You are on page 1of 120

THM

/KHO

Jm

g
i
SK n& l
. 'ii: --V.. *'**-

>*

I ,

i!
m

J
I

-%*

V '

jif

;# 8
: ^

S .:
5% & w |

3
.'. >".

>:;<'

afl

7- i ' .;-_-c'. i

3Ra8ll
riHU
K
Hm n if lf i t x
frfr ill
!M:.

a i ***

E
l
l
j

NHTH N01

I
ft

LI GII THIU
Mliu dp k nim 10 now tiky g i i phong min UaUt chng t i x in
>ii thiu vi C90 gi tp h i k cua Jfeuyen Cao K MGJa.ng. ta d 5,
th t tr n V it Nam nh th no ? H. Cai t n Uguyen Gao .Ky, mt t n
ban nc ni ting, v s t u bo, hung hng v hunh hoatgt hinnay
cm t ciic n cp J| vn khng xa l i v i dor% o
dc
&i nc ta* Tuy n h in , ug sau nhiOK l i l e dy han hc d i vsy:
nghip du tra n h chnh n g h a cua aha d.n ta th a nia minh. cbo s t h t
b i tiiii Hi cua quaa thy Jly v l ta y s a i bn pc, K cung
d~t
ph mt phii no phi by s th i a a tf l c ytc ca l tng ta n g ly
qun cSg nhu' cah. fikgup ah c u al bn nc tro n g l c cm quyn cg
nh k h i b trn* v l l mt t l i u tham khao nn chng t i Ghi
lo i nhf& on va nhng ou kl?ong cn t h i t , vn &i. l i nhng
don cu yu tro n g tp S ||
v t p li i ky ny 9 00 nhu k i n ca bo c h U'C
ngoi
nhp x t rng t c g i th c cua n khng p h i l Nguyea Cao K. Du
sao d i na, t p h i k ny* ve mt mtnao o, oun& cung cpchoshg
t a mt s t i l i $u tham kho nghin cu v cuc au tra n h chng
i cu nc cuanliaQ. dn %Bi tro o g mt g i a i on l c h h.t s cquyt
l i t v phtc tp*

GNG TY hT HNH
IHNG x u X VITUM

C honr.

M mT
I VN
'T I

r a t

-T I C

CU

DANH
TU /

LI

D l
J
\

K H N G '"

Ngi My khg cn dam n h n thng vao mt t i nd, t i


b ie t
rng th l 'h t r i* Chng t i ng tro n g nh ca t i Tn Sn H h tg
cn c khng quu s i Gn nm ng o i , cech th n h ph mt v a dm*
Mc d l c by g i l mt dn th ng, t vn cn g cp b c
th i u
tng khng qun v vn c quyn tro p g "khu g ia d in h . m 22-4-1975
t ang n g i t i o ,' i d n v E rc h Von Marbod, mt t r l y
B
tr ng quc phong My v h a i c vn qun s dong nh l a S te v e n so n
Va
Smith*
Cn phng o tra n g b .n g i n v i gh banh m a i va
nhng
c h i c ban cc ca s cn phng h h n r a khu vc r n r p cua cn c t n i
m t i tng th c h n hng trm ohuyn bay chng l i qn ch*. Hm
y t r i nng. Nhng ch ic ca B m khng lm sao chn ucc ti n g
n
ca sung co i hay*ting n to hn cua trng phao th n h thoaag Vang l n f'
lic l c b ti n g chung hoc ti n g c i h oua mt xe cu thng hay x e
oha chay n g t qung.
'

%
Bu t r i en t i b nhum rat mu bmf giong nh mt bict ra n h
tm thng v e mt canh mt tr l n . Nhng 'mt tr i l n t l u r i
t r n n hiv
ch khng ph ch t r n mt m tf v lhSng v t
xut
p h at t nhng t r n phao bao'quanh ngoi S al n chng khc g mt
g ia n hoa ta n g cho Nam V ie t Namt cho mt cuc t h t t r n C&8 mt q u c g a
Id n n h t t r n th g i i cng v i nc bn nh hn cung ng tr o n g hang
ngu c h i n u v i h.
Ngay tro n g l c , n h n qua ca 80 # t i o bam vo mt hy
vng mng manh cuo cng l d th no i na cung co th cu v n o
anh d khi cuc hy d i e t ny, noi mt cch khao 9 l a t i c th la o
Vao l a e cu l y danh d nh ngi ta cu l y mt ngn c t r n
quy
bu v y# Nhiu tu n qua t i a tlm ccty th u y t pho ngi M l o i
bo
tftng thng Thiu r i ung h t tro n g mt cuc u tr a n h mt mt
mt
cn c t h , d khg em l i do c h i n thng nhng t r a cng cho
chung t i c c, hi th a o lu n v nhng iu k i n hoa .b n h sau nay V
tr n mt t th mnh no *
!

o l l do t i aao Von Marbod d nnh t i Ong i BVC M,Ora


hem M artincng t ng n g i t r n c h i c * g h n y , l n h l n g v l n g l
nh cam t h a c h 'l a t nha mo*
f
Mt ngi hu r t thm t r xanh v vti N apoleon. Trong nh ch i
cn c mt c h a i r u . Th r i t i quay sang n i v i Von la rb o d , " ng
M e t k toch ca t i r i ch Ong b i t rng t l g l thch oh o ng
Martin l chng t i CO th t i p t c oh in u 5 vng ohu tho sngCu
Lon*; nh th no 1*4 c h .'T i b i t r i o th t ohc cu khngohin
v duy tra , c, c l l tr o n g mt v i /th n g oui cng. M u ohnh
ph M c s ylm t r cho chng t i khng ? Khng p h i bng n g i, m)
bng v k h i Chng t i c h i yu cuby n h i u t h i 1*.
%^
\
'*r''
,/.4- 'vr- *f
l
S im l n g dng nh chng bao g i chm d t. Th r l ohmt ou
ngn ngi. lm t a n v s im l n g o , Von Martiod n i , wT i r t t i l o ,
Gu t r l i - l "khng"
' I
ng t a n i v mt g i n g t n h t, yu u i, khng dm nhnth& og
vo t i* Ti t h p l g i n g n i , mt g i n g n i ohng h 00 m l$ u ,
mun n o i l n i'lu g T ht vng ohng ? Nhn nha chng ? Hay
l
t i nho ?

Von Marbod. ng l n v n i mt ooh bnh th n, "Khi t i r i V i t


Nam,, th a t h i u t n g , n g a s i v i t i ohng ? . Ri ng n i
thm
VI mt v ho phng c b i t "n g a i nn oho g la n h l ngay i* v
ng lo n gi g* Neu trng hp xu nht xy r a , ngi c th i K v i
Binh sng 0 ".
c th Hoa Ky chng bao gi thng vto ouo o h iln , Nhng du
oho ngi t a khng c h i n th n g o l na t h i u ngi t a 00
th i
l a chn trcau n h t t h i t p h a i Xa n i nha n h oua ouo u haQfihan
h


.<
Ngi c h i n th n g th u o h i n l i phm. Nhng i v i k i o h ilrx b
t h vn cn o t h l g i o darih 4. Khi 'Von Marbod bo r a * d ip y i
chy d theo OOX utng loan g l v l n phao 41 n d i s quan Hy I
t i bi t rng ngay o a iiu gid y hng t i oflng b lchuo t .

BC VO CUC CHI'N:L d o t i s a o
Mt tro n g nhng nhc* im tro n g Vai t r hao phng nhng i k h i
l i b l c h l c ca My V i t Nam, c th c tm gn mt cch
hay
nht bang ou chm ngn "Hiu b i t t l mt iu r t nguy h iim . La
nhng ngi n V i t Nam v i -quyt tm san eng giu p , cc s
quan
VQ'cac on v i n tr il t khi l i co th h i u ro otm tr a n g
oa
dn t c chung t , chnh v i s h i u b i t
nng Cn m h t i p thuc
qua chng trin h huan luyn nhanh 'Chong trong v a turi l e trc k h l n 4
ng, th c ra c h l mt s h i u b t h i h t m th i# '
i v i nhiu ngi M V i t Nam t h l i chng t i c h l a
"Ngi Trung Hoaw Thc r a khng phi vy. Chung 't i l a ngi V i t Namy
ngi M khng thc c rng mc d v i n chua tng Trung
Quoc
u t i n t i n vao vung chu th Bng Hng oua chung t l VQO ttam
200
tr d c Cng nguyn v Trung Hoa l i tro n g 10 th k nhng hu nh
5 chu ch i c mt minh chung t i l a xi b i o ho k i ngdiV ioi '
h-_ngi 'ta g.i chung t i nh vy VQO h i y t aanh qun nha ng
va mt th ky sau cung a anh b l qun nh Tng# Yao th ky th 17
V i t Nam c ngha l "lan h th ph a Nam11! khng c h don l a mot nc
nh be phi ng u vi ke th khng oi t r i chung phng Bc na
ma V i t Nam m rng b ci cho tn k h i dn t c chung t i
phong
c tm nhn* ra 'tn Vnh Tha-lan*
Nc My c thun l i l t i n hanh cuo ch in . tr a n h t xa I
Con t i t h hu ri ca ouo i u a sng tro n g mt b i cxi o o tie n g
sung may v ti n g bom'nrn vangi Kinh, nghim u t i n ca t i v cac
ctic khng k c h - do may bay gy r a - l t o i t i on l mt h o c sn h
tro n g th i k ch in tra n h th g i i th I I 9 l c y t i sng t i vng ma
BQU ny ngi ta g i l Bc V i t Nam, Ti s in h tr n g m in B o9 t i
S Ty, mt t h t r n khng 50*000 dnf och H Ni 25 dm v pha
t y bc My mi nm sau, vo 1970, Sn Ty c n i t i tr h bo->
ch khi tng thng Nixon a qun b i t k ch i g ia i th ot cho mt B
phi cng My b gam d Khi qun b i t koh n n i t h t r i giam
chng con a l ht* Sau nay t d l c ni v i ng Nixon t Hirlu b i t o ngai
d'nh cuc t i n cng th l/c o l e t i a ong tham d r i v t i b i t
rS vng ny nh lng ban ta y vy".-

X T .

D n h i n , Bo V i t Nem ngay nay khng/pi h l lu o t i cn be


Luc by gl l Bc Ky* Sau khl bo an t t ouc chinh phuo M p Dng mt
oaoh chm ohp vo nhng nm 188 tb tp a c h ia xxg Dng r a Xam 5 XIX
thuo a l Cao M n, Lao, Bao Kyt Trung Ky v Nam Ky, ba x sau cung
nhp l a i th n h V t NamyH'
Thu ca Bc Ky l H Ni* Trung Ky* p h n lt g i a vng <n
n h t oaV i t Nam, do Hu o a i
s 1 Gn l th cua Nam Kyf phn
t p h a lam cua V i t Nam VQ c h u anh hng oua PJiap n h i u n h t.
Luc bon u h n ng Dng VI t oa ch l nhxg nh tr u y I n
g i o h i th k 17* Hi que n h i u nm h t r nn g i u co nh
lu a
go* cao su v nha phin* nhng hp a ng*gop r t t e n p l i
v i th u ma o t c t h a. lm oii nng nng n tt l n h cua .Gungt
p h ai bn cc t i Bn nho
be cua h l i iro k ilm lng tr n g nhngri
ma hac n i n cua Php# Hu rih h chng lm g h t l chu b
cho v i t Nam c t h e / t r th n h mt ndc c l p f V t i f mu ch i l n
t i mxo k in h hoang.:

.-;-1 ' " . ' - j S v * \

' j

Tuy nhin, h i ngh Geneve Qon c t c dung n h il hon na


ngoi
v if q c h ia c t mt t nac lm th n h h a # HI n gh ny Nam V i t
Nam vn ch i l mt vn tl Pa pjpbng* tr thnh mt vn thuc chnh
t r i g i i* Trc k h i x r a h i n g h Geneve, mo du t p t v k h
cho Phap l anh V i t Namf ring M v n ng n g o si xa* Sau b i ngho
M nhan'Fe rn g mi e da C jia 'd ia n g h a cng sn ohu coa trm
tr n g hn o obu Au* Hoa Ky t oho minh c nhim v oha ox oho th
g i i t do ohng l a xm l c oa cng sn VQ nh v , ng DngS
t r tinh mt oon c mt th m<?''?roi ouo o h i(n tr a n h l n h , aukhi
*tag l a i oua xi nay ^o oec ong quo (Hofi Ky L l n X6t Pixa f
Ah v Truhg Quc) n h o t tr S n )au h i ngli* vo la o h i ngh
ay
k t thc, nhng iha n g o g i o l qi quyt t n tng rng mt KamYit
Nam vng mnh l iu k i g Bng>oto i y i nn an n in h o ia h g i i f
VII cua M nht l kh ma rrtg Hoa m hxh t^ienh a tr nn
ong
ngay cang hung mph S|IU 5 n j| o <iayn o ia Iteo T rh )ng# v
Ouo o h i a tr a n h t^p * H i b i t fu v i Y i'i th h l p l t
g i i i phong dn t o
Y l t Sm.

tr n

Thng M h a 1 9 6 0 'k h i 1;n s qu nlin U V i t Nam l u n


900 ngui, m a v v i va 78 b n tyn ngn 10 iltti oh& tm o n g , l t h
ob rt thu a OU8 - quc * v t&ng thng D i, v t i l p quanhf
binh thng BO Vat v c ong thong nbt t no th eo uag
i

h 08 b in h , ngoi ra cn c mt 30 vn khc na. Trong vng 10 nm


i ng cua h tng l n 300.000 Ho h o t ng k t hp v i Ha N if n i
ma h phai' tu y thuc v mt t p t* Lc lng dn qun t v f bphn
qun s chu yu cua h, t i n hnh- C8C cuc t kch V pha
hoi
theo ch e n tra n h du k ch , *v xy dng qun i a ho th e o chng
t r i n h "p h at t r i In v phn ta n " i ,

-K
\

1^ 1

'

*
I

Chng I

UN KNG TI LM VIC VI CODBY t m


i bay tro n g nhng nm nm mi l mt u thch. th u v oungC
mi mt ngay t r i qaa l t i cng th y yu mn khng g ia n hn na *
Chung t i u tr t u o if mt tp t h l o hun luyn v lm v i o hung
v i lQU*

The bay qua thc l iung k lm* i bay vn on


em
l i cho ngi ta mt v i khoai cam ging nh cao chuyn bay kha l y ky
v hSi hp tro n g hn tra n h t h 'g i i th n , v V i t Nam k h i n g i
l n mt ch ic may bay - nht l nhng ohlo BC-3 cu k * t h n g u ila i
p h i hoan to n t xoay x ly Thng t h l t i khng c phng t i n t r
l c iu hanh* Luo ca nhn ca oon ngi m la ng k | # Ti khng
phai ch l mt nt l x H co mt ohio may bay l n c t h t b t ng
giup t i# Chng t i bay theo l i n h t n h , gia b i t bao nhiunguy
him l i them CQC t r n bao to v cungphong m n*nhit l con lamoho
nguy him hn v thng chung t i cung khng bj^et pc mt caoh ch n h
xao v t r . ua sn bay gn n h t# hng t i khng th bay oao 50000b
nh nhng phi ong ngy nay* t khi chng t i c nhng ngi n g i
d t kim s o t cho b i t phi bay theo ng n o f hoo Ti 060
hay
t c 'l bao nhiu*
;
f
Khng qun V i t Nam p hin l n ph tra o h v i c chuyn vn - thng
le chuyn ch ngi v my moo n nhng t i n on heo la n h , cho
may
bay p xung nhng sn bay tm t h d t > cho mi n khi co o u cth ey i
t ngt xy ra To nm i 960 Thi k t a i x ch huy truqjig
mt
on c khng qun ngay ngoi, s i Gx 9 mi 30 t u i, Trong mt

qunchng nh, v i c th n g cp t h t l nhanh chong B t ng, mt ba t


l n h khng qun cho ngi mi t i . Ong n o i : !,T1 ban v i CIA My ve
nhng k hoch mi i th d nhng nhn v i n c hun lu y n c b i t
xung cc v t r th e n cht Bc V i t . CIA hun lu y n ngi VQ
g i p
t e chn mc t u , da t r n t i n t c m h nhn c* By g i i u t i
cn ) anh l lra sao c c m tton ph cng ^ hu n lu y n chu ao
th cho ung ngi va ung cho"#
c l ng a th y c c a i n h n th c h th u cua t i v ng
cnh
g i c t i : MS khng de dng u . Cac anh s bay l n v i cao
'SO
khng, tro n g 't m q u a n 's t r a - d a cua ibu Cac anh s i kh n g 'c phng
t n t r lo i u hnh*1# R khng Tny hng th , o n g 'n o i thm v qua
t h t c h ic C-47 (t qun s l g i my bay BC-3) khng p h l a motmay
bay h i n v M u k h iert n h t t r n th g i i .
0
*
-T i'hi Bao g i chng ta b t u ?!
R rang l c n h u nguy himp T quyt n h s khng cng p
mt a i phai nhn l y lo i nhim vu ny v t l ku g i nhng ngi tn h
nguyfn*rong s 70 hoc 80 ph cng tr o n g khng oan c u a * t i* Mi / I'f'U
ngi u tn h nguyn.

'
Trong vng 2 n g ay , chung t i b t u hun lu y n t r i t e f
hc
ca ch bay tro n g nhng m t r n g , ca ch mt t t lO n 15 b% T i a
re phng th c n i lu hnh M v em th e o t r n moi ohuyn bay
hai
ngi iu hnh* Mt ngi phi tp trung a chung t i nm^ctiu,
cn ngi kia t h c 2 phut cho ngi l a i b i t v t r oa may bay 30
v i mt t f da VQO s quan s t . Ohung t i ho cach n g h i n cu t ng
chi t i t mt cua a th tro n g n h iu ngy tr c kh. b t u bay

ngi iu hnh bng quan s a t c th nh anh tr n g th e o d i mt
t
l t nhanh di chn chung t mot cch de dng nh oo t r e n ban

vy*
gag*
J
\
*
Trong k h i t i hun lu y n cao to n bay t h CIA hun lu y n
nhng
ngi m chng t i ; S0 th d f v ong v i o b m tf ph huy v thng
t i n T tu y n . Ngi M 00 sn mt b oh huy qun s S a i nyt h
nhng hi by g i f h V it Nam v i v a i t r thun ty c vn* H a
tha th Php i gup chung t * Ton CIA hun luyn nhng ngi
nhay du l mt b phn-cua b ch l huy o . Cui cnghai CUQ hun
luyn t i h i ktwth c, t h chng t gp nhau*
Sau mt chuyn bay m, t i tr vo nh e may b a y , t h gp .mt
ngi l ang ch gp t i . Ong t a o k n h ,, h o i mnh khnh ng i,nuc

I da trng oo mi toe kh t Ong n ni rt du &ng v G v l mtoon


ngi trm l n g . Ti cn nh ngh rng ng gin g nh l mt sin h v i n
t h i t cho n khi t i tr n g thy cp mt ng sau op k n h , mt cp
mt khng lo n ng yn lun lun quen sat ml o o h 9 quan s e t moi
ngi tro n g phong*
Ong t g i thu* mt o l t n ohng 00 ngha g v i t d l o
t
llam Saolby* l l n u t i n t ti p xuovi GIA va o Qttngls'
mt tn h hung k q9 v ohung t i 00 phn no lam v i o song aongvi
nhau t tro n g khi Goby hun luynnhng ngi nhy d t h i t i hunluyn
phi cng# Ngi nay khng l i n h v i ngi kia* v ro rang l a v l o
hun luyn khc b i t nh.au hon to n 3 d t i liu rai nay 1 v su
nay/ 00 nhiu t bao M t oo rng t i ' lam v lf o oHo IA
Nhng t l khng kh no lmvc oho Xo Nolung ra l a VI
a
lm v i c cho chng t i , v l CIA khng ahrg hun luyn ngi s tha
du ma con cung op t in to quan trng v Bo v i t Nam Va do o oxxg a
thng chn nhng a i|m 9 x th nhng b i t koh xung d, phiQ
Vra v tuy n 17

Colby 00 v lo ngi VQ khng bao lu t i a tim ra ly
NhVT
b t o mt hn v i n tn h bu op O0 nof ng t a r t lo n g fi v i
r n
d en ninh* Gi y, khl n lo vlo hn luyn gn ohm dt
va
chng t i se b SQHg g i t on hanh ng, t h l i 00 t i n on vlkhong
20 ph cng%luo nao ong mo qun o bay mu en ( l do y k i oa
t i ) v dng nh h 00 i bay ban m) lam nhng nhim o ?bi
cha bao gi do Qngb*
olby ni *wnIu t in n t&ng l n th ia e 00 s t i x ln t i Bo
V it atn* r i ohung ta l phai huy b to a b d vn dl*1-*

ong a ramt ngh khng my hp dln l t t o i hng


iil
o hun, luyn o b i t nh ahag t d l ita ung 0 ohuug a t b i t
th
nalrong oSn o va khng bao gluo r i khi b i t ti y n g o fl
tru
trBg hp phaii n nba my bay* hung t i anh phi chu* nhteg
^gUQ th t ohng khao nao nh & t# Trc ca ohung t l
n h n tiby
duy xit l c l lng oua mt ngi l n h ga V it Hun* Chung t o t th y
nh ou l o b s quan'VI ohlo b& b*(9 VII QUy r^u* Qu cung9t d i
noi vi Golb s * t ra 0UBg nln l ho nh&n vn C& td l l l i trong
c&n ccho,f *#
V
Clby hn thy Im 9 th l n du ohsg t d l y f n sn g ro n g

b i t th di s canh phng nghi m n g t, nhng th n h thoang t i cu


l c b chung t cngo hng trng hp tng 'ng VI "g v u i
sng" cua h i qun'M
Colby 00 mt k n khao na VQ an n inh - mt y k i n r t hay
t h i vlo hun luypn k e t th u c , chnng t i e CQC may bay cua khngqun
nha may bay va khi s s dng cc ohlo mybay chuyn ch tng
t nh cua bng khng dn B V it Namt c ke nhan h u r rang l
"Hang khng VTAT"# i vi nhng cp mt to m t h 00 v nh chung
t i ch gip g i i thm quyn dn s ang gpkh kh&n m th i.
a gn n m bay chuyn bay hnh qun u t i n , c to a n bay
mt m t'tu n l e nghin cu tng c e n -t-ra e t cua on crng dn n
vng tb d* Trc khi r a i mi ngi tro n g to n bay v m3i ngi
nhy du uo cp 100 d - la ' 00 th sng s t c, ntt ohungtdl
bt-buc ap xu ng mt ni ngoi v i t Nam* (s t i n nay phai
tr i
l i sau mSi chuyn bay)*
*
*
Chung t l c t oanh vo khoang 9 gi m tro n g mtm aangtr&ag
Va n vng th du vao khong 1 gi ri sang, khng 00 vn gxay
ra v tr v p Sai Gon *vao khoang 6 gi sng*
Khi bc ra khi my bay, vt v v mt ml9 t i ni vi ngi
iu hnh ca t i mt ch ai am banh p lnh cung khng b liiio"*
Colby hn p h i l mt ngi on vto n g h oa ngi khacKe
ng tro n g nh may bay oh chung i l mrng r 'V i n l a Tui Bng
v i a 'th n h cong tro n g nhim vu u t i n oa ohnng t i - v _jEin
sng chng minh i iu vi mt thng sm banh*
Chung t i gp nhng kho khn tro n g h a i nm t l ch huy in h a
-y khi lm c n g 'ta c o .'Chung t i mt h a i may bay, v 0 0 'mt ohuyn .
t i gn n vng tha d r i th ng c trc tr&c t h l t i phai
quay* l i v may mn l s t i p o Nam V it Nam* Hui ro n h
vy c ngha l b l chra t r e , t h t chn nn v chung t i chi c t h i
bay trong nhng m sang tr n g 00 ' l nh&u lm la ba huyntrong *
mt thng#

