm kh n gin: ti bo ti x li t
n ch Bn Thnh, cho xe u li, th d ca Ty, ti i vo lng vng
phng, h ch can thip khi bui pht thanh ca anh Nhun kt thc.
H c lp cc anh ch ngay ch ng Ba, lp xong bin bn vi phm mi
cho t i. D nhin k t lc chic t chng ti s dng lun b cnh
st bm theo. m, chng ti theo gio s Bi Tng Hun vo trng i
hc ngh.
n Nng cng th, bui thuyt trnh c t chc trong sn cha Tnh
Hi v din tin trong bng m. Ch c mt cy n chp t trn bn
ca ban ch ta v thuyt trnh vin. C l khng c mt ni no trn th
gii, din thuyt chnh tr li c t chc trong bng ti hon ton nh
th. y l sng kin c o ca Pht t u tranh v cc nh cha min
Trung.
Sau cc bui ni chuyn Hu v Nng, ring ti, sng hm sau c
anh em a phng a vo Qung Ngi t chc thm mt cuc thuyt
trnh ti y, cng ti mt ngi cha. Cuc thuyt trnh din ra lc 14 gi,
kt thc vo lc 16 gi. Khi mi n ti c cho bit s li m nh
chng trnh d kin ca ban t chc. Nhng khi kt thc cuc thuyt
trnh ti thy khng kh xung quanh cha rt cng thng, cnh st chm
ln qua ln li nh ang chun b mt m mu g. Nu ti li m,
chc chn s c chuyn khng lnh. Ti hi ngi bn t Nng vo
cng ti: Gi ny cn xe tr ra Nng khng?. Ngi bn tr li: Cn
chuyn cui cng. Ti ch kp cho thy tr tr cha, ri tc tc ra n xe
v Nng. Chic xe khch nght ngi, khng cn mt ch trng no.
Ti ch c mt cch duy nht: eo bm tong teng ca sau, nh mt anh
l xe. Sau ny ti c bit, ng nh ti d on, an ninh a phng
c k hoch ti tn cng vo ch ti nu ti li m ti Qung Ngi.
Sau khi tng thng Thiu v Hong c Nh chu tay trc Nixon v
Kissinger t bt k Hip nh Paris th cc lc lng chng Thiu cng ni
ln ng lot. Trc khi k Hip nh, Kissinger thuyt phc Thiu bng
cch bo rng chc chn Nixon s c ti c v nu cng sn Bc Vit vi
phm Hip nh th chng ti s m mt cuc hnh qun ra min Bc.
ca... CIA!
Cc ti liu v Vit Nam cha bao gi ni r gc tch ca v thng ta
ny. Theo nh bo M Stanley Karnow, Thch Tr Quang tng b ngi
Php bt giam v ti lm cng sn trc 1954 khi ng cn l mt thanh
nin. i tu, ng c a i hc Tch Lan (Ceylon) v sau tr v i
thuyt php khp Vit Nam. Thng ta Tr Quang c mt ti Hu t
thng 5-1963 v tr thnh ngi lnh o cuc u tranh ca Pht gio
nhm lt ch Ng nh Dim. Theo lnh ca Washington, i s M
Frederick Nolting khuyn ng Dim nn hoa gii vi thng ta Tr Quang,
nhng ng Dim t chi, cho rng bin ng Hu c bn tay cng sn
nhng vo. Nhng sau trong cuc phn cng ca b Ng nh Nhu
ngy 7-6-1963, b li t co Pht gio u tranh c s git dy ca ngi
M pha sau. Gin tip b t co thng ta Tr Quang l ngi ca M.
Khi th b coi l ngi ca cng sn, khi th b nghi ng lm vic cho CIA,
tht s Thch Tr Quang l ngi ca ai? Lc ti khng c iu kin
tr li cu hi ny, nhng vi ti, thng ta Tr Quang trc ht l mt
nh tu yu nc.
S lin kt chnh thc gia tng Minh v thng ta Tr Quang din ra
trong nm 1974. Khi ti t thng vn ng Dng Vn Minh mong
mun c s ng h cng khai ca thng ta trong mt ch trng u
tranh cho ha bnh, ha gii ha hp dn tc v trc ht l thay i chnh
quyn Nguyn Vn Thiu, th thng ta Tr Quang trm ngm mt lc.
Sau thng ta chm ri ni: ng Minh khng phi l mt ngi lm
chnh tr sc bn. Nhng ng l ngi cn thit lc ny, trao cho ng ngn
c tp hp cng c. Cch ni ca thng ta Tr Quang cho thy vic
chn la ng Minh cm ngn c tp hp gp phn cng lt chnh
ph Thiu cha phi l hon ton ng m l mt gii php thay th, mt
chn la tng i tt nht by gi. Ti ngh tip: ng Dng Vn
Minh s chnh thc n thm thng ta ti cha n Quang v sau
thng ta n inh Hoa Lan thm x giao tr li ng Minh, nh th s
lin kt c chnh thc ha v cng khai ha. Sau mi cuc gp, s c
mt thng co bo ch c c ng Minh v thng ta thng qua.
D nhin cuc ving thm thng ta Tr Quang ca ng Minh ti cha n
Quang vi s c mt ca bo ch v truyn hnh nc ngoi l mt s kin
ch tch, ct thm 300 triu la. Trong khi vin tr kinh t t 650
triu la b gim xung cn 250 triu la. nh hng ca cc s ct
gim ny trong thc t cn ln hn v gi du tng v tnh hnh lm pht.
Trong hi k ca mnh, Henry Kissinger k rng ngay ngy u tin nhn
nhim v tng thng, ng Ford tip i s Trn Kim Phng (thay Bi
Dim) ca chnh ph Si Gn chnh thc ha vi ng Phng rng ng
quyt tm bo m s tn ti ca chnh quyn Si Gn v c gng tng
vin tr. Nhng thc t sau cho thy Ford hon ton bt lc.
Ngy 12-9-1974, Kissinger gi cho tng thng Gerald Ford mt
memorandum (bn ghi nh) m t nhng g s xy ra nu duy tr vin
tr qun s mc 700 triu la:
Kissinger tn ng cc bin php ny, tng thng Ford cng th. Nhng
di p lc ca quc hi gi y thuc nh hng McGovern (cu i th
ca Nixon tng b ng Thiu ch trch c lit) v bo ch, s tip cu
min Nam bt thnh.Cui cng trong danh sch cc bin php phn ng
ny, M ch lm c mi vic l tng cc chuyn bay do thm. Nhng
nh d on trc, H Ni phn i cc chuyn bay ny coi nh mt vi
phm Hip nh Paris. Th l Lu Nm Gc c l do phi tay vi phn
cn li ca k hoch phn ng. K hoch a tu sn bay Enterprise vo
Vnh Bc Vit khng thnh. Tu Enterprise ri Vnh Subic trc ch n
Dng.
