You are on page 1of 154

LP TRNH SNG TO

Karen Brennan | Christan Balch | Michelle Chung


Harvard Graduate School of Education

Ni dung

M U . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1
Lp trnh sng to . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Scratch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2
Ni dung chnh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .2
i tng hng n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .3
Ti nguyn cn thit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
B cc. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
S dng sch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
Tc gi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
Bi 0 KHI NG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
Gii thiu v Scratch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10
Ti khon Scratch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .12
S ghi chp. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
Scratch Surprise. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
Studio Scratch. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
Nhm bnh lun . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
B I 1 K H M P H . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Lp trnh nhy ma. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Hng dn tng bc. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10 Th lnh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Studio ca ti. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Sa li! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
T gii thiu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
B I 2 HO T H NH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Kch bn hot ng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
To mt ban nhc. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
vu n g m u cam , v n g t r n m u t m . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
N Cn Sng ! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Sa li! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Clip nhc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52

.
.
.
.
.
.

. 23
. . 26
. . 28
. . 30
. . 32
. . 34
. . 36

. .
. . .
. . .
. .
. . .
. . .

39
42
44
46
48
50

BI 3 K CHUYN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Nhn vt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Hi thoi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Phn Cnh. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Sa li! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
To sinh vt. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Lu truyn. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

55
58
60
62
64
76
77

BI 4 GAMES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Cc Games l tng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Game n gin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
im s. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
M rng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Tng tc. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Sa li! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

78
79
79
80
82
84
86

BI 5 LN SU HN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
Bit Mun Hc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92
Vng Hai . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94
Khi nim nng cao . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96
Phn cng & M rng. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100
Thit k Bi tp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102
Sa Li! Ca ti. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106
BI 6 HACKATHON . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
To d n. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Ln k hoch d n. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Thit k Sprint . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Phn hi d n. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Tip tc d n. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Nhm khng tp trung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Chun b gii thiu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Bui gii thiu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
PH LC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
T in . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Tiu chun . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
T duy tnh ton. . . . . . . . . . . . . .
c thm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Lin kt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

.
.
.
.
.
.

109
114
116
120
122
124
126
128
130

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149

M U
Trc khi tm hiu v lp trnh sng to,
sau y l tm cu hi thng gp nht
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.

Lp trnh sng to l g?
Scratch l g?
Ni dung chnh ca sch?
i tng hng n?
Cc ti nguyn cn thit?
B cc ni dung?
S dng sch nh th no?
V tc gi?

Lp trnh sng to l g

Lp trnh sng to bao gm


vic sng to. Khoa hc my
tnh v cc ngnh lin quan ti
tnh ton t lu c gii
thiu ti nhng ngi tr tui
mt cch ri rc qu nhn
mnh k thut so vi kh nng
sng to. Lp trnh sng to
gip cho s pht trin ca c
nhn i vi tnh ton tr nn
tt hn, bng cch h tr v
vi da trn sng to, tng
tng, v s thch.

Lp trnh sng to bao gm


kh nng iu khin. Nhiu
ngi tr truy cp ti my tnh
ch vi vai tr l ngi s
dng, hn l vi vai tr ngi
thit k v ngi sng to.
Lp trnh sng to nhn mnh
kin thc, thc hnh, nhng
iu c bn ngi tr to
s si ng v tng tc gia
truyn thng tnh ton m h
tn hng hng ngy.

Lp trnh sng to bao gm


tnh ton. Lm quen vi vic
to ra cc thit b tnh ton
gip nhng ngi tr tui d
dng tr thnh nh khoa hc
my tnh v lp trnh vin hn.
iu ny gip cho ngi tr
tui c t duy tnh ton
nhng ngi c kh nng v
nn cc m hnh tnh ton,
thc hnh, v mi kha cnh
trong cuc sng ca h, thng
qua cc nguyn tc v ng
cnh.

Bin dch: Phng TN AILab, Trng H Khoa hc T nhin, HQG-HCM


ailab@hcmus.edu.vn - www.ailab.hcmus.edu.vn

SCRATCH L G
C rt nhiu cng c c th s dng cho
lp trnh sng to. Trong sch ny, chng
ti s dng Scratch, l mt ngn ng lp
trnh
min
ph
c
sn
ti
http://scratch.mit.edu. Vi Scratch, ta c
th to ra nhiu d n tng tc vi mi
trng hot hnh, truyn, tr chi, nhiu
hn na v chia s d n vi nhiu ngi
khc trong cng ng. T ngy xut hin
ca Scratch nm 2007, hng trm ngn
ngi trn th gii chia s hng triu
d n khc nhau.

NI DUNG CHNH TRONG SCH?


Sch ny l mt tp hp cc tng, chin lc, v bi tp bt u tri nghim tnh ton thng
minh s dng ngn ng Scratch. Cc bi tp c thit k tng s quen thuc v tng s
nhun nhuyn vi lp trnh sng to v t duy tnh ton. C th hn, cc bi tp khuyn khch tm
hiu cc khi nim chnh ca t duy tnh ton (chui, vng lp, song song, s kin, iu kin, ton
t, d liu) v cc nguyn tc t duy tnh ton (th nghim v lp li, kim th v sa li, ti s
dng v iu chnh, tru tng ha v module ha). Tm hiu thm v t duy tnh ton n l g
v lm th no nh gi ngi hc t cc sch trong ph lc hoc tham kho
http://scratched.gse.harvard.edu/ct
To cm hng bi cc phng php hc xy dng, cc bi tp trong sch gm cc nguyn tc:

Nguyn tc
#1:
To ra

Nguyn tc
#2:
C nhn

Nguyn tc
#3:
Chia s

Nguyn tc
#4:
Phn nh

To ra c hi
ngi hc thit k
v to ra, khng ch
l nghe, nhn v s
dng.

To ra c hi cho
ngi s dng tip
cn cc bi tp lin
quan v c ngha
ti c nhn.

To ra c hi cho
ngi hc tng tc
vi ngi hc khc
nh l thnh gi, hun
luyn vin v ng
sng lp.

To ra c hi cho
ngi hc n li v
suy ngh v cc
nguyn tc sng to.

I TNG HC?
Khng yu cu trnh hin ti hoc
kinh nghim ca bn, Quyn sch
c dnh cho phn ng ngi hc
v cc nh gio dc. Sau y l mt
vi v d v ngi dng v cch h s
dng sch:

GIO VIN PH THNG


Scratch c s dng bi hng nghn trng tiu hc,
trung hc v ph thng trung hc khp th gii. Sch ny
c th c s dng nh sch kha hc cho c hc k ,
hoc c s dng nh mt phn trong cc lnh vc.
Nhiu trng gii thiu lp trnh sng to nh bi tp
ngoi gi hoc chng trnh lc n tra, s dng cc bi
tp truyn cm hng v nng s sng to khng
gii hn ca hc sinh.

BO TNG HOC TH VIN


Cng vi cc mi trng hc tp chnh quy nh lp hc,
Scratch c s dng cc khng gian hc tp khc
nh bo tng v th vin. Bt k mi trng c trang
b y hay l khng gian gii tr, nhng mi trng
hc tp ny u l tng cho vic khm ph trong lp
trnh sng to, vt ra khi nhng gii hn thng thng
hin ti.

GING VIN I HC
Scratch c th coi nh l li dn nhp vo nhng
khi nim tnh ton v thc hnh c bn, thng
c tip sau bi cc ngn ng lp trnh vn bn
trong cc kha hc khoa hc my tnh. V d,kha
CS50 ca i hc Harvard s dng Scrach nh l
li gii thiu trc khi chuyn qua ngn ng lp
trnh C. Cc bi tp trong sch cng c dng nh
mt phn khoa hc v gio dc, ngh thut v sch
s mc i hc.

NGI HC TR TUI

PH HUYNH
Ph huynh c th s dng sch vi nhiu cch khc
nhau. T vic h tr nhng bi tp gio dc ti nh, ti
vic thnh lp cc cu lc b sng to ti trng, iu
phi cc bui workshop ti cc trung tm x hi a
phng, ph huynh c ng vin ngh v cch s
dng sch ny nhm h tr tri nghim tnh ton thng
minh ca nhng hc vin tr tui.

Trong sut 7 nm t khi Scratch bt u, nhng ngi


hc tr tui am m v ng h cho lp trnh sng to
trong nhiu hon cnh khc nhau. T gii thiu cho gio
vin v cha m ca h vic lp trnh, ti vic to ra c hi
hc tp cho cc bn khc, lp trnh sng to l mt th
c hon thin bi h v do h, hn l ch v dnh cho
h.

CC TI NGUYN CN THIT?
V vn thi gian v tnh tm hiu m rng, mt s ti nguyn cn thit ca cun sch bao gm:
+ My tnh vi loa (v nu c th, microphone v webcam): cho cc bi tp thit k da trn my tnh
+ Kt ni mng: kt ni ti Scratch trc tuyn (nu khng c kt ni,c mt phin bn Scratch offline
c h tr)
+ My chiu hoc bng tng tc vi loa: chia s qu trnh lm vic v thuyt trnh.
+ S ghi chp (s giy hoc s trn my): ghi chp, phc tho hoc suy ngh v tng v k hoch.
Bin dch: Phng TN AILab, Trng H Khoa hc T nhin, HQG-HCM
ailab@hcmus.edu.vn - www.ailab.hcmus.edu.vn

BI 3 K Cruyn

Lm vic vi m thanh v hnh nh trong cc bi


tp hng ti hot hnh, ngh thut v m nhc.
Khm ph s ch trng ca Scratch v ni dung
in t cc khi nim tnh ton trng tm v
vng lp, s kin, v song song bng cch xy
dng ban nhc ca bn, thit k nhn vt hot
hnh, v to ra video nhc cho nhn vt hot hnh.

Kt ni cc cu trc c bn v game nh im
v cp ti cc khi nim ca tnh ton, chng
hn bin, ton t v iu kin. Phn tch game
yu thch ca bn, tng tng ra game mi, v
thc hnh thit k game bng cch ci t (v
m rng) cc game kinh in nh Pong.

UNIT 5 LN SU
HN

Bi 1 Khm ph

Lm quen vi cc khi nim tnh ton trng tm


v chui qua mt chui cc bi tp cung cp
nhiu mc c chun b khc nhau t
hng dn tng bc, ti thch thc sng to s
dng mt s khi gii hn, ti cc khm ph
khng gii hn lm cc d n v chnh bn thn
bn.

To ra th gii mi bng vic tng tc k truyn.


Bt u bi pht trin nhn vt, hc to ra cc
on hi thoi, sau t cc nhn vt v on
hi thoi vo cc cnh khc nhau. Kt hp nhn
vt, hi thoi v cnh trong mt d n ln hn v
truyn, a cho cc nh sng to khc pht
trin hn, v c th tng tng li t u.

Bi 6 HACKATHON

BI 0 Khi ng

Chun b lm quen lp trnh sng to bng vic


khm ph kh nng v thit lp cc c s h tng
(v d, to ti khon Scratch, bt u s ghi chp)
v cc c s x hi (v d, to cc nhm bnh
lun). i su vo tri nghim sng to ban u
bng cch to ra th g kinh ngc xy ra vi
nhn vt Scratch.

Bi 2 Hot hnh

Sch c t chc gm 7 bi t
bi gii thiu bt u ti bi lm d
n chi tit Mi bi bao gm 6 bi
tp. Tm tt v mi bi hc nh
sau:

Bi 4 - GAMES

B CC

Trc bi hc nh cao, dnh mt thi gian


xem li cng vic trong cc bi hc trc,
khm ph su hn cc khi nim nng cao
hoc gip ngi khc bng cch thit k
cc bi tp mi hoc thch thc g li.

a mi khi nim v quy tc tnh ton


thnh hnh ng bng cch thit k v
pht trin d n ca chnh bn qua cc
vng lp tng tin v lp k hoch, to
ra v chia s.

Chin thut nh gi c din t sut cc trang sch, v mt cng c nh gi c km trong ph lc


ca sch. Cch tip cn ca chng ta vi vic nh gi l theo hng qu trnh, vi s tp trung vo to ra
cc c hi cho hc vin ni v sng to v thc hnh sng to ca chnh h (v v ngi khc). C rt
nhiu dng ca d liu theo hng qu trnh c th thu thp, v rt nhiu chin thut c xut trong
sut gio trnh, chng hn:
+ H tr tho lun gia cc sinh vin v d n ca h, c ghi li qua video, m thanh v vn bn.
+ Nghin cu ti liu ca d n.
+ Duy tr s ghi chp.
Chng ti xem vic nh gi nh nhng vic c lm cng vi hc sinh, h tr h hiu v nhng th
h bit v nhng th h vn mun hc thm. nh gi c th bao gm nhiu ngi tham gia, bao gm
cc nh sng lp, bn b, gio vin, ph huynh v nhiu ngi khc.

Bin dch: Phng TN AILab, Trng H Khoa hc T nhin, HQG-HCM


ailab@hcmus.edu.vn - www.ailab.hcmus.edu.vn

NN S DNG SCH NH TH NO?


Dng nhiu
hoc t ty
bn

Phi hp
cc bi tp
bn trong

Thit k cc
bi tp mi

Chn cuc
khm ph
ca chnh
bn!

Chng ti ng vin bn s dng nhiu hoc t ty bn,


nhm thit k cc bi tp mi, v phi hp li cc bi
tp c xut. Khng yu cu kinh nghim ca bn,
chng ti cho rng mi nh gio dc nh nhng ngi
cng thit k tri nghim lp trnh sng to. Chng ti rt
vui khi bit th bn ang lm, nh vy, chng ti ng h
cc bn ghi chp li v chia s tri nghim vi chng ti v
vi cc nh gio dc khc qua cng ng ScratchEd ti
http://scratched.gse.harvard.edu

Chng ti a ra sch ny di bn
quyn bi Creative Commons AttributionShareAlike, ngha l bn c th t do s
dng, thay i v chia s cng vic, cng
nh bn ra nhng cng hin ph hp
v cho ngi khc s dng bt k cng
vic khc ko theo.

V TC GI
Sch ny c pht trin bi cc thnh vin ca nhm nghin cu Scratch Ed tri trng Harvard
Graduate School of Education gm Christan Balch, Michelle Chung, v Karen Brennan. Jeff Hawson cung
cp h tr chnh sa v s nhit tnh khng mt mi.
Ni dung sch da trn phin bn trc ca sch Creative Computing Guide (cng b nm 2011) v bui
hi tho Creative Computing Online Workshop (t chc nm 2013). Nhng sch c lm nn bi s
h tr ca qu khoa hc quc gia National Science Foundation bng tr cp DRL-1019396, chng trnh
Google CS4HS, v qu Code-to-Learn Foundation.
Chng ti v cng trn trng cc nh gio dc, ngi s dng cc phin bn trc ca gio trnh ny v
tham gia vo cc bui workshop. C th, chng ti mun cm n cc nh gio dc kim tra sch bn
u tin mt cch rng ri (Russell Clough, Judy Hoffman, Kara Kestner, Alvin Kroon, Melissa Nordmann,
v Tyson Spraul) v cc nh gio dc xem qua sch hin ti (Ingrid Gustafson, Megan Haddadi, Keledy
Kenkel, Adam Scharfenberger, v LeeAnn Wells).
Chng ti cng rt trn trng cc cng tc vin. Chng ti mun cm n ti Wendy Martin, Francisco
Cervantes, v Bill Tally t trung tm Education Development Centers Center for Children & Technology, v
Mitch Resnick t phng th nghim MIT Media Lab cho nhng cng hin to ln trong vic pht trin mi
trng tnh ton v cc sch. Chng ti mun cm n ti cc thc tp vin ti trng Harvard Graduate
School of Education, nhng ngi cng hin cho s pht trin ca sch qua sut 7 nm t phin bn
u tin nm 2011, bao gm Vanity Gee, Vanessa Gennarelli, Mylo Lam, Tomoko Matsukawa, Aaron
Morris, Matthew Ong, Roshanak Razavi, Mary Jo Madda, Eric Schilling, v Elizabeth Woodbury.
Bin dch: Phng TN AILab, Trng H Khoa hc T nhin, HQG-HCM
ailab@hcmus.edu.vn - www.ailab.hcmus.edu.vn

BI 0
KHI NG

BN ANG Y
0

BAO GM
6

GII THIU V SCRATCH


TI KHON SCRATCH
S GHI CHP
SCRATCH SURPRISE
SCRATCH STUDIO
NHM BNH LUN

10
12
14
16
18
20
7

Bi 0
KHI NG
TNG LN
Khi chng ti chia s bn nhp ca sch
vi cc gio vin, phn ng ban u ca
h l, Bi 0?!? Ti sao 0?
Chng ti hi vng gi ti cc bn y l
bi chun b, h tr bn trin khai thi
quen lp trnh sng to qua vic sng to,
c nhn ha, chia s, v phn nh. Hoi
bo ca chng ti h tr cch hc ny
s l hin nhin c th thy trong sut gio
trnh.
Vn ha lp trnh sng to c mt khng
gian tri thc, bao gm tp hp cc khi
nim v nguyn tc tnh ton. N c chiu
vt l, ng vin vic tng tc vi ngi
khc qua vic xp t bn gh v my tnh.
Quan trng nht, n c chiu tc ng, trau
di cm gic t tin v can m.

T KHA, KHI NIM & NGUYN TC

Mc tiu hc tp
Hc sinh s:
+ c gii thiu ti khi nim lp trnh sng
to, da trn mi trng Scratch
+ C kh nng tng tng ra nhng kh nng
sng to tnh ton trn Scratch ca chnh h.
+ Lm quen vi nhng sch h tr vic lp trnh
sng to ca h.
+ Chun b to ra cc d n Scratch bng vic
thit lp ti khon, khm ph Scratch studio,
to ra s ghi chp v t chc nhm bnh lun.

+ Trnh chnh sa
thng tin c nhn
+ Trang d n

+ Studio
+ Nhm bnh lun
+ , vng, xanh

GHI CH
+ Lm vic vi khoa IT chc rng my tnh
ca bn c th truy cp trang web Scratch.
+ Khng th truy cp mng?Phin bn offline
ca Scratch c sn ti:
http://scratch.mit.edu/scratch2download

Bin dch: Phng TN AILab, Trng H Khoa hc T nhin, HQG-HCM


ailab@hcmus.edu.vn - www.ailab.hcmus.edu.vn

CHN CUC KHM PH CA BN


Sn sng bt u? Bi hc ny c
thit k cho nhng ngi hon ton mi i
vi Scratch. T vic khm ph cc d n
y cm hng, ti to ti khon Scratch,
c nhng tri nghim u tin trong vic
lm vic vi trnh chnh sa thng tin c
nhn, mi bi tp c thit k hng
dn bn v hc sinh ca bn qua nhng
bc u lm quen vi Scratch.
Trong mi bi, chng ti a ra mt s la
chn bi tp nhng chng ti khuyn
khch bn gn b vi la chn v theo th
t ca cc bi tp. Cc ng cnh khc v
thnh gi khc nhau s a ra nhng tri
nghim khc nhau. La chn khm ph
ring cho chnh bn bng cch phi hp v
so snh cc bi tp theo nhng cch hp
dn nht c th i vi bn v ngi bn
hng dn.
Khng bit bt u t u? h tr nhiu
hn, xem qua cch c ngh qua cc
bi tp bn di.

HNG I C TH
PHN 1

GII
THIU
SCRATCH

Xem video
tng quan v
Scratch v
tng tng
nhng g c
th lm c
vi Scratch.

TI
KHON
SCRATCH

To ti khon
Scratch
lu v chia s
tng d
n ca bn.

PHN 2

S GHI
CHP

SCRATCH
SURPRISE

SCRATCH
STUDIO

NHM
BNH
LUN

To s ghi
chp ghi
chp ghi ch
v phn nh
trong qu
trnh thit k
d n Scratch.

Bn c th
lm mo
Scratch lm
iu g
ngc nhin
khng?

Hc cch
to ra mt
studio v
thm d n
vo studio.

Tp hp nhng
nhm nh
a ra v nhn
kin v cc
tng v bn
nhp d n.

Bin dch: Phng TN AILab, Trng H Khoa hc T nhin, HQG-HCM


ailab@hcmus.edu.vn - www.ailab.hcmus.edu.vn

BI 0
BI TP

GII THIU
SCRATCH
THI GIAN:
5-15 pht

M T BI TP
Yu cu hc sinh ni v tri nghim c
nhn ca h vi my tnh bng cc cu hi
phn nh khung bn phi (phn phn
hi).
Gii thiu hc sinh v lp trnh sng to vi
Scratch v phm vi d n h c th thc
hin bng cch cho xem video tng quan v
Scratch v d n mu m hc sinh c th
thy lin h v cm hng. Gii thch rng
thng qua cc bi hc tip theo h s to ra
c chng trnh tng tc cho ring
mnh vi Scratch.
Bn s to ra g? Yu cu hc sinh tng
tng ra loi d n h mun to vi
Scratch.

MC TIU
Vi bi tp ny, hc sinh s:
+ c gii thiu ti lp trnh sng to
vi mi trng ngn ng lp trnh
Scratch bng cch xem video tng
quan v Scratch v khm ph cc d
n mu.
+ C kh nng tng tng kh nng
sng to ca h vi lp trnh sng to
da trn Scratch.

TI NGUYN
My chiu chiu video tng quan v
Scratch (ty chn)
Video tng quan v Scratch
http://vimeo.com/65583694
http://youtu.be/-SjuiawRMU4
D n mu
http://scratch.mit.edu/studios/137903

PHN PHN HI
+ Nhng cch no bn tng tc vi
my tnh?
+ C bao nhiu cch nh vy l sng to
vi my tnh?

NHN XT VIC CA HC SINH


+ Hc sinh c ng no nhiu tng hay
khng? Nu khng, c gng th hin
phong ph cc d n cho hc sinh
cm nhn c kh nng thc hin.

GHI CH C NHN

GHI CH
+ Nu bn khng c kt ni mng, ti video
tng quan Scratch t Vimeo trc gi
hc, c sn ti http://vimeo.com/65583694
+ Thay v vit cu tr li cho nhng cu hi
phn nh nhc nh,ng vin hc sinh
sng to bng cch v ra cu tr li (v
d, V ra nhng cch bn tng tc vi
my tnh)
10

Bin dch: Phng TN AILab, Trng H Khoa hc T nhin, HQG-HCM


ailab@hcmus.edu.vn - www.ailab.hcmus.edu.vn

BI 0
BI TP

TI KHON
SCRATCH
THI GIAN:
5-15 pht

M T BI TP
Ti khon Scratch trc tuyn yu cu mt email c
nhn.Nu hc sinh khng a ra c email c nhn
hay email hc vin, email gio vin hay ph huynh,
ngi bo tr c th cn n. Chun b trc
nhng quyn hn ti khon trc tuyn yu cu.
Gip hc sinh truy cp website ti
http://scratch.mit.edu v n vo Join Scratch bt
u to ti khon Scratch. Nu c th, hy c ti
khon Scratch hng dn hc sinh. Cho hc sinh
thi gian ng k, cp nht trang c nhn, v
khm ph cng ng Scratch.Khuyn khch sinh vin
thc hnh vic ng nhp v ng xut ti khon ca
mnh.
cc thnh vin trong lp d dng tm thy trang
c nhn ca nhau, cn nhc vic to ra mt danh
sch tn ng nhp v email.
Khm ph cng ng Scratch trc tuyn theo mt
nhm tho lun v nhng iu v hnh vi ng
tn trng. Xem li cch bo co nhng bi vit
khng thch hp trn website.

GHI CH

12

MC TIU
Vi bi tp ny, hc sinh s:
+ To ti khon Scratch
+ Khm ph cng ng Scratch trc
tuyn v xem qua hng dn ca
cng ng Scratch

TI NGUYN
Sch Ti khon Scratch.
Sch hng dn cng ng Scratch
http://scratch.mit.edu/community_guideli
nes

PHN PHN HI
+ Ti khon Scratch ca bn l g?
+ Gi nh mt khu ca bn l g?

NHN XT VIC CA HC SINH


+ Hc sinh c to thnh cng ti khon
Scratch v c kh nng ng nhp v
ng xut website Scratch khng?

GHI CH C NHN

+ Gio vin c th a ra email c nhn ca h


hay to ra email cho lp hc, v mt vi thng

bo khng thch hp s c gi ti email


dng ng k ti khon.

+ Kim tra nu hc sinh c ti khon Scratch


sn.

+ nh mt khu v duy tr thng tin c nhn,


gip hc sinh vit mt khu v ti khon ca

h trong mt phong b ng kn v gi ch
an ton trong lp hc.
Bin dch: Phng TN AILab, Trng H Khoa hc T nhin, HQG-HCM
ailab@hcmus.edu.vn - www.ailab.hcmus.edu.vn

TI KHON
SCRATCH
MI
L
I
VI
SCRATCH?
BT
U
BNG VIC TO TI
KHON SCRATCH.
Bn cn phi c ti khon
to, lu v chia s cc d n.
Cc bc di y s hng
dn bn to mt ti khon
Scratch v thit lp trang c
nhn.

BT U T Y.
M trnh duyt web v i ti trang
web: http://scratch.mit.edu
trang ch, click vo Join Scratch
gc trn bn phi hoc hnh trn
mu xanh..
Hon thnh ba bc to ti khon
Scratch cho ring bn.

FINISHED?
FINISHED?

Bin dch: Phng TN AILab, Trng H Khoa hc T nhin, HQG-HCM


ailab@hcmus.edu.vn - www.ailab.hcmus.edu.vn

BI 0
BI TP

S GHI
CHP

MC TIU
Vi bi tp ny, hc sinh s:
+ Bt u thit k nht k c nhn ghi
ch qu trnh thit k v phn nh

THI GIAN:
15-30 pht

TI NGUYN
M T BI TP
Gii thiu hc sinh tng s ghi chp, cun s ghi
chp thng thng hay in t ghi li nhng
tng hay hoc nhng phn nh c nhn, tng t
nh nht k c nhn. Gii thch rng hc sinh s
c nhc nh cp nht nht k c nhn ca h
trong sut cuc khm ph lp trnh Scratch, nhng
khuyn khch h thm nht k bt k lc no trong
qu trnh thit k lu li nhng tng, cm
hng, ghi ch, phc tho, cu hi, s bc tc, thnh
qu,
Xem qua cc nht k v d mu c tng v
loi nht k c nhn(giy hay in t) ph hp nht
vi hc sinh. Cho hc sinh thi gian bt u v
chnh sa trang nht k c nhn ca h.
Yu cu hc sinh to ra bi nht k c nhn u
tin bng cch tr li cc phn nh nhc nh bn
phi.
ng vin hc sinh chia s nht k c nhn v cc
phn nh vi bn bn cnh.

GHI CH
+ Trong sut cc bi tp hng dn, iu
phi tho lun nhm trong cc mc nhc
nh.
+ Quyt nh nht k c nhn nn l ring t
hay cng khai. V d, bn c th duy tr
phn hi 1-1 vi hc sinh qua nht k
ring hoc hc sinh a ra kin ca
h trong nhng nht k cng khai. Cn
nhc im li v hi ca tng la chn.
14

Mu thit k nht k c nhn


http://bit.ly/designjournal-paper
http://bit.ly/designjournal-digital
http://bit.ly/designjournal-blog
Ti nguyn giy v th cng(cho nht k
giy)

PHN PHN HI
+ Bn s miu t Scratch nh th no vi
mt ngi bn?
+ Ghi ra nhng tng cho ba d n
Scratch bn ang mun thc hin.

NHN XT VIC CA HC SINH


+ Phn nh nhc nh ca hc sinh ni g
v loi d n Scratch m h quan tm
+ Da vo phn hi ca hc sinh, nhng
bi hc no trong sch ny s hp dn
hc sinh?

GHI CH C NHN

UIT 0
BI 0
ACTIVITY
BI TP

SCRATCH
SURPRISE

Vi bi tp ny, hc sinh s:
+ i vo khm ph, tri nghim
bng tay vi Scratch

THI GIAN:
15-30 pht

M T BI TP
Gip hc sinh m trnh son tho d n bng cch
truy cp http://scratch.mit.edu, ng nhp ti
khon Scratch, v sau chn Create u trang.
Nu cn, s dng Scratch Surprise v th Scratch
c sn hng dn hc sinh trong sut qu trnh
khm ph.
Cho hc sinh 10 pht khm ph giao din
Scratch bng cch khng gii hn. Nhc nh hc
sinh Bn c 10 pht lm iu g ngc nhin
xy ra vi mo Scratch. Hoc, S dng 10 pht
khm ph giao din Scratch mt cch thoi mi.
Bn nhn ra g? ng vin hc sinh lm vic
chung v gip ln nhau.
Hi 3 hay 4 tnh nguyn vin chia s vi nhm
nhng iu h khm ph ra. Nu mun, sau khi
tnh nguyn vin chia s, t ra mt vi thch
thc cho hc sinh:
- C ai tm ra cch thm m thanh?
- C ai tm ra cch i mu nn?
- C ai tm ra cch tm s tr gip vi cc khi?

