You are on page 1of 6

052005

Arte:laimaginacinpolticaradical
brumaria
EstetextoeslaintroduccinaBrumaria5,Arte:laimaginacinpolticaradical,unvolumenfrutodeunacolaboracin
gozosaentreBrumariayeleipcp(EuropeanInstituteforProgressiveCulturalPolicies)deViena/Linz.[1]Variosdelos
textosaquincluidosfueronoriginalmenteescritospararepublicart.net,unproyectoalargotrminodeleipcppara
estimularlaproduccincrticamultilingeenelespacioeuropeo.Portanto,sibienesobvioafirmarqueestenmerode
Brumariaesresponsabilidadexclusivadesuseditores,resultatambinimprescindiblesubrayardesdeelinicioquesu
contenidonosurgeexnihilo.Laorganizacindelosmaterialestemticosquepublicamosesfrutodelintercambio
incesantequeenlosltimosaoshemosexperimentadoconunadiversidaddesujetosatravsdelascrecientesredes
queimbricancreatividadartsticaypolticaautnoma.Perodoshansidolosfrentesdeintercambioquemuy
recientementenosindujeronaformalizarestenmero.Porunaparte,lasdiscusionessostenidasalrededordeencuentros
comoKlartext,Disobedienceyhack.it.art[2]porotra,elcontactocontinuadoconcompaerosycompaerasargentinas
facilitadoenparteporlaatencinqueexposicionescomoExArgentina[3]yKollektiveKreativitt[4]handirigidoalpaisaje
movimentistadeaquelpasyalpapelqueenljueganformasnovedosasdesntesisentrearteymilitancia.
Algunosdelosescritosqueaqupublicamosserefierenalhechodequeexposicionescomolasdosltimasmencionadas
hayantenidolugarenespaciosnotoriosdelsistemaartsticointernacional.Estedato,sumadoalaaparentepresenciade
lopolticoenexposicionesmasivascomolasltimasDocumentasolasBienalesdeVeneciaoBerln,parecejustificar
todaunachchararecientesobreunanuevamodadelartepoltico.[5]
Elnmero5deBrumariatomapartidoenestadiscusin.Nuestropuntodevistasepuedeexpresarsinrodeos.Enprimer
lugar,consideramosequivocadoentremezclarproyectosyfenmenosenelmarcodelainstitucinartsticaquesonde
naturalezatotalmentediversa,sindudaconectados,peroquenodebenserhomologados,como,porunaparte,la
incorporacindeejerciciosartsticosconciertosperfilessocialesopolticosaundeterminadorgimendeorganizaciny
exhibicindelsistemadelarte(pormeritorias,reconociblesynecesariasqueseandeterminadasiniciativascomisarialeso
crticas,anmsapreciablesencontrasteconotrosejemplosoportunistasybanalizantes),yporotrolaconsecucinde
proyectoscomoExArgentinaoKollektiveKreativitt,frutodeunavoluntaddevisibilizarenlosespaciosinstitucionalesdel
artesinrestringirseaellosunaseriedeexperimentacionesenelmaridajeartepolticamilitanciaapartirde
procedimientosdeinvestigacin,organizacinyexhibicinquesequierencercanosalapropianaturalezadelasprcticas
quecartografan.