Bnh lun v thi bt hp tc ca quc hi M trong n lc b sung vin
tr qun s cho min Nam, Kissinger vit trong Ending the War nh sau:
...Washington nht quyt t chi vin tr cho mt ng minh ang b k
dao vo cung hng.
Trong hon cnh bit trc l gn nh tuyt vng, tng thng Nguyn Vn
Thiu gi hai bc th ngy 24 v 25-1-1975 cu cu tng thng
Ford. ng Thiu nhc li vi tng thng Ford nhng li ha m bo ca
M tip tc vin tr cho min Nam thuyt phc ng Thiu k Hip nh
Paris trc y.
vn ... lm vic cho Mt Trn vi ti. C anh Thnh hay khng c anh
Thnh, ti vn chn lp trng chnh tr m ti chn. Trc khi ha s
t l anh l ngi ca Mt Trn, ti dn thn vo con ng chnh
tr ca mnh.
Nhng iu khng th chi ci l t khi c nhng cuc trao i vi Thnh,
ti cm thy mnh bt c n hn. Ti l ngi chng bao gi d d tin
bc. Nhng thng cui cng trc 30-4-1975, ti gp kh khn tht s.
Tin in khng ng ng k hn thng b Nh n n ct. Mt hm
Hunh B Thnh mang mt s tin kh ln trao cho ti bo rng ca m
anh. Anh mun gip ti tr my thng tin in cha thanh ton v c tin
thu bao in thoi. Sau ny, nhc chuyn c, Thnh ci ci ni vi ti
Khng phi tin ca mnh u. Anh ch ni th, ti mun hiu sao c
hiu.
Cho n ci xe DS 21 ca ti a vo garage Citroen sa v sn li, cng
khng c tin ly ra. Lc ny v ti lm n tht bi, n nn nhiu ni, ph
cp dn biu kh ln nhng vn khng xoay tr. Thy mi sng ti i
hp hnh bng taxi tn km v nguy him, Hunh B Thnh ngh mi
ngy anh n a ti i bng chic t LaDalat ca anh v do anh t li.
Th l mi sng Thnh u n a ti vo Dinh Hoa Lan. Trong khi ti
vo bn trong hp th Thnh bn ngoi, anh gh vo cn nh trc cng
dng lm vn phng thng trc, ni khch mun gp ng Minh phi lin
h trc ti y. Ni y cng lo vic in n cc ti liu ca nhm ng
Minh. Hunh B Thnh dng thi gian ch ti tm hiu cc hot ng
ca nhm ng Minh v khi c ti liu quan trng c quay roneo th
Thnh cng kn o ly mt bn. Chuyn khng kh lm v ngi ph
trch vn phng ny l cu dn biu Dng Vn Ba, cn ngi lo khu
quay roneo l Triu Bnh, em rut ca nh bo Cung Vn - Nguyn Vn
Hng, u rt thn thit vi Thnh.
Sau khi mt Phc Long v tnh hnh qun s, chnh tr cng tr nn cng
thng, phng nga cc bin ng, tng Nguyn Khc Bnh, ch huy
cng tc ci: sau 30-4-1975 v nht l sau nhng g anh vit, anh k, ai
cng bit t l mt cn b chl huy ip v cch mng, m ti li nghi anh
l cng an ch c! V khi anh ni anh i v qu th chc l i n
mt ni b mt no m ti c theo cn
C mt vi bi bo vit sau ngy 30-4-1975 cho rng anh Hunh B Thnh
vn ng trc tip tng Dng Vn Minh u hng. Ti khng bit
cc tc gi ny cn c v u nhng l ngi cn k ng Minh cho n
ngy ch Si Gn sp , ti bit Thnh khng c cuc gp g no trc
tip vi ng Minh vn ng ng Minh u hng. Anh Dng Vn Ba l
ngi 24/24 gi c mt ti Dinh Hoa Lan v l ngi tng Thnh n
Tha lnh tng thng VNCH, chng ti xin tha cng ng bo rng
nhng tin n trong nhng ngy gn y c tng thut qua bo ch
trong nc v qua cc bn tin vin k ca hng thng tn ngoi quc, lin
quan n vic chnh ph VNCH tha hip vi CSBV b ng ba tnh Cao
nguyn thuc qun khu 2 v tnh Qung Tr thuc qun khu 1 l nhng
ngun tin hon ton tht thit v v cn c
Ngy 26-3-1975, tng thng Thiu li tuyn b trn i pht thanh quyt
bo v Nng ti cng. Nhng ch bn ngy sau Nng mt. Trung
(AP-27-3) Cuc khng vn ln nht trong cuc chin Vit Nam khi s
hm th Nm v c 190 dn t nn c ch trong chuyn my bay
u tin t Nng n Nha Trang. Nhng trong khi ti phi trng
Nng hng vn ngi tranh ginh nh nhau c ln my bay th khi
n Nha Trang nhng ngi t nn li ng ngc, chn nn. C ngi mun
quay v im khi hnh vi thn nhn cha i c.
Mt thiu ph dn hai con i ngc ln cu thang. B phn trn Ti c
bo a n y u. Cho ti tr li vi chng ti ti Nng. D nhin
khng ai nghe li phn trn c v hu l ny. Phn ln s hnh khch trn
chuyn bay n hu ni trn l n b v tr nt, thn nhn ca cc qun
nhn khng qun VNCH lm vic Nng.
Chic my bay u tin trn y ca chng trnh khng vn dn t nn
Nng l chic Boeing 727 ca hng World Airways do c quan USAID thu
bao. Ni trong ngy th Nm, chic ny bay 4 chuyn kh hi Nng
- Nha Trang. Ngi ta khng hiu l cc n lc gip v di dn s c kt
qu n mc no. C iu l Nng trong hin ti, gnh nng c h
khng gii quyt ni.
Hai ngy sau (29-3), hng tin ca M UPI m t thm cnh v mt
chuyn bay t Nng v n Si Gn c bo in Tn trch dch nh
sau:
phong tro ly khai ca ngi Thng m chnh quyn Thiu tng tuyn
truyn v vi chnh ngha quc gia t ngy l-2-1969. Chnh quyn
Thiu ph nhn tin ny v buc AFP phi ni ra xut x ngun tin. Tc gi
bn tin - Paul Leandri - b Tng nha cnh st mi ln cht vn. Paul
Leandri nht nh bo mt ngun tin ca mnh, cuc ci v xy ra trong
phng ca vin s quan cnh st c giao iu tra. n mt lc nh bo
Php i ra v v d vin cnh st ra lnh anh khng c ri phng, anh
vn bc ra khi phng. Th l vin cnh st n sng. Paul Leandri cht
ngay ti ch. on trc s rt rc ri v ci cht ny, Tng nha cnh st
lin ngy trang li hin trng: t Paul Leandri ln t ca anh ri cho xe
ng vo cng ra vo ca Tng nha, cui cng dng sng - c s
dng - bn vo xe ca Paul Leandri t pha sau nh th do t ca Paul
Leandri vt cng nn cnh st n sng.
