Bi ging: GIO DC HC I CNG

Chng 1
GIO DC HC L MT KHOA HC
I. GIO DC L MT HIN TNG X HI C BIT
1. Gio dc l nhu cu tn ti v pht trin ca x hi loi ngi
Ngay t khi xut hin trn tri t, tn ti con ngi phi tin hnh hot ng lao ng.
Trong lao ng v trong cuc sng hng ngy con ngi tin hnh nhn thc th gii xung
quanh, dn dn tch lu c mt kho tng kinh nghim phong ph bao gm cc tri thc, k
nng, k xo cng nhng gi tr vn ha x hi nh cc chun mc v o c, nim tin, cc
dng hot ng giao lu ca con ngi trong x hi duy tr s tn ti v pht trin ca x
hi lai ngi, con ngi c nhu cu trao i v truyn th li nhng kinh nghim tch ly y
cho nhau. S truyn th v tip thu h thng kinh nghim chnh l hin tng gio dc.
Gio dc l mt hin tng x hi c bit v ch c trong x hi loi ngi gio dc mi
ny sinh, pht trin v tn ti vnh hng. Lc u gio dc xut hin nh mt hin tng t pht,
din ra theo li quan st, bt chc ngay trong qa trnh lao ng (sn bt, hi lm, chn nui,
trng trt). V sau gio dc tr thnh mt hot ng t gic c t chc, c mc ch, ni dung
v phng php ca con ngi. X hi loi ngi ngy cng bin i, pht trin, gio dc
cng pht trin v tr thnh mt hot ng c t chc chuyn bit : c chng trnh, k hoch,
c ni dung, phng php khoa hc Nh vy, gio dc l hat ng truyn th v lnh hi
kinh nghim lch s x hi t th h trc cho th h sau nhm chun b cho th h sau tham
gia lao ng sn xut v i sng x hi.
Mt quy lut ca s tin b x hi l th h trc phi truyn li cho th h sau nhng hiu
bit, nng lc, phm cht cn thit cho cuc sng ca mi c nhn, gia nh, cng ng. Th h
sau khng ch lnh hi, k tha cc tri thc, k nng, k xo, gi tr m cn phi tm ti, sng
to v lm phong ph hn nhng gi tr . Nh lnh hi, tip thu, pht trin nh ng kinh nghim
m mi c nhn hnh thnh v pht trin nhn cch ca mnh. Nhn cch mi ngi c pht
trin ngy cng y , phong ph, a dng, sc mnh v tinh thn v th cht ca mi con
ngi c pht huy s to nn ngun lc c bn p ng cc yu cu pht trin x hi trong
nhng giai an lch s c th. Nh vy, s truyn th v lnh hi nhng kinh nghim c tch
ly trong qu trnh pht trin x hi lai ngi chnh l nt c trng c bn ca gio dc vi t
cch l mt hin tng x hi c bit. Gio dc l hat ng c thc, c mc ch ca con
ngi, l h thng cc tc ng nhm lm cho ngi hc nm c h thng cc gi tr vn ho
ca loi ngi v t chc cho ngi hc sng to thm nhng gi tr vn ho . Gio dc lm
nhim v chuyn giao nhng tinh hoa vn ho, o c, thm m ca nhn loi cho th h
sau, l c s gip cc th h sau ni tip nhau sng to, nng cao nhng g m nhn loi hc
c. Cho nn c th coi gio dc nh mt kiu di truyn x hi gio dc thc hin c ch di
sn x hi: l c ch truyn t v lnh hi kinh nghim c tch ly trong qu trnh pht
trin ca x hi loi ngi. Chng ta c th thy nu khng c c ch di sn x hi - khng c
gio dc th loi ngi khng tn ti vi t cch loi ngi, khng c tin b x hi, khng c
hc vn, khng c vn ho, vn minh. V vy, bt k x hi no mun tn ti v pht trin c
u phi t chc v thc hin hat ng gio dc lin tc i vi cc th h con ngi. Gio dc
l nhu cu tt yu ca x hi lai ngi v s xut hin hin tng gio dc trong x hi l mt
tt yu lch s.
Tm li, gio dc l mt hin tng x hi c bit ch c trong x hi loi ngi, gio dc
ny sinh, bin i v pht trin cng vi s ny sinh, bin i v p ht trin ca x hi lai ngi.
Bn cht ca hin tng gio dc l s truyn th v lnh hi kinh nghim lch s x hi ca

cc th h loi ngi, chc nng trng yu ca gio dc i vi x hi l hnh thnh v pht

trin nhn cch con ngi. Vi ngha gio dc l nhu cu khng th thiu c cho s tn
ti v pht trin ca x hi loi ngi.
2. Cc tnh cht c bn ca gio dc
2.1. Tnh ph bin v vnh hng
Gio dc hin din trong tt c cc ch , cc giai on lch s ca nhn loi, khng hon
ton l thuc vo tnh cht, c cu x hi nh th no. Trong bt k mt ch x hi hay mt
giai on lch s no th mc ch ca gio dc vn l chm sc, dy d, o to con ngi, l
truyn th mt cch c thc cho th h tr nhng kinh nghim x hi, nhng gi tr vn ho,
tinh thn ca loi ngi v dn tc, lm cho th h tr c kh nng tham gia mi mt vo cuc
sng x hi. V vy gio dc tn ti v pht trin mi cng vi s tn ti v pht trin ca x h i
loi ngi.
2.2. Tnh nhn vn
Gi tr nhn vn l nhng gi tr chung m bo cho s sng, tn ti v pht trin chung
ca mi ngi, mi dn tc, quc gia trn tri t, l nhng gi tr v con ngi, cho con ngi,
nhng gi tr v s sng hm nay v ngy mai. Gio dc lun phn nh nhng gi tr nhn vn
gi tr vn ha, o c, thm m chung nht ca nhn loi v nhng nt bn sc vn ha truyn
thng ca tng dn tc, tng quc gia. Gio dc lun hng con ngi n nhng ci hay, ci
p, ci tt, pht huy nhng yu t tch cc trong mi con ngi nhm pht trin v hon thin
nhn cch mi ngi.
2.3. Tnh x hi - lch s
Trong sut qu trnh tn ti v pht trin, gio dc c mi lin h c tnh quy lut vi trnh
pht trin ca x hi, th hin tnh qui nh ca x hi i vi gio dc. Gio dc ny sinh
trn c s kinh t x hi nht nh, do tnh cht, mc ch, nhim v, ni dung ca mt nn
gio dc bao gi cng chu s quy nh ca cc qu trnh x hi trong x hi . Lch s pht
trin ca x hi loi ngi tri qua cc hnh thi kinh t - x hi khc nhau, do cc nn
gio dc tng ng cng khc nhau. Khi nhng qu trnh x hi bin i, bt ngun t nhng
bin i v trnh sc sn xut, tnh cht ca quan h sn xut x hi ko theo nhng bin i
v chnh tr - x hi, cu trc x hi, h t tng x hi th ton b h thng gio dc tng ng
vi hnh thi kinh t - x hi cng phi bin i theo. Chng hn, lch s lai ngi pht
trin qua 5 giai on v c 5 nn gio dc tng ng vi 5 giai on pht trin ca x hi, l
nn gio dc cng x nguyn thu, nn gio dc chim hu n l, nn gio dc phong kin, nn
gio dc t bn ch ngha v nn gio dc x hi ch ngha.
Ngay trong mt x hi nht nh, mi thi k lch s c th, gio dc mang nhng tnh
cht v hnh thi c th khc nhau. Mc ch, ni dung, phng php gio dc, hnh thc t chc
gio dc, chnh sch gio dcti mt giai on pht trin ca x hi lun chu s qui nh bi
cc iu kin x hi giai on x hi y. V vy trong qu trnh pht trin ca gio dc lun
din ra vic ci cch, i mi gio dc nhm lm cho nn gio dc p ng ngy cng cao nhng
yu cu pht trin ca thc tin x hi trong tng giai an nht nh.
T tnh cht ny ca gio dc c th thy gio dc khng nht thnh bt bin; vic sao
chp nguyn bn m hnh gio dc ca mt nc ny cho mt nc khc, giai on ny cho giai
on khc l mt vic lm phn khoa hc. Nhng ci tin, thay i, iu chnh, c i cch gio dc
qua tng thi k pht trin x hi l mt tt yu khch quan.
2.4. Tnh giai cp
Trong x hi c giai cp, gio dc bao gi cng mang tnh giai cp l mt tnh qui lut
quan trng trong vic xy dng v pht trin gio dc. Tnh giai cp ca gio dc l s phn nh

li ch ca giai cp trong cc hot ng gio dc, th hin gio cho ai? Gio dc nhm mc
ch g? Gio dc ci g? v gio dc u?... Trong x hi c giai cp, gio dc l mt phng
thc u tranh giai cp, nh trng l cng c ca chuyn chnh giai cp, hot ng gio dc
cng nh mi trng nh trng l mt trn a u tranh giai cp. Tnh giai cp ca gio dc
th hin trong ton b h thng gio dc v trong ton b hot ng ca nh trng, t mc ch
gio dc, ni dung gio dc n phng php v hnh thc t chc gio dc
Trong x hi c giai cp i khng th giai cp thng tr bao gi cng dnh c quyn v
gio dc v dng gio dc lm cng c, phng thc truyn b t tng, duy tr v tr x hi,
cng c nn thng tr v s bc lt ca n i vi nhn dn lao ng. Do ton b nn gio
dc t mc ch, ni dung, phng php gio dc n vic t chc cc kiu hc, cc loi trng
v vic tuyn chn ngi hc, ngi dyu nhm phc v cho mc ch v quyn li ca giai
cp thng tr x hi. Nn gio dc trong x hi c giai cp i khng mang tnh cht bt bnh
ng, phn dn ch r rt v tnh cht pht trin phin din trong vic o to con ngi.
Nn gio dc X hi ch ngha Vit Nam l nn gio dc mang tnh dn ch, tnh nhn o
su sc, hng vo vic pht trin ton din v hi ho nhn cch ca mi thnh vin trong x
hi. Nh trng ca chng ta l cng c ca chuyn chnh v sn theo nh hng x hi ch
ngha, nn mc tiu chung ca gio dc l nng cao dn tr, o to nhn lc, bi dng nhn ti
cho t nc; to c hi v iu kin cho mi ngi u c hc tp, c pht trin ton din
v nhn cch v tr thnh ngi cng dn, ngi lao ng sng to, gp phn tch cc vo s
nghip pht trin t nc giu mnh.
3. Cc chc nng x hi c bn ca gio dc
Trong qu trnh tn ti v pht trin, gio dc v x hi c mt mi quan h rng buc, tt
yu, hu c mang tnh quy lut. Chnh s pht trin ca mi quan h lm cho x hi v gio
dc u pht trin. c bit trong thi i ngy nay gio dc c xem khng ch l sn phm
ca x hi m tr thnh nhn t tch cc - ng lc thc y s pht trin ca x hi loi
ngi.
3.1. Chc nng kinh t sn xut
X hi loi ngi mun tn ti v pht trin th phi c vic th h i trc truyn li
nhng kinh nghim lch s - x hi cho th h i sau h tham gia vo i sng x hi, pht
trin sn xut, tho mn ngy cng cao nhu cu ca con ngi. Cng vic do gio dc m
nhn. Bt k mt nc no mun pht trin kinh t, sn xt th phi c nhn lc v nhn lc
phi c cht lng cao. Nhn lc l lc lng lao ng ca x hi, l i ng nhng ngi lao
ng ang lm vic trong tt c cc ngnh ngh, cc lnh vc kinh t, vn ha, x hi m bo
cho x hi vn ng v pht trin ng quy lut.
Chc nng kinh t - sn xt ca gio dc th hin tp trung nht thng qua vic o to
nhn lc. C th l gio dc o to nhng ngi lao ng c trnh chuyn mn, nghip v v
phm cht nhn cch cao, gio dc to ra sc lao ng mi mt cch kho lo, tinh xo, hiu
qu va thay th sc lao ng c b mt i, va to ra sc lao ng mi cao hn, gp phn
tng nng sut lao ng, y mnh sn xut pht trin kinh t x hi. Chnh gio dc ti sn
xut sc lao ng x hi, to ra lc lng trc tip sn xut v qun l x hi vi trnh , nng
lc cao. Gao dc gip cho mi thnh vin trong x hi cc c hi c m mang tr tu, trau di
nhn cch, pht trin cc sc mnh tinh thn v th cht vn ln lm ch trong lao ng,
trong cuc sng cng ng.... Khi mi thnh vin ca x hi u c tip nhn mt nn gio
dc ng n th x hi thc s c ti sn xut sc lao ng vi cht lng cao hn. Ng i
lao ng , do kt qu o to ca nh trng s c pht trin hi ha cc nng lc chung v

ring v do x hi s c tng thm sc lao ng mi thay th sc lao ng c b mt i.

Sc lao ng mi c cht lng hn s em li nng sut lao ng nhiu hn.
c bit trong x hi hin i, khi trnh pht trin ca nn kinh t l do trnh ca con
ngi c gio dc v o to ra quyt nh th vai tr ca gio dc cng c khng nh.
Trong nn kinh t th trng, ngun nhn lc cn c gi l ngun vn nhn lc (cng vi
ngun vn ti nguyn, ngun vn sn xt v ngun vn khoa hc cng ngh) vi t cch l
mt nhn t tng trng kinh t. Trong cc ngun vn th vn nhn lc c coi quan trng nht
bi l n khng n thun l mt ngun vn m n cn gi vai tr ch th i vi cc ngun vn
khc, n quyt nh kh nng khai thc v hiu qu s dng cc ngun vn khc. Theo l thuyt
tng trng kinh t hin i, t l tng GDP ph thuc vo tc tng ca cc yu t u vo:
nhn lc, vn sn xut, ti nguyn, khoa hc cng ngh v hiu qu s dng chng. Tuy nhin
nhng nghin cu ca cc nh kinh t hc, qun l x hi v qun l kinh t tha nhn vn v
k thut ch gp mt phn nh vo tng trng kinh t, cn phn rt quan trng ca sn phm
thng d gn lin vi cht lng ngun nhn lc (trnh c gio dc v th lc, tr lc, tm
lc). Vai tr ca nhn lc ch, trc ht n l mt u vo ca tng trng GDP, sau na n
cn c ngha quyt nh i vi t l tng ca cc ngun lc khc.
Nh vy, vi chc nng kinh t - sn xt gio dc l ng lc chnh thc y nn kinh t
pht trin v gio dc phi i trc s pht trin kinh t - x hi. Khi nn khoa hc v cng ngh
t n trnh pht trin cao, nhu cu x hi a dng, ngi lao ng phi l nhng ngi c
trnh hc vn cao, c kin thc rng, c tay ngh vng, c tnh nng ng, sng to th gio
dc phi o to nhn lc mt cch c h thng, chnh qui trnh cao.
3.2. Chc nng chnh tr x hi
Bn cnh chc nng ti sn xut sc lao ng x hi, gio dc cn mang chc nng chnh
tr -x hi. Gio dc khng ng ngoi chnh tr m n l phng thc tuyn truyn, ph bin
ch trng, ng li, chnh sch ca mt ch chnh tr, giai cp hay chnh ng cm
quyn. Gio dc trc tip truyn b h t tng chnh tr, ng li chnh sch ca giai cp nm
quyn v trc tip o to chun b cho th h tr tham gia vo cuc sng, bo v ch chnh
tr, x hi ng thi.
X hi no cng c cu trc ca n l mt tng th, mt tp hp bao gm cc b
phn, cc yu t to thnh x hi nh cng ng x hi, dn tc, giai cp, tng lp, nhm x
hi.v.v c hnh thnh mt cch lch s t nhin, tt yu khch quan trong nhng iu
kin kinh t - x hi nht nh. Gio dc tc ng n cu trc x hi l tc ng n tp hp cc
b phn x hi v tnh cht ca cc mi quan h gia cc b phn . Trong x hi phong kin,
gio dc gp phn khng nh trong vic khot su thm s phn chia giai cp, x y dng mt cu
trc x hi mang tnh cht giai cp v ng cp r rt. Nhng chnh sch gio dc phn bit, bt
bnh ng trong x hi phong kin duy tr v tr i khng gia cc ng cp v giai tng x
hi. Gio dc x hi ch ngha gp phn lm cho cu trc x hi tr nn thun nht hn bng
cch xo b s phn chia giai cp v lm cho cc tng lp xch li gn nhau. Nn Gio dc x
hi ch ngha Vit Nam l nn gio dc ca dn, do dn, v dn, nn gio dc bnh ng cho
tt c mi ngi, gio dc gp phn nng cao trnh hc vn chung lm cho cc tng lp x
hi c xch li gn nhau. Nh , trong x hi ta cc tng lp x hi tuy khc nhau v li ch
x hi, v tnh cht v trnh x hi, v hot ng v pht trin x hi, song cng on kt, hp
tc u tranh xy dng x hi nhm t ti mc tiu chung: dn giu, nc mnh, x hi cng
bng, dn ch, vn minh.
3.3. Chc nng t tng vn ha

