CNG TRIT 2

1. TRNH BY KHI NIM HNG HA & 2 THUC TNH CA

HNG HA
1.1.

KHI NIM

Hng ha l sn phm ca L, c th tha mn nhu cu no ca con thng qua trao

i, mua bn.
1.2.

HAI THUC TNH CA HNG HA

A) GI TR S DNG
-

KN: l cng dng ca hng ha nhm tha mn 1 nhu cu no ca con .

Nhng cng dng ca hng ha c pht hin dn2 cng s tin b ca KHKT.
GTSD ca hng ha l tnh t nhin (l, ha) ca vt phm quy nh.
l 1 tnh vnh vin, 0 ph vo hnh thi KT XH.
Trong KT hng ha, GTSD l 1 vt mang GTT.

B) GI TR TRAO I
-

KN: L 1 qh v s lng, th hin t l trao i gia hng ha ny vi hng ha .

VD: 2m vi = 10kg thc
2 hng ha so snh c vi nhau th bn thn 2 hng ha phi c 1 ci chung ging
nhau. Nu ta gt b GTSD ca hng ha i, hng ha u l sn phm ca L.
Chnh L l c s ca trao i & to thnh GT hng ha.
Vy thc cht ca trao i sn phm l trao i L.

C) MI QUAN H GIA 2 THUC TNH

2 tnh ca hng ha c MQH vi nhau va thng nht va mu thun nh:
-

Thng nht: l hng ha phi c 2 tnh, nu thiu 1 trong 2 tnh 0 phi l hng
ha.
Mu thun:
Vi t cch l GTSD cc hng ha 0 ng nht v cht.
Vi t cch l GTT cc hng ha ng nht v cht (u l L c vt
ha).
Qu trnh thc hin GTT & GTSD l 2 qu trnh nhau v thi gian & 0
gian, do nu GT hng ha 0 c thc hin s dn n khng hong SX
tha.

Nguyn Vit Anh K57 X hi hc

 Vy trc khi thc hin GTSD phi tr GT ca n. Nu 0 thc hin c

GTT s 0 thc hin c GTSD.
2. TRNH BY KHI NIM LNG GI TR HNG HA & CC
NHN T NH HNG N LNG GI TR HNG HA
2.1.

KHI NIM

L lng L hao ph SX ra hng ha .

n v o: thi gian L: ngy, gi, thng, nm,
Lng GT hng ha 0 o = thi gian L c bit m o = thi gian LXH cn thit.
Thi gian LXH cn thit: L thi gian cn thit SX hng ha, vi trnh thnh
tho trung bnh, cng trung bnh, trong nhng iu kin bnh thng so vi hon
cnh XH nht nh.
Thng thng thi gian LXH cn thit l thi gian L c bit ca nhng cung cp
i b phn lng hng ha y trn th trng.
2.2.CC NHN T NH HNG N LNG GI TR HNG HA

TH NHT, NNG SUT L

KN NSL: L nng lc SX ca L c tnh =

S lng sn phm SX ra trong 1 n v thi gian.
S lng L hao ph SX ra 1 n v sn phm.
C 2 loi NSL: NSL c bit & NSL XH. Trn th trng, hng ha c trao i
0 phi theo GT c bit m l GT XH. V vy NSL c nh hng n GT XH ca
hng ha chnh l NSL XH.
NSL: hiu qu, hay hiu sut ca L. Khi NSL :
S lng sn phm SX ra trong 1 n v thi gian .
S lng L hao ph SX ra 1 n v sn phm .
Cc nhn t nh hng n NSL:
Trnh kho lo (thnh tho) trung bnh ca NL
Mc pht trin ca KH KT, cng ngh & mc ng dng nhng thnh
tu vo SX.
Trnh t chc qun l
Quy m & hiu sut ca TLSX
Cc iu kin t nhin
NSL ln, GT 1 n v sn phm .

TH HAI, CNG L

NSL & cng L tc ng nhau i vi lng GT hng ha.

Nguyn Vit Anh K57 X hi hc

 CL: Ni ln mc khn trng nng nhc ca L trong 1 n v thi gian. V

vy, khi CL ln, th lng L hao ph trong cng 1 n v thi gian cng ln
& lng sn phm c to ra cng ln tng ng, cn lng GT ca 1 n v sn
phm 0 i. Xt v bn cht, CL cng ging nh ko di thi gian L.

TH BA, MC PHC TP CA L

L gin n: l L m bt k 1 bnh thng no c kh nng L cng c th thc

hin c.
L phc tp: L L i hi phi c o to, hun luyn thnh L chuyn mn
lnh ngh mi c th tin hnh c.
Khi em trao i trn th trng ta ly L gin n lm n v & quy L thnh
L gin n, vi ngha L phc tp l bi s ca L gin n.
Trong cng 1 thi gian, L phc tp to ra nhiu GT hn L gin n.
3. TRNH BY NI DUNG QL GI TR & TC NG CA QL GI
TR

NI DUNG
SX & trao i hng ha phi da trn c s GT ca n, tc trn c s hao ph LXH
cn thit.
C th:
Trong SX:
Khi lng sn phm m nhng SX to ra phi ph hp nhu cu c
kh nng thanh ton ca XH.
Hao ph L c bit ph hp vi hao ph LXH cn thit.
Trong trao i:
Phi thc hin theo nguyn tc ngang gi: 2 hng ha trao i vi nhau
khi cng kt tinh 1 lng L nh nhau, hoc trao i, mua bn hng
ha phi thc hin theo nguyn tc gi c ph hp vi GT.

