Doelgroepsegmentatie Blok Voor Blok PDF

Doelgroepsegmentatie
energiebesparingsprojecten
Agentschap NL
Mare Veltman en Arno van Welzen

April 2012
AAP-1102_AvW | 10881
Inhoudsopgave
Achtergrond
1.
Management Summary
2.
Onderzoeksopzet
18
3.
Uitgebreide Resultaten
24
3.1
Woonprofiel
25
3.2
Kennis en begrip
39
3.3
Houding
44
3.4
Gewenst gedrag
60
3.5
Verenigingen van Eigenaren
68
4.
Bijlagen
90
01.
Management Summary
Samenvatting
Woonproblemen als opstap naar energetische woningverbeteringen
De centrale probleemstelling van dit onderzoek is: Op welke wijze kan het ministerie van BZK
het aantal deelnemers aan energiebesparings-projecten vergroten en zo de potentie van lokale
energiebesparingsprojecten als Blok voor Blok optimaal benutten? Eerst volgt een beknopte
samenvatting van de belangrijkste resultaten.
Woonproblemen
Eigenaar-bewoners associren hun woning met rust, gezelligheid en
comfort. Men verwacht lang in hun huidige woning te blijven (in
totaal gemiddeld 32 jaar). In de vrije tijd is men het liefst thuis. Dit
blijkt echter geen reden om het huis op een zo hoog mogelijk
comfortniveau te brengen.
Een meerderheid (62%) van eigenaar-bewoners ervaart woonoverlast; vaak zonder maatregelen te nemen om de oorzaak hiervan op
te lossen (45%). Vooral in het oudere deel van de woningvoorraad
is sprake van woonoverlast (69% in woningen met een bouwjaar
vr 1945).
De problemen blijken voor velen weliswaar niet storend genoeg
om in actie te komen, wel kunnen zij een aanknopingspunt voor
verbetering vormen. Bijna n op de tien eigenaar-bewoners vindt
dit namelijk een geschikte aanleiding voor het aanbrengen van
(energetische) verbeteringen aan de woning.
Deze groep ervaart verschillende woonproblemen, is betrokken bij
het milieu, maar vindt energiebesparing ingewikkeld en weet niet
waar te beginnen.
Management Summary
Moment wel energetische woningverbeteringen

De grootste groep geeft aan dat er geen specifiek moment (35%) is
om energetische woningverbeteringen aan te brengen. Dit betekent
dat deze groep eigenaar-bewoners op ieder moment tot energiebesparende maatregelen kunnen worden bewogen.
Wijst men wel een moment aan dan zijn de belangrijkste:
het hebben van financile mogelijkheden (27%)
een verhuizing (16%)
Redenen (energetische) woningverbeteringen
De belangrijkste redenen voor het doorvoeren van energetische
woningverbeteringen, zijn:
kostenbesparing (50%)
comfort (40%)
noodzakelijk onderhoud (33%, algemeen 42%)
milieuoverwegingen (23%)
Wanneer over energiebesparende projecten wordt gesproken in
plaats van energiebesparende maatregelen of woningverbeteringen,
vormt milieu een veel belangrijkere reden (voor een duurzame
wereld: 40%).
Samenvatting
Financile drempels kunnen deelname projecten verhinderen
Drempels
Financile mogelijkheden, die dus een belangrijke aanleiding vormen
om (energetische) woningverbeteringen door te voeren, zijn ook
de meestgenoemde drempel:
Geen financile mogelijkheden (48%)
Vrees de investering niet terug te verdienen (8%)
Twee groepen tekenen zich af:

genteresseerd in projecten met zonne-energie (35%)
= technisch, vooral mannen, kun je laten zien: doe je voor een
duurzame wereld;
een groep genteresseerd in projecten met isolatie (20%)
= behaaglijk, vooral vrouwen, is comfort: doe je voor jezelf.
De financile drempel is ook voor eigenaar-bewoners met een

bovenmodaal inkomen aanwezig, maar aanzienlijk minder vaak dan
bij eigenaar-bewoners met een (beneden)modaal inkomen.
Het goedkoopste pakket (DHZ-pakket kleine maatregelen) lijkt het

meest aan te spreken, maar degenen die hierdoor worden aangesproken, blijken uiteindelijk het minst gemotiveerd. Zij kiezen voor
dit pakket omdat dit de laagste investering vergt.
Naast het tekort aan financile mogelijkheden, blijkt er ook een

ernstig tekort aan kennis te zijn: men weet niet wat het oplevert,
heeft geen idee van de kosten en er vaak ook niet over nagedacht.
Projecten
In het onderzoek zijn een 6-tal fictieve projecten voorgelegd (zie
bijlagen, pagina 95). Uit de fictieve projecten blijkt dat welk project
ook wordt ingezet, de argumenten om wel of niet mee te doen,
zijn:
kosten (9%, 12%)
energiebesparing (13%, 4%)
sociale cohesie (zonnepanelen voor de hele buurt) (15%, 25%)
niet-financile investeringen (tijd, moeite, etc.) (16%, 15%)
Een project als zonnepanelen voor de hele buurt kan eigenaarbewoners zowel aantrekken als afstoten. Hetzelfde geldt voor
projecten met een doe-het-zelf-aspect.
Management Summary
Indirect, blijkt hiermee wederom dat betrokkenheid bij milieu een

relevant aspect in het besluit om uiteindelijk wel of niet mee te
doen aan energetische projecten.
Milieubetrokkenheid
De betrokkenheid bij het milieu is eveneens een onderscheidend
aspect in de mate waarin eigenaar-bewoners zijn te motiveren voor
energetische woningverbeteringen.
Op basis van een aantal stellingen over de eigen attitude ten

aanzien van milieu en duurzaamheid, zijn de eigenaar-bewoners
ingedeeld in drie groepen milieubetrokkenen:
Onverschilligen (niet of nauwelijks betrokken bij milieu; 31%)
Positieven (redelijk betrokken bij milieu; 45%)
Fans (sterk betrokken bij milieu; 24%)
Samenvatting
Milieubetrokkenheid interne driver, eenduidige informatie externe driver
Onverschilligen/ongenteresseerden (31%)
Dit zijn vaak de jongere eigenaar-bewoners, woonachtig in kleinere,
goedkopere woningen, vaak flats. Ze zijn lager opgeleid en hebben
een modaal inkomen. Ze weten minder van energiebesparing, maar
voelen zich niet zozeer onzeker over de betrouwbaarheid van de
informatie, ze zijn gewoon nauwelijks genteresseerd.
Positieven (45%)
Deze groep bevindt zich tussen de onverschilligen en fans in wat
betreft houding. Ze zijn overwegend van middelbare leeftijd, wonen
in een naoorlogse rijtjes- of hoekwoning. Deze groep woont voor
Blok voor Blok in het juiste type woningen en zijn bij de juiste
marketing en communicatieacties ontvankelijk voor energetische
woningverbeteringen.
Met name niet-commercile partijen blijken aangewezen partijen om

voor informatieverstrekking aan eigenaar-bewoners. Consumentenen belangenorganisaties (44%) en de overheid (gemeenten 41%,
Rijksoverheid 34%) worden veelal als geschikte partij gezien voor
het geven van informatie over energie-besparingsprojecten, maar
ook energieleveranciers (46%; voormalig nutsorganisatie), fabrikanten (29%), aannemers of installateurs (29%).
Eigenaar-bewoners lopen tegen de tegenstrijdigheid van berichten
aan (40%). Hierdoor vindt men het moeilijk te bepalen wie betrouwbare informatie over energiebesparing verstrekt (48%).
Fans (24%)
Deze groep heeft grotere en duurdere (vrijstaande) woningen. Ze
zijn gemiddeld iets ouder, hoog opgeleid en hebben een bovenmodaal inkomen. Ook zijn zij zich bewust van veel woonproblemen.
Ofwel, deze groep combineert de aanleiding, de middelen en de
betrokkenheid voor energetische woningverbeteringen.
VvEs
Kleinere VvEs (minder dan 20 woningen) zijn meer betrokken bij
pand en milieu dan grotere. De lage organisatiegraad maakt het
echter uitdagend (energetische) woningverbeteringen te realiseren.
Deze VvEs hebben ook minder vaak een meerjaren onderhoudsplan
en financile reserves. Buiten de VvE om kan men wel zaken voor
elkaar krijgen. Grotere VvEs zijn beter georganiseerd en hebben
wel financile reserves. De bewoners zelf zijn minder betrokken bij
milieu en pand. Kostenbesparing (servicekosten) biedt wel kansen.
Communicatie
De meerderheid van de eigenaar-bewoners zegt te weten waar ze
informatie over energiebesparing kunnen vinden (54%). Internet
blijkt hierbij veruit de belangrijkste informatiebron. Twee derde
vindt websites de aangewezen bron voor het verkrijgen van informatie over energiebesparing.
Isolatieprojecten spreken minder aan dan zonnepanelen en het

DHZ-pakket kleine maatregelen. Reden voor energetische woningverbeteringen is kostenbesparing. Gebrek aan kennis en financiering
blijken drempels (vooral bij VvEs 20+ woningen). Leden zijn
gevoelig voor concrete informatie over exact hoeveel euro bespaard
kan worden.
Management Summary
Insights
Kennis en begrip zijn key
Vervolgens zijn de resultaten genterpreteerd en doorvertaald naar inzichten en aanbevelingen.
De inzichten hebben geresulteerd in een aantal praktische modellen die weer aan de basis
liggen van de aanbevelingen.
gewenst
gedrag
kennis
en begrip
positieve
houding
drempels
kennisniveau
duurzame attitude
Aan de basis van de inzichten en aanbevelingen ligt het conceptuele

denkmodel dat uitgaat van de theorie dat gewenst gedrag (deelname
aan energiebesparingsprojecten) het gevolg is van: de juiste kennis +
een positieve houding + (katalysator tot deelname drempels tot
deelname):
Genformeerden
(fan + positief)
15%
Onwetenden
(onverschilligen)
40%
Afwijzers:
(ongenteresseerd)
7%
Onderstaand worden de belangrijkste inzichten per element uit dit

model nader besproken en toegelicht.
Welwillenden
(fan + positief)
38%
Kennis
Uit de resultaten is gebleken dat milieubetrokkenheid een relevante
factor is in de bereidheid tot deelname aan energiebesparingsprojecten. Ook is gebleken dat men veelal niet weet waar betrouwbare
informatie te verkrijgen is. Deze twee factoren gecombineerd resulteert in de kennis/involvement-matrix (zie rechterzijde).
Deze matrix toont dat het kennisniveau een substantile min vormt
voor grootschalige deelname aan energiebesparingsprojecten (78%
van de eigenaar-bewoners geeft aan te weinig kennis te hebben),
terwijl de helft wel ontvankelijk blijkt voor de boodschap.
Management Summary
De kennis die ontbreekt, betreft:

kennis over mogelijkheden, concrete effecten, kosten
waar of hoe met energetische woningverbetering te beginnen
welke informatie betrouwbaar is
Het gebrek aan kennis en begrip leidt ertoe dat de gepercipieerde
meerwaarde van deelname aan de projecten veelal ontbreekt, waardoor aan een belangrijke voorwaarde niet wordt voldaan.
Insights
Financin barrier n katalysator
Houding
De kennis/involvement-matrix wijst uit dat een meerderheid ontvankelijk is voor communicatie en informatie omtrent energiebesparing. De houding vormt daarmee een ruime plus voor
grootschalige deelname aan energiebesparingsprojecten.
X Kennis
De voornaamste drempel is kennis. Ongeacht of men ontvankelijk
is of niet, of dat men weet waar men de informatie kan verkrijgen
of niet, is de huidige informatie in de ogen van de eigenaar-bewoners
te weinig concreet, tegenstrijdig en onbetrouwbaar.
Voor de grootste groep is milieu of duurzaamheid niet de

hoofdreden voor deze ontvankelijkheid, maar:
kostenbesparing
comfort
noodzakelijk onderhoud
Financin
Een andere belangrijke drempel, maar tegelijkertijd ook een belangrijke katalysator, vormen de financin. Onderstaand schema geeft
alle argumenten van financin als katalysator en als drempel weer,
verdeeld naar of men in opbrengst (geld terug, geld overhouden,
rendement) of kosten (investering, energierekening, terugverdientijd)
denkt.
Dit betekent dat in de communicatie energiebesparing niet het

hoofdproduct dient te zijn, maar het bijproduct, het ondersteunende argument.
Tell me and I will forget, show me and I might

remember, involve me and I follow
Drempels (- katalysators)
Kennis en houding vormen randvoorwaarden voor het stimuleren van
opbrengst
- denkt opbrengst te
laag (kennis)
- terugverdientijd te
lang
- krijgt geld terug

- houdt geld over
- rendement
katalysator
Financin
drempel
de deelname aan energiebesparingsprojecten. De drempels (en katalysators) zijn aanleidingen voor mogelijke unique selling propositions.
Uit de eerder beschreven resultaten volgt een samenvatting van de
belangrijkste drempels
en katalysators
- lagere energierekening
- heeft de financile
ruimte
- denkt te duur (kennis)

- is te duur
- excuus (alibi)
kosten
Management Summary
Insights
Laat financin geen drempel zijn, maar benut het als katalysator
Ook maakt het schema duidelijk dat een financile drempel ook
een kennisdrempel kan zijn!
Momenten
Er blijken geen momenten als drempel of katalysator aan te
wijzen. Een verhuizing lijkt een katalysator-moment, maar is voor
Blok voor Blok niet van toepassing. Voor kleinschaliger projecten
biedt dit wel kansen. Ook hier ontbeert men veelal de kennis: men
schaft een nieuwe vloer aan, maar is niet op de hoogte van de
energiebesparingsmogelijkheden.
Milieu en duurzaamheid
Met milieu wordt overwegend op een vrijblijvende manier rekening
gehouden. Hiermee vormt het geen drempel, maar zeker ook geen
katalysator: energiebesparingsprojecten worden niet verkocht op
basis van milieu of duurzaamheid maar dat wat het concreet oplevert: de nieuwe vloer? Betaald door de energiemaatschappij!
De associatie bij veel soorten woningverbetering ontbreekt nog,

waar die bijvoorbeeld bij nieuwe CV = HR en/of klokthermostaat
en nieuw kozijn = dubbel glas wel al bestaat.
+ Woon(on)gemak
Een ruime meerderheid, met name degenen met woningen van
voor 1945, erkent dat de woning ongemakken heeft, maar herkent
ze niet als ongemak. Het gevolg is dat ongeveer de helft ze niet
verhelpt.
Een probleem is pas een probleem als je het als

een probleem ervaart
Verhelpt men het ongemak wel, dan is dit vanuit het oogpunt van
beschermen woningwaarde (onderhoud), comfort (behaaglijkheid),
smaak (prettig gevoel, zelfontplooiing) en voor een kleine groep
milieu.
Management Summary
Aanbevelingen
Twee segmenten kansrijk voor Blok voor Blok
Op basis van de clusteranalyses zijn zes segmenten onderscheiden. De segmenten zijn
beschreven en tevens is aangegeven welke projecten en services succesvol bij hen kunnen zijn,
en welke boodschap en benadering de grootste kans op succes biedt (zie voor een volledig uitgewerkt voorbeeld van onderstaande doelgroep de bijlagen).
Mijn woning is mijn (t)rots (15%)
Dit segment investeert in de woning en vormt daarmee een
kansrijke doelgroep.
Boodschap
Dit doe je samen, omdat je het kan (financile mogelijkheden) en
omdat je het moet (voor een duurzame wereld)
Profiel
Man, werkend, bovenmodaal inkomen, woning tussen de 150.000
en 250.000, toont de woning met trots, draagt dit actief uit,
maakt graag gebruik van subsidiemogelijkheden, veel welwillenden (zie kennis/involvementmatrix)
Benadering
Internet, direct mail en demos/modelwoningen
Buurtbijeenkomst met presentaties van milieuinformatieorganisaties en de gemeente
Producten
Zonnepanelen voor de hele buurt, eventueel met slimme meter en
display (Blok voor Blok)
Het kan de waarde van mijn woning

verhogen, een gezamenlijk project met de
buren spreekt me aan.
Services
Rekenmodule: whats in it for us?
Installatieservice volledig ontzorgd
PR-initiatieven om het te tonen aan de wereld
Management Summary
10
Aanbevelingen
Twee segmenten kansrijk voor Blok voor Blok
Mijn woning is de zoete inval (16%)
De woning neemt een belangrijke plaats in hun leven in en ze
hechten veel belang aan comfort
Benadering
Nieuwsbrieven, persoonlijk bijvoorbeeld online community, energieambassadeurs/-teams van milieu-informatieorganisaties
Profiel
Vrouw, net als partner werkend, woning boven de 150.000,
tussenwoning, woning is plezier, gezelligheid en ontspanning, nodigt
graag mensen uit en shopt graag voor de woning. Vindt dat je
energiebesparingsprojecten met zn allen doet. Veel welwillenden
in de kennis/ involvementmatrix
Producten
Spouwmuur- en vloerisolatie in n dag (potentie voor Blok voor
Blok)
Ik denk dat het minder koud zal zijn

met harde wind.
Services
Installatieservice
Eenvoudige thuis-check geschikt voor jou woning
Boodschap
In n dag behaaglijk... voor jezelf n je bezoek
Je laat je ouders toch niet in de kou zitten?
Management Summary
11
Aanbevelingen
Drie segmenten minder kansrijk voor Blok voor Blok (maar mogelijkheden bij juiste aanpak)
Kom nauwelijks aan woning toe (15%)
Dit is een segment dat met de juiste hulp kansrijk is. Ze maken zich
zorgen om het milieu en ervaren woonoverlast, maar weten niet
goed hoe ze het onderhoud van hun woning moeten aanpakken, ze
zijn bang de investering van energiebesparing niet terug te
verdienen
Benadering
Deze groep is minder gericht op verschillende media voor
informatie over energiebesparing, ze geven de voorkeur aan
internet, maar een meer actieve benadering is noodzakelijk om
deze groep te bereiken, waarbij het vooral gaat om het geven van
handvatten over hoe ze het kunnen aanpakken.
Profiel
Man, woont in rijtjeswoning of op etage, de woning is gemak en
onderdak en is nooit echt af, maakt zich zorgen om het milieu,
veel welwillenden in de kennis/ involvementmatrix
Producten
Compleet pakket aan energiebesparende maatregelen, volledig
ontzorgd
Omdat het een totaalproject is,

alles wordt in een keer goed aangepakt.
Services
Check op noodzakelijk onderhoud inclusief energiecheck
Rekenmodule, hoe rendeert je geld bij deze investering?
Boodschap
Woningverbetering, daar sta je niet alleen voor
Management Summary
12
Aanbevelingen
Mijn woning is mijn uitvalsbasis (14%)
Dit segment ervaart een financile drempel en is uithuizig, wat het
een lastig te bereiken doelgroep maakt. Als ze de juiste informatie
en begeleiding krijgen, en ze daarmee woonoverlast kunnen
verhelpen, liggen er kansen bij dit segment
Benadering
Dit segment heeft een bovengemiddelde voorkeur voor internet.
Ze vinden consumentenen milieuorganisaties,
maar ook
aannemers en fabrikanten geschikte partijen om informatie van te
krijgen.
Profiel
Man, werkend, tussen 50 en 65 jaar, hoger opgeleid, zou vaker
thuis willen zijn, de woning biedt bescherming, veel onwetenden in
de kennis/ involvementmatrix
Producten
Installatiepakket met zonnepanelen, slimme meter met display en
smartphone applicatie
Investering in de toekomst.
Services
Rekenmodule, straks ben je goedkoper uit
Boodschap
Houd je woning in vorm, met wat hulp is dat helemaal niet moeilijk
Bescherm je meest kostbare/duurste bezit voor nu en voor later
Management Summary
13
Aanbevelingen
Mijn woning geeft me vrijheid (15%)
Dit segment staat open om iets voor het milieu te doen, maar
dient bevestigd te worden dat de inspanningen wel degelijk
bijdragen.
Benadering
Dit segment heeft een bovengemiddelde voorkeur voor internet.
Ze vinden klussen leuk en hebben de tijd ervoor, maar moeten wel
op weg worden geholpen. De aangewezen partijen hiervoor zijn
energieleveranciers, fabrikanten en bouwmarkten.
Profiel
Man, woont in een grote, vaak vrijstaande woning (maar
rijtjeswoning kan ook) in de regio Noord (Groningen, Friesland of
Drenthe), waardoor de WOZ-waarde aan de lage kant is, vaak niet
(meer) werkzaam, de woning betekent creativiteit en
onafhankelijkheid, veel onwetenden en welwillenden in de kennis/
involvementmatrix
Producten
Isolatiepakket voor doe-het-zelvers
Het rendement klinkt goed en ik steek graag de

handen uit de mouwen.
Services
Oplossingen waar ze zelf mee aan de slag kunnen
Online klusvraagbaak
Boodschap
Ga zelf lekker aan de slag en breng je energierekening omlaag (en
werk zo tegelijkertijd ook mee aan een beter milieu)
Management Summary
14
Aanbeveling
En segmenten nauwelijks kansrijk voor Blok voor Blok
Aan mijn woning geen polonaise (25%)
Dit segment is het minst kansrijk voor energiebesparingsprojecten.
Ze zijn maar matig betrokken en niet of nauwelijks bereid te
investeren in energiebesparende maatregelen.
Benadering
Dit segment laat zich minder makkelijk aanspreken door de
overheid en milieuorganisaties. Bouwmarkten en vrienden/
kennissen maken hier meer kans. De benadering moet actief zijn,
want energiebesparing is geen onderwerp dat ze bezighoudt.
Profiel
Vrouw, wonend in een rijtjeshuis met een waarde van 200.000,
vindt het leuk om mensen thuis uit te nodigen en besteedt veel tijd
aan het gezellig maken van de woning
Producten
Doe-het-zelfpakket kleine maatregelen
Kleine dingen zijn beheersbaar.