Gio dc c tc dng to ln n vic xy dng mt h t tng chi phi ton x hi, hnh
thnh mi c nhn th gii quan, t tng chnh tr, thc, tnh cm v hnh vi o c ph
hp vi cc chun mc x hi. Nn gio dc Vit Nam l nn gio dc x hi ch ngha c tnh
nhn dn, dn tc, khoa hc, hin i, ly ch ngha Mc Lnin v t tng H Ch Minh lm
nn tng (iu 3, chng I, Lut gio dc 2005). Nn gio dc Vit Nam phi phc v mc
ch chnh tr tt p v t tng cao qu ca ng Cng sn Vit Nam, hng ti mc tiu xy
dng v pht trin t nc giu mnh.
Gio dc l qu trnh truyn t v lnh hi kinh nghim lch s x hi ca cc th h,
qu trnh ny gip cho mi c nhn tch ly kin thc, m mang tr tu, hnh thnh v nng cao
trnh vn ha, o c, thm m cho mi c nhn v cho ton x hi. Mt quc gia giu mnh
l mt quc gia c nn kinh t vng mnh, khoa hc cng ngh tin tin, chnh tr bn vng v
trnh dn tr cao. Gio dc gp phn xy dng v nng cao trnh dn tr trnh vn ha
chung cho ton x hi. Nn gio dc khng ch hng vo vic nng cao dn tr, o to nhn
lc m cn hng vo qu trnh pht hin v bi dng nhn ti cho t nc.
Gio dc khng ch thc hin s mnh lch s l chuyn ti nn vn ha ca th h ny cho
th h kia m cn l phng thc c trng c bn bo tn v pht trin nn vn ha ca dn
tc v nhn loi. Gio dc bo tn, pht trin nn vn ho dn tc v nhn loi thng qua cc con
ng gio dc, trong dy hc l con ng c bn nht. Thng qua cc con ng gio dc
hc sinh khng ch bit gn gi m cn c kh nng lm phong ph, sng to thm nhng gi tr
vn ha, nhng loi hnh vn ha a dng, m bn sc dn tc
Tm li, thng qua ba chc nng x hi, gio dc gp phn vo s pht trin ca x hi,
p ng nhng yu cu ngy cng cao v s pht trin ca lc lng sn xut, quan h x hi,
thc x hi c bit, trong thi i ngy nay, gio dc c quan nim khng ch l mt b
phn thuc kin trc thng tng, m n cn l mt b phn thuc h tng c s, Gio dc
khng ch l s phn nh n thun cc lc lng kinh t v x hi ang hat ng trong mt x
hi. N cn l mt phng tin quan trng cu thnh cc lc lng kinh t - x hi v vn
ha v quyt nh chiu hng pht trin ca cc lc lng ny. n lt mnh ng lc ca
cc lc lng ny li tc ng n c im ca gio dc. Do vy, c mt mi quan h vng
trn trong mi quan h qua li gia gio dc v mt lat cc nhn t x hi v con ngi khc.
(Raja Roy Singh). Th gii coi gio dc l ng lc c bn, l n by mnh m, l iu kin
tin quyt thc y s pht trin kinh t - x hi. ng CSVN khng nh pht trin gio dc l
quc sch hng u v u t cho gio dc l u t cho s pht trin bn vng nht.
II. I TNG, NHIM V, PHNG PHP NGHIN CU CA GIO DC
HC
Trc khi nghin cu bt k mt khoa hc no, mun c mt hng i ng n trong qa
trnh lnh hi h thng tri thc ca khoa hc , cn phi nhn thc c i tng nghin cu,
nhim v v phng php nghin cu ca khoa hc .
1. i tng nghin cu ca Gio dc hc
1.1. Vi nt v s ra i v pht trin ca Gio dc hc
Gio dc vi t cch l mt hin tng x hi xut hin cng vi s xut hin ca x hi
loi ngi. Gio dc hc vi t cch l mt khoa hc v gio dc con ngi li c hnh thnh
mun hn nhiu. Nhng cng trnh nghin cu cho thy Gio dc hc ra i khi gio dc ng
mt vai tr r rt trong cuc sng x hi v x hi c nhu cu tng kt nhng kinh nghim gio
dc, c bit l nhu cu xy dng nhng c quan chuyn bit ph trch vic chun b mt cch
c k hoch cho th h tr i vo cuc sng. iu ny c chng minh trong lch s pht
trin ca Gio dc hc:

- Thc tin t chc v tin hnh qu trnh gio dc lm ny sinh nhng kinh nghim
gio dc. Nhng kinh nghim gio dc (c bit trong lnh vc gio dc o c, lao ng, thm
m v gio dc gia nh) c ghi li trong kho tng vn ha dn gian: ca dao, tc ng,
truyn thuyt, truyn k
- T thi k c i, nhng kinh nghim gio dc bt u c tng kt, song di dng
nhng t tung gio dc. Nhng t tng gio dc ny c hnh thnh vi nhng t tng trit
hc v c trnh by trong nhng h thng trit hc ca Xcrt (469 399 TCN), mcrt
(460 370 TCN), Aristt (384 322 TCN), Khng t (551 479 TCN) v.v
- n cui th k XIV, u th k XV, khi mm mng ca Ch ngha t bn xut hin,
nhn loi bc vo thi k Phc Hng. Theo cc nh nghin cu th chnh bc qu t ch
Phong kin qua Ch ngha t bn lm xut hin nhng h thng tri thc mi, trong c
nhiu khoa hc tch ra khi Trit hc, trong c Gio dc hc u th k th XVII, Gio
dc hc vi t cch l mt khoa hc c tch ra t Trit hc v tr thnh mt khoa hc c lp
gn lin vi tn tui ca J. A. Cmenxki (15921670) nh gio dc ngi Sec v i vi tc
phm ln nht ca ng: Php ging dy v i.
- Tip , nhiu nh lch s t tng gio dc tip tc gp phn pht trin Gio dc hc
nh l mt khoa hc c lp: J. Lcc (1632 1701) nh trit hc Anh; cc nh gio dc Php
nh: J.J.Rt x(1712 1778), .ir (1713-1784), nh gio dc Thy s J.G.Pextalgi (17461827), nh gio dc c F. ixtervec (1790-1866), nh gio dc Nga K.D. Usinxki (18241870) n gia th k XIX vi s xut hin ca hc thuyt Mac Lnin v gio dc th Gio
dc hc thc s tr thnh mt khoa hc v gio dc con ngi, c c s phng php lun
ng n v vng chc.
Nh vy, Gao dc hc c hnh thnh v pht trin qua mt qu trnh lch s lu di:
t ch l mt b phn ca Trit hc n ch tr thnh mt khoa hc c lp; t ch da trn
nhng t tng gio dc n ch xy dng c h thng l lun ngy cng phong ph, a dng;
t ch cha c y c s khoa hc n ch thc s l mt khoa hc da trn phng php
lun Mc xt. Gio dc hc l mt khoa hc vi y 4 tiu ch:
- i tng nghin cu
- Nhim v nghin cu
- Phng php nghin cu
- H thng khi nim, phm tr, l thuyt, gi thuyt khoa hc
1.2. i tng nghin cu ca Gio dc hc
C rt nhiu khoa hc nghin cu v con ngi, Gio dc hc nghin cu lnh vc no v
con ngi? Gio dc hc l mt khoa hc v vic gio dc con ngi. N c i tng nghin
cu l bn cht, qui lut ca hat ng gio dc con ngi, mc ch, mc tiu gio dc, ni
dung, phng php, phng tin v cc hnh thc t chc gio dc con ngi mt cch hiu qu
nhm p ng yu cu x hi trong nhng giai on lch s nht nh.
Vic gio dc con ngi din ra theo qui lut trong qu trnh gio dc (c m u, din
bin, kt thc) hay hot ng gio dc (c ch th, i tng). y chng ta tip cn gio dc
vi t cch l mt hot ng gio dc. Hat ng gio dc (HGD) i tng nghin cu ca
Gio dc hc c hiu vi hm ngha rng, bao gm ton b cc tc ng gio dc c nh
hng theo mc ch xc nh, c t chc mt cch hp l, khoa hc nhm hnh thnh v pht
trin nhn cch con ngi.
Gio dc vi t cch l mt hat ng x hi nn n c nhng c trng chung nh: tnh
nh hng, lu v thi gian, l mt dng vn ng v pht trin lin tc, k tip ca cc trng
thi, vn ng do tc ng ca nhng iu kin bn trong v bn ngoi, tun theo nhng q ui lut

khch quan vn c ca n v biu hin thng qua hot ng ca con ngiTuy nhin hat
ng gio dc c nhng c trng ch yu, ring bit:
- HGD l mt hat ng c mc ch, c t chc, c k hoch hp l, khoa hc hng
vo vic hnh thnh v pht trin ton din nhn cch con ngi theo nhng mc ch v iu
kin do x hi qui nh nhng giai on lch s nht nh.
- HGD lun c s tng tc v phi hp cht ch, thng nht gia hot ng ca nh
gio dc (ngi dy) v hat ng ca ngi c gio dc (ngi hc), trong nh gio dc
gi vai tr ch o v ngi c gio dc l ch th hot ng c lp sng to. Mi quan h
gia nh gio dc v ngi c gio dc trong HGD l mt mi quan h x hi c bit
quan h gio dc.
- HGD l mt dng vn ng v pht trin lin tc ca cc hin tng, cc tnh hung
dy hc v gio dc, cc loi hnh hot ng, giao lu ca ngi c gio dc c nh gio
dc t chc, hng dn thc hin theo nhng qui trnh nht nh.
- HGD (theo ngha rng) hay hat ng s phm bao gm hat ng dy hc v hat
ng gio dc (theo ngha hp). Cc hat ng ny phn nh nhng qui lut chung ca hat ng
gio dc tng th, nhng chng cng phn nh cc qui lut c th ring ca tng hat ng c
th.
- HGD c mi quan h cht ch vi cc hat ng x hi khc
HGD tng th l mt h thng ln (v m) bao gm nhng h thng nh (vi m) l
nhng hat ng gio dc b phn: hat ng dy hc v hat ng gio dc (theo ngha hp).
Nhng hat ng b phn ny thng nht vi nhau, c mi quan h mt thit, h tr nhau v c
th thm nhp vo nhau, nhng chng khng phi ng nht m c tnh c lp tng i ca
n. Hat ng dy hc vi chc nng tri l trau di hc vn, truyn th v lnh hi h thng tri
thc khoa hc, k nng, k xo nhn thc v thc hnh cho ngi hc. Hat ng gio dc (theo
ngha hp) vi chc nng tri l hnh thnh, pht trin th gii quan khoa hc, nhng phm cht
o c, php lut, lao ng, thm m, thi , tnh cch, thi quen cho ngi c gio dc.
Hai hat ng ny gn b cht ch vi nhau: dy hc phi i n gio dc v gio dc da trn
c s dy hc, thc y dy hc.
Hat ng gio dc tng th cng nh mi hat ng gio dc b phn u l cc h
thng v c to thnh bi cc nhn t sau:
- Ch th gio dc: Nh gio dc l ch th ng vai tr ch o trong hot ng gio
dc. Ch th gio dc cng chnh l ngi c gio dc.
- Khch th gio dc: Ngi c gio dc va l i tng gio dc va l ch th t
gio dc.
- Mc ch, nhim v gio dc
Mc ch gio dc l mu nhn cch con ngi m gio dc cn o to p ng yu
cu ca x hi trong tng giai an pht trin ca x hi. y l nhn t hng u ca hat ng
gio dc nh hng cho s vn ng v pht trin ca ton b hat ng gio dc. thc hin
tt mc ch ny, gio dc phi thc hin cc nhim v gio dc: gio dc tr tu, gio dc o
c, gio dc thm m, gio dc th cht, gio dc lao ng. Cc nhim v gio dc c mi
quan h bin chng vi nhau.
- Ni dung gio dc
Ni dung gio dc l h thng nhng kinh nghim x hi c chn lc trong kho tng
kinh nghim ca nhn loi, to nn ni dung hot ng thng nht cho nh gio dc v ngi
c gio dc nhm t c mc ch gio dc nh.
- Phng php, phng tin, hnh thc t chc gio dc

Phng php, phng tin, hnh tc t chc gio dc l cch thc, phng tin, hnh thc
hot ng ca nh gio dc v ngi c gio dc nhm thc hin nhng nhim v gio dc v
t ti mc ch gio dc nh.
- Kt qu gio dc
Kt qu gio dc l kt qu tng hp ca ton b hat ng gio dc nhng th hin tp
trung nht mc pht trin nhn cch ca ngi c gio dc sau mi hat ng gio dc
nht nh
- Tham gia vo hat ng gio dc cn c nhng iu kin gio dc bn ngoi (mi
trng KT XH v KH CN), nhng iu kin bn trong (mi trng s phm).
Nhng nhn t ca HGD c mi quan h thng nht, tc ng bin chng vi nhau
ng thi nhng nhn t ny cn c mi quan h mt thit, bin chng vi mi trng bn ngoi
v mi trng bn trong. Khi mt nhn t thay i s ko theo s thay i ca cc nhn t khc.
2. Nhim v nghin cu ca Gio dc hc
- Nghin cu bn cht ca gio dc v mi quan h gia gio dc vi cc b phn khc
ca x hi.
- Nghin cu cc qui lut ca gio dc.
- Nghin cu cc nhn t ca HGD (mc ch, ni dung, phng php, phng tin,
hnh thc t chc gio dc ). T tm ti con ng nng cao cht lng v hiu qu
HGD.
Cng vi s pht trin v i mi gio dc, nhiu vn mi trong thc tin ny sinh,
i hi s p ng ca Gio dc hc trong giai on mi. V vy nhim v ca Gio dc hc cn
th hin vic gii quyt nhng vn sau:
- Nghin cu v hon thin nh ng vn thuc phm tr phng php lun khoa hc
gio dc.
- Nghin cu gp phn gii quyt mu thun ln gia yu cu va phi pht trin nhanh
qui m gio dc, va phi nng cao cht lng trong khi kh nng v iu kin p ng yu cu
cn nhiu hn ch.
- Nghin cu cc vn l lun v thc tin gio dc trong ni dung, phng php, hnh
thc t chc gio dc trong nhng iu kin mi
- Cc vn trong h thng gio dc quc dn, trong qun l gio dc v o to
3. Phng php lun v phng php nghin cu Gio dc hc
3.1. Phng php lun nghin cu Gio dc hc
Phng php lun nghin cu khoa hc l l thuyt v phng php nhn thc khoa hc.
Phng php lun nghin cu Gio dc hc l l thuyt v phng php nghin cu cc hin
tng gio dc nhm pht hin ra bn cht v qui lut ca chng, gp phn nng cao cht lng
gio dc. Nhng quan im phng php lun cn c gi l quan im tip cn i tng
nghin cu hay phng php tip cn. Nhng quan im phng php lun nghin cu Gio dc
hc l kim ch nam nh hng, dn dt nh nghin cu trn con ng tm ti, sng to.
Trong nghin cu Gio dc hc c nhng quan im phng php lun sau y:
- Quan im h thng - cu trc
Quan im ny i hi trong qu trnh nghin cu phi xem xt i tng mt cch ton
din, nhiu mt, nhiu chiu, nhiu mi quan h khc nhau v trong trng thi vn ng, pht
trin ca chng, t tm ra bn cht v qui lut vn ng ca i tng nghin cu.
- Quan im lch s - lgic
Quan im ny i hi trong qu trnh nghin cu cn tm hiu, pht hin ngun gc ny
sinh, pht trin ca i tng trong nhng thi gian v khng gian c th vi nhng iu kin,

hon cnh c th, t pht hin bn cht, cht lng mi v quy lut pht trin tt yu ca i
tng nghin cu.
- Quan im thc tin
Quan im ny i hi trong qu trnh nghin cu phi xut pht t thc tin gio dc, do
yu cu ca thc tin gio dc ra. i tng nghin cu ca Gio dc hc phi l mt trong
nhng vn cp thit ca thc tin khch quan m khi gii quyt vn th gp phn nng
cao cht lng gio dc.
3.2. Cc phng php nghin cu Gio dc hc
3.2.1. Nhm phng php nghin cu l lun
y l nhm phng php nhn thc khoa hc gio dc bng con ng suy lun da
trn cc ti liu l thuyt c thu thp t cc ngun khc nhau nh sch bo, tp ch, ti liu
tham kho, vn bn, ngh quyt, cng trnh nghin cu ca ngi khc v.vCc ti liu c
phn tch, tng hp, phn lai, h thng ha to thnh nhng tri thc, l thuyt gio dc mi
lm c s khoa hc cho vn nghin cu.
3.2.2. Nhm phng php nghin cu thc tin
y l cc phng php xem xt, phn tch i tng khoa hc mt cch trc tip trong
thc tin.
a. Phng php quan st s phm
- Quan st s phm l phng php thu thp thng tin v i tng nghin cu bng cch
tri gic c ch nh i tng v cc yu t lin quan n i tng. Quan st vi t cch l
phng php nghin cu khoa hc l mt hot ng c mc ch, c k hoch v h thng ca
nh nghin cu nhm thu thp nhng ti liu v thc tin gio dc lm c s cho vic nh gi
thc trng v xut gii php tng ng hoc kim chng cho l thuyt, gi thuyt
- Theo mi quan h gia i tng quan st v ch th quan st th c cc dng quan st
trc tip, quan st gin tip, quan st cng khai, kn o. Theo du hiu v thi gian th c quan
st lu di, quan st thi gian ngn. Theo nhim v th c quan st pht hin, quan st kim
nghim
- Nhng yu cu ca phng php quan st:
+ Xc nh r rng mc ch, nhim v v i tng quan st
+ Xy dng k hoch, tin trnh quan st
+ Chun b chu o v mi mt: l lun, thc tin, phng php, phng tin quan st
+ Tin hnh quan st cn thn v c h thng theo k hoch
+ Ghi chp kt qu quan st khch quan, chnh xc
+ Kim tra li kt qu quan st.
b. Phng php iu tra gio dc
* iu tra bng tr chuyn (phng vn)
iu tra bng tr chuyn l phng php thu thp thng tin v i tng nghin cu qua
trao i kin trc tip vi nhng ngi c nghin cu.
Cc loi tr chuyn: tr chuyn trc tip; tr chuyn gin tip; tr chuyn thng; tr
chuyn ng vng; tr chuyn b sung; tr chuyn i su; tr chuyn pht hi n; tr chuyn
kim nghim.
Mun tr chuyn c kt qu cn m bo cc yu cu:
- Xc nh r rng mc ch, yu cu cuc tr chuyn
- Thit k h thng cu hi c bn ph hp vi mc ch tr chuyn
- Tm hiu ngi i thoi la chn cch tr chuyn ph hp
- Bit cch iu khin cu chuyn v ng mc ch.

- To khng kh t nhin, thn mt, ci m trong khi tr chuyn.

* iu tra bng phiu hi (ankt)
iu tra bng phiu hi (ankt) l phng php s dng mt h thng cu hi nht lot
t ra cho mt s lng ln i tng c nghin cu nhm thu thp kin ca h v vn
nghin cu di hnh thc vit. Cn c vo mc ch, tnh cht ca vic iu tra, ngi ta c th
s dng nhiu dng cu hi khc nhau:
- Cu hi ng l nhng cu hi c km theo phng n tr li. Ngi c trng cu
kin c th la chn mt s phng n ph hp vi nhn thc ca mnh.
- Cu hi m l nhng cu hi khng c sn phng n tr li v ngi c trng
cu kin t tr li theo yu cu ca ngi hi.
iu tra bng ankt c th phn loi nh sau:
- iu tra thm d (cu hi rng v nng) nhm thu nhp ti liu mc s b v i
tng.
- iu tra su (cu hi hp v i su) nhm khai thc su sc mt vi kha cnh no
ca i tng nghin cu.
- iu tra b sung nhm thu nhp ti liu b sung cho cc phng php khc.
Nhng yu cu ca phng php iu tra bng ankt:
- Xc nh r mc ch v ni dung iu tra
- Xy dng h thng cu hi r rng, chnh xc, m bo cho mi ngi hiu d dng v
nh nhau, c nhiu loi cu hi c th b sung v kim tra ln nhau.
- Hng dn tr li r rng
- Phi iu tra nhiu ln v m bo s lng ngi c hi ln.
- Sau khi thu thp thng tin phi x l thng tin chnh xc, khch quan.
c. Phng php tng kt kinh nghim
Phng php tng kt kinh nghim l phng php phn tch, nh gi, khi qut ha v
h thng ha nhng kinh nghim trong thc tin gio dc nhm rt ra nhng nhng bi hc b
ch, gp phn nng cao hiu qu gio dc.
Tiu chun la chn kinh nghim gio dc:
- Kinh nghim phi mi
- Kinh nghim c cht lng v hiu qu gio dc cao
- Ph hp vi nhng thnh tu khoa hc gio dc tin tin
- C tnh n nh
- C kh nng ng dng c
Cc bc tng kt kinh nghim:
- Chn in hnh (pht hin, xc nh ng i tng nghin cu)
- M t li s kin mt cch khch quan da trn nhiu phng php khc nhau nh:
quan st, tr chuyn, iu tra
- Khi phc li s kin xy ra bng m hnh l thuyt: phn tch s kin, h thng
ho cc s kin, rt ra cc khi qut l lun.
- Nhng l lun tng kt t kinh nghim cn c ph bin rng ri v ng dng vo
thc t.
d. Phng php thc nghim s phm
Thc nghim s phm l phng php nghin cu mt cch ch ng, c h thng mt
hin tng gio dc nhm xc nh mi quan h gia tc ng gio dc vi hin tng gio dc
c nghin cu trong nhng iu kin c khng ch.