TC NG

iu tit SX & lu thng hng ha:

iu tit SX: phn phi TLSX & SL vo cc ngnh, vng nhau.
QL GT iu tit 1 cch t pht thng qua s ln xung ca gi c.
iu tit lu thng: phn phi ngun hng ha t ni c gi c thp n ni c
gi c cao.
Kch thch ci tin k thut, hp l ha SX, NSL, h gi thnh sn phm.
SX no c: hao ph L c bit nh hn hao ph LXH cn thit s tr nn giu.
Mun vy phi ci tin k thut, ci tin t chc, qun l SX, thc y LLSX ca XH
pht trin.
Nguyn Vit Anh K57 X hi hc

 Phn ha nhng SX hng ha thnh giu, ngho.

no c GT c bit nh hn GT XH thu c nhiu li tr nn giu c.
no c GT c bit ln hn GT XH s ri vo tnh trng thua l tr nn ngho
kh.
4. SO SNH CNG THC LU THNG CA T B N (T-H-T) &
CNG THC LU THNG CA HNG HA (H-T-H)
GING NHAU
C 2 s vn ng u do 2 giai on i lp nhau l mua & bn hp thnh, trong mi giai
on u c 2 nhn t vt cht i din nhau l tin & hng & 2 c qh kinh t vi nhau l
mua & bn.
KHC NHAU

IM M
U, KT
THC
TRT T
HNH VI

MC CH
VN NG

GII HN
VN NG

HTH
THT
Hng ha, tin ng vai tr trung Tin t, hng ha ng vai tr trung
gian.
gian.
Bn trc, mua sau.

Mua trc, bn sau.

L GTSD tha mn nhu cu, 0 phi l GTSD m l GT, hn na cn

nn cc hng ha trao i phi c l GT thm. V vy nu s tin thu v
GTSD nhau.
= s tin ng ra th qu trnh vn ng
tr nn v ngha. Do s tin thu v
phi ln hn s tin ng ra, nn CT vn
ng y ca TB l T H T, trong
T = T + T. T l s tin tri hn
gi l GTTD & k hiu l m.
S vn ng s kt thc giai S vn ng l 0 c gii hn v s ln
on th 2, khi nhng trao i ln ca GT l 0 c gii hn.
c c GTSD m cn n.
Do s vn ng l c gii hn.

5. TRNH BY KHI NIM HNG HA SC LAO NG, IU

KIN SC LAO NG TR THNH HNG HA
5.1. KHI NIM
SL l ton b nhng nng lc (th lc & tr lc) trong 1 con & c s
dng vo SX.
Nguyn Vit Anh K57 X hi hc

5.2. K SC L TR THNH HNG HA

c SL phi c t do v thn th, lm ch c SL ca mnh & c quyn bn
SL ca mnh nh 1 hng ha.
c SL phi b tc ot ht TLSX, buc anh ta phi bn SL ca mnh
sng.
SL tr thnh hng ha l k quyt nh bin tin thnh TB.
6. PHN TCH 2 THUC TNH CA HNG HA SC LAO NG
Cng nh hng ha , hng ha SL cng c 2 tnh: GT & GTSD.
6.1. GI TR CA HH SL
Do thi gian LXH cn thit SX & ti SX SL.
c xc nh = GT ca nhng t liu sinh hot (TLSH) cn thit nui sng
cng nhn & gia nh anh ta.
Lng GT cc TLSH cn thit bao gm:
GT nhng TLSH vt cht & tinh thn cn thit ti SX SL, duy tr i
sng ca bn thn cng nhn.
Ph tn o to cng nhn.
GT nhng TLSH vt cht & tinh thn cn thit cho con ci cng nhn.
GT HH SL bao gm c yu t lch s, tinh thn.
GT SL biu hin = tin gi l gi c SL hay cn gi l tin lng.
GT HH SL chu s tc ng ca 2 xu hng i lp nhau:
GT HH SL c xu hng :
SX cng pht trin nhu cu v L phc tp .
Nhu cu TLSH theo tin b ca LLSX.
Xu hng GT HH SL: Do NSL nn gi c cc TLSH, dch v .
6.2. GI TR S DNG CA HH SL
Ging hng ha thng thng, GTSD hng ha SL tha mn nhu cu mua.
Cng dng ca n biu hin qua tiu dng hng ha SL, chnh l tin hnh qu trnh
L.
Tri vi tiu dng hng ha thng thng, qu trnh L ng thi l qu trnh SX ra
hng ha, SL to ra 1 GT mi ln hn GT bn thn n.
HNG HA SL c 2 ring bit, l ngun gc trc tip to ra GTTD, l cha kha
gii quyt mu thun cng thc chung ca TB. Chnh c tnh ny lm cho s
xut hin ca hng ha SL tr thnh k tin t chuyn thnh TB.

