Professional Documents
Culture Documents
B TI LIU
O TO, BI DNG CN B QUN L
HP TC X V T HP TC TRONG NNG NGHIP
(Ban hnh km theo Quyt nh s 5500/Q-BNN-KTHT ngy 31 thng 12 nm 2015 ca
B trng B Nng nghip v Pht trin nng thn)
H Ni, nm 2015
MCLC
PHN I CC BI GING V HP TC X ..................................................
BI 1 VAI TR CA HP TC X TRONG PHT TRIN NNG
NGHIP V XY DNG NNG THN MI ............................................. 1
CHNG I. VAI TR CA HTX TRONG NNG NGHIP V XY
DNG NNG THN MI ................................................................................ 1
I. S TT YU KHCH QUAN TN TI HTX NNG NGHIP ............. 1
1. S tt yu khch quan ca nhu cu hp tc ................................................. 1
2. HTX nng nghip c vai tr quan trng nhiu nc trn th gii.......... 2
II. VAI TR CA HTX TRONG NNG NGHIP V XY DNG NTM 7
1. Vai tr HTX trong nng nghip ..................................................................... 7
2. Vai tr HTX trong xy dng nng thn mi .............................................. 14
3. HTX nng nghip l t chc tip nhn h tr ca nh nc i vi nng
dn ....................................................................................................................... 24
CHNG II. QUAN IM CH O NNG CAO VAI TR CA
HTX TRONG NNG NGHIP V XY DNG NNG THN MI ...... 26
I. QUAN IM PHT TRIN HTX NNG NGHIP ................................ 26
II. QUAN IM NNG CAO VAI TR HTX TRONG NNG NGHIP
V XY DNG NNG THN MI ............................................................. 28
III. PHT TRIN HTX TRONG CC LNH VC ..................................... 29
1. Trong chn nui............................................................................................. 29
2. Trong trng trt............................................................................................. 29
3. Trong thy sn ............................................................................................... 29
4. Trong lm nghip .......................................................................................... 30
5. Trong thy li ................................................................................................ 30
CHNG III. GII PHP NNG CAO VAI TR CA HTX .................. 32
I. NHM CC GII PHP V PHA HTX ................................................. 32
1. nh hng pht trin sn xut kinh doanh dch v theo yu cu ca
thnh vin v dn c trn a bn .................................................................. 32
2. Thc hin tt cng tc t chc, b my qun l HTX ............................... 36
3. Tng cng, m rng quan h hp tc gia HTX v cc i tc ............. 39
4. Tng cng cng tc qun l ti chnh v hch ton trong HTX ............ 40
5. Sa i, b sung iu l HTX theo quy nh .............................................. 41
2
2. Chnh sch h tr pht trin HTX quy nh ti Ngh nh s 193/2013N v hng dn thi hnh mt s iu ca Lut hp tc x 2012............... 83
II. CHNH SCH NH NC H TR HTX TRONG NNG NGHIP
V THU, TN DNG, T AI .................................................................. 87
1.Thu thu nhp doanh nghip ........................................................................ 87
2. Chnh sch t ai theo Lut t ai 2013 v Ngh nh s 46/2014/NCP ngy 15 thng 05 nm 2014 quy nh v thu tin thu t, thu mt
nc..................................................................................................................... 87
3. Chnh sch tn dng theo Ngh nh s 55/2015/N-CP ngy 09/5/2015 v
chnh sch tn dng phc v pht trin nng nghip, nng thn ................. 88
4. Chnh sch h tr theo Ngh nh s 02/2010/N-CP ngy 08/01/2010 v
Khuyn nng ...................................................................................................... 93
III. CHNH SCH H TR LIN QUAN N HTX NNG NGHIP
TRONG CHNG TRNH MC TIU QUC GIA V XY DNG
NNG THN MI. .......................................................................................... 94
1. Pht trin h tng kinh t - x hi. .............................................................. 94
2. Chuyn dch c cu, pht trin kinh t, nng cao thu nhp. .................... 95
3. i mi v pht trin cc hnh thc t chc sn xut c hiu qu nng
thn ..................................................................................................................... 96
4. Cp nc sch v v sinh mi trng nng thn ....................................... 96
IV. CHNH SCH H TR LIN QUAN N HTX TRONG NNG
NGHIP CA A PHNG ........................................................................ 96
BI 4 XY DNG K HOCH HNG NM TRONG HP TC X .... 98
I. TNG QUAN V K HOCH HNG NM CA HP TC X ........ 98
1. Khi nim v k hoch hng nm ................................................................ 98
2. S cn thit ca k hoch hng nm ........................................................... 99
3. Mc tiu ca k hoch hng nm ................................................................ 99
4. Cc nguyn tc lp k hoch ...................................................................... 100
5. Cn c xy dng k hoch hng nm ....................................................... 102
6. Cc yu t nh hng n qu trnh lp k hoch hng nm ca HTX 102
7. Quy trnh lp k hoch hng nm ............................................................. 104
II. NI DUNG K HOCH HNG NM CA HP TC X ............... 106
1. nh gi kt qu hot ng ca HTX trong nm bo co ...................... 106
2. Nhim v v cc mc tiu ca nm k hoch: .......................................... 107
8. Mt s vn c bn v k kt hp ng ca t hp tc ........................ 544
III. KINH NGHIM THNH CNG V THT BI THNG GP I
VI T HP TC ......................................................................................... 549
1. Mt s m hnh t chc t hp tc hin nay ............................................. 549
2. Kinh nghim thnh cng v tht bi ca t hp tc ................................ 551
PHN I
CC BI GING V HP TC X
BI 1
VAI TR CA HP TC X TRONG PHT TRIN NNG NGHIP
V XY DNG NNG THN MI
Mc tiu: Sau khi hc xong, ngi hc c th:
- Hiu c vai tr ca HTX trong nng nghip v xy dng nng thn mi
(S tt yu khch quan tn ti HTX nng nghip, Hin trng HTX nng nghip,
Vai tr ca HTX trong nng nghip v xy dng nng thn mi)
- Nm c cc quan im ch o nng cao vai tr ca HTX trong nng
nghip v xy dng nng thn mi
- Xc nh cc gii php nng cao vai tr ca HTX trong nng nghip v
xy dng nng thn mi (cc gii php v pha HTX, cc gii php v pha c
quan qun l nh nc) v vn dng a phng
CHNG I. VAI TR CA HTX TRONG NNG NGHIP
V XY DNG NNG THN MI
I. S TT YU KHCH QUAN TN TI HTX NNG NGHIP
1. S tt yu khch quan ca nhu cu hp tc
X hi loi ngi thi s khai c s hp tc, hp tc ban u nh mt
bn nng sinh tn, cng tm thc n, chng tr vi khc nghit ca thin
nhin v cc him ho t th d. Khi x hi c s phn cng lao ng, trnh
sn xut pht trin th s hp tc cng tng bc c nng cao. Hp tc nh l
mt nhu cu ci thin cc iu kin vt cht, tinh thn. Vi trnh pht trin
nh hin nay, hp tc tr thnh t tng c thc hin thng qua cc t chc,
cc hip hi, cc hp tc x (HTX). Khi hp tc pht trin n nh cao v trn
phm vi ton cu th n dn tr thnh vn ho ph bin ca nhn loi, l tng
lai ca mt x hi hin i - x hi hp tc.
Thc tin c mun vn cch thc con ngi c th hp tc vi nhau, nhiu
lnh vc ca i sng x hi. Ring trong cc loi hnh kinh doanh, m hnh kinh t
hp tc m nh cao l HTX l mt m hnh mang tnh nhn vn su sc v bn cht
ca n khng thun tu l li nhun, m tnh cng ng v tnh x hi rt cao.
- HTX ni chung v HTX nng nghip ni ring ra i trn c s cc mi
quan h hp tc pht trin. V vy, u c mi quan h hp tc pht trin th
s xut hin hnh thc HTX.
1
chuyn trch v HTX l V pht trin HTX ( gip HTX thc hin cc hot
ng kinh doanh, nhm t c cc mc tiu ra) v V Kim ton HTX
(thc hin chc nng kim ton HTX v hng dn nghip v k ton trong
cng tc qun l ti chnh, k ton HTX). Chnh ph cng ban hnh nhiu chnh
sch, nh chnh sch gi, tn dng vi mc tiu bo m chi ph u vo hp
l c gi bn n nh cho ngi tiu dng, gp phn n nh gi nng sn ti
th trng trong nc thp hn gi th trng th gii, khuyn khch xut khu.
Hn Quc t khi thnh lp vo nm 1961, Lin on quc gia HTX nng
nghip Hn Quc (NACF) tht lp mng li HTX t trung ng n c s.
n nay, h thng HTX Hn Quc pht trin nhanh, p ng c nhu cu
ngy cng tng ln ca nng dn v h tr dch v, chim lnh ton b th trng
v kinh t nng thn, lan ra an xen vo kinh t th v tng bc hi
nhp vo nn kinh t th gii. Vi gn 1.400 HTX thnh vin, hot ng ca
NACF rt a dng, bao gm t tip thi sn phm, ch bin, cung cp vt t v
hng tiu dng, tn dng v ngn hng, bo him, kho tng, vn ti, khuyn nng,
xut bn v cc dch v h tr cho 5 triu nng dn v cng ng nng thn.
NACF nm gi 40% th phm nng sn trong nc v l mt ngn hng c s
tin gi ln nht Hn Quc. Nhm m rng th trng nng sn, NACF qun l
mt mng li dch v vn chuyn nng sn t ca nng tri n ngi tiu
dng, gip ngi nng dn sn xut theo ng yu cu ca th trng, gim ti
thiu chi ph lu thng, hao ht, tht thot. NACF cng iu hnh mt h thng
doanh nghip kinh doanh nng sn ln nht v cnh tranh mnh nht. NACF
chu trch nhim cung cp cc vt t nng nghip bo m cho nng dn c
vt t thit yu kp thi, gi r, cht lng. Trong khu ch bin, NACF s hu
mt h thng h tng v thit b hng hu gip tng thm gi tr cho hng nng
sn. Trong hot ng tn dng ngn hng, NACF iu hnh c h thng ngn
hng nng nghip v cc qu tn dng ca HTX, cung cp nhiu loi dch v:
giao dch ngn hng, dch v th tn dng, tn dng cho vay, u t, bo him,
giao dch quc t H thng bo him ca NACF chim lnh ton b th trng
nng thn.
Qua cc hot ng ca h thng HTX mt s nc nu trn, c th nhn
thy mt nt chung nht l, hot ng ca HTX khng ch em li hiu qu
kinh t m cn mang li sn phm, dch v tt nht, ngi nng dn c c
gi tt nht. Dch v chnh l sn phm ch yu ca HTX.
6
tng thm thu nhp cho h x vin v b con x vin khng b chn p, gp
kh khn trong sn xut.
HTX dch v pht trin nng nghip 19/5 (th trn Nng trng Mc
Chu, tnh Sn La), t vng nguyn liu mn a phng u t thit b,
cng ngh ch bin ra cc sn phm c thng hiu nh: ru mn, mt
mn/ confiture.... Trong nm 2012 v 6 thng u nm 2013 HTX u t
nng cp thit b, nng cng sut sy hi t 100kg ln 600kg thnh phm /m
tng cng on c p sut ln gp 2 ln, kho lnh 30m3. Tng gi tr u t
gn 1 t ng. Do u t nng cp kp thi nn v mn nm 2013 HTX
thu mua cho nng dn khong 400 tn qu mn tng gp 2 ln nm 2012.
Gii quyt sn phm cho khong 50ha mn.
Cng trn h thng thit b HTX cn p dng ci tin thit b cho ra cc sn
phm khc nh ru Ng, ru ng sch cao phc v ngm cc loi dc liu.
HTX dch v nng nghip Trng Quan (huyn ng Hng, tnh Thi Bnh)
u t xy dng kho lnh bo qun ging khoai ty theo phng chm "Nh
nc v nhn dn cng lm". Trong , Nh nc h tr t 30% n 40% kinh
ph (n nay, trn a bn x xy dng c 5 kho lnh vi tng sc cha
150 tn). Nhng nm trc, khoai ty ging c bo qun bng phng php
tn x (phng php truyn thng) nn t l hao ht trn 60%, do khi vo v
li xut hin tnh trng khan him ging, y gi ln cao, khng m bo cht
lng. Vic bo qun khoai ty ging bng kho lnh gip t l hao ht trong
qu trnh bo qun ging xung di 10%, tng nng sut thu hoch t 10% n
15% so vi trc. c bit, gip a phng ch ng v ging khoai ty
trong sn xut. Sau khi trng, khoai ty pht trin nhanh, nng sut thu hoch
tng gn 1 t/so so vi phng php bo qun truyn thng.
HTX Vn c (huyn Gia Lm, thnh ph H Ni) tiu th rau mu cho
thnh vin, ng k thng hiu rau an ton Vn c cng nh c chng
nhn vng rau an ton Vn c trn 150 ha. T , nng cao vai tr ca
HTX trong vic tm u ra, cho hng tiu th sn phm cho nng dn. Sau khi
c cc t chc k hp ng, hoc cc thi im tiu th hng HTX ch ng
hp x vin quy nh vng sn xut rau v cc chng loi c quy m qun l
v sn xut, chm bn, phun thuc v thu hoch. HTX nm c cc chng loi
10
HTX trong vng. Nh vic m rng i tng phc v, HTX tng quy m
tiu th vt t nng nghip v tr thnh i l cp 1 cho cc nh my sn
xut phn bn Bnh in, Long M. n nay, HTX m 87 i l cp 2 trong
v ngoi tnh tiu th phn bn cc loi v phc v cho thnh vin. Hng nm
HTX tiu th trn 6.500 tn phn cc loi, doanh thu trn 65 t ng. Nh vic
l i l cp 1 cho cc nh my, HTX nhn c nhiu u i v chit khu
t gim gi bn cho thnh vin.
HTX nng nghip Phc Quang (huyn Tuy Phc, tnh Bnh nh) t
chc dch v lm t thc hin tt vic sn xut 02 v la/nm ng lch thi
v ra v hn ch vic gy ch tt trong sn xut. HTX qun l ton b s
lng my cy cc loi hin c trn a bn x, t chc hp v tin hnh k hp
ng cy theo s phn chia din tch cho tng my v theo di iu hnh my
cy theo tng vng, tng thn. Gi lm t do UBND x quy nh thng nht
mc gi cho ton x, dch v ny c x vin ng tnh cao. Khi HTX ng ra
k hp ng vi cc ch my, v th s ln hn rt nhiu so vi tng h c th
nn hot ng iu hnh ca HTX gip lm gim gi dch v v tng cht lng
phc v ca cc ch my.
Li th v quy m cn th hin trong trng hp a bn sn xut hng
nng sn xa th trng tiu th, hoc a im s dng vt t xa ngun hng,
HTX vi cc hot ng dch v s tit kim c chi ph lu thng, do li
nhun mang li cho ngi sn xut s cao hn.
HTX c t cch php nhn vi s am hiu php lut, tim lc ti chnh cho
php HTX xy dng v bo v thng hiu cho hng nng sn, tang kh nng
cnh tranh trn th trng.
Tnh Qung Ngi, dch v lm t ca cc HTX mang li hiu qu kinh
t cho thnh vin l rt ln, phn no hn ch c tnh trng t nhn li
dng ma v p gi gy thit hi kinh t cho thnh vin. Trong nm 2013,
nhng HTX trin khai dch v ny ch thu ca thnh vin t 60.000-70.000
ng/so, thp hn so vi t nhn t 10.000-20.000 ng/so, thm ch c HTX
ch thu 45.000 ng/so.
ng Phm Hoi Nam - Ph Ch tch Lin minh HTX tnh cho rng: y
mnh dch v lm t trong HTX nng nghip, cn khuyn khch cc HTX u
13
18
19
kinh doanh, qun l ch cng ang c hnh thnh v pht trin nhiu a
phng. y l m hnh c nhiu u im nh nng ng hn, c kh nng huy
ng c nhiu ngun lc, khai thc ngun hng hiu qu hn, to nhiu cng
n vic lm. Hin c nc c 194 hp tc x kinh doanh ch ang hot
ng hiu qu.
HTX Bnh Ty (huyn G Cng Ty, tnh Tin Giang) ng thi vi vic
thc hin dch v nng nghip u t 300 triu ng xy dng h thng trm
bm in phc v bm ti cho x vin ti nhng a bn kh khn; HTX cng
u t 1,6 t ng khoan ging nc ngm tng su v xy dng h thng x
l nc, h thng ng dn n 1800 h tiu th, bao gm c nhng khch hng
ngoi HTX. HTX u t 300 triu ng nng cp ch Bnh Ty cng vi
mng li ca hng dch v tin ch, lm ni mua bn, trao i hng ha nng
sn cho nng dn.
2.4. Cp nc sch v v sinh mi trng nng thn
HTX c th tham gia gip x t yu cu tiu ch s 17 (tiu ch mi
trng) trong B tiu ch quc gia nng thn mi. Bao gm: m bo cung cp
nc sinh hot sch v hp v sinh cho dn c, trng hc, trm y t, cng
s v cc khu dch v cng cng; thc hin cc yu cu v bo v v ci thin
mi trng sinh thi trn a bn x.
Mc d t l HTX tham gia cc dch v trn cha cao nhng nhng HTX
ny gp phn quan trng gip a phng t c tiu ch v mi trng.
Vic thc hin cc dch v mc d ang ng gp quan trng nhng c
cng nhn t tiu ch, cc HTX ang thc hin cc dc v ny cn m bo:
a) T l h c s dng nc sch hp v sinh theo quy nh t mc quy
nh ca vng. T l h s dng nc hp v sinh v nc theo Quy chun
Quc gia theo vng quy nh nh sau:
+ Trung du min ni pha Bc v Ty Nguyn: 80% s h c s dng
nc hp v sinh, trong 45% s h s dng nc sch p ng Quy chun
Quc gia.
+ ng bng sng Hng, ng Nam B v ng bng sng Cu Long:
90% s h c s dng nc hp v sinh, trong 50% s h s dng nc
sch p ng Quy chun Quc gia.
21
tin hnh thu gom rc thi a n bi rc x l. 100% h thnh vin thc hin
thu gom rc thi, bo v mi trng ti cc khu dn c.
Cng nh s ch ng phi hp ca HTX, n nay vic xy dng h thng
a nc my t thnh ph ng H v x Triu Thun hon thnh, phc v
nhu cu nc sch cho 900/1.100 h dn trn a bn vi tng kinh ph 7,7 t
ng, trong nhn dn ng gp 1,5 t ng. Bng ngun vn t c, HTX
Triu Thun xy dng c 8 km knh mng phc v sn xut (nh nc
u t 60%, HTX gp 40%); tin hnh b tng 1,5 km ng lin thn v 13 km
ng xm.
HTX Dch v nng nghip Trung Lao (huyn Trc Ninh, tnh Nam nh)
tin phong trong thc hin dch v bo v mi trng t cui nm 2002. HTX
tham mu vi UBND x Trung ng xy dng quy nh v bo v mi
trng p dng trong ton x. Cng tc thu gom, x l rc thi do HTX m
nhim. Trong qu trnh thu gom, cc nhn vin t dch v u kt hp tuyn
truyn, vn ng nhn dn nng cao thc gi gn, bo v mi trng; n nay
tt c cc h dn u t gic ng gp kinh ph v s dng dch v thu gom rc
ca HTX. Nh tnh trng nhim mi trng ti a phng tng bc
c khc phc, to c nim tin ca nhn dn i vi hot ng dch v bo
v mi trng ca HTX.
2.5. HTX gp phn nng cao tinh thn on kt, tng thn tng i
trong cng ng nng thn
HTX xut pht v hnh thnh hon ton trn tinh thn t nguyn, tng
thn, tng i gip ln nhau gia cc thnh vin nn HTX nng nghip l t
chc lin kt hp tc ca bn thn cc thnh vin. Do nguyn tc hot ng ca
HTX l phi chm lo gio dc, o to cho thnh vin; tuyn truyn rng ri v
bn cht v li ch ca t chc hp tc x. Thng qua HTX nng nghip m cc
thnh vin c th tng tr, gip c cho nhau, t cu c ly mnh, h
cng c hng nhng quyn li t HTX nng nghip va vi t cch l ch
s hu (c quyn tham gia biu quyt, quyt nh cc chnh sch kinh doanh
ca HTX nng nghip thng qua cc b my, c quan lnh o HTX nng
nghip ngy cng phc v h c lc v tt hn,) va l ngi s dng dch
v ca HTX.
23
25
27
- Pht trin rng ri cc HTX nng nghip vi nhiu hnh thc, quy m,
trnh khc nhau trong cc ngnh, lnh vc, a bn c iu kin. ng thi c
nhn thc y v cc dng HTX c c ch chnh sch khuyn khch ph hp.
III. PHT TRIN HTX TRONG CC LNH VC
1. Trong chn nui
Khuyn khch t chc li chn nui theo hng sn xut theo chui lin kt,
pht trin doanh nghip va v ln trong chn nui, git m, ch bin. Nng cao
vai tr ca cc hp tc x ph hp vi kinh t th trng.
2. Trong trng trt
- Tng bc m rng ngnh ngh, dch v tin ti sn xut kinh doanh,
dch v tng hp trong trng trt;
- Thc hin khp kn t khu sn xut n tiu th sn phm: cung ng
ging cy trng, phn bn, ti nc, dch v tn dng, c gii ha,... cho nng
dn. Hng dch v dn chuyn sang cc khu dch v u ra cho sn xut trng
trt nh bo qun, ch bin v tiu th nng sn cho nng dn; Tng cng lin
kt nng dn vi doanh nghip, c bit l doanh nghip u ra theo chui gi
tr t sn xut n ch bin, bo qun, tiu th sn phm.
- Nhng HTX quy m nh (thn, bn) hot ng sn xut, kinh doanh, dch
v kh khn, b my qun l yu km, nu c nguyn vng sp nhp th cho
hp nht thnh quy m ton x theo ng quy nh ca php lut; Trng hp
HTX yu km, sn xut, kinh doanh, dch v thua l m khng c phng n
khc phc th thc hin gii th;
3. Trong thy sn
- Cng c v nng cao nng lc hot ng dch v ca cc HTX, nng cao
cht lng dch v ca HTX cung cp cho thnh vin. Trc ht tp trung vo
cc dch v ph bin nht m thnh vin c nhu cu nh: dch v thu li, v
sinh knh cp/knh thot, phng tr dch bnh.
- Khuyn khch cc HTX pht trin cc dch v phc v a dng trong lnh
vc thy sn nh: cung ng vt t u vo sn xut, ging thy sn, dch v tiu
th sn phm, dch v hu cn ngh c trn bin.
- T chc cc m hnh t i, hp tc x khai thc hi sn xa b gn lin
vi cng tc dch v hu cn ngh c v gn vi tng ng trng ph hp vi
loi ngh khai thc ca cc m hnh lin kt sn xut.
29
31
32
35
36
38
41
42
th, HTX, vn dng sng to trong thc t v c bin php nhn rng cc m
hnh t chc kinh t tp th in hnh tin tin.
2. Xc nh r vai tr, trch nhim ca cc cp u ng, chnh quyn,
cn b, ng vin trong pht trin HTX
- Cc cp u ng, chnh quyn, cn b, ng vin, c bit l ngi ng
u cn xc nh r trch nhim trong cng tc lnh o, ch o, t chc thc
hin Ngh quyt v cc quy nh ca php lut, chnh sch v pht trin kinh t
tp th, coi y l nhim v trng tm, thng xuyn ca mnh. Tuy nhin cn
lu khng c can thip vo cng vic ni b ca hp tc x, vi phm quyn
t ch ca hp tc x.
- C bin php tho g kh khn, khuyn khch, to iu kin gip cc
t chc kinh t tp th ch ng vn ln, nhanh chng khc phc nhng hn
ch, yu km, cng c t chc, nng cao nng lc qun l, iu hnh v hiu
qu hot ng, pht huy li th vn c ca t chc kinh t tp th tng cng
sc cnh tranh trn th trng.
- Chm lo cng c v pht trin cc t chc ng, on th trong t chc
kinh t tp th theo quy nh, trn c s tn trng tnh t ch, t chu trch
nhim ca cc t chc kinh t tp th.
3. Tng cng cng tc qun l nh nc v HTX
- Kin ton, nng cao nng lc, hiu qu hot ng h thng b my qun
l nh nc v HTX nh tinh thn Ngh quyt v quy nh ca Lut HTX nm
2012, bo m tnh hiu lc, hiu qu, tp trung v thng nht t Trung ng
n a phng. Xc nh r v phn cng nhim v c th gia c quan qun l
nh nc v HTX v cc c quan khc. Giao ng chc nng nhim v cho mi
c quan, trnh vic c nhim v th nhiu c quan lm, c vic th n y
nhau,. Cn quy nh r vic S Nng nghip v PTNT l c quan ch tr thc
hin chc nng qun l nh nc i vi cc HTX nng nghip ca a phng.
- Xc nh r chc nng, nhim v, trch nhim, quyn hn v c ch phi
hp ca cc b, ban, ngnh, on th Trung ng v a phng trong pht trin
kinh t tp th.
- Tng cng cng tc thanh tra, kim tra, gim st v x l kp thi cc vi
phm php lut v kinh t tp th.
- Thng xuyn t chc cc din n lng nghe cc kh khn vng mc
ca cc HTX nng nghip v bn cc gii php tho g.
43
44
45
47
48
GI TR LI CC CU HI THO LUN
1. Thc trng HTX nng nghip a phng ca anh (ch)
Gi tr li: Nghin cu k ti liu ging dy, nhng nh gi chung v
thc trng ca HTX, p dng vo thc t ca a phng tr li. Tho lun
trong lp, p dng vo HTX bnh lun
2. HTX nng nghip a phng ca anh (ch) c cn thit khng v ang c
nhng ng gp g cho nng nghip v xy dng nng thn mi a phng
Gi tr li: Nghin cu k ti liu ging dy, nhng nh gi chung v vai tr
ca HTX trong nng nghip v xy dng nng thn mi, p dng vo thc t ca a
phng tr li. Tho lun trong lp, p dng vo HTX bnh lun
3. Nhng gii php g pht huy hn na vai tr ca HTX cho nng
nghip v xy dng nng thn mi a phng
Gi tr li: Nghin cu k ti liu ging dy, nhng nh gi chung v
vai tr, gii php ca HTX trong nng nghip v xy dng nng thn mi, p
dng vo thc t ca a phng tr li. Tho lun trong lp, p dng vo
HTX bnh lun
4. Cc gi tr ca HTX l g
Gi tr li: Nghin cu k ti liu ging dy v khi nim HTX, cc
nguyn tc hot ng ca HTX tr li. Tho lun trong lp, p dng vo
HTX bnh lun
5. Chia s kinh nghim bn thn v nhng l do tham gia HTX
Gi tr li: Nghin cu k ti liu ging dy v khi nim HTX, cc
nguyn tc hot ng ca HTX vn dng vo bn thn tr li. Tho lun
trong lp, p dng vo HTX bnh lun
49
50
51
s chnh sch, quy nh hng dn thi hnh chnh sch cha ph hp thc t vi
lnh vc kinh t tp th, HTX trong lnh vc nng nghip, nh Chnh sch t
ai, chnh sch thu, tn dng, o to, bi dng cn b HTX. V vy, vic thc
thi chnh sch cha c trin khai thc hin tt.
d) T chc b my qun l Nh nc v kinh t tp th t tnh n huyn
nhiu a phng cha c cng c c v s lng v cht lng cn b cng
nh cc iu kin m bo thc hin chc nng qun l nh nc i vi lnh
vc ny.
4. Bi hc kinh nghim
T kinh nghim pht trin HTX ca cc cc nc trong khu vc, cc m
hnh HTX t chc hot ng c hiu qu, mt s bi hc kinh nghim rt ra:
- Cc HTX c thnh lp phi xut pht t nhu cu ca h nng dn.
HTX trc ht phi hng vo gii quyt cc nhu cu ca cc thnh vin, sau
c th lm dch v cho bn ngoi HTX thu li nhun, tng thu nhp. C nh
vy mi bo m tnh bn vng ca HTX.
- Vic la chn m hnh HTX no l tu thuc trnh sn xut, iu kin
kinh t, x hi, v tp qun ca nhn dn. Nhn chung ch pht trin c HTX
nhng ni c sn xut nng nghip hng ho, c nhu cu hp tc cao.
- V b my qun l v iu hnh hot ng ca HTX: phi c hi ng
qun tr l nhng ngi c uy tn vch ra k hoch hot ng v quyt sch
nhng vn ln theo quy nh ca Lut, iu l ca HTX, i hi thnh vin
thng qua. Hi ng qun tr c th thu gim c HTX l ngi gii kinh
doanh iu hnh hot ng thng nht ca HTX v chu trch nhim v kt
qu iu hnh. Cn c c ch la chn Gim c l ngi c nng lc.
- Pht trin HTX trong qu trnh CNH, HH nng nghip, nng thn; nn
kinh t th trng l yu t khch quan. Tuy nhin do c th ca HTX nng
nghip nn vic thnh lp cng nh qu trnh pht trin HTX phi c s h tr
ca Nh nc.
- Phi c i ng cn b qun l Nh nc ng b t Trung ng n tnh,
huyn thc hin hng dn, ch o, kim tra; c trch nhim h tr HTX v
php l, tn trng quyn c lp, t ch trong mi hot ng ca HTX nng
nghip, khng can thip hnh chnh vo HTX khi HTX thc hin y cc quy
nh ca php lut.
53
BI 2
LUT HP TC X 2012
Mc tiu :
Sau khi hc xong, hc vin c th:
- Nm c nhng nt c bn ca Lut Hp tc x nm 2012.
- Bit c nhng im mi ni bt ca Lut Hp tc x nm 2012 so vi
Lut c nm 2003.
- Hiu c nhng ni dung c bn ca cc vn bn hng dn thi hnh
Lut Hp tc x nm 2012.
- Bit c nhng chnh sch h tr quy nh ti Lut Hp tc x nm
2012 v cc vn bn hng dn thi hnh.
I. S CN THIT BAN HNH V QUAN IM CH O XY
DNG LUT HP TC X NM 2012
1. S cn thit ban hnh Lut HTX nm 2012:
1.1. Mt s hn ch c bn ca Lut HTX 2003
Lut Hp tc x 2003 cn c mt s bt cp cn phi sa i, b sung
nhm thc y pht trin hp tc x mt cch vng chc hn. C th l:
Mt l, Lut cha th hin r bn cht t chc hp tc x, s khc bit
v bn cht gia t chc hp tc x vi doanh nghip v vi t chc x hi - t
thin; cha quan tm thch ng ni hm hp tc ca t chc hp tc x; cha
lm tht r li ch v vai tr ngi ch ca x vin khi tham gia hp tc x, mc
tiu ca hp tc x v mi quan h gia ngha v, trch nhim, li ch ca x
vin v hp tc x
Hai l, Lut Hp tc x nm 2003 cha lm r tnh cht phc v x
vin ca t chc hp tc x theo tinh thn Ngh quyt s 13 Hi ngh ln th 5
Ban chp hnh Trung ng kha IX ra: Kinh t tp th vi hnh thc ph
bin l t hp tc v hp tc x; trong lnh vc nng nghip trc ht tp trung
lm cc khu dch v u vo, u ra phc v hot ng sn xut, kinh doanh
ca h thnh vin.
Ba l, quy nh v qun l nh nc i vi hp tc x cn thiu, hoc
cha r, c th, hoc khng cn thch hp:
54
55
58
60
61
64
67
68
69
th phi ng k li hoc chuyn sang loi hnh t chc khc trong thi hn 36
thng, k t khi Lut ny c hiu lc thi hnh.
Th hai, khng ging nh Lut Hp tc x nm 2003 cho php Chnh ph
quy nh chi tit, hng dn thi hnh Lut. Lut Hp tc x 2012 ch cho php
Chnh ph quy nh chi tit, hng dn thi hnh cc iu, khon c giao
trong Lut.
2. Cc vn bn hng dn thi hnh Lut Hp tc x
2.1. Ngh nh s 193/2013/N-CP ngy 21/11/2013 quy nh chi tit mt
s iu ca Lut Hp tc x
Ngh nh 193/2013/N-CP ca Chnh ph quy nh chi tit mt s iu
ca Lut Hp tc x 2012 gm 6 chng, 33 iu, trong c mt s ni dung
chnh l:
a) Chng 1 c quy nh iu kin tr thnh thnh vin ca hp tc x i
vi php nhn Vit Nam, c nhn l ngi nc ngoi v Cung ng sn phm
dch v cho khch hng khng phi thnh vin.
b) Chng 2 quy nh v thnh lp, ng k, gii th hp tc x, lin hip
hp tc x.
c) Chng 3 quy nh v ti sn, ti chnh ca hp tc x, lin hip hp
tc x, trong c 04 ni dung chnh:
- Gp vn, mua c phn, thnh lp doanh nghip.
- X l ti sn khng chia ca hp tc x, lin hip hp tc x khi gii th,
ph sn.
- K ton, kim ton hp tc x, lin hip hp tc x.
- Ch bo co v tnh hnh hot ng ca hp tc x, lin hip hp tc x.
d) Chng 4 quy nh chnh sch h tr, u i ca nh nc i vi hp
tc x, lin hip hp tc x, gm:
- Chnh sch h tr i vi hp tc x, lin hip hp tc x quy nh ti
iu 24 l:
+ Chnh sch o to, bi dng ngun nhn lc.
+ Chnh sch xc tin thng mi, m rng th trng.
+ ng dng khoa hc, k thut v cng ngh mi.
+ Chnh sch tip cn vn v qu h tr pht trin hp tc x. Trong giao
B Ti chnh ch tr, phi hp vi B K hoch v u t, cc b, ngnh lin
quan trnh Th tng Chnh ph hng dn quy nh ti im ny.
74
+ Chnh sch to iu kin tham gia cc chng trnh mc tiu, chng trnh
pht trin kinh t - x hi.
+ Chnh sch thnh lp mi hp tc x, lin hip hp tc x.
- Ngoi vic c hng chnh sch h tr, u i quy nh ti iu 24
cn quy nh chnh sch h tr ring i vi hp tc x, lin hip hp tc x
hot ng trong lnh vc nng nghip, lm nghip, ng nghip, dim nghip quy
nh ti iu 25, l:
+ H tr u t pht trin kt cu h tng bao gm: tr s, sn phi, nh kho,
xng s ch, ch bin, in, nc sinh hot, ch, cng trnh thy li, c s h
tng vng nui trng thy sn, ca hng vt t nng nghip, giao thng ni ng
phc v sn xut, kinh doanh cho cng ng thnh vin hp tc x, lin hip
hp tc x trn c s cc d n c cc cp c thm quyn ph duyt.
+ Chnh sch giao t, cho thu t phc v hot ng ca hp tc x, lin
hip hp tc x: c thc hin theo quy nh ca php lut v t ai.
+ Chnh sch u i v tn dng.
+ Chnh sch h tr vn, ging khi gp kh khn do thin tai, dch bnh.
+ Chnh sch h tr ch bin sn phm.
- Ngoi ra cn quy nh thm chnh sch h tr t chc li hot ng hp
tc x, lin hip hp tc x quy nh ti iu 26.
- trin khai thc hin Ngh nh 193/2013/N-CP, Chnh ph ban
hnh Quyt nh s 2261/Q-TTg ngy 15/12/2014 gm cc chng trnh h
tr l:
+ H tr chung i vi hp tc x v: Bi dng ngun nhn lc; xc tin
thng mi, m rng th trng; ng dng khoa hc, k thut v cng ngh mi;
thnh lp mi, t chc li hot ng ca hp tc x
+ H tr ring i vi hp tc x nng, lm, ng, dim nghip v: H tr
u t pht trin kt cu h tng; h tr vn, ging khi gp kh khn do thin tai,
dch bnh: i vi hp tc x khi gp kh khn; h tr ch bin sn phm.
) Chng 5 quy nh v qun l nh nc i vi hp tc x, lin hip
hp tc x.
e) Chng 6 iu khon thi hnh c quy nh
- Thay th cc Ngh nh s 177/2004/N-CP ngy 12 thng 10 nm 2004
ca Chnh ph quy nh chi tit thi hnh mt s iu ca Lut hp tc x nm
2003, Ngh nh s 77/2005/N-CP ngy 9 thng 6 nm 2005 ca Chnh ph v
75
76
81
BI 3
CHNH SCH PHT TRIN HP TC X TRONG NNG NGHIP
Mc tiu :
Sau khi hc xong, hc vin c th:
- Hiu v bit cch thc hin cc chnh sch ca nh nc h tr HTX nng
nghip quy nh theo Lut Hp tc x nm 2012 v cc hng dn thi hnh.
- Hiu v nm c cc chnh sch nh nc h tr HTX nng nghip v
tn dng, t ai, thu (Lin quan n Lut t ai, Lut thu thu nhp doanh
nghip, Lut thu gi tr gia tng v cc vn bn hng dn thi hnh).
- Hiu v nm c cc chnh sch h tr lin quan n HTX nng
nghip trong Chng trnh mc tiu quc gia v pht trin nng thn mi.
- Hiu v nm c cc chnh sch h tr lin quan n HTX nng
nghip ca a phng.
I. CHNH SCH CA NH NC H TR HTX TRONG NNG
NGHIP QUY NH THEO LUT HP TC X NM 2012 V CC
HNG DN THI HNH
1. Chnh sch h tr ca nh nc i vi hp tc x, lin hip hp tc
x trong nng nghip quy nh theo Lut Hp tc x nm 2012
- Lut Hp tc x nm 2012 c chnh sch h tr chung i vi hp tc
x, lin hip hp tc x ti Khon 1 iu 6 nh sau:
+ o to, bi dng ngun nhn lc.
+ Xc tin thng mi, m rng th trng.
+ ng dng khoa hc, k thut v cng ngh mi.
+ Tip cn vn v qu h tr pht trin hp tc x.
+ To iu kin tham gia cc chng trnh mc tiu, chng trnh pht
trin kinh t - x hi.
+ Thnh lp mi hp tc x, lin hip hp tc x.
- Lut Hp tc x nm 2012 c chnh sch u i chung i vi hp tc
x, lin hip hp tc x ti Khon 2 iu 6 nh sau:
+ u i thu thu nhp doanh nghip v cc loi thu khc theo quy nh
ca php lut v thu.
82
83
84
ging khi gp kh khn do thin tai, dch bnh theo quy nh ca php lut hin
hnh v vic h tr ging, cy trng, vt nui, thy sn khi phc sn xut
i vi vng b thit hi do thin tai dch bnh.
) Chnh sch h tr ch bin sn phm:
- Hp tc x, lin hip hp tc x c nhu cu ch bin sn phm c h tr
nghin cu xy dng d n u t ch bin sn phm quy nh ti im b,
Khon 3, iu 24 Ngh nh ny;
- Hp tc x, lin hip hp tc x c u i v tn dng trong vic trin
khai d n u t ch bin sn phm theo quy nh ti Khon 3 iu ny.
2.3. Chnh sch h tr t chc li hot ng hp tc x, lin hip hp tc
x quy nh ti iu 26
- Trng hp ng k thay i theo quy nh ca Lut Hp tc x th hp tc
x, lin hip hp tc x c hng cc chnh sch h tr c quy nh ti
Khon 6 iu 24 Ngh nh ny.
- Trng hp ng k do tin hnh sp nhp, hp nht, chia, tch hp tc x,
lin hip hp tc x th Nh nc h tr 50% kinh ph nh i vi thnh lp mi
hp tc x, lin hip hp tc x.
2.4. T chc thc hin chnh sch h tr, u i
- B K hoch v u t ch tr, phi hp vi B Ti chnh v cc b, ngnh
lin quan xy dng, trnh Th tng Chnh ph Chng trnh h tr pht trin
hp tc x thc hin chnh sch h tr, u i c quy nh ti cc Khon 1,
Khon 2, im b Khon 3, Khon 6 iu 24; Khon 1, Khon 4, Khon 5 iu
25 Ngh nh ny.
Chng trnh h tr pht trin hp tc x quy nh c th iu kin, tiu ch th
hng, ni dung, ngun kinh ph v mc h tr trn c s xc nh u tin v lnh
vc, a bn, ph hp vi iu kin pht trin kinh t - x hi trong tng thi k
ca t nc v trnh pht trin ca hp tc x, lin hip hp tc x.
- y ban nhn dn cc tnh, thnh ph trc thuc trung ng, cc b, ngnh,
mt trn t quc v cc on th huy ng cc ngun khc ngoi Chng trnh
h tr pht trin hp tc x tham gia thc hin cc ni dung ca chng trnh
v cc ni dung c phn cp theo thm quyn.
- Hp tc x, lin hip hp tc x c th hng cc chnh sch u i, h
tr theo quy nh trong Ngh nh ny th khng c hng cc u i, h tr
86
Lut sa i
(Thng qua ngy 19/6/2013, p dng t 1/1/2014)
3/6/2008)
Hp tc x dch v nng Min thu thu nhp doanh nghip cho:
nghip c p dng thu - Thu nhp ca HTX hot ng trong lnh vc nng
sut u i: 20%
thu
sut
- Ch trang tri.
- T hp tc, hp tc x, lin hip hp tc x trn a bn nng thn hoc
tham gia hot ng sn xut kinh doanh trong lnh vc nng nghip.
- Doanh nghip hot ng sn xut kinh doanh trn a bn nng thn,
ngoi tr cc i tng sau: Doanh nghip kinh doanh bt ng sn, doanh
nghip khai khong, cc c s sn xut thy in, nhit in v cc doanh
nghip khng thuc i tng quy nh ti im e Khon 2 iu ny nm trong
khu cng nghip, khu ch xut.
- Doanh nghip cung cp vt t nng nghip u vo cho sn xut nng
nghip v cc doanh nghip sn xut, thu mua, ch bin, tiu th cc sn phm,
ph phm nng nghip.
3.2. Cc lnh vc cho vay phc v pht trin nng nghip, nng thn
- Cho vay cc chi ph pht sinh phc v qu trnh sn xut kinh doanh sn
phm nng nghip t khu sn xut n thu mua, ch bin v tiu th.
- Cho vay phc v sn xut cng nghip, thng mi v cung ng cc
dch v trn a bn nng thn.
- Cho vay sn xut ging trong trng trt, chn nui, thy sn, trng
rng v cung ng cc sn phm, dch v phc v qu trnh sn xut nng nghip.
- Cho vay pht trin ngnh ngh ti a bn nng thn.
- Cho vay phc v Chng trnh mc tiu Quc gia v xy dng nng
thn mi.
- Cho vay cc nhu cu phc v i sng ca c dn trn a bn nng thn.
- Cho vay theo cc chng trnh kinh t lin quan n lnh vc nng
nghip, nng thn ca Chnh ph.
3.3. Nguyn tc cho vay
- T chc tn dng thc hin cho vay i vi khch hng theo quy nh ti
Ngh nh ny. Nhng ni dung khng c quy nh trong Ngh nh ny th t
chc tn dng thc hin cho vay theo quy nh ca php lut hin hnh v cho
vay ca t chc tn dng i vi khch hng.
- Khch hng c t chc tn dng cho vay khng c ti sn bo m
theo quy nh ti cc iu 9, 14 v 15 ca Ngh nh ny. Trng hp khch
hng c nhu cu vay cao hn mc vay khng c ti sn bo m nu ti cc
iu ny th phn vay vt phi thc hin theo quy nh hin hnh v cho vay
ca t chc tn dng i vi khch hng.
89
93
95
CU HI THO LUN
1. Hy nu nhng chnh sch h tr ring i vi hp tc x nng nghip
hin hnh.
2. Hy nu nhng chnh sch h tr hin hnh p dng cho nhiu i
tng, trong c hp tc x nng nghip.
3. Hy nu nhng chnh sch h tr hin hnh p dng chung cho tt c
cc hp tc x.
4. Hy nu nhng chnh sch h tr hin hnh ca a phng p dng
cho hp tc x nng nghip, trong c chnh sch h tr no mang tnh c th
ca a phng.
5. Nhng kh khn ca hp tc x nng nghip ca hc vin khi tip cn
cc chnh sch h tr. Nu mt s chnh sch c th.
6. Hp tc x nng nghip ca hc vin c th tham gia vo chnh sch h
tr no trong xy dng nng thn mi ti a phng. Nhng vng mc dn
n hp tc x khng tip cn c chnh sch.
