BG To Chuc San Xuat Trong Doanh Nghiep

Hc vin cng ngh bu chnh vin thng
KHOA QUN TR KINH DOANH 1
PT
IT
BI GING
T CHC SN XUT TRONG

DOANH NGHIP
H i hc chnh quy
Bin son: Th.S Phan T Anh
H NI - 2013
Mc lc
MC LC
LI NI U
CHNG 1: MT S VN CHUNG V T CHC SN

XUT TRONG DOANH NGHIP
1.1. KHI QUT V T CHC SN XUT TRONG DOANH NGHIP
1.1.1. Khi nim
1.1.2. ngha, mc ch ca t chc sn xut trong doanh nghip
1.1.3. Cc nhn t ch yu nh hng n t chc sn xut trong

doanh nghip
1.1.4. Mt s nguyn tc t chc sn xut trong doanh nghip
5
7
1.2. NI DUNG T CHC SN XUT TRONG DOANH NGHIP
PT
IT
1.1.5. Nhng ch tiu nh gi trnh t chc sn xut trong doanh

nghip
1.2.1. C cu t chc sn xut ca doanh nghip
1.2.2. T chc sn xut v khng gian v thi gian
14
1.2.3. Loi hnh sn xut v cc phng php t chc sn xut
21
CHNG 2: T CHC LAO NG TRONG DOANH NGHIP
43
2.1. TO LP C CU LAO NG TI U TRONG DOANH NGHIP
43
2.1.1. Vai tr ca c cu lao ng ti u
43
2.1.2. Phng php xc nh c cu lao ng ti u trong doanh

nghip
44
2.2. NH MC LAO NG V P DNG NH MC LAO NG TRONG

CC T SN XUT
45
2.2.1. Khi nim v tc dng ca nh mc lao ng
45
2.2.2. Phn loi thi gian hao ph v c cu ca nh mc thi gian
46
2.2.3. Cc phng php xy dng nh mc lao ng
48
2.3. S DNG HP L V TIT KIM SC LAO NG
53
2.3.1. S dng s lng lao ng
53
2.3.2. S dng thi gian lao ng
54
2.3.3. S dng cht lng lao ng
54
2.3.4. S dng cng lao ng
55
2.3.5. Nng sut lao ng v cc bin php tng nng sut lao ng
55
Mc lc
CHNG 3: CHUN B K THUT CHO SN XUT V CH

SA CHA D PHNG THEO K HOCH TRONG DN
77
3.1. CHUN B K THUT CHO SN XUT TRONG CC DOANH NGHIP
77
3.1.1. Cc giai on tin hnh chun b k thut
77
3.1.2. Phng php nh mc s dng my mc thit b
79
3.1.3. Phn tch tnh hnh s dng my mc thit b v bin php s dng
tit kim my mc thit b
83
85
3.2.1. Nhim v ch yu ca cng tc kim tra k thut
85
3.2.2. i tng ca cng tc kim tra k thut
85
3.2.3. Tnh cht ca cng tc kim tra k thut
85
3.2.4. Cc hnh thc kim tra k thut
86
3.2.5. Cc phng php kim tra k thut
86
PT
IT
3.2. CNG TC KIM TRA K THUT TRONG DOANH NGHIP
3.3. CH SA CHA D PHNG THEO K HOCH
87
3.3.1. ngha ca vic sa cha my mc, thit b
87
3.3.2. Ch sa cha d phng theo k hoch
87
3.3.3. Cc hnh thc t chc cng tc sa cha my mc thit b
89
3.3.4. Xc nh lng lao ng cho cng tc sa cha v thi gian

ngng my sa cha
89
3.3.5. Nhng bin php ch yu nhm tng cng v ci tin cng

tc bo dng, sa cha my mc thit b
90
CHNG 4: T CHC CUNG NG V S DNG NGUYN

VT LIU
4.1. NH MC TIU DNG NGUYN VT LIU
93
93
4.1.1. Khi nim v ngha ca nh mc tiu dng nguyn vt liu
93
4.1.2. C cu ca nh mc tiu dng nguyn vt liu
94
4.1.3. Cng tc qun l nh mc s dng nguyn vt liu trong

doanh nghip
97
4.2. K HOCH CUNG NG NGUYN VT LIU CHO SN XUT TRONG

DOANH NGHIP
109
4.2.1. Xc nh lng vt liu cn dng
109
4.2.2. Xc nh lng nguyn vt liu d tr
112
Mc lc
4.2.4. K hoch tin mua sm nguyn vt liu

4.3. QUN L NGUYN VT LIU TRONG NI B DOANH NGHIP
115
116
4.3.1. T chc tip nhn nguyn vt liu
116
4.3.2. T chc qun l kho
117
4.3.3. T chc cp pht nguyn vt liu
118
4.3.4. Thanh quyt ton nguyn vt liu
119
4.4. S DNG HP L V TIT KIM NGUYN VT LIU
120
4.4.1. ngha ca vic s dng hp l v tit kim nguyn vt liu
120
4.4.2. Nhng ch tiu nh gi trnh s dng nguyn vt liu
120
4.4.3. Phng hng v bin php s dng hp l v tit kim 122

nguyn vt liu
PT
IT
TI LIU THAM KHO
126
Li ni u
LI NI U
T chc sn xut l mt trong nhng hot ng quan trng trong mi doanh nghip,
n tc ng trc tip n vic s dng hiu qu lao ng, trang thit b my mc v nguyn
vt liu ca mi doanh nghip.
Ti liu T chc sn xut trong doanh nghip c bin son nhm h tr cho vic
ging dy v hc tp, nghin cu cho cc sinh vin ngnh Qun tr kinh doanh, trang b cho
sinh vin nhng kin thc, h thng l lun cn thit trong vic xc nh c cu t chc, phn
cng lao ng, tnh ton lng nguyn vt liu v my mc thit b cn thit m bo cho
qu trnh sn xut din ra c lin tc.
Ni dung bi ging c kt cu thnh 4 chng, c th nh sau:
- Chng 1: Tng quan v cng tc t chc sn xut trong doanh nghip
PT
IT
- Chng 2: T chc lao ng trong doanh nghip

- Chng 3: Chun b k thut v ch sa cha d phng trong doanh nghip
- Chng 4: T chc cung ng v s dng nguyn vt liu.
Trong qu trnh bin son khng trnh khi nhng thiu st. Rt mong nhn c s
ng gp ca sinh vin v ng nghip.
Xin trn trng cm n!
Chng 1: Mt s vn chung v t chc sn xut trong doanh nghip
CHNG 1
MT S VN CHUNG V T CHC SN XUT
TRONG DOANH NGHIP
1.1. KHI QUT V T CHC SN XUT TRONG DOANH NGHIP

1.1.1. Khi nim
T chc sn xut trong doanh nghip l s phi kt hp cht ch gia sc lao ng v
t liu sn xut cho ph hp vi yu cu ca nhim v sn xut, quy m sn xut v cng
ngh sn xut xc nh nhm to ra ca ci vt cht cho x hi vi hiu qu cao.
y t chc sn xut n gin ch l t chc thc hin k hoch sn xut c
lp ra, v vy t chc sn l mt trong nhng ni dung quan trng ca qun l sn xut m bt
c doanh nghip no d ln hay nh cng phi thc hin, nhm tr li cc cu hi sau:
- K ny ta sn xut sn phm g? Tr li cu hi ny ph thuc vo nhiu yu t c
bit l nhu cu ngn hn trn th trng.
PT
IT
- Sn phm c sn xut u? (B phn no; cng ngh no;), iu ny ph thuc

vo quy trnh cng ngh gia cng sn phm.
- Ai s sn xut chng? (ngi cng nhn no thc hin gia cng cc sn phm khc
nhau), iu ny ph thuc vo lu lng cng vic ti cc ni lm vic.
- Cn bao nhiu thi gian sn xut chng? N ph thuc vo nng sut sn xut
ca my mc thit b, thi gian sn xut cc sn phm, hng hc bt thng, thi gian vn
chuyn, thi gian ch i.
T chc sn xut cn a ra cc quyt nh ca ngi qun c phn xng hoc cn
b qun l thc hin tt mt d n hay mt chng trnh sn xut c lp ra.
Trong mt doanh nghip t chc qu trnh sn xut c thc hin hai cp khc
nhau:
- T chc sn xut tp trung l xy dng tin trnh a cc l sn phm vo sn xut

trong cc b phn sn xut tu theo quy trnh cng ngh, nng lc sn xut ca my mc thit
b v d bo tiu th sn phm ngn hn. T chc sn xut tp trung cng chnh l lp k
hoch a vo sn xut.
- T chc sn xut phn tn l t chc sn xut din ra trn cc ch lm vic, t chc
sn xut phn tn l thc hin k hoch sn xut c lp ra trong phng n t chc
sn xut tp trung
1.1.2. ngha, mc ch ca t chc sn xut trong doanh nghip
1- Mc ch
T chc qu trnh sn xut l nhm thc hin 3 chc nng ch yu sau:
Chc nng k hoch ho
2
- K hoch ho nhng cng vic khc nhau cn thc hin trong mt thi k nht nh
(chng trnh sn xut sn phm)
- K hoch ho cc phng tin vt cht v lao ng thc hin chng trnh sn
xut
Chc nng thc hin
Thc hin cc nguyn cng sn xut khc nhau v theo di qu trnh thc hin
Chc nng kim tra
- So snh gia k hoch v thc hin
- Tnh ton mc chnh lch so vi k hoch v phn tch tm nguyn nhn.
- a cc bin php nhm khc phc s chnh lch thi gian gia cng cc lot sn
phm khc nhau.
y chng ta mun nhn mnh rng t chc qu trnh sn xut phi m bo sao
cho cc phng tin vt cht v con ngi phi c s dng mt cch tt nht, nhng ng
thi phi tn trng nhng i hi v cht lng v thi gian ca khch hng.
PT
IT
Khi xy dng chng trnh sn xut, chng ta phi ch ti mt s yu cu c bn

l:
- Cc tiu mc d tr (nguyn vt liu, sn phm d dang, sn phm cui cng)

- Cc tiu chi ph sn xut
- Cc tiu chu k sn xut
2- ngha ca t chc sn xut hp l trong doanh nghip
V mt l lun v thc tin u cho thy, t chc sn xut hp l em li ngha to

ln v nhiu mt:
- Cho php hoc gp phn quan trng vo vic s dng c hiu qu nguyn, nhin,
vt liu, thit b my mc v sc lao ng trong doanh nghip.
- Gp phn to ln vo vic nng cao hiu qu hot ng sn xut kinh doanh ca
doanh nghip, thc hin c mc tiu kinh t tng hp ca doanh nghip, tc l lm n c
li.
- C tc dng tt i vi vic bo v mi trng ca cc doanh nghip (khng gy
nhim, khng gy c hi).
1.1.3. Cc nhn t ch yu nh hng n t chc sn xut trong doanh nghip
T chc sn xut trong doanh nghip l mt trong nhng ni dung c bn ca cng
tc qun tr doanh nghip. V vy, mun c phng n t chc sn xut hp l v c hiu
qu, i hi mi doanh nghip phi nghin cu, phn tch s tc ng ca cc nhn t nh
hng n t chc sn xut trong doanh nghip.
1- Nguyn, nhin vt liu m doanh nghip s dng
Nguyn, nhin, vt liu m mi doanh nghip s dng rt phong ph v a dng v

chng cn c gi l i tng lao ng mt trong ba yu t c bn ca qu trnh sn xut.
V vy gia nguyn nhin vt liu v t chc sn xut trong doanh nghip c mi quan h
hu c vi nhau. Sn xut trong doanh nghip l mt qu trnh lin tc tc ng vo i
tng lao ng to ra ca ci vt cht cho x hi. Gi tr v gi tr s dng ca nguyn,
nhin vt liu c gia tng gp bi khi chng c tip tc ch bin trong cc doanh nghip
to ra ca ci vt cht cho x hi.
Chng loi nguyn, nhin vt liu n gin hay phc tp, cht lng nguyn, nhin
vt liu cao hay thp u nh hng n t chc sn xut trong doanh nghip. Ngc li. t
chc sn xut trong doanh nghip trnh cao hay thp: th cng, c kh ho, t ng ho
u i hi vic cung ng nguyn, nhin, vt liu phi p ng yu cu. Nhn chung, mi
quan h gia t chc sn xut trong doanh nghip v nguyn, nhin, vt liu thay i theo
nhng c im kinh t, k thut ca mi doanh nghip. V vy, c c phng n t
chc sn xut hp l v c hiu qu, mi doanh nghip cn phi ch v xc nh cho c
mc nh hng ca nguyn, nhin, vt liu.
2- Tin b khoa hc, k thut, cng ngh sn xut v thit b my mc
PT
IT
Tin b khoa hc, k thut c nh hng rt ln n t chc sn xut trong doanh

nghip, to tin vt cht - k thut cho t chc sn xut trong doanh nghip c hp l.
Nh c tin b khoa hc, k thut m ngy cng c nhiu cng ngh mi, thit b,
my mc, nhin, vt liu mi. V vy, c c phng n t chc sn xut hp l, mi
doanh nghip phi bit v xc nh c cho mnh nn mua cng ngh no, thit b, my mc
vi nguyn, nhin, vt liu no l thch hp.
T chc sn xut trong mi doanh nghip nu c ng dng nhanh chng cc tin b
khoa hc, k thut th n cho php s dng y , hp l v tit kim nguyn, nhin vt liu,
s dng hp l cng sut ca my mc thit b v sc lao ng nng cao nng sut, cht
lng v hiu qu ca hot ng sn xut kinh doanh.
Trong T chc sn xut ca doanh nghip nu c c cng ngh mi, thit b my
mc hin i th s nng cao c trnh sn xut, nng lc sn xut to ra sn phm cht
lng cao, gi thnh h p ng kp thi nhu cu th trng v x hi. Ngoi ra, nu a
nhanh tin b khoa hc, k thut vo sn xut cn gip doanh nghip s dng c nguyn,
nhin vt liu thay th v s dng tng hp nguyn, nhin vt liu.
Nh vy, tin b khoa hc, k thut v t chc sn xut trong doanh nghip tuy l hai
vn nhng gia chng li c mi quan h cht ch vi nhau v thc y nhau cng pht
trin. V vy, c c phng n t chc sn xut hp l, mi doanh nghip phi ch ti
cc tin b khoa hc, k thut, cng ngh mi v thit b, my mc mi.
3- Chuyn mn ho v hp tc ho sn xut.
Do s phn cng lao ng x hi nn mi doanh nghip ch thc hin mt s nhim
v sn xut kinh doanh nht nh t t lp loi hnh chuyn mn ho thch hp.
Chuyn mn ho sn xut kinh doanh ca doanh nghip l qu trnh phn cng lao
ng gia cc doanh nghip xc nh nhim v sn xut kinh doanh ch yu ca doanh
nghip vo nhng cng vic cng loi nht nh.
Qu trnh phn cng lao ng gia cc doanh nghip cng su i hi hip tc ho
gia cc doanh nghip cng phi cht ch. Hip tc ho l qu trnh t chc phi hp hot
ng ca cc doanh nghip nhm thc hin c hiu qu nhim v sn xut, kinh doanh ca
mi doanh nghip.
Nh vy, gia chuyn mn ho v hip tc ho sn xut c mi quan h hu c vi
nhau. Chuyn mn ho cng su, hip tc ho cng phi cht ch, t chc sn xut trong mi
doanh nghip cng n gin. Do , trong qu trnh t chc v t chc li sn xut, mi
doanh nghip phi ch v coi trng nh hng ca yu t ny, v mc tiu c bn ca
chuyn mn ha v hp tc ho sn xut ca doanh nghip l nng cao hiu qu kinh t trong
qu trnh thc hin nhim v sn xut, kinh doanh ca mnh.
4- ng li, ch trng, chnh sch xy dng v pht trin kinh t ca ng v Nh
nc, c bit l vn cng nghip ho v hin i ho
PT
IT
Trong mi giai on pht trin ca lch s u c nhng iu kin khch quan ch

quan khc nhau, v th cn phi xc nh r mc tiu v cc bin php thc hin c hiu qu
mc tiu trong mi giai on pht trin ca lch s. Thc tin ca nc ta cng ch ra rng
trong mi thi k k hoch, ng v nh nc ta u ra ng li, ch trng chnh sch
xy dng, ci to v pht trin nn kinh t quc dn ni chung v doanh nghip ni ring.
Mi doanh nghip d mun hay khng u phi i theo ng li ch trng ca
ng v Nh nc tin hnh t chc sn xut trong doanh nghip. Chng ta ang trong
giai on chuyn sang xy dng mt nn kinh t th trng nhng ng vn gi vai tr lnh
o ton din, Nh nc thc hin qun l v m nn kinh t v vy t chc sn xut trong
doanh nghip c c duy tr, pht trin hay m rng ph thuc phn ln vo ng li ch
trng chnh sch php lut ca ng v Nh nc.
1.1.4. Mt s nguyn tc t chc sn xut trong doanh nghip
T chc sn xut trong doanh nghip c tin hnh theo nhng nguyn tc ch yu
sau :
1- T chc sn xut trong doanh nghip theo hng kt hp pht trin chuyn mn ha
vi pht trin kinh doanh tng hp.
Chuyn mn ha l hnh thc phn cng lao ng x hi nhm lm cho doanh nghip
ni chung, cc b phn sn xut v cc ni lm vic ni ring c nhim v ch sn xut ra
mt (hoc mt s rt t) loi sn phm, chi tit ca sn phm hoc ch tin hnh mt (hoc
mt s rt t) bc cng vic.
Sn xut chuyn mn ha c coi l nhn t rt quan trng nng cao loi hnh sn
xut, to iu kin thun li cho cng tc tiu chun ha, thng nht ha, ng dng k thut
tin tin, hin i, t chc mua sm vt t, t chc lao ng khoa hc, t chc tiu th sn
phm v cng tc qun tr doanh nghip.
Ngy nay, sn xut chuyn mn ha c coi l xu hng tt yu ca vic pht trin

sn xut, kinh doanh thc hin cng nghip ha, hin i ha v nng cao hiu qu kinh t
ca mi doanh nghip. Tuy vy, cn cn c vo iu kin c th ca cng ngh, thit b my
mc, nguyn vt liu m quyt nh mc chuyn mn ha cho thch hp.
Kinh doanh tng hp l nhng hot ng kinh t mang tnh cht bao trm nhiu lnh
vc khc nhau, t sn xut cng nghip n sn xut phi cng nghip, t sn xut n lu
thng phn phi v dch v. Gia cc lnh vc ny, c th c hoc khng c mi quan h vi
nhau. Phm vi kinh doanh tng hp trong mi doanh nghip ph thuc vo nhiu yu t nh
kh nng v ngun lc, nng lc qun l, kh nng sinh li ca tng yu t trong mi lnh
vc d nh kinh doanh.
PT
IT
Chuyn mn ha v kinh doanh tng hp l hai vn khc nhau, gia chng c tc

ng kim ch ln nhau. Nu doanh nghip m rng kinh doanh tng hp th chuyn mn
ha s b co hp li, do vn t ra l kho kt hp vi quan im trn gc ton doanh
nghip xem xt th thy tuy mc chuyn mn ha c gim, song vn cn phi nng cao
trnh chuyn mn ha ca tng b phn sn xut v tng ni lm vic. Ch nh th mi
ph hp vi xu th hin nay l mi doanh nghip va thc hin chuyn mn ha va thc
hin a dng ha sn phm v kinh doanh tng hp trn c s ly hiu qu kinh t lm thc
o.
2- T chc sn xut trong mi doanh nghip phi bo m tnh cn i
Qu trnh sn xut cn i l qu trnh sn xut c tin hnh trn c s b tr hp
l, kt hp cht ch ba yu t ca sn xut: lao ng, t liu lao ng, i tng lao ng.
Mi quan h t l ny nm trong trng thi ng. V vy mt trong s cc yu t ny thay i,
th tt yu phi xc lp li mi quan h t l mi. y chnh l qu trnh ph v cn i c,
xc lp li cn i mi nhm y mnh sn xut pht trin vi hiu qu ngy cng cao.
Sn xut cn i cn c th hin qua mi quan h gia cc n v sn xut: cc n
v sn xut chnh, cc n v sn xut ph tr, cc n v sn xut ph, cc n v phc v
sn xut trong doanh nghip. Mc ch ca vic duy tr mi quan h ny l nhm bo m sn
xut ng b vi hiu qu cao v y chnh l mt trong nhng ch tiu ch yu ca t chc
sn xut hp l.
Nh chng ta bit, tin b khoa hc pht trin rt nhanh chng m nh to ra
ngy cng nhiu cng ngh mi, thit b, my mc mi, nguyn, nhin vt liu mi. Kt qu
ca s tin b ny to ra iu kin thun li xc lp v duy tr sn xut cn i trong
doanh nghip.
3- T chc sn xut trong doanh nghip phi m bo tnh nhp nhng
Sn xut c coi l nhp nhng khi s lng sn phm sn xut ra trong tng khong
thi gian quy nh (gi, ca, ngy, m) phi bng nhau. Ni cch khc, s nhp nhng
ca sn xut th hin s lp li ca qu trnh sn xut trong khong thi gian nh c mi
ni lm vic, mi ngnh, mi phn xng v ton doanh nghip vi s lng sn phm bng
nhau.
S nhp nhng ca sn xut chu s tc ng ca nhiu nhn t nh cng tc chun b

k thut cho sn xut, k hoch ha sn xut, k hoch bo dng v sa cha thit b my
mc, k hoch cung ng vt t k thut, vic b tr ca lm vic, trnh thao tc ca cng
nhn Nu mi doanh nghip c bin php thch hp thc hin phi kt hp cht ch cc
nhn t ny, bo m sn xut nhp nhng s em li nhng tc dng ln i vi doanh
nghip. C th nh:
+ Thc hin c hiu qu cc hp ng k kt, bo m vic cung ng sn phm
cho nhu cu ca th trng v vi x hi mt cch u n.
+ Khc phc c tnh trng sn xut khi th thong th, cm chng, khi th vi v
khn trng, gy nn nhng lng ph v sc ngi, sc ca.
+ Bo m thc hin tt nhim v v mi quan h hip tc, lin kt vi cc n v
kinh t khc.
4- T chc sn xut trong doanh nghip phi bo m sn xut lin tc
PT
IT
Sn xut hay qu trnh sn xut c coi l lin tc khi bc cng vic sau thc hin
ngay sau khi bc cng vic trc kt thc khng c bt k s gin on no v thi gian
trong qu trnh khai thc hoc ch to sn phm.
Sn xut lin tc th hin trnh lin tc ca i tng lao ng trong qu trnh vn
ng t ni lm vic ny n ni lm vic khc, t khi cn l nguyn vt liu n lc tr
thnh sn phm. V vy vic bo m sn xut lin tc cn phi p dng cc bin php sau :
- i vi nguyn, nhin vt liu phi m bo cung ng lin tc hoc theo ng thi
hn quy nh cho ni lm vic.
- i vi t liu lao ng phi xy dng k hoch c th v s dng, bo dng, sa
cha thit b, my mc.
- i vi lc lng lao ng, phi xy dng k hoch tn dng ton b thi gian lao
ng, b tr hp l ca lm vic, t chc ng nhiu my
Bo m sn xut lin tc trn c s thc hin tt cc bin php nu s em li
nhng tc dng to ln :
+ Tit kim thi gian lao ng trong sn xut.
+ S dng hp l cng sut v thi gian hot ng ca thit b my mc.
+ Gp phn bo m sn xut cn i, nhp nhng.
+ Bo m hon thnh k hoch sn xut vi hiu qu cao
1.1.5. Nhng ch tiu nh gi trnh t chc sn xut trong doanh nghip
phn tch v nh gi trnh t chc sn xut ca mt doanh nghip, ngi ta
thng dng nhng ch tiu sau y:
1- H s thi gian hot ng
H s ny c xc nh bng cch so snh gia thi gian hot ng (thng tnh
bng gi) so vi ton b thi gian hot ng ca qu trnh sn xut. Thi gian hot ng
7
y bao gm thi gian lao ng ca cng nhn v thi gian hot ng ca thit b, my mc
(trong trng hp sn xut t ng ho).
H s ny cng tin gn ti 1, cng th hin tnh lin tc ca sn xut.
2- H s sn xut ng b i vi doanh nghip
i vi nhng doanh nghip m sn phm gm nhiu chi tit, nhiu b phn hp
thnh ngi ta s dng h s sn xut ng b phn tch nh gi trnh t chc sn xut
ca doanh nghip. H s ny c xc nh bng cch so snh gia thi gian lao ng (hoc
gi tr) ca thnh phm vi tng s thi gian lao ng (hoc gi tr tng sn lng) thc hin
trong mi thi k (thng, qu, nm).
H s ny cng gn 1 cng chng t sn xut ca doanh nghip din ra mt cch
cn i nhp nhng (u n)
1.2. NI DUNG T CHC SN XUT TRONG DOANH NGHIP
T chc sn xut l cc phng php, cc th thut kt hp cc yu t ca qu trnh
sn xut mt cch hiu qu. Tuy nhin, thc t c th nhn nhn t chc sn xut trn cc gc
khc nhau m hnh thnh nhng ni dung t chc sn xut c th.
PT
IT
Nu coi t chc sn xut nh mt trng thi th chnh l cc phng php, cc th

thut nhm hnh thnh cc b phn sn xut c mi lin h cht ch vi nhau v phn b
chng mt cch hp l v khng gian. Theo cch quan nim ny th ni dung ca t chc sn
xut gm:
- Hnh thnh c cu sn xut hp l.
- Xc nh loi hnh sn xut cho cc ni lm vic ca b phn sn xut mt cch hp

l, trn c s xy dng cc b phn sn xut.
- B tr sn xut ni b doanh nghip
T chc sn xut cn c th xem xt nh l mt qu trnh th chnh l cc bin

php, cc phng php, cc th thut duy tr mi quan h v phi hp hot ng ca cc
b phn sn xut theo thi gian mt cch hp l. Ni dung ca t chc s bao gm:
- La chn phng php t chc qu trnh sn xut.
- Nghin cu chu k sn xut , tm cch rt ngn chu k sn xut.
- Lp k hoch tin sn xut v t chc cng tc iu sn xut
1.2.1. C cu t chc sn xut ca doanh nghip
1- Qu trnh sn xut trong doanh nghip
a/ Khi nim v qu trnh sn xut trong doanh nghip
Theo ngha rng, qu trnh sn xut trong doanh nghip l qu trnh bt u t khu
chun b sn xut, mua sm vt t k thut, t chc sn xut n khu cui cng l tiu th
sn phm, hng ho, dch v v tch lu tin t. Ni cch khc, y l ton b qu trnh sn
xut kinh doanh ca doanh nghip.
Theo ngha hp, qu trnh sn xut trong doanh nghip l qu trnh ch bin, khai
thc, gia cng phc hi gi tr mt loi sn phm nh kt hp mt cch cht ch, hp l cc
yu t c bn ca sn xut.
Qu trnh sn xut trong doanh nghip lun lun c hai mt gn b cht ch vi nhau,
l mt vt cht - k thut ca sn xut v mt kinh t - x hi ca sn xut. Mt vt cht k thut ca sn xut bao gm s tc ng ca sc lao ng ln i tng lao ng bng cc
cng c lao ng cn thit to ra ca ci vt cht cho x hi. Mt kinh t - x hi ca sn
xut cho thy, qu trnh sn xut trong doanh nghip cn l qu trnh cng c mi quan h
sn xut, qu trnh lao ng sng to v hip tc ca ngi lao ng.
b/ Phn loi qu trnh sn xut v ni dung ch yu ca qu trnh sn xut chnh
trong doanh nghip
Phn loi qu trnh sn xut
PT
IT
Qu trnh sn xut trong doanh nghip din ra trn c s phn cng lao ng ni b
doanh nghip, tc l trong cc b phn sn xut v phc v sn xut ca doanh nghip. Mi
b phn ch thc hin mt phn cng vic ca qu trnh sn xut. Cc qu trnh sn xut trong
cc b phn ny c phn thnh qu trnh sn xut chnh, qu trnh sn xut ph tr, qu
trnh sn xut ph v qu trnh phc v sn xut. Cn c bit ch vai tr ca qu trnh sn
xut chnh.
Ni dung ca qu trnh sn xut chnh
Qu trnh sn xut chnh lm nhim v khai thc, ch bin, gia cng hoc phc hi gi
tr mt loi sn phm hay cn gi l dch v c trng ca doanh nghip.
Ni dung ch yu ca qu trnh sn xut chnh trong doanh nghip bao gm qu trnh
cng ngh, qu trnh kim tra v qu trnh vn chuyn. Trong , qu trnh cng ngh c vai
tr quan trng hn c.
Tu theo phng php ch bin hay gia cng c p dng trong doanh nghip m
qu trnh cng ngh c chia thnh nhiu hay t giai on cng ngh khc nhau v mi giai
on cng ngh li c chia thnh nhiu bc cng vic khc nhau.
Bc cng vic c gi l n v c bn ca qu trnh sn xut. l mt phn vic
ca qu trnh sn xut, c thc hin trn mt ni lm vic; do mt cng nhn hay mt
nhm cng nhn cng tin hnh trn mt i tng lao ng nht nh. Khi xem xt cc bc
cng vic cn phi cn c vo 3 nhn t: ni lm vic; cng nhn; i tng lao ng; nu
mt trong 3 nhn t ny thay i th bc cng vic cng thay i.
Vic phn chia bc cng vic cng nh, cng c ngha to ln i vi vic nng cao
trnh chuyn mn ha cng nhn, nng cao nng sut v cht lng sn phm v s dng
hp l cng sut ca thit b, my mc. Tuy nhin, thi gian gin on trong sn xut li tng
ln trong mt mc nht nh v phi dng li nhiu ni lm vic v phi chuyn nhiu
ln t ni lm vic ny n ni lm vic khc. Ni chung, vic chia thnh nhiu bc cng
vic nh ch ph hp vi trnh sn xut th cng cng nh giai on u ca sn xut c
kh ho. Cng vi vic pht trin cc loi my mc, thit b lin ng v h thng t ng
ho, mt xu hng chung l gp cc bc cng vic nh thnh nhng bc cng vic ln.
9
2- Khi nim c cu sn xut ca doanh nghip

C cu sn xut l tng hp cc b phn sn xut v phc v sn xut, hnh thc xy
dng nhng b phn y, s phn b v khng gian v mi lin h gia cc b phn vi nhau.
C cu sn xut l mt c tnh cht lng ca h thng sn xut. chnh l c s
vt cht k thut ca mt h thng sn xut. C cu sn xut cng th hin hnh thc t chc
ca qu trnh sn xut sn phm, hnh thc phn cng lao ng gia cc khu, cc b phn
trong h thng, n biu hin c im c th ca s kt hp cc yu t sn xut trong qu
trnh to ra sn phm
Mi doanh nghip nu xc nh hay xy dng c mt c cu sn xut hp l th n
s em li ngha to ln v nhiu mt:
- C cu sn xut cho doanh nghip thy r hnh thc t chc ca qu trnh sn xut,
tnh cht phn cng lao ng gia cc b phn sn xut v phc v sn xut, c im ca s
kt hp lao ng vi t liu lao ng v i tng lao ng trong qu trnh sn xut.
- C cu sn xut l c s vt cht - k thut ca doanh nghip. V vy, mun pht
trin v m rng doanh nghip phi c s u t tho ng cho c cu sn xut.
PT
IT
- C cu sn xut c coi l c s khch quan to lp b my qun l doanh

nghip. V vy, mun tinh gim b my qun l, nng cao hiu qu ca cng tc qun l,
khng th khng hon thin c cu sn xut ca doanh nghip.
3- Cc nguyn tc hnh thnh c cu t chc sn xut trong doanh nghip
- Nguyn tc chuyn mn ho theo sn phm hay theo i tng lao ng
Theo nguyn tc ny, c cu t chc sn xut ca doanh nghip c chia thnh cc
b phn sn xut chnh theo sn phm c sn xut. Mi b phn sn xut mt hoc mt vi
loi sn phm no c khi lng sn xut ln v n nh trong mt thi gian tng i
di.
- Nguyn tc chuyn mn ho theo cng ngh
Theo nguyn tc ny, vic phn chia cc b phn sn xut chnh cn c vo quy trnh
cng ngh sn xut sn phm hoc cc phng php cng ngh gia cng ch bin sn phm.
Mi b phn sn xut m nhn mt giai on cng ngh nht nh trong hnh trnh cng
ngh sn xut sn phm chnh hoc mt phng php cng ngh no .
C cu t chc sn xut trong mi doanh doanh nghip c hnh thnh da trn kt
cu cc b phn sn xut trong doanh nghip. Da trn s lng, chc nng, nhim v ca
ca cc b phn sn xut, ngi ta s tin hnh phn cp cc b phn sn xut .
4- Cc b phn v cc cp sn xut trong doanh nghip
a/ Cc b phn sn xut trong c cu t chc sn xut
Qu trnh sn xut ca cc doanh nghip thng c tin hnh ti cc b phn sn
xut hay cc phn xng sn xut.
Nu sn phm c kt cu phc tp, quy trnh cng ngh gia cng sn phm phc tp
bao gm nhiu nhiu nguyn cng i hi s tham gia ca nhiu cng nhn c ngh nghip
10
khc nhau, s dng nhiu loi my mc thit b khc nhau thuc nhiu ngnh k thut khc
nhau (c kh, in t, ho cht...) th trong phm vi mt b phn sn xut hay mt phn
xng sn xut khng th m nhn thc hin mi nguyn cng ca mt qu trnh sn xut
sn phm c, c bit i vi cc sn phm cng nghip c kt cu phc tp nh t, tu
thu ... khi ngi ta c xu hng hnh thnh nhiu b phn sn xut hay phn xng cng
tham gia vo qu trnh sn xut sn phm. Cc b phn sn xut ny c mi quan h cht ch
vi nhau.
Trong c cu sn xut ca mi doanh nghip thng c nhng b phn sau:
B phn sn xut chnh
B phn sn xut chnh l nhng b phn trc tip tham gia vo qu trnh sn xut ra
cc sn phm chnh ca doanh nghip. Sn phm chnh l nhng sn phm nm trong danh
mc kinh doanh ca doanh nghip, c sn xut v tiu th trn th trng nhm mc tiu
li nhun. V th chng ta c th hiu ti sao phn xng c kh trong nh my c kh l b
phn sn xut chnh, cn phn xng c kh trong nh my dt th khng.
PT
IT
Nhn thc ny v b phn sn xut chnh cho php tm c nhn t then cht trong
vic nng cao cht lng v s lng sn phm m h thng c th sn xut. Hn na iu
ny cn cho php hch ton chnh xc kt qu sn xut.
B phn sn xut ph tr
B phn sn xut ph tr l b phn m hot ng ca n c tc dng phc v trc

tip cho sn xut chnh (sn phm ca n phc v trc tip cho sn xut chnh), bo m cho
sn xut chnh c th tin hnh u n v lin tc. Th d, trong nh my c kh mun hot
ng u n v lin tc cn phi c cc b phn cung cp hi, in, sa cha khun mu v
dng c ct, gt...y l nhng b phn sn xut ph tr.
B phn sn xut ph
B phn sn xut ph l b phn tn dng ph liu, ph phm ca sn xut chnh

ch to ra nhng loi sn phm ph, ngoi danh mc sn phm thit k. Th d, trong nh
my dt kim ng xun tn dng vi vn may o, m, tt tr em.
Cn ch mt im l quy m ca nhng b phn ny pht trin n mt mc no
th chng khng cn l sn phm ph na m tr thnh cc b phn sn xut chnh ca
mt doanh nghip lin hp.
B phn phc v sn xut
B phn phc v sn xut l b phn c t chc ra nhm bo m vic cung ng,
bo qun, cp pht, vn chuyn nguyn vt liu, nhin liu, thnh phm v dng c lao ng.
B phn ny thng bao gm h thng kho tng, lc lng vn chuyn ni b v vn ti bn
ngoi doanh nghip.
b/ Cc cp sn xut trong doanh nghip
Cc cp sn xut trong doanh nghip phn nh kt qu ca vic phn cng lao ng
ni b doanh nghip. Khng k doanh nghip lin hp, cc cp sn xut trong doanh nghip
bao gm phn xng, ngnh v ni lm vic.
11
- Phn xng: l n v t chc sn xut c bn v ch yu ca doanh nghip (quy

m ln) c nhim v sn xut mt loi sn phm hoc hon thnh mt giai on cng ngh
ca qu trnh sn xut.
Cn c vo nhim v, k hoch ca doanh nghip giao cho, phn xng tin hnh mi
hot ng trn c s hch ton kinh t ni b doanh nghip.
- Ngnh (bung my): l n v t chc sn xut nm trong phn xng c quy m
ln, trong ngnh c nhiu ni lm vic, c quan h mt thit vi nhau v mt cng ngh hoc
sn phm. y, cng nhn cng thc hin mt s thao tc nht nh hoc tin hnh nhng
bc cng vic khc nhau sn xut ra cng mt loi sn phm (hoc sn phm ging
nhau). Nh vy, ngnh c th c chuyn mn ho theo cng ngh nh cng ngh chia chn
th, cng ngh chia chn bu kinhoc c chuyn mn ho theo i tng b phn khai
thc bu kin, b phn khai thc bu phm
nhng doanh nghip c quy m va v nh thng khng c cp phn xng,
trong trng hp ny ngnh tr thnh n v t chc sn xut c bn v ch yu ca doanh
nghip.
PT
IT
Vic b cp phn xng trong doanh nghip ch thc s em li hiu qu khi cc

ngnh c t chc theo nguyn tc i tng khp kn. Ni cch khc trong qu trnh ch
bin, i tng lao ng khng phi di chuyn qua li gia cc ngnh m i theo mt ng
thng.
- Ni lm vic: l n v c s, khu u tin ca t chc sn xut trong doanh
nghip, l phn din tch sn xut m mt cng nhn hay mt nhm cng nghn s
dng thit b, my mc, dng c hon thnh mt bc cng vic trong vic ch to sn
phm.
Ti ni lm vic c th c mt cng nhn iu khin mt my hoc mt nhm cng
nhn trng coi nhiu my, hoc mt nhm cng nhn cng iu khiu mt thit b.
c/ Cc kiu c cu sn xut ca doanh nghip
Cc kiu c cu sn xut c hnh thnh bi cc cch lin hp, phi hp khc nhau
ca cc cp sn xut. Vic la chn kiu c cu sn xut hp l, thch hp vi quy m sn
xut ca doanh nghip vi nhng c im sn xut, k thut ca doanh nghip l mt ni
dung quan trng ca t chc sn xut.
nc ta hin nay c cc kiu c cu sn xut sau y:
Doanh nghip Phn xng ngnh Ni lm vic
Doanh nghip Phn xng Ni lm vic
Doanh nghip Ngnh Ni lm vic
Doanh nghip Ni lm vic
Trong mt doanh nghip c th cng tn ti mt vi kiu c cu sn xut khc nhau.
5- Cc nhn t nh hng n c cu sn xut
C cu sn xut ca doanh nghip chu nh hng ca cc nhn t ch yu sau:
12
a/ Chng loi, c im kt cu v cht lng sn phm