Nt c trng ca phng php ny l nh nghin cu ch ng to ra iu kin nghin

cu v khi cn thit c th lp li nhiu ln iu kin .
C 2 loi thc nghim: thc nghim t nhin v thc nghim trong phng th nghim.
Cc bc tin hnh thc nghim:
- Xc nh vn thc nghim vi mc ch r rng
- Nu gi thuyt v xy dng cng thc nghim
- T chc thc nghim: chn mu thc nghim; bi dng cng tc vin; theo di thc
nghim: quan st, ghi chp, o c
- X l kt qu thc nghim, rt ra kt lun khoa hc.
Lu : Khi tin hnh thc nghim s phm khng c lm o ln hot ng bnh
thng ca qu trnh s phm v ch c tin hnh trong nhng iu kin v tiu chun nghim
ngt vi lun c khoa hc; Tin hnh thc nghim nhiu a bn, trn cc i tng khc nhau
v thc nghim nhiu ln trn mt i tng; S dng cc phng php h tr: quan st, iu
tra, thng k ton hc
e. Phng php nghin cu sn phm hot ng
y l phng php phn tch cc sn phm hot ng ca i tng nghin cu (gio
vin, hc sinh, cn b qun l) nhm thu thp nhng thng tin cn thit v c nhn hay tp th.
Nhng yu cu:
- Thu thp nhiu ti liu khc nhau, phn loi, h thng ha ti liu vi nhng du hiu
c bn, c th
- Kt hp vi nhng ti liu lu tr
- Dng li qu trnh hot ng a n sn phm.(lm nh th no?)
- Tm hiu y cc mt khc ca ngi to ra sn phm.
g. Phng php ly kin chuyn gia
L phng php thu thp thng tin khoa hc, nhn xt nh gi mt sn phm khoa hc
bng cch s dng tr tu mt i ng chuyn gia c trnh cao v lnh vc nghin cu.
Tin hnh ly kin chuyn gia bng cch: trc tip phng vn xin kin; Thng qua
th t; Thng qua hi tho, tranh lun, nh gi, nghim thu cng trnh khoa hc
Yu cu:
- Chn ng chuyn gia c trnh chuyn mn cao v lnh vc ang nghin cu, c
phm cht trung thc trong khoa hc.
- Xy dng h thng cc chun nh gi, cc tieu ch c th, d hiu, tng minh nhn
xt, nh gi theo cc chun y.
- Hn ch thp nht nh hng qua li ca cc chuyn gia v kin, quan im
3.2.3. Nhm phng php ton hc
S dng cc l thuyt Ton hc, cc phng php lgic Tan hc xy dng cc l
thuyt gio dc hoc xc nh thng s lin quan ti i tng nghin cu ca mt ti
nhm tm ra qui lut vn ng ca i tng.
S dng Ton thng k x l cc ti liu thu thp t cc phng php khc nhau.
III. CC KHI NIM C BN CA GIO DC HC
1. Gio dc
1.1. Gio dc (theo ngha rng)
Gio dc (theo ngha rng) l hot ng gio dc tng th hnh thnh v pht trin nhn
cch c t chc mt cch c mc ch, c k hoch nhm pht trin ti a nhng tim nng
(sc mnh th cht v tinh thn) ca con ngi. Nh vy, gio dc l mt b phn ca qu trnh
x hi hnh thnh c nhn con ngi, bao gm nhng nhn t tc ng c mc ch, c t chc

ca x hi, do nhng ngi c kinh nghim, c chuyn mn gi l nh gio dc, nh s phm

m nhn. Ni t chc hot ng gio dc mt cch c h thng c k hoch cht ch nht l
nh trng. Vi ngha rng nh trn, gio dc l mt hot ng tng th bao gm gio dc tr
tu, gio dc o c, gio dc th cht, gio dc thm m, gio dc lao ng do nh trng ph
trch trc x hi.
1.2. Gio dc (ngha hp)
Gio dc (ngha hp) l mt b phn ca hot ng gio dc (ngha rng), l hot ng
gio dc nhm hnh thnh th gii quan khoa hc, t tng chnh tr, o c, thm m, lao
ng, pht trin th lc, nhng hnh vi v thi quen ng x ng n ca c nhn trong cc mi
quan h x hi. Theo ngha ny gio dc (ngha hp) bao gm cc b phn: c dc, m dc, th
dc, gio dc lao ng.
2. Dy hc
Dy hc l mt b phn ca gio dc (ngha rng), l hot ng tng tc, phi hp
thng nht gia hot ng dy ca gio vin v hot ng hc ca ngi hc nhm truyn th
v lnh hi h thng tri thc khoa hc, k nng, k xo, pht trin nng lc nhn thc v hnh
ng, trn c s hnh thnh th gii quan khoa hc, phm cht o c ni ring v nhn
cch ni chung cho ngi hc
3. Gio dng
Gio dng c hiu l qu trnh ngi hc nm vng h thng tri thc khoa hc, k
nng, k xo tng ng, hnh thnh phng php nhn thc v thc hnh sng to. Ni cch
khc, gio dng chnh l qu trnh bi dng hc vn cho ngi hc (hc vn l kt qu ca
vic nm vng nhng tri thc, k nng, k xo tng ng).
- Gio dng c th c thc hin thng qua con ng dy hc trong nh trng hoc
c th thng qua con ng t hc, t bi dng ca c nhn hoc kt hp c hai con ng.
4. T hc
T hc l hot ng t gic, c mc ch ca c nhn, l t mnh ng no, suy ngh, s
dng cc nng lc tr tu v c khi c c bp cng cc phm cht, ng c, tnh cm chim
lnh mt lnh vc hiu bit no ca nhn loi, bin lnh vc thnh s hu ca mnh. Ct li
ca hc l t hc. T hc l ni n ni lc ca ngi hc, cht lng ca hc tu thuc ch yu
vo ni lc. D iu kin tc ng t bn ngai i vi hat ng hc tt n my, nhng nu
con ngi khng c n lc bn thn t hc, t bin i mnh n mc cn thit th khng
th no t c mc tiu mong mun.
5. T gio dc
T gio dc l mt b phn ca gio dc, l hot ng t gic c thc, c mc ch ca
c nhn nhm t hon thin nhng phm cht nhn cch ca bn thn cho ph hp vi yu cu
chun mc ca x hi. Bn cht ca t gio dc l qu trnh ch. Trong t gio dc c s n
lc tch cc ha mt hot ng no v song song vi qu trnh l vic km hm nhng c
mun khng hp l. T gio dc l nhng biu hin c thc ca s t pht trin, ca s t vn
ng c nhn, l gia tc ca s pht trin c nhn, n thc y s hnh thnh nhng phm cht
quan trng v cn thit nht i vi c nhn.
6. Gio dc hng nghip
Gio dc hng nghip l mt h thng bin php tc ng ca gia nh, nh trng, x
hi, trong nh trng ng vai tr ch o nhm gio dc hc sinh trong vic chn ngh, gip
hc sinh t quyt nh ngh nghip tng lai trn c s phn tch khoa hc v nng lc, hng th
ca bn thn v nhu cu nhn lc ca cc ngnh sn xut trong x hi. Mc tiu chung ca gio
dc hng nghip nhm pht trin v bi dng phm cht nhn cch ngh nhip; gip hc sinh

hiu mnh, hiu yu cu ca ngh; nh hng cho hc sinh i vo nhng lnh vc m x hi c

yu cu. Nhim v ca gio dc hng nghip bao gm nh hng ngh, t vn ngh v tuyn
chn ngh.
7. Gio dc cng ng
Theo UNESCO th gio dc cng ng c xem nh l mt t tng, mt cch lm mi
m nhm xy dng mi quan h bn vng, gn b gia gio dc vi cc qu trnh x hi, vi i
sng v li ch ca cng ng. l cch thc tt v c hiu qu nhm to ra nhng iu kin,
c hi thc hin s cng bng x hi, to lp nn tng cho s pht trin v s n nh ca x
hi. Gio dc cng ng c hiu l gio dc cho tt c mi ngi, l p dng cho mi ngi
trong x hi. Ni mt cch c th hn gio dc cng ng l qu trnh bin i cc loi trng
hc thnh cc trung tm gio dc v cu lc b vn ha cho mi la tui. Nu thc hin thnh
cng ng li gio dc cng ng, x hi s l mt trng hc khng l, trong gio dc tr
thnh mt ng lc pht trin trc tip v quan trng nht ca ton x hi.
8. Gio dc thng xuyn
Gio dc thng xuyn c hiu l mt h thng gio dc nhm mc ch to c hi
gio dc lin tc, thng xuyn, tho mn nhu cu hc tp sut i ca mi thnh vin trong x
hi, gip h thch ng vi s tin b nhanh chng v khoa hc - k thut, tham gia tch cc vo
qu trnh pht trin kinh t - x hi ca t nc.
9. Cng ngh gio dc
S tc ng mnh m, su sc v thng xuyn ca khoa hc k thut vo nn sn xut
i cng nghip lm ny sinh mt khi nim khoa hc chuyn bit: cng ngh. i vi nn sn
xut ra ca ci vt cht cng ngh l mt khoa hc chuyn nghin cu cch thc x l, ch tc,
bin i trng thi, tnh cht, hnh dng ca nguyn vt liu (hay bn thnh phm) thnh sn
phm. N pht hin ra cc qui lut c, l, ha c th vn dng vo cc qu trnh sn xut ra ca
ci vt cht nhm nng cao cht lng, hiu qu, nng sut
Mt trong nhng xu th ca thi i mi l u t cng ngh pht trin. Khi u t trong
lnh vc gio dc ni chung v dy hc ni ring, xu th chung l u t theo chiu su. Vic
u t dy hc theo chiu su thc cht l u t cng ngh dy hc. Theo ngha hp, cng ngh
dy hc l vic s dng nhng pht minh, nhng sn phm cng nghip hin i v thng tin v
cc phng tin k thut vo dy hc. Theo ngha rng, cng ngh gio dc l khoa hc v gio
dc, n xc lp cc nguyn tc hp l ca cng tc dy hc v nhng iu kin thun li nht
tin hnh qu trnh o to cng nh xc lp cc phng php v phng tin c kt qu nht
t mc ch o to ra ng thi tit kim c sc lc ca thy v tr (UNESCO).
IV. CU TRC CA GIO DC HC V MI QUAN H GIA GIO DC
HC VI CC KHOA HC KHC
1. H thng cc khoa hc v gio dc
Gio dc hc bao gm nhiu ngnh khoa hc c th to thnh mt h thng cc khoa hc
gio dc:
1.1. Gio dc hc i cng
- Nhng vn chung ca gio dc hc
- T chc hat ng dy hc
- T chc hat ng gio dc
- T chc qun l nh trng
- Lch s gio dc
1.2. Gio dc hc chuyn ngnh
- L lun v phng php dy hc cc mn hc

- Gio dc hc t bit
- Gio dc hc mm non
- Gio dc hc ph thng
- Gio dc hc ngh nghip
- Gio dc hc i hc
- Gio dc hc qun s
- X hi hc gio dc
- Kinh t hc gio dc
2. Mi quan h ca Gio dc hc vi cc khoa hc khc
2.1. Trit hc: L khoa hc v cc qui lut chung nht ca s pht trin t nhin, x hi
v t duy con ngi, l nn tng cho s pht trin Gio dc hc. Trit hc cung cp cc quan
im phng php lun v cc qui lut cho vic nghin cu s vn ng v pht trin ca gio
dc.
2.2. X hi hc: Nghin cu nh hng ca mi trng x hi i vi con ngi v quan
h con ngi, vch ra nhng c im pht trin kinh t- vn ha, x hi v nh hng ca
chng n s hnh thnh nhn cch con ngi. T gip Gio dc hc gii quyt nhng vn
v mc ch, ni dung gio dc.
2.3. Sinh l hc thn kinh: Mun nghin cu v s pht trin ca con ngi, Gio dc
hc phi da vo cc pht hin, cc kin thc ca sinh l hc thn kinh nh: s pht trin ca h
thng thn kinh, cc c im ca h thn kinh
2.4. Tm l hc la tui, Tm l hc s phm, Tm l hc x hi c vai tr rt quan
trng i vi vic nghin cu v pht trin ca Gio dc hc.
2.5. L thuyt thng tin, iu khin hc, tin hc ngy cng c nghin cu v ng
dng rng ri trong Gio dc hc.
V. NH HNG NGHIN CU V PHT TRIN GIO DC HC TRONG
GIAI ON HIN NAY
1. S pht trin nh v bo ca cuc cch mng khoa hc cng ngh, s hnh thnh nn
kinh t tri thc, x hi thng tin v xu th ton cu ha tc ng mnh m n tt c cc
lnh vc ca i sng x hi, trong c gio dc. Xu th pht trin gio dc th gii c
UNESCO khi qut thnh 21 im vi cc t tng ch yu:
- Gio dc thng xuyn phi l im ch o ca mi chnh sch gio dc; gio dc
sut i, gio dc bng mi cch, gio dc cho mi ngi, xy dng mt x hi hc tp. Gio
dc phi lm cho mi ngi tr thnh ngi dy v ngi kin to nn s tin b vn ha ca
bn thn
- Gio dc khng ch dy cho con ngi c hc vn m phi thc hnh, thc nghim
c tay ngh, vo i khng b ng. Pht trin gio dc gn lin vi pht trin kinh t - x hi,
ch gio dc hng nghip c th lp thn, lp nghip
- Gio dc tr em trc tui n trng phi l mt mc tiu ln trong chin lc gio
dc. Gio dc ph thng c s phi l mc tiu hng u ca chnh sch gio dc.
- Gio vin phi c o to tr thnh nhng nh gio dc hn l nhng chuyn gia
truyn t kin thc. Vic ging dy phi thch nghi vi ngi hc ch khng phi p t my
mc buc ngi hc tun theo.
Cc nc trn th gii ang tin hnh ci cch gio dc theo cc hng ln sau:
- Tng cng gio dc nhn vn
- Cng ngh - thng tin

- o to nhng con ngi va c tri thc, va c k nng, nng lc thc s ng gp

vo s pht trin x hi.
- Hin i ha cc phng php day hc gio dc
Nn gio dc Vit Nam cng ang trn con ng i mi nhm p ng vi nhng yu
cu ca s nghip cng nghip ha - hin i ha t nc. Cc gii php chin lc pht trin
gio dc trong giai on hin nay l:
- Tng cng cc ngun lc cho gio dc o to.
- Xy dng i ng gio vin, to ng lc cho ngi dy - ngi hc
- i mi ni dung, phng php gio dc o to v tng cng c s vt cht cc
trng hc
- i mi cng tc qun l gio dc
- Thc hin cng bng x hi trong gio dc
2. Cc nh hng pht trin gio dc trn th gii v trong nc trn vch ra cho
Gio dc hc nhng nhim v v ni dung nghin cu:
- Nghin cu v hon thin cc vn v phng php lun khoa hc gio dc
- Nghin cu hon thin cc c s l lun v thc tin ca gio dc trong giai on mi,
xc nh mi quan h bin chng gia gio dc v s pht trin kinh t - x hi.
- Nghin cu cc vn v i mi mc tiu, ni dung, phng php dy hc gio dc
p ng vi s pht trin thc tin
- Nghin cu ng dng cc thnh tu ca khoa hc cng ngh vo qu trnh dy hc
gio dc nhm nng cao cht lng gio dc
Tm li, tt c cc vn trong Gio dc hc u cn phi c nghin cu, pht trin v
hon thin theo hng nng cao tnh khoa hc, tnh thc tin, lm cho Gio dc hc gp phn
thc y mnh m nn gio dc quc dn p ng vi i hi ca s pht trin kinh t - x hi.
HNG DN HC TP CHNG 1
1. Gii thch gio dc l mt hin tng x hi c bit
2. Phn tch cc tnh cht v chc nng x hi c bn ca gio dc. T nu ln vai tr
ca gio dc i vi s pht trin x hi hin i.
3. Gii thch i tng nghin cu ca Gio dc hc
4. Phn bit cc khi nim c bn ca Gio dc hc: Gio dc (ngha rng) - Dy hc
Gio dc (ngha hp) v mi quan h ca chng.
______________________________________________________
Chng 2:
VAI TR CA GIO DC V CC YU T KHC
I VI S HNH THNH V PHT TRIN NHN CCH
I. KHI NIM V NHN CCH V S PHT TRIN NHN CCH
1. Khi ni m v nhn cch
Theo Tm l hc, nhn cch l t hp cc thi , thuc tnh ring trong quan h hnh
ng ca tng ngi vi th gii t nhin, th gii vt do con ngi sng to ra, vi x hi v
vi bn thn. (Phm Minh Hc Mt s vn gio dc v khoa hc gio dc - 1986). Nhn
cch l b mt tm l - o c ca mi ngi, l ton b nhng c im, phm cht tm l
qui nh gi tr x hi v hnh vi x hi ca ngi .
Nhn cch ca con ngi c phn tch trn ba bnh din khc nhau v c nh gi
ba mc khc nhau :
- Mc bn trong c nhn, nhn cch con ngi c th hin dng c tnh, s khc
bit ca ngi ny vi nhng ngi khc. bnh din ny, nhn cch bc l trong tnh khng

ng nht vi mi ngi, vi ci chung, gi tr ca nhn cch l tnh tnh cc ca n trong vic

khc phc nhng s hn ch ca hon cnh v s hn ch t nhin ca mnh.
- Mc gia cc c nhn, nhn cch c th hin trong mi quan h m n tham gia
trong qu trnh hot ng cng ng. Gi tr ca nhn cch c th hin trong cc hnh vi, c
ch x hi ca n.
- Mc cao nht, nhn cch dng nh vt ra ngoi khun kh ca c tnh v ra ngoi
khun kh ca nhng mi quan h thc s vi cc c nhn khc. y nhn cch c xem xt
nh l mt ch th hot ng ang thc hin mt cch tch cc, c ch nh hay khng ch nh,
nhng bin i trong nhng ngi khc (c lin quan, quen bit hoc khng lin quan, khng
quen bit). Gi tr ca nhn cch th hin nhng tc ng m nhn cch ny gy ra i vi
nhng bin i ca cc nhn cch khc. Tt c nhng bin i c bn m c nhn to ra c
nhng c nhn khc, c bit l bn thn mnh nh l mt ngi khc to thnh nt c
trng y v c gi tr nht ca c nhn y nh l mt nhn cch.
Nh vy nhn cch con ngi l mc ph hp gia thang gi tr v thc o gi tr
ca ngi y vi thang gi tr v thc o gi tr ca x hi, ph hp cng cao th nhn cch
cng ln.
Theo Gio dc hc, nhn cch bao gm tt c cc nt, cc mt, cc phm cht c ngha
x hi trong mt con ngi. Nhn cch l ton b cc c im tm sinh l ca c nhn c x
hi nh gi to nn gi tr ca c nhn . Ty theo trnh pht trin ca x hi m cc c
im ca c nhn c nhn nhn v nh gi khc nha u. Nhng c im ca c nhn cng
c nh gi khc nhau tng ng vi nhng vai tr khc nhau ca h.
- Theo quan nim truyn thng nhn cch l s thng nht gia phm cht v nng lc
ca c nhn bao gm cc phm cht chnh tr, t tng, o c, tc phong v cc nng lc, s
trng, nng khiu. Ngi c nhn cch phi l ngi thng nht c hai mt phm cht v
nng lc, tc l thng nht gia mt c v ti.
- Theo cch tip cn gi tr th ct li ca nhn cch l h thng nh hng gi tr m
mi c nhn la chn cho mnh, bao gm :
+ Cc gi tr t tng: l tng, nim tin
+ Cc gi tr o c: lng tm, trch nhim, lng nhn i, lng trung thc
+ Cc gi tr nhn vn: hc vn, ngh nghip, tnh yu, thi trang, ti nng
Nh chng ta bit, gi tr l tt c nhng g c ngha i vi x hi, tp th v c nhn,
phn nh nhng mi quan h ch th khch th, c nh gi xut pht t nhng iu kin x
hi lch s c th v ph thuc vo trnh pht trin ca nhn cch. Khi c nhn thc,
nh gi v chn la, gi tr tr thnh mt trong nhng ng lc thc y con ngi i theo mt
xu hng nht nh. Trong thc t, nh hng gi tr phn nh nhu cu, nguyn vng ca con
ngi, phn nh ci m h yu thch v cho l qu gi. nh hng gi tr ch o hot ng ca
con ngi, n c ngha rt quan trng, bit c nh hng gi tr ca con ngi th bit c
thi , hnh vi ca h. Nm c nh hng gi tr, con ngi s d dng hn trong vic i
nhn x th v t chc, iu khin hot ng cng ng. nh hng gi tr c hnh thnh v
cng c bi nng lc, nhn thc, kinh nghim sng ca tng c nhn. Qu trnh hnh thnh nh
hng gi tr rt phc tp, gn lin vi vic gii quyt cc mu thun nh mu thun gia cc
ng c khc nhau, mu thun gia thc ngha v v lng ham mun, mu thun gia kch
thch thc dng vi hnh vi o c
2. Khi ni m v s pht trin nhn cch