97
BI 4
XY DNG K HOCH HNG NM TRONG HP TC X
Mc tiu :
Sau khi hc xong, hc vin c kh nng:
- Hiu c ngha, vai tr ca k hoch hng nm i vi HTX
- Nm c nhng ni dung ca k hoch hng nm
- Vn dng mt s cng c lp k hoch
- Thc hnh xy dng v trnh by mt bn k hoch hng nm
I. TNG QUAN V K HOCH HNG NM CA HP TC X
1. Khi nim v k hoch hng nm
K hoch l s nh hnh, d bo mc tiu, nh hng v phng thc
thc hin cc mc tiu, nh hng ca t chc trong mt khong thi gian
nht nh. K hoch hng nm ca HTX l mt lch trnh chi tit nhng vic cn
lm trong nm k hoch t c mc tiu, thng km theo phng php
thc hin nhng vic .
Cc k hoch ca HTX c th c phn loi theo mt s cc tiu thc
khc nhau. Mi cch phn loi ny da trn mt c im ring ca cng tc k
hoch, bi v k hoch l mt hot ng quan trng v bao trm ln nhiu lnh
vc, nhiu cp khc nhau. Chnh v vy vic phn loi h thng k hoch l
cn thit. Tuy nhin, d phn loi k hoch theo cch no i chng na th mi
loi k hoch u phi c mi lin h cht ch vi nhau theo nh hng chung
nhm vo mc tiu cao nht ca HTX. Theo thi gian th k hoch c chia
lm 3 loi:
- K hoch di hn : L k hoch cho thi k trn 5 nm nhm xc nh
cc lnh vc hot ng ca HTX, xc nh cc mc tiu chin lc, chnh sch,
gii php di hn K hoch di hn thng mang tnh tp trung cao v bao
qut, linh hot.
- K hoch trung hn: L k hoch cho thi k t trn 1 n 5 nm nhm
phc tho cc chnh sch, chng trnh trung hn thc hin cc mc tiu c
hoch nh trong chin lc ca HTX. K hoch trung hn t tp trung hn k
hoch di hn.
- K hoch ngn hn : L k hoch cho thi k di 1 nm , l s c th
ho nhng nhim v, chng trnh hnh ng ca HTX. K hoch ny thng
98
99
100
105
106
108
n v tnh QU 1
QU
QU
QU
C NM
I. Cung ng vt t
II. Thy li
III. Lm t
IV. Bo v thc vt
V. Th y
..
Phn 2 : K hoch nhu cu vt t, lao ng , my mc thit b , chi ph bng tin
KHON MC
I. Vt t
n v
tnh
QU 1
QU
QU
QU
C NM
Kg, l
Ngi
Ngy/my
1000
109
Din tch
Nng sut
Sn lng
(ha)
(t / ha )
(Tn)
I. La
II. Rau, mu
III. Cy cng nghip ngn ngy
Phn 2 : K hoch vt t
nh mc chi ph
Ghi ch
LOI CY TRNG
lao ng
bn
Cng
Ging
Phn
lao ng
bn
Cng
Ging
Phn
trng
I. La
II. Rau, mu
III. Cy cng nghip ngn ngy
110
S u con
(con)
Sn phm
Nng sut
(sn
Ging
Tht
Sa
Trng
phm/con)
(con
(Tn)
(lt)
(tri)
I. Tru , b
II. Ln
III. G , vt
IV. Thy sn
Cng
Phn bn
lao ng
Cng
SC
TGS
LOI GIA
ging
Ghi ch
I. Tru , b
II. Ln
III. G , vt
IV. Thy sn
n v
tnh
QU 1
QU
QU
QU
C NM
I. Trng trt
(Chi tit theo sn phm)
II. Chn nui
(Chi tit theo sn phm)
III. Dch v
(Chi tit theo sn phm)
111
n v tnh QU 1
QU
QU
QU
C NM
Kg, l
I. Vt t
(Chi tit theo tng loi)
Ngi
II. Lao ng
(Chi
tit
theo
tng
nhm)
Ngy/m
III. My mc thit b
tit
theo
1000
tng
khon)
112
n
NGNH
v
tnh
Thnh
lng
tin
Qu 2
SL
Qu 3
Qu 4
C nm
TT SL TT SL TT SL TT
I. TRNG TRT
(Chi tit theo SP)
II. CHN NUI
(Chi tit theo SP)
III. DCH V
(Chi tit theo SP)
Phn II : Lch thu tin
NGNH
Qu 1
Qu 2
Qu 3
Qu 4
C nm
I. TRNG TRT
(Chi tit theo sn phm)
II. CHN NUI
(Chi tit theo sn phm)
III. DCH V
(Chi tit theo sn phm)
3.4. K hoch chi ph bn hng v chi ph qun l
Da vo kt qu thc hin trong qu kh, HTX s c tnh cc khon chi
ph qun l v bn hng . Mt trong nhng phng php c tnh l tnh theo t
l phn trm so vi doanh thu.
113
Khon mc
S tin
Lng cn b qun l
Vn phng phm
Tip khch
..................
Ch tiu
Trng trt
Qu 1
Qu
Chn nui
Qu 4 Qu 3 Qu .. Qu 4
Tng
cng
I. DOANH THU
1. Doanh thu SX tp trung
2. Doanh thu dch v ti
tiu
3. Doanh thu dch v lm
t
4. Doanh thu dch v th y
5. Doanh thu dch v tiu
th
6. Doanh thu dch v TDNB
7.
II. CHI PH
1. Chi ph SX tp trung
2. Chi ph dch v ti tiu
114
3. Chi ph dch v lm t
4. Doanh thu dch v th y
5. Chi ph dch v tiu th
6. Chi ph dch v TD ni
b
7.
III. LI NHUN
1. Np thu
2. Chia cho cc bn gp vn
lin doanh
3. Trch lp cc qu HTX
4. Chia cho x vin theo
vn gp
5. Chia cho x vin theo
mc s dng dch v
3.6. K hoch c s vt cht
Trc ht, HTX cn thng k tt c c s vt cht, c s h tng phc v
vic sn xut kinh doanh. T , s cn i vi nhu cu c s vt cht cn c
m bo thc hin nhim v, mc tiu ca nm k hoch. C s vt cht ca
HTX bao gm cc ti sn nh t ai, nh xng, vn phng, phng tin vn
chuyn, my mc thit b... Ty theo yu cu qun l m HTX c th phn loi,
phn nhm cc ti sn ny theo cc tiu thc khc nhau. Cch phn loi ph
bin l theo tnh cht kinh t nh trong bng sau:
Bng 8: Thng k ti sn ca HTX (tnh n ngy ....thng ...nm ...)
VT: 1.000 ng
LOI TI SN
VT
S
lng
Thi
Cng
Tnh
im
sut
trng s
mua vo
thit k
dng
I. t ai
1. t la ging
2. t ng c
3. t rng
4.
115
II. Nh xng
III. My mc thit b
1. My mc thit b SX
a) My cy
b) My bm
c)
2. My, thit b vn phng
a) My photocopy
b) My vi tnh
c)
3. Phng tin vn ti
a) Xe bo n
b)
4. .
IV. Ti sn khc
a)
b)
Sau , HTX cn nh gi s ph hp ca cc ti sn hin c i vi hot
ng kinh doanh hin nay v trong tng lai (v cht lng v s lng). T ,
s trnh by k hoch xy dng, mua sm, sa cha ti sn hoc thanh l,
nhng bn nhng ti sn khng cn thit.
Bng 9: K hoch xy dng, mua sm v thanh l ti sn nm .
Nhu
LOI TI SN
VT
cu
nm
KH
K hoch
S
Thi
lng
Mua
Thanh
gian
hin c
sm
thc
hin
I. t ai
1. t la ging
2. t ng c
3. t rng
4.
II. Nh xng
116
III. My mc thit b
1. My mc thit b SX
a) My cy
b) My bm
c)
2. My, thit b vn phng
a) My photocopy
b) My vi tnh
c)
3. Phng tin vn ti
a) Xe bo n
b)
4. .
IV. Ti sn khc
a)
b)
3.7. K hoch cn i thu ,chi tin
K hoch cn i thu ,chi tin khc vi k hoch dt, chi ph . Ty theo chnh
sch bn chu m cc khon tin thu t hot ng bn hng hoc cung cp dch
v ca HTX c th khc vi khon tin thc thu c trong mt thi k; Tng
t, ty theo kh nng tn dng cc khon chi ph tr chm, m HTX c th phi
chi tin t hn s chi ph pht sinh trong mt thi k.
Bng 10: K hoch cn i thu, chi tin
VT: 1.000 ng
K hoch thu tin
Khon mc
Qu
Qu
Qu
Qu
C nm
1. Thu t bn hng
(chi tit theo ngnh hot ng)
2. Thu n
(chi tit theo ngnh hot ng)
3. Vay
4.Tng thu tin mt
117
Qu
Qu
Qu
Qu
C nm
1. Nguyn liu , vt t
(chi tit theo ngnh hot ng)
2. Tr lng nhn cng
(chi tit theo ngnh hot ng)
3. Chi khc
(chi tit theo ngnh hot ng)
4. Tr n
5. Nhu cu chi tin mt
6. D phng (10%) (6=5x10%)
7. Tng nhu cu tin mt (7=5+6)
Cn i thu chi tin
Khon mc
Qu
Qu
Qu
Qu
C nm
C CU
cu nm
k hoch
Hin c
ang
ang
lm
vic
to
Cng
Cn i
Bin
(tha/thiu)
php
1. Qun l
2. K thut
2.1. K s
118
hng dn k n .
- Vn cn thiu
tiu th TPHCM
- HTX c v tr a l v c s h tng ln
thun li
- ...
Nhng nguy c
Nhng c hi
- Tnh ang thc hin chng trnh h tr - Mt s s kinh doanh t nhn u
t trn a bn HTX ang hot ng
i mi cng ngh
- ...
NGUY C
IM YU
nguy c
trnh nguy c
2. S xng c (Fishbone)
S xng c l mt cng c phn tch cung cp mt phng php h
thng xem xt nhng tc ng v nhng nguyn nhn to ra hoc ng gp vo
nhng tc ng . Theo chc nng, th s xng c cn gi l s nguyn
nhn - kt qu. S d s phn tch ny c gi l s xng c v vic
thit lp n trng ging nh b xng ca con c.
Cho d c nhiu tn gi khc nhau, gi tr ca s xng c trong qu
trnh lp k hoch l gip chng ta phn loi nhiu nguyn nhn tim tng ca
cc vn theo mt trt t v lm sng t cc nguyn nhn gc. V d, khi nh gi
kt qu thc hin mt nhim v trong nm bo co, hoc nh gi kt qu u ra ca
mt chng trnh/d n m HTX ang trin khai, HTX c th pht hin nhng sai
lch gia kt qu thc hin so vi k hoch ban u. xc nh nguyn nhn v
tm cch khc phc trong tng lai, HTX c th s dng s xng c.
Nh vy, s xng c l mt cng c phn tch thc trng, gip xc
nh cc nguyn nhn c th c ca vn v cc gii php c th c cho vn
. S xng c c s dng trong nhng trng hp sau:
- Khi cn nghin cu mt vn xc nh nguyn nhn gc. V d,
nguyn nhn ca tnh trng c ma mt gi, c gi mt ma hoc tnh trng
ngho kh ca nng dn d sn lng nng sn h lm ra ngy cng tng...
- Khi cn nghin cu tt c nhng l do c th c gii thch v sao mt qu
trnh ang gp nhng kh khn, nhng vn , s tht bi. V d, ti sao cht lng
nng sn ca HTX ang gim; ti sao HTX khng hon thnh k hoch ra...
- Khi cn xc nh cc lnh vc cn thu thp d liu. V d, thu thp thng
tin v nhu cu dch v ca thnh vin HTX trong nhng nm qua; thng tin v
thc trng ngun vn huy ng cho sn xut ca cc thnh vin
- Khi cn nghin cu l do ti sao mt qu trnh khng c thc hin mt
cch chnh xc hoc khng to ra nhng kt qu mong mun. V d, ti sao s
thnh vin vi phm iu l HTX ngy cng nhiu; ti sao s d n phi thu ca
HTX ngy cng tng ...
- Khi cn xc nh cc nhn t nh hng n mt i tng nghin cu,
t tm ra nhng gii php thch hp v ton din. V d, sn lng lng
thc hng nm ca HTX chu tc ng bi nhng nhn t no...
122
124
K hiu
cng vic
CNG VIC
Thi gian d
kin (ngy)
Cng vic
Cng vic
thc hin
thc hin
trc
sau
Thit k s b tr
BDG
Dn dp mt bng
o mng
Tip nhn my
b tng
Lp t my
Lp t h thng h tng
Kt ni h thng h tng
Chy th
DFH
125
Cong viec
A
B
C
D
E
F
G
H
I
1
9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23
So ngay
E3
3F3
B2
A5
D1 2
G4
I5
6
7
H2
5
126
127
Tn HTX
a ch
S in thoi.
S Fax
LOGO
K HOCH HOT NG
NM .
Thngnm
b) Mc lc:
Phn ny trnh by cc mc v s th t trang ca cc mc trong bn k
hoch. Thng thng, phn ny c ngay sau trang ba thay v theo cch
cui bn k hoch, nh vy s gip ngi c d theo di hn
c) Li m u:
Li m u cn a ra mt cch khi qut nhng l do dn n vic hnh thnh
k hoch, ni cch khc , y l li gii thiu ngi c hiu c ngha v
s cn thit ca bn k hoch. Li m u phi thu ht c s quan tm ca
ngi c ; nn vit ngn gn, r rng, thng ch trnh by trong 1 2 trang.
d) nh gi kt qu hot ng ca HTX trong nm qua:
HTX c th trnh by phn ny mt cch c lp vi k hoch nm ti (Phn 1),
v y tht s cha phi l ni dung ca k hoch nm . Nhng ni dung ny cn
trnh by trong bn k hoch trc khi trnh by c th k hoch hot ng ca
HTX trong nm sau, ngi c c th nh gi s b tim nng ca HTX v
c ci nhn khch quan i vi cc kt qu m HTX t c.
Phn ny cng khng nn trnh by di dng. Ty theo bi cnh v nhng tc
ng c th ca cc yu t trong tng nm m HTX c th c nhiu hay t ni dung
th hin trong phn ny. Tuy nhin, cng khng nn trnh by qu nhiu s liu chi
128
129
CU HI THO LUN
1. Phn bit s ging v khc nhau gia k hoch di hn, trung hn v
ngn hn. Mi quan h ca 03 k hoch ny.
2. Lp k hoch hng nm ngnh trng trt ca hp tc x.
3. Lp k hoch hng nm ngnh chn nui ca hp tc x.
4. Lp k hoch hng nm ngnh thy sn ca hp tc x.
5. Lp k hoch sn xut tng hp v cung ng dch v hng nm ca hp
tc x.
6. Lp k hoch tiu th sn phm hng nm ca hp tc x.
130
BI 5
XY DNG D N SN XUT, KINH DOANH TRONG HP TC X
Mc tiu :
Sau khi hc xong, hc vin c th:
- Hiu c nhng ni dung c bn v d n sn xut kinh doanh v qun
l d n sn xut kinh doanh
- Nm c quy trnh xy dng d n sn xut kinh doanh cho HTX
- Thc hin phn tch v nh gi hiu qu ca mt d n ra quyt nh
u t, bao gm nh gi hiu qu ti chnh v hiu qu kinh t- x hi.
I. TNG QUAN V QUN L D N SN XUT KINH DOANH
1.Khi nim u t v d n u t sn xut kinh doanh
u t l vic b vn bng cc loi ti sn v hnh hoc hu hnh tin
hnh cc hot ng nhm mc ch thu li nhun hoc li ch kinh t - x hi
khc. V d: u t xy dng nh my sn xut nc p tri cy; u t kho
bo qun rau qu
D n u t l tp hp cc xut b vn tin hnh cc hot ng u
t trong mt khong thi gian xc nh. V d: D n u t sn xut thc n
chn nui ca HTX giai on 2015-2022; D n u t vng nguyn liu da ca
HTX, giai on 2016-2022; D n m rng nh my ch bin c cm ca HTX,
giai on 2015-2022.
2. Phn loi d n u t
Ty theo mc ch qun l v phm vi xem xt m HTX c th la chn tiu
thc phn loi ph hp phn loi cc d n u t.
2.1.Theo mc ch u t:
- D n u t m rng sn xut
- D n u t thay th thit b
- D n u t p ng yu cu php l
-
2.2.Theo ngun vn u t :
- D n u t bng vn ngn sch nh nc
- D n u t bng vn gp ca x vin
- D n u t bng vn lin kt
131
-
2.3. Theo tnh cht hot ng u t:
- D n u t trc tip
- D n u t gin tip
2.4. Theo cch thc thc hin u t
- D n mua sm my mc thit b
- D n xy dng nh xng
- D n thu mua ti sn
-
2.5. Theo lnh vc u t:
- D n u t sn xut nng nghip (trng c ph, cao su,)
- D n u t dch v nng nghip (xay xt la)
- D n u t sn xut cng nghip (sn xut gch, nc p tri cy)
-
3. Ni dung d n u t sn xut kinh doanh
D n u t sn xut kinh doanh thng bao gm cc ni dung sau:
a) Cn c php l & s cn thit u t.
b) Tn d n v hnh thc u t.
c) Ch u t.
d) Sn phm (dch v) & quy m cng sut.
) a im; Mt bng; Thit b.
e) Khi lng cng vic; Ngun cung cp nguyn liu.
g) Vn u t v ngun vn u t.
h) Kh nng tr n (nu vn vay) & thi hn hon vn.
i) Bin php bo v mi trng (nu d n c tc ng xu n mi
trng).
k) Thi gian thc hin.
II. PHN TCH TH TRNG SN PHM CA D N
1. i tng, mc ch, vai tr ca nghin cu th trng
1.1. i tng ca nghin cu th trng d n
i tng ca nghin cu th trng ca d n l th trng tiu th sn
phm ca d n. Nghin cu th trng trong lp d n u t l vic nh gi
nhu cu hin ti, d bo th trng, phn tch kh nng cnh tranh v chim lnh
th trng sn phm d n trong tng lai.
132
i 1
3. Xc nh phng n sn phm ca d n
3.1. Xc nh chng loi v c cu sn phm
Trong vic xc nh phng n sn phm cn phi xc nh chng loi v c cu
sn phm. Xc nh chng loi sn phm da trn kt qu phn tch nhu cu th trng
v c th xc nh trc. Trong khi , c cu sn phm c xc nh v mt nh tnh
trc, mt nh lng c xc nh sau khi xc nh sn lng sn phm sn xut.
3.2. Xc nh sn lng sn phm sn xut
Lng sn phm sn xut ca d n theo tng nm v c chu k ca d n
l ni dung quan trng ca xc nh phng n sn phm. Kt qu ca phn tch
th trng d n l c s xc nh sn lng sn phm sn xut ca d n.
Mt phng n sn lng sn xut cn phi cn c vo th trng (nhu cu x
hi), ng thi cn c vo cc iu kin t nhin kinh t, x hi ca vng d n.
4. Phn tch kh nng cnh tranh ca sn phm v dch v ca d n
4.1. Phn tch kh nng cnh tranh v gi tr s dng
Vic phn tch kh nng cnh tranh ca sn phm ca d n v mt gi tr
s dng c xem xt trn cc phng din sau:
- Gi tr s dng ca sn phm ca d n so vi sn phm cng loi ca i
th cnh tranh tng vng th trng nh hng ca d n. Vic phn tch ch
yu trn cc mt sau:
+ Cht lng sn phm v dch v
+ S tin li v thng dng trong s dng, tiu th sn phm
+ Mc p ng th hiu ngi tiu dng
- Gi tr s dng ca sn phm d n so vi gi tr s dng ca sn phm c
th thay th trn th trng ca d n. V d: i vi HTX c d n sn xut
nc p tri cy ng chai (nc da, cherry, xoi) th cn so snh gi tr s
dng ca cc loi sn phm ny vi cc sn phm khc nh: nc tr xanh
khng , tr tho dc, sa u nnh ng chai
4.2. Phn tch kh nng cnh tranh v gi c ca sn phm d n
V nguyn l chung, phn tch kh nng cnh tranh v gi c sn phm d
n l so snh gi c sn phm ca d n vi gi c sn phm cng loi. Nu gi
bng hoc thp hn th c th chp nhn c. Lu rng mc gi c ca sn
phm l mc gi c tng lai.
Vic phn tch kh nng cnh tranh ca sn phm v phng din gi c
c ngha quan trng. y c th l c s HTX quyt nh xem c nn u
134
x 100%
x 100%
135
S gi
x
hot ng
1 ca (d kin)
S ca
x
hot ng
S ngy
x hot ng
1 ngy (d kin)
1 nm
Tip theo tnh ton cng sut thit k trn c s cng sut thc t.
2. Nghin cu la chn phng php sn xut v h thng my mc,
thit b ca d n
2.1. La chn phng php sn xut v quy trnh sn xut
Sn phm ca mt d n c th c to ra bi cc phng php sn xut
(cn gi l phng php cng ngh) khc nhau v mi phng php sn xut li
c th c thc hin bi nhng quy trnh sn xut hon ton khng ging nhau.
Do vy cn la chn phng php sn xut, quy trnh sn xut tin tin v thch
hp m bo cht lng sn phm v gi thnh hp l.
la chn c phng php sn xut v quy trnh sn xut tin tin v
thch hp, cn phi xy dng, phn tch, so snh cc phng n v phng php
sn xut v quy trnh sn xut khc nhau.
Trong iu kin c chuyn giao cng ngh, phi quy nh r ni dung
chuyn giao, gi c, phng thc thanh ton, iu kin tip nhn trong cc
phng n.
2.2. La chn h thng my mc thit b
Thng thng vic la chn h thng my mc thit b (nht l my mc
thit b chnh) ph thuc vo quy trnh sn xut xc nh v mi quy trnh sn
xut khc nhau thng thng i hi h thng my mc thit b khc nhau. H
thng my mc thit b phi ph hp vi quy trnh sn xut, ng thi phi tha
mn cc yu cu:
a) Tnh nng k thut cao, m bo yu cu cht lng sn phm
b) C bn v tui th hp l, ph hp vi chu k i mi cng ngh
c) Cng sut ph hp vi cng sut d n
d) ng b v cn i gia cc cng on ca quy trnh sn xut
) Ph hp vi cc iu kin s dng, bo dng, thay th
e) Khng hoc rt t tc ng xu n mi trng.
g) Gi c ph hp
h) V.v..
2.3. Gii quyt vn cht thi
Thng thng cc d n v ch bin nng sn v nhiu d n v cng
nghip nng thn c lin quan n vn cht thi vi cc mc khc nhau.
Trong cc d n, ngi son tho d n phi ch trng tun th cc quy nh
137
- L sy
- Xe ti loi 1,5tn
C cm luc (bn
TP)
C cm kh (X)
PP (u c tp)
C TP (A1,A2,A3)
PP (u c tp)
C Gy u (A0)
PP (u xng)
C TP (A4)
S 1: Tm tt quy trnh ch bin c cm
139
20HP X 2 ci = 40 HP
15HP X 2 ci = 30 HP
= 12 HP
* Container lnh
- 2 Container ln 2HP X 24 ci = 48 HP
- 1 Container nh
2HP X 8 ci
= 16 HP
* L sy
- Moteur Qut 12HP X 6 ci = 72 HP
Tng cng sut ng lc lp t = 242 HP
Cng sut thit k:
242 x 0.75 = 181,5 Kwh
Hiu sut s dng (Cos )
= 0,9.
140
141
Thi k
Xy dng
Nm
60
70
80
Loi
C A1
12.210
14.300
16.315
sn
C A2
2.715
3.178
3.625
phm C A3
(tn) C A4
1.590
1.860
2.120
680
800
910
6. Xc nh v tng hp cc nhu cu u vo ch yu ca d n
6.1. Nhu cu v my mc thit b
Nhu cu v my mc thit b v vt t lp t phi c lit k mt cch
chi tit, y theo tng hng mc, tng loi vt t.
6.2. Nhu cu xy dng c bn
Nhu cu xy dng c bn l nhu cu v xy dng cc cng trnh ph tr
(nh kho, nh sn xut, nh lm vic) vi d ton tng gi tr xy dng c bn
trn c s d ton tng hng mc cng trnh ph tr.
Chi ph xy dng c bn c xc nh da vo thit k ca cc cng
trnh v n gi tng hp hng mc cng trnh xy dng c bn (do cc c quan
thit k, thi cng t c kt).
6.3. Nhu cu nguyn liu hay vt t sn xut
Nhu cu nguyn liu hay vt t sn xut ca d n bao gm:
- Nhu cu v s lng nguyn liu, vt t sn xut c xc nh cn c
vo cng sut thit k v k hoch sn xut hng nm ca d n, c bit l k
hoch sn lng sn xut. Nhu cu nguyn liu, vt t sn xut c xc nh c
v s lng, v gi tr v c xc nh cho ti nm sn xut n nh
- Cng vi vic xc nh nhu cu nguyn liu, vt t cho sn xut, cn xc
nh r nhu cu v cht lng nguyn liu, vt t ph hp vi yu cu v cht
lng sn phm ca d n
Cn i cung cu v nguyn liu, vt t sn xut.
6.4. Nhu cu v nng lng, nhin liu, nc
Nhu cu v nng lng, nhin liu, nc c xc nh trn c s tnh
ton cc nhu cu c th, bao gm: nhu cu cho sn xut, cho sinh hot, cho m
bo an ton sn xut, an ton mi trng.
143
Cc khon mc chi ph
S tin
1
2
3
...
Tng cng
2.1.2.Vn u t vo ti sn c nh.
- Vn u t vo ti sn c nh hu hnh:
+ Vn mua sm my mc thit b: l cc khon chi ph b ra mua sm,
trang b ca ton b my mc thit b phc v cho sn xut chnh, sn xut ph,
thit b ph tr... Chi ph ny bng gi mua phi tr cho ngi bn cng vi cc
khon li vay phi tr cho khon tin vay u t cho cc ti sn c nh ny
trong khong thi gian trc khi a chng vo s dng.
146
S tin
1
2
3
...
Tng cng
- Vn u t vo ti sn c nh v hnh: Ti sn c nh v hnh l nhng
ti sn c nh khng c hnh thi vt cht, th hin mt lng gi tr c
u t c lin quan trc tip n nhiu chu k kinh doanh, bao gm:
+ Vn u t cho vic s dng t: l ton b cc chi ph d tnh phi
chi ra c lin quan trc tip n t s dng bao gm: tin mua quyn s dng t,
chi ph cho vic n b gii phng mt bng, san lp mt bng, l ph trc b...
Trng hp HTX tr tin thu t hoc tin s dng t nh k hng
nm th cc chi ph ny c phn b dn vo chi ph kinh doanh trong k m
khng c xem l kinh ph u t vo ti sn c nh.
+ Vn u t mua hoc thu pht minh, sng ch, b quyt k thut:
Khon chi ny c xc nh trn c s d tr cc chi ph m d n cn phi chi
ra cho nghin cu c c pht minh, sng ch, hoc l cc chi ph cn b ra
147
mua hay thu li bn quyn ca cc pht minh sng ch, bn quyn nhn hiu
v cc chi ph chuyn giao cng ngh... phc v cho hot ng ca d n.
+ Cc khon chi ph v li th kinh doanh: l cc khon m d n phi
chi tr cho phn chnh lch, phi tr thm ngoi cc ti sn theo nh gi thc t pht
sinh khi d n i mua, st nhp, hp nht hoc lin doanh vi mt n v khc.
+ Chnh lch phi tr thm:
Chnh lch phi tr thm = gi i mua - gi tr ca cc ti sn theo nh gi
thc t.
2.1.3. u t vo vn lu ng rng:
Vn u t lu ng rng cho thy cc phng tin ti chnh cn phi c
d n hot ng ph hp vi chng trnh sn xut m HTX ang xy dng.
- Vn lu ng u t vo ti sn d tr: y l khon tin m mi mt
d n u phi trch ra mua ti sn nhm d tr khi cn thit pht sinh trong
qu trnh thc hin d n.
- Vn lu ng u t vo d tr tin mt: cng l mt khon tin vn u t
chun b sn bng tin mt chi cho cc trng hp pht sinh ngay khi d n ang
hot ng.
- Vn lu ng u t vo cc khon phi thu: Khi thc hin d n c
nhng khon m ngi khc mua cha tr th nht thit trc khi c sn phm
ta phi trch ra ngun vn sn xut c. Ngun ny cng rt cn thit phi c
trong tng vn u t.
- Vn lu ng c ti tr vo cc khon phi tr: y l vn d n phi b
ra trc nhm thanh ton nhng khon d n cn n cha tr nhng cng n lc phi
thanh ton.
2.2. D tr ti sn ca d n khi khi s hot ng
Tng ti sn hot ng ca d n cho chng ta bit quy m ngun vn hot
ng ca d n. Cc khon u t sau y hnh thnh nn ti sn ca doanh nghip:
- Cc khon u t vo ti sn c nh
- Cc khon u t vo vn lu ng rng
2.3. D kin ngun ti tr cho d n
- Vn tch ly ca HTX: Gii php ti chnh thng thng l HTX phi
m bo c mt phn kinh ph u t ban u bng vn t c ca mnh, ch
yu l u t vo ti sn c nh. u im ca ngun vn ny l chi ph huy
ng vn thp, vn thuc s hu ca HTX nn HTX c ton quyn ch ng
148
NPV
i 0
Vi :
Bi C i
(1 r ) i
B i l thu nhp ca nm th i
C i l chi ph ca nm th i
r l sut chit khu, chnh l chi ph s dng vn ca d n
- S dng NPV lm tiu chun nh gi d n :
149
Thu nhp
Chi ph
200
130
135
135
135
160
80
90
90
90
90
Thu nhp
130
135
135
135
160
Chi ph
200
80
90
90
90
90
-200
50
45
45
45
70
Hin gi
-200
43,86
34,63
30,37
26,64
36,36
150
thun
-1940 560
560
560
560
560
560
560
560
Hin gi
Thu nhp
thun
-2600 840
840
840
840
840
840
840
840
Hin gi
Thu nhp
IRR r1
NPV 1 ( r2 r1 )
NPV 1 NPV 2
PI
j 1
(1 r )
C 0
j
j
PI < 1
PI = 1
PI
572,9 1940
1,295
1940
D n B:
152
PI
1.169,35 2.600
1,45
2.600
=> d n b loi b
VT : tr.ng
Nm
Thu
nhp -
thun
1940 560
560
560
560
560
560
560
560
368,2
320,2
Hin gi
1940 487,0
S cha thu hi
423,4
Thu nhp -
62,8
x12 5 nm 3 thng
242,1
VT : tr.ng
1
840
840
840
840
840
840
840
840
153
thun
2600
-
Hin gi
S
cha -
thu hi
201,8
x12 4 nm 6 thng
417,6
+ Ngn lu sau thu = Ngn lu trc thu - cho dng chi thu TNDN
+ Ngn lu ti tr (nu c): c xc nh t k hoch vay v tr n ca
HTX cho hot ng u t.
+ Ngn lu rng = Ngn lu sau thu + Ngn lu ti tr
3.2. Phng php gin tip
Theo phng php ny, ngn lu rng c xc nh bng cch iu chnh t
li nhun hng nm thnh dng tin hng nm ca d n. Thng thng,
phng php ny c s dng i vi cc d n n gin, khng c nhiu loi
sn phm, v khng c khon n phi thu hay n phi tr d kin pht sinh. Ni
cch khc, vic xc nh ngn lu c tin hnh ng thi vi vic lp d ton
kt qu hot ng sn xut kinh doanh. Sau , li nhun t hot ng sn xut
kinh doanh c iu chnh thnh dng ngn lu nh sau:
- Doanh thu hng nm
- Chi ph hng nm
+ Chi u t
+ Chi hot ng (gm c chi ph khu hao)
- Li nhun trc thu = Doanh thu Chi ph
- Thu TNDN = Li nhun trc thu x Thu sut thu TNDN
- Li nhun sau thu = Li nhun trc thu - Thu TNDN
- Ngn lu rng = Li nhun sau thu + Chi ph khu hao TSC
Thng thng, phng php ny p dng i vi cc d n nh, n gin
v c gi nh khng c s d n phi thu v n phi tr.
4. Mt s trng hp cn lu khi xy dng ngn lu
- Trng hp d n thay th thit b c bng thit b mi:
D n thay th lin quan ti vic thi loi mt ti sn thay bng mt ti sn
khc c tnh nng tng t nhng hot ng hiu qu hn. Khi nh gi cc d
n thay th, c th s dng nhng khon thu nhp tng thm do thc hin d n
v coi l thu nhp trc tip t vic u t
V d : HTX d nh thay th mt my sut la c bng mt my mi;
Cc khon thu nhp v chi ph do trang b my mi, thu t vic bn my c , chi
do gim thu nhp t my c c tnh nh sau:
VT : triu ng
Khon mc
Thu nhp thun ca my mi
Nm 0
Nm 1
Nm 2
Nm 3
Nm 4
20
35
35
35
155
Chi ph mua my mi
(45)
Thu bn my c
12
(33)
(20)
(20)
(20)
(20)
15
15
15
15
(1 14 %)
15
15
3
(1 14 %)
(1 14 %)
2 ,54
Vy khng nn thay my c.
- Chi ph chm:
Khng c tnh chi ph chm vo dng chi ph ca d n
- Chi ph c hi:
C nhng d n s dng nhng ti sn hin c ca HTX, phi tnh chi ph
c hi ca nhng ti sn ny.
- Chi ph chung:
Ch tnh nhng khon chi ph chung vo d n nu chng xy ra l do kt
qu trc tip ca d n u t .
V d v xy dng ngn lu ti chnh :
HTX Thnh Cng ang xem xt 1 d n c s liu nh sau:
- Thi gian hot ng l 3 nm.
- Chi ph u t my mc thit b ban u l 800 triu ng, trong : vn
tch ly ca HTX l 500 triu ng, vn vay l 300 triu ng vi li sut
12%/nm, thi hn vay l 3 nm, HTX d nh s tr u hng nm vi cc
khon tr bng nhau. My mc thit b c thi gian s dng l 4 nm.
- Sn lng sn phm tiu th qua cc nm th 1, 2, 3 ln lt l
200.000, 300.000 v 300.000 n v.
- Gi bn 1 n v sn phm l 8.000ng
- Chi ph nguyn liu: 3.000 /sn phm, chi ph lng : 2000 /sn phm
, chi ph bn hng 500 /sn phm
156
1600
2400
2400
Doanh thu
+ Bn hng
+ GTCL MMTB
Cng doanh thu
200
1600
2400
2600
+ Ng.vt liu
600
900
900
+ Lng
400
600
600
+Bn hng
100
150
150
+Khu hao
200
200
200
+Chi ph li vay
36
25
13
Cng chi ph
1336
1875
1863
264
524,7
736,6
Thu TNDN
66
131
184
Li nhun rng
198
394
552
Chi ph
Triu
ng
157
Nm
N u k
300
211
112
Tr trong k
125
125
125
+ Gc
89
100
112
+ Li
36
25
13
N cui k
211
112
Triu
4
Ngn lu vo
Doanh thu bn hng
N phi thu
320
480
480
320
160
+ Gi tr cn li ca TSC
Cng ngn lu vo
-480
480
200
680
2.Chi hot ng
135
600
900
900
N phi tr
90
135
135
Tng N phi tr
90
45
Ngn lu ra
1.Chi u t
800
-135
158
510
855
900
+ Chi tr lng
400
600
600
+ Chi Bn hng
100
150
150
+ Chi ph c hi
90
90
90
135
Cng ngn lu ra
800
135
-800
180
545
660
545
66
131
184
Thu TNDN
Ngn lu sau thu
-800
114
414
476
545
Ngn lu ti tr
300
-125
-125
-125
Ngn lu rng
-500
-11
289
351
545
159
ng gp ca d n i vi ton b nn kinh t.
+ O- l gi tr u ra ca d n.
+ MI- l gi tr u vo vt cht thng xuyn v cc dch v
mua ngoi theo yu cu t c cc u ra trn y ( nh nng lng, nhin
liu...).
+ I- l vn u t ban u.
2.2. Ch s lao ng c vic lm
Bao gm s lao ng trc tip v s lao ng gin tip do d n to ra (
cc d n lin i, l cc d n c thc hin do s i hi ca d n. Vic
xc nh s lao ng trc tip v lao ng gin tip do thc hin d n nh sau:
- Xc nh s lao ng cn thit cho d n ang xem xt ti nm hot
ng bnh thng ca d n.
- Xc nh s lao ng cn thit cho d n lin i i vi d n ang
xem xt c u vo ln u ra. y chnh l s lao ng gin tip nh vo vic
thc hin d n.
- Tng hp s lao ng trc tip v gin tip sau khi c tnh ton
trn y ta s c s lao ng c vic lm nh thc hin d n.
Tiu chun nh gi:
+ Nng cao mc sng dn c: c th hin gin tip thng qua cc s
liu c th v mc gia tng sn phm quc gia, mc gia tng thu nhp, tc
tng trng v pht trin kinh t.
+ Phn phi thu nhp v cng bng x hi: Th hin qua s ng gp ca
cng cuc u t vo vic pht trin cc vng kinh t km pht trin v vic y
mnh cng bng x hi.
+ Gia tng s lao ng c vic lm: y l mt trong nhng mc tiu ch
yu ca chin lc pht trin kinh t x hi ca cc nc tha lao ng, thiu
vic lm.
160
+ Tng thu v tit kim ngoi t: Nhng nc ang pht trin khng ch
ngho m cn l nc nhp siu. Do , y mnh xut khu, hn ch nhp
khu l mc tiu quan trng trong chin lc pht trin kinh t.
3. Phng php nh gi li ch kinh t x hi do thc hin d n u t
Di gc nh u t, li ch kinh t x hi ca d n c xem xt
bit lp vi cc tc ng ca nn kinh t i vi d n (nh tr gi u vo, b
l u ra ca Nh nc). Trong trng hp ny, phng php p dng l da
trc tip vo s liu ca cc bo co ti chnh ca d n tnh cc ch tiu nh
lng v thc hin cc xem xt mang tnh cht nh tnh sau:
+ Mc ng gp cho ngn sch (cc khon np vo ngn sch khi d n
bt u hot ng nh thu doanh thu, thu li tc, thu xut nhp khu, thu
t...) tng nm v c i d n.
+ S ch lm vic tng thm tng nm v c i d n.
+ Mc tng nng sut lao ng sau khi c d n so vi trc khi c d n
tng nm v bnh qun c i d n.
+ To th trng mi v mc chim lnh th trng ca d n.
+ Nng cao trnh k thut ca sn xut: th hin mc thay i cp
bc cng vic bnh qun sau khi c d n so vi trc khi c d n v mc thay
i ny tnh trn mi n v u t.
+ Nng cao trnh qun l: th hin thay i mc m nhim qun l
sn xut, qun l lao ng, qun l sau khi c d n so vi trc khi c d n.
+ Cc tc ng n mi trng sinh thi.
+ p ng vic thc hin mc tiu trong chin lc pht trin kinh t x
hi ca t nc, cc nhim v ca k hoch pht trin kinh t x hi trong tng
thi k.
Ni chung, nh gi hiu qu kinh t x hi l mt ni dung khng n
gin, nhng li ht sc cn thit d n c chp nhn. V vy, ty theo kh
nng ca mnh v yu cu ca cp thm nh m HTX c th phi a ra nhng
nh gi nhng mc chi tit khc nhau.
V d: D n sn xut c cm ca HTX Kin Lng nh gi c hiu
qu kinh t x hi v mi trng nh sau:
Np Ngn sch hng nm : 1.614.179.290 ng
Trong : - Thu xut khu : 0 ng
- Thu VAT
: 705.230.109 ng
161
:
:
16.080.000 ng
17.000.000 ng
162
163
10/2015
11/2015
12/20
01/20
02/20
03/201
15
16
16
Ngy
ng
10/10 10/11 10/12 10/13 10/14 10/15 10/16 10/17 10/18 10/19 10/20
A
B
C
D
E
F
G
166
167
CU HI THO LUN
1. Hy nu nhng ni dung ca D n u t sn xut kinh doanh. i
vi hp tc x ca hc vin ni dung no kh thc hin.
2. Ti sao lp D n u t sn xut kinh doanh phi nghin cu, phn
tch, d bo nhu cu th trng v sn phm v dch v ca d n. i vi hp
tc x ca hc vin c kh thc hin khng. L do kh hoc d.
3. Hy nu nhng ni dung chnh xc nh v tng hp cc nhu cu
u vo ch yu ca d n.
4. Hy nu nhng ch tiu c bn xc nh c li ch do d n u t
sn xut kinh doanh em li.
5. Hy trnh by phng php qun l tin thc hin d n u t theo
cu trc chia nh cng vic. Theo hc vin p dng vo hp tc x ca mnh
th phng php ny so vi phng php biu GANTT phng php no d
thc hin v em li hiu qu hn.
168
BI 6
QUN TR TI CHNH V PHNG PHP HUY NG VN
TRONG HP TC X NNG NGHIP
Mc tiu :
Sau khi hc xong, ngi hc c th:
- Hiu c nhng ni dung c bn v qun tr ti chnh HTX nng nghip
- Hiu c cc ch tiu trn cc bo co ti chnh nh: bng cn i k
ton , bo co kt qu kinh doanh , bo co tnh hnh thay i vn ch s hu
- p dng cc phng php phn tch bo co ti chnh HTX
- nh gi hiu qu hot ng ca HTX thng qua bo biu ti chnh
- Bit cch lp cc k hoch ti chnh ch yu ca HTX
CHNG I. TNG QUAN V QUN TR TI CHNH HTX
I. KHI NIM TI CHNH HTX:
Ti chnh HTX l h thng nhng quan h kinh t biu hin di hnh thi
gi tr pht sinh trong qu trnh hnh thnh v s dng cc qy tin t ca HTX
phc v cho yu cu hot ng ca HTX. Nhng quan h kinh t bao gm:
- Quan h gia HTX vi cc thnh vin
- Quan h gia HTX vi ngi lao ng
- Quan h gia HTX vi cc doanh nghip hay HTX khc
- Quan h gia HTX vi ngn hng
- Quan h gia HTX vi nh nc
II. CHC NNG CA TI CHNH HTX:
Ti chnh HTX c cc chc nng:
1. Chc nng t chc vn: Ni dung ca chc nng t chc vn bao
gm:
- Xc nh nhu cu vn cn thit cho sn xut kinh doanh trong tng thi k;
- Huy ng ngun vn y v kp thi p ng nhu cu vn;
- S dng vn mt cch tit kim v c hiu qu kinh t trn c s phn
b vn hp l cho cc giai on lun chuyn vn.
2. Chc nng phn phi:
Chc nng phn phi c biu hin qua qu trnh s dng doanh thu
ca HTX. Doanh thu ca HTX c to ra t hot ng bn hng , cung cp
dch v v cc hot ng khc . Thng thng, doanh thu ca HTX trc ht
169
- ...
11. Ch lu gi ti liu lin quan n cng tc ti chnh - k ton
- Loi ti liu cn lu gi v thi gian lu gi
- Trch nhim bo qun, bo mt ti liu
- ...
12. T chc thc hin quy ch qun l ti chnh
CHNG III. QUN L VN TRONG HTX
I. KHI NIM VN
- Vn l nhng gi tr ng trc trong qu trnh sn xut kinh doanh , biu
hin thng qua cc loi ti sn hu hnh v v hnh ca HTX, c a vo qu
trnh kinh doanh nhm mc ch sinh li.
- Vn iu l ca HTX l tng s vn do thnh vin HTX gp hoc cam
kt gp trong mt thi hn nht nh v c ghi vo iu l HTX. Vic xc
nh gi tr vn gp thc hin theo quy nh ti iu 42 Lut Hp tc x.
i vi HTX hot ng trong ngnh, ngh yu cu phi c vn php nh th
vn iu l khng c thp hn vn php nh p dng i vi ngnh, ngh .
II. PHN LOI VN
1. Cn c vo hnh thi biu hin, vn c chia thnh hai loi:
- Vn hu hnh : l vn c biu hin bng cc loi ti sn hnh thi vt
cht c th
- Vn v hnh:l vn khng c hnh thi vt cht c th
2. Cn c vo phng thc lun chuyn gi tr, vn c chia thnh
hai loi:
- Vn c nh: Vn c nh l vn ch chuyn mt phn ga tr vo chu k
kinh doanh ca HTX; Ni cch khc, vn c nh tham gia vo nhiu chu k
kinh doanh, thi gian vn quay tr li hnh thi ban u l trn 1 nm.
- Vn lu ng: vn lu ng chuyn ton b ga tr khi tham gia vo qu
trnh kinh doanh ca HTX; thi gian vn quay tr li hnh thi ban u l
trong vng 1 nm.