Pero,loqueesmsimportante,hablardelavisibilidaddeunadiversidaddeformasdelartepolticoenlainstitucin
artsticainternacionalnopuedehacersesinconstatarquetalpresenciaoscilaentrelamarginalidadyuntipode
centralidadsupeditadaquesirvecontradictoriamentealarenovacindelsistemadelarteglobalizado.[6]
Contodo,msalldelassalvedadesycontradiccindetalescasos,laconstatacinfundamentalquenecesitamos
expresar,casiavozengrito,eslasiguiente:lainterpretacindeciertosrasgosdevisibilidaddelasnuevasprcticas
artsticaspolitizadasnoesreducibleaundesigniodesdearribadelestablishmentmercantilniaunagraciosaconcesin
delaintelligentsiadelsistemaartsticointernacional,sinoquenosencontramosconunreflejoenelcampoartsticodel
mismotipodepresenciairrefutablequelasnuevasformasdeprotagonismosocial(entrminosdelColectivoSituaciones)
ylarecomposicindelasredespolticasautnomasyantagonistashanvenidoexpresandoaescalaglobaldesdehace
msdeunadcada.ComoargumentaBrianHolmes,fueelejerciciodelaaccindirectaenlosaosnoventaloquehizo
estallarlaburbujadeconsensoquesustentabaunordeninternacionalcimentadosobrelahegemonaneoliberal,
manteniendoatenazadaeinoperantelacrticaenmarcadaenelinteriordelossistemasintelectualesypolticos.Laaccin
directairrumpienlaopininpblicainternacionalconlosdestelloszapatistade1994,Seattleen1999,Pragaen2000...
Peronosetratabasinodedestellospuntualesenlalentarecomposicindelasmltiplesformasdepolticaautnomaque
venantejiendodesdeaosunnuevociclodeluchastranslocales.

Slorecientementehemoscomenzadoavislumbraralgolargamenteintuido,asaber:laexistenciadeunnmero
considerabledeprcticasqueintentaronhacerconfluirlaherenciadelasvanguardiasartsticaspolitizadasconlasnuevas
formasdepolticaautnomaydeprotagonismosocial,desdelosmismosorgenesdelprocesoglobalarribainsinuado.
ExperienciaspuntualesenAmricaLatina,EsteyOesteeuropeos,queenmuchoscasostrabaroncontactosoun
conocimientomutuo,avecesinsuficiente,atravsdelasredesincipientesdemovimientosantisistmicosglobalesyno
porlosrelatosycanalesdecomunicacinexclusivosyrestringidosdelsistemadelarte.Experienciaqueslo
recientementehemoscomenzadoaobservarcomounatramadelaqueesposibleynecesarioaventurardiagramas
genealgicos.Esahoraelmomentodeconstruiresasgenealogasyestablecereintercambiarrelatosproducidosdesde
suinterior,querespondanasupropianaturaleza,noparacongelarlasexperienciassinoparaimpulsarlas,ramificarlasy
multiplicarlas,hacindolasproliferaratravesandoesecontextodecontradictoriavisibilidadinstitucionalquealcomienzode
estetextosintetizbamos.
*
Brumarian5:Arte:laimaginacinpolticaradicalrecopilaengranpartematerialesyadifundidosdemanerainformal,
perotambinotrosaparecidosenredesycanalesdecomunicacinautnomosextrainstitucionalesdemsconsistencia.
Setratadeunapropuestatentativapororganizar,sinpretenderenabsolutoagotarlo,elcampodediscusinsobrela
trayectoriarecienteylaactualidaddelasrecombinacionesartepolticaactivismoensieteejestemticosqueacaso
puedanservirpara(1)constatardeterminadosperfilesdedichofenmeno,ascomo(2)orientarciertaslneasde
discusinqueaqusepostulancomodiscusionesinternasasunaturaleza,esdecir,deningunamanerasometidasa
problemticasexternasimpuestasporunavisininstitucionaloacadmicaque,porejemplo,reproduzcadivisiones
paralizantesentrearte/poltica,dentro/fueradelasinstituciones,etc.