Nu chng loi sn phm t th c cu sn xut ca doanh nghip n gin. c im
ca kt cu sn phm nh s lng chi tit, tnh phc tp ca k thut sn xut, mc chnh
xc ca cc chi tit u c nh hng n c cu sn xut.
b/ Chng loi, khi lng v tnh c l ho ca nguyn vt liu
Chng loi, khi lng nguyn vt liu, tnh cht c, l, ho ca chng khng ch nh
hng n cng ngh ch to sn phm m cn nh hng trc tip n din tch kho tng,
phng php bo qun, n s v cht lng phng tin vn chuyn. v cui cng nh
hng n c cu sn xut.
c/ My mc, thit b cng ngh
Vic la chn my mc, thit b cng ngh tuy khng phi l ni dung ca vic xc
nh c cu sn xut, song n li lin quan mt thit n s hnh thnh c cu sn xut.
Chng hn, nh vic p dng dy chuyn t ng i hi mt c cu sn xut khc hn so vi
vic p dng dy chuyn ca cc my mc thit b vn nng.
d/ Trnh chuyn mn ho, hip tc ho ca doanh nghip
PT
IT
Doanh nghip c trnh chuyn mn ho cao, hip tc ho sn xut rng s c c

cu sn xut n gin hn nhng doanh nghip khc. V d, do vic m rng hip tc vi cc
n v khc trong vic cung cp dng c, bao gi hoc sa cha my mc, thit b, doanh
nghip khng cn phi t chc nhiu b phn sn xut ph tr. Nh m c cu sn xut
ca doanh nghip s n gin v gn nh.
6- Phng hng hon thin c cu sn xut
Cc nhn t nh hng n c cu sn xut mang tnh khch quan, v chng lun bin
i, chnh v th c cu sn xut cn phi c hon thin ph hp vi nhng iu kin v
ang c hnh thnh.
Mt c cu sn xut c coi l hp l khi n phn nh y v ng n qu trnh
sn xut sn phm, nhng c im v cng ngh ch to, quy m v loi hnh sn xut ca
doanh nghip. Mt khc, n phi bo m tnh hp l xt trn c hai mt: sp xp b tr cc
b phn sn xut trong khng gian v mi lin h sn xut gia chng trn c s tng cng
chuyn mn ho v hip tc ho sn xut. Ngoi ra, c cu sn xut cng phi m bo kh
nng nht nh trong qu trnh pht trin sn xut ca doanh nghip.
Hon thin c cu sn xut c th gii quyt theo cc hng sau:
- La chn ng n nguyn tc (hnh thc) xy dng b phn sn xut
Cc b phn sn xut trong h thng sn xut c th xy dng theo cc nguyn tc
(hnh thc) cng ngh, i tng hay hn hp.
- Gii quyt quan h cn i gia cc b phn sn xut chnh vi cc b phn sn
xut ph tr v phc v khc, bo m s cn i gia cc b phn sn xut.
Vi mt h thng sn xut sn phm ch yu c to ra t cc b phn sn xut
chnh. V vy, mun gia tng sn lng, nng cao cht lng sn phm trc ht trng cy
13
vo hot ng ca chng. Song vn khng hon ton nh vy, cc b phn sn xut ph

tr v phc v lun c tc dng gia tng hiu qu hot ng ca sn xut chnh. Trong iu
kin trnh k thut v t chc sn xut ca cc b phn ph tr v phc v chim mt t
trng ln lc lng lao ng, din tch sn xut. Vic m rng sn xut, nng cao trnh
ca sn xut chnh lun phi ch n tng quan pht trin ca b phn sn xut ph tr v
phc v. iu , cho php s dng trit kh nng sn xut ca cc b phn sn xut
chnh, m bo cho qu trnh sn xut lin tc hiu qu.
- Coi trng b tr mt bng sn xut
B tr mt bng to ra s hp l trong cch sp xp b tr cc b phn trong khng
gian, m bo cc mi lin h sn xut cht ch gia cc b phn sn xut, s dng hp l,
tit kim din tch sn xut.
1.2.2. T chc sn xut v khng gian v thi gian
Nu xt v mt khng gian th ni dung ca cng tc t chc sn xut bao gm vic
la chn hnh thc t chc sn xut bo m s cn i gia cc b phn sn xut v b tr
tng mt bng ca doanh nghip.
PT
IT
Nu xt v mt thi gian, th ni dung ca cng tc t chc sn xut bao gm vic

tnh ton, quy nh di ca chu k sn xut v la chn phng thc phi hp cc bc
cng vic ca qu trnh sn xut.
1- T chc sn xut v khng gian
Vic la chn ng n v hp l cc hnh thc t chc, cc b phn sn xut (phn

xng, ngnh) c ngha quan trng i vi vic nng cao cc ch tiu kinh t - k thut v
qu trnh sn xut s din ra mt cch tri chy, cc b phn sn xut tin hnh mt cch nhp
nhng, cn i v lin tc.
V mt khng gian, cc b phn sn xut thng c t chc theo cc hnh thc:
Cng ngh, i tng v hn hp.
a/ H thng sn xut c hnh thnh theo nguyn tc chuyn mn ho cng ngh
Theo hnh thc ny vic phn chia cc phn xng sn xut chnh da vo hnh trnh
cng ngh sn xut sn phm hoc cc phng php cng ngh gia cng ch bin sn phm.
Mi phn xng m nhn mt giai on cng ngh nht nh trong hnh trnh cng ngh sn
xut sn phm chnh hoc mt phng php cng ngh no . y, ngi ta b tr thit b,
my mc cng loi. Tn ca phn xng hay ngnh c gi theo tn ca thit b, my mc
hoc phng php cng ngh.
V d: Mt cng ty dt sn xut cc loi vi cng nghip cn c vo hnh trnh
cng ngh sn xut vi bao gm 3 giai on chnh l: ko si, dt vi v nhum In hoa
quyt nh thnh lp 3 phn xng sn xut chnh trong h thng sn xut ca mnh l Phn
xng si; phn xng dt v phn xng nhum. Trng hp ny ta ni rng h thng sn
xut ca doanh nghip c hnh thnh theo nguyn tc chuyn mn ho cng ngh.
Chuyn mn ho cng ngh c p dng khi doanh nghip phi sn xut nhiu loi
sn phm c khi lng sn xut khng ln vi quy trnh cng ngh gia cng chng khc
14
nhau.Chng hn sn xut xe p ngi ta phi gia cng hng vi chc loi chi tit ph
tng c quy trnh cng ngh hon ton khc nhau, khi ngi ta b tr thit b theo nhng
nhm my c cng chc nng (nhm my tin, nhm my mi, nhm my phay..). Trong mt
bnh vin quy trnh cha bnh khc nhau tu thuc vo bnh nhn, theo hnh thc chuyn
mn ho cng ngh, khi h thng sn xut c b cc thnh cc chuyn khoa (tim mch,
h hp, tiu ho ...). Trong trng i hc c nhiu chng trnh o to cho nhng i tng
khc nhau, theo hnh thc chuyn mn ho cng ngh h thng sn xut hnh thnh cc b
mn theo mn hc (ton, vt l, tin, kinh t, in t...). Nh vy mi b phn trong h thng
sn xut bn kinh nghim chuyn mn ca mnh ch khng phi bn sn phm ring.
u im
Cc phn xng sn xut c to nn bi hnh thc chuyn mn ho cng ngh, do
tp trung cc thit b cng ngh cng loi v cc phng php gia cng cng ngh li vi
nhau nn em li nhng u im sau:
PT
IT
- C kh nng thch ng cao vi s bin ng v th trng sn phm. iu ny thy

rt r trong h thng sn xut ca cc trng i hc, trong cc bnh vin v trong cc ngnh
sn xut cng nghip c s cnh tranh khc lit, c mi trng kinh doanh bin ng nh
may mc, c kh, in dn dng, thu tinh... h thng sn xut v mt bng t bin ng khi
sn phm thay i.
- Vic qun l k thut chuyn mn n gin v tnh thng nht v chuyn mn k
thut trong mt phn xng sn xut; c kh nng tp trung cc chuyn gia x l nhng
vn chuyn mn c bit v c kh nng tn dng c nng lc sn xut ca thit b my
mc; c bit vi nhng thit b gp s c hoc tin hnh sa cha th nh hng khng ln
ti tin trnh sn xut tng th.
- Cng nhn thao tc c nh mt loi thit b thun li cho vic nng cao k nng
chuyn mn ca h.
Nhc im
Cc phn xng sn xut chuyn mn ho cng ngh do khng c kh nng hon

thnh nhim v sn xut ton b mt sn phm bi mt sn phm phi qua nhiu phn xng
sn xut mi c hon thnh, iu ny to nn nhng nhc im sau:
- Con ng lu chuyn ca sn phm trong qu trnh sn xut di, lng cng vic
lu chuyn nguyn vt liu, bn thnh phm tng i nhiu.
- Thi gian ngng, i sn phm trong qu trnh sn xut tng, ko di thi k sn
xut, tng s lng bn thnh phm v y cng l im b chim dng vn nhiu nht.
- S hp tc, qua li gia cc n v sn xut l thng xuyn khin cng tc qun l
k hoch tc nghip sn xut, qun l bn thnh phm tr nn kh phc tp.
b/ H thng sn xut c hnh thnh theo nguyn tc chuyn mn ho sn phm
Theo hnh thc ny, mi phn xng hay ngnh ch ch to mt loi sn phm hoc
mt loi chi tit nht nh. Qu trnh ch bin k t khi a nguyn liu, vt liu vo cho n
khi ra sn phm (thnh phm) u trong phn xng hay ngnh .
15
H thng sn xut chuyn mn ho sn phm thng hnh thnh cc dy chuyn sn

xut khp kn cho tng sn phm to ra nhng ng di chuyn thng dng ca sn phm
trong khi sn xut.
u im
Cc phn xng c hnh thnh theo nguyn tc chuyn mn ho sn phm c cc
u im sau:
- Rt ngn c ly lu chuyn nguyn vt liu trong qu trnh gia cng sn phm, tit
kim nhn lc, thit b v chi ph lu chuyn, gim bt s chim dng kho v din tch sn
xut.
- Gim bt thi gian ngng ngh v ch i trong qu trnh gia cng sn phm, rt
ngn chu k sn xut, gim lng tn kho bn thnh phm trong qu trnh gia cng, tit kim
vn.
- C li cho vic sn xut ra cc sn phm hon thin mt cch ng lc, ng s
lng v ng b.
PT
IT
- Thun tin cho vic p dng cc hnh thc t chc sn xut tin tin nh sn xut
dy chuyn, sn xut theo nhm...
- Gim bt mi quan h hp tc gia cc n v sn xut, t c th n gin ho
cng tc cng tc k hoch tc nghip sn xut v cng tc khng ch sn xut.
- C li cho vic nng cao trch nhim v cht lng v v gi thnh. Do mi phn
xng sn xut c to nn theo nguyn tc chuyn mn ho sn phm v c bn c th c
lp hon thnh nhim v sn xut mt sn phm no , cho nn phi chu trch nhim v
cht lng cng nh gi thnh ca sn phm .
Nhc im
Nhc im ca cc phn xng c to nn da trn nguyn tc chuyn mn ho

theo sn phm l:
- Do thit b cng loi phn tn trong nhiu phn xng khc nhau cho nn qun l
k thut tr nn phc tp v km hiu qu. Do vy lm t l tn dng ca nhng thit b ny
tng i thp, c khi ch mt thit b gp s c l nh hng n cng vic ca ton b n
v sn xut.
- Chi ph u t mua sm v lp t my mc thit b thng rt ln v ngi ta s
dng cc thit b chuyn dng cho tng loi sn phm, iu cn gy thit hi ln khi ta
thay i sn phm v kh nng chuyn i thp. Khc phc iu ny hin nay ngi ta
thit k v ch to cc loi thit b iu chnh linh hot vi chi ph iu chnh thp khi thay
i sn phm lm cho tnh linh hot ca h thng sn xut c nng ln.
Tuy h thng sn xut c hnh thnh theo nguyn tc sn phm c nhiu u im,
song khng phi bt c doanh nghip no cng cn thit v c th t chc theo hnh thc ny.
Bi v hnh thc ny ch thch hp khi doanh nghip c nhim v sn xut n nh, sn lng
ca mt loi sn phm hay chi tit kh ln. Ngc li nu doanh nghip c nhim v sn xut
16
thng thay i th vic p dng h thng sn xut c hnh thnh theo nguyn tc chuyn
mn ho cng ngh li hp l v c hiu qu hn.
Tng chi ph
Chi ph
CPC khi
chuyn mn
ho sn
phm
CPB cho 1 sn phm thp
CPB cho 1 sn phm cao

CPC khi
chuyn mn
ho cng
ngh
PT
IT
sn lng thp chuyn

mn ho theo cng
ngh
sn lng cao chuyn

mn ho theo sn
phm
Hnh 1.1: So snh tng chi ph theo sn lng gia hai m hnh h thng sn xut
tn dng nhng u im ca hai hnh thc nu trn, ngi ta cn p dng hnh
thc hn hp b tr cc b phn sn xut.
c/ H thng sn xut c hnh thnh theo nguyn tc hn hp
H thng sn xut c hnh thnh theo nguyn tc ny, ngha l trong mt doanh
nghip, hay trong cng mt phn xng s gm mt s b phn t chc theo nguyn tc
chuyn mn ho theo sn phm cn mt s khc li theo nguyn tc chuyn mn ho theo
cng ngh.
2- T chc sn xut v thi gian
a/ Chu k sn xut v phng hng rt ngn chu k sn xut.

Khi nim v ngha ca chu k sn xut
Chu k sn xut l khong thi gian t khi a nguyn vt liu vo sn xut cho n
khi ch to xong, kim tra v nhp kho thnh phm.
Chu k sn xut c th tnh cho tng chi tit, b phn sn xut hay sn phm hon
chnh.
Chu k sn xut c tnh theo thi gian lch tc l s bao gm c thi gian sn xut
v thi gian ngh ch .
Chu k sn xut bao gm cc loi thi gian sau y:
- Thi gian hon thnh cc bc cng ngh theo qu trnh cng ngh (tcn)
- Thi gian kim tra k thut (tkt)
17
- Thi gian gin on do sn phm d dang ngng vn ng, dng li ti cc ni lm

vic, kho trung gian trong nhng ngy v ca khng lm vic (tgd)
- Thi gian vn chuyn (tvc)
- Thi gian ca cc qu trnh t nhin tc ng vo i tng lao ng (ttn)
Tck = tcn + tkt + tgd + tvn + ttn
Chu k sn xut l mt trong nhng ch tiu kh quan trng cn c xc nh. Chu
k sn xut lm c s cho vic d tnh thi gian thc hin cc n hng, lp k hoch tin .
Chu k sn xut biu hin trnh k thut, trnh t chc sn xut. Chu k sn xut cng
ngn biu hin trnh s dng hiu qu cc my mc thit b, din tch sn xut. Chu k sn
xut nh hng n nhu cu vn lu ng v hiu qu s dng vn lu ng trong khu sn
xut. Trong th trng cnh tranh nhiu bin ng, chu k sn xut cng ngn cng nng cao
kh nng ca h thng sn xut p ng vi nhng thay i.
Phng hng rt ngn chu k sn xut.
PT
IT
Chu k sn xut chu nh hng ca rt nhiu cc yu t song chng ta c th phn

cc yu t nh hng thnh hai nhm ln l: nhm cc yu t thuc v k thut sn
xut, nhm cc yu t thuc v trnh t chc sn xut. Do phng hng rt ngn chu
k sn xut s nhm vo hai hng c bn ny.
- Mt l, ci tin k thut, hon thin quy trnh hay phng php cng ngh, p dng
k thut tin tin nhm lm gim thi gian ca qu trnh cng ngh v thay th qu trnh t
nhin bng qu trnh nhn to c thi gian ngn hn.
Vic gim thi gian qu trnh cng ngh cn c thc hin bng nhiu bin php
nh thc hin chuyn mn ho cc b phn sn xut v cc ni lm vic, tng cng cng tc
tiu chun ho v trang b cc my mc c nng sut cao, p dng loi cng ngh hin i v
phng php t chc tin tin.
- Hai l, nng cao trnh t chc sn xut, hn ch v xo b thi gian gin on,
tng cng cng tc kim tra, tin hnh sa cha thit b, my mc trong nhng ca khng sn
xut; tng cng cng tc iu sn xut nhm xo b thi gian ngng vic do thiu
nguyn liu hoc do thiu s phi hp cht ch gia cc b phn sn xut. Bin php c
ngha c bit quan trng y l la chn hp l phng thc phi hp cc bc cng vic
nhm rt ngn thi gian cng ngh.
b/ Nhng phng thc phi hp cc bc cng vic
Phng thc phi hp cc bc cng vic c th nh hng ln n thi gian chu k
sn xut, v s nh hng n thi tng thi gian cng ngh. Tng thi gian cng ngh chim
t trng ng k trong chu k sn xut chnh l tng thi gian thc hin cc bc cng
vic trong qu trnh cng ngh. Thi gian bc cng vic ph thuc vo iu kin k thut,
v nhng iu kin sn xut khc. Gi s cc iu kin khng thay i, ngha l thi gian
bc cng vic khng thay i, th tng thi gian cng ngh vn c th khc nhau, bi cch
thc m chng ta phi hp cc bc cng vic mt cch tun t hay ng thi. Phi hp cc
bc cng vic khng nhng nh hng n thi gian cng ngh, m n cn nh hng ti
cc mt hiu qu khc nh mc s dng my mc thit b, nng sut lao ng...
18
V d: chng ta mun ch to chi tit A gm nm bc cng vic c th t v thi

gian thc hin cc bc cng vic nh sau:
Bng1.1: Thi gian thc hin cc bc cng vic
TT
Bc cng vic
Thi gian (pht)
II
III
IV
Mi lot ch bin 4 chi tit. Hy tm cc phng thc phi hp bc cng vic v

tng thi gian cng ngh tng ng?
PT
IT
Trn gc i tng lao ng xem xt ta thy nhng phng thc phi hp cc

bc cng vic tng ng vi cc hnh thc vn ng ca i tng lao ng trong qu trnh
sn xut. Trong thc tin, cc doanh nghip thng s dng cc phong thc phi hp cc
bc cng vic sau y rt ngn thi gian cng ngh ca chu k sn xut.
Phng thc phi hp tun t
Theo phng thc phi hp tun t, mi chi tit ca lot ch bin phi ch cho ton
b chi tit ca lot y ch bin xong bc cng vic trc mi c chuyn sang ch bin
bc cng vic sau. Cc bc cng vic s c ch bin mt cch tun t. Khi p dng
phng thc ny, lng sn phm d dang ni lm vic s ln, chim nhiu din tch sn
xut, thi gian cng ngh b ko di. S biu din nh sau:
Hnh 1.2: S phi hp tun t cc bc cng vic

Cng thc tnh thi gian cng ngh tun t nh sau:
m
Tcntt = n t i
i 1
Tcntt : Thi gian cng ngh theo phng thc tun t

Ti: Thi gian thc hin bc cng vic th i
19
n: s chi tit ca mt lot

m: s bc cng vic trong qu trnh cng ngh
Trong v d ta c: Tcntt = 4 x 26 = 104 pht
Phng thc ny p dng cc b phn phi m nhim sn xut nhiu loi sn phm
c qui trnh cng ngh khc nhau, trong sn xut hng lot nh n chic.
Phng thc phi hp song song.
PT
IT
Theo phng thc ny vic sn xut sn phm c tin hnh ng thi trn tt c
cc ni lm vic. Ni cch khc trong cng mt thi im, lot sn phm c ch bin tt
c cc bc cng vic. Mi chi tit sau khi hon thnh bc cng vic trc c chuyn
ngay sang bc cng vic sau, khng phi ch cc chi tit ca c lot. S biu din nh
sau:
Hnh 1.3 : S phi hp song song cc bc cng vic
Thi gian cng ngh theo phng thc song song:
Tcnss = a + b + c = (6+4+5 +7+4) + (4 - 1) x7 = 47 pht.
Cng thc tng qut:
Tcnss =
(n 1)t max
i 1
Trong : tmax l thi gian ca bc cng vic di nht.

Thi gian cng ngh thc hin theo phng thc song song rt ngn v cc i tng
khng phi nm ch, nhng nu phi hp cc bc cng vic theo nguyn tc ny c th xut
hin thi gian nhn ri cc ni lm vic do bc cng vic trc di hn bc cng vic
sau. Phng thc ny p dng tt cho loi hnh sn xut khi lng ln c bit trong trng
hp thi gian bc cng vic bng nhau hay lp thnh quan h bi s vi bc cng vic
ngn nht.
Phng thc phi hp hn hp
Phng thc hn hp thc cht l s kt hp ca phng thc song song v tun t.
Khi chuyn t bc cng vic trc sang bc cng vic sau m bc cng vic sau c thi
gian ch bin ln hn ta c th chuyn song song. Khi bc cng vic sau c thi gian nh
20
hn bc cng vic trc ta chuyn tun t c t, sao cho chi tit cui cng ca lot c
ch bin bc cng vic sau ngay khi n hon thnh bc cng vic trc. S biu
din nh sau:
Hnh 1.4: S phi hp hn hp cc bc cng vic

Thi gian cng ngh theo phng thc hn hp
PT
IT
Tcnhh = (6 + 4 + 5 + 7 + 4) + (4 1) x [(6 + 7) 4 ] = 53 pht

Cng thc tng qut
Tcnhh =
t
i 1
t
t
( n 1)( t d t n )
: l tng thi.gian cc bc cng vic di hn
: L tng thi gian cc bc cng vic ngn hn.
Ngi ta gi bc cng vic di hn khi n nm gia hai bc cng vic c thi

gian ch bin ngn hn. Bc cng vic c coi l ngn hn khi n nm gia hai bc
cng vic c thi gian ch bin di hn. Nu trc hoc sau n khng c bc cng vic no
c th xem nh bc cng vic c thi gian ch bin bng 0. Trong trng hp c mt
bc cng vic no nm gia mt bc cng vic ln hn v mt bc cng vic nh hn
th ngi ta b i, khng cn tnh n.
Phng thc loi b c s nhn ri ti cc ni lm vic khi thi gian thc hin
cc bc cng vic khc nhau. N c th p dng cho cc loi hnh sn xut hng lot.
1.2.3. Loi hnh sn xut v cc phng php t chc sn xut
1- Loi hnh sn xut
a/ Khi nim loi hnh sn xut
Loi hnh sn xut l c tnh t chc - k thut tng hp nht ca sn xut c qui
nh ch yu bi trnh chuyn mn ha ca ni lm vic, s chng loi v tnh n nh ca
i tng ch bin trn ni lm vic. Thc cht, loi hnh sn xut l du hiu biu th trnh
chuyn mn ha ca ni lm vic. Loi hnh sn xut l cn c rt quan trng cho cng tc
qun l h thng sn xut hiu qu. Hin nay c th chia loi hnh sn xut thnh cc loi nh
21
sn xut khi lng ln, sn xut hng lot trong c sn xut hng lot ln, sn xut hng
lot va sn xut hng lot nh, sn xut n chic v sn xut d n.
Ni n loi hnh sn xut tc l mun n n tng ni lm vic. V th, nu mun
xc nh loi hnh sn xut cho mt b phn sn xut, mt phn xng hay x nghip ta phi
cn c vo loi hnh sn xut no chim u th nht. Cng cn ch rng ranh gii gia cc
loi hnh sn xut ch c tnh tng i m thi.
b/ c im cc loi hnh sn xut
Loi hnh sn xut khi lng ln
Sn xut khi lng ln biu hin r nht c tnh ca h thng sn xut lin tc. c
im ca loi hnh sn xut khi lng ln l ni lm vic ch tin hnh ch bin mt loi chi
tit ca sn phm hoc ch tin hnh mt bc cng vic nht nh. Nh vy, ni lm vic
c chuyn mn ho rt cao.
PT
IT
Vi loi hnh sn xut ny, ngi ta hay s dng cc my mc thit b v dng c

chuyn dng. Cc ni lm vic c b tr theo nguyn tc i tng. Cng nhn c
chuyn mn ha cao. ng i sn phm ngn, t quanh co, sn phm d dang t. Kt qu sn
xut c hch ton n gin v kh chnh xc.
c im ca cc loi hnh sn xut hng lot
Trong loi hnh sn xut hng lot, ni lm vic c phn cng ch bin mt s loi
chi tit, bc cng vic khc nhau. Cc chi tit, bc cng vic ny c thay nhau ln lt
ch bin theo nh k. Nu chng loi chi tit bc cng vic phn cng cho ni lm vic t
vi s lng mi loi ln th gi l sn xut hng lot ln. Tri li, nu chng loi chi tit,
bc cng vic qua ni lm vic ln, m khi lng ca mi loi nh th ngi ta gi l sn
xut hng lot nh. Loi hnh sn xut nm gia hai loi hnh sn xut trn c th gi l sn
xut hng lot va.
Trn cc ni lm vic sn xut hng lot, qu trnh sn xut s lin tc khi n ang
ch bin mt lot chi tit no , nhng khi chuyn t loi chi tit ny sang loi chi tit khc
th phi c thi gian tm ngng sn xut. Trong khong thi gian ngng sn xut ny, ngi
ta thc hin vic iu chnh my mc thit b, thay i dng c, thu dn ni lm vic Nh
vy, thi gian gin on chim mt t l ng k trong ton b thi gian sn xut. iu ny
c th nh hng n mc s dng cng sut my mc thit b, n nng sut lao ng
ca cng nhn, cng nh nh hng ti dng dch chuyn lin tc ca cc i tng.
c im ca sn xut n chic
Sn xut n chic l loi hnh sn xut thuc sn xut gin on. Trong sn xut n
chic, cc ni lm vic thc hin ch bin nhiu loi chi tit khc nhau hoc nhiu bc cng
vic khc nhau trong qu trnh cng ngh sn xut sn phm. Mi loi chi tit c ch bin
vi khi lng rt t, thm ch c khi ch mt chic. Cc ni lm vic khng chuyn mn ha,
c b tr theo nguyn tc cng ngh. My mc thit b van nng thng c s dng trn
cc ni lm vic. Cng nhn thnh tho mt ngh v bit nhiu ngh. Thi gian gin on
ln. Loi hnh sn xut n chic c tnh linh hot cao.
c im ca sn xut d n
22
Sn xut d n cng l mt loi sn xut gin on, nhng cc ni lm vic tn ti

trong khong thi gian ngn theo qu trnh cng ngh sn xut ca mt loi sn phm hay
n hng no . S tn ti ca ni lm vic ngn nn my mc thit b, cng nhn, thng
phi phn cng theo cng vic, khi cng vic kt thc c th phi gii tn lc lng lao ng
ny hoc di chuyn n cc cng vic khc. V th, ngi ta c th s dng cng nhn cc b
t cc b phn khc nhau trong t chc phc v mt d n. Trong loi hnh sn xut ny
hiu qu s dng my mc thit b thp, cng nhn v my mc thit b thng phi phn tn
cho cc d n khc nhau, v th nng cao hiu qu hot ng ca t chc, n phi t chc
theo c cu ma trn. C cu ny c kh nng tp trung iu phi s dng hp l cc ngun
lc ca h thng, c cu ngang hnh thnh theo cc d n c nhim v phi hp cc hot
ng khc nhau ph hp vi tin ca tng d n.
c/ Cc nhn t nh hng n loi hnh sn xut
PT
IT
Mi loi hnh sn xut c nhng c tnh ring nh hng ln n cng tc qun l

sn xut. Vic la chn loi hnh sn xut khng th tin hnh mt cch ty tin, bi v loi
hnh sn xut lun chu nh hng ca cc nhn t c tnh khch quan. Trc khi phn tch
nh hng ca cc nhn t chng ta cn khng nh mt iu l c nhng doanh nghip do
c tnh cng ngh ca chng m n buc phi t chc theo mt loi hnh nht nh. V d:
ngnh in lc, ha cht, khai thc m... i vi hu ht cc x nghip th vic xc nh loi
hnh sn xut phi cn c vo cc nhn t sau:
Trnh chuyn mn ha ca doanh nghip
Mt doanh nghip c trnh chuyn mn ha cao th hin chng loi sn phm n

sn xut t v s lng sn phm mi loi ln. iu kin chuyn mn ha ca x nghip nh
vy cho php c th chuyn mn ha cao i vi cc ni lm vic v b phn sn xut.
Chuyn mn ha cn c th dn ti kh nng tng cng hip tc sn xut gia cc doanh
nghip lm gim chng loi v gia tng khi lng chi tit b phn ch bin trong doanh
nghip nng cao hn na loi hnh sn xut.
Mc phc tp ca kt cu sn phm
Sn phm c kt cu phc tp l sn phm gm nhiu chi tit hp thnh, yu cu v

k thut cao, qu trnh cng ngh gm nhiu dng gia cng khc nhau, nhiu bc cng vic
khc nhau. Sn phm cng phc tp phi trang b nhiu loi my mc thit b, dng c
chuyn dng. V th, kh khn trong vic chuyn mn ha ni lm vic nng cao loi hnh
sn xut. Sn phm cng n gin cng c nhiu kh nng chuyn mn ha ni lm vic nng
cao loi hnh sn xut.
Qui m sn xut ca doanh nghip
Quy m doanh nghip biu hin sn lng sn phm sn xut, s lng my mc
thit b, s lng cng nhn... Quy m x nghip cng ln cng d c iu kin chuyn mn
ha cc ni lm vic v b phn sn xut.
Cc nhn t nh hng n loi hnh sn xut l khch quan, chng gy ra tc ng
tng hp ln loi hnh sn xut. Hn na, cc nhn t nh hng ln loi hnh sn xut lun
bin i nn cng tc t chc sn xut phi nghin cu pht hin cc yu t ny iu chnh
23
loi hnh sn xut thch hp. Ngoi ra, vi nhng iu kin nht nh, nu chng ta ch ng
a ra cc bin php thch hp th c th lm n nh nhim v sn xut cho cc ni lm vic.
V d, phn phi k hoch sn xut sn phm nhm gim chng loi chi tit, sn phm ch
bin trong tng khong thi gian, hoc tng cng vic gia cng hip tc vi bn ngoi.
2- Cc phng php t chc sn xut
Thc tin ti nhiu doanh nghip ch ra rng c nhiu phng php t chc khc
nhau. Mi phng php phi thch ng vi nhng c im trnh t chc v k thut vi
tng loi hnh sn xut ca doanh nghip. Trong phn ny, cn i su nghin cu nhng
phng php ch yu sau y:
a/ Phng php sn xut dy chuyn
Khi nim
Sn xut dy chuyn l mt hnh thc c bit ca t chc h thng sn xut chuyn
mn ha sn phm, c thit k sn xut mt hoc vi loi sn phm c quy m sn xut
ln, c tnh cht ng nht v quy trnh cng ngh v c qu trnh sn xut n nh trong
khong thi gian tng i di (5nm, 0 nm...) vi mt s c trng chnh sau y:
PT
IT
Nhng c im ca sn xut dy chuyn

- Sn xut dy chuyn da trn c s mt qu trnh cng ngh sn xut sn phm
c nghin cu mt cch t m, phn chia thnh nhiu bc cng vic sp xp theo trnh t
hp l nht, vi thi gian ch bin bng nhau hoc lp thnh quan h bi s vi bc cng
vic ngn nht trn dy chuyn. c im ny l c im ch yu nht ca sn xut dy
chuyn, n cho php dy chuyn hot ng vi tnh lin tc cao.
- Cc ni lm vic trong sn xut chuyn mn ha cao, ngha l chng c phn
cng thc hin n nh ch mt cng vic ca qu trnh cng ngh. Trn ni lm vic thng
c trang b bi cc my mc, thit b dng c chuyn dng, hot ng theo mt ch
hp l nht v c trnh t chc lao ng cao c th thc hin cng vic lin tc. Mt
khc, c t chc, b tr theo nguyn tc i tng, ni cch khc l theo trnh t ch bin
sn phm v to thnh ng dy chuyn. i tng lao ng c vn ng theo mt
hng c nh vi ng i ngn nht.
Trong phn xng S mi ca mt Cng ty May l mt phn xng chuyn mn ha
sn phm bao gm 13 my may vi 13 ngi th may, nu trong ca lm vic mi ngi cng
nhn t mnh may hon chnh 10 chic o s mi th phn xng ny l mt phn xng
chuyn mn ha sn phm nhng khng phi l mt dy chuyn sn xut; nu 13 ngi cng
nhn phi hp vi nhau mi ngi ch thc hin 1 nguyn cng nht nh trong quy trnh
cng ngh may o S mi gm 13 nguyn cng: May ti - May cu vai - May np - Chp thn
- May c -Chp c - Chp tay - Mng sc - May ca tay- May sn o- May gu o - Tha
khuyt - nh khuy, v my mc c b tr theo ng th t trn ta s c mt dy chuyn
may o s mi.
Nh chuyn mn ha trong sn xut cao hn. mi ngi ch thc hin cng vic
"nh" nn nng sut lao ng cao hn, mt ca lm vic dy chuyn c th sn xut c 180
sn phm thay v 130 sn phm nh trng hp trn.
24
- i tng lao ng c ch bin ng thi trn tt c cc ni lm vic ca dy

chuyn v c chuyn t ni lm vic ny n ni lm vic khc trn cc phng tin.
Trong mt thi im no , nu quan st tt c cc ni lm vic ca dy chuyn ta
thy, i tng lao ng c ch bin ng thi (song song) tt c cc bc cng vic v
c chuyn t ni lm vic ny sang ni lm vic khc theo tng ci mt hoc tng chng,
tng nhm bng cc phng tin ring, chng hn nh bng chuyn.
Nhng c im nu trn va bo m thc hin tt nhng nguyn tc ca t chc
sn xut, va tiu biu cho loi hnh sn xut dy chuyn hon chnh nht.
Phn loi sn xut dy chuyn
Nhng c im ni trn l s khi qut cc c trng ln nht ca sn xut dy
chuyn hin i. Tuy nhin, trong thc t c th tn ti nhiu loi dy chuyn chng c th
khc nhau v k thut, v tnh n nh, v phm vi p dng, v tnh lin tc,...
Nu xt trn phng din trnh k thut c th c cc dy chuyn th cng, dy
chuyn c kh ha, dy chuyn t ng ha.
PT
IT
Cc dy chuyn thng dng to ra mt loi sn phm, song n cng c th thit

k ch bin mt s loi tng t nhau. Tt nhin, yu t n nh sn xut ca dy chuyn
nh hng rt ln n hiu qu sn xut ca n cng nh nhng yu cu i vi cng tc
qun l dy chuyn. Nu xt trn phng din tnh n nh sn xut trn dy chuyn ta c th
chia ra hai loi:
- Dy chuyn c nh: l loi dy chuyn ch sn xut mt loi sn phm nht nh,
qu trnh cng ngh khng thay i trong mt khong thi gian di, khi lng sn phm ln.
Trn dy chuyn c nh, cc ni lm vic hon ton ch thc hin mt bc cng vic nht
nh ca qu trnh cng ngh. Loi dy chuyn ny thch hp vi loi hnh sn xut khi
lng ln.
- Dy chuyn thay i: l loi dy chuyn khng ch c kh nng to ra mt loi sn
phm, m n cn c kh nng iu chnh t nhiu sn xut ra mt s loi sn phm gn
tng t nhau. Cc sn phm s c thay nhau ch bin theo tng lot, gia cc lot nh
vy dy chuyn c th tm dng sn xut thc hin cc iu chnh thch hp. Loi hnh
sn xut hng lot ln v va c th s dng loi dy chuyn ny. Cc dy chuyn cn khc
nhau trnh lin tc trong qu trnh hot ng ca n.
- Dy chuyn sn xut lin tc: l loi dy chuyn m trong cc i tng c
vn chuyn tng ci mt, mt cch lin tc t ni lm vic ny qua ni lm vic khc, khng
c thi gian ngng li ch i. Trong loi dy chuyn ny i tng ch tn ti mt trong
hai trng thi, hoc l ang vn chuyn, hoc l ang c ch bin. S lin tc c th c
duy tr bi nhp iu bt buc hoc nhp iu t do. Vi nhp iu bt buc, thi gian ch
bin trn tt c cc ni lm vic phi bng nhau hoc lp thnh quan h bi s. Bng chuyn
s duy tr nhp iu chung ca dy chuyn vi mt tc n nh. Dy chuyn nhp iu t
do p dng trong iu kin m thi gian cc cng vic v mt l do no gp kh khn khi
lm cho chng bng nhau hoc lp thnh quan h bi s mt cch tuyt i, ch c th gn
xp x. Nhp sn xut s phn no do cng nhn duy tr v cho dy chuyn hot ng lin
25
tc ngi ta chp nhn c mt s sn phm d dang d tr c tnh cht bo him trn cc ni

lm vic.
- Dy chuyn gin on: l loi dy chuyn m i tng c th c vn chuyn
theo tng lot, v c thi gian tm dng bn mi ni lm vic ch ch bin. Dy chuyn
gin on ch c th hot ng vi nhp t do. Cc phng tin vn chuyn thng l nhng
loi khng c tnh cng bc (nh bng ln, mt trt, mt phng nghing..).
Dy chuyn cn c th phn chia theo phm vi p dng ca n. Nh th, s bao gm
dy chuyn b phn, dy chuyn phn xng, dy chuyn ton xng. Hnh thc hon chnh
nht l loi dy chuyn t ng ton xng. Trong h thng cc my mc thit b sn
xut, cc phng tin vn chuyn kt hp vi nhau rt cht ch, hot ng t ng nh mt
trung tm iu khin.
Cc thng s ca dy chuyn c nh lin tc
Qun l sn xut dy chuyn kh n gin, nhng c c dy chuyn sn xut
ngi ta phi tnh ton ht sc t m cc thng s ca n. n gin trc ht chng ta
nghin cu cc thng s c bn cho loi sn xut dy chuyn c nh v lin tc.
PT
IT
- Nhp dy chuyn (r)