Ci cht ca Paul Leandri gy nn s bt mn cng d di i vi ch
Si Gn ang suy yu. Ti Paris, chiu th ba 18-3-1975, nghip on k
gi ton quc Php tp hp hn 300 nh bo t hp trc tr s ca AFP
ri t y diu hnh yn lng n ta i s VNCH. Nghip on cng ku
gi cc phn b a phng t chc nhng cuc biu tnh tng t n
cc ta tng lnh s VNCH Php.
V bn cht nh bo Php khng ch l mt tai nn. N cn phn nh
mt giai on quan h cng thng gia Paris - Si Gn: lin tc trc
xy ra nhng v ngi Php by t s thiu thin cm v ra mt chng i
chnh quyn Si Gn. Khi Hi ngh Paris va khai din th mt cng dn
Php leo ln nh thp chung cao nht ca Nh th Notre Dame Paris
v treo trn l c MTDTGPMN buc chnh quyn thnh ph Paris phi
dng n trc thng h c xung; n nm 1970 l v hai gio vin
ngi Php ti Si Gn Andr Menras v Jean Pierre Debris - tro ln
tng Thy qun lc chin cao khong 10 mt t trc H ngh vin pht
c Mt Trn Gii Phng Min Nam, khin cho chnh quyn Thiu phi huy
ng hng chc cnh st chm dng v lc n p h, li h t trn tng
ri xung t trc s chng kin ca hng trm ngi.
Sau , trong thi gian b giam khm Ch Ha, hai gio vin ngi Php
ny t ra rt cng u. H nht nh khng chp hnh cc k lut trong
tri giam v cn h nhng khu hiu ng h MTDTGPMN khin cho s can
thip ca s qun Php nhm tr t do cho h cng kh khn. Sau 1975,
Sng 8-4-1975, trung y phi cng Nguyn Thnh Trung iu khin chin
u c Northrop F-5E Tiger II, xut pht t sn bay Bin Ha, nm bom
xung Dinh c Lp ri bay thng v cn c gii phng Phc Long gia
nhp hng ng ca MTDTGPMN. Trung y Nguyn Thnh Trung c cng
sn ci vo qun i Si Gn t lu. ng Thiu v gia nh thot cht
trong cuc tn cng bt ng ny. Nhng vi dn chng Si Gn, cuc nm
bom c ngha bo trc s sp khng th trnh ca ch Thiu.
Tinh thn ca Thiu v nhng ngi thn cn ca ng xung thp hn bao
gi ht. Thiu khng phi con ngi liu lnh nh K. Ph tng thng Trn
Vn Hng tng ni vi vi dn biu thn ng - d nhin l sau lng Thiu
- rng ng Thiu Cest un type sans couille, mt cch ni ca ngi Php
m ch nhng ngi n ng khng c kh thi.
S h hi ca Dinh c Lp sau v nm bom ln ny khng nhiu nh thi
Ng nh Dim tng b hai phi cng khc, cng ca khng lc VNCH
nm bom. l ngy 27-2-l962, hai phi cng li chic A -1 Skyraider ct
cnh t sn bay t sn bay Tn Sn Nht trong mt phi v tn cng cc
mc tiu Vit Cng, i hng tr vo Si Gn v nm bom xung Dinh
c Lp. Hai s quan phi cng y l Nguyn Vn C v Phm Ph Quc
hnh ng c lp, khng nm trong mt m mu o chnh no. C
thot c, sang t nn chnh tr Campuchia, cn chin u c ca Quc
b sng phng khng t mt chic tu chin trn sng Si Gn bn h v
b bt sng. S phn ca Quc v C sau ny rt khc nhau. Quc cht
mt xc khi chic Skyraider ca anh b bn h trong mt chuyn oanh tc
min Bc, cn C t Campuchia tr v hot ng chnh tr v ln lt
trng c dn biu ri ngh s quc hi. Hin C sng ti San Jose
(California- M).
Dinh c Lp vo lc b nm bom ln u nm 1962 c kin trc thi Php
h nh cc kin trc m chng ta cn thy tr s y ban Nhn dn
TP. H Ch Minh (ng Nguyn Hu). Bo tng TP. H Ch Minh (ng
L T Trng) hay Ta n TP. H Ch Minh (ng Nam K Khi Ngha)...
Do s h hi kh nng, ng Dim cho xy dng lai mt dinh tng thng
mi. c giao nhim v thit k dinh mi trn v tr c l kin trc s Ng
Vit Th, tng ot gii thng ln kin trc ti Rome (Grand Prix De
Rome). Vi nhiu ngi nh ti tng nhn thy Dinh c Lp xa, t
ci thi n cn mang tn Dinh Norodom, vn c mt so snh gia ci c v
ci mi. Ring ti vn nghing v li kin trc xa.
Nhiu ngi cho rng tng thng Thiu nghe li ng Ngn san bng giang
san ngn hng ca Nguyn Tn i v thy th lc ca ng i ngy cng
bnh trng v nghi ng ng i c tham vng ra ng c tng thng cnh
tranh vi Thiu.
m rng nh hng chnh tr ca mnh, ng i tm s ng h trong
quc hi, m ng cng l mt dn biu (n v Kin Giang), bng cch d
di cho tt c dn biu, ngh s vay tin ngn hng Tn Ngha khng tnh
li. Chiu ny ca ng i c kh nng v hiu ha quyn lc ca ph t
Ngn i vi cc dn biu ngh s gia n. ng Ngn cng dng tin
mua chuc cc cuc b phiu. Tht ra trc mt ng i ch c nh
nm chc v ch tch y ban ngn sch ti chnh H ngh vin, tc kim
sot hu bao ca chnh ph Thiu.
Do gi c quyn nm quc hi, ph t Ngn quyt nh tm cch
dt ng i v h thng ngn hng ca i. Ngi gip Ngn tch cc
trong k hoch ny l thng c Ngn hng quc gia L Quang Uyn,
ngi pht hin ra nhng s h v vi phm ca Ngn hng Tn Ngha. Khi
tng thng Thiu va t M tr v sau cuc gp tng thng Nixon San
Clemente, Ngn trnh k hoch nh sp Ngn hng Tn Ngha v c nhn
Nguyn Tn i. Thiu chp thun. Mt cuc hp ly quyt nh chnh
thc c Thiu triu tp vi s c mt ca thng c Ngn hng quc gia
L Quang Uyn, Th tng Trn Thin Khim, tng trng ti chnh H
Xun Trng, thiu tng Nguyn Khc Bnh, tng gim c cnh st quc
gia v ph t Ngn. Cuc hp giao cho ph t Ngn tin hnh k hoch.
Ngy 21-3-1973 cc c s ca Ngn hng Tin Ngha ton min Nam b
khm xt v nim phong, lc ng i v v ang Nng. Cho n
cui i mnh, i th tn xng Thiu v Ngn. Cun hi k ca Nguyn
Tn i c vit ra ch yu tn cng v x v ng Thiu!