Enprimerlugar,laseccinnuevacrticainstitucionalydelaculturarastrealaspistasdeunnuevotipodecrticadelas
institucionesartsticasquesuperelaautorreferencialidadycircularidaddelacrticainstitucionalclsica,asimiladaengran
medidacomounmecanismodereproduccinyrenovacininstitucionaltrassupujanzaentrefinalesdelosaossesentay
ladcadasiguiente.ElconceptodecrticainstitucionalformuladoporBenjaminBuchlohabripasoaunagenealogade
lasprcticasconceptualesdiferentedelosrelatosdominantessobreelconceptualismopositivistaenelmbitoeuropeoy
estadounidense.Unagenealogaquepermitahilarunadiversidaddecasosque,lejosdepoderserasimiladosarasgos
estilsticoscomunes,secaracterizaban,comodescribiCraigOwens,pordesplazar,enlaprcticaartstica,lacentralidad
delaproduccindeobrahaciaelanlisisdelmarcoinstitucional.Evidentemente,lacrticainstitucionalconstituauna
proyeccinenelcampoartsticodelasdinmicasantiinstitucionalesdesplegadasporlosmovimientosantisistmicosenel
ciclodel68.Ensusinicios,operabaenelsenodeunprocesocaractersticodelospasesdesarrollados:lacreciente
interpenetracinentreelcampocultural,laadministracinestatalylaeconomademercado.Dichoproceso,hoy
infinitamentemsavanzado,clausuralasformasdelegitimacinclsicasilustradasdelaculturacomounmediode
educacinyemancipacinciudadana.Enlaactualidad,laconformacindeuntipodecapitalismoculturalquehacedela
culturaunavadepenetracinycontrolpostcolonialyunherramientacentralenelprocesodetransformacindela
economaenlasciudadesglobales,requierenuevasformasdecrticadelasinstitucionesnecesariamenteimbricadascon
lacrticadelacultura.Setrata,engeneral,dedesbordarlacrticadelmuseocomoespacioinstitucionalarquetpicopara
impulsarunacrticageneraldelasfuncionesquecumplenelcampoculturalyartsticoenelcapitalismodelaproduccin
semitica,alentandoasdiscursosyprcticasquenoestnalserviciodelareproduccinyrenovacindelapoderosa
maquinariaculturaestadomercado,sinrechazartampocolibrarconflictosensuinterior.
Enestaprimeraseccinserecopilantextosquecriticanlahegemonaneoliberalenelcampodelarte,sometena
discusinlasformasactualesdelegitimacindelartepolticoydelasprcticasculturalessubalternas,ydescriben
experienciascrticasypolitizadasenelsenodelasinstitucionesculturalyartstica.Setratadeuncompendiodetomasde
posicinentrestanheterogneasquealgunasdeellastansloparecencompartirelrechazodeunmapaapriorstico
quetracesinmsunadentroyunafueradelasinstituciones.Estemnimocomndenominador,contodaseguridad,no
lashacenecesariamentemscompatiblesenlaprctica.

CuandohablamosdenuevasfigurasdelcompromisolohacemosalamaneraenqueelColectivoSituacioneshapuesto
enfuncionamientoduranteestosaosunmodelodeanlisisinternodelosfenmenosantagonistasydelasformasde
organizacinsocialnocapitalistasquehatenidogranrepercusinenciertosnuevosespaciosdepolticaautnoma.
Rechazandoladiferenciacinsujetoobjetocomogarantedeobjetividadenlosmodelosanalticosdelasciencias
sociales,Situacionesnosabrenelcaminoparapensarunnuevotipodecompromisopolticodesdelasprcticas
culturalesyartsticasquerompanconlasfigurasclsicasdelintelectualqueacompaaalosmovimientos.Estemodelo
siemprecambiante,conformadoensituacinproponeuntipodecoinvestigacinqueponeencomnherramientasy
saberesintelectualesymilitantesdediferenteorigensinjerarquizarlos,enuntipodeprcticaquehacecircularrelatosy
descripcionesinternasalasluchasylasformasdeorganizacinsocialautnomas.Nocionescomunes,
consecuentemente,llamaMartaMalodeMolinaasugenealogadeunamplioespectrodeexperienciasentre
investigacinymilitanciaqueatraviesalasegundamitaddelpasadosiglodesembocandoenelpresente.[7]
Rechazar,comoantesafirmbamos,unmapaqueestablezcadeantemanounadivisinapriorstica
intramuros/extramurosdelainstitucinartstica,untipodemapainstrumentalalosinteresesderenovaciny
reproduccininstitucional,significarepensartotalmentelacuestindelaautonomafrentealasinstituciones.Enuna
publicacinreciente,elcolectivofrancsBureaudtudeshablabacasiherticamentedeautonomaartstica,sibienlo
hacaparareferirse,comoexplicaBrianHolmes,noalaautonomadelasobras,sinoalaautonomadelasprcticas.Las
seccionessobreelexcesoyelxodo,laautonomaylaesferapblicanoestatal,barajandiversasideassobrecmo
acometernuevasexperienciasqueatraviesenlasdicotomasdentro/fueradelainstitucinparageneraruntipode
prcticasartsticopolticasdesbordantes,cuyaurgenciaresidasiempreenimpulsarlosprocesosdeautonomasocial.