Con ngi khi mi sinh ra cha c nhn cch. Nhn cch ch hnh thnh v pht trin
trong qa trnh con ngi sng, hot ng v giao lu trong i sng x hi. S pht trin nhn
cch l qa trnh tng trng, tch ly, hon thin v th cht, tm l v x hi ca c nhn.
- S pht trin v mt th cht: biu hin nhng bin i v chiu cao, trng lng, c
bp, s hon thin cc gic quan v s phi hp vn dng c th.
- S pht trin v mt tm l: th hin nhng bin i ca cc qa trnh nhn thc, tnh
cm, ch v s hnh thnh nhng thuc tnh tm l mi ca c nhn.
- S pht trin v mt x hi: th hin nhng bin i trong thi c x vi ngi
xung quanh, s tham gia tch cc vo cc quan h v hot ng x hi.
Qa trnh hnh thnh v pht trin nhn cch chu tc ng ca nhiu yu t nh bm sinh
- di truyn, mi trng, gio dc v hot ng c nhn.
II. VAI TR CA DI TRUYN, MI TRNG V HAT NG C NHN
I VI S HNH THNH V PHT TRIN NHN CCH
1. Vai tr ca di truyn i vi s pht trin nhn cch
Di truyn l s ti to li th h sau nhng thuc tnh sinh hc ging vi th h trc.
Cc thuc tnh sinh hc c di truyn bao gm cu to gii phu, sinh l c th, nhng c
im nh mu mt, mu tc, vc dng, th tng, cc gic quan, t cht, mt s c im ca h
thn kinh
Di truyn to tin vt cht cho s pht trin nhn cch. iu c ngha l nu c th
khng tip nhn c vt cht di truyn ca ngi th s khng c c tin vt cht cho s
pht trin nhn cch. Mt c th lnh mnh, cc gic quan y , h thn kinh bnh thng s
to tin thun li cho s pht trin nhn cch.
Cc c tnh c th c nh hng n tc , mc v tnh cht ca vic hnh thnh cc
k nng, k xo, nng lc ca c nhn ch khng quyt nh sn cho s pht trin nhn cch con
ngi. Nhng t cht di truyn nh hng cho con ngi vo cc lnh vc hot ng rng ri
ch khng vo mt lnh vc hot ng c th v cng khng qui nh trc nng lc c th ca
c nhn. Nhng t cht bin thnh kh nng hin thc cn ty thuc vo hon cnh sng, vo
s gio dc v nht l ty thuc vo ch rn luyn ca c nhn.
Hon cnh, gio dc, hot ng c nhn,
T cht ----------------------------------------------------------- > Nng lc
Trong cng tc gio dc chng ta cn ch ng mc vai tr ca di truyn trong s pht
trin nhn cch trnh nhng thi sau y :
- Khng quan tm n nhng c im t cht ca hc sinh v i hi mi hc sinh phi c
kh nng hon thnh nhng nhim v hc tp nh nhau hoc khng ch pht huy nhng t
cht thun li mt s hc sinh cng nh khng tm cch h tr cho nhng hc sinh khng c t
cht thun li.
- cao nh hng ca yu t di truyn n mc cho nhn cch l bm sinh v ph nhn kh
nng bin i bn cht con ngi
- H thp vai tr ca gio dc qua vic t chc gio dc theo mc pht trin b qui nh
bi yu t di truyn.
2. Vai tr ca mi trng i vi s pht trin nhn cch
Mi trng l h thng cc hon cnh bn ngoi, cc iu kin t nhin v x hi cn thit
cho hot ng sng v pht trin ca c nhn. Mi trng gm hai loi: mi trng t nhin v
mi trng x hi.
- Vai tr ca mi trng t nhin

Nhng c im v a hnh, thi tit, kh hu to iu kin rn luyn hnh thnh nhng

phm cht nhn cch ca c nhn. Thng thng tnh cch ca con ngi lin quan n c im
a l ca khu vc sinh sng. Tuy nhin mi trng t nhin khng nh hng trc tip hay c
ngha quyt nh m ch c nh hng gin tip n s hnh thnh v pht trin nhn cch. Mi
trng t nhin nh hng n s pht trin nhn cch nhng khng mnh m v quan trng
bng nh hng ca mi trng x hi.
- Vai tr ca mi trng x hi
Mi trng x hi gm c: mi trng x hi ln v mi trng x hi nh.
+ Mi trng x hi ln: bao gm cc yu t: kinh t, chnh tr, vn ha, php lut, nh
nc,
+ Mi trng x hi nh: l nhng yu t gn lin vi i sng hng ngy nh gia nh, nh
trng, khu dn c,
Mi trng x hi c nh hng quan trng i vi s hnh thnh v pht trin nhn cch.
Trc ht s hnh thnh v pht trin nhn cch ch c th thc hin trong mt mi trng x
hi, c nhn khng sng trong mi trng x hi s khng hnh thnh pht trin nhn cch
ngi. iu c chng minh qua nhng trng hp tr em b lu lc trong rng tuy c
th vt nui dng nhng ch c th sng theo kiu ng vt ch khng th pht trin nhn cch
cho d sau c con ngi a v nui dy trong mi trng x hi. Mt khc, mi trng
x hi qui nh mc ch, ni dung v chiu hng ca s pht trin nhn cch, n gip con
ngi hnh thnh nhn cch nh giao tip v hot ng x hi.
* C ch tc ng ca mi trng x hi n c nhn:
- Mi trng x hi ln khng tc ng trc tip n c nhn m tc ng gin tip thng
qua mi trng x hi nh. Mi trng x hi ln thng kh thay i nhng nu n thay i s
ko theo s thay i tnh cht v cc mi quan h ca mi trng x hi nh.
- Mi trng x hi nh nh hng trc tip v tc ng thng xuyn, mnh m n s
hnh thnh v pht trin nhn cch. Mi c nhn tham gia cng lc vo nhiu mi trng nh.
Tnh cht ca cc mi trng nh ny chi phi r rt n c nhn. Tuy nhin mi trng x hi
nh c th b bin i d dng bi s thay i ca mi trng x hi ln v bi hot ng ca
cc thnh vin.
- Tc ng ca mi trng x hi khng hon ton trc tip chi phi n c nhn m phi
thng qua b lc c nhn (nhng kinh nghim, vn sng v nhng nh hng gi tr hnh
thnh trong mi c nhn). iu ny gp phn l gii hin tng nhng ngi cng sng trong
mt khu vc, mt cng ng x hi nhng c nhiu s khc bit v nhn cch.
i vi tr em, v cha tham gia cc hot ng x hi, ngh nghip nn mi trng x
hi nh (gia nh, nh trng, nhm bn) c nh hng quan trng; cn i vi ngi trng
thnh, hot ng ngh nghip tc ng n c nhn thng qua b lc c nhn mnh hn tc ng
ca mi trng nh. Ngoi ra c nhn khng ch l i tng nhn s tc ng ca mi trng
m cn l ch th tham gia bin ci mi trng nh cu ni ca Marx: Hon cnh sng to ra
con ngi trong chng mc con ngi sng to ra hon cnh
Nh vy, mi trng khng ng vai tr quyt nh i vi s pht trin nhn cch, mc
nh hng ca mi trng ty thuc vo lp trng, quan im, thi , xu hng, nng lc
ca c nhn. Trong cng tc gio dc, iu quan trng l gip c nhn hnh thnh kh nng t
gio dc theo h thng nh hng gi tr ph hp vi cc chun mc x hi, h bit chn la
hc hi nhng iu tch cc lnh mnh v bit loi b trnh xa nhng iu xu xa tiu cc trong
mi trng sng.
3. Vai tr ca hat ng c nhn i vi s pht trin nhn cch

* Hot ng c nhn
Hot ng l mi quan h tc ng qua li gia con ngi (ch th) v th gii (khch
th) to ra sn phm c v pha th gii, c v pha con ngi. Cuc sng ca con ngi l
mt chui hot ng, bi l hot ng l phng thc tn ti ca con ngi, l nhn t quyt
nh trc tip s hnh thnh v pht trin nhn cch. Hot ng gip c nhn tri nghim v thu
thp vn sng trng thnh, pht trin; hot ng gip con ngi thch nghi c vi hon
cnh v t khng nh nhn cch ca mnh. Thng qua hai qu trnh ch th ha v khch th
ho, nhn cch con ngi bc l v hnh thnh. Thng qua hot ng, con ngi dn dn hon
chnh bn thn, hnh thnh nhng nt nhn cch thch hp vi yu cu ca hot ng v ca x
hi. Qu trnh pht trin nhn cch ca tr em thng din ra trong cc hot ng c bn nh
sau: hot ng giao tip, hot ng vui chi, hot ng hc tp, hat ng lao ng v hot ng
x hi. Nhng hot ng c bn ny cng l nhng dng hot ng ch o ca tng thi k la
tui, chi phi mnh m n s pht trin nhn cch la tui .
* Giao tip l mt dng hot ng
Giao tip l s tc ng qua li gia ngi vi ngi trong x hi nhm tha mn nhu
cu v ngi khc. Giao tip l nhu cu khng th thiu ca s pht trin nhn cch. Qu trnh
giao tip gip c nhn gia nhp vo cc quan h x hi, lnh hi nn vn ha x hi, chun mc
x hi, t to nn bn cht con ngi, lm cho nhn cch pht trin. Tr em khi mi sinh ra
c nhu cu giao tip vi ngi ln (ngi m), cng ln ln nhu cu giao tip cng pht trin v
m rng dn. Nh s giao tip ny tr mi c th tn ti v pht trin tm l n nh. Nhng tr
m ci c cc t chc x hi nui dng thng pht trin tm l chm chp do mc giao
tip ca tr vi ngi ln t hn so vi nhng tr em c nui dng trong gia nh bnh
thng. i vi tr em cc quan h giao tip vi bn b v ngi ln gn gi c uy tn nh cha
m, thy c nh hng rt ln n s pht trin nhn cch.
Nh vy, hot ng v giao tip c nhn l yu t trc tip quyt nh i vi s hnh
thnh v pht trin nhn cch. Con ngi lun sng trong mt mi trng, nhng mi trng
khng quyt nh nhn cch ca h m chnh nhng hot ng v cc mi quan h giao tip ca
c nhn trong mi trng mi chi phi n i sng tm l v hnh thnh nhng tnh cch ca
c nhn. iu ny c minh ha trong cu ngn ng Php: Anh hy cho ti bit, bn ca anh
l ai, ti s cho anh bit, anh l ngi nh th no hoc tc ng Vit Nam i mt ngy ng
hc mt sng khn S pht trin nhn cch ca tr c thc y mnh m bi tnh cht v
mc giao tip ca tr vi ngi ln v bi cc hot ng ch o tng ng vi mi giai
on la tui.
III. VAI TR CA GIO DC I VI S HNH THNH V PHT TRIN
NHN CCH
Gio dc l hat ng hnh thnh tan vn nhn cch c t chc mt cch c mc
ch, c k hach v h thng thng qua hai hot ng dy hc v gio dc lm pht trin cc
sc mnh th cht v tinh thn ca con ngi, gip h tham gia c hiu qu vo i sng x hi.
1. Vai tr ch o ca gio dc i vi s pht trin nhn cch
Theo thuyt sinh hc hay thuyt tin nh: S pht trin nhn cch do yu t di truyn
quyt nh, mi trng v gio dc khng c vai tr g trong s pht trin nhn cch. Sai lm c
bn ca thuyt ny l tuyt i ha nh hng ca yu t di truyn.
Theo thuyt duy cm: Mi trng l yu t quyt nh s pht trin nhn cch, gio dc
l vn nng. Thuyt ny cho rng tr em nh t giy trng, mi trng v gio dc tc ng
nh th no th tr s pht trin nh th y. Sai lm c bn ca thuyt ny l tuyt i ha nh
hng ca yu t mi trng v gio dc.

Theo quan im Mcxt: Gio dc ch l mt trong nhng yu t nh hng n s pht

trin nhn cch, gio dc khng c tnh vn nng, khng c tnh quyt nh m ch ng vai
tr ch o i vi s pht trin nhn cch. Vai tr ch o ca gio dc i vi s pht trin
nhn cch th hin:
1.1. Gio dc nh hng v t chc dn dt qu trnh hnh thnh, pht trin nhn
cch ca c nhn
- Xc nh mc ch gio dc cho c h thng, cho tng bc hc, cp hc, trng hc v
tng hot ng gio dc c th
- Xy dng ni dung, chng trnh, k hoch dy hc v gio dc, la chn phng
php, phng tin v hnh thc gio dc p ng mc ch gio dc, ph hp vi ni dung v
i tng, iu kin gio dc c th.
- T chc cc hot ng, giao lu
- nh gi, iu chnh ni dung, phng php, hnh thc gao dc...
S nh hng ca gio dc khng ch thch ng vi nhng yu cu ca x hi hin ti
m cn phi thch hp vi yu cu pht trin ca tng lai thc y s tin b ca x hi. V
vy, gio dc phi i trc, n u s pht trin. Mun i trc, n u s pht trin, gio dc
cn c trn nhng d bo v gia tc pht trin ca x hi, thit k nn m hnh nhn cch ca
con ngi thi i vi h thng nh hng gi tr tng ng.
1.2. Gio dc can thip, iu chnh cc yu t khc nhm to s thun li cho qu
trnh pht trin nhn cch
Cc yu t bm sinh - di truyn, mi trng v hot ng cc nhn u c nh hng n
s pht trin nhn cch cc mc khc nhau, tuy nhin yu t gio dc li c th tc ng
n cc yu t ny to iu kin thun li hn cho s pht trin nh n cch.
* i vi di truyn
- Gio dc to iu kin thun li nhng mm mng ca con ngi c trong chng
trnh gne c pht trin. Chng hn, tr c di truyn cu to ct sng, bn tay v thanh qun
nhng nu khng c gio dc th tr kh c th i thng ng bng hai chn, bit s dng
cng c hay pht trin ngn ng
- Gio dc rn luyn, thc y s hon thin ca cc gic quan v vn ng c th.
- Gio dc pht hin nhng t cht ca c nhn v to iu kin pht huy nng khiu
thnh nng lc c th.
- Gio dc tm cch khc phc nhng khim khuyt c th hn ch nhng kh khn
ca ngi khuyt tt trong s pht trin nhn cch (phc hi chc nng hoc hng dn s dng
cng c h tr). Ngoi ra gio dc cn gp phn tng cng nhn thc trong x hi v trch
nhim ca cng ng i vi ngi khuyt tt v t chc cho ton x hi chia s, h tr ngi
khuyt tt vt qua kh khn v s bt hnh ca mnh.
* i vi mi trng
- Gio dc tc ng n mi trng t nhin qua vic trang b kin thc v thc bo v
mi trng ca con ngi, khc phc c s mt cn bng sinh thi, lm cho mi trng t
nhin tr nn trong lnh, p hn.
- Gio dc tc ng n mi trng x hi ln thng qua cc chc nng kinh t - x hi,
chc nng chnh tr - x hi, chc nng t tng vn ha ca gio dc.
- Gio dc cn lm thay i tnh cht ca mi trng x hi nh nh gia nh, nh trng
v cc nhm bn b, khu ph, cc mi trng nh to nn nhng tc ng lnh mnh. tch
cc n s pht trin nhn cch con ngi. Hin nay cng tc gio dc x hi ang ch tm xy
dng gia nh l mt mi m dn ch, bnh ng, m no, hnh phc; nh trng l mt mi