V nhn vt Ngn, mt ngi thn cn ca ng - nh bo V Thy Hong cn tit l Ngn l kin trc s chnh ca s thnh lp v t chc ng
Dn Ch ca Thiu v l ngi dng ln t bo ca chnh quyn - t Dn
Ch. Mt ngun tin khc cho rng trc khi b bt ln u v tm lu vong
Canada, Ngn tng ngh vi ng Thiu v Hong c Nh nn tin
hnh vic mc ni vi MTDTGPMN. Theo lp lun ca Ngn, cng sn s b
cha mt khi tip cn vi x hi tiu dng min Nam v ch Si Gon c
khng phi l bin php trc tip v hu hiu chm dt chin tranh,
khng phi l con ng thc s a n ha bnh dn tc trong khi min
Nam cn y ry bt cng, tham nhng... Con ng chu cha n chi ph
phn, thi ua xut ngoi...
Phn ng ca Washington i vi bi din vn chng M mun mng ca
ng Thiu ra sao? Trong quyn hi k Ending The Vietnam War ca Henry
Kissinger vit: Thiu c tt c l do phn ut s c x ca nc M
(...) Nu ti ngh rng quc hi s ct vin tr, nh xy ra, vi mt
chp nhn.
Trc p lc ca hai i s Php v M, ng Hng nht nh khng nhn
nhng v tuyn b thng thng rng ng ch ri Dinh c Lp theo ng
Hin php, tic c mt cuc biu quyt ca lng vin quc hi.
Th l cc n lc ca nhng ngi mun y ng Hng ra khi chc v
tng thng quay sang quc hi. Cn triu tp mt phin hp quc hi
lng vin, c ngha c mt i biu v ngh s, trut ph quyn
tng thng Trn Vn Hng v bu ng Dng Vn Minh vo chc v tng
thng.
23. Cuc trn chy ca Nguyn Vn Thiu
Khng kh ti Dinh Hoa Lan rn rp ln sau tuyn b t chc ca ng
Thiu.
Cu trung tng Trn Vn n, ngh s quc hi, tht bi trong toan tnh
t gii thiu mnh vi Php nh mt ng c thay Thiu, gi cht quyt
nh ng h ngi bn xa ca ng l cu trung tng Dng Vn Minh.
Tng n trc y hu nh khng thy xut hin Dinh Hoa Lan, by
gi v ra thng xuyn. Tuy Dng Vn Minh v Trn Vn n cng tham
gia cuc lt hai anh em Dim-Nhu v u xut l nhng s quan qun
i Php nhng ngoi i hai ngi rt t quan h vi nhau v tnh tnh rt
khc nhau. ng Minh thch th thao t nh, tng l th mn ca i
bng Th Du Mt nhng nm 40, mt u th qun vt c hng v mi
sau ny ng vn cm vt ra sn tun ba bui ti cu lc b CSS. Khc vi
phn ng cc tng lnh Si Gn u m gi, ng Minh c mt cuc sng
gia nh rt gng mu. Tng n ngc hn: ng nh nhn vt Don
Juan, cc ph n p trong gii thng lu Si Gn kh thot khi tay ng
nu lt vo tm ngm ca ng. D khng hp nhau nhng Minh v n
vn tn trng nhau.
Ngi ta cng thy xut hin mt s tng v hu nh trung tng
Nguyn Hu C, chun tng Nguyn Hu Hnh... Thng thn m ni s
mt gii php chnh tr. Tip lin l cuc tho lun ca quc hi. C mt
trong phin hp ny tng lu trn dnh cho khch cn c i din cc
ta i s, ng o phng vin nc ngoi.
Cc dn biu, ngh s tham d u bit mc ch phin hp l a ng
Minh ln thay ng Hng nhng cuc tho lun c lc gim chn ti ch
v tng u b tc. Nhng dn biu, ngh s tng b gi l gia n v bn
mnh cho tng thng Thiu - h nm a s trong c Thng vin ln H
vin - do d trong biu quyt trao quyn ng Minh v hai l do: 1. S phe
i lp (tc phe ng Minh) ln nm quyn s tr th h. 2. S qun gii
phng vo Si Gn qu nhanh chy khng kp s nguy hi tnh mng.
Nm r nh hnh ny, trong gi gii lao ti tip xc vi mt s dn biu v
ngh s c nh hng pha thn chnh v a ra thng ngh trao i
nh sau: 1. S khng c ai trong phe thn chnh quyn b tr th v hot
ng ng h Thiu hoc chng phe i lp. 2. Nhng ai mun ri khi Vit
Nam th s c chnh quyn mi cp h chiu ra i chnh thc. Ti nhn
mnh rng ti ni vi t cch i din chnh thc ng Dng Vn Minh.
Nhng li ha ny - mt th bo m an ton cho cc dn biu, ngh s
thn chnh - thc y mt s cn do d.
Cuc biu quyt trut quyn ng Hng v trao quyn cho ng Minh c
thc hin vi s phiu gn nh tuyt i 147/151 vo lc 20 gi 54 ti.
y l kt qu t nhiu pha, nht l trc vin cnh Si Gn b tn cng
qun s. Ch tch Thng vin Trn Vn Lm iu khin cuc biu
quyt ny.
Bng in thoi ti bo co li cho ng Minh v sng kin ring ca
ti nhm thc y nhanh cuc biu quyt v c ng tn ng. Ti nh
rt r khng kh ti tr s Thng vin trc v sau cuc biu quyt. K
th chn nn nh ngi sp cht ui l cc dn biu, ngh s thuc phe
Thiu, cn nhng ngi phe Dng Vn Minh th hp tp, vi v nh s
Ban M Thut cng c tin c 300 ngi b cng sn git nhng sau
Tiziano Terzani xc nhn c rng s ngi ny cht v bom do my bay
qun i Si Gn th xung theo lnh ca tng thng Thiu khi thnh ph
c cng sn gii phng (Saigon 1975 Tiziano Terzani). Tung tin nh
th thc y ngi dn min Nam t ri b qu hng mnh, hng
ngn ngi b xc ngoi bin l mt ti c ln.
...Ti khng h c mt thng tin no v thi cui cng ca qun gii
phng nh hay khng nh vo Si Gn nhng trong bi ni chuyn
ca ti vi dn chng Si Gn trn truyn hnh ngy 29-4-1975, ti vn
mnh dn cam oan rng s khng c trn nh m mu cui cng nh
c Si Gn ang lo s. Ti sao? Lc ch bng suy on, cn c vo
nhng phn tch v nh gi ch quan ca ti v lp trng ca ngi
cng sn qua hai cuc chin m h tin hnh chng Php v chng M u l cuc chin yu nc ti tin nh inh ng ct rng nu qun i
Si Gn khng tip tc i u v n sng th qun gii phng cng khng
bao gi nh vo Si Gn. Do s khng bao gi c cuc tm mu nh
c loan truyn trong nhng ngy qua t to i s M khin cho
ngi dn min Nam n n tm mi cch ra i.