TI NGUYN
Ti liu Scratch Surprise
Th Scratch
http://scratch.mit.edu/help/cards

PHN PHN HI
+ Bn tm ra g?
+ Bn mun bit thm iu g?

XEM LI VIC LM CA HC SINH


+ Hc sinh c bit cch khi to mt
d n mi?
+ Hc sinh c hiu nhng nguyn tc
c bn ca vic gom cc th lnh
li chung vi nhau?

GHI CH C NHN

GHI CH
+ Mc ch ln ca bi tp ny l
hnh thnh mt thi quen khng s
hi, khm ph v cng hp tc. Hi
vng cc hc sinh (v gio vin ca
h!) s khng bit trc mi th
v mi trng hc tr thnh khng
gian cho mi ngi cng hc.
+ Chc chn rng my tnh ca bn c
bn mi nht ca Flash chy
Scratch:
http://helpx.adobe.com/flashplayer.html
16

MC TIU

Bin dch: Phng TN AILab, Trng H Khoa hc T nhin, HQG-HCM


ailab@hcmus.edu.vn - www.ailab.hcmus.edu.vn

SCRATCH
SURPRISE
BN C TH LM MO
SCRATCH LM VIC G
NGC NHIN KHNG?

Trong bi tp ny, bn s to
mt d n mi vi Scratch v
khm ph th lnh mo
Scratch lm vic g ngc
nhin. Bn s lm g?

BT U TI Y
Vo website Scratch:
http://scratch.mit.edu
ng nhp vo ti khon.
Chn th Create gc tri bn trn
to d n mi.
Lc khm ph! Th chn nhng
phn khc nhau ca Scratch xem
iu g xy ra.
Th nhng th lnh khc nhau! Ko
v th cc th lnh vo vng kch
bn. Lm th nghim bng cch chn
mi th xem chng lm g hoc
th ghp cc th vi nhau.

BI 0
BI TP

SCRATCH
STUDIO
THI GIAN:
15-30 pht

M T BI TP
Cc studio trong Scratch l mt cch thu thp v
t chc d n trc tuyn. Trong bi tp ny, hy gip
hc sinh hiu cc studio l g v lm th no
thm d n vo studio. Nu cn, hy chun b sch
Scratch Studio hng dn hc sinh.
u tin, hng dn hc sinh truy cp website
Scratch v ng nhp ti khon ca h.Tip theo,
gip hc sinh tm studio Scratch Surprise hoc
studio lp hc bn to ra.Sau , hc sinh
chia s khm ph Scratch Surprise vi nhng
ngi khc bng cch thm chng trnh vo
studio.
Khuyn khch hc sinh khm ph nhng d n
khc trong studio. Mi h thm bnh lun trn trang
d n thuc b su tp m hc sinh cm thy
thch th v hng khi. t nhm trong mt cuc
tho lun v cch trn trng v quyt nh nhng
phn hi.
Yu cu hc sinh ngh v nhng khm ph sng
to bng cch tr li nhng cu hi phn nh nhc
nh trong s ghi chp hoc trong tho lun nhm.

Vi bi tp ny, hc sinh s:
+ C kh nng a d n vo Studio
+ C kh nng ng bnh lun cho cc
d n Scratch khc.

TI NGUYN
Scratch Studio
Scratch Surprise
http://scratch.mit.edu/studios/460431

PHN PHN HI
+ Scratch studios lm g?
+ Bn thy g th v v hng khi khi xem
cc d n khc?
+ Ni dung 2 bnh lun bn chia s l g?
+ Phn hi tt l nh th no?

NHN XT VIC CA HC SINH


+ Hc sinh c th thm d n vo studio
thnh cng khng?
+ Hc sinh c bnh lun mt cch ph hp
v cng vic ca ngi khc khng?

GHI CH C NHN

GHI CH
+ To studio ca ring bn thu bi lm
ca hc sinh. Bt u mt studio Scratch
Surprise s dng ti khon Scratch ca
bn v sau gi cho h ng dn
studio vo d n. To mt studio dng
thu gom cc d n hoc phn chia bi
tp qua cc studio ring bit theo di
tin ca sinh vin.
18

MC TIU

Bin dch: Phng TN AILab, Trng H Khoa hc T nhin, HQG-HCM


ailab@hcmus.edu.vn - www.ailab.hcmus.edu.vn

SCRATCH
STUDIO
HC CCH THM D
N VO SCRATCH STUDIO
Studios l tp hp ca nhng
d n Scratch. Lm theo nhng
bc di y thm
chng trnh Scratch Surprise
vo stduio trn website.

BT U TI Y
Vo studio Scratch Surprise theo
ng dn sau y:
http://scratch.mit.edu/studios/460431
ng nhp vo ti khon ca bn.
Chn Add projects vo cui trang
hin th cc d n ca bn, d n a
thch, v d n xem gn nht.
S dng cc mi tn tm d n
Scratch Surprise v sau chn Add +
thm d n vo studio.

Bin dch: Phng TN AILab, Trng H Khoa hc T nhin, HQG-HCM


ailab@hcmus.edu.vn - www.ailab.hcmus.edu.vn

BI 0
BI TP

NHM BNH
LUN
THI GIAN:
15-30 pht

M T BI TP
Gii thiu hc sinh v tng ca nhm
bnh lun, mt nhm cc ngi thit k chia
s nhng tng v qu trnh d n vi
nhng ngi khc nhm mc ch ly
kin v gi pht trin xa hn.
Nu cn, c sn sch Nhm Ph Bnh
hng dn hc sinh a ra phn hi.
Chia nhm hc sinh thnh cc nhm nh
3-4 ngi. Trong nhng nhm bnh lun,
yu cu hc sinh chia s theo lt nhng
tng, bn nhp, bn mu, v d, d n
Scratch Surprise.
Cho hc sinh thu gom phn hi bng cch
cc thnh vin tr li nhng nhc nh ,
Vng, Xanh hoc dng sch Nhm Phn
Hi. ng vin hc sinh lu li ghi ch,
phn hi v gi trong s ghi chp.

MC TIU
Vi bi tp ny, hc sinh s:
+ Chia thnh cc nhm bnh lun
nhn v gi phn hi v tng thit
k v qu trnh lm vic.

TI NGUYN
Ti liu Nhm bnh lun

PHN PHN HI
+ : Nhng im khng ng hoc c th
c ci thin ?
+ VNG: Nhng im bn cm thy kh
hiu v c th c lm bng cch khc ?
+ XANH: Nhng im bn thy hp l v
bn tht s thch v d n

NHN XT VIC CA HC SINH


+ Hc sinh c c hi chia s thnh qu
v ly phn hi khng?

GHI CH C NHN

GHI CH
+ S rt gi tr nu bn c mt nhm bn
nhit huyt ng vin v phn hi v
thit k ca bn. Cung cp c hi hc
sinh tip tc gp nhm bnh lun trong
sut bi 1-6.

20

Bin dch: Phng TN AILab, Trng H Khoa hc T nhin, HQG-HCM


ailab@hcmus.edu.vn - www.ailab.hcmus.edu.vn

NHM BNH LUN


PHN HI CHO:
______________________________________________________________________
PROJECT
TN D N:
FEEDBACK
______________________________________________________________________

PHN HI CA

[] Nhng im khng ng hoc c


th c ci thin ?

[Vng] Nhng im bn cm thy


kh hiu v c th c lm bng
cch khc ?

[Xanh] Nhng im bn thy hp l


v bn tht s thch v d n

CC KHA CNH CA D N M BN NN XEM XT:


+ Tnh r rng: Bn c tht s hiu d n ca mnh lm g?
+ c trng: Nhng c im chnh ca d n? D n c hot ng nh bn mong mun?
+ Li cun: hp dn ca d n? N n gin, phc tp, vui nhn hay th v? Bn cm thy nh
th no khi tng tc vi n ?
Bin dch: Phng TN AILab, Trng H Khoa hc T nhin, HQG-HCM
ailab@hcmus.edu.vn - www.ailab.hcmus.edu.vn

BI 1:
KHM PH

BN ANG Y
0

NI DUNG
6

LP TRNH NHY MA
HNG DN TNG BC
10 TH LNH
STUDIO CA TI
SA LI!
T GII THIU

26
28
30
32
34
36

23

BI 1
KHM PH
TNG LN
Nhiu nh gio dc chng ti lm vic cng trong nhiu
nm vt ln vi hai cu hi khi bt u vi lp trnh
sng to:Cch no tt nht gip hc vin bt u? v
Nhng th ti cn bit di cng v l gio vin? Bi
vit ca Seymour Papert(mt nh ton hc, gio dc hc
ni ting c nh hng to ln ti s pht trin ca
Scratch qua ngn ng lp trnh Logo) ng vai tr cm
hng ngh v hai cu hi trn.
cu hi u tin, hai v tr c bit cn quan tm. Hoc
hc sinh phi c nhc nh lm nhng g v phi c
nhng tri nghim c xy dng sn Hoc hc sinh
phi c mt mnh t khm ph theo cch ca
h. Theo xut ca Papert, hc sinh nn hnh ng
nh nhng ngi c ng v nhng nh thm him v
cch suy ngh v hc tp ca bn thn, ng vin gio
vin tm kim s cn bng gia ging dy v hc tp.
Trong sut sch, chng ti iu chnh cc bi tp trong n
lc nhm cung cp s cn bng.
cu hi th hai, nhng nh gio dc i khi lo rng h
khng bit v Scratch gip nhng ngi khc.
Chng ti ng vin bn c ci nhn tng qut v khi
nim bit Scratch. Bn khng cn bit tt c mi th v
giao din Scratch hay cch gii quyt tt c nhng vn
hc vin gp phi. Nhng, nh Papert ni, nhng
nh gio dc c th phc v nh nhng ch dn trc gic,
hi nhng cu hi v chia nh nhng vn thnh nhng
mnh c th gii quyt.

T KHA, KHI NIM, & NGUYN TC


MC TIU HC TP
Hc sinh s:
+ Xy dng nhng khm ph ban u trong mi
trng Scratch bng cch to ra nhng d n
Scratch c tnh tng tc.
+ c gii thiu nhng th lnh khc nhau.
+ Lm quen vi khi nim v chui.
+ Thc hnh th nghim v lp li khi to d n.

24

+ Tri nghim +
v lp li
+
+ Kim tra v g +
li
+
+ Chui
+
+ Nhn vt
+

Chuyn ng + Phi trn


V ngoi
+ Ct dn nh
m thanh
hng
Trang phc
+ Chia s cp
Sn khu
Ca s mo

GHI CH
+ Chc chn rng hc sinh c ti khon Scratch
lu tr v chia s d n online.
+ Ngh v k hoch xem cng vic ca hc sinh. V
d, bn c th to ra mt studio lp hc thu
gom d n, hc sinh gi email ng dn d
n, hoc bt u blog d n.

CHN CUC KHM PH CA RING BN


Bi ny bao gm nhiu bi tp m v c xy dng
a hc sinh i vo s khm ph cc khi nim
quan trng ca nhn din chui v ch r nhng hng
dn c th t. y thng l nhng khonh khc
mang y sc mnh cho hc sinh: H ang dy my
tnh lm g , bng cch chuyn nhng tng thnh
nhng khi lnh my tnh.
Bt u t hng dn tng bc, ti lm vic vi mt
s khi hu hn, n th thch g li, mi bi tp gip
ngi hc xy dng k nng cn thit to ra mt d
n t gii thiu. Trong d n ln, hc sinh s khm
ph v lm th nghim vi nhn vt, trang phc, b
ngoi, phng nn, v m thanh to ra ngh thut
ct dn tng tc v c nhn trong Scratch
S dng tt c bi tp hoc chn ra mt vi bi tp
tha mn nhu cu v s thch ca hc sinh; bn c th
la chn.
Nu bn khng chc bt u nh th no, mt s bi
tp c ngh nh sau.

HNG I C TH
PHN 2

PHN 1

LP
TRNH
NHY
MA

HNG
DN
TNG
BC

Bng cch no
bn biu din
mt dy cc
bc nhy s
dng nhng
hng dn n
gin bng li?

Mi lm
quen
Scratch?
To d n
Scratch ca
bn

PHN 3

PHN 4 & PHN 5

10 TH
LNH

STUDIO
CA TI

SA LI
N

T GII
THIU

Bn c th
to ra g ch
vi 10 th
lnh?

Scratch c
th to ra g?

Gip !Bn c
th g li 5
chng trnh
Scratch khng?

Bn c th kt
hp m thanh v
hnh nh to
ra ngh thut ct
dn tng tc v
bn?

Bin dch: Phng TN AILab, Trng H Khoa hc T nhin, HQG-HCM


ailab@hcmus.edu.vn - www.ailab.hcmus.edu.vn

25

BI 1
BI TP

LP TRNH
NHY MA
THI GIAN:
45-60 pht

M T BI TP
Yu cu 8 ngi tnh nguyn 4 ngi khng bn
tm v vic tr thnh thnh vin sp v 4 ngi
khng bn tm v vic tr thnh nhn vin. To ra
4 cp sp-nhn vin. Nu mun, chun b sn sng
my chiu chiu video Lp Trnh Nhy.
Mi cp sp v nhn vin:
1. Nhn vin quay mt hng khc vi mn hnh
v sp (v nhng thnh vin cn li trong nhm)
quay mt vo mn hnh
2. Chiu video cho thnh vin sp v cc thnh
vin khc, nhng khng chiu cho thnh vin nhn
vin.
3. Yu cu thnh vin sp din t bng li vi
nhn vin v cch tin hnh chui cc chuyn
ng nhy c chiu trong video.
Dng bi tp ny bt u bi tp tho lun v
s quan trng ca chui trong vic to ra b ch th.
Bn c th hc sinh phn nh mt cch c nhn
trong nht k hng dn hoc iu phi tho lun
nhm vi cc cp sp/nhn vin v ngi quan st
chia s suy ngh.

MC TIU
Vi bi tp ny, hc sinh s:
+ Hc biu l mt bi tp phc tp s
dng s dng mi dy cc ch dn c
bn.

TI NGUYN
My chiu (ty chn)
Video lp trnh nhy ma
http://vimeo.com/28612347
http://vimeo.com/28612585
http://vimeo.com/28612800
http://vimeo.com/28612970

PHN PHN HI
+ C g d dng v kh khn khi tr thnh thnh vin
sp?
+ C g d dng v kh khn khi tr thnh thnh vin
nhn vin?
+ C g d dng v kh khn v vic xem xt?
+ Bi tp ny c lin h vi nhng vic bn ang lm
trong Scratch.?

NHN XT VIC CA HC SINH


+ Hc sinh c th gii thch nhng th
quan trng v chui khi lm r nhng ch
dn?

GHI CH

26

+ y l mt trong vi bi tp trong gio


trnh khng dng my tnh. Xa ri my
tnh c th h tr ci nhn ti mi v
cch hiu mi v nhng khi nim tnh
ton, nguyn tc v vin cnh.
+ Gip hc sinh ghi ch nhng ch dn tng
bc cho mt trong nhng iu nhy.
Trong lp trnh, nhng iu ny gi l m
gi

GHI CH C NHN

BI 1
BI TP

HNG
DN TNG
BC

Vi bi tp ny, hc sinh s:
+ To ra ch mo nhy ma trong
Scratch bng cch theo hng dn
tng bc
+ Tri nghim xy dng mt chng
trnh bng cch th nghim v lp li.

THI GIAN:
45-60 pht

M T BI TP
Gip hc sinh ng nhp ti khon Scratch
v chn nt Create m trnh son tho d
n. Nu cn,chun b sch Step-by-Step v
th Scratch Cards hng dn hc sinh
trong bi tp ny.
Chc rng hc sinh m ca s mo v lm
theo hng dn khi ng cng vi hng
dn tng bc Scratch to chng trnh
mo nhy. ng vin hc sinh thm cc
khi v th nghim vi chuyn ng, nhn vt,
hnh dng, trang phc, m thanh, hoc sn
khu to d n ca chnh h.
hc sinh chia s nhng sng to Scratch
vi ngi khc! Nu cn, gip hc sinh
chia s v thm d n ca h vo studio
Step-by-Step hoc studio lp hc.
Yu cu hc sinh xem li qu trnh thit k
bng cch tr li cc cu hi nhc nh trong
s ghi chp ca h hoc tho lun nhm

TI NGUYN
Sch Bc Tng Bc
Studio Bc Tng Bc
http://scratch.mit.edu/studios/475476
Th Scratch Cards
http://scratch.mit.edu/help/cards

PHN PHN HI
+ C g ngc nhin v bi tp ny?
+ Bn cm thy g khi c hng dn tng
bc qua bi tp ny?
+ Bn cm thy sng to nht khi no?

NHN XT VIC CA HC SINH


+ Hc sinh c th m Scratch v tm c
ca s mo khng?
+ Hc sinh c th to c mo nhy
Scratch khng?
+ Hc sinh c th lu v chia s d n
khng?

GHI CH C NHN

GHI CH
+ Nu hc sinh khng c ti khon, gip h
to mt ci bng bi tp bi 0, nh vy
hc sinh c th to v chia s d n u
tin vi bn v gia nh.
+ Nhc nh hc sinh cch thm d n
vo studio bng bi tp Scratch Studio bi
0 v sch.
28

MC TIU

Bin dch: Phng TN AILab, Trng H Khoa hc T nhin, HQG-HCM


ailab@hcmus.edu.vn - www.ailab.hcmus.edu.vn

HNG DN TNG
BC
LM QUEN VI SCRATCH?
TO D N U TIN CA
BN!
bi tp ny, bn s lm
theo gii thiu Bc-TngBc trong ca s mo to
ra mo nhy ma trong Scratch.
Mt khi hon thnh, khm ph
bng cch thm cc khi mi
vo d n to ra d n ca
ring bn.
Trong

BT U TI Y
Lm theo cc hng dn BcTng-Bc trong ca s mo.
Lm th nghim d n tr thnh
d n ca ring bn.

Bn mun lm th nghim vi nhng khi


no?

HY TH
Th ghi m ting ca ring bn.
To ra phng nn khc nhau.
Bin d n ca bn thnh l hi
nhy ma bng cch thm nhiu
nhn vt nhy ma hn!
Th thit k trang phc mi cho
nhn vt ca bn

XONG RI ?
+ Thm d n vo studio Bc-Tng-Bc::
http://scratch.mit.edu/studios/475476

+ Th thch bn thn nhiu hn! Thm cc khi mi, m


thanh v chuyn ng.
+ Gip bn bn cnh!
+ Th nhng khi mi tri nghim. Th chng!

BI 1
BI TP

10 TH
LNH

ACTIVITY
DESCRIPTION

MC TIU
Vi bi tp ny, hc sinh s:
+ To d n vi gii hn ch c s
dng 10 th lnh

THI GIAN:
45-60 pht

M T BI TP

Gip hc sinh ng nhp ti khon Scratch


v chn nt Create u trang web to d
n mi. Nu cn, chun b hng dn 10 th
lnh hng dn hc sinh trong bi tp ny.
Cho hc sinh thi gian to d n mi ch
bng 10 th lnh: nhy, trt, ni, hin th, n,
chnh kch thc, chi nhc ti khi ht, khi nhn
vt c click, i, v lp. Nhc hc sinh s
dng mi khi t nht mt ln trong d n v
khuyn khch hc sinh th nghim vi cc nhn
vt, trang phc v sn khu khc nhau.
Mi hc sinh chia s d n trong nhm bnh lun
(Xem nhm phn bin trong bi tp bi 0). Nu
cn, hc sinh thm d n ca h vo studio
10 Th lnh hoc studio lp hc.
Yu cu hc sinh xem li qu trnh thit k bng
cch tr li nhc nh trong s ghi chp hoc
trong tho lun nhm.

TI NGUYN
Sch 10 Th lnh
Studio 10 Th lnh
http://scratch.mit.edu/studios/475480

PHN PHN HI
+ C g kh khn khi ch s dng 10 th
lnh?
+ C g d dng khi ch s dng 10 th
lnh?
+ iu ny lm bn suy ngh khc bit nh
th no?
NH GI VIC CA HC SINH
+ Cc d n c 10 th lnh khng?
+ Cc hc sinh phn ng vi vic gii hn
s khi nh th no? iu ny nhn nh
g vi bn v cch hc ca hc sinh?

GHI CH C NHN

GHI CH
+ Rt n tng v nhng th c th lm ch
vi 10 th lnh! Tn dng c hi ny
khch l nhiu tng v c v sng to
bng cch mi mt s hc sinh gii thiu
d n ca h trc lp hoc khm ph
nhng d n khc trong studio 10 Th
lnh
30

Bin dch: Phng TN AILab, Trng H Khoa hc T nhin, HQG-HCM


ailab@hcmus.edu.vn - www.ailab.hcmus.edu.vn

10 TH
LNH
BN C TH TO RA G
CH BNG 10 TH LNH
To mt d n ch s dng 10
th lnh. S dng mi khi
mt, hai hoc nhiu ln,
nhng chc chn rng s
dng mi khi t nht mt ln.

BT U T Y
Kim tra tng bng cch th
nghim vi cc khi
Phi hp v ni cc khi bng nhiu
cch
Lp li!

XONG RI ?
Kim tra tng bng cch s dng t hp cc
khi khc nhau. Phi hp v ni cc khi cho
ti khi tm thy nhng g th v!
C ng no cng vi bn bn cnh!
Khm ph cc d n khc xem nhng bn
khc lm g trong Scratch. y c th l cch
tuyt vi tm cm hng!

+ Thm d n ca bn vo Studio 10 Blocks:


http://scratch.mit.edu/studios/475480

+ Chi vi nhng nhn vt, trang phc hoc sn


khu khc nhau.
+ Thch thc bn thn lm nhiu hn! Xem bao
nhiu d n bn c th lm vi 10 th lnh .
+ Trao i d n vi bn v phi hp s sng to ca
mi ngi.

BI 1
BI TP

STUDIO
CA TI
THI GIAN:
15-30 pht

M T BI TP
Nu cn, ging v cch to mt studio hoc c
sn sch Studio Ca Ti hng dn hc sinh.
Nu cn, a ra v d cm hng v studio bng
ng dn c cung cp. Cho hc sinh 10
pht xem qua nhng d n Scratch c
trn trang ch Scratch v tm kim nhng
chng trnh th v qua trang Khm ph.
Yu cu hc sinh chn ra ba hoc nhiu hn
cc d n c th dng ly cm hng cho d
n ca h. Gip hc sinh to trang studio mi t
trang My Stuff v thm nhng d n y cm
hng vo studio.
Mi cc hc sinh chia s cch tip cn tm
nhng chng trnh y cm hng. Chng ti
gi chia s nhm: gip hc sinh chia s studio
v tho lun chin thut tm kim theo cp.
Yu cu hc sinh ngh v qu trnh khm ph
bng cch tr li phn nh nhc nh trong s
ghi chp hoc trong tho lun nhm.

MC TIU
Vi bi tp ny, hc sinh s:
+ Kho st kh nng sng to cng vi
Scratch bng cch khm ph hng
triu d n trn trang web Scratch.
+ Qun l b su tp ba hoc nhiu d
n hn trong mt studio Scratch

TI NGUYN
Sch Studio Ca Ti
Studio mu
http://scratch.mit.edu/studios/211580
http://scratch.mit.edu/studios/138296
http://scratch.mit.edu/studios/138297
http://scratch.mit.edu/studios/138298

PHN PHN HI
+ Chin thut tm kim nhng studio hp dn ca bn
l g?
+ Mi d n mu gip ch th no trong vic hc sau
ny?
+ Rt quan trng ni cm n ti ngun ca s hng
khi. Bn cm n nhng ngi to ra d n hng
khi nh th no?

NHN XT VIC CA HC SINH


+ C nhiu hn 3 d n trong studio
khng?
+ Nhng d n ni g v s thch thit k
ca hc sinh?

GHI CH
+ Nu hc sinh khng c ti khon Scratch
c nhn, to mt studio lp hc m hc
sinh c th qun l.
+ C a dng cc studio hc sinh c th to
ra hc sinh c th thu thp cc d n
scratch tng t ch h mun lm
hoc thu thp chng trnh c nhng k
thut hoc ti nguyn tch hp sau ny.
32

GHI CH C NHN

STUDIO CA
TI
SCRATCH C TH TO RA
G?
Xem cc chng trnh Scratch
bng cch khm ph hng triu
d n trn trang Scratch v
bt u b su tp yu thch
ca mnh.

BT U TI Y
Duyt cc d n trn trang ch
Scratch hoc chn Explore tm
kim loi project c th bn mun.
To mt d n mi trong trang My
Stuff.
Thm ba (hoc nhiu hn) nhng d
n th v vo studio ca bn.

HY TH

XONG RI ?

Dng thanh tm kim tm


nhng d n lin quan ti s
thch.
Khm ph cc mc hot hnh,
ngh thut, tr chi, m nhc
v truyn trong trang Khm
ph.
Xem qua Featured Studios
trang ch tm tng.

+ Thch thc bn thn lm nhiu hn! Cng nhiu d n


Scratch bn khm ph, cng nhiu iu bn hc v kh
nng bn c th lm c vi Scratch!
+ Tm nhng studio c to bi nhng Scratcher m bn
cm thy th v!
+ Hi bn bn cnh chin thut h s dng tm nhng
d n th v.
+ Chia s studio mi to ca bn vi bn bn cnh!

BI 1
BI TP

SA
LI!

ACTIVITY
DESCRIPTION

Vi bi tp ny, hc sinh s:
+ Nghin cu vn v tm ra gii php
gii quyt nm thch thc g li.
+ Khm ph cc loi khi nim (bao gm
chui) qua thc hnh kim li v g
li.
+ To ra danh sch cc chin lc cho
nhng d n g li.

THI GIAN:
15-30 pht

M T D N

Nu cn, chun b sch G li bi 1


hng dn hc sinh trong bi tp ny.
Gip hc sinh m chng trnh G Li!
Trong studio Bi 1 G Li! Hoc bng cch
theo ng dn d n lit k trong sch Bi 1
G Li. Khuyn khch hc sinh chn Xem
thm tm hiu nhng chng trnh c li,
gn lin vi nhng on m c vn , v
kim tra nhng gii php c th.
Cho hc sinh thi gian kim tra v g li
mi thch thc G Li. Nu cn, cho php
hc sinh s dng phi hp cc hm trong
Scratch g li v lu li chng trnh chy
ng.
Yu cu hc sinh nh gi li v tri nghim
kim tra v pht hin li bng cch phn hi
li phn nhc nh phn nh trong s ghi chp
hoc trong tho lun nhm.
To mt danh sch cc chin thut g li ca
lp bng cch thu thp nhng li hc sinh tm
c v cch tip cn sa li.

GHI CH
+ Bi tp ny thch hp lm vic nhm! hc
sinh lm vic trong nhm 2-4 ngi thu
thp vn v chia s chin thut gii quyt
vn .
+ Kim th v g li l nhng bi tp thng
gp ca lp trnh vin. Mi th him khi lm
vic nh k hoch, nh vy pht trin mt b
k hoch kim tra v kim th s c ch cho
nhng ngi lp trnh sng to.

34

MC TIU

TI NGUYN
Sch Bi 1 Sa Li N!
Studio Unit 1 Sa Li N
http://scratch.mit.edu/studios/475483

PHN PHN HI
+
+
+
+

Vn l g?
Bn tm ra vn nh th no?
Bn sa li nh th no?
Nhng bn khc c cch tip cn khc
sa li hay khng?

NHN XT VIC CA HC SINH


+ Hc sinh c kh nng sa nm li
khng? Nu khng, lm cch no
bn lm r khi nim c m t trong
chng trnh cha gii c?
+ Nhng chin thut kim th v sa li
no c hc sinh tin hnh?

GHI CH C NHN

SA LI!
GIP ! BN C TH G
LI 5 CHNG TRNH
SCRATCH NY KHNG?

Trong bi tp ny, bn s xem


xt nhng g sai lch v tm gii
php cho 5 thnh thc sa li.

BT U TI Y
Truy cp studio Bi 1 Sa Li!:
http://scratch.mit.edu/studios/475483
Kim tra v sa li mi chng trnh

SA LI! 1.1
http://scratch.mit.edu/projects/10437040
Khi l c mu xanh c n, mo Scratch v
Gobo s bt u nhy. Nhng ch c mo Scratch
bt u nhy thi! Lm th no sa li chng
trnh?
SA LI! 1.2
http://scratch.mit.edu/projects/10437249
Trong d n ny, khi c mu xanh c n, mo Cat
s bt u pha tri sn khu, ni iu g bn tri
sn khu, trt qua bn phi sn khu, ni iu g
bn phi sn khu. Qu trnh ny lm vic khi click l c
xanh ln u tin, nhng khng lm li ln sau. Chng ta
s g li chng trnh ny th no?

SA LI! 1.3
http://scratch.mit.edu/projects/10437366

Mo Scratch s nho ln khi phm khong trng


c n. Nhng khi phm khong trng c n,
khng c g xy ra! Chng ta g li chng trnh
th no?

trong 5 thch thc sa li trong studio.