trng thn thin i vi hc sinh, cng ng dn c l khu vc vn ha ca mt x hi vn

minh tin b.
* i vi hot ng c nhn
- Gio dc t chc nhiu loi hnh hot ng giao tip b ch, lnh mnh nhm pht huy
nhng phm cht v nng lc c nhn (sn chi cc nh vn ha cho mi la tui, cc cu lc
b xy dng gia nh hnh phc ti a phng, ); xy dng nhng ng c ng n ca c
nhn khi tham gia hot ng, giao tip ng thi hng dn c nhn la chn cc hot ng v
giao tip ph hp vi kh nng ca bn thn. c bit cng tc gio dc lun xy dng cc mi
quan h giao tip tch cc gia thy tr, gia bn b vi nhau ng thi t chc v nh hng
cho tr tham gia vo cc hot ng ch o tng giai on la tui thc y s pht trin
nhn cch.
- Gio dc to tin cho t gio dc ca c nhn. T gio dc th hin tnh ch th ca
c nhn khi con ngi p ng hoc t vn ng nhm chuyn ha cc yu cu ca gio dc
thnh phm cht v nng lc ca bn thn. Nu c nhn thiu kh nng t gio dc th cc phm
cht v nng lc ca h s hnh thnh mc thp hoc thm ch khng th hnh thnh. Trnh
, kh nng t gio dc ca c nhn phn ln bt ngun t s nh hng ca gio dc. Gio
dc ng n v y s gip con ngi hnh thnh kh nng t gio dc, khng trc
nhng tc ng tiu cc ca x hi pht trin nhn cch mnh m. Ch c nhng ngi bit
t gio dc mi l nhng ngi thc s c gio dc. (Bennet Anh)
2. iu kin gio dc gi vai tr ch o i vi s pht trin nhn cch
Nh vy thng qua cc tc ng n u s pht trin, gio dc khng ch thc y s
pht trin nhn cch c nhn m cn thc y s pht trin ca x hi. Tuy nhin gio dc khng
phi l vn nng, khng th mt mnh quyt nh ton b tin trnh pht trin nhn cch. Gio
dc ch l mt trong nhng yu t nh hng quan trng n s pht trin nhn cch thng qua
nhng tc ng c tnh ch o. V vy, gio dc thc s ng vai tr ch o i vi s hnh
thnh v pht trin nhn cch cn c cc iu kin sau:
- Cng tc d bo v xu hng pht trin ca x hi phi a ra nhng nh hng ng
n gio dc thc hin tt chc nng n u s pht trin.
- Cc yu t trong qa trnh gio dc phi thng nht vi nhau, nh gio dc phi gi vai
tr ch o, ngi c gio dc phi th hin vai tr ch ng.
- Phi c s kt hp cht ch ba lc lng gio dc: gia nh, nh trng v x hi, trong
nh trng ng vai tr ch o. Nhng yu km ca gio dc thng c nguyn nhn t s
thiu phi hp ng b gia ba lc lng gio dc ny.
- Nh gio dc phi nm vng c im tm sinh l ca ngi c gio dc.
- Nh gio dc phi c phm cht v nng lc lm tt cng tc gio dc
IV. GIO DC V CC GIAI ON PHT TRIN NHN CCH THEO LA
TUI
Cc nh nghin cu ch ra rng s hnh thnh v pht trin nhn cch ca con ngi
din ra c tnh quy lut theo tng la tui. Mi giai on pht trin u c nhng c im ring,
c bit l u c nhng bc nhy vt v cht v to tin cho s pht trin cc giai on
tip theo. Gio dc bao gi cng hng vo con ngi c th vi nhng c im tm l ring
v la tui, gii tnh... v nhng c trng c o trong nhn cch. Do , gio dc phi xut
pht t nhng c im tm sinh l ca i tng ra cc ni dung, cch thc tc ng
tng ng v ph hp.
1. Gio dc v s pht trin nhn cch tr hi nhi ( 0 1 tui)
* S pht trin nhn cch

a tr khi mi sinh ra ch l mt sinh vt mang mm mng ngi, nhn cch cha hnh
thnh. Thng qua s giao lu vi nhng ngi ln trc tip chm sc (cha m, ng b, m
nui) tr hnh nhi mi hc c cch ha nhp vi cuc sng x hi ngoi bng m. S pht
trin ca tr hi nhi ch yu l v mt c th c th hin nhng tin b trong cc hot ng
ca cc gic quan v ca vn ng (nhn, nghe, ngi, nm, lt, ngi, b, ng, i, cm nm).
Chiu hng pht trin ca cc gic quan v vn ng c th trong giai on ny cng ni ln
tnh cht v mc pht trin v tr tu v tinh thn ca a tr.
* Ni dung gio dc
- Thc y nhanh s hon thin ca cc gic quan v vn ng c th.
- Cho tr tip xc, lm quen dn vi th gii vt dn dn hnh thnh thi v
phng thc tc ng vo vt sau ny.
* Cch thc gio dc
- Ngi ln trc tip chm sc, nui dng gio dc tr thng qua s giao lu tip xc v
p ng cc nhu cu ca tr. Tu theo cch thc chm sc, nui dng, ty theo thi c x
ca ngi ln i vi tr m a tr nhn c cc loi n tng, hnh thnh cc thi que n hnh
vi trong np sng v sinh hot sau ny (n, ng, v sinh c nhn) Ngoi ra cch tip xc vi tr
em v to iu kin cho tr tip xc vi th gii cng gip a tr cm nhn, hnh thnh c
cc loi cm xc, cc thi i vi vt, con ngi lm nn tng sau ny tr c kinh
nghim c x vi th gii xung quanh.
2. Gio dc v s pht trin nhn cch tr u nhi (1 3 tui)
* S pht trin nhn cch
y l giai on tr u nhi nhn c cc tc ng x hi ha mt cch phong ph v
mnh m. Nh cc tin b v c th v tm l, c bit l vi ba thnh tu ln: luyn tp dng i
thng, hot ng vi vt cng c, s pht trin ngn ng gp phn thc y s pht trin
kh nng t thc ca tr, mt yu t th hin nhn cch con ngi.
* Ni dung gio dc
- Gip tr u nhi t c ba thnh tu ca s pht trin: luyn tp dng i thng ng;
hng dn, to iu kin cho tr tip xc, s dng cc loi vt theo ng chc nng v c tnh
sng to; gip tr pht trin ngn ng (tp cho tr ni, din t suy ngh v hiu iu ngi khc
ni).
- Bc u cho tr hc tp cch thc c x theo nhng qui tc hnh vi trong x hi i
vi ngi khc (ngi trong gia nh, c gio, bn b)
- Kch thch tr pht trin kh nng t duy mc trc quan hnh ng.
* Cch thc gio dc
- Thng qua vic tip xc vi nhng ngi thn trong gia nh tr hc c cc qui tc
hnh vi i vi th gii xung quanh. Ngi ln cn ch n cc biu hin ca mnh v li ni,
hnh vi, c ch, thi d i vi tr gip tr c mt khun mu tt p noi theo.
- To iu kin cho tr c tip xc vi nhiu loi vt khc nhau, hng dn tr cch
thc s dng, kch thch tr suy ngh, sng to ra tr chi vi cc vt y.
- Xy dng nhng cch thc ng x thch hp vi cc bin chuyn tm l ca tr (s t
thc, thi bng bnh) s pht trin nhn cch ca tr c thun li.
3. Gio dc v s pht trin nhn cch tr mu gio (3 6 tui)
* S pht trin nhn cch
y l giai on hnh thnh nhn cch ca tr th hin kh nng hnh ng theo ng
c gin tip. S hnh thnh nhn cch l thuc nhiu vo khun mu hnh vi ca ngi ln m
tr em tip xc (cha m, c gio , bn b, ngi xung quanh ). Nhng du n ban u trn

nhn cch ca tr thng c lu gi li. S pht trin nhn cch ca tr trong giai on ny
ch t mc thp nhng din ra vi tc cao. c im nhn cch tr mu gio ni bt
khuynh hng mun c c lp hot ng khng c s km kp ca ngi ln, c bit l s
cun ht tr vo trong cc loi tr chi. Thng qua tr nm c cc phng thc hnh ng,
nh hng v thc c cc chun mc trong cc mi quan h gia ngi vi ngi v vi
th gii xung quanh
* Ni dung gio dc
- Hnh thnh nhng nt nhn cch tt p lm c s cho mt nhn cch hon thin sau
ny thng qua s gng mu trong nhn cch ca nh gio dc.
- Pht trin cc kh nng tm l ca tr nh: tr tng tng, kh nng t duy, tr nh, cc
loi tnh cm cp cao nh nhng phng tin gip tr thu nhn cc tc ng gio dc.
- Tip tc trang b cho tr nhng qui tc ng x trong cuc sng x hi .
- Gip tr hnh thnh tm th i hc trng ph thng vo cui tui mu gio.
* Cch thc gio dc
- Thng qua s gng mu ca cc nh gio dc nh: cha m, c gio
- T chc cho tr tham gia cc loi tr chi b ch, thch hp vi la tui : sm vai, hc
tp, vn ng
- a tr tham gia vo cc loi quan h rn luyn cch thc c x ph hp vi cc
chun mc x hi.
4. Gio dc v s pht trin nhn cch hc sinh tiu hc (6 11 tui)
* S pht trin nhn cch
y l giai on hc sinh bt u tham gia vo hot ng hc tp mang tnh x hi ha
mnh m tip nhn h thng tri thc khoa hc ca loi ngi. Di nh hng ca hot ng
hc tp, nhn cch ca hc sinh c nhiu bin i phong ph v su sc. c im nhn cch ca
hc sinh tiu hc ni bt nhng nt sau :
- Kh nng nhn thc pht trin nhanh chng nh hot ng hc tp.
- i sng xc cm, tnh cm chim u th hn v chi phi mnh m n cc hot ng,
nhn thc ca tr.
- Tnh hn nhin, vui ti hng v nhng cm xc tch cc.
- Hay bt chc nhng ngi gn gi, c uy tn vi tr (cha m, thy c, bn b)
- Hnh vi ch cha cao, bn tnh hiu ng, kh km ch, km t ch nn d phm li,
nht l i vi cc yu cu c tnh nghim ngt, i hi s tp trung cao , gy cng thng.
Nhn cch ca hc sinh tiu hc chu nh hng ca nhiu yu t: gia nh, nh trng,
x hi. Trong nhng nh hng t cha m, thy c l rt quan trng vo u tui v sau l
cc nh hng t bn b v phng tin thng tin i chng, sch bo, phim nh
* Ni dung gio dc
- Pht trin kh nng nhn thc v phm cht tr tu thng qua hot ng hc tp.
- Rn luyn tc phong v cc thi quen hnh vi o c c bn ca con ngi theo chun
mc x hi.
- Khc phc dn cc nhc im trong i sng tnh cm (tnh hay thay i, cch biu l
tnh cm khng ph hp), gip tr bit cm nhn v biu l tnh cm ca mnh.
- Rn luyn cc phm cht ca hnh vi ch (tnh t ch, c lp, kh nng t km
ch)
- Gip tr bit chn la, thu nhn nhng tc ng lnh mnh t nhng phng tin thng
tin.
* Cch thc gio dc

- Ly s gng mu ca cc nh gio dc lm phng tin gio dc.

- Xy dng, hng dn cc nhm bn b ca tr to nn nhng nh hng tch cc
trn nhn cch.
- T chc, qun l cht ch cc phng tin thng tin i chng.
- Cn c trn nhng nhu cu ca la tui t chc , hng dn tr tham gia cc hot
ng cn thit cho s pht trin nh: hc tp, vui chi, lao ng, hot ng x hi
5. Gio dc v s pht trin nhn cch hc sinh trung hc c s (11 15 tui )
* S pht trin nhn cch
S pht trin tm l, nhn cch ca thiu nin c nhiu bin ng v rt phc tp, gy ra
nhng kh khn trong ni tm thiu nin cng nh trong mi quan h gia ngi ln vi cc em.
Cng vi nhng bin i quan trng trong c th lin quan n s pht trin gii tnh, i sng
tm l ca cc em xut hin nhng nhu cu tm l mi nh: khuynh hng mun lm ngi ln
(mun sng t lp, mun lm nhng vic c ngha), nhu cu t khng nh mnh (khng nh
gi tr v phm cht, nng lc ca bn thn) Nhng thc y tm l ny thng c tha mn
trong quan h bn b ca thiu nin, nn nhng tc ng t cha m, gio vin c khi b gim nh
trc cc chi phi ca nhng bn b cng la. Tui thiu nin hay c nhng suy ngh mnh dn
v c tnh tuyt i. Cc em i hi v mong mun c p ng m t chu suy xt iu kin
tha mn. Tnh cm rt phc tp, mnh me, d a n kiu hnh ng qu khch, gy hn.
* Ni dung gio dc
- Tip tc pht trin cc kh nng tr tu v rn luyn tc phong o c cho thiu nin.
- Gip thiu nin c nhng hiu bit cn thit v gii tnh, v cc chun mc trong quan
h c x vi ngi khc gii.
- To iu kin cho thiu nin tha mn cc nhu cu tm l mt cch hp l v lnh
mnh,
* Cch thc gio dc
- Nh gio cn ng vai tr l ngi bn ln tui, gn gi, ng tin cy ca thiu nin
c th kp thi gip cc em vt qua nhng kh khn trong s pht trin ca bn thn.
- Xy dng, hng dn cc nhm bn ca thiu nin i vo cc hot ng cn thit cho
s pht trin la tui.
- T chc cc loi hnh hot ng p ng nhng nhu cu nhn thc v vui chi ca thiu
nin.
6. Gio dc v s pht trin nhn cch hc sinh trung hc ph thng (15 18t)
* S pht trin nhn cch
Nhn cch ang trong giai on nh hnh vi ni dung phong ph v c chiu su. So
vi hc sinh THCS, hc sinh trung hc ph thng c kh nng nhn thc hon thin hn, cc em
c th tm hiu su v nm c bn cht ca vn ch khng nhn nhn s vic cch nng ni
v phin din. Nu c khuyn khch s c nhng suy ngh , mnh dn c o. Xem xt cc
hot ng v sn phm tr tu ca cc em th hin trong hot ng hc tp hoc sinh hot ngoi
kha, chng ta d nhn ra s tin b nhanh chng v mt nhn thc ca cc em. Trn mt bi
bo tng, mt hc sinh lp 11 vit: Vy , trong vng tay ca cha m, thy c, bn b, em
ln, mi su , mi by tui. Mi su hay mi by, ci tui ca mt thi mng m dt
do chp cnh cho bao k vng vn ln. Gi y em thi lm th ca ngi o hng trc
ng m bit rng con ngi phi bao nhiu mu xng cho t n c hoa hng; em thi
m lm cng cha hay hong t trn tin gii, m mun rng hm nay, mnh phi sng xng
ng, bit cho i v qun mnh trong hnh phc chung

i sng ni tm pht trin, cc em thc r rt hn v ci ti v thch hnh dung v

hnh nh bn thn. Nhu cu bc l bn thn t khng nh tr nn mnh m hn, cc em thch
chia s vi bn b hoc i din vi chnh mnh trn nhng trang nht k. Hc sinh trung hc
cng mang nhiu suy ngh v k hoch cuc i v nh hng ngh nghip trong tng lai, iu
ny b chi phi bi thn tng ca cc em. Vic la chn thn tng li ph thuc vo kh nng
xc nh hnh nh bn thn ca cc em. Nhng hc sinh khng nhn thc r v bn thn thng
nh hung vo nhng thn tng xa vi vi kh nng phn u, do thng nhanh chng thay
i thn tng v cng hoang mang v bn thn. La tui ny cng quan tm n tnh cm
gia nam v n nhng cha iu kin xy dng tnh yu i la bn vng. Hot ng hc
tp vn l hot ng quan trng cho s pht trin nhn cch v cuc sng tng lai ca cc em.
* Ni dung gio dc
- Trang b cho thanh nin nhng hiu bit v tnh cht v cch thc c x trong tnh bn,
tnh yu.
- Hng dn thanh nin xy dng k hoch cuc i ph hp vi s pht trin c nhn
trong x hi.
- Gip thanh nin xy dng l tng sng cao p.v bit nh hng vo h thng gi tr
lnh mnh, tch cc theo chun mc x hi.
- To iu kin cho thanh nin la chn ng loi ngh nghip ca bn thn bng cch
cung cp thng tin v cc loi ngh nghip trong x hi (c im, nhu cu ca ngh i vi
ngi lao ng). Xc nh cho cc em bit nhng ngh nghip m a phng ang c nhu cu
pht trin. Gip hc sinh THPT nhn ra hng th ngh nghip v kh nng tng ng ca bn
thn.
* Cch thc gio dc
- Xy dng mt cch a dng, phong ph cc loi hnh hot ng si ni, hp dn li
cun thanh nin tham gia pht trin nhn cch lnh mnh.
- Tng cng cc nh hng tch cc qua phng tin thng tin i chng n la tui
thanh nin (sn xut phim nh, xut bn sch, pht hnh cc loi bo ch thch hp)
- Xy dng h thng gi tr p ng yu cu ca thi i v tuyn truyn, thuyt phc
thanh nin c nim tin la chn cc gi tr c x hi nh gi cao.
- Nh gio dc tht s l ngi bn ng tin cy i vi h, c thi tn trng, khuyn
khch cc kh nng sng to, c o ca thanh nin.
HNG DN HC TP CHNG 2
1. Nu khi nim nhn cch v s pht trin nhn cch?
2. Trnh by vai tr ca yu t di truyn, mi trng v hot ng c nhn i vi s
hnh thnh v pht trin nhn cch
3. Phn tch vai tr ca yu t gio dc i vi s hnh thnh v pht trin nhn cch
______________________________________________________
Chng 3 :
MC CH, NHIM V V CC CON NG GIO DC
I. MC CH, MC TIU GIO DC
1. Khi ni m, ngha ca vic xc nh mc ch, mc tiu gio dc
1.1. Khi nim v mc ch, mc tiu gio dc
a. Mc ch, mc tiu
Trc khi tin hnh mt hat ng nht nh, con ngi c kh nng thc trc s cn
thit ca hat ng, d kin trc kt qu ca hot ng. Khi nim mc ch, mc tiu xut
hin u tin trong lch s l t hot ng ca ngi lnh; v d nh khi tp bn th ch m

ngi tp ngm bn trng c th l ci bia... Ngi tp bn nhn thy i tng cn bn trng

(ci bia). Cho nn mc ch y l nhn thy ci ch cn bn trng l ci bia. T cc khi
nim ny c s dng trong nhiu lnh vc ca cuc sng nh : trc khi lm ngi nh ngi
ta thng hnh dung (d kin) trc ngi nh s lm Nh vy, trc khi thc hin hat ng
no , con ngi xc nh c ch n ca hat ng, hot ng lm g?
Mc ch c hiu l s d kin trc (hnh dung trc) kt qu ca hot ng.
hnh dung r hn mc ch cn phn tch mc ch ra thnh cc mc tiu.
Mc tiu c hiu l s c th ha ca mc ch, hnh dung mc ch theo cc giai
on, cp , phm vi, mc nht nh vi kt qu c th.
Mc tiu c th xem xt tm chin lc (nh hng) v phm vi tc nghip (hot
ng). Khi xc nh mc tiu thng d kin v s lng, cht lng, c cu, ch v th ch.
- Mc tiu (MT) v s lng l d kin s lng sn phm s t c. V d nh s
lng hc sinh vo hc, ln lp, ra trng; s lng gio vin t chun, vt chun; s lng
trng hc (mm non, ph thng, dy ngh, cao ng, i hc)
- MT v cht lng l d kin s t c cc yu cu ca cht lng sn phm. V d
nh cht lng tuyn sinh, cht lng v hc lc v hnh kim, cht lng tt nghip; Trng
cht lng cao, o to nhn ti v ngi lao ng cht lng cao...
- MT v c cu l d kin v cc thnh phn, cu trc m bo cn i, ph hp, phong
ph, ton din. V d nh c cu cc mn hc trong chng trnh gio dc, ngnh ngh o to
nhn lc, nhn ti, cc loi hnh trng lp p ng c yu cu pht trin kinh t - x hi v
khoa hc cng ngh trong giai on hin nay
- MT v th ch l xem xt cc ch , chnh sch nhm p ng yu cu pht trin con
ngi v x hi. V d nh xy dng th ch gio dc hin i theo nh hng x hi ch ngha
c c cu hp l, hon chnh, ton din, ch linh hot, a dng; Pht trin cc loi hnh trng
lp ngoi cng lp, cho php m cc trng hc ca ngi nc ngoi; m bo ch tin
lng cho nh gio; khuyn khch v to iu kin cho vic hc v hc ln cao
Lin quan mt thit vi mc tiu l kt qu t c so vi mc tiu. Kt qu chnh l
mc t c mc tiu v cc mt ni trn (s lng, cht lng, c cu, th ch).
b. Mc ch, mc tiu gio dc
Gio dc l mt qu trnh (c m u, din bin, kt thc) hay c hiu l mt hot
ng (ch th v i tng hot ng). Kt qu ca qu trnh gio dc hay ca hot ng gio
dc trc ht l s bin i nhn cch ca ngi c gio dc.
Theo cch hiu mc ch nh trnh by trn th mc ch gio dc l s d kin trc
kt qu ca hot ng gio dc. Kt qu ca hot ng gio dc chnh l nhn cch ca ngi
c gio dc. V vy c th hiu mc ch gio dc l m hnh nhn cch ca con ngi (ngi
hc) m gio dc cn o to nhm p ng yu cu ca x hi trong mt giai an lch s c
th.
Mc ch gio dc c th c hnh dung cc cp v m v vi m. Cp v m hay
cn gi l mc ch gio dc tng qut l nhn mnh mc ch chung ca ton b h thng gio
dc quc dn, phn nh cc yu cu ca x hi i vi mt nn gio dc. Chng hn mc ch
gio dc ca h thng gio dc quc dn l trnh dn tr, cht lng ngun nhn lc v nhn
ti ca mt quc gia mt giai on lch s nht nh. Cp vi m hay cn gi l mc tiu
gio dc th hin tng bc hc, cp hc, ngnh hc... cc giai on nht nh nh l mc tiu
gio dc mm non, ph thng (mc tiu gio dc tiu hc, THCS, THPT), mc tiu gio dc i
hc