Nguyn Vit Anh K57 X hi hc

7. TRNH BY KHI NIM GI TR THNG D. SO SNH

PHNG PHP SX GTTD TUYT I & TNG I
7.1. KHI NIM GI TR THNG D
GTTD l 1 b phn ca GT mi di ra ngoi GT SL do cng nhn lm thu to ra &
b nh TB chim 0.
7.2. SO SNH PPSX GTTD TUYT I & TNG I
Tng i ging nhau v mc ch & lm cho thi gian L thng d c ko di ra.
Khc nhau:
PPSX GTTD TUYT I
PPSX GTTD TNG I
L PPSX GTTD c thc hin trn c L PPSX GTTD c thc hin = cch
s ko di tuyt i ngy L ca cng rt ngn thi gian L tt yu li ko
nhn trong iu kin thi gian L tt yu di 1 cch tng ng thi gian L thng
0 i & GTTD c SX ra = PP ny c d trn c s NSL XH trong iu
gi l GTTD tuyt i.
kin di ngy L 0 i. GTTD c
SX = PP ny c gi l GTTD tng
i
- Nhng con ng ch yu SX Mun rt ngn thi gian L tt yu bng
cch: h thp GT SL, bng cch gim
GTTD tuyt i:
Tng thi gian lm vic trong 1 ngy, GT TL sinh hot ca cng nhn. Do
phi tng NSL XH trong cc ngnh SX
thng, nm
TL sinh hot, cc ngnh SX TLSX SX
Tng cng L
- Gii hn ngy L: Ngy L phi di cc TLSH. Ngha l tng NSL XH.
hn thi gian L tt yu, nhng khng
th vt qu gii hn v th cht v tinh
thn ca NL.
c p dng ph bin giai on u Ph bin giai on pht trin ca
ca CNTB.
CNTB.
8. TRNH BY B N CHT CA T BN, VAI TR CA T BN
BT BIN & T BN KH BIN TRONG QU TRNH SX GTTD
8.1. BN CHT CA T BN
TB l QHSX XH:
TB l GT mang li GTTD = cch bc lt L 0 cng ca cng nhn lm thu.
TB th hin QHSX gia giai cp TS & VS.

Nguyn Vit Anh K57 X hi hc

8.2. VAI TR CA T BN BT BIN & T BN KH BIN TRONG QU

TRNH SX GTTD
TBBB (c): B phn TB bin thnh TLSX m GT c bo ton & chuyn vo sn
phm, tc l 0 thay i v lng GT ca n.
Gm: my mc, thit b, nh xng hoc nguyn, nhin liu
c im:
GT ca chng c bo tn & chuyn dch nguyn vn vo GT sn
phm.
GT TLSX c bo tn di hnh thc GTSD mi.
TBKB (v): B phn TB bin thnh SL 0 ti hin ra, nhng thng qua L tru tng
ca cng nhn lm thu m ln, tc l bin i v lng. TBKB di hnh thc
tin lng.
Nh vy, TBKB l iu kin cn thit 0 th thiu c SX GTTD, cn TBKB c
vai tr quyt nh trong qu trnh , v n chnh l b phn TB ln ln. Ch c
TBKB mi to ra GTTD, cn TBBB ch l iu kin cn tin hnh SX.
9. TI SAO SX GTTD L QL KINH T TUYT I CA CNTB
ND QL: SX ra ngy cng nhiu GTTD cho nh TB = cch cng bc lt L lm
thu trn c s NSL & cng L.
L QL KT tuyt i ca CNTB v:
Phn nh mc ch ca nn SX & phng tin t mc ch.
SX GTTD phn nh qh gia TB & L, y l qh c bn trong XH TB.
Phn nh qh bn cht trong CNTB.
Chi phi s hot ng ca cc QL KT .
Quyt nh s pht sinh, pht trin ca CNTB, & l QL vn ng ca PTSX
.
10.TCH LY T B N L G. NHNG NHN T NH HNG N
QUY M TCH LY T B N
10.1. KHI NIM TCH LY T BN
Tch ly TB l s chuyn ha 1 phn GTTD thnh TB, hay l qu trnh TB ha GTTD.
10.2 NHNG NHN T NH HNG N QUY M TCH LY T BN
Chia lm 2 trng hp:

KHI LNG GTTD 0 I

Nguyn Vit Anh K57 X hi hc

Quy m tch ly TB ph vo t l phn chia khi lng GTTD thnh 2 qu: qu tch
ly & qu tiu dng ca nh TB. ng nhin t l qu ny ln th t l dnh cho qu
kia s i.

T L PHN CHIA C XC NH

Quy m ca tch ly TB ph vo khi lng GTTD. Trong TH ny, khi lng GTTD
li ph vo nhng nhn t sau:
Trnh bc lt SL = nhng bin php: cng L, ko di ngy L, ct
tin lng ca cng nhn.
Trnh nng sut LXH: NSLXH c thm nhng yu t vt cht bin
GTTD thnh TB mi quy m tch ly.
S chnh lch gia TB c s dng & TB tiu dng:
TB s dng: L khi lng GT cc t liu L m ton b quy m hin vt
ca chng u hot ng trong qu trnh SX sn phm.
TB tiu dng: L phn ca nhng t liu L y c chuyn vo sn
phm theo tng chu k SX di dng khu hao.
S chnh lch ny l thc o s tin b ca LLSX. S chnh lch cng
ln, s phc v 0 cng cng ln, TB li dng c nhng thnh tu L
ca QK ngy cng nhiu quy m tch ly TB cng ln.
Quy m ca TB ng trc:
Trnh bc lt 0 i Khi lng GTTD do khi lng TB kh bin
quyt nh.
Quy m ca TB ng trc, nht l b phn TB kh bin cng ln th khi
lng GTTD bc lt c ngy cng ln quy m tch ly TB.
11.PHN BIT T BN C NH & T BN LU NG
11.1. T BN C NH
L b phn TBSX di dng my mc, thit b, nh xng, v hin vt tham gia
ton b vo qu trnh SX, nhng GT ca n b khu hao tng phn & c chuyn
dn vo sn phm mi c SX ra.
Trong qu trnh hot ng, TBC b hao mn dn. C 2 loi hao mn:
Hao mn hu hnh: L hao mn v vt cht, hao mn v c hc c th nhn
thy. Hao mn hu hnh do qu trnh s dng & s tc ng ca t nhin lm
cho cc b phn ca TB c nh dn dn hao mn i ti ch hng & phi c
thay th.
Hao mn v hnh l hao mn thun ty v mt GT do nh hng ca tin b
KHKT. My mc tuy cn tt nhng b mt gi v c nhng my mc tt hn,
nng sut cao hn c khi cn r hn lm cho my c gi thm ch b o
Nguyn Vit Anh K57 X hi hc