Khi cng v i o khng t r i ohayf i khi t t hi khng


b i t
Colby c cho rng nhng ngi ph 'cng t r e nh chng t i cao
qu ng lng dng cim ca chung t o i tro n g nhuyen bay thp hay khng,
v h i n c th ng, ta n g h rng mt ch ic trny boy a b mt l a v
bay qua cao hay khongdu l 50 b - Va b ra - a dich phat hien# Da

sao l na khng dS g anh g ia o ban tp h cua mt ngi khi hon


to n khng 00 8 g iao t i p v i nhau ngoi XQ
v CIA v pbi cng
khng bao gi chung ung v i nhau v thm ch khng bao gi gp nhau
bn ngoai cn o Chng t i ch. gp nhau d nh my bay hoo ou
l o b s quan* Khng o tin h thn th in , 't i ngh la mt
'iu
ang ti c t r n nhiu phng d i n v chng ta 00 th tim
h e u __ c
nhiu chuyn v mt ngi, nu n thm nha ngi yf va tr
tharih
bn be ca ho
#
Tuy ahlxi, t c dp chng minh oho Colby thy rng t i
chng b ni phng i u. l dp m t i c yu cau ch ng t
ve *mt p h a i on M r a Nang bng may bay qua nga bq bn*Tro khi
b t au vt b in t i ni *%wNay ng Colby* ng yu CQU chung
t i
ep dung l i bay thp Ti s bleu d en oh ng th y chung t i baythp
g i o i n nao !
.
0
Ti by vt quabn vi co s khng - s khng t h t
y#
Mi phut sau t nhn l i Colby VQ cao bn ca ng pha sau#
Mt
ca olby t r thanh gan nh mu vng 9 khi chung t i bay l a l a cab
ngn sng 5 'b # Mi oho n kh chng t i ap xung a Nng ng tamdl
n mt cu oi e thn* Th r i , khi ohng t i i vo nh* may bay* mt
ng t a tr nn hi ^ong hn v ng quay l i pha ti.# Ong ohl
noi
o mt u t "Ky 9 l n t ma ng oho ohung t i bay kha s a t
mt
no nh th nn oho chng t i b i t tro t i flS mang
cn
ou
th e o " .
Trong khi chng t i t i n hnh nhim v ohin au th, nhng ,'sra
n t au t i n bao im ohng l n h xut h i n tro n g o cu chnh t r
vn mong manh cu a Nam'Vldt Nam.Sau g&n nm nm cam quyn
tng
thng'Dim a t r nn^ro t a i v ngi ta oang ngay ong oh
trc h
nh iu hn o h o&a ng ta Thng T n8m 1960, mi4 tm nhn
vt
ti n g tm OUQ V it 'Namt^fcrong o 10 ou b tr ng, m3 mt cuc hp
bao danh oho 080 nha bao ly t i khch sn C a ra v e le . Trng ouo
hp
, h t 080 Dim dn nng dn vo ta y ong sn v i h i
phi
chm dirt oh kim*duyt v vlo giam g l ngi m khng (em r a x t
X0< Cung nh nhl%u ng tro n g ohng t i f nhm ngi t r n y
lo
n g l r oo hot ng g ia tng nhanh hng oa V i t cng vi s* qun
l n Sn khoang 10,000 ngi vo nm 1960, thg gy ra mt vn

h i u nh nan g i l t Io lng cua Dim ng hn h v gp bay l n


t
nhng l i b t lc khng chn ni t cngf mt lo lng a kha nng
t l n cng b t c u v i b i t CIZ lu c no*

11

Mi tm nhn v t oh t r c h chnh quyn o i h i Dim


hoo
Q i m oh cua ng ta bng oao ouo ol cach hnh chnh, kinh t
v qun s t hoc phai t oho* v T T l tun b thng th n nay ma
phn l n nhng ngi b b t gl* '
**
*
Rui th a y , b i n c ny, t i u b ie u cbo s s i sc ong ngay cng
t n g tro n g phn dn, oGng vn khng ngn o tng thng Eisenhow er
g i l i ouc mng Dim*vo ui nm f nhn dp k nim l n th nam
ng ay pm Xn cm quyn. Nh vy khng phi l Eisenhow er khng b l t
n d lu n ang chng Dinu Ong b i t r t *ro l a Dim khng c lng
dsLa chug que mng l i g ia n d p r i n g ca ng V i t Namf mt mng
l i a tng bao co cho ng nh sau tro n g mt ban c t n h ti n h bao
fio lit h o i th n g Tam tr c : "Nu khng 00 nhng b n phap hu
h u hn cua ohinh phu bo v nng dn va e lm cho ho hp
t o
, mt och t c h oc, t h tro n g tng l a , V t og s m rng
vung
tcm 00a t ca h 0 nng thn* Co th e ngi ta s t i p t c b t mn v
b t bnh Vd ohx ph n h i u hdn na nu khng b chn ng* t h
chc ohn n mt l c nao L u s lam cho ch Dim p h i sup
. .

ng n h i n , Eisenhow er b i t rng h o i by gi Dim tr thanh


m t ngtri n d t , va g ia o quyn u hanh cng v o hang
ngay
rong chnh ph cho ngtt em tham cua ng 1.8 Ng inh Nhu*
ngi
ang nn mt v* Cao h o t ng t n b$y long tham khng ay ca Nhu*
c b i n th u t khung b oua bon ta y s a i oua ng t a lm cho
o hlu
nng dn l n g th n t r th h ong Bn.' Ngoi nhng chuyn khao r a f
Mu con l y l i phn l n rung t a o cp phat tr o k ia
cho
nng dn tro n g ohng t r n h o i och* rung d t cua Dimf cho nn VQO
nra I960* 75# rung t nm tro n g ta y s 15# dn chng.
%
v.
Dim cng lm oho nng dn phn n v i v i o xa b
tru y n
th in g xa thS n t t r c hng bao th k, theo ong v i o oua h
u c nhng ngi la n h o do chnh h 't do bu r 8 | irng r a quen
xuyn iy Ong , th a y -th t t 0 co x trng v h &g x
a
phng tong nVng ng tn h trng "chuyn nghip" do ohnh n*
ohi _
nh* Ngi ta*ong thy bn t* oa Kh trong v l o xa bo truyn
thng x thn ny. Tht th , vi mt v v uhng t n mt thm oang,
Bhu cng o cng vi ng H Ch Minh lm, chng kho g l nga -o
ng Ho Ch Minh tr a long vy. Tuy th , Elsenhower vn OU bao amvl
Dim l g hon ton: t i n tung Dm v ha lipn l v in tr M ' vn
t i p tuo V ifo g s bng n y, v 3 tun 18 sau, v i o
xy

ra I mt n v qun i tm ca ch l t Dira - v bt gi
tri
tro n g k h i h ang hnh ng Guo eo ohnh d i t Nguyen
Chnh
Thi cm au, mt s quan ca qun nhay du Ttt doanh t r i nm bn onh
c n o khng qun do t i c h huy* Sang t i n h sng ngay 1 1 /1 1 /1 9 6 0 , 3
t i e u oan nhy d u 'o u a ng ta chim phan l n o v t r th e n oht

s i Gn, k l c cn c khng qun, lm t i tr th an h ngi t cua h


T h r o i h chun b moi mt QU t i n ' cng vo d in h Tng thng# '
Chnh lto by g i Th phm p h ai mt s a i lm t a i h i.K h Dim
ngh i u inh* Th ch ip nhn* Cuc t i n cng s k h i khngbao
gi c t i p di en na v chiu ngy hm y Dm ha v i Thi
Xa
ng t a s t ohe v* cho Th th a n h l p mt chnh phu Mon
kt
quo g i a 11* i v i Thi i u co v nh l o h i n th n g hoan to a n va
sang hm s a u , Th cng b k hoch a ng t r n a i p b at th an h
do
ng kim sot*
cng l c ~ cho chn la do Dgh oua Nhu, oon ngi
quyt - Dim m thm e qun trung thnh t 'pha bo v pha
vo th u . Ngay trc khi Thi y tho c iu g ang xy ra
cao l c lng OUQ Dim ohim l i o n h i u v t r th e n c h t
s i Gon# Cuc o chnh a t a n v .

xo
nam
th l
0

i u u t i n t i c b i t v chuyn l khi Thi v


nhng
ngi bn ong mu s VI ng l a 101 om xom oh v o&n oi
khng
qun, tr n tho t nm trong tay h* Thi 00 v s h i v n oi
ra
ho t i b l t I "Ky, chng t i th at b a i 1 I Chung t l phi th octk h il
n i y mt coh nhanh ohtg bng khng t h Dim s chem u
ohung
t i* Ong t a x in mt chio may bay d a h i tr n Cam -pu-ohia#
Ti mun gip hf Lo nao nhay d VQ khng qun ong r tth n
t h i t v i nhau v t n h c h t cua cng vo lm . Th nhng t i
khng
t h i no oh thn l e i may bay 'ch h i v. nu lm th f t i 88 khng
bao gi t r l i V i t Nam o.
*
Th r o t i tm o mt 101 thot# Mt trong nhng ngi oung
tr n g m mu o ohnh l mt phi cng thuc khng qun 00 l i t n b
xa v i Thi* Sau mt v i phut lng l f t l oho dog ta mt
o h io
DC 3f th l 15 ngi tro n g vihm. m mu o chnh t r n i#
D
n h i n l a t i khng bao gi l y l i c otai.Sc my by v Di m d
to ra nghi ng. Nhng a quan un nnh qun i cua Di m a thi tm
t i v mun b i St. nhng ngi m mu o chnh la y may bay
8
oa ch nao

'

oKn
tin
t i
ha
Nhu

Ti g i i t h oh l hc vu tra n g y v hoan to n k m sot


o v t i b b t buc p h i a may bay cho h# Nhng s quan
o
l i t i ; t ra cng khng c b n phep g i v i t i c
v
t i p t o lm c h 'h u y tr ng cn c. Dim t i p t c lm t n g 'th n g ,
hn c a io a c h , nhng t r n tho t ? r u t vao hu tr ng v
cho
ro sic cung c ch chuyn quyn ca ng ta *
*

'9

Theng Hai 19 6 2 , h a s quan khng .qun chng i ch


nm
bom v ban pha dinh t n g th n g , tm each g t Dim, nhng khng mt
8 i trong gia nh Dim b thng t c h g , d cho nhng s quan
pha huy c mt oanh Qua d in h .
.
*
* 83
*
t
Phong tr o c h t r c h Dim b t u t n g l n t r n bao c h M cung
nh 0 tro n g nc, va ngi t a m mu mt cuc ao chnh khac* 5 Trong
G\xo o chnh n yf t i a p h nhng ta y vo mt cch t c h cc hn.

+
++

; ;
^
Chng
K O E /V 4 F .

4+

IV

G
I

n
g
'
H

C
U

C
B

O
C
H
I
N
H
C

A
C
H

N
G
T

I
nhiu thng si Gn c t i n n v mt cuc o chnh, do
K
ng h* Xt t n g thng Ng Dnh Dim. Cuc o chnh nay do dpi
tutg Dng Vn Minh, mt con ngi vm v m a i cng g i l Minh Ln
phn b i t v i tng T ran Vn Minh. Ti* dnh l u vo v ny ga
n h a vo p h u t o h t, sau mt v i c lm m u e v k l i v i ngl
p bng (Py t Ti
xem b o trCo
Quan nim ca t i v
1954 , oug v o i hng n g h n
ng sng $o ny o th
Gldilg nh a ngoi trong
l i a om quyn.