Nhp sn xut trung bnh ca dy chuyn l khong thi gian trung bnh hai sn
phm k tip nhau c sn xut xong v i ra khi dy chuyn.
May 1 chic o s mi ht 45 pht nu ta phn u thnh 3 nguyn cng (bc cng
vic) c thi gian nh mc bng nhau v b tr mt dy chuyn sn xut gm 3 my th c
sau 15 pht s c mt chic o s mi c gia cng xong; ta ni rng nhp sn xut trung
bnh ca dy chuyn l r = 15 pht/ sn phm
Nu ta phn chia quy trnh cng ngh thnh 9 nguyn cng (bc cng vic) c thi
gian nh mc l 5 pht v b tr mt dy chuyn gm 9 my th c sau 5 pht ta c sn phm
gia cng xong i ra khi dy chuyn; vy ta c r = 5pht/sn phm.
Ti y ta thy rng nhp sn xut ca dy chuyn ph thuc vo tng thi gian cn
thit gia cng sn phm v s lng thit b ca dy chuyn. Thi gian gia cng cng nh,
nhp sn xut ca dy chuyn cng nh v nu s lng thit b trn dy chuyn cng nhiu,
nhp sn xut ca dy chuyn cng thp v nng sut ca dy chuyn cng cao.
Thi gian cn thit gia cng sn phm thng t thay i (45 pht cho mt chic o
s mi) tr phi ta thay i cng ngh hoc thit b sn xut, v vy nhp sn xut ca dy
chuyn ph thuc ch yu vo s lng thit b ca dy chuyn. Ngc li, nu ta n nh
mt nhp sn xut ca dy chuyn th ta cng c th xc nh c s lng my cn thit
cho dy chuyn, nhp sn xut c n nh ny c gi l nhp sn xut mong mun ca
dy chuyn hay cn gi l nhp "thit k" ca dy chuyn.
Nhp sn xut thit k ca dy chuyn s quyt nh nng sut chung ca ton b dy
chuyn v c xc nh trn c s sn lng thit k ca dy chuyn theo cng thc:
r=
Tlv
Qtk
(pht/sn phm)
26
Tlv : l tng qu thi gian lm vic trc tip gia cng sn phm ca dy chuyn trong
mt nm, khng k thi gian ngng vic sa cha v bo tr my mc.
Qtk : tng sn lng thit k ca dy chuyn (sn phm/nm).
V d: Thit k mt dy chuyn sn xut c sn lng thit k l 45.000 sn
phm/nm. Dy chuyn d nh lm vic 2 ca (7,5 gi/ca) trong mt ngy, s ngy lm vic
thc t trong nm d kin l 250 ngy.
Nh vy ta c
Tlv = 250 x 2 x 7,5 x 60 = 225000 pht

r=
225000
5 pht/sn phm
45000
- Xc nh s ch lm vic(s lng thit b) ti thiu ca dy chuyn
PT
IT
Nu mi ni lm vic b tr mt thit b th s lng thit b ng nht vi s ni lm

vic. Trong trng hp ni lm vic khng c trang b my mc thit b (dy chuyn lp
rp sn phm chng hn) th ni lm vic v s lng thit b l khc nhau v vy mt cch
tng qut, ta hy xc nh s lng ch lm vic ca dy chuyn.
S ch lm vic nh nht ca dy chuyn c xc nh bng cng thc:
n=
Tgc
r
(Ch lm vic)
Tgc : l tng thi gian cn thit gia cng mt n v sn phm

r : l nhp sn xut thit k ca dy chuyn.
Trong thc t n tnh c thng l s l nn ta phi quy trn tng v s lng ch

lm vic khng th l mt s l.
V d, tng thi gian cn thit may mt chic o s mi l 45 pht nu nhp sn xut
mong mun ca dy chuyn l 4 pht/ sn phm th s ch lm vic (trng hp ny ng
45
nht vi s my) ti thiu l: n =
11,25 quy trn tng ta c 12 my. Ta ch c th t
4
ti s lng my ti thiu nu c th chia quy trnh cng ngh gia cng sn phm thnh
nhng nguyn cng (bc cng vic) bng nhau.
Nu thi gian ch bin ca mt bc cng vic no gp 2 hoc 3, 4 ln nhp dy
chuyn th ta phi b tr 2 hoc 3,4 ni lm vic cng m nhim bc cng vic . Tt
nhin l sn phm ch i qua mt trong s nhng ni lm vic c cng mt nhim v.
- Bc dy chuyn (B)
Bc dy chuyn l khong cch gia trung tm hai ni lm vic k lin nhau. Bc
dy chuyn ph thuc vo kch thc ca sn phm, ca my mc, thit b c b tr trn
ni lm vic.
27
Trong sn xut dy chuyn lin tc, bc dy chuyn cng ng thi l khong cch
gia trung tm hai sn phm c ch bin k tip nhau.
- di bng chuyn (L)
di bng chuyn y ch tnh di thc t lm vic c hiu qu, n ph thuc
vo bc dy chuyn v s lng ni lm vic c b tr cng mt pha ca bng chuyn.
di ca bng chuyn c tnh theo cng thc sau:
L=Bxn
L : di ca bng chuyn (m)
B: Bc dy chuyn (m)
n: S ni lm vic cng mt pha ca bng chuyn
- Tc chuyn ng ca bng chuyn (V)
Trn bng chuyn ca dy chuyn lin tc, sn phm ch bin c vn chuyn theo
mt tc u v khng thay i.
Tc ny c tnh theo cng thc sau y:
B
r
PT
IT
V=
V: Vn tc chuyn ng ca bng chuyn (m/pht)

B: Bc dy chuyn (m)
r: Nhp dy chuyn (pht)
Theo kinh nghim, ngi ta thng quy nh tc ny dao ng trong khong t 0,1
n 0,4m/pht. Nu tc cao qu s nh hng n an ton lao ng.
Ngoi nhng thng s nu trn, vic b tr hp l mt bng c dy chuyn c ngha
quan trng. Vic b tr mt bng ph thuc vo s lng ni lm vic, khong cch gia cc
ni lm vic, loi phng tin vn chuyn v din tch sn xut.
Trong thc t, ngi ta c th la chn mt trong nhng phng n b tr mt bng
ca dy chuyn nh hnh v di y:
Hnh 1.5. Cc phng n b tr mt bng ca sn xut dy chuyn

28
Hiu qu kinh t ca sn xut dy chuyn

T chc sn xut theo dy chuyn l phng php t chc qu trnh sn xut tin tin
v c hiu qu cao.
Nh p dng sn xut dy chuyn m k thut sn xut ngy cng pht trin, hnh
thnh cc my mc thit b lin hp nng sut cao, thun li cho xu hng c gii ha, t
ng ha sn xut qu trnh sn xut.
Sn xut dy chuyn cn to iu kin hon thin cng tc t chc v k hoch ha
doanh nghip, nng cao trnh tay ngh ca cng nhn, tng nng sut lao ng, ci thin
cc iu kin lao ng.
Trong qu trnh chun b k thut cho sn xut, hiu qu ca sn xut dy chuyn
c bo m nh thit k sn phm hp l, bo m tnh thng nht ha v tiu chun ha,
tit kim tiu hao nguyn vt liu v thi gian lao ng.
Trong qu trnh hot ng, hiu qu kinh t ca sn xut dy chuyn th hin cc
mt sau:
PT
IT
- Tng sn lng sn xut trn mi n v din tch v my mc thit b, nh s dng

cc my mc thit b chuyn dng, gim thi gian gin on trong qu trnh sn xut ti mc
thp nht, sp xp, b tr my mc thit b mt cch hp l, nng cao cng sn xut
- Rt ngn chu k sn xut, gim bt khi lng sn phm d dang, do , gim
nhu cu v tng tc lun chuyn vn lu ng trong phm vi sn xut. Nng cao nng sut
lao ng trn c s chuyn mn ha cng nhn, gim bt cng nhn ph, xa b thi gian
lng ph do ngng vic iu chnh my mc thit b, tip nhn nguyn vt liu.
- Cht lng sn phm c nng cao do qu trnh thit k sn phm, qu trnh cng
ngh c nghin cu k, cng nhn chuyn mn ha, sn phm t b ng.
- Gi thnh sn phm gim nh sn xut khi lng ln, tnh tit kim c qun trit
cht ch trong tng khu, tng giai on sn xut.
Tuy vy, m bo cho sn xut dy chuyn t hiu qu cao, cn tha mn cc iu
kin sau:
- Th nht, nhim v sn xut phi n nh sn phm phi tiu chun ha v c nhu
cu ln.
- Th hai, sn phm phi c kt cu hp l, ng thi phi c tnh cng ngh cao.
- Th ba, sn phm, chi tit c tnh lp ln cao v c mc dung sai cho php.
Cng tc qun l dy chuyn
- Nguyn vt liu phi c cung cp cho dy chuyn ng tin , ng quy cch,
tun theo nhp iu quy nh. m bo cn i trn dy chuyn, t chc sa cha bo dng
tt my mc thit b, trnh xy ra s c hng hc.
29
- B tr cng nhn ng tiu chun ngh nghip. Gio dc thc trch nhim, thc
k lut. Coi trng cng tc an ton lao ng.
- Gi gn ni lm vic ngn np, sch s. Phc v chu o cc ni lm vic.
b/ Phng php t chc sn xut theo nhm
c im v ni dung sn xut theo nhm .
Loi hnh sn xut hng lot nh v va thng c nhiu mt hng cng c sn
xut trong h thng. V th, ngi ta cn rt nhiu thi gian iu chnh sn xut cho cc
lot sn phm. Sn xut dy chuyn trong trng hp ny s khng t hiu qu cao.
Phng php sn xut theo nhm khng thit k quy trnh cng ngh, b tr my mc
sn xut tng loi sn phm, chi tit, m lm chung cho c nhm a vo chi tit tng hp
chn. Cc chi tit ca mt nhm c gia cng trn cng mt ln iu chnh my.
Ni dung phng php sn xut theo nhm bao gm cc bc ch yu sau:
PT
IT
- Tt c cc chi tit cn ch to trong doanh nghip sau khi tiu chun ha chng
c phn thnh tng nhm cn c vo kt cu, phng php cng ngh, yu cu my mc
thit b ging nhau.
- La chn chi tit tng hp cho c nhm. Chi tit tng hp l chi tit phc tp hn c
v c cha tt c cc yu t ca nhm. Nu khng chn c chi tit nh vy, phi t thit k
mt chi tit c iu kin nh trn, trong trng hp ny ngi ta gi l chi tit tng
hp nhn to.
- Lp quy trnh cng ngh cho nhm, thc cht, l cho chi tit tng hp chn.
- Tin hnh xy dng nh mc thi gian cho cc bc cng vic ca chi tit tng
hp. T lp nh mc cho tt c cc chi tit trong nhm bng phng php so snh.
- Thit k, chun b dng c, g lp, b tr my mc thit b cho ton nhm.
Hiu qu ca sn xut theo nhm
Phng php sn xut theo nhm p dng rng ri trong cc x nghip loi hnh sn
xut hng lot, c bit l sn xut c kh. Hiu qu ca sn xut theo nhm c th tm li
trong cc im c th sau:
- Gim bt khi lng v thi gian ca cng tc chun b k thut cho sn xut. Gim
nh cng tc xy dng nh mc kinh t k thut, cng tc k hoch tin .
- Ci tin t chc lao ng, to iu kin chuyn mn ha cng nhn, nng cao trnh
ngh nghip v nng sut lao ng. Gim chi ph u t my mc thit b, g lp, nng
cao h s s dng my mc thit b.
c/ Phng php sn xut n chic
Trong h thng sn xut n chic, ngi ta tin hnh sn xut rt nhiu loi sn
phm, vi sn lng nh, i khi ch thc hin mt ln, trnh chuyn mn ha ni lm
vic rt thp.
30
tin hnh sn xut ngi ta khng lp qui trnh cng ngh mt cch t m cho
tng chi tit sn phm m ch quy nh nhng bc cng vic chung (Th d: Tin, phay,
bo, mi...). Cng vic s c giao c th cho mi ni lm vic ph hp vi k hoch tin
v trn c s cc ti liu k thut, nh bn v, ch gia cng.... Kim sot qu trnh sn
xut yu cu ht sc cht ch i vi cc ni lm vic vn c b tr theo nguyn tc cng
ngh, nhm m bo s dng hiu qu my mc thit b. Hn na, sn xut n chic cn
yu cu gim st kh nng hon thnh tng n hng.
d/ Phng php sn xut ng thi hn (Just in time -JIT)
Khi nim v trit l ca JIT
Mc ch chnh ca sn xut va ng lc l c ng loi sn phm ng ch vo
ng lc, hay ni cch khc l mua hay t sn xut cc mt hng ch mt thi gian ngn trc
thi im cn phi c chng gi cho lng tn kho trong qu trnh sn xut thp. Thc t
khng nhng ch h thp nhu cu vn lu ng m cn h thp nhu cu s dng mt bng v
rt ngn thi gian sn xut. S dng h thng JIT thng nhn thy cc yu t quan trng
sau:
PT
IT
C mt dng nguyn vt liu u n chy t ni cung ng n ni s dng m

khng h gy ra s chm tr, hay tr hon vt qu mc ti thiu do s cn thit ca qu trnh
sn xut t ra. Ngi ta cho rng bt k s chm tr khng cn thit hay tn kho trong qu
trnh sn xut l lng ph. V vy, lng tn kho c gi mc ti thiu.
Mc tiu bn trong mt nh my theo h thng JIT l phi t c s ng b v u
n ca dng cc l vt t nh. Mc tiu ny c th t c, v h thng khng mun c tn
kho d tha, nn khng th t xut sn xut l hng ln c. Ngc li nu mun gim
hn na qui m l sn xut, lc s gy nn s ng vt t. JIT hot ng tt nht trong
iu kin tin sn xut u n. Mt khi b buc phi thay i mc sn xut th chng
c iu chnh theo nhiu bc nh.
Phng thc phi hp cc ni lm vic trong h thng JIT tun theo phng php ko
thay cho phng php y truyn thng. Phng php y tc l ngi qun tr sn xut, lp
tin khi lng vt t cn thit sn xut tt c cc b phn, ph hp vi khi lng cn
thit cho khu lp rp cui cng. Nguyn vt liu c phn cho cc ni lm vic khi u
vo nhng thi im thch hp. Khi cng vic hon thnh ti mt ni lm vic, cc chi tit
c chuyn n ni lm vic tip theo v i c ch bin tip. Trong phng php ko
chng ta c th hnh dung nh my l mt mng gm cc ni lm vic s dng vt t v cc
ni lm vic cung ng vt t. Mi n v nhn vt t t mt n v cung cp vt t, ch bin
chng v gi li cho n khi n v sau yu cu. Hot ng lp rp cui cng s ko nhng l
b phn, chi tit cn thit t cc ni lm vic thch hp, tin hnh cng vic lp rp sn
phm hon chnh. n lt cc ni lm vic s ko nhng l hng m n cn t cc ni lm
vic cung cp cho n sn xut ra l hng khc thay cho l hng ca n c ko i
trc . Qu trnh c lp li cho ton b dy chuyn sn xut.
Do phn ng dy chuyn nh vy, mi b phn dng lp rp sn phm cui cng
c sn xut va ng s lng cn thit ti tt c cc ni lm vic. Phn ng dy chuyn
ny din ra bi h thng Kanban, c tc dng nh mt lnh sn xut.
31
Sn xut v t hng vi qui m nh cng l mt c trng ca h thng JIT. Nu nh

vic t hng sn xut v mua sm phi c tin hnh vi qui m ti u, th h thng JIT
mun to ra dng dch chuyn vt cht u n lin tc vi qui m nh, iu ny lm gim
ng k mc tn kho.
L hng sn xut trong h thng JIT thng c c im sau: qui m ca n rt nh
gi lng tn kho trong qu trnh sn xut thp. Cc b phn c sp xp trong container
cho mt gi lm vic hay t hn. Cc b phn, chi tit c sp xp thun tin cho vic
kim tra, thng k s lng v d thao tc khu cng vic sau. Chng loi sn phm do mt
ni lm vic sn xut ra khng c nhiu qu d to ra lng tn kho qu ln.
L cung ng ph thuc vo vic duy tr sn xut qui m nh nn ch cn mt lng
nh nguyn vt liu, cc chi tit, b phn cn cung cp cho cc b phn lp rp theo cm. V
vy cc nh cung ng, cng phi giao l hng nh vi mc u n. Ngi ta c th chp
nhn chi ph cao hn cho cc nh cung cp phi trong phm vi cho php, v cung ng
u n vi qui m nh.
PT
IT
Qu trnh sn xut ca h thng JIT thc cht l tin n mt h thng sn xut vi

tnh mm do cao. Thit lp mi trng sn xut trong h thng ny phi m bo yu cu
nhanh v r. Theo cch lp lun truyn thng th vic thit lp mi trng sn xut tn km
lm chm tr qu trnh sn xut, nn tt hn l sn xut l hng ln v gi cho s ln thit
lp mi trng l t nht. Nhng do thit lp mi trng khng thng xuyn nn cng nhn
khng thnh tho nn vic thit lp mi trng vn t . Vi l lun ca JIT, do thit lp
mi trng mt cch thng xuyn nn cng nhn s c gng ci tin, tch ly kinh nghim
nn s t tn km hn. Cng nhn thnh tho nhiu k nng v cng c vn nng. Do mt ni
lm vic c th c yu cu sn xut nhiu loi hng khc nhau v cng nhn cng c
yu cu lm nhiu vic khc nhau, nn cng nhn phi c kh nng thc hin mt vi hot
ng khc nhau sn xut khng b nh tr. Cc nh my thng b tr thnh cc phn
xng sn xut mt s sn phm cn s dng cng ngh sn xut tng t nhau (thng
gi l cng ngh theo nhm sn phm), v vy, cn phi s dng cng c vn nng.
Mc cht lng cao l yu cu cn thit cho JIT hot ng tt v cng l kt qu ca
phng php JIT. Mt l hng c chuyn n ni lm vic sau theo mt s lng nht nh
v vy khng c c ph phm hay thiu s lng trong l hng. Bi v ch c l hng nh
c sn xut trong gi trc nn d dng kim tra v m c s sn phm. Nu pht hin
ra ph phm th d dng tm ra ngi, hay my mc, dng c to ra ph phm diu chnh
kp thi.
My hng hc l k th ca dng sn xut lin tc nn vn bo dng c hiu qu
my mc, dng c phi c t ra rt nghim khc. Mt my mc h hng s lm nh tr
c nh my nu nh n l my duy nht sn xut cc b phn cho tt c cc sn phm. V
vy, bt buc my mc, dng c phi tnh trng tt.
H thng JIT lun t hon thin bn thn n. Trong qu trnh sn xut phi lun tm
ra nhng im yu trong hot ng sn xut hon thin h thng.
Thit k h thng JIT
- Cc mc tiu b tr
32
Mc ch c bn ca JIT l cn bng h thng, c ngha m bo dng dch chuyn

u n, lin tc xuyn sut h thng. Lm cho thi gian thc hin cng ngn v s dng
ngun lc cng tt l cch thc t c s cn bng. Mc t c mc tiu ph thuc
vo vo mc t c cc mc tiu b tr, l:
+
Loi b s gin on.
Lm cho h thng linh hot.
Loi b s lng ph, t bit tn kho vt mc.
S gin on tc ng ngc li i vi h thng trong vic lm u n dng dch

chuyn sn phm trong h thng v v th n cn loi b. Nguyn nhn ca gin on l do
cc yu t, nh cht lng km, h hng thit b, thay i tin v cung ng chm tr.
Tnh linh hot ca h thng sn xut gip tng kh nng sn xut t hp a dng cc
loi sn phm, m bo s cn i ngun lc v duy tr tc trong bi cnh thay i nhanh
chng u vo. H thng cn c kh nng thch ng vi nhng thay i. Thi gian thit t
cc iu kin v thc hin lp rp tc ng lm gim tnh linh hot ca h thng, v vy ct
gim chi ph ny l iu kin quan trng ca JIT.
PT
IT
S lng ph th hin vic s dng khng hiu qu cc ngun lc; loi b s lng ph
lm t do ngun lc v ci thin sn xut. Tn kho l ngun lc nhn ri, ln chim khng
gian v lm tng chi ph tn kho v do n cn c ti thiu ha. Theo trit l ca JIT, s
lng ph khc bao gm:
Thi gian ch i: S dng khng gian v cc ngun lc b sung m khng to
nn gi tr.
Vn chuyn khng cn thit: Tng chi ph vn chuyn v tn kho qu trnh.

Lng ph qu trnh: Thc hin cc bc khng cn thit.
Phng php sn xut khng hiu qu: Nng sut thp, tng ph thi v tn kho
qu trnh.
H hng sn phm: Yu cu sn xut li v thit hi bn hng do khng tha mn
khch hng.
- Xy dng cc module ca h thng
Thit k v sn xut theo h thng JIT cung cp nn tng cho vic t c cc mc
tiu trn. Cc module gm c:
+
Thit k sn phm
Thit k qu trnh
Yu t con ngi/ t chc
Hoch nh v kim sot sn xut
S nhanh chng v n gin ha l yu t then cht cho vic thit k cc module trn.
Thit k sn phm
33
Bn yu t quan trng trong thit k sn phm theo JIT l:

- Chun ha b phn.
- Thit k theo module.
- Cng sut cao v cht lng c thit lp.
- Thit k ng thi.
Hai yu t u tin to nn tc v s n gin. Vic s dng cc b phn tiu
chun lm cho cng nhn c t b phn gii quyt, v chi ph cho hun luyn v mua sm,
lu tr v kim tra cht lng tr nn nhim v thng xuyn hn trong vic ci tin lin tc.
Li ch quan trng khc l c kh nng s dng cc quy trnh chun ho.
Thit k theo module l vic m rng ca tiu chun ho b phn. Module l nhm
cc b phn v c xem l mt n v c lp. N gip lm gim ng k cc b phn phi
x l lm n gin vic lp rp, mua sm, lu tr, hun luyn v nhiu hot ng khc. Tiu
chun ho mang n li ch bi ct gim s cc b phn khc nhau trong kt cu sn phm v
v vy lm n gin kt cu sn phm.
PT
IT
JIT yu cu cng sut cao ca h thng sn xut. Yu cu v cht lng rt cao i

vi h thng JIT bi vic to nn sn phm km cht lng c th gy nn s ngng tr. Cht
lng tn ti c trong sn phm v qu trnh. Bi do qui m l sn xut nh v khng c d
tr tn ng trn cc ni lm vic, h thng s tr nn nhy cm vi cc vn xy ra.
Tng t nh vy, chi ph dng sn xut hay thit t sn xut thp lm tng kh nng ra
quyt nh dng sn xut gii quyt nhanh chng vn ang xy ra.
H thng JIT s dng cch tip cn qun tr cht lng ton din. Cht lng c
thit k trong sn phm v quy trnh sn xut. Cht lng cao l kt qu ca JIT bi h thng
ny sn xut cc loi sn phm tiu chun, s dng cc phng php tiu chun ho lao ng,
s dng nhng cng nhn c k nng thch hp cho cng vic v s dng cc thit b tiu
chun. Chi ph thit k bnh qun mi sn phm cng c gim thp v cht lng c
xem xt c trong qu trnh thit k. Nh vy h thng JIT tm kim s tng thch cht lng
i vi khch hng cui cng v cng sut sn xut.
Thit k quy trnh
C by yu t quan trng trong thit k quy trnh theo h thng JIT:
- L sn xut nh.
- Chi ph thit t sn xut thp.
- H thng cm sn xut.
- Hn ch nhim v sn xut trong qu trnh.
- Ci tin cht lng.
- Sn xut linh hot.
- Tn kho thp.
34
L sn xut nh: Theo trit l ca JIT, l sn xut l tng l mt n v sn phm, l

s lng khng phi lc no cng c th t c trong vic xem xt l sn xut ti thiu.
Ngc li, mc ch vn lun t ra l lm cho l sn xut cng nh cng tt. L nh c trong
qu trnh sn xut, phn phi v cung cp s lm cho li ch ca JIT to nn hiu qu ca ton
b h thng. Trc ht, vi l sn xut nh chuyn dch trong ton b h thng, tn kho trong
h thng cng v th c gim i. iu ny lm gim chi ph lu gi tn kho, yu cu khng
gian, v im b tr ni lm vic. Th hai, chi ph kim tra v ti ch to khi c tnh trng
cht lng c gim thp do c t chi tit trong l kim sot v sn xut li.
L sn xut nh cng s lm cho vic lp tin c linh hot hn. H thng lp li
in hnh yu cu mt s lng t cc loi sn phm. Trong h thng truyn thng, iu ny
c ngha thi gian sn xut l hng lu di v sn phm chuyn i theo tng lot.
PT
IT
Cn lu l vic s dng l sn xut nh khng mu thun vi cch tip cn EOQ.

C hai kha cnh ca trit l JIT ng h cho quan im l EOQ nh. Trc ht, chi ph lu
gi tn kho c cho l cao, nhng bi do chi ph ny da trn tn kho bnh qun, cc chi ph
tn kho c th c gim bng vic gim quy m, iu lm cho tn kho gim. Th hai l
vn gim chi ph thit t. Nh vy, c vic chi ph lu gi tn kho cao v thit t thp
lm gim quy m l ti u.
Gim thi gian thit t: S c ca cht lng ti trong qu trnh c th lm dng li
dng cng vic. V vy, gii quyt vn tr nn nhim v quan trng khi xy ra ph phm.
Ni cch khc s khng c t ra vn dng li ca ci tin cht lng, l hot ng tp
trung vo vic tm kim v khc phc nguyn nhn ca vn cht lng.
H thng JIT gim thiu ph phm thng qua vic s dng t ng ho, thc hin
vic t ng kim tra ph phm trong sut thi gian sn xut.
Linh hot sn xut: Mc ch chung nht ca h thng JIT l to nn kh nng sn
xut t hp sn phm vi dng dch chuyn u. Chng ngi vt tim nng cho mc ch
ny l s ng xy ra khi mt b phn ca h thng tr nn qu ti. Vic xut hin s
ng phn nh tnh khng linh hot ca h thng. Thit k qu trnh c th lm tng tnh linh
hot sn xut v gim s ng bng mt s cch. Mt s Bin php tng tinh linh hot sn
xut:
+
Gim thi gian cht bng cch gim s thay i thi gian.
Bo tr d phng trn thit b ch yu gim s hng hc v thi gian cht.
+ Hun luyn k nng lin quan cho cng nhn h gip khi c s ngng tr
xy ra. Nhng cng nhn ny bit cch iu chnh thit b v sa cha nh.
+ S dng nhiu n v cng sut nh; nhiu cm nh lm d dng cho vic iu
chnh v dch chuyn cng sut.
+ S dng cc vng m ch. Tn kho bo him t sn xut s dng chng li s
tc nghn.
+
Cng sut d tr cho khch hng quan trng.
35
Lu tr tn kho: H thng JIT thit k gim thiu tn kho. Theo trit l ca JIT,
tn kho lu tr l s d tha. Khi my dng, h thng s dng li nu tn kho khng s
dng cho thi gian ngng my. Vic lu tr tn kho l gii php lm tng tn kho nu s
ngng tr tng ln. Gii php tt hn l nghin cu cc nguyn nhn gy ra dng my v tp
trung vo vic loi tr n. Vn tng t i vi cht lng, nh cung cp km tin cy v
lp k hoch tin c th c gii quyt bng lu tr tn kho. Tuy nhin, vic lu tr tn
kho cho ton b cc tnh hung trn lm tng chi ph v yu cu khng gian.
Cch tip cn JIT lm gim tn kho bng cch khc phc cc vn nu trn. Khi cc
vn c nhn din v gii quyt, tn kho s c gim thiu. Tn kho gim l kt qu
ca qu trnh gii quyt thnh cng vn xy ra vo bt c lc no. Hn na, bi khng
chc l tt c cc vn c xc nh v gii quyt, iu cn thit l c kh nng gii quyt
nhanh chng vi cc vn khi xy ra.
Mt cch gim tn kho trong h thng JIT l vt liu tip nhn t nh cung cp a
trc tip vo h thng sn xut. Vo cui qu trnh, cc sn phm hon chnh c ti i
nhanh chng khi c th, lm cho tn kho gim thiu.
PT
IT
Trong s cc li th ca tn kho thp l chi ph lu tr tn kho thp, cn t khng

gian, t c xu hng cc lu tr bo him, t cng vic khi cn ti ch v t cn phi "lm tn
kho sn" trc khi ci tin thit k. Nhng vic gim chi ph lu tr tn kho c th c nhng
nguy c. Vn chnh l nu vn xy ra tng. khng c kh nng cho ng ph.
Cc yu t con ngi / t chc
C nm yu t ca vn v con ngi v t chc quan trng i vi JIT:

+
+
+
+
+
Con ngi l ti sn.
Cng nhn c k nng phm vi lin quan.

Ci tin quy trnh lin tc.
Hch ton chi ph.
Qun tr d n/ nhm lm vic
Con ngi l ti sn: Trit l nn tng ca JIT l cng nhn l ti sn. Nhng cng
nhn c o to tt v c thc y l thnh t c bn ca h thng JIT. H c trao cho
quyn hn rt ln trong vic ra quyt nh so vi cc h thng truyn thng.
Cng nhn c k nng trong phm vi lin quan: Nhng ngi cng nhn c k nng
trong phm vi lin quan thc hin nhiu nhim v v s dng nhiu my mc ni lm vic
v cc khu vc ln cn. iu ny lm cho h thng tr nn linh hot bi ngi cng nhn ny
c th gip ngi cng nhn khc khi c s ng cng vic hay khi h vng mt. iu
cng lm cho dy chuyn c cn i.
Ci tin lin tc: Nhng cng nhn trong h thng JIT c trch nhim cao i vi
cht lng hn l cc cng nhn trong h thng truyn thng v h tham gia tch cc hn
trong vic gii quyt vn v ci tin lin tc. Cng nhn ca h thng JIT c o to tt
hn v kim sot cht lng theo qu trnh, ci tin cht lng v gii quyt vn .
36
Gii quyt vn l nhim v nn tng ca bt c h thng JIT no. Nu vn t

ng lu , dng dch chuyn cng vic c xu hng u n trong ton b h thng. Nu
vn xut hin, n tr nn iu cn cp gii quyt.
Cc vn xy ra trong thi gian sn xut phi c gii quyt nhanh chng. C mt
s cng ty s dng h thng k hiu nhn din vn , nh Nht Bn, gi l andon. Mi
ni lm vic c xc nh bi 3 mu sc. Mu xanh bo hiu khng c vn , mu nu c
ngha c du hiu lm vic khng chun xc ca cng nhn v mu l du hiu ca vn
nghim trng. Mc ch ca h thng mu bo hiu gi cho cc thnh phn khc trong h
thng c thng bo v cho cc cng nhn v gim st vin nhn thy khi no v u
ang xy ra vn .
Cc cng ty Nht Bn c nhiu kinh nghim trong vic thit k cc nhm cng nhn
v nh qun tr thc hin cc nhim v n nh. Hn th, cc cng nhn c trch nhim nhn
din v bo co v cc vn hoc tim nng ca vn cho nhm.
PT
IT
Tt c cc cp qun tr u phi tch cc tham gia vo qui trnh gii quyt vn . T

tng ct li ca tip cn JIT l hng n ci tin h thng lin tc - gim tn kho, gim chi
ph v thi gian thit t, ci tin cht lng, tng t l u ra, ct gim s d tha v khng
hiu qu.
Hch ton chi ph: c im khc ca h thng JIT l phng php phn b trc.
Mt phng n phn b thuc phng php ny l chi ph da trn hot ng. Phng
php ny phn nh kh chnh xc tng cc chi ph pht sinh cho cng vic hay hot ng c
th. Hch ton trn c s cng vic trc tin xc nh cc chi ph xc nh c v phn
nh n thuc hot ng no nh thit t sn xut, kim nh, gi may, lao ng trc tip v
vn chuyn vt liu. Cc cng vic c th c xc nh theo t l phn trm so vi cc hot
ng c xc nh r rng.
Qun tr d n / nhm lm vic: c im khc ca JIT l h thng nhm lm vic v
lnh o nhm. Cc nh qun tr l lnh o nhm v l ngi h tr.
Hoch nh v kim sot sn xut
C su yu t ca hoch nh v kim sot sn xut trong h thng JIT :