thi. trnh hao mn v hnh, cc nh TB tm cch ko di ngy L,

cng L, ca kp lm vic, nhm tn dng cng sut ca my mc.
tc chu chuyn ca TBC l 1 bin php quan trng qu khu hao ti sn
c nh, lm cho lng TB s dng , trnh thit hi hao mn hu hnh do t nhin
ph hy & hao mn v hnh gy ra. Nh m c iu kin i mi thit b nhanh.
11.2. T BN LU NG
L b phn TB SX di dng nguyn liu, nhin liu, vt liu ph, SL, GT ca
n lu thng ton b cng vi sn phm & c hon li ton b cho cc nh TB sau
mi qu trnh SX.
TBL chu chuyn nhanh hn TBC. ngha ca vic tc chu chuyn ca
TBL:
Lm lng TBL c s dng trong nm, do tit kim c TB ng
trc.
tc chu chuyn ca TBL kh bin lm t sut GTTD & khi lng
GTTD hng nm ln.
Cn c phn chia TBSX thnh 2 loi l phng thc chuyn dch GT nhau ca
tng b phn TB trong qu trnh SX.
12. TRNH BY NGUYN NHN CHUYN BIN CA CNTB T T DO
CNH TRANH SANG C QUYN
Theo Lnin: Cnh tranh t do sinh ra tch t & tp trung SX, tch t & tp trung SX pht trin
n mt mc no s dn n Q.
Qu trnh mang tnh QL ni trn din ra do nhng nguyn nhn ch yu sau:
S pht trin ca LLSX di tc ng ca tin b KH-KTy nhanh qu trnh tch t
& tp trung SX, hnh thnh cc x nghip c quy m ln.
Nhng nm cui ca TK 19, nhiu thnh tu KH-KT mi xut hin. Mt mt, lm
xut hin nhng ngnh SX mi i hi x nghip phi c quy m ln. Mt , n dn
n NSL, kh nng tch ly TB, thc y pht trin SX ln.
S tc ng ca cc QL kinh t ca CNTB nh QL GTTD, QL tch ly, ngy cng
mnh m, lm bin i c cu KT ca XH TB theo hng tp trung SX quy m ln.
Cnh tranh khc lit
Cc nh TB phi tch cc ci tin k thut, quy m tch ly thng th
trong cnh tranh.
Cc nh TB va & nh b ph sn, cc nh TB ln pht ti, lm giu vi s
TB tp trung & quy m x nghip ngy cng to ln.
Cuc khng hong KT 1873 lm ph sn hng lot x nghip va & nh, thc y
nhanh qu trnh tch t & tp trung TB.
Nguyn Vit Anh K57 X hi hc

 S pht trin ca h thng tn dng TBCN thc y tp trung SX, nht l vic hnh
thnh cc cng ty c phn, to tin cho s ra i ca cc t chc Q.
13. TRNH BY NH NG C IM KINH T CA CNTB C QUYN
13.1. S TP TRUNG SX & CC T CHC C QUYN
A) THC CHT CA C QUYN
T chc Q l t chc lin minh gia cc nh TB ln tp trung vo trong tay phn
ln vic SX & tiu th 1 s loi hng ha no nhm mc ch thu c li nhun
Q cao.
B) NHNG HNH THC C QUYN C BN

Ccten (Cartel):
L 1 lin minh Q v: gi c, phn chia th trng, s lng hng ha SX,
Cc nh TB tham gia Ccten vn c lp v SX & lu thng.
Ccten l 1 lin minh Q 0 vng chc.
Xanhica (Syndicate):
L hnh thc t chc Q cao hn, n nh hn Ccten.
L t chc Q v lu thng; vic mua bn do 1 ban qun tr m nhim. H
vn c lp v SX, ch mt c lp v lu thng.
Mc ch ca h l thng nht u mi mua, bn bn hng ha vi gi t
& mua nguyn liu vi gi r.
Trt (Trust):
L 1 hnh thc Q cao hn Ccten & Xanhica, nhm thng nht c vic SX
& lu thng di s qun l ca hi ng qun tr.
Cc nh TB tham gia Trt tr thnh cc c ng thu li nhun theo c phn.
Trt nh du bc ngot v hnh thc vn ng mi ca QHSX TBCN.
Cngxoxiom (Consortium):
L hnh thc t chc Q c trnh & quy m ln hn cc hnh thc Q trn.
Tham gia cngxoxiom 0 ch c cc nh TB ln m cn c cc xanhica, trt
cc ngnh nhau nhng lin quan vi nhau v kinh t, k thut.
Vi kiu lin kt dc nh vy, 1 cngxoxiom c th c hng trm x nghip
lin kt trn c s hon ton ph vo mt nhm TB kch s.
13.2. T BN TI CHNH & BN U S TI CHNH

TB ti chnh l kt qu ca s hp nht gia TB ngn hng ca 1 s t ngn hng Q

ln nht, vi TB ca nhng lin minh Q cc nh CN.

