Professional Documents
Culture Documents
TRNG I HC NNG LM
PGS.TS. NG VN MINH (ch bin)
PGS.TS. TH LAN, TS. NGUYN CH HIU,
ThS. DNG TH MINH HA
ISBN 978-604-60-1099-9
GIO TRNH
NH GI TC NG MI TRNG
(Dng cho o to bc i hc)
NH XUT BN NNG NGHIP
H Ni - 2013
1
MC LC
LI NI U
5
DANH MC CC CH VIT TT
6
Chng 1. GII THIU CHUNG V NH GI TC NG MI TRNG
7
1.1. Lch s hnh thnh v s pht trin nh gi tc ng mi trng
1.2. Mc ch, ngha ca nh gi tc ng mi trng
1.3. nh ngha v ni dung c bn ca nh gi tc ng mi trng
1.4. Mi quan h gia nh gi tc ng mi trng vi pht trin kinh t
v cc cng c qun l mi trng
1.5. T chc v qun l cng tc nh gi tc ng mi trng
1.6. Phn cp d n phi lp bo co nh gi tc ng mi trng
Vit Nam
7
11
13
Chng 2. LP CAM KT BO V MI TRNG
2.1. i tng phi lp, ng k bn cam kt bo v mi trng
2.2. Thi im ng k bn cam kt bo v mi trng
2.3. Ni dung bn cam kt bo v mi trng
2.4. H s ng k bn cam kt bo v mi trng
2.5. T chc ng k bn cam kt bo v mi trng
2.6. Quy trnh ng k bn cam kt bo v mi trng
2.7. Cch vit bn cam kt bo v mi trng
2.8. Qun l thc hin bn cam kt bo v mi trng sau khi bn cam kt
bo v mi trng c ng k
Chng 3. NH GI TC NG MI TRNG
3.1. Chu trnh d n v trnh t thc hin nh gi tc ng mi trng
3.2. T chc thc hin nh gi tc ng mi trng
3.3. Cu trc, yu cu v ni dung ca bo co nh gi tc ng
mi trng
3.4. Cc bc thc hin nh gi tc ng mi trng chi tit
3.5. V d v nh gi tc ng mi trng ca mt s d n c th
14
22
26
28
28
29
29
34
34
35
35
37
39
39
48
49
51
64
3
LI NI U
Trong nhng nm qua, ni dung mn hc nh gi tc ng mi trng lun lun
thay i cng vi s thay i ca chng trnh ging dy, c bit l sau khi i mi
chng trnh o to ph hp vi yu cu pht trin ca ngnh gio dc trong giai
on hin nay. y l mn hc quan trng trong chng trnh o to i hc ngnh
Khoa hc Mi trng v mt s chuyn ngnh khc c lin quan.
Ti Vit Nam, cng vi s pht trin kinh t - x hi, mi trng v ti nguyn thin
nhin ngy cng chu nhiu tc ng tiu cc. nhim mi trng, s c mi trng v
s suy gim ti nguyn thin nhin l hu qu trc tip ca tc ng do cc d n,
chnh sch, chng trnh, k hoch pht trin thiu s thn thin vi mi trng. Mn
hc nh gi tc ng mi trng s cung cp cc kin thc c bn v thc tin cho
sinh vin v lnh vc ny.
Gio trnh nh gi tc ng mi trng c bin son bi tp th tc gi
Khoa Ti nguyn v Mi trng, Trng i hc Nng Lm - i hc Thi Nguyn:
PGS.TS. ng Vn Minh ch bin v bin son chng 4,5; PGS.TS. Th Lan bin
son chng 2, 3; TS. Nguyn Ch Hiu bin son chng 1; ThS. Dng Minh H a
bin son chng 6. Gio trnh phc v cho vic ging dy mn nh gi tc ng mi
trng thuc chuyn ngnh Khoa hc Mi trng v cc chuyn ngnh khc c lin
quan bc i hc.
Ni dung chnh trong gio trnh ny bao gm 6 chng.
Chng 1: Gii thiu chung v nh gi tc ng mi trng
Chng 2: Lp cam kt bo v mi trng
Chng 3: nh gi tc ng mi trng
Chng 4: nh gi mi trng chin lc
Chng 5: Phng php nhn dng v nh gi cc tc ng mi trng
Chng 6: Qun l v gim st cc tc ng mi trng
Trong qu trnh bin son, chng ti tham kho nhiu ti liu khoa hc, cc bo
co v vn bn php quy cng nh kt qu nghin cu c lin quan ti lnh vc nh
gi tc ng mi trng trong v ngoi nc. Tuy c nhiu c gng, song chc
chn khng trnh khi nhng thiu st. Tp th tc gi mong nhn c s gp ca
cc nh chuyn mn, thy c gio, hc vin v c gi trong v ngoi trng cun
gio trnh ny ngy cng c hon thin hn.
Xin chn thnh cm n
Cc tc gi
5
DANH MC CC CH VIT TT
6
T vit tt
Vit y
AQI
Ch s cht lng khng kh
BSI
Ch s ng vt y
BTNMT
B Ti nguyn v Mi trng
BVMT
Bo v mi trng
CKBVMT
Cam kt bo v mi trng
CP
Chnh ph
CQK
Chin lc, quy hoch, k hoch
MC
nh gi mi trng chin lc
TM
nh gi tc ng mi trng
DSH
a dng sinh hc
GDP
Ch s tng trng kinh t theo tng thu nhp quc ni
GT
Giao thng
HDI
Ch s pht trin nhn lc
KT-XH
Kinh t - x hi
MT
Mi trng
N
Ngh nh
PSI
Ch s tiu chun nhim
PTBV
Pht trin bn vng
QLMT
Qun l mi trng
QCKT
Quy chun k thut
QCVN
Quy chun Vit Nam
QHSD
Quy hoch s dng t
QHKTXH
Quy hoch kinh t x hi
TCVN
Tiu chun Vit Nam
TNTN
Ti nguyn thin nhin
UNEP
Chng trnh Mi trng Lin hp quc
UBND
y ban nhn dn
VSTP
V sinh thc phm
WQI
Ch s cht lng nc
chng c th tham gia vo qu trnh ny trong cc cuc hp cng khai hoc trong vic
h a gii gia cc bn (thng l bn gy tc ng v bn chu tc ng).
(5) Vi TM, ton b qu trnh pht trin c cng khai xem xt mt cch
ng thi li ch ca tt c cc bn: bn xut d n, Chnh ph v cng ng. iu
gp phn la chn c d n tt hn thc hin.
(6) Nhng d n m v c bn khng t yu cu hoc t sai v tr th c xu hng
t loi tr, khng phi thc hin TM v tt nhin l khng cn c n s cht vn ca
cng chng.
(7) Thng qua TM, nhiu d n c chp nhn nhng phi thc hin nhng iu
kin nht nh, chng hn ch d n phi m bo qu trnh o c, gim st, lp bo
co hng nm, phi c phn tch sau d n v kim ton c lp.
(8) Trong TM phi xt c n cc kh nng thay th, chng hn nh cng ngh,
a im t d n phi c xem xt ht sc cn thn.
(9) TM c coi l cng c phc v pht trin, khuyn khch pht trin tt hn,
tr gip cho tng trng kinh t.
(10) Trong nhiu trng hp, TM chp nhn s pht thi, k c pht thi kh nh
knh cng nh vic s dng khng hp l ti nguyn mc no y, ngha l chp
nhn v s pht trin v tng trng kinh t.
Qua phn tch mc ch, vai tr ca TM ta thy r ngha to ln ca n trong s
pht trin chung ca nhn loi, th hin ch TM l cng c qun l mi trng quan
trng. Song n khng nhm th tiu, loi tr, gy kh d cho pht trin kinh t - x hi
nh nhiu ngi lm tng m h tr pht trin theo hng m bo hiu qu kinh t,
bo v mi trng. V vy, n gp phn vo mc tiu pht trin bn vng.
C th tm tt ngha ca TM l: lm cng vic ny tt th qun l mi trng
tt, qun l mi trng tt th cng vic gi gn, bo v mi trng s tt, c bit l
trong tng lai. iu th hin qua mt s im c th sau:
- TM khuyn khch cng tc quy hoch tt hn. Vic xem xt k lng d n v
nhng d n c kh nng thay th t cng tc TM s gip cho d n hot ng c hiu
qu hn.
- TM c th tit kim c thi gian v tin ca trong thi hn pht trin lu di.
Qua cc nhn t mi trng tng hp, c xem xt n trong qu trnh ra quyt nh
giai on quy hoch, m cc c s v Chnh ph trnh c nhng chi ph khng cn
thit, i khi trnh c nhng hot ng sai lm, phi khc phc trong tng lai.
- TM gip cho Nh nc, cc c s v cng ng c mi lin h cht ch hn.
Cc ng gp ca cng ng trc khi d n c u t, hot ng c th nng cao
mi lin h cng ng v m bo hiu qu u t. Thc hin cng tc TM tt c th
ng gp cho s pht trin thnh vng trong tng lai. Thng qua cc kin ngh ca
12
Php lut
Sch lc
Kinh t
Thng tin
d liu
Quy hoch
TM
K ton
mi trng
Qun l tai bin
mi trng
Gio dc
o to
Hnh 1.1. Mi quan h gia nh gi tc ng mi trng
v cc cng c bo v mi trng khc
1.4.1. Cng c chnh sch, chin lc
Mi quc gia u c h thng cc chnh sch, chin lc pht trin ring ca mnh.
y l cng c ch o ton b hot ng pht trin kinh t - x hi cng nh bo v
mi trng. R rng, chnh sch pht trin c quan h mt thit vi chnh sch, chin
lc bo v mi trng. Nu tch ri chng th khng th thc hin tt vic pht trin
cng nh bo v mi trng. Chnh v vy, chng ta xt cc chnh sch, chin lc ny
nh mt th thng nht.
Trong xu th ton cu ha cng tc bo v mi trng, hin nay v ang hnh
thnh chnh sch, chin lc phm vi lin quc gia, chu lc v ton th gii.
Vit Nam cng c nhng chnh sch pht trin kinh t - x hi v bo v mi
trng. Nm 1986, nc ta xut chin lc quc gia bo v thin nhin, mi
trng.
Cng c chin lc, chnh sch c mi quan h hai chiu vi TM. Mt mt, TM
cc d n c th phi c thc hin trong khun kh cc chnh sch, chin lc, mt
khc cc chnh sch, chin lc li l i tng ca TM chin lc (MC).
1.4.2. Cng c php ch
Cng c ny bao gm cc lut, quy nh, ch nh lin quan ti bo v mi trng.
thng th mi quc gia c mt lut chung (Lut c bn) v TM v cc lut khc lin
quan nh cc Lut v s dng hp l ti nguyn thin nhin, v d nh: Lut Bo v
rng, Lut Khong sn, Lut t ai...
Quy nh, ngh nh l nhng vn bn di lut nhm c th ha hoc hng dn
thc hin cc ni dung ca lut, quy nh, ngh nh c th do c quan lp php hoc
hnh php ban hnh.
15
Trong lch s loi ngi chng kin rt nhiu tai bin nh: ni la, ng t,
chy rng (tai bin thin nhin) hoc n nh my in nguyn t, v p nc, trn
du... (tai bin nhn to). Hng nm, tn tht v ngi v ca do cc tai bin gy ra rt
ln. Do vy, vic qun l tai bin mi trng l rt cn thit v khi lm tt cng tc ny
s trnh c nhng s c ng tic.
Trong qu trnh pht trin, con ngi tin hnh nhiu hot ng sn xut trong
c nhiu hot ng cha ng tim nng gy tai bin ln. Mun lm gim tim nng
cng nh thit hi khi tai bin xy ra, cng tc qun l tai bin mi trng phi lm tt
nhng hot ng sau:
- Xc nh cc loi tai bin
- Xc nh cc c trng tai bin
- nh gi xc sut xy ra tai bin
- nh gi thit hi do tai bin gy ln.
Trong TM, nh gi tai bin c cp nh mt phn quan trng. Bo co TM
cng phi nu c 4 hot ng trn, ngoi ra phi ra cc bin php khc phc. V
d: Khi xy p thy in, ngi ta phi ngh ngay ti kh nng v p do ng t
kch thch, do r r trong a hnh Kaster, do ph hoi hoc do bo dng khng tt,...
gim bt phi a ra c cc bin php nh xy p chc, c bin php theo
di, o c ng t, kim sot lin tc trn phm vi p, c bin php thng bo, tr
gip khc phc hu qu khi p v,...
1.4.7. Gio dc, o to, nng cao nhn thc ca nhn dn
Mi trng sng l ti sn chung ca mi ngi, mi ngi u c trch nhim gi
gn, nng cao cht lng mi trng. Th nhng, ng o nhn dn tham gia mt
cch t gic vo cng tc ny phi nng cao nhn thc cho nhn dn. Khi nim nhn
dn y bao gm mi tng lp trong x hi, mi ngi s ng gp vo s nghip bo
v mi trng theo nng lc, nhn thc, kin thc ca mnh. Phn ng gp ca cc nh
khoa hc c th khc vi phn ng gp ca cng nhn, nng dn hoc ca ngi lnh
o t nc nhng u v mc tiu chung v u phi da trn c s nhn thc c
trch nhim ca mnh.
Cc kin thc v mi trng ca nhn dn c th thu thp c thng qua o
to cc cp hc hoc t o to. Hin nay, cc kin thc v mi trng v trch
nhim bo v mi trng ang c a vo chng trnh ging dy tt c cc cp
hc. cc cp hc ph thng, nhng kin thc c bn, d hiu v mi trng v bo
v mi trng c trnh by nhm nh hng v tng bc nng cao thc cho
hc sinh.