Trc khi kt thc bi ni chuyn trn truyn hnh, ti mi anh Hunh Tn
Mm xut hin bn cnh ti v gii thiu: y, sinh vin Hunh Tn Mm
bng xng bng tht, va c tr t do, ng nh li ha ca chnh ph
Dng Vn Minh tr t do cho tt c nhng ngi t chnh tr. Cho n
lc ny anh Hunh Tn Mm vn tip tc ng vai mt thanh nin tr thc
hot ng chng Thiu ti Si Gn ch khng phi mt ng vin cng
sn hot ng trong hng ng ca MTDTGPMN. Nh ni chnh quyn
Thiu nhiu ln toan tnh trao tr anh Mm cho MTDTGPMN ti Lc Ninh
( chng minh anh l mt ngi cng sn) nhng anh Mm lun t chi
v i c tr t do ti Si Gn.
Mt cu dn biu c k rng vo nhng ngy gia thng 3-1975 sau khi
Ban M Thut tht th v c Vng 2 chin thut ln lt tho chy, tng
ti, nhc Trnh Cng Sn lun l mt liu php tinh thn k diu.
chnh quyn min Nam l cng quc ny s can thip ngay. ng Minh
ci chua cht: Ti cm n thin ch ca ng, nhng trong i ti, ti
tng lm tay sai cho Php ri tay sai cho M, qu ri. Ti khng th
tip tc lm tay sai.... ng x r mt lc, Vanuxem bin lc no ti
khng nh.
Cng ng lc ny c in thoi t cha n Quang ca sinh vin u tranh
Nguyn Hu Thi. Ti khng r Thi ri khi ch n nu ti nh ti t mt
nm qua, vo lc no. Lc ny Thi ang c mt ti cha n Quang, anh
cho bit thng ta Thch Tr Quang mun ni chuyn trc tip vi ng
Minh. Cuc ni chuyn ko di khong hai pht. Sau thng ta Tr
Quang ni chuyn vi gio s V Vn Mu. Ti c bit ni dung hai cuc
in m ny ca thng ta Thch Tr Quang nhm thuyt phc tng
thng Dng Vn Minh u hng. Nhng ti li e ngi, nu u hng chnh
thc n phng th s ra sao? V nhiu n v qun i VNCH vn cn ,
c kh nng s phn ng in cung.
Khong 10 gi, tng thng Minh ln t i n Dinh c Lp. Cc thnh
vin khc ca chnh ph v mt s dn biu ngh s cng ln xe mnh n
Dinh c Lp. Ti cng ngi xe ca tng thng Minh. Lc ny ton b cc
m t cnh st danh d, gm tm chic cn y , vn i theo bo v xe
tng thng. on xe tng thng i ngang qua ta i s M trn i l
Thng Nht, ng Minh nhn thy trc mt cnh ta i s M ang b dn
chng a vo lm tht: tng on ngi t trong s qun hi h i ra,
khun vc no l my nh ch, ti vi, gh, t, bn v.v... T trn lu s
qun, nhng tm thm ct ra tng ming di khong 5-6 mt c nm
xung sn... Th l ni tng trng cho quyn lc nc M, tng nh bt
kh xm phm gi y tan tc... nh mt ng rc khng l!
on xe ca tng thng Minh i trn i l Thng Nht vng tanh ngi ngoi tr on ng trc s qun M. Phn ng dn Si Gn u rt
vo nh. S ngi tip tc nui nh ra i ko nhau xung bn Bch
ng vi hy vng gp c chuyn tu no cha kp ri bn. Mt s
ngi khc dng mi phng tin chy v hng min Ty tm ng ra
bin.
Ngi trong xe bn cnh ng Minh i n Dinh c Lp, cha bao gi ti
thy gn gi v gn b vi ng nh lc ny. Trong i ng tri qua nhiu
Ch t pht sau, ting chn ngi vang di trong snh, c c ting khua v
kh v ting n ln nng. Ri ting h to t pha i snh: Mi ngi i
ra khi phng ngay! Sau ny c nhiu nh bo nc ngoi tr li s kin
30-4 ny hi ti lc c lo s khng? Ti khng chi ci mnh c lo s.
Mt phn v ti cha tng i din vi qun gii phng. Nhng suy ngh
ring v nim tin trong lng ca mnh v h, cha qua thc t, khng
trn an ti hon ton vo giy pht ny. Mt khc hon ton khng th
on trc chuyn g s xy ra nu c hn lon.
...Ngi bc ra khi phng trc tin l tng thng Dng Vn Minh. i
st bn ng Minh l thiu t Hoa Hi ng. Tip theo l th tng V
Vn Mu. ng Minh v ng Mu u rt bnh tnh, s bnh tnh ca hai ng
cng truyn sang ti. Ti trao ci cp da xch tay ca ti cho dn biu
Thch Phen ri mnh dn bc theo. Chng ti va bc ra hnh lang
i n i snh th u kia thy c nhiu b i cm sng v h to: Mi
ngi gi tay ln!. ng Minh, ng Mu v ti cng mi ngi i pha sau
u nht lot gi tay. Ra n i snh, ti thy c nhiu ngi mc
thng phc cng c mt ln vi b i. Ti nhn ra mt s gng mt
quen thuc, tng hot ng bo ch hoc trong cc phong tro u
tranh hc sinh sinh vin. Ti nh hnh nh c cc anh Nguyn Vn Hng
(tc Cung Vn), Triu Bnh, Nguyn Hu Thi, Hunh B Thnh, Hunh
Vn Tng v.v... Ai , ti khng nh r, chy n m ti nng ln khi mt
t v ni to trong s mng r tt cng: Mnh thng ri!, trong lc hai
tay ti vn gi cao trong t th ca ngi u hng. Nc mt ti tro ra,
ti khc v qu sung sng thy cuc chin tranh ko di trin min trn
qu hng mnh kt thc. Tnh c thi Php h l 117 nm! Nhng
trong nc mt y c c nhng git xt xa: Mnh tng chng M, chng
Thiu khi kt thc, mnh li thay M thay Thiu u hng! D rng ti
cng sn sng tinh thn chp nhn tnh th ny, nhng khi n din
ra, lng vn khng th khng nhi au!
Mt ngi b i (ti khng r qun hm) ni vi tng thng Minh: Anh
ch cho ti ng i ln h c ngy quyn. ng Minh quay sang ti
ang ng bn cnh: Chung, toa hng dn cho ngi ny ln sn
thng. Sau ny ti bit l ngi ch huy chic tng k hiu 843 tn l
Bi Quang Thn lc mang hm i y. Ni v s kin 30-4 ti Dinh c
Lp, c mt hai bi vit k tn mt ai a b i ln h c. Ti
khng bit Dinh c Lp cn c mt ni no khc treo c hay khng
khe ng Minh vn bnh thng v vn Dinh Hoa Lan. Khi ng Minh cng
v i khi Si Gn ri, ti li c dp gp thng ta Tr Quang. Lc ny ng
ni: Tht rt tic. ng l ng Minh nn li t nc bi chnh ng l
ngi tng ku gi dn chng khng nn b qu hng ra i. Nhiu ngi
v nghe ng li. Th m by gi ng li ra i....
ng Kit im lng khng bnh lun, c l v chnh ng hiu r l do ti sao
ng Minh ri qu hng: hai ng b ln tui sng mt mnh, con chu u
nc ngoi.