Nguyn Vit Anh K57 X hi hc

10

 S hnh thnh cc t chc Q ngn hng: Tch t, tp trung trong CN Quy

m CN ln, i hi ngn hng ln. Cc ngn hng nh phi t sp nhp vo
cc ngn hng mnh hn hoc phi chm dt s ca mnh trc QL khc
lit ca cnh tranh.
S xm nhp ca ngn hng vo CN:
Ngn hng khng ch hot ng ca nn KT TBCN.
C i din ca mnh vo cc t chc Q CN theo di vic s dng
tin vay, hoc trc tip u t vo CN.
Qu trnh xm nhp tng ng tr li ca cc Q CN vo ngn hng:
Mua c phn ca ngn hng ln chi phi hot ng ca ngn hng.
Lp ngn hng ring phc v cho mnh.
Ny sinh TB ti chnh.
Bn u s ti chnh: S pht trin ca TB ti chnh dn n s hnh thnh ca 1
nhm nh Q, chi phi ton b i sng KT & chnh tr ca ton XH TB gi l cc
u s ti chnh.
Cc u s ti chnh thit lp s thng tr ca mnh qua ch tham d (1 nh
ti chnh ln/1 tp on ti chnh nh c s c phiu khng ch m nm c
cng ty ln nht cng ty m; cng ty ny li mua c phiu khng ch, thng
tr c cng ty cng ty con; cng ty con n lt n li chi phi cc cng
ty chu cng = cch nh th). Nh c ch tham d & phng php t
chc tp on theo kiu mc xch nh vy, = 1 lng TB u t nh, cc nh
TB Q ti chnh c th khng ch & iu tit c 1 lng TB ln gp nhiu
ln.
Ngoi ch tham d, cc u s ti chnh cn s dng nhng th on nh:
lp cng ty mi, pht hnh tri khon, kinh doanh cng tri, u c chng
khon s giao dch, u c rung t, thu c li nhun Q cao.
V chnh tr: bn u s ti chnh chi phi hot ng ca cc c quan nh
nc, bin nh nc TS thnh cng c phc v li ch cho chng Lm ny
sinh CN pht xt, CN qun phit, chy ua v trang
13.3. XUT KHU T BN
XKTB l mang TB u t nc ngoi SX GTTD ti nc s ti.
Cui TK 19 u TK 20, XKTB tr thnh ph bin do:
Trong 1 s t nc pht trin tch ly c 1 lng TB ln, TB tha cn
tm ni u t nhiu li nhun hn so vi u t trong nc.
Cc nc lc hu thiu vn pht trin.
CNTB pht trin mu thun KT XH gay gt. XKTB tr thnh bin php lm
mc gay gt .
Cc hnh thc XKTB:
Xt v hnh thc u t:
XKTB hot ng (u t trc tip): a TB ra nc ngoi trc tip
kinh doanh thu li nhun cao
Nguyn Vit Anh K57 X hi hc

11

 XKTB cho vay (u t gin tip): cho vay thu li tc

Xt v ch s hu TB:
XKTB nh nc
XKTB t nhn
Kt qu 2 mt:
1 mt:
Lm cho QHSX TBCN pht trin & m rng ra trn a bn quc t.
Thc y nhanh qu trnh phn cng L & quc t ha i sng KT
ca nhiu nc.
Lm cho qu trnh CNH, HH cc nc nhp khu pht trin nhanh
chng.
Mt : li trong cc QG nhp khu TB nhng hu qu nng n:
Nn KT pht trin mt cn i & l .
N nn chng cht do b bc lt nng n.
13.4. S PHN CHIA TH GII V KT GIA CC T CHC C QUYN
Thc cht s phn chia TG v kinh t l phn chia th trng tiu th hng ha, ngun
nguyn liu & u t.
Th trng trong nc lun gn vi th trng ngoi nc. c bit trong giai on
CNTB Q, th trng ngoi nc cn c ngha c bit quan trng:
Mt mt, do LLSX pht trin cao i hi ngy cng phi c nhiu ngun
nguyn liu & ni tiu th.
Mt , do thm kht li nhun siu ngch thc y TB Q cng bnh
trng ra nc ngoi, cn c th trng n nh thng xuyn.
S ng trn trng quc t gia nhng t chc Q QG c sc mnh kinh t hng
hu li c s ng h ca nh nc ca mnh & cc cuc cnh tranh khc lit
gia chng tt yu dn n xu hng tha hip, k kt cc hip nh cng c a v
Q ca chng trong nhng lnh vc & th trng nht nh. hnh thnh cc lin
minh Q quc t di dng cc ccten, xanhica, trt quc t
13.5. S PHN CHIA TH GII V LNH TH GIA CC CNG QUC
QUC
CNTB pht trin ngy cng cao th cuc u tranh chim a ngy cng quyt
lit hn.
Cc cng quc quc ra sc xm chim a v:
a l ni bo m ngun nguyn liu & th trng thng xuyn
L ni tng i an ton trong cnh tranh, bo m thc hin ng thi nhng
mc ch v KT, qun s & chnh tr.
S phn chia lnh th & pht trin 0 u ca CNTB tt yu dn n cuc u tranh
i chia li TG. l nguyn nhn chnh dn n cuc CTTG 1 1914 1918 & cuc
CTTG 2 1939 1945.
Nguyn Vit Anh K57 X hi hc