19
Tuy nhin, hin nay nhiu ngi c n nghi ng, khng bit gii php cng ngh c
th gii quyt ht c cc vn t ra khng, hay chnh n li gy ra nhng vn
nan gii khc. Chng hn, vo nhng nm 60 khi c c thuc tr su DDT, nng sut
nng nghip tng v n nh, nhng ch hn 20 nm sau, cc nh khoa hc ch ra kh
nng tch lu cht ny trong lng thc, c th gy bnh cho ngi.
Cho d c nhng nghi ng nh vy, chng ta vn tin vo kh nng pht trin khoa
hc, cng ngh v tc ng to ln ca n i vi s pht trin ca loi ngi.
Kin thc v pht trin khoa hc, cng ngh rt cn thit cho cng tc TM, v nm
vng kin thc v cc cng ngh ny s c kh nng phn tch cc tc ng ca hot
ng sn xut n mi trng. Cng sn xut in nhng tc ng n mi trng ca
nh my thu in khc rt xa vi nh my nhit in, cng sn xut mt loi hng ha
nh nhau c th c nhiu cng ngh khc nhau. V vy trong TM phi nh gi c
cng ngh no t gy tc ng hoc gy ra nhng tc ng d khc phc. iu ny rt
quan trng, c th gip ngi sn xut thay i cng ngh lc hu bng cng ngh tin
tin hn.
Mt trong nhng ni dung c bn ca TM l xut cc gii php ph ng trnh,
khc phc, x l cc tc ng tiu cc. Gii php cng ngh s l mt trong cc gii
php chnh c th m nhn cng vic ny. Cc cng ngh x l cht thi c nghin
cu v p dng cho php loi b mt s loi cht c c trong cht thi trc khi thi ra
mi trng. Ngi thc hin TM phi ch r nhng cng ngh no l thch hp vi
vic x l cht thi ca d n gy ra.
1.4.9. Cng c kinh t
C th coi cng c kinh t l cng c tng hp, n khng ch da trn c s cc
cng c nu trn, m c n ch ra kh nng thc thi v mt ti chnh. Kt qu nghin cu
trong kinh t mi trng ch ra rng, hot ng sn xut lun to ln ngoi ng ti mi
trng xung quanh. Chi ph gii quyt cc ngoi ng ny cha c tnh trong chi ph
sn xut. V vy, trong kinh t mi trng a ra cch tip cn cng c kinh t c
tnh n chi ph ngoi ng tm ra c mc sn xut ti u, l mc sn xut cho
tng li nhun x hi (bao gm c h sn xut v mi trng xung quanh) t cc i.
m bo hot ng sn xut mc ti u, nhiu nh khoa hc a ra cc
bin php kinh t, chng hn theo Ronall Coase th c th s dng th trng, thng qua
mc c n b gia ngi sn xut (ngi gy nhim) v ngi chu nhim hoc t
ra th thu buc ngi sn xut iu chnh mc sn xut v mc ti u.
Nh nc cng c th p dng cc bin php buc ngi sn xut gim mc thi nh
nh ra tiu chun hoc pht hnh quota nhim. Cc quota nhim da trn tng
21
quota xut nhp khu, ngha l ngi sn xut mun thi, phi mua quota v quota ny c
th chuyn nhng c. Vi h thng quota nh vy c th gip nhng ngi sn xut
tnh ton, chuyn nhng quota cho nhau nhm ti thiu ha ton b chi ph pht thi.
Kinh t mi trng cng ch ra nhng nguyn l c bn ca vic s dng ti
nguyn thin nhin, c ti nguyn ti to c v khng ti to c, hng ti pht
trin bn vng m vn thu c li nhun cao. Nhng nguyn l ny, cn c tnh n
trong cc bo co TM.
Nh vy, cng c kinh t v ang c p dng trong qun l mi trng hin
nay l: thu, ph, quota, qu mi trng. Trong nhng trng hp c th, c th xut
cc gii php ny nh l gii php gim bt, khc phc hu qu v ngn chn tc ng
c hi. Chng hn trong TM ta c th xut mt bin php cng ngh x l, song
vn ti chnh li khng cho php. Khi c th p dng gii php lp qu mi
trng to ngun vn cho cng tc ny trong khu vc. Ngun vn ny va gip, va bt
buc ch d n phi p dng cc bin php x l nhim, khc phc hu qu c
ra trong bo bo co TM.
Ngc li, chnh thng tin thu thp c trong qu trnh TM li c th gip thc
hin cc cng c kinh t tt hn, vic xc nh cc ch tiu chnh xc hn.
Tm li, TM l cng c qun l mi trng, c mi quan h hai chiu vi tt c
cc cng c khc.
1.5. T chc v qun l cng tc nh gi tc ng mi trng
TM l cng c trong qun l mi trng, n c mi lin h hai chiu vi cc cng
c khc, cng c ngha l vic t chc v qun l cng tc ny phi c s thng nht
ca cc c quan lin quan. C th tch cc c quan ny thnh 4 nhm c 4 chc nng v
s tham gia khc nhau vo qu trnh TM.
1.5.1. Cc c quan ban hnh lut, quy nh v bo v mi trng v nh gi tc
ng mi trng
Nhim v ca cc c quan ny l:
- Ban hnh lut, quy nh, ngh nh, thng t v bo v mi trng.
- Lp, duyt cc ch trng, ng li, chnh sch bo v mi trng vi quy
m ln.
- Theo di qu trnh thc hin cng tc bo v mi trng v pht trin bn vng.
Quc hi hoc c quan tng ng c quyn thng qua v ngh Tng thng,
Ch tch nc ban hnh cc lut c bn nh: Lut Bo v mi trng, Lut Bo v khai
thc ti nguyn thin nhin.
22
Chnh ph, b, cc chnh quyn a phng c th ban hnh cc ngh nh, quy nh
lin quan ti bo v mi trng v pht trin bn vng.
R rng lut php nh hng cho cng tc TM, gip cho cng tc ny c
tin hnh mt cch d dng v hiu qu.
Cc c quan ny khng nhng ban hnh lut, ch trng, chnh sch m c n theo
di vic thc hin trong thc t c th iu chnh cho ph hp.
H thng cc c quan ny cc nc pht trin hnh thnh v hot ng tng
i ng b v c hiu qu. cc nc ang pht trin, cc c quan ny hnh thnh
nhng hot ng vn c n b hn ch.
1.5.2. C quan qun l ti nguyn thin nhin v mi trng, nh gi tc ng
mi trng
Cc c quan ny bao gm chnh ph, cc b, ngnh, chnh quyn a phng. H c
trch nhim qun l ton b ti nguyn thin nhin, mi trng ni chung v cng tc
TM ni ring. Ring i vi TM, cc c quan ny c nhng chc nng:
- C th ha v a ra cc vn bn hng dn vic thi hnh cc iu lut v TM.
- Duyt, thm nh cc bo co TM hoc cc ti liu lin quan.
1.5.3. C quan thc thi nh gi tc ng mi trng
Cc c quan thc thi nh gi mi trng bao gm:
- C quan qun l.
- Ch d n hoc c quan ch tr d n.
- C quan c lp khc.
Nu c quan qun l mi trng thc hin TM cc d n th c th khch quan
hn, h khng v quyn li ca d n m c nhng kt lun sai v cc tc ng. Nhng,
h li hiu bit t v d n, k c cng ngh, nguyn, nhin liu u vo ln sn phm
u ra. V vy, h c th b st nhng tc ng ng k. Hn na c quan qun l mi
trng l c quan thm nh bo co TM nn khng th h thc hin TM c v
khi chnh h li thm nh cng vic ca mnh. Hn na kinh ph cho cng tc ny
thng li do ch d n cung cp ch khng th ly t ngun ngn sch c, nn
ngi nh gi s gp kh khn v cung cp kinh ph.
Nu thnh lp cc c quan c lp, chuyn thc hin TM th h cng gp kh
khn v mi c quan dng ny ch c th nh gi tt mt vi loi d n, vi loi d n
khc h phi tn thm chi ph tm hiu v rt c th b qua nhng tc ng ng k.
Vn kinh ph thc hin cng s gp kh khn, bi v rt kh xc nh mc kinh ph
23
v mi trng; cam kt thc hin cc bin php bo v mi trng khc theo quy nh
hin hnh ca php lut Vit Nam.
2.3.2. Ni dung bn cam kt bo v mi trng i vi cc hot ng sn xut, kinh
doanh, dch v khng thuc i tng phi lp d n u t
Cam kt ca ch c s sn xut, kinh doanh
Ch d n cam kt thc hin nghim chnh cc quy nh v bo v mi trng ca
Lut Bo v mi trng, cc vn bn di lut v cc quy nh ring ti a phng;
Cam kt thc hin y cc bin php bo v mi trng c nu trong bn cam
kt BVMT v cc tiu chun, quy chun k thut v mi trng c lin quan; Cam kt
m bo chnh xc ca cc thng tin v ni dung in trong bn cam kt bo v
mi trng.
Thng tin c bn v hot ng sn xut, kinh doanh
Nu y tn c s sn xut, kinh doanh; a im d kin trin khai hot ng
sn xut, kinh doanh, dch v; Loi hnh sn xut, kinh doanh, dch v; sn phm v s
lng; Din tch mt bng c s sn xut, kinh doanh, dch v; Nguyn liu, ph liu,
ph gia, ha cht, dung mi, cht bo qun, thuc tr su, thuc dit c v cc nguyn
vt liu khc s c s dng trong qu trnh sn xut; nhu cu s dng tng loi; Nhu
cu s dng nhin liu: du, than, ci, gas, in...
Cc tc ng mi trng v cc bin php gim thiu trong giai on thi cng
xy dng
Bng 2.1. Tng hp cc tc ng mi trng v cc bin php gim thiu
trong giai on thi cng xy dng
Yu t gy tc ng
Kh thi t cc
phng tin vn
chuyn, my mc thi
cng
Tnh trng
C
Khng
Bin php gim thiu
Cam kt
C
Khng
S dng phng tin, my mc thi
cng qua kim nh
S dng loi nhin liu t gy nhim
nh k bo dng phng tin, thit b
Bin php khc
Bi
Cch ly, phun nc gim bi
Bin php khc
nh k bo dng thit b
Ting n
B tr thi gian thi cng ph hp
Bin php khc
31
Yu t gy tc ng
Tnh trng
C
Bin php gim thiu
Khng
Cam kt
C
Khng
C bin php thu gom, x l s b
trc khi thi ra mi trng
Nc thi sinh hot
C bin php thu gom v thu n v
c chc nng x l theo quy nh
Bin php khc
Nc ma chy trn
C h thng rnh thu nc, h ga thu
gom, lng lc nc ma chy trn
trc khi thot ra mi trng
Thu gom v ti s dng
Thu gom ti ch hoc ti s dng
Cht thi rn xy
dng
thi ng ti cc a im quy nh
ca a phng
Thu gom, hp ng vi n v c chc
nng x l
Cht thi rn sinh
hot
t
Bin php khc
Cc yu t gy mt
an ton lao ng
Cc yu t gy nh
hng, gin on ti
hot ng sn xut
v x hi
Trang b cc trang thit b bo h lao
ng cn thit cho ngi lao ng
Bin php khc
Ln k hoch cho tng hot ng, bo
co vi cng ng a phng
c h tr
Bin php khc
Yu t gy
tc ng
Tnh trng
Bin php gim thiu
C Khng
Cam kt
C
Khng
nh k bo dng thit b
Ting n
Cch m gim ting n
Bin php khc
Nhit cao
xung quanh khu
vc sn xut
Nc thi sinh
hot
Lp t qut thng gi
Bin php khc
X l s b bng b t hoi trc khi thi vo
h thng thot nc chung
X l p ng QCVN trc khi thi ra mi trng
Bin php khc
Nc thi t h
thng lm mt
Thu gom v ti s dng
Bin php khc
Thu gom nc thi (b, ao, h, knh...)
Nc thi t
qu trnh sn
xut
Xy dng h thng x l nc thi sn xut
X l nc thi p ng tiu chun, quy
chun quy nh trc khi thi ra ngun nc
Bin php khc
Cht thi rn
Thu gom cht thi rn (khu cha rc)
Thu gom ti ch hoc ti s dng
Cht thi rn v
c
Hp ng vi n v c chc nng thu gom
t
Bin php khc
Cht thi rn
hu c
Lm phn hu c vi sinh, kh sinh hc, ti s
dng
Hp ng vi n v c chc nng thu gom
Bin php khc
Cc yu t gy
mt an ton lao
ng
Trang b cc trang thit b bo h lao ng cn
thit cho ngi lao ng
Cc yu t gy
nh hng,
gin on ti
hot ng sn
xut v x hi
Ln k hoch cho tng hot ng sn xut,
bo co vi cng ng a phng c
h tr
Cc yu t gy
phin toi v
nguy c i vi
sc khe cng
ng
B tr khu vc sn xut cch khu vc ng
dn c xa nht c th
Cc yu t gy
nguy c chy, n
Trang b, lp t cc thit b ph ng chy cha
chy
Bin php khc
Bin php khc
Bin php khc
33
Chng 3. NH GI TC NG MI TRNG
nh gi tc ng mi trng (TM) phi do chnh t chc (cng ty, c nhn)
xut d n (chng trnh hoc chnh sch) thc hin, cng c th mi n v chuyn
trch (hay chuyn gia t vn) thc hin. Sn phm ca nghin cu TM l mt bo co
TM mc s b hoc chi tit ty theo quy nh i vi tng loi d n. Bo co
TM do c quan qun l mi trng ca Nh nc hoc t chc cho vay vn xem xt,
thm nh theo phn cp.
3.1. Chu trnh d n v trnh t thc hin nh gi tc ng mi trng
Chu trnh d n v trnh t thc hin TM c quy nh c th trong cc vn bn
php lut ca Vit Nam.