Ghi li gii php hoc phi hp chng
trnh li vi gii php ca bn.

SA LI! 1.4 http://scratch.mit.edu/projects/10437439


Trong d n ny, mo Scratch s bc qua li
sn khu, khi mo Scratch c click. Nhng mo
Scratch li lm ngc li v i chng chui! Chng ta
g li chng trnh th no?
SA LI! 1.5 http://scratch.mit.edu/projects/10437476
Trong d n ny, khi c mu xanh c n, mo
Scratch s ku Meow, meow, meow! trong bong bng
hi thoi v m thanh. Nhng bong bng hi thoi hin
ra trc ting ku v mo Scratch ch pht ra mt ting
Meow. Chng ta g li chng trnh th no?

XONG RI ?
To ra danh sch li c th trong chng trnh.
Theo di cng vic bn lm! y c th l li
nhc nh nhng g bn th v hng bn
ti nhng g cn lm tip theo.
Chia s v so snh cch tip cn tm ra vn
v gii quyt vn vi mt ngi bn bn
cnh cho ti khi bn tm ra nhng g ph hp
vi bn!

+ Tho lun vic thc hnh kim tra v sa li vi


mt ngi bn. Ghi ch li s khc bit chin
thut gia mi ngi.
+ Thm ghi ch cho m ngun bng cch n chut
phi vo cc khi trong on m. iu ny s
gip ngi khc hiu nhng phn khc nhau
trong chng trnh ca bn!
+ Gip bn bn cnh!

BI 1
BI TP

T GII
THIU

Vi bi tp ny, hc sinh s:
+ Tr nn quen thuc vi nhiu cc th
lnh khc nhau hn.
+ C kh nng to ra mt d n Scratch
khng gii hn v biu din in t
ca s thch c nhn.

THI GIAN:
45-60pht

M T BI TP
Gii thiu hc sinh mt d n Scratch ng ti
thng tin v nhiu kh cnh ca bn thn thng
qua cc nhn vt c th chn. Nu cn, m
nhng d n mu trong studio T gii thiu.
Gip hc sinh ng nhp ti khon Scratch v
bt u mt d n mi. Nu cn, chun b
sn sch V Ti v th Scratch Cards cung
cp hng dn.Cho hc sinh thi gian to
ra d n th cng tng tc Scratch, ng
vin h xy dng d n bng cch th
nghim v lp li.
Cho php hc sinh chia s qu trnh lm vic
vi nhng bn khc. Chng ti khuyn ngh
chia s cp: hc sinh chia s v tho lun
d n theo cp. Nu cn, mi hc sinh thm
d n ca h vo studio T gii thiu hoc
studio lp hc.
Yu cu hc sinh n li qu trnh thit k bng
cch tr li cc cu hi gi phn nh trong
s ghi chp hoc trong tho lun nhm.

SCH
Ti liu T gii thiu
Studio T gii thiu
http://scratch.mit.edu/studios/475470
Th Scratch Cards
http://scratch.mit.edu/help/cards

PHN PHN HI
+ Bn t ho nht v iu g? Ti sao?
+ Bn gp khc mc phn no? Bn gii
quyt nh th no?
+ Bn mun lm g tip theo?
+ Bn khm ph ra g v nhng d n V
Ti khc?

NHN XT VIC CA HC SINH


+ Lm cc d n sng to s dng nhn vt,
trang phc, sn khu hoc m thanh?
+ D n c tng tc khng? Ngi s dng c
th tng tc vi cc phn khc nhau trong
d n khng?

GHI CH C NHN

GHI CH
+ Nhng d n mu c th ng thi to
cm hng v hong s, m khng gian
sng to v gii hn n li. Khuyn khch
sng to thoi mi, a dng rt tuyt vi!
+ Hc sinh c th c nhn ha d n hn
bng cch s dng camera hay webcam
chp hnh a vo d n.
36

MC TIU

Bin dch: Phng TN AILab, Trng H Khoa hc T nhin, HQG-HCM


ailab@hcmus.edu.vn - www.ailab.hcmus.edu.vn

T GII
THIU
BN C TH KT HP
HNH NH V M THANH
LM RA MT HOT
CNH TNG TC V
BN THN KHNG?
Lm th nghim vi nhn vt, trang phc,
sn khu, ngoi hnh, v m thanh to
ra mt d n Scrach c tng tc d n
gip ngi khc hiu v bn hn v
nhng tng, bi tp v nhng ngi
bn quan tm

BT U Y
TO NHN VT
Lm nhn vt tng tc.
Lp li!

HY TH

Lm nhn vt ca bn tng tc bng


cch thm on m gip nhn vt phn
hi li nhng c click, g phm v nhiu
hn!

TIPS & TRICKS

S DNG CC TH LNH

S dng trang phc thay i


ngoi hnh nhn vt.
To ra cc sn khu khc nhau.
Thm m thanh vo d n.
Thm chuyn ng vo hot cnh.

XONG RI ?
+ Thm d n vo studio
V Ti:
http://scratch.mit.edu/studios/4
75470

+ Thch thc bn thn lm


nhiu hn! Th thm cc
th, m thanh hoc
chuyn ng mi.
+ Gip bn bn cnh!

BI 2
HOT HNH

BN ANG Y

NI DUNG

KCH BN HOT NG
TO MT BAN NHC
VUNG CAM MU, VNG
TRN MU TM
N CN SNG!
SA LI!
CLIP NHC

42
44
46
48
50
52
39

BI 2
HOT HNH
tng ln
Nhng a tr chia s hn su triu d n
trn cng ng Scratch trc tuyn hiu ng,
cu chuyn, tr chi v hn na v mt trong
nhng mc tiu ca sch l phn nh nhng
sng to a dng ny. Trong cc bi tp, chng
ti h tr c hi c nhn ha v trnh nhng
bi tp ch c mt kin ng; qua sut cc bi
tp, chng ti t hc vin vo nhng ch
khc nhau. Trong bi ny chng ta bt u khm
ph khng gian sng to ny bng cch i su
vo hot hnh, ngh thut v m nhc.
a dng sng to trong Scratch thng c
cp bi nhng ngi hc. C mt s cu hi
c t ra bi ngi hc Nu bn phi gii
thch Scratch l g ti mt ngi bn, bn s
miu t Scratch nh th no?

T KHA, KHI NIM V NGUYN TC

MC TIU HC TP

40

Hc sinh s:
+ c gii thiu v cc khi nim t duy tnh ton nh
khi nim v vng lp, s kin v song song.
+ Tr nn quen thuc vi nhng khi nim ca chui
+ Lm th nghim nhng khi mi thuc loi s kin, m
thanh, v giao din.
+ Khm ph nhiu loi chng trnh Scratch giao din
ngh thut.
+ To d n hot hnh m thanh hnh nh.

+
+
+
+
+

Vng lp
S kin
Song song
iu khin
broadcast

+ Kch bn
+ Hot hnh
+ Ch
+ i do gian
thuyt trnh
trng by
+ bitmap
+ vector

NOTES
+ Nhiu bi tp trong bi bao gm cc thnh
phn m thanh v nhc. Chng ti khuyn
khch chun b sn tai nghe cho hc sinh.

CHN CUC KHM PH CA RING BN


Lp trnh vi Scratch ging nh ch o rp
chiu phim. Trong rp, ging nh trong
Scratch, c nhng nhn vt (gi theo
Scratch), trang phc, phng nn, kch bn v
sn khu. Lp trnh Scratch ti u cc tn
hiu gi l s kin, xut hin khi mt th
xy ra trong d n, chng hn: Kch hot mt
d n (khi n c mu xanh), kch hot nhn
vt bi tp (khi n vo nhn vt), hoc thm
ch gi tn hiu im lng gia cc nhn vt
hoc phng nn (broadcast).
Ly tng n d ca rp chiu phim, sch
ny c thit k gip hc sinh khm ph
nhng khi nim tnh ton ca vng lp, s
kin, song song, nh cao vic thit k
video nhc c nhn.

HNG I C TH
PHN 1

KCH BN
HOT
NG

TO
MT BAN
NHC

Th nghim
cc th lnh
khc nhau
iu
khin nhn
vt.

To nhm
nhc ca
bn bng
cch lm
nhc c
tng tc.

PHN 2

PHN 3

PHN 4

PHN 4 & 5

VUNG
CAM, VNG
TRN TM

N CN
SNG

SA LI!

CLIP
NHC

Bn c th
hot hnh n
khng? Th
nghim vi
nhiu trang
phc a
hnh nh vo
i sng.

GIP !
Bn c th
g li nm
chng trnh
Scratch?

Bn c th
kt hp m
nhc v hot
hnh to
ra video
nhc y
cm hng
ca bn
trong
Scratch?

Bn c th
lm d n g
c hnh
vung mu
cam v hnh
vung mu
tm?

Bin dch: Phng TN AILab, Trng H Khoa hc T nhin, HQG-HCM


ailab@hcmus.edu.vn - www.ailab.hcmus.edu.vn

41

BI 2
BI TP

KCH BN
HOT NG
THI GIAN:
45-60pht

M T BI TP
Nu mun, hy trang b mt my chiu c kt ni
vi my tnh m Scratch hin th nhng khi v
kch bn s c tin hnh.
Yu cu hai ngi tnh nguyn.
Nhc hai ngi tnh nguyn thc hin theo mt
chui hng dn( Bng cch lp trnh ngi tnh
nguyn qua giao din Scratch hoc qua phin bn
giy ca sch Scratch).
-Nh mt ngi lm mt vic (nh l i bng qua
cn phng).
- Nh mt ngi khi ng li.
- Nh ngi lm hai vic mt lc (nh l i bang
qua cn phng v ni)
- Thm ngi th hai, ngi th hai lm hai bi tp
mt lc(nhng c lp), nh l ni chuyn.
- Ngi th hai lm mt cng vic ph thuc, nh l
tr li cu hi ngi th nht thay v ni t nhin.
Xem li tri nghim trong mt nhm tho lun
v nhng khi nim v s kin v song song s
dng gi phn hi bn phi.

MC TIU
Vi bi tp ny, hc sinh s:
+ c gii thiu khi nim ca s kin (mt
th lm cho th khc xy ra) v song song
(nhng th xy ra cng lc) trong lc tin
hnh.
+ C kh nng gii thch nhng s kin l g
v chng lm vic nh th no trong
Scratch.
+ C kh nng gii thch khi nim song song
l g v cch song song lm vic trong
Scratch.

TI NGUYN
My chiu (ty chn)
M hnh cc th lnh (ty chn)

PHN PHN HI
+ Nhng cch no kch hot cc hnh ng?
+ Nhng c ch ca s kin trong Scratch l
g?
+ Nhng cch khc nhau mi th cng xy
ra mt lc trong thi gian l g?
+ Nhng c ch no cho php song song ha
trong Scratch?

NHN XT VIC CA HC SINH


+ Hc sinh c th gii thch khi nim s
kin v song song v cch chng bi tp
trong Scratch hay khng?

GHI CH C NHN

GHI CH
+ Nhng bi tp ny nhn mnh khi nim
khi ng li, l th nhng ngi dng
Scratch thng vt ln khi h bt u. Nu h
mun nhng th bt u mt a im nht
nh, din mo nht nh,.. Hc sinh phi hiu
rng h ang c trch nhim lp trnh
nhng bc ci t .
+ Bi tp ny c th hu ch th hin khi
nim broadcast v thi gian nhn c khi
cp.

42

Bin dch: Phng TN AILab, Trng H Khoa hc T nhin, HQG-HCM


ailab@hcmus.edu.vn - www.ailab.hcmus.edu.vn

BI 2
BI TP

TO MT
BAN NHC
THI GIAN:
45-60pht

M T BI TP
Nu mun, a mt d n mu t studio To mt
ban nhc v c sch To mt ban nhc hng
dn hc sinh.
Cho hc sinh thi gian to ra nhng nhc c
tng tc bng cch ghp cp nhn vt vi m
thanh. ng vin hc sinh nhng cch khc
nhau th hin m thanh s dng nhng khi
khc nhau trong mc m thanh hoc s dng
nhng cng c sa i trong th m thanh.
Cho php hc sinh biu din ban nhc ca
h ti nhng hc sinh khc hoc cho hc sinh i
vng quanh tng tc vi nhng nhc c
ca bn cng lp. Chng ti khuyn khch hnh
thc i do gian trng by: cc hc sinh d
n ca h ch trnh chiu v i vng quanh
khm ph d n ca hc sinh khc. Nu
mun, hc sinh thm d n ca h vo studio
To mt ban nhc ban nhc hoc studio lp hc.
Yu cu hc sinh ngh v qu trnh thit k bng
cch tr li cc cu hi gi phn nh trong s
ghi chp hoc tho lun nhm.

MC TIU
Vi bi tp ny, hc sinh s:
+ To ra mt chng trnh phi hp nhn
vt tng tc vi m thanh th v.
+ Pht trin mt giai iu mm mi hn vi
chui, lp, s kin v song song.
+ Thc hnh th nghim v lp li trong vic
xy dng cc d n.

TI NGUYN
Sch Thnh-Lp-Ban-nhc
studio Thnh-Lp-Ban-nhc
http://scratch.mit.edu/studios/475523

PHN PHN HI
+ Bn lm g u tin?
+ Bn lm g tip theo?
+ Bn lm g cui cng?

NHN XT VIC CA HC SINH


+ D n c to ra cc cch sng to s
dng m thanh khng?
+ Nhng nhn vt c tng tc khng?

GHI CH C NHN

GHI CH
+ chia s trong mt nhm, hc sinh
tin hnh chi nhc c cng vi nhau
thnh lp mt ban nhc lp hc!

44

Bin dch: Phng TN AILab, Trng H Khoa hc T nhin, HQG-HCM


ailab@hcmus.edu.vn - www.ailab.hcmus.edu.vn

TO MT BAN
NHC
Bn c th tn dng Scratch
to ra m thanh, nhc c, ban
nhc hoc phong cch m
nhc th hin loi nhc bn yu
thch nht?

Trong bi tp ny, bn s xy
dng d n ly cm hng t
m nhc bng cch ghp cp
nhn vt vi m thanh thit
k nhng nhc c tng tc.

BT U TI Y
To nhn vt

Thm cc khi m thanh


Th nghim cc cch khc nhau
lm nhc c tng tc.

Chn nhc c trong th vin nhn vt hoc t to

HY TH

XONG RI ?

S dng cc khi lp li to m thanh nhiu


hn mt ln
Thm hoc ghi li m ca bn hoc th nghim
vi trnh chnh sa m thanh.
Th nhng khi nhp tng tc hoc gim
nhp iu.

+ Thm d n ca bn vo studio To mt
ban nhc:
http://scratch.mit.edu/studios/475523
+ Thc thc bn thn lm nhiu hn!
Sng ch mt nhc c mi hoc ghi li
m thanh ca bn.
+ Gip bn bn cnh!

BI 2
BI TP

VUNG MU
CAM, VNG TRN
MU TM
THI GIAN:
30-45pht

M T BI TP
Nu mun, a ra cc d n mu t studio
Vung Cam, Vng Trn Tm v chun b sn
sch Hnh Vung Cam, Hnh Trn Tm
hng dn hc sinh.
Cho hc sinh thi gian to ra d n gm
mt hnh vung mu cam v mt hnh trn
mu tm. Mi hc sinh th nghim vi khi
Looks v trnh hi ha khm kh kh nng
ngh thut.
ng vin hc sinh chia s cng vic sng to
vi ngi khc. Chng ti khuyn khch hnh
thc i do gian trng by: cc hc sinh
d n ca h ch trnh chiu v i vng
quanh khm ph d n ca hc sinh khc.
Nu mun, hc sinh thm d n ca h vo
studio Hnh Vung Cam, Hnh Trn Tm hoc
studio lp hc.

MC TIU
Vi bi tp ny, hc sinh s:
+ Biu l s sng to bng cch hon
thin thch thc ngh thut
+ To ra s trn tru vi nhng khi
Looks v trnh hi ha.

TI NGUYN
Sch vung cam, vng trn tm. Studio
Hnh Vung Cam, Hnh Trn Tm
http://scratch.mit.edu/studios/475527

PHN PHN HI
+ Bn kt hp hnh vung cam v hnh trn tm
nh th no trong d n? Nhng tng ny
n t u?
+ Bi tp ny c g thch thc?
+ Bi tp ny c g ngc nhin?

NHN XT VIC CA HC SINH

+ D n c bao gm mt hnh vung mu


cam v mt hnh trn mu tm khng?

Yu cu hc sinh ngh v qu trnh thit k


bng cch tr li cc cu hi gi phn nh
trong s ghi chp hoc tho lun nhm.

GHI CH
+ Nu hc sinh c cu hi, nhc hc sinh
rng h c th m ca s mo bit v
mt th c th no hoc nhng phn
khc nhau trong trnh bin son Scratch.
+ Scratch h tr c ha bitmap v
ha vector. Gip hc sinh chuyn qua ch
vector hoc ch bitmap trong trnh
v thit k v thay i nhng kiu nh
v vn bn.
46

GHI CH C NHN

Bin dch: Phng TN AILab, Trng H Khoa hc T nhin, HQG-HCM


ailab@hcmus.edu.vn - www.ailab.hcmus.edu.vn

VUNG MU
CAM, HNH TRN
MU TM
BN C TH TO RA D
N NO VI MT
VUNG MU CAM V MT
VNG TRN MU TM ?
th thch ny, bn s to ra
mt d n m trong c 1
vung mu cam v 1 vng trn
mu tm. Bn s to ra d n
g?

BT U TI Y
V cc nhn vt ca bn bng Paint

Editor.
Thm cc th lnh trong khi Looks
v Motion vo khin nhn vt ca
bn tr nn sng ng hn.
Lp li ln na!

XONG RI ?
Th ng no vi bn ca mnh!
To danh sch cc iu bn mun th
trc khi bt u d n ca mnh trong
Scratch!
Khm ph cc d n khc xem nhng
ngi khc ang lm g vi Scratch y
s l cch tuyt vi tm cm hng!

+ Hy thm d n ca bn vo Studio vung mu


cam, Vng trn mu tm:
http://scratch.mit.edu/studios/475527
+ Khm ph im khc bit gia dng bitmap v dng
vector, nm di cng ca trnh v.
+ T th thch bn thn! T thm 1 hnh v 1 mu
khc.
+ Trao i cc d n vi bn ca mnh v ghp cc
tc phm vi nhau.

BI 2
BI TP

N CN
SNG!
T H I

G I A N

3045 PHT

M T BI TP
Cch khc, trnh by nhng d n mu t
Studio N Cn Sng v a sch N Cn
Sng cho hc sinh.
Gii thiu khi nim hot hnh l vic pht
li mt chui cc hnh nh khc nhau, nh
flipbook hay phim claymation. Khuyn
khch hc sinh khm ph vng lp bng
vic thay i trang phc hay phng nn
to hot hnh.
Mi hc sinh chia s d n vi ngi
khc bng vic t chc mt bui trin lm
m hc sinh trnh by d n ca
mnh v sau i xem d n ca ngi
khch. Cch khc, cho hc sinh thm d
n vo Studio N Cn Sng hoc studio
ca lp.
Yu cu hc sinh xem li qu trnh thit k
qua vic tr li phn phn hi trong s ghi
chp hoc trong cuc tho lun nhm

Hon thnh hot ng ny hc sinh c


th:
+ Lm quen vi cc khi nim tnh ton
ca chui v vng lp bng vic lm
quen vi cc khi lnh Control
+ C th gii thch s khc nhau gia
nhn vt v trang phc.
+ Luyn tp tri nghim v lp li thng
qua pht trin mt d n hot hnh

TI NGUYN
Sch N Cn Sng!
N Cn Sng! studio
http://scratch.mit.edu/studios/475529

PHN PHN HI
+ S khc nhau gia nhn vt v trang phc l
g ?
+ Hot hnh l g?
+ Nu 3 v d v vng lp trong cuc sng thc
t ca bn
(v d : i ng vo mi ti).

NHN XT VIC CA HC SINH


+ Hc sinh c th phn bit gia nhn vt v trang
phc hay khng?
+ Mt vi Scratchers c bit hng th pht trin
d n hot hnh v dnh nhiu thi gian v
v thit k nhn vt , trang phc hay phng nn.
Bn s thu ht hc sinh c v mt k thut v
m thut ca d n nh th no?

GHI CH C NHN

GHI CH
+ S khc nhau gia nhn vt v trang
phc thng l nguyn nhn gy kh
khn cho nhng Scratchers. S n d ca
mt tc nhn mang nhiu trang phc c
th gip lm r s khc nhau.
+ Hoc sinh c th hot hnh hnh nh ca
chnh mnh bng vic chp nh bng
camera hay webcam.
48

MC TIU

Bin dch: Phng TN AILab, Trng H Khoa hc T nhin, HQG-HCM


ailab@hcmus.edu.vn - www.ailab.hcmus.edu.vn

N CN
SNG!
LM TH NO BN
CHP 1 BC NH V
KHIN N TR NN SNG
SNG?
Trong hot ng ny, bn s
khm ph cc cch bin cc
nhn vt, hnh nh v cc
tng sng ng nh 1 b
phim hot hnh bng cch lp
trnh 1 chui thay i cc trang
phc.

BT U TI Y
Chn mt nhn vt.
Thm 1 trang phc khc.
Thm cc th lnh khin bc nh
sng ng.
Lp li ln na!

HY TH
Th phc tho tng ha ca
bn trc flipbook chng hn.
Th nghim vi cc khi v trang
phc khc cho ti khi bn tm thy
iu g th v.
Cn cm hng? Hy tm nhng d
n trong mc Animation ca trang
Explore.

XONG RI ?
+ Thm d n ca bn vo studio N Cn Sng:
http://scratch.mit.edu/studios/475529

+ T th thch bn thn! Thm nhiu tnh nng cho d n


khin b phim hot hnh ca bn sng ng hn na.
+ Gip bn ca mnh!
+ Chia s d n ca bn vi bn ng hnh v gii thch cho
h qu trnh thit k ca bn.
+ Tm 1 d n hot hnh m bn thch v sa n!

BI 2
BI TP

SA
LI!
T H I

MC TIU
Hon thnh bi tp ny hc sinh c th:
+ Nghin cu vn v tm gii php
cho 5 th thch sa li.
+ Khm ph cc khi nim (gm chui
v vng lp) thng qua vic luyn tp
kim tra v sa li.
+ Pht trin danh sch cc chin thut
sa li chng trnh.
G I A N

1530 PHT

M T BI TP
Cch khc, a hc sinh sch Bi 2 Sa
Li! Trong sut bi tp ny.

Gip hc sinh m chng trnh Sa Li


N t Studio Bi 2 Sa Li! hoc theo
ng dn trong sch Bi 2 Sa Li! .
Khuyn khch hc sinh nhn vo nt Look
Inside tm hiu chng trnh cng nh
th nghim cc gii php c th .
Cho hc sinh thi gian kim tra v sa
li ca th thch Sa Li!. Cch khc, cho
hc sinh s dng hm chnh sa trong
Scratch sa li v lu li chng trnh
sa.

Yu cu hc sinh xem li qu trnh thit k


qua vic tr li phn phn hi trong s ghi
chp hoc trong cuc tho lun nhm
To mt danh sch cc chin thut sa li
bng vic thu thp cc hng tip cn ca
hc sinh

TI NGUYN
Bi 2 Sa Li!
Studio Bi 2 Sa Li!
http://scratch.mit.edu/studios/475539

PHN PHN HI
+
+
+
+

Vn l g?
Bn pht hin vn nh th no?
Bn gii quyt vn nh th no?
Nhng ngi khc c hng tip cn
khc hay khng?

NHN XT VIC CA HC SINH


+ Hc sinh c th sa ht 5 li hay khng?
Nu khng, bn s gii thch nhng khi
nim c th hin trong nhng chng
trnh cha c gii nh th no?
+ Nhng chin thut kim tra v sa li
m hc sinh p dng?

GHI CH C NHN

GHI CH
+ Cho hc sinh tm v gii quyt cc vn
trong mc Sa li!.

50

Bin dch: Phng TN AILab, Trng H Khoa hc T nhin, HQG-HCM


ailab@hcmus.edu.vn - www.ailab.hcmus.edu.vn

SA LI!
GIP TI VI! BN C
TH SA LI 5 CHNG
TRNH
SCRATCH
NY
KHNG?
Trong bi tp ny, bn s phn
tch ci g sai v tm gii php
cho mi th thch trong 5 th
thch Sa li!.

SA LI! 2.1 http://scratch.mit.edu/projects/23266426


Trong d n ny, Mo Scratch mun cho bn xem 1

iu nhy. Khi bn nhn vo n, Mo s nhy v


nhp trng s vang ln. Tuy nhin, ngay khi bt u
nhy Mo li ngng nhng ting trng vn tip tc
chi! Lm sao sa chng trnh ny?

SA LI! 2.2 http://scratch.mit.edu/projects/24268476


Trong d n ny, Khi nhn c hiu mu xanh, Pico
s di chuyn v pha Nano. Khi Pico chm Nano, Pico
ni B ri, ti cu ! v Nano ni Ti lt t! nhng
c iu g sai ri! Pico khng ni g vi Nano c.
Lm sao sa chng trnh ny?

SA LI! 2.3 http://scratch.mit.edu/projects/24268506

BT U TI Y
i ti bi 2 Studio Sa li n:
http://scratch.mit.edu/studios/475539
Th nghim v sa li mi th thch
trong 5 th thch sa li trong
studio.
Vit ra gii php hoc sa li ca

chng trnh b li vi gii php ca

D n ny l lp trnh v 1 khun mt ci
nhng c iu g khng ng lm! Cy vit tip tc
v t 1 con mt ti n ci khi n ng l khng lm
iu . Lm sao sa chng trnh ny?

SA LI! 2.4 http://scratch.mit.edu/projects/23267140


Trong d n ny, khi nhn vo c hiu mu xanh
th hot hnh bng hoa n s bt u v s ngng khi
n n hon ton. Nhng c iu g khng ng
lm! Thay v ngng khi tt c cc cnh hoa n, hot
hnh li bt u li t u. Lm sao sa chng
trnh ny?

bn.
SA LI! 2.5
http://scratch.mit.edu/projects/23267245
Trong d n ny, bi ht Happy Birthday s vang ln khi
nhn vo c hiu mu xanh. Khi bi ht kt thc, ch
dn s xut hin v s ni Hy nhn vo ti thi
nn!" Nhng c iu g khng ng! Ch dn thi nn
xut hin khi bi ht sinh nht vn vang ln thay v khi
n kt thc. Lm sao sa chng trnh ny?

XONG RI ?
Lp danh sch nhng li c th c trong
chng trnh.
Theo di cng vic! l 1 li nhc nh hu
dng v vic bn th iu g v nn lm
iu g tip theo.
Chia s v so snh hng tip cn tm
hiu v gii quyt vn vi bn v cho ti
khi bn tm ra cch gii bi tp!

+ Thm ch thch code bng cch nhp chut phi


vo cc khi lnh trong khung kch bn ca bn.
iu ny gip ngi khc hiu cc phn khc
nhau trong chng trnh ca bn!
+ Tho lun phn th nghim v sa li ca bn vi
ngi bn khc ghi ch nhng im ging v
khc trong chin lc ca bn.
+ Gip bn ca mnh!

BI 2
BI TP

CLIP
NHC
T H I

MC TIU
Hon thnh bi tp ny hc sinh c th:
+ To mt d n kt hp gia hot hnh
v m nhc bng vic lm vic trn d
n clip ca nhc t nh hng.
+ Lm quen vi nhn vt, trang phc v
m thanh

G I A N

4560 PHT

TI NGUYN
M T BI TP
Gii thiu cho hc sinh tng to 1 clip ca nhc
bng Scratch kt hp m thanh v hot hnh.
Cch khc, gii thiu vi d n mu trong Studio
Video Ca Nhc.
Cho hc sinh thi gian lm vic vi d n,
v a sch Clip Ca Nhc cho hc sinh. Cho
hc sinh thi gian m lm vic vi d n.
Khuyn khch hc sinh ghi nhn trn trang d
n khi s dng tng, nhc hoc on m
ca ngi khc.
Gip hc sinh a ra v tip nhn phn hi trong
qu trnh pht trin d n. Chng ti gi kim
tra vi bn b: cho hc sinh dng li v chia s
tin cng vic vi ngi khc hay vi nhm
bnh lun( xem bi 0 bi tp Nhm Ph Bnh)
tip nhn phn hi. Cch khc ,cho hc sinh
thm d n vo Studio Video Ca Nhc hay
Studio ca lp.
Yu cu hc sinh xem li qu trnh thit k qua
vic tr li phn phn hi trong s ghi chp
hoc trong cuc tho lun nhm

GHI CH
+ c nhn ha d n, gip hc sinh thm
nhng bi ht yu thch hay ghi m chnh mnh
ht hay chi nhc c thng qua vic s dng
cc tnh nng trong mc Sound
+ Cc cu hi v sa i v bn quyn c th
pht sinh trong bi tp ny. To iu kin cho
cuc tho lun nhm v vic ghi nhn s dng
Scratch FAQ v chnh sa li
http://scratch.mit.edu/help/faq/#remix
52

Sch Video Ca Nhc


Studio Video Ca Nhc
http://scratch.mit.edu/studios/475517

PHN PHN HI
+ Mt thch thc m bn vt qua? Bn
vt qua n nh th no?
+ iu g m bn vn mun tm hiu thm?
+ Lm sao bn ghi nhn tng, nhc hoc
on m m bn mn s dng trong d
n?

