Professional Documents
Culture Documents
HU C VIT NAM
LI NI U
Vn v sinh an ton thc phm nc ta hin vn cn l mi lo ngi ln ca
nhiu ngi, nht l ngi tiu dng bi tnh trng lm dng ha cht trong phn
bn v thuc bo v thc vt trong sn xut nng nghip an ton vn cn, mc d t
nhiu nm qua B Nng nghip v PTNT ban hnh cc quy trnh sn xut theo
thc hnh nng nghip tt nh VietGAP, GlobalGAP, song s tin tng v sn phm
an ton theo GAP vn cha thuyt phcV sao vy? Phi chng trong tiu chun
sn xut vn cn c dng phn v c v ha cht bo v thc vt khi cn thit, nn
nng dn thc hin cha tt hoc thiu chui gim st cht lng sn phm.
gii quyt vn sn xut nng nghip an ton v to nim tin cho mi ngi
th sn xut nng nghip cn phi theo hng hu c, bi v nng nghip hu c l
h thng sn xut khng dng ha cht, mc tiu l duy tr sc khe cho t, h sinh
thi v sc khe cho ngi sn xut. Nng nghip hu c da vo qu trnh sinh thi,
a dng sinh hc v qu trnh pht trin t nhin ph hp vi tng iu kin ca a
phng. Sn xut nng nghip hu c chnh l sn xut truyn thng kt hp i mi
cc tin b k thut mi c li cho cc sinh vt, con ngi v mi trng trn c s
chia s v thc y cc mi quan h cng bng nhm hng ti cuc sng tt, m
bo cht lng cho tt c cc bn c lin quan (ngi sn xut, nh bn l, ngi
tiu dng).
Sn xut nng nghip hu c trong trng trt bao gm rau, qu, ch hu c,
l cch la chn tt nht ca ngi tiu dng hin nay. cc nc ang pht trin,
sn phm trng trt hu c mi ch chim mt phn nh trong nng nghip sch, an
ton, nhng sn xut nng nghip hu c v ang ha hn s tng trng nhanh
trn ton th gii, trong c Vit Nam. gip cho cc cn b lnh o, cn b k
thut, nh nng sn xut v ngi tiu dng hiu bit r khi nim v sn xut nng
nghip hu c nc ta, chng ti bin son chuyn Sn xut nng nghip hu
c Vit Nam. Nhm tc gi gm:
1- GS. TS Phm Th Thy, Ph Ch tch Hip hi Nng nghip hu c Vit Nam,
Gim c Trung tm Khoa hc v Hp tc l Ch bin.
2- Th.s Phm Kim Oanh, Trung tm Khoa hc v Hp tc, Hip hi Nng
nghip hu c Vit Nam.
Vi mong mun v tm huyt c mt nn nng nghip hu c thc s cho t
nc, cc tc gi tp hp cc ti liu v VietGap v nng nghip hu c bin
son chuyn ny, tp trung ch yu v trng trt. Hy vng rng chuyn ny s
gip cho cc cn b lnh o trong ngnh nng nghip, cn b k thut v khuyn
nng v bo v thc vt hiu bit hng ch o, gip nng dn v doanh nghip
p dng vo thc tin sn xut nng nghip hu c. y l ti liu mi nn chc chn
s khng trnh khi thiu st, rt mong bn c gp ln ti bn ti c hon
thin hn. Xin trn trng cm n.
Ban bin tp
bc xy dng thng hiu cho ngnh trng trt, chn nui, thy sn an ton, gp
phn bo v sc khe ngi tiu dng nc ta. Qua 6 nm trin khai n ngi
nng dn, VietGAP pht huy c nhng u th ca mnh, gp phn khng nh
vo nng cao nhn thc ca ngi dn v sn xut thc phm an ton, v sinh an ton
thc phm.
Sau khi gia nhp T chc thng mi quc t WTO, ngnh thng mi Vit
Nam c nhiu chuyn bin tch cc, trong ng ch l lng u t trc tip
v gin tip u tng mnh so vi trc. Tuy nhin, lng xut khu hng ha ca
Vit Nam ra nc ngoi cha c nh k vng. Mt phn nguyn nhn chnh l
hng ha ca chng ta vp phi cc quy nh v tiu chun hng ha rt kht khe ca
cc nc nhp khu. Theo nhn nh ca cc chuyn gia th th trng xut, nhp
khu nng sn trn th gii ang c kim sot bi nhng i siu th, nhng tp
on a quc gia vi cc tiu chun rt cao v cht lng sn phm cng nh v sinh
an ton thc phm.