Dim a ng b i t . Trong ouo bau c


nm
ngi k h c, t i t h i t th a hy vng rn g oon
l ngi cu nguy oa t nc chng
t i.
g ia inh, t i tm cch b phiu ch Dim

Ti con nh ngi t a knh n Dm nh tH nao tro n g nhng ^ngay


sau k h i ng thng o9 nht JL Hoa Ky Kh n thm O a-sinh-t n vo
1957 c d i n va tro phin hp lng v i n quo h i, ng i tr n
c h i c may bay ring 0U8 Tng thng v Elsenhower ra tn sn
bay
on 23g qu nh 'ohng t i oe b tng thut OUQ tp ch
I
sng (L ife ) v chn tng ca mt "oon ng th n k anh th e p # Thi
trng R obert Wargaar ca MU YOO m t QXLg xh l a Nmt con
ngo
m l c h s c th nh gG lite la mt t-rottg nhng nhn v t v i cua
th k 20 v ngay cho n vo cl 1961, thii n thm S a i%Gnf ph
tong thng Johnson cn gi ng l "Winston hurohill ehu wo
Mo d quyn l c khng pkl bao gi cung lm oh ng t a _ h
ha nhng thng vn xm cho ngi ta m mt} th ay i y k n ,
th a y
i o mun v lm cho nhag ngi tng ng h m.nhT>ha ehan chng,
t h t vong#
%

'
*;>,
Dim la mt ngi c thn, ng sng gn nh l mt ngi
tu
h a n h f moi ngy ong thm xa oaoh vi oiln dn oua ng* Ong l
mt
ngi c. oan khc nghit v Tb kht khe
2 nghi n i
khng
m t b tr ng no dm ng ngay lng l i .pha ng; sau khi Mra
k t
l i di
th u o mt cuo gp g9 H B tirong lo nao 0% g phi i
r a khoi phngo Th*ra t t Geu nm trong qay ch'C xa oua tr l
n h T i t Nam o p dng t i ny sang i h9 nhung aay v i o
o l o i thi, ri

,h
* v'
vo l o 0U19 Dim t oho Tag minh l ngi o Thng .d
cho xung ou v i t Nanrnn ng 00 t h oho oo o vn ca ng
l o h t moi vic
*
#

'
Trong trng hp oa Dim, t h 00 vgn ohi t r ot can c a ng
ng th i cng l ngi 'Oem 6U mt vu, khng nhng ohi te n 90 'Vtham <
m l i on ohnli l em tt ng, thm Iia ngi ny l i oon kSt hm
VI mt ph n cng tham v o o khng km* Ng nh Hhu,
in h
nm 1 9 1 1 gnHuf l $$$ tro n g attm ng oon t r a i oa g a ln h T hn
oha g i o nyy v khng my oho XI t n g nh l nt "R ioheleu.
phng ng oua Nam V i t Nam* Trong khi Difm I I mt oon ngui
beo
t t 9 lam cho mt nh vnphi l l n tng crtn mt tng pht bng l n g ,
t h Nhu l m.t con ngi mnh khnh, '00 ng hung d Va tham quyn I
Trn L Xun9 v ngf l i mt ngi theo o Pht t'nh v b theo
T hin ohia giao khi k t hn v i Khu hi 18 tu i* v Tng thflag * Dim
1 mt ngi o th n nn b Ng nh Shu a tho 8 tr th n h ba t

n h t phu nhn hng hoh, xinh pp v kh tn h cua Nam V i t Nm.


Tin
CU8 b c 'n g h a l "no mt m x u n ", vng mt b , ngi ta g i b
l L u crez la B o rg ia o
A'i gp b Nhu la n au ti n tro n g mt chi So thang my khi en d
mpt bu t i c do t y v i n kling qun M chieu i Ba i cung v i mt
ngi s quan M v ooh ba ni chuyn'vi ngi B quan o Xam t i
ch y r t n h iu Ti cha tng nghe mt ngi ph n V i t Nam nao x
S ngoai i nh th b a o .g , v tro n g k h i ch m ang'thc ung n t i
/
oh b oho mt ngi bn 'v h oi t ,fc i m gh gm k ia___la a l
vy
anh ? " .
\
Anh t a t r l i s "Anh khng b i t SQO ? Ba Nhu yw
Chc , chn la t i i tu nu khng c mt hoo h ai ngi
bn
t t trong lo lng canh s a t 0U8 Nhu, v l mi nhn v i n khng*
quan
4 i quyn ch i huy ca t i u 'b theo doi'VQ bao oao Ong ta oongi
i r n h r p 'khp mi ni* Mi kh b t c ngi no tro n g bon ohung
t i r a ph an ung hoc d ch iu i l hnh ng cua chng t i
u
o beo cho 'Nhu. Chng t i t l p XUO v i a i , ng y cung blS t* Ong t a
c mt to cho rt,h on heo* Tht l b i at t l sao ng ta khng vn
LjfcfSB' t i 'nng cua mnh ohng cng sn*
Txay v v y9 vo l c cui \ong$ Khu V0 mt v oa ng trn
08
nc a c nh hng i v i ohnh phu VQ t no nhiu hn
ohnh
ban thn Dim, ch v nhng ngi cua Nhu c tn h khuyn
khch
Dim Bng mt cuo i oach b i t nh ngi tu hxu Dlra khng
thy
c ngi ta l o l a i ng nh th nao*
,. * .

cn nh mt ngy n, t i i xudng khu oh rc r v rn r p oa


s i Gn. Nhng ngi bun bn r i r t hd ngy thng v tng
thng
Dim q u y t nh l thm ch ng o t h i " t i p xo TI 'nhn dn"
theo nh l i ng ni* Tht ng chng hiu b i t my v och t i p
XUO'
i nhn dn* Ngy hm truo nhng tay s e l ca Nhu i dn
tung
g ia n hng nm tr n l tr n h ca*tng thng v bo ohe mi' ng
oh
g ia n hng b i t phi h g l xuSng mt xia nu tng thng-ohoi hp
v
g i gc hoc x o i -hay b t c mt hng no kho^ Dlfm ohi oun
e h
tkn ng thy c g i c i 6n/ nh. vao lu o ma g ia ca o S ai Gon
dang r p t l n oao - v ng vui Bng by t o s h i long cua -minh
kh
th y g ia c ohf Sai Gon vcgo n nh.-. Khi ng tr v dinh
tng
thng t h g i c lio tng gp i.

v Shu them 6 nn cng ngy ngi ta oang khng cho Dim b i t B


t h t * Ngay OQ nhng k hoch hay do Dm da ra ong b b
t c
g l a chng, v Nhu i ti n u t l t Ghng hn nh* khi Dim t o i u
k i n thnh lp C8C p theo ku nng trng Do Thai (K ibbutz) CO
k h a
nng t v oung mt lo i nh cc ap t v (homeguard) o s
dng anh l i cng sn M alaysia t h v l do nay hoc l y dokha
nhng v kh m Dim ha cung cp cho mt p khng tho hinc
Nhng ngi ca Nhu n kho vu k h tr c , th l a nhng sng ang
l o p h t khng l i phi mua ch en*
Th nhng phai c lm re v nh l nhng p k i-b u t qua thnh
cng, m o t l a c h cho Dim img a r a nhng cu h o l r o r i m
th * Gn nh bng mi och tr n g tr n * Nhu* khrlg % cho anh
ng t e th y trc s th t* Ti on nh co l n Dim i thm mt po
th n h l p tr c khng y mt nm, nhng ngi ca Nhu a bngmt
vn cam t r u qu oa mt p bn cnhc th an h l p tr l u , em sang
oh tron g ut bui oh ieu , v sau khi Dim i khi l i o tr l n
vi em hon l i oho nhng ngi chu th c a ca nhng oy cam o*
Cho ohn phl lm mt eu g r Tuy vy van cha c g
xay r Ch yu la v oh Dim c M ng h mnh m au ttrong
8 nm qua*
Nhng nm 19 6 3 Dim -h a y ng hn l Khu - lm qua v n g l
ly oung n h n th y im ohng l n h VQ quy I t n h l Dim p h i r a l
Chnh h ong chng lmc g , nhng qua h 00 ng y ngm
cho
mt nhom tng ln h mu mt ouc ao ohnh*
Ngay 8 thng 5 ngy Pht an, Pht g ie o v tu tp bn ngoai
' ; cha ohay va lu n cay o\xtg khng g ia i tan o hm Theo ln h ca
Hhttf t h i u t ng a 9 p h 'tn h tr n g v l mt ngi T hin
chua
, giO S ra lnh bn n th t v i lu n# Ohn pht t o h tf nhng
nha l n h o.pht g la o oho la do oc n v oa i i oon Nhu t h ' oho
Xa do lu n ong sn g&y ra*
Ngoi n a o ohm lua# ' i Gn, mt nh s mc ao CQ sa

t tm xng v'chm la t y thiu* hy ainh t i mt ng t ng ng


uo on aau ngi na 06 th eo gng nh s y. Phim th i 8 v hnh
nh bo o h y xo ng o ph bin cng khp tr n th e
g i i
v i th p l l om thy knh hong. cc sinh v i n s i Gn v Hu trc
kia vn . khng phi l nhm u tran h 9 l c y a xu ong ng
biu
tinh* D i 6m nhng b mt v i yu ou ca Pht g ia o , trong co quyn

tr e o 00 oa h# nhng Nhu oho ng l ngul kn nht v nhng anhng


b *
Chnh vo lu c y 9 b Nhu i th t ra nhng Xi l e lam cho b tr
thb mt con QC ph, b khlah b i nht trong th i a nhng ta# khl b
la l n rng * i &Q vS ta y n iu nhn thy at v biu d iS a UPQg ah
Ia kho na91*

;
Theo ng Nhut Pht gio ohl t i n och lam oho agi t b i t n
h v la do cng 8n ta o ng* Ong tuyn b r&ng cht cho mtlgha
cung cha e lm cho v i o o t r thxh ch ch n g h a 9 v8 Sxig k i a
Iqu y t cho P ht g i o mt b a hoo*
'
;
Hgy 2 1 - 8 - 19 6 3 , ng bnh ng mt och hung bo. s dng
l o
lng b a t mc. ng pbo tr n g v <5nh. s a t 4 a ohin - phn
l n
o Uy tr lng - ng a t kfoh ohua x Li ve nhng oht
tn
nghim khao tr n toan qo* Tt c 00 1400 ng 1 9 phn l n la oacnha
0U9 b da vo nh t* i y h b xi p, gn nh b booll
khi b tra t n bng in* Ta l m M r i t knh hoang v hon tonb
bt ng y khng phi l mt 8 r l ro* D bao m v i c M khngth
Q&n th i p o trong tm9 ng 0U4 Qxu ct t t o nhngong in
th dn In t a -so
;
' V
o l m t a i n$n qua oao ohua hen# Dm SQUp Henry Cabot Lod~
g e n m nhim oho vyi i s M, thay th soho i a Frederick Nol
tin s * ong l tu n lS n r t ouo quyt nh l o i b n g id
o k che oh 9 khng phi bng oaoh ra lnh oho m t ohic*
Dipt
hpet ng 00 th mang mau &o tho dn (v 00 t h Xam obo ngi v i t
Hi o&bl phn) nhwjg bn* phng php an gin him l i ung h tkt nhom
tu n s l i n h ang mu l p k hooa oho

t n h ltt ngay trcu

V?

Qio io o h a h d ttn h

. >;

w iictr'Wttw' pflyvMWBWi *

*'

Di B n h o ca Kinh Ln# o vn qun s oa Dim,


tng l n h o gm c tng in Vn n, quyn tn g tham mu
l i n qun tng Trn Thifn Khim, tham muu tning l i , 9 qun,
Vgujln Khanh, t Ifnh qun khu I I pha bo .'i n v tog
v&n Thiu ( 1)4 t l n h a on 5 ipg 0 p h a bo oa th .

, .

V*'tA

nhng
trutag
tng
NguySn

( 1 ) - Ohi h cn n g i d o h t i t t h a y v ! tng v. T h i u o h
4U 0 p h o n g tn^E t o i - OXC o t h n h

t h n il c d n g

- 16 -

Tro k h i
c mt hnh ng dt k h o a t, Lodge 00 o gng ihuyt *
pho Dim l o a i bo Nhu VQ lp mt ohnh phu op t i n hn John R iohardsonf ngi cm u CIA s i i on h i n ang l mt " t r i qun y v
. tra n g " va g ia n h Nhu ang c th u sn sang "o h ln u n cung"
Tuy nhin , dng nh khng th e no lm.cho Dim thay i o
lp
tr ng cng r n ca ng ta hoo th a y io quan h mt t h i t nhng
s a i lm ca ng vi ngi em ng t a .