NHN XT VIC CA HC SINH


+ Nhng d n c s kt hp gia nhn vt v
m thanh hay khng?
+ Nhng phn no ca d n m hc sinh la
chn s dng hot hnh?
+ C nhng khi lnh hay khi nim c
gii thiu m ti by gi hc sinh vn cha
hiu r hay khng? Bn s gip nh th
no?

GHI CH C NHN

CLIP NHC
BN S KT HP HOT
HNH V M NHC TO
CLIP NHC T SCRATCH
CA CHNH BN NH TH
NO?
Trong d n ny, bn s khm
ph cc tng lin quan n
nhc kch, bi ht, v o, m
nhc, hi ha, hnh v, nhip
nh v hot hnh to 1 clip
nhc c nhn!
Ti ln m thanh t mt file
Thu m m thanh ca bn

BT U TI Y

Chn m thanh t th vin

Thm m thanh.

Chn nhn vt t th vin


V nhn vt ca bn
Ti nhn vt ln t file

To v lm chuyn ng 1 nhn vt.

Nhn vt mi bng camera

Lm chng tng tc vi nhau!

HY TH
Dng trang phc gip hot hnh ca bn sng ng hn!
Gip nhn vt ca bn tng tc c bng cch thm
kch bn cho php nhn vt phn ng vi nhp chut, phm
nhn v nhiu hn na.
Thm ch dn cho trang d n gii thch lm sao
ngi dng c th tng tc vi chng trnh ca bn.

TIPS & TRICKS

HY TH CC TH LNH

FINISHED?
XONG
RI ?
FINISHED?
+ Thm d n ca bn vo studio
Video Ca Nhc :
http://scratch.mit.edu/studios/475517

+ Nh cng nhn bt k on nhc,


m, hay nhng th khc bn s
dng trong d n.
+ T th thch bn thn! T to nhn
vt, m thanh, hoc trang phc!

BI 3
K CHUYN

BN ANG Y
0

NI DUNG
6

NHN VT
HI THOI
PHN CNH
SA LI!
TO SINH VT
LU TRUYN

58
60
62
64
66
68
55

BI 3 K CHUYN
TNG LN

Trong phn gii thiu ca lun n tin


s v vn ha chnh sa, Andres
Monroy-Hernandez (trng b phn
thit k phin bn u tin ca cng
ng scratch trc tuyn) trch dn 3 cu
ni:
Lm vic trn d n ca ngi khc
l mt nguyn tc tn ti t lu trong
lp trnh, v ch c khuch i ln
bi cng ngh mng pht trin cho
php truy cp ti nhiu d n ca
ngi khc. Mt mc tiu quan trng
ca lp trnh sng to l h tr s kt
ni gia nhng hc vin thng qua vic
ti s dng v chnh sa li. Mi trng
Scratch v cng ng trc tuyn c th
h tr cho nhng ngi thit k tr
bng vic gip h tm tng v
on m c th to nn nhng d
n phc tp hn khi lm mt mnh.
Nhng bi tp bi ny cung cp
nhng tng s khi v chin thut
ht trin vn ha ng h vic ti s
dng v chnh sa. Bn s ng h chia
s v kt ni nh th no?

MC TIU HC TP
Hc sinh s:
+ Lm quen v hiu hn v li ch ca vic ti
s dng v chnh sa khi thit k
+ Pht trin s thnh tho cc khi nim tnh
ton (s kin v song song) v nguyn
tc(th nghim v lp li, kim tra v sa li,
ti s dng v chnh sa li)
+ Khm ph s sng to tnh ton vi nhiu th
loi cu chuyn.

56

T KHA, KHI NIM V NGUYN TC


+ Ti s dng + Sn khu
v sa i li + Cu truyn +
+ make a block
lu truyn
+ backpack
+ Lp trnh theo +

cp
Trnh chiu
Scratch
Mu thit k

GHI CH
+ Ti s dng v chnh sa li h tr s pht
trin kh nng c m v gy nn nhng
cu hi v quyn s hu v quyn tc gi.
Cn nhc cc chin thut khc nhau v vic
nh gi, tho lun cng vic khi cng tc

CHN CUC KHM PH CA BN


Bi ny tp trung vo vic gip hc sinh pht
trin kh nng k chuyn v chnh sa thng
qua nhiu bi tp trn v ngoi my tnh, cung
cp c hi cho hc sinh cng tc v xy dng
trn s sng to ca ngi khc . Da trn
nhng tri nghim ban u bi 2, nhng bi
tp bi ny c thit k gip hc sinh
pht trin su hn s thnh tho v cc khi
nim tnh ton ca s kin v song song cng
nh p dng thc t tri nghim v lp li, ti
s dng v chnh sa li. Mi bi tp c thit
k gip hc sinh pht trin d n k chuyn
bng vic khm ph nhng khi lnh v
phng php mi trong lp trnh cho s tng
tc gia cc nhn vt v phng nn, kt thc
bng d n Lu Truyn.

HNG I C TH
PHN 1

PHN 2

PHN 3

PHN 4

PHN 5

NHN
VT

HI THOI

PHN
CNH

SA LI!

TO
DNG
SINH VT

LU
TRUYN

To th lnh
Scratch cho
ring bn s
dng Make a
Block.

Lm cch
no iu
phi s
tng tc
gia cc
nhn vt s
dng timing
v
broadcasting
?

S khc
nhau gia
bi cnh v
nhn vt?

Gip ti vi!
Bn c th
sa li 5
chng trnh
ny?

Chng ta c
th lm g t
nhng d n
ca ngi
khc?

Chng ta c
th lm g t
nhng d n
ca ngi
khc?

Bin dch: Phng TN AILab, Trng H Khoa hc T nhin, HQG-HCM


ailab@hcmus.edu.vn - www.ailab.hcmus.edu.vn

57

BI 3
BI TP

NHN
VT
T H I

MC TIU

G I A N

3045 PHT

M T BI TP
Cch khc, trnh din nhng d n mu t studio
Nhn Vt v a sch Nhn Vt cho hc sinh.

Cho hc sinh thi gian to khi lnh Scratch


cho ring mnh s dng tnh nng Make a Block
trong mc More Blocks . Gip hc sinh thit k 2
nhn vt m mi nhn vt c 2 hnh ng .
Cch khc, t chc mt bui hng dn tnh
nng Make a Block cho lp.
Cho hc sinh chia s nhn vt v hnh ng ca
mnh vi nhng ngi khc. Chng ti gi bi
tp mu: mi vi hc sinh trnh by d n trc
lp v minh ha cch s dng tnh nng Make a
Block. Cch khc, cho hc sinh thm d n ca
h vo studio Nhn Vt hay studio ring ca lp
Yu cu hc sinh xem li qu trnh thit k qua
vic tr li phn phn hi trong s ghi chp hoc
trong cuc tho lun nhm

Hon thnh bi tp ny hc sinh c th:


+ Tri nghim vic nh nghi hnh vi
cho nhn vt bng vic s dng tnh
nng Make a Block
+ Lm quen vi nhng khi nim tnh
ton c bn ca s kin v song song
, p dng thc tin ca th nghim v
lp li

TI NGUYN
Sch Nhn Vt
Studio Nhn Vt
http://scratch.mit.edu/studios/475545

PHN PHN HI
+ Bn s gii thch chc nng Make a Block
cho ngi khc nh th no?
+ Khi no bn s s dng Make a Block?

NHN XT VIC CA HC SINH


+ D n c bao gm 2 nhn vt m mi
nhn vt c hnh ng s dng tnh
nng Make a Block ?
+ Hc sinh c th gii thch tnh nng
Make a Block cho ngi khc v cho
chnh bn?

GHI CH C NHN

GHI CH
+ Nu hc sinh kh khn trong vic s dng tnh
nng Make a Block, mi h xem nhng d n
Nhn Vt studio.
+ Tm hiu thm v tnh nng Make A Block qua
video hng dn: http://bit.ly/makeablock

58

Bin dch: Phng TN AILab, Trng H Khoa hc T nhin, HQG-HCM


ailab@hcmus.edu.vn - www.ailab.hcmus.edu.vn

NHN
VT
BN C MUN T TO
KHI SCRATCH KHNG?
Th nghim vi tnh nng Make a
Block trong Scratch! Trong d n
ny, Bn s t to nhng khi
ring cho mnh m nh ngha 2
hnh vi cho 2 nhn vt khc nhau.

BT U TI Y
Chn t th vin, v, hay ti ln 2
nhn vt .
Nhn vo nt Make a Block trong
mc More Blocks to v t tn
cho khi ca bn.
Thm cc khi di khi Define
iu khin khi ring ca bn.
Th nghim vi vic s dng
khi iu khin hnh vi

nhn vt ca bn.
Lp li ln na!

HY TH
Cm thy kh khn? Khng sao ht! Hy xem th
video ny bt u vi tnh nng Make a Block:
http://bit.ly/makeablock
Khm ph cc d n khc trong Studio Nhn Vt
xem nhng khi mi ngi khc to ra.
i khi c nhiu hn 1 cch nh ngha cng 1 hnh
vi. Th nghim vi cc kt hp khi khc nhau xem
nhiu la chn v kt qu.

XONG RI ?
+ Thm d n ca bn vo Studio Nhn
Vt:
http://scratch.mit.edu/studios/475545
+ T th thch bn thn! Th nghim vi
vic thm nhn vt v hnh vi khc vo
s dng tnh nng Make a Block.
+ Gip bn ca mnh!

MC TIU

BI 3
BI TP

HI THOI
T H I

G I A N

3045 PHT

M T BI TP
Cch khc, cho hc sinh khm ph d n
Penguin Joke theo nhm v pht sch Hi
thoi cho h.
Cho hc sinh nghin cu d n Penguin
Joke quan st lm cch no hot
ha hi thoi s dng khi lnh Wait. Cho
hc sinh s dng hm chnh sa v thit
k li d n Penguin Joke iu phi
on hi thoi s dng cc khi lnh
broadcast, broadcast and wait, v when I
receive ths.
Khuyn khch hc sinh chia s d n cu
a vi ngi khc. Chng ti gi bi
tp mu: mi vi hc sinh trnh by d n
trc lp v minh ha cch s dng
broadcast. Cch khc, cho hc sinh thm
d n vo studio Hi Thoi hay studio
ring ca lp
Yu cu hc sinh xem li qu trnh thit k
qua vic tr li phn phn hi trong s ghi
chp hoc trong cuc tho lun nhm

TI NGUYN
Sch Hi Thoi
D n Penguin Joke
http://scratch.mit.edu/projects/10015800
Studio Hi Thoi
http://scratch.mit.edu/studios/475547

PHN PHN HI
+ Bn s gii thch th lnh broadcast cho
nhng ngi khc nh th no?
+ Khi no bn s dng thi gian trong d
n? Khi no s dng broadcast?

NHN XT VIC CA HC SINH


+ Nhng d n c s dng th lnh
broadcast v when I receive khng?
+ Hc sinh c bit cch s dng cc th
lnh broadcast, broadcast and wait, v
when I receive khng?

GHI CH C NHN

GHI CH
+ Nu hc sinh gp kh khn trong vic s
dng cp khi lnh broadcast v when I
receive , cho hc sinh xem nhng d n
mu trong studio V D Broadcast:
http://scratch.mit.edu/studios/202853

60

Hon thnh bi tp ny hc sinh c th:


+ Khm ph hai chin thut khc nhau
ng b s tng tc gia cc
nhn vt(timing v broadcasting) bng
vic chnh sa li d n Cu a
+ Lm quen vi nhng khi nim tnh
ton c bn ca s kin v song song
, p dng thc tin ca ti s dng v
chnh sa.

Bin dch: Phng TN AILab, Trng H Khoa hc T nhin, HQG-HCM


ailab@hcmus.edu.vn - www.ailab.hcmus.edu.vn

HI THOI
C BAO NHIU CCH
KHC NHAU PHI HP
CC TNG TC GIA
CC NHN VT?

Trong bi tp ny, bn s khm


ph cc cch khc nhau lp
trnh cc nhn vt c on hi
thoi! Th nghim vi vic
chn thi im v khm ph
vic s dng th lnh broadcast
bng cch ch li 1 d n cu
a.

BT U TI Y
Xem d n Penguin Jokes:

http://scratch.mit.edu/projects/10015
800
Kim tra on m xem cc th
lnh wait v say c kt hp trong
on hi thoi nh th no.
Lm li d n bng vic s dng th
lnh broadcast v when I receive
thay v th lnh wait.

XONG RI ?
ng no tng vi bn ca mnh! To 1 danh sch
nhng gii php c th c v th nghim cng vi
nhau.
Th s dng th lnh broadcast v when I receive
trong cc phn khc nhau ca d n ca bn.
Khm ph cc d n trong studio Hi Thoi ly cm
ng cho cc cch khc nhau kt hp hi thoi gia
2 nhn vt.

+ Thm d n ca bn vo studio Hi Thoi:


http://scratch.mit.edu/studios/475547
+ T th thch bn thn!Thm nhn vt v
cuc hi thoi khc.
+ Chia s d n vi bn ca bn v gip h
hiu qu trnh khm ph v thit k.
+ Gip bn b ca mnh!

BI 3
BI TP

PHN
CNH
T H I

MC TIU
Hon thnh bi tp ny hc sinh c th:
+ C th to d n bng vic thay i
nhiu phng nn, nh 1 cu chuyn
nhiu phn cnh hay trnh chiu.
+ Lm quen vi nhng khi nim tnh s
kin, tnh ton song song, v phng
php th nghim v lp li

G I A N

3045 PHT

M T BI TP
Cch khc, trnh din nhng d n mu t
studio Phn Cnh v a cho hc sinh
sch Phn Cnh
Cho hc sinh thi gian pht trin mt
d n gm nhiu phn cnh s dng cc
phng nn khc nhau, ging nh mt trnh
chiu. Th thch hc sinh khm ph v
thao tc kch bn trong khung kch bn
khi xng vic thay i phng nn.
Cho hc sinh chia s d n ca mnh vi
nhng ngi khc. Chng ti gi bi tp
mu: mi vi hc sinh trnh by d n
trc lp v minh ha cch s dng
nhiu phng nn. Cch khc, cho hc sinh
thm d n vo studio Phn Cnh hay
studio ca lp
Yu cu hc sinh xem li qu trnh thit k
qua vic tr li phn phn hi trong s ghi
chp hoc trong cuc tho lun nhm

Ti liu Phn Cnh


Studio Phn Cnh
http://scratch.mit.edu/studios/475550

PHN PHN HI
+ Phn cnh c im g ging vi nhn
vt?
+ Phn cnh khc vi nhn vt nh th
no?
+ Bn khi to hnh ng ca nhn vt
trong 1 phn cnh nh th no?
+ Nhng loi d n no(khc hot hnh)
s dng cnh nn thay i?

NHN XT VIC CA HC SINH


+ D n c thnh cng trong vic iu
phi nhiu phn cnh bng vic thay i
phng nn?

GHI CH C NHN

GHI CH
+ Nu hc sinh gp kh khn trong vic chuyn
i cc phng nn, khuyn khch hc sinh sa
i cc khi lnh trong mc Look, c bit l,
switch backdrop to, switch backdrop to and wait,
v next backdrop .

62

TI NGUYN

Bin dch: Phng TN AILab, Trng H Khoa hc T nhin, HQG-HCM


ailab@hcmus.edu.vn - www.ailab.hcmus.edu.vn

PHN
CNH
IM KHC BIT GIA
SN KHU V NHN VT
L G?
Trong bi tp ny, bn s to 1
d n th nghim vi cc phn
cnh, nh 1 cu chuyn vi
nhiu cnh hoc 1 trnh chiu.

BT U TI Y
Chn t th vin, v, hoc ng
nhiu hnh nn cho d n ca bn.
Th nghim vi cc khi lnh trong
danh mc Looks v Events khi
xng vic i hnh nn
Thm kch bn cho sn khu v nhn
vt kt hp nhng iu s xy ra
khi thay i bi cnh trong d n ca
bn!

HY TH
Tm cc th ha v khung cnh m
lin quan ti bi cnh v th chy
chng xem chng s lm g!
Cn thm cm hng? Hy khm ph
cng ng online Scratch xem
nhng d n s dng nhiu bi cnh
khc nhau

XONG RI ?
+ Thm d n ca bn vo Studio Phn Cnh:
http://scratch.mit.edu/studios/475550
+ T th thch bn thn! Thm nhiu bi cnh thay i
cho d n ca bn.
+ Gip bn b ca mnh!
+ Quay v 1 trong nhng d n c hay tm 1 d n bn
cm thy hng th sa i n bng cch thm hay
thay i bi cnh.

UNIT3
BI 3
ACTIVITY
BI TP

SA LI!
T H I

Hon thnh bi tp ny hc sinh c th:


+ Nghin cu vn v tm cch gii
quyt cho 5 th thch sa li .
+ Khm ph nhiu khi nim (gm s
kin v x l song song) qua vic
luyn tp kim tra v sa li.

G I A N

1530 PHT

M T BI TP
Cch khc ,a cho hc sinh sch Bi 3 Sa Li
N trong sut bi tp ny.

Gip hc sinh m chng trnh Sa Li N t


Studio Bi 3 Sa Li! hoc theo ng dn trong
sch Bi 3 Sa Li! . Khuyn khch hc sinh
nhn vo nt Look Inside tm hiu chng
trnh cng nh th nghim cc gii php c th .
Cho hc sinh thi gian kim tra v sa li ca
th thch Sa Li!. Cch khc, cho hc sinh s
dng hm chnh sa trong Scratch sa li v
lu li chng trnh sa.
Yu cu hc sinh xem li qu trnh thit k qua
vic tr li phn phn hi trong s ghi chp hoc
trong cuc tho lun nhm
To mt danh sch cc chin thut sa li bng
vic thu thp cc hng tip cn gii quyt vn
ca hc sinh

GHI CH

64

MC TIU

+ C th c c on m ca ngi khc
l mt k nng qu gi v cn thit cho
vic ti s dng v chnh sa.
+ Bi tp ny l c hi tt cho vic lp trnh
theo cp. Chia hc sinh thnh tng cp
lm vic vi th thch sa li.
+ Hc sinh c th gii thch on m bng
vic nhp chut phi vo th lnh thm
bnh lun

TI NGUYN
Bi 3 Sa Li!
Studio Bi 3 Sa Li!
http://scratch.mit.edu/studios/475554

PHN PHN HI
+
+
+
+

Vn l g?
Bn pht hin vn nh th no?
Bn gii quyt vn nh th no?
Nhng ngi khc c hng tip cn
khc hay khng?

NHN XT VIC CA HC SINH


+ Hc sinh c th sa ht 5 li hay khng?
Nu khng, bn s gii thch nhng khi
nim c th hin trong nhng chng
trnh cha c gii nh th no?
+ Nhng chin thut kim tra v sa li
m hc sinh p dng?

GHI CH C NHN

SA LI! 3.1 http://scratch.mit.edu/projects/24269007

SA LI!
GIP TI VI! BN C
TH SA LI 5 CHNG
TRNH
SCRATCH
NY
KHNG?
Trong bi tp ny, bn s phn
tch ci g s sai v tm 1 gii
php cho mi th thch vi 5
th thch Sa Li!.

Trong d n ny, Mo Scratch s dy Gobo ku meow


meow. Nhng khi ti lt Gobo th -- Gobo li im lng.
Lm th no sa chng trnh y?

SA LI! 3.2 http://scratch.mit.edu/projects/24269046


Trong d n ny, Mo Scratch ng l phi m t 1
ti con s ngi dng nhp vo. Nhng Mo Cat ch
lun m ti 10. Lm th no sa chng trnh y?

SA LI! 3.3 http://scratch.mit.edu/projects/24269070


Trong d n ny, Mo Scratch im danh vi
cc bn ca Gobo: Giga, Nano, Pico, and Tera. Nhng
tt c li h cng 1 lc! Lm th no sa chng
trnh y?

BT U TI Y
i ti Bi 3 Studio Sa Li! :
http://scratch.mit.edu/studios/475554
Th nghim v sa li mi th thch
trong 5 th thch sa li trong
studio.

SA LI! 3.4 http://scratch.mit.edu/projects/24269097


Trong d n ny, Mo Scratch v Gobo ang tp tit
mc nhy cao. Khi Mo Scratch ni Nhy!", Gobo s
nhy ln xung. Nhng Gobo li khng nhy. Lm th
no sa chng trnh y?

Vit ra gii php hoc sa li ca

chng trnh b li vi gii php ca


bn.

SA LI! 3.5 http://scratch.mit.edu/projects/24269131


Trong d n ny, phn cnh s thay i khi bn
nhn nt mi tn phi. Ngi sao ca d n 1 con
khng long s n np tt c cc phn cnh ngoi tr
khi chuyn cnh ti phng nn thnh phng. Trong thnh
phng, khng long s xut hin v nhy. Nhng khng
long li lun xut hin v khng nhy ng lc. Lm th
no sa chng trnh y?
ram?

XONG RI ?
Lp danh sch nhng li c th c trong
chng trnh.
Theo di cng vic! l 1 li nhc nh hu
dng v vic bn th iu g v nn lm
iu g tip theo.
Chia s v so snh hng tip cn v tm hiu
v gii quyt vn vi bn v!

+ Thm ch thch code bng cch nhp chut phi


vo cc khi trong kch bn ca bn. iu ny
gip ngi khc hiu cc phn khc nhau trong
chng trnh ca bn!
+ Tho lun phn th nghim v sa li ca bn
vi ngi bn khc ghi ch nhng im ging
v khc trong chin lc ca bn.
+ Gip bn ca mnh!

BI TP
BI 3

TO DNG
SINH VT
T H I

MC TIU
Hon thnh bi tp ny, hc sinh c th:
+ c gii thiu cc nguyn tc tnh
ton ca vic ti s dng v chnh sa
li

G I A N

1530 PHT

TI NGUYN
M T BI TP
bi tp ny, hc sinh s v mt sinh vt
trong 3 phn.
Cho hc sinh mnh giy c gp lm 3 v 1
pht v phn u cho nhn vt ca h.
Sau , yu cu hc sinh gp giy li phn
u b n i, v nh du v tr v tip
phn thn Sau khi phn u b n i, hc
sinh s truyn mnh giy cho nhng hc sinh
khc . Sau , cho hc sinh 1 pht v
phn thn cho nhn vt, nhng nh l khng
c nhn phn u nh! Sau khi v xong,
tip tc truyn cho hc sinh khc. Cui cng
cho hc sinh 1 pht v phn di ca sinh
vt. Sau khi hon thnh, m phn giy
c gp l ra sinh vt c to dng.
Trnh by nhng bn v ln tng hoc bng
cho hc sinh khm ph nhng kt qu ca
s ng gp sng to
To iu kin cho mt cun tho lun nhm v
quyn tc gi, s hp tc, vic ti s dng v
chnh sa d n

PHN PHN HI
+ nh ngha ca bn v vic chnh sa li?
+ Suy ngh v sinh vt m bn d nh v
khi bt u. tng ca bn c m
rng hay nng cao bi s ng gp ca
ngi khc nh th no?
+ Xem phn nhn vt m bn m
rng(phn thn v phn di) phn
ng gp nng cao tng ca
ngi khc nh th no?

NHN XT VIC CA HC SINH


+ Hc sinh c th gii thch vic chnh sa li
v li ch ca iu hay khng?

GHI CH C NHN

GHI CH
+ Bi tp ny l mt bi tp chun b cho d n
lu truyn. Chng ti gi to iu kin cho
bi tp To Dng Sinh Vt ngay trc khi
bc vo d n Lu Truyn.
+ Cch khc, cho hc sinh k tn ca mnh vo
cui mi bc v nhn bit ngi v.
66

Giy trng (khong 8.5 n 11), gp


thnh 3 phn
Dng c v pht ho (bt ch, bt bi,
bt long,)

Bin dch: Phng TN AILab, Trng H Khoa hc T nhin, HQG-HCM


ailab@hcmus.edu.vn - www.ailab.hcmus.edu.vn

BI 3
BI TP

LU
TRUYN
T H I

MC TIU
Hon thnh bi tp ny hc sinh c th:
+ C th to 1 d n k chuyn bng
Scratch bng vic ti s dng v chnh
li d n ca ngi khc
+ Tri nghim lp trnh theo cp bng
vic lm vic theo cp pht trin d
n k chuyn.

G I A N

4560 PHT

M T BI TP
Chia lp thnh cc cp. Gii thiu cho hc sinh khi
nim cu chuyn lu truyn, mt d n c to
bi 1 cp v c truyn li cho hai cp khc
m rng v ti tng tng li .
Khuyn khch hc sinh bt u theo cch m h
thch- tp trung vo nhn vt, phn cnh, ct
truyn hay bt c yu t no m h thy hng
th. Cho mi cp 10 pht lm vic trn d n cu
chuyn phi hp trc khi i li thnh chnh sa
li d n cu chuyn cu ngi khc
Sau hai lt i , cho hc sinh xem li d n cu
chuyn c s ng gp ca mnh. Chng ti gi
t chc bui trnh chiu Scratch : vi my chiu
v mn hnh, trnh by d n cu chuyn vi hc
sinh ngi xung quanh xem . Cch khc, cho
hc sinh thm d n vo Studio Lu Truyn hay
Studio ca lp
Yu cu hc sinh xem li qu trnh thit k qua
vic tr li phn phn hi trong s ghi chp hoc
trong cuc tho lun nhm

GHI CH
+ Cn nhc vic t chc s kin trnh chiu
Scratch . Mi hc sinh t nhng lp khc n
xem, cung cp thc n v ung. Hoc l t
chc s kin trong phng hi hp hay phng
vi tng ln v mn hnh trnh chiu d
n.
+ Gii thiu cho hc sinh v backpack (nm
cui trnh d n Scratch) nh l mt cch khc
chnh sa li d n. Tm hiu thm v cng
c ny qua video hng dn
68 http://bit.ly/scratchbackpack

TI NGUYN
Sch Lu Truyn
Studio Lu Truyn
http://scratch.mit.edu/studios/475543
My chiu v mn hnh chiu trnh
by d n ca hc sinh (ty chn)

PHN PHN HI
+ Bn cm thy nh th no khi chnh sa v
lm vic trn d n ca ngi khc? Bn
cm thy nh th no khi d n mnh b
chnh sa?
+ Bn tng tri nghim vic ti s dng v
chnh sa li trong cuc sng u? Hy
chia s hai v d.
+ Lm vic vi ngi khc th khc nh th
no vi cc tri nghim lm d n Scratch
trc y ca bn?

NHN XT VIC CA HC SINH


+ Nhng phn no ca d n m hc sinh ng
gp?
+ Hoc sinh c cm thy thoi mi vi cc khi
nim s kin v song song hay vic luyn tp
chnh sa v ti s dng? Nu khng, iu
c th c gii thch r hn nh th no?

GHI CH C NHN

LU
TRUYN
TA C TH TO RA IU
G DA VO VIC XY
DNG TRN NN TNG
CA NGI KHC?
Trong d n ny, bn s bt
u pht trin 1 cu chuyn
hot hnh, v sau s truyn
li cu chuyn ny cho ngi
khc h sa i, m rng
hoc tng tng!

BT U TI Y
Xy dng 1 cu chuyn tp trung vo
nhn vt, phn cnh, ni dung, hoc bt

k yu t no khin bn hng th.


Sau 10 pht, lu v chia s d n ca
bn online.
Xoay chuyn & m rng d n cu
chuyn khc bng cch sa i n.
Lp li!

HY TH
ng no tt c cc kh nng sa li, m
rng hay tng tng li cu chuyn. Bn c
mun thm phn cnh vo kt thc? Bn c
tng tng ra iu g s xy ra trc khi cu
chuyn bt u? Nu nh c nhn vt mi th
sao? Thm nt tht vo? Cn g na?

Thm nhn xt vo on m gip mi ngi hiu


cc phn trong chng trnh ca bn. gn nhn
xt vo kch bn, nhp chut phi vo khi v thm
m t..

S DNG CC TH LNH

FINISHED?
XONG RI ?
FINISHED?
+ Thm d n ca bn vo
studio Lu Truyn:
http://scratch.mit.edu/studios
/475543

+ Gip bn mnh!
+ Tr li tt c cc d n
bn ng gp v xem
th cu chuyn pht
trin nh th no!

70

BI 4
GAMES

BN ANG Y
0

NI DUNG
6

CC GAMES L TNG
GAMES N GIN
IM S
M RNG
TNG TC
SA LI!