Contodo,losescritosqueaqureproducimoshacenunusonofetichistadeconceptoscomoxodooesferapblicano
estatal,enlosquelaideadeautonomanosecorrespondeconunexteriormistificado,sinoqueseremiteaprocesosde
autoinstitucincolectivasiempreinacabados.Lacrticaaunaposiblederivafetichistadedeterminadostrminoshoyen
circulacin(xodo,multitud,autonoma...)esexplcitaenalgunoscasos.
Nuestrassieteseccionesnodebenserentendidascomoejescerradosyautorreferenciales.Bienalcontrario,hayuna
seriedetemticas,hilosdediscusin,corrientessubterrneasdeideasfuerzaquelasatraviesanyentretejen,con
contradicciones,enfrentamientosydilogosescenificadosolatentes.As,reconsiderarelconceptodeautonomaartstica,
qusignificadotienelateoradelxodoodelaesferapblicanoestatalenelcampoartsticooquimportanciarevisten
talesconceptosparalasactualesrecombinacionesartepolticaactivismo,llevainmediatamentealanecesidaddepensar
cmountipodeexperienciasquesereconocenenlatradicindelasvanguardiasartsticaspolitizadassefiltranconlas
formasdepolticaautnoma.ConocidoescmoacomienzosdelosaosnoventaelequipodelarevistaitalianaLuogo
ComunerecupereltrminoGeneralIntellectdeunpasajedelosGrundrissedeMarxparasituarenelcentrodelanlisis
ylacrticadelaltimarevolucincapitalistaelconceptodeintelectualidaddemasas.[8]Conlaideadetrabajo
cooperativoqueremosaludirtantoalacentralidaddelasformasdecooperacineintercambioqueestnactualmenteen
labasedelaproduccinsocial,comoalasformasespecficasdecolaboracinycooperacinconlosnuevosmovimientos
socialesdesplegadasporunadiversidaddeprcticasartsticaspolticasdesdelosaosnoventa.Nosonpocoslos
colectivosquecomoelGrupodeArteCallejerooEtcteraenArgentina,LaFiambrerayLasAgenciasenEspaa,Ne
pasplieroAarrgenFranciacomenzaronrealizandointervencionessalvajesenlacirculacindesignosenloscanalesy
espaciosdeordenacindeldominiocapitalistaestatal(mediosdecomunicacin,centrosmetropolitanos)para,
progresivamente,pasaraexplorarlaproduccindetalessignosyherramientasensituacionescolaborativasy
cooperativasdeproduccincolectiva,manoamanoconlosnuevosmovimientossocialesqueemergierondesdeel
interiordelahegemonaliberaloenlosprocesosdecrecimientodelmovimientoglobal.Esaperspectivaesbiendiferente,
comoaclaranWhat,How&forWhom,devindicarinocentementeeltrabajodegrupocomoalgntipodepanacea
idealizada:significamsbienpensareneltrabajoartsticoyculturalcomoalgoligadoalasformasactualesdela
intelectualidaddemasas.
Lasltimasdosseccionesacometenelproblemadescriptivo.Ofrecendiferentesmodelosdeobservacin(peronuncauna
explicacin)delasactualesformasdeprotestayproduccinpolticaautnoma,ascomoaventurantiposdenarrativasy
descripcionesqueseacercanmsalaimagencartogrficadegenealogasohistoriasdiagramticas.Loquetienenen

comntodosestosmodelosesqueananuntipodesaberesyrecursosentresmuyheterogneos:pordecirlode
manerarpida,sumanenocasionesherramientasdeinvestigacinimplicada,militante,conmodelosdescriptivos
extradosdelatradicindelacrticaartsticaodelasestticasdevanguardiaocortocircuitan,enotroscasos,las
historiografasqueaslanlahistoriadelartedelahistoriadelosmovimientosantisistmicos,estableciendogenealogas
mixtasenlasqueelcampoderelacionesarte/polticaquedacompletamentereformulado.