Services
Impulsproducten bij bouwmarkt
Woningcheck: treedt er geen waarde- of comfortverlies op?
Boodschap
Houd je woning comfortabel, wees zuinig op wat je hebt
Management Summary
15
Aanbevelingen
Laat financin geen drempel zijn, maar benut het als katalysator
Marketing
Investeer in kennisvergroting: mogelijkheden, (gepercipieerde)
voordelen, wegnemen misconcepties. Maak hierbij gebruik van
een voorwaartse en achterwaartse ketenaanpak door producenten en installateurs, maar ook hypotheekadviseurs, makelaars, verhuisbedrijven en retailers in dit voorlichtingsproces te
betrekken. En maak het concreet! Een voordeel moet meetbaar
en controleerbaar zijn voor eigenaar-bewoners!
Woningverbetering (met energiebesparing) kan altijd, op ieder
moment. Dat betekent dat ieder gewenst moment geclaimd
kan worden! Verhuizing? De energiemaatschappij betaalt!
Nieuwe dakkapel? Krijgt m van je energiemaatschappij! Claim
de verhuizing, de verbouwing, het vrijvallen van het spaarloon
(financile mogelijkheden). Creer een associatie (naar analogie
van 4 uur Cup-a-soup).
Maak gebruik van het momentum voor zonnepanelen. Van de
fictieve projecten wordt alleen bij de zonnepanelen het product
zelf als reden genoemd om voor dat project te kiezen. Zonnepanelen zijn hot.
Communicatie
Stem de boodschap af op de doelgroep: vrouwen hechten meer
belang aan het comfort (lekker warm, behaaglijk), mannen meer
aan het technische aspect en het naar buiten toe tonen van zijn
duurzame investeringen.
Laat de energiebesparing een bijproduct zijn; Men koopt geen
isolatie maar een behaaglijk huis, geen zonnepanelen maar
financile ruimte, nieuwe gordijnen, een weekendje weg, etc.
Management Summary
Het woord energiebesparingsproject maakt het groot en zorgt

dat eigenaar-bewoners het minder op zichtzelf betrekken. Een
project doe je voor het milieu, een woningverbetering doe je
voor jezelf. Vermijd project, breng het dichter bij de mensen
toe en noem het woningverbetering.
Biedt verschillende informatiebronnen die elkaar aanvullen en
ondersteunen (bijvoorbeeld website, folder, bijeenkomst en
forum), maar houdt de informatie eenvoudig, eenduidig, meetbaar en controleerbaar! Niet 30% minder CO2 uitstoot, maar
maandelijks 30 terug van je energierekening.
Wees concreet: hoe pak je het aan (werk met stappenplannen),
wat kost het (noem man en paard) en wat levert het op (in
euros).
Financieel
Creer verschillende financieringsvormen waarbij geprofiteerd
kan worden van de voortschrijdende techniek, bijvoorbeeld via
leaseconstructies. Maar denk ook aan huurkoop en koop op
afbetaling.
Spreek niet over terugverdientijden, maar benadruk dat de
energierekening gelijk om laag gaat, iedere maand geld terug.
Eigenaar-bewoners willen energetische woningverbeteringen
om kosten te besparen, winst voor het milieu is mooi
meegenomen.
Benadruk wat het oplevert, veel woningverbeteringen bieden
een hoger rendement dan een spaarrekening, of laat het bedrag
direct iedere maand op bijvoorbeeld een EnergieSpaarrekening
storten.
16
Aanbevelingen
Learnings
Blok voor Blok gaat niet over woningen maar over
mensen
Bedenk goed wie het aanbod doet: wie is er geloofwaardig,

betrouwbaar en relevant?
Wees concreet in de communicatie en spreek als consortium

met n mond.
Verkoop geen zonnepanelen maar een lagere energierekening,

of nog beter een iPad 3, een zonnebril, een weekendje weg.
Financin zijn een kans: zoek de momenten waarop geld

vrijvalt (bijvoorbeeld levensfasen!) en zoek naar nieuwe
financile constructies.
Doe bewonersonderzoek. Weet wat de doelgroep beweegt

en wat hen tegenhoudt, weet hoe ze wonen en hoe ze leven,
wat ze belangrijk vinden.
Denk in klantprocessen: men verhuist, men verbouwt, voert

onderhoud uit, met welke partijen hebben zij contact en hoe
kunnen zij helpen bij het uitdragen van de boodschap?
Test de communicatie (maak verschillende versies en test

deze op kleine schaal).
Management Summary
Spreek de taal van de doelgroep:
Gebruik geen woorden als energiebesparing maar geld terug

van het energiebedrijf of wat men met het geld dat men
overhoudt kan doen.
Vermijd een woord als project (= milieu), en gebruik een

woord als maatregelen of verbeteringen (= kosten, comfort,
onderhoud).
Vermijd woorden als investering (= groot, lange termijn),

terugverdientijd (= uitgestelde beloning), en gebruik woorden
als rendement (= opbrengst), nu, morgen (= korte termijn,
directe beloning!).
Vermijd een woord als pakket (= massa, dozen schuiven), en

gebruik woorden als aanbod, aanbieding, offerte (=
maatwerk).
Maak het korte termijn in plaats van lange termijn: morgen een
lagere energierekening, morgen warme voeten.
Maak het concreet: vanaf morgen 25 per maand terugkrijgen

van het energiebedrijf.
17
02.
Onderzoeksopzet
Onderzoeksopzet
Achtergrond, vraagstuk en probleemstelling
Blok voor Blok is een tijdelijke regeling van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (hierna te noemen: BZK) voor grootschalige energiebesparing in bestaande bouw.
Door middel van een doelgroepsegmentatie-onderzoek wil het ministerie van BZK inzicht
krijgen in hoe het deelnemerspercentage aan energiebesparingsprojecten kan worden vergroot.
Blok voor Blok
De basisgedachte is dat iedereen moet kunnen wonen in een
betaalbaar huis. De betaalbaarheid van een woning wordt mede
bepaald door energielasten. Met name in de bestaande bouw is een
aanzienlijke energiebesparing te realiseren. De Blok voor Blokaanpak is er dan ook op gericht om op landelijk niveau honderdduizenden bestaande woningen ten minste twee energielabelstappen te verbeteren of op het niveau van label B te brengen. Het
gaat hierbij om onder meer isolatie, nieuwe verwarmingsketels en
duurzame energietoepassingen.
Vraagstuk
Om de potentie van de Blok voor Blok-regeling ten volle te
benutten, wenst het ministerie van BZK inzicht in de
mogelijkheden die doelgroepsegmentatie biedt met als doel het
deelnemers-percentage aan lokale energiebesparingsprojecten,
zoals Blok voor Blok, te vergroten.
Tevens dienen de segmenten beperkt in aantal, op diverse locaties
geldig en repeteerbaar en reproduceerbaar te zijn. De segmentatie
dient derhalve breder inzetbaar te zijn als het gaat om
energiebesparingstrajecten dan uitsluitend voor Blok voor Blok.
Onderzoeksopzet
Probleemstelling
Op welke wijze kan het ministerie van BZK het aantal deelnemers
(eigenaar-bewoners en VvEs) aan energiebesparingsprojecten vergroten en zo de potentie van lokale energiebesparingsprojecten,
zoals Blok voor Blok, optimaal benutten?
Doelstellingen
Identificeren en concretiseren van kansrijke doelgroepsegmenten voor energiebesparingsprojecten (type producten,
services, communicatieboodschappen, waardeproposities);
Inzicht geven in drijfveren (woonproblemen, woonwensen, etc.)
en drempels voor energiebesparing in het algemeen en deelname aan (lokale) energiebesparingsprojecten in het bijzonder;
Vaststellen van kennis- en begripsniveau als het gaat om
energiebesparingsmaatregelen;
Inzichtelijk maken van de houding ten aanzien van energiebesparing in het algemeen en deelname aan (lokale) energiebesparingsprojecten in het bijzonder;
Handreikingen doen voor ontwikkeling van een succesvolle
marketingmix op segmentniveau;
Handvatten bieden voor lokale organisaties hoe kansrijke doelgroepen te lokaliseren en te benaderen.
19
Onderzoeksopzet
Steekproef en weging
Steekproef
De gehanteerde steekproefmethode is een disproportionele quotasteekpoef op basis van bouwperiode. De populatie is namelijk
uitermate scheef: bijna de helft van de zelfstandige woningen in
Nederland is gebouwd voor 1960. Dit betekent dat indien gekozen
wordt voor een willekeurige steekproef, de kans groot is dat er
een oververtegenwoordiging is van woningen voor 1960.
Door hier op te quoteren wordt er voor gezorgd dat ook de
woningen van tussen 1960 en 1980 in voldoende mate in de
steekproef vertegenwoordigd zijn.
Bouwjaar
Netto n
t/m 1960
38%
n=473
1961 t/m 1970
32%
n=398
1971 t/m 1980
30%
n=369
Totaal
100%
n=1.240
Weging
Gezien de disproportionele verdeling van de steekproef, is
herweging nodig om uitspraken te doen over de volledige populatie
koopwoningen van voor 1980. De resultaten zijn daarom
herwogen naar type woning en bouwjaar.
Eigenaar-bewoner
* 1.000
Koopwoning
4120,4
100%
Vrijstaand
956,6
23%
2-onder-1-kap
794,9
19%
Hoekwoning
537,9
13%
Tussenwoning
1132,7
27%
Overig
108,5
3%
Flats e.d.
589,8
14%
voor 1906
224,1
5%
1906-1945
642,4
16%
1945-1960
307,9
7%
1960-1975
853,6
21%
1975-1980
317,5
8%
Bron: CBS; gewijzigd op 29 maart 2010
Onderzoeksopzet
20
Onderzoeksopzet
Dataverzameling
Voor het onderzoek zijn de volgende vormen van dataverzameling
ingezet:
Desk research
Literatuurlijst is te vinden in de bijlage
Expert interviews
In totaal zijn met 5 experts gesprekken gevoerd als
voorbereiding op het kwalitatieve vooronderzoek en het
kwantitatieve segmentatieonderzoek
Kwalitatief vooronderzoek
In totaal zijn met 12 eigenaar-bewoners en met 4 VvE-leden
individuele diepte-interviews gehouden. De gesprekken
hebben plaatsgevonden in Amsterdam en Den Bosch. De
bevindingen van deze fase van het onderzoek zijn opgenomen
in een separate rapportage.
Kwantitatief segmentatieonderzoek
In totaal hebben (na schoning van de data) 1.084 eigenaarbewoners een online vragenlijst ingevuld en is onder 156
eigenaar-bewoners telefonisch dezelfde vragenlijst afgenomen. Verder hebben 250 VvE-leden deelgenomen aan
telefonisch onderzoek gericht op VvEs en hebben 185 VvEleden de online vragenlijst ingevuld (grotendeels dezelfde
groep als eigenaar-bewoners).
In totaal zijn er dus 1.240 eigenaar-bewoners en 435 VvEleden in de rapportage vertegenwoordigd.
Het online veldwerk heeft plaatsgevonden van 12 t/m 20
december 2011 en het telefonische veldwerk van 2 januari
t/m 10 februari 2012.
Onderzoeksopzet
Onderdeel
Expertinterviews
Totaal kwalitatief
16
Kwalitatief: eigenaar-bewoners
12
Kwalitatief: VvE-leden
Totaal kwantitatief
1.490
Kwantitatief: eigenaar-bewoners (online)
1.084
Kwantitatief: eigenaar-bewoners (telefonisch)
156
Kwantitatief: VvE-leden (online)
185
Kwantitatief: VvE-leden (telefonisch)
250
Het online gedeelte van het onderzoek heeft plaatsgevonden

in een panel, waarbij eigenaar-bewoners zijn geselecteerd.
De steekproefbron voor het telefonische gedeelte van het
onderzoek is het Cendris-bestand.
Het responspercentage voor het online gedeelte van het
onderzoek bedraagt 46%.
Het responspercentage voor het telefonische gedeelte
bedraagt 7% onder eigenaar-bewoners algemeen en 13%
onder VvE-leden.
21
Onderzoeksopzet
Rapportage
Conceptueel model
De rapportage is opgebouwd langs de verschillende onderdelen van
het conceptuele model voor gewenst gedrag.
gewenst
gedrag
kennis
en
begrip
positieve
houding
drempels
Gewenst gedrag is de resultante van de benodigde kennis en het

begrip om tot een goede afweging te komen, plus een positieve
houding (geloofwaardigheid, acceptatie, status, cohesiegevoel,
houding gemeente, etc.) ten aanzien (de verwachte uitkomst) van
het gedrag, minus de gepercipieerde drempels (barrires).
1920 t/m 1944

In de jaren twintig deed de spouwmuur zijn intrede, wat een
aanzienlijke kwaliteitsverbetering betekende. De degelijke
bouwmethoden van die tijd zorgen ervoor dat de meeste van
deze woningen nog steeds structureel goed zijn en relatief
eenvoudig aan de wensen en eisen van onze tijd zijn aan te
passen.
Bouwjaar in rapportage
In de rapportage sluit de indeling naar bouwjaar van de woning aan
op de bouwperioden in Nederland gerelateerd aan kwaliteit:
1945 t/m 1969

Woningen die na de Tweede Wereldoorlog werden gebouwd
zijn in bouwtechnisch opzicht vaak van een mindere kwaliteit
dan woningen die tussen de twee wereldoorlogen zijn gebouwd.
Door de woningnood in die tijd lag de focus op het produceren
van grote aantallen woningen, in plaats van de productie van
kwalitatief hoogwaardige woningen. Destijds gebouwde
woningen -flatgebouwen en doorzonwoningen- hebben op dit
moment soms grote (onderhouds-)problemen.
Voor 1920
In 1901-1902 werd de Woningwet ingevoerd. Deze wet kreeg
pas rond 1920 werkelijk effect (onder andere doordat
gemeenten nog niet goed wisten hoe de wet invulling te geven
en door tussenkomst van de Eerste Wereldoorlog). De
woningen van voor 1920 zijn daarom vaak van slechte kwaliteit.
1970 t/m 1980

In deze periode ging laagbouw steeds meer domineren. Er kwam
meer aandacht voor het ontwerp van de woning. Het woonerf
deed zijn intrede. De kwaliteit van huizen uit deze periode is
over het algemeen goed te noemen en de onderhoudskosten
zijn relatief laag.
Onderzoeksopzet
Bron: http://www.welke.nl/artikelen/Huis-kopen/Achtergronden/
Verschillende-soorten-woningen-en-bouwperiodes
22
Onderzoeksopzet
Rapportage
Milieu-betrokkenheid
In de rapportage komt een onderscheid voor naar eigenaarbewoners met een sterke en een zwakke milieu-betrokkenheid.
Het onderscheid tussen beide groepen is bepaald op basis van de
volgende 7 stellingen over de eigen betrokkenheid bij het milieu:
Ik probeer zelf zo veel mogelijk rekening met het milieu te

houden
Ik maak me veel zorgen over het milieu
Voor milieuvriendelijke producten betaal ik graag meer
Zuinig zijn met energie geeft me een goed gevoel
Ouders hebben de plicht om hun kinderen te leren hoe zuinig
met energie om te gaan
De overheid moet energiebesparende maatregelen verplicht
stellen
De belasting op producten die niet goed voor het milieu zijn,
moet omhoog
Degenen die het met 0 of 1 stellingen eens zijn, gelden als

nauwelijks milieu-betrokken oftewel onverschilligen/ongenteresseerden. Degenen die het met 4 of 5 stellingen eens zijn (er
mochten maximaal 5 stellingen worden geselecteerd), gelden als
sterk milieu-betrokken oftewel fans.
De middengroep die het met 2 of 3 stellingen eens is (enigszins
milieu-betrokken, oftewel positieven), valt qua profiel tussen de
andere groepen in en wordt daarom niet in de rapportage
weergegeven.
Onderzoeksopzet
23
03.
Uitgebreide Resultaten
Woonprofiel
Woonprofiel
Meerderheid woont in eengezinswoning (rijtje, vrijstaand of 2-onder-1-kap), meer dan de
helft woont in woning van 200.000 euro of meer en gemiddelde woonoppervlak is 156 m2
Woonoppervlak
Basis. Allen, excl. weet niet (n=896)
Gemiddeld: 156 m2
Geschatte WOZ-waarde
Gemiddeld: EUR 241.170
350.000 EUR of meer
minder dan
100 m2;
22%
200 m2 of
meer; 24%
16%
250.000 t/m 349.999 EUR
17%
200.000 t/m 249.999 EUR
130 t/m 199

m2; 26%
21%
150.000 t/m 199.999 EUR
100 t/m 129

m2; 27%
25%
minder dan 150.000 EUR
20%
0%
Woningtype
Basis. Allen (n=1240)
30%
Rijtjeswoning maar niet op een hoek
27%
Hoekwoning in een rijtje eengezinswoningen
13%
Vrijstaande woning
23%
Twee-onder-een-kap eengezinswoning
19%
Gelijkvloerse woning op een tussenverdieping
6%
Gelijkvloerse woning op de begane grond
4%
Gelijkvloerse woning op de bovenste verdieping
2%
Bovenwoning/maisonnette niet op begane grond
3%
Benedenwoning/maisonnette deels op begane grond
1%
0%
Uitgebreide resultaten
30%
26
Woonprofiel
Meerderheid verwacht nog tientallen jaren in woning te blijven wonen; geen samenhang
tussen woonduur en verwachte woonduur
Woonduur (jaartal)
Gemiddeld: sinds 1996
2008 of later
Verwachte woonduur toekomst (aantal

jaar)
Gemiddeld: 18 jaar
30 jaar of meer
16%
2005 t/m 2007
24%
Voor 1990
26%
0%
30%
40 jaar of langer
27%
14%
10 t/m 19 jaar
3 jaar of minder
14%
Minder dan 10 jaar
30%
18%
20 t/m 29 jaar
4 t/m 9 jaar
0%
33%
30 t/m 39 jaar
21%
10 t/m 19 jaar
19%
1990 t/m 1999
24%
20 t/m 29 jaar
14%
2000 t/m 2004
Huidige + verwachte woonduur totaal

