Het gastcollege startte met een inleidende voordracht over de moeilijkheid van het beslissen van jonge artsen in

epidemigebieden. In het geval van ebola moeten ze bij iedere patient die langskomt met bepaalde symptomen een
ethisch moeilijke beslissing maken of ze de patient in de no-ebola of the ebola zone plaatsen. Deze beslissing heeft
erg verrijkende gevolgen voor de patient als individu maar zeker ook voor de gemeenschap die in een verkeerde
beoordeling meer kans krijgt op besmetting.
Het eigenlijke gastcollege door Prof. Peter Piot had als onderwerp de hamvraag: Hebben we goed gereageerd op de
ebola en aids epidemie? Hij zelf gaf een soort kritisch denken en reflecteren over de uitgevoerde aanpak op de laatste
twee epidemien met vooral kritiek op het falen van de WHO.
Het gastcollege startte met een korte geschiedenis van zijn eigen carrire en plaats in de geschiedenis van aids en
ebola. Hij sprak over het feit dat in 1972, zijn afstudeerjaar, geen van zijn proffen zeiden dat er een toekomst te vinden
was in de tropische geneeskunde. Echter twee jaar later begon de eerste uitbraak van ebola. Bij isolatie op heel
artisanale en moeilijke technieken, kwamen ze een virus ter ontdekking die op niets gelijk behalve het Marburg virus (uit
Duitsland). Na een periode van onderzoek kregen ze plots het bericht alles te stoppen en de stalen door te sturen naar
Atlanta waar het enige hoog beveiligde laboratorium voor burgerlijke zaken van de wereld zich bevond. Uiteindelijk
besloot hij zelf op onderzoek te gaan op de plaats waar het zich allemaal afspeelde. Een ziekenhuis dicht bij Zare, maar
toch in ruraal gebied is waar hij en vele anderen op zoek gingen naar de eigenschappen van de transmissie en van het
virus zelf. Hij legde uit dat overdracht wijzen altijd onderzocht worden door 3 grote vragen: Time, Place and person.
Hij zag dat ebola zelden in jongeren kwam dus insecten waren uit de kwestie. Hoe dichter bij het ziekenhuis hoe meer
zieken, Na de begrafenis enkele familie leden besmet, (zwangere) dames dubbel zoveel als mannen, en zo maar door.
Een opmerkelijk gegeven, dat de verspreiding verklaarde bij deze dames, is het aanwezig zijn van slechts 5 naalden in
het ziekenhuis die gebruikt werden voor alle patinten die er langs kwamen.
Ondanks de vele zieken en de erge gegevens van zijn onderzoek had hij het idee dat dit geen extreme situatie was die
de wereld ging veranderen. Het feit dat er heel nauw contact nodig was om de ziekte te krijgen en dat de zieken zeer
snel dood gingen en dus relatief weinig anderen konden besmetten waren tekenen dat het in de hand te houden valt. Dit
verklaarde hij met het werk van twee mathematici die de verspreiding van epidemien verklaren aan de hand van deze
gegevens.
In 2014 kwam er echter een ernstige heropflakkering, nu in Sierra leone, Liberia en Guinea. Allen landen die tot voor kort
onder dictatoriale of zeer onstabiele bewinden leefden en de laatste paar jaar een heropflakkering van groei en
ontwikkeling kenden. Deze groei gaf het virus de middelen samen met andere belangrijke factoren om tot een explosieve
en volgens MSF een out-of control verspreiding teweeg te brengen. Een van deze belangrijke factoren is het feit dat de
gezondheidssector, zoals in vele sub-Sahara Afrikaanse landen, meer dan ondermaats is. De gezondheidswerkers die er
toch voor kozen om te helpen deze epidemie te bestrijden stierven niet enkel door besmetting, maar ook door militaire
druk op quarantaine gebieden.
Gelijkaardige verhalen gaf hij over de verspreiding van het aids virus en het recent veelbesproken Zika virus.
Het uiteindelijke antwoord op zijn vraag of we goed gehandeld hebben in deze situatie was neen; voornamelijk ook door
het falen van de WHO. Het antwoord op de vraag: zijn we goed voorbereid voor een volgende epidemie?, was eveneens
neen, maar nu ook niet zo slecht. Wat we moeten doen is meer investeren in de gezondheidssystemen waar ze zwak
zijn, hervorming van de WHO, gegevensuitwisseling tussen onderzoeksgroepen in crisissituaties verbeteren, meer
hulpverleners daar waar de prevalentie he thoogst is, nieuwe vaccins zonder commerciele agenda (Oprichting CEPI).
Met deze opsomming gaf hij enkele plannen die moeten aangepakt worden voor de komende decenia.