n nay, hng trm t chc, n v, c nhn c sn phm c cng nhn
t tiu chun VietGAP v ang tham gia vo cc dch v bun bn cc sn phm
nng sn ngang hng vi cc nc trong khu vc v th gii. Nhiu h nng dn, c
bit khu vc ng bng sng Cu Long thu c nhiu kt qu kh quan, nh
Thanh Long sch, Xoi sch, Qut sch m bo ng tiu chun Viet GAP, dn
chim c lng tin ca ngi tiu dng. Nm 2015, s kin Vi thiu Vit Nam
c chp nhn vo th trng ca 6 nc pht trin trong c M, Nht, c..., iu
ny gip cho nng dn trng vi phn khi, yn tm v chuyn tm vo sn xut
sn phm ca mnh.
xut khu c Vi thiu vo 2 th trng M v c th vi Vit Nam phi
tri qua nhiu quy nh bt buc theo tiu chun VietGAP, GlobalGAP. Pha M
a ra danh sch mt s loi su bnh c th, mt s loi thuc bo v thc vt khng
c php s dng trn vi. Ngc li, Vit Nam cng xy dng xong bn chiu
x (quy trnh dit khun, lm sch sn phm, nng cao cht lng v ko di thi gian
bo qun), vi chi ph 0,6 n 1 USD cho mi kg sn phm. Ngoi nc M v c ra
th Trung Quc vn l th trng truyn thng ca da hu, vi thiu, rau qu khc
ca Vit Nam, vic kim nh cc ca khu cng ngy mt cht ch hn i vi cc
mt hng rau qu Vit Nam. iu cho thy VietGAP, GlobalGAP... rt quan trng
i vi s tn ti, pht trin th trng nng sn trong nc v quc t ca nng
nghip Vit Nam.
Mc d vy nhng VietGAP vn cha to s tin tng cho ngi tiu dng?
V sao vy? Phi chng l do nhn thc ca nng dn cha n ni n chn, thc
cha cao v kin thc cha c trang b y v s dng phn v c v ha cht
bo v thc vt hp l. Mt khc trong sn xut cn thiu chui lin kt kim tra
v gim st cht lng, cho nn cho d sn xut nng nghip c tin hnh theo
VietGAP t nhiu nm nay, nhng sn phm vn b ln vi sn xut thng thng
khng VietGAP. khc phc, nh nc phi h tr cho nng dn thc hin chui
lin kt trong sn xut VietGAP hoc thay i hng mi theo sn xut nng nghip
hu c, chng ti tin tng rng trong tng lai s to ra cc sn phm hu c tht s,
m bo cht lng v an ton v sinh thc phm.
1.3. S khc nhau gia sn xut nng nghip theo VietGAP v hu c:
9
ngi sn xut v ngi tiu dng ton th gii hng ti v quan tm, y cng
chnh l xu th tt yu ca nng nghip hu c bn vng trn ton cu.
b- Sn xut nng nghip hu c cn khc vi sn xut VietGAP ch sn xut hu
c theo h thng m bo cng tham gia PGS (Participatory Guarantee System),
ngha l cc bn lin quan cng tham gia vo trong h thng cng nhau gim st
nhm m bo cht lng n tay ngi tiu dng. Cn trong sn xut VietGAP vn
cha c chui lin kt gim st cht lng sn phm, mc d mi y t chc Jica
Nht Bn gip nng dn cc tnh Hng Yn, Hi Phng, Thi Bnhsn xut rau
an ton theo GAP c h tr nng dn chui lin kt gim st, tuy ch l ban u.
Kh khn trong sn xut rau an ton theo VietGAP l quy m sn xut nh l v hin
nay nng dn nhiu vng vn cha c thi quen ghi chp nht k trng trt hoc dn
nhn sn phm
1.4. V sao nng dn v ngi tiu dng li chn sn xut v sn phm nng
nghip hu c?
c mt s cuc iu tra c thc hin trn ton th gii, trong c Vit Nam
nng dn tr li cu hi ny v tt c nng dn ton th gii u c chung cu tr
li l: V sc kho ca c gia nh h, v c thu nhp cao hn, v c mi trng
sng tt hn v v thc phm an ton hn.
Theo ngi tiu dng th sn phm hu c khng c d lng thuc tr su v
cht kch thch tng trng. Rau qu hu c c v ngon hn, nhiu dinh dng hn v
bo qun c lu hn. Rau qu hu c c cha nhiu cht chng xy ho c tc
dng chng cc bnh ung th hn cc loi thc phm canh tc theo phng thc
thng thng.