Mc ch, mc tiu gio dc c mi quan h mt thit vi nhau. l mi quan h gn

b, hu c gia ci tan th v ci b phn, gia ci chung v ci ring. Mc tiu gio dc l
thnh phn, b phn cu thnh ca mc ch gio dc. Vic xc nh v thc hin tt cc mc
tiu gio dc l gp phn thc hin mc ch gio dc tng th.
Tm li, mc ch gio dc l mt phm tr c bn ca Gio dc hc phn nh trc kt
qu mong mun trong tng lai ca hat ng gio dc. l yu cu, l c m v hy vng
vo tng lai ca s pht trin con ngi, pht trin x hi.
1.2. ngha ca vic xc nh mc ch, mc tiu gio dc
Mc ch, mc tiu gio dc c gi tr nh hng cho tan b hot ng gio dc. tm
v m, vic xc nh mc ch gio dc thng l do cc cp lnh o - qun l gio dc thc
hin, m bo cho h thng gio dc pht trin thng nht vi s pht trin v chnh tr, kinh t x hi, vn haca t nc; gp phn thc hin mc tiu: Dn giu nc mnh, x hi cng
bng, dn ch, vn minh. cc trng hc, vic xc nh r mc tiu ca hot ng gio dc
s nh hng cho vic chn la, s dng v iu chnh ni dung, phng php, hnh thc t
chc gio dc.
Mc ch, mc tiu gio dc cn l tiu chun, thc o nh gi cht lng gio dc.
Xem xt cht lng u vo, u ra quyt nh tuyn sinh, tuyn dng, so snh cht lng
tuyn sinh v yu cu v cht lng tt nghip quyt nh t chc cc hot ng gio dc v
huy ng cc ngun lc p ng yu cu ca cht lng gio dc.
Vic xc nh ng n mc ch, mc tiu gio dc c tc dng kch thch tch tch cc
hot ng ca con ngi, to ng lc cho hat ng gio dc. Vic xc nh mc ch, mc tiu
gio dc thng hay quan tm n nhu cu ca cuc sng, ca c nhn do n c sc hp dn,
to ra nhu cu, ng c cho hot ng ca ngi hc v c ngi dy. V vy cn hng dn, t
vn cho ngi hc xc nh v la chn mc tiu gio dc.
2. C s xc nh mc ch gio dc
Lch s pht trin gio dc v c thc tin v l lun cho thy c mi quan h bin chng
gia s pht trin gio dc, pht trin nhn cch vi s pht trin x hi v kinh t - x hi, khoa
hc - cng ngh..., vi nhng iu kin v hon cnh thc hin gio dc. T m i quan h bin
chng c th tm thy cc c s l lun v thc tin ca vic xc nh mc ch gio dc.
2.1. Quan im v s hnh thnh v pht trin nhn cch
Nhn cch c hnh thnh v pht trin di nhng nh hng ca cc yu t: di truyn,
mi trng, gio dc v hot ng - giao tip c nhn. S tng tc bin chng gia c nhn v
mi trng thng qua hot ng v giao tip c nhn lm cho nhn cch hnh thnh v pht trin.
C.Mc ni: hon cnh sng to ra con ngi trong chng mc con ngi sng to ra hon
cnh.
Gio dc l hot ng c t chc mt cch c mc ch, c k hoch, c ni dung, phng
php khoa hc nhm hnh thnh v pht trin nhn cch con ngi ph hp vi nhng yu cu
ca x hi trong nhng giai on pht trin nht nh. Tnh nh hng ca gio dc i vi s
hnh thnh v pht trin nhn cch biu hin thng qua vic gio dc c th thit k c m
hnh nhn cch c tnh ton vn ca con ngi trong xu th pht trin v tin b x hi v thit
k c mc tiu gio dc cho cc giai an khc nhau. Quan im v vai tr ca gio dc i
vi s hnh thnh v pht trin nhn cch l quan im rt c bn trong Gio dc hc, n va
nh hng cho s pht trin gio dc, pht trin kinh t - x hi v pht trin con ngi trong x
hi cng nghip hin i.
2.2. Quan im v con ngi pht trin ton din v s pht trin ton din nhn cch

Cc quan im hng vo s pht trin ton din nhn cch con ngi c mt b dy
trong lch s. Nhng mi quc gia, mi thi k lch s, khi nim pht trin ton din nhn
cch c mt ni dung ring. S pht trin ca cc quan im v s pht trin ton din nhn cch
con ngi trong lch s l c s l lun xy dng mc ch gio dc.
Con ngi pht trin ton din l yu cu tt yu, khch quan ca x hi cng nghip
hin i (vi nhng c im c bn nh : thay i nhanh v tnh a dng, phong ph ngy cng
cao); nhng pht trin ton din nhn cch cn c nhng iu kin nht nh ty theo kh
nng, mong mun cng vi s n lc c gng ca mi ngi v cng ng.
T nhng c s khoa hc, Mc ng ghen ch ra m hnh v con ngi pht trin
ton din ca x hi tng lai: l con ngi pht trin v c tr tu, o c, sc khe, lao ng
v thm m; hi ha v th cht v tm hn, hi ha gia cuc sng c nhn v x hi, gia ci
chung v ci ring. Pht trin ton din nhn cch l pht trin ht kh nng, c tnh vn c
ca tng c nhn; ch khng phi l lm cho tt c mi ngi u hon ton ging nhau, u
lm gii tt c mi vic nh nhau.
Con ngi pht trin ton din l c m t ngn xa ca loi ngi v l yu cu khch
quan ph hp vi c m ch quan ca mi ngi trong x hi hin i. V ch c trong x hi
hin i, tin b vi c iu kin pht trin con ngi ton din.
Trong lch s cng nh trong x hi hin i, vic pht trin ton din cho th h ang
ln ln vi nhng c trng bn cht trn vn l mc ch l tng ca nn gio dc cc nc.
2.3. Nhng c im v xu th pht trin ca thi i
Cuc cch mng KH CN hin i, khi u t gia th k XX ngy cng pht trin vi
nhng bc i thn tc. Vic p dng nhng thnh tu KH CN lm thay i nhanh chng v
su sc i sng vt cht v tinh thn ca x hi. Khoa hc tr thnh mt lc lng sn xut trc
tip v nng ct, l ng lc c bn ca s pht trin kinh t - x hi. Cuc cch mng khoa hc
- cng ngh pht trin nh v bo th hin r nt cc yu t sau:
- Bng n thng tin v s lc hu nhanh chng ca thng tin.
- Vic s dng cc th h my tnh in t v cc phng tin cng ngh hin i vo sn
xut v i sng ngy cng c gia tng nhanh chng.
- Vic ng dng cc thnh tu mi ca khoa hc cng ngh vo sn xut v i sng
ang l c hi v thch thc i vi cc quc gia ang pht trin v chnh nhng con ngi ca
cc quc gia y.
S pht trin ca khoa hc - cng ngh vi nhng c im ni trn i hi con ngi
phi c kh nng cp nhp v ng dng thng tin - cng ngh tin tin, s dng c phng
tin hin i. Kh nng t hc hc sut i l yu cu tt yu i vi con ngi trong thi i
ngy nay.
Xu th pht trin ca x hi ngy nay cng ang t ra nhng yu cu mi i vi con
ngi, l:
- S hnh thnh nn kinh t tri thc v x hi thng tin
- Xu th ton cu ha, xu th hi nhp, giao lu quc t ngy cng c m rng v thn
thin.
- c mun v chung sng ha bnh, dn ch, bnh ng, cng bng v kh nng gn gi
ha bnh ang c cng c.
- Cc vn c tnh ton cu nh xung t v sc tc, dn tc, tn gio; dn s v s di
c tm kim vic lm, suy gim mi trng v sinh thi, phn ha giu ngho ngy cng tng,
nn tht nghip... i hi cc quc gia phi quan tm gii quyt.
- T nn x hi v bo hnh ang c xu hng gia tng trong cc nh trng.

Tt c cc vn trn cn c t ra, xem xt v gii quyt bt u t gio dc, bng

gio dc.
2.4. Chin lc pht trin kinh t x hi ca Vit Nam
T nhng thp k 80 ca th k XX, Vit Nam chuyn t nn kinh t tp trung quan liu
bao cp sang nn kinh t hng ha nhiu thnh phn vn hnh theo c ch th trng, c s iu
tit ca nh nc. S bin chuyn ca nn kinh t - x hi nh hng tch cc n mi c
nhn nh:
- Pht huy cao tnh tch cc, sng to ca con ngi, kch thch con ngi nm bt
nhanh nhy yu cu ca kinh t - x hi.
- i hi th h tr Vit Nam kh nng thch nghi trc nhng bin i ca mi trng
kinh t - x hi, nng ng v sng to, c tri thc vn ho, khoa hc, c k thut ngh nghip
vng vng, c phm cht o c v thi ng n...
i hi IX ca ng Cng sn Vit Nam khng nh mc tiu tng qut ca Chin
lc pht trin kinh t - x hi 2001 - 2010 l: a t nc ta ra khi tnh trng km pht
trin, nng cao r rt i sng vt cht, vn ho, tinh thn ca nhn dn, to nn tng n
nm 2020 nc ta c bn tr thnh mt nc cng nghip theo hng hin i ho. T
ng v Nh nc Vit Nam xc nh Chin lc pht trin gio dc v o to (2001-2010)
vi nhng quan im ch yu l:
- Gio dc v o to l quc sch hng u, l ng lc thc y, l iu kin c bn
m bo cho vic thc hin mc tiu kinh t x hi.
- Gio dc v o to phi i trc s pht trin kinh t - x hi
- u t cho gio dc l mt hng chnh ca u t pht trin.
- a dng ho cc hnh thc o to, thc hin cng bng trong gio dc.
- Gio dc v o to phi gn cht vi yu cu pht tri n ca t nc v ph hp vi
tin b ca thi i.
2.5. Nhng c im truyn thng ca dn tc Vit Nam
Gi tr truyn thng ca 1 dn tc l nguyn l o c ln m con ngi trong nc
thuc cc thi i, cc giai an lch s u da vo phn bit phi tri, nhn nh nn
chng nhm xy dng c lp t do v tin b ca dn tc . (GS. Trn Vn Giu). Dn tc
Vit Nam c b dy lch s trn 4000 nm vn hin hun c c nhng truyn thng c gi
tr trong qu trnh dng nc v gi nc:
- Truyn thng yu nc, anh hng
- Truyn thng lao ng cn c, sng to, lc quan.
- Truyn thng nhn i
- Truyn thng vn ha lu i.
Cc gi tr truyn thng phi c k tha, gn gi v pht huy s tr thnh ni lc
tim nng, sc mnh ca con ngi Vit Nam
3. Mc ch gio dc Vit Nam trong giai an cng nghip ha hin i ha
(CNH HH)
3.1. Mc ch gio dc tng qut
3.1.1. Mc ch gio dc xt trn bnh din x hi
Mc ch gio dc ca nn gio dc XHCN Vit Nam l hnh thnh v pht trin tan
din nhn cch con ngi Vit Nam. Mc ch c th hin c th trong tng giai an pht
trin ca t nc, gn cht vi vic thc hin cc nhim v pht trin kinh t - x hi, xy dng
v bo v T quc. Mc ch gio dc trong giai an hin nay c khng nh trong Vn

kin Hi ngh ln th 4 Ban chp hnh trung ng ng kha VII (1993) : Pht trin gio dc
nhm nng cao dn tr, o to nhn lc, bi dng nhn ti...
a. Mc tiu nng cao dn tr
Xy dng nn gio dc phc v s nghip nng cao dn tr l t tng ch o ton
b s pht trin gio dc ca nc ta. Bc H c kt thnh chn l: Mt dn tc dt l mt
dn tc yu. V vy, ngay sau khi ginh c lp vo thng 8/1945, mt trong nhng nhim v
cp bch l lm sao cho mi ngi bit c, bit vit, c kin thc, hiu bit c quyn li v
bn phn ca mnh. Vn nng cao dn tr tr thnh quc sch v l mc tiu hng u ca nn
gio dc nc ta.
Dn tr c hiu l trnh hiu bit, trnh vn ha ca ngi dn trong tng thi k
lch s nht nh. Dn tr biu hin tr lng hiu bit vn ho ca mt dn tc. Mt bng dn tr
c th hin bng s nm hc trung bnh ca ngi dn mt nc vo mt thi im nht nh.
Dn tr c lin quan n hnh phc, li sng ca con ngi, n s pht trin kinh t - x
hi ca t nc, n cc vn lin quan n dn tc v ton cu nh vn dn quyn, dn
sinh, dn ch Mt quc gia c trnh dn tr cao l quc gia c i sng vn ha tinh thn
ca nhn dn cao, th hin trong i sng chnh tr, vn ha, o c, truyn thng x hi, trong
thc, hnh vi ca c nhn
Hin nay nc ta hon thnh ph cp gio dc tiu hc, nhng vi trnh ny so vi
cc nc trong khu vc v vi yu cu ca s nghip cng nghip ho, hin i ho t nc,
chng ta cn phi phn u nng cao trnh dn tr rt nhiu.
Mc tiu nng cao dn tr n 2020:
- Cng c v nng cao thnh qu ph cp gio dc Tiu hc v xo m ch. Thc hin v
hon thnh ph cp gio dc trung hc c s vo nm 2010 v trung hc ph thng vo nm
2020.
- Xy dng hon chnh v pht trin bc hc Mm non cho hu ht tr em trong tui.
- Pht trin gio dc cc vng dn tc thiu s, vng kh khn, phn u gim chnh
lch v pht trin gio dc gia cc vng lnh th.
Nng cao dn tr l kt qu tng hp ca nhiu lnh vc gio dc nh gio dc nh
trng, gio dc x hi, gio dc gia nh, tuy nhin, gio dc nh trng trong h thng gio
dc quc dn bao gi cng gi vai tr nng ct. t n trnh dn tr ngy cng cao, gio
dc lun phi i mi v pht trin lin tc theo hng nhn vn ho, x hi ho, a dng ho
vi nhng phng thc thch hp, huy ng mi lc lng, mi tim nng ca x hi lm gio
dc; nng cao cht lng v bo m s lng gio vin cho ton b h thng gio dc...
b. Mc tiu o to nhn lc
Nhn lc l lc lng lao ng. Ni n ngun nhn lc l ni n sc mnh tr tu, tay
ngh, nng lc, phm cht, sc khe ca nhn lc. Cht lng v hiu qu lao ng trong thi
i cch mng khoa hc cng ngh ph thuc vo trnh o to nhn lc. Ngi lao ng c
trnh s lun lun tip cn vi ci mi, nng ng sng to trong sn xut, trong cng ngh, s
c nng lc thch nghi cao vi nhng bin ng v pht trin ca nn kinh t - x hi.
Trong thc t, nc ta di do v nhn lc (khong trn 44 triu ngi) nhng cht lng
thp, cha p ng vi nhng yu cu ca s nghip CNH HH t nc. Theo tnh ton ca
B Lao ng - Thng binh v X hi, Vit Nam mi c khong hn 20% lc lng lao ng
qua o to t s cp tr ln. Trn thc t, cha c con s thng k chnh xc v bao nhiu phn
trm lao ng p ng c yu cu s dng. Hin cht lng lao ng Vit Nam cn nhiu vn
cn gii quyt. Khi Vit Nam hi nhp su hn vo nn kinh t th gii th cht lng lao
ng thp s c tc ng xu ti kh nng cnh tranh ca nn kinh t. y l kin ca phn ln

cc chuyn gia lao ng khi ni v cht lng ngun nhn lc Vit Nam. V vy mc tiu o
to nhn lc nc ta cng tr nn cp thit.
Mc tiu o to nhn lc n 2020:
- o to nhn lc cho s nghip CNH - HH, trong c bit ch nhn lc khoa hc
cng ngh trnh cao, cn b qun l gii v cng nhn k thut lnh ngh, o to nhn lc
cho cc lnh vc cng ngh u tin (cng ngh thng tin, cng ngh sinh hc, cng ngh vt liu
mi, cng ngh t ng ha), o to nhn lc cho nng thn thc hin vic chuyn dch c
cu lao ng.
- Pht trin o to i hc, cao ng. trung cp chuyn nghip v dy ngh, phn u n
nm 2010 t 40% t l lao ng qua o to cc trnh .
- Thay i c cu lc lng lao ng p ng vi yu cu CNH - HH
- Nng cao cht lng v bo m s lng gio vin cho ton h thng gio dc. Tiu
chun ha v hin i ha cc iu kin dy v hc. Phn u sm c mt s c s i hc, trung
cp chuyn nghip, dy ngh t tiu chun quc t.
Vic o to nhn lc l trch nhim chnh ca h thng gio dc quc dn m trc tip
h thng trng o to ngh t thp n cao. Cc b phn ca h thng gio dc quc dn, h
thng cc trng dy ngh t thp n cao cn phi i mi v mc tiu, ni dung, phng thc
o to, c cu t chc h thng; nng cao cht lng i ng gio vin, u t v c s vt
cht, thit b dy hc i ng ngi lao ng c o to lun lun tip cn vi ci mi
trong k thut, trong cng ngh, rn luyn tnh nng ng, sng to trong sn xut h c th
thch ng vi qu trnh bin ng v pht trin ca nn kinh t x hi ang pht trin trong c
ch mi, m bo cht lng o to i lin vi s pht trin v quy m o to
c. Mc tiu bi dng nhn ti
Nhn ti l nhng ngi c ti nng, ngha l ngi thng minh, tr tu pht trin, c
nng lc lm vic gii, c mt s phm cht ni bt, giu tnh sng to. Ti c cu trc gm 4
tng: khiu (cn gi l nng khiu) nng lc ti nng thin ti. Cu trc ny c hnh
thnh trn nn tng nhng tc ng phc tp qua li gia mt bn l hot ng ca con ngi
(ch th) v mt bn l s pht trin ca cc yu t di truyn c khi dy nh hot ng c
nh hng ca ch th.
Nhn ti c nh hng to ln n s pht trin x hi. H l nhng ngi m ra nhng
mi t ph trong vn ha, khoa hc cng ngh, to nn pht trin mnh m ca kinh t - x
hi v khoa hc k thut mt nc. V vy, thi i no, quc gia no ngi ti cng
c coi trng.
Trong iu kin t nc ta, phi t ra vn bi dng nhn ti c kh nng sng to cao,
c kh nng khai ph nhanh chng nhng con ng mi m, gp phn xy dng cho t nc
mt nn vn ha, khoa hc - cng ngh cao. Mun vy:
- Hnh thnh tng bc nhng trung tm cht lng cao cc cp hc, bc hc, cc trng
lp trng im, c cht lng cao.
- M rng h thng trng lp nng khiu, chuyn chn ph thng. o to lc lng
cng nhn lnh ngh bc cao, pht trin h o to bi dng sau i hc.
- To mi iu kin v c s vt cht, k thut, ti chnh hin thc ha cc ch trng, t
tng chin lc v bi dng nhn ti.
- Bi dng nhn ti phi i i vi thu ht v s dng nhn ti hp l, to iu kin i
ng tr thc, cc nh khoa hc c iu kin tip cn v pht huy tim nng ca h.
Vic pht hin v bi dng nhn ti l trch nhim ca c ba mi trng gio dc (gia
nh, nh trng v x hi), trong , gia nh gi vai tr quan trng.