74
76
80
82
84
86
71

BI 4 GAMES
TNG LN
C nhn ha l nguyn l hng dn quan trng trong tri nghim lp trnh sng to. C nhn
ha" bao gm c 2 ngha: kt ni vi s thch c nhn v nhn bit rng s thch c nhn c th
thay i ng k. C nhiu cch nhn bit v thc hin - v vic khm ph cc cch khc nhau
ny c th gip h tr s thch, ng lc v s kin tr trong nhng hc sinh tr. Trong bi ny,
hc sinh khm ph 1 vi khi nim nng cao v cc vn th thch gn vi thit k tr chi. Cc
khi nim nng cao hoc vn th thch c th d tip cn hn nu n gn vi cc bi tp c
ngha i vi c nhn. Dn chng v sc mnh ca bi cnh, chng ti xin gii thiu cu chuyn
c chia s bi Mitch Resnick gim c ca d n Scratch ti MIT.

Vi nm trc , khi ang mt trong cc trung tm


my tnh Clubhouse ca mnh. Ti thy mt cu b
13 tui ang to ra tr chi cho ring mnh . Cu y
c th iu khin mt nhn vt, trng hp ny l
1 con c. Cu y mun cho tr chi lu li im s
ca mnh, do c th bit c l bao nhiu c
nh b n bi c ln, nhng cu ta khng bit
lm cch no.
Ti thy rng y l mt c hi tt gii thiu
tng v bin. Ti ch cho cu y v cu ta ngay
lp tc bit cch s dng khi lnh theo di l
bao nhiu c b n trong tr chi Cu y ly khi
lnh v t ng vo on m khi c ln n c
nh . Cu ta nhanh chng chy th, v mi khi c
ln n 1 c nh, im s s tng ln 1.
Ti ngh rng, cu ta tht s hiu r v bin bi
v cu ta tht s mun s dng chng. l mt
mc tiu ca Scratch. Khng ch v bin, m cho tt
c cc khi nim khc. Chng ti thy rng tr con
hiu su hn v mt khi nim c hc khi chng
s dng khi nim theo mt cch c ngha v
c ng c thc y

MC TIU HC TP
Hc sinh s:
+ c gii thiu cc khi nim tnh ton ca iu kin,
ton t v d liu(bin v danh sch)
+ Lm quen vi cc nguyn tc tnh ton ca th nghim
v lp li, kim tra v sa li, ti s dng v chnh sa ,
tru tng ha v module ha qua vic xu dng cc
d n tr chi M Cung, Pong v Cun
+ Nhn bit v hiu c cc c ch tr chi ph bin

72

T KHA, KHI NIM V NGUYN


TC
+ Tru tng
ha v
module ha
+ iu kin
+ Ton t

+ D liu
+ Ngy hi tr
+ Bin v danh
chi
sch
+ puzzle jar
+ Cm bin
+ brain dump
+ Phn hi

GHI CH
+ Nhiu khi nim mi c ra trong bi ny,
v vy chng ti thm s h tr di dng
cc studio d n mu, cu lp trnh mi
luyn tp thm v nhng d n Game n gin
m chng ti khuyn khch bn ti s dng v
sa i li khi cn

CHN CUC KHM PH CA BN


bi ny, hc vin s tr thnh ngi thit
k tr chi v tri nghim to mt d n tr
chi cho ring mnh. Qua nhng bi tp trong
bi ny, hc sinh s c gii thiu v nhng
c ch tr chi v s pht trin tr chi cng
nh nhng khi nim tnh ton (iu kin,
ton t, d liu) v nguyn tc tnh ton (tru
tng ha v modul ha).
Bn c th cho hc sinh bt u bng bi tp
Tr Chi Bt u v sau b tr qua cc
hot bi tp khc. T nhng c ch c bn
nh lu tr im s v cun dc, n to ra
tr chi nhiu ngi chi (v d: Pong), Cc
bi tp trong bi 4 cho hc sinh nhiu c hi
luyn tp pht trin tr chi

HNG I C TH
PHN 1

PHN 1 - 5

PHN 2

PHN 3

PHN 4

PHN 5

CC
GAMES
L
TNG

GAMES
N
GIN

IM S

M
RNG

TNG
TC

SA LI!

Lm cch
no thm
im vo tr
chi s dng
bin?

Nhng cch
khc nhau
m rng
v nng cao
kh cho
tr chi?

Gii qyt 9
cu
Scratch

Gip ti vi!
Bn c th
sa li 5
chng trnh
Scratch ny
hay khng?

im chung
ca tt c
cc tr chi
l g?

Lm th no
s dng
Scratch
xy dng
mt tr chi
tng tc?

Bin dch: Phng TN AILab, Trng H Khoa hc T nhin, HQG-HCM


ailab@hcmus.edu.vn - www.ailab.hcmus.edu.vn

73

BI 4
BI TP

CC
GAMES L
TNG
T H I

MC TIU
Hon thnh bi tp ny hc sinh c th:
+ Bit c cc thnh phn thit k c
bn ca mt tr chi.

G I A N

1530 PHT

TI NGUYN
M T BI TP
Chia lp thnh nhng nhm nh 2-3 hc sinh
Trong mi nhm, yu cu hc sinh lit k danh
sch nhng tr chi m h thch. H c th son
danh sch trong nht k hay trong giy ty thch.
Chng ti gi mt bi tp ng no: cho hc
sinh thi gian ngn(1-2 pht) vit xung danh
sch nhiu tr chi nht c th. Sau cho hc
sinh thu hp li nhng tr chi m mnh yu
thch t danh sch .
Sau vi pht, hi cc nhm v danh sch tr chi:
Cc tr chi c im g ging nhau?
Nhng c im no trong thit k lm cho chng
l mt tr chi

To iu kin cho lp tho lun v nhng c


trng ca mt tr chi v to ra danh sch
nhng c ch ph bin ca tr chi. Sau cho
hc sinh tng tng tr chi m c ca mnh
v vit ra danh sch cc yu t thit k ca tr
chi
Cho hc sinh chia s cc games l tng trong
cc nhm nh hay nhm bnh lun( xem hot
ng Nhm Ph Bnh bi 0) tip nhn cc
phn hi v gi .

GHI CH
+ Cho hc sinh xem li danh sch nhng tr
chi m c ny khi lp trnh tr chi
cc bi tp khc ca bi 4

Giy vit yu t thit k ca tr chi


(ty chn)
Dng c pht ha(bt ch, bt bi, bt
lng, )

PHN PHN HI
+ Ln danh sch nhng tr chi bn yu
thch.
+ Nhng tr chi c im g ging
nhau?
+ Nhng c im no trong thit k lm
cho chng l mt tr chi?
+ To mt danh sch gm nhng yu t
thit k cho tr chi m c ca bn

NHN XT VIC CA HC SINH


+ Cc games l tng c bao gm nhng
tnh nng ca tr chi?
+ Nhng yu t thit k no ging hay
khc vi danh sch ca lp?
+ Danh sch cho bn bit g v th loi tr
chi m hc sinh thch?

GHI CH C NHN

74

BI 4
BI TP

GAMES
N
GIN
T H I

MC TIU

G I A N

Hon thnh bi tp ny hc sinh c th:


+ Thnh tho hn vi cc khi nim tnh
ton(iu kin, ton t, d liu)v cc
nguyn tc (th nghim v lp li,
kim tra v sa li, ti s dng v
chnh sa li , tru tng ha v
module ha) bng cch lm vic trn
d n tr chi t iu hng

4560 PHT

M T BI TP
bi tp ny, hc sinh s xy dng mt Game n
gin m c th c xem li v m rng trong cc
bi tp im S, Phn M rng v Tng Tc.
Cch khc, cho hc sinh xem nhng d n tr chi
mu nh M Cung, Pong, Scrolling, v a ti liu
hng dn cho hc sinh.
Chn mt d n tr chi cho c lp hoc cho hc
sinh t chn tr chi m mnh thch : M cung,
Pong hay Cun. . Cho hc sinh thi gian xy
dng tr chi hay cho hc sinh chnh sa li mt
trong cc d n
Khuyn khch hc sinh tip nhn cc phn hi
trong qu trnh xy dng tr chi Chng ti gi
mt bi tp phn hi: mt na hc sinh ngi ti
ch trnh by d n , na cn li i xung quanh
xem cc d n khc, hi cc cu hi v a ra
phn hi, sau i v tr cho nhau . Cch khc,
cho hc sinh thm d n vo Studio Tr Chi hay
studio ca lp..
Yu cu hc sinh xem li qu trnh thit k qua
vic tr li phn phn hi trong s ghi chp hoc
trong cuc tho lun nhm

GHI CH
+ n mng v kt qu tr chi cui cng,
chng ti gi t chc ngy hi Arcade Day.
Nhng tr chi s c trnh din v hc sinh
s i xung quanh v chi tr chi ca nhau.
+ Tr chi Cun gii thiu khi nim sao chp.
Gip hc sinh hc thm v vic sao chp khi
lnh vi sch Sao Chp ca bi 5 Cc Tnh
Nng Nng Cao.
76

TI NGUYN
Sch M Cung
D n M Cung
http://scratch.mit.edu/projects/11414041
Sch Pong
D n Pong mu
http://scratch.mit.edu/projects/10128515
Sch Cun
D n Cun mu
http://scratch.mit.edu/projects/22162012
Studio Tr Chi
http://scratch.mit.edu/studios/487504

PHN PHN HI
+ iu g th thch bn khi thit k tr chi?
+ iu bn cm thy t ho?

NHN XT VIC CA HC SINH


+ Tr chi c bao gm iu kin, ton t v
d liu?

GHI CH C NHN

M CUNG
Lm th no to mt tr
chi
tng
tc
bng
Scratch?
d n, bn s to 1 tr chi.
Tr chi ny bao gm s tng
tc gia nhn vt, im s v
mc . Bn s di chuyn nhn
vt t bt u n kt thc m
cung m khng chm tng.

BT U TI Y
V mt phng nn ging m cung v
s dng nhiu mu khc nhau cho
tng v im nh du kt thc m
cung
Thm nhn vt.
Lm tr chi tr nn sng ng hn!

HY TH
Thm nhiu mc vo tr chi
ca bn ! iu c th c lm
bng vic s dng cc phng nn
khc nhau hay khi lnh broadcast .
S dng khi lnh make a variable
th lu tr im s!
Th vi cc khi lnh thi gian
thm thch thc mi cho m cung
ca bn.

Nhng khi lnh ny cho php ngi chi iu


khin nhn vt di chuyn trong m cung.

Khi ny quy nh im bt u
ca nhn vt v m cung.

Khi ny s lm cho nhn vt bt


ngc tr li khi chm tng mu
xanh ca m cung

S DNG CC TH LNH

Khi ny quy nh khi


ngi chi thng cuc
bng vic chm vo tri
bng..

FINISHED?
XONG RI ?
FINISHED?
+ Thm d n ca bn
vo Studio Tr Chi:
http://scratch.mit.edu/st
udios/487504

+ Trao i tr chi vi
bn b

PONG
LM TH NO S
DNG SCRATCH LM MT
TR CHI TNG TC
d n ny bn s to 1 tr
chi. Tr chi ny bao gm s
tng tc gia cc nhn vt,
im s v mc . Tr chi
tng t nh tr chi c in
Pong , vi nhim v l khng
cho tri bng di chuyn qua
mnh .

BT U TI Y
To 2 nhn vt: mt thanh bng
cho ngi chi iu khin v mt tri
bng .
Lm cho thanh bng c th tng
tc.
Mang tr chi ca bn vo i sng!

HY TH
Lm th no thm kh vo tr chi
ca bn? To cc mc khc nhau, s
dng thi gian, lu tr im s l nhng
v d m bn c th lm.
Th thay i giao din tr chi bng vic
thay i phng nn
Th s dng cc phm khc nhau iu
khin nhn vt !

Tng tc vi
nhng bc
tng v thanh
bng
Khi lnh ny iu khin tri bng. Nu chm thanh bng hay
tng, n s tip tc chuyn ng. Nu chm mu (tc l tri bng
i qua thanh ) tr chi kt thc.

S DNG CC TH LNH

FINISHED?
XONG RI ?
FINISHED?

+ Thm d n ca bn
vo Studio Tr Chi:
http://scratch.mit.edu/st
udios/487504

+ Trao i tr chi vi
bn b

SCROLLING
LM TH NO XY
DNG MT TR CHI
TNG
TC
BNG
SCRATCH?
Trong d n ny , bn s to ra
mt tr chi . Tr chi ny bao
gm s tng tc gia cc
nhn vt, im s v mc .
Tr chi ny tng t nh
Flappy Bird, vi mc tiu l gi
cho mt vt th khng ri
xung t hay chm nhng vt
th khc.

BT U TI Y
To 2 nhn vt: 1 ngi chi iu khin
(my bay) and 1 trnh (cc thanh trt).

iu khin chuyn ng ca
nhn vt

Lm cho chic my bay c th tng tc


c.
Lm cho tr chi tr nn sng ng bng
vic thm on m cho cc thanh trt
trt dc theo sn khu

HY TH
Lm th no tng kh cho tr
chi ca bn? To cc kh khc
nhau, s dng thi gian, hay lu tr
im s l nhng th m bn c th
lm.
Thay i giao din ca tr chi bng
vic thay i phng nn.
Th s dng nhiu phm khc nhau
iu khin nhn vt

Khi ny to ra bn sao, uc s
dng trong on m di cho
thanh trut theo mn hnh.

HY TH CC KHI

Lm cho nhn vt ri xung t


ngt

Quy nh khi no tr chi kt thc

FINISHED?
XONG RI ?
FINISHED?
+ Thm d n ca bn
vo Tr Chi Studio:
http://scratch.mit.edu/st
udios/487504

+ Trao i tr chi vi
bn b

BI 4
BI TP

IM S
T H I

G I A N

3045 PHT

M T BI TP
Cch khc, khm ph d n bt u Fish
Chomp theo nhm v a sch hng
dn im S cho hc sinh
Gip hc sinh m d n Fish Chomp. Cho
hc sinh thi gian khm ph bin bng
vic chnh sa li d n bng vic thm
im s vo tr chi. Cch khc, cho hc
sinh thi gian kt hp im s vo
nhng tr chi trc nh M cung, Pong
hay Cun.
Cho hc sinh chia s d n Fish Chomp
sa i ca mnh vi nhng ngi
khc. Chng ti gi bi tp mu: mi vi
hc sinh trnh by d n trc lp v
minh ha cch s dng bin. Cch khc,
cho hc sinh thm d n vo Fish Chomp
Remix studio hay studio ca lp

80

MC TIU
Hon thnh bi tp ny hc sinh c th:
+ C th gii thch bin l g v ti sao
bin li hu ch?
+ c gii thiu khi nim tnh ton ca
d liu
+ Kinh nghim trong vic chnh sa v ti
s dng 1 d n hay 1 phn ca d n.

TI NGUYN
Sch im S
Studio V D im S
http://scratch.mit.edu/studios/218313
D n Fish Chomp
http://scratch.mit.edu/projects/10859244
Studio Fish Chomp chnh sa
http://scratch.mit.edu/studios/475615

PHN PHN HI
+ Bn s gii thch bin cho ngi khc
nh th no?
+ Bin hu ch cho vic g?

NHN XT VIC CA HC SINH

Yu cu hc sinh xem li qu trnh thit k


qua vic tr li phn phn hi trong s ghi
chp hoc trong cuc tho lun nhm

+ Hc sinh c th gii thch bin l g v


bin c li cho vic g hay khng ?

GHI CH

GHI CH C NHN

+ Khuyn khch hc sinh lm r s hiu bit


v bin bng vic xem nhng d n mu
t Studio V d im s ..
+ Bin l mt khi nim ton hc quan
trng. Hc sinh c dy v bin trong
cc mn ton v khoa hc, nhng nhiu
hc sinh gp kh khn trong vic hc
chng . Tr chi l mt cch cng c
thm cho hc sinh v s hu ch ca bin.

IM S
LM CCH NO LU
IM S VO D N CA
BN?
Fish Chomp l mt tr chi m
ngi chi s phi c gng n
nhiu c nht c th bng vic
iu khin nhn vt bng chut.
. bi tp ny, bn s chnh
sa li tr chi Fish Chomp
bng vic thm vo bin lu
im s

BT U TI Y
i ti trang ca d n Fish Chomp :
http://scratch.mit.edu/projects/10859244
Nhn vo nt Make a Variable mc
Data to v t tn cho bin im s
Tri nghim vi khi lnh mi l bin
kt hp im s vo trong d n ca bn

XONG RI ?
Khng chc chn cch s dng bin? Xem d n ny
c thm thng tin: http://scratch.mit.edu/projects/2042755
Hoc xem video sau: http://youtu.be/uXq379XkhVw
Khm ph v xem nhng on m trong tr chi bit
thm v vic to bin v kt hp bin vo trong d n

+ Thm d n ca bn vo the Fish Chomp


Remix studio:
http://scratch.mit.edu/studios/475615
+ Th thch bn thn nhiu hn na! Lm th
no s dng im s thm kh vo
tr chi

+ Tm mt tr chi bn cm thy hng th v


chnh sa li n!

BI 4
BI TP

M
RNG
T H I

MC TIU
Hon thnh bi tp ny hc sinh c th:
+ Lm quen vi cc khi nim iu kin,
ton t, d liu bng vic khm ph
cc chng trnh minh ha cc c ch
tr chi .
G I A N

3045 PHT

M T BI TP
Cch khc, cho hc sinh xem nhng d n
mu t Studio Phn M Rng v a ti liu
hng dn Phn M Rng cho hc sinh.
Cho hc sinh thi gian khm ph m cc
chng trnh trong Studio Phn M Rng
nghin cu cc cch khc nhau m rng v
tng kh cho tr chi. Cho hc sinh chn 1
hay nhiu phn m rng thm vo nhng
d n tr chi trc y (M Cung, Pong,
Cun). Cho hc sinh thi gian th nghim
v kt hp nhng phn m rng vo trong d
n tr chi
Cho hc sinh chia s d n m rng vi
nhng ngi khc. Chng ti gi chia s
theo cp hoc mt bi tp mu: cho hc sinh
chia s v tr chi ca mnh v chng minh
nhng iu mnh hc c.

TI NGUYN
Sch Phn M Rng
Studio Phn M Rng
http://scratch.mit.edu/studios/475619

PHN PHN HI
+ Nhng cch khc nhau tng kh
ca tr chi?
+ Phn m rng m bn thm vo d
n tr chi ca bn?
+ M t qu trnh thm phn m rng vo
tr chi ca bn?

NHN XT VIC CA HC SINH


+ Hc sinh c th tch hp phn m rng
vo nhng d n tr chi trc ca h?

Yu cu hc sinh xem li qu trnh thit k qua


vic tr li phn phn hi trong s ghi chp
hoc trong cuc tho lun nhm.

GHI CH

GHI CH C NHN

+ gip cho nhng hc sinh cn thm s h

tr, chng ti gi hng dn 1 chng trnh

m rng mu(v d: cp ) cho lp v gip hc


sinh thm phn m rng vo d n

+ Backpack l mt cng c hu ch m hc sinh c


th kt hp nhng phn m rng vo trong tr

chi .Tm hiu thm v backpack ti


http://bit.ly/scratchbackpack
Bin dch: Phng TN AILab, Trng H Khoa hc T nhin, HQG-HCM
82
ailab@hcmus.edu.vn - www.ailab.hcmus.edu.vn

M
RNG
Lm th no m rng v
tng tng li tr chi
trong Scatch?

+ IM S http://scratch.mit.edu/projects/1940443
Hng dn cch t v thay i im s . c 10
im mi khi nhn vo ch mo Scratch

+ CP http://scratch.mit.edu/projects/1940453
Hng dn lm th no thay i cp . im s
tng ln 1 mi khi nhn phm khong trng
.Cp tng ln 1 mi khi c 10 im .

+ THI GIAN http://scratch.mit.edu/projects/1940445


Hng dn cch s dng thi gian. S dng chut
iu khin mo Scratch n Gobo .

i vo thit k tr chi bng


vic thm cc tnh nng m
rng vo d n Scratch ca
bn. Chn ti thiu mt (hay
nhiu hn!) cc phn m rng
sau v thm chng vo cc d
n tr chi trc y (M cung,
Pong, Cun)

+ K TH http://scratch.mit.edu/projects/1940450
Hng dn cch thm k th. Trnh qu bng tennis
bng cch s dng phm iu hng ln xung

+ PHN THNG http://scratch.mit.edu/projects/1940456


Hng dn cch thu thp vt. S dng cc phm
mi tn di chuyn mo Scratch i tm cc vt

+ CHUT http://scratch.mit.edu/projects/25192659

BT U TI Y

Hng dn cch lp trnh iu khin bng chut


trong tr chi. Di chuyn chut di chuyn thanh

i ti Studio Ph M Rng:

+ KHI NG LI http://scratch.mit.edu/projects/25192935

http://scratch.mit.edu/studios/475619
Chn mt hay nhiu phn m rng
khm ph

Kt hp s la chn vo nhng d
n tr chi trc y.

Hng dn cch s dng phm bm khi ng li tr


chi hay game. Nhn vo nt RESTART khi ng li
chng trnh.

+ MENU http://scratch.mit.edu/projects/25192991
Hng dn cch hin th mn hnh menu khi bt u
game. Nhn vo nt START hay DIRECTIONS trn mn
hnh menu

+ NHIU NGI CHI


http://scratch.mit.edu/projects/25192711

Hng dn cch thm ngi chi khc vo tr chi.


Ngi chi 1 s dng cc phm mi tn di chuyn Pico
qua m cung. Ngi chi 2 s dng cc phm W, A, S, D
iu khin Nano qua m cung.

HY TH
+ Backpack l mt cng c hu ch khi lp trnh vi
Scratch. N c th lu tr mi th t nhng dng m,
tp tin m thanh cho n nhn vt v nhiu hn
na.Hy th s dng cng c trn kt hp phn
m rng vo d n tr chi ca bn.
+ Cch khc, pht tho tng v vi on m trong s
ghi chp l mt phng php tuyt vi ln k hoch
cho vic lm cch no thm phn m rng

XONG RI ?
+ Thm nhng phn m rng khc vo tr
chi ca bn
+ Th thch bn thn nhiu hn na! Tip tc
xem tng phn m rng vo trong tr chi
+ Gip bn b!
+ Chia s d n vi bn b a ra phn hi
cho nhau.

BI 4
BI TP

TNG
TC
T H I

G I A N

3045 PHT

MC TIU
Hon thnh bi tp ny hc sinh c th:
+ Khm ph cc cch khc nhau lm
mt d n tng tc bng vic gii
quyt chui gm 9 cu .
+ Thnh tho hn v cc khi nim iu
kin, ton t v d liu v vic luyn
tp kim tra v sa li

TI NGUYN
M T BI TP
Th thch mi c nhn hay chia lp theo
nhm nh (2-3 ngi) to ra chng trnh
Scratch gii quyt 9 cu lp trnh
tng tc. Nhng cu lin quan n
khi lnh Sensing v cc khi nim nng
cao trong Scratch v tng tc. Cch
khc a sch hng dn S Tng Tc
cho hc sinh
Mi cu c th c nhiu cch gii. Cho
tng hc sinh hay nhm chia s nhng
gii php hay chin thut khc nhau.
Chng ti gi chia s theo cp hay bi
tp mu : cho hc sinh chia s d n ca
mnh v m t li qu trnh lm d n .
Cch khc, cho hc sinh thm d n vo
Studio S Tng Tc hay Studio ca lp.
Yu cu hc sinh xem li qu trnh thit k
qua vic tr li phn phn hi trong s ghi
chp hoc trong cuc tho lun nhm

PHN PHN HI
+ Nhng cu no m bn lm?
+ Chin lc ca bn gii quyt nhng
cu l g?
+ Nhng cu no gip bn suy ngh v
d n tr ca bn?

NHN XT VIC CA HC SINH


+ Nhng cu c gii hay cha?
+ Hc sinh c bit cc cch khc gii
cu ?
+ C nhng khi lnh hay khi nim no
m hc sinh vn cha r hay khng?
Nu c bn s gip nh th no?

GHI CH C NHN

GHI CH
+ Chn thch thc ni bt hay khi nim m bn
mun hc sinh tm hiu. Hay cho hc sinh t
ngh ra cu tng tc.
+ Chnh li nhng cu ny thnh nhng bi tp
khng cu trc cho hc sinh hon thnh
nhng bi tp khc hay l mt th thch khi
ng.
84

Sch S Tng Tc
Studio S Tng Tc
http://scratch.mit.edu/studios/487213

Bin dch: Phng TN AILab, Trng H Khoa hc T nhin, HQG-HCM


ailab@hcmus.edu.vn - www.ailab.hcmus.edu.vn

TNG TC
IU G GIP PHN BIT
GIA
MT
D
N
SCRATCH VI MT HNH
NH TNH HAY MT CLIP?
Gii quyt 9 cu lin quan
n cc khi nim nng cao
trong Scratch lin quan n
tng tc. Mi cu c th c
nhiu li gii

BT U TI Y

CU 1: Khi bn nhn phm B , nhn vt s


ln hn. Khi bn nhn phm S , nhn vt s nh
hn.
CU 2: Khi nhn vt nghe mt m thanh ln,
n s i mu

CU 3: Khi nhn vt phn trn ca 25%


mn hnh , n s ni Ti thch trn y

CU 4: Khi nhn vt chm ci g mu


xanh , n s chi nt nhc cao. Khi nhn vt
chm ci g mu , n s chi nt nhc thp
CU 5: Khi hai nhn vt chm nhau, mt
trong hai s ni Xin li

To mt chng trnh Scratch cho


mi 9 cu tng tc.

CU 6: Khi ch mo li gn ch ch, ch ch
s quay li v ui theo ch mo.

CU 7: Khi bn nhn chut vo phng nn,


mt bng hoa s xut hin ti v tr bn va nhn

CU 8: Khi bn nhn chut vo mt nhn


vt, tt c cc nhn vt cn li s nhy ma.

CU 9: Khi no di chuyn con tr chut,


nhn vt s di chuyn theo nhng khng chm
vo con tr chut

XONG RI ?
Trc khi bt u vi Scratch, vit xung
tng ca bn trong s tay v nhng
hng tip cn c th i vi mi cu .
Lm vic vi bn b. Hp tc vi bn b
l mt cch hu hiu gii quyt vn
v c thm nhng quan im mi v cch
lp trnh trong Scratch

+ Thm mi d n ca bn vo Studio S
Tng Tc:
http://scratch.mit.edu/studios/487213
+ Gip bn b!
+ Tho lun chin thut tip cn cc cu
vi bn b. Ghi ch nhng im ging v
khc nhau vi phng php ca bn.

MC TIU

BI 4
BI TP

SA LI!
T H I

Hon thnh bi tp ny hc sinh c th:


+ Nghin cu vn v tm ra hng
gii quyt cho 5 th thch sa li
+ Khm ph cc khi nim(iu
kin,ton t v d liu) thng qua vic
p dng kim tra v sa li.

G I A N

1530 PHT

M T BI TP
Cch khc, a cho hc sinh sch Bi 4
Sa Li! Trong sut bi tp

Gip hc sinh m chng trnh Sa Li


N t Studio Bi 4 Sa Li! hoc theo
ng dn trong sch Bi 4 Sa Li! .
Khuyn khch hc sinh nhn vo nt Look
Inside tm hiu chng trnh cng nh
th nghim cc gii php c th .
Cho hc sinh thi gian kim tra v sa
li ca th thch Sa Li!. Cch khc, cho
hc sinh s dng hm chnh sa trong
Scratch sa li v lu li chng trnh
sa.

Yu cu hc sinh xem li qu trnh thit k


qua vic tr li phn phn hi trong s ghi
chp hoc trong cuc tho lun nhm
To mt danh sch cc chin thut sa li
bng vic thu thp cc hng tip cn gii
quyt vn ca hc sinh

TI NGUYN
Sch Bi 4 Sa Li!
Studio Bi 4 Sa Li!
http://scratch.mit.edu/studios/475634

PHN PHN HI
+
+
+
+

Vn l g?
Bn pht hin vn nh th no?
Bn gii quyt vn nh th no?
Nhng ngi khc c hng tip cn
khc hay khng?

NHN XT VIC CA HC SINH


+ Hc sinh c th sa ht 5 li hay khng?
Nu khng, bn s gii thch nhng khi
nim c th hin trong nhng chng
trnh cha c gii nh th no?
+ Nhng chin thut kim tra v sa li
m hc sinh p dng?

GHI CH C NHN

GHI CH
+ Bi tp ny l mt c hi kim tra
nhng hc sinh cn s ch hay h tr,
c bit l v nhng khi nim iu
kin(nu) ton t(cng tr, logic) v d
liu(bin, danh sch,)

86

Bin dch: Phng TN AILab, Trng H Khoa hc T nhin, HQG-HCM


ailab@hcmus.edu.vn - www.ailab.hcmus.edu.vn

SA LI! 4.1 http://scratch.mit.edu/projects/24271192

SA LI!
GIP TI VI! BN C
TH
CHNH
LI
5
CHNG
TRNH
SCRATCH NY KHNG?