(aantal jaar) Basis. Allen, excl. weet niet
(n=924)
Gemiddeld: 32 jaar
19%
20%
11%
0%
40%
27
Woonoverlast
Meerderheid ervaart problemen in de woning; bijna de helft laat oorzaak niet verhelpen
Het tocht wel want het is een oud huis. Maar dat
is niet zo erg.
De meest geconstateerde vormen van woonoverlast zijn tocht,

condensvorming op de ramen en vocht. De oorzaken van tocht en
vocht worden relatief vaak aangepakt. De grote meerderheid van
de eigenaar-bewoners die condensvorming op de ramen ervaren,
pakt dit ongemak niet aan.
Ervaren woonoverlast
70%
Overlast
Oorzaak verholpen
62%
34%
7%
6%
2%
2%
4%
3%
1%
1%
1%
Krakende/piepende ramen
4%
8%
6%
6%
Klemmende ramen/deuren
Krakende/piepende vloeren
4%
11%
Droge lucht
13%
Stankoverlast
13%
Kou
2%
Vocht
Condens op ramen
4%
Optrekkende kou
5%
0%
Tocht
13%
9%
9%
Overlast totaal
15%
(Te) warm onder het dak
16%
Wisselende temperatuur
19%
Schimmel
19%
Geluidsoverlast van buiten
20%
28
Woonoverlast
Vooral bewoners van woningen gebouwd vr 1945 ervaren woonoverlast
Ervaren woonoverlast naar bouwjaar
16%
Tocht
17%
25%
24%
17%
17%
Condensvorming
26%
19%
13%
Vocht
6%
17%
13%
15%
16%
16%
10%
12%
Optrekkende kou
18%
13%
8%
14%
13%
11%
10%
28%
28%
27%
14%
Kou
24%
14%
17%
20%
Geen van deze
32%
30%
41%
44%
0%
50%
1970 t/m 1980 (n=360)
1945 t/m 1969 (n=422)
1920 t/m 1944 (n=272)
voor 1920 (n=186)
29
Woningverbeteringen - algemeen
Meeste woningverbeteringen vinden (opnieuw) plaats een aantal jaar na de verhuizing
Buitenschilderwerk vindt op frequente basis plaats, waardoor de meerderheid dit meer dan vier
jaar na de verhuizing nog heeft laten doen. Ook ingrepen zoals keuken en badkamer hebben
vaak na de verhuizing plaatsgevonden.
Woningverbeteringen door eigenaar-bewoner zelf
uitgevoerd of laten uitvoeren
Moment woningverbeteringen (top 5 verbeteringen)

Basis. Indien woningverbetering (n=varieert van 707 tot 868)
Vloerbedekking
62%
Buitenschilderwerk
60%
Keuken
Deuren
18%
21%
14%
47%
Badkamer
17%
20%
15%
48%
13%
48%
58%
Badkamer
54%
Deuren (binnen of buiten)
51%
Elektriciteit / groepenkast
49%
Kozijnen
46%
Centrale verwarming
Keuken
45%
Water- of gasleidingen
12%
26%
36%
Het herindelen woning
32%
Dak(pannen)
Buitenschilderwerk
26%
Gevel (reparatie)
8% 6% 14%
72%
23%
Uitbouw
21%
Dakkapel
20%
Fundering
9%
Serre
9%
0%
Vloer
14%
29%
12%
45%
0%
70%
Voor verhuizing
Binnen 3 jaar na verhuizing
100%
Tijdens verhuizing
4 jaar of meer na verhuizing
30
Woningverbeteringen - algemeen
Noodzakelijk onderhoud is belangrijkste drijfveer (milieuoverwegingen spelen nauwelijks
rol); vaak geen specifieke aanleiding
Redenen woningverbeteringen (selectie in grafiek: top 5
verbeteringen, top 3 redenen + beter voor het milieu)
Basis. Indien woningverbetering (n varieert van 687 tot 836)
Aanleidingen woningverbeteringen (selectie in grafiek:

top 5 verbeteringen, top 4 aanleidingen)
41%
28%
30%
Vloer
22%
Vloer
25%
19%
3%
13%
40%
29%
Badkamer
27%
24%
Badkamer
23%
18%
2%
12%
43%
31%
27%
Buitenschilderwerk
22%
Buitenschilderwerk
21%
18%
3%
12%
40%
28%
Deuren
25%
24%
Deuren
24%
21%
3%
13%
39%
27%
30%
Keuken
24%
Keuken
24%
18%
3%
0%
12%
50%
Noodzakelijk onderhoud
Woning comfortabeler maken
Woning aan eigen smaak aanpassen
Beter voor het milieu
0%
40%
Geen specifiek moment
Financile mogelijkheden (anders dan subsidie)
Verhuizing
Had op dat moment de tijd
31
Woningverbeteringen - energetisch
Kleinere maatregelen worden het meest toegepast, dubbel glas vaak zelf geregeld
Naarmate maatregelen minder ingrijpend zijn om door te voeren,
zijn ze langer na de verhuizing (opnieuw) genstalleerd.
Tochtstrip op de brievenbus en onder de deur heb

ik zelf gedaan. Het is iets kleins, het is zo gedaan en
het verbetert het comfort.
Uitzondering is de zuinige CV-ketel, welke ook vaak een aantal jaar

na de verhuizing (opnieuw) is genstalleerd.
Energiebesparende maatregelen door eigenaarbewoner zelf uitgevoerd of laten uitvoeren
Moment energetische woningverbeteringen (top 5

verbeteringen + dak-, gevel- en vloerisolatie)
Basis. Indien woningverbetering (n=444-959)
Waterbesparende douchekop
57%
Zuinige cv-ketel
52%
Klokthermostaat
52%
Tochtstrips
50%
Dubbel glas woonkamer/keuken
49%
Dubbel glas slaapvertrekken
45%
Dakisolatie
38%
Leidingisolatie
38%
Vloerisolatie
Waterbesparende douchekop 11%
Radiatorfolie
Gevelisolatie
Klokthermostaat
16%
24%
20%
58%
47%
15% 12%
24%
32%
Vloerisolatie
55%
13%
36%
Dakisolatie
23%
Vloerverwarming
15% 16% 12%
Tochtstrips
24%
14%
Zuinige CV-ketel
Dubbel glas woonvertrekken
31%
21%
27%
16%
16% 14%
28%
37%
40%
38%
12%
33%
16% 10%
32%
15%
Zonnepanelen
3%
Zonneboiler
2%
0%
Gevelisolatie
41%
0%
60%
100%
Voor verhuizing
Binnen 3 jaar na verhuizing
Tijdens verhuizing
4 jaar of meer na verhuizing
32
Kostenbesparing en comfort belangrijkste redenen voor energetische verbeteringen;
financile mogelijkheden voornaamste aanleiding (indien sprake van aanleiding)
Redenen verbeteringen (top 5 verbeteringen + dak-,
gevel- en vloerisolatie, top 3 redenen + milieu)
Zuinige cv-ketel
24%
33%
Tochtstrips
Dubbel glas in woonkamer/keuken
Gevelisolatie
27%
25%
Klokthermostaat
23%
33%
27%
24%
0%
Kostenbesparing
34%
32%
Zuinige cv-ketel
52%
43%
52%
47%
Tochtstrips
54%
17%
14%
52%
42%
Klokthermostaat
10%
43%
55%
11%
41%
53%
Dakisolatie
28%
25%
21%
16%
17%
16%
12%
29%
34%
32%
29%
28%
0%
60%
31%
29%
14%
14%
Vloerisolatie
31%
27%
33%
30%
13%
11%
Gevelisolatie
51%
44%
33%
30%
15%
11%
11%
36%
32%
Dakisolatie
45%
34%
24%
53%
40%
34%
25%
Vloerisolatie
Aanleidingen verbeteringen (top 5 verbeteringen + dak-,

gevel- en vloerisolatie, top 4 aanleidingen)
33%
40%
Financile mogelijkheden
Verhuizing
Had op dat moment de tijd
33
Bij helft van de bewoners met korte woonduur is verhuizing aanleiding om energetische
woningverbeteringen te doen
Welk aandeel van de eigenaar-bewoners een
woningverbetering bij de verhuizing heeft gedaan
of laten doen is niet precies vast te stellen.
Naarmate men langer in de woning woont, heeft
de meest recente aanpassing immers niet meer
tijdens de verhuizing plaatsgevonden.
Dat een verhuizing een aanknopingspunt is om
(energetische) woningverbetering te stimuleren,
blijkt wel binnen de groep eigenaar-bewoners die
recent een verhuizing heeft meegemaakt. Bij de
helft vormde de verhuizing de aanleiding voor de
energetische woningverbetering. Mogelijk ligt dit
aandeel nog hoger omdat alweer sprake kan zijn
van een recentere woningverbetering met een
andere aanleiding.
Aanleiding meest recente energetische woningverbetering naar woonduur

Basis. Indien energetische woningverbetering (n=1090)
50%
2008 of later (n=155)
14%
23%
21%
2005 t/m 2007 (n=149)
29%
25%
20%
2000 t/m 2004 (n=203)
30%
35%
8%
1990 t/m 1999 (n=271)
29%
37%
2%
Voor 1990 (n=312)
27%
44%
0%
60%
Verhuizing
Financile mogelijkheden (anders dan subsidie)
34
Verhoging van comfort vooral bij oudere woningen belangrijke reden voor energetische
woningverbetering
Redenen verbeteringen naar bouwjaar
Basis. Indien woningverbetering (n=1087)
Kostenbesparing
54%
52%
46%
46%
36%
34%
34%
24%
Op comfortniveau van deze tijd
brengen
20%
39%
42%
49%
36%
22%
29%
32%
24%
22%
23%
23%
Waardevermeerdering van de woning

14%
18%
22%
21%
13%
11%
12%
12%
Woning luxer maken
Woning op het huidige comfortniveau

behouden
7%
10%
10%
14%
0%
60%
1970 t/m 1980 (n=315)
1945 t/m 1969 (n=365)
1920 t/m 1944 (n=240)
voor 1920 (n=167)
35
Woningverbeteringen - drempels
Gebrek aan financile middelen voornaamste drempel voor energetische woningverbeteringen
Redenen (nog) geen energetische woonverbeteringen
Basis. Indien n of meer woningverbeteringen (nog) niet van plan (n=varieert van 562 tot
1193)
Heb het geld niet/geen financiering
48%
33%
8%
Verdien de investering niet terug

Te ingewikkeld/te veel gedoe
5%
12%
8%
Opvallend is dat dit veel vaker een drempel

vormt voor de groep die wel plannen heeft of
genteresseerd is. Blijkbaar is de financiering een
laatste obstakel.
8%
8%
Niet over nagedacht
7%
7%
Weet niet wat het oplevert in geld
Al met al kan twee derde van de drempels

worden geclassificeerd als financieel obstakel en
een derde als gebrek aan kennis.
6%
6%
Kan niet in mijn woning
Het ontbreken van financieringsmogelijkheden is

voor zowel de groep die plannen heeft (concreet
of alleen genteresseerd) om energetische
woningverbeteringen door te voeren, als voor de
groep die het helemaal niet van plan is, de
belangrijkste drempel.
6%
3%
Weet niet waar te beginnen
4%
Besteed mijn geld liever anders
8%
4%
4%
Weet niet wat het oplevert aan milieubesparing
Reden nog niet

12%
Weet niet
0%
Het is veel te duur, niet voor mij

weggelegd met een modaal inkomen.
Reden helemaal niet

19%
50%
36
Woningverbeteringen - drempels
Met name voor eigenaar-bewoners met benedenmodaal inkomen is gebrek aan financile
middelen een drempel
Voor eigenaar-bewoners met een bovenmodaal inkomen spelen
andere aspecten met betrekking tot geld. Zij zeggen bijvoorbeeld
significant vaker (groen) dat ze hun geld liever anders besteden.
Verhoging van het kennisniveau biedt kansen onder bewoners met

een bovenmodaal inkomen. Een aanzienlijk deel ervaart gebrek aan
kennis, terwijl de financile drempel makkelijker geslecht kan
worden bij een bovenmodaal dan bij een benedenmodaal inkomen.
Benedenmodaal
Modaal
Bovenmodaal
41%
Reden nog geen
63%
54%
woonverbetering
Besteed mijn geld liever aan andere dingen
2%
4%
5%
energiebesparing
Verdien de investering niet terug in de periode dat ik hier nog woon
8%
3%
11%
1%
7%
10%
Niet over nagedacht
4%
9%
7%
Weet niet
Totaal
9%
10%
14%
100%
100%
100%
N=93
N=154
N=230
Reden geen
47%
35%
30%
woonverbetering
Besteed mijn geld liever aan andere dingen
4%
8%
11%
energiebesparing
Verdien de investering niet terug in de periode dat ik hier nog woon
10%
9%
18%
5%
8%
6%
Niet over nagedacht
8%
9%
7%
Weet niet
15%
20%
16%
Totaal
100%
100%
100%
N=196
N=316
N=431
37
Woningverbeteringen algemeen en energetisch

Bij aanleg CV kiezen veel eigenaar-bewoners ook zuinige HR-ketel en/of klokthermostaat
Algemene en energetische woningverbetering tegelijkertijd (top 10)
CV - Zuinige CV-ketel
22%
Kozijnen - Dubbel glas woonkamer/keuken
21%
Kozijnen - Dubbel glas slaapkamer
20%
CV - Klokthermostaat
19%
Badkamer - Waterbesparende douchekop
17%
Elektra - Leidingisolatie
14%
Keuken - Dubbel glas woonkamer
14%
Keuken - Klokthermostaat
14%
Vloerbedekking - Klokthermostaat
14%
Vloerbedekking - Dubbel glas woonkamer
14%
0%
30%
Vervanging kozijnen blijkt een belangrijk moment te zijn om voor

dubbel glas te kiezen. Voor het promoten van de waterbesparende
douchekop is de verbouwing van de badkamer een aangewezen
moment. En wanneer men bezig is met de elektriciteit en/of
groepenkast, pakt men veelal meteen de isolatie van leidingen aan.
Het ging om een kozijn dat vervangen moest

worden. Er zat te veel druk op waardoor het kozijn
en dus ook het glas vervangen moest worden en dit
werd toen automatisch dubbel glas.
38
Kennis en begrip
Informatie
Zowel commercile als niet-commercile partijen kunnen rol vervullen bij informeren
over energiebesparingsprojecten
Gemiddeld noemen eigenaar-bewoners 2,4 verschillende partijen
waarvan ze informatie zouden willen krijgen. Degenen die sterk
betrokken zijn bij het milieu (onderscheid naar milieu-betrokkenheid o.b.v. stellingen) vinden veel meer partijen geschikt (3,0)
dan degenen die nauwelijks milieu-betrokken zijn (1,8).
Degenen met interesse in projecten met zonnepanelen zien vaker

dan anderen een rol voor de overheid (Rijksoverheid en
gemeenten) weggelegd. Eigenaar-bewoners die genteresseerd zijn
in DHZ-projecten vinden relatief vaak dat bouwmarkten een rol
kunnen spelen in de informatievoorziening.
Meest aangewezen partijen voor informatie over energiebesparingsprojecten

Energieleveranciers
46%
Consumenten- of belangenorganisaties
44%
Gemeenten
41%
Rijksoverheid
34%
Fabrikanten van energiebesparende oplossingen
29%
Aannemers of installateurs
29%
Milieuorganisaties (Milieu Centraal, Milieu Defensie)
23%
Doe-het-zelfzaken, bouwmarkt
20%
Familie, vrienden, kennissen
19%
Buurtbewoners, buren
9%
Universiteiten, (hoge)scholen, TNO, ECN
8%
Makelaars
4%
Hypotheekverstrekkers
4%
Vastgoed projectontwikkelaars, bouwondernemingen
4%
Overig
5%
0%
50%
40
Informatie
Internet is belangrijkste informatiebron; andere digitale middelen ondersteunend. Met
name behoefte aan informatie over wat energiebesparing oplevert in geld
Bronnen voor het verkrijgen van informatie over
energiebesparing
Internet websites
Soort informatie over energiebesparing waarvoor

meeste interesse is
68%
Folders
30%
Radio en tv
21%
Dagbladen
20%
E-mailnieuwsbrieven
20%
Magazines, tijdschriften
19%
Nieuwsbrieven
7%
Online community
7%
Bijeenkomsten
7%
App's voor op je mobiele telefoon
48%
Informatie over hoe het te

realiseren is (hoe pak ik het aan)
11%
Modelwoningen, demo's
61%
Informatie over welke

mogelijkheden er zijn (wat kan ik
zelf doen)
15%
Energie-ambassadeurs,
energieteams
Informatie over hoeveel euro je

bespaart op de energierekening
(wat levert het mij op)
37%
Informatie over hoeveel CO2 je

ermee bespaart (wat levert het
voor het milieu op)
11%
3%
Twitter
1%
Overig
Overig
8%
6%
0%
70%
0%
70%
41
Informatie
Grote groep vindt informatie en betrouwbaarheidsgehalte daarvan onduidelijk
Twijfels over groene stroom, dan verkopen ze hun
rechten aan het buitenland, zodat die vuile energie
kunnen produceren. Dus voor het milieu maakt het
niet veel uit.
Hoewel meer dan de helft van de eigenaar-bewoners aangeeft te

weten waar ze informatie over het energiezuiniger maken van de
woning kunnen vinden, vindt een bijna even grote groep het
moeilijk wie ze kunnen vertrouwen als het gaat om informatie over
energiebesparing.
Stellingen m.b.t. energiebesparende maatregelen
Weet informatie te vinden
9%
Weet te weinig van wat het concreet oplevert
9%
Lees post over energiebesparing
De voordelen te weinig concreet
7%
Regelmatige tegenstrijdige berichten
6%
Informatie is altijd zo saai
6%
Informatie is nodeloos ingewikkeld
5%
4%
10%
32%
44%
12%
Weet eigenlijk te weinig over energiebesparing 3%
31%
42%
5%
Moeilijk te bepalen wat betrouwbare informatie

is
47%
14%
31%
36%
14%
34%
36%
39%
34%
41%
25%
42%
24%
43%
22%
38%
17%
32%
3%
3%
6%
14%
4%
16%
3%
16%
3%
23%
4%
23%
4%
31%
6%
38%
9%
0%
100%
Volledig eens
Eens
Niet eens, niet oneens
Oneens
Volledig oneens
42
Informatie
Fans zijn nauwelijks vertrouwder met informatie dan mensen zonder interesse in het
milieu, maar weten informatie wel beter te vinden
Stellingen m.b.t. energiebesparende maatregelen, % (volledig) eens
53%
31%
Weet te weinig van wat het

concreet oplevert
45%
Moeilijk te bepalen wat

betrouwbare informatie is
41%
Regelmatige tegenstrijdige
berichten
39%
37%
69%
58%
42%
Opvallend is dat de mate waarin men betrokken

is bij het milieu, weinig invloed heeft op het
oordeel over de kwaliteit van de informatie en
van de betrouwbaarheid van de afzender.
66%
Wel geven de onverschilligen aan niet goed te

weten waar ze informatie kunnen vinden over
het energiezuiniger maken van hun woning.
Logischerwijs lezen ze ook minder vaak informatie over energiebesparing, wanneer die bij de
post zit.
52%
54%
50%
51%
45%
41%
45%
41%