1.5. Ph lc
1.5.1. Gi tr gii hn ti a cho php ca mt s kim loi nng trong t, gi th
(sn xut theo VietGAP)
Gi tr gii hn
TT
Thng s(1)
(mg/kg t kh)
1
Arsen (As)
12
2
Cadimi (Cd)
2
3
Ch (Pb)
70
4
ng (Cu)
50
5
Km (Zn)
200
1.5.2. Gi tr gii hn ti a cho php ca mt s kim loi nng, vi sinh vt gy
hi trong nc ti i vi sn xut rau, qu ti
Thng s(2)
n v
mg/l
2
3
Cadimi (Cd)
Arsen (As)
mg/l
mg/l
TT
Gi tr gii hn
0,001
0,01
0,05
11
Ghi ch
4
5
Ch (Pb)
Fecal. Coli
mg/l
Svi khun/
100 ml
0,05
200
i vi rau n ti
sng
3
4
Ch tiu
Hmlng nitrat (NO3)
quy nh cho rau
X lch
Rau gia v
Bp ci, Su ho, Supl, C
ci, ti
Hnh l, Bu b, t cy,
C tm
Ng rau
Khoai ty, C rt
u n qu, Mng ty, t
ngt
C chua, Da chut
Da b
Da b
Da hu
VSV gy hi (quy nh
cho rau, qu)
Salmonella
Coliforms
Escherichia coli
Hm lng kim loi
nng ( cho rau, qu, ch)
Arsen (As)
Ch (Pb)
Ci bp, rau n l
Qu, rau khc
Ch
Thy Ngn (Hg)
Cadimi (Cd)
Mc gii hn ti
a cho php
mg/kg
1.500
600
500
400
300
250
200
150
90
90
60
CFU/g **
0
200
10
mg/kg
1,0
0,3
0,1
2,0
0,05
TCVN 7603:2007
12
TCVN 4829:2005
TCVN4883:1993;
6848:2007
TCVN 6846:2007
TCVN 7601:2007;
5367:1991
TCVN 7602:2007
TCVN 7604:2007
Cadimi (Cd)
IV
- Rau n l,
0,1
- Rau thm, nm
Rau n thn, rau n c,
0,2
khoai ty
Rau khc v qu
0,05
Ch
1,0
D lng thuc BVTV
(quy nh cho rau, qu,
ch)
Nhng ha cht c trong Theo Q46/2007/
Q46/2007
Q-BYT ngy
/Q-BYT
ngy 19/12/2007 ca B
19/12/2007 ca B Y t
Y t
Nhng ha cht khng c Theo CODEX hoc
trong
Q46/2007/QASEAN
BYT ngy19/12 ca B Y
t
Chng 2
KHI NIM C BN V CC TIU CHUN
SN XUT NNG NGHIP HU C
2.1. S lc v qu trnh sn xut nng nghip hu c
Trn th gii kh c th ni nng nghip hu c c xut hin vo lc no,
nhng canh tc hu c chnh l cch la chn c pht trin trc khi cc nh khoa
hc pht minh ra cc ha cht nng nghip tng hp. Nng nghip hu c c thc
hin t nm 1920 n nm 1940 bng sng kin ca mt s ngi tin phong ang c
gng ci tin canh tc truyn thng cng vi cc phng php c trng. Vo thi
im , cc phng php mi ch tp trung vo ph ca t, ly mn t lm cn
c v cn bng sinh thi l trng tm trong phm vi trang tri.
Nhng nm 1950, vic p dng cc ging cy trng mi c nng sut cao, kt
hp vi c gii ha v s dng ha cht trong nng nghip tng i ph bin, lc y
ngi ta gi l nn nng nghip "Cch mng xanh. Thi gian c mt s nh khoa
hc phn i hng pht trin mi ny v h a ra phng thc canh tc hu
c nh lm phn , ci tin lun canh cy trng hoc trng cy phn xanh..., chnh v
vy m khong cch gia canh tc hu c v canh tc bng ha cht ngy cng ln.
T nm 1970 n nm 1980, do tc ng tiu cc ca Cch mng xanh nh hng
ti sc khe ca ngi sn xut v mi trng sinh thi ngy cng tr nn trm trng
v r rng, nn nhn thc ca c nng dn v ngi tiu dng v vn hu c
cng dn c tng ln. H thng canh tc tng t nh Nng nghip vnh cu
hoc Nng nghip c u vo t bn ngoi thp khng ngng c m rng.