12

 TB ti chnh & chnh sch quc t thch ng vi n to nn hng lot hnh thc l
c tnh cht qu ca cc nc. Tiu biu l nhng nc ph c lp v
chnh tr nhng li mc vo ci li ph v ti chnh & ngoi giao.
14. TRNH BY NGUYN NHN RA I & BN CHT CA CNTB
C QUYN NH NC
14.1. NGUYN NHN RA I CNTB C QUYN NH NC
Tch t & tp trung cng ln th tch t & tp trung SX cng cao, do ra nhng
c cu KT to ln i hi 1 s iu tit XH i vi SX & phn phi, yu cu k hoch
ha tp trung t mt trung tm.
S pht trin cao ca LLSX, m trc ht l phn cng LXH lm xut hin 1 s
ngnh m cc t chc Q t nhn 0 th hoc 0 mun kinh doanh v u t ln, thu
hi vn chm, t li nhun,
S thng tr ca Q lm su sc thm s i khng gia giai cp TS vi VS &
nhn dn L. Nh nc phi c nhng chnh sch xoa du nhng mu thun
nh tr cp tht nghip, iu tit thu nhp quc dn, pht trin phc li XH,
S m rng cc qh kinh t i ngoi i hi nh nc phi ng ra bo h, to MT
quc t h tr TB t nhn.
14.2. BN CHT CA CNTB C QUYN NH NC
CNTBQNN l s kt hp sc mnh ca cc t chc Q t nhn vi sc mnh ca
nh nc TS thnh 1 thit ch & th ch thng nht, trong nh nc TS b ph
vo cc t chc Q & can thip vo cc qu trnh kinh t nhm bo v li ch ca cc
t chc Q & cu nguy cho CNTB.
N bt ngun t tnh XH ha ca LLSX pht trin ti mc khin cho s hu tp
th t nhn kiu TBCN phi c thch ng = cc hnh thc s hu hn hp gia t
nhn & nh nc.
CNTBQNN l 1 qh KT chnh tr XH ch 0 phi 1 chnh sch KT.
15. TRNH BY NH NG HNH THC BIU HIN CA CNTB C
QUYN NH NC

S KT HP V NHN S GIA T CHC C QUYN & NH

NC

Thng xut hin di hnh thc cc hi ch x nghip. Cc hi ch XN ny tr thnh

lc lng chnh tr, KT to ln, l ch da cho CNTBQNN. Cc hi ch ny hot
ng nh c quan tham mu cho NN, chi phi ng li KT, CT theo hng c li
cho tng lp TBQ.
Nguyn Vit Anh K57 X hi hc

13

 Cc quan chc & nhn vin chnh ph c ci vo ban qun tr ca cc t chc Q,

gi nhng chc v trng yu chnh thc hoc danh d, hoc tr thnh nhng u
nhng t chc Q.

S HNH THNH & PHT TRIN S HU TB C QUYN NH

NC

N biu hin 0 nhng ch s hu NN ln m cn s cng MQH gia s hu

NN & s hu Q t nhn.
S hu NN hnh thnh di nhng hnh thc sau:
XD doanh nghip NN = vn ca ngn sch.
Quc hu ha cc XN t nhn = cch mua li.
NN mua c phiu ca cc doanh nghip t nhn.
Cc doanh nghip NN thc hin nhng chc nng rt quan trng:
M rng SX TBCN bo m a bn rng ln cho s pht trin ca TB t
nhn.
Gii phng TB ca cc TBQ t nhng ngnh t li a vo nhng ngnh
kinh doanh c hiu qu hn.
L ch da cho s iu tit KT TBCN theo nhng chng trnh nht nh.

S IU TIT KINH T CA NH NC TS

H thng iu tit KT ca NN dung hp c 3 c ch: th trng, Q t nhn & iu

tit ca NN nhm pht huy mt tch cc cng nh hn ch mt tiu cc ca tng c ch.
Xt n cng v bn cht, h thng iu tit u phc v cho CNTBQ.
16. TRNH BY KHI NIM GIAI CP CNG NHN, NI DUNG &
IU KIN KHCH QUAN QUY NH S MNH LCH S CA GIAI
CP CNG NHN
16.1. KHI NIM GIAI CP CNG NHN
Giai cp cng nhn l mt tp on XH n nh, hnh thnh & pht trin cng vi qu
trnh hnh thnh & pht trin ca nn SX i CN, vi nhp pht trin ca LLSX c
tnh cht XH ho ngy cng cao; l lc lng L c bn, trc tip hoc tham gia vo
qu trnh SX & ti SX ra ca ci vt cht cho XH; lc lng c bn trong ci to cc
QHXH, ng lc chnh ca tin trnh lch s t CNTB ln CNXH & CNCS.
16.2. NI DUNG S MNH LCH S CA GIAI CP CNG NHN
SMLS ca giai cp cng nhn phi tri qua 2 bc:

Nguyn Vit Anh K57 X hi hc

14

 Th nht, giai cp cng nhn chim ly chnh quyn nh nc & bin TLSX trc ht
thnh s hu ca nh nc.
Th hai, giai cp cng nhn thng qua ng CS lnh o nhn dn L tin hnh XD
XH mi XHCN & CSCN.
16.3. IU KIN KHCH QUAN QUY NH S MNH LCH S CA GIAI
CP CNG NHN
A) A V KT XH CA GIAI CP CNG NHN TRONG XH TBCN
V mt LLSX, giai cp cng nhn l b phn quan trng nht ca LLSX, hin thn
ca LLSX hin i vi trnh XH ho ngy cng cao; lc lng L c bn to ra
phn ln ca ci vt cht cho XH, L thng d ca h l ngun gc ch yu em li
s giu c cho giai cp TS, cho XH TS; i biu cho LLSX, PTSX tin tin.
V mt QHSX: trong XH TB, giai cp cng nhn l giai cp a v lm thu, ph , b
p bc, bc lt; l i tng bc lt ch yu ca giai cp TS; c li ch c bn i lp
trc tip vi li ch ca giai cp TS.
Trong XH XHCN, giai cp cng nhn 0 cn a v lm thu, ph , b bc lt m
a v lm ch. Tuy nhin, trong thi k qu ln CNXH vn cn 1 b phn cng
nhn a v lm thu, b bc lt.
B) NHNG C IM CHNH TR - XH CA GIAI CP CNG NHN
Giai cp cng nhn l giai cp tin phong CM: V h i biu cho PTSX tin tin, gn
lin vi nhng thnh tu KHCN hin i. c trang b l lun KH CM v lun i
u trong phong tro CM.
Giai cp cng nhn l giai cp c tinh thn CM trit nht thi i ngy nay: Do b
p bc bc lt nng n di CNTB; c li ch trc tip i lp vi li ch c bn ca
giai cp TS, ng thi c li ch ph hp vi a s nhn dn L.
Giai cp cng nhn l giai cp c thc t chc k lut cao: Do c ti luyn trong
mi trng L CN.
Giai cp cng nhn c bn cht quc t: Do a v KT XH ca h trn ton TG l
ging nhau.
Vi a v KT - XH khch quan & nhng phm cht ca mnh, giai cp cng nhn
c y ln v tr giai cp CM, giai cp tin phong, giai cp duy nht c th thc
hin c nhim v lch s l xo b ch TBCN, thc hin bc chuyn CM t
hnh thi kinh t - XH TBCN sang hnh thi kinh t - XH CSCN, gii phng mnh
ng thi gii phng ton XH vnh vin thot khi p bc, bc lt, bt cng.
17. TRNH BY KHI NIM & NGUYN NHN C A CM XHCN
17.1. KHI NIM CM XHCN
Nguyn Vit Anh K57 X hi hc