33%
29%
30%
28%
32%
31%
26%
27%
22%
Weet eigenlijk te weinig over

energiebesparing
20%
20%
24%

0%
80%
Fans
Positieven
Onverschilligen
43
Houding
Houding
Segmenten
Op basis van clustering zijn zes segmenten te onderscheiden waarmee duidelijk is welke rol de
woning in het leven van de eigenaar-bewoner speelt en voor welke energiebesparingsprojecten
ze open staan. Op de volgende paginas staan de segmenten beschreven.
Totstandkoming segmenten
Door middel van clusteranalyse en Multi Dimensional Scaling
(MDS) is een groot aantal variabelen getoetst op overeenkomsten
of verschillen. Op basis van deze analyse zijn de volgende variabelen
gedentificeerd die leiden tot onderscheidende clusters:
Meest aantrekkelijke (fictieve) project (de omschrijving van de
projecten is te vinden in de bijlage)
Functies van de woning (begrippen)
Woonbeleving (stellingen)
Verdieping segmenten
Vervolgens is via kruistabellatie vastgesteld op welke andere
variabelen de clusters zich onderscheiden. Op basis van deze
verdieping zijn de omschrijvingen van de volgende zes segmenten
tot stand gekomen (tussen haakjes staat de omvang van de
segmenten):
Omschrijving segmenten
Op de volgende drie paginas staan de segmenten beschreven in
tekst. Genoemde kenmerken zijn de aspecten waarop de
segmenten zich onderscheiden van andere. Wanneer een aspect
niet wordt genoemd bij een bepaald segment, is er geen sprake van
een relevante significante afwijking. Daarom kan het bijvoorbeeld
gebeuren dat woningtype niet bij elk segment is vermeld; er is dan
geen bepaald woningtype voor dat segment dat eruit springt.
Naast de omschrijving in tekst, staan de belangrijkste profielen in
tabelvorm weergegeven. Hier is door middel van gekleurde vakjes
aangegeven of een aspect binnen een bepaald segment significant
hoger (groen) of lager (rood) scoort dan binnen een ander
segment.
45
Houding
Segmenten
Voorkeur voor het project Doe-het-zelfpakket kleine maatregelen. Deze eigenaar-bewoners staan sterk afwijzend tegenover
het project Zonnepanelen voor de buurt, maar ook de andere
projecten vinden ze oninteressant. Verder staan ze negatief tegenover zonnepanelen en zonneboilers in het algemeen.
Ze besteden hun geld liever aan andere dingen dan aan
energiebesparende maatregelen. Energiebesparende gedragingen
doen ze vooral uit gewoonte.
Aansluitend op hun favoriete project, noemen ze als aangewezen
partij voor het verkrijgen van informatie bouwmarkten of doe-hetzelfzaken. Ze vinden dat je energiebesparende maatregelen prima
zelf kunt doen en hebben geen specifiek moment waarop ze het
willen aanpakken.
Ze besteden veel tijd aan het gezellig maken van hun (rijtjes)woning
en vinden het leuk om mensen thuis uit te nodigen, maar zeker niet
in dezelfde mate als het segment de zoete inval.

Deze eigenaar-bewoners besteden veel geld aan hun woning en
laten deze besteding zo nodig zelfs voorgaan op vakantie. Ze zien
hun woning als investering in de toekomst. Ze zijn trots op hun
woning en vinden dat deze laat zien wie ze zijn.
De woning betekent voor hen comfort, zekerheid en trots. Ze
hebben meer dan gemiddeld een (nieuwe) keuken, badkamer of
vloerverwarming in hun woning aangelegd.
Het project dat ze het meest aanspreekt is Zonnepanelen voor de
hele buurt. Dit sluit aan op hun bovengemiddelde instemming met
de stelling dat je energiebesparende projecten met zn allen doet en
dat het voor een duurzame wereld is. Verder vinden ze buren een
goede partij voor het krijgen van informatie, maar ook Gemeenten,
Rijksoverheid en milieu(informatie)organisaties vinden ze geschikt.
Hoewel eigenaar-bewoners met een bovenmodaal inkomen zijn
oververtegenwoordigd in dit segment, vinden ze subsidieverstrekking het uitgelezen moment om energiebesparende maatregelen te
treffen.
Vrouwen zijn oververtegenwoordigd in dit segment.

Mannen zijn oververtegenwoordigd in dit segment.
46
Houding
Segmentatie
Functies die de woning voor deze groep vervult zijn rust,
onafhankelijkheid, vrijheid en creativiteit.
Dit is een groep die zich zorgen maakt om het milieu en een
oplossing ziet in het verhogen van de belasting op producten die
niet goed voor het milieu zijn. Ze geloven niet dat je als individu
veel invloed op het milieu hebt. Hun eigen energiebesparende
gedragingen doen ze uit gewoonte.
Deze eigenaar-bewoners vinden dat een energiebesparingsproject
iets is voor mensen die niet schrikken van een verbouwing en
vinden het project Isolatiepakket voor doe-het-zelvers dan ook
het meest aansprekend. Het hebben van de tijd is voor hun het
moment om aan de slag te gaan.
Mannen zijn oververtegenwoordigd in dit segment. Ze hebben
relatief vaak een beneden modaal inkomen en wonen in een
vrijstaande woning met een lage WOZ-waarde (in Nielsen-regio
Noord, oftewel Groningen, Friesland en Drenthe).

De functies die de woning voor deze eigenaar-bewoners vervult
zijn bescherming en het vormen van een uitvalsbasis. Deze groep is
het liefst thuis en geeft aan vaker thuis te willen zijn. In deze groep
zijn fulltime werkzamen oververtegenwoordigd en daarmee zijn ze
wellicht uithuiziger dan ze zich zouden wensen.
Het project Installatiepakket met zonnepanelen, slimme meter met
display en smartphone applicatie spreekt ze het meest aan.
Ze ervaren meer dan gemiddeld woonoverlast. Noodzakelijk
onderhoud vinden zij reden voor woningverbetering.
Het beschikken over financile mogelijkheden zien ze als moment
voor een woningverbetering, maar de rommel en overlast die ze
verwachten, vormt een drempel. Tevens vormt het ontbreken van
financiering een drempel en bovendien weten ze niet waar te
beginnen. Voor informatie over projecten vinden ze milieu(informatie)organisaties geschikt.
Mannen zijn oververtegenwoordigd in dit segment.
47
Houding
Segmenten
De functies die de woning voor deze eigenaar-bewoners vervult
zijn plezier, veiligheid, gezelligheid en ontspanning. Zij nodigen
graag mensen uit in hun woning en besteden veel tijd aan het
gezellig maken van hun woning. Ook vinden ze het leuk om te
shoppen voor hun woning en krijgen ze graag complimenten over
hun woning.
Het project dat ze het meest aanspreekt is Spouwmuur- en
vloerisolatie, snel en zonder rompslomp aangebracht. Ze vinden
energiebesparingsprojecten iets om met zn allen te doen.
Als redenen voor het doorvoeren van energetische woningverbeteringen springen twee redenen eruit: woning op het comfortniveau brengen van deze tijd en het verfraaien (bijvoorbeeld door
installatie van vloerverwarming of dubbel glas) van de woning.
Milieu(informatie)organisaties vinden ze een geschikte partij voor
het geven van informatie. Ze zijn bereid om meer te betalen voor
milieuvriendelijk producten.
Vrouwen zijn oververtegenwoordigd in dit segment, vaak zijn beide

hoofdbewoners werkzaam. Ze wonen relatief vaak in een
rijtjeshuis.

Voor deze groep vervult de woning functies als gemak en
onderdak. Ze vinden hun woning nooit echt af en wat hun betreft
is onderhoud aan de woning een noodzakelijk kwaad. Ze ervaren
meer overlast in hun woning dan andere eigenaar-bewoners.
Ze maken zich zorgen over het milieu. Wanneer ze informatie over
energiebesparingsprojecten willen, is dat vooral in de vorm van
inzicht over wat het ze oplevert aan geld en hoe ze het aan moeten
pakken. Hun onzekerheid over de aanpak blijkt ook uit hun voorkeur voor het project Compleet pakket aan energiebesparende
maatregelen, volledig ontzorgd.
De reden om energetische woningverbeteringen te willen is
noodzakelijk onderhoud. Een belangrijke drempel is echter dat ze
zich afvragen of ze de investering wel terug ver-dienen.
Informatie zouden ze willen krijgen van Gemeenten en Rijksoverheid.
Mannen zijn oververtegenwoordigd in dit segment. Ze wonen
relatief vaak in een rijtjeshuis.
48
Houding
Segmenten (kolompercentages)
Aan mijn huis geen
polonaise
Woningtype
Vrijstaand
19%
2-onder-1-kap
19%
Hoekwoning
13%
Tussenwoning
30%
Flats en overig
19%
Totaal
100% (n=304)
WOZ-waarde minder dan 150.000
19%
150.000 t/m 199.999
30%
200.000 t/m 249.999
18%
250.000 t/m 349.999
16%
350.000 of meer
17%
Totaal
100% (n=210)
Geslacht
Man
33%
Vrouw
67%
Totaal
100% (n=304)
Leeftijd
18 t/m 34 jaar
21%
35 t/m 49 jaar
34%
50 t/m 64 jaar
39%
65 jaar of ouder
6%
Totaal
100% (n=304)
Bezigheid
Beide partners werkzaam
45%
En partner werkzaam
24%
Beide partners niet werkz.
17%
Alleenstaand werkzaam
9%
Alleenstaand niet werkz.
5%
Totaal
100% (n=270)
Opleiding
Hoger onderwijs
32%
Middelbaar onderwijs
45%
Lager onderwijs
23%
Totaal
100% (n=301)
Inkomen
Benedenmodaal
21%
Modaal
39%
Bovenmodaal
40%
Totaal
100% (n=231)
Mijn woning is
mijn (t)rots
26%
21%
12%
28%
12%
100% (n=192)
14%
26%
25%
16%
18%
100% (n=150)
50%
50%
100% (n=192)
18%
31%
46%
5%
100% (n=192)
46%
28%
15%
6%
6%
100% (n=170)
40%
42%
18%
100% (n=190)
15%
30%
54%
100% (n=160)
Mijn woning geeft

me vrijheid
31%
18%
10%
17%
23%
100% (n=186)
32%
20%
19%
11%
18%
100% (n=137)
51%
49%
100% (n=186)
19%
33%
42%
6%
100% (n=186)
41%
25%
13%
14%
6%
100% (n=167)
32%
46%
22%
100% (n=182)
29%
34%
36%
100% (n=147)
Mijn woning is
mijn uitvalsbasis
30%
19%
13%
21%
17%
100% (n=169)
21%
20%
23%
18%
19%
100% (n=132)
52%
48%
100% (n=169)
13%
35%
48%
4%
100% (n=169)
48%
19%
9%
18%
5%
100% (n=153)
39%
46%
15%
100% (n=169)
17%
34%
50%
100% (n=135)
Mijn woning is de
zoete inval
18%
21%
15%
31%
15%
100% (n=199)
13%
31%
22%
18%
16%
100% (n=139)
37%
63%
100% (n=199)
18%
36%
39%
7%
100% (n=199)
56%
22%
12%
7%
4%
100% (n=165)
32%
42%
25%
100% (n=198)
19%
31%
50%
100% (n=156)
Kom nauwelijks
aan woning toe
18%
18%
15%
36%
14%
100% (n=190)
24%
22%
24%
21%
10%
100% (n=139)
51%
49%
100% (n=190)
13%
39%
43%
5%
100% (n=190)
40%
31%
12%
12%
5%
100% (n=168)
37%
43%
20%
100% (n=187)
21%
32%
48%
100% (n=151)
49
Houding
Segmenten (kolompercentages)
Zonnepanelen voor
(Zeer) oninteressant
Aan mijn huis

geen polonaise
69%
de hele buurt
Niet (on)interessant
22%
(Zeer) interessant
Mijn woning is
Mijn woning
Mijn woning is
mijn (t)rots
geeft me vrijheid mijn uitvalsbasis
35%
49%
47%
19%
20%
21%
Mijn woning is
de zoete inval
39%
Kom nauwelijks
aan woning toe
34%
25%
24%
9%
46%
31%
33%
35%
42%
100% (n=304)
100% (n=192)
100% (n=186)
100% (n=169)
100% (n=199)
100% (n=190)
Spouwmuur- en vloerisolatie (Zeer) oninteressant
62%
50%
46%
46%
39%
39%
zonder rompslomp
25%
29%
26%
26%
26%
24%
Totaal
(Zeer) interessant
Totaal
12%
22%
28%
28%
35%
36%
100% (n=304)
100% (n=192)
100% (n=186)
100% (n=169)
100% (n=199)
100% (n=190)
Compleet pakket
63%
45%
51%
47%
42%
42%
maatregelen (ontzorgd)
26%
35%
27%
28%
30%
27%
(Zeer) interessant
Totaal
11%
20%
23%
26%
29%
31%
100% (n=304)
100% (n=192)
100% (n=186)
100% (n=169)
100% (n=199)
100% (n=190)
Zonnepanelen, slimme
69%
42%
50%
42%
44%
41%
meter met display
23%
25%
24%
28%
25%
23%
(Zeer) interessant
Totaal
8%
32%
27%
31%
30%
36%
100% (n=304)
100% (n=192)
100% (n=186)
100% (n=169)
100% (n=199)
100% (n=190)
Spouwmuur-, vloeren
65%
53%
55%
56%
50%
52%
dakisolatie DHZ
26%
27%
23%
27%
26%
26%
(Zeer) interessant
Totaal
9%
20%
23%
17%
24%
22%
100% (n=304)
100% (n=192)
100% (n=186)
100% (n=169)
100% (n=199)
100% (n=190)
DHZ-pakket kleine
38%
40%
44%
36%
43%
36%
maatregelen
21%
30%
23%
24%
23%
25%
(Zeer) interessant
Totaal
41%
30%
33%
40%
34%
39%
100% (n=304)
100% (n=192)
100% (n=186)
100% (n=169)
100% (n=199)
100% (n=190)
50
Houding
Segmenten (tabelpercentages)
Woningtype
WOZ-waarde
Geslacht
Leeftijd
Bezigheid
Opleiding
Inkomen
Vrijstaand
2-onder-1-kap
Hoekwoning
Tussenwoning
Flats en overig
Totaal
minder dan 150.000
150.000 t/m 199.999
200.000 t/m 249.999
250.000 t/m 349.999
350.000 of meer
Totaal
Man
Vrouw
Totaal
18 t/m 34 jaar
35 t/m 49 jaar
50 t/m 64 jaar
65 jaar of ouder
Totaal
En partner werkzaam
Beide partners niet werkz.
Alleenstaand niet werkz.
Totaal
Hoger onderwijs
Lager onderwijs
Totaal
Benedenmodaal
Modaal
Bovenmodaal
Totaal
Aan mijn huis

geen polonaise
5%
5%
3%
7%
5%
25% (n=304)
4%
7%
4%
4%
4%
23% (n=210)
8%
16%
25% (n=304)
5%
8%
10%
1%
25% (n=304)
11%
6%
4%
2%
1%
25%
8%
11%
6%
25% (n=301)
5%
9%
9%
24% (n=231)
Mijn woning is
mijn (t)rots
4%
3%
2%
4%
2%
15% (n=192)
2%
4%
4%
3%
3%
17% (n=150)
8%
8%
15% (n=192)
3%
5%
7%
1%
15% (n=192)
7%
4%
2%
1%
1%
16%
6%
7%
3%
15% (n=190)
2%
5%
9%
16% (n=160)
Mijn woning geeft Mijn woning is

me vrijheid
mijn uitvalsbasis
5%
4%
3%
3%
2%
2%
3%
3%
4%
2%
15% (n=186)
14% (n=169)
5%
3%
3%
3%
3%
3%
2%
3%
3%
3%
15% (n=137)
15% (n=132)
8%
7%
7%
7%
15% (n=186)
14% (n=169)
3%
2%
5%
5%
6%
7%
1%
1%
15% (n=186)
14% (n=169)
6%
7%
4%
3%
2%
1%
2%
3%
1%
1%
15%
14%
5%
5%
7%
6%
3%
2%
15% (n=182)
14% (n=169)
4%
2%
5%
5%
5%
7%
15% (n=147)
14% (n=135)
Mijn woning is de
zoete inval
3%
3%
2%
5%
2%
16% (n=199)
2%
5%
3%
3%
2%
15% (n=139)
6%
10%
16% (n=199)
3%
6%
6%
1%
16% (n=199)
9%
3%
2%
1%
1%
15%
5%
7%
4%
16% (n=198)
3%
5%
8%
16% (n=156)
Kom nauwelijks
aan woning toe
3%
3%
2%
5%
2%
15% (n=190)
4%
3%
4%
3%
2%
15% (n=139)
8%
8%
15% (n=190)
2%
6%
7%
1%
15% (n=190)
6%
5%
2%
2%
1%
15%
6%
7%
3%
15% (n=187)
3%
5%
7%
15% (n=151)
51
Houding
Segmenten (tabelpercentages)
Aan mijn huis
geen polonaise
Mijn woning is
mijn (t)rots
Mijn woning
Mijn woning is Mijn woning is de Kom nauwelijks
geeft me vrijheid mijn uitvalsbasis
zoete inval
aan woning toe
Zonnepanelen voor
17%
5%
7%
6%
6%
5%
de hele buurt
5%
3%
3%
3%
4%
4%
(Zeer) interessant
2%
7%
5%
4%
6%
6%
25% (n=304)
15% (n=192)
15% (n=186)
14% (n=169)
16% (n=199)
15% (n=190)
Spouwmuur- en vloerisolatie (Zeer) oninteressant
Totaal
15%
8%
7%
6%
6%
6%
zonder rompslomp
6%
4%
4%
4%
4%
4%
(Zeer) interessant
3%
3%
4%
4%
6%
6%
25% (n=304)
15% (n=192)
15% (n=186)
14% (n=169)
16% (n=199)
15% (n=190)
Compleet pakket
Totaal
16%
7%
8%
6%
7%
6%
6%
5%
4%
4%
5%
4%
(Zeer) interessant
3%
3%
3%
4%
5%
5%
25% (n=304)
15% (n=192)
15% (n=186)
14% (n=169)
16% (n=199)
15% (n=190)
Totaal
17%
7%
7%
6%
7%
6%
meter met display
6%
4%
4%
4%
4%
4%
(Zeer) interessant
Totaal
2%
5%
4%
4%
5%
5%
25% (n=304)
15% (n=192)
15% (n=186)
14% (n=169)
16% (n=199)
15% (n=190)
Spouwmuur-, vloeren
16%
8%
8%
8%
8%
8%
dakisolatie DHZ
6%
4%
3%
4%
4%
4%
(Zeer) interessant
Totaal
2%
3%
3%
2%
4%
3%
25% (n=304)
15% (n=192)
15% (n=186)
14% (n=169)
16% (n=199)
15% (n=190)
DHZ-pakket kleine
9%
6%
7%
5%
7%
5%
maatregelen
5%
5%
3%
3%
4%
4%
(Zeer) interessant
10%
5%
5%
5%
6%
6%
25% (n=304)
15% (n=192)
15% (n=186)
14% (n=169)
16% (n=199)
15% (n=190)
Totaal
52
Houding
Woning vervult functie van warm nest, waardoor eigenaar-bewoners er graag vertoeven
Functie woning (door minimaal 10% genoemd)
Uitspraken m.b.t. woning