+
San bng ti trng.
H thng ko.
H thng trc quan.
Quan h mt thit vi nh cung cp.
Gim chi ph giao dch trong qu trnh.
Bo tr d phng v m bo ni lm vic.
San bng ti trng: h thng JIT ch trng m bo mc sn xut n nh trong tin

sn xut. K hoch tin sn xut chnh cung cp mc ti trng cng sut. N da trn
nn tng mc sn xut u hn l mc u v sn lng theo mi loi sn phm. Hn na,
mi khi thit lp, tin sn xut c lp cho tng khong thi gian ngn. Mt vi iu
37
chnh nh c th c thc hin mi ngy t c cng sut yu cu. Cc nh cung cp

mun mc sn xut u bi n lm cho nhu cu i vi h tr nn u hn.
H thng ko: Thut ng y v ko c s dng m t hai h thng khc nhau
theo cch thc dch chuyn cng vic trong qu trnh sn xut. Trong sn xut truyn thng,
h thng y c s dng. Khi cng vic thc hin xong, i tng s c chuyn sang
c thc hin bc k tip ngay, hay nh i vi sn phm hon chnh, n s c
chuyn lu tr. Ngc li, trong h thng ko, s chuyn dch i tng ch thc hin khi c
yu cu t bc thc hin k tip v nh th kt qu thc hin trn ton b h thng ph
thuc vo mc u ra bc cui cng.
Qu trnh truyn thng trong h thng JIT c chuyn dch ngc li t ni lm vic
ny n ni lm vic khc ngay trc n trong sut h thng. Nh vy, mi ni lm vic nh
l khch hng truyn thng s mong mun ca n n ni lm vic ngay trc n. Cc cng
vic chuyn ng theo "ng thi hn" i vi ni lm vic k tip.
PT
IT
H thng trc quan: Trong h thng ko, dng dch chuyn cng vic c yu cu
thc hin bi nhu cu ni k tip. H thng c truyn thng bi mt s cch trong c
h thng cc th kanban. Kanban l t ting Nht c ngha l k hiu, "du hiu. Khi
ngi cng nhn cn n i tng ch bin qua bc trc hoc cn mt mt cng vic
no phi thc hin trc, anh ta s s dng n phiu Kanban. Kanban, nh vy s ng vai
tr l lnh chuyn vt liu hoc lnh sn xut. Phiu kanban c dn sn vo cc thng ng
chi tit. Trong mi thng ny, s lng chi tit c xc nh trc. Khi n cc chi tit ny
( ni lm vic trc), ngi cng nhn s n nhn thng chi tit ny v g nhn dn vo
mt thng rng. Lc ny, phiu kanban c dn vo thng rng l lnh sn xut, yu cu
ni lm vic trc phi thc hin lm y thng c dn phiu kaban.
Quan h mt thit vi nh cung cp: H thng JIT thit lp mi quan h mt thit vi
nh cung cp vi mong mun c cung cp lin tc vi l cung cp quy m nh v cht
lng cao. Theo cch tip cn truyn thng, ngi mua ng vai tr ca ngi kim sot cht
lng i vi sn phm mua sm, thc hin vic thm tra s lng v cht lng, H thng
JII c khong di ng nh nn vic xut hin cc sn phm cht lng thp gy nn s ngng
tr dng dch chuyn u. Hn th na, vic kim sot khng lm tng gi tr cho sn phm.
Chnh v nhng l do ny m vic gi mi quan h tt nhn c dng cung ng u, lin
tc v cht lng.
Ct gim chi ph giao dch: H thng sn xut truyn thng thc hin nhiu giao dch
khng to nn gi tr. C th phn chia giao dch thnh cc loi: vn tr, cn i, cht lng
v giao dch thay i.
Giao dch vn tr bao gm thit t (sn xut hay t hng), tc nghip v vn chuyn
i tng t ni lm vic ny n ni lm vic khc. Cc chi ph lin quan n n l vn
chuyn v tip nhn, gii quyt n hng, v lin quan x l d liu.
Giao dch cn i gm c d bo, hoch nh sn xut, kim sot sn xut, mua sm,
lp tin . Cc chi ph lin quan c th l chi v con ngi tham gia vo cc hot ng b
tr.
38
Giao dch cht lng gm xc nh v truyn thng v cc c im mong i ca sn

phm, kim sot, ghi nhn. Cc chi ph lin quan c th k n nh chi ph cho con ngi
thc hin cc dch v ny.
Chi ph s thay i gm cc chi ph thay i cu trc v cc thay i c th nh v
cu trc sn phm, lp tin .
Bo tr d phng v m bo ni lm vic: Bi h thng JIT c tn kho qu trnh thp
nn nu c s c hng my, c th lm ngng tr sn xut. gim thiu s c hng my, h
thng JIT cn c thc hin bo tr d phng, nhn mnh vo vic m bo thit b lun
hot ng trong iu kin tt v vic thay th cc b phn nhm hng loi tr s c tim
nng hn l ch n lc s c xy ra. Cc cng nhn thng c trch nhim bo tr thit b do
h ph trch.
PT
IT
D thc hin bo tr d phng, vn c th, d hn hu, s c xy ra. V vy, h thng

JIT yu cu phi c s chun b sn sng i ph nhanh nht tnh hung xy ra v nhanh
chng a thit b tr v tnh trng lm vic tt. vy, cn m bo s cung ng nhanh
chng cc b phn "khn yu', cung cp nhanh chng thng tin tnh trng thit b, duy tr mt
lc lng nht nh cng nhn sa cha v hun luyn cng nhn nhng k nng sa cha
nht nh.
m bo ni lm vic l gi cho ni lm vic sch s, ngn np v khng gian thch
hp cho vic tip nhn, lu gi tm thi vt liu v thc hin hot ng sn xut.
Hoch nh chuyn ho h thng theo JIT
thc hin thnh cng vic chuyn ho h thng sn xut truyn thng sang h
thng JIT, cn thc hin cc bc c bn:
- m bo rng gii qun tr cp cao cam kt chuyn ho h thng v nhn thc c
cn thit nhng cng vic no. Gii qun tr phi tham gi vo qu trnh chuyn ho v hiu
bit nhng chi ph v thi gian cn thit v kt qu g s t c.
- Nghin cu cc tc nghip cn thn; quyt nh cc yu t then cht ca vic
chuyn i.
- m bo hot ng tr gip v hp tc gia cc cng nhn. Xy dng cc chng
trnh hun luyn trong cc lnh vc nh thit t sn xut, bo tr thit b, k nng, phm vi
lin quan, hp tc v gii quyt vn . m bo rng tt c cc cng nhn tham gia vo qu
trnh chuyn ho, hiu bit nh th no v JIT.
- Bt u vi n lc ct gim thi gian thit t trong khi m bo s hot ng bnh
thng ca h thng, Tm kim s gip ca cng nhn trong vic xc nh v loi b cc
vn ang gp phi.
- Tng bc thc hin cc cng vic chuyn ho, bt u t u cui v i ngc
dn cho n u ca h thng. mi bc, trc khi tip tc thc hin bc tip theo, cn
chc chn rng vic chuyn ho thc hin thnh cng.
39
- Bc cui cng ca qu trnh chuyn ho JIT l kt hp nh cung ng nh l thnh

t ca h thng. Mun vy cn lit k tt c cc nh cung ng kh d v la chn trong s
nh cung ng c nhng c im ph hp cho trit l JIT nht.
- Chun b cc ng ph vi cc tr lc ca chuyn ho.
C th gp nhng tr lc ca vic chuyn ho JIT. Chng hn vn ho nh l yu t
c th ca t chc, c th gm c nhng yu t ph hp v cng c th c nhng yu t bt
hp vi trit l ca JIT. Tr ngi xy ra bi yu t vn ho kh c th chuyn ho nhanh
chng cho ph hp vi trit l ca JIT. Hoc c th tr ngi xy ra khi trc y cc nh sn
xut quen thuc vi cc thc hin nhim v sn xut vi s d tr y nguyn liu
Mt s im tr lc khc ca vic chuyn ho theo JIT c th k n nh:
+ Gii qun tr cha hon ton n lc hay khng sn sng phn b ngun lc cho
qu trnh chuyn ho.
+
l do:
PT
IT
+ Cng nhn hay gii qun tr khng sn sng hp tc. Cc nh qun tr c th cn

tr qu trnh chuyn ho sang JIT, bi JIT chuyn trch nhim t gii qun tr sang cng
nhn v lm cho ngi cng nhn kim sot nhiu hn trc. Ngi cng nhn cng c th
cn tr qu trnh chuyn ho sang JIT bi JIT lm tng trch nhim v stress i vi cng
nhn.
Cc nh cung ng cng c th gy cn tr chuyn ho thnh h thng JIT bi cc
Ngi mua c th khng sn sng cho vic h tr h thch ng vi h thng JIT.
C th khng d dng vi cam kt di hn vi ngi mua.
Cung cp vi dng vt liu u, n nh c th kh khn, nht l khi nh cung cp

c cc khch hng mua theo h thng c in.
JIT
Trch nhim kim sot cht lng tp trung vo nh cung ng.

Thng phi c nhng ci tin thch ng vi s ci tin lin tc ca h thng
CU HI N TP
1- Phn tch nhng yu cu ca t chc sn xut trong doanh nghip. Ti sao ni m

bo sn xut lin tc l yu cu cao nht ca t chc sn xut trong doanh nghip ?
2- Phn tch mi quan h gia chuyn mn ha su vi xu th kinh doanh tng hp v
a dng ha trong doanh nghip hin nay ?
3- Ti sao ni t chc sn xut theo dy chuyn l hnh thc t chc tin tin v c
hiu qu nht?
4- Phn tch v so snh cc loi hnh sn xut trong doanh nghip ?
5- Phn tch v so snh cc phng php t chc sn xut trong doanh nghip ?
6- Phn tch ni dung ca t chc sn xut v mt khng gian v lin h thc t vi
mt doanh nghip ?
40
7- Phn tch ni dung ca t chc sn xut v mt thi gian v lin h vi thc t cc

doanh nghip hin nay?
8- Thc cht ca c cu sn xut v phn tch ngha ca c cu i vi doanh
nghip . hon thin c cu sn xut doanh nghip cn phi gii quyt nhng vn g ?
9- Ti sao phi rt ngn chu k sn xut v lm th no rt ngn chu k sn xut
trong doanh nghip ?
10- Ti sao phi hon thin c cu sn xut ca doanh nghip v hon thin c cu
sn xut doanh nghip phi lm g ? Lin h vi thc t cc doanh nghip hin nay ?
nghip. hon thin c cu sn xut doanh nghip cn phi gii quyt nhng vn g ?
12-Thc cht v ngha ca c cu sn xut trong doanh nghip ? Phn tch s cn
thit phi hon thin c cu sn xut trong doanh nghip ?
13- Phn tch phng hng v bin php rt ngn chu k sn xut ca doanh nghip?
PT
IT

nghip ?
BI TP
1- Chng ta mun ch to chi tit A gm nm bc cng vic c th t v thi gian

thc hin cc bc cng vic c cho trong bng. Bit rng mi lot ch bin 5 chi tit.
a) Hy tm cc phng thc phi hp cc bc cng vic v tnh tng thi gian cng
ngh tng ng
b) Tnh chu k sn xut theo cc phng thc phi hp bc cng vic nu thi gian
kim tra bng 10 % thi gian cng ngh; Tng thi gian gin on v thi gian vn chuyn
bng 7% tng thi gian cng ngh v thi gian kim tra; Thi gian t nhin chim 2% thi
gian cng ngh ?
Bc cng vic A
Thi gian
2- Xc nh chu k sn xut ch to 300 chi tit ( tnh theo ngy) theo phng thc
hn hp, nu tin hnh sn xut theo tng t nh l 20 chi tit, ch lm vic 2 ca, mi ca
8 ting. Thi gian dng ca mi t chi tit mi bc cng vic l 40 pht. nh mc thi
gian ch to mt chi tit cc bc cng vic nh sau:
Bc cng vic
Thi gian ( Pht)
12
14
10
11
17
12
3- Xc nh thi hn a t sn phm vo sn xut nu phi nhp kho thnh phm

vo lc 16 gi. Phng thc phi hp cc bc cng vic p dng l phng thc song song
v phng thc hn hp. Tng thi gian ch i cc bc cng vic theo phng thc hn
hp l 100 pht. Thi gian kim tra k thut mi phng thc phi hp l 20 pht. t sn
phm l 5 chic. Quy trnh ch bin gm 5 bc cng vic nh sau:
41
Bc cng vic
Thi gian ( Pht)
10
4- Mt t sn xut gm 50 sn phm c ch to theo phng thc song song. Qu

trnh cng ngh gm 5 bc c thi gian ch bin nh sau:
Bc cng vic
Thi gian ( Pht)
Do s thay i v iu kin sn xut bc cng vic th 3 c chia thnh 2 bc

cng vic c lp c thi gian ch to l 5 v 3 pht.
Hy xc nh thi gian cng ngh ca 2 trng hp trn ? Nhn xt v gii thch kt
qu ?
5- Mt doanh nghip tin hnh sn xut mt t gm 300 sn phm theo phng thc
song song v hn hp. Trong phng thc hn hp th thi gian dng li cc bc cng
vic l 120 pht. Thi gian ch to ca cc bc cng vic nh sau:
1
PT
IT
Bc cng vic
Thi gian ( Pht)
10
12
Theo k hoch 10 gi sng ngy 5 thng 9 phi giao np t sn phm. Hy xc thi

gian a nguyn vt liu vo sn xut.
Bit rng doanh nghip tin hn sn xut theo ch lm vic 2ca/ngy, mi ca 8 gi
v lm vic lin tc.
6- Mt t chi tit gm 40 chic c ch to theo phng thc song song. Qu trnh
cng ngh gm 5 bc cng vic c thi gian ch to nh sau:
Bc cng vic
Thi gian ( Pht)
Do c s thay i iu kin k thut sn xut nn s lng chi tit ca t tng gp 2

ln v bc cng vic th 3 c chia thnh hai bc cng vic c lp c thi gian l 5 pht
v 3 pht.
Hy xc nh thi gian cng ngh theo 2 trng hp trn ? Nhn xt v gii thch kt
qu?
7- Doanh nghip A mun thit k mt dy chuyn sn xut. Bit rng trong mt ngy
m lp rp c 200 sn phm . Thi gian gia cng trn dy chuyn l 2 ca, mi ca 8 gi.
Thi gian ngh mi ca l 20 pht. Mi ni lm vic do 2 cng nhn m nhim. Chiu rng
ca bng chuyn l 1,2m. Li i mi pha l 1,6m. Sn phm c vn chuyn bng xe ti c
chiu di 1,4m khong cch gia cc xe l 0,4m. Hy xc nh nhp dy chuyn, vn tc, s
lng cng nhn, chiu di bng chuyn v din tch b tr dy chuyn.
42
Chng 2: T chc lao ng trong doanh nghip
CHNG 2
T CHC LAO NG TRONG DOANH NGHIP
2.1. TO LP C CU LAO NG TI U TRONG DOANH NGHIP

2.1.1. Vai tr ca c cu lao ng ti u
Nh chng ta u bit, mun sn xut ra ca ci vt cht cn phi c 3 yu t: Lao
ng, t liu lao ng v i tng lao ng, trong lao ng l yu t quan trng nht.
Nu khng c lao ng th mi hot ng sn xut b ngng tr. Tuy nhin, mun cho mi
hot ng sn xut t hiu qu cao, cn phi hnh thnh mt c cu lao ng ti u trong cc
doanh nghip.
PT
IT
C cu lao ng c coi l ti u khi lc lng lao ng bo m s lng,

ngnh ngh, cht lng, gii tnh v la tui, ng thi c phn nh r chc nng, nhim
v quyn hn, mi quan h cng tc gia cc b phn v cc c nhn vi nhau, bo m mi
ngi u c vic lm, mi khu, mi b phn u c ngi ph trch v s n khp, ng
b trong tng n v v trn phm vi ton doanh nghip.
Nh vy, c cu lao ng ti u l c s m bo cho qu trnh sn xut c tin
hnh cn i, nhp nhng v lin tc; l c s m bo nng cao hiu qu ca qu trnh sn
xut ca doanh nghip. Ngoi ra, c cu lao ng ti u cn l c s cho vic phn cng, b
tr lao ng; l c s cho cng tc o to v quy hoch cn b; l c s khai thc trit
cc ngun kh nng tim tng trong cc doanh nghip. Bn cnh nhng ngha m chng ta
c th lng ho c, c cu lao ng ti u cn to ra mt mi trng, mt ng lc (sc
mnh v hnh) kch thch sn xut pht trin.
Gim c doanh nghip l ngi c trch nhim v c quyn hn to ra c cu
lao ng ti u. duy tr v m bo c cu lao ng ti u trong khu tuyn dng v s
dng lao ng cn quan tm ti cc vn :
- i vi khu tuyn dng phi ch ti 3 vn
+ S lng v cht lng lao ng cn tuyn dng phi xut pht t yu cu ca

cng vic i hi.
+ Vic tuyn dng phi c tiu chun c th, r rng: Trnh vn ho, chuyn mn
nghip v, gii tnh, la tui, lnh th, ngoi hnh v.v... v c thng bo trn cc phng
tin thng tin i chng thu ht c nhiu ngi n tham gia thi tuyn.
+ Nhng ngi c tuyn chn u lm vic theo ch hp ng, thi gian hp
ng di hay ngn l do yu cu ca cng vic i hi. Trong thi hn hp ng, bn no vi
phm u phi bi thng.
- i vi vic s dng lao ng cn phi ch ti 5 vn
+ Phn cng v b tr lao ng phi p ng c 3 yu cu: Ph hp vi nng lc,
s trng v nguyn vng ca mi ngi...
+
m bo vic lm cho ngi lao ng.

43
+ Cc cng vic giao cho ngi lao ng phi c c s khoa hc: c nh mc, c
iu kin v kh nng hon thnh, m bo yu cu: "Ngi c giao vic phi c kh nng
hon thnh nhim v c giao
+ Mi cng vic giao cho cng nhn u phi quy nh r ch trch nhim, kin
quyt khng giao vic khi cha xc nh r ch trch nhim.
+ Vic s dng phi i i vi vic o to nng cao trnh chuyn mn nghip
v, p ng c yu cu mi ca c ch th trng.
2.1.2. Phng php xc nh c cu lao ng ti u trong doanh nghip
c c mt c cu lao ng ti u, khi xy dng phi da vo cc cn c sau:
- Quy trnh cng ngh ch to sn phm.
- Cp bc k thut cng vic.
- nh mc thi gian lao ng.
- K hoch sn xut v tiu th sn phm
PT
IT
Xut pht t cc cn c trn, vic xc nh c cu lao ng ti u c thc hin qua

cc bc:
Bc 1 : Xc nh lao ng cho tng ngh theo cng thc :
Ni =
Qi xti
Tn
Trong :
Qi : l sn lng sn phm loi i
ti : l nh mc thi gian lao ng ngh i cho 1 sn phm.

Tn : l thi gian lm vic theo ch 1 nm cho 1 cng nhn.
Bc 2: Tng hp lao ng cc ngh
N = Ni
i1
- Cc loi lao ng ph v ph tr, tu theo c im kinh t - k thut ca doanh

nghip m quy nh mt t l hp l so vi cng nhn chnh.
- Cc loi lao ng qun l, tu theo chc nng, nhim v, quyn hn ca tng khu,
tng b phn m tnh nh bin cn b qun l hp l, sao cho tng s cn b qun l khng
vt qu 10% so vi s lng cng nhn sn xut cng nghip.
V d: Xc nh s cng nhn dt cho nh my dt, bit rng nm k hoch nh my
phi sn xut 100.000.000 mt vi, nh mc 1 mt vi l 15 pht.
44
100.000.000m x 0,25 gi
Ni
1.293 cng nhn dt
23 cng x 7 gi x 12 thng
2.2. NH MC LAO NG V P DNG NH MC LAO NG TRONG CC
T SN XUT
2.2.1. Khi nim v tc dng ca nh mc lao ng
1- Khi nim nh mc lao ng
nh mc lao ng l lng lao ng hao ph ln nht khng c php vt qu
hon thnh mt n v sn phm hoc mt chi tit sn phm hoc mt bc cng vic theo
tiu chun cht lng quy nh trong iu kin t chc, k thut, tm sinh l, kinh t - x hi
nht nh.
PT
IT
Lng lao ng hao ph m chng la ni y phi c lng ho bng nhng

thng s nht nh v phi m bo tin cy ti a, m bo tnh tin tin v hin thc. Phi
xc nh c cht lng ca sn phm hoc cng vic v phi th hin bng cc tiu chun
nghim thu cht lng sn phm , lng lao ng hao ph v cht lng sn phm phi
gn cht vi nhau.
2- Cc loi nh mc lao ng
a/ Mc thi gian
L lng thi gian cn thit c quy nh cho 1 cng nhn hoc 1 nhm cng nhn
c trnh tng ng vi phc tp ca cng vic hon thnh 1 cng vic trong iu
kin t chc k thut nht nh.
b/ Mc sn lng
L lng sn phm c quy nh cho 1 cng nhn hoc mt nhm cng nhn c
trnh tng ng vi trnh phc tp ca cng vic phi hon thnh trong 1 n v thi
gian vi iu kin t chc k thut nht nh.
c/ Mc phc v
L s lng my mc thit b c quy nh mt cng nhn hoc mt nhm cng
nhn c th iu khin ng thi trong iu kin t chc k thut nht nh.
d/ Mc s lng ngi lm vic
L s lng lao ng c quy nh hon thnh 1 cng vic trong iu kin t
chc k thut nht nh.
3- Tc dng ca nh mc
- L c s xc nh r trch nhim v nh gi kt qu lao ng ca mi ngi.
- L c s phn cng, b tr lao ng v t chc sn xut.
45
- L c s xy dng k hoch.
- L c s tr lng theo sn phm.
- L c s qun trit nguyn tc tit kim.
- L c s cho vic tnh ton cc chi ph v gi thnh.
- L c s cho cng tc hch ton doanh nghip trong cc doanh nghip v trong ni
b doanh nghip.
pht huy cc tc dng trn, trong qu trnh xy dng v thc hin mc phi m
bo cc yu cu:
- Mc phi m bo tnh tin tin v hin thc.
- Mc xy dng xong phi nhanh chng a vo sn xut
- Phi t chc theo di tnh hnh thc hin mc v thng xuyn cng c v hon
thin mc.
4- Yu cu ca cng tc nh mc
PT
IT
xy dng nh mc chnh xc cn nm vng yu cu ca cng tc nh mc

- Cng nhn phi c trnh ngh nghip tng ng vi cng vic
- Mc hao ph lao ng ca ngi cng nhn phi l mc trung bnh tin tin
- Khi xy dng phi m bo my mc thit b hot ng tt ph hp vi yu cu
cng ngh v thi quen s dng.
- Khi xy dng nh mc phi m bo t chc v phc v ni lm vic tt nht trong
iu kin t chc k thut nht nh
- Khi xy dng nh mc phi tnh n cc iu kin tm sinh l ca ngi lao ng.
5- Ni dung ca cng tc nh mc lao ng
trin khai vic xy dng v thc hin nh mc cn tin hnh theo 3 ni dung ch
yu sau y:
- Nghin cu phn loi thi gian lao ng ca cng nhn v thi gian s dng my
mc thit b, xc nh cc loi thi gian cn nh mc v thi gian khng c nh mc
- Nghin cu p dng cc phng php xy dng nh mc ph hp vi tng ngnh,
tng doanh nghip (c bit l cc phng php nh mc c cn c k thut)
- Xy dng cc mc, t chc p dng mc mi vo sn xut, kim tra nh gi kt
qu thc hin, kp thi sa i mc sai, mc lc hu gy nh hng, km hm sn xut.
2.2.2. Phn loi thi gian hao ph v c cu ca nh mc thi gian
Mun xy dng nh mc chnh xc cng vic u tin l cn nghin cu v phn loi
thi gian. Phn loi thi gian c cn c nhm phn tch thi gian lm vic ca cng nhn,
thng qua loi tr nhng thi gian bt hp l, nhng thi gian lng ph nhm nng cao
thi gian tc nghip (thi gian thc s to ra sn phm).
46
1- Phn loi thi gian hao ph

Trong ca lm vic ca ngi lao ng, thi gian c chia lm hai loi: Thi gian c
ch v thi gian lng ph
a/ Thi gian c ch c chia lm 4 loi
- Thi gian chun b v kt thc (Tck)
L thi gian cng nhn lm mt s cng vic chun b u 1 ca, hoc lm mt s cng
vic kt thc cui 1 ca.
- Thi gian gia cng (Tgc)
Bao gm thi gian thc s to ra sn phm hoc thc s hon thnh cng vic c
giao. Bao gm thi gian gia cng chnh (Tc) v thi gian gia cng ph (Tp)
+ Thi gian gia cng chnh (Tc): L thi gian trc tip lm thay i hnh dng kch
thc, tnh cht v tr tng i ca vt gia cng.
PT
IT
+ Thi gian gia cng ph (Tp): L thi gian thc hin cc cng vic nhm to iu
kin cho cng vic chnh c tin hnh, thi gian ph lp i lp li cc bc cng vic.
c im thi gian ph l khng lm thay i vt gia cng. Th d: Thi gian lp sn phm
ln my chun b gia cng, thi gian m my, thi gian giao, thi gian o kch thc sn
phm, thi gian tho sn phm ra khi my
- Thi gian phc v (Tpv)
L thi gian cng nhn thc hin cc cng vic do iu kin t chc k thut khng
hon thin. (th d thi gian cng nhn phi i mi dao, do khng c cng nhn ph h tr)
Thi gian phc v c chia lm 2 loi: Thi gian phc v c tnh cht t chc (Tpvtc)
v thi gian phc v c tnh cht k thut (Tpvkt)
- Thi gian ngh v nhu cu ca con ngi (Tn)
L thi gian cng nhn thc hin cc hot ng tm sinh l bnh thng. Th d: Thi
gian cng nhn ung nc, ht thuc n cm,...Thi gian gii lao, tp th dc gia gi; Thi
gian v sinh c nhn.
Thi gian nhu cu c doanh nghip quy nh, ty theo mc nng nhc, hay iu
kin lm vic c bit quy nh thng nht.
b/ Thi gian lng ph c chia lm 4 loi
- Thi gian cng tc khng sn xut (Tksx)
- Thi gian lng ph do t chc (Tlptc)
L thi gian cng nhn phi ngng ch do nguyn nhn t chc. Th d: Thi gian
ch t trng, ch c cng nhn nhim v; thi gian ch th bo tr, ch vt t cha v
kp.
- Thi gian lng ph do cng nhn (Tlpcn)
47
L thi gian cng nhn vi phm k lut lao ng. Th d: Thi gian cng nhn i tr,
v sm; thi gian cng nhn ni chuyn ring.
- Thi gian lng ph do k thut
L thi gian cng nhn phi ngng ch do nguyn nhn k thut. Th d: Thi gian
ngng ch do mt in; thi gian my hng ch sa cha.
Nu k hiu thi gian lm vic trong ca l T ta c
T = Tck + Tc +Tp + Tpvtc + Tpvkt + Tksx Tlptc + Tlpkt + Tlpcn+ Tn
2- C cu nh mc lao ng
Trong cc loi thi gian nu trn c 4 loi thi gian lng ph (khng k do nguyn
nhn g) u khng c a vo nh mc. Vy c cu ca nh mc thi gian bao gm:
Tdm = Tck + Tc + Tp+ Tpvtc + Tpvkt + Tn
2.2.3. Cc phng php xy dng nh mc lao ng
1- Phng php thng k kinh nghim
PT
IT
Thc cht ca phng php ny l da vo s liu thng k v kinh nghim ca cn

b nh mc xy dng. Phng php thng k kinh nghim bao gm hai phng php
- Phng php thng k kinh nghim n thun: Ch da vo s liu thng k
- Phng php thng k kinh nghim c phn tch: Khng ch da vo s liu thng
k m cn phn tch loi tr cc nhn t bt hp l, xem xt cc iu kin t chc, k thut
Hai phng php trn c nhng u nhc im nh sau:
- u im
+
n gin, t tn thi gian cng sc, d hiu, d lm
+ Trong cng mt thi gian ngn c th xy dng hng lot nh mc, p ng kp

thi khi cn nh mc cho mt mt hng mi.
- Nhc im
+ nh mc xy dng c cha ng c nhng thi gian bt hp l v thi gian

lng ph m chng ta cha th bc tch ra.
+
Khng c cn c iu chnh mc.
Do hai phng php trn c p dng trong iu kin doanh nghip c trnh
chuyn mn ha thp (doanh nghip sn xut nhiu mt hng, mt hng c sn xut vi s
lng rt t v thng xuyn thay i)
2- Phng php phn tch
Phng php phn tch bao gm c 2 phng php
a/ Phng php iu tra phn tch
Da vo s liu c c do ghi cc tiu hao thi gian lm vic ca cng nhn hoc
my mc thit b di hnh thc chp nh thi gian lm vic v bm gi xy dng mc.
48
Hnh thc chp nh

Chp nh (ghi gi thc t), thc cht l tin hnh quan st v ghi chp li ton b thi
gian hao ph lao ng ca mt cng nhn trong mt ca no . Mc ch ca phng php
ny l xy dng nh mc hp l trong ca lm vic cho cc loi thi gian: chun b, kt thc,
phc v v ngh v nhu cu con ngi. Do khi chp nh nh mc vin phi n trc ca
lm vic 15 pht quan st ni lm vic v chn v tr thch hp quan st v tip tc quan
st t u ca n cui ca lm vic. m bo mc chnh xc cn quan st t 3 n 5 ca
nn quan st c ca sng, ca chiu, ca ti ly thi gian bnh qun. Phng php ghi gi thc
t c thc hin theo 4 bc sau:
Bc 1: Chun b quan st ghi chp, bao gm chn i tng quan st ghi chp, lm
cho i lng r mc tiu n nh tinh thn v lm vic bnh thng, chun b my mc,
thit b, nguyn vt liu, ng h v dng c ghi chp...
PT
IT
Bc 2 : Tin hnh quan st, ghi chp, bc ny cn ch , vic ghi chp c tin
hnh lin tc t u ca n ht ca lm vic, ghi chp tt c cc loi cng vic tng thi
gian, khng c b st mt loi cng vic no. Khng nn lm nh hng n i tng
quan st bo m tnh khch quan ca s liu. Th d quan st mt cng nhn ca g ta c
bng s liu sau :
Bng 2.1: Bng s liu ghi chp thi gian hao ph ca cng nhn
TT
Trnh t thi gian
6h00
Bt u ghi chp
6h10
Nhn ca
10
Tck
6h25
Ni chuyn ring
15
Tlpcn
6h55
Ca g
30
Tgc
7h05
i WC
10
Tn
7h45
Ca g
40
Tgc
8h00
Mt in
15
Tlptc
9h05
Ca g
65
Tgc
9h10
Mi li ca
Tpvkt
10
9h20
Chn g
10
Tpvtc
-----
--------
-----
-----
2
3
4
5
6
Yu t ghi chp
Thi gian hao ph
14h
K hiu
480
Bc 2: Ln biu tng hp thi gian hao ph trong ca
49
Bng 2.2: Bng tng hp thi gian cng tc hao ph trong ca

TT
Cc loi thi gian hao ph
Thi gian hao ph thc t
Thi gian chun b, kt thc ( Tck)
20
Thi gian gia cng chnh (Tc)
180
Thi gian gia cng ph (Tp)
100
Thi gian phc v t chc (Tpvtc)
20
Thi gian phc v k thut (Tpvkt)
30
Thi gian ngh v nhu cu (Tn)
20
Thi gian lng ph do cng nhn (Tlpcn)
15
Thi gian lng ph do t chc (Tlptc)
95
Cng
480
Bc 4: Lp bng nh mc
PT
IT
Bng 2.3: Bng cn i thi gian cng tc trong ca

TT
1
2
3
4
5
6
7
8
Phn loi thi gian
Thi gian hao

ph thc t
Thi gian hao ph

nh mc
Thi gian chun b, kt thc ( Tck)
20
20
Thi gian gia cng chnh (Tc)
180
257
Thi gian gia cng ph (Tp)
100
143
Thi gian phc v t chc (Tpvtc)
20
20
Thi gian phc v k thut (Tpvkt)
30
25
Thi gian ngh v nhu cu (Tn)
20
15
Thi gian lng ph do cng nhn (Tlpcn)
15
Thi gian lng ph do t chc (Tlptc)
95
480
480
Khi lp biu nh mc trn cn lu :

- Tt c cc loi thi gian lng ph khng c a vo nh mc.
- Cc loi thi gian chun kt, phc v v ngh v nhu cu con ngi nu vt nh
mc cng coi nh lng ph.
- Thi gian gia cng nht thit phi c tng ln bng cch ly tng thi gian tit
kim c phn b theo t l thc t ca thi gian gia cng chnh v ph. Sau khi cn i cn
xc nh cc h s sau :
50
H s thi gian gia cng (Hgc)

Hgc =
Tc T p 257 143
0,83 hoc 83%

T
480
H s kh dng ngy lao ng (Hl)
Tng thi gian tit kim

Hl
120
=
T
0,25
Hoc
25%
480
H s kh nng tng nng sut lao ng (HW )
HW =
ld
100 H
ld
25
0,33 hoc 33%
100 25
PT
IT
Bm gi
Bm gi l quan st v nghin cu tnh hnh hao ph thi gian gia cng bng cch o
thi gian v phn tch nhng iu kin hon thnh ca bc cng vic.
- Mc ch ca bm gi l xy dng v sa i nh mc cho hp l vi bc cng
vic
- Bm gi c tin hnh qua 4 bc:
Bc 1: Chn i tng bm gi v chun b bm gi.

Bc 2: Tin hnh bm gi, chn thi gian hon thnh bc cng vic mt s ln
tnh mc hao ph cho chnh xc.
Bc 3: Chnh l v phn tch ti liu bm gi ghi chp c.
Bc 4: Tnh nh mc hp l cho bc cng vic cn bm gi
Trong thc t, xy dng nh mc k thut lao ng, ta thng kt hp c 2
phng php chp nh v bm gi.
b/ Phng php tnh ton phn tch
Phng php ny cn c vo cng thc k thut tnh thi gian gia cng chnh v
Bng tra cu k thut tra cc loi thi gian cn li :
Tc =
L h
x
n.s t
Trong :
Tc : L thi gian gia cng chnh
L : Chiu di vt gia cng (mm)
51
n : S vng quay ca trc chnh trong 1 pht

s : Lng chy dao
h : Lng d gia cng (mm)
t: Chiu su ct (mm)
T cng thc cng trn, ta tnh c thi gian gia cng chnh, cn c vo tra
bng Bng tra cu k thut s tm c Tp. Cn cc loi thi gian khc nh Tck; Tpvtc; Tn
c xc nh theo t l so vi thi gian gia cng. Ring Tpvkt xc nh theo t l so vi thi
gian gia cng chnh.
c/ u nhc im ca phng php phn tch
- u im
+
nh mc c xy dng chnh xc
C cn c iu chnh nh mc
- Nhc im
Tn nhiu thi gian v cng sc khi xy dng mc
PT
IT
+ Nu xy dng theo phng php tnh ton phn tch mc thng cao so vi kh
nng thc s ca cng nhn
Do hai phng php phn tch thng c p dng cho doanh nghip c trnh
chuyn mn ho cao. (doanh nghip sn xut t mt hng, s lng mt hng ln v tnh lp
li ca sn phm cao)
3- Phng php nh mc m rng v nh mc in hnh
a/ Phng php nh mc m rng
Xy dng quy lut bin thin ca thi gian theo mt yu t kch thc no (v d
ng knh hay chiu di)
Tc = f(D)
Tc = f(L)
b/ Phng php nh mc in hnh

Phn chia cc sn phm theo tng nhm, chn sn phm in hnh nh mc cho
sn phm in hnh. Xy dng mt lot h s t nh mc cho sn phm in hnh c th
xy dng mc cho cc sn phm khc.
c/ u nhc im ca phng php nh mc m rng v in hnh
- u im
+
Gim bt thi gian v cng sc khi xy dng mc.
C th xy dng mc cho nhm sn phm ng dng hoc tng t
- Nhc im
Mc chnh xc hn ch hn so vi phng php phn tch nhng chnh xc hn
phng php thng k kinh nghim
52
Do phng php nh mc m rng v nh mc in hnh p dng cho doanh

nghip thuc loi hnh sn xut hng lot (doanh nghip c s mt hng trung bnh, s lng
mi mt hng cng mc trung bnh v tnh lp li ca sn phm mc trung bnh)
Xy dng nh mc lao ng l nhim v ch yu ca nhn vin nh mc b phn
k thut v lao ng tin lng. Nhng lnh o doanh nghip phi quan tm ch o st sao
cng tc ny, v mc ch pht huy tc dng tch cc trong mt thi gian nht nh, sau s
tr thnh lc hu hoc hoc vt qu kh nng thc t. V vy sau tng khong thi gian (t
nht l 6 thng) doanh nghip cn r xt li ton b mc ban hnh b sung v sa i
kp thi. Mun vic sa i mc tin hnh thun li v c hiu qu ta phi c y t liu
v vic theo di mc chng minh c mc qu lc hu hoc qu tin tin cn phi sa
i.
2.3. S DNG HP L V TIT KIM SC LAO NG
PT
IT
Trong bt k mt doanh nghip no, vic s dng hp l v tit kim sc lao ng

u l bin php quan trng nng cao hiu qu hot ng sn xut kinh doanh. Trong thc
t vic s dng hp l v tit kim sc lao ng bao gm s dng thi gian lao ng; s dng
cht lng lao ng; s dng cng lao ng; nng sut lao ng v bin php tng nng
sut lao ng.
2.3.1. S dng s lng lao ng
Lin quan n vic s dng s lng lao ng, chng ta cn xem xt hai phm tr:
tha tuyt i v tha tng i lao ng trong cc doanh nghip.
- Tha tuyt i l s ngi ang thuc danh sch qun l ca doanh nghip nhng
khng b tr c vic lm, l s ngi di ra ngoi nh bin (nh mc) cho tng khu cng
tc, tng b phn sn xut kinh doanh.
Qua kho st thc t nhiu doanh nghip ta thy mt s cc doanh nghip vn cn
hin tng tha tuyt i do k thut lc hu cha lm ch c th trng, cha chim c
lng tin ca khch hng.
- Tha tng i l nhng ngi lao ng c cn i trn dy chuyn sn xut
doanh nghip v cc khu cng tc, nhng khng vic lm cho c ngy (c ca), ngng vic
do nhiu nguyn nhn khc nhau nh thiu nguyn vt liu, my hng, khng c nhim v...
Nhiu nc gi c 2 hin tng tha lao ng trn l: Tht nghip ngay trong cc
doanh nghip. y khng phi l hin tng c bit nc ta m cn c nhiu nc khc
trn th gii. Tc hi ln nht ca tht nghip l s dng lng ph sc lao ng, lm gim
nng sut lao ng, gim hiu qu kinh t ca sn xut kinh doanh.
gii quyt tnh trng d tha lao ng hin nay nhiu doanh nghip v ang p
dng cc bin php ch yu c kt qu r rt l:
- Phn loi lao ng, trn c s sp xp li lc lng lao ng. a nhng ngi
khng tiu chun ra ngoi dy chuyn sn xut.
- M rng hot ng dch v (sn xut v i sng) gii quyt vic lm cho ngi
di ra.
53
- Gii quyt cho ngh hu, mt sc, cho ngh thi vic c tr cp theo ch Nh
nc quy nh
- Cho i o lo li, bi dng trnh chuyn mn i vi nhng ngi c sc
kho, cn t tui v c trin vng trong ngh
2.3.2. S dng thi gian lao ng
Nguyn vng ca nhng ngi lao ng trong cc doanh nghip l c lm vic, tn
dng ht thi gian v c thu nhp cao, doanh nghip, mt mt phi tm mi bin php s
dng ti a thi gian lao ng theo ch , mt khc phi bo m tr th lao thch ng ph
hp vi kt qu lao ng ca mi ngi.
Ch tiu nh gi s dng thi gian lao ng l: S ngy lm vic theo ch bnh
qun mt nm v s gi lm vic theo ch bnh qun mt ngy (l ca).
- S ngy lm vic theo ch c xc nh theo cng thc sau :
Nc = NL (L + T + CN + P)
Nc : S ngy lm vic theo ch nm
PT
IT
NL : S ngy theo lch mt nm (365 ngy)

T : Tt nguyn n
L : S ngy ngh l mt nm
CN : S ngy ngh ch nht mt nm

P : S ngy ngh php mt nm
Trn c s ngy lm vic ca mt ngi, doanh nghip phi tnh s bnh qun cho
ton doanh nghip.
- S gi lm vic theo ch : Theo quy nh chung hin nay l 8 gi
Sau tng thi k nht nh (3 thng hay 6 thng) doanh nghip phi t chc phn tch
tnh hnh s dng thi gian theo cc ch tiu ni trn (xem xt ring cho tng loi lao ng
trc tip, gin tip cho tng phng, ban, tng t, i sn xut).
Trn c s phn tch , tm ra nhng tn ti ch yu, nguyn nhn v ra bin php
khc phc cho thi gian ti.
Tn dng thi gian v s dng hp l thi gian lao ng l mt b phn quan trng
ca qun l lao ng doanh nghip l k lut v ngha v ca mi ngi lao ng.
Doanh nghip cn p dng tng hp cc bin php v kinh t, hnh chnh, t chc
gio dc, tm l, x hi buc ngi lao ng tn dng ht thi gian lm vic ca mnh.
Ngoi ra, doanh cn quan tm hn na n iu kin lm vic v mc sng ca ngi lao
ng.
2.3.3. S dng cht lng lao ng
S dng cht lng lao ng c hiu l s dng ng ngnh, ngh, bc th chuyn
mn, s trng v k nng, k xo. Cht lng lao ng c th hin bng cp: S cp,
54
trung cp, i hc, trn i hc hoc trnh bc th: bc cao, bc trung, bc thp hay trnh
chuyn mn c bit.
ng nhin, cht lng lao ng khng ch biu hin trnh hiu bit m iu
quan trng l kh nng thc hnh, l k nng, k xo ca ngi lao ng.
s dng tt cht lng lao ng, chng ta cn nghin cu v p dng ng n cc
hnh thc phn cng lao ng trong doanh nghip.C 3 hnh thc phn cng lao ng ch yu
trong doanh nghip.
- Phn cng theo ngh (theo tnh cht cng ngh).
- Phn cng theo tnh cht phc tp cng vic.
- Phn cng theo cng vic chnh v cng vic ph.
2.3.4. S dng cng lao ng
Cng lao ng l mc khn trng khi lm vic l s hao ph sc, c, sc c
bp, sc thn kinh trong mt n v thi gian
PT
IT
Cng lao ng c nh hng n nng sut lao ng, n hiu sut v cht lng
cng tc. Nu cng lao ng nh hn mc trung bnh s gim nng sut lao ng. Ngc
li, nu cng lao ng ln hn mc trung bnh s lm cho c th nhanh mt mi. V vy,
trong doanh nghip phi to iu kin m bo duy tr cng lao ng trung bnh. i vi
ngi c cng lao ng thp, doanh nghip phi s dng mi bin php, trc ht l bin
php hnh chnh: cng bc buc phi lm vic ph hp vi cng trung bnh theo quy
nh, doanh nghip phi c ch ng vin, bi dng thch ng.
Ch tiu quan trng nht nh gi cng lao ng l hon thnh nh mc kinh
t - k thut tin tin, hin thc, hoc hon thnh nhim v c giao.
2.3.5. Nng sut lao ng v cc bin php tng nng sut lao ng
1- Nng sut lao ng
a/ Khi nim nng sut lao ng
Nng sut lao ng l nng lc lao ng ca ngi lao ng c th hin bng s

lng sn phm hoc khi lng cng vic hon thnh trong mt n v thi gian hoc
lng thi gian cn thit to ra mt n v sn phm hoc mt khi lng cng vic trong
iu kin t chc k thut nht nh.
b/ Cc ch tiu tnh nng sut lao ng
Nng sut lao ng tnh theo n v hin vt (Wh)
Wh =
Q
CN
Q : S lng sn phm hoc khi lng cng vic

CN : S cng nhn sn xut
- ngha: Phn nh s lng sn phm hoc khi lng cng vic do mt ngi lao
ng hon thnh trong mt n v thi gian.
55
- p dng: Cho doanh nghip quy m ln, sn xut t loi sn phm.