Coda.Hablandoclaro:porunanuevapolitizacindelarte[9]
LaconferenciainternacionalKlartextresultunacontecimientosingular,unbuensntomadelacentralidadquelopolticoy
lasnuevasformasdeprotagonismosocialhanadquiridoenlosltimosaos.Cuarentaartistas,colectivos,activistas,
mediadoresculturalesytericosfueronconvocadosparapensarelestatutodelopolticoenlasactualesprcticas
artsticasyculturales,enelmarcodelatancomentadaycontradictoriarepolitizacindelarte.
LasesininauguralconMariusBabias,BrianHolmesyHansHaackedisparlosvectoresdediscusinquevertebraronla
conferencia,mostrandotambinlascontradiccionesytensionesqueaquejanalospropiossectoresdelainstitucin
artsticainteresadosenvalorizarelheterogneocampodenuevasprcticasartsticas,comisarialesycrticasque,por
convencin,llamaramospolitizadas.
MariusBabiasexpusocmoloslmitesdelacrticaaladominacincapitalistadelaculturahanfavorecidolossucesivos
procesosdeestetizacindelopoltico.Estetizacindesactivadoradelosfenmenosdeguerrillaartsticaquesehan
postuladocomoreflejoenelcampoculturaldelasradicalizacionespolticas(Babiasrealizunrecorridoquehilabauna
heterogeneidaddereferentes:laRAF,laInternacionalSituacionistaoelpostmodernismoderesistenciadelosnoventa:
GroupMaterial,GuerrillaGirls).Elnudogordianodelartepolticoresidiraenestaincertidumbre:seacabasiemprepor
estabilizarelmodelocriticado?Ydeestapreguntaresultantresdilemas:cmoirsiempremsalldelensimismamiento
delacrticacmodesarrollarcontramodeloscomunitaristasalternativosalmododesubjetivacinindividualistacmo
generarprocesosparticipativoseficaces,quenosedejenatraparenuntipodeserviciosocialvoluntaristayromntico.
LaseveracrticadeBabiasnoevitabaapuntarhaciaunasalida.Lasformascrecientementepoderosasdecooptacinde
lasprcticascrticasalserviciodelcapitalismoculturalabrentambinespacioanuevosfenmenoscrticos.Apunttres:
lasformasrenovadasdecrticainstitucional,lacooperacinconelactivismodesdeelsistemadelarteylasprcticas
artsticasqueseconcibenasmismascomounamanifestacinpolticayactivista.
ElpesimismorazonabledeBabiasseviocompensadoporeloptimismovoluntariosodeBrianHolmes,quienseremont
tambinal68(TucumnardeylaradicalizacinartsticaenlaArgentinadeaquelperiodo)paraorganizarunrelatoms
orgnicoymenosideolgicoqueelanterior,partiendodelinteriordelosfenmenosynodelosrigoresdeunanlisisque
loscriticaexternamente.LaconclusindeBrianHolmes,noobstante,convergesignificativamenteconBabias.La
engaosatransparenciadelasactualesdemocraciasmediadastienequesercontrarrestadaporunxodo
constituyente.Esnecesarioquelasprcticasqueoperanenunterritoriosimultneamentepolticoysimblico(irrigado
poreltrasvaseconstanteentreprcticaspolticasyestticasdesdelosmovimientosmetropolitanosdelosnoventahasta
losmovimientosglobales)asientenespaciosdeautonomadesdelosqueseafactibletambininfluirenlosmecanismos
instituidos.