Theo ti bit c hai ln ng Minh chun b tr v sng TP.HCM nhng ri
khng hiu v sao c hai ln u di li. Cui cng ng qua i ti M.
Cng ng ngi Vit Nam ti M by t mt tnh cm su sc v knh
trng dnh cho ng mc d v mt chnh kin h c nhiu khuynh hng
khc nhau. Cu tng Nguyn Cao K cng c n d l tang. i pht
thanh BBC (b phn ting Vit) c phng vn ti khi ng Minh mt. Trong
bui trao i ko di khong na ting ng h, c phn ni dung hi p
nh sau: ng Dng Vn Minh c phi l ngi ca Php? C th ng
Gia nh thn yu
Vi ti, gia nh l trn ht. Trn nn tng qu trng ny m trn trng
cuc sng lng thin v c ch cho x hi, yu thng ngi khc, yu
thng T quc. Gia nh l sc mnh ca mi chng ta, cho ta ng lc
cng hin, s n nh sng to v nim tin nhn vo tng lai.
Ti khng c ci hnh phc mt v mt chng cho c i mnh.
Nhng tri qua ba ln ly v, ti li cng nhn ra vai tr ngi v i vi
ti quan trng n ngn no. Ti s khng l ti nh cuc i ti sng
v lm vic nu bn cnh ti khng c ngi v - mt na ca ti. Chng
ta khng th no o lng c ht ci sc mnh k diu ca ngi ph
n gia nh v trong s gn b vi s nghip ca ngi chng. Ai khng c
hoc nh mt i phn na ca chnh mnh th t nhiu u qu qut
trong cuc i!
...Cc a em ca ti, vt bin khong 1977 trn nhng chic thuyn t
nm 1992 cng bt u ln lt tr v. Ti sung sng tt cng khi c
gp li nhng ngi rut tht ca mnh m lc ra i tng s khng bao
gi gp li. Nhng ti c mt nim vui sng ring ct giu trong lng: s
tr v ca cc em ti ng thi cng l s xc nhn anh trai mnh c
mt chn la khng sai. Lc u ch c cc em gi tr v, ti vn khng
thy ngi em trai t. Ti bit ngy cc a em ti ra i, Ngha l a tht
vng hn c. Sau ngy gii phng, Ngha hot ng tch cc trong on
Thanh Nin. Ti nghip n, ci o mc i hc khng dm i thng thm v
s ph l t sn. Sut ngy trong trng v tranh c ng v biu
ng. Mt on vin Thanh nin ht sc tch cc vi nim hng hi ci
tui 14-15 cng trn. Th ri tai ha p xung gia nh ti, nim tin
Ngha bng chc tan bin. Do khi ra i ri Ngha khng mun tr li ni
hn su k nim bun thi nin thiu ca mnh, ni chng kin cha m
mnh tri qua nhng bin c au lng. Cc em gi ni cho ti bit ban u
khi cc ch tr v Vit Nam Ngha nht nh khng v.
Chuyn tr v u tin ca Ngha sau gn 20 nm xa cch t nc l
thm v ti (lc ny l Trn H Quang Ngc Cc; ti chia tay vi Qunh
Nga, ngi v u t nm 1984) khi v ti va pht hin b ng th i
trng. T ln , Ngha tr v qu nh nhiu ln, vt thng xa trong
lng dn dn c hn gn.
THIN S
Ngi n b y
T u
M ti y?
Ri t ngt i u
Ngi hng xm ng ra
Bu tri cng ng ra
Ngi i ng hi!
Ting ai nghe quen vy?
Cn ting ai na
ngoi ngi n b y
sut mt i chng mun ai
bn tm n mnh
Bit trc mnh s i xa
S a l du
khng i manh o
S con ong bun
khng i vng hoa
S au cnh rng
khng i vn g
V ti,
Ti cng bit trc ngi n b y s ra i
M sao khng n cho, tin bit?
22-8-97
Chnh nh bui chia tay c t chc nh th ny, ti c dp ni nhng
li yu thng vi nng gia bn b. Mt s nhn nhn cng khai n ngha
m nng dnh cho ti trong cuc sng chung ngn ngi 13 nm. Cuc
tin a nh th ca nhng ngi thng yu nng chc chn lm nng
mn nguyn.
Ti bnh vin, trc khi Cc Phng trt hi th cui cng, nhng ngi
thn v bn b c mt ng . Qunh Nga, ngi v u ca ti v nm
a con vi du r u c mt bn cnh m chng by t tnh thng
yu v s knh trng dnh cho ngi v k ca cha mnh. Ngay sau khi
Cc Phng qua i, nng c chuyn sang Trng i hc Y Dc, ri
a vo gian phng m nng tng tham quan hai nm trc khi nng
cn khe mnh v xinh p!
c cc bi bo vit v Cc Phng gi nng l ngi ph n u tin
hin xc cho khoa hc. iu chc chn khng lm nng vui lng bng
nu nng bit c, vi hnh ng hin xc ca nng, sau c hng
trm ngi khc t nguyn hin xc.
Ti l ngi chng bao gi lm th. Th nhng sau khi Cc Phng mt,
trong cn nh trng rng, c mi khi i v ti li bt gp ci nhn v n
ci hn hu ca nng trong bc di nh t trn bn th. Mi ln nh th
ti li dng li, ni vi nng vi cu. Mt m, sau khi dng li trc bn
th, ln phng lm vic, ti nh nng khng khip. Ti ngi vo bn, cm
vit ln v vit mt mch hai bi th hay ni ng l hai cuc chuyn
tr vi nng:
1
Em lic nhn ti
T trong khung nh
Mt em vn th
N ci em vn th
Hnh nh em hi
Anh c bun khng
Em li vi anh
v cng
Bi na chng em b li anh
Anh t cy nhang
Khi lm em nheo mt
Nhng em vn n n ci hn hu
Bi c i em, khng bit gin, ght ai.
Anh c bun khng?
Thay cho cu tr li
Anh cm khung nh hn em
Anh au n tt cng
Bi na chng anh khng gi c em
c chuyn nh ca, chuyn tin bc, con ci... v nht l khng chu
ng c cuc sng c c. By gi em c thi gian cng lo chuyn
cho anh.... Ti kinh ngc hi li: Em cng lo vi anh chuyn g?. Cc
Phng ni thng ra l chuyn... chn v cho ti! Nng ni: Em bn
chuyn ny vi tt c chn tnh, v rt hiu anh, v yu anh, ch em khng
c nh g pha sau. Nht l em khng c nh thm d anh u.