- Hn ch: Cha tnh ht gi tr cng vic c tnh cht cng ngh v gi tr cc cng
vic ang thc hin d dang.
Nng sut lao ng tnh bng gi tr (Wg)
Wg =
G
CN
G: Gi tr tng sn lng hay doanh thu

CN: S lng cng nhn sn xut
- ngha: Phn nh gi tr cng vic do mt ngi lao ng to ra trong mt n v
thi gian
- p dng: Cho doanh nghip sn xut nhiu mt hng
- Hn ch: Chu nh hng bi yu t gi c.
Nng sut lao ng tnh bng thi gian (Wt)
T
Q
PT
IT
Wt =
T: Tng thi gian sn xut
Q: S lng sn phm sn xut trong thi gian T
- ngha: Phn nh thi gian cn thit hon thnh mt n v sn phm

- p dng: Cho mi trng hp. y l ch tiu phn nh nng sut lao ng chnh
xc nht.
c/ Phn tch tnh hnh nng sut lao ng
Phng php tnh nng sut lao ng theo thi gian

- Nng sut lao ng theo gi
Gi tr sn xut
Nng sut lao ng theo gi
=
Tng thi gian lm vic
Nng sut lao ng theo gi chu nh hng bi:

+
Trnh thnh tho v k thut, k nng, k xo ca cng nhn
Trnh c kh ho, t ng ho
Phm cht quy cch, s lng vt liu cung cp cho sn xut
Trnh t chc v qun l sn xut

56
- Nng sut lao ng theo ngy
Gi tr sn xut
Nng sut lao ng theo ngy
=
Tng s ngy lm vic
Nng sut lao ng theo ngy chu nh hng bi:

+
Nng sut lao ng theo gi
+ di ngy lao ng (Nu tc nng sut lao ng ngy ln hn nng sut theo
ng gi c ngha s gi lm vic trong ngy tng ln)
NSL ngy = di ngy lao ng x NSL gi
- Nng sut lao ng nm
PT
IT
Gi tr sn xut
Nng sut lao ng nm
Tng s cng nhn
Nng sut lao ng nm chu nh hng bi:

+
+
S ngy lm vic bnh qun trong nm ca mt cng nhn

Nng sut lao ng ngy
Nng sut lao ng nm
S ngy lm vic bnh

qun trong nm ca
mt cng nhn
Nng sut lao

ng ngy
Hoc:
Nng sut
lao ng
nm
S ngy lm vic bnh

qun trong nm ca
mt cng nhn
di
ngy lao
ng
Nng sut lao

ng
gi
Ch : Trong 3 ch tiu nng sut lao ng gi, nng sut lao ng ngy v nng sut
lao ng nm, th nng sut lao ng nm phn nh y nht cht lng v thi gian lm
vic ca cng nhn, do nng sut lao ng nm c dng phn nh nng sut lao ng
cho ton doanh nghip.
Phn tch tnh hnh nng sut lao ng
57
- Phng php phn tch: p dng phng php so snh

+
So snh nng sut lao ng thc t so vi nng sut lao ng theo k hoch
So snh nng sut lao ng gia cc thi k
So snh tc tng (gim gia cc loi nng sut lao ng)
nh gi s bin ng v Nng sut lao ng tm ra nguyn nhn ca s bin ng

.
Nng sut lao ng gi: Gim l biu hin khng tt, nguyn nhn nh hng c
th l:
Trnh thnh tho k thut ca cng nhn cha tt
My mc thit b c, khng ng b
Quy cch, phm cht nguyn vt liu khng m bo
Nng sut lao ng ngy
Trng hp 1
PT
IT
Nng sut lao ng ngy tng v nng sut lao ng gi tng

Nu tc tng nng sut lao ng ngy ln hn mc tng nng sut lao ng gi
th doanh nghip s dng tt thi gian lao ng
Nu tc tng nng sut ngy b hn tc tng nng sut theo gi th doanh
nghip s thi gian lao ng khng tt.
Nng sut lao ng ngy tng v nng sut lao ng gi gim, ta c th kt lun
doanh nghip s dng tt thi gian lao ng
Trng hp 2
Nng sut lao ng ngy gim v nng sut lao ng gi gim

Nu tc gim ca nng sut lao ng ngy b hn tc gim ca nng sut lao
ng gi, ngha l doanh nghip s dng tt thi gian lao ng
Nu tc gim nng sut lao ng ngy ln hn tc gim nng sut lao ng gi,
th doanh nghip cha s dng tt thi gian lao ng
Nng sut lao ng ngy gim v nng sut lao ng gi tng, ngha l doanh nghip
s dng khng tt thi gian lao ng.
Nng sut lao ng nm
Phng php so snh cng nh trn v so snh gia nng sut lao ng nm v nng
sut lao ng ngy
Cch so snh ny gip doanh nghip nh gi tnh hnh qun l ngy cng trong nm
tt hay xu
- Phn tch mc nh hng ca cc nhn t v lao ng n gi tr sn xut
58
Gi tr
sn
xut
S
cng x
nhn
S ngy lm
vic bq ca
1 CN
S gi lm
vic bq
trong ngy
Nng sut lao

ng
gi
PT
IT
p dng phng php phn tch lin hon, ta c th a ra mt s kt lun sau:
V d: Phn tch nng sut lao ng ca mt doanh nghip c cho theo bng di
y :
59
Bng 2.4: Biu nng sut lao ng ca cng nhn sn xut

Ch tiu
1- Gi tr
(100.000)
sn
K hoch
xut
Thc t
Tng(+)
Gim (-)
S tuyt
i
S %
90.000
117.000
27
30
90
100
10
11,1
3- Nng sut lao ng bnh

qun nm ca 1 cng nhn
(100.000)
1.000
1.170
170
17
4- Tng s ngy lm vic ca

cng nhn
24.030
27.800
3.770
15,68
5- Nng sut lao ng bnh

qun ngy ca cng nhn
(100.000)
3,7453
4,2086
0,4633
12,3
PT
IT
2- S cng nhn bnh qun
6- S ngy lm vic bnh

qun ca mt cng nhn
267
278
11
3,37
7- Tng s gi cng tc ca
cng nhn
176620,5
219.064
42443,5
24
8- S gi lm vic bnh qun

ngy ca cng nhn
7,35
7,88
0,53
7,2
9- Nng sut lao ng gi

(100.000)
0,50956
0,534
0,025
4,9
1- Phn tch nng sut lao ng gi: Nng sut lao ng gi tng 0,025 (trm nghn
ng) tng 4,9% y l mt biu hin tt. Nguyn nhn nh hng n tnh hnh ny c th
l:
+ Trnh thnh tho ca cng nhn c nng cao
+ Tnh hnh cung ng nguyn vt liu tt hn
+ My mc thit b c bo tr tt hn
2- Phn tch nng sut lao ng ngy: nng sut lao ng ngy tng 0,4633 (trm
nghn ng) tng 12,3% y l biu hin tt v:
T l tng nng sut lao ng ngy (12,3%) > t l tng nng sut lao ng gi (4,9%)
chng t thi gian lao ng c s dng tt hn (tng 0,53 gi)
3- Phn tch nng sut lao ng nm: Nng sut lao ng nm tng 170 (trm nghn
ng) tng 17% y l biu hin tt v :
60
T l nng sut lao ng nm tng (17%) > t l tng nng sut lao ng ngy
(12,3%) chng t s ngy lm vic trong nm tng ln (11 ngy)
4- Phn tch mc nh hng ca cc nhn t v lao ng n gi tr sn xut
Cn c vo bng s liu ta c th phn tch nh sau
Mc nh hng ca lng cng nhn
(100 90) x 267 x 7,35 x 0,509567 = 10.000 (trm nghn ng)
Mc nh hng ca s ngy lm vic bnh qun
100 x (278 267) x 7,35 x 0,509567 = 4.120 (trm nghn ng)
Mc nh hng ca nhn t s gi lm vic bnh qun
100 x 278 x (7,88 7,35) x 0,509567 = 7.508 (trm nghn ng)
Mc nh hng ca nng sut lao ng gi
100 x 278 x 7,88 x (0,53409 - 0,509567) = 5.372 (trm nghn ng)
- Phn tch tnh hnh s dng ngy cng
+
+
+
+
+
do khc
PT
IT
Trc khi phn tch tnh hnh s dng ngy cng chng ta cn nm vng cc loi
ngy cng
S ngy theo lch: S ngy tnh theo dng lch (365 ngy)
S ngy theo ch : S ngy theo lch / s ngy ngh theo ch
S ngy ngh theo ch : Ngy l, ngy ch nht
S ngy thit hi: S ngy cng ngng vic v vng mt

S ngy cng vng mt: Ngh php, m au, thai sn, hi hp, tai nn v ngh v l
+ S ngy cng ngng vic: ngh do my mc thit b hng, thiu nguyn vt liu,
thiu in
+
S ngy cng lm thm vo ngy l v ch nht
Nh vy chng ta c th tnh s ngy lm vic theo cng thc sau:
S ngy
lm
vic
S ngy lm
vic theo
ch
S ngy
cng thit
hai
S ngy
cng lm
thm
Trnh t v phng php phn tch s ngy cng
Bc 1: So snh cc loi ngy cng thc t vi ngy cng k hoch iu chnh

theo s lng cng nhn thc t nh gi tnh hnh s dng ngy cng
Bc 2: Ly s chnh lch gia cc loi ngy cng thc t vi k hoch iu chnh
theo s lng cng nhn thc t nhn vi gi tr sn xut bnh qun 1 ngy k k hoch,
xc nh mc nh hng ca cc loi ngy cng n gi tr sn xut
61
Nhng ch khi phn tch cc loi ngy cng
S ngy ngh php nh k tng, hoc gim u phi cn c vo cc ch gii

quyt php nh gi, nu doanh nghip thc hin ng ch th s ngy ny tng, gim
u nh gi hp l, n l nguyn nhn khch quan.
S ngy cng vng mt nh: m au, thai sn, hc tp, hi ngh, tai nn lao ng
phi gim mc thp nht c nh gi tch c bi v n th hin cng tc v sinh phng
dch, cng tc bo h lao ng, cng tc k hoch ho gia nh, bo v b m tr em... c
thc hin tt v...v..
S ngy cng ngng vic khng c pht sinh, nu c pht sinh l do khuyt
im trong khu b tr, t chc iu sn xut, khu cung ng nguyn vt liu
S ngy cng lm thm, trong iu kin bnh thng khng nn pht sinh, nu
pht sinh do sn xut khng u n, cng vic dn vo cui nm l khng tt, nu pht snh
do nguyn nhn khch quan th tm bin php khc phc.
- Phn tch tnh hnh s dng gi cng
PT
IT
phn tch tnh hnh s dng gi cng trc tin chng ta cn nm vng cc loi
gi cng:
Gi cng theo ch : Gi lm mt ngy 8 ting
+ Gi cng thit hi: Bao gm gi cng vng mt do m au, cho con b, hi hp...
v gi cng ngng vic v cp in, thiu nguyn vt liu...
+
nh.
Gi cng lm thm: Gi cng lm vic vo ngy l, ch nht v ngoi ca quy
Nh vy gi cng lm vic c tnh theo cng thc sau:
S gi
cng lm
vic
S gi cng
theo ch
S gi
cng thit
hai
S gi
cng lm
thm
Trnh t phn tch s gi cng
Bc 1: So snh cc loi gi cng thc t vi gi cng k hoch iu chnh theo s

ngy lm vic thc t nh gi tnh hnh s dng gi cng ca doanh nghip.
Bc 2: Ly chnh lch gia cc loi gi cng thc t vi gi cng k hoch iu
chnh theo s ngy lm vic thc t nhn vi nng sut lao ng gi k hoch xc nh
mc nh hng ca cc loi gi cng n gi tr sn xut
Nhng ch khi phn tch gi cng
Bin php ch yu tng s gi lm vic l gim s gi cng thit hi, do vy s

gi cng thit hi gim c nh gi tch cc
62
Trong iu kin bnh thng khng nn huy ng s gi cng lm thm ca cng

nhn bi v iu ny nh hng n sc kho cng nhn, gim nng sut lao ng gi.
- Phn tch nhng nhn t nh hng n nng sut lao ng gi
Nhng nhn t nh hng n nng sut lao ng gi:
C cu cng nhn sn xut
Phn tch c cu cnng nhn sn xut: Thng thng c cu ca cng nhn sn xut
c nh gi hp l khi:
Cng nhn chnh chim t trng ln v c xu hng tng ln
Cng nhn ph chim t trng nh v c xu hng gim nhng vn m bo s
cn thit phc v cho cng nhn chnh
V d: Cn c vo ti liu sau phn tch c cu ca cng nhn sn xut
Bng 2.5. C cu cng nhn sn xut
Ch tiu
K hoch
T trng
PT
IT
S tuyt i
Thc t
S tuyt i
T trng
90.000
117.000
2- Tng s cng nhn
90
100
100
100
a/ Cng nhn chnh
80
89
85
85
b/ Cng nhn ph
10
11
15
15
1- Gi
(1000)
tr
sn
xut
Tnh hnh b tr cng nhn chnh, ph nh vy l khng hp l bi v t trng cng

nhn chnh gim 4%, t trng cng nhn ph tng 4%. Chnh v vy nng sut lao ng ca
cng nhn chnh tng vi t l cao hn nng sut lao ng ca cng nhn sn xut. C th:
Nng sut ca cng nhn sn xut ch tng 17% nhng nng sut ca cng nhn chnh tng
22,5%, c th hin trong bng sau:
Bng 2.6: Nng sut lao ng ca cng nhn
Ch tiu
K hoch
Thc t
Hon thnh
k hoch (%)
1- Nng sut lao ng ca cng nhn sn xut
1.000
1.170
117
2- Nng sut lao ng ca cng nhn chnh
1.125
1376,4
122,5
Trnh thnh tho ca cng nhn
Phn tch trnh thnh tho ca cng nhn: Trnh thnh tho ca cng nhn c
phn nh qua ch tiu h s bc bnh qun.
63
H s cp
bch bnh
qun
(S cng nhn
thuc cc cp bc)
Cp bc
tng loi
=
Tng s cng nhn
V d: Cn c vo ti liu sau phn tch trnh thnh tho ca cng nhn

Bng 2.7: Biu tnh hnh cp bc ca cng nhn
Cp bc
S cng nhn chnh

Thc t
K hoch
Thc t
Cng
K hoch
Thc t
10
10
20
15
20
15
PT
IT
K hoch
Cng nhn ph
3
2
1
50
55
10
60
60
20
19
10
25
29
10
21
10
12
20
33
Ta c:
H s cp bc bnh qun ca cng nhn sn xut:
K k hoch:
=
(5 x7) (4 x 6) (10 x5) (20 x 4) (50 x3) (25 x 2) (20 x1)

3,04
144
K thc t:
=
(2 x7) (3x6) (9 x5) (15 x 4) (60 x3)(29 x 2) (33x1)

2,7
151
H s cp bc bnh qun ca cng nhn chnh:

K k hoch:
=
( 5 x 7 ) ( 4 x 6 ) (10 x 5 ) ( 20 x 4 ) ( 50 x 3 ) ( 20 x 2 ) (10 x1)

3, 04
119
K thc t:
=
(2 x7) (3x6) (9 x5) (15 x 4) (55 x3)(19 x 2) (21x1)

2,91
124
H s cp bc bnh qun ca cng nhn ph:
64
K k hoch:
=
(10 x3) (5 x 2) (10 x1)

2
25
K thc t:
=
(5 x3) (10 x2) (12 x1)

1,74
27
Nh vy h s cp bc bnh qun ca cc loi cng nhn u gim, chng t trnh

thnh tho ca cng nhn gim, iu ny nh hng khng tt n nng sut lao ng.
Tnh hnh thc hin nh mc lao ng
Phn tch tnh hnh thc hin nh mc lao ng:
PT
IT
Phn tch h s cp bc bnh qun ca cng nhn vn cha phn nh chnh xc, y
trnh thnh tho ca cng nhn. V th cn phi b sung bng vic phn tch tnh hnh
thc hin cc nh mc lao ng, phn tch tnh hnh thc hin nh mc lao ng cn cho
php ta thy c cht lng ca nh mc c xy dng, t hon thin h thng nh
mc.
Phng php phn tch: p dng phng php phn t so snh s ngi hoc
s nh mc hon thnh hoc cha hon thnh theo ngnh, theo phn xng hoc theo thi
gian.
V d : Cn c vo ti liu sau y phn tch tnh hnh thc hin nh mc.
Bng 2.8: Biu tnh hnh hon thnh cc nh mc sn xut theo ngnh
Din gii
Rn
Tin
v...v
Cng
1- S ngi hon thnh nh mc
60
....
---
2- S ngi cha hon thnh nh

mc
30
....
----
Cng
90
.....
----
Nh vy, ngnh c, rn, tin s cng nhn hon thnh nh mc rt thp. c ch

t 33%, rn t 55%, tin t 66,6%, cn i su tm ra nguyn nhn nh hng n tnh hnh
ny nh gi chnh xc, c th do nh mc cao cha st, hay cng nhn khng c gng,
trnh thnh tho ca cng nhn thp....
Tnh hnh thc hin phong tro thi ua
Phn tch tnh hnh pht trin ca phong tro pht huy sng kin ci tin k thut, hp
l ho sn xut: y mnh phong tro pht huy sng kin ci tin k thut l bin php quan
trng nng cao nng sut lao ng
65
Khi phn tch vn ny cn xem xt doanh nghip c tch cc thc y phong tro
khng, cng nhn c tham gia khng, vic khen thng cho sng kin ci tin k thut c
tho ng khng, hiu qu ca vic p dng sng kin, pht minh mi nh th no,....
Phn tch tnh hnh thc hin k hn cng vic
Trnh t phn tch
- nh gi kt qu thc hin k hn cng vic: nh gi kt qu k hn cng vic
ta c th so snh k hn cng vic thc t vi k hoch; thc t nm nay so vi nm trc.
- Xc nh mc nh hng ca cc nhn t n k hn cng vic. Phng php
phn tch bao gm cc bc sau:
Bc 1: Tnh t l % tng, gim ca nng sut lao ng
Nng sut lao ng

thc t
T l tng,
gim ca
NSL
Nng sut lao

ng k hoch
PT
IT
Nng sut lao ng k hoch
Bc 2: Xc nh mc nh hng ca nng sut lao ng n k hn cng vic
Mc nh hng
ca NSL n k
hn cng vic
K hn
cng vic k
hoch
T l tng,
gim ca
NSL
Bc 3: Xc nh mc m bo v s lng lao ng v t liu sn xut n k

hn cng vic
V d: Cn c vo ti liu sau phn tch tnh hnh thc hin k hoch k hn cng vic
S gi lao ng
(gi)
Cng
vic
K hn cng vic (ngy)
Mc nh hng
ca cc nhn t
Mc
m bo
v lao
ng v
t liu
sn xut
S lng
sn
phm
K hoch
Sn
phm A
100
5.000
4.500
10
12
+2
-1,00
+ 3,00
Sn
phm B
100
2.200
2.000
-3
- 0,72
-2,28
Thc t
K hoch
Thc t
Chnh
lch
Nng
sut lao
ng
66
100
Kt lun
T l tng NSL i vi sn phm A
4.500 5.000
100 x100 10%

= 100
5.000
100
T l tng NSL i vi sn phm B
2.000 2.200
100 x100 9,09%

= 100
2.200
100
Tng NSL 10% nn gim thi gian 1 Tng NSL 9% nn gim thi gian 0,72
ngy
ngy
Nhng do mc m bo v t liu lao Nhng do mc m bo v t liu lao
ng chm 3 ngy nn ko di k hn 2 ngy ng sm 2,28 ngy nn hon thnh sm 3
ngy
2- Cc bin php tng nng sut lao ng
a/ Bin php tit kim thi gian tiu hao to ra mt n v sn phm
PT
IT
gim c thi gian tiu hao cho sn phm, chng ta c th p dng cc bin php
c th sau:
Do u t trang b k thut vi my mc, thit b mi, quy trnh cng ngh mi
Ikt = Nm . Htg . Hcn
Ikt : T l tng nng sut nh trang b k thut mi ca doanh nghip

Nm : T l % tng nng sut ca k thut mi
Htg : H s thi gian p dng k thut mi
Hcn : T trng cong nhn s dng k thut mi trn tng s cng nhn sn xut
V d: Doanh nghip mua my mi vo ngy 1/8/2008, my mi c cng sut cao hn
my c l 25%, t trng cng nhn s dng my mi l 30%. Vy nng sut lao ng ca
doanh nghip nm 2008 tng ln l bao nhiu?
Ikt =
5
x 25 x30 3%
12
Do gim ph phm
Ip =
100 p s
x100 100
100 pt
ps : T l ph phm sau khi p dng bin php

pt : T l ph phm trc khi p dng bin php
V d: Do p dng bin php nng cao cht lng sn phm, t l ph phm trc y
l 10%, sau khi p dng bin php gim cn 5%. Vy NSL ca doanh nghip s tng do p
dng bin php nng cao cht lng
67
Ip =
100 5
x100 100 5%
100 10
Do hp l ho sn xut
Ihl = Nhl. Htg. Hcn
Ihl : T l NSL do hp l ho ng tc, thao tc ca ton doanh nghip
Nhl: T l tng NSL do hp l ho thao tc
Htg: T l thi gian p dng bin php hp l ho
Hcn: T l cng nhn p dng bin php hp l ho trn tng s cng nhn.
V d: Ngy 1-5-2008 doanh ghip p dng binphp hp l ha sn xut v nng
sut tng do hp l ha 25%, t trng cng nhn p dng bin php hp l ha 25%. Vy
NSL ca doanh nghip tng do hp l ha:
Ihn = 0,25 x 0,25 x
8
= 4,16%
12
PT
IT
Do p dng cc bin php ni trn gim bt thi gian tiu hao cho 1 n v sn
phm c th gp li tnh chung nh sau:
I1 =
S t Tt S s T s
x10 0
S s Tt
Ss : Sn lng sau khi p dng bin php

St : Sn lng trc khi p dng bin php
Tt : Thi gian tiu hao sn xut 1 n v sn phm trc khi p dng bin php
Ts : Thi gian tiu hao sn xut 1 n v sn phm sau khi p dng bin php
V d: X nghip sn xut 2 loi sn phm v B vi s lng 200 sn phm A v
100 sn phm B. nh mc thi gian sn xut sn phm A l 15 pht v thi gian sn xut
sn phm B l 10 pht. Do p dng cc bin php gim thi gian tiu hao cho 1 n v sn
phm nn thi gian sn xut sn phm A ch cn 13 pht v sn phm B cn 9 pht. Hy xc
nh t l tng NSL ca doanh nghip.
I1 =
(200 x15 100 x10) (200 x13 100 x9)

100 12,5%
200 x15 100 x10)
b/ Bin php do tng thi gian lm vic c ch ca cng nhn sn xut

I2 =
N s Gs
x100 100
N t Gt
Ns : S ngy lm vic bnh qun 1 cng nhn sn xut trong nm sau khi thc hin
bin php
68
Nt : S ngy lm vic bnh qun 1 cng nhn sn xut trong nm trc khi thc hin
bin php
Gs: S gi lm vic bnh qun trong ngy ca 1 cng nhn sn xut sau khi thc hin
bin php
Gt : S gi lm vic bnh qun trong ngy ca 1 cng nhn sn xut trc khi thc hin
bin php
V d : Doanh nghip p dng ch lng sn phm nn ngy cng tng t 267
ngy mt nm ln 278 ngy v gi cng t 7,35 gi/ngy ln 7,88 gi/ngy. Vy NSL ca
doanh nghip s tng
I2 =
278x7,88
x100 100 11,16%
267 x7,35
c/ Bin php do tng t trng trong cng nhn sn xut trong tng s cng nhn
vin
PT
IT
CN s
CNVs
I3 =
x100 100
CN t
CNVt
CNs; CNt : Tng s cng nhn sn xut trc v sau khi p dng bin php
CNVs; CNVt : Tng s cng nhn vin sn xut trc v sau khi p dng bin php
V d : Doanh nghip p dng bin php hon thin b my qun l nn gim bt t
l nhn vin gim st, ng thi tng t l cng nhn sn xut vi s liu nh sau:
CNt = 20; CNs = 25O CNVt =280; CNVs = 300
250
I3 = 300 x100 100 16,9% 17%
200
280
d/ Tng hp kt qu tng nng sut lao ng bng phng php ch s

100 I1 100 I 2 100 I 3
x100 100
x
x
I=
100 100 100
I : T l tng NSL do thc hin tt c cc bin php

I1 : T l tng NSL do gim thi gian sn xut 1 n v sn phm
I2: T l tng NSL do tng thi gian lm vic c ch
I3 : T l tng NSL do tng t trng cng nhn sn xut
69
CU HI N TP
1. Phn tch ni dung c bn ca vic hnh thnh c cu lao ng ti u trong doanh
nghip ? hnh thnh nn mt c cu lao ng ti u, trong tnh hnh hin nay cc doanh
nghip cn gii quyt vn g ?
2. Nu nhng bin php tng nng sut lao ng trong doanh nghip v phn tch s
cn thit phi tm bin php tng nng sut lao ng ?
3. Cc loi nh mc lao ng v phn tch vai tr, ngha ca nh mc lao ng
trong t chc v iu hnh doanh nghip ?
4. Phn tch v so snh phng php iu tra phn tch v tnh ton phn tch trong
xy dng nh mc lao ng ?
5. Phn tch v so snh phng php chp nh ngy lm vic vi phng php bm
gi v nu r ni dung v phng php p dng ?
PT
IT
6. Trnh by cch phn loi thi gian hao ph trong mt ngy lm vic ca ngi lao
ng trong doanh nghip v cc bin php s dng c hiu qu ngy lm vic?
7. Th no l c cu lao ng ti u v bin php hon thin c cu lao ng ca
doanh nghip ?
8. Ti sao phi s dng hp l tit kim sc lao ng v cc bin php s dng hp
l v tit kim sc lao ng trong doanh nghip ?
9. Hy phn tch ngha ca c cu sn xut v s cn thit phi hon thin c cu
sn xut trong doanh nghip ? Nu 3 l do c bn m doanh nghip bn ang cng tc cn
phi hon thin c cu sn xut v gii thch ti sao ?
10. Hy phn tch ngha ca vic s dng hp l v tit kim sc lao ng trong
doanh nghip ? Nu 3 tnh hung theo bn trong doanh nghip bn ang cng tc cha s
dng hp l tit kim sc lao ng v nu hng gii quyt ?
BI TP
1- mt doanh nghip ngi ta d nh a vo p dng cc bin php sau tng
nng sut lao ng:
- Nm k hoch doanh nghip d nh a vo p dng mt s thit b mi trong sn
xut. Bit rng nng sut thit b mi tng hn so vi thit b c l 40%. S lng cng nhn
iu khin thit b mi chim 70% so vi s lng cng nhn sn xut . Bin php ny c
p dng t thng 03 nm k hoch.
- Nh p dng mt s bin php k thut nn t l ph phm ca doanh nghip gim
t 5% xung 2% trong nm k hoch.
- Nh p dng mt s bin php t chc v kinh t nn s gi lm vic tng t 6,5
gi/ ngy ln 7 gi/ ngy v s ngy tng t 260 ngy/ nm ln 270 ngy/nm.
70
- Doanh nghip tin hnh thuyn chuyn mt s nhn vin b phn gin tip trong
phn xng nn t trng cng nhn chnh tng t 75% ln 80% trong nm k hoch.
Gi s nm bo co nng sut lao ng ca mt cng nhn l 85 triu ng/ ngi.
a) Hy xc nh t l tng nng sut lao ng chung ca ton doanh nghip trn?
b) Hy tnh nng sut lao ng d kin ca mt cng nhn trong nm k hoch?
2- mt doanh nghip ngi ta d nh a vo p dng cc bin php sau tng
nng sut lao ng:
- Doanh nghip d nh a vo o dng mt s thit b mi trong sn xut. Bit rng
nng sut thit b mi tng hn thit b c 60%. S lng cng nhn iu khin thit b mi
chim 50% so vi s lng cng nhn sn xut. Bin php ny c p dng t thng 02 nm
k hoch.
- Nm k hoch doanh nghip d tnh p dng mt s bin php k thut nn t l
ph phm gim t 4% xung 1%.
PT
IT
- Nh p dng mt s bin php t chc v kinh t nn s gi lm vic tng t 6,5

gi/ ngy ln 7 gi/ ngy v s ngy tng t 260 ngy/ nm ln 270 ngy/nm.
- T trng cng nhn chnh d kin tng t 70% ln 75% trong nm k hoch.
Gi s nm bo co nng sut lao ng ca mt cng nhn l 120 triu ng/ ngi.
a) Tnh t l tng nng sut lao ng ca doanh nghip trn sau khi p dng cc bin
php trn?
b) Tnh nng sut lao ng d kin ca mt cng nhn trong nm k hoch?
3- Mt phn xng sn xut hai loi sn phm X v Y c nh mc thi gian nh sau:
Tn sn phm
S lng
nh mc thi gian
(gi/ sn phm)
500
205
1.000
300
- Theo k hoch mt nm lm vic 270 ngy v mi ngy lm vic 8h.

- Tng s gi cng nhn cn thit cho chnh lch sn phm d dang cui k so vi
u k l 120.000 gi.
- D kin cng nhn ph chim 20% so vi cng nhn chnh.
- D kin cn b qun l chim 5% so vi cng nhn sn xut.
a) Tnh s lng cng nhn sn xut ca phn xng.
b) Tnh tng s cn b cng nhn vin ca phn xng.
4- Mt phn xng sn xut hai loi sn phm X v Y c nh mc thi gian gia cng
cho mt sn phm nh sau:
71
Tn sn phm
S lng
nh mc thi gian
(gi/ sn phm)
500
200
1.000
600
- Doanh thu ca b phn trn trong nm bo co l 920 triu ng.

- Tng s gi cng cn thit do chnh lch sn phm d dang cui k so vi u k l
52.000 gi.
- Nm k hoch l vic 260 ngy, mi ngy lm vic 8 gi.
- Cng nhn ph chim 20% so vi cng nhn chnh
- Cn b qun l chim 5% so vi tng cng nhn
a) Tnh tng s cng nhn vin ca b phn sn xut?
b) Nng sut lao ng ca mt cng nhn trong nm k hoch, bit rng d kin t l
tng nng sut lao ng trong nm k hoch ca b phn ny l 20%?
PT
IT
5- Theo s liu thng k doanh nghip X, nhim v nm bo co phi hon thnh

Tn sn phm
S lng
nh mc thi gian hon thnh
450 chic
450 gi
150 chic
1250 gi
- Tng thi gian hon thnh lng sn phm d dang nm trc li : 48.300 gi
- Gi tr tng sn lng nm bo co l : 18.800.000.000 ng
- Thi gian lm vic trong nm l : 280 ngy, mi ngy 8 gi
- S lng cng nhn ph v phc v bng 20%, cn b qun l bng 10% so vi
cng nhn sn xut chnh
- Nm k hoch doanh nghip p dng mt s bin php tng nng sut lao ng
+ Ngy 10/9, i mi mt s thit b trn dy chuyn, nng sut thit b mi so vi
thit b c tng 40%, s cng nhn s dng thit b mi chim 40%
+ Thi gian lm vic trong nm l 285 ngy, mi ngy lm vic 8 gi
+ T trng cng nhn chnh tng ln 85%
Hy xc nh nng sut lao ng ca cng nhn sn xut v mt cng nhn vin
SXCN nm k hoch
6- C s liu v thi gian lm vic ca 1 lao ng trong mt ca nh sau:
72
TT
Cc loi thi gian hao ph
Thi gian hao ph thc t
Thi gian chun kt
30
Thi gian gia cng chnh
250
Thi gian gia cng ph
100
Thi gian lnh nguyn vt liu, dng c
15
Thi gian chy th my, thay dao
15
Thi gian i v sinh, ung nc
15
Thi gian ch giao nhim v
10
Thi gian my hng, mt in
30
Thi gian cng nhn i mun v sm.
15
Tng
480
PT
IT
Theo ti liu bm gi (cng vi cng nhn ) thi gian gia cng chnh cho mt sn
phm bng 2,5 ln thi gian gia cng ph
- Doanh nghip ra mt s bin php v t chc, k thut nhm xa b thi gian
lng ph ng thi nh mc li cc thi gian phc v, ngh v nhu cu nh sau:
TT
Thi gian hao ph
nh mc li
Thi gian ngh v nhu cu
10
Thi gian phc v c tnh cht t chc
10
Thi gian phc v c tnh cht k thut
10
Thi gian chun kt
Gi nguyn
Hy nh mc sn lng trong ca cho cng vic . Gi s mt cng nhn trong ngy

lm c 150 SP. Hy tnh lng sn phm ngy cho cng nhn. Bit mc lng ngy v
cc khon ph cp l 150.000/ngy.
7- Mt doanh nghip d kin sn xut sn phm A v sn phm B theo cc s liu
sau:
Sn phm
Qu
I
II
III
IV
200
250
250
300
20
20
20
20
- Trung bnh mi qu c 75 ngy lm vic, mi ngy lm vic 8 gi.