3. Cn c vo thi hn lun chuyn, vn c chia thnh ba loi:
- Vn ngn hn
- Vn trung hn
- Vn di hn
173
176
178
- Cng c, dng c
- Ph tng thay th
(2)TSL nm trong qu trnh trc tip sn xut: Bao gm:
- Bn thnh phm
- Sn phm d dang
(3)TSL nm trong qu trnh lu thng: Bao gm:
- Thnh phm
- Tin mt, tin gi
- u t ngn hn
2.3. Bin php qun l ti sn c hiu qu
- HTX cn xy dng quy ch qun l, bo qun, s dng ti sn, quy nh
r trch nhim ca tng b phn, c nhn i vi cc trng hp lm h hng,
mt mt ti sn.
- Lp y cc bin bn giao nhn, thanh l trong mi trng hp c
bin ng TSC. Mi TSC trong HTX phi c b h s ring (gm bin bn
giao nhn TSC, hp ng, ho n mua TSC v cc chng t, giy t khc
c lin quan). Mi TSC phi c phn loi, nh s v c th ring, c
theo di chi tit theo tng i tng ghi TSC v c phn nh trong s theo
di TSC.
- Mi TSC phi c qun l theo nguyn gi, s hao mn lu k v gi
tr cn li trn s sch k ton:
Gi tr cn li trn s k
ton ca TSC
Nguyn gi ca
ti sn c nh
S hao mn lu
k ca TSC
- HTX c th giao khon TSC cho tng b phn dch v hoc c nhn
qun l s dng, ngi c giao qun l phi l ngi nm vng k thut vn
hnh, hoc chm sc (trng hp TSC l gia sc, vn cy).
- Cn trch khu hao TSC mt cch hp l.
- i vi nhng TSC khng cn dng, ch thanh l nhng cha ht
khu hao, phi thc hin qun l, theo di, bo qun theo quy nh hin hnh v
trch khu hao theo quy nh
- HTX phi thc hin vic qun l i vi nhng ti sn c nh khu hao
ht nhng vn tham gia vo hot ng kinh doanh nh nhng TSC thng thng.
- Chp hnh tt ch sa cha thng xuyn v nh k TSC
180
mt lng dch v nht nh. i vi cc hot ng kinh doanh khai thc tng
hp, ty theo tng ngnh, tng hot ng (dch v t vn, xy dng cng trnh,
chn nui, ch bin nng sn) m HTX c phng php tp hp chi ph v
tnh gi thnh sn phm cho ph hp.
2.1. Gi thnh sn xut ca cc sn phm v dch v bao gm cc
khon:
- Chi ph vt t trc tip: nh chi ph nguyn liu, nhin liu, vt liu s
dng trc to ra sn phm, dch v;
- Chi ph nhn cng trc tip, bao gm cc khon:tin lng, tin cng,
cc khon trch np ca cng nhn trc tip to ra sn phm v dch v m
doanh nghip phi np theo quy nh;
- Chi ph sn xut chung: l cc chi ph s dng chung cho hot ng sn
xut, ch bin ca phn xng trc tip to ra sn phm, dch v.
2.2. Gi thnh ton b ca cc sn phm v dch v bao gm cc khon:
- Gi thnh sn xut ca sn phm, dch v tiu th
- Chi ph bn hng
- Chi ph qun l doanh nghip
2.3. Cng thc tnh gi thnh sn xut:
CPSX CPSX CPSX
d dang + pht sinh - d dang
u k trong k cui k
Gi thnh sn xut /n v sp,dv = ----------------------------------------------------S lng sn phm sn xut trong k
II. PHN LOI CHI PH
1. Cn c vo i tng chu chi ph:
- Chi ph trc tip: L nhng chi ph sn xut kinh doanh c quan h n tng
i tng chu chi ph v c th hch ton trc tip cho tng i tng tp hp chi ph.
- Chi ph gin tip: L nhng chi ph khng c quan h trc tip vi tng i
tng hch ton chi ph sn xut kinh doanh nh: chi ph qun l HTX, chi ph khu
hao ca nhng ti sn dng chung cho nhiu i tng tp hp chi ph
2. Cn c vo mi quan h gia chi ph vi qu trnh sn xut kinh doanh:
- Chi ph c nh (nh ph):l nhng chi ph khng thay i theo khi
lng sn xut, nh: Chi ph tin lng thi gian tr cho ngi lao ng; Chi
ph khu hao TSC
182
- Chi ph bin i (bin ph): l nhng chi ph thay i theo khi lng
sn xut, nh: Chi ph tin lng tr theo sn phm; Chi ph nguyn liu; Hu
hng bn hng
3. Cn c vo cc khon mc tnh gi thnh:
- Chi ph nguyn vt liu
- Chi ph khu hao TSC trc tip sn xut
- Chi ph tin lng lao ng trc tip
- Chi ph dch v mua ngoi
- Chi ph chung c phn b
-
III. H GI THNH SN PHM, DCH V
1. ngha ca vic h gi thnh sn phm , dch v
Tit kim chi ph v h gi thnh sn phm , dch v s gip HTX:
- C iu kin tng ngun vn b sung, tch ly;
- C th h thp gi bn, m rng th phn, tng doanh thu;
- Gim bt lng vn lu ng b chim dng, tng nhanh vng quay ca
vn, tng t l sinh li trn mt ng vn u t
2. Cc bin php h gi thnh sn phm, dch v
- Nng cao nng sut lao ng: l lm cho thi gian lao ng sn xut
ra mt n v sn phm c gim bt hoc lm cho s sn phm lm ra trong
mt n v thi gian tng ln.
- Tit kim nguyn liu, vt t
- Tn dng cng sut my mc, thit b, c s h tng: C gng khai thc,
tn dng ti a cng sut my mc,thit b, nh ca gim bt chi ph khu
hao v mt s chi ph c nh khc.
- Gim bt chi ph thit hi, nh hao ht vt t, sn phm trong qu trnh vn
chuyn hay thu hoch, thit hi do lng ph nhn lc hoc do phi ngng sn xut
- Tit kim chi ph qun l: Cn d ton chi tiu cho nhng chi ph qun
l hnh chnh nh: bu in, tip tn, vn phng phm, tip khch
Cu hi tho lun:
(9) Chi ph sn xut kinh doanh khc vi gi thnh sn xut ca sn phm
nh th no?
183
- i vi hot ng dch v giao khon: doanh thu l s tin phi thu ghi
trong hp ng giao nhn khon n hn phi tr.
- i vi hot ng tn dng ni b: doanh thu l li tin cho vay n hn
phi thu trong k.
- i vi sn phm, dch v do HTX sn xut dng vo phc v sn xut
kinh doanh nh in my n ca HTX, sn phm sn xut ra lm TSC ca
HTX th doanh thu l cc chi ph trc tip, gin tip lm ra sn phm .
- i vi hot ng dch v giao khon trong HTX th doanh thu l s tin
phi thu ghi trong hp ng giao nhn khon n hn phi tr.
Cc khon khng c tnh vo doanh thu ca HTX:
- Cc khon h tr u t ca nh nc (bng tin hoc hin vt) cho giao
thng, thy nng v h tng c s khc: Sau khi tip nhn ti sn qun l v
s dng th hch ton tng vn khng chia ca HTX.
- Gi tr hng ho gi bn
- Gi tr hng ho ghi vo ha n bn hng v thu tin nhng cha
xut hng
- Gi tr hng ha xut giao cho bn ngoi gia cng, ch bin
- Dch v cung cp nhng cha c chp nhn thanh ton
- Tr gi cc vn chuyn h tr chi ph cho vng ni, bin gii: HTX
hch ton gim chi ph trong nm.
- Tin mt, ti sn do t chc, c nhn tng HTX: Hch ton tng tin
hoc ti sn; ng thi tng vn khng chia ca HTX.
Cu hi tho lun:
(12) Hy lit k cc khon thu nhp trong nm qua HTX ca
anh/ch.Trong cc khon thu nhp trn, khon no l doanh thu, khon no l
thu nhp hot ng khc?
(13) Hy lit k nhng khon tin thu nhng khng phi l thu nhp ca HTX
III. PHN PHI THU NHP TRONG HTX
1. Quy trnh phn phi
Doanh thu thun t hot ng bn hng v cung cp dch v ca HTX sau
khi b p cho gi vn hng ha, dch v c gi l li nhun gp t hot ng
bn hng v cung cp dch v. Li nhun gp t hot ng bn hng v cung
cp dch v cng vi li nhun t hot ng ti chnh v tn dng ni b sau khi
b p cho chi ph qun l HTX (bao gm c chi ph bn hng) th c gi l
185
186
Chi cho cc hot ng phc li, x hi th thao, vn ha, phc li cng cng ca tp
th thnh vin; ng gp cho qy phc li x hi, cc hot ng t thin
3. X l l
L pht sinh trong nm ca hp tc x c x l nh sau:
3.1. Gim l bng cc khon thu ca cc c nhn, t chc c trch nhim
lin i theo quy nh ca php lut v iu l hp tc x;
3.2. Gim l bng khon tin bi thng ca cc t chc bo him m
hp tc x mua bo him;
3.3. Hp tc x s dng li nhun trc thu b l nm trc theo quy
nh ti lut thu thu nhp doanh nghip, nu vn cha b th hp tc x s
dng li nhun sau thu b p theo quyt nh ca i hi thnh vin;
3.4. Trng hp s dng cc cc khon trn vn cha b l th s l
cn li c b p bng qu d phng theo quyt nh ca i hi thnh vin,
iu l hoc Quy ch qun l ti chnh ca hp tc x;
3.5. Khi s dng tt c cc khon thu trn m vn khng trang tri s thc
l th s l cn li c chuyn sang nm sau theo quy nh ca php lut v thu.
Trng hp cc khon thu theo khon 1, 2 ln hn s l th s tin cn li
c a vo thu nhp bt thng ca hp tc x.
Cu hi tho lun:
(14) Da vo kt qu tho lun ni dung qun l doanh thu, chi ph ,
hy xc nh li nhun ca mt hot ng kinh doanh HTX ca anh/ch.
(15) Li nhun HTX ca anh / ch c s dng nh th no?
CHNG VI. BO CO TI CHNH
V PHN TCH BO CO TI CHNH HTX
I. CC BO CO TI CHNH CH YU CA HTX
1. Bng cn i k ton
Bng cn i k ton l mt loi bng k, trnh by mt cch c h
thng cc loi ti sn, cng n v vn ch s hu ca HTX, phn nh tng
qut ton b gi tr ti sn hin c v ngun hnh thnh ti sn ca HTX
ti thi im lp bng.
Nguyn tc ca Bng cn i k ton l:
TI SN = NGUN VN
187
minh
cui
u nm
nm
A
A - TI SN NGN HN
100
()
(...)
()
(...)
(100=110+120+130+140+150)
I. Tin v cc khon tng ng tin
110
(III.01)
120
(III.05)
vin vay
1. u t ti chnh ngn hn
121
122
130
131
2. Tr trc ngi bn
132
133
134
138
139
140
1. Hng tn kho
141
149
V. Ti sn ngn hn khc
150
151
152
3. Ti sn ngn hn khc
158
(III.02)
188
B - TI SN DI HN
200
(200 = 210+220+230)
I. Ti sn c nh
210
(III.03,
04)
1. Nguyn gi
211
2. Gi tr hao mn lu k (*)
212
213
220
1. Gp vn lin doanh
221
2. Gp vn lin kt
222
3. u t di hn khc
228
III. Ti sn di hn khc
230
1. Phi thu di hn
231
232
3. Phi thu di hn ni b
233
238
239
240
(....)
(.....)
(III.05)
NGUN VN
A - N PHI TR (300 = 311 + ...+ 319)
300
I. N ngn hn
310
1. Vay ngn hn
311
312
313
314
315
316
317
318
II. N di hn
320
1. Vay di hn
321
322
3. Qu d phng ri ro tn dng
327
III.06
189
328
B - VN CH S HU (400 = 410+420+430
400
+ 440)
I. Ngun vn kinh doanh
410
411
412
413
4. Ngun vn h tr u t ca Nh nc
414
5. Ngun vn khc
418
420
III. Cc qu thuc vn ch s hu
430
431
2. Qu D phng ti chnh
432
3. Qu khc
433
III.07
440
450
cui nm
u nm
1- Ti sn thu ngoi
2- Vt t, hng ho nhn gi h, nhn gia cng
3- Hng ho nhn bn h, nhn k gi, k cc
4- N kh i x l
5- Cng c, dng c lu bn ang s dng
6- Ti sn m bo khon vay
7- Ngoi t cc loi
8- Li cho vay qu hn cha thu c
Ngy ... thng ... nm ...
Ngi lp biu
(K, h tn)
K ton trng
(K, h tn)
Ch nhim HTX
(K, h tn, ng du)
190
Ghi ch:
(1) S liu trong cc ch tiu c du (*) c ghi bng s m di hnh
thc ghi trong ngoc n (...).
(2) Cc ch tiu khng c s liu th khng phi bo co nhng khng
c nh li "M s".
(3) HTX c k k ton nm l nm dng lch (X) th "S cui nm" c
th ghi l "31/12/X"; "S u nm" c th ghi l "01/01/X".
2. Bng cn i ti khon
Bng cn i ti khon l mt bo co dng chng minh s cn i
trong qu trnh nh khon v ghi s ca k ton HTX. Cui mi k k ton,
tng hp s liu v kim tra kt qu ghi s k ton, k ton HTX tin hnh lp
Bng cn i ti khon theo nguyn tc sau:
Tng s d N u k (cui k) ca cc ti khon = Tng s d C u
k (cui k) ca cc ti khon
Tng s pht sinh N ca cc ti khon = Tng s pht sinh C ca cc
ti khon
S liu trn Bng cn i ti khon khng bng nhau chc chn c th kt
lun s liu k ton khng chnh xc. Tuy nhin, lu rng trong trng hp s
liu trn Bng cn i ti khon bng nhau th cng khng chc chn khng nh
rng s liu k ton c x l hon ton chnh xc.
191
Tn ti khon
TK
A
S d
S pht sinh
S d
u nm
trong nm
cui nm
Cng
Ghi ch:
(*) C th lp cho Ti khon cp 1 hoc c Ti khon cp 1 v Ti khon cp 2.
Ngy....... thng......nm ....
Ngi lp biu
(K, h tn)
K ton trng
(K, h tn)
Ch nhim HTX
(K, h tn, ng du)
192
M s
Thuyt Nm
minh
01
02
IV.08
nay
1
Nm
trc
2
03
04
05
06
10
(10 = 01 - 04)
- Doanh thu thun v bn hng v cung cp dch v chu 11
thu (11 = 02 05)
- Doanh thu thun v bn hng v cung cp dch v 12
khng chu thu (12 = 03 06)
4. Gi vn hng ha, dch v
- Gi vn hng ha, dch v chu thu
- Gi vn hng ha, dch v khng chu thu
5. Li nhun gp v bn hng v cung cp dch v
(20 = 10 - 13)
13
14
15
20
23
193
24
30
33
34
40
50
51
52
IV.09
60
(60 = 50 - 52)
Ngy ... thng ... nm ...
Ngi lp
K ton trng
Ch nhim HTX
biu
(K, h tn)
(K, h tn)
Huyn:..
HTX:..............................
a ch:..........................
BO CO TNH HNH TNG, GIM VN CH S HU CA HTX
Ch tiu
S d
S tng, gim
S d
trong nm
cui
nm
S tng
nm
gim
A
K ton trng
(K, h tn)
Ch nhim HTX
(K, h tn, ng du)
Ch tiu
T
A
A
S pht sinh
Lu k t
trong k
u nm
B
S chnh lch thu, chi TDNB k trc
01
chuyn sang
B
02
03
04
05
Thu ph tn dng
06
Thu khc
07
08
09
10
11
12
13
Chi khc
14
15
=01+02 - 08)
(*) Nu chi ln hn thu th ghi s m di hnh thc ghi trong ngoc n (.)
Ngy .thng .nm ..
Ngi ghi s
(K, h tn)
K ton trng
(K, h tn)
Ch nhim HTX
(K, h tn, ng du)
196
Ch tiu
S d N cho vay
Tng
s
Chn Chn
Trn
nui
nui
Ch
Kinh
Th
g trt
gia
gia
bin
doanh
cng
sc
cm
Khc
u nm
1 - 3 thng
2- 6 thng
3- 12 thng
4- Trn 12 thng
5 - Qa hn
6- Khoanh n
II
1 - 3 thng
2- 6 thng
3- 12 thng
4- Trn 12 thng
5 - Qa hn
III S thu n cho vay
trong k
1 - 3 thng
2- 6 thng
3- 12 thng
4- Trn 12 thng
5 - Qa hn
IV S d n cho vay
cui k
1 - 3 thng
2- 6 thng
3- 12 thng
4- Trn 12 thng
5 - Qa hn
6- Khoanh n
V
K ton trng
(K, h tn)
Ch nhim HTX
(K, h tn, ng du)
198
Cui nm
u nm
.............................................
....................................
.............................................
....................................
199
- Tng ng tin
............................................... ....................................
Cng
Cui nm
..........................................
u nm
..................................
- Cng c, dng c
...........................................
..................................
...........................................
..................................
- Sn phm, hng ha
...........................................
.................................
..................................
bn
Cng ...........................................
03 - Tnh hnh tng, gim ti sn c nh ca HTX:
Khon mc
Nh ca,
My
Phng
vt kin
mc,
tin vn
trc
...
TSC
Tng
khc
cng
dn
(1) Nguyn gi TSC
- S d u nm
- S tng trong nm
Trong :
+ Thnh vin
gp
+ Mua sm
+ Xy dng
- S gim trong nm
(.....)
(.....)
(.....)
(.....)
(.....)
(.....)
(.....)
(.....)
(.....)
(.....)
(.....)
(.....)
Trong : + Thanh l
(.....)
(.....)
(.....)
(.....)
(.....)
(.....)
(.....)
(.....)
(.....)
(.....)
(.....)
(.....)
(.....)
(.....)
(.....)
(.....)
(.....)
(.....)
+ Nhng bn
+ .....
- S d cui nm
(2) Gi tr hao mn lu k
- S d u nm
- S tng trong nm
- S gim trong nm
- S d cui nm
200
(3) Gi tr cn li ca TSC
(1-2)
- Ti ngy u nm
- Ti ngy cui nm
Trong :
+ TSC dng th
chp,
cm c cc khon vay
+ TSC tm thi khng s
dng
+ TSC ch thanh l
Cui nm
u nm
t vo n v khc
(1) Cc khon u t ti chnh ngn hn
........................... .........................
.........................
.........................
.........................
.........................
.........................
.........................
.........................
.........................
- u t vo cng ty lin kt
.........................
.........................
- u t di hn khc
.........................
.........................
Cui nm
u nm
nc
- Thu gi tr gia tng phi np
........................... .........................
.........................
.........................
.........................
.........................
.........................
.........................
.........................
.........................
201
- Thu ti nguyn
.........................
.........................
.........................
.........................
.........................
.........................
.....................
........................
S tin
Tnh
Ghi ch
trng n
A
A- N phi thu:
I. Phi thu ca khch hng
- ...
- ...
II. Tr trc cho ngi bn
- ....
- .....
III. Phi thu ca thnh vin
- ...
- ...
IV. Phi thu u t ngn hn
V. Phi thu t cho thnh vin vay tn
dng
- ...
- ...
VI. Phi thu khc
B- N phi tr:
I. Phi tr cho ngi bn:
- ...
- ...
II. Phi tr cho thnh vin:
- ...
202
- ...
III. Phi tr n vay:
1. Vay ngn hn
2. Vay di hn
IV. Ngi mua tr tin trc
- .......
- .......
V.Tin gi ca thnh vin
VI. Phi tr khc
07. Chi tit doanh thu, thu nhp khc v chi ph
Ch tiu
Cc hot ng ca hp tc x
Hot ng sn
Hot ng dch
v ni b cho
Tng
cng
thnh vin
A
...
...
...
...
....
....
10
11
...
I. Doanh thu
II. Thu nhp khc
Cng
III. Chi ph
1. Chi ph d dang u k
2. Chi ph pht sinh trong k
- Chi ph nguyn liu, vt liu
+ Vt t
+ ....
- Chi ph lao ng
+ Tin cng thnh vin
x
x
203
- Chi ph dch v
x
+ in thoi, in sng
+ Vn chuyn
+ Tr li tin vay
+...
- Chi ph khc bng tin
3. Chi ph d dang cui k
IV. Gi vn ca sn phm, dch v,
hng ho xut bn trong nm
V. Chi ph qun l kinh doanh
VI. Li nhun trc thu
(VI = I + II IV V)
VII. Chi ph thu TNDN
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
K ton trng
(K, h tn)
Ch nhim HTX
(K, h tn, ng du)
204
8. Bo co kt qu kim k ti sn c nh cui nm
Bo co kt qu kim k ti sn c nh dng phn nh ton b ti sn
c nh hin c theo 3 tiu ch: Nguyn gi, s hao mn, gi tr cn li v s
tha, thiu so vi s k ton. Bo co kt qu kim k gip cho i hi thnh
vin bit c s lng, gi tr, hin trng ti sn thc c ca HTX.
Di y l mu Bo co kt qu kim k ti sn c nh ca HTX.
205
HTX:..............................
Mu s B 04a HTX
(Ban hnh theo TT s 24/ 2010/TT-BTC
a ch:..........................
Huyn:...........................
BO CO KT QU KIM K TI SN C NH CUI NM
Nm:.....
Tn c
ST
im k
hiu
TSC
n
v
tn
Nc
sn
xut
Nm
a vo
hiu
s dng
TSC
HTX
Theo s k ton
Tn
n
v
qun
l
S
ln
g
Nguy
n gi
hao
m
n
Theo kim k
S
c
n
li
4
S
ln
g
Chnh lch
Tha
Gi
Nguy
tr
n gi
hao
cn
ln
mn
li
do
Thiu
Gi
Nguy
tr
n gi
cn
li
10
11
S
ln
g
12
Gi
th
Nguy
tr
n gi
cn
thi
li
13
14
Loi
TSC
I
Nh ca
Nh A
Nh B
My
II
mc
thit b
206
K ton trng
(K, h tn)
Ch nhim HTX
(K, h tn, ng du)
207
208
- Sau khi lp xong tin hnh cng tng nhm ti sn bit mi loi,
nhm c bao nhiu ti sn, nguyn gi, s hao mn, gi tr cn li, nhng ti
sn no tha, thiu, hin do ai qun l v nguyn nhn ca vic tha, thiu.
9. Bo co kt qu kim k vt t, sn phm, hng ha cui nm
Bo co ny dng phn nh ton b s lng v gi tr tt c cc loi
vt t, sn phm, hng ha cn tn kho n cui ngy 31/12 hng nm nhm xc
nh s lng v gi tr thc c tng loi vt t, hng ha n cui nm bo
co trc i hi thnh vin.
209
Huyn:.........................
Mu s B 04b HTX
HTX:...........................
a ch:.......................
ST
t, dng c
gi
A
I
Theo s k
Theo kim
ton
Th
Th
ln
nh
ln
nh
tin
tin
Chnh lch
Tha
Phm cht
L do
Thiu
Tha
Th
ln
nh
ln
nh
tin
tin
tha
thiu
Cn tt
100%
10
Km
phm
cht
11
Mt
phm
cht
12
II
Cng c, dng c
-
III
Sn phm, hng ha
-
210
IV
K ton trng
(K, h tn)
Ch nhim HTX
(K, h tn, ng du)
211
Khi phn tch t s ny, ngoi vic so snh gia cc nm, so snh vi cc
HTX cng ngnh, cn xem xt k lng tng khon phi thu pht hin nhng
khon n qa hn tr v c bin php x l.
- S vng quay hng tn kho: S vng quay hng tn kho l mt tiu
chun nh gi HTX s dng hng tn kho ca mnh hiu qa nh th no
Doanh thu thun
Vng quay hng tn kho = ------------------------------------------------Hng tn kho bnh qun
214
Tng ti sn
Vn ch s hu BQ
3.3. T s n by ti chnh
T s n by ti chnh nh gi mc ti tr cho hot ng kinh doanh
ca HTX bng vn vay. T s n by ti chnh s gip nh qun tr la chn
cu trc vn hp l nht cho HTX mnh. T s ny cn gip nh u t thy
c ri ro v ti chnh ca HTX, t c quyt nh u t hp l. Cc t s
n by ti chnh thng thng l:
- T s n trn ti sn
- T s n trn vn c phn
- T s tng s ti sn trn vn c phn
215
x 100%
Vn ch s hu
Cu hi tho lun:
(16) Anh / ch c lp Bng cn i k ton nh k cho HTX cu mnh
khng ? Nu cha lp, t kt qu cu 3 cu hi 1,2,3 phn 1,anh / ch c th
trnh by bng cn i k ton vo thi im hin nay c khng ?
(17) Li rng cu HTX anh / ch trong nm va qua l bao nhiu ? Anh /
ch c hi lng vi mc li nhun ny khng ? V sao ?
(18) Tng gi tr ti sn bnh qun s dng trong nm qua cu HTX anh / ch
l bao nhiu ? 1 ng ti sn s dng cho anh / ch bao nhiu ng li nhun ?
(19) Trong nm qua, HTX c nhng khon tin thu vo t u ? Nhng
khon tin chi ra l dng vo vic g ? S tin mt tn qu vo u nm l bao
nhiu ? S tin tn qu hin nay l bao nhiu ?
216
Mc khu hao
bnh qun mi nm
T
12
b) i vi TSC gim:
Mc khu hao =
Mc khu hao
12 - T
gim trong nm
bnh qun mi nm
12
Th d: Trong nm k hoch, HTX d kin vo ngy 10/3 s mua mt
my pht in tr gi 50 triu ng, thi gian s dng c tnh l 10 nm.
HTX cng d kin n ngy 21/8 s thanh l mt ma bm nc; mc khu
hao bnh qun ca my bm l 9 tr. / nm. Hy tnh mc khu hao tng v
gim cu HTX trong nm k hoch.
Gii: Mc khu hao bnh qun mi nm cu my pht in:
Mc khu hao / nm = 50 tr. : 10 nm = 5 tr.
Mc khu hao tng = 5 tr. X 9/12 = 3,75 tr.
- My pht in c mua vo ngy 10/3 nn s bt u trch khu
hao t ngy 1/4 ; tnh n cui nm l 9 thng.
Mc khu hao gim ca my bm nc:
Mc khu hao gim = 9 tr. X ( 12 8 ) / 12 = 3 tr.
- My bm nc c d kin s thanh l vo ngy 21/8 nn s thng
phi trch khu hao tnh t u nm k hoch l 8 thng.
2.2. Trng hp tnh theo t l khu hao theo quy nh:
a) i vi TSC tng: Thc hin 2 bc:
+ Tnh nguyn gi bnh qun tng theo cng thc:
Nguyn gi tng X T
Nguyn gi bnh qun tng =
12 thng
+ Tnh mc khu hao tng:
Mc khu hao
Nguyn gi
tng
T lX
khu hao
gim
T l
khu hao
218
u nm
Mc k/hao
tng
Mc k/hao
gim
Thc hin
nm nay
K hoch
1. Tng gi tr TSC u k
Trong :
a Tng gi tr TSC phi tnh khu hao trong k
b Mc khu hao u k
2. Tng gi tr TSC d kin tng trong k
Trong :
a Tng gi tr TSC tng phi tnh khu hao
b Tng gi tr bnh qun TSC tng phi tnh khu hao
c Mc khu hao tng
3. Tng gi tr TSC d kin gim trong k
a Tng gi tr bnh qun TSC gim khng tnh khu hao
b Mc khu hao gim
4. Tng mc khu hao nm k hoch
( 4 = 1b + 2c 3b )
II. K HOCH DOANH THU, CHI PH V PHN PHI LI
K hoch tng hp doanh thu, chi ph v phn phi li cu HTX phn
nh di hnh thc gi tr tng doanh thu v chi ph t tt c cc mt hot
ng dch v, sn xut - kinh doanh ngnh ngh, v phn phi li cu HTX.
- K hoch bao gm cc ch tiu ch yu sau:
- Doanh thu k hoch cu tng hot ng dch v, sn xut kinh
doanh ngnh ngh.
- Chi ph k hoch gm:
+ Chi ph sn xut d dang u nm
+ Chi ph sn xut kinh doanh d kin pht sinh trong nm
219
Thng
11
12
380
400
460
400
3600
1800
190
200
230
200
1800
2000 1900
3. Bn thiu
500
800
2300
xxx
xxx
180
190
200
230
200
4100
200
190
180
190
200
380
380
380
420
400
thng
5. Tng tin mt thu trong
thng
(2+4)
220
Khon mc
12
1
1.800
1. Chi mua vt t
2. Tr lng
700
700
700
850
600
800
800
800
4. Np thu
120
5. Mua thit b
2.50 2.000
0
800
200
4.10
280
0 4.200
Khon mc
200
500
100
100
350
250
(b)
3800
3800
3800
4200
4000
4100
4000
4300
3900
4300
4350
4350
3500
4430
4000
3950
4100
4200
500
(130)
(100)
350
250
150
230
200
(c)
720
800 1.000
3.500
6. Chia li vn gp
221
222
Qu 1
Qu 2
Qu 3
Qu 4
Tng cng
I. D n u k
Trong :
a.N ngn hn
b.N di hn
II.Vay trong k
Trong :
a.Vay ngn hn
b.Vay di hn
III.Tr trong k
Trong :
a.N ngn hn
b.N di hn
IV. D n cui k
Trong :
a.N ngn hn
b.N di hn
Ghi ch: N di hn cn chi tit theo ngun vay, ghi r li sut ca
tng ngun v thi gian phi hon tr ht.
Cu hi tho lun:
(21) Trong nm ti, HTX cu anh / ch s c nhng khon doanh thu
g? Chi ph cu tng loi sn phm, dch v l bao nhiu? Anh / ch c th
c tnh s li cu tng hot ng kinh doanh hin c HTX vo nm ti
khng? Nhng yu t no c th s nh hng nhiu n mc li ny?
(22) Trong nm ti, HTX cu anh / ch c d nh mua sm thm ti
sn khng ? C bn bt ti sn no khng?
(23) Ngoi nhng khon tin thu t cung cp dch v , HTX cu anh /
ch cn c nhng khon thu no khc trong nm ti?
(24) Ngoi nhng khon tin chi cho sn xut kinh doanh , HTX cu
anh / ch cn phi chi nhng khon no khc trong nm ti?
223
Ti chnh ch tr, phi hp vi S Nng nghip v Pht trin nng thn tng
hp, phn tch tnh hnh hot ng kinh doanh ca cc HTX gi B Ti chnh
(Cc Ti chnh doanh nghip), B Nng nghip v Pht trin nng thn (Cc
Kinh t hp tc v Pht trin nng thn) v U ban nhn dn tnh, thnh ph
trc thuc Trung ng.
II. KIM TRA TI CHNH
- K Ton trng c trch nhim thng xuyn kim tra k ton ni b
HTX; Gim st mc qun l s dng vt t, TSC; qun l thu chi v phn phi
thu nhp trong HTX, kim tra vic thc hin k hoch ti chnh, chp hnh
chnh sch, ch ti chnh ca nh nc.
- Ban kim sot c trch nhim gim st, kim tra (kim ton ni b)
nhng hot ng v ti chnh k ton theo quy nh ca php lut v iu l
HTX. Kim tra, kim sot nh mc qun l s dng vt t, ti sn, vn, qu;
qun l thu, chi v phn phi thu nhp; kim tra vic thc hin k hoch ti
chnh, chp hnh chnh sch ch ti chnh, k ton, thng k ca Nh nc.
- C quan qun l nh nc v ti chnh i vi HTX nng nghip c
nhim v hng dn, kim tra vic chp hnh cc ch ti chnh ca HTX.
225
GI TR LI CC CU HI THO LUN
(1) Hin nay HTX cu anh/ ch c nhng ti sn g? Hy lit k tn v gi
tr cu tng ti sn.
Gi tr li: Bm st khi nim v ti sn, lit k tn v gi tr cu tng
ti sn (c nguyn gi v gi tr cn li). Khi lit k, ch phn nhm ti sn (c
nh, lu ng,...)
(2) Hin nay, HTX cu anh / ch c nhng khon n g? hy cho bit thi
hn thanh ton cu tng khon n.
Gi tr li: Bm st khi nim v n, lit k tn v thi hn thanh ton
cu tng khon n. Khi lit k, phn nhm cc khon n (ngn hn, trung hn,
di hn,...)
(3) HTX ca anh/ch, vn hot ng ban u do thnh vin gp l bao
nhiu? HTX c ti sn chuyn giao t HTX c (trng hp chuyn i) hay khng?
Gi tr li: S lng vn gp ca HTX thi im thnh lp hoc thi
im chuyn i (cn c n / phng n chuyn i ca HTX, hoc kt qu
kim k ca HTX thi im chuyn i)
(4) Hng nm HTX c trch qy hay khng? Hin nay tng s qy ca
HTX l bao nhiu?
Gi tr li: HTX c nhng qu g, tnh hnh trch qu hng nm nh th
no (cn c iu l HTX), tn qu n 31/12 nm lin k
(5) Hy lit k cc loi TSC hin c HTX ca anh/ch.
Gi tr li: Bm st khi nim v ti sn c nh, lit k tn v gi tr
cu tng ti sn (c nguyn gi v gi tr cn li). Khi lit k, ch phn nhm
ti sn (hu hnh, v hnh,...)
(6) Hy cho bit cch tnh nguyn gi ca mt TSC HTX ca anh/ch,
v d: my ko, xng ch bin thc n gia sc, nh lm vic.
Gi tr li: Nghin cu k ti liu ging dy v vic xc nh nguyn
gi TSC, la chn TSC ca HTX, xc nh TSC thuc loi no (TSC
hu hnh: TSC hu hnh mua sm, t xy dng, t sn xut, c ti tr, c
biu, c tng, do pht hin tha; TSC v hnh: mua sm, c cp, c
biu, c tng, c to ra t ni b HTX, quyn s dng t; thay i nguyn
gi TSC) xc nh cch tnh nguyn gi. Tho lun trong lp, p dng vo
HTX bnh lun
226
228
229
230
BI 7
THU TRONG HP TC X NNG NGHIP
Mc tiu :
Sau khi hc xong, ngi hc c th:
- Hiu c tng quan v thu i vi cc HTX nng nghip
- Hiu c nhng ni dung c bn v thu VAT trong HTX nng nghip
- Hiu c nhng ni dung c bn v thu TNDN trong HTX nng nghip
- Hiu cch k khai, biu mu thu VAT, TNDN
CHNG 1. TNG QUAN V CC LOI THU I VI CC HTX
TRONG NNG NGHIP
I. NHNG VN CHUNG V THU
1. Ngun gc ca thu
c ngun lc vt cht bo m cho s tn ti v thc hin cc chc
nng, nhim v ca mnh, Nh nc phi huy ng mt b phn ca ci ca x
hi. Vic huy ng c th thc hin bng nhiu cch trong c bin php thu
thu. Thu ra i l cn thit, khch quan gn lin vi s ra i, tn ti v pht
trin ca Nh nc. Thu v Nh nc l hai phm tr lch s gn b hu c vi
nhau: Nh nc tn ti tt yu phi c thu; ngc li, thu bo m c s vt
cht cho s hot ng v pht trin ca Nh nc.
2. Khi nim v c im ca thu
C nhiu khi nim v thu. Trn gc ngi np thu th thu c
nh ngha nh sau: thu l khon ng gp bt buc m mi t chc, c nhn
phi c ngha v ng gp cho Nh nc theo Lut nh p ng nhu cu chi
tiu cho vic thc hin cc chc nng, nhim v ca Nh nc; ngi ng thu
c hng hp php phn thu nhp cn li.
hiu r bn cht ca thu, cn ch cc c im sau:
- Th nht, thu l khon trch np bng tin: V nguyn tc, thu l
mt khon trch np di hnh thc tin t, iu ny tri ngc vi cc hnh
thc thanh ton bng hin vt tn ti trc y.
- Th hai, thu l khon trch np bt buc c thc hin thng qua con
ng quyn lc: D c thc hin di hnh thc no, thu vn th hin tnh
cht bt buc, c thc hin thng qua con ng quyn lc Nh nc (qua h
231
thng php lut thu). Do , i tng np thu khng c quyn trn thu hoc
mong mun t mnh n nh hay tho thun mc ng gp ca mnh m ch c
quyn chp thun. Nhng i tng np thu vi phm lut s b c quan nh
nc c thm quyn x l vi phm hoc cng ch thi hnh theo quy nh ca
php lut buc h phi lm trn ngha v np thu. y l im khc bit
gia thu vi cc khon ng gp mang tnh cht t nguyn.
- Th ba, thu l khon thu c tnh cht xc nh: Thu l khon thu xc
nh ca cc t chc th hng, l Nh nc, cc cp chnh quyn a phng.
- Th t, thu l mt khon thu khng c i khon c th, khng hon
tr trc tip nhm p ng nhu cu chi tiu ca Nh nc trong vic thc hin
cc chc nng qun l x hi, chc nng kinh t - x hi ca Nh nc:
Khc vi khon vay, thu khng hon tr trc tip cho ngi np thu
(tuy nhin, mt phn thu c hon tr gin tip cho ngi np thu thng qua
cc khon phc li x hi, phc li cng cng). S khng hon tr trc tip
c th hin c trc v sau khi thu thu. Trc khi thu thu, Nh nc
khng h cung ng trc tip mt dch v no cho ngi np thu. Sau khi thu
thu, Nh nc cng khng c s bi hon trc tip no cho ngi np thu.
Cng nh vy, ngi np thu khng th phn i vic thc hin ngha v thu
vi l do h s dng t cc dch v cng cng; h cng khng c quyn i hi
c hng nhiu dch v cng cng hn so vi s thu h phi tr v l do ny
hay l do khc; v h cng khng th t chi np thu vi l do h phi
thanh ton cho cc khon chi tri vi nguyn tc ny.
Thu c thu nhm p ng mi nhu cu chi tiu ca Nh nc, thu
khng c i khon c th. iu ny th hin r ch ngun thu t mi loi
thu khng c quy nh gn vi mc ch chi tiu c th no c m u c
s dng p ng nhu cu chi tiu chung ca Nh nc trong qu trnh thc
hin chc nng, nhim v ca Nh nc.
Khi nim chi tiu ca Nh nc khng ch bao gm cc chi ph lin
quan n chc nng duy tr b my ca Nh nc thc hin cc chc nng
ca Nh nc, m cn gm cc chi ph cho vic thc hin cc chc nng kinh t
- x hi. Chnh v th, phi hiu thu trn hai gc : thu va l cng c huy
ng ngun thu p ng nhu cu chi tiu ca Nh nc v thu va l cng
c gip Nh nc thc hin cc mc tiu kinh t - x hi hay cng c qun l v
m nn kinh t.
232
ch gi nn vi thu gin thu, ngi chu thu (ngi tiu dng hng ho, dch
v) t c cm gic b Nh nc nh thu. V vy, loi thu ny cng t gy ra
nhng phn ng t pha ngi chu thu mi khi Chnh ph c ch trng tng
thu. u im ni bt ca thu gin thu l n c kh nng p ng ngun thu
kp thi, n nh cho ngn sch nh nc. Tuy nhin, thu gin thu cng c
nhng hn ch nht nh, l: do thu gin thu c tnh trn gi c hng ho,
dch v, khng tnh ti iu kin, hon cnh ca i tng chu thu, v vy,
khng m bo c s cng bng x hi, thm ch cn mang tnh lu thoi. C
ngha l, bt k ngi tiu dng l ngi giu hay ngi ngho, thu nhp cao
hay thp, nu cng tiu dng mt lng hng ho, dch v nh nhau th cng
phi chu mt mc iu tit thu nh nhau.
Ngy nay, s phn bit gia hai loi thu ny i khi ch mang tnh cht
tng i v ngy cng kh phn bit ranh gii gia hai loi thu.
4.2 Thu t l, thu lu tin
Theo cch phn loi ny, thu t l l loi thu p dng mt thu sut nh
nhau i vi mi i tng chu thu, cn thu lu tin l loi thu p dng cc
thu sut tng dn i vi cc nhm i tng chu thu hoc ton b i tng
chu thu. Thng thng, i vi cc sc thu tiu dng thng p dng thu sut t
l; i vi cc sc thu thu nhp, thu ti sn c th p dng thu sut lu tin.
4.3 Thu theo mc ring bit v thu tnh theo gi tr
Theo cch ny, c xp vo loi thu c mc ring bit (cng c th
c dch l thu nh theo mc c th quen c gi l thu tuyt i) nu
trong , mc thu sut c xc nh bng mc tin ring bit trn mt n v
vt cht ca i tng b nh thu (trng lng, khi lng, din tch...), c
lp vi gi tr tin t ca chng. Loi thu ny c li th l rt n gin, khng
cn phi xc nh gi tr ca i tng b nh thu nhng li c bt li l khng
thch ng trong trng hp tin t b mt gi. mt s nc, loi thu ny
thng c p dng di hnh thc thu ru, thu thuc l, thu bia...
Ngc li, thu tnh theo gi tr l loi thu c tnh ton bng cch p
dng mt t l (hoc t l phn trm) trn cn c tnh thu. u im ca loi
thu ny l tnh ton n gin, tin li v c p dng ch yu i vi cc loi
thu tiu dng nh thu doanh thu, thu gi tr gia tng, thu tiu th c bit.
Ring thu theo mc ring bit nc ta t s dng (hin nay mi c thu bo
v mi trng nh theo cch ny).
234
5. Cc yu t cu thnh mt sc thu
5.1. Tn gi
Tn gi ca mi sc thu th hin i tng tc ng hoc mc tiu ca
vic p dng sc thu . V d, thu gi tr gia tng cho ta thy loi thu ny
ch nh vo phn gi tr tng thm ca hng ho, dch v sau mi ln chng
c lun chuyn; thu thu nhp doanh nghip nh trn thu nhp ca doanh
nghip; thu tiu th c bit nh vo vic tiu dng cc hng ho, dch v
c bit c sn xut hoc nhp khu...
5.2. i tng np thu v i tng c min thu
Yu t ny xc nh r t chc, c nhn no c ngha v phi k khai v
np loi thu ny hoc t chc, c nhn no khng phi k khai v np loi thu
ny (i tng c min np thu) theo quy nh ca lut thu.
5.3. C s thu
Yu t ny xc nh r thu c tnh trn ci g. Tu theo mc ch v
tnh cht ca tng sc thu, c s thu c th l cc khon thu nhp nhn c
trong k tnh thu ca mt t chc, c nhn no (v d, c s tnh thu thu
nhp doanh nghip l tng thu nhp chu thu ca doanh nghip trong k); C
s thu c th l tng tr gi hng ho, dch v tiu th trong k nu l thu nh
vo hng ho, dch v (v d, c s tnh thu doanh thu l tng doanh thu nhn
c trong k tnh thu; c s tnh thu gi tr gia tng i vi hng ho sn
xut trong nc l gi bn cha c thu gi tr gia tng...).
5.4. Mc thu, thu sut: C cc loi mc thu - thu sut sau y:
a) Mc thu c th (tuyt i):
Mc thu thu c n nh bng mt mc tuyt i da trn c s thu.
V d, thu mn bi quy nh thu theo mc 3.000.000 /nm i vi n v kinh
doanh hch ton c lp c mc vn ng k trn 10 t ng, thu theo mc
1.000.000 /nm i vi n v kinh doanh c vn ng k di 2 t ng...
b) Thu sut nht nh:
Thu sut c xc nh bng mt t l phn trm nht nh trn c s
tnh thu, khng thay i theo quy m ca c s tnh thu. V d, thu sut thu
thu nhp doanh nghip l 25%1 trn thu nhp chu thu, ring i vi HTXNN
th thu TNDN c p dng mc thu sut 20%
1
K t 01/01/2014, mc thu sut chung ca Thu TNDN l 22% v k t 01/01/2016, mc thu sut chung ca
Thu TNDN l 20%
235
237
3. Thu mn bi:
l mt loi thu trc thu v thng l nh ngch nh vo giy php kinh
doanh (mn bi) ca cc doanh nghip, HTX v h kinh doanh. Thu mn bi
c thu hng nm.
4. Thu thu nhp c nhn:
L thu trc thu, thu trn thu nhp ca nhng ngi c thu nhp cao. i
tng np thu l cng dn Vit Nam trong nc hoc nc ngoi c thu nhp
cao; ngi nc ngoi c thu nhp ti Vit Nam.
5. Thu xut nhp khu:
L loi thu trc thu, tnh trc tip trn tr gi cc mt hng xut khu v
nhp khu. i tng chu thu l cc hng ho XNK ca cc t chc kinh t
trong v ngoi nc xut nhp khu qua bin gii Vit Nam. i tng np thu
l mi t chc, c nhn xut nhp khu cc hng ho thuc danh mc hng ho
chu thu xut nhp khu.