Tm li, ba mc tiu gio dc trn c mt mi quan h thng nht bin chng, tc ng qua
li vi nhau. V vy, thc hin thnh cng s nghip CNH - HH t nc phi tin hnh
thc hin ng thi 3 mc tiu: nng cao dn tr, o to nhn lc, bi dng nhn ti.
3.1.2. Mc ch gio dc xt trn bnh din nhn cch
Pht trin con ngi va l mc tiu, va l ng lc ca s pht trin x hi. Mc tiu
pht trin con ngi thc cht l xy dng v pht trin nhn cch con ngi Vit Nam p ng
yu cu pht trin v tin b ca x hi trong thi k mi cng nghip ho, hin i ho t
nc. i u 2 c a Lu t Gi o d c 2 0 05 n u: Mc tiu gio dc l o to con ngi
Vit Nam pht trin ton din, c o c, tri thc, sc kho, thm m v ngh nghip, trung
thnh vi l tng c lp dn tc v ch ngha x hi; hnh thnh v bi dng nhn cch,
phm cht v nng lc ca cng dn, p ng yu cu ca s nghip xy dng v bo v T
quc.
Thnh phn c bn trong cu trc nhn cch con ngi Vit Nam trong thi k mi bao
gm: Thi - K nng - Tri thc
a. Thi : H thng thi i vi t quc, dn tc, vi lao ng, i sng x hi, vi
bn thn nh thit tha vi l tng c lp dn tc v ch ngha x hi, kin cng xy dng v
bo v t quc vi cng nghip ho, hin i ho t nc; k tha cc gi tr vn ho nhn loi
ng thi gi gn v pht huy gi tr vn ho dn tc; c tc phong cng nghip, c tnh t chc
v k lut; c o c trong sng, pht huy tnh tch cc, c sc kho.
b. K nng: K nng thc hnh gii l kh nng vn dng ng, thnh tho, sng to
nhng tri thc khoa hc v cng ngh lnh hi vo thc tin ngh nghip nhm to ra cc sn
phm c cht lng, c sc cnh tranh trn th trng.
c. Tri thc: Lm ch tri thc khoa hc v cng ngh hin i c ngha l hiu, nh v
vn dng c tri thc khoa hc c ba phng din: s kin, hin tng; quy lut chi phi s
kin, hin tng (khi nim v logic ca n); v cch thc hnh ng vi khi nim vn dng
mt cch linh hot, sng to tri thc khoa hc lnh hi trong cc tnh hung hot ng khc
nhau nhm to ra cc gi tr mi cho x hi v pht trin t duy sng to ch th hot ng.
Ba thnh phn thi - k nng tri thc trong cu trc nhn cch con ngi mi Vit
Nam c mi quan h nhn qu. Thi (th gii quan, l tng, nim tin, o c) nh hng,
hnh thnh ng c cho c nhn trong hot ng chim lnh cc tri thc khoa hc, cng ngh v
vn dng chng vo hot ng ngh nghip. Mt khc, tri thc, k nng l iu kin, phng tin
cho c nhn thc hin l tng, bi dng tnh cm, cng c nim tin v cc ga tr o c c
nhn.
3.2. Mc tiu gio dc ca cc bc hc
i u 2 2 c a L ut G i o d c 2 00 5 n u m c tiu ca gio dc mm non: Mc
tiu ca gio dc mm non l gip tr em pht trin v th cht, tnh cm, tr tu, thm m, hnh
thnh nhng yu t u tin ca nhn cch, chun b cho tr em vo hc lp mt .
i u 27 c a L ut G io d c 2 00 5 n u m c tiu ca gio dc ph thng :
1. Mc tiu ca gio dc ph thng l gip hc sinh pht trin ton din v o c, tr
tu, th cht, thm m v cc k nng c bn, pht trin nng lc c nhn, tnh nng ng v
sng to, hnh thnh nhn cch con ngi Vit Nam x hi ch ngha, xy dng t cch v trch
nhim cng dn; chun b cho hc sinh tip tc hc ln hoc i vo cuc sng lao ng, tham gia
xy dng v bo v T quc.
2. Gio dc tiu hc nhm gip hc sinh hnh thnh nhng c s ban u cho s pht
trin ng n v lu di v o c, tr tu, th cht, thm m v cc k nng c bn hc
sinh tip tc hc trung hc c s.

3. Gio dc trung hc c s nhm gip hc sinh cng c v pht trin nhng kt qu ca

gio dc tiu hc; c hc vn ph thng trnh c s v nhng hiu bit ban u v k thut
v hng nghip tip tc hc trung hc ph thng, trung cp, hc ngh hoc i vo cuc sng
lao ng.
4. Gio dc trung hc ph thng nhm gip hc sinh cng c v pht trin nhng kt qu
ca gio dc trung hc c s, hon thin hc vn ph thng v c nhng hiu bit thng thng
v k thut v hng nghip, c iu kin pht huy nng lc c nhn la chn hng pht
trin, tip tc hc i hc, cao ng, trung cp, hc ngh hoc i vo cuc sng lao ng.
i u 33 c a L u t G i o d c 20 0 5 n u m c tiu ca gio dc ngh nghip: Mc
tiu ca gio dc ngh nghip l o to ngi lao ng c kin thc, k nng ngh nghip cc
trnh khc nhau, c o c, lng tm ngh nghip, thc k lut, tc phong cng nghip,
c sc kho nhm to iu kin cho ngi lao ng c kh nng tm vic lm, t to vic lm
hoc tip tc hc tp nng cao trnh chuyn mn, nghip v, p ng yu cu pht trin kinh
t - x hi, cng c quc phng, an ninh.
Trung cp chuyn nghip nhm o to ngi lao ng c kin thc, k nng thc hnh
c bn ca mt ngh, c kh nng lm vic c lp v c tnh sng to, ng dng cng ngh vo
cng vic.
Dy ngh nhm o to nhn lc k thut trc tip trong sn xut, dch v c nng lc
thc hnh ngh tng xng vi trnh o to .
i u 39 c a L ut G io d c 2 00 5 n u m c tiu ca gio dc i hc:
1. Mc tiu ca gio dc i hc l o to ngi hc c phm cht chnh tr, o c, c
thc phc v nhn dn, c kin thc v nng lc thc hnh ngh nghip tng xng vi trnh
o to, c sc kho, p ng yu cu xy dng v bo v T quc.
2. o to trnh cao ng gip sinh vin c kin thc chuyn mn v k nng thc
hnh c bn gii quyt nhng vn thng thng thuc chuyn ngnh c o to.
3. o to trnh i hc gip sinh vin nm vng kin thc chuyn mn v c k nng
thc hnh thnh tho, c kh nng lm vic c lp, sng to v gii quyt nhng vn thuc
chuyn ngnh c o to.
4. o to trnh thc s gip hc vin nm vng l thuyt, c trnh cao v thc
hnh, c kh nng lm vic c lp, sng to v c nng lc pht hin, gii quyt nhng vn
thuc chuyn ngnh c o to.
5. o to trnh tin s gip nghin cu sinh c trnh cao v l thuyt v thc hnh,
c nng lc nghin cu c lp, sng to, pht hin v gii quyt nhng vn mi v khoa hc,
cng ngh, hng dn nghin cu khoa hc v hot ng chuyn mn.
II. CC NHIM V GIO DC TON DIN
thc hin mc tiu gio dc xc nh, nh trng ph thng cn thc hin cc
nhim v gio dc c th. Nhng nhim v ny cha ng nhng ni dung gio dc ton din
nhm pht trin ton din nhn cch hc sinh.
1. Gio dc o c
c l gc ca nhn cch, Bc H ni: dy cng nh hc, phi bit ch trng c ti
ln c. c l o c cch mng. l ci gc rt quan trng. Nhn cch ca hc sinh
trc ht th hin b mt o c. Gio dc o c l mt nhim v cc k quan trng trong
cc loi hnh trng, l nn tng ca cc mt gio dc khc.
Nhng nhim v c th ca gio dc o c:
- Gio dc cho ngi hc th gii quan khoa hc, hiu c tnh qui lut c bn ca s pht trin
t nhin, x hi; nhn thc ng v quyn li, ngha v v trch nhim ca mi c nhn vi t

cch l nhng cng dn chn chnh i vi x hi v cng ng, c thc phn u thc hin tt
ngha v ca ngi cng dn trong vic thc hin mc tiu xy dng t nc giu mnh, x hi
cng bng, dn ch, vn minh.
- Gio dc cho ngi hc hiu v nm vng nhng vn c bn trong ng li chnh sch ca
ng v Nh nc, nhng c s php lut ca hin php, cc lut php hin hnh, c thc,
hnh ng v li sng theo php lut.
- Gio dc cho ngi hc thm nhun cc nguyn tc v chun mc o c do x hi qui nh
v li sng, phong cch v thi ng x trong cng ng nh lng yu nc, thc dn tc,
thi lao ng, lng nhn i, thc cng dn
- Gio dc cho ngi hc tnh tch cc tham gia cc hot ng lao ng, x hi, chnh tr... c
thc u tranh chng nhng biu hin tiu cc, li sng lc hu, li thi khng ph hp vi x
hi hin i.
2. Gio dc tr tu
Gio dc tr tu (tr dc) c vai tr to ln trong vic pht trin tr tu, l iu kin quan
trng pht trin ton din nhn cch con ngi. Nh c s pht trin tr tu, con ngi c
phng tin pht trin nhu cu nng cao trnh hc vn v t hon thin nhn cch
Nhng nhim v c th ca gio dc tr tu:
- T chc, iu khin ngi hc nm vng h thng tri thc khoa hc, ph thng, c bn, hin
i, ph hp vi nhng yu cu ca thc tin v t nhin, x hi, con ngi
- Rn luyn cho ngi hc h thng k nng, k xo tng ng, pht trin nng lc v phm cht
tr tu, c bit l nng lc t duy sng to.
- Bi dng cho ngi hc th gii quan khoa hc, nhng phm cht o c tt p ca ngi
cng dn.
3. Gio dc thm m
Trong nh trng, gio dc thm m l mt b phn quan trng ca qu trnh gio dc
nhn cch, bi v vn ha thm m l mt b phn hp thnh nn tng ca trnh vn ha ni
chung. Vn ha thm m ca ngi hc bao gm trnh pht trin nht nh v mt thm m
ca thc, tnh cm, hot ng v hnh vi. l nhng rung cm thm m, nhn quan thm m
(tri thc, quan nim, l thuyt, chun mc v nhng gi tr thm m), hng th, nhu cu, nng
lc sng to ci p Gio dc thm m l qu trnh hng vo vic t chc cho ngi hc lnh
hi nhng nn tng ca vn ha thm m.
Nhim v c th ca gio dc thm m:
- Gio dc cho hc sinh nng lc nhn thc v cm th ci p trong trong t nhin, trong cuc
sng v trong ngh thut, v p chn chnh mi con ngi.
- Bi dng cho hc sinh nhng xc cm, tnh cm, nhng th hiu thm m ng n trc ci
p T gio dc hc sinh thi ng n khi nhn xt, nh gi ci p trong cuc sng
cng nh trong ngh thut v v p ca mi con ngi.
- Bi dng cho hc sinh nng lc vn dng v sng to ci p trong t nhin, trong cuc sng
v ngh thut, gp phn lm cho cuc sng ngy cng p hn.
3. Gio dc th cht
Pht trin th cht l mt mt quan trng ca s pht trin ton din nhn cch, l qu
trnh bin i v hnh thnh nhng thuc tnh t nhin v mt hnh thi v v mt chc nng ca
c th trong cuc sng con ngi. Trong cuc sng v hot ng ca con ngi, vic g cng cn
c sc khe mi thnh cng. Bc H ni: Mi mt ni dn yu t, tc l nc yu t, mi
ngi dn mnh khe tc l nc mnh khe.

Gio dc th cht l mt b phn hu c ca qu trnh gio dc c mc tiu, ni dung,

phng php v hnh thc tc ng nhm cng c sc khe v bo m pht trin th cht ng
n cho hc sinh, ng thi pht trin vn ha th cht h. Trong qu trnh gio dc, gio dc
th cht c xem l mt nhim v quan trng v n nh hng tch cc n s pht trin chung
v th lc, iu chnh s pht trin ca c th con ngi, k c nhng khuyt tt bm sinh, lm
cho c th tr nn cn i hi ha. Gio dc th cht cng c tc dng rt tch cc i vi tr
dc, c dc, m dc v gio dc lao ng
Nhim v c th ca gio dc th cht:
- Truyn t v lnh hi h thng tri thc ph thng, c bn, hin i v th dc, th thao,
v sinh thng thc, gi gn, chm sc, bo v v pht trin sc khe, rn luyn k nng c bn
v cc bi tp th dc ph thng theo chng trnh gio dc th cht ca nh trng ph thng.
- Hnh thnh cho hc sinh hng th, nhu cu, ch, ngh lc, thi quen rn luyn TDTT
v gi gn v sinh nng cao sc kho; Gio dc hc sinh thc gi gn, bo v v rn luyn
sc khe cho hc sinh, gp phn pht trin ng n th cht v nng cao nng lc lm vic cho
c th.
- Pht hin v bi dng nhn ti th dc th thao
- Gio dc cho hc sinh nhng phm cht o c khc.
3. Gio dc lao ng
Lao ng l mt loi hnh c bit ca con ngi nhm sn xut ra cc sn phm vt cht
v tinh thn cho x hi. Lao ng l hot ng c bn ca con ngi v l ngun gc ca mi s
tin b x hi. Lao ng cng l iu kin cn thit cho s pht trin nhn cch mi con ngi
Gio dc lao ng l mt b phn hu c ca hot ng gio dc, l qu trnh t chc
a hc sinh vo hot ng lao ng v bng lao ng m hnh thnh thi tch cc i vi lao
ng, trang b cho hc sinh nhng tri thc v k nng lao ng cn tht, ng thi bi dng
nhng nng lc v phm cht ca ngi lao ng mi.
Nhim v ca gio dc lao ng:
- Truyn t v lnh hi h thng tri thc c bn v cc loi hnh lao ng ph bin, gip
hc sinh nm vng nguyn tc chung ca lao ng, nhng k nng s dng cc cng c lao ng
ph thng, ph bin, nhng hiu bit ban u v kinh t, bc u hnh thnh t duy k thut,
sng to v t chc lao ng tp th.
- Hnh thnh nhng c s ban u ca phm cht ngi lao ng trong thi i mi,
nhng thi quen v k nng lao ng tp th, kt hp lao ng tr c v lao ng chn tay, gi
gn v sinh trong lao ng...
- To mi iu kin hp l hc sinh vn dng tri thc, k nng vo cuc sng. Gip
hc sinh bc u ng gp sc mnh xy dng x hi.
Cc nhim v gio dc c mi quan h bin chng, tc ng qua li vi nhau, an xen,
cha ng trong nhau, to thnh ni dung gio dc ton din nhn cch. Nhim v ny va l
tin , va l iu kin cho s vn ng v pht trin ca cc nhim v khc. V vy trong qu
trnh thc hin phi ng b, khng c coi nh mt nhim v no.
III. H THNG GIO DC QUC DN VIT NAM
1. H thng chun phn loi gio dc quc t ca Unesco
1/ Gio dc tin hc ng
- Thc hin vic nui dng, chm sc, gio dc tr em t 3 thng tui n 6 tui.
- Hot ng ch o l chi.
- i ng gio vin cng cn c o to.
- C s gio dc m bo iu kin cho vic nui dng, chm sc, gio dc tr.

- T chc tp trung.
- C chng trnh ph hp
2/ Gio dc tiu hc
- Bc hc ph cp (5 - 6 nm).
- Hot ng ch o l hc.
- i ng gio vin c trnh t nht l tt nghip trung hc s phm.
- C s gio dc m bo iu kin cho vic gio dc ton din.
- T chc tp trung.
- C chng trnh v sch gio khoa ph hp
3/ Gio dc trung hc c s
- Bc hc ph cp (3 - 4 nm).
- Hot ng ch o l hc.
- i ng gio vin c trnh t nht l tt nghip cao ng s phm.
- C s gio dc m bo iu kin cho vic gio dc ton din.
- T chc tp trung.
- C chng trnh v sch gio khoa ph hp
4/ Gio dc trung hc ph thng
- Thu nhn sinh vin c bng tt nghip THCS (3 nm).
- Hot ng ch o l hc.
- i ng gio vin c trnh t nht l tt nghip i hc s phm.
- C s gio dc m bo iu kin cho vic gio dc ton din v hng nghip.
- T chc tp trung.
- C chng trnh v sch gio khoa ph hp
5/ Gio dc sau trung hc
- Thu nhn hc sinh tt nghip THPT
- Chng trnh o to ng gia gio dc THPT v gio dc cao ng, i hc.
- Thi gian hc t 1- 2 - 3 - 4 nm
- Tp trung o to nng lc hot ng ngh nghip
- B GD-T phi hp vi cc B chuyn ngnh quy nh chng trnh khung.
6/ Gio d c cao ng, i hc giai on 1 v 2
2 . H t h ng g i o dc q u c d n c a Vi t N a m
L u t g i o d c 2 0 0 5 q u i n h h t h n g g i o d c q u c d n V i t N a m
b a o g m:
- Gi o d c m m no n
- Gi o d c p h t h ng
- Gi o d c n g h n g h i p
- Gi o d c i h c
- Gi o d c t h n g x uy n.
2 . 1 . Gi o d c m m n o n
Gio dc mm non thc hin vic nui dng, chm sc, gio dc tr em t ba thng tui
n su tui.
C s gio dc mm non bao gm:
- Nh tr, nhm tr nhn tr em t ba thng tui n ba tui;
- Trng, lp mu gio nhn tr em t ba tui n su tui;
- Trng mm non l c s gio dc kt hp nh tr v mu gio, nhn tr em t ba thng
tui n su tui.