Rust
53%
Gezelligheid
52%
Uitvalsbasis, 'thuis'
40%
Veiligheid
37%
Ontspanning
32%
Vrijheid
31%
Bescherming
24%
Onafhankelijkheid
23%
Geluk
16%
Trots, gevoel van prestatie
10%
0%
38%
33%
32%
32%
29%
24%
19%
18%
Ik vind het leuk om te shoppen

voor mijn woning
Ik zou graag meer tijd thuis door
willen brengen
Met mijn woning laat ik zien wie ik
ben
Ik geef veel geld uit aan mijn
woning
18%
Sociaal samenzijn
40%
Mijn woning is vooral 'onderdak'
20%
Gemak
42%
Ik besteed veel tijd aan het gezellig

maken van mijn woning
Ik vind het leuk om complimenten
te krijgen over mijn woning
Onderhoud van mijn woning gaat
voor vakanties (bestedingen)
22%
Plezier
Ik ben trots op mijn woning
Mijn woning is nooit 'af'
25%
Zekerheid
49%
Dingen in of om mijn huis doe ik

het liefste zelf
Mijn huis is een investering voor de
toekomst
Onderhoud aan de woning is een
noodzakelijk kwaad
Ik nodig graag mensen uit in mijn
woning
43%
Comfort, comfortabel leven
In mijn vrije tijd ben ik het liefst in

mijn eigen woning
60%
16%
13%
10%
9%
0%
50%
53
Houding
Wanneer over projecten wordt gesproken, denken eigenaar-bewoners eerder aan de
bijdrage aan een duurzame wereld dan bij woningverbeteringen in het algemeen
Uitspraken m.b.t. energiebesparingsprojecten
Zijn voor een duurzame wereld
Je probeert er op te letten, want je

hebt ook kinderen en daarvan wil je
dat ik ook op de wereld kunnen leven
op de manier dat wij dat ook doen.
40%
Zijn voor mensen die geld willen besparen
34%
Maken een comfortabeler woning
33%
Verhogen de waarde van de woning
28%
Moet je snel terug kunnen verdienen
28%
Kun je ook zelf doen
Kostenbesparend is toch het

belangrijkste, ik wil niet meer betalen
om alleen een goed gevoel te
hebben.
24%
Kosten veel geld
23%
Doe je voor de directe opbrengst
19%
Doe je voor de kinderen van onze kinderen
18%
Geven je een goed gevoel
16%
Waar ik zelf ook geld voor over zou hebben
14%
Doe je met z'n allen
13%
Zijn voor mensen die zuinig zijn op hun huis
Er wordt vaak sceptisch gedaan over

groene stroom, windmolens. Als je
investeert is er tijd nodig voordat het
wat oplevert. Ik vind het fout dat de
overheid en media daar zo sceptisch
over zijn. Ze zouden meer moeten
investeren zodat het wel winstgevend
wordt.
12%
Zijn voor mensen die willen investeren
11%
Zijn voor nu
8%
Voor mensen die niet schrikken van verbouwing
6%
Zijn voor mensen die goed kunnen organiseren
2%
0%
50%
54
Houding
Eigenaar-bewoners vinden vooral financile mogelijkheden (subsidie of anders) aanleiding
voor deelname aan projecten
Uitspraken m.b.t. moment energiebesparingsprojecten
Voor het segment aan mijn huis geen polonaise

vormen financile mogelijkheden minder vaak
dan voor anderen aanleiding voor eventuele
deelname aan energiebesparingsprojecten. Zij
willen dit vaker doen zonder dat er een specifiek
moment voor is.
60%
56%
55%
54%
52%
49%
42%
Het segment mijn woning is mijn (t)rots vindt

subsidie belangrijk.
42%
38%
38%
34%
34%
33%
33%
31%
31%
30%
28%
26%
31%
26%
25%
21%
18%
17%
24%
22%
20%
19%
19%
16%
19%
18%
18%
17%
16%
13%
19%
18%
17%
15%
14%
12%
Aan mijn huis geen polonaise

Mijn woning is mijn uitvalsbasis
Mijn woning is mijn (t)rots

Mijn woning is de zoete inval
Woonproblemen/
-overlast
De tijd er voor
Verhuizing
Geen specifiek
moment
Sluit aan bij andere

verbetering
Subsidie
Financile
mogelijkheden
0%
De groep die woonproblemen een geschikt

moment vindt voor energiebesparingsprojecten,
ervaart relatief veel woonproblemen. Zij zijn
meer dan gemiddeld milieu betrokken, maar
weten vaak niet waar te beginnen en vinden
energiebesparing ingewikkeld. Communicatie
met insteek het oplossen van woonproblemen,
moet dan ook concrete aanknopingspunten
bieden over de aanpak.
Mijn woning geeft me vrijheid

Kom nauwelijks aan woning toe
55
Houding
Eigenaar-bewoners vinden milieu iets om rekening mee te houden, maar wel op vrijblijvende manier
Uitspraken m.b.t. energiebesparing
Ik probeer zelf zo veel mogelijk rekening met het milieu te houden
63%
Ouders hebben de plicht om hun kinderen te leren hoe zuinig met

energie om te gaan
61%
Zuinig zijn met energie geeft me een goed gevoel
53%
Ik maak me veel zorgen over het milieu
19%
De belasting op producten die niet goed voor het milieu zijn, moet
omhoog
16%
De overheid moet energiebesparende maatregelen verplicht stellen
15%
Als individu heb je geen invloed op het milieu
15%
Voor milieuvriendelijke producten betaal ik graag meer
13%
Als anderen in mijn straat beginnen met energiebesparende

maatregelen, zou ik wel aansluiten
13%
Zorg voor het milieu is vooral een taak voor de overheid
13%
0%
Degenen die willen aansluiten als anderen in hun straat beginnen

zijn mensen (relatief vaak man, bovenmodaal inkomen, partner
huisvrouw) die post lezen over energiebesparing en info willen via
radio en tv, bijeenkomsten en online communities. Ze willen weten
wat het concreet oplevert en hoeveel euro ze kunnen besparen.
70%
Als de buurman bijvoorbeeld een zonneboiler op

zijn dak heeft en hij zegt dat je daarmee bespaart,
dan zou dat wel helpen bij de keuze om het ook te
doen.
56
Gedragingen
Kostenbesparing en tegengaan verspilling zijn belangrijkste drijfveren bij gedragingen die
gunstig zijn voor milieu
Geclaimde gedragingen in het huishouden
Top 3 voornaamste redenen voor gedraging:

(eigenaar-bewoners kregen random 1 gedraging voorgelegd om toe te
Geen kranen laten druppelen
79%
Licht uitdoen
73%
'Oude' kleding doorgeven
68%
lichten, per gedraging zijn de 3 meest genoemde redenen weergegeven):
Geen kranen laten druppelen (n=93): Tegengaan van verspilling (43%);

Kostenbesparing (24%); Gewoonte (19%).
Licht uitdoen (n=87): Kostenbesparing (44%); Gewoonte (28%);

Tegengaan van verspilling (15%).
Gordijnen dicht
61%
Apparaten helemaal uitzetten

(niet op stand-by)
61%
'Oude' kleding doorgeven (n=85): Tegengaan van verspilling (44%);

Kostenbesparing (13%); Gewoonte (9%).
Thermostaat graadje lager zetten

(en warme trui aan)
warmer (24%); Gezellig (22%).
57%
Elektrische apparaten aanbieden

ter recycling
42%
Alles op maximaal 30 graden

wassen
21%
Eco- of biologische of Fair Trade

producten kopen
20%
Overig
Geen van deze
0%
helemaal
uitzetten
(n=94):
Kostenbesparing
(34%);
Thermostaat graadje lager (n=91): Kostenbesparing (59%); Tegengaan

van verspilling (14%); Gewoonte (12%).
49%
De auto vaker laten staan
Apparaten
Veiligheid (33%); Tegengaan van verspilling (13%).
53%
Geen eten weggooien
Gordijnen dicht (n=92): Tegengaan van inkijk (24%); Comfortabel,
Elektrische apparaten aanbieden ter recycling (n=91): Beter voor het

milieu (57%); Tegengaan van verspilling (15%); Gewoonte (13%).
Geen eten weggooien (n=91): Tegengaan van verspilling (55%); Kostenbesparing (21%); Gewoonte (12%).
De auto vaker laten staan (n=89): Kostenbesparing (47%); Beter voor
de gezondheid (30%); Beter voor het milieu (11%).
3%
Alles op maximaal 30 graden wassen (n=96): Kostenbesparing (37%);
Beter voor het milieu (27%); Gewoonte (16%).
3%
Eco- of biologische of Fair Trade producten kopen (n=97): Beter voor
80%
het milieu (39%); Beter voor de gezondheid (15%); Tegengaan van

verspilling (10%).
57
Houding
Eigenaar-bewoners die zich betrokken voelen bij milieu wijken op diverse aspecten af van
degenen zonder deze betrokkenheid (profiel, woningverbeteringen, interesses, etc.)
Het onderscheid tussen beide groepen is gemaakt op basis van 7
stellingen over de eigen betrokkenheid bij het milieu. Degenen die
het met 0 of 1 stelling eens zijn, gelden als nauwelijks milieubetrokken oftewel onverschilligen/ongenteresseerden.
Degenen die het met 4 of 5 stellingen eens zijn (er mochten

maximaal 5 stellingen worden geselecteerd), gelden als sterk
milieu-betrokken of als fans. Milieu-betrokkenen zijn gemiddeld
ouder en wonen in grotere en duurdere woningen. De rest (45%)
zit qua kenmerken precies tussen de andere twee groepen in.
Nauwelijks milieu-betrokkenen: onverschilligen/

ongenteresseerden (31%)
Sterk milieu-betrokkenen: fans (24%)
Wonen in kleinere (gemiddeld 144 m2), goedkopere (gemiddeld 217.000)

woningen, relatief vaak een etagewoning/flat, bouwjaar woning tussen 1945
en 1970, lijken iets vaker te wonen in grote steden en regio Zuid (indicatief).
Wonen in grotere (gemiddeld 171 m2), duurdere (gemiddeld 280.000)

woningen, vaak vrijstaand, bouwjaar woning voor 1920, woonachtig in
Nielsen-regio Rest Westen.
Jonger (gemiddeld 44 jaar), vaker werkzaam, relatief vaker laag opgeleid,

relatief vaker een modaal inkomen.
Ouder (gemiddeld 50 jaar), relatief vaker niet (meer) werkzaam, vaker hoog
opgeleid, vaker een bovenmodaal inkomen.
Ervaren vaker geen woonoverlast en hebben minder vaak plannen voor

woningverbetering. Dit geldt voor algemene woningverbeteringen en extra
sterk voor energetische woningverbeteringen.
Ervaren vaker woonoverlast (o.a. vocht, krakende/piepende vloeren,

geluidsoverlast van buiten). Hebben vaker woningverbeteringen
doorgevoerd (o.a. keuken, kozijnen, CV, schilderwerk, dakisolatie,
dubbelglas, tochtstrips, klokthermostaat, leidingisolatie).
Vaker in segment Aan mijn huis geen polonaise.
Vaker in segment Mijn woning is mijn (t)rots.
Weinig interesse in de (fictieve) projecten. De meeste interesse hebben ze

nog in het DHZ-pakket van kleine maatregelen. Zonnepanelen voor de hele
buurt is nummer 1 als minst aansprekende project.
Relatief veel interesse in zonnepanelen. Zonnepanelen voor de hele buurt is

nummer 1 als meest aansprekende project.
Zien vooral het kostenaspect (belangrijkste aspect energiebesparing: kost

veel geld).
Zien veel verschillende voordelen aan energiebesparing. Met name voor een
duurzame wereld scoort heel hoog.
Geen extra wantrouwen naar informatie over energiebesparing (veelal

neutraal oordeel op stellingen als moeilijk wie te vertrouwen, regelmatig
tegenstrijdige berichten). Ze zijn gewoon niet genteresseerd.
Zowel vaker eens als oneens met de stelling dat ze het moeilijk vinden om te
bepalen wie ze kunnen vertrouwen als het gaat om energiebesparing.
58
Houding
Eigenaar-bewoners tot 35 jaar hebben ander woonprofiel en zijn minder bezig met milieu
Minder grote woningen

Minder dure woningen
Meer flats/etagewoningen
Minder vrijstaande woningen
Kortere verwachte woonduur
Onderhoud woning is noodzakelijk kwaad (% eens)
Ik vind shoppen voor mijn woning leuk (% eens)
Ervaart vormen van woonoverlast
Aanleiding energetische woningverbetering:
Kind op komst
Verhuizing
Samenwonen
Reden geen energetische woonverbetering:
Niet over nagedacht (% eens)
Ik vind dat ik eigenlijk te weinig weet over energiebesparing
(% (volledig) eens)
Ik zou niet weten waar te beginnen (% (volledig) eens)
Gedragingen:
Oude kleding doorgeven
Apparaten helemaal uit
Gordijnen dicht
Thermostaat lager
Elektrische apparaten recyclen
Geen eten weggooien
Auto vaker laten staan
Ik probeer zelf zoveel mogelijk rekening te houden met het
milieu (% eens)
Zuinig zijn met energie geeft me een goed gevoel (% eens)
Eigenaarbewoners
tot 35 jaar
128 m2
196.000
30%
18%
13 jaar
20%
27%
77%
Alle
eigenaarbewoners
156 m2
241.000
17%
23%
18 jaar
33%
16%
62%
16%
26%
9%
21%
5%
16%
4%
35%
17%
8%
34%
25%
32%
21%
54%
52%
51%
47%
25%
28%
31%
68%
61%
61%
57%
53%
49%
42%
49%
63%
39%
53%
Eigenaar-bewoners tot 35 jaar staan niet erg open voor energiebesparende maatregelen. De vraag is of ze de interesse ontwikkelen
als ze verder zijn in hun wooncarrire en meer gesettled zijn in
een betere woning. De achterblijvende geneigdheid tot zuinige
gedragingen wijst niet in die richting.
Het kan zijn dat deze groep gewoon niet nadenkt over
energiebesparing, er kan echter ook sprake zijn van gebrek aan
kennis over het onderwerp.
Blij dat de verwarming aanstaat als ik thuiskom. Ik

let een beetje op mijn energiegebruik, maar ik ga
niet in de kou zitten. Ik zou bijvoorbeeld de auto
minder kunnen gebruiken, maar dat ga ik echt niet
doen. Voor het milieu denk ik dat er zoveel
dingen schadelijker zijn dan dat lampje dat ik laat
branden. Maar als ik het lampje niet nodig heb, zet
ik het wel gewoon uit.
59
Gewenst gedrag
Projecten
Overzicht van fictieve projecten ingezet om helder te krijgen welke aspecten wel of juist
niet aanspreken (zie de bijlage voor uitgebreidere omschrijving)
Project 1: "Zonnepanelen voor de hele buurt"
In een dag aangebracht, nauwelijks werkzaamheden in de
woning zelf . De bewoners worden volledig ontzorgd.
Investering huiseigenaar: gemiddeld
Besparing: gemiddeld
Project 2: "Spouwmuur- en vloerisolatie zonder
rompslomp"
In een dag aangebracht, zonder rompslomp. De woning dient
spouwmuren en een kruipruimte te hebben. Er hoeft niets
verwijderd of gebroken te worden.
Investering huiseigenaar: gemiddeld
Project 3: "Compleet pakket maatregelen (ontzorgd)"
Compleet pakket aan energiebesparende maatregelen. Alle
energiebesparende maatregelen die in een woning nog niet zijn
doorgevoerd, worden verzorgd, de huiseigenaar hoeft niets zelf
te doen. Om geen hinder van de werkzaamheden te hebben
gaat de huiseigenaar twee dagen in een hotel (inbegrepen in
prijs).
Investering huiseigenaar: groot
Besparing: groot
Project 4: "Zonnepanelen, slimme meter met display"

Het pakket installatiemaatregelen bestaat uit een zonnepaneel,
slimme meter met display en smartphone-applicatie. Alles
wordt in een dag aangebracht, enkele klussen zijn in de woning
zelf. De nieuwste technieken worden toegepast met zichtbare
displays in de woning.
Investering huiseigenaar: bovengemiddeld
Project 5: "Spouwmuur-, vloeren dakisolatie DHZ"
Spouwmuurisolatie, vloerisolatie en dakisolatie door middel van
een doe-het-zelfpakket, begeleid door een expert. De woning
dient spouwmuren en kruipruimte te hebben.
Investering huiseigenaar: beneden gemiddeld
Project 6: "DHZ-pakket kleine maatregelen"
Pakket kleine maatregelen voor de woning met LED-lampen,
tochtstrips, waterbesparende douchekop, slimme schakelaars
en een schriftelijke handleiding voor installatie. De implicaties
voor huiseigenaar zijn beperkt, maar hij moet wel alles zelf
installeren. Vooraf keuze uit soorten lampen en douchekoppen,
zodat deze aansluiten bij de eigen smaak.
Investering huiseigenaar: klein
Besparing: klein
61
Projecten
Goedkoopste oplossing (doe-het-zelfpakket kleine maatregelen) spreekt meest aan
Zonnepanelen voor de hele buurt werkt polariserend: dit is tegelijkertijd een van de meest als
minst aansprekende projecten. Het is dus belangrijk genteresseerden gericht te benaderen.
Twee groepen tekenen zich af: genteresseerd in projecten met zonne-energie (35%, technisch,
vooral mannen) of genteresseerd in projecten met isolatie (20%, behaaglijk, vooral vrouwen).
Interesse in (fictieve) projecten
DHZ-pakket kleine
maatregelen
7%
Zonnepanelen voor
de hele buurt
7%
Spouw+vloerisolatie
zonder rompslomp
6%
20%
meter met display
5%
21%
Meest en minst aansprekende (fictieve) project