Nm 1990, canh tc hu c trn th gii tng ln kh mnh, do vy s v b bi
v thc phm v thm ha mi trng gim xung, iu lm tng nhn thc cho
13
c php
(A)/ C gii
hn (R)
Phn ng
- Tt c cc loi phn ng vt phi c nng hoc
vt bao gm: C gii hn mt thi gian di n khi phn hoai mc mi c
phn g, vt, (R)
bn vo rung sn xut hu c
ln, b v
- Khng c s dng phn g hoc cc phn ng
tru, di ...
vt khc ly t cc tri nui cng nghip
- Nng dn trng hu c phi thu gom phn t cc vt
nui gia nh s dng cho sn xut hu c
- C th dng phn ng vt chn th t do ly ngoi
h sn xut, nhng phi c nng hoc hoai
mc
Tro ci (t c php - Ch dng tro t t ci (khng dng than ci) mi
t ci g)
(A)
c s dng nh ngun kali (K) cung cp cho cy
- Cch s dng tt nht l thng xuyn cung cp mt
lng tro nh v kali rc rt nhanh qua t m. Nu
ct tr tro, cn phi y kn, nu b ma t c th
lm kali tan rt nhanh
Phn
c php - Cc vt liu u vo lm phn phi c ly t
(A)
trong trang tri/ni sn xut
- Cc vt liu c ly t ngoi nng h gm rm r,
tru, cy xanh, phn ng vt, v c ph
16
Vi sinh vt
Thuc mui
Cc
cn
trng c li
Du khong
Thuc
vi
sinh Bt, V-Bt
Cht
xua
ui
Hoa cc l
nh
M t v iu kin s dng
C nhiu loi by khc nhau nh by dnh h/keo,
by pheromon hoc by n
C th kim sot c nm, nhng phi p dng cn
thn, hin tng chy l c th xy ra khi qu nng.
- Kim sot nm v vi khun, c nhiu sn phm
ng khc nhau,khng phun qu liu
- c dng hn hp Bordeax (ng sunphat, vi ti
v nc) t l 40:40, dng ngay sau pha ch. C th b
chy l khi thi tit nng hoc nng cao
php Tr cc sinh vt bin i gen GMO
c
(A)
C gii hn
(R)
c php
(A)
C gii hn
(R)
C gii hn
(R)
c php
(A)
C gii hn
(R)
sot
nng lc sn xut ra nhng sn phm lnh mnh trong mt mi trng sinh thi c
cn bng, n nh.
2.5.2. Vng m:
Mi mt vng sn xut cy n qu hu c phi c bo v khi nguy c b
nhim cc ha cht ra tri hoc bay sang t rung bn cnh, v th mi h nng dn
phi m bo c mt khong cch thch hp t ni sn xut qu hu c n ni khng
sn xut hu c, khong cch ny t nht l 1,5- 2 mt c tnh t b rung n ra
ca tn cy n qu hu c. Nu nguy c nhim cao th vng m s phi c tnh
ton v lm rng hn, nu nguy c nhim bay theo ng khng kh th s phi
trng mt loi cy ngn chn s bay nhim. Cc cy trng trong vng m phi
khc vi cy trng hu c, nu s nhim theo ng nc th s phi to mt b t
hoc o rnh thot nc ngn cn s ra tri v nhim bn.
2.5.3. Sn xut song song:
trnh ln tp gia cc cy trng hu c v cy khng hu c (d ch l v tnh)
th tiu chun sn xut cy n qu hu c khng cho php trng cng mt loi cy
trn c rung hu c v rung thng thng cng mt thi im, v d nh cng mt
lc sn xut cam hu c v cam khng hu c. Ch c chp nhn khi cc ging
c trng trn rung hu c v rung trng thng c th phn bit gia chng vi
nhau mt cch d dng, trng hp ny c th p dng cho cc ging cam hoc ging
vi c mu sc khc nhau (mu vng v mu ) Vic ln tp ch phi c ngn
chn trong qu trnh lu kho v vn chuyn, v vy sn phm hu c s c ct tr
v vn chuyn mt cch ring l v c ghi r trn nhn mc l sn phm hu c
PGS
2.5.4. Ging v vt liu trng:
L tng nht l tt c cc ht ging, cy con u l hu c, tuy nhin nc ta
hin vn cha c ht ging v cy con hu c p ng cho nh sn xut hu c. V
th nu khng c sn ht ging hu c thng mi v cng khng th sn xut c
ht ging hu c th nng dn c th s dng ht ging, cy con khng x l ha cht
hoc x l ha cht bng cc cht c h thng PGS cho s dng. Nh l khi mua
ht ging ngoi i l th nng dn cn phi c trn bao b xem ht ging c x
l hay cha?