Khi yu ou Dim th mt v ngi Pht giao v enh v i n b lu


tin h cho d lun qun chung (v d lun M) ng bo tc thm xxB
Lodge e hi ng ta t Tha tong thng, khng-bit 00 at iu g ' N
tng thng c th ngh l thuo phm v i tng thng 00 ,th lam oli
c th t c ngn d'lun Hoe Ky mt ooh thun i i hay khng ?! Oxig
s oho b i t l , "Dim nhn td l mt och bng qu Y n oi qu
v in
k h c".
**
Th l ng i s M nh chp thun oho Cl gip 3 cao tng
l n h tro n g v i o "quy hooh ch in th u t" i ta Luoien C onein,
mt
nhn, v i n CIAf gp ngay Minh Ln VQ khng bao l&u Cl oung op
oho
Minh Ln nhng ch i t i t vfc v5 k h t r i Long Thnh, mt on
o
b mt ca l c lng o b i t trung thnh vi Nhu. Trong khi o, t h
.tng thng Konney cho th y ro l ng hon to a n ung h Lodge v i
ng
s lm nhng g cn t h i t to i lu kin kt tho v o lm io
mt
cach thng l .
Chnh l c by gi t i m bito vn * Ti b i t kh
v nhng vcang xay r a 9 d nhin l khng y u ohl t t *

n h i u

Chung t i lS n mt ohio to-ad. ohy n nhng ph v n g v i


oua
s i Gn, ngng tnro mt o&n nha nkm tr ln mt oon ng t i tan* Mt
cu g a chng t l vo mt gian phng d dy y Baoh v I o u n g ly
biu th in vnf ban % 3 Mu a oho ng ta nhng oht t i t
T
n g a y B in h Qua t i r i h o i n g t a h o i

ou

'

\ ' * 4
,
9
%
1H 3M
Cu th nht la 1 11Ngi ny 00 lng th i n khng, 00 p h a l i
ngi t l c t h t l a tng* khng bao g l phin l f l t i ha
nhng
ngi khao khng ?" .
*
Cyi gl lng l 'nghiSa ou 0110 aoh T r i ng l n t r i l i
"Vng f ng 00 th tin tttA n* tm- do*.

Hi 8 Mu a T% oAu h oi th nh sT Yi oa dn nay 00 bao


tnr l mt ngy no o Ang t l t khng ?"

Ut l n na l o thay boi ngh en ngm nhng biu v each v cua


ng t a r quyt oan I"Khng, sut i ng*ny *s khng khi no
'di
tu 09"m
2& V..'1
: v Chung t i tr v vn phong-cua o ICu v keo t i gl i din
ng f ca ch nil au mt chic ban, ng ni thng vi t i t nlSt 00 tngloh
ang chunb mt OUOC o chnh l t tng thng Dim* Ti muon bitanb
00 chu hp ta c vi chung t i khng .? *
1
Cu tra l i khng o g l bt ug VQ t i khng h no
khi t r a l i t nD nhin la c".

tro

o lu ni f"Hy ch co b i n chuyn* "Ti t r v oxt o khng


qunf t i y, t i l i n o mt i ta h binh t i p xuo b mt at i
en gp tng Trn Thin Khim, tham mu trng l n qun* Ch.
mt
minh* a^ t a v t i le n mt oho xe. dn s 9 khng o bng squn
it chy lng viIg v cui ong b xe i b mt phn t dm ng
cht dn n nha ca Khim*
Khim on thn ch t p mt mnh t i . Ong noi IW
T b i t ngoh
huy trng cn c khng qun l mt ngi bn thn oua HhUf nhng anh
chi huy mt khng on* Ti
ohl mun o hoan toan bao m l nu
cn chung t i 00 thri anh gip m
mt caoh t o h ocM Ongnh annnh
t cul cung* "Chng t i s
* cho
*1, anh;\ ' b i1*t *ngy
\..'fj \MflDgi** *
. .
Thc r a , cuo o chnh b n h hon nhiu l n , v khi xay ra 9
ban u t i chng hay b i t g h t . Ti dang n tr a t a i mt nh hang 5
Sai Gn th nghe ti n g phanh r t l n 9 Tai x ca tQi ohy vo v tht
l n I"Trung t a nn tr v n ngay, c chuyn l ang xy r a nIro n g
8 pht t i r l khl nh hng v oh thn oho xe dip phng nhanh tr
v cn c. i t Mai9 tham mu trng khng qun ng b cong,
Ong la l n i^Tri May qua I 00 anft y r i ! ao ohnh bt
u Ta chung t i mun anh bt l ^a Hunh- Hti Hin (t lhh khng
qun) v chun b CSC ton bay e ct oanfe1***
Mc du t i ngh rng Dim phi ral nhuH8 "ti fchdng mun i .oho
nhn T in hoc ohng< anh em s quan cua t i h l u va mt cuc, ao
ohnh t r i Vi mun ca h nn t i l a i xe thng in khn&doa r tp
trung t t o 0Q0 nhn v i n - phi cng, ieu hanh v i n t th my
ban
tham mu bo t r - trong mt nha may by# Th r i t i ni vi h i
"Co mt cuc o cnnh chng l i tons thng DI m; TI tmg v i
pha
qun l# Nhng cao anh khng b bt buo lem nh 9 nu Khng
uuf

- 20

Nhng a l chg l i ouc ao choh 00 th V nha# v9 t i e &h xing


ngi o y en tro n tf nh cho n khi ii v i c a on nh* Ai tin t d n g
t i v mun l i v i t i p x ln bo ra Vt t i s p h a t vu k h i baov
t&n c** 4
*
Ai cng bc ra* o h ng hp t i ohp l y mt cy ung
ti u
l i n v l i x e n vn phng t lrh'khng qun, och mt phn t
dmng* i t H in ang ngi' trojag phng a Ti go ca v bo vo
mt. mnh. Ong t a ang ngi bn v i t * Cho ng mt aoh l pbept t i
' a

w! r h a

( j

t a

l n h # i

g i w

Ong ta nh G ve chag l y g lam ngo nhin*

Lo u t t c lu tt ep VQ cuc ao onhc p h t ng
ra t
ofcinh X80 theodung cung och qun B* o 2 t i u o'n thuy qun l o
C b ila v 2 t i u on d dn u va 30 x e tng ym trg* qun CUQ i h
XD. da dang nharih chng ohim o phat th e a h f b c h hu ori
s t txung ng cig vi B quo phng VQ b n i v
o h ai u
la
ghumg b th e n ohot
.
t c mau* Nhng to la ieu sng cn# v mt gi sau cao
ohin hu b bxx in th o oho t i b i t 16 hp t i n ng
ang
b chm l Qun trung thh OUG Nha beo quaxih dirib. Tng lhng ang
- ohng tr qyt l t f ing nh t i a d klxu Bntrng
Dim Ikhng he b i t v a i t r cua Uy tro n g v i ng h cuo ao ohxh
S
t i n th o i n i v i i s Lodge t Mt v i dn v , phan lo a n * Og
u CGU Uy cho b i t r th a i # BI r l ng Lodge tm caoh l n tranh
k h i ng noi rn g by gi l 4 gi r i Bang b 0a-8ixi-tt.f v xx t
th. du 8*0 B ngoi g ia o cug ohng b i t g v th onang ngu*
Tuy nhin* Lodge qu o nl v o i Dim l ng ta l o n g i oho B an
to n th c h t ca Tng thng* B i t r l e ngui M yu u Miah Ln
b arn se khng gy nguy h oho Dim, nn Lodge 00 t h n i
v i
fing t a 1 HTi bit nhng ngi lm eo chnh a vth u n ho t n g
thng Va em cua tng thng ra mr ngoi an toan*. nu tng thag o h u ^
t ur oho Tng thng C nhe iu kbg ?n Ngng mt lu c , D i t r i
l i l a ng khng ughe u | Y ni thm i^i s 00 0 l n
thO
ca t i "#', ;

Chnh vo l c t 2\TQ l t tng Khm irt th o oho t l# T


1 1 lin h a th y tn h khn tnrng trong ging noi khi ng bao 9*hKT|
<lu&a ca v OU0 Dim ng cam chn chung ta I v a gn h t th i g lo .

roi* Phi hnh ng ngay khng chn ch e na Anh en sang g i up,


oha ?"
"D n h in l ngay by g i 11* Ti t mnh in th o xung va gi
h a i phi cong 00 knh nghim c t canh. Luc by gi chung t i khng 00
may be ohin u h in i, ch CO may bay 28, nhng may ba ny co
th mang bom V tn la*
Ti bo h 2f,Ly v cho my bay VQ bay ngay bn t r n dinhtng
thng Bay vo cao thp - nh vy h khip H hn* Hi bn mt
v i t n la xung thnh lo n ca b bnh gn d in h *
H lm ng nh th* Sau k h h bn c h co 2 te n l a , qun
g
thanh cua Dim u hang* i vi t i l mt g i y phut l i c h sfchng
phi ch v a lm th a y i c can on tro n g v i c l t ch Dim
ma l n u ti.en* vi cng v mt ngi khng qun, t conth nghim
c g ia t r ca sc mnh khng qun kh c s dxg ylm tr
b
b in h ang gp kh kh&Q Ti qu quyt ran g n iu t i khng cho l n h h a i
ohlc my bay nh ct canh th CUOC o chnh th t bi* Sau o
trong nhng nm k t i p , sc mnh khng qun ng mt Vai tr sng
ontrong cuc chin tranh. Nhng i vi t i mi v i c a bt u
t
ngy hm !y
-
'
I
Gi y, s i G11 t t c u kh yn t i n h , mc du t I n g sng n
th n h thong vn on vang di gn on c# Sau k h i hoan th n h nhim v
h a i ch ic my bay ha oath mt oach an to a n . Trong vong 30 p h u tf qun
oua Khim t i n vo dinh tng thng v ouo o chnh hon t t .
vn cn l i h ai vn e. Dim v Nhu ngi em bi cm ght cua ng;
a chy th o t qua mt ng hm b mt VQ b jn mt tr o n g g i pht

im Khim cho t i b t io u ny qua y ni r i l i cho b i t thm mt


t i n t c t i h i hn na* Tng Hunh Vn Cao, cm u cacnv vung
chu th sng Cu Long VQ l mt ngi ong s o cua Dim h in ang
a da t n l n p h a bo v g i i to a th an h ph# Khim hoi t i tro n g i n th o i *wChng t a s e t i n cng h ch ?"
Ti p t HTi khng ngh ohng te S0 cu lm iu Ch
t i oanh oo h tro %

"Ti ohl gdl mt chio may bay xung vng chu th Bng CuLong.
May bay ny khng mang bom ho&c te n la m oh mang mt l i oaah 080
ro T t di h n h tho mt bo i n m phi cng 80 th xung b ohlhu

cua Cao* Chnh t i a tliQo bc i n , nh S8U *lI!y y n t i cho .