30%
24%
25%
Zonnepanelen voor
de hele buurt
26%
23%
26%
Spouw+vloerisolatie
zonder rompslomp
25%
25%
25%
Compleet pakket
26%
24%
meter met display
Spouwmuur-, vloer4% 14%

en dakisolatie DHZ
22%
28%
26%
28%
0%
Zeer interessant
Oninteressant
12%
25%
31%
13%
11%
12%
15%
10%
8%
7%
Spouwmuur-, vloeren dakisolatie DHZ
28%
100%
Interessant
Zeer oninteressant
33%
DHZ-pakket kleine
maatregelen
20%
23%
23%
Compleet pakket
maatregelen
4% 18%
(ontzorgd)
19%
22%
0%
40%
Meest aansprekend
Minst aansprekend
62
Projecten
Kosten- en/of energiebesparing is belangrijke sterkte van alle fictieve projecten; buurtaspect van project 1 wordt als sterkte en als zwakte gepercipieerd
Project 1: "Zonnepanelen voor hele buurt"
Spreekt aan (meest aansprekende project, 25%,
n=256):
Kosten-/energiebesparing: 26%
Milieuvriendelijk: 22%
Goedkoper met groep/beter voor buurt: 15%
Zonnepanelen/zonne-energie/boiler: 10%
Spreekt niet aan (minst aansprekende project,
31%, n=352):
Geen samenwerking met buurt/niet iedereen
wil: 25%
Niet uitvoerbaar: 19%
Niet mooi/past niet in plaatje: 11%
Te duur/lange terugverdienperiode: 11%
Gebruik maken van een natuurlijk product.
Gezamenlijkheid. Mooier als iedereen meedoet,
anders rommelig.
Ik houd van collectief aan een betere wereld
werken.
Niet van toepassing in dit klimaat.
Hele buurt, pffff, worden we het ooit eens?
Dat kan niet in onze straat met Jugendstil-panden.
Luxe die niet iedereen zich kan permitteren.
Project 2: "Spouwmuur- en vloerisolatie

zonder rompslomp"
n=147):
Zonder/weinig rompslomp: 19%
Kosten-/energiebesparing; 12%
Isolatie (vloer): 12%
Moest nog gebeuren/wilde dit al/is nodig: 8%
Project 3: "Compleet pakket maatregelen

(ontzorgd)"
n=136):
Compleet pakket/alles doorlopen: 36%
Hoeft niet zelf te doen: 8%
Zelf/makkelijk uitvoerbaar: 6%

11%, n=110):
Al reeds gedaan: 25%
Geen nut/oplossing: 8%
Zie het mijzelf niet doen/lijkt me niets: 7%

16%, n=150):
Grootschaligheid: 12%
Moet een expert zijn/geen controle: 7%
Al reeds gedaan: 7%
Huidige buitenmuur is niet gesoleerd en vloer ook

niet, het zijn wel grote oppervlakken, dus ik denk dat
er energetisch wat te winnen valt.
Zal wooncomfort opleveren.
Prijs-rendement-verhouding het hoogst en geen
gedoe.
Omdat het een totaalproject is, alles wordt in een

keer goed aangepakt.
In 1x klaar en je zit zelf niet in de rotzooi.
Op deze wijze ontwikkel je een overzicht aan
maatregelen die het beste bij je woning past.
Ten eerste kunnen wij dat zelf, en ten tweede

hebben we het al.
Je moet niet je hele huis dichtstoppen, niet goed
voor je gezondheid.
Veel te duur om in n keer te betalen, heb het geld

niet voor deze klus.
Als er in mijn huis iets verbouwd moet worden wil ik
er zelf graag bij zijn om te weten wat er gebeurt.
Te duur, veel rommel en rompslomp.
63
Projecten
Huiseigenaren vinden het doe-het-zelfaspect van project 5 en 6 zowel een voor- als nadeel
Project 4: "Zonnepanelen, slimme meter
met display"
n=99):
Zonnepanelen/zonne-energie: 23%
Milieuvriendelijk: 18%
Meest rendabel/(zichtbaar) resultaat: 8%
Project 5: "Spouwmuur-, vloeren

dakisolatie DHZ"
n=65):
Lage prijs/kosten: 10%
Isolatie (vloer): 9%

8%, n=85):
Weinig rendement/effect: 8%
Al reeds gedaan: 8%

22%, n=247):
Moet zelf doen/veel gedoe: 39%
Rompslomp: 4%
We willen toch iets duurzaams, ook voor het milieu

(dus niet alleen aan portemonnee denken).
Ik vind het belangrijk dat je de natuur beschermt en
dat je geld bespaart is mooi meegenomen.
Voor zonnepanelen is geen verbouwing nodig.
Ik denk dat dat qua energiebesparing de meeste

rendement heeft.
Alles voor het milieu. Zo stoken we minder. Goed
voor de knip.
Het rendement klinkt goed en ik steek graag de
handen uit de mouwen.
Big Brother watching me.

Dak is niet juist gericht op zon, ik verwacht dan niet
veel profijt te hebben van zonnepanelen.
Terugverdientijd is te lang.
Lijkt me niet verstandig als mensen dit zelf gaan

doen.
Isolatie van kruipruimte en muurisolatie leidt vaak
tot vochtproblemen in huis.
Ons huis heeft dat niet nodig. Het is goed zo.

n=365):
Lage prijs/kosten: 20%
Kleinschalig/overzichtelijk/niet teveel gedoe:
13%
13%, n=126):
Weinig rendement/effect: 9%
Kan je makkelijk zelf doen: 5%
Weinig investering en toch opbrengst.
Mijn man vind zelf klussen heel leuk.
Eigen controle over project.
Levert geld op en kan het net betalen.
Vindt het voor een hele buurt niks; ieder moet zelf
weten wat hij/zij wil.
Het spreekt wel aan maar heeft de minste impact.
Ik ben buitengewoon onhandig.
Vele van deze zijn al aanwezig in onze woning.
64
Projecten
Bereidheid tot investeren in projecten met zonnepanelen of isolatie is het grootst
Bereidheid om te investeren in projecten
Basis. Allen (n varieert van 83 tot 408)
Zonnepanelen voor
de hele buurt
13%
meter met display
6%
Spouw+vloerisolatie
zonder rompslomp
6%
DHZ-pakket kleine
maatregelen
58%
62%
60%
16%
Compleet pakket
41%
44%
18%
11%
25%
7%
25%
43%
12%
9%
De groep die zeker wel wil investeren in hun favoriete project is

bij alle projecten vrij klein. De groep die in beginsel positief
tegenover de projecten staat, is wel groot.
25%
29%
21%
Hoewel de investering voor het doe-het-zelfpakket kleine

maatregelen het kleinst is, is dit toch het project dat de eigenaarbewoners het vaakst afwijzen als het gaat om daadwerkelijk
investeren. Blijkbaar wijzen ze dit project als meest aansprekende
aan als ze eigenlijk in het geheel weinig interesse hebben om in
energiebesparingsprojecten te investeren.
9%
16%
18%
26%
0%
100%
Zeker wel
Waarschijnlijk wel
Waarschijnlijk niet
Zeker niet
Zonnepanelen moeten gewoon cool zijn om op je

dak te hebben. Nu zijn de terugverdientijden 10 of
15 jaar, maar dat is gerekend vanuit de huidige
tarieven. Het is zomaar denkbaar dat de
energietarieven gaan stijgen, dan zijn die
terugverdientijden misschien veel korter. Investeren
in zonnepanelen heeft een heel gunstig rendement.
Daar kun je met geen andere aandelen tegenop, bij
wijze van spreken.
(Claudia Umlauf , Vereniging Eigen Huis)
65
Projecten
Directe besparing op energie-uitgaven is belangrijk voordeel van alle (fictieve) projecten
Zonnepanelen voor de hele buurt
Directe besparing op mijn energie-uitgaven
Gunstige invloed op het milieu
Verhouding investering/opbrengst
Spouwmuur- en vloerisolatie zonder rompslomp
Comfortverbetering van mijn woning
In n keer klaar
Compleet pakket maatregelen (ontzorgd)

In n keer klaar
Gemak, alles wordt geregeld, geen rompslomp
Zonnepanelen, slimme meter met display
Innovatieve wijze van energiebesparing
Spouwmuur-, vloeren dakisolatie DHZ
Comfortverbetering van mijn woning
DHZ-pakket kleine maatregelen
In n keer klaar
57%
47%
27%
N=308
52%
51%
40%
N=165
50%
44%
41%
N=149
Opvallend is dat bij alle projecten de directe

besparing op de energiebesparing in de top 3
staat van belangrijkste redenen om aan een
project mee te doen.
Het milieuaspect staat bij drie van de zes
projecten in de top 3. Hierbij behoren beide
projecten met zonnepanelen.
Verder is opmerkelijk dat het voordeel dat alles
in n keer klaar is bij zeer uiteenlopende
pakketten als voordeel wordt gezien. Dit geldt
namelijk voor zowel de twee ontzorgde
pakketten, als voor het kleine doe-het-zelfpakket.
51%
50%
30%
N=128
48%
46%
28%
N=83
40%
27%
27%
N=408
Top 3 redenen om mee te willen doen aan project (meest aansprekende project)
66
Projecten: profiel per favoriete project

Degenen met voorkeur voor zonnepanelen (vaak man) hebben vaker milieu-overwegingen; bij isolatiepakketten zijn comfort-overwegingen belangrijk (dit zijn vaak vrouwen)
Zonnepanelen voor
de hele buurt
Woonprofiel
Functie woning
Reden (nog) geen
energetische
woningverbetering
Profiel komt hier overeen met

het gemiddelde
Creativiteit (9%-5%)
Zonnepanelen voor
de hele buurt (14%-7%)
Minst aansprekende
project
Isolatie zonder rompslomp (21%-11%) +

Isolatie DHZ (34%-22%)
Energiebesparingsprojecten
Voor een duurzame wereld

(51%-40%) + Doe je met z'n
allen (24%-13%)
Moment
Voorkeur over soort

info
Stellingen
Profiel
Duurste woningen
(275.000-241.000) +
Vrijstaand (42%-3%)
Uitvalsbasis (55%-43%
Compleet pakket
Spouw+vloerisolatie Spouwmuur-, vloer- DHZ-pakket kleine
maatregelen (ontzorgd) zonder rompslomp en dakisolatie DHZ
maatregelen
Rust (64%-53%)
Niet over nagedacht
(11%-8%)
Andere interessante
projecten
Aangewezen partijen
voor informatie
projecten
Zonnepanelen,
slimme
meter met display
O.a. Gemeenten (50%-41%) +

Rijksoverheid (40%-34%) +
Milieuorg. (30%-23%)
Wat levert het me op (67%61%) + Wat levert het voor
het milieu op (17%-11%)
Maak me zorgen over milieu
(23%-19%) + Hogere belasting
milieuonvriendelijke producten
(21%-16%) + Zou me aansluiten
bij anderen (18%-13%)
Man (50%-44%)
Weet niet waar te

beginnen (12%-6%)
Isolatie zonder rompslomp (11%-6%) +

Zonnepanelen voor buurt
(42%-31%) + DHZ-pakket
kleine maatr.(23%-12%)
Besteed geld liever

anders (12%-8%)
Isolatie zonder
rompslomp (12%-6%)
Isolatie zonder rompZonnepanelen voor de Zonnepanelen voor de

slomp (16%-11%) +
hele buurt (48%-31%)
Voor een duurzame
Maken woning
Maken woning comfortabeler
Maken woning
wereld (59%-40%) + Voor
comfortabeler (49%-33%)
(37%-33%) + Voor mensen
comfortabeler
kinderen van onze
+ Kun je ook zelf doen
zuinig op hun huis (22%-12%)
(53%-33%)
kinderen (28%-18%)
(35%-24%)
Financile mogelijkheden
Subsidie (48%-35%)
(64%-50%) + Subsidie
(40%-35%)
Gemeenten (50%-41%) +
Rijksoverheid (42%-34%)
(7%-4%)
Wat levert het voor het

milieu op (21%-11%)
Hoe pak ik het aan

(46%-37%)
Maak me zorgen over

milieu (33% vs. 19%) +
Hogere belasting milieuonvriendelijke producten
(22%-16%)
Man (62%-44%)
Bouwmarkten (28%-20%)
+ Bekenden (35%-19%)
Zonnepanelen voor de
Kun je ook zelf doen
(33%-24%)
(30%-24%)
Bouwmarkten
(28%-20%)
Wat kan ik zelf doen
(54%-48%)
Hogere belasting milieuonvriendelijke producten

(20%-16%)
Vrouw (62%-56%)
Vrouw (61%-56%)
Vrouw (62%-56%)
In het overzicht staan significante verschillen. Het eerste cijfer tussen haakjes is de waarde voor eigenaar-bewoners die het desbetreffende project het meest aansprekend vinden, de tweede
cijfer is de waarde van het totaal.
67
Verenigingen van Eigenaren
VvE: Woonprofiel
Meerderheid VvE-leden bewoont een appartement
Voor het VvE-deel van het onderzoek zijn VvEs
op een privadres geselecteerd.
Allereerst zijn daarvoor VvEs uit een zakelijk
bestand gehaald. Aangezien de meeste VvE's
door een beheermaatschappij beheerd worden
(en die vormen niet de doelgroep van het
onderzoek), zijn alleen VvE's geselecteerd met
maximaal n VvE op het vestigingsadres. In de
telefonische screening is tenslotte vastgesteld of
het inderdaad actieve VvE-leden betreft.
Woningtype
Gelijkvloerse etagewoning, appartement of flat op een
tussenverdieping
22%
Bovenwoning of maisonnette (appartement met 2

woonlagen) niet op begane grond
17%
Gelijkvloerse etagewoning, appartement of flat op de

bovenste verdieping
17%
Gelijkvloerse etagewoning, appartement of flat op de

begane grond
Aangezien appartementseigenaren verplicht zijn

gezamenlijk het gebouw te onderhouden en
daarom verplicht lid zijn van een VvE, zijn
appartementen vanzelfsprekend het meest
voorkomende woningtype. In totaal bezitten
ruim acht op de tien VvE-leden een etage,
appartement, flat of maisonnette.
Benedenwoning of maisonnette (appartement met 2

woonlagen) deels op begane grond
Onder de totale populatie eigenaar-bewoners

van oudere woningen, bezit een kwart een etage,
appartement, flat of maisonnette.
Hoekwoning in een rijtje eengezinswoningen
16%
11%
Rijtjeswoning maar niet op een hoek
8%
Vrijstaande woning
4%
3%
Twee-onder-een-kap eengezinswoning
2%
0%
30%
69
VvE: Woonprofiel
Oudere panden hebben minder woningen en dus kleine VvEs en vaker actieve leden
Rol binnen VvE naar bouwjaar
Aantal woningen binnen VvE naar bouwjaar

Gem.
Totaal
42%
1970 t/m 1980
24%
34%
1945 t/m 1969
31%
1920 t/m 1944
46%
22%
44%
1970 t/m 1980
16%
31%
26%
43%
1945 t/m 1969
17%
29%
56%
voor 1920
Totaal
34%
50%
20%
28%
0%
23%
1920 t/m 1944
22%
voor 1920
100%
Bestuurs- of commissielid
Actief lid
Geen actief lid/slapende VvE
25%
14%
23%
19%
28%
74%
9% 5% 25
12%
17%
47
10% 44
24% 2% 5
78%
18% 3% 5
0%
100%
2 t/m 4
5 t/m 19
50 t/m 99
100 of meer
20 t/m 49
70
VvE: Woonprofiel
VvE-leden verwachten lang in woning te blijven wonen, maar minder lang dan eigenaarbewoners totaal (deze gemiddeld sinds 1996 en verwacht nog 18 jaar)
Woonduur (jaartal)
Gemiddeld: sinds 1999
Verwachte woonduur toekomst (aantal

jaar)
Gemiddeld: 15 jaar
2008 of later
22%
2005 t/m 2007
30 jaar of meer
14%
2000 t/m 2004
1990 t/m 1999
Voor 1990
16%
0%
30%
24%
30 t/m 39 jaar
14%
10 t/m 19 jaar
26%
40 jaar of langer
20%
20 t/m 29 jaar
21%
Verwachte woonduur totaal (aantal

jaar)
Gemiddeld: 26 jaar
26%
20 t/m 29 jaar
4 t/m 9 jaar
20%
10 t/m 19 jaar
3 jaar of minder
20%
Minder dan 10 jaar
0%
30%
11%
15%
29%
20%
0%
40%
71
VvE: Woonoverlast
Meerderheid ervaart woonproblemen, minderheid laat oorzaak verhelpen
In vergelijking met alle eigenaar-bewoners wordt meer overlast
ervaren (71% versus 62%) en wordt minder vaak de oorzaak
verholpen (30% versus 34%). Opvallend is dat VvE-leden vaker
geluidsoverlast van buiten ervaren (26% versus 15%); mogelijk
wonen zij vaker in een geluidsrijkere omgeving.
Ervaren woonoverlast
Overlast
Oorzaak verholpen
71%
8%
2%
1%
8%
1%
7%
1%
1%
Krakende/piepende ramen
1%
9%
(Te) warm onder het dak
10%
Droge lucht
5%
3%
12%
Stankoverlast
4%
12%
Wisselende temperatuur
14%
Optrekkende kou
Tocht
14%
3%
1%
0%
17%
7%
7%
6%
Overlast totaal
18%
Schimmel
20%
Kou
21%
26%
Condens op ramen
30%
Vocht
80%
Tocht, vocht en condensvorming op de ramen zijn bij zowel VvEleden als eigenaar-bewoners in het algemeen veelvoorkomende
vormen van woonoverlast.
72
VvE: Woningverbeteringen
Buitenschilderwerk meest voorkomende woningverbetering
Woningverbeteringen door huidige VvE uitgevoerd
of laten uitvoeren
Buitenschilderwerk
Energiebesparende maatregelen door huidige VvE

uitgevoerd of laten uitvoeren
Tochtstrips
55%
Elektriciteit of groepenkasten
Dubbel glas in woonvertrekken
34%
Kozijnen ergens in het gebouw
32%
35%
Zuinige CV-ketel
33%
Dubbel glas in slaapvertrekken
33%
33%
Buitendeuren
36%
Dakisolatie
Gevelreparatie
21%
30%
Dak(pannen)
Vloerisolatie
18%
Leidingisolatie
17%
30%
Centrale verwarmingen in het

gebouw
29%
25%
Herindelen gebouw
19%
Fundering
13%
Gevelisolatie
13%
Zonnepanelen
8%
0%
Radiatorfolie
3%
Zonneboiler
60%
1%
0%
60%
73
Algemene woningverbeteringen met name vanwege noodzakelijk onderhoud gedaan,
energetische woningverbeteringen meestal uit kostenoverweging
In vergelijking met eigenaar-bewoners totaal spelen andere
overwegingen zoals comfort en smaak bij VvEs veel minder een
rol.
Reden woonverbetering: noodzakelijk onderhoud