3.1.1. Chu trnh d n
Ni chung, bt k mt d n no cng u thc hin theo mt trnh t t quy hoch,
n nghin cu tin kh thi, nghin cu kh thi, thit k k thut, thi cng xy dng v
cui cng l qun l vn hnh d n, cc giai on to nn chu trnh d n.
Giai on quy hoch
Phn ln cc d n c xut trong qu trnh lp cc quy hoch pht trin ca
cc lnh vc s dng ti nguyn. Th d: trong lnh vc ti nguyn nc l quy hoch v
ti nguyn nc xc nh phng n khai thc s dng hp l ngun nc lu vc
hoc khu vc (nh tnh), cng nh xut cc cng trnh ch yu cn xy dng nh
nc xem xt. Cc cng trnh khai thc s dng ngun nc c xut trong giai
on quy hoch mi ch l nhng xut ban u nhm hnh thnh bc u khi nim
v d n (nh hnh thc cng trnh, v tr xy dng, quy m ngh...) m cha i su
v tnh ton v mt k thut ca cng trnh.
Giai on lp bo co u t
Giai on ny c n gi l nghin cu tin kh thi, l giai on tip sau giai on quy
hoch khi cng trnh xut trong quy hoch c chp thun v cho nghin cu su
hn. Bo co u t cn phi tnh ton cc ch tiu kinh t k thut cho cc phng n
xut v phng n chn mc s b nhm cung cp cc c s ch d n xem xt
c nn u t d n hay khng.
Giai on lp d n u t
Giai on ny c n gi l nghin cu kh thi, l giai on tip theo sau khi bo co
nghin cu tin kh thi c chp nhn. D n u t i su vo tnh ton chi tit tt c
cc phng n v a ra phng n chn. T , xc nh c cc ch tiu kinh t k
39
Giai on vn hnh d n
Giai on ny tp trung gii quyt cc vn mi trng trong qu trnh vn hnh
d n, nh l:
- Lp quy trnh vn hnh hp l (hoc ti u) nng cao hiu qu vn hnh khai
thc cc cng trnh ca d n, ng thi hn ch cc thit hi v mi trng do vic vn
hnh khng tt gy nn;
- Thc hin chng trnh gim st mi trng khu vc d n trong sut c giai on
vn hnh cng trnh xut trong nh gi mi trng chi tit;
Ni chung, vi cc d n ln c nh hng nhiu n mi trng th u phi
thc hin ln lt cc bc nh sng lc mi trng, TM s b v TM chi tit.
C n i vi mt s d n nh, khng quan trng th cc nc u quy nh c th
hoc khng phi nh gi, hoc ch tin hnh sng lc hoc nh gi tc ng mi
trng s b l .
Mun xc nh mt d n cn thc hin n bc no l cn da vo quy nh
c th trong cc vn bn hng dn v phn cp thc hin TM ca mi nc.
3.1.3. Quy trnh thc hin nh gi tc ng mi trng Vit Nam
nh gi tc ng mi trng v bn cht l mt qu trnh d bo, nh gi tc
ng ca mt d n n mi trng bao gm mi trng t nhin, mi trng kinh t x hi v
trng.
c nhiu nh ngha v TM c a ra nh ca Chng trnh mi trng Lin hp
quc (UNEP-1991), ca y ban kinh t - x hi Chu v Thi Bnh Dng (ESCAP1990), ca Ngn
tuy nhin, cho n nay cha c mt nh ngha
thng nht.
Vit Nam, nh ngha v TM c quy nh trong lut BVMT 2005: nh gi
tc ng mi trng l vic phn tch, d bo cc tc ng n mi trng ca d n
u t c th a ra cc bin php bo v mi trng khi trin khai d n .
TM l mt vic rt quan trng c ch, c ngha thc t i vi hot ng kinh t
- x hi ca mt quc gia, mt khu vc. Mt khc, cng tc TM li l mt qu trnh
tng hp, va phn tch va nghin cu rt phc tp vi nhiu lnh vc khoa hc kinh t
v cng ngh khc nhau do rt tn km v ti chnh. Hn th na, thc hin mt
TM thng phi s dng nhiu chuyn gia c kinh nghim, trnh cao v mt nhiu
thi gian hon tt.
Chnh v vy, ch cn thc hin TM cho mt s d n quan trng sau khi
tin hnh xem xt y nhiu mt. Mt s d n khc hoc cc hot ng kinh t x hi khc
n
mi trng sinh thi v ti nguyn thin nhin c th b TM hoc thc hin TM
mc s b.
43
Theo quan im ca Chng trnh mi trng Lin hp quc (UNEP), quy trnh
TM thng c thc hin qua cc bc sau: sng lc, xc nh phm vi, nh gi
tc ng mi trng, thm nh ra quyt nh, quan trc v kim ton mi trng
(auditing).
C n theo quy nh ca nhiu t chc quc t kt hp vi cc quy nh mi trong
Ngh nh s 292011N-CP ca Chnh ph v Thng t s 262011TT-BTNMT ca
B Ti nguyn v Mi trng, quy trnh thc hin TM gm c 4 bc:
- Bc 1: Sng lc d n (lc duyt). y l bc xem d n c phi thc hin
TM hay khng
- Bc 2: TM s b (TM nhanh).
- Bc 3: TM y (TM chi tit).
- Bc 4: Thm nh.
Ch d n cn da vo cc vn bn php l xc nh d n c cn thc hin
TM hay khng Bi v TM cn tiu tn mt ngun kinh ph, nhn lc v thi gian
kh ln. xc nh iu ny c th thc hin vic sng lc v nh gi s b.
3.1.3.1. Sng lc (Screening)
Sng lc (lc duyt) l bc thc hin u tin ca quy trnh TM vi mc tiu
xc nh c cn c khoa hc mt d n c xut c cn phi thc hin TM hay
khng v nu cn th thc hin n mc no, TM chi tit hay ch mc s b hoc
khng phi lm g v mt mi trng. Sng lc l bc thc hin mang li li ch khng
ch gii p nhng vn nu trn m c n gip trnh c s lng ph v thi gian, tin
bc ca c quan nh nc, ca ch d n ni ring v ca ton x hi ni chung.
C 2 cch sng lc gm sng lc da trn vic lp danh mc d n xc nh v sng
lc da trn b tiu ch v kin thc chuyn gia:
Sng lc bng vic lp danh mc d n
Da trn kinh nghim qun l, quy m tnh cht ca d n, c quan nh nc c
thm quyn (thng mc Chnh ph) xy dng v ban hnh danh mc cc d n
phi thc hin TM mc khc nhau.
Vit Nam p dng cch tip cn sng lc ny ngay t khi c Lut Bo v mi
trng nm 1993. Hin nay, trn c s Lut Bo v mi trng nm 2005, danh mc
gm 162 loi hnh d n phi lp bo co TM c quy nh ti ph lc II ca
Ngh nh s 292011N-CP ngy 1842011 ca Chnh ph quy nh v nh gi mi
trng chin lc, nh gi tc ng mi trng, cam kt bo v mi trng. Nh vy,
cc d n khng nm trong danh mc ny s khng phi lp bo co TM v thay th
vo l lp bn CKBVMT tng ng vi mt bo co TM n gin.
44
D n pht trin
(Chun b c d n)
Bc 1: Kim tra danh mc ca d n
- Theo lut
- Theo quy nh
Bc 2: Kim tra a im ca d n
C vng phi thc hin TM khng
Bc 3: Tham kho sch, ti liu t liu hng dn
nh gi tc ng mi trng
Bc 4: Thu thp thng tin (cc loi)
Bc 5: Lp danh mc cu hi lc duyt
Bc 6: Lp vn bn lc duyt
Hnh 3.2. Cc bc ca sng lc mi trng
Nu vic sng lc vn khng lm r cc vn mi trng ca d n th ch d n
c yu cu nh gi s b. Vic ny cn c nghin cu y v kin chuyn gia
xc nh cc tc ng chnh yu ca d n n mi trng.
nh gi s b tc ng mi trng gm cc bc sau:
- Xc nh cc tc ng chnh ca mi trng (t cc hnh ng quan trng ca d
n) ti khu vc d n s xy ra.
- M t chung cc tc ng , d bo phm vi v mc ca cc tc ng
trong khi nh gi TM.
- Trnh by v lm r c tnh cht cc tc ng, tm quan trng ca cc tc ng
i vi mi trng. Yu cu ca bc ny l phi r v ngn gn c quan qun l
c th a ra cc quyt nh ph hp.
TM s b cn c tin hnh ngay trong giai on lun chng s b (nghin cu
tin kh thi). nh gi ny gip cho ta thu hp s tranh ci v mt s vn quan trng,
46
lng; cc phng n xy dng, vn chuyn, gii phng mt bng, cc gii php trin
khai d n; cc gii php BVMT, ti nh c v cc s km theo.
- Cc s liu v iu kin mi trng vt l vng d n v xung quanh (vng c
th chu tc ng do d n). Mc chi tit ca s liu ph thuc vo yu cu TM:
nu phi p dng m hnh ha mi trng hoc d bo tc ng v sinh thi th s liu
mi trng nn cn phi rt chi tit. Di y l yu cu ti thiu v cc thnh
phn mi trng.
a hnh (km theo bn a hnh c t l ph hp v nu cc vn cn lu
i vi d n);
a cht (a cht cng trnh, a cht thy vn, km theo bn c t l ph hp
v nu cc vn cn lu i vi d n);
Th nhng (km bn phn b cc loi t);
Kh hu (s liu v gi, lng ma, m, nhit khng kh, bc x, trung bnh
thng trong 5 - 10 nm gn nht ca trm kh tng quc gia hoc trm cp vng, cp
tnh gn vng d n nht);
Thy vnhi vn (s liu v h thng sng ng i, vn tc, lu lng trung bnh
thng trong 5 - 10 nm gn nht ca cc d ng sng, ch hi vn c th nh hng
n d n hoc b tc ng do d n). TM i vi mt s loi hnh d n cn c s
liu kho st thi im thc hin TM (d n thy in, thy li, cc d n cn d
bo v thay i thy vn, din bin cht lng nc);
Cht lng khng kh: S liu hin c v s liu do on nghin cu TM phn
tch v bi tng s, bi PM10, SO2, NOx, CO (c th b sung VOC, ch) ti 5 - 20 im
(ty thuc quy m d n) trong v ven khu vc d n;
Cht lng nc mt, nc ngm: S liu hin c v s liu do on nghin cu
TM phn tch 5 -50 im (ty thuc vo quy m d n v vng b nh hng do d
n) v cc thng s chn lc (lin quan n tc ng ca d n n cht lng nc
mt, nc ngm);
Cc thng s c bn ti thiu l: pH, c, DO, SS, NH4, NO3-, NO2-, tng N,
tng P, BOD, du m, E.coli, tng coliform. Nhiu thng s khc cn b sung (kim loi
nng, EC, mn, Al, e, phenol, ha cht BVTV,...) ty theo bn cht tc ng ca d
n v a im thc hin d n;
Cht lng mi trng t: S liu hin c v s liu do on nghin cu TM
phn tch 5 - 50 im (ty quy m vng c th b nh hng) v thnh phn t t
nhin v cc cht nhim do cht thi lin quan n d n: du m, mt s kim loi
nng c trng.
55
Cc dn tc bn a, dn tc t ngi
Trong vng d n c th c dn tc a s v cc dn tc thiu s. Cc nhm dn
chng ny c th khc nhau v trnh sn xut, phng thc sn xut, vn ha, tp
qun, ngn ng v mc ch s dng ti nguyn thin nhin. Do vy, trong TM cho
cc d n vng ny cn phi nghin cu v c im KT-XH v vn ha ca cc dn
tc. Cn ht sc lu nghin cu v cc dn tc t ngi, bi v h thng c iu kin
kinh t, vn ha km pht trin hn ngi a s v thng kh thch nghi vi vic thay
i mi trng sng v phng thc sn xut.
La tui v gii tnh
nh gi v KT-XH cn xc nh tc ng ca d n n cc c nhn trong cng h
gia nh. Ngi gi c th b tc ng nng hn so vi ngi tr trong qu trnh ti nh
c hoc thay i theo phng thc sn xut. n ng, ph n, tr em c vai tr kinh t
khc nhau nn d n c th gy tc ng khc nhau i vi tng nhm ngi.
S khc nhau trong cc h thng sn xut
Cc h thng sn xut c th chu tc ng ca d n nhng mi thnh phn trong
h thng c th chu tc ng khc nhau v quy m v cch thc. V d: H thng sn
xut v c bao gm cc thnh phn nh: nui thy sn nc ngt, nui thy sn nc
mn, nh bt c bin,... Tc ng mi trng do nhim t d n cng nghip c th
gy tc hi nng n ngnh nui trng thy sn nhng c th gy tc ng nh hn i
vi ngnh nh bt.
H thng sn xut nng nghip bao gm cc thnh phn nh: trng trt (vi cc
phng tin hnh thc chuyn canh hoc xen canh), lm nghip, chn nui,... Mi thnh
phn ny chu s tc ng khc nhau d n. V vy vic xc nh khc nhau trong h
thng sn xut l cn thit trong qu trnh phn tch KT-XH ca nghin cu TM.
S khc nhau v phng thc s dng ti nguyn
Cc cng ng trong cng mt vng d n u c ch quyn s dng cc thnh
phn mi trng mc khc nhau. Th d, v mt php l vng t rng do nh
nc qun l nhng thc s vng li l ni c tr lm n ca ngi dn a phng.
Mt s h c nh nc giao t, giao rng cho quyn s dng v bo v rng; mt s
khc li khng c quyn ny. Cho nn, khi c d n nh hng n vng rng (th d
d n xy dng cng trnh thy in) th mc tc ng ca d n s khc nhau i
vi cc nhm ngi c quyn s dng t khc nhau.