Cu hi tho lun
1. Khi nim v c im ca thu, phn loi thu
2. Chc nng ca thu
3. Trnh by cc yu t cu thnh mt sc thu
p n, gi tr li
1. Khi nim v c im ca thu, phn loi thu
Gi tr li: Nghin cu k ti liu ging dy v khi nim v c im
ca thu, phn loi thu tr li.
- Khi nim: thu l khon ng gp bt buc m mi t chc, c nhn
phi c ngha v ng gp cho Nh nc theo Lut nh p ng nhu cu chi
tiu cho vic thc hin cc chc nng, nhim v ca Nh nc; ngi ng thu
c hng hp php phn thu nhp cn li.
- c im: Thu l khon trch np bng tin, thu l khon trch np bt
buc c thc hin thng qua con ng quyn lc, thu l khon thu c tnh
cht xc nh, thu l mt khon thu khng c i khon c th, khng hon tr
trc tip nhm p ng nhu cu chi tiu ca Nh nc trong vic thc hin cc
chc nng qun l x hi, chc nng kinh t - x hi ca Nh nc:
- Phn loi thu: Thu trc thu v thu gin thu; Thu t l, thu lu tin;
Thu theo mc ring bit v thu tnh theo gi tr
- Tho lun trong lp
238
239
Theo Bo co ti Hi ngh ton cu v thu GTGT t chc ti Italia nm 2005: Mt trong nhng thnh tu
ln nht v ci cch thu trong th k XX l vic p dng thu GTGT. Loi thu ny ang c p dng ti 135
nc vi khong gn 4 t dn s, chim 70% dn s th gii vi ngun thu hng nm khong 18 t la M).
3
Ln th nht, Ngh quyt 90/NQ-UBTVQH10 ngy 3/9/1999; Ln th hai, Ngh quyt 240/NQ-UBTVQH10
ngy 27/10/2000; Ln th ba, Ngh quyt 50/2001/NQ-QH10 ngy 27/10/2000; Ln th t, Ngh quyt
09/2002/NQ-QH11 ngy 28/11/2002; Ln th nm, Lut sa i, b sung mt s iu ca Lut thu GTGT nm
1997 ngy 3/5/2003-18/6/2003; Ln th su, Lut sa i, b sung mt s iu ca Lut thu TTB v Lut
GTGT; Lut thu GTGT s 13/2008/QH12 uc Quc hi Kho XII thng qua ngy 03/6/3008, c hiu lc thi
hnh t 01/01/2009 c thay th cho cc Lut thu GTGT v cc vn bn hng dn hin hnh. Sa i mi
nht: Lut s 31/2013/QH13 ngy 19/6/2013 sa i, b sung mt s iu ca Lut thu GTGT s
13/2008/QH12 v c hiu lc thi hnh t ngy 01/01/2014.
240
2.2.1. Sn phm trng trt, chn nui, thy sn nui trng, nh bt cha
ch bin thnh cc sn phm khc hoc ch qua s ch thng thng ca t chc,
c nhn t sn xut, nh bt bn ra v khu nhp khu.
2.2.2. Sn phm l ging vt nui, ging cy trng, bao gm trng ging,
con ging, cy ging, ht ging, tinh dch, phi, vt liu di truyn.
2.2.3. Ti, tiu nc; cy, ba t; no vt knh, mng ni ng phc
v sn xut nng nghip; dch v thu hoch sn phm nng nghip.
2.2.4. Phn bn; my mc, thit b chuyn dng phc v cho sn xut
nng nghip; tu nh bt xa b; thc n gia sc, gia cm v thc n cho vt
nui khc.
2.2.5. Sn phm mui c sn xut t nc bin, mui m t nhin,
mui tinh, mui i-t m thnh phn chnh l Na-tri-clo-rua (NaCl).
2.2.6. Chuyn quyn s dng t.
2.2.7. Bo him nhn th, bo him sc kho, bo him ngi hc, cc
dch v bo him khc lin quan n con ngi; bo him vt nui, bo him
cy trng, cc dch v bo him nng nghip khc; bo him tu, thuyn, trang
thit b v cc dng c cn thit khc phc v trc tip nh bt thu sn.
2.2.8. Cc dch v ti chnh sau y:
a) Dch v cp tn dng bao gm: cho vay; chit khu, ti chit khu cng
c chuyn nhng v cc giy t c gi khc
b) Dch v cho vay ca ngi np thu khng phi l t chc tn dng
c) Chuyn nhng vn bao gm: chuyn nhng mt phn hoc ton b
s vn u t, k c trng hp bn doanh nghip cho doanh nghip khc
sn xut, kinh doanh, chuyn nhng chng khon; hnh thc chuyn nhng
vn khc theo quy nh ca php lut;
d) Bn n.
2.2.9. My mc, thit b, ph tng, vt t thuc loi trong nc cha sn
xut c cn nhp khu s dng trc tip cho hot ng nghin cu khoa
hc, pht trin cng ngh; my mc, thit b, ph tng thay th, phng tin vn
ti chuyn dng v vt t thuc loi trong nc cha sn xut c cn nhp
khu tin hnh hot ng tm kim, thm d, pht trin m du, kh t; tu
bay, dn khoan, tu thu thuc loi trong nc cha sn xut c cn nhp
khu to ti sn c nh ca doanh nghip hoc thu ca nc ngoi s
dng cho sn xut, kinh doanh, cho thu, cho thu li.
242
2.2.10. Hng ha chuyn khu, qu cnh qua lnh th Vit Nam; hng
tm nhp khu, ti xut khu; hng tm xut khu, ti nhp khu; nguyn liu
nhp khu sn xut, gia cng hng ha xut khu theo hp ng sn xut; gia
cng xut khu k kt vi bn nc ngoi; hng ha, dch v c mua bn gia
nc ngoi vi cc khu phi thu quan v gia cc khu phi thu quan vi nhau.
2.2.11. Hng ha, dch v ca h, c nhn kinh doanh c mc doanh thu
hng nm t mt trm triu ng tr xung.
Hng ha, dch v ca HTX khng chu thu gi tr gia tng th khng
c khu tr v hon thu gi tr gia tng u vo.
III. CN C TNH THU
Cn c tnh thu GTGT l gi tnh thu v thu sut.
1. Gi tnh thu GTGT
Gi tnh thu GTGT ca hng ho, dch v c xc nh c th nh sau:
i vi hng ha, dch v do HTX bn ra l gi bn cha c thu gi tr
gia tng; i vi hng ha, dch v chu thu tiu th c bit l gi bn c
thu tiu th c bit nhng cha c thu gi tr gia tng; i vi hng ha chu
thu bo v mi trng l gi bn c thu bo v mi trng nhng cha c
thu gi tr gia tng; i vi hng ha chu thu tiu th c bit v thu bo v
mi trng l gi bn c thu tiu th c bit v thu bo v mi trng
nhng cha c thu gi tr gia tng.
Gi tnh thu i vi cc loi hng ha, dch v bao gm c khon ph thu
v ph thu thm ngoi gi hng ha, dch v m HTX c hng, tr cc khon
ph thu v ph HTX phi np NSNN. Trng hp HTX p dng hnh thc gim
gi bn, chit khu thng mi dnh cho khch hng (nu c) th gi tnh thu
GTGT l gi bn gim, chit khu thng mi dnh cho khch hng.
i vi hng ha nhp khu l gi nhp ti ca khu cng (+) vi thu
nhp khu (nu c), cng vi thu tiu th c bit (nu c) v cng vi thu
bo v mi trng (nu c). Gi nhp ti ca khu lm cn c tnh thu GTGT
c xc nh l gi nhp ti cng nhp, bao gm c ph vn ti v bo him
quc t (cn gi l gi CIF).
Trng hp hng ha nhp khu c min, gim thu nhp khu th gi
tnh thu GTGT l gi hng ho nhp khu cng vi (+) thu nhp khu xc
nh theo mc thu phi np sau khi c min, gim.
V d: HTX nhp khu ti vi nguyn chic, gi tnh thu nhp khu quy i
243
ra tin Vit nam l 4.000.000 /chic. Thu sut thu nhp khu l 30%. Trng
hp ny, ta xc nh gi tnh thu GTGT nh sau:
- Gi nhp khu (CIF) l: 4.000.000
- Thu nhp khu phi np l: 4.000.000 x 30%
= 1.200.000
tin cng, tin nhin liu, ng lc, vt liu ph v cc chi ph khc gia cng.
i vi hot ng chuyn nhng bt ng sn ca HTX, gi tnh thu
GTGT l gi chuyn nhng bt ng sn cha c thu gi tr gia tng, tr (-)
gi t c tr tnh thu GTGT, c th:
- Trng hp c Nh nc giao t c thu tin s dng t hoc trng
u gi quyn s dng t u t xy dng nh bn, xy dng c s h
tng chuyn nhng, gi tnh thu l gi bn nh, gi chuyn nhng c s
h tng gn vi t, cha bao gm thu gi tr gia tng, tr (-) tin s dng t
hoc tin trng u gi quyn s dng t phi np Ngn sch nh nc (khng
k tin s dng t c min, gim) v chi ph bi thng, gii phng mt
bng theo quy nh ca php lut.
- Trng hp c Nh nc cho thu t u t xy dng c s h tng
cho thu, gi tnh thu l gi cho thu c s h tng, cha bao gm thu gi
tr gia tng c tr (-) tin thu t phi np Ngn sch nh nc (khng bao
gm tin thu t c min, gim) v chi ph bi thng, gii phng mt bng
theo quy nh ca php lut..
- Trng hp nhn chuyn nhng quyn s dng t ca cc t chc, c
nhn u t xy dng nh bn, xy dng c s h tng chuyn nhng,
gi tnh thu l gi bn nh, gi chuyn nhng c s h tng gn vi t, cha
bao gm thu gi tr gia tng, tr (-) gi t ti thi im nhn chuyn nhng
quyn s dng t bao gm c gi tr c s h tng (nu c).
- Trng hp khng xc nh c gi t ti thi im nhn chuyn
nhng th gi t c tr tnh thu gi tr gia tng l gi t do y ban
nhn dn tnh, thnh ph trc thuc Trung ng quy nh ti thi im k hp
ng nhn chuyn nhng.
- Trng hp HTX thc hin theo hnh thc xy dng - chuyn giao (BT)
i cng trnh ly t th gi t c tr tnh thu gi tr gia tng l gi ti
thi im k hp ng BT theo quy nh ca php lut.
i vi hng ho, dch v c s dng chng t ghi gi thanh ton l gi
c thu GTGT (nh tem, v cc vn ti, v x s kin thit...) th gi tnh
thu c xc nh theo cng thc sau:
ho, dch v; nu khng xc nh theo tng mc thu sut th tnh thu theo mc
thu sut cao nht ca hng ho, dch v m c s sn xut, kinh doanh.
- i vi hng ho nhp khu th thc hin theo mc thu quy nh c th
ti Biu thu sut thu GTGT theo Danh mc Biu thu nhp khu.
- Trong qu trnh thc hin, nu c trng hp mc thu GTGT p dng
khng thng nht i vi cng mt loi hng ho nhp khu v sn xut trong
nc th c quan thu v c quan hi quan a phng bo co v B Ti chnh
c hng dn thc hin thng nht.
IV. PHNG PHP TNH THU GTGT
Lut thu GTGT quy nh 2 phng php tnh thu: phng php khu
tr thu (sau y gi l phng php khu tr) v phng php tnh trc tip
trn GTGT (sau y gi l phng php trc tip). Tuy nhin, cc HTX hin
nay ch p dng phng php khu tr thu nn trong khun kh bi ging ch
gii thiu phng php ny.
1. i tng p dng:
HTX thc hin y ch k ton, ho n, chng t theo quy nh
ca php lut v k ton, ho n, chng t v ng k np thu theo phng
php khu tr thu.
2. Cch xc nh thu GTGT phi np:
S thu GTGT phi
np trong k
Thu GTGT
u ra
Thu GTGT u
-
vo c khu
tr
Trong :
- Thu GTGT u ra: l tng s thu GTGT ca hng ho, dch v bn ra,
c xc nh bng (=) gi tnh thu ca hng ha, dch v chu thu bn ra
nhn vi (x) thu sut thu GTGT ca hng ha, dch v .
HTX np thu theo phng php khu tr khi bn hng ha, dch v phi
tnh v thu thu GTGT ca hng ha, dch v bn ra. Khi lp ho n bn hng
ha, dch v, HTX phi ghi r gi bn cha c thu GTGT, s thu GTGT v
tng s tin ngi mua phi thanh ton. Trng hp ho n GTGT ch ghi gi
thanh ton, khng ghi gi cha c thu v thu GTGT th thu GTGT ca hng
ho, dch v bn ra phi tnh trn gi thanh ton ghi trn ho n, chng t.
- Thu GTGT u vo c khu tr: bng tng s thu gi tr gia tng
ghi trn ha n GTGT mua hng ha, dch v (bao gm c ti sn c nh),
247
248
249
253
1.2.1. Sn phm trng trt, chn nui, thy sn nui trng, nh bt cha
ch bin thnh cc sn phm khc hoc ch qua s ch thng thng ca t chc,
c nhn t sn xut, nh bt bn ra v khu nhp khu.
1.2.2. Sn phm l ging vt nui, ging cy trng, bao gm trng ging,
con ging, cy ging, ht ging, tinh dch, phi, vt liu di truyn.
1.2.3. Ti, tiu nc; cy, ba t; no vt knh, mng ni ng phc
v sn xut nng nghip; dch v thu hoch sn phm nng nghip.
1.2.4. Sn phm mui c sn xut t nc bin, mui m t nhin,
mui tinh, mui i-t m thnh phn chnh l Na-tri-clo-rua (NaCl).
1.2.5. Chuyn quyn s dng t.
1.2.6. Bo him nhn th, bo him sc kho, bo him ngi hc, cc
dch v bo him khc lin quan n con ngi; bo him vt nui, bo him
cy trng, cc dch v bo him nng nghip khc; bo him tu, thuyn, trang
thit b v cc dng c cn thit khc phc v trc tip nh bt thu sn.
1.2.7. Cc dch v ti chnh sau y:
a) Dch v cp tn dng (cho vay; chit khu, ti chit khu cng c
chuyn nhng v cc giy t c gi khc)
b) Dch v cho vay ca ngi np thu khng phi l t chc tn dng
c) Chuyn nhng vn
d) Bn n.
1.2.8. My mc, thit b, ph tng, vt t thuc loi trong nc cha sn
xut c cn nhp khu s dng trc tip cho hot ng nghin cu khoa
hc, pht trin cng ngh; my mc, thit b, ph tng thay th, phng tin vn
ti chuyn dng v vt t thuc loi trong nc cha sn xut c cn nhp
khu tin hnh hot ng tm kim, thm d, pht trin m du, kh t; tu
bay, dn khoan, tu thu thuc loi trong nc cha sn xut c cn nhp
khu to ti sn c nh ca doanh nghip hoc thu ca nc ngoi s
dng cho sn xut, kinh doanh, cho thu, cho thu li.
1.2.9. Hng ha chuyn khu, qu cnh qua lnh th Vit Nam; hng tm
nhp khu, ti xut khu; hng tm xut khu, ti nhp khu; nguyn liu nhp
khu sn xut, gia cng hng ha xut khu theo hp ng sn xut; gia cng
xut khu k kt vi bn nc ngoi; hng ha, dch v c mua bn gia
nc ngoi vi cc khu phi thu quan v gia cc khu phi thu quan vi nhau.
254
255
trc tip n hiu qu kinh doanh ca doanh nghip, vic tnh thu cn da vo
cc chun mc k ton, gn vi cc quy ch qun l ti chnh ca mi doanh
nghip,... V vy, thu TNDN c ngha nh mt cng c gip doanh nghip
tng cng cng tc qun l ni b cng nh xc nh chin lc kinh doanh
trong tng thi k.
II. NI DUNG CH YU CA LUT THU TNDN HIN HNH
1. i tng np thu TNDN
i tng np thu TNDN l cc t chc hot ng sn xut kinh doanh
c thu nhp chu thu, bao gm:
1.1. Doanh nghip (DN) c thnh lp theo quy nh ca php lut Vit Nam ;
1.2. DN c thnh lp theo quy nh ca php lut nc ngoi (sau y
gi l DN nc ngoi) c c s thng tr hoc khng c c s thng tr ti
Vit Nam;
1.3. T chc c thnh lp theo Lut Hp tc x;
1.4. n v s nghip c thnh lp theo quy nh ca php lut Vit Nam ;
1.5. T chc khc c hot ng sn xut, kinh doanh c thu nhp.
Cc DN, t chc nc ngoi tin hnh hot ng kinh doanh ti Vit Nam
khng theo cc hnh thc quy nh ti Lut u t v Lut Doanh nghip hoc
c thu nhp pht sinh ti Vit Nam trn c s hp ng, tho thun hoc cam
kt vi t chc, c nhn Vit Nam hoc vi Nh thu nc ngoi thc hin
mt phn ca Hp ng nh thu np thu TNDN theo vn bn hng dn ring
ca B Ti chnh v thu nh thu.5
2. Thu nhp chu thu (TNCT)
TNCT trong k tnh thu bao gm thu nhp t hot ng sn xut, kinh
doanh (SXKD) hng ho, dch v v thu nhp khc.
Thu nhp khc bao gm thu nhp t chuyn nhng vn, chuyn nhng
quyn gp vn; thu nhp t chuyn nhng bt ng sn, chuyn nhng d n
u t, chuyn nhng quyn tham gia d n u t, chuyn nhng quyn
thm d, khai thc, ch bin khong sn; thu nhp t quyn s dng ti sn,
quyn s hu ti sn, k c thu nhp t quyn s hu tr tu theo quy nh ca
php lut; thu nhp t chuyn nhng, cho thu, thanh l ti sn, trong c cc
5
Thng t s 60/2012/TT-BTC ngy 12/4/2012 hng dn thc hin ngha v thu p dng
i vi t chc, c nhn nc ngoi kinh doanh ti Vit Nam hoc c thu nhp ti Vit Nam (thay th
Thng t s 134/2008/Tt-BTC ngy 31/12/2008 ca B Ti chnh).
257
loi giy t c gi; thu nhp t li tin gi, cho vay vn, bn ngoi t; khon thu
t n kh i xo nay i c; khon thu t n phi tr khng xc nh
c ch; khon thu nhp t kinh doanh ca nhng nm trc b b st v cc
khon thu nhp khc.
Thu nhp chu thu trong k tnh thu xc nh nh sau:
Thu nhp
chu thu
Doanh
thu
Chi ph
c tr
Cc khon
thu nhp khc
Thu nhp t hot ng SXKD hng ha, dch v bng doanh thu ca hot
ng SXKD hng ha, dch v tr chi ph c tr ca hot ng SXKD hng
ha, dch v . HTX c nhiu hot ng kinh doanh p dng nhiu mc thu
sut khc nhau th phi tnh ring thu nhp ca tng hot ng nhn vi thu
sut tng ng.
Thu nhp t hot ng chuyn nhng bt ng sn phi hch ton ring
k khai np thu TNDN, khng c b tr vi thu nhp hoc l t cc hot
ng SXKD khc.
Thu nhp t chuyn nhng, thanh l ti sn (tr bt ng sn) bng s
tin thu c t chuyn nhng, thanh l ti sn tr (-) gi tr cn li ca ti sn
ghi trn s sch k ton ti thi im chuyn nhng, thanh l v cc khon chi
ph c tr lin quan n vic chuyn nhng, thanh l ti sn.
Thu nhp t hot ng bn ngoi t bng tng s tin thu t bn ngoi t
tr (-) gi mua ca s lng ngoi t bn ra (khng bao gm chnh lch t gi
hi oi do nh gi li cc khon mc tin t c gc ngoi t cui nm ti chnh,
chnh lch t gi pht sinh trong qu trnh u t xy dng c bn giai on
trc hot ng sn xut kinh doanh).
3. Phng php tnh thu TNDN
- Thu TNDN phi np c xc nh theo cng thc:
Thu
Thu
TNDN phi
nhp
np
tnh thu
Thu sut
thu TNDN
258
cng i vi HTX chuyn i loi hnh, sp nhp, chia tch, gii th, ph sn
c xc nh ph hp vi k k ton theo quy nh ca php lut v k ton.
- Trng hp k tnh thu nm u tin ca HTX mi thnh lp k t khi
c cp Giy chng nhn ng k kinh doanh v k tnh thu nm cui cng
i vi HTX chuyn i loi hnh, hp nht, sp nhp, chia, tch, gii th, ph
sn c thi gian ngn hn 03 thng th c cng vi k tnh thu nm tip theo
(i vi HTX mi thnh lp) hoc k tnh thu nm trc .
Trng hp HTX thc hin chuyn i k tnh thu TNDN t nm dng
lch sang nm ti chnh hoc ngc li th k tnh thu TNDN ca nm chuyn
i khng vt qu 12 thng.
V d: HTX A k tnh thu TNDN nm 2010 p dng theo nm dng
lch, nhng u nm 2011 la chn chuyn i sang nm ti chnh t ngy 01/4
nm ny sang ngy 31/03 nm sau, th k tnh thu TNDN nm chuyn i c
tnh t ngy 01/01/2011 n ht ngy 31/03/2011, k tnh thu TNDN nm ti
chnh tip theo c tnh t ngy 01/04/2011 n ht ngy 31/03/2012.
4. Xc nh cc cn c tnh thu
Cn c tnh thu TNDN l thu nhp tnh thu v thu sut.
4.1. Thu nhp tnh thu trong k c xc nh bng thu nhp chu
thu (TNCT) tr i thu nhp c min thu v cc khon l c kt chuyn
t cc nm trc theo quy nh. Cng thc xc nh:
Thu nhp
tnh thu
Thu nhp
chu thu
Thu nhp c
min thu
Cc khon l c
+
Doanh
thu
Chi ph
c tr
Cc khon
thu nhp
259
khc
4.3. Thu nhp c min thu: Thc hin theo quy nh ti iu 4 Lut
thu TNDN v Thng t hng dn ca B Ti chnh. C th nh sau:
- Thu nhp t trng trt, chn nui, nui trng, ch bin nng sn, thy
sn, sn xut mui ca hp tc x; thu nhp ca hp tc x hot ng trong lnh
vc nng nghip, lm nghip, ng nghip, dim nghip a bn c iu kin
kinh t - x hi kh khn hoc a bn c iu kin kinh t - x hi c bit
kh khn; thu nhp ca doanh nghip t trng trt, chn nui, nui trng, ch
bin nng sn, thy sn a bn c iu kin kinh t - x hi c bit kh
khn; thu nhp t hot ng nh bt hi sn.
- Thu nhp t vic thc hin dch v k thut trc tip phc v nng
nghip (ti, tiu nc; cy, ba t; no vt knh, mng ni ng; phng tr
su, bnh cho cy trng, vt nui; dch v thu hoch sn phm nng nghip).
- Thu nhp t vic thc hin hp ng nghin cu khoa hc v pht trin
cng ngh, thu nhp t kinh doanh sn phm sn xut th nghim v thu nhp t
sn xut sn phm lm ra t cng ngh mi ln u tin p dng ti Vit Nam,
k c thu nhp t chuyn nhng chng ch gim pht thi, thi gian min thu
ti a khng qu 01 nm, k t ngy bt u sn xut sn phm theo hp ng
nghin cu khoa hc v ng dng cng ngh, sn xut th nghim hoc sn xut
theo cng ngh mi, k t ngy c cp chng ch gim pht thi.
- Thu nhp c chia t hot ng gp vn, mua c phn, lin doanh, lin
kt kinh t vi DN trong nc, sau khi bn nhn gp vn, pht hnh c phiu,
lin doanh, lin kt np thu TNDN theo quy nh ca Lut thu TNDN, k
c trng hp bn nhn gp vn, pht hnh c phiu, bn lin doanh, lin kt
c min thu, gim thu.
- Thu nhp t chuyn nhng chng ch gim pht thi (CERs) ca doanh
nghip c cp chng ch gim pht thi.
- Phn thu nhp hnh thnh ti sn khng chia ca hp tc x c thnh
lp v hot ng theo quy nh ca Lut Hp tc x.
- Thu nhp t chuyn giao cng ngh thuc lnh vc u tin chuyn giao
cho t chc, c nhn a bn c iu kin kinh t - x hi c bit kh khn.
4.4. Cc khon l c kt chuyn
HTX c pht sinh l th c chuyn sang cc k sau, ti a khng qu 5
nm tip theo nm pht sinh l. Lu l HTX phi t xc nh s l c tr
260
vo thu nhp trc khi tnh thu, Nu trong thi gian chuyn l c pht sinh tip
s l th cn tnh ring s l pht sinh ca tng nm xc nh ng thi gian
c chuyn l tnh lin tc khng qu 5 nm, k t nm tip sau nm pht sinh
l. Trng hp c quan c thm quyn kim tra, thanh tra quyt ton thu xc
nh s l c chuyn khc vi s l do HTX t khai th s l c chuyn
tnh theo kt lun ca c quan c thm quyn nhng m bo chuyn l tnh lin
tc khng qu 5 nm, k t nm tip sau nm pht sinh l.
4.5. Thu nhp khc
y l cc khon thu nhp chu thu trong k tnh thu m khng thuc
cc ngnh, ngh lnh vc kinh doanh c trong ng k kinh doanh ca HTX,
gm cc khon sau:
4.5.1. Thu nhp t chuyn nhng vn, chuyn nhng chng khon.
4.5.2. Thu nhp t chuyn nhng bt ng sn.
4.5.3. Thu nhp t quyn s hu, quyn s dng ti sn, bao gm c tin
thu v bn quyn di mi hnh thc tr cho quyn s hu, quyn s dng ti
sn; thu v quyn s hu tr tu; Thu nhp t chuyn giao cng ngh theo quy
nh ca php lut, thu nhp v cho thu ti sn di mi hnh thc.
4.5.4. Thu nhp t chuyn nhng ti sn, thanh l ti sn (tr bt ng
sn), cc loi giy t c gi khc.
4.5.5. Thu nhp t li tin gi, li cho vay vn di mi hnh thc theo
quy nh ca php lut, ph bo lnh tn dng v cc khon ph khc trong hp
ng cho vay vn.
Trng hp khon thu t li tin gi, li cho vay vn pht sinh cao hn
khon chi tr li tin vay theo quy nh, sau khi b tr phn chnh lch cn li
tnh vo thu nhp khc khi xc nh thu nhp chu thu.
Trng hp khon thu t li tin gi, li cho vay vn pht sinh thp hn
khon chi tr li tin vay theo quy nh, sau khi b tr phn chnh lch cn li
tnh vo chi ph c tr khi xc nh thu nhp chu thu.
4.5.6. Hon nhp cc khon d phng gim gi hng tn kho, d phng
tn tht cc khon u t ti chnh, d phng n kh i.
4.5.7. Khon n kh i xo nay i c.
4.5.8. Khon n phi tr khng xc nh c ch n.
4.5.9. TN t hot ng ca nhng nm trc b b st do HTX pht hin ra.
261
HTX gi c quan thu trc tip qun l vn bn gii trnh v ti sn, hng
ho b tn tht do thin tai, dch bnh, ho hon; hng ho b h hng do ht hn
s dng, b h hng do thay i qu trnh sinh ho t nhin khng c bi
thng chm nht khi np h s k khai quyt ton thu TNDN theo quy nh
ca nm xy ra ti sn, hng ha b tn tht, b h hng. Cc h s khc (bao
gm bin bn kim k gi tr ti sn hng ho b tn tht, b h hng; vn bn
xc nhn ca chnh quyn a phng; h s bi thng thit hi c c quan
bo him chp nhn bi thng (nu c); H s quy nh trch nhim ca t
chc, c nhn phi bi thng (nu c) v cc ti liu khc) c lu ti doanh
nghip v xut trnh vi c quan thu khi c quan thu yu cu.
6.2.2. Khu hao TSC thuc mt trong cc trng hp sau:
- TSC khng s dng cho hot ng SXKD hng ho, dch v (tr 1 s
loi dng cho phc li phc v ngi lao ng ).
- TSC khng c giy t chng minh c thuc quyn s hu ca HTX
(tr thu mua ti chnh).
- TSC khng c qun l, theo di, hch ton trong s sch k ton ca
HTX theo ch qun l TSC v hch ton k ton hin hnh.
- Phn trch khu hao vt mc quy nh hin hnh ca B Ti chnh .
- Phn trch khu hao TSC tng ng vi phn nguyn gi vt trn 1,6
t ng/xe i vi t ch ngi t 9 ch ngi tr xung.
- Khu hao i vi TSC khu hao ht gi tr.
- Trng hp ti sn c nh thuc quyn s hu ca HTX ang dng cho
sn xut kinh doanh nhng phi tm thi dng do sn xut theo ma v vi thi
gian di 09 thng; tm thi dng sa cha, di di di chuyn a im,
bo tr, bo dng theo nh k, vi thi gian di 12 thng, sau ti sn c
nh tip tc a vo phc v cho hot ng sn xut kinh doanh th trong
khong thi gian tm dng , HTX c trch khu hao v khon chi ph khu
hao ti sn c nh trong thi gian tm dng c tnh vo chi ph c tr khi
xc nh thu nhp chu thu. HTX phi lu gi v cung cp y h s, l do
ca vic tm dng ti sn c nh khi c quan thu yu cu.
- Khu hao i vi cng trnh trn t va s dng cho sn xut kinh
doanh va s dng cho mc ch khc th khng c tnh khu hao vo chi ph
c tr i vi gi tr cng trnh trn t tng ng phn din tch khng s
dng vo hot ng sn xut kinh doanh. Trng hp cng trnh trn t nh tr
266
268
trng ti thi im mua hng, dch v cng loi hoc tng t trn th trng
xc nh li mc gi tnh li chi ph c tr khi xc nh thu nhp chu thu.
6.2.5. Chi tin lng, tin cng thuc mt trong cc trng hp sau:
- Tin lng, tin cng, cc khon khc hch ton tr cho ngi lao
ng nhng thc t khng chi tr hoc khng c ha n, chng t theo quy
nh ca php lut.
- Cc khon tin thng cho ngi lao ng khng c ghi c th iu
kin c hng v mc c hng ti mt trong cc h s sau: Hp ng lao
ng; Quy ch qun l ti chnh; Quy ch thng do Gim c HTX quy nh.
- Tin lng, tin cng v cc khon ph cp phi tr cho ngi lao ng
nhng ht thi hn np h s quyt ton thu nm thc t cha chi (tr trng
hp HTX trch lp qu d phng b sung vo qu tin lng ca nm sau
lin k nhm bo m vic tr lng khng b gin on v khng c s dng
vo mc ch khc. HTX t quyt nh mc lp d phng nhng khng qu
17% qu tin lng thc hin.
Qu tin lng thc hin l tng s tin lng thc t chi tr ca nm
quyt ton n thi hn cui cng np h s quyt ton theo quy nh (khng
bao gm s tin trch lp qu d phng tin lng ca nm trc chi trong nm
quyt ton thu). Mc lng thc hin trong nm phi tun th Thng t lin
tch s 74 /2008/TTLT-BTC-BNN ngy 14/8/2008 ca B Ti chnh v B
Nng nghip v Pht trin nng thn.
Vic trch lp d phng tin lng phi m bo sau khi trch lp HTX
khng b l, nu HTX b l th khng c trch 17%.
V d: Qu tin lng nm 2013 ca HTX ABC phi tr cho ngi lao
ng c duyt l 10 t ng:
+ Trng hp 1: Trong nm 2013 HTX ABC tr tin lng, tin cng
v cc khon ph cp cho ngi lao ng s tin 8 t ng, nh vy n cui
ngy 31/12/2013 cn d li 2 t ng so vi qu tin lng c duyt.
Trong qu I nm 2014 n v tip tc s dng qu tin lng nm 2013 chi
tr tin lng tin cng ca nm 2013 l 300 triu ng. Nh vy qu tin lng
thc hin nm 2013 n thi hn cui cng np h s quyt ton l 8,3 t ng.
m bo vic tr lng nm sau khng b gin on, HTX ABC c trch
lp qu d phng mc ti a l: 8,3 t ng x 17% = 1,411 t ng.
269
Tng s tin lng c tnh vo chi ph khi xc nh thu nhp chu thu
ca nm 2011 = 8,3 t ng + 1,411 t ng = 9,711 t ng.
+ Trng hp 2: Tnh n cui ngy 31/3/2014 HTX ABC chi tr tin
lng, tin cng trong nm 2013 v chi b sung trong 3 thng u nm 2014 tng
cng l 9,5 t ng. Vy m bo vic tr lng khng b gin on, DNA c
trch lp qu d phng mc ti a l: 9,5 t ng x 17% = 1,615 t ng.
Tng s tin lng nm 2013 nu tnh ng 17% trn qu lng thc hin
bng (=) 9,5 t ng + 1,615 t ng = 11,115 t ng.
Tuy nhin do qu lng phi tr cho ngi lao ng c duyt theo
quy nh l 10 t ng, do vy tng s tin lng c tnh vo chi ph khi xc
nh thu nhp chu thu ca nm 2013 l 10 t ng.
Trng hp nm trc HTX c trch lp qu d phng tin lng nhng
n ngy 31/12 ca nm sau HTX cha s dng hoc s dng khng ht qu d
phng tin lng th HTX phi ghi gim chi ph ca nm sau.
V d: Khi np h s quyt ton thu nm 2013 HTX B c trch qu d
phng tin lng l 10 t ng, n ngy 31/12/2014, HTX B mi chi s tin t
qu d phng tin lng nm 2013 l 7 t ng th HTX B phi ghi gim chi ph
tin lng nm sau (nm 2014) l 3 t ng (10 t 7 t). Khi lp h s quyt
ton nm 2014 nu HTX B c nhu cu trch lp th tip tc trch lp qu d
phng tin lng theo quy nh.
6.2.6. Phn chi trang phc bng hin vt cho ngi lao ng khng c
ho n, chng t; phn chi trang phc bng tin, bng hin vt cho ngi lao
ng vt qu 05 (nm) triu ng/ngi/nm.
Trng hp HTX c chi trang phc c bng tin v hin vt cho ngi lao
ng th mc chi ti a tnh vo chi ph c tr khi xc nh thu nhp chu
thu khng vt qu 05 (nm) triu ng/ngi/nm.
6.2.7. Chi thng sng kin, ci tin m HTX khng c quy ch quy nh
c th, khng c hi ng nghim thu sng kin, ci tin.
6.2.8. Chi mua bo him nhn th cho nhn vin, x vin v cn b qun l.
6.2.9. Chi ph cp tu xe i ngh php khng ng theo quy nh ca B
Lut Lao ng.
Chi ph i li v tin thu ch cho ngi lao ng i cng tc nu c
y ha n chng t hp php theo quy nh c tnh vo chi ph c tr
khi xc nh thu nhp chu thu. Trng hp HTX c khon tin i li v tin
270
271
273
274
1.1. Khi nim: Thu TNDN l mt loi thu trc thu nh trc tip vo
thu nhp ca mt t chc, mt php nhn. Tuy nhin, loi thu ny cng c th
c s dng m rng din iu chnh i vi thu nhp ca nhng c nhn
hoc nhm c nhn kinh doanh, hp tc x, cc hnh thc hp danh, lin kt...
tu thuc vo yu cu qun l ca Nh nc.
1.2. Thu nhp chu thu (TNCT): TNCT trong k tnh thu bao gm thu nhp
t hot ng sn xut, kinh doanh (SXKD) hng ho, dch v v thu nhp khc.
Thu nhp khc gm thu nhp t chuyn nhng vn, chuyn nhng bt
ng sn; thu nhp t quyn s hu, quyn s dng ti sn; thu nhp t chuyn
nhng, cho thu, thanh l ti sn; thu nhp t li tin gi, cho vay vn, bn
ngoi t; hon nhp cc khon d phng; thu khon n kh i xa nay i
c; thu khon n phi tr khng xc nh c ch; khon thu nhp t kinh
doanh ca nhng nm trc b b st v cc khon thu nhp khc, k c thu
nhp nhn c t hot ng sn xut, kinh doanh ngoi Vit Nam.
Thu nhp t hot ng SXKD hng ha, dch v bng doanh thu ca hot
ng SXKD hng ha, dch v tr chi ph c tr ca hot ng SXKD hng
ha, dch v . HTX c nhiu hot ng kinh doanh p dng nhiu mc thu
sut khc nhau th phi tnh ring thu nhp ca tng hot ng nhn vi thu
sut tng ng.
2. Thc hnh k khai thu thu nhp doanh nghip ca HTX nm 2014
Gi tr li: Nghin cu k ti liu ging dy v thu thu nhp doanh
nghip, cc biu mu k khai thu thu nhp doanh nghip ca HTX nm
2014. Tho lun trong lp, p dng vo HTX bnh lun
3. c
4. a
5. a
6. c
7. a
8. b
275
Mu s: 011/GTGT
Ho n, chng t bn
ra
STT K
hiu
M s
Ngy,
ngi
thu
Mt
thng, nm
mua
ngi
hng
(2)
(3)
(4)
c thu
Thu
Ghi
GTGT
ch
(9)
(10)
mua
pht hnh
(1)
bn cha
Tn
(5)
(6)
(7)
(8)
276
Tng doanh thu hng ho, dch v bn ra chu thu GTGT (**):
............................
............................
Ti cam oan s liu khai trn l ng v chu trch nhim trc php lut v nhng
s liu khai./.
Ngy ....thng ....nm ....
NHN VIN I L
THU
H v tn:.
Chng ch hnh ngh
s:.......
__________________________
Ghi ch:
(*) Tng doanh thu hng ha, dch v bn ra l tng cng s liu ti ct 8 ca dng tng ca cc ch
tiu 1, 2, 3, 4.
(**) Tng doanh thu hng ha, dch v bn ra chu thu GTGT l tng cng s liu ti ct 8 ca dng
tng ca cc ch tiu 2, 3, 4.
(***) Tng s thu GTGT ca hng ha, dch v bn ra l tng cng s liu ti ct 9 ca dng tng
ca cc ch tiu 2, 3, 4.
277
Gi bn ghi trn ho n
=
ho, dch v chu thu sut thu GTGT 5% bn ra trong k. S liu ti dng
Tng cng ca bng k ny c s dng lm cn c ghi vo ch tiu [30]
v ch tiu [31]ca T khai thu GTGT mu s 01/GTGT.
Ch tiu 4: Hng ho, dch v chu thu sut thu GTGT 10%: Cc ho
n bn HHDV chu thu sut thu GTGT 10% ghi vo nhm ch tiu ny.
Ct (1): Ch tiu S th t: Ghi th t cc ho n bn hng ho, dch
v chu thu sut thu GTGT 10%.
Ct (2), (3), (4): Ch tiu Ho n, chng t bn ra: Cn c vo ho n,
chng t bn hng ho, dch v chu thu sut thu GTGT 10% trong k tnh
thu, HTX ghi ng k hiu, s ho n v ngy, thng, nm pht hnh trn ho
n vo cc ch tiu (2), (3), (4) ca bng k ny.
Ct (5): Ch tiu Tn ngi mua: HTX ghi y tn ngi mua hng
ho, dch v theo tng ho n bn hng ho, dch v chu thu sut thu GTGT
10% vo ch tiu ny.
Ct (6): Ch tiu M s thu ngi mua: Ti ch tiu ny, HTX ghi m
s thu ca ngi mua hng ho, dch v theo tng ho n bn hng ho, dch
v chu thu sut thu GTGT 10% vo ch tiu ny. Trng hp, ngi mua
hng khng c m s thu th HTX khng phi khai vo ch tiu ny.
Ct (7): Ch tiu Mt hng: Cn c vo ho n, chng t bn hng ho,
dch v chu thu sut thu GTGT 10% trong k tnh thu, HTX ghi r rng, chnh
xc tn ca hng ho, dch v chu thu sut thu GTGT 10% vo ch tiu ny.
Ct (8): Ch tiu Doanh s bn cha c thu: HTX k khai doanh s
bn hng ho, dch v chu thu sut thu GTGT 10% trong k.
Trng hp gi bn ghi trn ho n l gi c thu GTGT th cn c
gi bn c thu GTGT tnh ra gi bn cha c thu GTGT theo cng thc:
Doanh s bn cha
c thu GTGT
Gi bn ghi trn ho n
1 + Thu sut thu GTGT (10%)
282
Mu s: 01 -2/GTGT
(Ban hnh km theo Thng t
s 28/2011/TT-BTC ngy
28/02/2011 ca B Ti chnh)
STT
(1)
Ho n, chng t,
bin lai np thu
Ngy
thng,
K
S
nm
hiu
pht
hnh
(2)
(3)
(4)
Tn
ngi
bn
M s
thu
ngi
bn
Mt
hng
(5)
(6)
(7)
Gi tr
HHDV
mua
vo
cha c
thu
(8)
Thu
sut
(%)
Thu
GTGT
(9)
(10)
Ghi ch
hoc
thi hn
thanh
ton tr
chm
(11)
1. Hng ho, dch v dng ring cho SXKD chu thu GTGT iu kin khu tr thu:
Tng
2. Hng ho, dch v khng iu kin khu tr::
Tng
3. Hng ho, dch v dng chung cho SXKD chu thu v khng chu thu iu kin
khu tr thu:
Tng
4. Hng ha, dch v dng cho d n u t iu kin c khu tr thu:
Tng
5. Hng ha, dch v khng phi tng hp trn t khai 01/GTGT:
Tng
Tng gi tr hng ho, dch v mua vo(*):
.......................
283
........................
Ti cam oan s liu khai trn l ng v chu trch nhim trc php lut v
nhng s liu khai./.
Ngy ....thng ....nm ....
NHN VIN I L
THU
H v tn:.
Chng ch hnh ngh
s:.......
Ghi ch:
(*) Tng doanh thu hng ha, dch v mua vo l tng cng s liu ti ct 8 ca dng tng ca cc
ch tiu 1, 2, 3, 4.
(**) Tng s thu GTGT ca hng ha, dch v mua vo l tng cng s liu ti ct 10 ca dng
tng ca cc ch tiu 1, 2, 3, 4.
284
Gi bn ghi trn ho n
=
1 + Thu sut
Ct (9): Ch tiu Thu sut : HTX ghi theo thu sut thu GTGT trn
ho n, chng t, bin lai np thu hoc theo thu sut quy nh i vi
HHDV trong trng hp ho n c th.
Ct (10): Ch tiu Thu GTGT: Ch tiu ny ghi s thu GTGT ca
HHDV mua vo (10) = (8) x (9) tc Gi tr HHDV mua vo cha c thu *
Thu sut thu GTGT.
Cc ch tiu tng l Gi tr HHDV mua vo cha c thu v Thu
GTGT ca hng ho, dch v mua vo dng cho SXKD chu thu GTGT
iu kin khu tr trong k.
Ch tiu 2: Hng ho, dch v khng iu kin khu tr: Ton b ho
n GTGT, chng t, bin lai np thu ca HHDV dng ring cho SXKD
HHDV khng chu thu GTGT, khng c khu tr thu v cc ha n
khng iu kin khu tr (HHDV dng ring cho SXKD khng chu thu
GTGT bao gm c ho n mua TSC chuyn dng sn xut v kh, kh ti
phc v quc phng, an ninh; nh lm tr s vn phng v cc thit b chuyn
dng cho hot ng tn dng ca cc t chc tn dng, cng ty ti bo him,
285
cng ty bo him nhn th, cng ty kinh doanh chng khon, cc bnh vin,
trng hc; TSC dng vo mc ch phc li ca c s kinh doanh - khng
phn bit ngun vn u t; ho n ghi khng ch tiu, ty xo quy inh
ti Ngh nh s 51/2010/N- CP; Thng t s 153/2010/ TT- BTC ngy 28-92010) mua vo trong k tnh thu c k khai vo ch tiu ny.
Ct (1): Ch tiu S th t: Ghi th t cc ho n mua hng ho, dch
v dng cho SXKD khng chu thu GTGT.
Ct (2), (3), (4): Ch tiu Ho n, chng t, bin lai np thu: Cn c
vo ho n, chng t, bin lai np thu trong k tnh thu, HTX ghi ng k
hiu, s ho n v ngy, thng, nm pht hnh trn ho n vo cc ch tiu (2),
(3), (4) ca bng k ny.
Ct (5): Ch tiu Tn ngi bn: HTX ghi y tn ngi bn hng
ho, dch v theo tng ho n bn hng ho, dch v dng cho SXKD khng
chu thu GTGT vo ch tiu ny.
Ct (6): Ch tiu M s thu ngi bn: Ti ch tiu ny, HTX ghi m s
thu ca ngi bn hng ho, dch v theo tng ho n mua hng ho, dch v.