Basis. Verbetering doorgevoerd (n varieert van 89 tot 268)
Net als bij eigenaar-bewoners in het algemeen, is kostenbesparing

bij VvE's de belangrijkste reden voor energetische woningverbeteringen.
Redenen woningverbeteringen energie (top 5

verbeteringen, top 3 redenen + milieu)
Basis. Indien woningverbetering (n=103-165)
Gevel(reparatie)
68%
28%
24%
20%
Zuinige cv-ketel
Buitenschilderwerk
65%
Dak(pannen)
62%
Deuren
Tochtstrips
21%
59%
Centrale verwarming
56%
Kozijnen
55%
Dubbel glas in slaapvertrekken
28%
24%
18%
28%
26%
16%
54%
Elektriciteit / groepenkast
Dakisolatie
48%
Herindelen gebouw
15%
43%
Kostenbesparing
0%
30%
30%
70%
0%
25%
22%
44%
45%
49%
45%
40%
Gebouw comfortabeler maken
60%
74
Naast logische combinaties, blijkt elektra vaak tegelijk met energetische verbeteringen
te worden aangepakt
Algemene en energetische woningverbetering tegelijkertijd (top 10)
Kozijnen - Dubbel glas woonkamer/keuken
13%
CV - Zuinige CV-ketel
13%
Kozijnen - Dubbel glas slaapkamer
12%
Dak(pannen) - Dakisolatie
10%
Elektra - Dubbel glas slaapkamer
9%
Elektra - Dubbel glas woonkamer/keuken
9%
Elektra - Zuinige CV-ketel
9%
Elektra - Tochtstrips
9%
CV - Dubbel glas woonkamer/keuken
9%
Leidingen - Dubbel glas slaapkamer
9%
0%
20%
75
VvE: Drempels
Gebrek aan kennis vormt belangrijke drempel bij VvEs voor doen van energetische
verbeteringen
Gebrek aan financiering is een belangrijke
drempel. Gebrek aan kennis blijkt echter nog een
grotere drempel te vormen.
Redenen (nog) geen energetische woonverbeteringen

Basis. Indien n of meer woningverbetering (nog) niet van plan (n=562/1193)
Hebben het geld niet/geen financiering
Maar liefst vier op de tien VvE-leden weten niet

waar te beginnen, wat het oplevert, hebben er
niet over nagedacht of weten in het geheel niet
waarom er geen energetische woningverbeteringen worden gedaan door de VvE. Het tekort aan
kennis geldt zowel voor actieve als niet actieve
VvEs en VvE-leden.
We zitten momenteel met

prioriteiten als het gaat om geld. Een
bouwbedrijf heeft ons pand een tijd
geleden gerenoveerd, maar dat is niet
goed gebeurd, dus dat moeten we nu
rechttrekken.
De andere mensen in het huis staan
er niet voor open.
Staan op de lijst, de kas laat het op
dit moment nog niet toe. Het is ook
niet duidelijk wat we er concreet
uithalen.
23%
Weten niet hoe het werkt/wat het oplevert/waar te

beginnen
13%
30%
18%
8%
8%
Niet over nagedacht
8%
9%
Kan niet in in dit gebouw
7%
8%
Geen medewerking van leden of buren

Verdienen de investering niet terug
6%
Maatregelen hebben in ons gebouw geen effect
6%
4%
Te ingewikkeld, te veel gedoe

Woonverbeteringen worden individueel geregeld
9%
8%
7%
7%
Reden nog niet
4%
6%
Besteden het geld liever aan andere dingen
20%
18%
Weet niet
Reden helemaal
niet
0%
40%
76
VvE: Kennis en begrip (informatie)

VvE-leden willen weten wat ze kunnen besparen en vinden consumenten- of belangenorganisaties en gemeenten meest geschikt voor informatie
Soort informatie over energiebesparing waarvoor
meeste interesse is
Meest aangewezen partijen voor informatie over

energiebesparingsprojecten
Consumenten- of
belangenorganisaties
Informatie over hoeveel euro je

bespaart op de energierekening
(wat levert het op)
60%
54%
Gemeenten
53%
Rijksoverheid
42%
Energieleveranciers
Informatie over welke

mogelijkheden er zijn (wat kan je
zelf doen)
44%
Informatie over hoe het te

realiseren is (hoe pak je het aan)
40%
Milieuorganisaties (Milieu Centraal,

Milieu Defensie)
43%
31%
Aannemers of installateurs
27%
Fabrikanten van energiebesparende

oplossingen
27%
Familie, vrienden, kennissen
22%
Doe-het-zelfzaken, bouwmarkt
Informatie over hoeveel CO2 je
ermee bespaart (wat levert het
voor het milieu op)
17%
Buurtbewoners, buren
16%
15%
Universiteiten, (hoge)scholen,
TNO, ECN
Vastgoed projectontwikkelaars,
bouwondernemingen
Overig
6%
0%
70%
13%
6%
6%
Makelaars
5%
0%
60%
77
VvE: Kennis en begrip (informatie)

VvE-leden vinden net als eigenaar-bewoners in het algemeen, informatie en betrouwbaarheidsgehalte vaak onduidelijk
Stellingen m.b.t. energiebesparende maatregelen
11%
Weet te weinig van wat het concreet oplevert
55%
9%
47%
6%
Moeilijk te bepalen wat betrouwbare informatie is
7%
Regelmatige tegenstrijdige berichten
6%
7%
5%
Weet eigenlijk te weinig over energiebesparing
3%
4%
40%
31%
3%
5%
19%
31%
3%
20%
30%
3%
32%
24%
26%
19%
22%
28%
27%
2%
24%
23%
35%
37%
26%
24%
15%
17%
44%
13%
17%
5%
40%
24%
17%
3%
3%
43%
6%
52%
8%
0%
100%
Volledig eens
Eens
Niet eens, niet oneens
Oneens
Volledig oneens
78
VvE: Houding
Functie woning verschilt naar grootte VvE
Voor alle VvE-leden biedt de woning rust, gezelligheid, veiligheid,
comfort. Kortom, het is voor alle bewoners een warm nest.
Echter, de mate waarin de woning deze functies vervult, verschilt
naar grootte van het pand waarin men woont.
Functie woning (door minimaal 10% genoemd)
Rust
Functie woning (significante verschillen tussen grote

en kleine VvE's)
Aanzien
47%
Gezelligheid
40%
Uitvalsbasis, 'thuis'
37%
Veiligheid
37%
Comfort, comfortabel leven
Voor leden van grote VvEs (veelal flatwoningen) is met name de

functionele kant van de woning belangrijk. Voor leden van kleine
VvEs (etagewoningen) is de uitstraling van de woning relatief
belangrijk.
60%
50%
40%
Rust
36%
Ontspanning
20%
33%
Vrijheid
10%
28%
Bescherming
0%
26%
Plezier
22%
Onafhankelijkheid
21%
Zekerheid
21%
Gemak
20%
Geluk
Schoonheid
30%
Onafhankelijkheid
Zelfrespect
19%
Sociaal samenzijn
16%
Trots, gevoel van prestatie
Vrijheid
12%
0%
60%
2 t/m 4
5 t/m 19
20 of meer
79
VvE: Houding
Leden van kleine VvEs meer betrokken bij woning dan bewoners van grotere complexen
Uitspraken m.b.t. woning
Uitspraken over woning (significante verschillen

tussen grote en kleine VvE's)
Ik ben trots op mijn woning
47%
Ik nodig graag mensen uit in mijn

woning
Ik vind het leuk om complimenten
te krijgen over mijn woning
In mijn vrije tijd ben ik het liefst in
mijn eigen woning
Mijn huis is een investering voor de
toekomst
Ik nodig
graag
mensen
uit in mijn
woning
45%
36%
60%
36%
50%
35%
Mijn woning is nooit 'af'
30%
Dingen in of om mijn huis doe ik

het liefste zelf
Ik besteed veel tijd aan het gezellig
maken van mijn woning
Onderhoud aan de woning is een
noodzakelijk kwaad
Onderhoud van mijn woning gaat
voor vakanties (bestedingen)
Met mijn woning laat ik zien wie ik
ben
Ik vind het leuk om te shoppen
voor mijn woning
40%
In mijn
vrije tijd
ben ik het
liefst in
mijn eigen
woning
30%
29%
Leuk om
complimenten te
krijgen
over
woning
30%
20%
10%
0%
27%
22%
22%
Met mijn
woning
laat ik zien
wie ik ben
21%
Mijn woning is vooral 'onderdak'
20%
Ik zou graag meer tijd thuis door

willen brengen
16%
Ik geef veel geld uit aan mijn woning
15%
0%
Woningonderhoud gaat
voor
vakanties
(bestedingen)
50%
2 t/m 4
5 t/m 19
20 of meer
80
VvE: Houding
Leden van kleine VvEs zijn meer milieu betrokken dan die van grote VvEs
Uitspraken m.b.t. energiebesparing
Energiebewustzijn (significante verschillen tussen

grote en kleine VvE's)
Ouders
Ouders hebben de plicht om hun

kinderen te leren hoe zuinig met
energie om te gaan
moeten
kinderen
leren
zuinig te
zijn met
energie
70%
62%
Ik probeer zelf zo veel mogelijk

rekening met het milieu te houden
60%
Zuinig zijn met energie geeft me

een goed gevoel
49%
Voor milieuvriendelijke producten

betaal ik graag meer
60%
32%
De belasting op producten die niet

goed voor het milieu zijn, moet
omhoog
30%
Ik maak me veel zorgen over het

milieu
26%
Als anderen in mijn straat beginnen

met energiebesparende
maatregelen, zou ik wel aansluiten
De overheid moet
energiebesparende maatregelen
verplicht stellen
50%
Als
anderen in
mijn straat
beginnen
met besp.
maatr,
zou ik wel
aansluiten
30%
20%
10%
0%
23%
Als individu heb je geen invloed op

het milieu
19%
Zorg voor het milieu is vooral een

taak voor de overheid
18%
0%
Belasting
milieuonvr.
producten
moet
omhoog
Ik maak
me veel
zorgen
over het
milieu
21%
70%
Voor
milieuvr.
producten
betaal ik
graag
meer
40%
2 t/m 4
5 t/m 19
20 of meer
81
VvE: Gewenst gedrag (projecten)

VvE-leden minste interesse in isolatiepakketten
Interesse in (fictieve) projecten
DHZ-pakket kleine
maatregelen
5%
28%
Zonnepanelen voor
6%
het hele gebouw
24%
Meest en minst aansprekende (fictieve) project

30%
22%
Zonnepanelen voor
het hele gebouw
33%
22%
DHZ-pakket kleine
maatregelen
15%
15%
33%
23%
29%
16%
4% 20%
meter met display
14%
37%
26%
Compleet pakket
12%
Compleet pakket
4% 17%
17%
37%
25%
Spouw+vloerisolatie
zonder rompslomp
12%
Spouw+vloerisolatie
4% 16%
zonder rompslomp
16%
Spouwmuur-, vloer2% 11% 15%

en dakisolatie DHZ
34%
40%
0%
Interessant
Oninteressant
Zeer oninteressant
16%
8%
meter met display
30%
7%
6%
32%
100%
Zeer interessant
14%
25%
0%
40%
Meest aansprekend
Minst aansprekend
82

Leden grote VvEs vaker neutraal tegenover projecten, kleine VvEs negatief tegenover
pakketten (compleet ontzorgd en DHZ klein)
Aantal woningen binnen VvE
Zonnepanelen voor het hele gebouw
2 t/m 4
5 t/m 19
20 of meer
58%
57%
51%
9%
16%
20%
(Zeer) interessant
32%
27%
29%
71%
61%
61%
9%
13%
24%
(Zeer) interessant
20%
27%
15%
67%
70%
51%
12%
9%
27%
(Zeer) interessant
21%
21%
22%
66%
69%
57%
6%
12%
22%
(Zeer) interessant
27%
19%
22%
76%
74%
67%
9%
13%
23%
(Zeer) interessant
15%
13%
11%
62%
47%
45%
7%
15%
24%
(Zeer) interessant
31%
38%
31%
Total
100%
100%
100%
N=171
N=94
N=171
83

Meekrijgen andere leden wordt als hindernis gezien
Project 1: Zonnepanelen voor hele
gebouw
Spreekt aan (meest aanspr. project, 33%, n=142)
Project 3: Compleet pakket maatregelen

(ontzorgd)
Compleet pakket/alles doorlopen: 25%
Project 5: Spouwmuur-, vloeren

dakisolatie DHZ
Spreekt niet aan (minst aanspr. project, 23%,

n=101)

n=59)

n=106)
Voor een flat is het interessant om zonnepanelen op

het dak te laten plaatsen.
Dit is een vrij grote investering en ik weet niet of de
buren hier enthousiast over zullen zijn.
Gemak, geen rompslomp qua organisatie.

Onbespreekbaar. Dit pand moeten we goed intact
houden, maar we gaan niet hele grote dingen doen.
Niet zo'n hoge contributie en dat willen we graag zo
laten.
De buurman beneden is erg handig, dus dat doehet-zelf is hier niet zo'n probleem.
Niet iedereen is handig dus dan krijg je teveel
verschillen.
Project 2: Spouwmuur- en vloerisolatie

zonder rompslomp
Isolatie: 22%
n=68)
We hebben nog geen spouwmuurisolatie, dus dat
zou wel een optie zijn die voor iedereen binnen de
VvE iets zou kunnen betekenen.
Het heeft niet zoveel zin voor een flat.
Project 4: Zonnepanelen, slimme meter

met display
n=31)
In verhouding minste overlast.
Weinig behoefte eraan omdat bewoners niet
concreet weten wat het oplevert.
Project 6: DHZ-pakket kleine

maatregelen
n=66)
Het is goedkoop en realiseerbaar en goed te
overzien. Als ik dit inbreng bij een vergadering dan is
er denk ik instemming.
Dit soort maatregelen kan iedereen toepassen, het
is geen zaak voor de VvE.
84

Bereidheid tot investeren grootst onder VvE-leden met voorkeur voor zonnepanelen voor
het gebouw; kosten/milieubesparing gezien als grootste voordeel
Bereidheid om te investeren in projecten
Basis. Meest aansprekende project (n varieert van 27 tot 145)
Zonnepanelen voor
7%
het hele gebouw
Spouw+vloerisolatie
zonder rompslomp
2%
Spouwmuur-, vloer4%
en dakisolatie DHZ
47%
28%
51%
18%
33%
14%
41%
26%
30%
39%
26%
30%
30%
27%
DHZ-pakket kleine
maatregelen
6%
meter met display
3%
39%
Compleet pakket
4%
36%
23%
0%
38%
100%
Zeker wel
Waarschijnlijk niet
Waarschijnlijk wel
Zeker niet
Zonnepanelen voor het hele gebouw

Directe besparing op energie-uitgaven
Innovatieve wijze van energiebesparing
41%
41%
22%
N=145
Comfortverbetering
39%
31%
Verhoging van de verkoopwaarde
29%
N=51
In n keer klaar
36%
Gemak, alles geregeld, geen rompslomp
34%
Compleet pakket aan maatregelen
32%
N=53
33%
30%
24%
N=33
30%
30%
19%
N=27
35%
In n keer klaar
28%
Comfortverbetering
23%
N=127
85
VvE: Functioneren
Meerderheid VvE-leden vindt staat onderhoud van pand goed; kleine VvEs vaker passief
dan grotere
Staat van onderhoud van het gehele wooncomplex omvang VvE
Basis. Allen, excl. omvang onbekend (n=373)
Totaal
17%
20 of meer
14%
5 t/m 19
21%
2 t/m 4
16%
Typering van VvE als actief of passief - omvang VvE

58%
20%
56%
22%
52%
21%
63%
19%
0%
5%
Totaal
7%
20 of meer
35%
5%
5 t/m 19
33%
2%
2 t/m 4
100%
Zeer goed
Goed
Niet goed, niet slecht
(Zeer) slecht
27%
18%
0%
43%
19%
44%
9%
17% 2%
55%
36%
Zeer actief
Redelijk passief
Weet niet
7% 3%
27%
18%
Redelijk actief
Zeer passief (slapend)
100%
86
VvE: Functioneren
Kleine VvEs meestal geen meerjarig onderhoudsplan, weinig financile reserve en energiebesparing geen agendapunt
Aanwezigheid meerjarig
onderhoudsplan - omvang VvE
Totaal
61%
20 of meer
6%
77%
2 t/m 4
Totaal
37%
89%
5 t/m 19
Aanwezigheid financile reserve omvang VvE

34%
Nee
Weet niet
52%
18%
20% 5%
Totaal
29% 6% 5%
20 of meer
13%
12%
5 t/m 19
12%
7%
2 t/m 4
36%
61%
2 t/m 4
64%
100%
Ja
20 of meer
5 t/m 19
21%
0%
39%
Energiebesparing agendapunt - omvang

VvE
36%
42%
34%
0%
100%
Financ. ruimte voor verbeteringen
Alleen reserve voor noodz. onderh.
Nauwelijks financile reserve
Weet niet
8%
26%
60%
41%
21%
3% 19%
36%
6%
10%
66%
73%
0%
5%
100%
Ja, vast agendapunt
Ja, komt wel eens ter sprake
Nee, komt niet ter sprake
Weet niet
87
VvE: Functioneren
Leden kleine VvEs vinden energiebesparende maatregelen eerder individuele zaak
Energiebesparing moet op
vergaderingen aan de orde komen
Totaal 11%
20 of meer
14%
5 t/m 19
14%
2 t/m 4 8%
47%
18%
57%
46%
42%
16%
16%
0%
Volledig eens
Eens
Oneens
Volledig oneens
VvE moet reserveringen maken om

energiezuinigheid te verbeteren
20% 3%
Totaal 11%
22% 6%
20 of meer
13%
20% 4%
5 t/m 19
15%
30%
5%
100%
Niet (on)eens
2 t/m 4 8%
51%
17% 17% 3%
57%
24% 5%
47%
50%
Energiebesparende investeringen doe

ik liever zelf dan via de VvE
16% 18% 4%
14%
0%
Volledig eens
Eens
Oneens
Volledig oneens
23% 4%
100%
Niet (on)eens
Totaal
9%
36%
22%
20 of meer 6% 22%
5 t/m 19 11%
2 t/m 4 10%
29% 3%
30%
30%
36%
22%
49%
35%
17%
0%
Volledig eens
Eens
Oneens
Volledig oneens
6%
2%
22% 2%
100%
Niet (on)eens
88
VvE: Functioneren
Grote VvEs meer mogelijkheden voor energiebesparing door meer financile ruimte,
maar milieu- en woningbetrokkenheid flatbewoners lager
Resumerend:
Leden van kleinere VvEs zijn meer betrokken bij

hun woning en het milieu. De lage organisatiegraad van deze VvEs maakt het echter lastig
(energetische)
woningverbeteringen
te
realiseren. Zij kunnen echter wel zaken buiten de
VvE om voor elkaar krijgen.
Grotere VvEs zijn vaak beter georganiseerd en

hebben vaker financile reserve. De flatbewoners
zelf zijn echter minder betrokken bij het milieu
en het pand waarin zij wonen. Om deze groep
aan te spreken biedt kostenbesparing kansen.
Uit kwalitatieve interviews blijkt dat het voor
zowel grote als kleine VvEs lastig is om zaken te
regelen. Het werk voor de VvE gebeurt namelijk
op vrijwillige basis door niet-professionals.
Energiebesparing speelt nog geen rol in de VvE, omdat men alleen korte termijn naar de portemonnee
kijkt. Het staat nooit op de agenda als punt.
Een gezond, werkbaar klimaat in de VvE en op een volwassen manier met elkaar omgaan zijn
voorwaarden om investeringen te kunnen doen. Onbekend maakt onbemind, dus we zullen er toch eerst
voor moeten zorgen dat de bewoners menen dat ze ook hun verantwoordelijkheid hebben. Het bestuur
moet een stabiele factor worden.
Ik denk dat er een hoop energiebesparing te behalen is. Als je het niet doet loop je achter en dan
behouden de woningen niet hun huidige waarde.
Voor sommige kleine maatregelen zoals schakelaars worden de leden niet ingelicht, dan wordt alleen
medegedeeld bij de vergadering wat er uitgevoerd is. In de kleine investeringen heb ik ze zo mee.
We hebben natuurlijk maar drie stemmen, dus ik hoef er maar n mee te krijgen en het gaat gewoon
door. Maar dat geeft ook frictie.
Vanuit mijn werk weet ik hoe ik dingen voor elkaar kan krijgen. Veel VvEs hebben zich ten doel gesteld
om het gebouw te beheren, maar als je daar geen ervaring in hebt, is het een heidense klus om dat voor
elkaar te krijgen.
Als we iets zouden willen waarvoor te weinig in de pot zit, dan zou ik niet weten hoe je dat zou moeten
regelen.
Dan heb je een vergadering en wordt het quorum niet gehaald en dan ben je binnen een kwartier weer
thuis.
De grote drempel was bij de dubbel glas, omdat daar een extra bijdrage nodig was en omdat we
appartementen van verschillende grootte hebben, waardoor niet alle appartement in verhouding evenveel
dubbel glas hebben.
Het is heel moeilijk een datum voor de vergadering te plannen dat alle vier de leden kunnen. Ik zou wel
een actievere VvE willen, maar je kunt mensen niet dwingen.
Ik zou een actievere VvE willen omdat het goed is om een goede VvE te hebben als je wilt verkopen.
89
04.
Bijlagen
Profiel
Geslacht, leeftijd, huishoudgrootte en -samenstelling
Geslacht
Samenstelling huishouden
Alleenstaand zonder kind(eren)