LahiptesisdelxodoexpuestaporHolmes(emparentadatcitamenteconunagenealogaqueabarcadelzapatismoa
PaoloVirno,ToniNegrioelColectivoSituaciones)niegalaexistenciadeunsistemayunexterioralmismo.Comprende
lafuncinquelaculturacumplehoyenlaproduccincapitalistadevalor,muestratenazmentelastramasdepoderes
establecidos,peronuncaabsolutosysobretodovisibilizalasformasconcretasenquelasnuevasprcticasautonomistas
desbordanlosdispositivosdecapturadelossistemasdemediacininstitucional.Talesdesbordamientosseproducenal
preciodeunamutacinconstante:cambiosdenombresydesplazamientosdeposicinqueobliganareinventarcadavez
lasestrategiasdeafirmacinyconflictotrasocasionalesretiradastcticashacialarecomposicin,ladesaparicinola

latencia.Esteprocesocontradictorio,conflictivoycontinuodeautoinstitucinyautoinvencindelasprcticassepropone
comolaesenciamismadelaproduccinpolticayesttica.
HansHaackehabradeservirdepiedraangularenlaconstruccindeunrelatosobrelaactualidaddelopolticoenelarte
quepiensesupropiadensidadhistrica,susfiliacionesconelciclodel68ylasvanguardiashistricaspolitizadas.Yel
resultadonopudosermsdecepcionante.Elfracasodesuintervencinsedebisindudaaunamaladinamizacinpor
partedelahistoriadoraSusannevonFalkenhausen.Perosobretodoalaincapacidadqueenesasesinsemostrala
horadereconocerdequdiversasmaneraslatradicindedesbordamientocontinuoqueHaackerepresenta,desdeel
minimalismohastalacrticainstitucional,conduceaunespectrodeprcticasquehoyponenradicalmenteensolfael
propiocarcteryloslmitesdelacrticaenmarcadaenlainstitucin,algoqueBabiasyHolmesexpusieronbrillantemente
porvasdiferentes.
Nofueunameraancdota.Laconstantecolisinentrelacrticaformateadaylaspropuestasdedesbordamientoy
xododelasprcticasestticashacialasnuevasformasdeconflictopoltico,tensionelconjuntodelaconferencia.Es
imprescindiblellegaraentenderquimpidelacompatibilidadenlaprcticadeltrabajonotabledeKleinesPostfordistische
Dramasobrelasnuevasfigurasdeproduccincultural,conelnecesarioprocesodeorganizacinpolticadela
precariedadsocialquedefendiAlexFotideChainworkers.PorqupensadoressobresalientescomoChantalMouffeo
JacquesRancirechocanyreplieganfrentealaguerrillacomunicativadeYesMenolainmersindelGrupodeArte
Callejero(GAC)enelmovimentismoargentino.Yporqumuchosdelosmodelosdemediacinpresentadosnolograban
reforzarverdaderasdinmicasmixtasentrelosespaciosdelarteylosnuevosmovimientossociales.
Lamesaredondadeclausura,erigidaerrneamenteenjuradointelectualdelmagmadeprcticasexpuestasendas
previos,constituyunlamentableejerciciodedisculpapaternalistadelaansiedadporelactivismo(IritRogoffdixit).
Variaspreguntassobrevolarondesdeelprimerdalasdiscusiones:cmoestablecernuevasalianzasentreelarteyel
activismo?,hastadndeestamosdispuestosallegarenlaradicalizacindelasnuevasprcticasculturales?Seguirn
sinrespuestasinosabemosreconocerquelaactualcentralidaddelopolticoylapuestaencuestindelahegemona
neoliberalnocaendelcielo:sedebenaladificultosarecomposicindesdedebajodeunasformasdeantagonismosocial
cuyaconsistenciaesyairrefutable,yquenonospodemospermitirdespreciar,nisiquieramalinterpretar,desdelastorres
demarfildelateoracultural.