Ct (7): Ch tiu Mt hng: Cn c vo ho n, chng t mua hng
ho, dch v mua trong k tnh thu, HTX ghi r rng, chnh xc tn ca hng
ho, dch v dng cho SXKD khng chu thu GTGT vo ch tiu ny.
Ct (8): Ch tiu Gi tr HHDV mua vo cha c thu: HTX k khai
doanh s mua hng ho, dch v cha c thu GTGT dng cho SXKD khng
chu thu GTGT trong k.
Trng hp gi mua ghi trn ho n l gi c thu GTGT th cn c
gi mua c thu GTGT tnh ra gi mua cha c thu GTGT theo cng thc:
Gi mua cha c
thu GTGT
Gi bn ghi trn ho n
=
1 + Thu sut
Ct (9): Ch tiu Thu sut: HTX ghi theo thu sut thu GTGT trn
ho n, chng t, bin lai np thu hoc theo thu sut quy nh i vi
HHDV trong trng hp ho n c th
Ct (10): Ch tiu Thu GTGT: Ch tiu ny ghi s thu GTGT ca
HHDV mua vo (10) = (8) x (9) tc Gi tr HHDV mua vo cha c thu *
Thu sut thu GTGT.
Cc ch tiu tng l Gi tr HHDV mua vo cha c thu v Thu
GTGT ca hng ho, dch v mua vo dng cho SXKD khng chu thu GTGT
286
trong k. S liu ca ch tiu Thu GTGT ca HHDV dng cho SXKD khng
chu thu GTGT c s dng lm cn c ghi vo ch tiu Thu GTGT ca
HHDV mua vo khng iu kin khu tr ca phn A Bng phn b s thu
GTGT ca HHDV mua vo c khu tr trong k.
Ch tiu 3 HHDV dng chung cho SXKD chu thu v khng chu thu
iu kin khu tr: i vi ho n, chng t, bin lai np thu ca HHDV mua
vo trong k tnh thu dng chung cho SXKD chu thu GTGT v khng chu thu
GTGT (HTX khng hch ton ring c cho tng loi dng cho HHDV chu thu
hoc khng chu thu) th c k trong ch tiu ny. (Khng bao gm TSC dng
chung cho SXKD HHDV chu thu v khng chu thu GTGT k ch tiu 1)
Ct (1): Ch tiu S th t: Ghi th t cc ho n mua hng ho, dch
v dng chung cho SXKD chu thu v khng chu thu iu kin khu tr.
Ct (2), (3), (4): Ch tiu Ho n, chng t, bin lai np thu: Cn c
vo ho n, chng t, bin lai np thu trong k tnh thu, HTX ghi ng k
hiu, s ho n v ngy, thng, nm pht hnh trn ho n vo cc ch tiu (2),
(3), (4) ca bng k ny.
Ct (5): Ch tiu Tn ngi bn: HTX ghi y tn ngi bn hng
ho, dch v theo tng ho n bn hng ho, dch v dng chung cho SXKD
chu thu v khng chu thu iu kin khu tr vo ch tiu ny.
Ct (6): Ch tiu M s thu ngi bn: Ti ch tiu ny, HTX ghi m s
thu ca ngi bn hng ho, dch v theo tng ho n mua hng ho, dch v.
Ct (7): Ch tiu Mt hng: Cn c vo ho n, chng t mua hng
ho, dch v mua trong k tnh thu, HTX ghi r rng, chnh xc tn ca hng
ho, dch v dng chung cho SXKD chu thu v khng chu thu iu kin
khu tr vo ch tiu ny.
Ct (8): Ch tiu Gi tr HHDV mua vo cha c thu: HTX k khai
doanh s mua hng ho, dch v cha c thu GTGT dng chung cho SXKD
chu thu v khng chu thu iu kin khu tr trong k.
Trng hp gi mua ghi trn ho n l gi c thu GTGT th cn c
gi mua c thu GTGT tnh ra gi mua cha c thu GTGT theo cng thc:
Gi mua cha c
thu GTGT
Gi bn ghi trn ho n
=
1 + Thu sut
287
Ct (9): Ch tiu Thu sut: HTX ghi theo thu sut thu GTGT trn
ho n, chng t, bin lai np thu hoc theo thu sut quy nh i vi
HHDV trong trng hp ho n c th.
Ct (10): Ch tiu Thu GTGT: Ch tiu ny ghi s thu GTGT ca
HHDV mua vo (10) = (8) x (9) tc Gi tr HHDV mua vo cha c thu *
Thu sut thu GTGT) .
Cc ch tiu tng l Gi tr HHDV mua vo cha c thu v Thu
GTGT ca hng ho, dch v mua vo dng chung cho SXKD chu thu v
khng chu thu iu kin khu tr trong k. S liu ca ch tiu tng Thu
GTGT dng chung cho SXKD chu thu v khng chu thu iu kin khu
tr c s dng lm cn c ghi vo ch tiu Thu GTGT ca HHDV mua
vo dng chung cho SXKD chu thu v khng chu thu iu kin khu tr
ca phn A v ch tiu 4 phn B ca Bng phn b s thu GTGT ca HHDV
mua vo c khu tr trong k.
Ch tiu 4 HHDV dng cho d n u t iu kin c khu tr
thu: Ch tiu ny ch dng cho HTX mua HHDV dng cho d n u t v
c lp km theo t khai 02/GTGT, HTX khng phi khai cc ch tiu 1 HHDV
dng ring cho SXKD chu thu GTGT iu kin khu tr, ch tiu 2 HHDV
khng iu kin khu tr, ch tiu 3 HHDV dng chung cho SXKD chu thu
v khng chu thu iu kin khu tr thu ca Bng k 01-2/GTGT. Trng
hp HTX khng c d n u t mi th ch tiu 4 khng phi ghi.
Cn c ho n, chng t mua vo dng cho d n u t, HTX ghi vo
cc ct 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 v 11 c th nh sau:
Ct (1): Ch tiu S th t: Ghi th t cc ho n mua hng ho, dch
v dng d n u t iu kin khu tr.
Ct (2), (3), (4): Ch tiu Ho n, chng t, bin lai np thu: Cn c
vo ho n, chng t, bin lai np thu trong k tnh thu, HTX ghi ng k
hiu, s ho n v ngy, thng, nm pht hnh trn ho n vo cc ch tiu (2),
(3), (4) ca bng k ny.
Ct (5): Ch tiu Tn ngi bn: HTX ghi y tn ngi bn hng
ho, dch v theo tng ho n bn hng ho, dch v dng cho d n u t.
Ct (6): Ch tiu M s thu ngi bn: Ti ch tiu ny, HTX ghi m s
thu ca ngi bn hng ho, dch v theo tng ho n mua hng ho, dch v.
288
Gi bn ghi trn ho n
=
1 + Thu sut
Ct (9): Ch tiu Thu sut : HTX ghi theo thu sut thu GTGT trn
ho n, chng t, bin lai np thu hoc theo thu sut quy nh i vi
HHDV trong trng hp ho n c th.
Ct (10): Ch tiu Thu GTGT: Ch tiu ny ghi s thu GTGT ca
HHDV mua vo (10) = (8) x (9) tc Gi tr HHDV mua vo cha c thu *
Thu sut thu GTGT) .
Cc ch tiu tng l Gi tr HHDV mua vo cha c thu v Thu
GTGT ca hng ho, dch v mua vo dng cho d n u t iu kin
c khu tr trong k. S liu ca cc ch tiu tng Gi tr HHDV mua vo
cha c thu v Thu GTGT dng cho d n u t iu kin khu tr
c s dng lm cn c ghi vo ch tiu [22] v ch tiu [23] ca T khai
thu GTGT dnh cho d n u t.
Ch tiu 5 HHDV khng phi tng hp trn t khai 01/GTGT: HTX
k khai ton b cc ho n u vo ca HHDV bn i l i vi i l bn
ng gi hng hoa hng v cc ho n nhn hng u thc nhp khu vo
nhm ch tiu ny.
Ct (1): Ch tiu S th t: Ghi th t cc ho n u vo ca
HHDV bn i l i vi i l bn ng gi hng hoa hng v cc ho n
nhn hng u thc nhp khu.
Ct (2), (3), (4): Ch tiu Ho n, chng t, bin lai np thu: Cn c
vo ho n, chng t u vo ca HHDV bn i l i vi i l bn ng gi
hng hoa hng v cc ho n nhn hng u thc nhp khu trong k tnh thu,
HTX ghi ng k hiu, s ho n v ngy, thng, nm pht hnh trn ho n
vo cc ch tiu (2), (3), (4) ca bng k ny.
289
291
Mu s: 01- 4A/GTGT
(Ban hnh km theo Thng t
s 28/2011/TT-BTC ngy
28/02/2011 ca B Ti chnh)
................................
................................
.................................
Ch tiu
S tin
Ti cam oan s liu khai trn l ng v chu trch nhim trc php lut
v nhng s liu khai./.
NHN VIN I L THU
H v tn:.
Chng ch hnh ngh
s:.......
HHDV khng chu thu, ch tiu 2 HHDV chu thu sut thu GTGT 0%,
ch tiu 3 HHDV chu thu sut thu GTGT 5%, ch tiu 4 HHDV chu thu
sut thu GTGT 10%, ch tiu 5 HHDV khng phi tng hp trn T khai
01/GTGT ca bng k ho n, chng t HHDV bn ra (mu s 01-1/GTGT).
Trng hp HTX c hot ng mua bn vng bc, qu v ngoi t th ch tiu
Tng doanh thu HHDV bn ra trong k cn bao gm c Tng doanh thu
HHDV bn ra chu thu GTGT ca hot ng mua bn vng bc, qu v
ngoi t - ch tiu [23] ca T khai thu GTGT mu s 03/GTGT.
Ch tiu 2 Doanh thu HHDV bn ra chu thu trong k: Ch tiu ny bao
gm ton b doanh thu ca HHDV bn ra chu thu GTGT. S liu ghi vo ch tiu
ny bng tng s liu ti dng Tng ca ct (8) Doanh s bn cha c thu ca
cc ch tiu: ch tiu 2 HHDV chu thu sut thu GTGT 0%, ch tiu 3 HHDV
chu thu sut thu GTGT 5%, ch tiu 4 HHDV chu thu sut thu GTGT 10%
trn bng k ho n, chng t HHDV bn ra mu s 01-1/GTGT.
Ch tiu 3 T l % doanh thu HHDV bn ra chu thu trn tng doanh
thu ca k k khai: Ch tiu ny c tnh theo cng thc:
T l % doanh thu HHDV
Thu GTGT ca
Thu GTGT ca
=
HHDV mua vo
c khu tr
cn phn b trong
trong k
295
Mu s: 01- 4B/GTGT
(Ban hnh km theo Thng t
s 28/2011/TT-BTC ngy
28/02/2011 ca B Ti chnh)
......................................
.......................................
.......................................
Ch tiu
S tin
296
Ti cam oan s liu khai trn l ng v chu trch nhim trc php lut v
nhng s liu khai./.
NHN VIN I L THU
H v tn:.
Chng ch hnh ngh s:.......
Thu GTGT
Thu
Thu
Thu
GTGT
cn c
GTGT
GTGT
GTGT
iu
iu
np
pht
trong k
Thu
sinh
khu tr k
trc chuyn
sang
trong k
chnh
tng
chnh
vng
gim
lai
GTGT
cn phi np = np ca hot ng -
trong k
sn
xut
kinh
doanh trong k
TThu
TThu
Thu
iu
iu
Tng s thu
GTGT
GTGT
GTGT
chnh
chnh
np ca doanh
cha
pht
cn
tng
tng
khu
sinh
thu
thu
xy dng, lp
tr ht
trong
khu tr
GTGT
GTGT
t, bn hng
k ny
k trc
ca
ca
chuyn
cc k
cc k
tnh
sang
trc
trc
Ch tiu s
Ch tiu s -
[41]
[36]
Ch tiu s
[22]
Ch tiu
Ch tiu s
s [37]
[38]
Ch tiu
s [39]
303
Mu s 01A/TNDN
s 28/2011/TT-BTC ngy
28/02/2011 ca B Ti chnh)
[03] B sung ln th
Ch tiu
M s
[21]
[22]
[23]
[24]
[25]
[26]
[27]
S l chuyn k ny
[28]
S tin
304
[29]
10
[30]
11
[31]
12
[32]
Ti cam oan s liu khai trn l ng v chu trch nhim trc php lut v s
liu khai ./.
Ngy......... thng........... nm..........
NGI NP THU hoc
NHN VIN I L THU
H v tn:
Ghi ch:
- [28] S l chuyn k ny bao gm s l nhng nm trc chuyn sang v
s l ca cc qu trc chuyn sang.
- [31] S thu TNDN d kin c min, gim, ngi np thu t xc nh
theo cc iu kin u i c hng;
- Ch tiu [01] - Ghi r k tnh thu trong nm l qu my ca nm no.
- Ch tiu [02] - Nu l t khai ln u th nh du X vo trng.
- Ch tiu [03] - Nu l t khai sa i, b sung cho t khai np trc
th ghi r y l ln sa i th my.
- Ch tiu [04] - Ghi chnh xc tn ngi np thu nh ng k trong t
khai ng k thu, khng s dng tn vit tt hay tn thng mi.
- Ch tiu [05] - Ghi y m s thu ca ngi np thu do c quan
thu cp khi ng k thu.
- Cc ch tiu [06], [07], [08]: Ghi ng theo a ch vn phng tr s ca
ngi np thu nh ng k vi c quan thu.
- Cc ch tiu t [09] n [11]: Ghi y s in thoi, s fax, a ch
email ca ngi np thu.
- Cc ch tiu t [12] n [20]: Ghi y h tn, m s thu, s in
thoi, a ch email ca i l thu (nu HTX c thu i l thu thc hin cc
dch v v thu cho n v).
- Ch tiu [21] - Doanh thu thc t pht sinh trong k l tng doanh thu
thc t pht sinh cha c thu GTGT ca hng ho, dch v bn ra 3 thng trong
305
k tnh thu, bao gm: doanh thu bn hng ha v cung cp dch v, doanh thu
hot ng ti chnh v thu nhp khc. Ch tiu ny c xc nh nh sau:
+ Doanh thu bn hng ha v cung cp dch v l doanh thu thun t cung
cp hng ho, dch v ca c s kinh doanh trong k tnh thu (bao gm c doanh
thu xut khu, doanh thu bn cho cc doanh nghip ch xut v xut khu ti ch).
+ Doanh thu hot ng ti chnh l cc khon doanh thu thun t hot
ng ti chnh bao gm li tin vay, li tin gi, tin bn quyn, thu nhp t cho
thu ti sn, c tc, li nhun c chia, li t bn ngoi t, li do chuyn
nhng vn, hon nhp d phng gim gi chng khon v doanh thu t cc
hot ng ti chnh khc ca c s kinh doanh trong k tnh thu.
+ Thu nhp khc l cc khon thu nhp khc ngoi cc khon thu nhp t hot
ng kinh doanh chnh ca c s kinh doanh ( tr thu GTGT phi np tnh
theo phng php trc tip) v thu nhp t hot ng ti chnh pht sinh trong
k tnh thu. Cc khon thu nhp khc bao gm thu t nhng, bn, thanh l ti
sn c nh bao gm c thu t chuyn nhng quyn s dng t, quyn thu
t, thu tin pht do cc i tc vi phm hp ng, cc khon tin thng t
khch hng, qu biu, qu tng, cc khon thu nhp ca nm trc cha hch
ton vo thu nhp.
- Ch tiu [22] Chi ph thc t pht sinh trong k l ton b cc khon
chi ph hp l thc t pht sinh lin quan n doanh thu thc t pht sinh trong
k tnh thu. Ch tiu ny bao gm: Chi ph sn xut, kinh doanh hng ha, dch
v; Chi ph hot ng ti chnh v cc khon chi ph khc. Ch tiu ny c xc
nh c th nh sau:
+ Chi ph sn xut, kinh doanh hng ha, dch v l ton b cc khon chi
ph sn xut, kinh doanh hng ho, dch v pht sinh trong k tnh thu tng
ng vi doanh thu pht sinh trong k c xc nh tnh li nhun thun t
hot ng kinh doanh.
+ Chi ph hot ng ti chnh l nhng khon chi ph hot ng ti chnh
trong k tnh thu, bao gm cc khon chi ph hoc cc khon l lin quan n
cc hot ng u t ti chnh, chi ph cho vay v i vay vn, chi ph gp vn
lin doanh, l chuyn nhng chng khon ngn hn, chi ph giao dch bn
chng khon, khon lp v hon lp d phng, gim gi u t chng khon,
u t khc, khon l v chnh lch t gi ngoi t v bn ngoi t.
+ Cc khon chi ph khc l nhng khon chi ph ca cc hot ng ngoi
306
- Ch tiu [C7] - Thu TNDN t hot ng SXKD tnh theo thu sut ph
thng (C7=C6 x 25%): HTX xc nh theo mc thu sut ph thng hin ti l
25%. K t 01/01/2014 mc thu sut thu TNDN ph thng s l 22%. K t
01/01/2016 mc thu sut thu TNDN ph thng s l 20%.
- Ch tiu [C8] - Thu TNDN chnh lch do p dng mc thu sut khc
mc thu sut 25%: HTX xc nh s tin thu chnh lch gia mc thu sut
ph thng v s tin thu m HTX NN phi np ghi vo ch tiu ny.
(HTXNN c p dng mc thu sut thu TNDN 20% trong sut thi gian
hot ng).
- Ch tiu [C9] - Thu TNDN c min, gim trong k: Tu tng nm,
nh nc c qui nh ring v chnh sch min gim thu cho tng loi hnh
hot ng. Nu trong nm c hng chnh sch h tr ny, HTX ghi vo ch
tiu ny.
- Ch tiu [C10] - S thu thu nhp np nc ngoi c tr trong k
tnh thu (nu c)
- Ch tiu [C11] - Thu thu nhp doanh nghip ca hot ng sn xut
kinh doanh c xc nh bng chch ly Thu TNDN t hot ng SXKD tnh
theo thu sut ph thng tr (-) Thu TNDN chnh lch do p dng mc thu
sut khc mc thu sut 25%, tr (-) Thu TNDN c min, gim trong k, tr
(-) S thu thu nhp np nc ngoi c tr trong k tnh thu. (C11=C7C8-C9-C10).
- Ch tiu [E1] - Thu thu nhp doanh nghip ca hot ng sn xut kinh
doanh: Chuyn kt qu tnh ton t ch tiu [C11] xung.
- Ch tiu [E2] - Thu TNDN t hot ng chuyn nhng bt ng sn:
Nu c, HTX ghi vo ch tiu ny.
310
BI 8
CNG TC K TON TRONG HP TC X
Mc tiu:
Sau khi hc xong, hc vin c:
- Hiu c nhng vn c bn v cng tc k ton trong hp tc x;
- Nm bt c khi qut cc hot ng k ton trong hp tc x;
- Hch ton c mt s nghip v c bn ca k ton trong HTX;
- Hiu c ni dung cch lp bo co ti chnh trong HTX;
CHNG 1
NHNG VN C BN V LUT K TON
I. QUY NH CHUNG V CNG TC K TON:
1. Mt s khi nim
K ton l vic thu nhp, x l, kim tra, phn tch v cung cp thng tin
kinh t, ti chnh di hnh thc gi tr, hin vt v thi gian lao ng.
K ton ti chnh l vic thu thp, x l, kim tra, phn tch v cung cp
thng tin kinh t, ti chnh bng bo co ti chnh cho i tng c nhu cu s
dng thng tin ca n v k ton.
2. Nguyn tc k ton
- Gi tr ca ti sn c tnh theo gi gc. n v k ton khng c t
iu chnh li gi tr ti sn ghi s k ton, tr trng hp php lut c quy
nh khc.
- Cc quy nh v phng php k ton chn phi c p dng nht qun
trong k k ton nm; trng hp c s thay i v cc quy nh v phng php k
ton chn th n v k ton phi gii trnh trong bo co ti chnh.
- n v k ton phi thu thp, phn nh khch quan, y , ng thc t
v ng k k ton m nghip v kinh t, ti chnh pht sinh.
3. n v tnh s dng trong k ton
- n v tin t l ng Vit Nam (k hiu quc gia l , k hiu quc t
l VND).
- n v hin vt v n v thi gian lao ng l n v o lng chnh
thc ca Cng ha x hi ch ngha Vit Nam;
311
313
2. Lp chng t k ton
- Cc nghip v kinh t, ti chnh pht sinh lin quan n hot ng ca
n v k ton u phi lp chng t k ton. Chng t k ton ch c lp mt
ln cho mi nghip v kinh t, ti chnh.
- Chng t k ton phi c lp r rng, y , kp thi, chnh xc theo
ni dung quy nh trn mu. Trong trng hp chng t k ton cha c quy
nh mu th n v k ton c t lp chng t k ton nhng phi c y
cc ni dung quy nh ti iu 17 ca Lut k ton.
- Ni dung nghip v kinh t, ti chnh trn chng t k ton khng c
vit tt, khng c ty xa, sa cha; khi vit phi dng bt mc, s v ch
vit phi lin tc, khng ngt qung, ch trng phi gch cho; chng t b ty
xa, sa cha u khng c gi tr thanh ton v ghi s k ton. Khi vit sai vo
mu chng t k ton th phi hy b bng cch gch cho vo chng t vit sai.
- Chng t k ton phi c lp s lin quy nh. Trng hp phi
lp nhiu lin chng t k ton cho mt nghip v kinh t, ti chnh th ni dung cc
lin phi ging nhau, ring lin gi cho bn ngoi phi c du ca n v k ton.
- Ngi lp, ngi k duyt v nhng ngi khc k tn trn chng t k
ton phi chu trch nhim v ni dung ca chng t k ton.
3. K chng t k ton
- Chng t k ton phi c ch k. Ch k trn chng t k ton phi
c k bng bt mc. Khng c k chng t k ton bng mc hoc
ng du ch k khc sn. Ch k trn chng t k ton ca mt ngi phi
thng nht.
- Ch k trn chng t k ton phi do ngi c thm quyn hoc ngi
c y quyn k. Nghim cm k chng t k ton khi cha ghi ni dung
chng t thuc trch nhim ca ngi k
- Chng t k ton chi tin phi do ngi c thm quyn k duyt chi v
k ton trng hoc ngi c y quyn k trc khi thc hin. Ch k trn
chng t k ton dng chi tin phi k theo tng lin.
4. Ha n bn hng
- T chc, c nhn khi bn hng ha hoc cung cp dch v phi lp ha
n bn hng giao cho khch hng. Trng hp bn l hng ha hoc cung cp
dch v di mc tin quy nh m ngi mua hng khng yu cu th khng
phi lp ha n bn hng. Chnh ph quy nh c th cc trng hp bn hng
314
ton nm.
IV. CNG TC KIM TRA K TON
n v k ton phi chu s kim tra k ton ca c quan c thm quyn
v khng qu mt ln kim tra cng mt ni dung trong mt nm. Vic kim tra
k ton ch c thc hin khi c quyt nh ca c quan c thm quyn theo
quy nh ca php lut.
1. Ni dung kim tra k ton
- Ni dung kim tra k ton gm:
Kim tra vic thc hin cc ni dung cng tc k ton;
Kim tra vic t chc b my k ton v ngi lm k ton;
Kim tra vic t chc qun l v hot ng ngh nghip k ton;
Kim tra vic chp hnh cc quy nh khc ca php lut v k ton.
- Ni dung kim tra k ton phi c xc nh trong quyt nh kim tra.
2. Kim k ti sn
- Kim k ti sn l vic cn, ong, o, m s lng; xc nhn v nh
gi cht lng, gi tr ca ti sn, ngun vn hin c ti thi im kim k
kim tra, i chiu vi s liu trong s k ton.
- n v k ton phi kim k ti sn trong cc trng hp sau:
Cui k k ton nm, trc khi lp bo co ti chnh;
Chia, tch, hp nht, sp nhp, gii th, chm dt hot ng, ph sn hoc
bn, khon, cho thu doanh nghip;
Chuyn i hnh thc s hu doanh nghip;
Xy ra ha hon, l lt v cc thit hi bt thng khc;
nh gi li ti sn theo quyt nh ca c quan nh nc c thm quyn;
Cc trng hp khc theo quy nh ca php lut.
- Sau khi kim k ti sn, n v k ton phi lp bo co tng hp kt
qu kim k. Trng hp c chnh lch gia s liu thc t kim k vi s liu
ghi trn s k ton, n v k ton phi xc nh nguyn nhn v phi phn nh
s chnh lch v kt qu x l vo s k ton trc khi lp bo co ti chnh.
- Vic kim k phi phn nh ng thc t ti sn, ngun hnh thnh ti
sn. Ngi lp v k bo co tng hp kt qu kim k phi chu trch nhim v
kt qu kim k.
3. Bo qun, lu tr ti liu k ton
- Ti liu k ton phi c n v k ton bo qun y , an ton trong
318
319
V. T CHC B MY K TON
n v k ton phi t chc b my k ton, b tr ngi lm k ton
hoc thu lm k ton.
n v k ton phi b tr ngi lm k ton trng. Trng hp n v
k ton cha b tr c ngi lm k ton trng th phi c ngi ph trch
k ton hoc thu ngi lm k ton trng (sau y k ton trng v ngi
ph trch k ton gi chung l k ton trng).
Trng hp c quan, doanh nghip c n v k ton cp trn v n v
k ton cp c s th t chc b my k ton theo quy nh ca php lut.
1. Trch nhim ca ngi i din theo php lut ca n v k ton
T chc b my k ton, b tr ngi lm k ton, ngi lm k ton
trng theo ng quy nh, iu kin quy nh ti Lut ny.
Quyt nh thu lm k ton, thu lm k ton trng.
T chc v ch o thc hin cng tc k ton trong n v k ton theo
quy nh ca php lut v k ton v chu trch nhim v hu qu do nhng sai
tri m mnh gy ra.
2. Tiu chun, quyn v trch nhim ca ngi lm k ton
Ngi lm k ton phi c cc tiu chun sau y:
C phm cht o c ngh nghip, trung thc, lim khit, c thc chp
hnh php lut;
C trnh chuyn mn, nghip v v k ton.
Ngi lm k ton c quyn c lp v chuyn mn, nghip v k ton.
Ngi lm k ton c trch nhim tun th cc quy nh ca php lut v
k ton, thc hin cc cng vic c phn cng v chu trch nhim v chuyn
mn, nghip v ca mnh. Khi thay i ngi lm k ton, ngi lm k ton c
phi c trch nhim bn giao cng vic k ton v ti liu k ton cho ngi lm
k ton mi. Ngi lm k ton c phi chu trch nhim v cng vic k ton
trong thi gian mnh lm k ton.
3. Nhng ngi khng c lm k ton
- Ngi cha thnh nin; ngi b hn ch hoc mt nng lc hnh vi dn
s; ngi ang phi a vo c s gio dc, c s cha bnh hoc b qun ch
hnh chnh.
- Ngi ang b cm hnh ngh, cm lm k ton theo bn n hoc quyt
nh ca Ta n; ngi ang b truy cu trch nhim hnh s; ngi ang phi
320
323
326
ng ca tng i tng hch ton k ton theo tng loi ti sn, tng loi
ngun vn, tng loi qu trnh hot ng.
b. Kt cu ca ti khon k ton: phn loi ti khon
b.1. Kt cu chung:
Kt cu chung ca ti khon k ton nh sau:
Vic trnh by ti khon theo dng ch T thng c s dng khi ngi
ta trnh by s hch ton k ton.
Tn TK.;
N
S hiu TK
Tn ti khon :
Chng t
S
Ngy
Ni dung
S tin
TK i
chng
329
Cc ti khon phn nh ti sn
Gi tr ti sn hin c vo thi
S d u k:
im u k
S s cui k
Gi tr ti sn hin c vo thi
im cui k
gi tr ngun vn
gim trong k
S pht sinh
gim: Phn nh
trong k
S s cui k
Bn c
S d n
Ti khon tin mt
S tin mt nhp qu
S tin mt xut qu
S cn ti qu
Ti khon TGNH
S tin gi vo NH
S tin rt ra khi NH
S cn gi ti NH
Vt t, hng ha
Gi tr nhp kho
Gi tr xut kho
Gi tr tn ti kho
S tin thu c
S cn phi thu
Ti khon tm ng
S tm ng cho CNV
S tm ng thanh
S tm ng cha
ton
thanh ton
Nguyn gi TSC
Nguyn gi TSC
Nguyn gi TSC
tng
gim
cn ti n v
Ti sn c nh
Bn n
Bn c
S d c
S tin tr
S tin phi tr
S cn phi tr
Ngun vn hin
Ngun vn
Li cha phi
Qu n v
Ngun vn gim
S l, phn phi
li
Ngun vn tng
S li
Trch lp qu (qu
gim
tng
c
S cn li cha
phn phi s dng
S cn ti qu
Loi 2
TI SN tng
TI SN gim
Loi 3
Loi 4
Loi 1
NGUN VN tng
NGUN VN gim
300.000.000
C ti khon 112
300.000.000
15.000.000
C ti khon 111
6.000.000
C ti khon 331
9.000.000
30.000.000
N ti khon 112
70.000.000
C ti khon 311
100.000.000
Lu :
Tng s tin ghi bn n v bn c trong mt nh khon phi bng nhau
4.5. Ti khon tng hp v ti khon chi tit:
Ti khon tng hp l ti khon c s dng phn nh cc i tng
k ton theo tng loi nht nh nhm cung cp nhng thng tin c tnh cht
tng hp v i tng .
Ti khon chi tit l ti khon cp 2 tr i, c s dng phn nh mt
cch chi tit v cc i tng k ton phn nh trong cc ti khon tng hp.
Mi quan h gia ti khon tng hp v ti khon chi tit:
Mi ti khon tng hp v cc ti khon chi tit ca n u cng phn nh
mt i tng hch ton k ton nn c cng kt cu nh nhau, nhng mc
khc nhau.
Ti khon tng hp c chc nng cung cp thng tin tng hp v i
tng, ti khon chi tit c chc nng cung cp thng tin c tnh gii thch chi
tit v i tng. Do vy, s d ca ti khon tng hp bng tng s d ca cc
ti khon chi tit tng ng.
335
336
338
339
CHNG 4
K TON CHI PH DOANH THU V XC NH
KT QU KINH DOANH
A. K TON CHI PH SN XUT V TNH GI THNH SN
PHM:
1. Khi nim chi ph sn xut v gi thnh sn phm
Chi ph l biu hin bng tin ca ton b hao ph v lao ng sng v lao
ng vt ho cn thit cho qu trnh hot ng kinh doanh m HTX phi chi ra
trong mt thi k nht nh. Nh vy, ch c nhng hao ph v ti sn v lao
ng c lin quan n khi lng sn phm sn xut ra trong k hch ton mi
c tnh l chi ph ca k hch ton .
Gi thnh sn phm l biu hin bng tin ca ton b chi ph v lao ng
sng, lao ng vt ho m HTX b ra tnh cho 1 khi lng sn phm/dch v
hon thnh.
2. Nhim v k ton chi ph sn xut v tnh gi thnh sn phm
Gi thnh l mt ch tiu kinh t tng hp phn nh cht lng ton b
hot ng sn xut kinh doanh ca HTX. Tnh ng gi thnh l tnh ton chnh
xc v hch ton ng ni dung kinh t ca chi ph hao ph sn xut ra sn
phm. Mun vy phi xc nh ng i tng tnh gi thnh, vn dng phng
php tnh gi thnh hp l v gi thnh tnh trn c s s liu k ton tp hp
chi ph sn xut mt cch chnh xc, loi b nhng chi ph khng lin quan n
gi thnh sn phm nh cc loi chi ph mang tnh cht tiu cc, lng ph khng
hp l, nhng khon thit hi c quy trch nhim r rng.
Nhim v k ton chi ph sn xut v tnh gi thnh sn phm:
- Cn c vo c im t chc sn xut, c im ca quy trnh cng ngh
sn xut sn phm xc nh ng n i tng tp hp chi ph sn xut v
i tng tnh gi thnh.
- Tnh ton tp hp phn b tng loi chi ph theo ng i tng tp hp
chi ph xc nh bng phng php thch hp, cung cp kp thi thng tin v
chi ph sn xut v xc nh chnh xc chi ph cho sn phm d dang cui k.
3. Phn loi chi ph sn xut
a) Theo mc tham gia ca chi ph vo qu trnh to ra sn phm
Ton b chi ph sn xut c chia ra thnh:
343
Chi ph trc tip: gm nguyn vt liu trc tip, nhn cng trc tip, khu
hao TSC trc tip sn xut
Chi ph gin tip: khu hao vn phng tr s, lng cn b qun l HTX
b) Theo khon mc tnh gi thnh sn phm
Ton b chi ph sn xut c chia ra thnh:
- Chi ph nguyn vt liu trc tip sn xut
- Chi ph nhn cng trc tip
- Chi ph khu hao ti sn c nh
- Chi ph dch v mua ngoi
- Chi ph bng tin khc
- Chi ph sn xut chung
Cch phn loi ny c tc dng phc v cho yu cu qun l chi ph theo
nh mc, phn tch tnh hnh thc hin gi thnh v l ti liu tham kho lp
nh mc chi ph v k hoch gi thnh cho k sau.
c) Theo mi quan h gia chi ph vi khi lng sn xut
Chi ph c phn thnh 2 loi:
- Chi ph c nh: l chi ph khng thay i theo s lng sn phm sn xut
(hoc doanh thu ), nh : chi ph khu hao TSC, chi ph lng theo thi gian
- Chi ph bin i: l chi ph thay i theo s lng sn phm sn xut
(hoc doanh thu ), nh: chi ph nguyn vt liu, chi ph lng theo sn phm
Cch phn loi ny thng p dng khi cn xc nh mc sn lng ha
vn ra quyt nh u t ngn hn.
4. Phn loi gi thnh sn phm
a) Phn loi gi thnh theo thi gian v c s s liu tnh gi thnh
Gi thnh k hoch: c tnh trn c s chi ph sn xut k hoch v sn
lng k hoch.
Gi thnh nh mc: Thng cn c vo cc nh mc chi ph hin hnh
tnh cho mt n v sn phm.
Gi thnh thc t: L ch tiu c xc nh sau khi kt thc qu trnh sn
xut sn phm trn c s cc chi ph pht sinh trong qu trnh sn xut sn phm.
b) Phn loi gi thnh theo phm vi tnh ton.
Gi thnh sn xut (Gi thnh cng xng): Bao gm chi ph nguyn vt
liu trc tip, chi ph nhn cng trc tip v chi ph sn xut chung tnh trn sn
phm hon thnh
344
Gi thnh tiu th (Gi thnh ton b): Bao gm gi thnh sn xut, chi
ph bn hng, chi ph qun l HTX phn b cho sn phm .
5. Hch ton chi ph sn xut v tnh gi thnh sn phm
Vic tp hp chi ph sn xut v tnh gi thnh sn phm c th tin hnh
qua cc bc nh sau:
Bc 1: Tp hp chi ph c bn c lin quan trc tip cho tng i tng
s dng.
Bc 2: Tnh ton v phn b dch v ca cc ngnh sn xut kinh doanh
ph cho tng i tng s dng trn c s khi lng dch v phc v v gi
thnh n v dch v
Bc 3: Tp hp v phn b chi ph sn xut chung cho cc loi sn phm
c lin quan.
Bc 4: Xc nh chi ph sn xut d dang cui k, tnh ra tng gi thnh
v gi thnh n v sn phm.
6. Ti khon s dng
K ton s dng ti khon 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang
hch ton chi ph sn xut.
a) Nguyn tc hch ton trn TK 154 :
Chi ph SXKD, dch v hch ton trn Ti khon 154 phi c chi tit
theo ngnh ngh, sn phm hoc tng dch v m HTX c t chc kinh doanh.
Khng phn nh vo ti khon ny gi tr vt t, sn phm, hng ha xut
bn v chi ph qun l HTX.
Gi thnh thc t ca sn phm, dch v nng nghip c xc nh vo
cui v hoc cui nm.
Kt cu TK 154
N
TK 154
S d u k: chi ph thc t ca sn
phm cn d dang u k
- Tp hp chi ph trc tip ca sn
348
C TK 152 (Khi xut nguyn liu dng cho hot ng gia cng)
C TK 153 (Khi xut cng c dng cho hot ng gia cng)
C TK 334 (Tin cng lao ng ca x vin trc tip gia cng)
C TK 214 (Khu hao my mc, thit b, nh xng dng cho gia cng)
C TK 112,331 (Tin in dng cho gia cng)
- nh k kt chuyn TK 154 tnh gi vn hng gia cng:
N TK 155- Sn phm, hng ha : (Gi vn hng gia cng)
C TK 154 Chi ph sn xut, kinh doanh d dang
- Khi HTX giao hng gia cng cho n v gia cng, cn c trn s
lng thc t giao, hch ton gi vn tng ng v doanh thu tng ng.
N TK 632 - gi vn hng bn
C TK 155 Sn phm tn kho
N TK 131(1318) - Phi thu khch hng
C TK 5118- Doanh thu t cc hot ng khc
C TK 3331- thu GTGT u ra (nu c)
7.5. Hch ton chi ph hot ng sn xut, ch bin
a) Cc khon chi ph:
- Chi ph nguyn vt liu (gm nguyn vt liu chnh v nguyn vt liu ph)
- Chi ph nhin liu (than, ci, xng du)
- Chi ph sa cha thng xuyn;
- Chi ph khu hao nh xng, my mc thit b dng trong sn xut
- Chi ph cng lao ng trc tip sn xut;
- Chi ph dch v mua ngoi
- Ty theo c im ca tng ngnh sn xut, ch bin m cc khon chi
ph trn y s c phn nh theo cc ni dung c th. V d: Nu l sn xut
ngnh trng trt, th chi ph nguyn vt liu chnh l : ging, phn bn; chi ph
nguyn vt liu ph l: thuc bo v thc vt; thuc kch thch tng trng, kch
thch ra hoa u qu
Ngoi ra, hot ng sn xut ca HTX cng c th tin hnh theo phng
thc giao cho cc h x vin gia cng, HTX thu li sn phm v bao tiu.
b) Phng php hch ton:
- Khi HTX xut nguyn vt liu, cng c, dng c trong kho dng cho sn
xut, ghi:
- N TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang
351
C cc TK 152, 153
- Khi HTX nhn ging do mua ngoi v giao cho cc h x vin gia cng nhn
ging, ghi:
N TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang (Chi tit dch v cung
cp ging)
C cc TK 111,141,331.
- Chi ph tin lng lao ng sn xut, ghi:
N TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang
C TK 334 - Phi tr x vin v ngi lao ng trong HTX
- Chi ph HTX tr cho cc h x vin sn xut gia cng (hoc chi ph dch
v mua ngoi nh tin in; khon sa cha, bo tr my mc) , ghi:
N TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang
C TK 331 - Phi tr ngi bn
C TK 111, 112
- Chi ph khu hao TSC dng cho hot ng sn xut, ch bin :
N TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang
C TK 214 Hao mn TSC
- Chi ph tin thu TSC dng cho sn xut , ghi:
N TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang
C cc TK 111, 112, 331.
- Cc khon chi ph tr trc phn b vo chi ph sn xut, ghi:
N TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang
C TK 142 - Chi ph tr trc ngn hn
- Khi sn phm hon thnh, nhp kho:
N TK 155 Sn phm, hng ha: gi thnh sn xut SP
C TK 154 Chi ph sn xut, kinh doanh d dang
- Khi xut kho sn phm tiu th:
N TK 632 Gi vn hng ha, sn phm, dch v
C TK 155 Sn phm, hng ha: gi xut kho
- Trng hp sn phm sn xut ra khng nhp kho m tiu th ngay:
N TK 632 Gi vn hng ha, sn phm, dch v
C TK 154 - Chi ph sn xut, kinh doanh d dang: gi thnh sn xut
352
354
2. Chng t:
- Phiu xut kho
- Bng Tng hp nhp xut tn
- Bng phn b gi vn,
3. S sch:
+ S chi tit: S k ton chi tit TK 632 v S Chi tit vt t hng ho
thnh phm c lin quan.
+ S tng hp: (Tu thuc vo hnh thc k ton s dng Tng t nh
nhng chng trc).
4. Ti khon s dng:
TK 632 Gi vn hng bn
- Ti khon ny c 2 ti khon cp 2:
TK 6321: Gi vn hng ha, sn phm, dch v bn cho x vin
TK 6322: Gi vn hng ha, sn phm, dch v bn ngoi hp tc x
5. Mt s nghip v kinh t pht sinh ch yu:
* Theo phng php k khai thng xuyn
- Xut kho bn trc tip cho khch hng:
N TK 632: Gi thc t xut kho
C TK 154,155
- Sn phm gi bn xc nh tiu th:
N TK 632: Gi thc t xut kho
C TK 157
- Nhp li kho s sn phm, hng ha bn b khch hng tr li:
N TK 155
C TK 632
- K ton mt s ni dung khc c lin quan:
a) Khon hao ht, mt mt ca hng tn kho sau khi tr (-) phn bi
thng do trch nhim c nhn gy ra:
N TK 632 gi vn hng bn
C TK 152, 153, 155, 138 (1381) ...
b) Phn nh chi ph t xy dng , t ch TSC vt qu mc bnh thng
khng c tnh vo nguyn gi TSC hon thnh:
N TK 632 gi vn hng bn
C TK 241 Xy dng c bn d dang (nu t xy dng)
355
357
Bn C:
qun l (nu c)
- Kt chuyn chi ph qun l kinh
doanh trong k vo bn N TK 911 xc
nh kt qu kinh doanh.
C TK 152
- Chi ph v cng c, dng c xut dng cho hot ng qun l iu hnh
chung ton b hp tc x
N TK 6422
C TK 153: gi thc t xut kho cng c, dng c loi phn b mt ln
C TK 1421 (242): phn b chi ph cng c, dng c xut dng thuc
loi phn b nhiu ln
- Trch khu hao TSC phc v chung cho hp tc x
N TK 6422
C TK 214
- L ph giao thng, l ph qua cu ph, l ph v sinh th
N TK 6422
C TK 111, 112,
- Tin in, nc, in thoi, fax, tin thu nh, thu ngoi bo dng sa
cha TSC dng chung cho hp tc x
N TK 6422
C TK 111, 112, 331: tr nh k
C TK 142 (242): phn b chi ph tr trc v tin thu nh, chi ph sa
cha ln TSC
- Cc chi ph chi bng tin ngoi cc chi ph k trn phc v cho
hot ng qun l, iu hnh chung ton hp tc x: chi ph tip tn, khnh tit,
cng tc ph, in n ti liu
N TK 6422
C TK 111, 112, 141, 331,
* Cn c vo bin bn kim k phn nh gi tr vt liu tha trong nh
mc c php ghi gim chi ph qun l hp tc x
N TK 152
C TK 6422
* Cui k, kt chuyn chi ph qun l hp tc x sang TK 911 xc nh
kt qu kinh doanh, k ton ghi:
N TK 911 Xc nh kt qu kinh doanh
C TK 6422 Chi ph qun l hp tc x
361
C TK 111: 18.000.000
- Tr trc li tin vay cho bn cho vay
+ Khi tr trc li vay:
N TK 142: 8.000.000
C TK 111: 8.000.000
+ Phn b li vay theo s phi tr thangs/2014
N TK 635: 8.000.000
C TK 142: 8.000.000
IV. K TON CHI PH KHC:
C. K TON DOANH THU V THU NHP KHC:
1. K ton doanh thu
a) Khi nim v doanh thu:
Doanh thu ca HTX l ton b gi tr sn phm, hng ho, dch v m
HTX bn, cung cp cho cc x vin v khch hng c tr tin hoc chp
nhn thanh ton (cha thu tin), bao gm:
- Doanh thu hot ng dch v cho x vin: L cc khon thu t cc dch
v h tr sn xut, kinh doanh ca x vin, nh: Dch v ti tiu nc, dch v
nc sch, cung cp vt t, ging, phn bn, thuc tr su, lm t, in sinh hot,
chuyn giao k thut v dch v phc v i sng vn ho, x hi khc ca x vin,
nh: Dch v chm sc ngi cao tui, dch v hiu h, v sinh mi trng.
- Doanh thu hot ng sn xut kinh doanh: L ton b gi tr sn phm
hng ho, dch v m HTX bn, cung cp cho khch hng c tr tin
hoc chp nhn thanh ton (Cha thu c tin).
- Doanh thu t cc hot ng khc: L cc khon thu h tr v gi ca
Nh nc (Thu tr cp thu li ph ca Nh nc; Khuyn nng; Tr gi in,..),
thu v cho thu hot ng...
b) Nguyn tc k ton:
- Doanh thu c ghi nhn theo gi bn sn phm, hng ha v dch v.