2.5.5. Cc vt liu bin i gen GMO:
Sn xut nng nghip hu c chnh l ngn chn nhng ri ro nh hng ti sc
khe con ngi v mi trng sinh thi, cho d nhng cng ngh mang tnh khoa hc
cao pht trin cng c th khng c chp nhn nu khng d on trc c nguy
c xy ra trong qu trnh sn xut. V vy cc vt liu bin i gen (GMOs) khng
c chp nhn bi vt liu gen a vo trong mt ging no khi trng c th lan
truyn qua con ng tp giao sang cc cy hoang di hoc cc ging khng bin i
gen cng h. Hu qu tiu cc ca cng ngh gen c th s lm mt i cc ging qu
hoc cc loi hoang di, hin nay vn cn nhiu nghi vn v tnh an ton vi cc thc
phm bin i gen, trong mi lo ngi nht vn l vn d ng thc phm. iu
ny c ngha rt quan trng trong sn xut nng nghip hu c bi mt vi loi thc
vt bin i gen c cc c tnh khng thch hp trong canh tc hu c nh cc cy
khng thuc tr c hoc cc cy trng c cha c t t vi khun. Canh tc hu c
khng c s dng thuc tr c ha cht v vic s dng cc cht iu ch t vi
19
khun ch c s dng nh l bin php cui cng, nu cc bin php phng nga
khc khng c hiu qu.
2.5.6. u vo sn xut nng nghip hu c:
Cc tiu chun PGS s nh hng nhng loi u vo c th c s dng trong
sn xut hu c, ch l khng phi tt c cc sn phm trn th trng c tn gi
hu c hay sinh hc u c s dng trong canh tc hu c, v chng c th vn
cha ha cht hoc cch thc sn xut ra khng theo cc nguyn tc hu c, v d nh
cch s dng cc cht bin i gen GMOs, do vy nng dn phi kim tra thng
xuyn sn phm ca mnh theo tiu chun PGS trc khi a vo s dng sn phm
mi trong sn xut hu c.
2.5.7. H thng chng nhn:
n nay Vit Nam vn cha c chng nhn cho cc sn phm hu c, v th
ch c mt cch gip gii quyt vn ny chnh l h thng m bo c tham gia
PGS hu c, xut pht im c tin hnh t d n nng nghip hu c ADDA vi
Hi Nng dn Vit Nam. Thng thng khong 2 - 3 nm sau ln cui cng s dng
u vo ha cht trong sn xut th c th c cp chng nhn hu c, tuy nhin h
thng PGS chp nhn cc loi qu c trng trn vn mt ma (1 nm) theo hu c
PGS k t khi chun b t cho n khi bn c sn phm l hu c.
Quy trnh chng nhn c bt u ngay khi ton b t sn xut c ng
k v bc u i vo sn xut hu c, mi nm nng dn ng k sn xut qu hu
c s c thanh tra, kim tra din bin v tnh trng sn xut hu c, nu m bo
tiu chun theo PGS th s c cp chng nhn.
2.6. Ci to t to ph cho sn xut nng nghip hu c
Ngi nng dn sn xut rau, qu u bit r l t tt, ph nhiu s cho cy
khe v mun to ra t tt th phi ci to ph v cu trc cho t thng qua s
dng cc u vo hu c v c cc bin php qun l t mt cch nghim ngt. u
vo bao gm phn , phn ng vt, cy phn xanh, cc khong, phn vi sinh v
cc loi phn bn dung dch. Do phn bn ha hc c tc ng tiu cc ti h sinh vt
t v cng gy hu qu lm hng cu trc v ph nhiu ca t, v th khng c
s dng nhng loi phn ha hc trong canh tc hu c. Cch lm ban u tt nht l
phi to ra mt lng cht hu c trong t bng cc vt liu thc vt v phn l
nhng yu t vt cht cn thit cho qu trnh sn xut rau hu c nc ta.
2.6.1. phn hay phn :
Phn ln phn c lm t cc nguyn vt liu nh thc vt v phn ng vt,
quan trng khi lm phn chnh l thu gom cc vt liu hu c li chng thnh
ng, c che ph trnh ma khng chy vo bn trong. ng phi to, rng m
bo c nhit khi ln men, qu trnh nng ln ny rt quan trng mc ch l
tiu dit cc mm bnh v lm tng kh nng phn hy vt liu, phi o ng
to iu kin cho cc vi sinh vt hot ng tt trong qu trnh . Sn phm thu c
sau khi kt thc qu trnh l mt hn hp trng ging nh t mn. Mun thu c
phn tt th phi c mt hn hp cc vt liu tt vi hm lng m (N) v cc
bon (C) cao. Vt liu c hm lng m (N) cao bao gm tt c cc loi phn ng
vt, cc l ti v..v. Vt liu c hm lng cc bon (C) cao gm cc vt liu g nh
cc thn cy, rm r, b ma, vv. Mt hn hp ng tt c khong 50% vt liu cy
xanh ti, 25- 30% rm r, tru v 20 - 25% phn ng vt s cho hp cht phn c
20
C mi trng thi
Nguyn nhn
Khng nc
Gii php
B sung nc v o ng
- Khng m
- ng qu to
- Thiu khng kh
- ng qu t
- pH thp (chua)
-B sung nc v tip tc o ng
- Lm gim kch thc ng
- Thng xuyn o ng lm
tng thong kh
- B sung thm vt liu kh
- B sung vi, tro g v o trn li
- Qu nhiu m
- B sung vt liu giu cc bon nh
- pH cao (mn)
mn ca, v g bo hoc rm r
- Lm gim pH: b sung cc l c
tnh axit hoc khng b sung cc vt
liu kim nh vi v tro g
Vt liu t v nhit B sung cc vt liu kh c kch
ng qu thp.