Tip , Cc Phng k ra hn hi mt danh sch khong nm ngi ph
n m nng nhn xt c th thay th nng. Nm ph n ny c hai chng
ti u quen bit, h ang sng c thn. Ti t chi cuc bn v ti
ny vi nng. Cc Phng cn sng , ti lng d no li bn chuyn tm
ngi thay th nng? Trong m, nc mt ti chy di.
...C gi 21 tui tr thnh ngi v th ba ca ti khng nm trong danh
sch nm ngi ph n c Cc Phng nu tn. Tht s ti khng c
nh ly mt ngi v tr n mc . Trong vic ly v ti chn ngi
ch khng chn tui. By gi ti 58 tui. Khong cch 37 nm gia ti
v Thy khng ch l khong cch v sinh hc m cn l khong cch v
nhiu kha cnh khc khng d dng vt qua khi bt u cuc sng
chung. Phi c nhiu tnh thng v c gng ha hp vi nhau cho cuc
hn nhn. Ngi n ng v phn mnh c gng c mt cuc sng tr
trung, ngi v tr cng ng qun mnh c mt ngi chng tht s ln
tui, hai pha iu chnh nhau trong cuc sng chung hnh phc.
Khc hn nhiu ngi, ti khng coi v trng l ci ni try lc. Hoc nh
mt s d lun ln n: l mi dm. Nhng khch i v trng m b
b gia nh, tr thnh try lc, bn thn h trc l ngi try lc,
ch khng phi mi trng ny bin ngi tt thnh ngi h hng. i
su vo v trng, ngi ta s thy thn phn ca nhiu c gi y
ng thng hn l ng ln n sung.
Ti thch n v trng khiu v nhng ti t t cho mnh mt nguyn
tc: khi c v, hu nh ti khng n v trng mt mnh. Mt tun,
mi hm, ti vn a v ti i khiu v mt ln. l mt ni khng ch
c thng thc nghe nhc, nghe ht m ngi khch cn c tham gia
trc tip cuc gii tr lnh mnh vi mn khiu v - mt trong nhng loi
hnh ngh thut lu i nht. gii no cng th c ngi tt ngi xu.
Ci tt ci xu trong u, trong con tim. Ti gp rt nhiu c v n c
tri tim tt, ci u ng hong, nhng ci ngh ca h vn khng th
Sau khi bit chc chn Thanh Thy p li tnh cm ca ti dnh cho nng
v nng tha thit mun lp gia nh d nng cn rt tr - mi 21 tui - mt
hm ti ni vi nng Em c chu tr thnh v ca anh khng? Nu em
ng k t ngy mai em c th n cng sng vi anh. Anh s gii thiu
em vi con ci anh v bn b ca anh mt cch chnh thc. Do hon cnh
khong cch tui tc khng d dng c d lun chp nhn, nn ti d
tnh khng lm m ci cng khai nhng qua mt cch thc khc, ti vn
t chc cc cuc ra mt ln lt vi nhng ngi thn v bn b. Ti
mun Thanh Thy tr thnh v ti mt cch cng khai v ng hong, ch
khng phi giu ln. Thanh Thy khng do d, tr li ng . Trc khi
Thy v sng vi ti chnh thc, ti hp cc con ti li, ni r quyt nh
ca mnh: Cc con mi a u c gia nh ring, c nhng bn rn
ring. D cc con c yu thng cha, mun chm sc cha cng khng th
lm ng mc. Ba cn mt ph n yu thng ba sng bn cnh ba, chm
sc cng vic ca gia nh, ba mi yn tm lo vic vit bo, lm bo. Cho
nn ba quyt nh ly v mt ln na.... Ti ni cho cc con ti bit
Thanh Thy l ai, lm ngh g, bao nhiu tui v ti sao ti chn Thanh
Thy lm v. Ti hi cc con ti: Khi ba chn m cc con lm v, ba ng
hay sai? Cc con ti gt u. Ti li hi: Khi ba chn c Phng, ba c
chn ng khng?. Cc con ti li gt u. V ti ni tip: Vy ln ny
cng th. Ba khng chn sai u. Con gi ti, L Qunh Kim Trinh, ch
nu mt kin: Phi chi c y nhiu tui hn. C y tr qu.... Ti cha
ni g th ngi con th ba, L Qu Dng, ni: Tr tui cng u c sao,
vn l c y c thng ba tht s khng v chm sc cha ba ng mc
nh mt ngi v khng. Ch c ba mi r iu ....
Thanh Thy cng c cc con ti chn cch xng h nh tng xng
h vi ngi v trc ca ti: C Thy. C Thy cn qu tr nn mi
quan h vi cc con ti khng thun li ngay t ban u nh c Phng.
Trong bn c con du ca ti khng c c du no nh tui hn c Thy.
Nhng mi ngy mi quan h y ngy mt tt hn v cc con ti u c
tm hn rng m, d ha nhp. iu quan trng l thi gian cho thy
c Thy thng yu tht s cha ca chng, sng v gia nh. Khi a con
gi ca ti vi Thanh Thy ra i (nm 2001), gia nh ca ti cng ngn
b. Thanh Thy ginh trn vn thi gian cho con v cho ti. Chng ti a
m nng v sng chung. B ngc nhin khi pht hin ng chng gi ca
con gi mnh m trc y mnh khng chp nhn, li khng qu gi nh
b tng. B m v ti nh hn ti hai tui! Tao thy Chung cn tr hn
Cuc i vng
Bit l sm ti cng v
M sao ngi nghe t but lng
Trm nm mt cuc i vng
Bit l bit vy, vn mong khng v
Khi ti bt u phc hi, trong bui sinh nht t chc ngy 1-9-2002 vi
s c mt mt s bn b v ng nghip, anh Ba Th Tin c bi th
iu... c di li y! K cng him trng hp ngi cn sng c
nghe bi th phng iu mnh nh ti.
Khng phi qua cn nguy khn ri... ni tng nhng k tht, d ang
nm lit trn ging trong khi m m ti, v ti, cc con ti, Qunh Nga v
nhiu bn b thn u lo ti khng qua khi, th bn thn chng c lc no
ngh rng mnh s... cht. D sc rt yu, khng th t ln qua ln li trn
ging, nhng ti vn ni chuyn tnh to khi tip bn b, vn tip tc
theo di cc trn World Cup vng bn kt v trn chung kt trn mn nh
chic Tivi c cc con ti mang vo phng bnh. Ti ng bnh gia lc
ang theo di v vit bi v World Cup 2002 cho cc bo Lao ng, Cng
An TP.HCM, Php Lut Tp.HCM v bnh lun mi ngy trn i truyn hnh
ng Nai.
Gia nh v bn b hu nh khng ai ngh ti c th phc hi li nh xa.
Nu c th phc hi th vi mt t xng sng b np chc ti cng phi
i xe ln. Nhng kh nng phc hi ca ti tht k diu (theo li ca bc s
Thng). Mt cuc chin u gay go qua ba giai on: Giai on u trong
ba thng, giai on k trong su thng ri giai on sau cng mi tr li
cuc sng tht s bnh thng. Ngi ti mang n nht l bc s Trnh
Ton Thng. Anh d on chnh xc tng bc phc hi ca ti. Trong
tng lai.