Trong bi tp ny, bn s phn


tch ci g s sai v tm 1 gii
php cho mi th thch vi 5
th thch G Ri N!.

BT U TI Y

Trong d n ny, danh sch "Inventory" s c cp


nht mi khi mo Scratch thu thp c mt mn mi.
Nhng mo Scratch ch thu thp c mi ci laptop
.Lm sao sa chng trnh ny?

SA LI! 4.2 http://scratch.mit.edu/projects/24271303


Trong d n ny, mo Scratch s c 10 im khi thu
thp c Gobos mu vng v mt 10 im khi chm
phi Gobos mu hng. Nhng c iu g khng ng?
Lm sao sa chng trnh ny?

SA LI! 4.3 http://scratch.mit.edu/projects/24271446


Trong d n ny, mp Scratch s suy ngh 1 con s trong
khong t 1 n 10 v bn s phi on ra s .Nhng
chng trnh li chy khng ng. Lm sao sa
chng trnh ny?

i ti bi 4 Sa Li! Studio:
http://scratch.mit.edu/studios/475634/
Th nghim v sa li mi th thch
trong 5 th thch sa li trong
studio.
Vit ra gii php hoc sa li ca

SA LI! 4.4 http://scratch.mit.edu/projects/24271475


Trong d n ny, mc"# of hits" s tng ln 1 mi khi
mo Scratch chm tri bng tennis. Nhng "#of hits tng
nhiu hn 1 mi khi mo chm tri bng. Lm sao sa
chng trnh ny?

chng trnh b li vi gii php ca


bn.
SA LI! 4.5 http://scratch.mit.edu/projects/24271560
Trong d n ny bn s iu khin mo Scratch vt
qua m cung ti ch hnh ch nht mu vng. Nhng
mo Scratch li i xuyn qua nhng bc tng. Lm sao
sa chng trnh ny?

XONG RI ?
Lp danh sch nhng li c th c trong chng
trnh.
Theo di cng vic! l 1 li nhc nh hu
dng v vic bn th iu g v nn lm iu
g tip theo.
Chia s v so snh hng tip cn v tm hiu
v gii quyt vn vi bn b

+ Thm ch thch code bng cch nhp chut phi


vo cc khi trong kch bn ca bn. iu ny
gip ngi khc hiu cc phn khc nhau trong
chng trnh ca bn!
+ Tho lun phn th nghim v sa li ca bn
vi ngi bn khc ghi ch nhng im ging
v khc trong chin lc ca bn.
+ Gip bn ca mnh!

88

BI 5
LN SU HN

BN ANG Y
0

NI DUNG
6

BIT MUN HC
VNG HAI
KHI NIM NNG CAO
PHN CNG & M RNG
THIT K BI TP
SA LI! CA TI

92
94
96
100
102
106

89

BI 5
LN SU HN
TNG LN

THE BIG IDEA

Sau khi cho ra phin bn trc, chng ti


nhn c phn hi t gio vin (v nhng
hc vin h h tr) l mun c thm thi
gian xem li v m rng nhng tng
v d n to ra nhng bi trc. V
p li, chng ti thm bi ny l Ln
Su Hn
D l tip tc vi cc khi nim nng cao
hay xem li nhng tri nghim trc, y
cng s l mt c hi cho ngi hc tham
gia vo nhng khonh khc suy ngh v
phn nh. Cn iu g vn cha r? H vn
mun bit iu g v Scratch? Lm th no
ngi khc gip h- v lm th no
h gip ngi khc.
y cng l mt c hi cho bn, mt gio
vin, tham gia vo cc bi tp suy ngh v
phn nh. iu g lm bn ngc nhin? iu
g lm bn kh chu? Bn mun lm g khc
tip theo? Ti sao?

MC TIU HC TP
Ngi hc s:
+ Phn nh nhng tri nghim trc y v t
nh gi mc tiu hc tp v nhu cu.
+ To mt bn t chnh sa bng vic m rng mt
d n trc y
+ c gii thiu nhiu phn cng m rng kt
ni Scratch vi th gii thc
+ Thnh tho vi cc khi nim tnh ton v nguyn
tc bng vic khm ph cc tnh nng mi trong
Scratch(video cm bin, bn sao)
+ Th nghim thit k tri nghim hc tp cho
ngi khc .

90

T KHA, KHI NIM V NGUYN


TC
+ video cm
bin
+ Bn sao

+ Phng vn
+ Phn cng
+ Phn m rng

GHI CH
+ Khng tm thy iu bn ang tm kim? Hy thoi
mi chnh sa li, ti s dng v tng tng li
bt c hot ng no trong hng dn ny ph
hp cho bn v hc vin
+ Tm kim v k hoch bi hc, bi tp hay sch
c thit k ring trn trang web ScratchEd:
http://scratched.gse.harvard.edu

CHN CUC KHM PH CA BN


Thay v tp trung vo mt ch hay th loi
c th nh 3 bi trc. bi ny mc tiu l
to ra khng gian xem li v nh gi
nhng bi trc. Nhng bi tp bi ny c
bit linh hot, i su hn v lp trnh sng to
bng vic xem li cc th thch, m rng cc
k nng hay ci thin cc nguyn l
Bt u bng vic cho hc sinh xem li cc
cng vic trc y v tham gia t nh gi
mc tiu hc tp trong bi tp Know Want
Learn
Sau khuyn khch hc sinh i su hn vo
Scratch bng vic chn bi tp tip theo s
lm.

HNG I C TH

PHN 1

PHN 2

BIT
MUN
HC

VNG
HAI

Bn bit g?
Bn mun
bit g? Bn
hc c
g?

Chnh sa
li d n c,
quay li bi
tp b b
qua, hay th
thch bn
thn hc
nhng iu
mi m

PHN 4

PHN 3

PHN
CNG &
M
RNG

KHI
NIM
NNG
CAO

Scratch c
th lm
nhng iu
vt ra
ngoi nhng
g hin th
trn mn
hnh

To 1 d n
khm ph
video cm
bin hay sao
chp

THIT K
BI TP

Thit k mt
tri nghim
hc tp cho
ngi khc
th

Bin dch: Phng TN AILab, Trng H Khoa hc T nhin, HQG-HCM


ailab@hcmus.edu.vn - www.ailab.hcmus.edu.vn

PHN 5

SA LI!
CA TI

To chng
trnh Sa Li
N cho ring
mnh v xem
th nhng
ngi khc
c th gii
c hay
khng.

91

BI 5
BI TP

BIT
MUN
HC
T H I

MC TIU

G I A N

3045 PHT

M T BI TP
Trong bi tp t nh hng ny, hc sinh
s phn nh s hiu bit hin ti v xy
dng kin thc mi da trn s thch ca
mnh . Cch khc, a bng hng dn
Bit Mun Hc cho hc sinh
Cho hc sinh phn nh nhng th bit
ri v nhng th mun bit tip theo v
Scratch v lp trnh sng to. Hng dn
hc sinh tr li hai phn phn hi u tin
trong s ghi chp hay s dng bng t
nh gi Know Want Learn .Tip theo cho
hc sinh thi gian theo ui am m hc
tp t phn hi Bn mun bit g?. Cui
cng, cho hc sinh tr li phn phn hi
th ba v th t trong s ghi chp hay s
dng bng Know Want Learn.
Gip hc sinh chia s phn nh v am
m hc tp ca mnh vi ngi khc.
Chng ti gi phng vn ngang hng:
chia hc sinh thnh tng cp v thay
phin nhau phng vn ngi cn li v
qu trnh phn nh, t nh gi v nghin
cu.

GHI CH
+ Gip hc sinh tm v s dng cc ngun
ti nguyn khc trong sut qu trnh
nghin cu nh hi bn b v thnh vin
trong gia nh, hi trn din n tho lun
Scratch.
92

Hon thnh bi tp ny hc sinh c th:


+ Phn nh li nhng d n v tri
nghim trc y
+ T nh gi kin thc hin ti v mc
tiu hc tp
+ Theo ui am m c nhn trong bi
tp nghin cu t nh hng

TI NGUYN
Bng sch Bit Mun Hc
Scratch Wiki
http://wiki.scratch.mit.edu
Din n tho lun Scratch
http://scratch.mit.edu/discuss
Scratch FAQ
http://scratch.mit.edu/help/faq

PHN PHN HI
+
+
+
+

Bn bit g?
Bn mun bit g?
Bn hc g?
Chin thut ca bn l g khi nghin cu
iu m bn mun bit?

NHN XT VIC CA HC SINH


+ Hc sinh c th hc nhng iu m h
mun bit khng?
+ Nhng chin thut v ti nguyn m hc
sinh s dng?

GHI CH C NHN

BIT
MUN
HC

H TN:

____________________________________________________

Bn bit g v Scratch v cng ngh tnh ton? Bn mun bit


iu g tip theo? Bi tp ny l mt c hi bn xem li phn
no trong Scratch m bn nm r(Ti bit g?) v phn no bn
mun tm hiu hn na (Ti mun bit g?). S dng cc ngun
ti nguyn khc nhau xung quanh bn nghin cu iu bn
mun bit, v sau chia s kt qu (Ti hc c g?).

BN BIT G?
Suy ngh li v nhng kinh nghim thit k, vit nhng th bn bit v Scrach v lp trnh sng
to.

BN MUN BIT G?
Da trn s thch c nhn, lit k mt danh sch nhng th m bn mun tm hiu hay khm
ph tip

BN HC C G?

TIPS & TRICKS

Thu thp sch nghin cu v nhng iu trong danh sch bn to pha trn, sau chia s
nhng g bn hc c t vic nghin cu

Bin dch: Phng TN AILab, Trng H Khoa hc T nhin, HQG-HCM


ailab@hcmus.edu.vn - www.ailab.hcmus.edu.vn

MC TIU

BI 5
BI TP

VNG HAI
T H I

G I A N

4560 PHT

M T BI TP
Cch khc , a cho hc sinh sch hng
dn bi 0-5

Cho hc sinh thi gian :


1. Tng tng li hay m rng mt d n
trc y bng vic to nn mt bn t
chnh sa- mt bn chnh sa li d n ca
chnh mnh
2. Xem li v lm cc bi tp nhng bi
trc m b qua hoc cha hon thnh
Khuyn khch hc sinh chia s bn t sa
i hay kt qu vi ngi khc. Chng ti
gi chia s theo cp
Yu cu hc sinh xem li qu trnh thit k
qua vic tr li phn phn hi trong s ghi
chp hoc trong cuc tho lun nhm

Hon thnh bi tp ny hc sinh c th:


+ C c hi to ra mt bn t chnh
sa cho cc d n trc y hay dnh
thi gian lm cc bi tp b b qua
hay cha hon thnh

TI NGUYN
Sch bi 0-5

PHN PHN HI
+ Ti sao bn chn lm d n hay bi tp
?
+ Bn s lm g nu c thm thi gian?

NHN XT VIC CA HC SINH


+ Hc sinh to ra bn t chnh sa hay
lm cc bi tp?
+ Bn hc c g t nhng s thch ca
hc sinh?
+ Nhng s h tr m hc sinh cn?

GHI CH C NHN

GHI CH
+ Cho hc sinh xem li s tay thit k v h
s Scratch nh gi li nhng cng vic
v bi tp trc y
+ Khuyn khch hc sinh xem li bi 1 Studio
ca ti

94

Bin dch: Phng TN AILab, Trng H Khoa hc T nhin, HQG-HCM


ailab@hcmus.edu.vn - www.ailab.hcmus.edu.vn

BI 5
BI TP

KHI NIM
NNG CAO
T H I

G I A N :

3045 PHT

M T BI TP
Dng Khi nim Nng cao, cc v d v Cm
bin Video, v cc v d v Cloning studios
a ra cc v d v gip hc sinh lm quen vi
cc khi iu khin cm bin video v cloning.
Khng bt buc, a cc sch hin c v Khi
nim Nng cao ra hng dn hc sinh.
Cho hc sinh thi gian khm ph code ca
cc chng trnh mu to 1 d n th
nghim vi 1 hoc nhiu hn cc khi nim
nng cao (cm bin video, bn sao).
Khuyn khch hc sinh chia s khm ph ca
mnh vi cc bn khc. Chng ti gi t chc
cc bui thuyt trnh thit k th nghim. Khng
bt buc: cho hc sinh thm cc d n ca
chng vo studio Khi nim Nng cao hoc 1
studio ca lp.
Gi cho hc sinh xem li qu trnh thit k
bng cch p li cc khung phn hi trong s
ghi chp hoc trong 1 nhm tho lun.

Khi hon thnh bi tp ny, hc sinh s:


+ tri chy hn vi cc khi nim tnh ton
(s kin, s song song, d liu) v thc
hnh (th nghim v lp li, kim tra v
sa li, dng li v bin i, tru tng
v n b ha) bng cch to 1 d n
khm ph video hoc to bn sao

TI NGUYN
Studio Khi nim Nng cao
http://scratch.mit.edu/studios/221311
Giy bo co Cm bin Video
V d studio Cm bin Video
http://scratch.mit.edu/studios/201435
Giy bo co Bn Sao
Studio V d v Bn sao
http://scratch.mit.edu/studios/201437

PHN PHN HI
+ (Cc) khi nim nng cao no bn chn
khm ph?
+ Chin lc hc thm v (cc) khi nim
bn chn ra sao?

NHN XT VIC CA HC SINH


+ Cc d n m ra 1 hay nhiu cc khi
nim nng cao?

GHI CH C NHN

GHI CH
+ Cc hc sinh mun khm ph tnh nng
cm bin video s cn 1 my tnh c
webcam.
+ Nhc nh hc sinh rng cng c backpack
c th c s dng mn v ch to
li code t cc d n mu.

96

MC TIU

Bin dch: Phng TN AILab, Trng H Khoa hc T nhin, HQG-HCM


ailab@hcmus.edu.vn - www.ailab.hcmus.edu.vn

CM BIN
VIDEO
LM TH NO BN S
DNG CM BIN VIDEO
TRONG CC D N
SCRATCH CA BN?
Bn c bit rng d n Scratch
ca bn c th c tch hp
cc k thut nng cao nh tnh
nng cm bin video?

BT U TI Y
M 1 d n Scratch hoc bt u 1
d n mi thm cm bin video
vo.
Xem th cc khi cho cm bin
video trong danh mc Sensing.
Th nghim vi vic chy th video,
bt video, v t trong sut ca
video cho cc khi lp trnh d n
ca bn c th cm nhn c
chuyn ng qu video.

HY TH
Chc chn rng webcam ca bn c kt ni! Th
dng n bng cch dng khi turn video on.
Nu bn cm thy hi b tc, khng sao c! Khm
ph 1 vi cc d n khc trong studio Cm bin
Video xem ngi khc dng cc khi video hay
dng Ca s Gi hc thm v cm bin video.

XONG RI ?
+ Thm d n ca bn vo studio Khi nim
Nng cao:
http://scratch.mit.edu/studios/221311
+ Thm cm bin video cho 1 trong nhng d n
c ca bn!
+ Hy gip bn ca mnh!
+ Lm li 1 d n trong studio Cm bin Video.

BN SAO
LM SAO BN DNG
CLONING TRONG D N
SCRATCH CA BN?
To bn sao l cch n gin
to cc sprite y ht nhau. Bn c
th dng bn sao to bt k
vt th no hay to ra hiu ng
mt trong d n ny.
Khm ph khi nim Scratch nng
cao ny bng cch to 1 d n
lin kt vi tnh nng bn sao.

BT U TI Y
M 1 d n Scratch hin c hoc bt
u 1 d n mi th nghim vi
vic to bn sao.
Xem th cc khi v to bn sao
trong mc Control.

Th nghim vi cc khi to bn
sao cho sprite ca bn. nh ngha
cc hnh vi bn sao s thc hin.

HY TH
Nu lc u bn khng th thy c bn sao ca mnh, kim
tra sprite gc c cng ch khng n c th ang che mt
bn sao! Lp trnh cho sprite gc hoc bn sao di chuyn n
cc a im khc bn c th thy chng.
B tc? Khng sao c! Khm ph cc d n khc trong Studio
Bn sao xem ngi khc dng bn sao nh th no hay tm
trong Ca s Gi hc thm v cc khi To Bn sao v Khi
103
ti bt u nh 1 Bn sao.

XONG RI ?
+ Thm d n ca bn vo studio Bn
sao:
http://scratch.mit.edu/studios/201437
+ Thm bn sao vo 1 trong nhng d
n c!
+ Gip bn ca mnh!
+ Lm li 1 d n trong studio Bn sao.

BI 5
BI TP

PHN CNG
& M RNG
T H I

MC TIU
Khi hon thnh bi tp ny, hc sinh s:
+ c gii thiu vi nhiu m rng phn
cng m lin kt th gii s ca Scratch
vi th gii thc

G I A N :

4560 PHT

TI NGUYN
M T BI TP
(QUAN TRNG: Bi tp ny cn truy cp vo 1
hoc nhiu cc sn phm phn cng.) Gii
thiu hc sinh vi cc cch Scratch kt ni vi
cc cng ngh v phn cng m rng khc bao
gm LEGO WeDo, MaKey MaKey, v
PicoBoard. Khng bt buc, a ra v d t
danh sch video Lm th no ti kt ni Scratch
vi cc cng ngh khc?.
Chia hc sinh thnh nhm nh 2-4 ngi. Cho
cc nhm thi gian tm hiu to 1 d n
Scratch kt hp thnh phn vt l trn tri t
s dng 1 hoc nhiu hn cc phn cng m
rng.
Cho php mi nhm chia s thnh phm vi
nhau. Chng ti gi n gin ha 1 bui
trng by hoc hi ch gp .
Yu cu hc sinh xem li qu trnh thit k qua
vic tr li phn phn hi trong s ghi chp
hoc trong cuc tho lun nhm.

GHI CH

B LEGO WeDo: http://bit.ly/LEGOWeDo


MaKey MaKey :http://makeymakey.com
PicoBoard
https://www.sparkfun.com/products/10311
Lm th no kt ni Scratch vi cc
cng ngh khc? video
http://bit.ly/hardwareandextensions

PHN PHN HI
+ Phn cng hay m rng no bn
khm ph?
+ Lm th no bn kt hp phn s v
phn vt l?
+ iu g gy kh khn?
+ iu g gy ngc nhin?

NHN XT VIC CA HC SINH


+ Phn vic c phn s v phn vt l
khng?

GHI CH C NHN

+ Hy thc hin bi tp ny cho ton nhm! S dng

LEGO WeDo v Scratch, th thch hc sinh kt ni


d n ca chng to 1 chui phn ng theo phong

cch my Rube Goldberg. Xem v d video ny:

http://bit.ly/ScratchChainReaction
+ Kch hot th lnh iu kiu phn cng m rng bng

cch nhn vo nt Add an Extension nm di mc


More Blocks trong phm mm chnh d n Scratch
project.
Bin dch: Phng TN AILab, Trng H Khoa hc T nhin, HQG-HCM
100
ailab@hcmus.edu.vn - www.ailab.hcmus.edu.vn

BI 5
BI TP

THIT K
BI TP
T H I

G I A N :

3045 PHT

M T BI TP
hc sinh tri nghim cm gic nh th no khi
l gio vin! Th thch hc sinh to, lm li, hoc
tng tng li 1 bi tp hoc ti nguyn c
thit k h tr khm ph v lp trnh sng to
ca ngi khc. Khng bt buc, pht sch Thit
k Bi tp h tr thm.
Gip hc sinh ng no v tng tng cc tri
nghim hc sng to. Khng bt buc, xem li
cc tng d n v bi tp t hng dn,
hoc khuyn khch hc sinh khm ph ngun
Th Scratch Cards v danh sch studio Thit k
Scratch Design c cm hng. Sau , Cho
hc sinh thi gian t thit k bi tp hoc ti
nguyn.
Cho hc sinh c hi th thc hin bi tp
hay ti nguyn vi ngi hc. Khuyn khch
chng chia s bi tp hoc ti nguyn vi gia
nh v bn b, hoc mi hc sinh lm c vn
cho cc lp , nhm hoc s kin khc.
Yu cu hc sinh xem li qu trnh thit k qua
vic tr li phn phn hi trong s ghi chp
hoc trong cuc tho lun nhm

GHI CH

MC TIU
Khi kt thc bi tp ny, hc sinh s:
+ Thit k 1 bi tp hoc ti nguyn
h tr nhng ngi khc trong vic
tm hiu thm v Scratch v s lp
trnh sng to

TI NGUYN
Sch Thit k Bi tp
Th Scratch
http://scratch.mit.edu/help/cards
Danh sch studio Thit k Scratch
http://scratch.mit.edu/users/ScratchDesi
gnStudio/

PHN PHN HI
+ Bn hnh dung ai s dng bi tp hay ti
nguyn ca bn?
+ Bn mong mi ngi hc c g khi s
dng bi tp hay ti nguyn ca bn?
+ Th thch no ngi mi hc tri qua
trong vic thc hin bi tp hay s dng
ti nguyn khng? Bn gip h i
mt vi vn ny nh th no?

NHN XT VIC CA HC SINH


+ Bi tp hay ti nguyn c n gin ha
vic gii thiu hay khm ph lp trnh
sng to khng? Bn c th phn hi
kin g cho hc sinh?

GHI CH C NHN

+ Hc vin c bit thch th vi vic h tr


ngi khc hc l ng vin tuyt vi
thnh c vn trong tit hc hoc trong
nhm Scratch gi n tra hoc ngoi gi.

102

Bin dch: Phng TN AILab, Trng H Khoa hc T nhin, HQG-HCM


ailab@hcmus.edu.vn - www.ailab.hcmus.edu.vn

THIT K
BI TP

H TN:

_________________________________________________

Bn gip ngi khc hc thm v Scratch v lp trnh sng to nh


th no? Thit k 1 bi tp gip nhng ngi khc hc Scratch. N
c th l bi tp ngoi my tnh (nh To dng Sinh vt), tng d
n (nh To-ban-nhc), hay bi tp th thch (nh Sa li!). Bn c
th pht trin 1 loi bi tp hay ti liu mi! ng no thng qua cc
cu hi bn di.

I TNG?
i tng hng n ca bn l ai? Bn mun gip ai hc thm v Scratch v lp trnh sng to?

H S HC C G?
Mc tiu hc l g? iu g mi bn mong mi ngi s hc c khi s dng bi tp ca bn?

H
CN
TIPS
& G?
TRICKS
H cn dng c h tr g? Loi hnh h tr no s gip mi ngi hon ton thu ht vo bi tp
ca bn?

Bin dch: Phng TN AILab, Trng H Khoa hc T nhin, HQG-HCM


ailab@hcmus.edu.vn - www.ailab.hcmus.edu.vn

(TIU )

BI TP
CA TI

(2 MC TIU HC)
Khi hon thnh bi tp ny, hc sinh s:
+

MC TIU

+
T H I

G I A N :

____ PHT

M T BI TP
(CH DN D N)
Ngi hc s to ra g? H lm iu nh
th no?

TI NGUYN
(2 NGUN TI NGUYN- studios, sch,..)

PHN PHN HI
Ngi hc chia s cng vic ca h vi nhau
nh th no?

(3 CU HI PHN HI)
+
+
+

Ngi hc phn nh ln thit k ca h nh


th no?

NHN XT VIC CA HC SINH


(2 CCH KIM TRA NGI HC
+
HON
THNH BI TP CHA
+

GHI CH

GHI CH C NHN

(MNH V MO)

Bin dch: Phng TN AILab, Trng H Khoa hc T nhin, HQG-HCM


ailab@hcmus.edu.vn - www.ailab.hcmus.edu.vn

(TIU )
(HNH NH D N)

(TNG QUAN D N)

(M T D N)

BT U TI Y
(CH DN D N)

(MINH HA CH DN D N)

HY TH

XONG RI ?

(3 IU NN LM KHI H GP KH KHN)

(3 IU LM NU C THI GIAN)
+

+
Bin dch: Phng TN AILab, Trng H Khoa hc T nhin, HQG-HCM
ailab@hcmus.edu.vn - www.ailab.hcmus.edu.vn

BI 5
BI TP

SA LI!
CA TI
T H I

G I A N :

1530 PHT

M T BI TP
Khng bt buc, a cc sch hin c v
Sa Li! Ca ti hng dn hc sinh.
Cho hc sinh c hi t to th thch
sa li cho ngi khc gii.. Li c th
nm trong khi nim tnh ton, th lnh,
tng tc, hoc cc th thch lp trnh
khc. Khuyn khch hc sinh ly cm
hng t chnh tri nghim vic b tc v
vt qua b tc khi pht trin d n
Scratch.
hc sinh trao i v th chy th vi
sa li li d n ca nhau. Khng bt
buc, cho hc sinh thm chng trnh sa
li n vo studio Sa li! hoc studio ca
lp.
Yu cu hc sinh xem li qu trnh thit k
qua vic tr li phn phn hi trong s ghi
chp hoc trong cuc tho lun nhm

MC TIU
Khi hon thnh bi tp ny, hc sinh s:
+ Thun thc hn vi thc hnh tnh ton
(th nghim v lp li, th v sa li, s
dng li v lm li, tru tng v n
b ha) bng cch thit k 1 th thch
sa li

TI NGUYN
Sch Sa Li! Ca ti
Studio Sa Li! Ca ti
http://scratch.mit.edu/studios/475637

PHN PHN HI
+ Vn l g?
+ Cm hng ca bn ly t u?
+ Bn hnh dung ngi khc phn tch v
gii quyt th thch ra sao?
+ Nhng ngi khc c hng tip cn v
tm ra v gii quyt vn khc vi bn
ngh khng? Chin lc ca h l g?

NHN XT VIC CA HC SINH


+ Cc d n c bao gm 1 th thch sa
li gii khng?
+ Chin lc chy th v sa li khc no
m hc sinh s dng?

GHI CH

GHI CH C NHN

+ Nhc hc sinh bao gm thm phn miu


t th thch trong ghi ch ca trang d n
trn trang web website.
+ C thm thi gian hay cn 1 bi tp khi
ng? hc sinh luyn tp k nng tm
kim v gii quyt vn trn cc chng
trnh Sa li trong studio Sa li! Ca
ti.
106

Bin dch: Phng TN AILab, Trng H Khoa hc T nhin, HQG-HCM


ailab@hcmus.edu.vn - www.ailab.hcmus.edu.vn

SA LI!
CA TI
TI LC T THIT
K CHNG TRNH SA
LI! CA RING BN. BN
S TO RA IU G?
Trong bi tp ny, bn s to
cho mnh th thch Sa Li!
ca chnh bn mi ngi
phn tch, gii quyt v lm li.

BT U TI Y
Phn hi v cc loi li khc nhau bn
gp phi khi to v sa li d n ca

K HOCH CHO
SA LI! CA TI

bn.

To ra 1 danh sch cc th thch sa


li m bn c th to ra. 1 th thch
Sa Li! C th tp trung vo 1 khi
nim c th, khi, tng tc, hoc cc
th thch lp trnh khc.
T xy dng chng trnh Sa li!.

XONG RI ?

+ Thm th thch sa li vo studio Sa li!


Ca ti:
http://scratch.mit.edu/studios/475637
+ Trao i chng trnh Sa li! Vi bn v c
gii quyt chng trnh li ca bn.
+ Gip bn ca mnh.
+ Th sa li cc chng trnh khc trong
studio Sa li!.

BI 6
HACKATHON

BN ANG Y
0

NI DUNG
TO D N
114
LN K HOCH D N
116
THIT K SPRINT
120
PHN HI D N
122
TIP TC D N
124
NHM KHNG TP TRUNG 126
CHUN B GII THIU
128
BUI GII THIU
130

109

BI 6
HACKATHON
TNG LN
Trong bi cui cng ny, hc sinh s xy dng trn
kinh nghim lp trnh sng to bng cch tham gia
vo vic thit k 1 d n kt thc-m theo la
chn ca hc sinh. gip bn v hc sinh ng
ph vi tri nghim thit k kt thc-m ny, chng
ti ly cm hng bin bi ny tr thnh 1
cuc thi hackathon. Vi c tnh bao gm va-kphc v gii quyt vn , khuyn khch lp li chui
ln k hoch-thc hin-chia s, trong mi trng
c tnh kt ni v cng tc, hackathon chnh l tri
nghim tt nh ca tnh ton l tng v sng to.

MC TIU HC TP
Hc vin s:
+ c gii thiu quy cch ca 1 s kin
hackathon
+ trnh by kin thc v cc khi nim my tnh
(chui, vng lp, s kin, song song, iu
kin, ton t, d liu) v thc tin (th nghim
v lp li, chy th v sa li, s dng v lm
li, tru tng v n b ha) bng cch nh
ngha, pht trin, v trnh by 1 d n mang
nhiu ngha c nhn, t vn ng
+ c nhiu c hi trong cng tc qua lm vic
110 chung trong nhm, chia s k nng, v cho
cng nh nhn nhiu vng cc phn hi

T KHA, KHI NIM, & NGUYN TC


+ hackathon
+ thit k
sprint

+ to d n
+ Bui gii
+ nhm khng
thiu
tp trung

GHI CH
+ Bi ny ph hp vi cc d n nhm c
lp hoc mang tnh cng tc. T chn 1
phng n hoc cho php hc sinh chn.