thc ln
22
Tn ting Anh
u en
u Kim
u Vn
u Rng
Cowpea
Jack bean
Hyacinth bean
Winged bean
u Mo
u Nho nhe
Sc sc
Velvet bean
Rice bean
Sun hemp
Tn khoa hc
Vigna unguicalata
Canavalia ensiformis
Lablab purpureus
Psophocarpus
tetragonolobus
Mucuna pruriens
Vigna umbellata
Crotelaria sp.
24
Chng 3
GIM ST V M BO CHT LNG SN PHM HU C
THEO H THNG M BO CNG THAM GIA
(PARTICIPATORY GUARANTEE SYSTEM - PGS)
3.1. Khi nim v H thng m bo cng tham gia (PGS)
H thng m bo cng tham gia PGS l ch vit tt ca Participatory
Guarantee System, ngha l m bo cht lng ni b. Nm 2008, Lin on cc
Phong tro nng nghip hu c quc t (IFOAM) nh ngha: PGS l mt h thng
c s tham gia ca cc bn lin quan vo m bo cht lng cho cc sn phm
hng vo th trng a phng. Ngi sn xut c xc nhn s tun th da vo
s tham gia tch cc ca cc bn lin quan bao gm c ngi sn xut v ngi tiu
dng trong h thng. PGS c to dng da vo lng tin ca mng li cng ng
x hi vi s hc hi ln nhau khng ngng. H thng m bo cng tham gia PGS
hot ng c lp vi h thng chng nhn ca bn th ba, m bo mt PGS
c hnh thnh v duy tr bn vng th cn c nm yu t c bn sau:
3.1.1. C s tham gia ca tt c cc bn lin quan trong t chc, cu trc, vn hnh v
nh gi s tun th. S tham gia l yu t cn thit, l ng lc ca PGS. Cc bn
lin quan bao gm nh sn xut, ngi tiu dng, nh bn l v cc thnh phn khc
u phi tham gia t u thit k PGS, sau vn hnh. Qu trnh vn hnh, cc
bn lin quan u tham gia vo qu trnh ra quyt nh trong PGS. C nhn v cc
nhm khc nhau c k nng, kin thc chuyn mn cng nh kh nng tip cn
ngun lc l khc nhau. iu quan trng l ngi sn xut phi l ngi tham gia trc
tip vo qu trnh ra quyt nh v ng vai tr chnh. Mc tham gia th hin trch
nhim tp th trong H thng PGS c th hin quyn s hu chung trong H
thng PGS, s tham gia ca cc bn lin quan trong qu trnh pht trin PGS v hiu
bit cch thc vn hnh PGS.
3.1.2. Tm nhn chung
Tm nhn chung l cc bn lin quan c cng ch hng, cng chia s v h tr
cc hot ng t c nguyn tc ct li ca PGS, khi c tm nhn chung th tp
hp c sc mnh tp th. Tm nhn chung c ngha l cc bn lin quan bao
gm nh sn xut, t chc phi chnh ph, doanh nghip, ngi tiu dng v c quan
qun l nh nc cng nhau ng h nguyn tc ct li m PGS ang c gng t
c. Cc nguyn tc c vn dng, hng dn p dng tiu chun PGS sn xut,
cc quy nh v phng php m PGS vn hnh. Tm nhn chung bao gm cc mc
tiu sn xut hu c lin quan c th n tiu chun, cng bng x hi, cng bng
thng mi, tn trng h sinh thi, kh nng t ch ca cng ng a phng v vn
ha vng min
3.1.3. Tnh trung thc, minh bch, cng khai
Tnh trung thc, minh bch, cng khai pht trin qua nh sn xut tham gia tch
cc vo trong qu trnh m bo hu c nh c chia s thng tin mt cch ci m
ti cc hi tho, c tham gia thanh tra ni b (thanh tra cho) v c vic tham gia
vo qu trnh cng ra quyt nh. Tnh trung thc, cng khai phi c to dng qua
H thng PGS, phi xc nh r v c vn bn ha. Kh nng tip cn cc ti liu,
thng tin ca mi thnh vin v H thng PGS, v d nh danh mc nhng ngi sn
25
xut c chng nhn, chi tit v khu sn xut v vi phm ca h nu c. Nhng thng
tin ny phi c cng khai trn website, thng bo ni cng cng v trong cc cuc
hp, hi tho ca cc bn lin quan hoc qua h thng nhn tin SMS.