Nu co ouc chuyn qun no kh nghi, khng qun s nom bom 2CUng cao
anh o".
Th l u*
Go ch cn l i mt vn Dim v Nhu n n y ? NgS M
l i In nho nh nhng ngi lm o chnh l ap l i v eo u giup
f h tro n g v i o n y , h khiigdo t r a th f gy mu# !Nh t n g P au l
D *H arkns, t l n h ,b t l n h v n tr qun s M s i Gn, anh
i n cho Lu Nm Gc h i u tu n t h 9 lfdu ng hay s a t h chung t a
oung ung h Diem qua tam nm da v kh khn Theo t , na l t n g
ta xu ng i x khng ep v lo b ng t a t h co ve cng phi l y
Ha Ky a t ng la ngi bao bo v ngi h i u tm s cua ng t a
t
ngay n g-ta l n cm quyn v nh vy chung te r t n hiu
v b n go g ia o cho iu l p h a i, nn cnh glcnhrjagng
cm u cuc o ohnh l "khng ^c t r th 11#
S v i c khngo nhu th# Cu cng k h i ohy th o t v l n t r a h
tro n g m$t nh th Ch Ln, mt th ah h ph ngi Hoa nm e a t phthuo
th a n h ph S a i Gon* Dim gi y n i cho tng Khmf v Lodge oho
b i t rn g ng c th c bc v r a i an to ru Dim ch ohp nhn u
hang qua i n th o k h co beo m I s ng se oa n s n bay* Mt
ohio xe bo thp o phi n ro h ai'an h em ng ta nhng khiho
bo l n XQ t h 0 0 h a i u b am s a t u t n , mt ngi B quan
oanh flat bn vo u Dipmf r i bn Nhu, lo d o h t9 Nhu on
b t
nhng a quan khao dng dao g&a m nh i u n h t. '
O a -a n h -t n khng ong nhn ngay ohnh ph mi oa K inh Ln, mt
ahik ph m h S m thm g ip S h n h thtth# nhng khng p h i v
xy ra oio v am at* R rng l ngoi trng Dean Ruek n gh r n gyio
t r l h o n ong nln l inh Ln mt Qttoh ohnh thio th JB6 t o iu k n
i chn ng nhng o h i t r o h ma t h g i i oo t h i a r a f OIO r i n g
My
. oan th i p , v ahn ng oo kin oho rkng Minh Ln v 040 tng
lnh khao oh l bu nhln oa Uy.
im ny rto i fliu Lodgt bnh vo n oungf th e o nh t i phat
h i n r a k h l mt ngi bn u gi oho t i mt ban aao ca t Niu
Yooo th i bo (New 'York T ie s ) trong , qua mt OUQ phng vntIodg
nhn nnh rn g I nphung t i khg b th e n d Va<* vi l p 'k hooh

Chung t i khng h khuyn bao b t c i lu g* Chng t i khng h l i n

2.3 -

hp VQO (cuc o chnh do) b t ci tro n g van e


inh g i i in cua chung t i mt caoh Ly lng11

Chung t i minh

D n h i n , o l a 08 mt i u v l y f Hoa Ky a l i n h su xa va co
th noi rng m muo 00 s ph chun ca t n g thong Hexmedy Dgl
nhn mnh rng phai c mot c h c may bay t thuc quyn s dngcua
Dim a ng t a ra khi V i t Nam Mt k qu k h c h g i rih ly q u y ln
x t x cho nen Dim b c h tf cung h t nh khng y ba tu n l sau
, mt ke qu khch khc cng g ia n h l y quyn phan quyt nn* t n g
thong Kennedy b am s a t# '
m
Kh mt mnh t i b t g i oc t l n h khng qun VQ s
dng
qun chng nay a oac ao chnh n cho thnh cng th* nu t i c
ngh p vc c the 89 thay th ngi t i b t'g i t h ilu o cng
khng
co g l c h l |r f c h * Ti d khng t'V n v i t a Mai tham
mutrng , l ngi ng cong
Chnh Mai a yu ou t i b t g i i t H iln , ngi c h huy
oa
ng ta Trong khi t i ang lain cng T ic nngnhc kho khn o t h M ai9
mt ngi c t a i xoay x, khn goan, le o l n xe n b ch huy eo
chnh l g i i th ch coh ng a "t chcH v c h b s quan oap tr n *
'cua ng. Th r o i ng vui v ngh ng l n thay th*
C l e v. khng suy n g h n h eu v van e nn Kh em chp 23hn
Ti nhn mt bc in-thng cp cho t i l n i ta (Trong
nhng
gy o chng t i p dung m thc op bo b bnh tro n g khng q u n )'
Mai tr thnh t l n h khng qun*
Ti m r a chn n an, nhng th r i mt v i c k l xay TQm *
l i u ma t i c h c th noi l s b t b n h t phflt l a n t r n
tro n g
khp cc cp ca khng quan9 nht l trong s nhng ngi tng
i
bay chung vi t i i hn lu yn cng t i f vrihrag ngi t r e ttt i v bn
kho&n mun ng nt v a i tr t c h cc hn trong ch in tranh# TI
khD
b l t ng ra l iu gang xay r a , mc du t i qu cam thy CO
mt
lung d lu n ngm, ngm k l tro n g cac bn t i* Lung d lu n y manh
m n dinh tng thng cng b i t v ch in h Minh Ln cng b i t - mt
lung d lun c bn cho rng t i phi c b nhim lm t lenhkhdng
qun v t i o dlSn v a i tr ca khiig qun trong cuc ao o h n h i
b qua t in on m ho ma t i nghe cf nhtm# 10 ngy sau cuc oohnh
X
t i p h i l a i may bay a Minh in d qM cic l bn ngoi
si
4on Khi chung t i bc 'xuxig my b ay 9 ng quay i i t i m r n g mt n
i v ni % Ky. , t i quyt n h b nhim anh lam t l n h khng
rw

V a i%t r cua inh inh trong v ip c quy g; n liycuc ang CUG chng ta
t h t l a ky l oi v t i v i c th n g cap o m au cho mt cuc 3 ng
mioi v i i t a Hen* y l l o k t th u o cuc i khng qun cua
ng t a f v Minh Ln kho l o q u y t n h cho ng t a g i i n g .

t i
lam
may
bao

Tuy n h n , H in l mt p h i cng x u t s c , v tr o n g vong my th a n g


co th vn dng nh hng cua t i tim cho ng ta mt
v i c
hang khng V i t Nem. Khng bao l u , ng t a c g ia o ch l im t
bay phan l c l n , l n h (Ic n h i u t i i i hn h n s t I n m
cng
g i t i hy vng la n h c v i t cach l a t l n h khng qun*

' :

+
++

- *"" ^ \
++

Chng V

1964 NM C A b y c u c o c h n h
Trong gn ha nm sa u o i jc h t cua Dim,* n g h a l cho n l c t i
lam th tng# Nam V t Nam b xu x v hon lo n c h n h t r i o ng
nh chang co mt v i 00 g ungn oa* Thu tng n r o v i k h i
l i t r l i f ao ch n h l chuyn thng x y r a nhng, may t h e y f t co
matu H t sc bn k h on, v lo l n g mun to oc mt t n h h n h
n
n h t ngi M 00 gng mt each v c h a ra l i khuyn CQO co
t h i u c h . Nhng c 2 nhn t lm t i u t a n h t mi no l o 9 mot l a
vn e c h n h t r r n g l n , v h a i l v n e phn ling t n h i n ca c o r
ngi c beu l mt cach r r t hn*
Vn t n g qut l a nh th e ny s v nhn manh n a k i n ohol
t n g th n g Dm tu y b cm ghQffc nhng l i c duy t r oho * v
tro n g mt th i g ia n kha l u nh t h , m n a y - l i g t bo ng t a mi? ca ch
t n g tf t h nh vy ngi M a tao ra mt l o hng chinh t r i m. ch i
00 cng Bn l 00 th e khai thac irc m th i* Chng t i khng thuwram
Vao l S hng v chng t i khng bi t phai lm g* Chung t i. phi
nhy mt bo nhy v t t v t r mt rnrc 'th u c a do Php c a t r 9
tr thnh m+ ^c ty thuc vo lf VQ B\f qua t do l p k i u
Php sang c l p k i u M d i en r a qua nhanh chog n chng t d l
khng bao g i c c h i hc o ky thut t minh c a i t r l y mink
ma khng cn phai 00 s gip cng nh khng khi phi ahj.il anhhng
ea ngi khc# y l mt in khng my t t tg p f nhng t in h trn g
phin mun ny l i cn r c r thm v mt vn khc na# Gi*

2*J -

XH

fcgw l My dn t ac chuftft t i vi nhn* k t n d t kht th 00 . th


% tlvS&ft t i hc h o t <Xuyo u h llu * Dng nv Vi da VI tb t
fiMSu
th i n # * ^ tihuttg th c s l i chng h ie u b l t gi b t our vn neo &n
p h a i g i t quySt* ch&ng co mt oh&h each thc t tt* v v i th cho
ttn a phai l a qun w i nhung e th ch KLghl tm
v g i 08
v l o
theo u i mt oh{nh Bach v v i c p dng nhng b i n phsp l i 00
oe *
mt s kho b i t l n le o ! Chng t i oha bao g i ho vo ooh theo
u i 'mt c h n h soh m chlhc c ngh th u t th t n h. ap dng
nhung b i n php n t h t VIc ng b i n thng thng d i n r a
di
h n h thro mt cuc ao c h n h v d l t t ca nhng g t chng t i c th
n ^ i r a c* tro n g mt t\c. vn b i cc ohung t d Htoc bo Neu
nhng ngi My u t i n n y v dy cho chng t i b i t
>ngh
thut c o i t r i t ht l ngh thut thoa h p khl c a l tr * th l hi kt
0 o cua tn h th hn khc b i t nhiu*
%

- lHay v v y , h tm ooh i u hnh ch n h phu s t Grrvl Bhng


phng php ca quc h t M* H khng th e no i u c r n g
khng *
t h no c th e em mt c h i o mt n phng Tay e t l n mt gong
m t phng ng p cng c gng t h ngurt ta oang t h t bi fch s '
th t bi cua c Php l n M ohung minh*

Th nn chng t t e mo cho bung^ t r i * wap dng CB b i n php11


n u hay . Nhung n g o i y i chng t i th i u h i lu b i t v
v i o
n ri M khng 00 chnh soh r r t f chng t i on phai ng
S
V L mt vn na l phri ng our nhn dn cng t r nn r n t*
l phan ng cua nhng ngi V i t Nam tru n g binh vi cuo
ao
:, ohnh ng Dim, nhung, ngi ny vn om g h t ng Dim tro n g n h i u ,
nam v hoan h s sp do oia ng ta v i n h i t tin h bua nhngngi
tham d mt cu ooh mng, n nay t h i h b v mng* t)\X' oho s
k t l i u oa ch Dim dc g l "cuc ooh mng Thang Mi t t* * !,.
nhung Chng phai l mt OUG oaoh mngo o ohi l a a t 0UX3
k
chnh v nh v l khao in r t nhiu*
ao chnh qun B la Bit m ou e t ohio thn trng* . Oott
0 ch Bng l do nhn dn n&i l n f khi th t phat kh t h i o &u
tahy nhng l c no cng l i n h n nhn dn Khi llnh. Lon thay. th
Dim l mt ouo au tra n h g in h quyn hanh qun ? ohnh t r *
tron g xin dn kh&
pl? o tham khao y kt@a* Uii nhungquii
nhn. t c nhn ba l tt$t OUQ Qoh m&gp
qun r&g du
oho

Ahung Agrl dng ra t oho ohng Dtm o th kho l o ixog


ilf
iM tnh l t d i mt d i i thu nhng 0 au khng hk l i h a l i

- 26 -

so lanh o t no
cn 00 mt l do th h a l lam cho ti n h h n h mt 00 n h j i ng
q u n nhn caoh mng - c quan t l oao 00 t r c h nhim t u y 6X1
ohn
th n h v i n ch n h ph - khng on k t o h t ch k h i chn lra nhng
n ri l n h o co h i u nng v ng h h mt cch t r n vn*
Nhng
th n h v i n , tr o n g H ng khng 00 cng mt l t ng v cng
th e o
u o i nhng ch in h sch nh nhau, h l a nhng ngi o b n h t r
hot
u ch khng phai l nhng ngi co l t ng. H trung th nh v t a
n g i i p bn th a n tr o h t , ch khng phi v i t n c. Lc
t i
khng y th c c i u ny mt cch ay u nhung sa u n y , k h i '
lm
th tng, t i mi thy v h lu ctuc h nhiu hn na* cc*
thnh
v i n tro n g Hi ng qun nhn cch mng b t u c i v nhau hu nh
n g a y sau , v vo gi a th n g Ging nhng ng mun tm och th n g
q u a n ti n chtfc ch u ln b mt cuc o -c h n h khc*

Ngui ng ng sau v i c chnh l tng Nguyn K hanh, mt nhan


v t kh ngi th p , v u t n h , chm r u d v th c h i b - r
d
m i * Ong th c h ni cu :
"Ti l mt ngi l n h 11, m qa ng v y . Trong nhng nm n g o i
h a i mi t u o i , ng a tng lm du k c h c h i n u chng Php* M ng
m mt quan ruyu L t, cn d gh .ng l mt ca s danh ti n g o u a
V i t Nam v nhc tn h cam a on.
Khnh l mt ngi bn c t r i va t i mn ng t a . Ln au
t
c nghe v c d n h o chnh vo thng tu a n th an g G ing
khi
Khanh v - hu nh l qa cu th a - n i r n g ng khng h i l n g v
phng th c Minh l n ln h o t nc* Ong khng n i g i v v i o sp
X p mt'CUC ao .chnh, nhng ng ta mun thm d phn ng cua t i #
v a t*n c ban t i dng vi Khnh. Ti cng khng h i lng'V 1 Minh
Lon* D s a o - i na t cngthuc v th e h t r , nh Khnh, v d u t
c lm nhm vy. ca t i tro n g v i c l t- -Dim, nhung t n h tr n g
0 ua chng t i cng khng kha quan g hn tr c , cng vn nhng khun
m t c quanh ban n i c c . Chng khc gi o mt b b i o vy# Cuo
ao ch n h Dim xay r a ngy 1 th an g Mi m t, v vo ou th n g G ng
t h Khnh l l n nm quyn, x t th eo n g h a r t s i ng oua
t
" o chnh" t h y khng ph i l mt ouo o ch n h v i t ng Khanh
v a nhng ngi theo phe ng chi k c h Minh Ln v t g i o ng ny
v nhng ngi ong onh vi ng t a tro n g Hi ng qun nhn
coh
m ngf l c t tng tru n g l p .