Trn y l cc im ct li trong phn tch x hi i vi nghin cu TM do
ngn hng th gii khuyn co. Cc im ny v c bn l ph hp vi yu cu v
TM ca Vit Nam. Trong d bo tc ng KT-XH ca d n, cc vn d n nhy
cm sau y cn c lu c bit:
- Cc vn sinh thi KT- XH trong vng nhy cm (cc vng ni a, rng ngp
mn, vng i b, khu vc bo tn a dng sinh vt, vng bo tn vn ha dn tc,...);
60
- Cc vn KT- XH ca cc dn tc t ngi;
- Cc vn ti nh c bt buc;
- Cc vn lp cc khu nh c mi;
- Cc vn pht trin km theo (hu qu hoc thnh qu gin tip ca d n): tng
dn s, tng di dn, tng tc th ha, gia tng nhim...
Sau khi phn tch cc tc ng nh trn, bo co TM cn a n cc gii php v
quy hoch, cng ngh hnh ng ti nh c (chnh sch n b, gii ta, h tr ti nh
c) v chng trnh quan trc ngoi vi v k hoch hnh ng, ti nh c nhm gim
thiu tc ng v KT-XH i vi b phn dn c chu thit th i do d n.
Trong tt c cc qu trnh phn tch, nh gi tc ng v KT- XH v xy dng cc
bin php gim thiu th s tham gia ca cng ng dn c, c bit l cc h c kh
nng b tc ng tiu cc ngay khi thc hin nghin cu TM v thc hin d n l rt
cn thit.
3.4.4. D bo din bin ca cc tc ng
y l qu trnh d on theo thi gian (5 nm, 10 nm, 20 nm) theo khng gian
(tc ng c b m rng phm vi a gii khng) v theo cng (tc ng din bin
theo chiu hng tng hay gim). Qu trnh d bo din bin ca tc ng n MT v
ti nguyn c th thc hin c bng phng php c bn l phng php chuyn gia
da trn cc kt qu monitoring MT nh gi. Cng c thc hin thng l: m
hnh ha, ma trn hoc k thut bn , k thut GIS.
Trong qu trnh nh gi tc ng MT, d bo din bin ca cc tc ng ti MT,
chng ta cn xc nh r cc tc ng, mc v mc quan trng ca loi tc ng
n MT t nhin, n ti nguyn mi trng v n cht lng MT sng. lm tt
vic ny cn phi da vo lut, ngh nh, quy nh, cng c quc t, tha thun quc
t, cc loi tiu chun, quy nh c bit (khu bo tn quc gia, khu d tr sinh quyn,
khu vc nhy cm ca MT t nhin cng nh kinh t - x hi, v...). Cui cng phi xc
nh c s ph hp v tha thun tt ca cng ng.
3.4.5. Xc nh cc bin php gim thiu v qun l tc ng
3.4.5.1. Mc tiu ca bin php gim thiu tc ng
- Trnh cho MT chu nhiu tc ng nhng d n vn phi c hiu qu.
- Xc lp s ph hp gia tc ng v mc chu ng ca MT
- Lm cho chi ph khc phc mc m cng ng, ch d n c th chp nhn
c so vi li nhun.
lm tt vic , phi c cc thng tin y sau y:
Kt qu nghin cu tng ng v phng thc, cng ngh, qun l c th gim
thiu tc ng (vn ny c th tham kho cc d n tng t - vi cc cng ngh
pht trin hn c n cc cht thi c th s dng cc tuyn tp s tay hng dn).
61
Bo co TM l vn bn ch u t s dng trong d bo cc tc ng mi
trng, ph ng nga, ng ph cc tc ng tiu cc ti mi trng t nhin, kinh t - x
hi, ng thi cng l vn bn c quan qun l nh nc thm nh v gim st sau
thm nh. Do vy, vic trnh by bo co TM cn phi t cc yu cu:
- Hnh vn theo vn phong ca ti liu khoa hc, r rng, logic;
- Trnh li din t nc i c th th ny hoc th kia. Cn din t, nhn nh
r rng mi c quan, c nhn lin quan u hiu ng ;
- Tp trung trnh by su, mc nh lng cng cao cng tt cc tc ng quan
trng ca d n, trnh dn tri. Khng i vo cc vn th yu (th d: TM d n
nh my thy in phi tp trung nghin cu d bo thay i v thy vn, d ng chy,
xi m n h lu, cht lng nc h, cc vn di dn, ti nh c,... ch khng cn
i su vo vic tnh ton d bo pht thi bi, nc thi sinh hot...);
- S liu, danh php khoa hc, k thut trong bo co phi c th hin theo quy
nh ca Vit Nam. Th d: pH
7,52 ch khng phi
7.52; natri clorua ch khng
phi l sodium chloride, v.v....;
- Hnh nh, bn phi c ch thch r rng, khuyn khch in mu;
- Cc bo co TM u phi c cc mc xp theo th t sau:
Danh sch nhng ngi thc hin TM (c th nu chi tit trch nhim trong TM).
Bng gii thch cc t, cm t vit tt;
Mc lc;
Danh mc cc bng;
Danh mc cc hnh;
Tm tt bo co TM;
Ni dung bo co TM chi tit (cc chng, cc phn, mc);
Ti liu tham kho;
Ph lc (nu ph lc c dung lng ln c th tch thnh tp ring).
- Cc b s liu chi tit v kh hu, thy vn, cht lng mi trng, a dng sinh
hc; s liu, s chi tit v d n; phng php o c, phn tch, tnh ton, kt qu
m hnh d bo,... c tm tt trong phn bo co chnh v c a vo ph lc
phn bo co chnh c gn v r rng.
3.4.6.2. Bo co tm tt ca bo co nh gi tc ng mi trng
Bo co tm tt (Executive Summary) cn tm tt r rng cc ni dung chnh ca
bo co TM chi tit. Bo co tm tt l vn bn cc c quan, ngi ra quyt nh
c v hiu r v cc vn mi trng ca d n v gii php gim thiu cc tc ng
tiu cc do vy cn c tm tt cc ni dung c bn ca bo co chnh mc kh chi
tit vi dung lng bng khong 10 dung lng ca bo co chnh.
63
3.5. V d v nh gi tc ng mi trng ca mt s d n c th
3.5.1. Cc d n giao thng ng b
3.5.1.1. Cc vn chung
ngha KT-XH, an ninh quc ph ng ca cc d n giao thng cp quc t,
quc gia l rt cao. Tuy nhin, cc d n ny c th to ra nhiu tc ng tiu cc c
tnh cc b v mi trng v kinh t, x hi i vi nhn dn b di di do d n v cc
h sinh thi t nhin ven ng.
Cc tc ng trc tip ca d n n mi trng c sinh ra do hot ng gii ta
nh ca, cng trnh kin trc, cng trnh lch s, vn ha, tn gio v chuyn phng
thc s dng t. Cc tc ng ny pht sinh trong qu trnh thi cng ng, cu: ph
b thm thc vt, cy trng, p nn ng gy thay i tng nc ngm, tng xi m n,
bi lng, cn tr d ng chy, tng ngp ng cc b; nhim khng kh, nc, ting n,
rung do hot ng xy dng... Cc tc ng trc tip c n sinh ra do tuyn ng mi
hot ng, do s gia tng xe c, lng nhin liu s dng dn ti gia tng nhim mi
trng v tai nn giao thng...
Cc tc ng gin tip ca d n giao thng ng b c to ra do cc pht trin
km theo (induced development) sau khi tuyn ng hot ng (gia tng th ha,
cng nghip ha, thng mi, dn s...) dc tuyn ng. Cc tc ng gin tip l vn
cn quan tm c bit v s gia tng vic chuyn i quyn s dng t, suy gim ti
nguyn v nhim mi trng.
Vic qun l d n v o to i vi c quan qun l v cng ty xy dng l cn
thit. Cc bin php qun l nhm hn ch vic xm phm vo rng, thm thc vt,
ng vt hoang d v trnh vi phm cc cng trnh, di tch lch s, tn gio, vn ha
trong qu trnh chn tuyn, thit k v xy dng ng, cu trong qu trnh thit k v
thi cng.
Quan trc mi trng cn c thc hin trong qu trnh thi cng v hot ng ca
d n cu, ng. i tng quan trc bao gm c 3 thnh phn:
Mi trng vt l
- Vi kh hu (gi, m, nhit ...)
- n.
- rung.
- nhim khng kh (bi, SO2, NOx, CO, VOC, ch)
- nhim nc mt, nc ngm (cc thng s chn lc ty tng vng)
- Tng nc ngm.
- Bi lng
- Xi m n
- Ngp ng
- Thay i thy vn
64
Mi trng sinh hc
- Thm thc vt, rng (din tch, cht lng)
- Cc loi thc vt
- Cc loi ng vt hoang d
- Thy sinh
Kinh t - x hi
- Gim st chng trnh ti nh c, gii phng mt bng (RAP)
- Din bin KT-XH cc h b nh hng do d n.
3.5.1.2. Cc phng php phn tch, d bo tc ng cho d n giao thng ng b
Cc phng php chnh cn s dng phn tch, d bo tc ng mi trng c
tm tt trong bng sau.
Bng 3.1. Cc phng php phn tch d bo tc ng mi trng
do d n giao thng
Tc ng
Phng php d bo
1. Di di, ti nh c.
1. Nghin cu, iu tra KT-XH vng b nh hng.
2. Xm phm cc cng trnh vn ha, lch
s, tn gio.
2. Nghin cu c im lch s, vn ha, tn
gio trong vng.
3. Xm phm h sinh thi t nhin.
3. Nghin cu c im h sinh thi t nhin.
4. nhim khng kh do bi, SO2, NOx,
VOC , Pb...
4. M hnh pht tn d bo nhim khng kh.
5. nhim do n
5. M hnh lan truyn n theo tuyn.
6. nhim do rung
6. M hnh lan truyn rung.
7. nhim sng, bin do s c trn du.
7. M hnh lan truyn du.
8. Thay i d ng chy do no vt lung.
8. M hnh thy lc cho cc phng n no vt
khc nhau.
9. Thay i xm nhp mn do no vt lung.
9. M hnh d bo xm nhp mn cho cc
phng n khc nhau.
10. Bi lng, xi l do no vt.
Tc ng tiu cc
Bin php gim thiu
15. Xm phm khu dn c, t sn xut.
15. Thc hin chng trnh gii phng mt
bng, ti nh c (RAP) ph hp.
16. Tai nn giao thng tng do gia tng xe c. 16. Thit k cu, ng v h thng bng tn
hiu ph hp.
Tuyn truyn gio dc lut l giao thng cho
li xe v nhn dn.
Tc ng gin tip
17. Pht trin sau khi c ng: gia tng
thng mi, cng nghip, nh c.
17. Quy hoch s dng t ph hp, quy
hoch pht trin c kim sot.
18. Gia tng phng tin giao thng c gii,
18. Vn ng hn ch s dng xe c gii.
c th dn ti ph thuc nhp khu v gia
tng nhim mi trng
3.5.2. nh gi tc ng mi trng cc d n u t xy dng
Qu trnh xy dng cc cng trnh thng gy ra nhng tc ng xu n mi
trng v c th l nguyn nhn gy ra hu qu nghim trng i vi thin nhin v con
ngi. Qu trnh xy dng cng trnh c th thc hin trong thi gian mt vi thng n
nhiu nm, trong phm vi hp n c mt vng rng ln. Cc loi cng trnh xy dng
cng c th khc nhau: cng trnh dn dng, cng nghip, giao thng vn ti,... V th
tc ng cng mang tnh tm thi. Qu trnh xy dng cc cng trnh cng tp trung
nhiu lc lng lao ng khc nhau nn s hiu bit v thc bo v mi trng ca
h cng khc nhau. V vy cn thit phi nhn bit, phn tch v nh gi cc tc ng
n mi trng ca qu trnh xy dng t y ra cc bin php hu hiu gim
thiu nhim mi trng, m bo cho s hot ng lu bn ca cng trnh xy dng.
Qu trnh thi cng xy dng cng trnh bao gm cc hng mc sau y:
Chun b san lp mt bng
Thi cng h thng ng giao thng trn cng trng
X l, gia c nn mng
Thi cng cc cng trnh chnh v ph tr
Thi cng lp t ng ng v cng trnh cp thot nc
Lp t, hon thin mt bng, trng cy xanh
Lp t thit b
Vn hnh th, hiu chnh, a h thng cng trnh vo hot ng
Hnh 3.4. Qu trnh thi cng xy dng cng trnh
67
Cc tc ng
a im v phm vi tc ng
1.3. t ai
- t b thoi ha bi cht thi rn t cc m
khai thc vt liu xy dng v cng trng
xy dng;
- Ni cht thi;
- Xo trn b mt ti cng trng xy dng
- B mt t trc ti cng trng xy dng.
Hot ng
o t, khai thc vt liu
Vn hnh my pht
Chuyn to t
Tr to t
San i
Vn hnh thit b nng
Di chuyn thit b nng v vt liu
o mng p chnh v x l
Lp ng ti in
Hnh thnh h
Dn l ng h
Ti nh c
Cht thi c hi
Vn hnh ln tri cng nhn
Thng tin cn thit
- a imquy m, loi
- Thit b, lc lng lao ng, tin
ca cc cng vic
- V tr
- Cng sut, loi, thi gian
- Khi lng, thi gian biu
- Ni tr t o lnni lp
- Khi lng, quy mni lp
- Khi lng
- Phng php
- Loi, tn s
- Thi gian bo dng
- Loi, s lng
- Mt bng v cc mt ct o
- Khi lng cng vic chnh
- ng i
- Xc nh tuyn
- cao ct in
- ng i
- Mt bng h
- Cao trnh cc mt nc (mc nc
dng trung bnh, mc l)
- Din tch
- Phng php
- Tr lng thi
- a im
- S lng dn ti nh c ti tng a im
- Chng trnh chi tit
- Loi
- Vn chuyn
- Ct gi
- a imthi gian s dng
- Mt bng a im
- S cng nhn
- Phng tin phc v
- Thi hn
- Thi im
vn
i
vn
khu
cc
c
ti
vc
khu
im v ch
a im d n,
thng v h lu
vc ln cn.
v bin i l ng sng.