Trc bn b, ngi thn, Thanh Thy khng h mt t nhin v khong
cch tui tc gia nng vi ti. Nu c ai gp nng ln u c s nhm ln
Thanh Thy l con, hay chu ti, th nng bnh tnh gii thiu li Anh
Chung l chng ti. Nhng ci l lch tng l v n, lc u khin nng
mt mt phn s t tin trong giao tip. Ti ni vi nng: iu tri li
phi khin em hnh din, bi ti sao mnh mi trng m c mt
ngi c cht t tn tui trong x hi khng h e ngi ly mnh lm v, gii
thiu mnh chnh thc vi gia nh, vi bn b?. Tht s, ti rt hnh din
c mt ngi v nh Thanh Thy. Cng sng vi nng, ti cng knh trng
nng. Lp gia nh mi nu s chn la ca mnh li c con ci, m, cc
em v bn b chp nhn th l mt nim vui nhn i. Trong c ba ln
ly v, ti u t chn la, khng h c kin ca cha m. Ti thy mnh
cng c li. Khi m ti t M tr v, ln u b gp Thanh Thy, b khng
khi bn khon: Sao con chn v nh tui qu!. Nhng sau nhiu ln
tip xc vi Thanh Thy m ti li nhn xt M thy c.
...Khi ti va ngi dy c sau ba thng nm lit trn ging, iu ti
ngh ti u tin l vit bo tr li. Cha vit c trc tip, ti c cho
Thanh Thy nh vi tnh. Bi bo u tin ti vit tr li v gi cho bo
Lao ng l ngy 1-9-2002, ng ngy sinh nht th 62 ca ti. Vi ti
tn ti l vit bo. Ti tn ti nh th sut hn 40 nm. V ti ch
thy mnh tn ti tht s nu cn c th t duy vit lch.
Sau ti bt u cng tc thng xuyn tr li vi ba t bo: Lao ng,
Cng An TP.HCM, Si Gn Doanh Nhn cui tun, bt i mt hai t m ti
c cng tc trc lc bnh. Ti dp SEA Games 22, ti li bnh lun bng
cho i Truyn hnh ng Nai. Nhng gn y ti khng t chi li mi
ca bo Th Thao Ngy Nay.
...Mt vi ngi bn nh cc nh bo Trn Trng Thc, Nguyn Trung
Dn... khi thy ti c kh nng bnh phc gi vi ti vit hi k. Trc
khi b bnh ti cha ngh n vic ny. Lc ti ngh nu c bt u, ti
vn thch vit mt hi k v 40 nm lm bo hn l v cuc i chung ca
mnh. Ti rt mun c c hi gi gm nhng iu mnh hc hi, tch ly
c trong cuc i vit bo, lm bo ca mnh cho cc bn tr.
thc cun hi k ny, ti chun b bt tay vit tiu thuyt Ngi M cui
cng cht Vit Nam m ti p t hn mi nm qua. S bn rn v
cng thng trong cng vic lun lm ti hnh phc. Nh ti ni: Vi ti,
cm vit tc l tn ti!
quyt ni.
nht ca S on 1 b binh.
Sau cu: Trong thng 4-1975, tng Timmes n Dinh Hoa Lan thng
xuyn hn. Rt c th Timmes bit nh ca ng Minh, t thc y v
h tr thm.
Ti ni nh th v tht s vic ng Minh quyt nh ra thay Thiu d
phi cm c u hng thay Thiu khng l kin xut pht trc tin
t ng Minh m l t c nhm ca ng. Khng th no c chuyn Timmes
tc ng c nhm lm theo kin ca CIA, tc Thomas Polgar.
Chng 24
Sau cu: ng Dng Vn Minh cng bit r iu v r rng ng c ch
ch khi chn ti lm tng trng B Thng tin.
Ti khng phi ngi thch hp ch huy mng tuyn truyn, u tranh
chnh tr vi MTDTGPMN v min bc cng sn bo v ng li chng
Cng min Nam. Nhng tm kim ha bnh v ha hp vi ngi Vit
Nam cng sn, gia ngi Vit nam rut tht vi nhau th ti hon ton c
kh nng ng gp vo mc tiu chung ca chnh ph Dng Vn Minh. D
nhin ti khng lm iu ny m qung m vi thc r rng t tch ly
thc t v s suy nghim li lch s t nc t 1945 - rng nhng ngi
cng sn Vit Nam trc ht l nhng ngi yu nc, hy sinh xng
mu cho cuc u tranh ginh c lp. Khi u cuc i chnh tr ca ti
trong quc hi Si Gn, lc ti phn bit v tch ngi Vit Nam cng
sn vi ngi Vit Nam yu nc. Do nhng lun iu tuyn truyn chng
cng lu ngy m ti khng chi ci l mnh b nh hng t nhiu ti
cng tng ngh ngi Vit Nam cng sn thiu tri tim, sn sng hi sinh
quyn li dn tc mnh, t nc mnh cho ch thuyt m h tn sng!
n khi ti nhn ra ngi cng sn trc ht l ngi yu nc, qu trnh
lch s ca h trc ht l u tranh cho c lp v thng nht t nc
th vn v ch thuyt vo thi im ny i vi ti tr thnh th yu.
Ha hp vi nhng ngi Vit Nam rut tht yu nc, v c lp x s
phi l u tin s mt. Cc thit thi v c nhng bt cp c th xy n
v mt gii php chnh tr c li cho ngi cng sn cng khng th l tai
Ngun:http://www.talawas.org/talaDB/showFile.php?res=5390
&rb=08
Nh bo Chnh Trinh tn tht l L Qu Chung, sinh ngy 1/9/1940 ti M Tho Tin Giang. ng bt u vit bo nm 1962 vi cc bt danh: Pht Chung,
Nguyn L trn cc bo c thing, Bnh minh. Nm1964, ng lm ch nhim
kim ch bt bo Si Gn Tn Vn. Nm 1965, t bo ny b ch c ng ca,
ng li thu mng - sc bo Bui Sng v tip tc ng tn ch bt. Cui nm
1965, trnh qun dch, ng vo lm Gim c Nha tc ng tm l - B Thanh
nin ca chnh quyn c.
Nm 1966, ng trng c dn biu (Quc hi lp hin), lm Trng khi dn biu, khi
dn tc v ch tch U ban cu xt cc v n chnh tr trong quc hi lp hin.
Sau ng lm ch nhim bo Ting ni Dn tc (TNDT) ri bo TNDT b chnh quyn
di ch c rt giy php vo nm 1969. Nm 1970, ng li lm ch bt t in Tn
v t bo ny cng b chnh quyn di ch c ph hoi nn phi ngng xut bn.
PC
Vit Bo (Theo_VietNamNet)
Ngun: www.vietbao.vn
Email: thuky@vietnamvanhien.net