3.1.4. Lng tin
Lng tin chnh l ngi sn xut c tin cy v H thng PGS s xc minh v
biu th lng tin vi th trng.Cc bn lin quan trong h thng s cng to dng v
cng c tm nhn ca mnh thng qua H thng PGS trn c s tin tng nhau, nu
khng c lng tin th PGS s khng th tn ti v pht trin.
3.1.5. Bnh ng
PGS khng phn cp th bc, mi b phn c phn quyn v chu trch nhim
v hot ng ca mnh. im ny th hin c cu t chc dn ch, trch nhim tp
th ca H thng bng cch chia s v lun chuyn trch nhim, nh sn xut tham gia
trc tip vo vic nh gi cho khu sn xut ca ngi khc v cng khai trong qu
trnh a ra quyt nh.
C ch
kim tra s
tun th
Xc nh r
hu qu vi
phm
Logo &
nhn mc
C IM
CA PGS
Th tc & vn
bn ha h
thng qun l
Cam kt
27
Hnh 3.2. Ch tich IFOAM Andre Leu trao chng nhn PGSVN trong
IFOAM cho Ph Ch tch HHNNHCVN Phm Th Thy
Mi y Cc Trng trt, B Nng nghip v Pht trin nng thn ly kin
ca cc chuyn gia v nh qun l cp Chng nhn cho sn phm GAP khc (sn
phm hu c). Hy vng thi gian ti B s sm ra quyt nh cho vic cp Chng
nhn sn phm hu c.
3.2.3. Cu trc v chc nng ca H thng PGS
- Duy tr, cp nht tiu chun PGS, ph chun hng dn vt t u vo
hu c
- H tr nhm v Lin nhm v mt th tc v vn hnh PGS.
- Tip nhn thng tin/ bo co t Lin nhm
Nhm iu
phi
-Ban hnh chng nhn v c quyn t chi khi thiu tnh minh bch
- Kim tra ng u nhin ti rung hoc ca hng
- Qung b v lin h vi cc c quan thng tin i chng.
- Chu trch nhim qun l nhn hiu ring ca PGS
- m bo h thng hot ng limchnh minh bch
LIN NHM
NHM SN
XUT
H nng dn
30
Nng dn
Hc phng php canh tc v tiu
(8)
(1)
Lin nhm
(3)
(6) (7)
Tin trnh
hng nm
(2)
(5)
(4)
Nhm iu phi
Kim tra cc ti liu c gi ti t lin
dn c cp chng nhn
Ly mu kim tra d lng ha hc
chun Vit Nam. Khng s dng nc ao, h, sng, sui v ha cht c hi lau
chi, ty ra.
b. H thng gim st qun l PGS thuc Trung tm Khoa hc v Hp tc, Hip hi
Nng nghip hu c Vit Nam
Trong nhm sn xut, cc b phn c phn cng khng ch l gim st sn
xut trn rung m cn thc hin cc chc nng khc nhau trong qu trnh vn hnh
x l sau thu hoch.
Nhm qun l chung
Nhm trng sn xut m nhim tr gip cn b thu mua, nhim v ca nhm
l: tip nhn n hng, phn b nhn lc, qun l nguyn liu, trang thit b ng gi,
sp xp v lu gi h s qun l.
Nhm sn xut
Nhm sn xut chu trch nhim sn xut ti kho ng gi, c nhim v lm sch,
phn loi, cn v ng gi sn phm hu c, bc d, vn chuyn v lm sch vt ng
v khu vc sn xut.
Nhm qun l cht lng
Nhm qun l cht lng chu trch nhim m bo cht lng ng gi v truy
nguyn ngun gc ca sn phm, c nhim v: kim tra cht lng rau trc v sau
khi ng gi. Hng dn nng dn v tiu chun sn phm v yu cu v cht lng.
Gim st chui sn xut v nghim thu thnh phm. Ghi chp v lu gi h s tip
nhn v sn xut. Thng bo kp thi v nhng vn cn ci tin. m bo cc iu
kin v sinh kho tng, thit b.
Nhm k ton
Nhm k ton bao gm th qu v k ton c nhim v duy tr cc hot ng s
sch k ton, ghi chp cc khon thu, chi, tm ng, lu gi cc ha n giao, nhn
hng, chng t theo quy nh ti chnh v tr tin cho nng dn theo c cu phn chia
li nhun.