Cht lng nc mt
Bin i cht lng nc h,
cht lng nc cp v h
lu cho sinh hot, cng
nghip, nng nghip.
Gi thuyt khoa hc v tc ng.
So snh tng t vi cc d
n thy nng thc hin
Vit Nam v cc nc khc.
M hnh ton hc.
M hnh vt l.
M hnh ton hc v chng
trnh tnh ton v d bo
bin i cht lng nc, lan
truyn cht nhim trong
nc, xm nhp mn vo ca
sng v chu th, qu trnh ph
dng h v knh mng, lan
truyn cht nhim.
Nc ngm
Nh trn
Nh trn
Vt l
Ti nguyn t
Nghin cu a l, trc a.
H thng tin a l.
t b ngp, thay i phng Nghin cu kinh t - x hi.
thc s dng t, mt t D bo da trn tnh tng t
nng nghip, t rng, th c, gia d n ang xt vi cc
t cng trnh.
d n c thc hin
Vit Nam v nc ngoi.
74
D bo s dng cc bn
vi cc t l khc nhau.
D bo thay i c th c v s
dng t da trn cc k hoch
pht trin kinh t - x hi.
D bo da trn so snh vi
cc d n tng t.
So snh tng t vi cc d
n thy nng thc hin
Vit Nam v cc nc khc.
Tng quan v ng t ti khu
vc d n, gi thit v cc kh
nng ng t kch thch sau
lc h cha nc v quan h
vi tnh hnh ng t hin ti.
So snh kt qu nghin cu
vi ti liu quan trc ng t.
Sinh vt hay a dng sinh hc
H thc vt
Kho st thc a.
H thng tin a l.
Ti nguyn thc vt, rng, cc Tng quan ti liu nghin cu
loi thc vt ang b e da, Cc phng php k thut
cc loi cy trng c gi tr
nh gi ti nguyn rng.
So snh tng t vi cc d
n thy nng thc hin
Vit Nam v cc nc khc.
M t da trn tng quan cc
ti liu nghin cu phi hp
vi kho st thc a.
Kt qu pht hin do chng
ghp bn v h v thm
thc vt. Tnh s liu v trng
rng. Xc nh cc ging loi
cy c hu v qu him. So
snh vi tc ng ca cc d
n thy in tng t.
H ng vt
Nh trn.
Ti nguyn ng vt hoang d
v chn nui, cc ging loi
ng vt c hu, qu him,
cc loi nui c gi tr
Nh trn.
Thy sinh vt
Nh trn.
Thc vt v ng vt thy sinh
Nh trn.
75
i sng, nh , cp
li, thng tin
c th.
D bo thay i theo
c th.
So snh tng t vi
n thy nng thc
Vit Nam v cc nc
quc gia hay vng lnh th. Chnh sch v chng trnh mi trng cn c nh gi
y v hiu qu v thng qua cnh bo sm gn vi qu trnh MC, chng c th
c iu chnh phc v tt hn cc u tin v bo v mi trng.
i vi Vit Nam, MC c coi l mt cng c lng ghp pht trin bn vng
vo qu trnh lp k hoch, quy hoch v chin lc. Quan im pht trin bn vng
c xc nh l pht trin nhanh, hiu qu v bn vng thng qua tng trng kinh t
i i vi thc hin tin b, cng bng x hi v bo v mi trng.
t MC trong bi cnh pht trin bn vng th vic thc hin MC cho cc chin
lc, quy hoch, k hoch pht trin kinh t - x hi Vit Nam cn quan tm ti thut
ng mi trng theo ngha rng, c ngha l ngoi vic tp trung ch yu vo cc vn
mi trng, MC cng nn xem xt cc mi lin h gia cc vn mi trng v
kinh t - x hi.
4.3. Cc nguyn tc cho mt nh gi mi trng chin lc hiu qu
thc hin mt MC c hiu qu, c 3 nguyn tc chnh c xc nh cho MC
ca Vit Nam (Cc Thm nh v nh gi Tc ng mi trng, 2009) nh sau:
Nguyn tc 1: MC phi cung cp c cc thng tin u vo mt cch sm
nht v c hiu qu nht phc v cho vic xy dng CQK
Qu trnh thc hin MC c coi l c hiu qu nht khi n c bt u mt
cch sm nht c th v c tin hnh ng thi vi vic xy dng CQK. Qu trnh
tin hnh MC thng l mt qu trnh mang tnh lp i lp li ca vic thu thp thng
tin, xc nh cc phng n, xc nh cc tc ng mi trng, xy dng cc bin php
gim nhtng cng, v chnh sa li cc xut cho ph hp trn c s cc tc ng
mi trng c d bo. Qu trnh MC c bt u sm v c lp i lp li th
s cng c v nng cao c cht lng chung ca vic xy dng CQK.
Nguyn tc 2: MC phi nh gi c tnh bn vng v mi trng ca cc
phng n c xut trong CQK
Qu trnh MC to ra c kh nng xem xt cc la chn chin lc khc
nhau v:
- Qun l nhu cu pht trin cc hot ng thnh phn;
- Cng ngh v cc quy trnh c s dng cho cc hot ng pht trin c
xut: v d vic la chn pht trin cng nghip cng ngh cao hay pht trin cc loi
hnh pht trin cng nghip c nguy c gy nhim cao;
- a im trin khai cc hot ng pht trin c xut: v d vic xy dng cc
khu cng nghip trn cc vng chuyn canh cy nng nghip c th tc ng n an
ninh lng thc;
- Thi gian biu hoc trnh t ca cc hot ng pht trin c xut.
78
vi qu trnh MC. Trn thc t, khi s dng phng php tip cn pht trin bn vng
trong MC th lng ghp cc mi quan tm v mi trng, x hi v kinh t, v tt
c cc phng php tip cn nu trn u c ti u ha nhng cp khc nhau
trong qu trnh MC.
4.4.2. Cc mi lin kt trong qu trnh xy dng chin lc, quy hoch, k hoch
Mi lin h gia qu trnh MC v qu trnh lp chin lc, quy hoch, k hoch
(CQK) ni chung c th biu din nh s sau:
Hnh 4.2. Mi quan h gia cc bc nh gi mi trng chin lc vi cc bc lp
chin lc, quy hoch, k hoch
(Ngun: Cc Thm nh v nh gi tc ng mi trng, 2010)
Hnh 4.2 cho thy qu trnh MC v qu trnh xy dng CQK c th c thc
hin cng nhau v c th cng c cho nhau trong khun kh mt h thng lp k hoch
v s pht trin bn vng. ng thi, qu trnh MC c th thc hin mt cch linh
hot nhm p ng cc yu cu khc nhau ca CQK.
Chng hn MC p dng cho quy hoch s dng t (QHSD) s cung cp c hi
lng ghp tip cn pht trin bn vng vi qu trnh ra quyt nh. ng thi, MC h
tr thu ht s tham vn cc bn lin quan trong qu trnh xy dng v thm nh quy
81
84
trng mi
- Din tch t
ngp nc b
xm phm
m bo nhu cu Chin lc
- Ch hn
s dng nc
quc gia v bo hn, ngp lt
v mi trng
- Mc nhim
mn
- Cc tc ng ch quan,
khch quan t cc vng
ph cn c lin quan
Bin i kh - S suy gim thm thc
hu
vt
- Chin lc
- Ch tiu rng
quc gia v bo trng mi, t l
v mi trng
cy xanh, din
- S bin i do tc ng - ng ph vi
ca hiu ng nh knh do nc bin dng - Chng trnh tch rng bo v,
khoanh nui
cc hot ng pht thi kh
mc tiu quc
thi
gia v bin i - Nhit khng
kh hu
kh, mc dng
nc bin
Cht lng
khng kh
- Tng t l
thm thc vt
Tc ng t kh thi, khi Ci thin cht
Chin lc
Bi, CO, CO2,
bi ca cc hot ng pht lng khng kh quc gia v bo NOx, SO2
trin
v mi trng
T l cy xanh
87
bnh tt
- Chu tc ng ca qu
Nng cao mc
trnh pht trin lin quan
sng vn ha,
gio dc
n di dn, chuyn i
mc ch s dng t, o
to v ti o to...
- Chin lc
quc gia v bo
v mi trng;
chin lc bo
v mi trng
cp tnh
- Ch s pht
trin gio dc
Mi trng
x hi
- Mi trng gio dc v
h thng gio dc, cc
dch v cng cng...
- Tn sut bng
pht dch bnh
- T l sinh sn,
tai nn giao
thng
- Ch s pht
trin con ngi
(nh , sinh k,
cht lng cuc
sng)
- nh hng
chin lc pht - Ch s ri ro (an
trin bn vng ton v sinh thc
phm, an ton
giao thng, an
ninh x hi)
(Ngun: Cc Thm nh v nh gi Tc ng mi trng, 2010)
Cc mc tiu v mi trng
Khi cc vn ct li v mi trng c xc nh, cc chuyn gia MC phi
xc nh xem liu c nhng mc tiu bo v mi trng no c t ra c lin quan
n nhng vn mi trng ct li ny. Cc mc tiu bo v mi trng c th c
tm thy cc vn bn chnh thng ban hnh hoc sp ban hnh, nh:
- Cc Lut, quy nh hoc tiu chun v mi trng (tiu chun khng kh xung quanh)
- Cc chin lc, chnh sch, k hoch hnh ng v mi trng hoc v pht trin
bn vng (nh chin lc bo v mi trng quc gia, cp tnh);
88
kh km ti cc khu 5 dn s sng
vc
ti cc khu vc b
nh hng do
Cc ch thcu hi
nh hng cho vic
Ngun d liu
nh gi
iu kin v quy m
ca cc vng thin
nhin c gi tr.
Bo co tnh
trng mi
trng; Bo co
nh gi v
Tnh lin thng gia
cc sinh cnh t nhin DSH; Bo co
thin nhin 2000
S ngi sinh sng ti Bo co hin
trng
cc khu vc c mc
nhim khng kh
qu cao.
89
t
Tnh trng m
rng th thiu
kim sot ln
chim t nng
nghip c gi tr
cao ti cc khu
vc
Bin i kh Yu t a hnh a
hu
phng v s ph
thuc vo sn xut
nng nghip lm
cho vng nghin
cu rt d b tn
thng do cc
iu kin kh hu
bt thng (l lt
hoc hn hn)
khng kh nhim
(Chin lc mi
trng quc gia,
2003)
S ngy c mc
nhim khng kh trung
bnh v cao so vi
mc trung bnh ca c
nc
u tin pht trin
nhng vng t
km mu m
(Chin lc mi
trng quc gia,
2003)
iu kin v quy m
ca cc vng t km
mu m;
m bo tt c
cc mc tiu pht
trin lng ghp
c nhng bin
php nhm thch
ng vi s bin
i kh hu xy ra
(Chng trnh mc
tiu quc gia v
bin i kh hu,
2008)
Mc xy ra hn
hn v sa mc ha
Quy m l lt
Khng c d
liu
Mc m rng ca
th;
Cht lng v s
lng ca t nng
nghip
Khng c d
liu
Mc tn thng
ca cc vng th v
ca cc hot ng
giao thng khi c l lt
bt thng xy ra
(Ngun: Cc Thm nh v nh gi Tc ng mi trng, 2010).
4.7.2.3. Xc nh cc bn lin quan v xy dng k hoch huy ng s tham gia ca cc
bn lin quan
Nhim v ny l xc nh cc bn lin quan ch cht c s quan tm n qu trnh
MC tng ng v la chn cc cch tip cn hiu qu h ng gp cc kin,
nhn xt v gi ca mnh cho qu trnh MC. Nhim v ny c th c tin hnh
song song vi nhim v 1 bi v vic xc nh cc bn lin quan ch cht s phi s
dng nhng thng tin v cc vn ct li c cp trong qu trnh MC. S cn
thit ca ni dung ny th hin cc im sau:
- S tham gia ca cc bn lin quan b tc ng hoc c mi quan tm trong qu trnh
MC s gip nng cao c cht lng ca vic nh gi, s cung cp cc thng tin u
vo cho MC v c th to thun li cho vic thc hin CQK khi c ph duyt.
- Tham vn trong MC (c bit l i vi cc CQK mang tnh tng th hoc mang
tnh chin lc) ch yu l tm ra nhng tng v nhng thng tin u vo t cc
bn lin quan b nh hng hoc c mi quan tm, bao gm cc c quan khc nhau,
chuyn gia c s quan tm n cc hot ng v tm nhn pht trin lu di t ra trong
cc CQK khc nhau.
90
Cch tip cn
Xc nh cc bn lin quan ch cht c s quan tm trong qu trnh nh gi mi
trng chin lc
CQK c lin quan n tt c cc ngnh, lnh vc pht trin trong vng lp n, v
vy, cc bn lin quan l rt rng, t cc c quan cng quyn, cc doanh nghip t
nhn, cc c quan khoa hc, cc t chc phi chnh ph hoc nhng cng dn bnh
thng. Nhng i tng ny c th b tc ng bi CQK hoc c quan tm n cc
hot ng pht trin c xut. Tuy nhin, vic xc nh cc bn lin quan cn tp
trung vo cc i tng lin quan ch yu n cc vn mi trng ct li. Cc bn
lin quan ch yu ny c th c xc nh ngay t giai on u ca qu trnh MC
c th tin hnh cc cuc tham vn cn thit.
xc nh cc lin quan ch yu cn thit lp mt bng ma trn. Vic ny nn
c tin hnh cng vi nhm xy dng CQK c th cho php vic tham vn c
iu phi hoc thm ch c tin hnh cng vi nhm xy dng CQK.