15

 CM XHCN l cuc CM XH nhm thay th ch TBCN li thi = ch XHCN khi

nhng iu kin vt cht & tinh thn cho s thay th ny sinh & pht trin vi
mc tng i y ngay trong lng ch TB.
CM XHCN thng c hiu theo ngha rng & ngha hp.
Theo ngha rng: CMXHCN l mt qu trnh ci bin CM ton din trit , lu di
bao gm 2 giai on: ginh chnh quyn, thit lp chuyn chnh v sn & ci to
XH c, XD XH XHCN, XH CSCN.
Theo ngha hp: CMXHCN l qu trnh ginh chnh quyn v tay giai cp
cng nhn. l cuc CM chnh tr.
17.2. NGUYN NHN CM XHCN
C nhiu nguyn nhn dn n cuc CMXH nh: kinh t, chnh tr, t tng, XH nhng
nguyn nhn c bn nht l kinh t. Tt c cc cuc CM din ra trong lch s u bt
ngun t nhu cu khch quan gii phng LLSX khi s km hm ca QHSX li thi
trong 1 PTSX no .
CMXHCN c nguyn nhn su xa t mu thun gia LLSX mang tnh XH cao vi
QHSX da trn ch chim hu t nhn TBCN v TLSX. Mu thun ny biu hin ra
ngoi XH l mu thun gia giai cp VS & TS.
Khi CNTB chuyn sang CN quc: mu thun XH ngy cng nhiu hn, trm trng
hn, tnh tt yu ca cuc CMXHCN ngy cng r rt hn, trc tip hn.
nguyn nhn cuc CMXHCN nm ngay trong PTSX TBCN. Chng no QHSX
TBCN cn c duy tr, th CMXHCN vn cn l tt yu.
18. TRNH BY TNH T T YU & C IM CA THI K QU
LN CNXH
18.1. TNH TT YU
Gia CNTB & CNXH c s nhau v cht. CNTB c XD trn c s ch t hu
TBCN v TLSX, s phn chia XH thnh cc giai cp i khng. Cn CNXH da trn
ch XH ho v TLSX, XH dn dn 0 cn giai cp i khng, 0 c p bc, bc lt.
XH TBCN mi ch to ra tin vt cht - LLSX pht trin mang tnh XH cho s ra i
ca CNXH, QHSX 0 t pht hnh thnh trong lng XH TB, vic XD QHSX mi XHCN i hi phi tri qua mt qu trnh ci bin lu di.
Cng cuc XD CNXH l mt cng vic mi m, kh khn, phc tp cha tng c
trong lch s. Do , cn phi c thi k qu lu di mi thc hin c nhng
thay i cn bn trong lnh vc ca i sng XH: kinh t, chnh tr , vn ho, t
tng.
Thi k qu l bt buc i vi tt c cc nc i ln CNXH.
Bt u t khi giai cp cng nhn & nhn dn L ginh c chnh quyn, kt
thc khi XD xong c s vt cht cho CNXH.
Nguyn Vit Anh K57 X hi hc

16

 Tu theo hon cnh lch s c th ca cc nc khi ginh c chnh quyn,

m thi k qu cc nc c s nhau v hnh thc & bc i. C th
l bc qu trc tip t CNTB, cng c th l bc qu gin tip t
CNTB trung bnh hoc tin TBCN i ln CNXH.
18.2. C IM
Kinh t: Thi k qu kt cu kinh t ca CNTB & CNXH. Trong , c cc
thnh phn kinh t, cc loi hnh s hu, cc hnh thc t chc, qun l & phn phi
nhau. Chng an xen, thm nhp vo nhau, va u tranh va hp tc vi nhau.
XH: XH cn nhiu giai cp, tng lp nhau, va u tranh va lin minh vi nhau.
Do vy, s ca nh nc trong thi k qu ln CNXH l tt yu.
Vn ho - t tng: Cn nn vn ho, trn nn tng h tng ca giai cp TS bn
cnh nn vn ho mi, trn nn tng h t tng ca giai cp cng nhn.
19. TRNH BY C TRNG C B N CA XH XHCN
C s vt cht k thut ca XH XHCN l nn i CN c pht trin ln t nhng
tin vt cht k thut ca nn i CN TBCN.
CNXH xa b ch t hu t nhn TBCN, thit lp ch s hu XHCN v TLSX.
XH XHCN l 1 ch XH to ra c cch t chc L & k lut L mi.
XH XHCN l 1 ch XH thc hin nguyn tc phn phi theo L, coi l nguyn
tc c bn nht.
XH XHCN l 1 XH m nh nc mang bn cht giai cp cng nhn, c tnh
nhn dn rng ri, tnh dn tc su sc.
XH XHCN l 1 XH thc hin c s gii phng con khi ch p bc, bc lt;
thc hin bnh ng XH, to iu kin cho con pht trin ton din.
20. TRNH BY KHI NIM DN TC & NGUYN TC CA CN MC
LNIN TRONG GI I QUYT VN DN TC
20.1. KN DN TC
KN dn tc thng c dng vi 2 ngha:

NGHA TH NHT

Dng ch nhng cng ng c th no c

Nhng MLH cht ch, bn vng
Sinh hot kinh t chung
Ngn ng chung ca cng ng
Trong sinh hot VH c nhng nt c th so vi nhng cng ng
Nguyn Vit Anh K57 X hi hc

17

 Xut hin sau cng ng b lc

C s k tha & pht trin hn nhng nhn t tc cng ng b lc & th hin
thnh thc t gic ca cc thnh vin trong cng ng .

NGHA TH HAI

Dng ch 1 cng ng n nh, bn vng hp thnh nhn dn ca 1 QG, c lnh th

chung, nn KT thng nht, quc ng chung, c truyn thng VH, truyn thng u tranh
chung trong qu trnh dng nc & gi nc.
20.2. NGUYN TC CA CN MC LNIN TRONG GII QUYT V DN
TC

CC DN TC HON TON BNH NG

L quyn thing ling ca cc dn tc, 0 phn bit dn tc ln hay nh, trnh pht
trin cao hay thp. Cc dn tc u c ngha v & quyn li ngang nhau trn tt c
cc lnh vc ca i sng XH.
Trong 1 QG c nhiu dn tc, quyn bnh ng ca cc dn tc phi c php lut
bo v & phi c thc hin trong thc t, trong vic khc phc s chnh lch v
trnh pht trin KT VH gia cc dn tc do LS li c ngha c bn.
QG c quyn bnh ng trong qh quc t.

CC DN TC C QUYN T QUYT

L quyn lm ch ca mi dn tc, quyn t quyt nh con ng pht trin KT, CT,

XH ca dn tc mnh.
Bao gm:
Quyn t do phn lp thnh cng ng QG dn tc c lp
Quyn t nguyn lin hip li vi cc dn tc trn c s bnh ng.
Cn ng vng trn lp trng giai cp cng nhn:
ng h cc phong tro dn tc tin b
Kin quyt u tranh chng li nhng mu toan li dng quyn dn tc t
quyt lm chiu bi can thip vo cng vic ni b cc nc, i li khai
chia r dn tc.

LIN HIP CNG NHN TT C CC DN TC

T tng ny l s th hin bn cht quc t ca giai cp cng nhn, phong tro cng
nhn & phn nh tnh thng nht gia s nghip gii phng dn tc vi gii phng
giai cp.
ngha to ln:

Nguyn Vit Anh K57 X hi hc

18

 Quyt nh n vic xem xt, thc hin quyn bnh ng dn tc & quyn t
quyt ca cc dn tc.
L yu t to nn sc mnh bo m cho thng li ca giai cp cng nhn &
cc dn tc b p bc trong cuc u tranh chng CN quc.
21. TRNH BY BN CHT TN GIO, QUAN I M C BN CA CN
MC LNIN I VI VN TN GIO TRONG CM XHCN.
21.1. BN CHT TN GIO
Ch ngha Mc Lnin coi tn ngng, tn gio l 1 hnh thi thc XH, phn nh 1
cch hoang ng, h o HTKQ. Qua s phn nh ca tn gio, nhng sc mnh t
pht trong t nhin & XH u tr nn thn b.
Bt c tn gio no, vi hnh thi pht trin y ca n, cng u bao gm:
thc tn gio: th hin quan nim v cc ng thing ling cng nhng tn
ngng tng ng.
H thng t chc tn gio cng vi nhng hot ng mang tnh cht nghi thc
tn ngng ca n.
V bn cht, tn gio l 1 hin tng XH phn nh s b tc, bt lc ca con trc
t nhin & XH. Tuy nhin trong thc tn gio cng cha ng nhiu GT ph hp
vi o c, o l con .
21.2. QUAN IM C BN CA CN MC LNIN I VI V TN GIO
TRONG CM XHCN
Gii quyt nhng vn pht sinh t tn gio trong i sng XH phi gn lin vi
qu trnh ci to XH c, XD XH mi.
Tn trng t do tn ngng & 0 tn ngng ca nhn dn.
Thc hin on kt nhng c tn gio vi nhng 0 c tn gio, on kt cc tn
gio, on kt nhng theo tn gio vi nhng 0 theo tn gio, on kt ton dn
tc XD & bo v t nc. Nghim cm hnh vi chia r cng ng v l do tn
ngng tn gio.
Phn bit r 2 mt chnh tr & t tng trong vn tn gio.
Mt t tng th hin nhu cu tn ngng tn gio ca nhn dn.
Mt chnh tr th hin s li dng tn gio chng li s nghip CMXHCN.
Do vy, u tranh loi b mt chnh tr, phn ng trong lnh vc tn gio
l nhim v thng xuyn.
Phi c quan im lch s - c th khi gii quyt vn tn gio. Bi v nhng thi
k lch s nhau, vai tr, tc ng ca tng tn gio i vi i sng XH 0 ging
nhau.

Nguyn Vit Anh K57 X hi hc

19