- Tt c cc khon doanh thu ca HTX c tnh bng tin. Trng hp
thu bng hng ha, dch v, i hng th phi tnh thnh tin ti thi im thanh
ton hoc chp nhn thanh ton. Ton b doanh thu pht sinh trong k phi c
ha n, chng t v phi phn nh kp thi vo s k ton theo tng loi doanh
thu chu thu TNDN v doanh thu khng chu thu TNDN.
364
365
C TK 157 Hng gi bn
- Khi nhn c ha n ca bn nhn i l v khon hoa hng phi tr
N TK 641 Hoa hng phi tr cha c thu
N TK 133: Thu GTGT u vo
C TK 131, 111,112 Khon tin hoa hng thanh ton cho i l
* Trng hp hp tc x nhn lm i l hoc n v nhn bn hng k gi
S sn phm, hng ha nhn bn k gi khng thuc quyn s hu ca
hp tc x Doanh thu ca hp tc x chnh l khon hoa hng c hng.
Trnh t hch ton:
- Khi nhn hng k gi, cn c vo gi tr trong hp ng k gi ghi:
N TK 003 - gi tr hng ha nhn bn h, k gi
- Khi bn c hng nhn k gi:
+ Khi bn hng cho khch hng, hp tc x lp ha n GTGT
N TK 111, 112, 131
369
- Khon li nhn trc khi cho vay vn hoc mua cc cng c n (tri
phiu, tn phiu, k phiu...).
- Khon chnh lch gia gi nh gi li ln hn gi tr ghi s ca ti sn
a i gp vn lin doanh.
- Li chnh lch t gi hi oi pht sinh trong giai on u t.
Ti khon s dng TK3387 - Doanh thu cha thc hin
Bn N
Bn c
- Khi nhn tin ca khch hng tr trc v hot ng cho thu ti sn cho
nhiu nm, ghi:
- N TK 111, 112 (tng s tin nhn trc)
- C TK 3387 Doanh thu cha thc hin (theo gi bn cha c thu
GTGT) C TK 3331 Thu GTGT u ra phi np.
- ng thi tnh v kt chuyn doanh thu ca k k ton, ghi:
- N TK 3387 Doanh thu cha thc hin
- C TK 511 Doanh thu bn hng v cung cp dch v (doanh thu ca
k k ton)
- Sang k k ton tip sau, tnh v kt chuyn doanh thu ca k k ton
sau, ghi: N TK 3387 Doanh thu cha thc hin
C TK 511 Doanh thu bn hng v cung cp dch v (doanh thu ca k
k ton)
- S tin phi tr li cho khch hng v hp ng cung cp dch v cho
thu ti sn khng thc hin c (nu c), ghi:
N TK 3387 Doanh thu cha thc hin (gi cha c thu GTGT)
N TK 531 Hng bn b tr li (Trng hp ghi doanh thu trong k
theo gi cha c thu GTGT)
N TK 3331 Thu GTGT phi np (s tin tr li cho ngi i thu v
thu GTGT ca hot ng cho thu ti sn khng c thc hin)
C TK 111, 112, 3388 (tng s tin tr li)
3. K ton cc khon gim tr doanh thu
Cc khon gim tr doanh thu bao gm: Chit khu thng mi, Gim gi
hng bn, hng bn b tr li
Chit khu thng mi l khon hp tc x bn gim gi nim yt cho
khch hng mua hng vi s lng ln.
Nguyn tc hch ton chit khu thng mi
- Ch hch ton khon chit khu thng mi ngi mua c hng
thc hin trong k theo ng chnh sch chit khu thng mi ca hp tc x
quy nh.
- Trng hp ngi mua hng vi khi lng ln c hng chit khu
thng mi, gi bn phn nh trn ha n l gi gim gi ( tr chit khu
thng mi) th khon chit khu thng mi ny khng c hch ton vo TK
521. Doanh thu bn hng phn nh theo gi tr chit khu thng mi.
371
- Phi theo di chi tit chit khu thng mi thc hin cho tng khch
hng v tng loi hng bn, nh: bn hng (sn phm, hng ha), dch v.
- Trong k chit khu thng mi pht sinh thc t c phn nh vo
bn N TK 5211 Chit khu thng mi. Cui k, khon chit khu thng
mi c kt chuyn sang
TK 511 Doanh thu bn hng v cung cp dch v xc nh doanh
thu thun ca khi lng sn phm, hng ha, dch v thc t thc hin trong k
hch ton.
Gi tr hng bn b tr li: l gi tr khi lng hng bn xc nh l
tiu th b khch hng tr li v t chi thanh ton.
Gim gi hng bn l khon gim tr cho ngi mua do hng ho km
phm cht, sai quy cch hoc lc hu th hiu
a) Chng t s dng:
- Ho n gi tr gia tng hoc ho n bn hng (chi tit phn chit khu)
- Chnh sch bn hng ca hp tc x
- Bin bn tho thun ca ngi mua v ngi bn v vic tr li hng,
ghi r l do tr li hng, s lng hng b tr li, gi tr hng b tr li.
- Xut ha n GTGT hoc ho n bn hng km theo Bin bn tha
thun v vic tr hng.
- Ho n gi tr gia tng (th hin dng chi tit phn gim gi)
- Bin bn tha thun gim gi
b) S sch:
- S chi tit: S k ton chi tit TK 521
- S tng hp: (Tu thuc vo hnh thc k ton s dng Tng t nh
nhng chng trc).
c) Ti khon s dng: TK 521 Cc khon gim tr doanh thu , khng c
s d cui k d./ Mt s nghip v kinh t pht sinh ch yu:
- Cn c vo chng t chp thun gim gi cho khch hng v s lng
hng bn, s chit khu thng mi thc t pht sinh trong k:
N TK 521 Cc khon gim tr doanh thu
N TK 3331 thu GTGT c khu tr
C TK 111, 112, 131,
- Cui k, kt chuyn tnh doanh thu thun:
N TK 511 Doanh thu bn hng v cung cp dch v
372
373
Bn N
Bn C
x
- Chi ph ti chnh
- Chi ph khc
- L v cc hot ng trong k.
375
376
1. Mc ch ca bo co ti chnh
Bo co ti chnh dng cung cp thng tin v tnh hnh ti chnh, tnh hnh
kinh doanh ca mt HTX, p ng yu cu qun l ca HTX, c quan Nh nc v
nhu cu ca nhng ngi s dng trong vic a ra cc quyt nh kinh t.
Bo co ti chnh phi cung cp nhng thng tin ca mt HTX v:
a/ Ti sn;
b/ N phi tr v vn ch s hu;
c/ Doanh thu, thu nhp khc, chi ph kinh doanh v chi ph khc; d/ Li, l
v phn chia kt qu kinh doanh;
/ Thu v cc khon np Nh nc;
e/ Ti sn khc c lin quan n n v k ton;
Ngoi cc thng tin ny, HTX cn phi cung cp cc thng tin khc trong
Bn thuyt minh bo co ti chnh nhm gii trnh thm v cc ch tiu phn
nh trn cc bo co ti chnh tng hp v cc chnh sch k ton p dng ghi
nhn cc nghip v kinh t pht sinh, lp v trnh by bo co ti chnh.
2. Trch nhim lp v trnh by bo co ti chnh
Theo quy nh, cc HTX phi lp v trnh by bo co ti chnh nm.
* Yu cu, nguyn tc lp v trnh by bo co ti chnh
Vic lp v trnh by bo co ti chnh phi tun th cc yu cu qui nh
ti Chun mc k ton s 21 - Trnh by bo co ti chnh, c ngha l phi trnh
by mt cch trung thc v hp l, la chn v p dng cc chnh sch k ton
ph hp vi qui nh ca tng chun mc k ton nhm m bo cung cp
thng tin thch hp vi nhu cu ra quyt nh kinh t ca ngi s dng v cung
cp c cc thng tin ng tin cy.
Nhng yu cu ny c c th nh sau:
- Th nht l cc bo co ti chnh phi trnh by trung thc, hp l tnh
hnh ti chnh, tnh hnh v kt qu kinh doanh ca HTX;
- Th hai l cc bo co ti chnh phi phn nh ng bn cht kinh t ca cc
giao dch v s kin khng ch n thun phn nh hnh thc hp php ca chng;
- Th ba l cc bo co ti chnh phi trnh by khch quan, khng thin v;
- Th t l cc bo co ti chnh phi tun th nguyn tc thn trng;
- Th nm l cc bo co ti chnh phi trnh by y trn mi kha
cnh trng yu. Vic lp bo co ti chnh phi cn c vo s liu sau khi kho
s k ton. Bo co ti
377
Mu s B01a HTX
Mu s B01b-HTX
N TK 152: 20.500
N TK 155: 6.500
N TK 133: 2.700
C TK 111: 5.700
C TK 112: 10.000
C TK 331: 14.000
2. Mua my tnh 10.000, thu GTGT 1.000 tr bng tin gi ngn hng
11.000 s dng trong 2.5 nm
N TK 211: 10.000
N TK 133: 1.000
C TK 112: 11.000
N TK 642: 4000
C TK 214: 4.000
3. Ngi lao ng tm ng: 5.000
N TK 141: 5.000
C TK 111: 5.000
4. Bn la ging ra cho ngi ngoi htx: 5.500 tr bng tin mt
N TK 111: 5.500
C TK 511: 5.000
C TK 333: 500
5. Bn la ging cho x vin HTX 30.000 trong thu tin mt 20.000,
tin gi 10.000 gi vn 18.000
N TK 111: 20.000
N TK 112: 10.000
C TK 511: 30.000
6. Xut thuc tr su ra s dng 8.000, gi vn 8.000
N TK 154: 8.000
C TK 152: 8.000
7. Nhn khi lng XDCB hon thnh do bn nhn thu bn giao 8.000
thu 800 cha thanh ton
N TK 241: 8.000
N TK 133: 800
C TK 331: 8.800
8. Tr n vay 15.000 bng tin mt
380
N TK 311: 15.00
C TK 111: 15.000
9. Qu lng nm 2014 cho thnh vin v cn b HTX: 15.000 tr bng
tin mt
a) N TK 334: 1.575
N TK 642: 3.300
C TK 338: 4.875
b) N TK 338: 4.875
C TK 111: 4.875
c) N TK 642: 15.000
C TK 334: 15.000
d) N TK 334: 13.425
C TK 111: 13.425
10. Thanh ton tin li cho bn vay 2.000 tr bng tin mt
N TK 635: 2.000
C TK 111: 2000
11. Li ngn hng mt s khon tit kim
N TK 111: 2.500
C TK 515: 2.500
12. Tr tin cho nh cung cp bng tin gi 50.000
N TK 331: 50.000
C TK 112: 50.000
Cui k kt chuyn xc nh kt qu kinh doanh
13.1 Kt chuyn thu phi np nh nc
N TK 333: 500
C TK 133: 500
13.2 Kt chuyn doanh thu
N TK 511: 35.000
C TK 911: 35.000
13.3 Kt chuyn doanh thu hot ng ti chnh
N TK 515: 2.500
C TK 911: 2.500
13.4 Kt chuyn gi vn hng bn
N TK 911: 26.000
381
C TK 632: 26.000
13.5 Kt chuyn Chi ph hot ng ti chnh
N TK 911: 2.00
C TK 635: 2.000
13.6 Kt chuyn chi ph qun l
N TK 911: 22.300
C TK 642: 22.300
13.7 Xc nh kt qu kinh doanh
N TK 421: 12.800
C TK 911: 12.800
T s liu cc nghip v tng hp nm 2014 ca hp tc x k ton ln bng
cn i ti khon, bng cn i k ton v bo co kt qu kinh doanh nh sau:
6.1. Bng cn i ti khon ca HTX X nm 31/12/2014
Huyn:.................
HTX:...................
a ch:.
BNG CN I TI KHON (*)
Nm 2014
n v tnh: 1.000 ng
S
hiu
Tn ti khon
TK
S d
S d
u nm
nm
cui nm
111
Tin mt
21.500
28.000
46.000
3.500
112
Tin gi NH
136.000
10.000
71.000
75.000
131
Phi thu
104.300
133
141
Tm ng
9.500
5.000
152
24.700
20.500
8.000
154
8.000
8.000
155
Sn phm, hng ha
27.700
6.500
18.000
211
Ti sn c nh
400.000
10.000
214
Hao mn TSC
104.300
4.500
16.600
500
4.000
14.500
37.200
16.200
410.000
4.000
20.600
382
241
XDCB d dang
30.100
8.000
38.100
311
Vay
46.400
15.000
331
Phi tr ngi bn
89.800
50.000
22.800
333
500
500
15.000
15.000
4.875
4.875
31.400
62.600
np nh nc
334
20.600
20.600
trong HTX
338
353
31.300
31.300
411
557.100
557.100
421
511
Doanh thu
35.000
35.000
515
DT hot ng ti chnh
2.500
2.500
632
Gi vn hng bn
26.000
26.000
635
Chi ph hot ng TC
2.000
2.000
642
22.300
22.300
911
Xc nh kt qu KD
50.300
50.300
336.775
336.775
Cng
8.000
12.800
761.800
761.800
20.800
723.600
723.600
Ghi ch:
(*) C th lp cho Ti khon cp 1 hoc c Ti khon cp 1 v Ti khon cp 2.
Ngy 31 thng 12 .nm2014.
Ngi lp biu
K ton trng
Ch nhim HTX
(K, h tn)
(K, h tn)
383
Thuyt
minh
cui nm
u nm
254.700
323.700
78.500
157.500
A - TI SN NGN HN
100
(100=110+120+130+140+150)
I. Tin v cc khon tng ng tin
110
(III.01)
(III.05)
vin vay
1. u t ti chnh ngn hn
121
122
130
104.300
104.300
131
104.300
104.300
2. Tr trc ngi bn
132
133
134
138
139
()
(...)
140
53.400
52.400
1. Hng tn kho
141
53.400
52.400
149
()
(...)
V. Ti sn ngn hn khc
150
18.500
9.500
151
4.000
152
3. Ti sn ngn hn khc
158
14.500
9.500
B - TI SN DI HN
200
427.500
413.500
(III.02)
(200 = 210+220+230)
384
I.Ti sn c nh
210
1. Nguyn gi
(III.03,04)
427.500
413.500
211
410.000
400.000
2. Gi tr hao mn lu k (*)
212
(20.600)
(16.600)
213
38.100
30.100
220
1. Gp vn lin doanh
221
2. Gp vn lin kt
222
3. u t di hn khc
228
III. Ti sn di hn khc
230
1. Phi thu di hn
231
232
3. Phi thu di hn ni b
233
238
239
240
682.200
737.200
300
145.900
188.100
I. N ngn hn
310
145.900
188.100
1. Vay ngn hn
311
31.400
46.400
312
62.600
89.800
313
314
315
20.600
20.600
316
31.300
31.300
317
318
II. N di hn
320
1. Vay di hn
321
322
3. Qu d phng ri ro tn dng
327
328
B - VN CH S HU
400
536.300
549.100
(III.05)
NGUN VN
III.06
385
410
411
412
413
4. Ngun vn h tr u t ca Nh nc
414
5. Ngun vn khc
418
420
III. Cc qu thuc vn ch s hu
430
431
2. Qu D phng ti chnh
432
3. Qu khc
433
III.07
557.100
557.100
557.100
557.100
440
-20.800
-8.000
450
682.200
737.200
K ton trng
Ch nhim HTX
(K, h tn)
(1) S liu trong cc ch tiu c du (*) c ghi bng s m di hnh thc ghi
trong ngoc n
(2) Cc ch tiu khng c s liu th khng phi bo co nhng khng c nh
li "M s".
(3) HTX c k k ton nm l nm dng lch (X) th "S cui nm" c th ghi
l "31/12/X"; "S u nm" c th ghi l "01/01/X".
386
Nm
minh
nay
trc
01
CH TIU
M s
A
1. Tng Doanh thu
- Doanh thu chu thu
02
5.000 4.000
03
30.000 18.000
04
05
06
10
35.000 22.000
(10 = 01 - 04)
- Doanh thu thun v bn hng v cung cp dch v 11
5.000 4.000
30.000 18.000
13
26.000 12.500
14
3.000 2.500
15
23.00 10.000
20
9.000 9.500
2.000 1.500
(20 = 10 - 13)
thu (21 = 11 14)
- Li nhun gp v bn hng v cung cp dch v 22
7.000 8.000
23
2.500 2.000
387
24
2.000 1.000
25
22.300 18.500
30
-8.000
12.800
33
34
40
50
IV.09 -
-.8000
12.800
- Li nhun chu thu (51= 31 + 40)
51
60
-8.000
12.800
Ngy ... thng ... nm ...
Ngi lp biu
K ton trng
Ch nhim HTX
(K, h tn)
(K, h tn)
388
BI 9
CNG TC THNG K TRONG HP TC X NNG NGHIP
Mc tiu:
Sau khi hc xong, ngi hc c th:
- Hiu c nhng vn c bn v cng tc thng k
- Nm khi qut v tng hp v trnh by s liu thng k
- Nm khi qut v cc c trng o lng trong thng k
- Hiu c t chc cng tc thng k trong HTX
- Hiu c cc ni dung thng k trong HTX v phn tch s liu thng k
389
Phng php
Phng vn
Phng vn
gi th
qua in thoi
trc tip
Km
Tt
Tt
Hn ch
Chm
Nhanh
Nhanh
T l cu hi c tr li
Thp
Cao
Cao
Tit kim
Tn km
Tn km
Linh hot
Chi ph
Bo co v truyn t kt qu nghin cu
392
394
10
22
395
2007
2008
2009
2010
C NC
Min Bc
Min Trung
Min Nam
396
S HTX
Di 50 triu ng
25
18
16
35
44
12
30
Cng
180
4.3. Bng kt hp: l loi bng trong i tng nghin cu ghi phn
ch c phn t theo hai ba tiu thc kt hp vi nhau.
V d: C s liu thng k v ngh nghip, gii tnh v trnh hc vn
ti tnh X nh sau:
Chia theo trnh
Ngh nghip v gii tnh
S ngi
Trung
Cao
Trn
cp
ng
hc
i
hc
East
West
North
1stQtr
2ndQtr
3rdQtr
4thQtr
1stQtr
2ndQtr
3rdQtr
4thQtr
398
3. th ng gp khc
th ng gp khc l loi th thng k biu hin cc ti liu bng
mt ng gp khc ni lin cc im trn mt h to , thng l h to
vung gc. th ng gp khc c dng biu hin qu trnh pht trin
ca hin tng, biu hin tnh hnh phn phi cc n v tng th theo mt tiu
thc no , hoc biu th tnh hnh thc hin k hoch theo tng thi gian ca
cc ch tiu nghin cu.
100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
East
West
North
1stQtr
2ndQtr
3rdQtr
4thQtr
2ndQtr
West
North
3rdQtr
I. S TUYT I:
1. Khi nim: S tuyt i l ch tiu biu hin quy m, khi lng ca
hin tng hoc qu trnh kinh t - x hi trong iu kin thi gian v khng
gian c th.
S tuyt i trong thng k bao gm cc con s phn nh quy m ca
tng th hay tng b phn trong tng th (s HTX, s x vin,....) hoc tng cc
tr s theo mt tiu thc no (thu nhp ca tng h x vin, tng g tr sn
xut nng nghip...).
S tuyt i dng nh gi v phn tch thng k, l cn c khng th
thiu c trong vic xy dng chin lc pht trin kinh t, tnh ton cc mt
cn i, nghin cu cc mi quan h kinh t - x hi, l c s tnh ton cc
ch tiu tng i v bnh qun.
2. Phn loi s tuyt i: ty theo thi gian biu hin m s tuyt i
chia lm 2 loi: S tuyt i thi k v s tuyt i thi im.
- S tuyt i thi k: Phn nh quy m, khi lng ca hin tng trong
mt thi k nht nh.
- S tuyt i thi im: Phn nh quy m, khi lng ca hin tng
mt thi im nht nh.
- n v tnh s tuyt i: n v tnh hin vt(kg, t, tn, lt, mt,...),
n v tnh thi gian lao ng (gi cng, ngy cng), n v tin t.
II. S TNG I:
1. Khi nim: S tng i l ch tiu biu hin quan h so snh gia hai
ch tiu thng k cng loi nhng khc nhau v thi gian hoc khng gian, hoc
gia hai ch tiu khc loi nhng c quan h vi nhau. Trong hai ch tiu so
snh ca s tng i, s c mt s c chn lm gc (chun) so snh.
Trong cng tc thng k, s tng i c s dng rng ri phn nh
nhng c im v kt cu, quan h t l, tc pht trin, mc hon thnh
k hochca hin tng kinh t - x hi c nghin cu trong iu kin thi
gian v khng gian nht nh.
2. n v tnh s tng i:
S tng i c th c biu hin bng s ln, s phn trm (%)hoc
phn nghn (),hay bng cc n v kp (ngi /km2, ngi /1000 ngi; ng
/1000ng,...).
400
- C ngha quan trng trong vic vn dng nhiu phng php phn tch
nh phn tch bin ng, phn tch mi lin h
3. Cc loi s bnh qun:
C nhiu loi s bnh qun khc nhau. Trong thng k kinh t - x hi
thng dng cc loi s bnh qun sau: S bnh qun s hc, s bnh qun iu
ho, s bnh qun hnh hc (s bnh qun nhn), mt v trung v.
CHNG 4. T CHC CNG TC THNG K TRONG HP TC X
I. I TNG THNG K TRONG HTX
i tng nghin cu ca thng k trong HTX l mt lng trong s lin
h mt thit vi mt cht ca s ln ca hin kinh t - x hi din ra trong qu
trnh ti sn xut ca cc HTX trong iu kin thi gian v a im c th.
c trng c bn ca thng k trong HTX l nghin cu mt lng. Song,
mt lng v mt cht ca cc hin tng kinh t khng th tch ri nhau. Mun
lng ho chnh xc cc phm tr, cc ch tiu kinh t x hi cn phi hiu r
bn cht v tnh quy lut s pht trin ca chng.
ng ch l thng k trong HTX phi nghin cu cc hin tng s ln
cc hin tng loi tr nh hng ca cc nhn t ngu nhin; nhm vch r
bn cht, tnh quy lut ca cc phm tr, cc ch tiu sn xut kinh doanh v
dch v. Tuy vy, trong mt chng mc no , n khng loi tr vic nghin
cu cc hin tng c bit c nh hng tt (hoc khng tt) n qu trnh ti
sn xut trong tng thi k nht nh.
II. NHIM V CA CNG TC THNG K TRONG HTX
Phi xy dng h thng ch tiu, phng php tnh ton ph hp v t
chc tt h thng thng tin kinh t ni b, nhm phc v trc tip cho qa trnh
qun l sn xut - kinh doanh ca ban qun tr cng nh ca ngnh kinh t.
Mi nhm ch tiu tnh ton phi nu r c tng mt, tng khu, tng
yu t ca qu trnh ti sn xut.
+ Nhm ngun lc phn nh cc iu kin ca qu trnh ti sn xut thng
qua cc ch tiu s lng, c cu, s bin ng.... thuc u vo ca h thng
kinh t nh t ai, lao ng, my mc thit b, vt t, vn, tin b k thut, s
dng cng c lao ng v i tng lao ng...
+ Nhm ch tiu phn nh kt qu hot ng sn xut bao gm: gi tr sn
xut, gi tr gia tng, gi tr hng ho sn xut, gi tr thnh phm, gi tr cc
hot ng dch v...
402
403
thi gip cho cc cn b kinh doanh nng nghip nhn c thng tin kinh
doanh mt cch hiu qu hay khng? Hot ng qun l th tc, vn bn ca
nghip v vn phng c c thc hin theo mt s h thng thng sut ph
hp vi nghip v k ton khng? Thit b vn phng c c s dng hiu qu
v mc ch thng tin kinh doanh, thc hin cng vic vn phng khng, v c
thch hp v mt kinh t, nng sut hay khng?
4. Phn tch hiu qu ca hot ng kinh doanh.
Cn phn tch hot ng kinh doanh ca hp tc x nng nghip c
hp l ha, nng cao tnh n nh v hiu qu nh th no? C th l:
4.1. Phn tch hiu qu thng qua gi tr gia tng, gm:
a) Phn tch mc tng trng ca gi tr gia tng lm r gi tr gia tng
l gi tr c bo lu trong kinh doanh ca hp tc x nng nghip, trong
mt phn l s cng hin ca cn b v x vin hp tc. Mc tng trng ca
gi tr tng hng nm c th o bng t k tng trng trong hot ng kinh
doanh ca hp tc x nng nghip. Tuy nhin, s trng thnh v n nh ca
hot ng kinh doanh hp tc x nng nghip khc vi nhng doanh nghip
thng thng, cn lu rng nu khng c s cng hin v ng gp ca x
vin hp tc x th s trng thnh v n nh HTX s khng c ngha g?
b) Phn tch v nng xut lao ng. Cn lm r nhng nhn t hn ch
vic nng cao nng sut lao ng trong hot ng kinh doanh ca hp tc x
nng nghip. Cn phi khc phc cc hn ch nh th no? Lm th no
cnh tranh vi cc doanh nghip khc, thc hin hot ng kinh doanh c hiu
qu cao hn
Hot ng hp l ha nhm nng cao nng sut lao ng c thc hin
nh th no? Nhng v mu cht l g?
c) Phn tch v hiu sut s dng vn. Cn xc nh c tnh hiu qu
tng i ca s dng vn t c trong hot ng sn xut kinh doanh, v xem
xt vn c lin quan nh th no trong vic nng cao nng sut, nm bt vn
tn ti. Trnh nhm ln vi vic xc nh hiu qu hot ng ca vn.
d) Phn tch hiu qu s dng thit b. Cn lm r hot ng nghip v
ca hp tc x nng nghip b ph thuc, chi phi bi thi tit, nn nu khng
quan tm n cng tc hin i ha v nng cao nng sut ca thit b sao cho
t hiu qu kinh t v thi gian hot ng ca thit b, th khng th trnh khi
p lc v chi ph sa cha v tu b, k c chi ph lao ng trong tng lai, v
407
(ii)
(iii)
(iv)
(v)
409
- T chc cc chc danh tham gia kinh doanh (gm cc chc danh thng
trc, t vn)
- T cch, nng lc lp k hoch, nng lc sng to ca cc chc danh
tham gia kinh doanh lm cho hot ng kinh doanh tt ln hay xu i.
- Ngoi ra, cn phn tch ch ca cc chc danh tham gia kinh doanh
trong vic thc hin cng vic nh pht huy nng lc c nhn, kh nng hot
ng thng nht, tp trung t c mc tiu, phng chm ra v l
nguyn nhn to ra s khc bit ln v kt qu kinh danh trong HTX.
- Phng php o to i ng chc danh tham gia kinh doanh thuc cc th
h tng lao Nu HTX tnh n tng lai lu di th vic bi dng i ng th h
kinh doanh k cn cho tng lai v rt quan trng, theo cn phn tch phng
php bi dng ngun nhn lc trong HTX c tin hnh nh th no?
2.1. Cc chc danh khng thng trc:
Ch nhim hp tc x l chc danh khng thng trc, mc hp tc
i vi cn b thng trc v t l cn b khng thng trc trong s nhng
ngi lm nng nghip cng l vn to ra s thay i trong phng chm
kinh doanh.
2.2. Phn tch x vin, bao gm:
Mc phn ha v tng lp x vin trong HTX, i tng s dng cc
dch v ca HTX l nhng x vin no, thuc tng lp no? Hp tc x thuc v
tng lp no l nhng yu t quan trng cn phn tch khi xem xt mi quan h
vi cc hot ng kinh doanh ca hp tc x nng nghip.
Cn phi nm bt c mc v thc v tinh thn hp tc gia cc x
vin. Yu cu i vi nng dn lm vic ton thi gian, nng dn lm vic bn
thi gian, nhng ngi c thu nhp chnh t hp tc x v thu nhp ca x vin
khc nh th no?
2.3. Phn tch v t chc x vin v quy m x vin
- Cn phn tch hp tc x l ca nhng ngi sn xut, vy hp tc x
phc v nhm x vin theo cng ng hay nhm x vin theo hng mc sn
phm nng nghip? C g mu thun trong vn ny khng?
Trng hp c cu t chc x vin theo cng ng, th cn phn tch cng vic
ca hp tc x nng nghip theo cng ng, theo k vng ca x vin vo li nhun
nhn c mc no, tnh hiu qu v vn tn ti ca t chc hin ti l g?
411
413
nng nghip c tin hnh hng dn cc x vin sn xut nng nghip theo
hng hng ha ng nht quy mn ln khng?
- HTX c nng lc cung cp cc iu kin cn thit h x vin gia
tng sn lng sn xut cc loi nng sn nh rau qu ti, gia sc gia cm hay
khng? ng thi HTX c tnh n vic nng cao nng lc chi phi th trng
hay khng? (c k hoch sn xut th trng v c cc hot ng marketing
mnh v hiu qu khng?)
- HTX c hng dn x vin lm ra sn phm vi cht lng ng u v
quy cch tiu chun, gim gi thnh, giao dch vi s lng ln khng? y l
iu kin cn thit phi thc hin c th sn xut hng ha ln bng cch c
o m rng sn xut trong cng ng hay nng cao quy m hay khng? (cht
lng, quy cch thng nht, pht trin vi khi lng ln)
- Hp tc x nng nghip c trin khai cc hot ng chuyn giao tin b
k thut theo hng nng cao tp trung vn hay khng? Hp tc x nng
nghip c tin hnh hng dn s dng my mc, trang thit b ca mnh kt
hp vi vn ca c nhn x vin v cc h nng dn cng tham gia sn xut, vn
chuyn v lu thng sn phm nng nghip hay khng?
- Hp tc x c thc y cc h tin ln sn xut quy m ln khng?
Mun lm c iu ny, HTX cn phi to ra s hp tc gia cc h nng dn
sn xut cng ngnh ngh v phi tng cng gio dc, o to t chc h nng
dn theo nguyn tc cng ngnh ngh kinh doanh. Cn phn tch HTX c lm
c iu ny hay khng?
- Hp tc x nng nghip c h thng t chc qun l kinh doanh hp l
x l mt cch nht qun tt c cc khu t sn xut n lu thng, cung ng
vt t, hng dn bn hang khng?
- Hp tc x nng nghip c p dng ch cung cp trn gi vt t tiu
chun cn thit cho sn xut hang ha v t mc tiu gim gi thnh sn xut
hay khng? C thc hin quay vng nguyn liu sn xut nng nghip khng
(hp l ha phng thc cung ng v mua hng).
- Trong hot ng bn hang nng sn, cn thit phi la chn knh bn
hng c li v n nh, HTX c lm c iu ny khng? Trong hot ng
xut kho ra th trng, bn hng c li th hn nhng khu vc sn xut khc,
cn phi iu chnh thi gian sn xut v xut hng, HTX c tin hnh hot
ng iu tra th trng hay khng?
414
Lng sn
phm quy
H s
phm hin
tnh i
vt
n v
S lng
lng
tnh
Nc mm loi I (15% m)
1.000 lt
1.140
Nc mm loi II (15% m)
1.000 lt
300
417
Tng Doanh
thu
Tng s lao
ng ca HTX
Tng s lao
ng gin tip
Tng s lao ng
trc tip
xut
Q
=
Lao ng hao ph
T
Lao ng hao ph (T) c th l s ngi lao ng hay thi gian lao ng.
Nng sut lao ng ph thuc vo trnh pht trin v s dng tt c cc
yu t ca lc lng sn xut v vy thng qua nng sut lao ng nh qun l
c th nh gi kt qu s dng lc lng sn xut.
2.3.3. Thng k tin lng trong HTX
Thng k tin lng bao gm:
- Xc nh tng mc tin lng, nghin cu cu thnh tng mc tin
lng v s bin ng tng mc tin lng.
- Nghin cu tin lng bnh qun, ngha v s bin ng tin lng
bnh qun qua cc thi k khc nhau.
- Nghin cu mi quan h gia tc tng tin lng vi tc tng NSL.
3. Thng k ti sn:
3.1. Khi nim v phn loi TSC
TSC l nhng ti sn thuc quyn s hu ca HTX hoc di hnh thc
thu mua, c gi tr ln v thi gian s dng lu di, tham gia vo nhiu chu k
sn xut kinh doanh. Trong qu trnh s dng, TSC ch b hao mn ch khng
b mt i hnh thi ban u. Hin nay, theo quy nh ca B Ti chnh, TSC
420
422
Trong :
Gi tr TSC u nm + Gi tr TSC cui
Tng gi tr
TSC bnh
qun nm
nm
2
423
424
Tn
mxq
Trong : Tn: s ngy m bo NVL cho sn xut
m: nh mc NVL cho 1 sn phm
q: sn lng 1 ngy m
Sau , xem xt s ngy m bo chung l s ngy m bo thp nht
trong cc gi tr T tnh c.
+ Th t, phn tch tnh cht u n, kp thi ca vic cung cp nguyn
vt liu cho sn xut.
Trong thc t, HTX thng tin hnh cung cp nguyn vt liu nhiu ln
tu theo nhu cu sn xut v kh nng vn, kho hng, t chc cung cp,... Vic
cung cp c t chc tt lm cho sn xut lin tc, khng gy ng nguyn
vt liu v kh khn v vn.
4.5. Thng k tnh hnh s dng nguyn vt liu trong qu trnh sn xut
Khi lng nguyn vt liu dng vo sn xut ca HTX c xc nh:
Khi lng NVL
tiu dng cho
sn xut SP
Khi lng
Khi lng
= NVL xut cho
sn xut
cn li cc + hao trong sn
b phn
phm d dang
Vic s dng tit kim nguyn vt liu th hin thng qua cc ch tiu:
+ Mc hao ph nguyn vt liu cho mt n v sn phm
425
+ Mc tn thu ph liu
+ T l sn phm hng gim
5. Thng k gi thnh sn phm:
5.1. Chi ph sn xut v gi thnh sn phm ca HTX
5.1.1. Khi nim chi ph sn xut:
Chi ph sn xut l biu hin bng tin ca ton b nhng hao ph v lao
ng sng v lao ng vt ho m HTX chi ra tin hnh cc hot ng sn
xut kinh doanh trong k kinh doanh nht nh.
5.1.2. Phn loi chi ph sn xut:
a) Theo mc tham gia ca chi ph vo qu trnh sn xut ra sn phm
- Chi ph trc tip: l chi ph c lin quan trc tip n qu trnh sn xut
ra tng loi sn phm v c tnh trc tip vo gi thnh ca n v sn phm
hay loi sn phm. Bao gm:
+ Tin lng, BH ca lao ng trc tip sn xut
+ Nguyn liu chnh, vt liu ph dng vo sn xut
+ Cng c dng c dng vo sn xut
+ Chi ph trc tip khc bng tin
- Chi ph gin tip: l nhng chi ph phc v cho hot ng chung ca
phn xng, HTX v c tnh vo gi thnh mt cch gin tip bng phng
php phn b.
Kt cu ca chi ph gin tip cng ging nh ca chi ph trc tip nhng
nhng khon ny c chi ra cho hot ng chung ca HTX hoc cho cc b
phn khc ca HTX.
Tc dng: dng tnh ton gi thnh k hoch cng nh gi thnh hch
ton, gi thnh thc t.
b) Theo mi quan h gia chi ph vi s lng sn phm :
- Chi ph bin i: l nhng chi ph thay i cng vi s thay i ca sn
lng, cn gi l bin ph
th biu din quan h gia sn lng (trc honh) v chi ph bin i (trc
tung) l mt ng (ng thng hoc ng cong) dc ln v pha bn phi.
- Chi ph c nh: l nhng chi ph hu nh khng thay i mi mc sn
lng, cn gi l nh ph
5.2. Gi thnh sn phm v phn loi gi thnh sn phm
5.2.1. Gi thnh sn phm
426
427
- Theo di tnh hnh chp hnh k hoch gi thnh, phn tch nh hng
ca cc khon mc gi thnh nhm ra cc bin php thch hp h gi thnh.
- Nghin cu s bin ng ca gi thnh theo thi gian thy xu hng
pht trin ca n.
5.4. Phng php thng k gi thnh HTX nng nghip:
5.4.1. nh gi sn phm d dang:
tnh c gi thnh sn phm, HTX cn phi tin hnh kim k v
nh gi sn phm d dang. Tu theo c im t chc sn xut, quy trnh cng
ngh v tnh cht ca sn phm m c th p dng mt trong s cc phng
php nh gi sn phm d dang sau:
Vi bn thnh phm: C th tnh theo chi ph thc t hoc k hoch.
Vi sn phm ang ch to d dang: C th p dng mt trong cc
phng php:
a) Theo chi ph nguyn vt liu trc tip:
+ Chi ph d dang cui k ch tnh chi ph nguyn vt liu trc tip hay
chi ph NVL chnh trc tip, cn cc chi ph khc tnh ht cho thnh phm
+ Nu quy trnh phc tp, ch bin kiu lin tc, qua nhiu giai on th
sn phm d cui k giai on u tnh theo nguyn vt liu trc tip, cn cc
giai on tip theo tnh theo gi tr ca bn thnh phm ca giai on trc
chuyn sang, coi l nguyn vt liu trc tip ca giai on tip theo
b) Theo sn lng c tnh tng ng:
Theo phng php ny cn c vo mc hon thnh v s lng sn
phm d dang quy sn phm d dang thnh sn phm hon thnh. Tiu chun
quy i thng da vo gi cng hoc tin lng nh mc
c) Xc nh gi tr sn phm d dang theo nh mc:
Phng php ny ch p dng thch hp vi nhng HTX c quy trnh
cng ngh sn xut sn phm n nh, xy dng c cc nh mc kinh t
k thut tng i hp l.
5.4.2. Tnh gi thnh sn phm, dch v
a) Phng php tnh gi thnh gin n, khng nh gi sn phm d dang
Phng php ny thch hp vi nhng trng hp loi hnh sn xut, dch
v gin n, chu k sn xut ngn v xen k lin tc. Do i tng tnh gi
thnh ph hp vi chu k sn xut sn phm. Nhiu hot ng dch v ca HTX
428
rt thch hp vi phng php tnh gi thnh ny nh: dch v in, nc; dch
v thy nng; dch v lm t...
Trong trng hp ny khng cn phi nh gi sn phm lm d v khng
c hoc nu c th rt t, rt n nh, do tng gi thnh bng tng chi ph v:
Gi thnh n v = Tng gi thnh / S lng SP hon thnh
b) Phng php tnh gi thnh gin n, c tnh sn phm d dang
Tng gi thnh = Gi tr SPDD u k+ CPSX trong k - Gi tr SPDD
cui k
Gi thnh n v = Tng gi thnh / S lng SP hon thnh
c) Phng php h s:
Phng php ny c p khi trong cng mt qu trnh sn xut nhng
thu c nhiu sn phm khc nhau, v chi ph khng tp hp ring cho tng
loi sn phm c m phi tp hp chung cho qu trnh sn xut. Mun tnh
gi thnh cho tng loi sn phm th k ton cn c vo tiu chun kinh t k
thut nh cho mi loi sn phm mt h s trong ly loi c h s l 1 l
sn phm tiu chun. H s quy nh c s dng tnh gi thnh cho tng
loi sn phm.
Sn lng quy i ca sn phm A= Sn lng thc t x H s quy i
ca A
Trn c s h s tnh c s tnh ra gi thnh thc t ca tng loi sn
phm:
sn phm
ca sn
phm A
d
dang
u k
ph
trong
k
H s phn
Gi tr
Chi
Gi tr
Gi thnh
d
dang
cui k
b gi
thnh cho
sn phm A
429
430
432
433
434
tch cng tc qun l kinh doanh, phn tch hiu qu ca hot ng kinh doanh).
Tho lun trong lp, p dng vo HTX bnh lun
5. Trnh by ni dung nm bt thc trng qun l kinh doanh HTX nng
nghip. Lin h vi HTX ca anh / ch
Gi tr li: Nghin cu k ti liu ging dy, trnh by ni dung nm bt
thc trng qun l kinh doanh HTX nng nghip (cc chc danh khng thng
trc, phn tch x vin, phn tch v t chc x vin v quy m x vin, phn
tch v cc cn b trong HTX, phn tch v mc tiu, phng chm kinh doanh,
k hoch di hn, phn tch ch lm vic v c cu t chc HTX, phn tch
v hot ng kim sot ni b trong HTX, phn tch v kt qu sn xut nng
nghip v nghip v bn hng ca HTX). Tho lun trong lp, p dng vo
HTX bnh lun
6. Trnh by ni dung thng k HTX nng nghip. Lin h vi HTX ca
anh / ch
Gi tr li: Nghin cu k ti liu ging dy, trnh by ni dung nm bt
thc trng qun l kinh doanh HTX nng nghip (thng k kt qu sn xut kinh
doanh ca HTX, thng k lao ng, nng sut lao ng v tin lng trong
HTX, thng k ti sn c nh trong HTX, thng k nguyn vt liu trong HTX,
thng k gi thnh sn phm trong HTX, thng k ti chnh ca HTX) Tho lun
trong lp, p dng vo HTX bnh lun
.
435
BI 10
T CHC QUN L CC HOT NG DCH V
TRONG HP TC X NNG NGHIP
Mc tiu:
Sau khi hc xong, hc vin c:
- Trang b kin thc c bn v marketing dch v, t chc, qun l dch v
nng nghip trong HTX NN
- Trang b nhng k nng c bn thc hin c cc nghip v t chc,
qun l dch v NN nh:
+ K nng pht hin nhu cu dch v
+ Xy dng k hoch dch v
+ Xy dng phng n t chc thc hin hot ng dch v
+ Cng c iu hnh v kim sot hot ng dch v
+ nh gi kt qu, hiu qu hot ng dch v
- Thay i li nhn thc v thi thc hin dch v ca cn b qun l HTX
- Trao i, chia s kinh nghim trong t chc, qun l cc hot ng dch
v trong HTX
I. TNG QUAN V HOT NG DCH V V QUN L HOT
NG DCH V TRONG HTX NNG NGHIP
1. Khi nim v phn loi dch v trong HTX NN
1.1 Dch v nng nghip
Dch v nng nghip l nhng hot ng nhm phc v mt hay mt vi
khu trong qu trnh sn xut nng sn m ngi sn xut khng th thc hin
c, hoc thc hin khng hiu qu. Ni mt cch khc, dch v nng nghip
l nhng hot ng nhm phc v mt hay mt vi khu trong qu trnh sn xut
nng nghip m ngi sn xut c nhu cu nhm gip cho qu trnh sn xut ca
h thun li v hiu qu hn.
1.2 Phn loi dch v trong HTX
Vic phn loi dch v s gip ngi lm cng tc qun l d nhn bit
cc loi dch v nm bt kp thi khi c nhu cu dch v pht sinh v c bin
php t chc qun l cho thch hp vi tng loi.
Ngi ta c th phn loi dch v da vo cc tiu ch sau:
436
- Dch v nng nghip thng din ra ngoi tri v chu nh hng trc
tip ca thi tit kh hu. Cn bo m ch th lao c tnh n yu t c hi,
nng nhc v cc phng tin bo h lao ng hp l
1.2 Khi nim v ni dung qun l hot ng dch v trong HTX
Nu hiu qun tr l qu trnh thc hin ng b t hoch nh n t
chc, iu khin v kim tra tt c cc yu t v cc hot ng ca t chc nhm
t c mc tiu xc nh, th qun tr dch v trong HTX c hiu l
qu trnh thc hin ng b t hoch nh n t chc, iu khin v kim tra
tt c cc yu t ngun lc tham gia dch v v cc quy trnh k thut thc hin
cc cng vic trong hot dch v ca HTX nhm tha mn cc nhu cu c bn
ca thnh vin HTX, b con nng dn (kp thi v, ng cht lng dch v, gi
c hp l) v bo m li nhun cho HTX
Vi cch hiu nh vy, qun tr dch v bao gm 3 ni dung chnh sau:
Mt: hoch nh, t chc, iu khin v kim sot cc yu t ngun lc v
cc chi ph ngun lc tham gia thc hin dch v (my mc, thit b, vt t, nhn
lc, cng ngh.nh xng)
Hai: hoch nh, t chc, iu khin v kim sot vic thc hin tt c cc
quy trnh k thut thc hin cc cng vic trong dch v.
Ba: hoch nh, t chc, iu khin v kim sot kt qu thc hin dch
v (u ra)
1.3 Ni dung, quy trnh t chc qun l tng qut mt hot ng dch v
trong HTX NN
Vi khi nim qun tr dch v nh trn, ni dung, quy trnh qun l dch
v bao gm 6 bc sau:
Bc 1: Pht hin nhu cu dch v ca thnh vin HTX v nng dn
Bc 2: nh gi kh nng ca HTX
Bc 3: Xy dng k hoch dch v trong HTX
Bc 4: Xy dng phng n t chc thc hin hot ng dch v
Bc 5: iu hnh v kim sot hot ng dch v
Bc 6: nh gi kt qu, hiu qu hot ng dch v
439
440
STT
Tn nng sn hng
Quy m
Quy m sn
Doanh thu
Thi gian
D kin ca gia
ha ch lc ca gia
din tch
trung bnh
qua gia nh
nh trong thi
nh phn theo
v u
trong thi
kinh doanh
gian ti:
ngnh
con
gian qua
c li khng?