HACKATHON L G?
Hack c 1 ngha kh tiu cc vi 1 vi ngi nhng n tng 1 thi gian di mang ngha ham chi, t
m, kin tr v sng to. 1 trong nhng nh ngha yu thch ca chng ti xem hack nh 1 ng dng hp
l ca tnh kho lo. Vi nh ngha ny, cn kh nng no tt hn cho hc sinh tr hn l hc hack?
1 bui hackathon i hi s vui a kho lo ca hacking v c nh n trong 1 ng cnh tp trung d di
v gii hn v thi gian. Trong bi hc ny, hc sinh s ng no 1 tng, to 1 d n, v trnh by
nguyn mu s dng chu trnh ln k hoch-lm-chia s.

THE BIG IDEA

Hackathon cung cp cc c hi tuyt vi cho hc sinh ngh ra cc d n lin quan v mang nhiu
ngha c nhn thc hin, c th pht trin thnh cc d n c lp hoc kt hp theo nhm. y l 1 c
hi cho hc sinh trnh by kin thc ca h v Scratch, m rng hn na cc k nng, v pht trin +
th nghim cc tng trong 1 mi trng cng tc, sng to, linh hot v va hc va chi.

LN K
HOCH

CHIA S

LN K
HOCH

Bn mun lm v iu g?
ng no tng v chun
b k hoch hnh ng!

VN HNH RA SAO?

LM

Trong sut khong thi gian


din ra hackathon, hc sinh
s tham gia vo cc chu
trnh LN K HOCH, LM,
v CHIA S. Chu trnh ny
khuyn khch hc sinh tham
gia vo cc hnh ng c
ngha, sng to v mang
tnh phn x.

L M
Thit k v pht trin cc sn
phm ca d n vi ti nguyn
v gip t ngi khc.

CHIA S
Chia s d n ca bn vi
ngi khc v thu thp phi hi
hng n bc tip theo!

111

HNG I C TH
Cc bi tp ly cm hng t hackathon trong bi hc ny c thit k th thch hc sinh xy
dng 1 d n phc tp hn trong 1 mi trng hc tp cng tc v khng hn ch. Tt c cc
vic xy dng gio dc quan trng chng ta ang lm khuyn khch mo him v kin tr, nhn
ra tht bi nh c hi hc hi, tp trung vo qu trnh hn l thnh qu, v thu thp c 1 s m
mang v hp tc v nim vui ln n tt nh trong bi ny.
gip bn bt u, bi ny bao gm chui cc bi tp gi i theo chu trnh ln k hochlm-chia s.
TO D
N

BT
U

SKILL
SHARE

Trnh by
tng, s
thch, k nng
to 1 nhm
d n!
THIT K
SPRINT

Tip tc pht
trin d n v
bc qua t
2 ca thit k.

NHM
KHNG TP
TRUNG

THUYT
TRNH

Trnh by v
chia s cc
phn hi d n
vi nhm bnh
lun.

1 S kin n
mng nhng vic
kh khn v d
n kt thc!

112

LP K
HOCH

THIT K
SPRINT

Trc khi tp
trung vo d n,
dnh thi gian
ln k hoch bi
tp.

Tp trung vo
sng to d n
vi sprint thit
k open-ended.
PHN
HI D
N

TIP TC
D N

iu g ang
hot ng tt
v iu g cn
chnh sa?

Dnh thi gian


x l cc
phn hi ca
d n trc khi
tip tc.

THIT K
SPRINT

TIP TC
D N

t thit
k cui
cng!

Dnh thi gian


phn hi cc
phn hi ca d
n trc khi tip
tc.
CHUN
B BO
CO
Dng thi gian
ny thc hin
nhng thay i
cui v chun b
cho bui trnh
by hackathon.

BI 6
BI TP

TO
D N
T H I

MC TIU

G I A N :

3045 PHT

M T BI TP
Gii thiu hc sinh khi nim ca s din t. Vi s
din t, hc sinh c th thng bo 1 tng d n
chiu m thnh vin cho nhm, hay h c th
xng s thch, k nng, hoc ti nng, c
tuyn bi cc nhm khc.
Phn b sch Din t, cho hc sinh thi gian
ng no v c sch. 1 vi hc sinh c th c
tng d n hoc nh hnh s thch hoc k nng c
th h mun chia s hoc khm ph su hn. hc
sinh nhn ra nu h khng c tng d n hay s
thch c th, h s c c hi tham gia 1 i khc.
Khng bt buc, cho hc sinh xem qua cc d n
gy cm hng c nhn dng trong bi tp Studio
Bi 1.
Cho mi hc sinh c hi din t vi nhm. Yu
cu mi ngi xp hng nu mi ngi cng mun
trnh by, v cho mi ngi 30 giy miu t d n,
s thch hay k nng ca mnh.
Cho hc sinh thi gian to 1 nhm d n t 3-4
ngi. Khng bt buc, cho hc sinh vit tn v iu
quan tm trong d n ln giy ghi ch c th sp
xp v phn loi ln tng to iu kin d dng
cho team-building.

TI NGUYN
Sch din t
Giy dn ghi ch (khng bt buc)

PHN PHN HI
+ D n yu thch nht ca bn cho ti
gi l g?
+ Kiu d n no bn mun thc hin tip
theo?
+ Kin thc, k nng, ti nng no bn c
th ng gp cho d n?

NHN XT VIC CA HC SINH


+ Mi hc sinh c c hi c din t
tng hay s thch ca h khng?
+ Mi hc sinh c tm c nhm tham
gia khng?

GHI CH C NHN

GHI CH
+ Hc sinh c th rt quan trng trong vic gip
v hng dn nhau qua tt c cc bui
lm vic Scratch, v c th l trong cc bui
hackathon. Khuyn khch lp tr chia s kin
thc v k nng vi nhau khin mi th d
dng hn cho c vn vin, nhng vn gip
ngi sng to hc v hiu su ng k.
114

Khi hon thnh bi tp ny, hc sinh s:


+ ng no cc tng d n da trn s
thch c nhn
+ trnh by tng, s thch, k nng
to 1 nhm d n

Bin dch: Phng TN AILab, Trng H Khoa hc T nhin, HQG-HCM


ailab@hcmus.edu.vn - www.ailab.hcmus.edu.vn

TO
D N

D N TO BI: _________________________________________________

Dng cc trng pha di ng no cc tng cho d n bn


mun lm trong bui hackathon. Bn s c 30 giy din t tng,
s thch, v k nng ca bn cho tt c mi ngi cn li trong nhm!

D N YU THCH CA TI
+ D n yu thch nht ca bn cho ti gi l g?

TNG D N HACKATHON CA TI
+ Kiu d n no bn mun thc hin tip theo?

K NNG
S THCH CA TI
SKILLS
IN V
SCRATCH
+ Kin thc, k nng, ti nng no bn c th ng gp cho d n?

Bin dch: Phng TN AILab, Trng H Khoa hc T nhin, HQG-HCM


ailab@hcmus.edu.vn - www.ailab.hcmus.edu.vn

BI 6
BI TP

LN K HOCH
MC TIU
D N
T H I

G I A N :

3045 PHT

M T BI TP
Dnh thi gian lc u ca d n cui
cng khm ph tng, nhn bit cc
nhim v cn hon thnh d n, v
danh sch iu g (v cha) bit c th
s rt c li cho 1 d n kt thc thnh
cng.
Chia nhm thnh cc i d n. Khng bt
buc, phn b sch Ln k hoch D n
v Phc tho D n cho mi i hoc cho
c nhn.
Xem li cc yu t khc nhau ln k
hoch d n (phc tho d n v cc
nhim v, danh sch cc ngun ti
nguyn, k hoch chi tit/biu ). Cho
cc i 15 pht ng no tng, k
hoch, v ti nguyn cho d n. Hc sinh
no c tng v k hoch r rng c
th bt u thc hin thit k d n.
Khng bt buc, thu li cc sch Ln k
hoch D n v Phc tho D n hon
thnh vo cui bi tp a li cho hc
sinh vo u bui Thit k Sprint.

GHI CH

116

+ Mc d ln k hoch rt hu ch, n
khng nn qu tn thi gian hoc ch
c xem l cch duy nht thc hin.
Cc hc sinh khc nhau s mun v cn
ln k hoch vi thc hin phm vi khc
nhau v cc giai on khc nhau ca d
n s cn cch tip cn khc nhau. Nhiu
phong cch thit k v pht trin cn
c khuyn khch v iu tit.

Khi hon thnh bi tp ny, hc sinh s:


+ nhn bit 1 d n c phm vi hp l
thc hin
+ pht trin 1 bn tho bi tp hoc nhim
v cn thc hin hon thnh d n
+ to 1 danh sch s b cc ngun ti
nguyn cn thit hon thnh d n

TI NGUYN
Sch Ln k hoch D n
Sch Phc tho D n

PHN PHN HI
+ Ti mun to ra d n nh th no?
+ Cn i nhng bc no pht trin d
n ca ti?
+ Ti nguyn no(e.g., nhn lc, d n
mu) ti c pht trin d n?
+ Ti nguyn no(e.g., nhn lc, d n
mu) ti c th cn pht trin d n?

NHN XT VIC CA HC SINH


+ D n c phm vi hp l vi khong thi
gian v ti nguyn hin c cho bui
hackathon khng?
+ Lm th no bn gip hc sinh tip cn
c cc ngun ti nguyn khi cn?

GHI CH C NHN

LN K HOCH
D N

D N LN K HOCH BI: ___________________________________________

Dng khong trng pha di ngh v nhng yu t cn thit gip pht trin
d n ca bn.

D N CA TI
Miu t d n bn mun to ra.

Cc bc cn thc hin to ra d n ca bn.

TI NGUYN CA TI
Ti nguyn no (e.g., nhn lc, d n mu)
bn c?

Ti nguyn no(e.g., nhn lc, d n mu)


bn c th s cn pht trin d n?

Bin dch: Phng TN AILab, Trng H Khoa hc T nhin, HQG-HCM


ailab@hcmus.edu.vn - www.ailab.hcmus.edu.vn

PHC THO
D N

D N C PHC THO BI: _______________________________________

Dng khong trc bn di v cc phc tho cho d n ca bn!

PHC THO D N CA TI

Chuyn g ang xy ra? Cc yu t quan


trng l g?

Chuyn g ang xy ra? Cc yu t quan


trng l g?

Chuyn g ang xy ra? Cc yu t quan


trng l g?

Chuyn g ang xy ra? Cc yu t quan


trng l g?

Bin dch: Phng TN AILab, Trng H Khoa hc T nhin, HQG-HCM


ailab@hcmus.edu.vn - www.ailab.hcmus.edu.vn

BI 6
BI TP

THIT K
SPRINT
T H I

MC TIU
Khi hon thnh bi tp ny, hc sinh s:
+ dng cc khi nim tnh ton v thc
tin pht trin thm d n Scratch
theo mun

G I A N :

4560 PHT

M T BI TP
Gii thiu cho hc sinh khi nim thit k sprint,
l khong thi gian xc nh b ra pht trin
d n 1 cch ct lc.
Yu cu hc sinh vit ra cc mc tiu cho bui
ny s dng bi tp Tip tc D n hoc bng
cch phn hi cho khung phn hi cho i thit
k hay trong s ghi chp ca bn thn. a
cho hc sinh cc sch hon thnh ca cc phn
Ln k hoch D n, Phn hi D n, Nhm
Khng Tp trung hng dn hc sinh ngm
li cc mc tiu gc ca d n v khuyn khch
hc sinh lp k hoch cho vic ci tin da trn
phn hi.
Cho hc sinh thi gian t nh hng t
lm vic vi d n. Gii thiu v phn pht cc
ti nguyn h tr thm cn thit. Cng thm vi
h tr t bn b, c thm cc ngun h tr
lun sn sng s gip hc sinh tip tc tin .
Cc d n mu trn trang web Scratch
(http://scratch.mit.edu) c th cung cp
tng, v cc ngun ti nguyn khc c th
c tm thy trn trang web ScratchEd
(http://scratched.gse.harvard.edu).
Khng bt buc, yu cu hc sinh ng cc bn
tho d n ln studio ca lp.

GHI CH
+ Tt c cc bi tp thit k u b rng buc
bi thi gian, ngun ti nguyn, bi chnh kh
nng ca bn thn ti thi im nht nh
c th s cn 1 s tha hip. Bui thit k
khng hn ch l 1 c hi tuyt vi c cc
bui tr chuyn vi hc sinh v cc yu t ct
yu ca cc d n. Kha cnh quan trng
120 nht ca cc d n l g? iu g c th t
c trong khong thi gian cn li?

TI NGUYN
Cc ti nguyn b sung(e.g., d n
mu, sch, Th Scratch, craft material)

PHN PHN HI
+ Phn no ca d n bn s thc hin
trong hm nay?
+ Bn cn gip iu g tin b hn?

NHN XT VIC CA HC SINH


+ Lm vic c nhn hay theo nhm tin b
ng k hn?
+ Phn hi hay xut no bn mun a
ra cho cc d n?

GHI CH C NHN

BI 6
BI TP

PHN HI
D N
T H I

G I A N :

3045 PHT

M T BI TP
Chia nhm thnh cc i phn hi t 3-4 ngi,
sao cho thnh vin i phn hi ca nhm khng
phi l thnh vin ca nhm d n. Khng bt
buc, cho hc sinh tp trung thnh cc nhm
bnh lun theo bi tp bi 0 Nhm Ph Bnh.
Phn pht sch Phn hi D n cho mi ngi,
v xem li cc yu t khc nhau trong sch. Yu
cu hc sinh in phn trn cng ca sch vi
tn ca hc sinh v tiu d n.
Yu cu hc sinh b ra 10 pht xem xt mi d
n trong nhm phn hi v ph bnh bn tho d
n s dng cc cu hi phn hi , Vng v
Xanh. Sau khi hon thnh xem xt, mi hc sinh
s nhn li phn hi v d n ca h t cc
thnh vin ca nhm phn hi.
Sau khi vng phn hi kt thc, cho hc sinh thi
gian gp cc thnh vin d n xem li cc
phn hi v gi h mun kt hp vo d n
trong bui Thit k Sprint tip theo. Khng bt
buc, thu thp cc sch Phn hi D n hon
thnh vo cui hc c tr li hc sinh vo
u bi tp Tip tc D n hoc bui Thit k
Sprint.

GHI CH
+ Nhng ngi khc nhau s cung cp
nhng gc nhn khc nhau v d nang-hon thnh. To cc c hi cho
ngi hc nhn c cc phn hi t
nhiu ngun khc nhau, k c t chnh
h!
122

MC TIU
Khi hon thnh bi tp ny, hc sinh s:
+ lm vic vi nhau trong 1 nhm bnh
lun nh cho nhau cc phn hi s
b v d n ca nhau
+ th nghim cc d n-ang-hon thnh
+ trnh by v chia s cc phn hi cho
nhng ngi khc

TI NGUYN
Sch Phn hi D n

PHN PHN HI
+ Kha cnh no ca d n bn mun a
ra phn hi?
+ Phn hi no, nu c, bn d tnh s
a vo tip theo trong d n ca bn?

NHN XT VIC CA HC SINH


+ Mi hc sinh c c hi nhn v cho
phn hi t nhiu ngun cha?
+ Mi hc vin c hon thnh sch Phn
hi D n khng?

GHI CH C NHN

PHN HI
D N

PHN HI CHO: _______________________________________________


TIU D N: ______________________________________________

, VNG, XANH
PHN HI BI [] Cc im khng hp l [VNG] Cc im bn thy
hay c th ci thin hn?

cha r hay c th lm khc


i?

[XANH] Cc im hp l hay
bn thch trong d n?

CC KHA CNH TRONG D N C TH GIP CH CHO VIC NG GP, NHN XT:


+ Tnh r rng: Bn c hiu mc ch ca d n ny khng?
+ Tnh nng: D n ny c nhng tnh nng no? D n c hot ng nh mong i khng?
+ Li cun: iu g hp dn trong d n? N c tnh tng tc cao, c o, tinh t, hi hc, hay th v?
Bn cm thy th no khi bn tng tc vi n?

Bin dch: Phng TN AILab, Trng H Khoa hc T nhin, HQG-HCM


ailab@hcmus.edu.vn - www.ailab.hcmus.edu.vn

BI 6
BI TP

CHECK-IN
D N
T H I

G I A N :

1530 PHT

MC TIU
Khi hon thnh bi tp ny, hc sinh s:
+ xem li tin d n v phn hi
+ pht trin nt chnh ca cc bi tp hay
nhim v cn thit hon thnh d n
+ to ra 1 danh sch cc ti nguyn cn
thit hon thnh d n

TI NGUYN
M T BI TP
Trong bi tp ny, hc sinh s thc hin
cp nht d n, l vic cp nht vi bn
cng nhm v qu trnh thit k cho ti hin
ti v phc tho 1 k hoch cho nhng thit
k sprint sp ti da trn phn hi nhn
c. Khng bt buc, cho hc sinh hoc
nhm sch Check-InD n hng dn
hc sinh trong bi tp ny.
Chia nhm thnh cc i d n. Khng bt
buc, phn b li cho hc sinh cc sch
hon thnh v Ln k hoch D n, Phn
hi D n, v Nhm Khng Tp trung.
Cho cc i thi gian phi hi li v cc
mc tiu gc ca d n v cc phn hi
nhn c. Cho hc sinh phc tho cc
bc tip theo v ln k hoch cho vic ci
tin cho thit k sprint tip theo.

Ti liu Check-In D n

PHN PHN HI
+ Phn no l phn yu thch ca bn
trong d n cho ti by gi?
+ Phn no trong d n vn cn phi lm
vic thm?
+ Phn no trong d n nhm bn s thc
hin tip theo?
+ Bn s cn gip phn no d n
tin trin?

NHN XT VIC CA HC SINH


+ Cc nhm c ang tin trin v ln k
hoch hp l?
+ Cc thnh vin trong nhm c lm vic
tp th v hp tc khi tho lun v chia
s trch nhim trong d n?

GHI CH C NHN

GHI CH
+ Tip tc D n l bi tp ln k hoch
ngn. Chng ti gi s dng n nh l 1
bi tp khi ng khi bt u mi bui
thit k Sprint.

124

Bin dch: Phng TN AILab, Trng H Khoa hc T nhin, HQG-HCM


ailab@hcmus.edu.vn - www.ailab.hcmus.edu.vn

TIP TC
D N

TIP TC BI: ________________________________________________

Tho lun qu trnh thit k vi i ca bn v phc tho 1 k hoch cho


cc bc tip theo da trn cc phn hi.

TIN TRNH D N
Phn no l phn yu thch ca bn trong d
n cho ti by gi?

Phn no trong d n vn cn phi lm vic


thm?

CC BC TIP THEO
Phn no trong d n mi thnh vin nhm
s thc hin tip theo?

Bn s cn gip phn no d n tin


trin?

Bin dch: Phng TN AILab, Trng H Khoa hc T nhin, HQG-HCM


ailab@hcmus.edu.vn - www.ailab.hcmus.edu.vn

BI 6
BI TP

NHM KHNG
TP TRUNG
T H I

MC TIU
Khi hon thnh bi tp ny, hc sinh s:
+ phng vn, quan st, v nhn phn hi
v d n-ang-hon thnh

G I A N :

3045 PHT

M T BI TP
T chc 1 nhm khng tp trung l 1 tng chng
ti mn t IDEO. Gii thiu khi nim nhm khng
tp trung, ni m cc hc sinh s chia s d nang-hon thnh v yu cu phn hi t 1 nhm
ngi a dng.
Khng bt buc, phn pht sch Nhm Khng Tp
trung cho mi ngi.
Gip hc sinh ngh ra cc thnh vin cho nhm khng
tp trung. Khuyn khch h xem xt cc i tng
hng ti cng nh cc ngi dng l hoc cc
trng hp khng ng ti m c th cho bn gc
nhn c nht hay phn hi th v (e.g., ph huynh,
gio vin, anh em, cc hc sinh khc, thnh vin
cng ng).
Cho hc sinh thi gian nhn din, phng vn,
quan st v ghi nhn cc phn hi t 2 thnh vin
nhm khng tp trung.
Cho hc sinh thi gian gp g thnh vin nhm
d n chia s cc phn hi t cc ngun nhm
khng tp trung khc nhau. Khng bt buc, thu thp
cc ti liu Nhm Khng Tp trung hon thnh
vo cui bi tp tr li cho hc sinh vo lc bt
u bui Tip tc D n hay Thit k Sprint.

GHI CH
+ Gip hc sinh tr nn sng to trong vic nghin
cu v phm ph cc ngun phn hi. Liu c
cng ty game a phng no c hng th mun
gip khng? D n c th c chia s vi hc
sinh trng khc khng?
+ Nu thnh vin nhm khng tp trung khng sn
sng c cho phng vn trong bui hc (e.g., ph
huynh, gio vin, anh em, cc hc sinh khc, thnh
vin cng ng), bn c th t chc bi tp ngoi
thi gian ln lp hoc giao n nh bi tp v nh.

TI NGUYN
Ti liu Nhm Tch Ri

PHN PHN HI
+ Miu t thnh vin Nhm Khng Tp
trung ca bn v l do ti sao bn li
chn nhng ngi ny.
+ tng ca h s tc ng ti d n
ca bn nh th no?

NHN XT VIC CA HC SINH


+ Hc sinh c nh danh v phng vn 2
thnh vin nhm khng tp trung khng?

GHI CH C NHN

TIU D N: _____________________________________________
PHNG VN BI: ____________________________________________

NHM
KHNG
TP TRUNG

Trong bi tp ny, bn s phng vn v quan st ngi khc nhn


phn hi v d n ang hon thin ca bn.

NHN DIN
IDENTIFY
+ Kiu ngi no c th
s cho bn ci nhn c
o v d n ca bn?
+ 2 thnh vin trong
nhm khng tp trung
no bn c nh s
a bn tho cho xem?

QUAN ST
Chia s d n ca bn vi
nhm khng tp trung v
xem phn ng ca h.
+ H b tc ch no?
+ H c tng tc vi d
n nh cch bn ngh
khng?
+ H c lm iu g gy
ngc nhin khng?

PHNGIN
VN
SKILLS
SCRATCH
Sau khi quan st, phng
vn nhm ca bn v tri
nghim ca h.
+ Bn nhn c nhng
phn hi no trong bui
phng vn?
+ Gi no, nu c, bn
d tnh s cho vo tip
theo trong d n ca
bn?

BI 6
BI TP

CHUN B
GII THIU
T H I

MC TIU
Khi hon thnh bi tp ny, hc sinh s:
+ lm vic trn bn tho cui cng ca d
n v chun b cho bui gii thiu d n
cui cng

G I A N :

3045 PHT

M T BI TP
Nhc nh hc sinh rng h s chia s d
n vi nhau (v c th vi khch mi) nh
l 1 cch cng nhn nhng c gng
thc hin v phn nh v nhng tri
nghim. Gii thch rng bui ny chnh l 1
c hi hon thnh cng vic ang dang
d v tm ra chin lc chia s cc d
n vi nhng ngi khc.
Cho hc sinh thi gian lm vic vi d
n v chun b bo co bn tho cui
cng ti bui gii thiu d n. Khng bt
buc, thu thp cc cng vic ang hon
thnh cui cng trong studio ca lp
d dng bo co hn. Khng bt buc,
mi hc sinh thm cc d n ca mnh
vo studio Hackathon.

TI NGUYN
Sch Phn nh D n
Studio Hackathon
http://scratch.mit.edu/studios/488267

PHN PHN HI
+ D n ca bn l g?
+ Qu trnh pht trin d n ca bn l g?
+ Bn mun to ra iu g tip theo?

NHN XT VIC CA HC SINH


+ Mi nhm hay mi c nhn c hon
thnh sch Phn nh D n hay khng?

Phn pht sch Phn nh D n cho hc


sinh v tho lun cc phn kt cu Ci g?,
Th sao?, Gi sao na? Nh l 1 cch cho
hc sinh ni v tri nghim ca h cho
nhng ngi khc.

GHI CH C NHN

GHI CH
+ Hc sinh c th s cm thy lo lng hoc
cng thng v vic hon thnh d n. y
l 1 c hi nhc hc sinh rng: (1) tri
nghim ny ch l im trung gian trn con
ng tr thnh nh sng to tnh ton,
v (2) 1 vi loi cng thng s c ch, gip
ta tp trung vo mc tiu v hon thnh
cng vic!
128

Bin dch: Phng TN AILab, Trng H Khoa hc T nhin, HQG-HCM


ailab@hcmus.edu.vn - www.ailab.hcmus.edu.vn

PHN NH
D N

D N PHN NH BI: ____________________________________________

Dng khong trng di phn nh qu trnh thit k ca bn.

FEEDBAC
CI G?
K
FOR:
D n
ca bn l g?
N vn hnh ra sao? Lm th no bn ngh ra c tng ?

TH SAO?
Quy trnh pht trin d n ca bn nh th no?
iu g th v, th thch, v y ngc nhin? Ti sao?
Bn hc c g?

GI SAO NA?
Bn t ho iu g nht trong d n ca bn?
Bn s thay i iu g?

BI 6
BI TP

BUI GII
THIU
T H I

G I A N :

4560 PHT

MC TIU
Khi hon thnh bi tp ny, hc sinh s:
+ chia s d n cui cng vi nhng
ngi khc v t phn nh ton th tri
nghim qu trnh thit k v sng to
tnh ton

TI NGUYN
M T BI TP
To ra 1 khng kh n mng bng cch
mi cc khch mi, chi nhc, treo
trang tr v chun b cc mn n nh.
Khng bt buc, dng 1 my chiu v mn
hnh trnh by cc d n.
Mi cc hc sinh chia s d n cui cng
v tho thun v qu trnh thit k cng
nhng ngi khc. Khng bt buc, gip
cho tin trin ca hc sinh r nt hn bng
cch cho hc sinh cung cp s tay thit k
v cc d n trc .
Cho hc sinh thi gian t phn nh tt
c cc tri nghim lp trnh sng to bng
cch xem li s ghi chp v phn hi vo
phn phn hi trong s ghi chp hoc
trong cuc tho lun nhm.

GHI CH
+ Chia s c th din ra theo nhiu cch: c
nhn t thuyt trnh trc m ng, cc
nhm nh hc sinh ng thi thuyt trnh,
gii thiu trc tip, truy cp cc d n t
trang web, etc.
+ Tp h s d n, s ghi chp, sch phn
hi d n cui, sch t phn nh d n
cui l 1 trong s (rt nhiu) cc to tc c
th c thu thp vi mc ch thm nh.
(Xem Ph lc)
130

My chiu v mn hnh thuyt trnh


(khng bt buc)

PHN PHN HI
+ T xem qua s tay thit k. Bn thng
ghi ch nhng iu g?
+ Ghi ch no gip ch nht cho bn?
+ D n Scratch no bn thch nht cho
ti by gi? Ti sao bn li thch n?
+ Bn mun to ra iu g tip theo?

NHN XT VIC CA HC SINH


+ Mi nhm hay c nhn c c hi chia
s v cng vic v c n mng
cha?