Vrouw;
56%
Man;
44%
Gehuwd/samenwonend, geen
kinderen
18%
Gehuwd/samenw., jongste thuisw.

kind jonger dan 12 jaar
Leeftijd
65 jaar
18 t/m
of
ouder; 34 jaar;
18%
5%
50 t/m
64 jaar;
42%
16%
35 t/m
49 jaar;
35%
Huishoudgrootte
4+;
28%
23%
Gehuwd/samenw., jongste thuisw.

kind 12 jaar of ouder
17%
Gehuwd/samenw., met uitsluitend

uitwonende kinderen
17%
Alleenstaand met kind(eren)
4%
Andere samenstelling
4%
1; 16%
Gemiddelde leeftijd: 47 jaar

Gemiddelde omvang
huishouden: 2,7 personen
3; 18%
2; 37%
Wil niet zeggen
1%
0%
Bijlagen
30%
91
Profiel
Bezigheden huishouden
Bezigheden binnen huishouden
Bezigheden binnen huishouden

40%
Werkzaam fulltime
53%
46%
25%
Werkzaam parttime
19%
En partner werkzaam
Niet werkzaam (gepensioneerd,

werkzoekend, arbeidsongeschikt,
overig)
25%
22%
16%
10%
Huisvrouw/huisman zonder ander

beroep
Beide partners niet werkzaam
9%
13%
2%
Studerend
1%
11%
1%
Werkzaam en studerend
1%
Bezigheid
0%
Anders
2%
0%
Alleenstaand niet werkzaam
5%
Bezigheid partner
60%
0%
Bijlagen
50%
92
Profiel
Opleiding en inkomen
Hoogst genoten afgeronde opleiding
Wetenschappelijk onderwijs
Gezamenlijk bruto huishoudinkomen

Beneden modaal
7%
Hoger beroepsonderwijs
(HBO, WO-bachelor)
16%
Modaal (ca. 32.500 p.j.)
28%
27%
1,5 keer modaal
Hoger algemeen voortgezet

onderwijs (Havo, VWO)
20%
13%
2 keer modaal
Middelbaar beroepsonderwijs
(MBO)
11%
31%
3 keer modaal
Middelbaar algemeen voortgezet
onderwijs (Mavo, VMBO-TL)
3%
11%
Meer dan 3 keer modaal
Lager beroepsonderwijs
(LBO, VMBO)
8%
Geen / wil niet zeggen
Wil niet zeggen
2%
0%
2%
14%
Weet niet
40%
7%
0%
Bijlagen
50%
93
VvE: Profiel
Geslacht, leeftijd, bezigheid, opleiding, Nielsen
Geslacht
Profiel VvE-leden
Man
53%
Vrouw
47%
Leeftijd
18 t/m 34 jaar
21%
35 t/m 49 jaar
32%
50 t/m 64 jaar
35%
65 jaar of ouder
12%
Bezigheid
Studerend
2%
Huisvrouw/man
4%
Werkzaam parttime
19%
Niet werkzaam
21%
Opleiding
Werkzaam fulltime
53%
Hoger onderwijs
58%
30%
Lager onderwijs
12%
Nielsen regio
Grote steden (Nielsen 1)
43%
Rest Westen (Nielsen 2)
30%
Noord (Nielsen 3)
7%
Oost (Nielsen 4)
12%
Zuid (Nielsen 5)
8%
0%
60%
Bijlagen
94
Projecten
Fictieve projecten, ingezet om helder te krijgen welke aspecten wel of juist niet aanspreken (uitgebreide omschrijving)
Project 1: "Zonnepanelen voor hele buurt"
Maatregelen/producten: Zonnepanelen voor
de hele buurt
Implicaties voor huiseigenaar: in een dag
aangebracht, nauwelijks werkzaamheden in de
woning zelf
Investering huiseigenaar: 4.000 euro
Besparing: circa 700 euro per jaar
Opmerking: bewoners volledig ontzorgd
Project 2: "Spouwmuur- en vloerisolatie
zonder rompslomp"
Maatregelen/producten: Spouwmuur- en
vloerisolatie
aangebracht, zonder rompslomp
Opmerking: woning dient spouwmuren en
kruipruimte te hebben. Er hoeft niets
verwijderd of gebroken te worden
Project 3: "Compleet pakket maatregelen

(ontzorgd)"
Maatregelen/producten: Compleet pakket aan
energiebesparende maatregelen
Implicaties voor huiseigenaar: groot, twee
dagen in hotel (inbegrepen in prijs)
Besparing: circa 1.100 euro per jaar
Opmerking: alle energiebesparende maatregelen die in een woning nog niet zijn
doorgevoerd worden verzorgd, u hoeft niets
zelf te doen
Project 4: "Zonnepanelen, slimme meter
met display"
Maatregelen/producten: Pakket installatiemaatregelen: zonnepaneel, slimme meter met
display en smartphone-applicatie
aangebracht, enkele klussen in de woning zelf
Opmerking: toepassing van de nieuwste
technieken met zichtbare displays in de
woning
Project 5: "Spouwmuur-, vloeren dakisolatie DHZ"

Maatregelen/producten: Spouwmuurisolatie,
vloerisolatie en dakisolatie
Implicaties voor huiseigenaar: doe-hetzelfpakket, begeleid door een expert
Opmerking: woning dient spouwmuren en
kruipruimte te hebben.
Maatregelen/producten: Pakket kleine maatregelen voor de woning met LED-lampen,
tochtstrips, waterbesparende douchekop,
slimme schakelaars en een schriftelijke
handleiding voor installatie
Implicaties voor huiseigenaar: beperkt, maar
wel zelf installeren
Investering huiseigenaar: 300 euro
Opmerking: vooraf keuze uit soorten lampen
en douchekoppen, zodat deze aansluiten bij
de eigen smaak
Bijlagen
95
Literatuurlijst
Desk research
Energieverbruik en gedragsverandering in de woning, Een

literatuuronderzoek naar determinanten en interventieprogrammas, Universiteit Maastricht en Rescon: Gerjo Kok, Ruud
Jonkers en Diana Uitdenbogerd, In opdracht van het ministerie
van VROM, 2007.
Achtergrondinformatie over berichtgeving naar aankoopgedrag
van verduurzamingsmaatregelen onder eigenaar-bewoners, Info
afkomstig van de voormalige Dubo-website, Klaas de Vries,
2011.
Market attractiveness Energy Performance, Certificate for
Buildings, Analyse van de enqute, Landenrapport Nederland,
Stable, SenterNovem: drs. M.M.H. Wobben en drs. K.J.
Hoogelander, 2006.
Wat willen kopers van een woning nu echt? Keuzevrijheid?
Individueel opdrachtgeverschap?, Amstelland en Motivaction.
Warme voeten? Onderzoek naar vloeren bodemisolatie in
oudere woningen, TNS Nipo: Martin Schalkwijk en Sibolt
Mulder, Onderzoek in opdracht van Milieu Centraal, 2011.
Gevelisolatie in Nederland, Kansen en barrires voor
gevelisolatie in oudere woningen, TNS Nipo: Martin Schalkwijk
en Sibolt Mulder, Onderzoek in opdracht van Milieu Centraal,
2011.
Marktverkenning gebouwgebonden DE-opties, ResCon, 2003.
Verslag bijeenkomst Cultural Creatives Speeddate sessie,
Universiteit Nyenrode: Niek Stukje, 2011.
Literatuurstudie energiegebruik en gedrag, Milieu Centraal,
2008.
Een duwtje richting groen helpt wel, Trouw.nl, 28-3-2011.

Gasbesparing in Nederlandse huishoudens, Een internetonderzoek in opdracht van Milieu Centraal, Intomart GfK: Ellen Cox,
2009.
Draaien aan knoppen, Onderzoek naar het creren van
business-opportunities bij het MKB in het kader van het
terugdringen van het energieverbruik van woningen van
eigenaar-bewoners, Nyenrode Business Universiteit, Center for
Sustainability: prof. dr. ir. J.D.M. van Hal, drs. A.A.M. Postel, ir.
B. Dulski.
Vereniging Eigen Huis start isolatiecampagne Local Warming,
www.eigenhuis.nl, 6-1-2011.
Onderzoek naar effect en waardering voor EPA onder
woningcorporaties 2003, ResCon: drs. Donatien de Graaff en
dr. Ruud Jonkers, 2003.
Kansrijke aanpakken in gebouwgebonden energiebesparing, De
particulier eigenaar, Onderzoek in opdracht van Agentschap.nl
voor Meer Met Minder, Motivaction, 2010.
Determinanten voor het treffen van energiebesparende
maatregelen door eigenaren van eengezinswoningen en
koopappartementen, Secundaire analyses, ResCon: ir. Saskia
Spapen, 2003.
Wensen en behoeften van eigenaar-bewoners op het gebied van
energiebesparende maatregelen, Een kwantitatieve verkenning
in de provincie Utrecht, Tangram Advies & Onderzoek: Bas de
Kleijn en Willem van Leerdam, 2011.
Bijlagen
96
Expertinterviews
Overzicht experts
Bedrijf
Naam
Functie
Datum
VvE Belang
Raymond Keulen
Commercieel directeur
woensdag 26 oktober
IVAM
Universiteit van Amsterdam
Jan Uitzinger
Account Manager Behaviour & Policy Studies
vrijdag 28 oktober
Technische Universiteit Delft

Faculteit Bouwkunde, afdeling Real Estate & Housing
Anke van Hal
Hoogleraar Sustainable Housing Transformation
dinsdag 1 november
Vereniging Eigen Huis
Claudia Umlauf
Beleidsadviseur
donderdag 3 november
AgentschapNL
Cees Egmond
Consultant
dinsdag 8 november
Bijlagen
97
Voorbeeld doelgroepsegment
Mijn woning is mijn (t)rots
Aanbod
Zonnepanelen
Slimme meter & display
Slimme elektronica
15%
15%
Profiel
Man
Werkend
Bovenmodaal
Duurdere woning
Trots op de woning en laat dit ook blijken
Gevoelig voor subsidie
Welwillend: milieu betrokken, maar weinig
kennis (weet niet wat het kost, wat het
oplevert, wat waar is en hoe het aan te
pakken)
Besteedt geld aan de woning
Sociale aspect spreekt aan
Aanvullende diensten
Rekenmodule: wat levert het per dag op (in
euro en in verlaging van de CO2)
Realtime besparingsteller: in euro en in CO2
Ontzorgende installatieservice (technisch,
juridisch, proces en comfort)
Garantie & service overeenkomst (onderhoud,
reiniging!)
Operational Lease constructies en zo om de 3
jaar over de nieuwste technologie te beschikken
De comfort living consulent voor aanvullende
mogelijkheden (cross & deep sell!)
Samenwerking & media

Gemeente met het oog op onafhankelijke
communicatie en faciliteren van eventuele
vergunningen
VEH met het oog op PR en onafhankelijke
communicatie
Dakisolateurs, dakbedekkers, etc. om bewoners te informeren van de mogelijkheden en
besparingen
HIER klimaatstraatfeest en lokale media ten
behoeve van PR
Financile instellingen voor aantrekkelijke
financieringsopties (operational lease,
financieren uit de opbrengst)
Internet + buurt-workshops van milieu
informatieorganisaties
Communicatie
Actie kan ieder moment
Benadruk de korte termijn, het nu: Morgen
geld terug, morgen een hogere woning waarde,
morgen een duurzame wereld
Member-gets-member acties faciliteren om
samen doen te stimuleren
Plaque om aan de buitenwereld te tonen Dit
huis is energieneutraal
Verhoog de waarde van de woning,

samen met de buren.
Bijlagen
98
The Choice Marktonderzoek & Advies

Bureau profiel
If I had asked my customers what they want, they would have said a faster horse, schijnt
Henry Ford ooit gezegd te hebben. The Choice zou antwoorden: You asked the wrong
question. Marktonderzoek is een vak, een expertise. Het vraagt kennis van statistiek, marketing
en communicatie en de ervaring om deze naadloos op elkaar te laten aansluiten.
The Choice Marktonderzoek & Advies uit Amsterdam is een
bureau dat hier haar specialisatie van heeft gemaakt. Sinds 1995
transformeren wij informatie in insights voor onze klanten. Met 7
full time specialisten op het gebied van dataverzameling,
kwantitatief onderzoek, kwalitatief onderzoek, methodologie en
onderzoekadvies benaderen wij een vraagstuk vanuit ieder van deze
invalshoeken. Hierbij hebben wij maar n doel voor ogen: het
beantwoorden van de vraag chter de vraag van onze
opdrachtgever. Want wij gaan graag een stapje verder. Niet alleen
beschrijven maar ook verklaren. Niet alleen het hoeveel maar ook
het waarom.
Met kwalitatief hoogwaardige datacollectiefaciliteiten in huis voor

zowel telefonisch, online, face-to-face als kwalitatief en panelonderzoek, kunt u als opdrachtgever voor uw gehele marktonderzoektraject terecht bij The Choice. Zo heeft The Choice ruim 60
minimaal HBO-geschoolde enquteurs en enqutrices op de
loonlijst.
Of het nu gaat om het genereren van ideen voor nieuwe

producten of diensten of het testen van de haalbaarheid, om
segmenting/targeting/positioning of om de ideale prijs en
prijsstrategie, om het huidige of het gewenste imago, om
klanttevredenheid, medewerkertevredenheid of loyaliteit, om het
effect van uw website, uw campagne of uw magazine, met meer dan
60 jaar marktonderzoekervaring in huis bent u als opdrachtgever
altijd verzekerd van een aanpak dat wortelt in een stevig
marketing- en marktonderzoekfundament.
Want de missie van The Choice is in alle opzichten onmisbaar te

zijn: niet omdat onze medewerkers, onze leveranciers en onze
klanten niet zonder ons kunnen, maar omdat ze niet zonder ons
willen.
Management
Summary
The Choice
Maar de ervaren onderzoekers van The Choice helpen u ook graag

bij de juiste keuze voor veldwerk, bij een kritische blik op
vraagstelling of vragenlijst, een geavanceerde analyse of de data
ontsluiting via een interactief online management dashboard.
Dus laat u inspireren door een bureau dat creatief is in denken,

kritisch in doen. Een bureau met visie, feiten met visie.
99
Contact
Prins Hendrikkade 176
1011 TC Amsterdam
T 020 5210660
F 020 5210661
Postbus 15039
1001 MA Amsterdam
E info@thechoice.nl
www.thechoice.nl

Doelgroepsegmentatie Blok Voor Blok PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Doelgroepsegmentatie Blok Voor Blok PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Doelgroepsegmentatie

Mare Veltman en Arno van Welzen

Verenigingen van Eigenaren

Moment wel energetische woningverbeteringen

Twee groepen tekenen zich af:

De financile drempel is ook voor eigenaar-bewoners met een

Het goedkoopste pakket (DHZ-pakket kleine maatregelen) lijkt het

Naast het tekort aan financile mogelijkheden, blijkt er ook een

Indirect, blijkt hiermee wederom dat betrokkenheid bij milieu een

Op basis van een aantal stellingen over de eigen attitude ten

Met name niet-commercile partijen blijken aangewezen partijen om

Isolatieprojecten spreken minder aan dan zonnepanelen en het

Aan de basis van de inzichten en aanbevelingen ligt het conceptuele

Onderstaand worden de belangrijkste inzichten per element uit dit

De kennis die ontbreekt, betreft:

Voor de grootste groep is milieu of duurzaamheid niet de

Dit betekent dat in de communicatie energiebesparing niet het

Tell me and I will forget, show me and I might

- krijgt geld terug

- denkt te duur (kennis)

De associatie bij veel soorten woningverbetering ontbreekt nog,

Een probleem is pas een probleem als je het als

Het kan de waarde van mijn woning

Ik denk dat het minder koud zal zijn

Omdat het een totaalproject is,

Het rendement klinkt goed en ik steek graag de

Kleine dingen zijn beheersbaar.

Het woord energiebesparingsproject maakt het groot en zorgt

Bedenk goed wie het aanbod doet: wie is er geloofwaardig,

Wees concreet in de communicatie en spreek als consortium

Verkoop geen zonnepanelen maar een lagere energierekening,

Financin zijn een kans: zoek de momenten waarop geld

Doe bewonersonderzoek. Weet wat de doelgroep beweegt

Denk in klantprocessen: men verhuist, men verbouwt, voert

Test de communicatie (maak verschillende versies en test

Spreek de taal van de doelgroep:

Gebruik geen woorden als energiebesparing maar geld terug

Vermijd een woord als project (= milieu), en gebruik een

Vermijd woorden als investering (= groot, lange termijn),

Vermijd een woord als pakket (= massa, dozen schuiven), en

Maak het concreet: vanaf morgen 25 per maand terugkrijgen

1961 t/m 1970

1971 t/m 1980

Bron: CBS; gewijzigd op 29 maart 2010

Kwantitatief: eigenaar-bewoners (online)

Kwantitatief: eigenaar-bewoners (telefonisch)

Kwantitatief: VvE-leden (online)

Kwantitatief: VvE-leden (telefonisch)

Het online gedeelte van het onderzoek heeft plaatsgevonden

Gewenst gedrag is de resultante van de benodigde kennis en het

1920 t/m 1944

1945 t/m 1969

1970 t/m 1980

Ik probeer zelf zo veel mogelijk rekening met het milieu te

Degenen die het met 0 of 1 stellingen eens zijn, gelden als

250.000 t/m 349.999 EUR

200.000 t/m 249.999 EUR

130 t/m 199

150.000 t/m 199.999 EUR

100 t/m 129

minder dan 150.000 EUR

Rijtjeswoning maar niet op een hoek

Hoekwoning in een rijtje eengezinswoningen