- nh mc thi gian hao ph cho mi n v sn phm l :
73
Sn phm A : 200 gi
Sn phm B : 500 gi.
- Do ci tin my mc thit b nn t qu 3 gim nh mc thi gian cho mt n v

sn phm xung cn:
Sn phm A : 180 gi
Sn phm B: 300 gi.
a) Hy xc nh s lng cng nhn sn xut (Trc v sau khi ci tin my mc thit

b)?
b) Xc nh mc tng nng sut lao ng ca doanh nghip hon thnh nhim v
sn xut?
8- Ti mt doanh nghip p dng cc bin php tng nng sut lao ng nh sau:
Bin php 1: Do u t mt s my mi c cng sut cao hn my c 30%. My mi
c a vo p dng k t ngy 1/7/2008. S cng nhn p dng my mi chim 20% so
vi tng s cng nhn sn xut. .
Bin php 2: Do p dng h thng tiu chun ISO 9000 nn gim ph phm t
15% xung cn 5%.
PT
IT
Bin php 3: K t ngy 1/5/2008 do hp l ha thao tc nn NSL ca cng nhn

tng 15%. S cng nhn p dng bin php hp l ha chim t l 40% trong tng s cng
nhn sn xut.
Bin php 4: Do tng t trng cng nhn sn xut trn tng s cng nhn vin nn
NSL cng tng. Bit rng s cng nhn sn xut trc khi p dng bin php 115, s cng
nhn vin 180 ngi. Sau khi p dng bin php s cng nhn sn xut l 150 ngi v s
cng nhn vin l 185 ngi
Bin php 5: Do p dng tr lng sn phm vi n gi lng cao hn, s ngy cng
t 270 ngy/nm tng ln 278 ngy/nm v gi cng t 6 gi/ngy ln 7 gi/ngy. Hy
xc nh t l tng NSL ca doanh nghip sau khi p dng cc bin php nu trn?
9- C s liu v vic phn cng lao ng ti mt bu cc nh sau. Hy tnh s gi m
doanh nghip phi b cho lao ng v s gi lao ng n doanh nghip. Tnh ton s lng
lao ng tha thiu theo ch , a ra bin php khc phc ?
Bit rng, theo quy nh mi lao ng lm vic 8 ting trong mt ngy; c ngh 52
ngy th by, 56 ngy ch nht v l v ngh tt 4 ngy, s ngy php ca mi lao ng l 17
ngy trong mt nm.
74
Ni
TT dung
cng
vic
S
Lao ng b tr ngy thng
L
tng
Ca chiu
Hnh chnh
BP Ca sng
Ch
ca
T
trng
Lao ng b tr
ngy th by
S
Ch
S
Ch
S
L ca L ca L Sng Chiu HC
trong
trong
trong
ca
ca
ca
07:30- 1
11:30
L b
tr
ngy
CN, l
L
b
tr
ngy
tt
13:0017:00
Kim
sot
giao
dch
Chp
2
nhn
bu
phm ,
Bu
kin
Chuyn 2
tin
PHBC
07:30- 2
11:30
Bu t, 3
vn
chuyn
07:30- 3
11:30
Tng
cng
07:00- 2
14:00
14:00- 1
21:00
PT
IT
13
07:00- 1
14:00
14:00- 1
21:00
07:00- 1
14:00
14:00- 1
21:00
1(4h
)
13:0017:00
4
75
10- Theo s liu thng k doanh nghip X, nhim v nm bo co phi hon thnh
Tn sn phm
S lng (chic)
nh mc thi gian hon thnh ( 1 sn phm)
450
450 (gi)
150
1250 (gi)
- Tng thi gian hon thnh lng sn phm d dang nm trc li : 48.300 gi
- Gi tr tng sn lng nm bo co l : 18.800.000.000 ng
- Thi gian lm vic trong nm l : 280 ngy, mi ngy 8 gi
- S lng cng nhn ph v phc v bng 20%, cn b qun l bng 10% so vi
cng nhn sn xut chnh
- Nm k hoch doanh nghip p dng mt s bin php tng nng sut lao ng
+ Ngy 10/9, i mi mt s thit b trn dy chuyn, nng sut thit b mi so vi
thit b c tng 40%, s cng nhn s dng thit b mi chim 40%
+ Thi gian lm vic trong nm l 285 ngy, mi ngy lm vic 8 gi
PT
IT
+ T trng cng nhn chnh tng ln 85%
Hy xc nh nng sut lao ng ca cng nhn sn xut v mt cng nhn vin

SXCN nm k hoch
76
Chng 3: Chun b k thut v ch sa cha d phng
CHNG 3
CHUN B K THUT CHO SN XUT V CH SA
CHA D PHNG THEO K HOCH TRONG DOANH NGHIP
3.1. CHUN B K THUT CHO SN XUT TRONG CC DOANH NGHIP
Chun b k thut cho sn xut l s tng hp cc phng n, cc bin php c lin
quan mt thit vi nhau v ci tin sn phm c, t ng ho qu trnh sn xut, p dng cc
phng php cng ngh v t chc sn xut tin tin mang li hiu qu kinh t cao.
Cng tc chun b k thut cho sn xut c nh hng to ln n qu trnh sn xut,
thc hin cc ch tiu kinh t, k thut quan trng nh cc ch tiu sn lng, cht lng,
nng sut lao ng, mc tiu hao nguyn vt liu...
3.1.1. Cc giai on tin hnh chun b k thut
Trong cc doanh nghip, cng tc chun b k thut cho sn xut c tin hnh theo
cc giai on sau y:
PT
IT
1- Giai on 1
Cng tc chun b k thut cho sn xut phi lm cc cng vic: xc nh phng n

sn phm, thit k v th nghim sn phm.
a/Xc nh phng n sn xut
lm tt cng vic ny, cn b chuyn mn ca doanh nghip phi xc nh r: tn

sn phm, cc yu cu ca sn phm, kt cu sn phm, hnh dng ca sn phm, tnh cht l
ho ca sn phm. Th d: khi xc nh phng n mt hng dt cn phi nu r: kh vi, mt
si ngang, si dc, ch s si, mu sc, kim ho....
b/ Thit k sn phm
Vn chung ca cng tc thit k sn phm l xut pht t nhim v kinh t - k

thut c ra v t mi quan h tc ng hu c vi cng tc chun b v cng ngh
xc nh r thuc tnh ca sn phm v cng dng (gi tr s dng) ca sn phm ci tin v
sn phm mi.
- Mc tiu ca cng tc thit k sn phm l bo m cho cc sn phm xc nh
t c cc tnh cht s dng cn thit nh: cc thng s v cng sut, bn ca sn phm,
kch thc v hnh dng bn ngoi ca sn phm ... bo m vic to ra cc sn phm ny v
nng sut v hiu qu cao, gi thnh h.
- Trong sut qu trnh thit k sn phm phi qun trit cc yu cu sau y:
+ Bo m v nng cao cht lng sn phm, m rng mt hng vi iu kin ph
hp vi nhu cu v tm l ca ngi tiu dng.
+ Bo m tnh cng ngh ca sn phm, ni cch khc l bo m s ph hp gia
cng tc thit k v cng tc ch to.
77
Bo m chi ph sn xut hp l, gi thnh h, nng sut cao.
- Nhim v ch yu ca cng tc thit k sn phm l :

+ To lp cc phc tho k thut vi yu cu tm ra cch gii quyt hp l nhim v
thit k sao cho p ng c cc i hi ca sn phm. Phc tho k thut c to lp
thnh nhiu phng n sau chn ra phng n tt nht.
+ To lp ti liu thit k gc nhm a ra nhng khng nh thch hp v mt thit
k. Trn c s cc bn v chi tit, phi lm bn v tng hp v lp s lp t sn phm v
bn hng dn lp t sn phm. Ngoi ra, trong li liu thit k gc cn c c s in
(nu c), bn hng dn s dng, cch ng gi v vn chuyn.
+ Ch th sn phm mu tip tc pht hin v khc phc cc sai st khu to
lp phc tho k thut v ti liu thit k gc. Sn phm mu thng c tin hnh ch to
khu vc th nghim.
+ Sn phm th hng lot nh c tin hnh sau khi nh gi kt qu ch th sn
phm mu. Nhng sn phm ny c ch to trong iu kin bnh thng ca sn xut hng
lot. Kt qu ca sn xut th c s dng hon chnh ti liu thit k gc.
PT
IT
+ Sn xut bo hnh nhm kim tra li ln cui cng ca cng vic thit k sn
phm, nhanh chng khc phc nhng sai st a sn phm vo sn xut thng xuyn
theo quy trnh.
Cn lu trong qu trnh ln lt thc hin cc nhim v thit k sn phm, mi
doanh nghip cn nh gi c v mt k thut v kinh t hon chnh v la chn phng
n thit k ti u vi cht lng v hiu qu cao.
2- Giai on 2
Cng tc chun b k thut cho sn xut phi lm cng vic chun b v cng ngh sn
xut.
- Chun b v cng ngh sn xut c ngha l xc nh phn k thut ca ton b qu

trnh ch to sn phm. Kt hp vi cng tc thit k sn phm, chun b cng ngh sn xut
phi bo m a c sn phm vo sn xut.
- Mc tiu ca chun b v cng ngh sn xut l ch a ra c mt cng ngh
ph hp vi s i hi ca tin b khoa hc, k thut, p ng c cc yu cu v cht
lng sn phm v t hiu qu cao.
- Nhim v ch yu ca cng tc chun b v cng ngh sn xut:
+ Thit k (xy dng) qui trnh cng ngh mi hoc ci tin quy trnh cng ngh
ang p dng. Ngay t khi bt u lm cng tc thit k sn phm, nh cng ngh phi
nm vng nhim v t ra i vi sn phm v phng n thit k sn phm la chn
xy dng quy trnh cng ngh. y l nhim v trung tm ca cng tc chun b v cng
ngh sn xut. V vy, khi thit k quy trnh cng ngh phi qun trit cc yu cu sau y :
Nng cao trnh c kh ho v t ng ho qu trnh sn xut.
78
p dng phng php cng ngh tin tin nhm lm tng nng sut lao ng v
tit kim nguyn vt liu.
La chn nhng trang thit b thch hp c nng sut cao
Nng cao cht lng sn phm v hiu qu.
Trong ni dung ca quy trnh cng ngh cn nu r cc loi v th t cc bc cng

vic. i vi cc quy trnh cng ngh phc tp cn cn phi xc nh r cc bc cng vic
lp rp cc chi tit thnh nhm hay cm chi tit v lp rp sn phm hon chnh. i vi mi
bc cng vic cn nu r phng php thao tc thch hp v c li, cc cng c v thit b
cn thit, mc tiu hao vt t v trnh tay ngh ca ngi lao ng.
+ Thit k v ch to cc trang b cng ngh v dng c g lp. Trc khi thit k
ch to phi khng nh nhng bc cng vic no cn dng cc trang b cng ngh, dng c
g lp bnh thng; cc trang b cng ngh v dng c g lp chuyn dng xy dng
phng n bo m s trang b cng ngh v dng c g lp cn thit. Nu nh i hi
phi c cc trang b cng ngh v dng c g lp chuyn dng c bit, th phi thit k v
ch to chng sao cho d s dng v d thao tc.
PT
IT
3- Giai on 3
Cng tc chun b cho sn xut giai on ny phi lm cc cng vic chun b cc
yu t cho vic t chc sn xut theo cc loi hnh v phng php t chc sn xut la
chn t hiu qu cao. Trong giai on ny cn c bit ch lm tt cng tc chun b cc
yu t: lao ng, my mc, thit b, nguyn vt liu v bo m s cn i gia cc yu t
ny.
3.1.2. Phng php nh mc s dng my mc thit b
1- Phng php nh mc s dng my mc thit b tnh theo cng sut

a/ Phng php th nghim
- La chn cng nhn vi trnh tay ngh c th vi 1 sn phm nht nh.

- Cn b nh mc bm gi thi gian sn xut sn phm, ghi chp kt qu.
- Phn tch v lp mc.
b/ Phng php thng k bo co
- Khi my mc s dng lu mt doanh nghip chuyn sn xut mt loi sn
phm nht nh, ngi ta dng phng php thng k bo co lp mc.
- Sau khi thu thp s liu, chng ta dng cc phng php sau nh mc:
+
Tnh bnh qun s hc nu tnh cho mt my
Tnh bnh qun gia quyn nu tnh cho mt nhm my
Dng phng php hi quy tng quan.
Di y l cc phng php tnh, c minh ho c th.

Tnh bnh qun s hc nu tnh cho mt my
79
Khi tnh theo cng sut ngi ta nh mc theo mt loi sn phm nht nh
n
Wgi
W g i1
n
Wg : Cng sut gi my bnh qun
Wgi : Cng sut gi my ca ln quan st th i
n : S ln quan st
V d: Ti mt t sn xut, t trng sn xut quan st cng sut ca mt my tin
trong 1 ca sn xut 1 loi sn phm A vi kt qu nh sau:
Gi
6h n 7h
7h n 8h
8h n 9h
9h n 10h
10h n 11h
11h n 12h
Cng
sut
50
45
52
54
43
50
50 45 52 54 43 50
49 sn phm A
6
PT
IT
Wg =
Khi nh mc chng ta ly mc trung bnh tin tin lm mc, do nh mc c

xc nh:
Wg
Wgi Wmax
2
49 54
51,5 52 sn phm A/gi
2
Tnh bnh qun gia quyn nu tnh cho 1 nhm my.
n
Wgi .M i
W g i1 n
M
i1 i
Wgi : Cng sut gi my ca ln quan st th i

Mi : S my quan st ln th i
V d : Ti t sn xut, t trng sn xut quan st 1 nhm my tin vi s liu
nh sau:
Ln quan st
S my
Cng sut gi ca nhm my
Cng sut gi ca 1 my
250
50
204
51
318
53
80
Wg =
(50 x5) (51x 4) (53x6)

51,15 sn phm A
5 46
Khi nh mc chng ta ly mc trung bnh tin tin lm mc, do nh mc cng

sut gi my c tnh l:
Wg
W Wmax
gi
51,15 53
=
52,1 52 sn phm A/gi
2
2
Tnh theo phng php hi quy tng quan (phng php bnh phng b nht)
Phng php ny c dng khi cng sut ca my mc thit b tng dn ln.
Bc 1: Thu thp s liu, phn tch, x l s liu
Bc 2: Xy dng phng trnh hi quy tng quan
Y = a0 + a1t
Y : l lng sn phm lm ra trong mt gi ca ln quan st th i
t: S th t ca ln quan st
PT
IT
a0; a1: Cc h s xc nh bng phng php bnh phng b nht
n
Y .t nt .Y
a1 = in1
2
2
t nt
i1
a0 = Y a t
n
Yi
Y i1
n
n
ti
t i1
n
Bc 3: Thay s th t ln cn nh mc vo phng trnh ta d dng tnh c

lng sn phm sn xut ra trong gi.
V d: Ti mt t sn xut, t trng sn xut quan st cng sut ca mt my tin
sn xut 1 loi sn phm A vi kt qu nh sau:
Ln quan st
Lng sn phm trong 1h
45
46
47
49
50
51
53
Gii : Xy dng phng trnh hi quy tng quan

Y = a0 + a1t
81
TT
t.y
t2
45
45
46
92
47
141
49
196
16
50
250
25
51
306
36
53
371
49
28
341
1401
140
28
4
7
341
= 48,7
7
PT
IT
a1=
1401 7 x4 x 48,7 37,4
1,3
28
140 7 x 4 2
a0 = 48,7 -1,3 x 4 = 43,5
Y= 43,5 + 1,3t
Tnh mc cng sut ca ln th 8: Y = 43,5 + 1,3 x 8 = 53,9 54

c/ Phng php tnh ton
Nu s liu thu thp c l s liu trong khong thi gian di nh qu, nm th dng
cng thc sau tnh:
Mi j =
Qi
K .T .N ij
Mi j : Mc sn xut sn phm j ca loi my i trong 1 ca.

Qj : S lng sn phm th j lm ra trong mt nm
K : S ca lm vic trong 1 ngy
T : S ngy lm vic trong mt nm hay mt qu
Ni j : S my i dng sn xut sn phm j
V d: Ti mt t sn xut s lng sn phm A sn xut ra trong nm l 607.500 sn
phm, t sn xut lm vic 3 ca v s ngy lm vic bnh qun trong nm l 270 ngy. S
lng sn phm trn do 5 my tin thc hin. Vi s liu trn ta c th nh mc nh sau:
82
nh mc s lng sn phm
A gia cng trn mt my tin
trong 1 ca
607.5000
150 SPA/ca
3x 270 x5
2- Phng php nh mc s dng my mc thit b theo thi gian

Xc nh gi my hot ng cho tng loi thit b c tnh cho 1 nm v c xc
nh theo s di y:
Gi my theo lch Gm(tt) = 365 x 3ca x 8gi
Gi my ngh theo ch Gn
Gi my theo ch Gm(c)
L : 7,5 ngy
Ch nht : 52 ngy
Gi my hot ng
theo nh mc Gdm
Ngh ngoi ca theo

ch
Gi sa cha bo
dng Gsc
PT
IT
- Cng c nhng x nghip khng ngh ch nht v ngh l

- i vi ch tiu gi my ngh theo ch ta ch p dng cho nhng doanh nghip
hot ng khng lin tc
- Gi my ngh do sa cha bo dng phi c tnh bnh qun tng loi my bi v
cc my s c nhng thi gian sa cha di ngn khc nhau
Do , gi my hot ng theo nh mc cng l ch tiu bnh qun. Sau khi xy dng
ch tiu gi my theo tng loi my, chng ta phi xut mt h thng cc bin php m
bo cho vic thc hin ch tiu ny.
3.1.3. Phn tch tnh hnh s dng my mc thit b v bin php s dng tit kim my
mc thit b
1- Phn tch tnh hnh s dng my mc, thit b
a/ H s s dng theo s lng my
Msd =
M
h
Mc
Mh : S my hot ng thc t
Mc : S my hin c
b/ H s s dng theo thi gian

Ksdt =
Gtt
G
dm
Gtt : S gi my hot ng thc t

83
Gdm : S gi my hot ng theo nh mc tr thi gian sa cha

c/ H s s dng cng sut
W
Ksdc =
gk
W gt
Wgk : Cng sut gi theo k hoch

Wgt : Cng sut gi theo thit k
Hoc
Ksdc =
xG
gk tt Wnk
W gt xG
Wnt
dm
Wnk : Cng sut nm theo k hoch

Wnt : Cng sut nm theo thit k
d/ H s lm vic
PT
IT
Tng s gi my hot ng trong cc ca
H s lm vic
Thi gian hot ng thc t ca 1 my trong ca
2- Cc bin php nhm s dng tit kim my mc thit b
a/ Cc bin php nng cao iu kin k thut ca sn xut

- Mua sm my mc thit b mi c cng sut cao hn ph hp vi trnh pht trin
khoa hc k thut
- Thc hin sa cha my mc, thit b theo k hoch sa cha d phng ng thi
nng cao tay ngh ca cng nhn gim bt thi gian ngng hot ng khng ti ca my
- p dng quy trnh cng ngh tin tin v cc phng php sn xut mi nhm nng
cao hiu qu s dng my mc thit b
- La chn vt liu thch hp cng to iu kin nng cao hiu qu s dng my mc
thit b
b/ Cc bin php hp l ho t chc qun l sn xut
- Nng cao tnh ng b ca my mc thit b gim thi gian ngng my
- m bo cung ng ng b, kp thi ng quy cch nguyn vt liu cho sn xut,
to iu kin cho my mc thit b hot ng bnh thng.
- T chc khoa hc dy chuyn sn xut
- B tr hp l cc ca lm vic, nng cao s ca lm vic trong ngy
c/ Cc bin php nng cao trnh tay ngh ca cng nhn
84
- C k hoch o to th lnh ngh

- T chc thi ua t nng sut cao
- C chnh sch thng pht hp l ngi lao ng quan tm n hiu qu s dng
my mc thit b.
3.2. CNG TC KIM TRA K THUT TRONG DOANH NGHIP
3.2.1. Nhim v ch yu ca cng tc kim tra k thut
Nhim v ch yu ca cng tc kim tra k thut l :
- D kin v pht hin kp thi nhng sai st, nhng nguyn nhn gy ra ph phm
hoc lm gim cht lng sn phm trong sut qu trnh thc hin cc quy phm, quy trnh
k thut v tiu chun ho trong sn xut
- Tin hnh phn tch nhng sai st, nhng nguyn nhn gy ra ph phm hoc lm
gim cht lng sn phm.
PT
IT
- xut nhng bin php hu hiu nhm khc phc nhng sai st nhng nguyn
nhn gy ra ph phm hoc lm gim cht lng sn phm bo m cht lng sn phm
n nh, ngn chn vic a na thnh phm, thnh phm km phm cht vo tip tc ch
bin, s dng hoc a ra th trng tiu th.
3.2.2. i tng ca cng tc kim tra k thut
m bo m v nng cao cht lng sn phm, cng tc kim tra k thut trong
doanh nghip c i tng rt rng, c th l phi tin hnh kim tra cc i tng sau y:
- Kim tra cht lng nguyn, nhin vt liu, na thnh phm trc khi a vo sn
xut.
- Kim tra tnh hnh hot ng ca h thng thit b, my mc trong sn xut.

- Kim tra cht lng sn phm d dang trong cc khu hay trong cc giai on ca
qu trnh sn xut.
- Kim tra vic chp hnh cc quy phm, quy trnh k thut cc tiu chun v cc
phng php thao tc ca cng nhn.
- Kim tra cht lng sn phm trc khi nhp v xut kho thnh phm.
3.2.3. Tnh cht ca cng tc kim tra k thut
Cng tc kim tra k thut cht lng sn phm va mang tnh khoa hc, tnh php l,
va mang tnh cht qun chng su sc, c th l:
- V tnh khoa hc, i hi phi s dng cc phng php chnh xc nh phng
php ton, ho phn tch, in t, quang hc, nhng dng c o lng chnh xc kim tra
cht lng sn phm.
- V tnh php l, i hi khi tin hnh kim tra cht lng sn phm phi da trn c
s lut php, tc cc vn bn quy nh ca nh nc, B, cp trn v ca doanh nghip. Cc
vn bn ny c cng b, c ph bin cho cn b cng nhn trong doanh nghip
hc tp.
85
- V tnh qun chng, thc hin vic kim tra k thut cht lng sn phm, ngoi
nhng cn b qun l doanh nghip, cc qun c, cc c cng, cc t trng sn xut, cc
cn b k thut cng ngh v cc cn b nhn vin k thut thuc b phn KCS cn c s
tham gia ca cng nhn.
3.2.4. Cc hnh thc kim tra k thut
V mt l lun v thc tin ch ra rng, cc hnh thc kim tra k thut rt phong ph
v a dng, v vy, mi doanh nghip phi nghin cu v vn dng mt cch linh hot cho
ph hp vi iu kin sn xut kinh doanh ca mnh. Trong phn ny cn i su nghin cu
mt s hnh thc ch yu sau y:
- Kim tra ton b hay mt s bc cng vic ca qu trnh sn xut sn phm.
- Kim tra ton b hay kim tra c la chn (kim tra in hnh ) hoc kim tra xc
xut mt s sn phm. Kim tra ton b sn phm thng c p dng i vi nhng mt
hng c s lng sn phm t. Cn kim tra in hnh hoc kim tra xc sut thng c p
dng i vi nhng sn phm ging nhau c sn xut vi khi lng ln hay hng lot ln.
PT
IT
- Kim tra c nh hay kim tra lu ng. Kim tra c nh i hi cc i tng

kim tra c tp trung n trm kim tra. Cn kim tra lu ng i hi cc nhn vin kim
tra n ti hin trng kim tra. Hnh thc ny thng c p dng i vi nhng i
tng kim tra c kch thc ln, kh vn chuyn hoc khi cn thit c th kim tra ngay trn
thit b, my mc.
- Kt hp gia hnh thc kim tra gia chng vi kim tra cui cng. Kim tra gia
chng i vi sn phm d dang hoc kim tra cc thao tc ca cng nhn. Kim tra cui
cng i vi na thnh phm v thnh phm.
- S dng hnh thc 3 kim (cng nhn t kim tra, c cng v t trng t sn xut
kim tra, cc b KCS kim tra). y l hnh thc c s dng mt cch thng xuyn va
tn thi gian kim tra va t hiu qu cao.
3.2.5. Cc phng php kim tra k thut
Do c nhiu phng php kim tra k thut cht lng sn phm v mi phng php
kim tra u c nhng tc dng nht nh nn mi doanh nghip phi nghin cu v la chn
phng php kim tra no l thch hp vi kh nng, nhng nt c trng ca sn xut v
tng thi k kinh doanh. Trong phn ny, cn i su nghin cu nhng phng php kim tra
k thut cht lng sn phm sau y:
- Phng php dng c nh s dng thc, cn, nhit k ... kim tra cht lng
sn phm.
- Phng php phn tch nh s dng nhng thit b chuyn mn c bit phn
tch cc yu t bn trong ca sn phm
- Phng php kim tra t ng c p dng rng ri trong cc ngnh c nhng
thit b vi nhit cao nh luyn kim, ho cht, ni hi ... Trong nhng ngnh ny, cc cng
c o lng, cc thit b phn tch c gn trn cc thit b sn xut.
86
- Phng php s dng ton xc sut thng k kim tra in hnh cht lng sn
phm trong nhng thang hay l hoc lot sn phm.
3.3. CH SA CHA D PHNG THEO K HOCH
3.3.1. ngha ca vic sa cha my mc, thit b
Sa cha my mc thit b c ngha ln th hin trn cc mt sau:
- My mc, thit b chim v tr c bn trong tng nng lc sn xut ca doanh
nghip, nh hng ln n nng sut lao ng, n cht lng sn phm sn xut ra, n yu
cu ca t chc qu trnh sn xut cn i, nhp nhng v lin tc.
- Xt v mt vn, gi tr ti sn c nh ni chung v gi tr my mc thit b ni ring
chim t trng ln trong tng s vn sn xut ca doanh nghip. Bo dng, sa cha v s
dng hp l my mc thit b lm gim c hao mn v hnh l doanh nghip s dng c
hiu qu phn vn ln ca doanh nghip.
- Bn thn cc loi my mc thit b, nht l nhng my mc thit b hin i, t ng
ho cao, mt b phn chi tit hng s lm cho ton b dy chuyn ngng hot ng.
PT
IT
- Do c im kinh t nc ta hin nay, sn xut th cng xen ln vi na c kh v

c kh, my mc li nhiu loi, nhiu kiu, do nhiu nc sn xut, nhiu my c k, ph
tng thay th thiu. V vy vic bo dng, sa cha hp l l quan trng v rt phc tp.
Sau y chng ta s i su nghin cu ch sa cha d phng theo k hoch.
3.3.2. Ch sa cha d phng theo k hoch
1- Khi nim
Ch sa cha d phng theo k hoch l tng hp cc bin php t chc, k thut,

phc v bo dng, kim tra v sa cha. Nhng bin php c tin hnh theo k hoch
nhm gim hao mn, ngn nga s c, m bo hot ng bnh thng ca my mc thit b.
2- c im
c im c bn ca ch sa cha d phng theo k hoch l ly sa cha d

phng lm chnh, tc l khng i my hng mi sa cha m sa cha trc khi my hng.
Ngi ta tnh ton, my mc hao mn khng phi lc no cng t l thun vi thi gian s
dng, m n im vt gii hn X no my mc thit b s hao mn rt nhanh.
87
hao mn
4
ti hn
ca sa cha
3
2
1
Thi gian (nm)
Hnh 3.1 : ti hn ca sa cha
PT
IT
Mt c im na ca ch sa cha d phng theo k hoch l cng vic sa cha

c tin hnh theo k hoch (c n ngy thng quy nh l a my ra sa cha) v xc
nh trc ni dung cng tc sa cha trc khi sa ( bit r nhng b phn, chi tit no
cn sa, cn thay).
3- Ni dung ca ch sa cha d phng theo k hoch
Ni dung bao gm: bo dng, kim tra nh k v sa cha ln, va v nh. Chng
ta ln lt nghin cu nhng ni dung ny:
- Bo dng my mc thit b bao gm vic tra v thay du m gi gn my mc sch
s, trnh m, tn trng ni quy bo qun, vn hnh my. Trong qu trnh s dng phi thng
xuyn theo di my mc, pht hin nhng s c. Nhim v bo dng trc ht v ch yu l
do bn thn cng nhn ng my.
- Kim tra nh k, l cn c vo tin kim tra c quy nh trong k hoch v
nh k xem xt my. Qua pht hin ra nhng b phn h hng cn sa cha, cn thay th
trong k sa cha ti, c bit ch nhng chi tit, b phn quan trng d h hng.
Nhim v kim tra nh k l do cn b k thut kt hp vi cng nhn ng my
thc hin.
- Sa cha my mc thit b, vic sa cha c chia lm 3 dng: sa cha nh, va
v ln.
+ Sa cha nh (cn gi l sa cha thng xuyn): c im ca loi sa cha ny
l khng phi tho ri my ra khi b v trong qu trnh sa cha ch thay th hoc sa cha
mt s chi tit, b phn khng c bn.
+ Sa cha va, c im ca n l khng phi tho ri my ra khi b, nhng khi
lng sa cha ln hn, s lng chi tit v b phn phi thay ln hn sa cha nh.
88
+ Sa cha ln, c im ca loi ny l phi tho ri my ra khi b, khi lng

sa cha ln, khi lng phi sa v thay th nhiu b phn, chi tit c bn nht ca my.
Sau sa cha ln, cht lng my c th bo m cc yu cu v k thut tin hnh sn
xut mt cch bnh thng.
Ch : Ngi ta thng kt hp vi hin i ho my mc thit b, tc l trong qu
trnh sa cha ln ngi ta thay th nhng b phn c bn nht, khng phi bng nhng b
phn c bn nh trc m l tt hn, chnh xc hn m bo nng sut cao hn.
3.3.3. Cc hnh thc t chc cng tc sa cha my mc thit b
1- Cc yu t chnh la chn hnh thc bo dng
- Chi ph do my mc h hng, bao gm:
+
Thit hi cho nguyn vt liu ang trn dy chuyn b h hng, mt mt.
Sn lng gim do ngng sn xut
Bi thng do giao hng khng ng k hoch
- Chi ph cho hot ng bo dng
+
+
Lao ng
PT
IT
Vt t thay th, sa cha.
Khu hao cc thit b ca b phn bo dng.
2- Cc hnh thc t chc cng tc sa cha my mc thit b

a/ Sa cha phn tn
Sa cha phn tn l t cc phn xng t chc sa cha ly. Mi phn xng sn

xut chnh c mt b phn sa cha. B phn ny m nhn sa cha tt c cc loi my mc
v cc dng sa cha: ln, va v nh. u im ca n l kt hp c sa cha vi sn
xut v sa cha kp thi. Nhng nhc im chnh ca n l c nhiu trng hp khng tn
dng ht kh nng ca cng nhn sa cha, ngc li nhiu trng hp li khng m bo
ht khi lng sa cha, ko di thi gian ngng my sa cha.
b/ Sa cha tp trung
hnh thc ny mi vic sa cha l do mt b phn ca doanh nghip m nhn.
u im l tn dng c kh nng ca cng nhn nng cao trnh chuyn mn ho sa
cha, bo m sa cha dt im trong mt thi gian ngn. Nhng nhc im ca n l
khng kt hp c sn xut v sa cha.
c/ Sa cha hn hp
y l hnh thc sa cha tn dng c u im, ng thi cng khc phc c
nhc im ca c hai hnh thc sa cha trn. Ngi ta phn ra: sa cha va v ln do b
phn sa cha ca doanh nghip m nhn, cn sa cha nh bo dng v kim tra nh k
do tng phn xng sn xut t lm.
3.3.4. Xc nh lng lao ng cho cng tc sa cha v thi gian ngng my sa
cha
89
1- Xc nh lng lao ng cho cng tc sa cha

Thc cht ca cng vic ny l xem xt vic sa cha loi my mc no cn bao
nhiu thi gian. Trn c s m b tr k hoch sa cha.
Do c im trong cc doanh nghip Vit Nam l hu ht my mc c k, nhiu
loi, nhiu nc sn xut khc nhau nn vic xc nh lng lao ng cho cng tc sa cha
l phc tp. n gin ho vic tnh ton, ngi ta thng ly mt my no lm chun,
v t tnh h s cho cc my khc.
Cng thc tnh lng lao ng cho cng tc sa cha :
Ls = R x t
Ls : Lng lao ng cho cng tc sa cha (gi, ngy)
t : nh mc thi gian cho mt n v phc tp ca sa cha
2- Xc nh thi gian ngng my sa cha (Tmax)
Tmax =
R.t
C n C a Gi H
PT
IT
Cn : S cng nhn sa cha
Ca : S ca lm vic trong ngy
Gi : S gi lm vic trong mt ca
H : H s hon thnh nh mc
Sau khi tnh c thi gian ngng my sa cha, doanh nghip cn tm cc bin
php gim thi gian ny nhm va tit kim thi gian, va a nhanh my vo sn xut.
Nhng bin php ch yu l: tng ca, tng gi, tng cng nhn sa cha, tp trung cng nhn
sa cha dt im tng my, ng vin cng nhn bng lng sn phm, lng khon v
thng tng h s hon thnh nh mc. Cui cng l t chc phc v tt ni lm vic, to
iu kin thun li cho ni lm vic.
3.3.5. Nhng bin php ch yu nhm tng cng v ci tin cng tc bo dng, sa
cha my mc thit b
- Tng cng cng tc chun b trc khi sa cha: chun b v thit k, v cng
ngh v chun b v my mc thit b.
- Thc hin phng php sa cha nhanh: c gng b tr thi gian sa cha nm
ngoi thi gian sn xut, p dng phng php sa cha tin tin nh thay th c b phn, c
cm my c cn sa cha bng c b phn, cm my mi. Nh vy, trong thi gian sa cha
my vn lm vic bnh thng.
- p dng phng php sa cha xen k: Trong cng mt lc trn ton dy chuyn
sn xut cc dng sa cha u c tin hnh. Theo cch ny, thi gian ngng my ca c
dy chuyn s gim xung.
- Tng cng trch nhim ca cc b phn c lin quan n cng tc sa cha my
mc thit b.
90
- nh mc sa cha hp l, chnh xc, p dng ch thng, pht i vi nhng

b phn, c nhn lm tt cng tc sa cha hoc ngc li.
CU HI N TP
1- Cc hnh thc t chc sa cha trong doanh nghip ?
2- Phn tch s cn thit v ngha ca vic t chc sa cha d phng theo k
hoch?
BI TP
1- tranh th thi gian sa cha 3 my tin v 2 my phay, t cng nhn sa cha
chia thnh 2 nhm. Nhm sa cha my tin gm 12 ngi, nhm sa cha my phay gm 8
ngi. H s phc tp ca my tin l 12R, nh mc thi gian cho mt n v phc tp l 48
gi. H s phc tp ca my phay l l 10 gi, nh mc thi gian cho mt n v phc tp l
56,32 gi.
PT
IT
Do pht huy sng kin nn h s hon thnh nh mc i vi my tin l 1,2; i vi

my phay l 1,1.
Hy xc nh thi gian ngng my sa cha cho tng loi my theo 2 trng hp:
- C nhm tp trung sa cha dt im tng my.
- Chia u s ngi trong nhm sa cha tt c cc my.

So snh kt qu 2 trng hp v cho nhn xt bit: 1 cng nhn ch lm vic theo ch
1 ngy 1 ca (8 gi).
2- Mt t cng nhn sa cha c 10 ngi chia thnh hai nhm tin hnh sa cha 2
my : 1 my tin, 1 my bo, lm vic theo gi hnh chnh (8 gi).
H s phc tp ca my tin l 10R, nh mc thi gian cho mt n v phc tp l 48
gi. H s phc tp ca my bo l 10R, nh mc thi gian cho mt n v phc tp l 67,2
gi. Do p dng phng php sa cha tin tin nn h s vt nh mc ca 2 my l 1,2.
Hy xc nh thi gian ngng my sa cha cho mt my?
3- Mt t cng nhn sa cha c 15 ngi chia thnh hai nhm: nhm tin hnh sa
cha 3 my phay gm 10 ngi, s cn li sa cha 2 my tin.
- H s phc tp ca my tin l 12R, nh mc thi gian cho mt n v phc tp l
48 gi.
- Do p dng phng php sa cha tin tin nn h s hon thnh nh mc i vi
my tin l 1,5 v ca mt my phay l 1,3.
- C t l vic 1 ca l 8 ting.
Hy xc nh thi gian ngng my sa cha cho tng loi my trong 2 trng hp:
- Tp trng sa cha dt im tng loi my tin v phay ( sa my tin trc)
91
- Nhm no sa cha loi my v sa cha dt im tng my.