B khng SX
(c tnh)
(c tnh)
(tr li: c
Thu hp?
hay khng)
M rng?
SP trng trt
1.1 ..
1.2
1.3
2
SP chn nui
2.1 ..
2.2 ..
2.3
3
SP thy sn
3.1 ..
3.2 ..
3.3
4
SP lm nghip
4.1 ..
4.2 ..
4.3
Khi thu c bng kho st trn, cn b HTX tng hp, phn tch v phi
tr li c 2 cu hi sau:
- Nhng nng sn hng ha ch lc a phng hin nay l g?
- Nhng nng sn no HTX cn nhm ti trong thi gian ti (tng lai)
kinh doanh dch v gip b con?
Giai on 2: kho st dch v c th m thnh vin HTX v h nng dn
a phng c nhu cu cn s phc v ca HTX
Khi tr li c 2 cu hi trn, cn b HTX phi hnh dung v lit k
ra cc dch v cn kho st theo quy trnh k thut sn xut c th ca tng loi
441
Tn dch
B con thu ai
Nu khng
Nu c
v theo
dch v
lm dch v
thu,
thu, gi
quy trnh
Hon
Cng
Lng
Cn
Rt
cha?
Gia nh chi
dch v
k thut
ton
hi
thit
cn
(nu khng nh
ph khong
tr
sn xut
khng
cn
thit
du: 0; nu c:
bao nhiu
khong
cn
thit
ghi tn ngi
cho khu
bao
dch v
ny
nhiu
(7)
(8)
(9)
(1)
(2)
(3)
(4)
Dch v cung ng u vo
1.1
Vt t A
1.2
Vt t B
1.3
..
..
2.1
Khu
(5)
(6)
canh tc
(cng
442
vic,
cng
on)
1
2.2
Khu
canh tc
(cng
vic,
cng
on)
2.
Khu
canh tc
(cng
vic,
cng
on)
..
Dch v u ra
3.1
Phi
sy, s
ch (v
d)
3.2
Bo
qun, d
tr (v
d)
. Tiu
th..
. ..
Kt thc iu tra, tng hp cc phiu iu tra, cn b HTX c th tr
li c 2 cu sau:
443
445
Tiu ch
nh gi
Nhu cu
Kh nng
Kh nng
ca HTX v
ca HTX
k thut, tay
v kinh
sn, my
ngh ca
nghim
mc thit
nhn lc
v qun
thc hin
l dch
dch v
Kh nng Kh nng
Quy m
Gi c cao
v vn
nht
3
Yu cu v
cht lng
Yu cu v
thi gian
a bn,
a hnh
447
STT Tiu ch nh gi
im
Kt
Hng
nh gi nh gi nh gi nh
lun
gii
im
im
nng lc nng
im
nng
gi
chung quyt
ca i
lc ca
lc ca
nng
hn
th A
i th
i th
lc ca
ch
HTX
Kh nng h Gi
thnh
Kh nng p ng
v cht lng
Kh nng p ng
v thi gian
Kh nng thch
nghi vi a bn,
a hnh
Kh nng v mc
hi lng
2. Xc nh dch v m thnh vin HTX, nng dn c nhu cu v HTX
c kh nng phc v
T kt qu tho lun, phn tch tng hp t ni dung 3.1, HTX nhn
dng c r rng cc dch v c th m b con cn v HTX c th. Nhng dch
v m HTX c th cung ng cho b con tha 2 iu kin c bn sau:
Mt: Nhng iu kin cn:
+ l dch v b con c nhu cu cao v nguyn vng
+ l dch v HTX c th p ng cao v quy m
+ C kh nng cnh tranh v gi
+ C kh nng cnh tranh v cht lng
+ C th cnh tranh v thi gian, tin
+ C th cnh tranh v a bn, a hnh
+ C th cnh tranh v thi phc v
Hai: Nhng iu kin v kh nng khc phc bo m iu kin :
448
449
STT
Ch tiu
Dch v
Dch v B Dch v C
DV
A
1
1.1
1.2
Ca h nng dn
2.1
2.2
3.1
3.2
Tng chi ph
4.1
4.2
4.3
4.4
Chi ph qun l
Li nhun rng
a bn thc hin
Tng
Nhu cu cn c
Kh
Cn i:
Bin
ngun lc
nng
tha (+)
php
tnh
A theo k hoch
hin c
hay thiu (-
gii
nm
ca
) vi mc
quyt c
HTX
bao nhiu?)
th
STT
1.1
Din tch
nh
xng,
kho bi
(nu cn
cho dch
v)
1.2
My mc
A
1.3
My mc
B
1.4
Thit b C
2.1
Vt t 1
2.2
Vt t 2
2.3
Nhin liu
3
..
3.1
Cn b
qun l k
thut dch
v
3.2
Nhn lc
k thut
thc hin
dch v
3.3
Nhn lc
ph v
ph tr
3.4
Nhn lc
thi v
..
Tng ti
chnh
IV.
NG DCH V
1. Xy dng v thc hin phng n t chc thc hin dch v
1.1 Hnh thnh cc t thc hin dch v v t tip nhn dch v
Hnh thnh i t tip nhn dch v:
Thnh vin ca i t tip nhn dch v l cc h gia nh thnh vin
HTX, h nng dn c s dng dch v ca HTX. i trng hay t trng ca i,
t ny do thnh vin HTX c v Ban gim c nh gi, ph duyt. Cng vic
qun l ca cn b ny t di ch o trc tip ca ban gim c HTX.
i trng, t trng c nhim v c bn sau:
- Lin h vi vi cc t, i dch v t chc thc hin dch v cho cc
h thnh vin theo ng k hoch v s lng, cht lng, thi gian, a im,
- Cng vi cn b HTX thc hin gim st t, i dch v thc hin dch
v v nghim thu dch v
- C trch nhim n c thnh vin HTX ng k nhu cu dch v, thanh
ton tin dch v ng k hn ca HTX.
452
Tn cng vic
Khi
Thi
Thi
453
lng
Cng vic A
Cng vic B
Cng vic C
Cng vic .
Cng vic .
im
gian
gian
tiu chun
ph
gim
cng
bt
kt
k thut c
trch
tr
st &
vic
thc
bn (cht
chnh
tham
qun
v n
sm
mun
lng)
gia
v tnh
nht
nht
cng
chnh
Cng vic .
1.2 Phng n trang b cc phng tin k thut, thit b, my mc thc
hin dch v
Mun lm dch v nng nghip, trc ht cn chun b cc t liu sn
xut ch yu, ty theo tng loi dch v m cn c cc loi my mc thit b
chuyn dng khc nhau. V d:
- Dch v thu nng cn h thng knh mng, trm bm in, my bm
- Dch v lm t cn my ko, my cy, my xi
- Dch v thu hoch cn my gt, my sut, my sy, sn phi, nh kho,
phng tin vn chuyn, a im t my
- Dch v cung ng vt t cn ngun cung cp vt t, nh kho, ca hng
vi phng tin ng, bo qun thch hp,
- Dch v tiu th nng sn: cn nh kho, a im thu mua,
Mun c y t liu sn xut ch yu lm dch v theo nhu cu, i
hi phi u t vn. y l kh khn ln gy tr ngi cho cc d kin pht trin
dch v i vi HTX (vn rt ngho v sn xut nng nghip mang tnh thi v
rt su sc). Kinh nghim thc t cho thy, cc HTX khng nht thit phi trang
b y t liu sn xut. HTX c th khai thc s dng ng thi 2 ngun lc:
ngun lc v t liu sn xut ca HTX v da vo ngun lc t liu sn xut t
bn ngoi HTX NN lm dch v. Mt s phng n t chc trang b my mc
thit b thng c gii thiu tham kho:
Phng n 1: HTX NN c y t liu sn xut thc hin mt loi
dch v no . y l trng hp l tng v trang b, song cng ng trc
454
nguy c lng ph khi s dng khng ht cng sut (khi ht thi v!) - mt s
lng ph vn!
Phng n 2: HTX NN lm mt loi dch v no bng 2 ngun t liu
sn xut: t liu sn xut ca HTX v t liu sn xut khai thc t ben ngoai
thng qua hp ng thu thc hin dch v i vi khi lng dch v thiu my
mc thit b. Trng hp ny ph bin dch v lm t. HTX c mt s my
cy, my xi, nhng khng p ng nhu cu dch v cho thnh vin HTX.
HTX tin hnh hp ng vi cc h nng dn c my cy, ba trong x hoc
vi cc t chc dch v khc trong vng, thc hin dch vu cho HTX. HTX
thu ph dch v ca thnh vin HTX v ng ra chi tr cho ngi lm dch v.
Cn kim sot cht v cht lng dch v i vi loi hnh ny.
Phng n 3: HTX khng c t liu sn xut lm mt loi dch v no
, nhng vn c th t chc lm dch v bng cch thu t liu sn xut ca
thnh vin HTX, h nng dn v t nhn (c my nhn ri) ri t chc thc
hin dch v.
Phng n 4: HTX khng c t liu sn xut lm mt loi dch v no
, HTX ng ra lin h gip thnh vin HTX tm i tc thc hin dch v v
i din cho thnh vin HTX k kt hp ng dch v v gim st vic thc hin
hp ng ca i tc
Nhng iu cn ch trong mua sm, qun l v s dng t liu sn
xut c bit l my mc thit b c gi tr ln:
Khi mua sm, cn tnh ton k m bo tnh thit thc, tnh hiu qu
kinh t, khng chy theo hnh thc. Tu theo kh nng tin vn ca HTX d
tr mua sm, khng nht thit phi trang b t liu sn xut lm dch v, m
c th s dng cc phng n khc nh ni trn.
Ti sn mua v hay nhn bn giao, phi c ghi chp vo s k ton,
trch khu hao hng nm khi ti sn h hng, c ngun vn sa cha hoc
mua sm mi.
Tt c cc my mc thit b cn phi c mt ngi ch c th v ch
thc qun l, chm dng, vn hnh. Cn thc hin c ch khon trn c s
cc nh mc kinh t k thut hp l nng cao trch nhim ca ngi lao
ng v nng cao nng sut lao ng.
455
+ Kin thc, k nng, kinh nghim trong vic xy dng k hoch dch v
+ Kin thc, k nng, kinh nghim trong vic xy dng phng n t
chc dch v
+ Kin thc, k nng, kinh nghim trong vic iu hnh, lnh o nhn
vin thc hin dch v
+ Kin thc, k nng, kinh nghim trong vic gim st, kim tra thc hin
dch v
+ K nng dn vn, k nng mm trong quan h vi khch hng
Ti liu quan trng nht trong cc chng trnh o to tp hun k thut
thc hin dch v cho cn b v ngi lao ng thc thin dch v l H thng
quy trnh k thut dch v ca HTX
4. Xy dng ni quy, quy ch qun l dch v
Ni dung quan trng tip theo trong cng tc t chc thc hin dch v l
xy dng ni quy, quy ch qun l dch v. Ni dung ca quy ch qun l dch
v thng bao gm cc vn trong yu sau:
+ Ni quy lao ng trong HTX
+ Ni quy trong qu trnh lao ng dch v (bao gm c ni dung, quy
trnh k thut chm sc khch hng khi thc hin dch v)
+ Ni quy qun l, s dng, bo qun my mc thit b
+ Ni quy qun l, s dng, bo qun vt t k thut
+ Quy ch v hp ng ni b gia t dch v v t tip nhn dch v
+ Quy ch v hp ng dch v gia HTX v khch hng (thnh vin
HTX, h nng dn, i tc khc)
+ Quy ch th lao, khen thng k lut khi thc hin dch v
+ Chnh sch ca HTX vi khch hang ca HTX v gi c, phng thc
thanh ton, hoa hng, chit khu.
5. Phng n thu ph dch v, qun l cng n v thanh l hp ng
Phng n thu ph tng loi dch v, qun l cng n v thanh l hp
ng tng loi dch v bao gm cc ni dung sau:
STT
Tn hot ng
Thi
Ngi
Ngi
Ni dung
Kt qu
Cam
gian
im
giao
giao
& Th
giao
kt mi
dch bn
dch bn
tc km
dch &
& ghi
theo
ghi ch
ch
457
Thu ph dch v
1.1
Ln th nht
1.2
Ln th nht
..
..
Thanh l hp ng
2.1
Gp g ln th 1
2.2
Gp g ln th 2
..
..
Thanh l chnh
thc
V. CNG C IU HNH V KIM SOT HOT NG DCH
V
1. K hoch tc nghip
K hoch? K hoch l sn phm ca qu trnh hoch nh mt cch h
thng xc nh v nhng cng vic d nh phi lm trong mt thi gian nht
nh vi mc tiu, cch thc, trnh t v thi hn tin hnh cng nhng iu
kin bo m thc hin.
Nh vy k hoch l cng c cc nh qun tr thc hin phn cng,
iu hnh sn xut v phn ng ch ng vi nhng din bin bt thng trong
sn xut.
iu hnh sn xut tu tin, khng c k hoch d dn n tnh trng sn
xut khng ng thi v, cc ngun lc phn b, s dng khng hp l, thiu s
phi hp ng b, tnh trng v trch nhim v lng tng khi din bin v thi
tit kh hu, thin tai, dch bnh, gi c th trng bt thng.
K hoch tc nghip? K hoch tc nghip l k hoch iu hnh cng
vic hng ngy, hng tun ca cc nh qun tr trong HTX. Ni dung ca bn
k hoch tc nghip l tr li cc cu hi rt i thng. Cc cu hi l:
a. Lm nhng vic g?
b. Ti sao lm?
c. Ai lm vic g?
d. Lm u?
e. Thi gian lm?
f. Tiu chun cn t?
458
Tn cc
Giao
Thc
Thi gian
Tiu
Phng
Cng
nh
Ai ch
cng
vic
hin
thc hin
chun
php
mc vt
o &
vic
cng
(sm nht.
thc
thc
bo co
theo trnh
cho
vic
mun
thut
hin
hin
km theo
ai?
Ai?
u?
nht)
yu
cng
cng
(nu c)
cu
vic
vic
O1
O2
O3
O4
T k thut dch v
10
10
12
trong dch v
459
(gi )
Gii thch:V d
BIU GANTT
thut
dch
v
A
B
0 1
0 2
0 1
C
Ngy
0 2
01
Th 2
0 3
Th 3
0 3
02
Th 4
0 3
Th 5
Th 6
Th 2
Th 3
Oi = Hp ng dch v th th i
thut
dch v
A
0 1 0 4
0 3
02
0 4
01
Th 2
Th 3
Th 4
Ngy
0 2 0 3
0 1
0 2
0 4
03
Th 5
Th 6
Nhn xt:
Chng ta nhn thy rng, bng cch sp xp li th t, chng ta c th
hon thnh c 4 hp ng dch v ca HTX trong vng 4 ngy
Biu ny cn cung cp cho chng ta mt hnh nh r rng v :
- Vic g cn phi thc hin trong mi ngy mi t k thut dch v
- T no rnh ri vo thi gian no c phng n b tr s dng lao
ng v phng tin k thut ca t trong thi gian rnh ri
461
Cng
Cng
Cng
Cng
Cng
vic
vic
vic
vic
vic
..
Tng
Bc bnh qun
3.2 H thng nh mc hao ph vt t - k thut dch v nng nghip
Khi nim: nh mc hao ph vt t - k thut l vic xc nh mc hao
464
466
Thi
Tn cng vic
STT
trong dch v
phi thc hin
Thi
gian
gian bt
bt
im
u sm
nht
mun
nht
1
2
3
4
Khi
lng
cng vic
Tiu
chun
cng
vic
Ngi
thc
Ngi
hin
gim st
dch
dch v
Cng vic A
Cng vic
..
Cng vic
Cng vic
..
Cng vic
Cng vic
Cng vic
Cng vic
Cng vic
4.2 Bin bn nghim thu
Thc cht bin bn nghim thu l tng hp d liu kt qu nh gi thc
hin dch v theo hp ng v kt qu kim tra vic thc hin quy trnh k thut
dch v. Do , ni dung bin bn nghim thu phi bao gm cc ni dung chnh
yu sau:
1) Ngi i din HTX thc hin nghim thu:
2) Ngi i din bn tip nhn dch v tham gia nghim thu:
3) Ngi i din bn thc hin dch v tham gia nghim thu:
4) Tn dch v nhim thu:
5) a im nghim thu:
6) Thi gian nghim thu:
7) Ni dung nh gi:
467
Mc
STT
Ni dung nh gi
n v o lng
t c
nh gi
(kt qu
nh gi
1
2
Thc hin ng a im
dch v khng?
Kp thi? Sm?
Mun?
Khng t
t
Tt
lngt, rt hi lng,
nhn)
ng?
hin dch v?
(ghi
thc t so hp
Khng hi lng, hi
gii
nhn
Mc hon thnh
v din
Nguyn
ng? Sai?
Mc hon thnh v
Ghi ch
468
Tiu ch nh gi
1.1
1.2
n gi bnh qun
Tng chi ph
2.1
2.2
n v
Dch v
Dch v
Dch v
tnh
..
Tng
2.3
2.4
trn s vn HTX u t
thc hin dch v ny
Mc sinh li tnh cho
STT
Tiu ch nh gi
1.1
1.2
n gi bnh qun
Tng chi ph
2.1
2.2
2.3
n v
Nm
Nm
Nm
2012
2013
2013
Tnh
2011
2012
2013
2.4
Mc sinh li ca dch v
470
trn s vn HTX u t
thc hin dch v ny
Mc sinh li tnh cho mt
5
STT
1
2
2.1
2.2
2.3
Tiu ch nh gi
n v
tnh
Thc
t ca
HTX
Thc
Thc t
t ca
ca T
HTX
nhn
HTX /
HTX
B
HTX /
T
nhn
C
n gi bnh qun
Gi thnh dch v bnh
qun
Chi ph khu hao hoc
thu my mc thit b
Chi ph vt t k
thut
Chi ph nhn cng thc
hin dch v
2.4
v trn s vn HTX
u t thc hin
dch v ny
Mc sinh li tnh cho
Cc loi chi ph
n v
sn
phm
dch v
1
2
nhn
ghi trong
chi ph
bt
hp ng,
thc t
kh
k hoch)
khng
nhn
nhn do
do bn
bn
tip
thc
nhn
hin
dch v
dch v
Chi ph nhin
liu
Chi ph thit b ..
Mc
(khu hao) my mc
Chi ph vt t.
(hoc mc
Nguyn Nguyn
Ch ph thu mn
Nguyn
nh mc
giao tip c hiu qu, giao tip phi thc s mang tnh vn minh v
vn ha. Vn ha giao tip to hnh nh v tnh cm ban u cho t chc v c
nhn ca t chc - vn ha giao tip l cng c quan trng u tin gip doanh
nghip, t chc chinh phc tri tim, tnh cm khch hng v nh v ban u
thng hiu ca n v, c nhn
Mc tiu ca giao tip ca HTX vi thnh vin HTX v nng dn:
- Nm bt c nhu cu, tm t nguyn vng ca b con
- To s thn thin, hiu bit ln nhau
- Gip h hiu c li ch chung khi tip nhn dch v ca HTX v gip
HTX thc hin dch v
- To c nim tin v pht trin su rng quan h
1.2 Nguyn tc v quy trnh giao tip
Nguyn tc tm l giao tip vi nng dn:
- Chuyn nghip
- Chn tnh
- Cao thng
Nguyn tc c bn trong giao tip vi nng dn:
- Tc phong cng nghip: nhanh nhn, ng gi v ng quy tc
- ng x vn minh: tn trng, ng mc, trch nhim v lch s
- Tnh cm chn tnh: chn tht, gin d v chu o
Quan im v chun mc hnh vi v gi tr trong giao tip vi nng dn:
Quan im 1: hnh vi, c ch trong giao tip c tuyt i b con coi l ph
hp vi thun phong m tc ca ngi Vit ni chung v nng dn ni ring.
- Quan im 2: hnh vi, c ch trong giao tip thch ng (rng ri) vi
mi trng trong nc v quc t.
- Quan im 3: hnh vi, c ch trong giao tip c lnh o HTX nht
tr v tp th (a s) thnh vin HTX ng thun.
- Quan im 4: xy dng vn ha giao tip i vi cn b v nhn vin
HTX l mt qu trnh lu di vi 4 cp (giai an):
o Cn bn
o Chuyn bit
o Nng cao
o Pht trin
474
Vi cng vic
Vi nng dn
Vi a phng
Vi tui tc
M phng v luyn tp mt s k nng giao tip vi b con:
(chia s kinh nghim, m phng v luyn tp Ging vin thc hin)
K nng ci
K nng cho hi
K nng ni
K nng gii thch, thuyt trnh v thuyt phc
K nng lng nghe
2. K nng m phn, thng lng (thng tho)
2.1 Khi nim
Thng tho l hnh vi hoc qu trnh, m trong , hai hay nhiu bn
tin hnh tho lun v cc mi quan tm chung v thng lng v nhng quan
im cn bt ng i n kt lun thng nht.
Qu trnh thng tho tri qua 3 giai on
- Giai on chun b thng tho
- Giai on thng tho
- Giai on sau thng tho
2.2 Ni dung trong cc giai on thng tho
A. Ni dung trong giai on chun b
Nghin cu ch trng, chnh sch kinh doanh thng mi ca nh
nc trung ng v a phng.
Chun b thng tin:
Chun b a im.
S dng in thoi.
Qua th tn.
Thng lng
Ph v nhng b tc c th xy ra.
Hp ng dch v
K hoch dch v
Quy trnh k thut dch v
Chnh sch vi khch hng c bit ca HTX
Bc 7: X l khiu ni
1) Gii thch nu khch hng hiu nhm (xem ngh thut thuyt trnh)
2) Thc hin sa cha sai lm nu HTX sai ((thc hin li theo ng hp
ng, k hoch, quy trnh, chnh sch )
3) Thng tho phng cch gii quyt nu mu thun li ch (xem ngh
thut thng tho)
Bc 8: Xc nhn kt qu gii quyt
Bc 9: Xin li v cm n
Bc 10: Chia tay & ha hn
481
BI 11
CNG TC KIM SOT
TRONG HP TC X NNG NGHIP
Mc tiu:
Sau khi hc xong, hc vin c kh nng:
- Hiu c vai tr, chc nng, nhim v ca cng tc kim sot trong hp
tc x nng nghip
- Nm c ni dung v cch thc tin hnh cc hot ng ca Ban kim sot
- T chc c cc hot ng kim sot
I. CHC NNG, NHIM V V QUYN HN CA KIM SOT
TRONG HP TC X NNG NGHIP.
1. Mt s khi nim.
1.1. Kim tra
Kim tra l vic xem xt tnh hnh thc t nhn xt, nh gi. Hay Kim tra
l o lng v chn chnh vic thc hin nhm m bo rng cc mc tiu v cc k
hoch vch ra thc hin cc mc tiu ny v ang c hon thnh.
V d kim tra tnh hnh thc hin Ngh quyt ca i hi thnh vin,
kim tra tnh hnh dch bnh hi la,
1.2. Kim sot
C kh nhiu khi nim v kim sot, theo T in ting Anh th Kim sotSupervise" c ngha l gim st, trng nom, kim tra ai ang lm g, hoc ci
g ang c lm m bo ci c lm ng n. T in ting Vit
Kim sot l vic xem xt, ngn chn nhng g tri vi quy nh. Kim sot
l t trong phm vi quyn hnh ca mt ngi, t chc no . V d: chng
hn nh ngnh th y kim sot dch bnh gia sc, gia cm;
Nh vy c th hiu cng tc kim sot ca hp tc x l mt loi hot ng
theo di, gim st ton din v lin tc cc hot ng ca HTX, LHHTX theo
qui nh ca php lut v iu l.
2. Vai tr ca cng tc kim sot trong hp tc x, lin hip hp tc x
nng nghip
Khi cp n vai tr ca hot ng kim sot ni chung, ngi ta thng
nu ra cc tnh hung nh: khng kim sot c tnh hnh gi c; khng kim
sot c tnh hnh u t bt ng sn; khng kim sot c tnh hnh tai nn
482
483
H thng qun l
H thng b qun
l
Hi ng
qun tr
Ban kim
sot
- Thnh vin;
- HTX thnh
vin
Cc hot
ng
Hiu lc
Hiu qu
Kim sot
tin cy
ca bo co
ti chnh
Cc qu
trnh
Tun th
php
lut v cc
Quy nh
Mc
tiu
488
4. Phn loi
C th phn loi hot ng kim sot theo cc tiu ch sau:
(1) Theo thi gian tin hnh
Theo thi gian tin hnh c th chia hot ng kim sot thnh cc loi:
+ Kim sot thng xuyn: Gn lin cc hot ng kim sot vi cc hot
ng thc thi cng vic, hot ng cn c tin hnh kim sot.
+ Kim sot nh k: Cc hot ng kim sot c hoch nh trc cho
tng thi k, giai on, chu k, v sn xut...
+ Kim sot bt thng: Hot ng kim sot c xut pht t nhu cu t
xut, cn thit ca ngi qun l v mt loi thng tin no ra cc quyt
nh qun l.
(2) Theo giai on thc hin cng vic
Theo giai on thc hin cng vic c chia thnh:
+ Kim sot trc: l kim sot trong giai on chun b ca cng vic, trc
khi cng vic c tin hnh nhm pht hin, ngn nga nhng sai st, chch
hng so vi h thng quy chun.
+ Kim sot song cng: L loi hot ng kim sot gn lin vi cc hot
ng thc hin cng vic.
+ Kim sot sau: L loi hnh kim sot c thc hin sau khi cng vic
c hon tt, c kt qu.
M hnh phn loi kim sot theo trnh t cng vic
Kim sot
trc
Cc hot ng
ang trong
giai on chun b
Kim sot
song cng
Cc hot ng ang
din ra
Kim sot
sau
Cc hot ng
hon thnh
489
Tuy nhin hin nay t c ch , phn ln tp trung vo vic kim sot cc hot
ng c hon thnh.
(3) Theo phm vi kim sot
Theo phm vi kim sot, kim sot c cc loi hnh sau:
+ Kim sot ton din
+ Kim sot theo chuyn
(4) Theo ch th kim sot
Theo ch th kim sot, hot ng kim sot c chia thnh:
+ Kim sot ni b: L loi hot ng kim sot do cc n v t kim
sot ly chnh hot ng ca mnh.
+Kim sot t bn ngoi: L loi lot ng kim sot do cc n v bn
ngoi t chc thc hin.
(5) Theo tnh cht h thng
Trong i sng ni chung v hot ng qun l ni ring, kim sot c
tn ti di hai dng h thng kim sot:
+ H thng kim sot ton b: L h thng cc hot ng kim sot khng
ch lm nhim v khm ph, pht hin nhng vn m bao hm c nhim v t
iu chnh, sa cha cc vn pht hin.
+ H thng kim sot tng phn: L h thng cc hot ng kim sot ch
lm nhim v khm ph, pht hin nhng vn , cn nhim v iu chnh sa
cha cc vn pht hin l ca b phn khc.
5. Mi quan h gia hot ng kim sot vi cc chc nng qun l khc
Qun l l mt thuc tnh khch quan, mt yu t ni sinh ca qu trnh
phn cng v hp tc lao ng v c mt trong tt c loi hnh t chc.
Hot ng qun l bao gm 4 chc nng c bn:
- Hoch nh k hoch;
- T chc thc hin k hoch;
- Lnh o;
- Kim tra, nh gi .
Bn chc nng ca hot ng qun l va gn b, an xen nhau, va c
tc ng ln nhau, trong chc nng kim tra l mt hnh thc ca hot ng
kim sot. Chc nng ny va tc ng va chu nh hng ca cc chc nng
qun l khc, c bit i vi chc nng k hoch.
490
491
Vic sai lnh gia mc hon thnh vi h thng quy chun c nhiu
nguyn nhn, nhng hin nay phn ng mi ch tp trung vo vic quy trch
nhim cho ngi thc thi cc cng vic c th, t ch ti cc i tng khc c
lin quan. C th cn tp trung vo cc khu cng vic sau:
+ Khu thc hin cng vic: Khu thc hin cng vic ngoi vic phn
tch thc trch nhim, tinh thn, thi lm vic, kin thc chuyn mn cn
xem xt ti c cng tc b tr s dng nhn lc;
+ Khu xc nh h thng quy chun cn hon thnh: H thng quy chun
hon thnh cng vic c v nh ci thc o cc hot ng thc t, nu
thc o khng chun th khng th c kt qu o chnh xc. V vy khi c kt
qu sai lch gia thc t v h thng qui chun cng cn phi xem xt ti c h
thng quy chun;
+ Khu xc nh mc hon thnh;
+ Khu so snh gia mc hon thnh vi h thng quy chun.
(4) xut cc phng n iu chnh
C th m phng qu trnh kim sot theo cc m hnh sau:
492
Xc nh mc
hon thnh thc t
So snh mc HT
vi tiu chun HT
Loi tr c khng?
Khng
Khng iu chnh
Khng
Phn tch nh gi
- Theo Php lnh k ton thng k, c quan ch qun phi thc hin vic
kim ton cc n v c s mi nm mt ln. Cc n v kinh doanh phi c
c quan kim ton hp php kim tra v xc nhn bo co quyt ton nm th s
liu mi c c s php l;
- Quy nh ring cho kim tra k ton i vi hp tc x c nu trong h
thng k ton hp tc x nng nghip do B Ti chnh ban hnh. Theo quy nh
ny, cc hp tc x nng nghip chu s hng dn v kim tra ti chnh, k
ton, thu ca c quan chc nng nh nc, trc tip l phng, ban chuyn mn
ca y ban nhn dn qun, huyn, cc c quan ti chnh, c quan qun l ngnh,
c quan thu a phng v vic tun th php lut, chnh sch ch ti chnh
k ton, thu. ng thi cc hp tc x cn phi chu s kim tra ti chnh ni
b ca ban kim sot (hoc kim sot vin) hp tc x, lin hip hp tc x;
- Vic kim sot ti chnh k ton phi c lm thng xuyn, lin tc,
c h thng. Ngoi ra hp tc x nng nghip c th b kim tra ti chnh k ton
bt thng theo yu cu ca c quan c thm quyn. Gim c (tng gim c),
k ton trng hoc ngi ph trch cng tc k ton phi chp hnh cc quyt
nh kim tra ti chnh k ton ca cc c quan chc nng nh nc, ca ban
kim sot hp tc x v c trch nhim cung cp ti liu cn thit cho cng tc
kim tra ti chnh, k ton.
Ni dung chnh ca cng tc kim tra hot ng ti chnh, chp hnh ch
k ton hp tc x, lin hip hp tc x gm:
2.3.1. Kim tra vic lp bo co ti chnh
Kim tra vic lp bo co ti chnh bao gm:
+ Kim tra vic thc hin nguyn tc bo co ti chnh;
+ Kim tra mc chnh xc, tin cy ca s liu trong cc bo co ti chnh.
2.3.2. Kim tra vic chp hnh ch k ton
Kim tra vic thc hin ch k ton gm:
- Kim tra chng t k ton
+ Kim tra tnh tnh y , chnh xc, r rng, trung thc ca chng t
k ton;
+ Kim tra tnh, hp php, hp l ca chng t k ton (ng mu chng
t, cc nghip v ghi trong chng t k ton, trnh t v th tc lp chng t).
- Kim tra vic m s v ghi s
Kim tra vic m s v ghi s gm:
496
no cn phi tin hnh kim tra di nhiu hnh thc sao cho kt qu phc v
mang li cho thnh vin mong mun cao nht.
2.3.7. Kim tra, kim sot nh mc kinh t - k thut ca tng hot ng,
dch v.
Kim tra nh mc hao ph cn thit cc yu t sn xut c hiu l ngun
lc phc v cho qu trnh t chc hot ng, dch v ca HTX nh nhn lc, vt
lc, ti lc, hon thnh mt n v khi lng t khu chun b cho n khi
kt thc, k c nhng hao ph cn thit do yu cu k thut v t chc sn xut
nhm m bo thi cng lin tc, theo ng quy trnh, tiu chun, quy chun k
thut, c th nh hao ph v lao ng, vt t, nguyn nhin vt liu, my mc
thit b, chi ph qun l t chc hot ng, dch v .
2.4. Thm nh bo co kt qu sn xut kinh doanh, bo co ti chnh
hng nm
Thm nh bo co kt qu sn xut kinh doanh, bo co ti chnh hng
nm ca hi ng qun tr trc khi trnh i hi thnh vin quy nh ti im
iu 39 Lut HTX 2012 nh sau:
C th tm tt ni dung kim sot v hot ng ti chnh, ch k ton
ca hp tc x, lin hip hp tc x theo m hnh sau:
498
Chng
t
KT
- yd
- Hp
php
- Hp l
- Chnh xc
- R rng
M
s
sch
Vn, qu ca
HTX
Lp
bo
co
TC
- Cc quy
nh v m
s
- Tnh
ng n
v quy
cch,
nghip v
ghi chp
K ton vn
bng tin
- Thc
hin cc
nguyn tc
BCTChnh
- Mc
chnh xc
ca BC
Mua sm, s
dng ti sn
Kt qu KD,
phn phi li
- Thc hin
nguyn tc
KT vn
tin mt
- NVk
ton tin
mt
- S dng
TM
- Huy
ng, s
dung, trch
lp vn
qu
- Tng,
gim cng
n
499
500
501
3. Kt thc
- Bn giao, trao tr ti liu cho bn c kim sot;
- Bn giao bin bn;
- Bn giao bo co kim sot cho ngi c trch nhim;
- xut cc gii php khc phc, x l kt qu kim sot ./.
V. MT S KH KHN CA HOT NG KIM SOT
Mc d vai tr ca cng tc kim sot rt quan trng trong cng tc qun
l, tuy nhin thi gian qua hot ng kim sot vn cha thc hin c nhng
nhim v vn c ca ca mnh. C 5 nguyn nhn chnh dn n Ban kim sot
cha thc hin y chc nng, quyn hn ca mnh, t cha t hiu qu
nh k vng.
1. Th ch ca Ban kim sot khng mnh
Theo quy nh, Ban kim sot c quyn hn rt ln. Trn thc t, Ban kim
sot rt kh c th kim sot c cc hot ng ca cc thnh vin Ban
qun tr .Vai tr ca Ban kim sot cn m nht, tnh c lp ca ban kim sot
b nh hng nhiu. C th do nhiu nguyn nhn, song nguyn nhn chnh vn
l th ch hot ng, quyn lc v ch cha m bo y tnh c lp ca
Ban kim sot. Nhiu t chc Ban kim sot do cp trn quyt nh, song qun
l hot ng v c ch th lao li do th trng n v b kim sot quyt
nh.
2. Nhn thc ca cc bn lin quan
Quy nh khng nu r trch nhim m Ban kim sot phi gnh chu, nu
khng lm trn vai tr ca mnh. Khi c vn xy ra do Ban qun tr hoc ch
nhim gy ra, th gn nh trch nhim ca Ban kim sot khng c xt n.
C v nh phn ln cc HTX khng xem trng vai tr ca Ban kim sot, m
ch thnh lp Ban kim sot tun th php lut. Hot ng ca Ban kim sot
phn ln mang tnh hnh thc v cha c thc cht.
3. Thiu ngun nhn lc
Vi yu cu v thnh vin Ban kim sot i hi mi thnh vin Ban
kim sot khng ch c phm cht o c tt m cn phi c kin thc, k nng
kh ton din v c hai lnh vc l kin thc v k nng hot ng kim sot v
kin thc v cc lnh vc cn kim sot. V d: kim sot c cng tc k
ton ti chnh ca Hp tc x, dt khot, bt buc thnh vin ban kim sot phi
thng tho v nghip v, chng t v cc ch qun l ti chnh k ton
502
Vi yu cu trn, so vi tnh hnh thc t hin nay, phn ln thnh vin Ban
kim sot thiu kin thc v kinh nghim, trong khi theo thng l Ban kim sot
thng c 4 nhm k nng chnh: nng lc qun l ri ro, nng lc chuyn mn
v k ton kim ton, nng lc v hot ng kinh doanh ct li v nng lc gim
st s tun th php lut.
4. Thiu b my gip vic
Theo quy nh trc y mi Hp tc x ch c 1 n 2 cn b lm cng
tc kim sot. So vi yu cu, chc nng v nhim v ca hot ng kim sot
th cha p ng, cn phi c cn b kim sot chuyn trch cc khu cng vic,
cc lnh vc hot ng m bo hot ng kim sot theo st c cc hot
ng din ra trong hp tc x.
5. Thiu cng c, phng tin lm vic
thc hin c nhim v kim sot, ngoi kin thc v phm cht
cn c ca mt hot ng kim sot, th phng tin lm vic cho mi loi hot
ng kim sot phi c tnh n trang b cho ph hp. Song trong thc t
ca hot ng kim sot hin nay hu nh phng tin lm vic ca ban kim
sot cha c ch .
CU HI THO LUN
1. Vai tr ca cng tc kim sot trong hp tc x, lin hip hp tc x
nng nghip
2. nh gi ng trong hot ng kim sot ca hp tc x, theo anh
ch phi c cc iu kin g ?
3. Ban kim sot hoc kim sot vin hp tc x c nhim v, quyn hn g?
4. Cc ni dung cn lu khi s dng, khai thc cc ti liu, s sch,
chng t phc v cng tc kim sot
GI TR LI CC CU HI THO LUN
1. Bm st cc ni dung ti mc 2 thuc phn I (m bo tnh cng bng,
minh bch v s pht trin bn vng ca HTX; cc hot ng ca HTX tin
hnh ng k hoch; gim thiu nhng yu t gy tc ng xu ti hot ng
ca HTX; tng nim tin thnh vin vi HTX...)
2. Cn c vo ni dung mc 3 thuc phn I, phi c h thng chun
mc nh gi ng, c kin thc chuyn mn; ngi kim sot phi c tm; c
phng tin, thit b v thi gian nh gi ph hp.
503
3. Ban kim sot hoc kim sot vin hp tc x chu trch nhim trc
i hi thnh vin v c nhim v, quyn hn sau:
- Kim tra, gim st hot ng ca hp tc x, lin hip hp tc x theo
quy nh ca php lut v iu l;
- Kim tra vic chp hnh iu l, ngh quyt, quyt nh ca i hi
thnh vin, hi ng qun tr v quy ch ca hp tc x, lin hip hp tc x;
- Gim st hot ng ca hi ng qun tr, gim c (tng gim c),
thnh vin, hp tc x thnh vin theo quy nh ca php lut, iu l, ngh
quyt ca i hi thnh vin, quy ch ca hp tc x, lin hip hp tc x;
- Kim tra hot ng ti chnh, vic chp hnh ch k ton, phn phi
thu nhp, x l cc khon l, s dng cc qu, ti sn, vn vay ca hp tc x,
lin hip hp tc x v cc khon h tr ca Nh nc;
- Thm nh bo co kt qu sn xut, kinh doanh, bo co ti chnh hng
nm ca hi ng qun tr trc khi trnh i hi thnh vin;
- Tip nhn kin ngh lin quan n hp tc x, lin hip hp tc x; gii
quyt theo thm quyn hoc kin ngh hi ng qun tr, i hi thnh vin gii
quyt theo thm quyn;
- Trng ban kim sot hoc kim sot vin c tham d cc cuc hp
ca hi ng qun tr nhng khng c quyn biu quyt;
- Thng bo cho hi ng qun tr v bo co trc i hi thnh vin v kt
qu kim sot; kin ngh hi ng qun tr, gim c (tng gim c) khc phc
nhng yu km, vi phm trong hot ng ca hp tc x, lin hip hp tc x;
- Yu cu cung cp ti liu, s sch, chng t v nhng thng tin cn thit
phc v cng tc kim tra, gim st nhng khng c s dng cc ti liu,
thng tin vo mc ch khc;
- Chun b chng trnh v triu tp i hi thnh vin bt thng theo
quy nh ca Lut hp tc x;
- Thc hin quyn hn v nhim v khc theo quy nh ca Lut hp tc
x v iu l.
- Thnh vin ban kim sot, kim sot vin c hng th lao v c
tr cc chi ph cn thit khc trong qu trnh thc hin nhim v.
- Ban kim sot hoc kim sot vin c s dng con du ca hp tc x,
lin hip hp tc x thc hin nhim v ca mnh.
504
505
PHN II
CC BI GING V T HP TC
506
BI 1
VAI TR CA T HP TC TRONG PHT TRIN
NNG NGHIP V XY DNG NNG THN MI
Mc tiu:
Sau khi hc xong, ngi hc c th:
- Nm c c bn nhng vn bn quy phm php lut lin quan n hnh
thnh v pht trin t hp tc;
- Hiu c vai tr ca t hp tc v yu t kinh t, x hi trong sn xut
v xy dng nng thn mi;
- Bit cc gii php pht huy c vai tr, li th ca t hp tc
I. GII THIU MT S VN BN QUY PHM PHP LUT LIN
QUAN N HNH THNH V PHT TRIN T HP TC
T hp tc l mt trong hai loi hnh kinh t tp th chnh thc c lut iu
chnh, c quy ch php l c th. T hp tc hot ng theo B lut Dn s
(iu 111 n iu 120), Ngh nh 151/2007/N- CP ngy 10/10/2007 ca
Chnh ph v t chc v hot ng ca t hp tc v Thng t 04/2008/TTBKH ngy 9/7/2008ca B K hoch v u t hng dn mt s quy nh ti
Ngh nh s 151/2007/N-CP ngy 10/7/2007 ca Chnh ph v t chc v
hot ng ca t hp tc.
1. B lut Dn s nm 2005 v Ngh nh s 151/2007/N-CP
B lut Dn s 2015 s c hiu lc t ngy 1/1/2017 v thay th B lut
dn s 2005. V vy, hin ti tm hiu cn c php l v t hp tc vn c
tham chiu theo B lut Dn s nm 2005 v cc vn bn php l lin quan.
a) Theo quy nh ti Khon 1, iu 110 B lut Dn s 2005T hp tc
c hnh thnh trn c s hp ng hp tc c chng thc ca U ban nhn
dn x, phng, th trn ca t ba c nhn tr ln, cng ng gp ti sn, cng
sc thc hin nhng cng vic nht nh, cng hng li v cng chu trch
nhim l ch th trong cc quan h dn s.
iu 1 Ngh nh 151/2007 quy nh: Ngh nh ny quy nh v t chc
v hot ng ca t hp tc c hnh thnh trn c s hp ng hp tc c
chng thc ca y ban nhn dn x, phng, th trn (sau y gi chung l y
ban nhn dn cp x) ca t ba c nhn tr ln, cng ng gp ti sn, cng
507
sc thc hin nhng cng vic nht nh, cng hng li v cng chu trch
nhim.
B lut Dn s v Ngh nh 151/2007/N-CP u khng a ra khi
nim t hp tc m ch a ra cc tiu ch, iu kin tr thnh t hp tc: Khi
3 c nhn tr ln cng ng gp ti sn, cng sc thc hin nhng cng vic
nht nh, cng hng li, cng chu trch nhim v vic hp tc c xy dng
trn c s hp ng hp tc c chng thc ca UBND cp, x phng th trn.
Cch xc nh t cch ch th t hp tc phi l ch th c ng k chng
thc hp ng hp tc ti UBND cp x/phng.
b) T vin t hp tc
Theo quy nh iu 110 B lut dn s 2005 t vin ca t hp tc
l nhng ngi cng gp cng sc trong vic tham gia sn xut, kinh doanh,
cng hng li v cng chu trch nhim.
Khon 1 iu 7 Ngh nh 151/2007 v iu kin kt np t vin nh sau:
a) C nhn t 18 tui tr ln, c nng lc hnh vi dn s y , t
nguyn tham gia v tn thnh cc ni dung ca hp ng hp tc u c th tr
thnh t vin t hp tc. Mt c nhn c th l thnh vin ca nhiu t hp tc;
b) Hp ng hp tc c th quy nh thm v cc tiu chun khc i vi
t vin t hp tc.
Bn cnh , php lut hin hnh mi ch dng li quy nh vic bu,
thay i t trng phi thng bo vi UBND cp x/phng ni chng thc hp
ng hp tc. i vi vic kt np mi, thay i, chm dt t vin th vn
thng bo khng t ra. iu ny cho thy s cha cng khai t cch thnh
vin gy kh khn trong vic xc nh mt c nhn c phi l t vin ca t hp
tc trn thc t.