M ah l u V rihu'Ofc; thali v in htiUfci dua LrotJfe n i CQ.C au b i t #


Iro n g din dao chri t i kliong c uit 0 cu c , uhuTifc, by & Siig hom
sau mt s quao tro rig on v g i t i l n v bao 2 mXoi i&hl c cliuyJ&
d xay r a ; vu t nn t r v cti cV T oi v i vu.{]g t r v ,th GLL&
may v tro r vong nua gi' sau d u h tni uh &i t o i v u i tfih x ,
Minh Ln v pliti l n <Jc tiith v i u tro n g cliuh piiu c a ttg .ta b l t
o* Anh c th e o t i klixig ? lo i n v i n& t a l a c* H
p h t d,
Khnh chc chau l th n h cng v.k&rig OOXJ p h i lo ugti g v phakhng
qun na*

*v
Nm 1964 g h g nhu* mot tr o diii clu cilr.ih t r (i n r , v i by l n
tii^y d i e h n h ph. L t Miuh l n r i , iChanh l i b uhii Minh ha lain*
Wuoe tr n g (th e o s H i kliori ca
3
tru i^ kiii- d Khnh lun
T hi'
tuiong, l d n n l a v i uh iu quyn hnh hn* lhng vo th n g ln I
Jiiiinh. l n l i b l t v Khanh. l a lm Quc tr n g . Alt tiing sa u

&iii Jn l i lm Wuc tr n g v Khnh, l i lua ri!i tng mt l n na.


lrong th i &ian , Khnh. v t i khng
t i -ihlc h i h y mnh c h i n tr a n h . H
phng c t lm chri v i c , ch yu l
ph imuh v iit;h r n g 19 p h i I i mt v a i
c ii 'dao ch in tr a n h .

dc lbg ngi iki v chng


i My d c k hoch.
d 1
v h ich-n^; t i n .tDg chnh,
t r o to l n hu tro n g
v i c

-iig;* vo du nm , khx Khnh yu cu B t w i l l Quc ph.n& Mo


ISam ar C10 k i i i s

ti n

c n g m i n

' c

t h ik ich a m a ra l n g

tr n h

ni

rOE Eit h n h ng nhix tile co tla cial l d b sung cLi khng p h i


th ay tn ch.0 h o t ng ca iMaw V i t ittam ciioiife l i cng sxi m ien Xiaja
du sa ug cung khug l o i b iiu kh aflg d.
2Mi r i vo th a n g Bay, Kiiaah n i ciiuyri tr c at cuc t p hp
s i Gn v p n t ng nt c h i n d c h "Bc t i u 11, ku g o i chung t i a
cin trar i l n p iia bc v tuyn. 1 7 . cng tro n t; ngy hm o t i
ni
v i mt v i piing v i n v nhu. cu phi nem bom niun& dng mn 1
bn
Lao CUC $|i cng 3 dng xm rhp ng i v a d .ti p t 'v o m i n
Jtfaxa.
.'-,

,1

y* < tei

,1-1.-5 . .* . . 1

ivlguo'i ia d in t i t v chng t i - kLn^ piii v l chng t i quto


bao, tMtri
v h c k hoch ch .0 c h a i l a i iirii ng do* iiu
c da th o mt phng n cho mt cuc c h i n tr a a cng k h a i C10D&
mirj Bc t n^ bc m t 9 c c v i c nm bom nhn^ mc t i u c b i t , va
b t du b t r cac may bay B57 B in Ha. 3au jhi thaai s t bo^co
y bay 2% h c chua b iQt daoh s c h gm co 22 lic t i u flia bn
tro ig a t
crpiai nem bom tro ti^ mt c h i u . oil Xg a h i u 'B a r r e l
S o il" . ; ,
" J - .. '"'V '
v

- 20 -

H to g i c rng t i l o t t i n t c 1v B a rre l R o ll r a n g o i v
lchng he t i n t i ki t i th l a khng hay b i t g v cc k hoch cua
h* H t g ia c rng Khanh khn& i: l 'i ha vi ticlamara sau k h id
dc cnh g i c l a dng nn m ch iu uioh dah. miu Bc
i SI Maxwell T ay lo r s y rng nu khng c hnh dng g ti p tlie o
sau l i ku g o i tfBc t i n 11 t h aam V it Uaoi s thnh r a b t mn
VJ1
qun i Hoa K* c b i t l ng ta S rng mt trong nhng phi ' cng
cua t i c th c t caah b t cn php t c v nm bom xung Ha -Ni* nh
vy s ln ch.0 cucciiia la n rng.
lhng v i s iaon lo n ang xy r a thng xuyn tro n g chnii ph
Spy V i t Nam nn t i khng t i n rng nhng l i n i cua Khui hoc , cua
t i l i c ti t a c 'h i c g .
I
) thng c h n , Khnh gn niLU b l t l n na. Tht th , t i
cu ng ta - Hm sng chu n h t 13, mt ngay t i cn. nh r v o a
l n du ti n t i a jtfai, V tiing l a i cua t i , d i r ngoidungo.n
tro n g mt ngy* Ti l i xe a nng r a khi s Gn thm sn bay
Bin Hoa, 35 clrn v p h a bc* Trn ng i , ngi s quan cn v cua
t i bn v / chuyn mt s qun, lr i eig d i ciuyn, nhng co l VI 00
mt Mai bn cnh, nn l c y t i chng ch m:m
Tu n h i n , k h i chng t i n Bin fioa t h s k i n uycnhn. ' i g i B t l n h ca t i SalGon yu cu a mt c h i c tr c
thng d n Mai va t i , v ra lri cho may bay ciiin du nem bom'cat
cnh t r i n h s a t .
Khi l i n l c v i t i bng v tuyn* cc p h i,c n g .C10 b i t r^Qun
lr i ang ti n vo S a i GEN Xin ch l n h cua cmn
tng".*
' i bo h l th xem lo, qun, cua a i v h 'b o ca& l i l q
ca tng Dng vn ac ! t lnh, vng sng Cu JLiong*
i b i t ic v bong nhin t i cm thy bn iciaon v -cngcpiiD
no trch. nhim* rg l ic ang mun tim cach nm l y quyn liaab.
v mt tun, l trc , )'C v to i c ni cliuyn v iQxari, ng
ny
t r a nig cla h iu l a mun tr tiinh. mt nh c tai Thc r a 9
t ' c n i ;"Cn phi c
bin php g v i O t a mi pc11* c
cho rng nhn x t ca t i hm nhiu hn l ahn g t i n o i, ti ll
l a ng ta d dem mot sir on cng vi xe tng d o chnh ma khngii
bo tr c . Khi t i' p tr c thng xung s i Gon t h i )ic kim s o t
W
thanh. pho, k ca B ton^; tham miru Va ii p-ht tixanhi.

Ti b i t ong imoa dc khn& qun ctx t o i Un& h, nhng r i t


n&he duyc king n i cua tiag. jjjAui vn P hat t r a d i phat thanh* iiG mt
ngi bri cua ic, ong ny c nhiu l i tuyn b m t o i chQg th c h
Mo d ch uyc &ag t a da r a l a nhm phc h i l a i t r i t th u y t cua Dim
VG g t a cung mut da vao uy ttJ sun c cua Dim*
V
/
Ti khng t i n tog P h t. Khi t h y .l a ng t a ang h k o h 'dng'cng
vi )o t i gpi v cho )c b i t ; "Trung tng hnh ng theo mt
phng tuc m t i kiing th nao ung h c G ii php khn ngoannht
l trung tng nn quay tr v u
Thay v th , ng ta a xe tng n vay quaaLcn c khng qun
cua t i . Khi xe tng t i n n v t r t h t r i d t i nhng a u tr isa n g l n v l ka chu. Ti i r a vng dai* tm gi c h i huy ca cc to n xe
tng v cnh cao : fllu aoi eho xe tng t i n l n mt bc na l a t i - s e
ch a nm. bom11. Cac xe t n g on bih b t P&. Binh. chng y fciiongcohieia
k h ch vi khng pn v thc s h khng liiu chuyn g i d xy ra
sng r a , t i l i g i ic v bo ng t a : " n l c tru n g tirngnn
t b (inl\. y l a l i n o i cui cung ca t i . I'ieu tru n g tng kliHg
r u t l u i , t i s in bom xung B c h huy ca Xxu3 tn&M*
0 ri t a nh .bo cuc.
1'ri th 'i g l , V it Ham khng nh.ng c h t i n linh ch ien trao b .
-ring cn chun b mt cach ciam r i d co mt l c no do, qun i s
tr a o quyn ianii l a i cho p h a dn s . Toi t n th n h ng l i n y , min
l a c rihn& ngi dn s dy kh rianV~Nhttng~-d-ieu ~kk -khan ladcmg
nh moi v i c quanh cJlng t i u o ngi l n tu i quyt - in h
Kh
(Thng h i dng quc g ia gm c ch n ngi, dc thank l p -v ' thng
chn
d soa th o mt h i n php mi, | R l a bo du co th ti n
t i ch dn s f t h i ng chu t c h , bc s Phan Kiic su ang. I cui
tun chn chc. ^
. *9%'-,.
Khi Thng h i aDg quc g ia b t u h o t ng, h i ong quarxn
cchmng chp thun cho tn&Kiinh t chc h u tng ; I r a vn Hng,
mt thy g io 61 t u i , cu tr ng s i Gn* thay th ng lua
th i
tng,. }4t c iu g i p&: tm th i ciio, d lch h n h th&h.
H in
php Va t cho duy cc cuc bu c . Khanii v c h huy qua i*
Hng l mt n^i mang l i t a i vha Ong t a khng c. ngh l o
9
khag nhiCL xa thy rng va t h i ha h t l a Jcha& CO can dam khing
du v i hang ngha vn ngi gy r i ph piiach t r n ng ph s i Ga,
chong l i chnh ph riu ahuyc v bt l c cua Oig ta*