Bit cc iu kin sa cha c m bo y .
4- Phn xng c in ca nh my c khi c nhim v phi sa cha 15 my tin, 6
my bo, 4 my khoan v 3 my doa. My bo c h s phc tp l 15R, khoan l 12R, tin l
16R, my doa l 8R. nh mc thi gian sa cha cho mt n v phc tp l 100 gi ( cho
tt c cc my). Khi t chc sa cha th mt n v phc tp ca my tin v bo l 120 gi,
khoan l 100 gi v doa l 90 gi.
Theo quy trnh cng ngh tin hnh sn xut 1 sn phm trn dy chuyn cn s
dng 60 gi tin, 20 gi bo, 10 gi khoan, 10 gi doa.
a/ Hy xc nh lng lao ng v thi gian ngng my sa cha.
b/ bo m hiu qu trong khu sn xut th dy chuyn sa cha phi b tr lao
ng nh th no?
PT
IT
Bit rng phn xng sa cha c 36 cng nhn c trnh tay ngh cao lm c
mi cng vic sa cha, thi gian lm vic 1 ca, mi ca lm vic 8 gi.
92
Chng 4: T chc cung ng v s dng nguyn vt liu
CHNG 4
T CHC CUNG NG V S DNG NGUYN VT LIU
4.1. NH MC TIU DNG NGUYN VT LIU
4.1.1. Khi nim v ngha ca nh mc tiu dng nguyn vt liu
1- V tr ca nguyn vt liu trong qu trnh sn xut
PT
IT
Ni dung c bn nht ca qu trnh sn xut l qu trnh lao ng. Qu trnh lao

ng l qu trnh con ngi s dng t liu lao ng lm thay i hnh dng, kch thc tnh
cht ho l ca i tng lao ng to ra nhng sn phm cng nghip vi cht lng
ngy cng cao, tho mn ngy cng y nhu cu a dng ca th trng. Nh vy, nguyn
vt liu l mt trong ba yu t ca qu trnh sn xut, trc tip cu to nn thc th ca sn
phm. Thiu nguyn vt liu th qu trnh sn xut b gin on hoc khng th tin hnh
c. Cht lng ca nguyn vt liu nh hng trc tip n cht lng sn phm, n vic
s dng hp l v tit kim nguyn vt liu, n hiu qu ca vic s dng vn. Vn t ra
i vi yu t ny trong cng tc qun l l phi cung ng ng tin , s lng, chng loi
v quy cch. Ch trn c s mi m bo nng cao cc ch tiu kinh t - k thut, sn xut
kinh doanh c li, chu k sng sn phm c ko di.
Nguyn vt liu l mt b phn trng yu ca t liu sn xut. C Mc vit: i
tng qua mt ln lao ng trc kia ri... th gi l nguyn liu. Nh vy tt c nguyn
liu u l i tng lao ng, nhng khng phi mi i tng lao ng tri qua s tc
ng ca con ngi. C.Mc cn ch r Nguyn liu c th hnh thnh thc th ch yu ca
mt sn phm hay ch gia nhp sn phm di hnh thc vt liu ph
Nguyn liu, vt liu gi tt l nguyn vt liu. Vic phn chia thnh nguyn vt liu
chnh v vt liu ph khng phi da vo c tnh vt l, ho hc hoc khi lng tiu hao,
m cn c vo s tham gia ca chng vo cu thnh sn phm. Nhin liu, nng lng thuc
v vt liu ph, nhng do tm quan trng ca chng, nn c tch ra thnh nhng yu t
ring.
Vai tr ca nguyn vt liu trong qu trnh sn xut cn th hin: nu xt v mt vt
cht th nguyn vt liu trc tip cu thnh thc th ca sn phm, cht lng ca nguyn vt
liu nh hng trc tip n cht lng ca sn phm. Do cng c th ni, bo m cht
lng ca nguyn vt liu cho sn xut cn l mt bin php quan trng nng cao cht
lng sn phm. Xt v mt ti chnh ta cn thy, vn b ra mua nguyn vt liu thng
chim t l ln trong vn lu ng (khong t 40% n 60% trong s vn lu ng). V mt
kinh doanh, trong c cu gi thnh yu t nguyn vt liu cng chim mt t trng cao trong
c cu gi thnh (thng chim t trng t 60% n 80%). ng trn cc gc ny ta c th
rt ra kt lun: Nguyn vt liu khng nhng gi vai tr quan trng trong qu trnh sn xut,
n cn gi vai tr quan trng trong lnh vc qun l gi thnh v ti chnh trong cc doanh
nghip.
2- Khi nim nh mc tiu dng nguyn vt liu
93
nh mc tiu dng nguyn vt liu l lng tiu dng ln nht cho php sn xut
mt n v sn phm hoc hon thnh mt cng vic no trong nhng iu kin t chc
v k thut nht nh ca thi k k hoch.
Lng nguyn vt liu tiu hao ln nht c ngha l gii hn ti a cho php trong
iu kin t chc v k thut hin ti ca doanh nghip, t c mc l th hin c
tnh trung bnh tin tin ca mc.
Mt khc, cng c th hiu, nh mc tiu dng nguyn vt liu l lng vt liu cn
thit ti thiu sn xut ra mt n v sn phm hoc hon thnh mt cng vic no trong
iu kin t chc, k thut nht nh ca k k hoch.
3- ngha nh mc tiu dng nguyn vt liu
PT
IT
Trong doanh nghip, cng tc nh mc ni chung v nh mc tiu dng nguyn vt

liu ni ring l mt ni dung quan trng ca cng tc qun l. C th ni rng, mun nng
cao cht lng qun l trong cc doanh nghip, khng th khng coi trng vic nng cao cht
lng ca cng tc nh mc. Cng c th ni rng, nh mc l c s ca cc mt qun l
trong cc doanh nghip. Xt ring v nh mc tiu dng nguyn vt liu, n c cc tc dng
sau :
- nh mc tiu dng nguyn vt liu l c s xy dng k hoch mua nguyn liu,
iu ho, cn i lng nguyn vt liu cn dng trong doanh nghip. T xc nh ng
n cc mi quan h mua bn v k kt hp ng gia cc doanh nghip vi nhau v gia cc
doanh nghip vi cc n v kinh doanh vt t.
- nh mc tiu dng nguyn vt liu l cn c trc tip t chc cp pht nguyn
vt liu hp l, kp thi cho cc phn xng, b phn sn xut v ni lm vic, m bo cho
qu trnh sn xut c tin hnh cn i, nhp nhng v lin tc.
- nh mc tiu dng nguyn vt liu l c s tin hnh hch ton kinh t ni b, l
c s tnh ton gi thnh chnh xc, ng thi cn l c s tnh ton nhu cu v vn lu
ng v huy ng cc ngun vn mt cch hp l.
- nh mc tiu dng nguyn vt liu l mc tiu c th thc y cn b cng nhn
vin s dng hp l v tit kim nguyn vt liu, ngn nga mi lng ph c th xy ra.
- nh mc tiu dng nguyn vt liu l thc o nh gi trnh tin b khoa hc,
k thut v ng dng k thut mi, cng ngh mi vo sn xut. Ngoi ra, nh mc tiu
dng nguyn, vt liu cn l c s xc nh cc mc tiu cho cc phong tro thi ua hp l
ho sn xut v ci tin k thut trong cc doanh nghip.
Ngoi nhng ngha quan trng nu trn, cn mt iu quan trng na i vi cn b
cng nhn vin chc trong doanh nghip phi nhn thc c rng: nh mc tiu dng
nguyn vt liu l mt ch tiu ng, n i hi phi thng xuyn c i mi v hon
thin theo s tin b ca k thut, s i mi v hon thin ca cc mt qun l, s i mi
cng tc t chc sn xut v trnh lnh ngh ca cng nhn khng ngng c nng cao.
Nu khng nhn thc c vn ny th ngc li l s cn tr v km hm sn xut.
4.1.2. C cu ca nh mc tiu dng nguyn vt liu
94
1- C cu ca nh mc tiu dng nguyn vt liu

C cu ca nh mc tiu dng nguyn vt liu phn nh s lng v quan h t l ca
cc b phn hp thnh mc. C cu nh mc tiu dng nguyn vt liu gm c:
- Phn tiu dng thun tu: L phn tiu dng c ch, n l phn nguyn vt liu trc
tip to thnh thc th ca sn phm v l ni dung ch yu ca nh mc tiu dng nguyn
vt liu. Phn tiu dng thun tu biu hin trng lng rng ca sn phm sau khi ch
bin, n c xc nh theo mu thit k sn phm, theo cc cng thc l thuyt hoc trc
tip cn o sn phm, khng tnh n cc ph liu v cc hao ph b i.
PT
IT
- Phn tn tht c tnh cht cng ngh: L phn hao ph cn thit trong vic sn xut
sn phm. Phn tn tht ny biu hin di dng ph liu, ph phm cho php do nhng iu
kin ca k thut sn xut, quy trnh cng ngh tng thi k nht nh. Nh vy, phn tn
tht ny ph thuc vo yu cu k thut, quy trnh cng ngh, c im my mc, thit b,
trnh cng nhn v cht lng ca nguyn vt liu .v.v... Trong cc doanh nghip cng
nghip thuc cc ngnh khc nhau, cc dng tn tht ny cng khc nhau. Phn tch qu trnh
tiu hao nguyn vt liu trong qu trnh sn xut, C.Mc vit: "Nh vy r rng l trong qu
trnh sn xut, nhng hao ph y khng tham gia vo vic to ra gi tr s dng ca sn phm,
nhng li tham gia vo cu thnh gi tr mi ca sn phm.
iu quan trng l cn phn bit nhng tn tht ni trn thnh tn cht c tnh cht
khch quan v ch quan. Cc tn tht c tnh cht ch quan khng c a vo c cu ca
nh mc, v d nh tn tht do vn chuyn, bo qun bao b ng gi khng ng quy cch,
phm cht, tn tht do khng tun th quy trnh cng ngh hng dn. v.v... Xt v lnh
vc kinh t, cc tn tht c chia thnh:
+ Ph liu cn s dng c gm hai loi: th nht l ph liu dng sn xut ra
cc sn phm chnh; th hai l sn xut sn phm ph hoc bn cho cc doanh nghip.
+ Ph liu khng s dng c nh phoi trn my ct gt, bi bng trong ko si
.v.v... Ta c th dng s sau minh ho c cu nh mc tiu dng nguyn vt liu
95
nh mc tiu dng
nguyn vt liu
Tiu dng thun tu

(C ch)
Tn tht (Ph liu
PT
IT
Ph liu
dng li
Dng cho sn xut chnh
Ph liu khng
dng li
Dng cho sn xut ph
Hnh 4.1. C cu nh mc tiu dng nguyn vt liu
Cng thc tnh mc s dng nguyn vt liu:
M = P + H
M : Mc s dng nguyn nhin vt liu

P : Trng lng tinh ca sn phm
H : Cc hao ph lin quan n iu kin sn xut sn phm
n
n
n
H Hi H j
i1
i1
j 1
n
H i : Nhng hao ph lin quan n iu kin cng ngh
i1
n
H j : Nhng hao ph lin quan n iu kin v trnh t chc qun l sn xut
j 1
2- iu kin m bo nh mc s dng nguyn vt liu
C cu nh mc s dng nguyn vt liu c xem l hp l nu tho mn 2 iu
kin sau:
96
a/ iu kin 1
P H
M M
hay P > H
b/ iu kin 2
n
n
Hj
Hi
j 1
i1
M
M
i1
j 1
hay H i H j
3- ngha ca vic nghin cu c cu nh mc

Qua nghin cu c cu nh mc tiu dng nguyn vt liu, tc l nghin cu cc b
phn cu thnh v t trng ca mi b phn so vi ton b mc tiu hao, ta thy c ngha c
v k thut v qun l.
- V mt k thut: Thng qua c cu ca nh mc, phn nh trnh pht trin k
thut, kh nng ng dng k thut mi v cng ngh mi vo sn xut; phn nh trnh v
kh nng thit k sn phm, trnh s dng hp l v tit kim nguyn vt liu.
PT
IT
- V mt qun l: Trc ht n phn nh trnh t chc sn xut v tchc qun l

trong cc doanh nghip. i su vo tng lnh vc c th ta thy:
+ C cu nh mc l c s cho vic xy dng cng nh qun l nh mc tiu dng
nguyn vt liu.
+ L c s cho vic tnh ton yu t chi ph nguyn vt liu vo gi thnh thc t
mt cch chnh xc v khoa hc.
+ L c s cho vic thc hin hch ton kinh t ni b doanh nghip. Ngoi ra, n
cn l mc tiu cho cc phong tro thi ua v hp l ho sn xut, ci tin k thut, ng dng
k thut mi v cng ngh mi vo sn xut.
4- Nhng nhn t nh hng n thnh phn nh mc s dng nguyn vt liu
- Trnh k thut ca sn xut
- Trnh t chc qun l sn xut

- iu kin t nhin ca sn xut
- Trnh nhn thc v iu kin tm l x hi ca con ngi
4.1.3. Cng tc qun l nh mc s dng nguyn vt liu trong doanh nghip
1- Phng php xy dng nh mc tiu dng nguyn vt liu
Phng php xy dng nh mc tiu dng nguyn vt liu c ngha quyt nh ti
cht lng ca nh mc. Tu theo nhng c im kinh t - k thut v nhng iu kin c
th ca tng doanh nghip m la chn nhng phng php xy xy dng nh mc thch
hp. Trong thc tin c 3 phng php xy dng nh mc, chng ta s ln lt nghin cu
ni dung ca tng phng php.
a/ Phng php thng k kinh nghim
97
Phng php thng k kinh nghim l phng php xy dng nh mc da vo: Cc

s liu thng k v mc tiu dng nguyn vt liu ca k bo co v nhng kinh nghim ca
nhng cng nhn tin tin trn c s dng phng php bnh qun gia quyn xc nh
nh mc.
Phng php thng k tuy l mt phng php cha tht chnh xc v khoa hc,
nhng n gin, d vn dng, c th tin hnh nhanh chng, phc v kp thi cho sn xut.
Trong thc t, phng php ny thng c p dng nhng doanh nghip m mt hng
sn xut khng n nh.
V ni dung tin hnh, phng php thng k c tin hnh qua cc bc:
Bc 1: Thu thp s liu v lng tiu dng nguyn vt liu. Phn tch v x l cc
s liu thu thp c
Bc 2: Tnh lng tiu dng nguyn vt liu bnh qun
- Theo phng php bnh qun s hc
PT
IT
n
pi
(1)
P i1
0
n
Trong :
P : Lng tiu dng nguyn vt liu bnh qun sn xut 1 n v sn phm

0
pi : Lng tiu dng thc t nguyn vt liu trong ln quan st th i
n : S ln quan st
- Theo phng php bnh qun gia quyn
n
pi qi
P i1n
(2)
0
qi
i1
Trong :
qi : Lng sn phm sn xut trong ln quan st th i
pi : Lng tiu dng nguyn vt liu thc t cho ln quan st th i
Thng thng cng thc (2) chnh xc hn cng thc (1)
Bc 3: Xc nh mc s dng nguyn vt liu trong k k hoch
Mc s dng nguyn vt liu trong k k hoch phi t 2 yu cu: tin tin v c
hiu lc, c ngha l phi tho mn iu kin:
pi >MKH> P0
- Trng hp 1
98
Nu n
n
p j
j 1
M KH
n
n
2
Trong :
p j : Lng tiu dng nguyn vt liu thc t ln quan st th j nh hn lng tiu
dng thc t bnh qun
n : S ln quan st c lng tiu dng thc t nh hn lng tiu dng thc t bnh
qun
j: S ln quan st th j c lng tiu dng thc t nh hn lng tiu dng thc t
bnh qun
V d: Lng tiu dng nguyn vt liu thc t sau 10 ln quan st c thng k cho
trong bng sau:
1
10
4,8
6,5
4,2
4,5
6,5
4,5
PT
IT
P0
4,8 5 6,5 7 4,2 4,5 7 6,5 5 4,5

5,5
10
n = 6 ( 4,8; 5; 4,2; 4,5; 5; 4,5 )

Nh vy n
n
10
nn ta c mc s dng nguyn vt liu c tnh nh sau:
6
2
2
MKH =
4,8 5 4,2 4,5 5 4,5

4,66
6
- Trng hp 2:
Nu n
n'
p P (n n )
j 1 j 0
M KH
n
n
2
trong bng sau:
n
10
4,8
5,6
5,7
4,2
6,4
6,5
5,3
P
0
4,8 5,6 5,7 6 4,2 6,4 6 6,5 4 5,3

5,5
10
99
n = 4 ( 4,8; 4,2; 4; 5,3 )

Nh vy n
n
10
4
2
2
MKH =
(4,8 4,2 4 5,3) (10 4)

5,13
10
- Trng hp 3
P' P
0
M KH
2
n
Nu n
2
Trong :
pj
j 1
P'
n
PT
IT
trong bng sau:
1
4,8 5,9 6 7 4,2 6,4 5,4 6 4 5,3

P
5,5
0
107
4,8
5,9
6
4,2
6,4
6
5,4
P
10
5,3
n = 5 ( 4,8; 4,2; 4; 5,4; 5,3 )
Nh vy n
n
10
5
2
2
MKH=
(4,8 4,2 4 5,3 5,4) (10 4)

5,5
5
5,12
2
- Trng hp 4
Nu tng s sn phm lm ra trong nhng ln quan st c lng tiu dng nguyn vt
liu thc t nh hn lng tiu dng nguyn vt liu thc t bnh qun chim u th, c ngha
l:
n 1 n
q q
j 1 j 1 j 1 i
Ta c :
n
pj xqj
j 1
MKH =
qj
V d: C 3 ln quan st vi s liu nh sau:
100
Ln quan
st
S lng sn
phm
(qi)
Lng tiu dng nguyn

Lng tiu dng
vt liu thc t
nguyn vt liu bnh
qun/sn phm
(Pi)
20
120 kg
6 kg
10
52 kg
5,2 kg
40
204 kg
5,1 kg
P
0
120 52 204
5,377
70
q j 10 40 50 sn phm
qi= 70 sn phm
q j
qi
2
PT
IT
C ngha :
Do mc s dng nguyn vt liu c th tnh

MKH =
10 x5,2 40 x5,1
5,12
50
- Trng hp 5
Nu tng s sn phm lm ra trong nhng ln quan st c lng tiu dng nguyn vt

liu thc t nh hn lng tiu dng nguyn vt liu thc t bnh qun ch l thiu s, c
ngha l:
n
1 n
qj qi
2 i 1
j 1
p j qj P0 ( qi qj )
Ta c MKH =
i 1
j 1
i 1

Ln quan
st
S lng sn
phm
Lng tiu dng nguyn

vt liu thc t
(qi)
(Pi)
Lng tiu dng nguyn

vt liu bnh qun/sn
phm
20
120 kg
6 kg
20
102 kg
5,1 kg
40
224 kg
5,6 kg
101
P
0
120 102 224

5,57
80
q j 20 sn phm
qi= 80 sn phm
C ngha l q j
qi
2
Do mc tiu hao nguyn vt liu c th tnh

MKH =
5,1x 20 (80 20) x5,57

5,45
80
- Trng hp 6
1 n
PT
IT
Khi q j qi
2 i1
j 1
MKH =
n
n
p j q j pi qi
j 1
i 1n
n
qi
q j
j 1
i 1
Tc l MKH =
2
P P0
2
Ln quan
st
S lng sn
phm
Lng tiu dng

nguyn vt liu thc t
(qi)
(Pi)
Lng tiu dng

nguyn vt liu bnh
qun/sn phm
20
120 kg
6 kg
20
112 kg
5,6 kg
40
204 kg
5,1 kg
P
0
120 112 204

5,45
80
q j 40 sn phm
qi= 80 sn phm
C ngha l q j
qi
2
102
Do mc tiu hao nguyn vt liu c th tnh

MKH =
5,1 5,45
5,275
2
b/ Phng php thc nghim

Phng php thc nghim l phng php da vo kt qu ca cc th nghim trong
phng th nghim hoc ti hin trng kt hp vi nhng iu kin sn xut nht nh
kim tra, sa i cc kt qu tnh ton hoc tin hnh sn xut th trong mt thi gian
nhm xc nh mc tiu dng nguyn vt liu cho k k hoch.
Phng php ny thng c p dng nhng doanh nghip thuc ngnh ho cht,
luyn kim, thc phm, dt...
So vi phng php thng k phng php thc nghim chnh xc hn. Tuy nhin, c
nhc im l: cha tin hnh phn tch ton din cc nhn t nh hng n mc, trong
chng mc nht nh, phng php thc nghim cn ph thuc vo cc iu kin th nghim
cha tht ph hp vi iu kin sn xut. Ngoi ra p dng phng php ny phi hao tn
mt lng chi ph ng k v cn mt thi gian tng i di.
PT
IT
V ni dung tin hnh, phng php thc nghim c tin hnh qua cc bc:
Bc 1: Chun b th nghim
+ Nghin cu bn thit k sn phm, cc tiu chun cht lng sn phm, loi v

cht lng nguyn vt liu s dng.
+
Chun b cc iu kin t chc k thut, biu mu ghi chp kt qu.
Bc 2: Tin hnh th nghim
Tin hnh o kt qu quan st, o ghi tng phn hao ph nguyn vt liu (P; Hi; Hj)
Bc 3: Tng hp xy dng nh mc
Sau khi phn tch cc s liu thu thp c qua phng th nghim tng hp chung
v xc nh mc thng qua hi ng xt duyt. Trc khi p dng vo sn xut cn kim
tra li qua sn xut th.
c/ Phng php phn tch
Phng php phn tch l phng php khoa hc, c y cn c khoa hc k thut
v c coi l phng php ch yu xy dng nh mc tiu dng nguyn vt liu. Thc
cht ca phng php ny l kt hp vic tnh ton v kinh t v k thut vi vic phn tch
ton din cc yu t nh hng n lng tiu hao nguyn vt liu trong qu trnh sn xut
ra sn phm xc nh mc tiu dng nguyn vt liu cho k k hoch. Khi cn thit c th
lm th im hoc t chc thao din k thut kim tra li.
V ni dung tin hnh, phng php phn tch c tin hnh qua ba bc:
Bc 1: Thu thp v nghin cu cc ti liu lin quan n mc, trong c bit ch
n cc ti liu v thit k sn phm, quy trnh cng ngh ch to sn phm; c tnh kinh
103
t, k thut ca nguyn vt liu; cht lng sn phm; cht lng ca my mc thit b; trnh
k thut ca cng nhn v cc s liu thng k tnh hnh thc hin mc ca k bo co.
Bc 2: Phn tch tng thnh phn trong c cu nh mc v cc nhn t nh ti n
tm gii php xo b mi lng ph, khc phc cc khuyt tt v cng ngh, ci tin thit k
sn phm tit kim mc tiu dng nguyn vt liu.
Hi : Tnh ton da vo quy trnh cng ngh
Hj : Tnh ton da vo kinh nghim, tnh bng t l % so vi p
Bc 3: Tng hp cc thnh phn trong c cu ca mc, tnh h s s dng v ra
bin php phn u gim mc trong k k hoch.
Xc nh mc cho k k hoch
MKH(ct)i = Pcti + Hi + Hj
MKH = M
i1 KH (ct )i
MKH(ct)i : Mc tiu hao nguyn vt liu cho chi tit th i
PT
IT
Pcti : Trng lng tinh ca chi tit th i
MKH : Mc tiu hoa nguyn vt liu cho sn phm
d/ Phng php xc nh nh mc tiu hao nguyn vt liu theo nhp pht trin
bnh qun
Phng php ny p dng trong trng hp lng tiu dng nguyn vt liu thc t
gim dn theo thi gian: P1 > P2 >....>Pn-1 > Pn
Bc 1: Thu thp, phn tch v x l s liu
Bc 2: Tnh nhp pht trin bnh qun ca lng tiu dng nguyn vt liu thc
t ca cc thi k qua theo cng thc:
P
X= n1 n
P1
X : Nhp pht trin bnh qun ca lng tiu dng nguyn vt liu thc t
Pn : Lng tiu dng nguyn vt liu thc t ln quan st cui cng.
P1: Lng tiu dng nguyn vt liu thc t ln quan st u tin.
n : S ln quan st
Bc 3: Tnh mc tiu dng nguyn vt liu cho k k hoch, c tnh theo cng
thc:
MKH = X.Pn
V d: C s liu v lng tiu dng nguyn vt liu thc t trong 7 ln quan st c
cho nh sau:
104
4,8
4,75
4,68
4,65
4,62
4,57
- Nhp pht trin bnh qun ca lng tiu dng nguyn vt liu thc t qua cc
thi k qua l
P
4,57
0,9852
X= n1 n = 71
5
P1
- Mc tiu dng nguyn vt liu ca k th 8 s c xc nh nh sau:

MKH = 4,57 x 0,9852 = 4,50
e/ Phng php nh mc tiu dng nguyn vt liu bng phng php phn tch
tng quan.
Bc 1: Thu thp, phn tch, x l s liu
PT
IT
Bc 2: Xc nh phng trnh hi quy tng quan

Yt = a + b.t
- Yt : Lng tiu dng nguyn vt liu thc t bin thin theo thi gian
- a;b : L cc tham s.
- t : L bin thi gian.
n
Yi ti n Y t
b = i1
2
n 2
ti n t
i1
n
Yi
Y i 1
n
a = Y b t
i1ti
t
n
- Yi : Lng tiu dng nguyn vt liu thc t ca k th i

- n : S k quan st.
Bc 3: Thay mt s th t quan st vo phng trnh ta d dng tnh c mc tiu
dng nguyn vt liu cho tng ln quan st
V d: C mc tiu dng nguyn vt liu sau 7 ln quan st nh sau:
4,8
4,75
4,68
4,65
4,62
4,57
105
Xc nh mc tiu dng nguyn vt liu cho k k hoch (k th 8)

Gii :
t
t.y
t2
4,8
9,6
4,75
14,25
4,68
18,72
16
4,65
23,25
25
4,62
27,72
36
4,57
31,99
49
28
33,07
130,53
140
28
4
7
33,07
4,72
7
PT
IT
a1 =
130,53 7 x4 x 4,72
0,059
140 7 x 4 2
a0 = 4,72 + 0,059 x 4 = 4,956
y = 4,956 0,059t
Tnh mc tiu dng nguyn vt liu cho ln tip theo

y8
= 4,967 0,059 x 8 = 4,48
g/ Phng php nh mc tiu dng nguyn vt liu cho sn phm in hnh

Bc 1: Phn nhm v la chn sn phm hay chi tit in hnh da vo cng c, cu
to, quy trnh cng ngh
Bc 2 : Xc nh h s tnh i
Ki =
Pi
P
dh
Ki : H s tnh i ca sn phm i trong nhm

Pi : Trng lng sn phm th i
Pdh : Trng lng sn phm in hnh
Bc 3: Tnh mc tiu hao nguyn vt liu cho cc sn phm trong nhm theo mc
xy dng cho sn phm in hnh
Mi = Mdh . Ki
106
Mi : Mc tiu hao nguyn vt liu cho sn phm th i

Mdh : Mc tiu hao nguyn vt liu cho sn phm in hnh
Ki : H s tnh i ca sn phm i
V d: Gi s sn phm in hnh l sn phm c trng lng tinh Pdh = 5 kg. Mc
tiu hao nguyn vt liu cho sn phm in hnh l Mdh = 5,5 kg
Vy nu sn phm c trng lng tinh l
P1 = 6 kg M1 = 5,5 x
6
6,6
5
P2 = 7 kg M2 = 5,5 x
7
7,7
5
h/ Phng php nh mc tiu dng nguyn vt liu theo sn phm tng t

Bc 1: Chn sn phm tng t: Nghin cu thit k sn phm, quy trnh cng ngh
sn xut sn phm, phn tch kt cu, tnh t l cc loi nguyn vt liu dng sn xut,
trn c s chn sn phm tng t vi sn phm cn tnh nh mc.
PT
IT
Bc 2: Tnh nh mc s dng tng loi nguyn vt liu sn xut sn phm nh

mc theo cng thc:
Mi =
P xTi
dm
Ki
Mi : Mc s dng nguyn vt liu th i sn xut sn phm cn nh mc

Pdm: Trng lng sn phm nh mc
Ti : T l loi nguyn vt liu th i sn xut sn phm tng t

Ki : H s nguyn vt liu th i ca sn phm tng t
M = Mi
i1
M : Mc tng hp cc loi nguyn vt liu tham gia vo sn xut

n : S vt liu to thnh sn phm
2- a nh mc tiu dng nguyn vt liu vo sn xut v theo di tnh hnh thc hin
mc
D xy dng trong bng phng php no, sau khi mc c xy dng phi nhanh
chng a vo p dng trong sn xut.
Trc khi a mc vo p dng trong sn xut phi thng qua Hi ng nh mc ca
doanh nghip v c Gim c chun y. Vic giao mc cho cng nhn thng c tin
hnh tay ba gia th trng n v giao mc, cn b nh mc v cng nhn thc hin mc.
Mc tiu ca vic giao mc l phi lm cho ngi cng nhn vui v v t gic nhn mc.
Trong qu trnh thc hin mc, cc n v sn xut v cn b nh mc phi to iu kin
107
thun li cho cng nhn thc hin, nh cung cp kp thi nguyn vt liu, bo m nguyn
vt liu ng quy cch, phm cht v chng loi, to iu kin gip nhng cng nhn khi
thc hin mc.
Cng trong qu trnh thc hin mc, cn b nh mc phi c trch nhim theo di
tnh hnh thc hin mc i vi tng cng nhn. Hng thng hoc hng qu phi tin hnh
phn tch tnh hnh thc hin nh mc i vi tng loi nguyn vt liu. Mc ch ca vic
phn tch l phi tm ra c nhng nguyn nhn ch quan v khch quan, v sao mc vt,
t mc v khng thc hin c mc, ng thi xut nhng bin php khc phc gi
ln Hi ng nh mc ca doanh nghip xem xt.
Trong cng tc qun l mc, nu khng theo di c tnh hnh thc hin nh mc
th coi nh khng c c s sa i nh mc. Nhiu nm trong c ch bao cp, cng tc
qun l mc b bung lng, ngha l t chc giao mc khng chu o, mc a vo sn xut
khng c theo di tnh hnh thc hin, do , chng ta phi phi chp nhn: duy tr mc lc
hu trong nhiu nm m khng sa i c, cng nhn c t tng ghm mc, giu nng
sut, sn xut v kinh doanh khng t hiu qu cao. l mt trong nhng kh khn i vi
chng ta khi chuyn sang c ch th trng.
PT
IT
3- T chc sa i nh mc
Nh phn tch trn ta thy, mc ni chung v mc tiu nguyn vt liu l mt ch

tiu ng, n i hi phi thng xuyn c i mi v hon thin theo nhng yu cu mi
ca sn xut v ca tng n v. iu ny c ngha l khi iu kin sn xut thay i th phi
sa i li nh mc cho ph hp. Vic sa i c tin hnh theo 2 hng: cc mc lc hu
th nng cao cht lng cn cc mc qu tin tin th phi h thp. Trong doanh nghip, khi
tin hnh sa i li mc u da trn 3 cn c sau:
- Cc iu kin sn xut thay i nh: i mi k thut, cng ngh ng dng k thut
mi, cng ngh mi vo sn xut hoc i mi thit k, .v.v...
- Cn c vo cc s liu thng k v kt qu phn tch tnh hnh thc hin mc k bo
co.
- Thi gian a mc vo sn xut t nht phi c 3 thng (trng hp c bit phi

c lnh ca gim c).
Trong 3 cn c ny, cn c th hai l quan trng nht v thc hin kh khn nht. Nu
cc s liu theo di v phn tch khng chnh xc, khng c c s khoa hc v khng c sc
thuyt phc th khng sa i c nh mc v nu c sa i, cng nhn cng phn i,
khng thc hin (tr nhng mc tin tin h thp xung th c cng nhn ng h). Vy lm
th no c th sa i c mc v vn thu ht c qun chng ng h. y l cu hi t
ra i vi cc nh qun l doanh nghip trong c ch th trng. Theo kinh nghim ca cc
doanh nghip lm n c hiu qu th h rt coi trng cng tc nh mc, coi nh mc l mt
trong nhng cng c qun l quan trng, ni dung qun l mc phi c a vo trong h
thng ni quy, quy ch ca doanh nghip (coi y l c ch qun l ni b), cho mi cn
b, cng nhn, vin chc nhn thc r iu ny. ng thi, cng tc qun l mc phi c
coi l nhng nhim v quan trng ca cn b nh mc, quy nh r ch trch nhim, ch
108
khuyn khch li ch vt cht tho ng: "Quyn li v trch nhim gn cht vi nhau.
chnh l nhng iu kin c bn m bo thnh cng trong vic sa i mc.
4.2. K HOCH CUNG NG NGUYN VT LIU CHO SN XUT TRONG
DOANH NGHIP
Ton b lng nguyn vt liu cn mua trong nm phc v cho sn xut c th
hin thng qua k hoch mua sm nguyn vt liu ca cc doanh nghip. Ni dung ca k
hoch ny c th hin qua 3 ch tiu sau :
- Lng vt liu cn dng
- Lng vt liu cn d tr
- Lng vt liu cn mua sm.
4.2.1. Xc nh lng vt liu cn dng
PT
IT
Lng vt liu cn dng l lng vt liu c s dng mt cch hp l v tit kim

trong k k hoch (thng thng l trong mt nm). Lng vt liu cn dng phi m bo
hon thnh k hoch sn xut sn phm c v mt hin vt v gi tr, ng thi cng phi tnh
n nhu cu vt liu cho ch th sn phm mi, t trang t ch, sa cha my mc thit b.
Lng vt liu cn dng c tnh ton c th cho tng loi, tng th theo quy cch,
c loi ca n tng b phn s dng, sau tng hp li cho ton doanh nghip. Khi tnh
phi da trn c s nh mc tiu dng nguyn vt liu cho mt sn phm, nhim v sn xut,
ch th sn phm mi v sa cha trong k k hoch. Tu thuc vo tng loi nguyn vt liu
tng loi sn phm (hoc cng vic), c im kinh t - k thut ca doanh nghip m vn
dng phng php tnh ton thch hp.
1- Tnh lng nguyn vt liu chnh cn dng
tnh lng nguyn vt liu chnh cn dng, ta c th dng nhiu phng php khc
nhau. Sau y l phng php c s dng c tnh ph bin trong cc doanh nghip.
Phng php tnh cn c vo nh mc tiu dng nguyn vt liu cho mt sn phm
(cn gi l phng php tnh theo sn phm), cng thc tnh nh sau:
n
V S i xDvi Pi xDvi P
cd i1
di
Hoc
n
V S i xDvi 1 K pi 1 K
cd i1
di
Vcd : Lng vt liu cn dng

Si : S lng sn phm loi i k k hoch
Dvi : nh mc tiu dng nguyn vt liu cho mt n v sn phm
Pi :S lng ph phm cho php ca loi sn phm i k k hoch
Pdi : Lng ph liu dng li ca sn phm i
Kpi : T l ph phm cho php loi sn phm i k k hoch
109
Kdi : T l ph liu dng li loi sn phm i k k hoch

2- Tnh lng nhin liu cn dng
Lng nhin liu cn dng nm k hoch cng dng phng php tnh trc tip (sn
lng nhn vi nh mc tiu hao). Nhng trong thc t, cc doanh nghip dng nhiu loi
nhin liu khc nhau (than, hi t, xng du....) mi loi c nhit lng ring nn phi quy
v dng nhit lng tiu chun tnh ton (7000kcal/kg). Do , xc nh lng nhin
liu thc t m doanh nghip s dng cn phi xc nh h s tnh i K:
K=
N
7.000
N: L nhit lng ca loi nhin liu m doanh nghip s dng.

a/ Tnh lng nhin liu cn dng cho qu trnh cng ngh.
p dng cng thc
PT
IT
n Dm xS i
NL
cd i1 K
NLcd : Lng nhin liu cn dng cho qu trnh cng ngh

Dm : nh mc tiu dng nhin liu cho 1 sn phm
Si : Sn lng sn phm loi i
Ki : H s tnh i loi nhin liu i
b/ Lng nhin liu cn dng chy my
Khi tnh phi da vo cng sut ca thit b, thi gian my chy v nh mc tiu hao
nhin liu cho mt n v cng sut trong mt n v thi gian.
Cng thc xc nh
NLcd =
C s xDns xG
hd
xS m
Hn
NLcd : Nhin liu cn dng