Bng 4.4. V d v ma trn xc nh cc bn lin quan trong chin lc, quy hoch,
k hoch cp tnh (cp vng th b sung thm cc tnh c lin quan ca quy hoch
v cc b ngnh lin quan n quy hoch)
Bn lin quan
Cc vn quan tm
Phng php tham vn
S Ti nguyn v Mi Qun l t ai
trng
Qun l mi trng
Cc cuc hp chnh thc vi cc cng
chc c lin quan
Cc cuc hi tho v hi ngh bn tr n
S K hoch v u
t
Qun l u t
Thm nh quy hoch, d n
Cc cuc hp chnh thc vi cc cng
chc c lin quan
Cc cuc hi tho v hi ngh bn tr n
S Cng thng
Quy hoch cc KCN
S dng nc
Cc cuc hp chnh thc vi cc cng
chc c lin quan
Cc cuc hi tho v hi ngh bn tr n
S Nng nghip v
PTNT
Quy hoch nng nghip v
thu sn
S dng nc
Cc cuc hp chnh thc vi cc cng
chc c lin quan
Cc cuc hi tho v hi ngh bn tr n
S Xy dng
Quy hoch th
Quy hoch bi chn lp
Cc cuc hp chnh thc vi cc cng
chc c lin quan
Cc cuc hi tho v hi ngh bn tr n
S Giao thng vn ti Quy hoch h thng giao
thng
S Lao ng Thng binh - X hi
Cc cuc hp chnh thc vi cc cng
chc c lin quan
Cc cuc hi tho v hi ngh bn tr n
Xu hng dn s, hnh thi di Cc cuc hp chnh thc vi cc cng
c, vn ti nh c
chc c lin quan
Cc chng trnh gim ngho Cc cuc hi tho v hi ngh bn tr n
Pht trin du lch, s lng
S Vn ha, Th thao khch n thm quan du lch,
v Du lch
quy hoch cc khu du lch, du
lch sinh thi
Cc cuc hp chnh thc vi cc cng
chc c lin quan
Cc cuc hi tho v hi ngh bn tr n
91
Bn lin quan
Cc vn quan tm
Phng php tham vn
Cc cuc hp chnh thc vi cc cng
Chnh quyn a
Cc vn c th a phng
chc c lin quan
phng cc cp
Cc vn v cng ng
(UBND cp huyn, x)
Cc cuc hi tho v hi ngh bn tr n
Cc vn c th lin quan Cc cuc hp chnh thc vi cc cng
Cc t chc phi chnh
n cc t chc phi chnh ph chc c lin quan
ph
Cc vn v cng ng
Cc cuc hi tho v hi ngh bn tr n
Cc t chc nghin
cu khoa hc (t
nhin, x hi - nhn
vn) v cng ngh
Nghin cu cc vn lin
Cc cuc hp chnh thc vi cc cng
quan
chc c lin quan
xut cc gii php thc hin Cc cuc hi tho v hi ngh bn tr n
Cch tip cn
MC i hi phi xem xt n nhng xu hng bin i lu di v nhm MC
phi din gii c cc bin i mi trng ang xy ra c lin quan n CQK. i vi
CQK quy m ln, i hi phi hng trng tm vo cch t duy phn tch, phng
php tip cn chin lc trong thu thp d liu, cc phn xt ca chuyn gia c trnh
cao. C hai loi thng tin nh tnh v nh lng u c th c s dng cho mc ch
ny. Vic m t cc xu hng trong qu kh v hin ti c th da trn c s nhng d
liu sn c c thu thp t cc ngun thng tin hin ti hoc thng qua cc kin phn
xt, nh gi ca chuyn gia (trong trng hp thiu d liu).
Cc chuyn gia MC phi tp hp thng tin tr li cho cc cu hi sau:
- Tnh trng hin ti tt hay xu nh th no Tnh trng hin ti c n cch bao nhiu
so vi cc ngng hoc cc mc tiu xc nh
- Cc yu t c bit nhy cm hoc quan trng ca mi trng tip nhn, v d: cc
nhm x hi d b tn thng, cc ngun ti nguyn khng c kh nng ti to, cc loi
b e da nguy him, cc sinh cnh qu him... c b nh hng khng Cc vn ny
c th o ngc hay khng th o ngc, lu di hay tm thi
- ng lc ca cc xu hng ny l g
- S tip din trong tng lai ca cc xu hng ny s nh th no
- Nn xem xt n tc ng ca s bin i kh hu c th xy ra n cc xu
hng mi trng trong tng lai v chng c th b nh hng bi cc hin tng kh
hu bt thng;
- Nu c th, nn th hin kt qu phn tch ny trn bn minh ha v quy m
khng gian v s lin kt gia cc vn v kinh t, x hi v mi trng;
- Nn chia s v kim tra cho cc thng tin ny vi nhm xy dng CQK.
4.7.2.5. nh gi cc mc tiu v phng n pht trin c xut
Mc ch ca bc ny l nh gi tc ng tng th ca cc phng n, cc
mc tiu hay cc u tin pht trin c xut n cc xu hng bin i cc vn
mi trng ct li v xem xt tnh nht qun ca cc mc tiu pht trin kinh t vi
nhng mc tiu v mi trng v x hi c xc nh Vit Nam.
S cn thit ca ni dung ny th hin cc im sau:
- Mt thc t l phi xem xt cc phng n pht trin khc nhau trong tng lai,
phi xut c cc mc tiu hoc u tin pht trin thay th khi xy dng CQK. Vic
nh gi cc xut ny c th ch ra cc c hi thc hin cc phng n nhm tin
ti s pht trin bn vng.
- Vic nh gi nh vy i hi phi c cc cuc tho lun lp i lp li gia cc
chuyn gia MC v chuyn gia xy dng CQK. Thng qua nhng cuc tho lun c th
94
Cc mc tiu
pht trin
KT-XH
m bo s
tng trng
nhanh v bn
vng ca nh
bt thy sn
cng vi pht
trin cc sn
phm t thy
sn
Cc ri ro mi trng
Cc li ch
mi trng
- nh bt qu mc cc loi
c gi tr kinh t cao
Xy dng v
tng cng nng
lc trong vic
- Thc hnh cc hot ng
nh bt khng bn vng nh hn ch nh bt
nhm m bo
nh bt bng mn
cc loi c khng
- nh hng ti cc h sinh
b suy gim v s
thi bin nhy cm
lng
- e da sinh k ca cc ng
dn nh bt quy m nh do
gia tng nh bt cng nghip
- nhim nc v t do qun
l cht thi km i vi cc
hot ng ch bin thy sn
Chuyn i c
cu ngnh giao
thng theo nh
hng tng
khi lng vn
chuyn hng
ha bng
ng bin v
ng st,
gim lu lng
giao thng
ng b
Cc c hi mi trng
- Xy dng cc k hoch
qun l nh bt ven bin
v xa b
- M rng cc khu bo tn
bin v ci tin k hoch
qun l vi s tham gia ca
cc cng ng a phng
- Tng cng cc ngun
lc v o to nhm bt
buc tun th quy nh
trong khu bo tn bin
- Ri ro v s c trn du
- Gim lng kh
hoc ha cht cc cng bin gy hiu ng
- Tc ng ti cc h sinh thi nh knh do xe
ti trn ng b
v sinh vt nhy cm cc
- Lng ghp cc chng
trnh ti cu trc c s h
tng vi vic nng cao nhn
thc ca cng ng i vi
cng v dc cc tuyn ng - Gim n tc v cc la chn v giao thng
cng cng
bin
tai nn giao
- nh hng ca bin i kh
hu i vi h tng cng
thng
- Cc tuyn ng st c th
gy t on cc hnh lang
sinh hc
- Nng cao li ch ca
ngi ngho bng vic m
bo c xe but kt ni
vi h thng ng st
- Ting n v rung lin
quan ti vn ti ng st
siu trng, siu trng
(Ngun: Cc Thm nh v nh gi Tc ng mi trng, 2010).
4.7.2.6. nh gi cc xu hng mi trng trong tng lai khi trin khai cc hot ng
xut trong chin lc, quy hoch, k hoch
Mc ch
- nh gi cc tc ng tch cc vhoc tiu cc ca nhng xut c th trong
CQK n xu hng bin i cc vn mi trng ct li;
- Cn nhc cc phng n la chn theo cc hot ng c xut;
- xut cc bin php ph ng nga, gim nh v khc phc ti a cc tc ng xu
ca vic thc hin CQK n mi trng v pht trin bn vng.
97
S cn thit
Mt trong nhng li ch chnh ca MC l n to ra kh nng xc nh cc tc
ng mi trng ca nhiu hot ng c xut v to thun li cho vic nh gi
cc tc ng tch lu. Cc tc ng tch lu ny c th l kt qu ca nhng hot ng
nh l nhng li cng c tin hnh trong mt khong thi gian nht nh nn tr
thnh nhng tc ng rt ng k.
Cch tip cn
nh gi ny trc tin phi nhm vo vic xc nh nhng thnh t ca CQK c
kh nng gy ra nhng tc ng ln n nhng xu hng mi trng c th. nh gi
ny c th tp trung vo ton b CQK, vo tng cm cc d n c xut hoc thm
ch tp trung vo nhng xut ring l c th gy ra nhng tc ng ng k n cc
xu hng mi trng c lin quan. Cc chuyn gia MC sau phi l gii c v
nhng vn sau y:
- c tnh ca ri rotc ng (nguyn nhn chnh xc no gy ra ri rotc ng
hoc ch l nhng gi nh d bo);
- Xc sut xy ra v nhng iu c n cha chc chn ch yu;
- Quy m a l - nhng vng a l b tc ng trc tip v gin tip cn c quan
tm c th;
- di thi gian v kh nng c th o ngc;
- Nhng mi quan tm c bn lin quan n tc ng ny.
4.7.2.7. xut cc bin php gim nhtng cng v chng trnh qun l, gim st
mi trng
Mc ch ca bc ny l cung cp nhng thng tin tng th v tt c cc c hi
hoc bin php ni bt ph ng nga, gim nh hoc b p i vi nhng tc ng
tiu cc v tng cng nhng tc ng tch cc. Bc ny c n l xut vic t
chc gim st mi trng trong thc t m bo rng:
- Thng tin v nhng tc ng ln ca cc hot ng v d n n cc mc tiu v
ch s mi trng c lin quan n CQK phi c ghi nhn mt cch y ;
- Mi tc ng xu cha nhn thy trc u phi c xc nh c th a ra
c nhng bin php tng ng gii quyt.
S cn thit
Bc ny to cho cc chuyn gia MC c nhng c hi cui cng a ra bt k
khuyn ngh no m cc c quan c trch nhim v vic ra quyt nh cn phi cn nhc
v cng l c hi h nu ra cc vn c n tn ti m cha c a vo CQK.
Trong vic b tr gim st mi trng phi ch r tt c cc vn mi trng ln
c th xy ra trong qu trnh thc hin CQK bt k l chng c nhn thy trc
98
Tm quan trng
ca tc ng
(gi tr)
ngha ca
tc ng
xc nh ngha ca mt tc ng c th p dng phng php sau:
Da vo cc tiu chun mi trng
- Nu mt d n, k c khi p dng cc bin php gim thiu m mc nhim
mi trng vn cao hn mc cho php trong tiu chun Vit Nam v mi trng (tiu
chun thi v tiu chun cht lng mi trng), vic cn nhc trin khai d n phi
c tnh ton k cng v thn trng hn.
- i vi cc d n c d bo mi trng thp hn mc cho php trong tiu chun
Vit Nam th vic tip tc cn nhc v mt mi trng l khng cn thit.
112
xt. Bn thn ngi TM khng i su, phn tch ph phn g thm m dnh cho ngi
ra quyt nh la chn phng n theo cm tnh sau khi c c cc s liu lit k
(Hong Xun C v Phm Ngc H, 1998).
Phng php lit k s liu v thng s mi trng n gin, s lc, tuy nhin, rt
cn thit v c ch trong bc nh gi s b v tc ng n mi trng, hoc trong
hon cnh khng c iu kin v chuyn gia, s liu hoc kinh ph thc hin v
TM mt cch y .
V d minh ha phng php lit k v s liu thng s mi trng c trnh by
trong bng 5.1. H thng cng trnh khai thc ti nguyn nc trn mt khu vc sng c
th c thc hin theo nhng phng thc khc nhau A, B, C trong C l phng n
khng hot ng. Theo kinh nghim v cm tnh, ngi TM cho ra 11 thng s m
ngi cho l thc s c lin quan n ti nguyn v mi trng ca lu vc. Theo
cc phng n d tnh cho bit cc s liu v cc thng s .