2.2. Gio dc ph thng

* Gio dc ph thng bao gm:
1/ Gio dc tiu hc c thc hin trong nm nm hc, t lp mt n lp nm. Tui
ca hc sinh vo hc lp mt l su tui.
2/ Gio dc trung hc c s c thc hin trong bn nm hc, t lp su n lp chn.
Hc sinh vo hc lp su phi hon thnh chng trnh tiu hc, c tui l mi mt tui.
3/ Gio dc trung hc ph thng c thc hin trong ba nm hc, t lp mi n lp
mi hai. Hc sinh vo hc lp mi phi c bng tt nghip trung hc c s, c tui l mi
lm tui.
B trng B Gio dc v o to quy nh nhng trng hp c th hc trc tui i
vi hc sinh pht trin sm v tr tu; hc tui cao hn tui quy nh i vi hc sinh nhng
vng c iu kin kinh t - x hi kh khn, hc sinh ngi dn tc thiu s, hc sinh b tn tt,
khuyt tt, hc sinh km pht trin v th lc v tr tu, hc sinh m ci khng ni nng ta,
hc sinh trong din h i ngho theo quy nh ca Nh nc, hc sinh nc ngoi v nc;
nhng trng hp hc sinh hc vt lp, hc lu ban; vic hc ting Vit ca tr em ngi dn
tc thiu s trc khi vo hc lp mt.
* C s gio dc ph thng bao gm:
- Trng tiu hc;
- Trng trung hc c s;
- Trng trung hc ph thng;
- Trng ph thng c nhiu cp hc;
- Trung tm k thut tng hp - hng nghip.
2 . 3 . Gi o d c n g h n g hi p
* Gio dc ngh nghip bao gm:
1/ Trung cp chuyn nghip c thc hin t ba n bn nm hc i vi ngi c bng
tt nghip trung hc c s, t mt n hai nm hc i vi ngi c bng tt nghip trung hc
ph thng.
2/ Dy ngh c thc hin di mt nm i vi o to ngh trnh s cp, t mt
n ba nm i vi o to ngh trnh trung cp, trnh cao ng.
* C s gio dc ngh nghip bao gm:
- Trng trung cp chuyn nghip
- Trng cao ng ngh, trng trung cp ngh, trung tm dy ngh, lp dy ngh (gi
chung l c s dy ngh).
- C s dy ngh c th c t chc c lp hoc gn vi c s sn xut, kinh doanh,
dch v, c s gio dc khc.
2 . 4. Gi o d c i h c
* Gio dc i hc bao gm:
1/ o to trnh cao ng c thc hin t hai n ba nm hc ty theo ngnh ngh
o to i vi ngi c bng tt nghip trung hc ph thng hoc bng tt nghip trung cp; t
mt nm ri n hai nm hc i vi ngi c bng tt nghip trung cp cng chuyn ngnh.
2/ o to trnh i hc c thc hin t bn n su nm hc ty theo ngnh ngh
o to i vi ngi c bng tt nghip trung hc ph thng hoc bng tt nghip trung cp; t
hai nm ri n bn nm hc i vi ngi c bng tt nghip trung cp cng chuyn ngnh; t
mt nm ri n hai nm hc i vi ngi c bng tt nghip cao ng cng chuyn ngnh.
3/ o to trnh thc s c thc hin t mt n hai nm hc i vi ngi c bng
tt nghip i hc.

4/ o to trnh tin s c thc hin trong bn nm hc i vi ngi c bng tt

nghip i hc, t hai n ba nm hc i vi ngi c bng thc s. Trong trng hp c bit,
thi gian o to trnh tin s c th c ko di theo quy nh ca B trng B Gio dc
v o to.
Th tng Chnh ph quy nh c th vic o to trnh tng ng vi trnh thc
s, trnh tin s mt s ngnh chuyn mn c bit.
* C s gio dc i hc bao gm:
- Trng cao ng o to trnh cao ng;
- Trng i hc o to trnh cao ng, trnh i hc; o to trnh thc s,
trnh tin s khi c Th tng Chnh ph giao.
Vin nghin cu khoa hc o to trnh tin s, phi hp vi trng i hc o to
trnh thc s khi c Th tng Chnh ph giao.
2 . 5. Gi o d c th ng xu y n
Gio dc thng xuyn gip mi ngi va lm va hc, hc lin tc, hc sut i nhm
hon thin nhn cch, m rng hiu bit, nng cao trnh hc vn, chuyn mn, nghip v
ci thin cht lng cuc sng, tm vic lm, t to vic lm v thch nghi vi i sng x hi.
Nh nc c chnh sch pht trin gio dc thng xuyn, thc hin gio dc cho mi
ngi, xy dng x hi hc tp.
C s gio dc thng xuyn bao gm:
- Trung tm gio dc thng xuyn c t chc ti cp tnh v cp huyn;
- Trung tm hc tp cng ng c t chc ti x, phng, th trn (sau y gi chung l
cp x).
Chng trnh gio dc thng xuyn cn c thc hin ti cc c s gio dc ph
thng, c s gio dc ngh nghip, c s gio dc i hc v thng qua cc phng tin truyn
thng i chng.
Trung tm gio dc thng xuyn thc hin cc chng trnh gio dc thng xuyn quy
nh ti khon 1 iu 45 ca Lut ny, khng thc hin cc chng trnh gio dc ly bng
tt nghip trung cp, bng tt nghip cao ng, bng tt nghip i hc. Trung tm hc tp cng
ng thc hin cc chng trnh gio dc quy nh ti im a v im b khon 1 iu 45 ca
Lut ny.
C s gio dc ph thng, c s gio dc ngh nghip, c s gio dc i hc k hi thc
hin cc chng trnh gio dc thng xuyn phi bo m nhim v o to ca mnh, ch thc
hin chng trnh gio dc quy nh ti im d khon 1 iu 45 ca Lut ny khi c c quan
qun l nh nc v gio dc c thm quyn cho php. C s gio dc i hc khi thc hin
chng trnh gio dc thng xuyn ly bng tt nghip cao ng, bng tt nghip i hc ch
c lin kt vi c s gio dc ti a phng l trng i hc, trng cao ng, trng trung
cp, trung tm gio dc thng xuyn cp tnh vi iu kin c s gio dc ti a phng bo
m cc yu cu v c s vt cht, thit b v cn b qun l cho vic o to trnh cao ng,
trnh i hc.
IV. CC CON NG GIO DC
Gio dc l mt qu trnh tc ng c mc ch, c k hoch, c phng php ca nh
gio dc nhm hnh thnh, pht trin nhn cch cho th h tr theo mc ch gio dc xc nh.
Qu trnh ny c thc hin bng cc con ng gio dc. Cc con ng gio dc thc cht l
nhng hot ng c bn c t chc vi s tham gia t gic, tch cc v sng to ca hc sinh
di tc ng ch o ca nh gio dc, nhm hnh thnh v pht trin nhn cch hc sinh theo
mc ch, nhim v gio dc. Cc hot ng gio dc bao gm:

1. Hot ng dy hc
Hot ng dy hc l hot ng c trng cho bt c loi hnh nh trng no v dy hc
chnh l mt con ng gio dc. Dy hc c xem l con ng c bn nht, thun li nht
v c hiu qu nht gip cho th h tr chim lnh c ni dung hc vn, t rn luyn hon
thin nhn cch, th hin:
- Dy hc l con ng thun li nht gip hc sing vi t cch l ch th nhn thc chim lnh
c h thng tri thc khoa hc, c bn, hin i, ph hp vi thc tin v t nhin, x hi, t
duy, ng thi rn luyn c h thng k nng v k xo tng ng.
- Dy hc l con ng c bn hnh thnh v pht trin hc sinh nng lc hot ng tr tu, c
bit l nng lc t duy sng to. Thng qua con ng dy hc, hc sinh khng nhng tip thu
h thng cc gi tr m cn gp phn sng to ra h thng cc gi tr mi.
- Dy hc l mt trong nhng con ng ch yu gp phn gio dc cho HC SINH th gii
quan khoa hc, nhn sinh quan v nhng phm cht o c tt p ni ring, pht trin nhn
cch ni chung.
Nhng iu kin pht huy tnh gio dc ca con ng dy hc:
- Dy hc phi hng vo hc sinh, phi ly hc sinh lm trung tm: to mc ch, ng c, nhu
cu, hng th hc tp ng n, kch thch c tnh t gic, tch cc c lp, sng to ca hc
sinh trn c s nh hng, t chc, iu khin ca gio vin
- Hot ng dy hc phi c trng tm, phi u tin cho cht lng. Mun vy phi khng
ngng ci tin v i mi phng php, phng tin, hnh thc t chc dy hc
- X hi cn to mi iu kin bo m cho ngi hc nhn c s nui dng, bo v sc
khe, s h tr chung v th cht v tnh cm
2. Cc hot ng gio dc ngoi gi ln lp (HGDNGLL)
Gio dc khng nhng c thc hin qua con ng dy hc trn lp m cn qua cc
HGDNGLL. HGDNGLL l s tip ni hot ng dy hc trn lp, l con ng gn l
thuyt vi thc tin, to nn s thng nht gia nhn thc v hnh ng ca hc sinh.
HGDNGLL nhm cc mc tiu sau y:
- Cng c v khc su nhng kin thc ca cc mn hc, m rng v nng cao hiu bit cho hc
sinh v cc lnh vc ca i sng x hi, lm phong ph thm vn tri thc, kinh nghim hot
ng tp th ca hc sinh.
- Rn luyn cho hc sinh cc k nng c bn ph hp vi tng la tui nh k nng giao tip, k
nng t chc qun l, k nng kim tra nh gi Cng c, pht trin cc hnh vi thi quen tt
trong hc tp, lao ng v cng tc x hi.
- Bi dng thi t gic tch cc tham gia cc hot ng tp th v hot ng x hi, hnh
thnh tnh cm chn thnh, nim tin trong sng vi cuc sng, vi qu hng, t nc, c thi
ng n i vi t nhin, x hi
Cc loi hnh HGDNGLL bao gm:
2.1. Hot ng lao ng
Lao ng l hnh thc hot ng c bit ca con ngi, lao ng to ra sn phm vt
cht v tinh thn nhm tho mn nhu cu cuc sng ca con ngi v chnh trong lao ng con
ngi cng ci to c bn bn thn mnh Hot ng lao ng c a vo nh trng vi t
cch l mt con ng gio dc c ngha v cng quan trng:
- Lao ng l phng tin hu hiu pht trin cc mt gio dc tan din ca nhn cch nh
tr tu, o c, thm m, th cht
- Hot ng lao ng c t chc mt cch ng n trong nh trng khng nhng
gip cho hc sinh bit lm mt s cng vic lao ng trc mt m cn chun b thit thc cho

hc sinh v mt tm l cng nh cc phm cht v nng lc cn thit khc tham gia lao ng
trong tng lai.
Nhng dng hot ng lao ng c bn ca hc sinh nh lao ng t phc v; Lao ng
sn xut; Lao ng cng ch
Mt s yu cu c bn:
- Lao ng phi mang ngha gio dc
- m bo tnh tp th, tnh va sc, tnh sng to ca hot ng lao ng.
- m bo tnh thng xuyn lin tc ca cc hot ng lao ng, tng dn tnh phc tp ca
hot ng lao ng theo la tui.
- T chc cho hc sinh t gic, tch cc tham gia vo nhiu hnh thc lao ng khc nhau, kch
thch tnh sng to ca hc sinh trong lao ng
2.2. Hot ng x hi chnh tr
Hot ng x hi- chnh tr l hnh thc hot ng ca c nhn vi cc mi quan h giao
tip a dng trong cng ng, trong mt mi trng x hi nht nh. Tham gia vo cc hot
ng x hi, con ngi c giao lu vi nhiu c nhn v tp th khc nhau, nh cc phm
cht nhn cch ca mi c nhn cng pht trin, ng thi c nhn cng gp phn tham gia pht
trin x hi. ngha ca hot ng x hi th hin:
- Hot ng x hi to c hi v iu kin cho hc sinh thm nhp vo cuc sng, gn b vi
cuc sng, c thc ngy cng y v su sc mnh l mt thnh vin ca x hi. Trong qu
trnh tham gia vo cuc sng x hi hc sinh nhn thc v chp nhn nhng khun mu v chun
mc x hi, thch nghi vi cc chun mc y v chuyn chng thnh nhng gi tr ca bn thn.
- Thng qua cc hot ng x h, kin thc ca hc sinh v con ngi, v x hi cng thm
phong ph v m rng, k nng giao tip, ng x c vn ha vi mi ngi s a dng, su sc
v nhun nhuyn hn; trnh vn ha v phm cht o c ca hc sinh c nng cao hn.
- Cc hot ng x hi khng ch em li h thng gi tr cho c nhn, to iu kin cho c nhn
thch ng vi np sng v cc nh ch ca x hi, m cn to iu kin v c hi cho c nhn
ng gp sc lc, tr tu ca mnh vo s pht trin x hi, pht trin tnh tch cc ca c nhn
trong vic sng to thm v lm phong ph kho tng vn ha ca x hi.
Ni dung v hnh thc hot ng x hi rt phong ph v a dng. Tu la tui hc sinh m
chn nhng hnh thc ph hp. l nhng hot ng c lin quan n nhng dp k nim cc
ngy l ln, cc s kin chnh tr, x hi trong nc v quc t, cc hot ng tm hiu truyn
thng tt p ca nh trng, a phng, dn tc; cc hot ng nhn o, n n p ngha,
hot ng t thin
Mt s yu cu khi t chc cc hot ng x hi:
- Nh trng cn t chc nhiu dng hot ng x hi phong ph, a dng, c lin quan n
nhiu lnh vc ph hp vi nhng c im tm sinh l hc sinh.
- Nhng hot ng x hi cn gn vi cng ng, trc ht l vi cng ng a phng, to nn
s gn b gia hc sinh v cng ng.
- Cn pht huy tinh thn t gic, tch cc v sng to, tinh thn t qun ca hc sinh. GV ng
vai tr c vn, nh hng, hng dn cho hc sinh hot ng.
- Trong qa trnh t chc cc hot ng x h, cn phi hp vi cc t chc on. i, Hi cha
m hc sinh
2.3. Hot ng vn ha, ngh thut, th dc th thao
Hot ng vn ha, ngh thut c tc dng gio dc rt tch cc i vi hc sinh. y
c xem l mn n tinh thn khng th thiu c trong i sng tp th hng ngy:

- Hot ng vn ha, ngh thut gip tinh thn hc sinh sng khoi hn, bt c nhng cng
thng trong vic hc tp.
- Hot ng ny gio dc hc sinh bit cch cm th ngh thut, cm th ci hay, ci p ca con
ngi, ca cuc sngto nn hc sinh nhng xc cm thm m, nhng tnh cm p , pht
trin tm hn t nhin, trong sng.
- Hot ng ny gio dc cho hc sinh nhng phm cht o c nh tnh yu qu hng, t
nc, yu con ngi.
Ni dung v hnh thc hot ng vn ho ngh thut trong nh trng rt a dng nh
ht, ma, k chuyn, ngm th, tu hi, v, kch, to hnh, biu din thi trang
Nhng yu cu:
- Cc hot ng phi ph hp vi c im tm sinh l la tui, hng th, s thch hc sinh.
- m bo pht huy, pht trin c tnh tch cc, c lp, sng to ca hc sinh, rn luyn k
nng t qun.
- a dng ha cc hnh thc hot ng vn ho ngh thut, c s thay i lin tc nhm kch
thch, thu ht v pht trin tim nng ca hc sinh.
2.4. Hot ng vui chi, tham quan, du lch
Vui chi l mt dng hot ng c ngha gio dc quan trng:
- Gip hc sinh pht trin nhiu phm cht o c nh tnh thn i, on kt, lng tr ung thc,
tinh thn cng ng trch nhim, khc phc nhng nt xu nh tnh ch k, chi tri, gi di
- Gip hc sinh c c hi nng cao hiu bit v t nhin, x hi, pht trin tr thng minh, sng
to, pht trin nng khiu...
- Gip hc sinh pht trin c thm m, cm th ci p, sng to ci p trong cuc sng
- Gip hc sinh thoi mi d chu, phc hi sc kho sau nhng gi hc tp, lao ng,
pht trin nhng phm cht vn ng qua nhng tr chi vn ng, qua cc hot ng d ngoi,
du lch...
- Gip hc sinh hnh thnh v pht trin cc k nng hot ng: t chc, iu khin, thch ng,
giao tip, hp tc, kim tra, nh gi
Nhng yu cu hot ng vui chi pht huy tt tc dng:
- Hot ng vui chi phi c ni dung phong ph, hnh thc a dng, hp dn, cc hot ng vui
chi phi lin quan n nhiu lnh vc nh khoa hc k thut (tr chi in t, vui), vn
hc ngh thut (din kch, hi), vn ho, TDTT, tham quan du lch, gii tr th gin
- Kch thch hng th v tnh t nguyn t gic ca hc sinh trong hot ng vui chi di s
qun l ca gio vin.
- T chc cc hot ng vui chi mt cch c k hoch vi nhng iu kin cn thit (sn bi,
chi, dng c).
- Thu ht cc lc lng x hi v tn dng cc iu kin c s n hp l.
Tm li, cc con ng gio dc c mi quan h bin chng an kt, xm nhp v h tr
nhau. Trong qa trnh gio dc cn t chc tt tng con ng ng thi phi hp ng b hi
ho cc con ng gio dc.
HNG DN HC TP CHNG 3
Nu khi nim v ngha ca vic xc nh mc ch (MGD), mc tiu gio dc
(MTGD)
2. Trnh by nhng c s xc nh MGD
1.

3.

Phn tch ni dung MGD tng qut v MGD nhn cch trong thi k CNH- HH t
nc.

4.
5.

Trnh by cc nhim v gio dc ton din nh trng ph thng.

Trnh by khi nim, ngha, yu cu t chc thc hin cc con ng gio dc. Tm
hiu v nhn xt vic thc hin cc con ng gio dc mt trng ph thng c th.