http://www.brumaria.net/publicacionbru5.htm
http://transform.eipcp.net/correspondence/1134816059

[1]Vistesehttp://eipcp.netyhttp://www.republicart.net.Enelsitiowebderepublicartseabrirasimismounespaciocon
unagranpartedelosmaterialesincluidosenestevolumendeBrumaria,envariosidiomas,accesiblesonline
[2]Klartext,conferenciasobreelestatutodelopolticoenlaculturayelartecontemporneos,http://www.klartext
konferenz.de/Disobedience,videotecaenprocesoeitinerantesobrelarepresentacindelasresistenciasdesdelosaos
sesenta,http://www.pushthebuttonplay.com/dlwd/scotini/disobedience/pdf/disobedience_press_en.pdfhack.it.art,
panoramadelhacktivismoenelcontextodelarteylosmediosenItalia,http://www.ecn.org/aha/hackitart.htm.Tuvieron
lugarsimultneamenteenBerlnenenerode2005.
[3]UnproyectodeinvestigacinyexposicincomplejoydelargorecorridollevadoacaboporAliceCreischeryAndreas
Siekmann,quesemostrporvezprimeraenelLudwigMseumdeColoniaelpasadoao2004bajoelttuloPasospara
huirdeltrabajoalhacer,http://www.exargentina.orgparaUninformedelaexperienciaenelproyectoExArgentinavase
http://transform.eipcp.net/transversal/0406/crs/es.

[4]Exposicinsobrelahistoriarecienteylaactualidaddelasprcticasartsticaspolticascolectivas,organizadaporel
colectivodeZagrebWhat,How&forWhom,quehatenidolugaren2005enelFridericianumdeKassel,
http://www.fridericianumkassel.de/ausst/ausstkollektiv.html.
[5]Comentarioaparte,extensoydetalladomereceraelcasoDesacuerdos.Sobrearte,polticasyesferapblicaenel
Estadoespaol,conladiversidaddecontradicciones,insuficiencias,erroresytensionesquehadesplegadoensu
apuestaoriginalporgenerarunextensodispositivodetrabajointerinstitucionalyextrainstitucional,yapesardetodo,por
susignificacincomoespaciodeexperimentacinenlasformasdeinvestigacinartsticopolticasquehademostrado
simultneamentepotencialidades,lmitesypeligros.VanselaspublicacionesdelaserieDesacuerdos1y2,
Arteleku/Macba/Unia,Barcelona,2004y2005,accesiblessloenparteenhttp://www.desacuerdos.org.
[6]Unavisibilidadquenopormatizada,restringidaylateraldejadeserfuertementeatacada:obsrvesesinolarecepcin
crticadelaDocumentaXdeCatherineDavid(1997)ylaBienaldeBerlndeUteMetaBauer(2004).Parecieraquelo
polticoenlainstitucinartsticahadepadecerporsiempreelestatutodecuerpoextrao.Formidableelanlisisde
AlexanderAlberrodeunaampliamuestradecrticasaparecidassobreestasdosexposicionesenlaprensaartstica
internacionalyendiariosnoespecializadosdetiradamasiva,diseccionandosusustratosimultneamenteantipolticoy
masculinista/antifeminista.PublicadoenHowtolookatArtTalk,Aesthetics,Capitalism,OCA(OfficeforContemporary
Art),Noruega,2004,http://www.oca.no/publications/verksted2_3_2005/verksted2_3_2005.html.
[7]LaprimerapartedeNocionesComunesonlinehttp://transform.eipcp.net/transversal/0406/malo/esparaellibrovase
http://www.nodo50.org/ts/editorial/librospdf/nociones_comunes.pdf
[8]VaseLaRepblicadelaMultitud,entrevistaconPaoloVirnoenBrumaria,n3,2004,http://www.generation
online.org/t/republicmultitude.htm.
[9]Klartext:hablarconclaridad,comoenelejerciciodelaparresaqueGeraldRaunigvindicacomobasedeunnuevo
tipodecrticainstitucionalenLadoblecrticadelaparrhesia.Respondiendolapregunta"Quesunainstitucin
(artstica)progresista?,enestevolumen,http://eipcp.net/transversal/0504/raunig/es.
Arte:laimaginacinpolticaradical

http://eipcp.net/transversal/0106/brumaria/es

You might also like