Bng 5.1. Lit k s liu v thng s mi trng ca h thng thu li
TT
Phng n
Thng s
A
B
C
1
S h cha nc trong h thng
4
1
0
2
Din tch ng mt nc (km)
850
130
0
3
ng ven h (km)
190
65
0
4
Din tch ti (ha)
40000
12000
0
5
Din tch t thu hp
10000
2000
0
6
Din tch kho c b ngp
11
13
0
7
H mc xi m n
4 cp
1 cp
0
8
Nng mc khai thc thu sn
4 cp
1 cp
0
9
Chng l
tt
va
0
10
To nn dch bnh
cp 4
cp 1
0
11
Bin ch qun l cn thit (ngi)
1000
200
0
5.3.2. Phng php danh mc cc iu kin mi trng
Mt s ti liu c n gi phng php ny l phng php lp bng kim tra (check
list), th hin mi quan h gia cc hot ng ca d n vi cc thng s mi trng c
kh nng chu tc ng do d n. y l mt trong nhng phng php c bn nhn
dng tc ng mi trng (L Trnh, 2000). Nguyn tc thc hin l: lit k mt danh
mc tt c mi yu t mi trng lin quan n hot ng pht trin (n d n) cn
nh gi. Gi danh mc n cc chuyn gia hoc t chc ly kin nh gi. Phng
php danh mc bao gm:
115
Cht lng nc
- Thay i cht lng nc dng, s ngi b tc - Pht thi hin ti, tng lai; nng hi
ng i vi mi thu vc tng ng
ti vng xung quanh, m hnh cht lng
- Thay i mc n nh tn sut xut hin cng s nc.
ngi b tc ng.
(Ngun: Hong Xun C v Phm nh H, 1998)
5.3.2.3. Phng php danh mc cc cu hi
Phng php ny c s dng bng cch xy dng cu hi, phiu tr li s nhn
c t chuyn gia v c cng ng. T tng hp, nh gi. Bng kim tra loi
ny ch cn nu tt c cc vn mi trng c th b tc ng do d n m cha cn
xem xt mc tc ng. i khi bng kim tra c trnh by dng bng cc cu
hi. Cc chuyn gia nghin cu TM cho d n cn tr li hoc tham vn cng ng
v cc cu hi ny. Cc cu tr li ch cn mc nu vn , cha cn chi tit mc
nh lng.
Th d: Lp bng cu hi cho mt d n xy dng h cha phc v thy in.
- Cc cu hi v tc ng do v tr d n:
Cc thnh phn c bn ca h sinh thi t nhin v kh nng tc ng ca d n
n h sinh thi nh th no
Cc hu qu no s xy ra nu h sinh thi t nhin b suy thoi
117
Cu hi sng lc
C
Khng
Ghi ch
(Gii thch s b)
B. Cc tc ng mi trng tim tng d n
s gy cc tc ng sau y hay khng
- Xm phm vo khu di tch lch s, vn ha
- Xm phm vi cc cng trnh khc trong vng
- Di ri, ti nh c
- nhim khng kh do pht tn hydrocacbon t
thit b sn xut
- Mu thun cc cng nhn xy dng v nhn
dn a phng
- nhim ting n do hot ng xy dng
- nhim nc do nc thi sn xut
- nhim t, nc ngm do cht thi rn, cht
thi nguy hi
- S c mi trng
(Ngun: ADB - EIA guidelines, 2002)
5.3.2.4. Phng php danh mc c ghi trng s (H thng nh gi mi trng Battelle
ca M - EES)
Da vo vic nh gi tng thng s mi trng, sau cho im nh lng
tc ng i vi tng thng s. Phng php ny thng c s dng trong TM
i vi cc d n pht trin vng hoc d n pht trin ti nguyn. y cng l
phng php c hiu qu cao trong nh gi tng hp cc tc ng ca d n n mi
trng t nhin, KT-XH.
EES c s dng bo co cht lng mi trng trong cc phng n c v
khng c d n. Gi tr tc ng mi trng th hin cc tc ng mi trng tch
cc (nu EI 0) hoc tiu cc (EI 0) khi so snh phng n c d n v phng n
khng c d n. Ch s (hay n v nh gi) tc ng mi trng c tnh theo
cng thc sau:
m
m
EI
i 1
(Vi )1
Wi
(Vi ) 2
Wi
i 1
Trong : EI - Tc ng mi trng
(Vi)1 - Gi tr cht lng thng s mi trng th i khi c d n
(Vi)2 - Gi tr cht lng thng s mi trng th i khi cha c d n
Wi - Trng s - h s nh lng mc quan trng (gi tr tng i) ca
yu t i
m - tng cc thng s mi trng c xem xt.
119
212,7
87,1
30,3
48,7
61,4
53,6
42,6
385,4
111,5
98,7
277,7
238,7
12,5
167,3
2713,4
Thay i v EIU (E1)
-71,7
-79,1
137,7
-51,5
-68,2
-150,1
-36,4
60,9
0
0
218,3
55,1
86,5
200,1
231,8
-412,3
30,3
184,4
(Ngun: L Trnh, 2007).
5.3.3. Phng php ma trn mi trng
Ma trn (matrix) mi trng l s pht trin ng dng ca bng kim tra. Mt bng
ma trn cng l s i chiu tng hot ng ca d n vi tng thng s hoc thnh
phn mi trng nh gi mi quan h nguyn nhn - hu qu nhng mc nh
lng cao hn.
120
kr
kr
kr
kr
kr
kr
Cng rnh v sinh
kr
kr
Cp nc
kr
kr
-
kr
kr
kr
-
kr
kr
kr
Cy xanh
kr
kr
ng vt
kr
kr
kr
kr
kr
kr
Kr
kr
kr
kr
kr
kr
kr
kr
Cht lng khng kh
kr
kr
kr
kr
-
kr
S dng t ln cn
kr
Thot nc ma
kr
kr
kr
kr
kr
0
kr
-
kr
kr
ng ph
Giao thng cng cng
kr
-
kr
kr
kr
kr
kr
0
0
kr
0
0
B hnh
kr
0
0
Khong trng
kr
kr
kr
kr
-
0
0
C tr
-
0
Trng hc
kr
kr
kr
kr
kr
0
Cnh p
kr
kr
kr
-
kr
Di tch lch s
kr
kr
-
kr
kr
0
r
Yu t x hi
....
M quan
....
Ch thch: kr
khng r tc ng
tc ng tch cc
-
tc ng tiu cc
0
khng tc ng
tc ng rt tch cc
--
tc ng rt tiu cc
121
Thnh phn
mi trng
3
Tng
Kh thi
To vic lm
24
5
1
7
2
6
9
4
6
17
5
2
4
2
5
12
7
2
4
2
8
11
5
3
3
4
4
2
2
5
5
5
13
8
6
13
7
6
6
ng cao
tcng st
5
5
3
Cung cp nc
5
2
6
13
7
7
7
Nng nghip
7
7
7
7
Cung cp nh
6
6
3
Sc kho
2
5
7
2
8
19
6
10
iu kin kinh t x hi
Tng
17
5
8
7
Mi trng sng
ca sinh vt nc
M hnh s dng
t
2
4
1
Thy sn
Sinh vt cn
Nc thi
4
7
Thy vn nc mt
Mi trng sng
sinh vt cn
Rc thi
6
Cht lng nc
mt
Cht lng khng
kh
Cp nc
Phng php chng ghp bn hin nay thng c thc hin vi k thut cao
(computer, my nh v, my o in t). V vy, c th t cht lng cao. Bn cnh
chnh xc tt, phng php ny cho php quan st hnh nh, do c th nh gi
tc ng mt cch c th, mt cch nhn bao qut. Phng php ny thng c p
dng khi nh gi tc ng mi trng cho d n quy hoch chi tit, quy hoch s dng
t, nng lm nghip, t th v giao thng.
Hnh nh minh ha kt qu trong vic la chn thc hin d n s dng bn vng.
Hnh 5.1. Kt qu nh gi tc ng mi trng s dng t
bng phng php chng ghp bn
5.3.5. Phng php phn tch chi ph - li ch m rng
Cc phng php trnh by trc y c s dng tu theo yu cu ca TM v
tu theo cc yu t mi trng chn lc xem xt tc ng n n. Tuy vy, cc
phng php thng thc hin tt vi yu t ti nguyn, mi trng t nhin. Khi
cn nh gi tc ng ca cc hnh ng d n n mi trng kinh t, x hi th rt
kh. Trng hp ny ngi ta s dng phng php phn tch chi ph - li ch m rng.
Phng php ny gip cho cn i s dng ngun ti nguyn thin nhin trong pht
trin bn vng.
Trnh t tin hnh:
- Lit k tt c cc ti nguyn c chi dng trong mi hot ng k c ti nguyn
nhn lc. Lit k tt c cc sn phm thu c k c ph thi c gi tr hon nguyn.
124
t t ]
r)
NPV
Trong : Ct - l chi ph ca nm th t
Bt - li nhun nm th t
C0 - l chi ph ban u ca d n
r - l h s chit khu
t - l thi gian tnh ton (nm th t)
n - l tui th thit k ca cng trnh
Gi tr NPV chnh l gi tr li nhun tch lu, n ph thuc nhiu yu t bin ng,
c bit l h s chit khu (r) v thi gian (nm). Thng thng, NPV tng dn t m
khng mt gi tr no .
Khi tin hnh so snh, thc hin TM ca mt s d n cng loi, s dng NPV
ca d n so snh. Nu NPV nh nhau, ta chn phng n c u t ban u (C0) b
- nh vy ch hon ton da vo kinh t. Trong trng hp nh vy, ta phi tip tc
tham kho ma trn mi trng xem xt y cc kha cnh khc.
Cng c th chng ta i thm yu t kinh t khc t kt qu hn.
125
r )
B/ C
n
Ct
/ Co
t
t 1 (1
r )
K )
K )
Mt d n nu K ln th thng c la chn
5.3.5.4. T s vn u t ban u so vi tng s li nhun
i lng ny cho thy t l vn u t so vi li nhun ca ton b d n
hoc so vi giai on ca d n. Bc tranh cho php nh qun l thc thi cc
nhim v thu hi vn, quyt nh thi gian d n phi hon thnh giai on thi
cng, thi gian c php hot ng d n. N cng cho php cc nh qun l xy
dng quy hoch sn xut hp l hoc gim hoc tng thi gian sn xut ca d n
v nhiu kha cnh khc.
T s vn u tli nhun
Co
n
((B
t
C t ) (1
r )t
t 1
Gi tr Bt v Ct c hiu l chi ph v li nhun t khi d n vn hnh cho n
nm th t.
126
Phng php phn tch chi ph - li ch ch yu xem xt trn kha cnh kinh t v
kinh t ti nguyn mi trng. Trong rt nhiu trng hp, cc d n quan trng cn
c thc hin TM theo mt vi phng php kt hp.
c th phn tch y v ng v chi ph - li nhun ca mt d n pht
trin hoc mt hot ng kinh t - x hi cn c hiu bit y hn na v cc
vn :
- Phn tch chi ph - li ch
- Phn tch kinh t ng dng
- Phn tch kinh t mi trng
- Phn tch mi trng
- Tiu ch mi trng v phng php tip cn
- Phn tch bin ng theo thi gian
- S gim thu nhp theo thi gian
- Ri ro
- Tnh ton chi ph ph ng nga
- Phn tch nh gi ri ro
- Phn tch tc ng x hi ca d n pht trin
Ngoi nhng vn trn, chng ta cng lun lun phi cp nht cc thng tin sau y:
- Lut, quy nh, ngh nh, cng c mi
- Cc tiu chun mi (TCVN, TCN)
- Cc cng ngh mi s dng trong monitoring, o c mi trng
- Phng thc qun l cht lng h thng (QAQC) v cc tiu ch tin hnh
cc d n, cc hot ng kinh t - x hi.
5.3.6. Phng php s mng li
Phng php mng li nhm kt hp cc nguyn nhn v hu qu ca tc ng
bng cch xc nh mi quan h tng h gia ngun tc ng v cc yu t mi trng
b tc ng mc s cp (tc ng trc tip) v th cp (tc ng gin tip). Phng
php ny thng c th hin qua s chui ni tip (hnh 5.2).
5.3.7. Phng php nh gi nhanh
Phng php nh gi nhanh c hiu qu cao trong xc nh ti lng, nng
nhim i vi cc d n cng nghip, th, giao thng, thng qua tham kho cc mc
trung bnh ca thng s m khng cn o c, phn tch. T c th d bo kh
nng tc ng mi trng ca cc ngun gy nhim.
127
Lj (kgnm)
Sn lng (n v sn phmnm)
Nh vy ej c th hin qua kgn v v khng phc thuc vo quy m ngun v
hot ng ca ngun (hot ng sn xut). ej ch l hm s ca cc thng s sau:
Lj
f (dng ngun, quy trnh cng ngh v c im thit k ngun, trnh cng
ngh, dng v cht lng nguyn liu, lng nguyn liu, loi hnh v hiu qu ca h
thng x l, iu kin mi trng xung quanh...)
Bng cch thng k ti lng v thnh phn nc thi ca nhiu nh my trong
tng ngnh cng nghip trn khp th gii, cc chuyn gia WTO xy dng bng
hng dn nh gi, xc nh ej (kg cht nhim n v sn phm), t xc nh
c ti lng tng tc nhn nhim (Lj) trong ngnh cng nghip.
Bng 5.7 di y minh ha cho phng php nh gi nhanh ti lng nhim
ca WTO. T ta c th tnh d dng lu lng nc thi v ti lng cht nhim
hng ngy a vo mi trng ca tng c s cng nghip.