Sn phm ng gi c th ca nhiu nhm nng dn, phn bit sn phm ca
cc nhm khc nhau, phi c h thng m ha da trn mu sc. Mi nhm gn mt
mu khc nhau, sn phm ca tng nhm s xp trong st c mu tng ng v t
ring tng khu vc. Cc sn phm ca tng nhm s c ng gi c thng tin ca
nhm sn xut trn nhn, nhn vin kim tra cht lng s gim st qu trnh ng
gi.
32
a. i vi nh sn xut
Ch lin nhm mi c th pht nhm sn xut trc thuc, nu vi phm do lin
nhm hoc nhm sn xut gy ra, Ban iu phi PGS c th pht ty theo mc vi
phm, i chiu theo cc mc x pht trong H thng PGS. Ban iu phi c th
nh ch cp chng nhn ca ton b lin nhm hoc loi lin nhm ra khi H thng
nu vi phm lin tc gy nh hng n tnh minh bch ca H thng. Ban iu phi
PGS c quyn t chi cp giy chng nhn cho lin nhm, nu nh cht lng thanh
tra m lin nhm t chc v iu hnh thc hin khng t yu cu. V d trng hp
khi kim tra ngu nhin nhm sn xut thy c d lng thuc bo v thc vt, nhng
lin nhm vn a vo danh sch cp chng nhn, lc ny Ban iu phi, Trung tm
Khoa hc v Hp tc c quyn can thip hoc t chi cp chng nhn, hoc thu hi
li chng nhn ca cc thnh vin trong nhm cho n khi vn c gii quyt r
rng v cng khai.
b. i vi ca hng tiu th
m bo sn phm hu c cho th trng c cng khai, cc n v bn l
phi tun th nhng quy nh trong H thng PGS, mc ch l trnh cho ngi tiu
dng hiu nhm gia sn phm qu hu c vi sn phm khng hu c. Ty theo
mc vi phm m Ban iu phi PGS, Trung tm Khoa hc v Hp tc, Hip hi
Nng nghip hu c Vit Nam s x l:
- Mc nh l nhc nh sa cha
- Mc trung bnh l cnh co.
- Mc nng cui cng l hy b t cch thnh vin v nim yt cng khai
trn website ca Hip hi, nu sa cha v khc phc th sau mt nm c th lm n
li gia nhp li, lc Trung tm Khoa hc v Hp tc s xem xt.
Tm li: H thng m bo cng tham gia PGS hin rt mi Vit Nam,
m bo tnh cng khai, minh bch trong sn xut rau, qu hu c thi gian ti, i
hi cc thnh vin phi trung thc trong sut qu trnh vn hnh nhm m bo chnh
xc cc sn phm qu hu c ti tay ngi tiu dng.
Rt mong cc thnh vin trong H thng PGS c lng t trng, nu t chc v
c nhn no k c ngi trong Ban iu phi m li dng PGS trc li th Trung
tm Khoa hc v Hp tc s khai tr khi H thng v thng bo cng khai trn
website cho mi ngi cng bit. Hin h thng PGS thuc hip hi Nng nghip hu
c Vit Nam, do vy mi xc nhn rau qu hu c theo PGS Vit Nam l phi c du
ca Hip hi th mi l rau, qu hu c PGS tht s./.
34
35
MC LC
Chng 1
SN XUT NNG NGHIP THEO TIU CHUN THC HNH NNG NGHIP
TT (GOOD AGRICUTURAL PRACTICE - GAP)
1.1. Cc loi thc hnh nng nghip tt - GAP
1.2. Li ch ca VietGAP
1.3. S khc nhau gia sn xut nng nghip theo VietGAP v hu c:
1.4. V sao nng dn v ngi tiu dng li chn sn xut v sn phm nng nghip
hu c?
1.5. Ph lc
Chng 2
KHI NIM C BN V CC TIU CHUN
SN XUT NNG NGHIP HU C
2.1. S lc v qu trnh sn xut nng nghip hu c
2.2. Khi nim c bn v sn xut nng nghip hu c
2.3. Nhng nguyn tc c bn sn xut nng nghip hu c
2.4. Cc tiu chun trong sn xut nng nghip hu c
2.5. Nhng tiu chun bt buc trong sn xut nng nghip hu c
2.6. Ci to t to ph cho sn xut nng nghip hu c
2.7. Qun l t, nc sn xut nng nghip hu c
Chng 3
GIM ST V M BO CHT LNG SN PHM HU C
THEO H THNG M BO CNG THAM GIA
(PARTICIPATORY GUARANTEE SYSTEM - PGS)
3.1. Khi nim v H thng m bo cng tham gia (PGS)
3.2. H thng m bo cng tham gia PGS
3.3. H thng PGS m bo cht lng
3.4. Gim st sn xut
3.5. Gim st sau thu hoch
3.6. Gim st th trng tiu th rau, qu hu c
3.7. X l vi phm
TI LIU THAM KHO
36