Cs : Cng sut ca my mc thit b lm vic trong nm k hoch
Dns : nh mc s dng nhin liu cho 1 n v cng sut trong 1 gi
Ghd: S gi hot ng ca my
Sm : S my hot ng trong nm
Hn : H s s dng nhin liu c ch
3- Tnh lng in, nc cn dng
a/ Lng in nng cn s dng
110
Lng in cn dng c th chia lm hai loi: lng in cn dng chy my v

lng in cn dng thp sng phc v sn xut
Lng in cn dng chy my
Lng in cn dng chy my c xc nh theo 2 cch sau:
Cch 1: Da vo sn lng sn phm v nh mc tiu dng in cho 1 n v sn
phm
Dcd = Si xd i
i1
Dcd : Lng in cn dng chy my

Si : S lng sn phm loi i
di : nh mc tiu dng in cho 1 n v sn phm loi i
Cch 2: Da vo cng sut ca cc ng c in v nh mc s dng in cho mt
my trong 1 gi
PT
IT
Cng thc tnh:
n D xM i xK mi xt mi
Dcd = di
H
i1
di
Ddi : nh mc tiu dng in ca my loi i trong 1 gi

Mi : S lng my loi i
Kmi : H s chy my loi i
S my chy loi i
Kmi
Tng s my loi i
tmi : Thi gian cng tc ca my loi i

Hdi : Hiu sut ca ng c my loi i
b/ Lng nc s dng
Trong doanh nghip nhu cu v nc sn xut rt ln (sn xut giy, bia, ru,
nhum...). Lng nc cn dng sn xut c tnh theo cng thc
Ncd = S i xDmi
i1
Ncd : Khi lng nc cn dng

Si : S lng sn phm i cn dng nc sn xut
Dmi : nh mc tiu dng nc cho mt n v sn phm loi i
111
4.2.2. Xc nh lng nguyn vt liu d tr

m bo cho qu trnh sn xut tin hnh c lin tc, t hiu qu cao, i hi
phi c mt lng nguyn vt liu d tr hp l. Lng nguyn vt liu d tr hp l va
m bo cho qu trnh sn xut tin hnh lin tc, va khng b ng vn nh hng n
tc lun chuyn vn v hiu qu s dng vn.
Lng nguyn vt liu d tr (cn gi l nh mc d tr nguyn vt liu) l lng
nguyn vt liu tn kho cn thit c quy nh trong k k hoch bo m cho qu trnh
sn xut c tin hnh lin tc v bnh thng.
Cn c vo tnh cht, cng dng, nguyn vt liu d tr c chia lm 3 loi: D tr
thng xuyn, d tr bo him v d tr theo ma.
1- Xc nh lng nguyn vt liu d tr thng xuyn
- Lng nguyn vt liu d tr thng xuyn l lng nguyn vt liu cn thit ti
thiu m bo cho sn xut tin hnh bnh thng gia 2 ln mua sm nguyn vt liu
Cng thc xc nh
PT
IT
Vdx = vn x tn
Vdx : Lng nguyn vt liu d tr thng xuyn ln nht
vn : Lng nguyn vt liu cn dng bnh qun mt ngy m
tn : Thi gian d tr thng xuyn
Lng nguyn vt liu dng bnh qun tu thuc vo quy m ca doanh nghip, cn
thi gian d tr tu thuc vo th trng mua... ngun vn lu ng v di ca chu k sn
xut.
- Lng nguyn vt liu d tr thng xuyn c minh ho qua s sau:
Lng d
tr
S ngy
Hnh 4.1: Minh ho lng nguyn vt liu d tr thng xuyn

AB : Lng d tr thng xuyn ln nht
112
AC : S ngy cch nhau gia hai ln mua

BC : Mc d tr thng xuyn gim dn
2- Tnh lng nguyn vt liu d tr bo him
Lng nguyn vt liu d tr bo him l lng nguyn vt liu cn thit ti thiu
m bo cho sn xut tin hnh c bnh thng (do cc ln mua b l hn). Cng thc xc
nh nh sau:
Vdb = vn x tb
Vdb : Lng nguyn vt liu d tr bo him
tn : S ngy d tr bo him
S ngy d tr bo him c tnh bnh qun. S ngy l hn mua trong nm. C th
c minh ho theo s sau:
PT
IT
D tr thng
xuyn
B
D tr bo
him
H
Hnh 4.2: Lng d tr bo him bnh qun
AB : Lng d tr thng xuyn ln nht

AD : D tr bo him
EHK : D tr bo him c s dng
IMN : D tr bo him c b p
3- Tnh lng nguyn vt liu d tr theo ma
113
Trong thc t, c nhng loi nguyn vt liu ch mua c theo ma. Hoc cng c
loi nguyn liu vn chuyn bng ng thu, ma ma bo khng vn chuyn c cng
phi d tr theo ma.
Cng thc xc nh nh sau:
Vdm = vn x tm
Vdm : Lng nguyn vt liu d tr theo ma
tm : S ngy d tr theo ma
C th minh ho qua s :
Lng d tr
theo ma
PT
IT
Thi gian d tr
Hnh 4.3: Lng d tr theo ma
4.2.3. Xc nh lng nguyn vt liu cn mua sm
lm c s cho vic xy dng k hoch vn lu ng, i hi cc doanh nghip

phi tnh ton chnh xc lng nguyn vt liu cn mua sm trong nm. Lng nguyn vt
liu cn mua trong nm ph thuc vo 3 yu t
- Lng nguyn vt liu cn dng
- Lng nguyn vt liu d tr u k
- Lng nguyn vt liu d tr cui k
Cng thc xc nh
Vc = Vcd + Vd2 Vd1
Vc : Lng nguyn vt liu cn mua
Vcd : Lng nguyn vt liu cn dng
Vd1 : Lng nguyn vt liu d tr u k k hoch
Vd2 : Lng nguyn vt liu d tr cui k
114
Lng nguyn vt liu d tr u k tnh theo cng thc:

Vd1 = (Vk + Vnk) - Vx
Vk : Lng nguyn vt liu tn kho thi im kim k
Vnk : Lng nguyn vt liu nhp kho t sau kim k nn cui nm bo co
Vx : Lng xut cho cc n v sn xut t sau kim k n cui nm bo co
i vi cc doanh nghip khng c d tr theo ma, lng nguyn vt liu d tr
cui nm k hoch chnh l lng nguyn vt liu d tr thng xuyn v lng nguyn vt
liu bo him.
4.2.4. K hoch tin mua sm nguyn vt liu
Sau khi xc nh lng nguyn vt liu cn dng, cn d tr v cn mua trong nm,
cng vic tip theo l phi xy dng k hoch tin mua. Thc cht ca k hoch ny l xc
nh: s lng, cht lng, quy cch v thi im mua ca mi ln.
1- Nguyn tc v nhng cn c xy dng k hoch
PT
IT
K hoch tin mua nguyn vt liu c v tr rt quan trng trong qu trnh sn xut
v kinh doanh. Do , khi xy dng phi xut pht t cc nguyn tc sau:
- Khng b ng vn khu d tr.
- Lun lun m bo lng d tr hp l v s lng, cht lng v quy cch.

- Gp phn nng cao cc chi tiu hiu qu s dng vn.
- Khi tnh ton phi tnh ring cho tng loi, mi loi tnh ring cho tng th.
Xut pht t cc nguyn tc khi xy dng k hoch tin mua phi da vo cn c
sau :
- K hoch tin sn xut ni b
- H thng nh mc tiu hao nguyn vt liu cho mt n v sn phm.

- Cc hp ng mua bn vt t v giao np sn phm cho khch hng.
- Mc thun tin v kh khn ca th trng mua, bn vt t.
- Cc ch tiu ca k hoch mua nguyn vt liu trong nm.
- Phng tin vn chuyn v phng thc thanh ton.
- H thng kho tng hin c ca doanh nghip
2- Ni dung ca k hoch tin mua nguyn vt liu
Mua nguyn vt liu phc v cho sn xut l mt cng vic v cng phc tp.
Trong iu kin vn c hn phi mua nhiu loi nguyn vt liu khc nhau v nhiu th
trng khc nhau. Cc vn t ra trong iu kin: sn xut tin hnh lin tc v t hiu
qu cao. Do , v mt ni dung, k hoch tin phi phn nh r cc vn sau:
- Nu r chng loi v quy cch cc loi nguyn vt liu cn dng trong tng thi
im.
115
- Xc nh chnh xc s lng tng loi nguyn vt liu cn trong tng thi gian ngn
(10 ngy hoc 20 ngy).
- Xc nh r thi gian i mua, thi gian giao hng v thi gian dng loi nguyn vt
liu .
3- Phng php xy dng k hoch tin mua sm
Vi ni dung k hoch tin trnh by trn, vic tnh ton cc ch tiu k hoch
c thc hin theo 2 phng php:
- i vi cc loi nguyn vt liu c nh mc tiu hao th tnh trc tip: ly s
lng sn phm nhn vi nh mc tiu hao nguyn vt liu cho mt n v sn phm .
- i vi nhng loi nguyn vt liu cha xy dng c nh mc th dng phng
php tnh gin tip: Ly mc tiu hao k trc lm gc nhn vi t l tng sn lng ca k
cn mua sm.
4- T chc mua sm v vn chuyn nguyn vt liu
PT
IT
Sau khi c k hoch tin mua sm nguyn vt liu, cng tc mua v vn chuyn v
kho ca doanh nghip do Phng vt t (thng mi hoc kinh doanh) m nhn. Gim c
hoc cc phn xng c th k cc hp ng vi Phng vt t v vic mua v vn chuyn
nguyn vt liu. Hp ng phi c xc nh r: S lng, cht lng, chng loi, quy cch,
gi mua v thi gian giao nhn hng ti kho, hai bn phi bi thng v vt cht nu vi phm
hp ng. Phng tin vn chuyn d doanh nghip hay i thu u phi khon chi ph vn
chuyn v phi cn ong o m, kim tra cht lng trc khi nhp kho. Phng vt t chu
trch nhim cung cp kp thi, y , bo m cht lng cho cc n v sn xut, nu v l
do g khng cung cp kp, phng vt t phi bo co trc vi gim c t 3 n 5 ngy
c bin php x l. Phng vt t lm tt hoc khng tt s c thng, pht theo quy ch
ca doanh nghip.
4.3. QUN L NGUYN VT LIU TRONG NI B DOANH NGHIP
4.3.1. T chc tip nhn nguyn vt liu
Tip nhn l bc chuyn giao trch nhim gia b phn mua, vn chuyn vi b
phn qun l nguyn vt liu trong ni b; l c s hch ton chnh xc ph lu thng v
gi c nguyn vt liu.
T chc tip nhn tt s to iu kin cho th kho nm chc s lng, cht lng v
chng loi nguyn vt liu, pht hin kp thi tnh trng ca nguyn vt liu, hn ch hin
tng nhm ln, tham , thiu trch nhim c th xy ra. Xut pht t , t chc tip nhn
phi thc hin tt 2 nhim v sau:
- Tip nhn chnh xc s lng, cht lng, chng loi nguyn vt liu theo ng quy
nh (th hin trong hp ng kinh t, ho n phiu giao hng, phiu vn chuyn v thi
gian giao hng ...)
- Chuyn nhanh nguyn vt liu t a im tip nhn vo kho ca doanh nghip trnh
lm h hng, mt mt.
116
Mt khc, cng tc tip nhn phi tun theo cc yu cu sau :

- Mi nguyn vt liu tip nhn phi c giy t hp l.
- Mi nguyn vt liu tip nhn phi qua th tc kim nhn v kim nghim, xc nh
chnh xc s lng (cn, ong, o, m), cht lng, chng loi. Phi c bin bn xc nhn v
kim tra
- Khi tip nhn, th kho ghi s thc nhn, cng vi ngi giao hng k vo phiu
nhp kho v vo ct nhp ca th kho, chuyn phiu nhp kho cho b phn k ton k nhn
vo s giao nhn chng t.
4.3.2. T chc qun l kho
Kho l ni tp trung d tr nguyn, nhin vt liu, thit b, my mc, dng c trc
khi a vo sn xut, ng thi cng l ni tp trung thnh phm ca doanh nghip trc khi
tiu th.
PT
IT
Trong doanh nghip c nhiu loi nguyn vt liu, thit b, ph tng khc nhau. V
vy, thi gian tp trung d tr chng cng phi c nhiu loi kho khc nhau ph hp vi
tng loi i tng d tr.
Nu cn c vo cng dng ca kho, ngi ta chia kho thnh: Kho nguyn vt liu
chnh, kho vt liu ph, kho nhin liu, kho na thnh phm, kho thit b, kho ph tng, kho
thnh phm....
Nu cn c vo phng php bo qun, ngi ta chia kho thnh: kho trong nh v kho
ngoi tri .v.v...
Xt v mt t chc sn xut, kho l im xut pht v l im cui cng ca qu trnh
sn xut. Do , vic t chc v bo qun cc loi kho v trc ht l cc loi kho nguyn vt
liu phi thc hin tt cc nhim v sau :
- Bo qun ton vn v s lng v cht lng nguyn vt liu, ngn nga v hn ch
h hng, mt mt .
- Nm vng lc lng nguyn vt liu trong kho bt c thi im no v s lng,
cht lng, chng loi v a im, sn sng cp pht kp thi theo nhu cu ca sn xut.
- Bo m thun tin vic nhp, xut, kim k (d tm, d thy, d ly). Nguyn vt
nhp trc xut trc, nhp sau xut sau, chp hnh nghim chnh ch v th tc quy
nh.
- Bo m h thp chi ph bo qun bng t chc lao ng khoa hc trong kho, s
dng hp l din tch v dung tch kho.
Xut pht t nhim v trn, ni dung ch yu ca t chc bo qun bao gm:
- Mt l, cn b qun l kho phi c h thng s sch theo di r rng, lun lun nm
vng cht lng v lng tn kho i vi tng loi nguyn vt liu lm c s cho vic lp
k hoch tin mua. Kho phi c s sp xp, phn loi tho quy cch, phm cht, khng
tnh trng nguyn vt liu b vt ba bi, khng k kch, che y, tn dng trit nng lc
ca kho, bo m an ton lao ng trong kho.
117
- Hai l, bo qun nguyn vt liu: Nguyn vt liu sau khi c sp xp phi c

bo qun theo ng quy trnh, quy phm ca Nh nc ban hnh. V d: Ph tng bng thp
phi c bi m v bao gi bng giy trng nn, vi len phi gi bng ni lng hoc giy
chng m, g kho phi cch mt t 40 cm...
- Ba l, xy dng v thc hin h thng ni quy v quy ch v qun l kho tng.
Kho phi c h thng ni quy: ni quy ra vo, ni quy bo qun, ni quy v nhp: xut
nguyn vt liu, ni quy phng ha hon, ni quy kim tra nh k v cc v cc quy ch nh:
quy ch v khen thng, k lut, quy ch v x l nguyn vt liu tha, thiu, mt mt h
hng ... Nhm a cng tc bo qun i vo n np cht ch.
4.3.3. T chc cp pht nguyn vt liu
PT
IT
Cp pht nguyn vt liu l hnh thc chuyn nguyn vt liu t kho xung cc b
phn sn xut. Cp pht nguyn vt liu mt cch chnh xc, kp thi cho cc b phn sn
xut s to iu kin thun li tn dng trit v c hiu qu cng sut thit b v thi
gian lao ng ca cng nhn. Trn c s m bo nng cao nng sut lao ng, cht lng
sn phm, tit kim nguyn vt liu v h gi thnh. T chc tt vic cp pht nguyn vt
liu cn l iu kin tt cho vic thc hin ch tr lng theo sn phm v ch hch
ton trong ni b doanh nghip.
T chc cp pht nguyn vt liu cho cc b phn sn xut c th tin hnh theo cc
hnh th sau :
1- Cp pht theo yu cu ca cc b phn sn xut
Hnh thc cp pht ny ch yu da vo yu cu ca cc phn xng v cc b phn

sn xut gi ln Phng vt t. i chiu yu cu vi lng vt t c trong kho v cn c
vo h thng nh mc v nhim v c giao, phng vt t lp phiu cp pht cho cc b
phn sn xut ln kho lnh nguyn vt liu. Hnh thc cp pht ny c u im gn cht vic
cp pht vi nhu cu sn xut, to iu kin thun li cho cc n v sn xut. Tuy nhin hnh
thc cp pht ny li khng khuyn khch cc n v s dng hp l v tit kim, kh kim
tra theo di tnh hnh s dng, d ny sinh t tng d tr qu mc, c bit l nhng loi
nguyn vt liu kh mua. Phng vt t khng lm c chc nng qun l v iu ho chung
ton doanh nghip. Hnh thc cp pht ny thch hp vi cc doanh nghip c nhim v sn
xut khng n nh v cc doanh nghip thuc loi hnh sn xut n chic, hng lot nh.
2- Cp pht theo hn mc (theo tin k hoch)
Cn c vo h thng nh mc tiu dng nguyn vt liu, cn c vo s lng v
chng loi sn phm c xc nh trong k tin sn xut (k hoch thng), phng vt
t hoc phng kinh doanh lp phiu cp pht hn mc giao cho cc b phn sn v kho. Cn
c vo phiu kho chun b v nh k cp pht s lng ghi trong phiu, nh vy vic cp
pht theo hn mc c quy nh chng nhng v s lng m c v thi gian cp pht nhm
m bo tnh ch ng cho b phn s dng cng nh b phn cp pht.
Trng hp ht nguyn vt liu m cha hon thnh nhim v sn xut th phi c
lnh ca gim c, kho mi cp b sung hon thnh nhim v. Trng hp cn tha
nguyn vt liu coi nh thnh tch tit kim v c khu tr vo phiu hn mc thng sau.
118
Kinh nghim ca nhiu doanh nghip cho thy, hnh thc cp pht theo hn mc c
nhiu u im nh: qun l cht ch nguyn vt liu hch ton vic tiu dng nguyn vt liu
cht ch, chnh xc, b phn cp pht ch ng trong vic chun b cp pht, gim bt giy t,
chi ph vn chuyn. Hnh thc cp pht ny c p dng rng ri trong cc doanh nghip c
mt hng sn xut n nh, c h thng nh mc tin tin, hin thc v c k hoch, tin
sn xut ni b (di y l mu phiu cp pht nguyn vt liu theo hn mc).
Bng 4.1: Phiu lnh vt t theo hn mc
Tn n v lnh: ..........................................................
Lnh ti:........................................................................
n
v
tnh
PT
IT
Danh
im
vt t
Tn
nhn
hiu
quy
cch
vt
t
Hn
mc
lnh
Sn
S
trong phm lng
S lng thc pht
thng
hay
thng
trong thng
(theo cng trc
tin
...
vic chuyn Ngy ...
k
sang
hoch)
Gi
n
v
Thnh
tin
Hn
mc
cn
li
Cng thnh tin (vit bng ch ) ................
Ph trch vt t
Ph trch k hoch
Th kho
Ngoi hai hnh thc cp pht trn, trong thc t cn c hnh thc Bn nguyn liu,
mua thnh phm". y l bc pht trin cao ca cng tc qun l nguyn vt liu nhm pht
huy y quyn ch ng sng to trong cc b phn s dng vt t, m bo hch ton
chnh xc, hn ch h hng mt mt vt t trong khu s dng. Tuy nhin, hnh thc ny i
hi cn b qun l vt t, cc nhn vin kinh t phn xng phi c nng lc v trnh qun
l.
4.3.4. Thanh quyt ton nguyn vt liu
Thanh quyt ton l bc chuyn giao trch nhim gia cc b phn s dng v b
phn qun l nguyn vt liu. Thc cht ca vic thanh quyt ton nguyn vt liu l thc
hin vic hch ton v nh gi tnh hnh s dng nguyn vt liu.
Thanh quyt ton nguyn vt liu l s i chiu, so snh gia lng nguyn vt liu
cc n v nhn v vi lng sn phm giao np bit c kt qu ca vic s dng
119
nguyn vt liu ca cc n v sn xut. Nh c cng tc thanh quyt ton mi m bo c

vic s dng hp l v tit kim nguyn vt liu, m bo vic hch ton y , chnh xc
nguyn vt liu v gi thnh. Khi tin hnh thanh quyt ton phi tnh ring cho tng loi
nguyn vt liu, thi gian tin hnh thanh quyt ton tu thuc vo di ca chu k sn
xut, c th l 1 thng hoc 1 qu tin hnh 1 ln. Ni dung ca biu thanh quyt ton phi
phn nh c :
- Lng nguyn vt liu nhn trong thng hoc qu.
- Lng nguyn vt liu sn xut ra sn phm
- Lng nguyn vt liu lm ra sn phm hng v km phm cht.
- Lng nguyn vt liu cn tn ng
- Lng nguyn vt liu mt mt, hao ht
- nh gi chung tnh hnh s dng nguyn vt liu.
PT
IT
Sau khi thanh quyt ton cn c ch kch thch vt cht tho ng. Nu s dng vt
t tit kim th n v v c nhn c thng t 30% gi tr tit kim tr ln, nu thiu ht
phi bi thng theo gi th trng, vt t cn tn ng m khng s dng phi thu hi v
kho doanh nghip
4.4. S DNG HP L V TIT KIM NGUYN VT LIU
4.4.1. ngha ca vic s dng hp l v tit kim nguyn vt liu
Nguyn vt liu l mt trong 3 yu t ca qu trnh sn xut v l yu t cu thnh
nn thc th ca sn phm, chim t trng ln trong gi thnh. Do , vic phn u s dng
hp l v tit kim nguyn vt liu l mt yu cu thng xuyn phi c thc hin trong
cc doanh nghip.
Ni chung vic s dng hp l v tit kim nguyn vt liu trc ht i hi phi s
dng ng cng dng v mc ch ca nguyn vt liu; s dng theo ng nh mc v phn
u h thp tiu hao. Trong sn xut ch c sn xut ra sn phm c cht lng tt, hn ch v
i n xo b vic sn xut ra sn phm hng, km phm cht. Trong khu bo qun, hn ch
v xo b tn tht do mt mt, h hng, v hao ht. S dng hp l v tit kim nguyn vt
liu l mt chnh sch ca ng v Nh nc.
S dng hp l v tit kim nguyn vt liu l mt bin php c bn tng s lng
sn xut, tng cht lng sn phm, gp phn vo vic gim nhu cu v vn d tr nguyn
liu, vn nhp khu nguyn liu, tit kim ngoi t.
Trong c cu gi thnh sn phm, chi ph v nguyn vt liu chim t trng ln
(khong t 60 - 80%), cho nn s dng hp l tit kim nguyn vt liu l phng hng ch
yu h gi thnh sn phm.
Vic s dng hp l v tit kim nguyn vt liu cn nh hng n vic tit kim lao
ng sng, nng cao h s s dng thi gian my mc, thit b v trang b cng ngh, nh
hng n tnh hnh ti chnh ca doanh nghip.
4.4.2. Nhng ch tiu nh gi trnh s dng nguyn vt liu
120
Cc doanh nghip thuc cc ngnh khc nhau s s dng nhng ch tiu nh gi khc
nhau. Cc doanh nghip thuc ngnh ch bin nh luyn kim, ng, p du, hp .v.v
thng s dng cc ch tiu sau :
1- H s cht c ch trong nguyn liu
H s cht c ch
trong nguyn liu
(H1)
Trng lng cht c ch trong nguyn liu

=
Trng lng nguyn liu
2- H s s dng cht c ch
Trng lng cht c ch thc thu
PT
IT
H s s dng cht
c ch
(H2)
Trng lng cht c ch trong nguyn liu
3- H s thnh phm
H3 = H1 x H2
V d: Hm lng ng trong ma l 0,14; h s s dng cht c ch trong ma l

0,95. Vy h s thnh phm l:
H3 = 0,14 x 0,95 = 0,133
Ngha l 100 tn ma cy a vo ch bin s thu c 13,3 tn ng.

i vi cc doanh nghip ch bin khc nh c kh, may mc, g, da .v.v... ngi ta
s dng ch tiu H s s dng nguyn liu (Hsd)
Trng lng tinh ca sn phm
(Hsd)
=
Trng lng nguyn vt liu b vo
H s ny cng gn ti 1 cng tt.

Ngoi h thng ch tiu trn cn s dng cc ch tiu: H s ph phm, h s ph liu,
h s ph liu dng li ... nh gi trnh s dng nguyn vt liu
Tu theo c im kinh t - k thut, mt s doanh nghip cn s dng h s: h s
s dng nhit, h s trng lng so vi cng sut ....
121
4.4.3. Phng hng v bin php s dng hp l v tit kim nguyn vt liu
Trong bt k doanh nghip no, vic s dng hp l v tit kim nguyn vt liu u
phi da trn c s phn tch mt cch khoa hc tnh hnh s dng nguyn vt liu v ra
nhng phng hng v bin php c th ph hp vi c im kinh t - k thut doanh
nghip. S dng hp l v tit kim nguyn vt liu va l ngha v va l quyn li ca
doanh nghip v c thc hin theo nhng phng hng v bin php sau:
1- Khng ngng gim bt ph liu, ph phm, h thp nh mc tiu dng nguyn vt
liu
Mun vy, cc doanh nghip cn tp trung gii quyt cc vn : tng cng cng tc
ci tin k thut, ng dng k thut cng ngh vo sn xut, nng cao trnh lnh ngh cho
cng nhn, xy dng v hon thin h thng nh mc tiu dng nguyn vt liu, xy dng
v thc hin nghim chnh ch bo qun, s dng v sa cha my mc, thit b, coi trng
vic t chc hch ton nguyn vt liu v ph phm; p dng ch khuyn khch li ch vt
cht trong vic s dng tit kim hay lng ph nguyn vt liu .v ...v. Ngoi ra cn phi c
bit coi trng nhng bin php gim mc tiu dng nguyn vt liu trong khu thit k v
cng ngh.
PT
IT
2- S dng nguyn vt liu thay th
S dng nguyn vt liu thay th l mt phng hng c bit quan trng nc ta

hin nay. Vic s dng nguyn vt liu thay th c thc hin theo hng dng vt liu nh,
r tin, sn c trong nc thay cho vt liu nng, t tin, qu him, nhp khu, vi iu kin
m bo cht lng v yu cu ca cng ngh ch bin.
3- Trit thu hi v tn dng ph liu, ph phm
Thu hi v tn dng ph liu, ph phm l mt ni dung quan trng th hin s qun

trit nguyn tc tit kim trong qun l kinh t. Vic tn dng ph liu, ph phm chng
nhng l yu cu trc mt m cn l yu cu lu di ca cc doanh nghip. Ngay c nhng
nc c nn kinh t pht trin cao vn ht sc coi trng vic tn dng ph liu ph phm, v
n mang li hiu qu cao hn so vi vic s dng nguyn vt liu t khai thc, ch bin.
4- Xo b mi hao ht, mt mt, h hng nguyn vt liu do nguyn nhn ch quan gy
ra
thc hin tt phng hng ny, cn nng cao trch nhim trong cng tc thu mua,
vn chuyn, bao gi, bc d, kim nghim, bo qun nguyn vt liu trong kho v cp pht
nguyn vt liu cho sn xut. Kin quyt p dng ch trch nhim v x pht nghim bng
bin php kinh t, hnh chnh i vi nhng ngi v trch nhim, nhng hnh ng ly cp
hoc lng ph nguyn vt liu; theo di, n c, kim tra cht ch vic s dng nguyn vt
liu .
CU HI N TP
1. Nu ni dung c bn ca t chc mua sm nguyn vt liu v nhng kh khn
hin nay ca cng tc ny ?
122
2. Ti sao phi s dng hp l v tit kim nguyn vt liu v nh th no l s dng

hp l v tit kim nguyn vt liu? Phn tch, ly v d minh ha ?
3. Phn tch vai tr v ngha ca nh mc tiu hao nguyn vt liu ?
4. Cc phng php xy dng nh mc nguyn vt liu v nu phm vi p dng ?
5. Nu v phn tch ni dung c bn ca t chc cung ng nguyn vt liu trong
doanh nghip ?
6. Ti sao cc doanh nghip phi d tr nguyn vt liu v cc hnh thc d tr
nguyn vt liu trong doanh nghip ?
7. Trnh by ngha v bin php c bn s dng hp l v tit kim nguyn vt
liu trong doanh nghip ?
8. Trnh by khi nim, ngha v phng hng s dng hp l tit kim nguyn
vt liu. Theo bn, trong bi cnh hin nay phng hng no c ngha nht i vi cc
doanh nghip Vit Nam ? Ti sao ?
PT
IT
9. Nu khi nim v vai tr ca nguyn vt liu. Bin php s dng, hp l tit kim
nguyn vt liu trong doanh nghip ?
10. Trnh by ngha v bin php s dng hp l v tit kim nguyn vt liu
trong doanh nghip ?
11. Hy phn tch ngha ca vic s dng hp l v tit kim nguyn vt liu trong
doanh nghip ? Ly 3 v d minh ha doanh nghip m bn ang cng tc lm g s
dng hp l tit kim vt liu v phn tch nguyn nhn ?
12. Hy phn tch ya ngha ca vic s dng hp l v tit kim nguyn vt liu trong
doanh nghip ? Theo bn trong doanh nghip cn phi lm g s dng hp l tit kim
nguyn vt liu ? Ly v d minh ha ?
BI TP
1- Hy tnh lng nguyn vt liu cn dng, nguyn vt liu d tr thng xuyn,

nguyn vt liu d tr bo him, nguyn vt liu d tr theo ma v nguyn vt liu cn mua
ca mt doanh nghip ch bin hoa qu hp cn c vo nhng s liu sau:
- Nhim v sn xut ca doanh nghip trong qu 1 ch ch bin hp khi lng 20
tn sn phm bit rng t l ch thnh ca nguyn vt liu l 0,5.
- C s liu thng k c v tnh hnh cung ng nguyn vt liu ca doanh nghip
nh sau:
123
Ln
Ngy thng cung ng
S ln cung ng
1/1
8/1
19/1
26/1
31/1
7/2
16/2
20/2
24/2
10
28/2
PT
IT
- Nguyn vt liu trn chn r v gn ht ma vo khong thng 2, sang thng 3 doanh

nghip mun sn xut them th phi d tr, s ngy d tr theo ma l 30 ngy.
- Trong doanh nghip lng nguyn vt liu ny khng c d tr u k v cui k.
2- C s liu v k hoch sn xut v s dng nguyn vt liu ca mt doanh nghip
nh sau:
Sn phm
S lng
(ci)
nh mc tiu dng
nguyn liu X (Kg/ci)
nh mc tiu dng nguyn

liu Y (Kg/ci)
1.500
10
1.000
12
2.000
- Ph phm cho php ca loi sn phm A l 3%; sn phm C l 5%.

- T l ph liu s dng li c i vi nguyn vt liu X ca sn phm A l 5%; sn
phm B l 10%.
- Thi gian d tr thng xuyn ca nguyn liu X l 30 ngy, ca nguyn liu Y l
20 ngy.
- T l sai hn bnh qun l 10% so vi s ngy cung cp cch nhau.
- Ngy 30.10 kim k: nguyn liu X tn kho 50Kg; nguyn liu Y tn kho 300kg.
- D kin nhp t 30.10 n ht nm bo co: Nguyn liu X l 1.200kg; nguyn liu
Y l 1.000kg.
- D kin xut t 30.10 n ht nm bo co cho b phn sn xut: Nguyn liu X l
1.000kg; nguyn liu Y l 800kg.
124
Hy xc nh lng nguyn liu X;Y cn mua trong nm k hoch.

3- Hy tnh lng bng cn cung ng ca doanh nghip dt X trong nm k hoch cn
c vo cc s liu sau:
- Theo k hoch, doanh nghip c nhim v sn xut 240 tn si, t l ch bin thnh
si ca bng l 0,92.
- S liu thng k v tnh hnh cung ng trong ca nm bo co nh sau:
S th t
Ngy thng cung ng
S lng cung ng
lm cung ng
(tn)
5/1
30
29/1
20
23/2
40
14/4
32
30/6
15
25/8
25
15/9
45
31/10
20
18/11
10
10
8/12
13
Tng
250
PT
IT
Bit rng d kin tnh hnh nm k hoch v c bn so vi nm bo co khng c g

bin i ln . Trong doanh nghip nguyn vt liu ny khng d tr theo ma v lng
nguyn vt liu d tr u k k hoch l 10 triu ng.
125
Ti liu tham kho
TI LIU THAM KHO

1- Bi ging T chc sn xut trong doanh nghip Bu chnh Vin thng,
Hc vin cng ngh Bu chnh Vin thng Ths Phm vn Bnh.
2- Gio trnh Kinh t v t chc sn xut trong doanh nghip, Trng i
hc Kinh t Quc dn PGS.TS Phm Hu Huy. 2005.
3- Gio trnh T chc lao ng, Trng i hc lao ng x hi- PGS.TS
Nguyn Tip. 2007.
4- Gio trnh nh mc lao ng, Trng i hc lao ng x hi- PGS.TS
Nguyn Tip. 2007.
PT
IT
5- K nng qun l ca t trng sn xut v qun c phn xng, Nh xut

bn thng k PGS.TS ng Thanh Phng v cc tc gi khc. 2008.

BG To Chuc San Xuat Trong Doanh Nghiep

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

BG To Chuc San Xuat Trong Doanh Nghiep

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Hc vin cng ngh bu chnh vin thng

KHOA QUN TR KINH DOANH 1

T CHC SN XUT TRONG

Bin son: Th.S Phan T Anh

CHNG 1: MT S VN CHUNG V T CHC SN

1.1. KHI QUT V T CHC SN XUT TRONG DOANH NGHIP

1.1.1. Khi nim

1.1.2. ngha, mc ch ca t chc sn xut trong doanh nghip

1.1.3. Cc nhn t ch yu nh hng n t chc sn xut trong

1.1.4. Mt s nguyn tc t chc sn xut trong doanh nghip

1.2. NI DUNG T CHC SN XUT TRONG DOANH NGHIP

1.1.5. Nhng ch tiu nh gi trnh t chc sn xut trong doanh

1.2.2. T chc sn xut v khng gian v thi gian

1.2.3. Loi hnh sn xut v cc phng php t chc sn xut

CHNG 2: T CHC LAO NG TRONG DOANH NGHIP

2.1. TO LP C CU LAO NG TI U TRONG DOANH NGHIP

2.1.1. Vai tr ca c cu lao ng ti u

2.1.2. Phng php xc nh c cu lao ng ti u trong doanh

2.2. NH MC LAO NG V P DNG NH MC LAO NG TRONG

2.2.1. Khi nim v tc dng ca nh mc lao ng

2.2.2. Phn loi thi gian hao ph v c cu ca nh mc thi gian

2.2.3. Cc phng php xy dng nh mc lao ng

2.3. S DNG HP L V TIT KIM SC LAO NG

2.3.1. S dng s lng lao ng

2.3.2. S dng thi gian lao ng

2.3.3. S dng cht lng lao ng

2.3.4. S dng cng lao ng

CHNG 3: CHUN B K THUT CHO SN XUT V CH

3.1. CHUN B K THUT CHO SN XUT TRONG CC DOANH NGHIP

3.1.1. Cc giai on tin hnh chun b k thut

3.1.2. Phng php nh mc s dng my mc thit b

3.2.1. Nhim v ch yu ca cng tc kim tra k thut

3.2.2. i tng ca cng tc kim tra k thut

3.2.3. Tnh cht ca cng tc kim tra k thut

3.2.4. Cc hnh thc kim tra k thut

3.2.5. Cc phng php kim tra k thut

3.2. CNG TC KIM TRA K THUT TRONG DOANH NGHIP

3.3. CH SA CHA D PHNG THEO K HOCH

3.3.1. ngha ca vic sa cha my mc, thit b

3.3.2. Ch sa cha d phng theo k hoch

3.3.3. Cc hnh thc t chc cng tc sa cha my mc thit b

3.3.4. Xc nh lng lao ng cho cng tc sa cha v thi gian

3.3.5. Nhng bin php ch yu nhm tng cng v ci tin cng

CHNG 4: T CHC CUNG NG V S DNG NGUYN

4.1.1. Khi nim v ngha ca nh mc tiu dng nguyn vt liu

4.1.2. C cu ca nh mc tiu dng nguyn vt liu

4.1.3. Cng tc qun l nh mc s dng nguyn vt liu trong

4.2. K HOCH CUNG NG NGUYN VT LIU CHO SN XUT TRONG

4.2.1. Xc nh lng vt liu cn dng

4.2.2. Xc nh lng nguyn vt liu d tr

4.2.4. K hoch tin mua sm nguyn vt liu

4.3.1. T chc tip nhn nguyn vt liu

4.3.2. T chc qun l kho

4.3.3. T chc cp pht nguyn vt liu

4.3.4. Thanh quyt ton nguyn vt liu

4.4. S DNG HP L V TIT KIM NGUYN VT LIU

4.4.1. ngha ca vic s dng hp l v tit kim nguyn vt liu

4.4.2. Nhng ch tiu nh gi trnh s dng nguyn vt liu

4.4.3. Phng hng v bin php s dng hp l v tit kim 122

TI LIU THAM KHO

- Chng 2: T chc lao ng trong doanh nghip

Chng 1: Mt s vn chung v t chc sn xut trong doanh nghip

1.1. KHI QUT V T CHC SN XUT TRONG DOANH NGHIP