128
GIAI ON
XY DNG
nhim khng kh, ting n, rung: tiu
cc, ng k, c th gim thiu
Vn v sc khe: tiu cc, nh, c th
gim thiu
nhim t, nc: tiu c, nh, c
th gim thiu
- Nng nghipthy sn: nh, c th gim thiu
- Vn sc khe: nh, c th gim thiu
- H sinh thi thy sinh: ng k, c th gim thiu
nh hng ti giao thng, quc l:
tiu cc, nh, c th gim thiu
Gy h hi quc l on chy qua khu
vc nh my: nh, c th gim thiu
Quan h gia cng nhn v dn a
phng: tch cc hoc tiu cc, nh
D n
Nh
my
xi
mng A
GIAI ON
HOT NG
nh hng ti giao thng ca khu vc: nh, c
th gim thiu
Cc vn v kinh t
x hi ca a phng
Cn tr giao thng ti khu vc: nh, c th
gim thiu
- Mu thun x hi: khng tc ng
- Ly lan bnh tt: nh, c th gim thiu
Tai nn lao ng: tiu cc, nh, c th
gim thiu
Vn sc khe: tiu cc, nh, c th gim thiu
Thay i a hnh v cnh quan: tiu
cc, nh
- Cc vn m quan: tiu cc, nh, c th
gim thiu
Pht trin ko
Pht trin ko
trng ca cc
trng ca cc
tch cc ln
tch cc ln
theo:
theo:
thnh
thnh
to ra s
to ra s
phn kinh
phn kinh
tng
tng
t:
t:
5
5,4
3,9
50
14
42
60
54
30
25
12
35
57
635
104
3,2
1,8
4,4
2,4
6,9
0,4
0,24
10
1,25
0,4
TSS
12
0,1
0,4
3,4
11,7
1,2
605
72,9
18,2
28,3
726
172
48,6
34,3
29,3
0,27
12,3
Xi m (tn sn phm)
9,4
(Ngun: trch t ti liu ca A.P. Economopoulos, WTO, 1993).
Du: 57,8
Sulphua: 3,35
Phenol: 0,11
Du: 11
484
Cng nghip luyn kim
- Luyn thp (tn sn phm)
130
Tng N
0,65 lo: 17,5
lo: 0,06
Du: 8,3
Phenol: 0,034
Sulphua: 0,054
Cr: 0,007
Du: 31,2
Phenol: 4,0
Sulphua: 0,94
Cr: 0,2
Du: 52,9
Phenol: 7,7
Sulphua: 0,86
Cr: 0,234
Phenol: 0,01
lo: 0,023
CN: 0,039
n: 0,405
e: 0,007
Cr: 0,004
0,0105
6. Lc du
(cracking xc tc
lng)
m3 ca
CC
0,695
1,413
Tn
6,9
0,65
73
Pb: 0,32
Tn
Tn
1,6
0,3
0,35
0,65
73
73
Pb: 0,17
Pb: 0,01
1000km
1000km
0,07
0,05
2,13S
1,35S
7. Sn xut gang
- Khng x l
- C x l:
Thp ti
Lc bi tay o
8. Xe ti 2000 cc
(1981-1984)
- i trong thnh ph
- i ngoi
7(100-e)
Cht khc
(kgU)
SO3: 0,29
22,0
NH3: 9,12
0,204
2,57
2,48
39,2
23,40
13,54
0,63
2,48
1,37
Pb: 0,11P
Pb: 0,09P
Ghi ch: e: h s chuyn ha SO2 thnh SO3
(Ngun: trch t ti liu ca A.P., Economopoulos, WTO, 1993).
5.3.8. M hnh ha mi trng
Trong nhiu trng hp s chuyn ha, phn tch hoc pha long cht nhim
theo thi gian v khng gian c th c d bo bng phng php m hnh ha mi
trng. M hnh ha mi trng trong trng hp ny l cch tip cn ton hc m
phng din bin cht lng mi trng di nh hng ca mt hoc tp hp cc tc
nhn c kh nng tc ng n mi trng. y l phng php c ngha ln trong
qun l mi trng. D bo tc ng mi trng v kim sot cc ngun gy nhim.
M hnh ha mi trng c n c thc hin cho cc hot ng qun l mi trng
(m hnh qun l).
Trong thc t, d bo quy m, cng ca tc ng (nht l tc ng do cc
ngun nhim) ngi ta thng dng cc m hnh qun l. Loi m hnh ny nhm m
131
- Kim tra, gim st vic thc hin quy c, cam kt v v sinh cng nghip v bo
v mi trng (Cc Thm nh v nh gi Tc ng mi trng, 2010).
Theo quy nh ti Thng t s 262011TT-BTNMT ngy 1872011 ca B Ti
nguyn v Mi trng quy nh chi tit mt s iu ca Ngh nh s 292011N-CP
ngy 1842011 ca Chnh ph quy nh v nh gi mi trng chin lc, nh gi
tc ng mi trng, cam kt bo v mi trng, chng trnh qun l mi trng c
xy dng trn c s tng hp t cc chng 1, 3, 4 ca bo co nh gi tc ng mi
trng di dng bng nh sau:
Cc cng
Giai on
Cc hot Cc tc trnh, bin
hot
ng ca ng mi php bo
ng ca
d n
trng
v mi
D n
trng
1
2
3
4
Kinh ph
thc hin
cc cng
trnh, bin
php bo
v mi
trng
5
Thi gian
Trch
Trch
thc hin nhim t nhim
v hon chc thc gim
thnh
hin
st
6
7
8
Chun b
Xy dng
Vn hnh
Giai on
khc (nu
c)
Giai on
sn xut
qung
nguyn
- Sinh hot
ca cng
nhn
- Nc thi
sn xut
- Nc thi ng y moong
Lng trong trc khi bm ra ngoi Trong sut qu
mi trng bng b iu ho trnh sn xut
lng pha Nam khai trng
- Nc thi
sinh hot
- Xy dng b t hoi 13,3 m3
- Nc ma
chy trn
Giai on
kt thc
khai thc
- San i mt
bng
- No vt
mng rnh
50.000.000
Ch d n
Thc hin v
hon thnh
trc khi
xng i vo
hot ng
30.000.000
- o h thng mng rnh xung Trc khi bt
quanh moong khai thc v khu nh u khai thc
iu hnh sn xut (0,5m x 0,7m) qung
50.000.000
- t thi: c ti 2 bi thi Trong sut qu
trnh sn xut
Bi thi ngoi: 420.000m3
3
Bi thi trong:1.220.000m
- Cht thi rn - Cht thi rn sinh hot: o h
thu gom v x l.
- Cht thi rn nguy hi: C thng
cha v thu c s c iu
kin x l cht thi nguy hi.
Giai on
sn xut
Chi cc
BVMT
- S c mi
trng
- An ton trong bc xc, vn
chuyn
- Ph ng chng chy, n
- Ph ng chng bo lt, chng st
Trong sut qu
trnh sn xut
- Bi, kh thi
- Phun nc chng bi
- Nc ma
chy trn
- o h thng mng rnh dn
nc vo b lng
Khi hot ng
khai thc m
kt thc
100.000.000
30.000.000
100.000.000
Chi cc
BVMT
50.000.000
30.000.000
Ch d n
Chi cc
BVMT
5.000.000
137
nn). Nh vy, quan trc mi trng l cng tc cn thit ban u cho xy dng d n
v nh gi tc ng mi trng.
6.2.1.2. Ni dung ca quan trc, gim st trong lp bo co nh gi tc ng mi trng
Theo hng dn ti Thng t s 262011TT-BTNMT ngy 1872011 ca B Ti
nguyn v Mi trng, quan trc, gim st mi trng trong khi lp bo co TM cn
t c cc ni dung sau:
iu kin v a l, a cht
cp v m t cc i tng, hin tng, qu trnh c th b tc ng bi d n
(i vi d n c lm thay i cc yu t a l, cnh quan; d n khai thc khong sn
v d n lin quan n cc cng trnh ngm th phi m t mt cch chi tit); ch dn
ngun ti liu, d liu tham kho, s dng.
iu kin v kh tng
Trnh by cc c trng kh tng c lin quan n d n vhoc lm cn c cho
cc tnh ton c lin quan n TM (nhit khng kh, m, vn tc gi, hng
gi, tn sut gi, nng v bc x, lng ma, bo v cc iu kin v kh tng d
thng khc); ch r di chui s liu; ngun ti liu, d liu tham kho, s dng.
iu kin thy vnhi vn
Ch trnh by cc c trng thy vnhi vn c lin quan n d n vhoc lm
cn c cho cc tnh ton c lin quan n TM (mc nc, lu lng, tc d ng chy
v cc iu kin v thy vnhi vn khc); ch r di chui s liu; ngun ti liu,
d liu tham kho, s dng.
Hin trng cht lng cc thnh phn mi trng vt l
cp v m t cc thnh phn mi trng c kh nng chu tc ng trc tip bi
d n nh: mi trng khng kh tip nhn trc tip ngun kh thi ca d n (lu hn
n cc vng b nh hng cui cc hng gi ch o), ngun nc tip nhn trc tip
nc thi ca d n, t, trm tch v h sinh vt chu nh hng trc tip bi cht thi v
cc yu t khc ca d n.
i vi mi trng khng kh, nc, t v trm tch i hi nh sau:
- Ch dn r rng cc s liu o c, phn tch ti thi im tin hnh TM v cht
lng mi trng khu vc d n (lu : cc im o c, ly mu phi c m s, c ch
dn v thi gian, a im, ng thi, phi c th hin bng cc biu, bng r rng v
c minh ha bng s b tr cc im trn nn bn khu vc. Vic o c, ly
mu, phn tch phi tun th quy trnh, quy phm v quan trc, phn tch mi trng;
kt qu o c, ly mu, phn tch phi c hon thin v c xc nhn ca cc n
v c chc nng theo quy nh ca php lut);
- Nhn xt v mc nhim khng kh, nc, t v trm tch c nh gi
so vi tiu chun, quy chun k thut mi trng. Nhn nh v nguyn nhn,
ngun gc nhim. Trong trng hp c c s d liu v mi trng, nh gi
s b v sc chu ti ca mi trng khu vc d n theo tiu chun, quy chun
k thut mi trng.
139
trnh chun b, xy dng, vn hnh v giai on khc (nu c), nh: tho d, ng ca,
ci to phc hi mi trng v cc hot ng khc c kh nng gy tc ng n mi
trng ca d n.
Chng trnh gim st mi trng cn xc nh r: i tng v cc thng s
nhim c trng ca d n cn c gim st; V tr, thi gian v tn sut gim st; Nhu
cu thit b gim st; Nhu cu nhn lc; D tr kinh ph cho hot ng gim st.
i tng quan trc, gim st: bao gm cc ngun thi ca d n thc cht l
gim st cht thi v mi trng xung quanh (trong trng hp khu vc khng c cc
trm, im gim st chung ca c quan nh nc).
- Gim st cht thi: sau khi bo co TM c ph duyt, ch d n tin hnh
quan trc, gim st lu lngtng lng thi v cc thng s c trng cho cht thi
ca d n theo tiu chun, quy chun hin hnh ca Vit Nam vi tn sut ti thiu 01
ln03 thng. Cc im gim st phi c th hin c th trn s vi ch gii r
rng v ta theo quy chun hin hnh (khng bt buc i vi cht thi rn).
Vic gim st lin tc, t ng cht thi pht sinh t qu trnh hot ng ca
d n i vi tng d n c th phi thc hin theo cc tiu chun, quy chun, quy
nh c lin quan ca php lut hin hnh. Trng hp php lut cha c quy nh
c th v vic ny, c quan ph duyt bo co nh gi tc ng mi trng xem
xt, quyt nh.
- Gim st mi trng xung quanh: tin hnh quan trc, gim st cc thng s
nhim c trng cho d n theo tiu chun, quy chun, quy nh hin hnh ca Vit
Nam trong trng hp ti khu vc thc hin d n khng c cc trm, im gim st
chung ca c quan nh nc, vi tn sut ti thiu 01 ln06 thng. Cc im gim
st phi c th hin c th trn s vi ch gii r rng v ta theo quy
chun hin hnh.
- Gim st khc (nu c, ty thuc tng d n c th):
Gim st cc yu t: xi m n, trt, st, l, ln t; xi l b sng, b sui, b
h, b bin; bi lng l ng sng, l ng sui, l ng h, y bin; thay i mc nc mt,
nc ngm; xm nhp mn; xm nhp phn; cc tc ng ti cc i tng t nhin v
kinh t - x hi khc vi tn sut ph hp nhm theo di c s bin i theo khng
gian v thi gian ca cc yu t ny. Cc im gim st (nu c) phi c th hin c
th trn s vi ch gii r rng v ta theo quy chun hin hnh.
Gim st s thay i ca cc loi ng vt, thc vt qu him trong khu vc thc
hin d n v chu tc ng tiu cc do d n gy ra vi tn sut ti thiu 01 lnnm.
Cc thng s chn lc cn quan trc, gim st
Tp hp cc thng s cn gim st i vi mi trng vt l, mi trng sinh hc l
khc nhau gia cc loi d n. Tuy nhin, cn phi la chn cc thng s ch th
142
- Vic phn tch phi c tin hnh lp li (ti thiu 3 ln1 thng s1 mu) c
tnh thng k;
- Phi c kim tra v cht lng phn tch (QAQC) gia cc ph ng th nghim, c
bit khi c kt qu phn tch ng ng.
6.2.2.3. T chc quan trc mi trng sau thm nh bo co nh gi tc ng mi trng
Theo Lut Bo v mi trng, c quan qun l nh nc v ch u t (ch d
nc s, cng trnh) u c trch nhim quan trc mi trng. Nh vy, trch nhim
ca cc bn nh sau:
- C quan qun l nh nc: thc hin quan trc ngoi vi v cc thnh phn mi
trng lin quan n d n.
- Ch d n, c s, cng trnh: thc hin quan trc ni vi - t quan trc v cc thnh
phn mi trng lin quan n d n.
Tuy nhin, khi cn thit c quan qun l nh nc cng c th quan trc mt s yu
t mi trng bn trong cng trnh v ch d n cng cn quan trc mt s yu t mi
trng vng b nh hng do d n thc hin cng tc quan trc mi trng.
T chc quan trc mi trng sau khi thm nh bo co TM hin c p
dng tt mt s d n DI v ODA (v d: d n JBIC; d n trung tm in lc Ph
M; d bn pht trin giao thng thy pha Nam - vay vn WB; d n xa l ng - Ty
thnh ph H ch Minh - vay vn JBJC).
144
630
1099 07
NN
2013
2013