GHI CH C NHN

PH LC

133

134

THUT NG
Bng ch dn cho t kha, khi nim, v thc tin trong hng dn chng trnh ging
dy:
Xem trang gip Scratch ti http://scratch.mit.edu/help hoc wiki Scratch to bi cng
ng ti http://wiki.scratch.mit.edu c thm thut ng Scratch-c th.
tru tng v n b ha: Tnh ton thc t ca khm ph cc lin kt gia ton th v tng
phn.
hot hnh: nh o c chuyn ng lin tc c to bi vic chiu nhanh chui cc nh tnh vi
khc nhau ln dn.
phng nn: 1 trong cc khung, hoc cc hnh nn, ca Sn khu.
ba l: 1 tnh nng ca Scratch c th c s dng truyn mi trng v/hoc kch bn gia
cc d n.
bitmap: 1 bc nh c nh ngha bng 1 mng 2 chiu (hnh k ) vi cc gi tr mu ring r
(a.k.a. pixels). Tng phn vi cc vector ha.
pht sng: 1 tin nhn c gi qua chng trnh Scratch, kch hot nhn kch bn.
cloning: 1 tnh nng Scratch cho php 1 sprite t to bn sao ca chnh n khi d n ang chy.
khi nim tnh ton: Khi nim m nh thit k bm theo khi h lp trnh, v d nh chui, vng
lp, iu kin, s kin, song song, ton t, v d liu.
quan im tnh ton: Gc nhn rng hn m ngi thit k c th c v th gii xung quanh h
thng qua tnh ton v d nh t din t bn thn, kt ni vi ngi khc, v a ra nhng
cu hi v vai tr ca cng ngh trn th gii.
thc hnh tnh ton: l cc thi quen c bit ca tr c m ngi lp trnh pht trin ln khi h
lm vic, v d nh th nghim v lp li, chy th v sa li, ch li v s dng li cc cng
trnh, tru tng v n b ha.
c iu kin: Khi nim tnh ton ca vic a ra quyt nh da trn iu kin (e.g., gi tr bin
hin ti).
iu khin: 1 trong 10 danh mc ca quyn sch Scratch. N c quy nh m mu vng, v
c s dng iu khin kch bn.
costume: 1 trong nhiu frames hoc v ngoi thay th ca 1 sprite. 1 sprite c th thay i v
ngoi ca n thnh bt k costume no.

nhm bnh lun: 1 nhm cc nh thit k chia s tng v th nghim cc d n ang-thc


hin vi nhau nhn c phn hi v vic lm sao c th pht trin hn d n ca h.
d liu: Khi nim tnh ton ca cha, khi phc, v cp nht gi tr.
trnh by thit k: 1 bi tp m hc sinh c mi ln thuyt trnh v cng trnh ca mnh cho
lp v trnh by cch thc thi 1 khi, k nng, hoc chin lc thit k c th trong d n.
thit k sprint: 1 s thi gian c th lm vic d di pht trin cc d n.
s kin: Khi nim tnh ton v vic 1 th khin 1 th khc xy ra.
135

th nghim v lp li: Thc hnh tnh ton ca vic pht trin 1 cht, sau th, sau pht
trin tip thm na.
hi ch phn hi: 1 bi tp chia s m 1 na s hc sinh ngi ti ch vi d n ca chng c
cng khai trong khi na cn li s i xung quanh khm ph cc d n, t cu hi, v a ra
phn hi. Khi hon thnh, cc hc sinh s i vai tr v bt u li qu trnh.
bui trin lm: 1 bi tp chia s m hc sinh t d n vo ch trnh by v sau i xung
quanh v khm ph cc d n ca nhng ngi khc.
phn cng v phn m rng: Cc vt liu ph kt ni th gii s ca Scratch vi th gii thc.
V d ca phn cng m rng gm: LEGO WeDo, PicoBoard, v MaKey MaKey.
ct dn c tnh tng tc: 1 d n Scratch c kt hp nhiu cc sprite nhn vo c.
looks: 1 trong 10 danh mc ca th lnh. N c quy nh m mu tm, v c dng iu
khin v ngoi ca 1 sprite.
vng lp: Khi nim tnh ton ca vic chy cng 1 chui nhiu ln.
to 1 khi: 1 tnh nng c tm thy trong danh mc More Blocks cho php hc sinh to v nh
ngha khi hoc phng thc ring.
chuyn dng: 1 trong 10 danh mc ca th lnh N c quy nh m mu xanh dng va, v
c dng iu khin chuyn ng ca 1 sprite.
ton t: Khi nim tnh ton ca h tr biu th logic v ton hc.
phn mm v: Phn mm chnh sa nh c sn trong Scratch. Nhiu Scratcher t to sprite,
costume, v phng nn s dng n.
lp trnh cp: 1 phng php hc lp trnh v cc nh pht trin ghp i li v lm vic cnh
nhau trong 1 d n.
song song: Khi nim tnh ton ca vic khin cc th xut hin cng 1 lc.
cu chuyn chuyn-n-i: 1 d n Scratch c khi u bi 1 cp ngi, v sau truyn
cho 2 cp ngi khc m rng thm v tng tng li.
phng vn bn: 1 bi tp chia s v hc sinh thay phin nhau phng vn ln nhau v qu trnh t
phn nh, t nh gi, v nghin cu.
pitch: 1 hot dng m hc sinh s pht biu tng d n tuyn cc thnh vin nhm, hoc
gii thiu s thch, k nng, v ti nng ca mnh c tuyn bi cc nhm khc.
ch trnh by: 1 ch biu din trong Scratch cho php cc d n c xem 1 kch c
ln. N c truy cp bng vic nhn vo nt phn tri trn ca chng trnh Scratch. Ch
ny cn c gi l ch ton mn hnh hoc mn hnh phng to.
trang thng tin: 1 trang trn cng ng Scratch online cng hin a cc thng tin v ngi
dng Scratch, v d nh cc d n h to hoc nh du (a.k.a. favorited).
chnh sa d n: 1 tnh nng ca cng ng Scratch online cho php cc d n c chnh sa.
iu ny bao gm vng kch bn (ni cc kch bn c tng hp), vng sprite (ni cng
ngoi sprites c th b thao tng), v vng sn khu (ni sprite c t v ni phng nn c
th c truy cp).
, vng, xanh: 1 bi tp phn nh v chia s m trong mi c th nhn dng cc kha cnh
ca d n l khng tin trin tt hay vn cn lm thm (), kh hiu hay li thi (vng),
hoc bi tp tt (xanh).
Bin dch: Phng TN AILab, Trng H Khoa hc T nhin, HQG-HCM
136
ailab@hcmus.edu.vn - www.ailab.hcmus.edu.vn

Sa i li: 1 cng vic sng to dn t 1 cng vic gc (hoc t 1 remix khc). 1 remix thng
gii thiu cc ni dung mi hoc cc yu t c sc, nhng vn gi c 1 tng ng
vi tc phm gc.
dng li v sa li: Thc tin tnh ton v vic lm g bng cch xy dng n trn tng
hay d n c sn.
trnh chiu Scratch: 1 bi tp chia s m hc sinh tp trung li quan st cc d n Scratch
ca nhau.
kch bn: 1 hay nhiu th lnh kt ni vi nhau to ra 1 chui. Kch bn bt u vi khi s
kin m phn hi vi input (e.g., click chut, pht thanh). Khi c chm ti, thm nhiu khi
lin kt vi khi s kin s chy mi ln 1 ci.
Cm bin: 1 trong 10 danh mc ca th lnh. N c quy nh m mu xanh dng nht, v
c s dng pht hiu cc dng input khc nhau (e.g., v tr con chut) hoc tnh trng
chng trnh (e.g., v tr sprite).
chui: Khi nim tnh ton ca vic nhn dng 1 dy cc bc cho 1 nhim v.

bui gii thiu: 1 k hoch chia s m hc sinh trnh by d n cui cng cho ngi khc v
phn nh v qu trnh thit k v nhng tri nghim v s sng to v tnh ton ca h.
m thanh: 1 tp tin m thanh c th chi c trong 1 d n Scratch, c th s dng bng cch
ti t th vin cp sn trong Scratch, hoc to 1 bn thu m mi. m thanh c chi s
dng cc khi m thanh, iu khin m lng, nhp m thanh v nhiu th khc.
Nhn vt: 1 i tng truyn thng thc hin cc hnh ng trn sn khu trong 1 d n Scratch.
sn khu: Phng nn ca 1 d n Scratch. Sn khu c th c kch bn, phng nn (trang phc),
v m thanh, tng t nh 1 sprite.
studio: 1 th vin to bi ngi dng trong cng ng Scratch online c th c s dng
lm ni bt cc d n ng gp bi 1 hay nhiu ngi dng.
chy th v sa li: Thc tin tnh ton ca vic chc chn rng mi th chy tt v tm v
sa cc vn khi gp phi.
Ca s Mo: Nm trc tip trong Project Editor, cung cp cc thng tin hng dn.
nhm khng tp trung: 1 bi tp m hc sinh chia s d n ang tin trin v ngh phn hi
t 1 nhm ngi a dng.
tham s v danh sch: 1 gi tr c th thay i hoc 1 tp hp cc gi tr c lu trong b nh
Scratch. Cc tham s c th lu 1 gi tr 1 ln, trong khi danh sch c th lu nhiu gi tr.
vector ha: 1 bc nh c nh ngha l 1 tp hp cc hnh hc (e.g., hnh trn, tam gic) v
mu sc. Tng phn vi bitmap.

cm bin video: 1 tnh nng ca Scratch m s dng video t 1 webcam pht hin chuyn
ng hoc chiu video input trn sn khu.

Bin dch: Phng TN AILab, Trng H Khoa hc T nhin, HQG-HCM


ailab@hcmus.edu.vn - www.ailab.hcmus.edu.vn

137

138

TIU CHUN
Cc bi tp trong bng hng dn ny c to lin kt vi 1 vi cc tiu chun
chng trnh ging dy K-12 khc nhau, bao gm cc Tiu chun Chung v Ct li
ca Bang, cc Tiu chun CSTA K-12 v Khoa hc My tnh, v ISTE NETS.
Chng ti bao gm cc lin kt ti cc Tiu chun Chung v Ct li nh 1 v d.
c thm kt ni, hy xem hng dn ti http://scratched.gse.harvard.edu/guide
Cc Tiu chun Chung v Ct li ca Bang v Ton hc nm 2010
http://www.corestandards.org/wp-content/uploads/Math_Standards.pdf
+ Hiu ra cc vn v kin tr gii chng Nhiu bi tp hng dn thu ht hc sinh vo gii
quyt cc th thch sa li, gip khuyn khch hc sinh khm ph cc cch khch nhau tm
ra v gii quyt vn . Bi tp v d: Bi 1 - 4 Sa li!
+ L lun Tru tng v nh lng Hc sinh c th din t cc khi nim tru tng v pht
biu hiu bit ca chng v cc mi quan h nh lng nh cc bin qua cc biu din hnh
thc c thit k trong Scratch. Bi tp v d: Bi 4 Chm im
+ M hnh vi Ton hc Cc bi tp nht nh trong hng dn th thch hc sinh din t li
cc cng thc, so snh d liu hc, hoc cc quan h ton hc khc nh chng trnh
Scratch. Hot ng v d: Bi 4 Tng tc
+ Ch trng chnh xc Cc bi tp trong v ngoi mn hnh gip hc sinh nhn ra s quan
trng ca vic ch trng chi tit khi ch r ch dn hoc chui m dn ti 1 kt qu c th no
. Bi tp v d: Bi 1 Lp trnh nhy ma
+ Tm kim v S dng Cu trc Xem qua kch bn trong bi tp sa li, c qua on m ca
ai khi lm li 1 d n, hoc xem li cng vic xy dng ln cc chng trnh phc tp
hn c th thu ht hc sinh trong vic nhn k vo cc m hnh hay cu trc lp li thy r trong
chnh chng trnh Scratch ca h hoc ca ngi khc. V d bi tp: Bi 3 Hi thoi
Cc tiu chun Chung v Ct li ca Bang v Ngh thut Ngn ng/K nng nm 2010
http://www.corestandards.org/wp-content/uploads/ELA_Standards.pdf
+ Cho thy s t lp. Hu ht cc bi tp v d n trong bi hng dn c thit k t
nh hng hoc c th iu chnh d dng iu tit cc cng vic c lp, cho d cc d n
mang tnh kt hp v cng vic nhm c khuyn khch hn. Bi tp v d: Bi 1 T gii thiu
+ Tr li cc yu cu khc nhau ca khn gi, nhim v, mc ch v k lut. Hc sinh nhn
thc c cc loi khn gi, nhim v, mc ch v k lut khc nhau khi chia s cc d n
cho cng ng Scratch trc tuyn trn ton th gii hoc thit k cc d n v bi tp cho
nhng ngi khc. Bi tp v d: Bi 5 Thit k Bi tp
+ Lnh hi cng tt nh ph bnh. 1 s a dng cc bi tp phn hi v cc d n mang tnh
phi hp gip hc sinh chia s cng vic-ang-hon thnh, t cu hi, v trao i cc li ph
bnh mang tnh xy dng. Bi tp v d: Bi 0 Nhm bnh lun
+ Dng cng ngh v phng tin truyn thng s 1 cch c chin lc v thnh tho. Trong
cc bi tp t nh hng, hc sinh hc cch nh v cc phn khc nhau ca trang web
Scratch pht trin d n, tm kim cm hng, lin kt vi nhng ngi khc, v theo ui
mc tiu hc tp. Bi tp v d: Bi 5 Bit Mun Hc
+ Hiu cc kha cnh v vn ha khc. Trong vic lm li cc d n ca ngi khc, hc sinh
cn c, hiu, v gii thch li code v mc ch ca cng vic khng phi ca h. Khi xy dng
d n mang tnh phi hp, hc sinh hc cch hp tc, tha thun v chia s cng vic vi
nhau. Bi tp v d: Bi 3 Lu truyn
139

140

T DUY TNH TON


Trong vi nm qua, chng ta b m vo t duy my tnh nh l 1 cch din t vic hc v pht
trin din ra vi Scratch. Trong phn ny, ta chia s: (1) nh ngha ca chng ta v t duy my tnh
nh 1 tp cc khi nim, thc tin, v quan im, (2) 1 cng c nh gi s thnh tho ca hc
sinh vi thc hnh tnh ton, v (3) l cng c t nh gi gip gio vin nh gi xem h h tr
cc thc hnh tnh ton trong lp hc nh th no.
Cc nh ngha v cng c c pht trin cng tc vi Wendy Martin, Francisco Cervantes, v Bill
Tally t Trung tm Pht trin Gio dc ca Trung tm cho Tr em, v Mitch Resnick t Phng lab
Truyn thng MIT. Cc ngun t duy my tnh c thm ti http://scratched.gse.harvard.edu/ct

KHI NIM TNH TON


KHI NIM

M T

chui

nhn bit 1 dy cc bc cho 1 nhim v

vng lp

chy cng 1 chui nhiu ln

song song

khin nhiu th xy ra cng 1 lc

s kin

1 th khin cho th khc xy ra

iu kin

a ra quyt nh da trn cc trng thi

ton t

h tr cc biu thc ton hc v logic

d liu

cha, truy tm, v cp nht gi tr

THC HNH TNH TON


HNH NG

M T

th nghim v lp li

pht trin 1 cht, sau chy th, sau pht trin tip

th nghim v sa li

chc rng mi th hot ng ng thi tm v sa khi li xut hin

dng li v lm li

lm iu g bng cch xy dng trn d n hay tng c sn

tru tng v n b
ha

khm ph cc lin kt gia ton th v tng phn

QUAN IM TNH TON


QUAN IM

M T

din t

nhn ra rng tnh ton chnh l trung gian ca s sng to


Ti c th sng to.

lin kt

nhn ra sc mnh ca s sng to vi v cho nhng ci khc


Ti c th lm nhng iu khc khi ti c th truy cp ci khc.

t cu hi

cm thy c trao quyn t cu hi v th gii


Ti c th (s dng tnh ton ) t cu hi tm ngha (nhng
th thuc v tnh ton trn) th gii.

141

NH GI S PHT TRIN CC NGUYN TC TNH TON


Nhng cng c sau c th c s dng nh gi s trnh by tri chy ca
hc sinh vi cc thc tin t duy tnh ton (th nghim v lp li, th nghim v
sa li, dng li v lm li, tru tng v n b ha). Ct u tin ch ra cu hi
cho hc sinh (nh 1 phn ca li nhc s ghi chp hoc bui phng vn, v d).
Ct th 2, 3 ,4 ch ra cp thp, va, cao ca thnh tho c biu th nh
th no.

142

TH NGHIM V LP LI

THP

VA

CAO

Miu t bn xy dng tng


bc ca d n nh th no.

Hc sinh cung cp 1
miu t c bn v
vic xy dng d n,
nhng khng c chi
tit no v 1 d n
c th.

Hc sinh cho 1 v d
chung chung v xy
dng 1 d n c th
theo 1 th t nht
nh.

Hc sinh cung cp
chi tip v cc thnh
phn khc nhau ca
1 d n c th v n
pht trin theo 1 th
t nht nh ra sao.

Bn th nhng iu g
khc nhau khi bn thc hin
d n ca mnh?

Hc sinh khng a
ra v d c th v
nhng iu hc sinh
th.

Hc sinh a ra 1 v
d chung chung v
vic th g trong
d n.

Hc sinh cung cp v
d c th v cc th
khc nhau hc sinh
th trong d n.

Bn xem li nhng iu g
v ti sao bn li xem li
nhng iu ?

Hc sinh khng xem


li iu g, hoc ch
ni c xem li nhng
khng cho v d.

Hc sinh miu t 1
iu hc sinh xem li
trong d n.

Hc sinh miu t
nhng iu c th
hc sinh thm vo
d n v nu l do.

Miu t cc cch khc nhau


bn th lm iu g trong
d n, hoc khi bn th iu
g mi.

Hc sinh khng cho


v d no v vic th
iu g mi.

Hc sinh cho 1 v d
v vic th iu g
mi trong d n.

Hc sinh miu t cc
iu mi hc sinh
th trong d n.

CHY TH V SA LI

THP

VA

CAO

Miu t iu xy ra khi bn
chy d n v thy khc vi
nhng iu bn mun.

Hc sinh khng miu


t iu khc bit vi
nhng iu hc sinh
mun khi chy th
d n.

Hc sinh miu t
iu g chy sai
trong d n, nhng
khng phi v th
m hc sinh mun.

Hc sinh cho 1 v d
c th v iu
xy ra v iu hc
sinh mun xy ra
trong d n.

Miu t cch bn c qua


kch bn phn tch nguyn
nhn ca vn .

Hc sinh khng miu


t vn .

Hc sinh miu t
vic c qu kch
bn nhng khng
cho v d c th v
vic tm vn trong
on m.

Hc sinh miu t
vic c qu kch
bn v cho v d c
th v vic tm vn
trong on m.

Miu t cch bn thay i v


th nghim xem iu xy
ra.

Hc sinh khng miu


t kh khn hc sinh
gp phi hay gii
php.

Hc sinh cho 1 v d
chung v thc hin
thay i v th
nghim xem n c
bi tp khng.

Hc sinh cung cp 1
v d c th v vic
thc hin thay i v
th nghim xem n
c bi tp khng.

Bin dch: Phng TN AILab, Trng H Khoa hc T nhin, HQG-HCM


ailab@hcmus.edu.vn - www.ailab.hcmus.edu.vn

Miu t cch bn xem xt cc


cch khc gii quyt vn
.

Hc sinh khng cung


cp v d v li gii
cho vn .

Hc sinh cung cp 1
v d chung chung
v hng gii quyt
cho vn .

Hc sinh cung cp 1
v d c th v
hng gii quyt
cho vn .

DNG LI V LM LI

THP

VA

CAO

Miu t (nu c) cch bn tm


thy cm hng bng cch
th cc d n khc v c
kch bn ca ngi khc.

Hc sinh khng miu


t hc sinh tm ra
tng hay cm hng
t d n ca ngi
khc nh th no.

Hc sinh cung cp 1
v d chung chung
v d n gy cm
hng cho hc sinh.

Hc sinh cung cp 1
v d c th v d n
gy cm hng cho
hc sinh v bng
cch no.

Bn chn 1 phn ca d n
khc, v gn v d n ca
bn nh th no?

Hc sinh khng miu


t cch hc sinh gn
kch bn, tng
hoc ti nguyn t
cc d n khc.

Hc sinh nhn din


kch bn, tng
hoc ti nguyn hc
sinh ly t cc d n
khc.

Hc sinh a ra v
d c th v kch
bn, tng hay ti
nguyn hc sinh ly
t d n khc v
cch thc.

Bn sa i 1 d n c
ci tin n, hay nng cp n
nh th no?

Hc sinh khng miu


t sa i 1 d n
no khc.

Hc sinh cung cp 1
miu t chung v
nhng thay i hc
sinh thc hin
trn d n khc.

Hc sinh cung cp v
d c th v nhng
thay i hc sinh
thc hin trn d n
khc.

Bn nhc ti nhng ngi


c cng trnh bn xy dng
ln hoc ly cm hng nh
th no?

Hc sinh khng nhc


ti ngi khc.

Hc sinh nu tn
nhng ngi to
cm hng cho hc
sinh.

Hc sinh cung cp
t liu v d n
v/hoc trang web
Scratch ca ngi
c cng trnh to
cm hng cho hc
sinh.

TRU TNG V N
B HA

THP

VA

CAO

Bn quyt nh sprite no
cn thit cho d n, v n
nn nm u nh th no?

Hc sinh khng h
miu t cch hc
sinh chn sprite.

Hc sinh cung cp
miu t chung v
vic chn sprite no
.

Hc sinh cung cp
miu t chi tit v
cch hc sinh chn
sprite da trn mc
tiu cho d n.

Bn quyt nh kch bn no
cn thit cho d n, v n
nn lm g nh th no?

Hc sinh khng miu


t cch hc sinh to
kch bn.

Hc sinh cung cp
miu t chung v
vic quyt nh to
kch bn no .

Hc sinh cung cp
miu t c th v
vic quyt nh kch
bn da trn mc
tiu cho d n.

Bn t chc cc kch bn
theo cch ngi khc
hiu nh th no?

Hc sinh khng miu


t cch hc sinh t
chc kch bn.

Hc sinh cung cp 1
miu t chung v
cch t chc kch
bn.

Hc sinh cung cp v
d c th v cch t
chc kch bn v l
do.

Bin dch: Phng TN AILab, Trng H Khoa hc T nhin, HQG-HCM


ailab@hcmus.edu.vn - www.ailab.hcmus.edu.vn

143

H TR THC HNH TNH TON TRONG LP HC


Cng c sau c th c s dng gip bn t phn nh v vic bn h tr thc
hnh tnh ton nh th no trong mi trng hc tp ca bn c th l lp hc, th
vin, hoc mi trng hc tp khc. Mc tiu ca cng c ny l gip bn ch
ti cc kiu c hi hc tp m bn ang thit k v h tr.

TH NGHIM V LP LI: ci tin 1 cht, sau th, ri ci tin hn na


Bi tp cung cp c hi cho hc sinh

KHNG

MT CHT

NHIU

xy dng d n theo tng bc


th nhiu th khi bn thc hin
xem li da trn nhng iu xy ra
th cc cch khc nhau thc hin mi th, hoc th th mi

GHI CH CHO LN SAU:


Nu khng, lm th no ti dnh thi gian, thc hin nhiu hn?
Nu mt cht, lm th no o su hn, hoc thc y, cc bi tp ?
Nu nhiu, iu g ti ch , hay hc c?

TH NGHIM V SA LI: chc chn rng mi th bi tp v tm


kim vi gii quyt vn khi n xut hin
Bi tp cung cp c hi cho hc sinh

KHNG

MT CHT

NHIU

quan st iu g xy ra khi bn chy d n


miu t iu khc vi iu bn mong mun

c qua kch bn nhn bit nguyn nhn ca vn


thc hin thay i v th chy xem iu xy ra
xem xt cc cch khc gii quyt vn
GHI CH CHO LN SAU:
Nu khng, lm th no ti dnh thi gian, thc hin nhiu hn?
Nu mt cht, lm th no o su hn, hoc thc y, cc bi tp ?
Nu nhiu, iu g ti ch , hay hc c?

144

Bin dch: Phng TN AILab, Trng H Khoa hc T nhin, HQG-HCM


ailab@hcmus.edu.vn - www.ailab.hcmus.edu.vn

DNG LI V LM LI: lm iu g bng cch xy dng ln d n


hay tng c
Bi tp cung cp c hi cho hc sinh

KHNG

MT CHT

NHIU

Tm tng v cm hng bng cch th cc d n khc v c


kch bn

Chn 1 phn ca 1 d n khc, v gn n vo d n ca bn


Chnh sa 1 d n c ci tin hay nng cp n
Nhc ti nhng ngi c cng trnh bn xy dng ln hoc ly
cm hng
GHI CH CHO LN SAU:
Nu khng, lm th no ti dnh thi gian, thc hin nhiu hn?
Nu mt cht, lm th no o su hn, hoc thc y, cc bi tp ?
Nu nhiu, iu g ti ch , hay hc c?

TRU TNG V N B HA: khm ph cc lin kt gia ton th


v thnh phn
Bi tp cung cp c hi cho hc sinh

KHNG

MT CHT

NHIU

chn sprite no cn thit cho d n, v nn nm u


chn kch bn no cn thit cho d n, v n nn lm g
T chc cc kch bn theo cch c th hiu c i vi bn v
ngi khc
GHI CH CHO LN SAU:
Nu khng, lm th no ti dnh thi gian, thc hin nhiu hn?
Nu mt cht, lm th no o su hn, hoc thc y, cc bi tp ?
Nu nhiu, iu g ti ch , hay hc c?

Bin dch: Phng TN AILab, Trng H Khoa hc T nhin, HQG-HCM


ailab@hcmus.edu.vn - www.ailab.hcmus.edu.vn

145

146

C THM
Tuyn chn cc bi c h tr thm khm ph ca bn v lp trnh sng to:
Sch
+ Papert, S. (1980). Mindstorms: Children, computers, and powerful ideas. New York, NY: Basic
Books.
+ Papert, S. (1993). The childrens machine: Rethinking school in the age of the computer. New
York, NY: Basic Books.
+ Kafai, Y. B. (1995). Minds in play: Computer game design as a context for childrens learning.
Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum. Available at http://www.yasminkafai.com/minds-in-play/
+ Margolis, J., & Fisher, A. (2002). Unlocking the clubhouse: Women in computing. Cambridge,
MA: MIT Press.
+ Margolis, J., Estrella, R., Goode, J., Holme, J.J., & Nao, K. (2008). Stuck in the shallow end:
Education, race, and computing. Cambridge, MA: MIT Press.
+ Kafai, Y. B., Peppler, K. A., & Chapman, R. N. (2009). The computer clubhouse:
Constructionism and creativity in youth communities. New York: Teachers College Press.
+ Rushkoff, D. (2010). Program or be programmed: Ten commands for a digital age. New York,
NY: OR Books.
+ Kafai, Y. B., & Burke, Q. (2014). Connected code: Why children need to learn programming.
Cambridge, MA: MIT Press.

Lun n
+ Monroy-Hernandez, A. (2012). Designing for remixing: Supporting an online community of
amateur creators.
Lun n tin s, Massachusetts Institute of Technology.
+ Brennan, K. (2013). Best of both worlds: Issues of structure and agency in computational
creation, in and out of schools.
Lun n tin s, Massachusetts Institute of Technology.

Bi bo
+ Brennan, K., & Resnick, M. (2012). New frameworks for studying and assessing the
development of computational thinking.
American Educational Research Association meeting, Vancouver, BC, Canada.
+ Brennan, K. (2013). Learning computing through creating and connecting. IEEE Computer,
Special Issue: Computing in Education.
doi:10.1109/MC.2013.229

Bin dch: Phng TN AILab, Trng H Khoa hc T nhin, HQG-HCM


ailab@hcmus.edu.vn - www.ailab.hcmus.edu.vn

147

148

LINKS
ng dn ti cc ti nguyn lp trnh sng to c ch:

LOI

M T

NG DN

Website

Scratch

http://scratch.mit.edu

Website

ScratchEd

http://scratched.gse.harvard.edu

Website

Flash

http://helpx.adobe.com/flash-player.html

Ti nguyn

Phin bn offline ca Scratch

http://scratch.mit.edu/scratch2download

Ti nguyn

ThScratch

http://scratch.mit.edu/help/cards

Ti nguyn

Hng dn Cng ng Scratch

http://scratch.mit.edu/community_guidelin
es

Ti nguyn

Scratch Remix FAQ

http://scratch.mit.edu/help/faq/#remix

Ti nguyn

Scratch Wiki

http://wiki.scratch.mit.edu

Ti nguyn

Din n Tho lun Scratch

http://scratch.mit.edu/discuss

Ti nguyn

Scratch FAQ

http://scratch.mit.edu/help/faq

Ti nguyn

B xy dng LEGO WeDo

http://bit.ly/LEGOWeDo

Ti nguyn

MaKey MaKey

http://makeymakey.com

Ti nguyn

PicoBoard

https://www.sparkfun.com/products/10311

Ti nguyn

Danh sch Studio Thit k


Scratch

http://scratch.mit.edu/users/ScratchDesig
nStudio

Video

Video Tng quan Scratch

http://vimeo.com/65583694
http://youtu.be/-SjuiawRMU4

Video

Video Bi 1 Lp trnh nhy ma

http://vimeo.com/28612347
http://vimeo.com/28612585
http://vimeo.com/28612800
http://vimeo.com/28612970

Video

Video Hng dn Bal

http://bit.ly/scratchbackpack

Video

Video Hng dn Xy dng 1


khi

http://bit.ly/makeath

Video

Video Hng dn Bin

http://bit.ly/scratchvariables

Video

Lm th no ti kt ni Scratch
vi cc cng ngh khcs? Danh
sch Video

http://bit.ly/hardwareandextensions

Video

Video Chui phn ng Scratch

http://bit.ly/ScratchChainReaction
149

Bin dch: Phng TN AILab, Trng H Khoa hc T nhin, HQG-HCM


ailab@hcmus.edu.vn - www.ailab.hcmus.edu.vn

Bn dch thuc d n KHANVIET c ti tr bi


American Center, US. Consulate HCMC
SVM700-16-GR337

Pht trin bi nhm ScratchEd ti Harvard Graduate School of Education v pht hnh di cp
php Creative Commons.

You might also like