Professional Documents
Culture Documents
PER
INSTITUCIONET
KRYESORE
TE
BASHKIMIT
EUROPIAN
Diagrama tregon se si, nga njra an, aktort e nivelit kombtar dhe nnkombtar jan t
prfaqsuar n nivel BE-je dhe mund t ndikojn n vendimmarrje qeverit kombtare
prfaqsohen n Kshillin e BE dhe n Kshillin Evropian, pra, n nj pozicion qendror;
strukturat nnkombtare t qeverisjes n Komisionin e Rajoneve; shum ndrthurje t tjera
nuk jan paraqitur n diagram, si pr shembull shoqatat n Komisionin Social-Ekonomik, dhe
krahas ksaj popullsit e shteteve antare zgjedhin deputett e Parlamentit Evropian.
Institucionet e BE
Kshilli i Bashkimit Evropian (Kshilli i Ministrave)
N rastin e Kshillit t Ministrave - s bashku me Parlamentin Evropian (PE) - bhet fjal pr
organin qendror vendimmarrs t Bashkimit Evropian. Kshilli prfaqson elementin e shtetit
antar. do shtet antar drgon nga nj prfaqsues.
Me propozim t Komisionit dhe pjesmarrjen e Parlamentit Evropian ai vendos ligjet e
Komunitetit. Ky ka qen procesi baz vendimmarrs i BE q n fillimet e tij. Ajo, q ka
ndryshuar, sht pesha dhe rndsia relative e tre organeve pjesmarrse, veanrisht prmes
rritjes s vazhdueshme t kompetencave t PE.
N varsi t sektorit politik mblidhet n prbrje respektive, aktualisht (tetor 2010) n dhjet konfigurim
internetit t BE):
shtje t prgjithshme
punt e jashtme
ekonomi dhe financa
drejtsi dhe punt e brendshme (DPb)
punsim, politika sociale, shndetsi dhe mbrojtje e konsumatorit
aftsia konkurruese
transport, telekomunikacion dhe energji
bujqsi dhe peshkim
mjedis
arsim, rini dhe kultur
Krahas ministrave prkats t shteteve antare, i pranishm sht edhe antari respektiv i Komisionit.
Pr shum ministra t shteteve antare puna n kuadr t Kshillit prbn nj pjes t
konsiderueshme t detyrave. Meqense ata, pr shkak t detyrimeve t tyre kombtare, mund
t jen n Bruksel vetm pr pak koh, kan nevoj pr mbshtetje.
Komisioni i Prfaqsuesve t Prhershm
Pr kt sht shum i rndsishm Komisioni i Prfaqsuesve t Prhershm, me seli n
Bruksel (COREPER). COREPER sht shkurtim i termit francez t komitetit: Comit des
Reprsentants Permanents. Ai prbhet nga Prfaqsuesit e Prhershm t shteteve antare
n Bruksel si dhe nga zvendsit e tyre dhe mblidhet nj her n jav. Ky Komision mbikqyr
dhe koordinon edhe punn e rreth 300 komisioneve dhe grupeve t puns, t cilat prbhen
nga npuns t shteteve antare dhe prgatisin n nivel teknik dosjet, q u paraqiten
COREPER dhe Kshillit.
COREPER merr prsipr pjesn kryesore t prgatitjes s vendimmarrjes n t gjitha shtjet
e prmbajtjes, dhe antart e Komitetit prfaqsojn Kshillin edhe n procedurat e
ndrmjetsimit me PE, t cilat prdoren n kuadr t procedurave t rregullta ligjvnse, nse
Kshilli dhe PE nuk arrin t bien dakord.
Sekretaria e Prgjithshme e Kshillit
Nj pjes tjetr t bazs s Kshillit, aspak t mbivlersuar n rndsin e vet pr nj
funksionim jo problematik t tij, e prbn Sekretaria e Kshillit, e cila prmbledh rreth 3.500
punonjs. Detyrat e saj jan n rradh t par t natyrs administrative, q do t thot se
ktu realizohen procese t tilla si prgatitja e axhends s puns, hartimi i raporteve, shrbimi
i prkthimit, verifikimi i shtjeve ligjore etj. Diagrama m posht bn t qart strukturn e
Kshillit.
Komisioni Evropian
Komisioni sht, pa nj shembull krahasimi si n politiknndrkombtare ashtu edhe n
at kombtare, i pari organ vrtet mbikombtar. Ai prbhet aktualisht nga 27 antar, t
cilt propozohen nga qeverit e shteteve antare dhe emrohen me nj mandat pesvjear,
pr t cilin ndrkohnevojitet edhe miratimi i Parlamentit Evropian.