T vin t hp tc c cc quyn quy nh ti iu 116 BLDS nm
2005 v iu 8 Ngh nh 151/2007/N-CP, ng thi c cc ngha v ti iu
115 BLDS nm 2005 v iu 9 Ngh nh 151/2007/N-CP.
c) V vn ti sn:
Theo quy nh iu 114 B lut dn s v ti sn ca T hp tc:
1. Ti sn do cc t vin ng gp, cng to lp v c tng cho
chung l t hp tc.
2. Cc t vin qun l v s dng ti sn ca t hp tc theo phng thc
tho thun.
508
T hp tc
Hp tc tip cn th trng u
vo, u ra v cc dch v h tr
u ra thp.
ng nht.
phm quy m ln
khng ng nht.
C kh nng mc c vi ngi
Cha c c s k kt cc hp
bn v ngi mua
C th k kt cc hp ng kinh
c quan tm.
t vi quy m ln
Hn ch ri ro trong sn xut
2 Vai tr ca t hp tc trong sn xut nng nghip
Nng cao tr thc v k nng sn
xut cho thnh vin: y cng l
nhu cu chung v ph bin nht ca
cc thnh vin khi thnh lp t hp
tc, nhiu ni hnh thnh di tn gi
cu lc b khuyn nng, nhm s
thch. gip nhau chia s thng tin
512
khoa hc k thut mi nh s dng ging cy trng, vt nui cho nng sut cao,
chia s kinh nghim, k thut sn xut. T hp tc cng l n v trung gian d
dng tip cn vi c quan khuyn nng trong chuyn giao khoa hc k thut.
- Nng cao v th ca ngi nng dn: Sn xut n l, quy m khi lng
sn phm nh s yu th trong m phn, giao dch trong th trng. Khi lng
sn phm ln v i din cho quyn li ca tp th s gip nhng ngi nng
dn thm sc mnh trong giao dch
- Gip nng dn cng nhau sn xut, kinh doanh to ra thu nhp: T hp tc
c th pht trin cc hot ng kinh doanh quy m nh nh cung cp dch v
bm ti, lm t, kho cha, vn ti, tip th chi ph thp, t la ging, t dch
v ngnh ngh
- Gip nng dn a dng ha sn xut sang nhng lnh vc m tng ngi
nng dn ring l v ngho khng t lm c.
- Nng cao gi bn nng sn: T hp tc s thay mt cc thnh vin m phn
giao dch tiu th nng sn vi khi lng v quy m ln hn, t d thng
tho c gi bn cao hn vi nhiu u th hn l n l thnh vin t sn xut,
t tm u mi tiu th.
- Tng nng sut v hiu qu ca hot ng sn xut: C th thy s biu hin
nhiu kha cnh nh: t hp tc c tnh cht tng tr, gip ln nhau v lao
ng (vn cng, i cng) hoc h tr tiu th nng sn v chia s kinh
nghim sn xut nng cao nng sut hoc tip cn cc dch v, h tr ca
Nh nc
- Gip nng dn tit kim chi ph sn xut: T hp tc gip nng dn gim chi
ph sn xut thng qua vic t chc cng mua u vo sn xut vi gi bn bun,
cng vn chuyn v bn sn phm...
Ngoi ra, c th thy loi hnh t hp tc bo v rng: T hp tc c thnh lp
da trn s h tr ca cc d n h tr giao t lm nghip cho cng ng di s
phi hp ca chnh quyn a phng (d n FLICH) ti mt s tnh trn c nc
th im giao t, giao rng cho cng ng qun l. Thng thng mi h nhn bo
v qun l v trng mi mt khu vc rng nht nh v xa ni . bo v tt khu
vc ca mnh v tit kim chi ph lao ng, cc h c rng gn nhau hp tc thay
phin nhau thng xuyn trng coi v bo v rng ca c nhm.
- Tip cn d dng hn ti th trng: Nh li ch v quy m kinh t, khc
phc nhng nhc im ca kinh t h nh s manh mn ca t ai, trnh
513
515
- Hnh thnh cc t chc mang tnh dn ch, pht huy kh nng sng to ca
nng dn. Cc t hp tc vi quy m hp l v tnh cng ng cao l ph hp
vi kh nng t chc cn yu ca ngi ngho. Hn na, mi trng nhm nh
rt thun li truyn b nhng k nng ra quyt nh tp th, nhng k nng
c th c s dng trong cc giai on pht trin tip theo ca cc hip hi, cc
lin nhm hp tc;
- To ra s pht trin bn vng nng thn. Vic tham gia vo cc t hp tc
dn ti tnh t lp ngy cng cao ca nhng ngi nng dn ngho v hnh
thnh mt mng li cc t chc nng dn t qun. iu ny kch thch tng
trng kinh t cc vng nng thn v m rng th trng trong nc, thc y
s pht trin ng u trn phm vi quc gia. V phng din chnh tr, s tham
gia ca ngi dn s l c hi cho ngi ngho ng gp hu ch vo tin trnh
pht trin;
- Gia tng li ch kinh t nh tng quy m s dng cc ngun lc ti ch. S
tham gia ca ngi dn vo cc nhm, t hp tc to thnh mt h thng tip
nhn cho php chnh quyn v cc c quan h tr pht trin gim chi ph giao
dch v chi ph phn phi cc dch v h tr ngi nng dn, do m rng
phm vi tc ng ca cc chng trnh ny;
- Thc y sn xut pht trin. T hp tc to ra cc iu kin thun li cho
sn xut nh xy dng cc cng trnh thy li chung, xy dng hoc sa cha
ng x v mng in nng thn...
4 Vai tr ca t hp tc trong xy dng nng thn mi
4.1. i vi cng tc quy hoch
- i din thnh vin T hp tc tham gia gp kin vo n quy hoch
nng thn mi ca x;
- Tham gia vo qu trnh thc hin quy hoch
4.2. i vi h tng kinh t - x hi
- Tham gia xy dng cc hng mc ng trc thn, xm, ng ph hp
vi nng lc
- ng gp ngy cng lao ng
- ng gp kinh ph
- Tham gia qun l, vn hnh, bo v, bo dng cng trnh thy li hnh
thnh t thy nng, t bm ti
- Tham gia xy dng cc cng trnh thy li nh ph hp vi nng lc
516
517
2. V pha cc t hp tc
- Tham gia thng xuyn v cc cuc hp t
- Lm vic minh bch: cc s liu (nh s bin bn, phiu ng k tham gia,
s sch k ton) s gip cho t nh li c nhng quyt nh a ra ti cc
cuc hp. iu ny s rt b ch cho vic gim st v nh gi hot ng.
- Thc hnh tit kim nh xy dng qu tp th; cc thnh vin c th
c chp nhn cho vay vn t tit kim v t s bi dng k nng v t
- Vic thay i lnh o phi c mi ngi nht tr: Nn c s lun chuyn
nh k tt c cc thnh vin c c hi pht trin k nng t chc v lnh o.
Tuy nhin, nu qu thng xuyn s gy bt n v khin vic lp k hoch di
hn tr nn kh khn.
- T hp tc ch ng lin h vi cc t chc kinh t trn a bn, vi chnh
quyn a phng tm nhng c hi lin kt kinh t trong tiu th nng sn, tm
u mi nguyn vt liu, tm c hi tip cn d n, chng trnh h tr ca Nh
nc v cc t chc khc./.
518
Ph lc Bi tp
I Hng dn tr chi bun la
I.1 Mc ch ca tr chi
Nng cao nhn thc cho ngi tham gia v li nhun c nhn khi sn
xut v kinh doanh theo t/nhm.
Khuyn khch ngi dn tham gia vo t hp tc
I.2 Ngi hng dn tr chi
Tr chi cn 2 ngi hng dn. A: l ngi hng dn chnh. B: ng
vai l nh doanh nghip xut khu la go
I.3 S lng ngi chi
Tng s ngi chi l 30 ngi: 26 ngi ng vai l 12 h nng dn, 4
ngi ng vai thng li
I.4 Vt liu cn chun b
2t
12 th trn mu vng, mi th tng ng 2 tn la
2t
2t
2t
Gi bn trung bnh m
nng dn c c
2006
3 triu / tn
2007
4 triu / tn
2008
3,5 triu / tn
522
I.8 Bng kt qu
I.8.1 Kt qu vng 1
1
Nng
Tn
dn
Tng gi
Gi bn
bn ti
ti ch,
ch, triu
triu
ng
ng/ tn
/2=
/2=
/2=
/2=
/2=
Li
/2=
nhun
/2=
Cng ty
ca
/2=
XK tr
thng
/2=
tin cho
li,
10
/2=
24 tn
11
/2=
12
/2=
triu
la, triu ng
(= 2 1)
ng
/24=
Thu nhp
ca nng
dn:
I.8.2 Kt qu vng 2
1
2
Li nhun
Tng gi
Gi bn ti
bn ti
ch, triu
Cng ty XK
ca thng
ch, triu
ng/ tn
tr tin cho
li, triu
24 tn la,
ng
(= 2 1)
ng
triu ng
Thu nhp
/ 24
ca nng
dn:
523
Tng thu
Thu nhp ca
nhp ca
nng dn vng 2:
nng dn
/ Thu nhp ca nng dn vng
Chnh lch:
1 * 100 =
I.10 V d ca tr chi
I.10.1 Kt qu vng 1
1
Nng
Tn
dn
Tng gi
Gi bn
bn ti
ti ch,
ch, triu
triu
ng
ng/ tn
Leo
/2=
3.5
Lng
6.8 (7.6)
/2=
3.4
Hn
/2=
3.0
Hi
6.5
/2=
3.25
Phng
6.8
/2=
3.4
Phng +
/2=
4.0
Li
Hng
nhun
Chm
7.2
/2=
3.6
Cng ty
ca
Trc
7.4
/2=
3.7
XK tr
thng
Vng
6.6
/2=
3.3
tin cho
li,
10
Trng
7.2
/2=
3.6
24 tn
11
6.8
/2=
3.4
12
Hng
6.9
/2=
3.45
Thu nhp
83.2
/24=
3.51
triu
la, triu ng
(= 2 1)
ng
108
24.8
ca nng
dn:
524
I.10.2 Kt qu vng 2
1
Gi bn ti
bn ti
ch, triu
Cng ty
nhun
ch, triu
ng/ tn
XK tr
ca
tin cho
thng
24 tn
li, triu
la, triu
ng
ng
(= 2 1)
108
18.0
ng
Thu nhp
Li
Tng gi
90.0
/ 24
3.75
ca nng
dn:
83.2
Tng thu
nhp ca
90.0
6.8
nng dn
/ Thu nhp ca nng dn vng
1 * 100 =
6.9%
525
BI 2
T CHC, QUN L HOT NG T HP TC
TRONG NNG NGHIP
Mc tiu:
Sau khi hc xong, hc vin c th :
- Hiu: Th no l T hp tc, cc nguyn tc t chc, hot ng, qun
l T hp tc; chc nng nhim v ca t trng, (Ban iu hnh), thnh vin;
- Trang b cho hc vin cc k nng:
+ T xy dng c k hoch v la chn tng lm mc tiu xy
dng cc phng n/d n kh thi cho hot ng ca T hp tc
+ Xy dng quy ch hot ng ca t
+ Mt s nguyn tc c bn ca vic k kt hp ng vi cc i tc bn
ngoi v hp ng vi thnh vin T hp tc
+ Ghi chp v qun l ti sn, thu chi hot ng v phn phi li ca T
hp tc
+ Ghi chp k ton v lp bo co ti chnh ca T hp tc
+ T chc iu hnh v ghi chp bin bn cc cuc hp
+ Xy dng bo co tng kt hot ng ca t bo co cho thnh vin
v bo co cho y ban nhn dn cp x;
- Mt s kinh nghim tht bi v thnh cng thng gp i vi cc T
hp tc trong nng nghip thi gian qua.
I. T CHC T HP TC
1. Mt s khi nim c bn
1.1 Khi nim v THT
T hp tc c hnh thnh trn c s hp ng hp tc c chng thc
ca y ban nhn dn x, phng, th trn (sau y gi chung l y ban nhn
dn cp x) ca t ba c nhn tr ln, cng ng gp ti sn, cng sc thc
hin nhng cng vic nht nh, cng hng li v cng chu trch nhim.
1.2. Nguyn tc t chc v hot ng
T hp tc c t chc v hot ng theo nguyn tc sau:
a) T nguyn, bnh ng, dn ch;
+ T nguyn: l vic gia nhp t hp tc ca cc c nhn t nguyn gia
nhp, h gia nh l hon ton da trn c s t nguyn, khng chu sc p ca
526
bt k t chc, c nhn no; Khi t vin khng mun tham gia t hp tc na, t
vin c quyn lm n t nguyn xin ra T hp tc, c hng cc quyn li v
thc hin cc ngha v theo hp ng quy nh.
+ Dn ch, bnh ng: vic mi t vin trong THT c quyn tham gia
qun l, kim tra, gim st hot ng ca t thng qua biu quyt v c quyn
biu quyt ngang nhau khng ph thuc t l vn gp. Cn gi l nguyn tc
mi thnh vin mt l phiu trong t chc, qun l hot ng ca THT.
Cng khai vi cc t vin ti cc bui hp v kt qu hot ng sn xut
kinh doanh, chia li theo vn gp cc quyn li, ngha v ca mi t vin, cc
ni dung khc theo yu cu ca t vin.
b) T ch, t chu trch nhim v cng c li:
Mi hot ng ca THT u do THT t quyt nh v t chu trch nhim,
khng mt t chc, c nhn no c can thip vo cng vic ni b v hot
ng hp php ca T hp tc.
THT t quyt nh b my t chc qun l, phng thc sn xut kinh
doanh, mc tin cng, tin lng i vi nhng ngi lm vic cho THT;
THT t trang tri chi ph hot ng ca mnh, t chu trch nhim v kt
qu hot ng ca mnh. Dng ti sn chung ca THT m bo thc hin
trch nhim dn s ca t, nu khng th t vin phi chu trch nhim lin
i bng ti sn ring ca mnh.
2. Thnh lp T hp tc
2. 1. Vic thnh lp THT do cc c nhn c nhu cu ng ra t chc.
2. 2. Khi thnh lp THT tho lun v thng nht cc ni dung sau y:
a) Mc ch v k hoch hot ng ca T hp tc;
b) Ni dung hp ng hp tc;
c) Tn, biu tng (nu c) ca T hp tc;
d) Danh sch t vin;
) Bu t trng, bu ban iu hnh (nu thy cn thit);
e) Cc vn lin quan khc.
3. Quyn v trch nhim ca T hp tc
3.1. Quyn ca t hp tc
a) T hp tc c la chn ngnh, ngh sn xut, kinh doanh m php
lut khng cm, hot ng khng gii hn theo phm vi hnh chnh ni THT
chng thc hp ng hp tc. THT hot ng trong cc ngnh ngh i hi phi
527
c giy php hnh ngh hoc Giy chng nhn iu kin kinh doanh th phi
tun th cc quy nh v giy php hnh ngh hoc giy chng nhn iu
kin kinh doanh theo quy nh ca php lut.
b) Lin doanh, lin kt vi t chc, c nhn trong nc v t chc, c nhn
nc ngoi m rng sn xut, kinh doanh theo quy nh ca php lut.
c) c hng cc chnh sch h tr v tham gia xy dng, thc hin cc k
hoch, chng trnh, d n h tr pht trin kinh t tp th; k hoch, chng trnh,
d n pht trin kinh t - x hi, to vic lm v xo i, gim ngho a phng.
d) c m ti khon ring ti ngn hng theo quy nh ca php lut v
theo c ch ngi i din c ghi trong hp ng hp tc.
e) c k kt cc hp ng dn s.
g) Quyt nh vic phn phi hoa li, li tc & x l khon l ca THT.
h) Cc quyn khc c ghi trong hp ng hp tc nhng khng tri vi
cc quy nh ca php lut.
3.2. Trch nhim ca T hp tc
a) T hp tc phi chu trch nhim dn s v vic thc hin quyn, ngha
v dn s do ngi i din xc lp, thc hin nhn danh T hp tc.
b. T hp tc chu trch nhim dn s bng ti sn chung ca t; nu ti
sn khng thc hin ngha v chung ca t th t vin phi chu trch
nhim lin i tng ng vi phn ng gp bng ti sn ring ca mnh.
c. Cc tho thun cam kt vi cc t vin, t chc v c nhn khc.
d. Thc hin cc trch nhim i vi ngi lao ng do T hp tc thu
theo quy nh ca php lut v lao ng.
e. Cc trch nhim khc theo quy nh ca php lut.
4 T vin T hp tc
4.1. iu kin tr t vin T hp tc
a) C nhn t 18 tui tr ln, c nng lc hnh vi dn s y , t nguyn
vit n tham gia (Ph lc 1) v tn thnh cc ni dung ca hp ng hp tc u c
th tr thnh thnh vin THT. Mt ngi c th l thnh vin ca nhiu THT;
b) Hp ng hp tc c th quy nh thm v cc tiu chun khc i vi
thnh vin T hp tc nh c nhn i din h gia nh...
4.2. Quyn, trch nhim v ngha v ca t vin
a) Quyn ca t vin
- C quyn ngang nhau trong vic tham gia quyt nh cc cng vic ca
T hp tc, khng ph thuc vo mc ng gp ti sn ca mi t vin;
528
Bc 2: D tho k hoch
Mc ch: D tho k hoch c s tham gia rng ri ca cc bn lin quan.
Ni dung: Cn b k hoch bn bc vi T trng (Ban iu hnh) v
thm d kin mt s t vin THT v mc tiu k hoch nm ti; cc hot ng
ca t; cc gii php chnh thc hin k hoch; thu thp kt qu thc hin k
hoch nm trc. d tho k hoch ca t trn c s kt qu thu c t cc
hot ng trn. Tho lun d tho k hoch vi cc tvin ban iu hnh, t
trng v mt s t vin ch cht chnh sa, b sung v hon thin k hoch.
Kt qu: D tho k hoch c xy dng
Bc 3: Thng qua k hoch
Mc ch: Bn k hoch hot ng ca t c thng qua.
Cc hot ng: Thng qua ti cuc hp Ban iu hnh t; Thng qua ti
cuc hp chung cui nm ca t.
Kt qu: Bn KH c thng qua ti cuc hp cui nm ca T hp tc.
2. T chc cc cuc hp v lp bin bn cuc hp ca t
2.1. Hp ban iu hnh t hp tc:
a) Phn loi hp: Hp thng xuyn, nh k (khong 1 thng 1 ln); hp
bt thng: Khi c yu cu t xut.
b) Thnh phn: Ton b cc thnh vin Ban iu hnh t; T trng l
ngi ch tr cuc hp
c) Ni dung
- Xem xt v nh gi tin vic thc hin k hoch trong thng, gii
quyt nhng vn pht sinh vng mc, nhng xut kin ngh.
- Kim im vic chp hnh phn cng ca T trng
- ra k hoch cc hot ng trong thng ti
- Hp trc v sau khi kt thc ma v sn xut nhm s kt v sn xut
kinh doanh trc v ra v sn xut kinh doanh ti
- Hp cui nm tng kt hot ng ca nm v thng nht k hoch
hot ng ca nm tip theo.
- Lp bin bn cuc hp (Ph lc 3)
2.2. Hp T hp tc
a) Thnh phn: Ton th t vin THT v i din thnh vin; Ban iu hnh
b) Ni dung
533
Ch tiu
Doanh thu
II
Chi ph
1
2
3
4
DV
Lm
Thu
Khc
ging
hoch
Cng
Chi ph nm trc
chuyn sang
Chi ph trong nm
Chi ph d dang cui
nm
Chi ph khc
III Li, l
V
Phn phi
Qu t
Thc li em phn
phi
3.2. Bo co ngun vn v cc qu
a) Mc ch: S theo di chi tit ngun vn kinh doanh dng ghi chp
s hin c v tnh hnh tng, gim ngun vn kinh doanh ca THT theo tng ni
dung: Vn gp ban u ca t vin, vn tch lu ca THT, vn nhn lin doanh
ca c nhn, n v ngoi THT, cc khon nhn c t s ti tr ca nh nc,
534
S TIN
GHI CH
A. N PHI THU
1. Phi thu ca thnh vin v dch v s dng
2. Phi thu ca khch hng bn ngoi
3. N tm ng cha thanh ton
4. N phi thu khc
B. N PHI TR
1. Phi tr mua ca bn ngoi
2. Phi tr khc
C. PHI TR N VAY
535
3.4. Bo co kim k ti sn
3.4.1. Bo co kt qu kim k ti sn (n 31/12/) : Kim k vt t, sn phm, hng ha
a) Mc ch: Bo co ny dng phn nh ton b s lng v gi tr tt c cc loi vt t, sn phm, hng ha cn tn
kho n cui ngy 31/12 hng nm nhm xc nh s lng v gi tr thc c tng loi vt t, hng ha n cui nm BC
trc thnh vin.
b) Ni dung v cch lp biu
- Cn c lp: Da vo bin bn kim k vt t, sn phm, hng ha cui ngy 31/12 hng nm.
- Mi th vt t, sn phm, hng ha ghi 1 dng v ghi r l do tha, thiu ca tng th v ngi chu trch nhim qun l.
STT
Tn quy cch vt t, sn
phm hng ha, dng c
Theo s k
gi
ton
theo
s
sch
Kim k
Gi
Gi
lng
tr
lng
tr
Chnh lch
Tha
L
Thiu
Slng Gi tr Slng
Gi
tr
do
tha
thiu
Ni
bo
qun
II
III
536
3.4.2. Kim k ti sn c nh
a) Mc ch: Bo co kt qu kim k ti sn c nh dng phn nh ton b ti sn c nh hin c theo 3 tiu ch:
Nguyn gi, s hao mn, gi tr cn li v s tha, thiu so vi s k ton.Bo co kt qu kim k gip cho thnh vin bit
c s lng, gi tr, hin trng ti sn thc c ca THT.
b) Ni dung v phng php: Bo co kim k ti sn lp mt nm mt ln vo cui ngy 31/12 hng nm.
Tn
TSC
V
T
Nm
s
dn
g
Theo s K ton
Tn
Theo kim k
n v
Nguy
hao
Gi tr
qun l
lng
n gi
cn li
S
Ln
g
Chnh lch
Tha
Gi
Nguy
hao
tr
n gi
cn
Ln
li
Nguy
n gi
L
Thiu
Gi tr
Ngu
cn
Ln
yn
li
gi
do
Gi tr
cn li
Nh
1
ca, vt
kin
trc
My
mc
thit b
TS vn
phng
537
tha
thi
u
4. Quy ch ti chnh ca t hp tc
4.1. Ti chnh ca t hp tc:
Cn cng khai, minh bch cc bo co ti chnh ca t t vin bit,
theo di v kim tra. Nhng THT c ti sn chung, c hot ng ti chnh chung
cn c s sch k ton ghi chp cc pht sinh thu chi, theo di bin ng v
s dng vn, qu v ghi chp cc hot ng kinh doanh ca THT theo hng
dn ca c quan ti chnh.
4.2. Xy dng Quy ch qun l ti chnh trong ni b t hp tc
Cc ni dung chnh ca quy ch gm:
4.2.1. Chi qun l
a. Quy nh chung
- Tt c cc khon chi tiu u phi c ha n, chng t hp php, hp
l theo quy nh hin hnh ca Nh nc.
- Trn ho n phi ghi y cc yu t theo ng quy nh nh: Tn,
a ch, m s thu, ch k, du (nu c) ca c ngi bn v ngi mua.
- Vic thc hin thu chi, tm ng thanh quyt ton thc hin theo ng
quy nh
- Cc khon tm ng chi ph phi thc hin hon ng trong thi gian quy nh.
b. nh mc chi
- Chi ph giao dch, tip khch
- Chi ph cng tc (S ngy i cng tc, phng tin i li, Chi khc)
- Chi ph hi ngh, hi tho (Chi cho cc thnh vin tham d hi tho, hi
ngh, Chi sao chp ti liu, in n ti liu, Chi cho vic tham gia o to, tp
hun , i li, Lu tr)
- Chi th lao qun l; Chi khc
c. Th tc chi
- Thanh ton khi c y chng t hp php, hp l v c ph trch
b phn k xc nhn trc khi chuyn k ton thanh ton.
- Th tc thanh ton cho cc hi ngh, hi tho, tp hun; Cc th tc khc.
4.2.2. Thu chi sn xut, kinh doanh
a. Quy nh chung
- Cc khon chi phi c cc th tc theo quy nh
- Cc chng t thu, chi phi m bo tnh hp php, hp l theo quy nh
- Cc quy nh khc.
538
b. nh mc chi
Quy nh cc nh mc chi theo cc hot ng sn xut kinh doanh ca t
hp tc.
c. Th tc thu, chi
- H s, giy t cho mi khon thu chi
- Ghi chp s sch k ton, Cc th tc khc
Nhng quy nh chi tit v ch thanh ton mt s khon chi ph trn
y c p dng thng nht t ngy ....................
Trong qu trnh thc hin, bn d tho quy ch c th c sa i, b
sung cho ph hp vi thc tin.
5. Cng tc k ton ca t
5.1. Nhim v
- Ghi chp, tnh ton, phn nh s hin c v tnh hnh lun chuyn, s dng
ti sn, vt t, tin vn, qu trnh v kt qu hot ng sn xut kinh doanh ca T.
- Kim tra, kim sot thc hin k hoch sn xut, k hoch ti chnh v
cc tiu chun, nh mc ca T
- Kim tra vic tnh ton doanh thu, chi ph v xc nh kt qu kinh doanh
- Theo di, kim sot vic phn phi li
- Lp cc bo co ti chnh ca T.
5.2. Ni dung cng tc k ton
Cng tc k ton bao gm nhng ni dung chnh sau y:
+ Phn nh bin ng tin mt ti qu, tin gi ngn hng v cc chng
ch c gi
+Phn nh bin ng s lng, gi tr ca vt t, ti sn ca T
+ Phn nh n phi thu, phi tr ca T
+ Phn nh bin ng cc ngun vn, qu ca T
+ Phn nh cc khon thu, khon chi ca T
+ Lp bo co tnh chnh ca T
6. Cng tc qun l ti sn, vn ca t
- Ti sn ca t hp tc gm: vt, tin, giy t c gi v cc quyn ti sn.
THT cn ghi chp theo di ring nhng ti sn bng hin vt khng quy
thnh gi tr, trong phn r thnh 2 loi: loi ti sn do tng t vin gp v s
tr li khi t vin ra khi t hp tc v loi ti sn khng chia cho cc t vin
khi t vin ra khi t hp tc.
539
Ti sn s tr li khi t vin ra
khi t hp tc
vin ra khi t hp tc
Vt
Giy
t Quyn
c ti sn
gi
Vt
Khng Quy
quy
thnh
thnh tin
gi tr (ng)
Tin
mt
(ng)
Ch
k
Giy
t Quyn
c ti sn
gi
(hoc
im
ch)
1
2
3
- Ti sn cng to lp, c tng, c cho
540
STT
Ngun
ra khi t hp tc
khi t hp tc
Vt
Giy
t Quyn
c ti sn
gi
Vt
Khng Quy
Tin
thnh
mt
quy
thnh
tin (ng)
gi tr (ng)
Ghi
Giy
t Quyn ch
c ti sn
gi
Ti
sn
1
c
tng
cho
chung
Ti
sn
cng
to lp
Trch
2.1
t hoa
li, li
tc
Ti
2.2 sn
khc
7. Qun l thu chi, phn phi v x l l ca t
7.1. Qun l thu chi:
7.1.1. Cc khon thu ca T hp tc
- Thu t hot ng sn xut kinh doanh bao gm c thu do bn sn phm,
dch v ca t v cc khon thu do gp vn lin doanh, thu hoa hng chit khu
t dch v ca t, cho thu ti sn, li tin gi ngn hng, li cho vay v cc
khon thu do kinh doanh khc.
- Cc khon h tr bn ngoi (Nh nc, ca cc t chc, c nhn trong
v ngoi nc; qu biu, qu tng, ...).
541
- Thu khc
7.1.2. Chi ca t hp tc
- Chi cho hot ng sn xut kinh doanh bao gm c chi ph sn xut kinh
doanh, chi qun l ca t, chi gp vn lin doanh lin kt, chi lm i l, tr li vay
ngn hng v vay cc t chc c nhn, chi ri ro do thin tai, dch bnh v cc ri ro
kinh doanh khc; chi b l nm trc, cc khon chi sn xut kinh doanh khc.
- Chi h tr cho thnh vin v i sng, y t, gio dc v cc h tr khc
cho thnh vin v cho cng ng, ngi dn v chnh quyn a phng (nu c
v chi ng theo quy nh ca t hp tc).
- Chi khc.
7.2. Phn phi li nhun
Hoa li, li tc ca t hp tc dng phn chia cho t vin v to tch
ly chung ca t theo tho thun ghi trong hp ng hp tc hoc theo thng
nht ti cuc hp ca t, sau khi thc hin ngha v thu vi nh nc (nu c),
c th c phn phi nh sau:
7.2.1. B cc khon l nm trc chuyn sang (nu c);
7.2.2. Trch lp qu ca t hp tc to tch ly chung
7.3. S theo di qu
Mc ch: S ny dng theo di tnh hnh trch lp v s dng qu ca THT.
Cn c v phng php ghi s:
- Mi loi qu phi c theo di trn 1 quyn s hoc mt s trang s ring.
- Cn c ghi s: Cn c vo cc chng t khc c lin quan n vic trch
lp v s dng cc qu ca THT v cc chng t khc lin quan nh chng t thu ng
gp cc qu khuyn nng, khuyn ng, khuyn lm ca cc h thnh vin;
NTGS
S THEO DI CC QU CA T HP TC
Loi qu: .....
Ngy m s:
Chng t
S tin ghi
Din gii
S
Ngy
Tng
Gim
D Ghi ch
hiu thng
qu
qu
qu
D u k
Pht sinh trong k
Cng s pht sinh
S d cui k
Ngy.........thng .......nm.........
Ngi ghi s
(K, h tn)
K ton
(K, h tn)
T trng
(K, h tn)
542
Phn cho thnh vin theo vn gp, chia theo cng sc ng gp v chia
theo mc s dng dch v ca t hp tc.
- Chia theo vn gp l hnh thc phn phi li cn c vo vn gp ca
thnh vin.
- Chia theo cng sc ng gp l hnh thc phn phi li cn c vo cc
ng gp khng phi bng vn gp m bng ngy cng lao ng hoc vic gp
ti sn, cng c sn xut cho kinh doanh ca t.
- Chia theo mc s dng dch v l hnh thc phn phi li cn c vo
khi lng, t l gi tr sn phm, hng ha, vt t m mi t vin mua t dch
v ca THT.
Mi t c th xem xt, tho lun thng nht chn c 3 hoc 2 hoc 1 hnh
thc phn phi trn chia li, hoa li cho thnh vin.
* S theo di cung cp dch v
Mc ch: theo di vic cung cp dch v ca THT cho h thnh vin.
* Cn c v phng php ghi:
- Cn c ghi : Cn c vo phiu xc nhn sn phm, cng vic hon thnh.
- Mi i m 1 quyn, mi h ghi 1 trang;
S THEO DI CUNG CP DCH V CHO CC H THNH VIN
i, t:
Tn h thnh vin:
Ngy
thng
ghi
Chng t
S
Ngy
hiu thng
Din
gii
s
A
n Thu Phng
v
li
tr
tnh
dch
n Thnh Ghi
gi
tin
ch
bnh
B
Cng
cui
v
Ngy.........thng......nm.........
Ngi ghi s
(K, h tn)
K ton trng
(K, h tn)
T trng
(K, h tn)
543
7.4. X l l
Trong trng hp t b l, sau khi xem xt cc kh nng bi thng cho
ngi chu trch nhim gy ra l ca t, phn cn li x l nh sau:
- Trch qu ca t
- Cc thnh vin ng gp b vo l (c th ng gp trc tip hoc
gp bng cch tr vo vn gp ca t vin).
- Chuyn l sang nm sau b p nu t hp tc cn tip tc hot ng.
8. Mt s vn c bn v k kt hp ng ca t hp tc
8.1. Mt s vn v hp ng
Hp ng l mt s tha thun v vic s thc hin hay khng thc hin
mt iu g . Mt hp ng c tnh logic c ngha l n c s rng buc v
mt php l v c hiu lc. Mi im tha thun trong hp ng u phi r
rng, c ch th i km trnh nhng tranh chp v kin tng c th xy ra.
Trng hp giao dch kinh t c ni dung r rng v mt vn no th ghi
tn trc tip ni dung vo tn hp ng nh hp ng vay vn, hp ng vn
ti, hp ng bn nng sn, hp ng mua la ging, .....
Cc giao dch kinh t ca THT thc hin thng qua hp ng th phi theo
cc quy nh ca B lut dn s 2005. B lut ny quy nh cc vn v php
l cho vic k kt v thc hin hp ng ca THT. Trng hp c bit, nu c
kin, tranh chp lin quan n vi phm hp ng gia cc bn th vic x l
php lut u cn c vo cc quy nh ca B lut dn s 2005.
Hp ng dn s l s tho thun gia cc bn v vic xc lp, thay i
hoc chm dt quyn, ngha v dn s.
8.1.1 Nguyn tc giao kt hp ng dn s
- T do giao kt hp ng nhng khng c tri php lut, o c x hi;
- T nguyn, bnh ng, thin ch, hp tc, trung thc v ngay thng.
8.1.2. Ni dung ca hp ng dn s
Tu theo tng loi hp ng, cc bn c th tho thun v nhng ni
dung sau:
- i tng hp ng l ti sn phi giao, cng vic phi lm hoc khng
c lm;
- S lng, cht lng;
- Gi, phng thc thanh ton;
- Thi hn, a im, phng thc thc hin hp ng;
544
545
- Thc hin mt cch trung thc, theo tinh thn hp tc v c li nht cho
cc bn, bo m tin cy ln nhau;
- Khng c xm phm n li ch ca Nh nc, li ch cng cng,
quyn, li ch hp php ca ngi khc.
8.1.7. Thc hin hp ng c tho thun pht vi phm
- Pht vi phm l s tho thun gia cc bn trong hp ng, theo bn
vi phm ngha v phi np mt khon tin cho bn b vi phm.
- Mc pht vi phm do cc bn tho thun.
- Cc bn c th tho thun v vic bn vi phm ngha v ch phi np
tin pht vi phm m khng phi bi thng thit hi hoc va phi np pht vi
phm v va phi bi thng thit hi; nu khng c tho thun trc v mc
bi thng thit hi th phi bi thng ton b thit hi. Trng hp cc bn
khng c tho thun v bi thng thit hi th bn vi phm ngha v ch phi
np tin pht vi phm.
8.1.8. Sa i hp ng dn s
- Cc bn c th tho thun sa i hp ng v gii quyt hu qu ca
vic sa i, tr trng hp php lut c quy nh khc.
- Trong trng hp hp ng c lp thnh vn bn, c cng chng,
chng thc, ng k hoc cho php th vic sa i hp ng cng phi tun
theo hnh thc .
8.1.9. Chm dt hp ng dn s
Hp ng chm dt trong cc trng hp sau y:
- Hp ng c hon thnh;
- Theo tho thun ca cc bn;
- C nhn giao kt hp ng cht, php nhn hoc ch th khc chm dt
m hp ng phi do chnh c nhn, php nhn hoc ch th thc hin;
- Hp ng b hu b, b n phng chm dt thc hin;
- Hp ng khng th thc hin c do i tng ca hp ng khng cn
v cc bn c th tho thun thay th i tng khc hoc bi thng thit hi;
- Cc trng hp khc do php lut quy nh.
8. 1.10. Hu b hp ng dn s
- Mt bn c quyn hu b hp ng v khng phi bi thng thit hi
khi bn kia vi phm hp ng l iu kin hu b m cc bn tho thun
hoc php lut quy nh.
546
547
giao nhn vt t; Gi c; Phng thc thanh ton; Trch nhim php l hai bn
k hp ng.
Lu : Chun b m phn k kt hp ng cn quan tm:
+ Cn tham kho hp ng cc nm trc chun b hp ng vi bn
cung ng v nng dn.
+ T hp tc tin hnh trao i thng tin gia cc b phn trong THT, thu
thp nhu cu ca nng dn thng qua cc bui hp.
+ Thng tin v tnh hnh cc sn phm nh chng loi, gi c thu thp t
nhiu n v cung ng m bo li ch ca tp th v nng dn.
+ Hng ha c mua phi ch n yu t an ton, m bo cht
lng, gim chi ph sn xut cho nng dn.
8.3. T chc giao khon cho i, t dch v cung ng.
tng cng trch nhim THT t chc giao khon cho i, t DV cung ng.
+ Bn giao khon: Ban iu hnh hoc t trng THT.
+ Bn nhn khon: i t dch v cung ng.
+ Thi gian giao khon: Sau khi k hp ng vi h thnh vin, THT t
chc k hp ng giao khon cho i, t dch v.
+ Ni dung giao khon.: s h gia nh cn dch v; Khi lng dch v
tng loi; Cht lng yu cu; Thi gian cung cp; a im giao, nhn; Chi ph
c s dng; doanh thu; Ch thng, pht.
- Trch nhim bn giao khon v bn nhn khon trong ni dung khon
trn, THT cn tp trung vo ba ch tiu chnh l: khi lng dch v; chi ph
c s dng; doanh thu phi np.
8.4. Xc nh n gi dch v, phng thc cung ng v hnh thc
thanh ton khi bn hng.
8.4.1. Xc nh n gi dch v.
n gi dch v chnh l gi bn (hoc gi thu dch v) i vi thnh vin
hoc khch hng tnh cho mt n v dch v, ph hp cn m bo cc yu cu sau:
+ n gi dch v phi m bo thu hi chi ph dch v m THT chi ra
(c chi ph vt t v cng lao ng), chi ph qun l v cc khon thu.
+ n gi dch v phi m bo cho THT c mt phn li trch lp qu,
mt phn kch thch thnh vin s dng nhiu dch v THT.
+ n gi dch v phi xp x (thp hn) gi th trng, c thnh vin
v khch hng chp nhn.
548
549
550
551
552
CU HI THO LUN
1. Nhng nhm (t, i) sau y, nhm no c gi l t hp tc, nhm
no khng phi t hp tc, ti sao?: T on kt; T nhm sn xut trong
doanh nghip, nng lm trng; i sn xut trong hp tc x; Nhm Chi
hi; Nhm i vn cng; Nhm Cu lc b; Nhm Hi ngh nghip,
nghip on; Cc t chc chnh tr - x hi nh t chc on Thanh nin, ph
n, nng dn
2. Do qun l khng tt, T hp tc A lm vo tnh trng n nn, thua l.
Ban iu hnh t hp tc d nh chia u s n ca t hp tc cho cc t vin.
Xin hi d nh ca Ban iu hnh t hp tc A v phn chia s n ca t hp
tc cho cc t vin nh vy c ng khng?
3. Tho lun chia s kinh nghim v vic xy dng Quy ch qun l ti
chnh trong ni b t hp tc
553
GI TR LI CC CU HI THO LUN
1. Bm st khi nim v t hp tc phn I. Mt s tn c th khng nh
ngay mt s khng phi l t hp tc nh: T nhm sn xut trong doanh
nghip, nng lm trng; i sn xut trong hp tc x; Nhm Chi hi;
Cc t chc chnh tr - x hi nh t chc on Thanh nin, ph n, nng dn;
Nhng t, nhm cn li phi tm hiu xem c hp ng hp tc chng thc ca
UBND cp x hay khng, c t ba c nhn tr ln khng...?
2. Cn c vo ni dung v trch nhim dn s ca t hp tc quy nh ti
im 1.3.2 ti liu th: T hp tc chu trch nhim dn s bng ti sn chung
ca t; nu ti sn khng thc hin ngha v chung ca t th t vin phi
chu trch nhim lin i tng ng vi phn ng gp bng ti sn ring ca
mnh.
Nh vy, vic Ban iu hnh t hp tc A d nh chia u s n ca
THT cho t vin l tri quy nh php lut, cc t vin phi chu trch nhim v
cc khon n, ngha v ti chnh ca t hp tc bng ti sn ring ca mnh
nhng theo t l vn gp tng ng ch khng th chia u.
3. cc hc vin tho lun chia s kinh nghim thc t ca t hp tc
trong vic xy dng qun l ti chnh. Ging vin cn c vo ni dung v xy
dng quy ch qun l ti chnh trong ni b t hp tc bnh lun, nhn mnh
v rt ra cc im cn ch chung cho cc hc vin.
554
PH LC 1
CNG HO X HI CH NGHA VIT NAM
c lp - T do - Hnh phc
N XIN VO T HP TC
Knh gi: T trng (Ban iu hnh) T hp tc.......................................
Ti tn:....................................................., nm sinh.......
Ng ti: p(thn):..................................., x:
huyn ......................................,tnh:......
iu kin sn xut (kinh doanh) ca ti hin c:
Lao ng:......... ngi, cng c phc v sn xut gm:.................,
Din
tch:
..ha,
trong
Vn...ha,
rung......ha
,Khc.............ha
Sau khi nghin cu k hoch sn xut (kinh doanh).................. v hp ng
hp tc ca t, i chiu vi nhng iu kin hin c v s cn thit phi c s
hp tc trong sn xut (kinh doanh), nhm nng cao thu nhp.
Nay ti c nguyn vng v t nguyn lm n ny gi n T hp
tc........................ v xin tham gia l thnh vin t hp tc.
Ti xin cam kt thc hin ng v y nhng ni dung ghi trong hp
ng hp tc, k hoch sn xut kinh doanh ca t./.
............,ngy.........thng......nm 20.....
Ngi vit n
555
PH LC 2
CNG HA X HI CH NGHA VIT NAM
c lp - T do - Hnh phc
............., ngy...thng...nm....
Thng bo
V vic thay i T trng t hp tc
Knh gi: U ban nhn nhn x/phng/th trn.......................
1. Tn t hp tc: (Vit bng ch in hoa)....................................... c Hp ng
hp tc s:............c U ban nhn dn............chng thc,
ngy...........thng ............nm .....
2. H tn ngi i din cho t hp tc (ghi r h v tn, vit bng ch in hoa):
.......................................Nam/N:.............Sinh ngy:......./......./.............................
Chng minh nhn dn (hoc H chiu) s:............................................................
Cp ngy:......../........./.......................Ni cp:..........................................................
Ni ng k h khu thng tr:....................................................................... ...
in thoi (nu c):............................... Fax (nu c):............................................
Email (nu c):................................. Website (nu c):..........................................
Thng bo thay i T trng t hp tc..............................................:............
ng/b....................................Nam/N:............Sinh ngy:......./....../......................
Chng minh nhn dn (hoc H chiu) s:.............................................................
Cp ngy:......../........./............................Ni cp:...................................................
Ni ng k h khu thng tr:............................................................................
in thoi (nu c):................................... Fax (nu c):........................................
Email (nu c):..................................... Website (nu c):......................................
Lm T trng t hp tc:..........................t ngy......./......./................................
Thay cho ng/b....................................................................................................
Xin thng bo qu y ban./.
TM. T hp tc
556
PH LC 3
y ban nhn dn x.
T hp tc:.......................
thng
nm
thnh vin
Ngi lp bin bn
557
PH LC 4
y ban nhn dn x.
T hp tc:.......................
c lp - T do - Hnh phc
.................., ngy
thng
nm
BIN BN HP T HP TC
Hm nay vo lc .......gi, ngy.........thng..........nm ......, ti ..........., ban
iu hnh t hp tc............. t chc cuc hp (tun, thng, qu, nm, bt
thng....), nhm .(nu l do cuc hp)
1. Thnh phn tham d: Tng s n d cuc hp.............................ngi
2. Ch tr cuc hp ng......................................... T trng t hp tc
3. Ni dung cuc hp: Bo co doanh thu, chi ph v phn phi; Bo co ngun
vn v cc qu; Bo co tnh hnh cng n; Bo co kt qu kim k ti sn
(n 31/12/); Kim k ti sn c nh
3. Tho lun v gii p .........................................................................
4. Kt lun ca ch tr..............................................................................
Cuc hp kt thc vo lc........gi, ngy
thng
nm ...... Bin bn ny
558
PH LC 5
Nm
Nm
Nm
Mc ng ti thiu
Mc ng ti a
H thnh vin ng(b)....................................................Ngy m
s:
chng t
S vn gp
S vn tr
Xc
NTGS
hiu thng
S tin
nhn ca S
thnh
vin
tin
K nhn
ca thnh
vin
Ngy.........thng .....nm.........
Ngi ghi s
(K, h tn)
K ton
(K, h tn)
T trng
559