Komisart nuk duhet t veprojn pr llogari t vendit t tyre t origjins, por duhet t
angazhohen n pavarsi t plot pr interesin e Komunitetit. Ata mbshteten nga plot
23.000 npuns (shih faqen e internetit t Komisionit) - ca m pak se ndonj qytet i madh
organizuar n t ashtuquajtura Drejtori t prgjithshme, t cilat mund t ndahen n
katr grupe t mdha:
detyr e administrats s shteteve antare apo edhe e njsive t tyre rajonale. Ndrsa
detyra kryesore e Komisionit qndron n mbikqyrjen dhe kontrollin e zbatimit t
ktyre rregullave nga shtetet antare.
Parlamenti Evropian
N rastin e Parlamentit Evropian (PE) kemi t bjm me organin e par n nivel mbikombtar, i
cili n dallim nga Kshilli ose Komisioni mbart nj cilsim t njohur tashm nga sistemet
politike kombtare. Ai sht organi i vetm n nivel mbikombtar, q zgjidhet drejt pr s
drejti.
Kompetencat dhe roli i PE n Komunitet kan qen q prej themelimit t KEQ n ndryshim t
vazhdueshm, dhe pikrisht n nj shndrrim t till, nga i cili ai prfitoi nj ndikim n rritje.
Etapa t rndsishme ktu kan qen zgjerimi i kompetencave t tij n shtje t buxhetit
(1975), realizimi i zgjedhjeve t para t drejtprdrejta (1979), futja e procedurs s
bashkpunimit (1986) dhe e asaj t bashkvendosjes (1992) si dhe s fundmi, me an t
ndryshimeve vijuese t traktatit, nj zgjerim i konsiderueshm i fushave, ku gjen zbatim kjo
procedur bashkvendosjeje. Traktati i Lisbons punoi s ktejmi procedurat e rregullta
Dhe kjo Gjykat e BE dhe jo GjE si instanca e sa m e lart - sht nj nga shtat
organet e BE. N kaudr t ksaj hyrjeje do t prqendrohemi tek Gjykata e Prgjithshme
apo GjE si instanca m e rndsishme e sistemit gjyqsor t BE.
Kshilli Evropian
N rastin e Kshillit Evropian bhet fjal pr at institucion t BE, q prezanton elementin
ndrshtetror n nj mnyr krejt t veant. Prbrja dhe detyrat e tij rregullohen me nenin
15 t Traktatit t BE:
"(1) Kshilli Evropian i jep Unionit impulse t domosdoshme pr zhvillimin e tij dhe prcakton
n kt kontekst prioritetet dhe objektivat e prgjithshme politike. Ai nuk ka kompetenca
legjislative.
(2) Kshilli Evropian prbhet nga kryetart e shteteve dhe t qeverive si dhe nga Kryetari i
Kshillit Evropian dhe Kryetari i Komisionit. Prfaqsuesi i Lart pr Politikat e Jashtme dhe t
Siguris merr pjes n punimet e tij."
Ku qndron rndsia dhe ndikimi i ktij institucioni, nse ai vet nuk sht aktiv n pikpamje
legjislative? Mund t fillojm me faktin, q kryetart e shteteve dhe t qeverive, si politikant
drejtues t shteteve antare pjesmarrse, prcaktojn n nj pjes t miir axhendn e
Unionit, pra prcaktojn linjat drejtuese politike, ekonomike dhe shoqrore pr t gjith fushat
e veprimtaris.
Krahas ksaj ka edhe nj element t dyt, q Kshilli Evropian hyn n loj gjithmon n rolin e
zgjidhsit t konflikteve, nse sht e pamundur, q konfliktet t zgjidhen n nivel m t ult,
pr shembull n nivelin e ministrave prgjegjs pr dikasteret prkats. Ather me an t
Kshillit Evropian tentohet, q duke prdorur pr shembull package deals t gjendet nj
zgjidhje e pranueshme nga t gjitha palt.
M tej, nj rol drejtues i takon Kshillit n politikn e jashtme dhe ai sht aktor qendror n
shtje t tilla si zgjerimi, ndryshimet e Traktatit etj., pra gjithmon ather kur sht fjala pr
vendosjen e shinave t rndsishme t BE. Prve ksaj, ai merr edhe vendime t
rndsishme n shtje personeli, duke emruar vet Kryetarin e vet, Kryetarin e Komisionit
Evropian dhe Prfaqsuesin e Lart.
Por q ta cilsosh at si "Motorr t integrimit evropian" apo autoritetin m t lart politik" t
drejton kryesin n aktivitetin e Kshillit Evropian dhe jep impulse gjat ktyre
punimeve;