- 30 ~

kin, thanh l p UiuYn& Jui dng quc g ia qua l tu y t iu-liuc


co the c nii th.6 neu chung t i kiiu# phi ang t i n uiiin mt
cuc
u tra o h mt mt jnt cn d chri^ l i crig ei* v i tu u 1 0 a( ngo
t a they r l thng h i Dg quc g ia c h i c ahng n&h v i n
vng
m t h i . Hi ng qua g i nua arig n cc qun ruyu s i Gungi
t a g i d l v i n bo tng Ti cao quc gia* .Murng lu c d t r a t i cog ln dc mt iu g t r o n g khi tr c k ia ttha& n g a i t r e tu i
van c h n& yn e .nhn rng ngi g i mun lm g t h i lm i do ca
s thay i ny cung n g in th i, ait k h i t i pgn chn c cuc o/
chnh cua P hat chong l i Khnh, t a tr thnh mt l o i lLaiit.kJfcing
chxi thc cua niim-s quan t r e , tin ni nhng iu mnii n g h m khng
s st* Mot nh bo t cho chung t i dariix h iu l "hm tng t r e !l
Tn g i ny cn dc nhc n mi*
Kiby g i cc tng t r hp l i hu nh hng ngy, thngthcmg
su by s. quan. cp cao, khng k&i no tr n 10 ngi, c l c cLing t i
hop 1 b chi huy phng d ca tng T hi, c l c vn phng cua tng
Nguyn Hu c, phn ln l cn c khng quxi n i t i tru ,n g * Khnh
cng ci tiLU dn d CQ.C cuc hop tho lun ca chung, t i . Taimtcuc
hop nk th ' B 1'Stig tham mu vo gi& thag Mi h a i 196*ft IQinh noi
mt v a i tHanh v in trong Thuyog *ki ng quc g ia ang m mu g ia n h t t
o quyn h anh!11# Chung t i b.t rng kiai, th t i a tng ^c vo Mirth
Ln v mt ngi - Ti gx l x iii I ci l a l a "chung tng chng l a
i ay ? lf.
u&i khc l a to :VHt chung i l xon
Chng t ib i u quyt bLi& cch. da tay va ngay l c y Qh-o t i
quyt nh t i cho l s bt fci h. ' i cn ah lic do vo kho&ngchp
t i va tng c (sau ny l tuah; v i a tro n ni cc .cua t i cJa,0
du
kh i t i g i i him D ta v tham ) ttin vao ng ii ta y v a i: 1! i)
mun r i . )n l c piiai l a III v b vo CIUJQ r i%
Jhng c g kii khtie Khh cm u co l c lng v traflg>
t i
hoan toan kim ao t ILhng ,qua fthung n&i khac kim sp a t l o ling
c b i t , thy qun. l c ch ia, hy cu Ti cho tim nhng s quaa cp
rio* cung cp chi t i t , th la h cho quA cnh i bt Knh Ln va
4
ngi khc na t i nha Cu. ii.0* Ngy hm sau , t i l o i my bay a h i
Pleiku > Cao nguya, t i y h b qati thc t i g ia mt cch b mt
tro n g mt th i giaa
Trong m o t t c chuQ t i u l i troo& doanh t r $ i t a i
tng tham mu, va ti* cha ra lnh l y ttiy .bay a ahng 'agcr
4

Bo
b

31

bt g i l n p h a bc 0 th. in th o i d re o lu* xa d i au tii mu n i


chuyn VI Khnh* Chg t i theo d itro n g M Khuh chm chu gk* tklri
thong n i l n ohng ti n g McM foo$e ,rickin^ it cach v thng vpht*
in% cui cuagf sau khi d t Qij.g 00he xuougfoug quay san g .n i vi chung
t i : "i s T a ilo r mun gp t t c cing ta t i d i s quua iu*
nguy
by &i. jNho& t i khng i . l o i co th ni vi caoh nh th*Trongcac*
aoh. c a i d i d i n t khng ? MKhng a i tin h Qguytt c. KhtOii quaysang
t i Di
anh l lanh. do cua nhom tg t r , auir nn 11
Thiu va Thi ng i cng vi t i . dc iauag Tn Ca& cng th*
Chung t i khng iii nao thc s th a th Khnh v v ic ng t a
trnh, khng chu d cuc hp t a d i s v c l. nhng g i pht
chiu v cng

n
kho .

Tng iaxvvell T ay lo r, a i s M t s i Gn tro n g nLn, Dm 1964


V&j96i>? l mt con ngi daog ti u biu ca toest P o in t, ng t a c6 m t
thri tch. .ckia tranh xut s c, v khng nhng ng S tng ch i huy mt
s o an khng vn tham d vo v i c g i i phng ch.au Au m c ch huo
qua th 8 Qriu 'ia D c LO vti uytt thm v r t nhiu mychtrng
txtxng khng kh i ko ng c th qun cluyc rng g khng con 0* trongqutt
ng v i t cch mt tuog l n h na* B thng phc tr n g g ia n d vtran g
nh ca ng khng sao che dy c piong th i qun B ca 0& khing
tn u y t ging cho chang t i . Taylox tiiuc v l o a i ngi lun lu thuyt
giig cho ngivi khc ch khng ph-, l ni chuyn v i ho.
l t c chDg t i Jco vao vn hbn& cua ng, mt g ia n piing nhn
xung sn. nho co mt cy me khng l m c mt i s a i d o l tng
tr n g c^o sc manh ca M V it -Nam. 1'aylor r a h iu mi chung t i ngo
v bt u mt cuii rt xng :l nXat c cc ng u ni c ti g Anh
ch ?" Chng t i g t u, mc d tr n thc t , Till km v Anh g*
T aylor n i : nc r i 11.Qirong ba com t i t a i j& tng Westmore la n d , t i c n i v i t t c qi v l ngi M chung t i t cha agy
cc cuc o chnh lm r i* Qu tii t t i ph l i 0O mt .cach vicixl
AIC u kho m ghe c ging n i cua ng ta* ffl sau t i mla
quen c vi giong iu l. t a i . D n i dc tin g Phap luu lo t
9
nhng tg a niit iih. n i bxig ti n ^ Anh., v tro o g l o y 9 t i nghirng
ng dang thao phin l a cinog t i ichng tiiclx ba n t o i t $ tht. lestmoreX ana. Ti v a i V n i i"hng b ia n d tfcc l tu y t ma11#
Daylor xila mt caclisuDg s t tr n ^ xat l c . r i l cu noi

cat

- 32 -

ngaog cua t i dio Ong la p l.i s MTi Di vi cc og l chuDfc


dii
chao cac cuc d.0 chnh* Qua th t t o i dttpiX l i liit cch v c iiM. Th
r o i ,' v i mt c gng nh nhng ma mai mt Gch chua CQ&p ug u oi
thm 1100 l t i n i ti n g Piiup mt coh r k u i lm v ro rn& q u i
v
khng h i u .T i ngh t i t r i n h by r rug l e t t c cc k iaooh
qua s cua chng t a du. ty thuc vo s n h cua chiih phu. .By
g i qi v - ng nhn thang vo t i - c lm nat bt c r i . Chngti
khng the nao ym tr* qi v i liii mi duyc na au qi v c lm mxh
th nay m i Chang mt a i ni l n dc mt l i nao n h n g -r i ng l .i
n h n chng t i v. hi:"N gi nao i ctin cho nhm nby dy ? ,fWui v
c int ngi pht ngn kiiong ?".
l b i t rng iunL l ngi ni c tin g Anh-kh lit t i dap:
tlrl'i king phi l ngi phat ngon cuanhm, nhng t i n o i c ti n g
nu Ti s g i i th ch t i sao dm qua l c lng v trang ]iniicon&
ah. th . Tiia. ong d i s , chng t i tio duyc trch. nhim cua Chung
t i , v chung t i tiu dc s hy sin h m nhn d chung t i aciu
ng tro n g 20 nm qua. Va: lm t& nao oan k t dc k h i xna ngyno
cng c t i n n o chnh ? Chng t i b i t rn g nhng t i a an do cc
thnh vin trong thng h i ong quc g ia ta r a , v l iu mang
i si khBg b i t " .
*
i chara r i g i i th ch cho ng la y lo r v nhng au iiLuncling
t i thy trong iiLiu thang qua, nhng au hiu cho t&y c mt s
r n n t tro n g qun o i 00 tii t a i h i cho V iet Najn* T i n i cho ngr
v mt bc th cua mt thnh v in trong thng h i dng quc g ia i
ciio th tng, cnh g i c th 'tng nn c i chng qun, i* Thiu c t
ngang n i : 11Thng ix ng quc g ia lchng th ln ch v clanpiip*
Cc th n h v i n tro n g h i ng p h i chng t rng h m un'chin u *'
v d iu ny, t i n i thm s flc v nh thttg k i dng quc g i a lchng
mun c on kt* Hi ong ny khng mn c h i n du chng cng BGj2!tm
Ri t i h i i s T aylor : ,fa i sao a i s cho rn g .chung
t i
cn p h i l o i b cac tng lnh, nh Minh Ln ? c h i v i h co c h i ma
l i liii khonfc n v ie c M*
Xoi n o , nhm tng t r mt 6 g i i n quyt nh. b t
g i khng- nhng mt v i thnii vin tro n g Thng H ng quc g i a m
con b t t a nhng la a h t h t ho cua s in h vin* nhng l n h t. cua iiy
ban cu nguy dn t c m a 30 l cng s n .
Ti. chm r i n i thm s^Uhng, chng t i khg c tham vpngchiili

tr * Chung t i mutt c lo luyagv trang iig miih* thg hat* v a


tah hu thun cho cuc chin du, v mt chnh phu n nh*
wue
trng Siu ng vi ciaung ti* Chung to i lm nhng g i phi lain 9 v
l i ch. cua t nc hng t i . Gi dy* ri n g ca nhn tQ i t l
aa
sig tr v dn v chin du"
Taylor ni " l i r t knh trng lng thanh, khn cua qui vnhng
by g i t i mn ni n hu qu ca nhng iu m qui v d la^lil,
nhn thng vo t i, ng ni rt chm r i : "rurc nht la og khng the
tr' l i dn v uyc u, tng iv * By g i qui v vg mc
qu
nhiu v chch t r ro i* y l mt cuc o chnh qun st lajtt ti u
tan qua trinh, hnh thnh chh. ph ma qun i lm c hima tha
r i bng mt hanh dong c tn h chnh. t r duyc th g i i h t sc g&ng
m *
(
Taylor h i c ngi nao troig chng t i mn tham chnh, v thay
t h quc trng su hoc thu tng Hng hay khng- Khi t i t r l i l
khng v ni thm lng gi t a s cho l mt cuc o chiuih
qun
s th Taylor yn l i "D sao ngi ta cng s ni nh th!'* c
a i
tro n g chng t i mutt ha b Hng khng ? Clxg t i ng thohap11khng11
Chung t i c cng t c vi ng y khng ? Chung t i l a i p
n kh&gV
Chung t i .khng traAh .chp v i Hng - d ^cho ng t a hoka ton b t lo
nhng chng t i tra n h chp ciiong l a i nhng ta c dng g c h ia r trong j
l c lrag v tra n g . Wuaa 'doi i k quan trng hn c , va chng t i
mun
on k t ch khng mun m liuru m am d thng quan ti n chc.
Tciylor vn c ti p t c n i v i chung t ri x nhng hc
siu h
lan g thang b b t gp ang trm qu trong mt vn cy n t r a i 9 ngnoi
'thm : "Sau v ny t i. khng b i t chng t i c cn tip tc lin h qu
v tt&a hay khng . Ti 'sao qi v khng n i trc vi ban b cua qiv.
tr c kiii hnh ng ? Ti t i c l i ni thng hom. nay* nhag chung
t i c qua nhiu iu ng lo n g a i* cc & dp b qua nhiu d a ro i
v by g i chng t i p h i lota cach no sp xp tn h tra n g hoa
n
ny y11*'
Ti mun l a l n :'m
l a ban11, nhng t i thay i k n
Khi chng t i ra n xe -t th Thiu nl cii va mun tr i u tp ngay
mt cuc hp bo, v ch.0 tli g i i b t GQ.GL tiio CUA mt ng $ l su
y d i x i v i oiling tng l n h cp cao cua V it Nam nh l a viphucng
*a b (n (in* l o i a r a Jcitx i '*Ta khng nn lm h 9 anh Thiu t
V-Lc chng a t a n <Ju h t 9 chng c l i g l c* Chung t a aa tp
tru n g vao cuc chin tra n h t h i hattm

I 34 I

i do l n tro n g eut khong th i g ia n p vn p h i t i n b aab chin


tr a n h va
d S a y lo r d iihja x t mt cch. og ngtt l t i chng tii
tr v da v uvo9 t i ctg tham mt tr u tp k c ii nm bom .
min Bao tro n g vong my tun l e t au cuc gap g f cii cua chung t i 9
khi t i dn du mt phi tun, my bay cua Nam V it Nam trong ch ieu cicn
"Plaming Dart X" (Phi ti u rc l i a x ) .i >0 l a chuyn tp kch, tr dua.'(au
t i n , t i a cng Bc V i t Neua do tng thng Johnaoa r a l n h va xy ravo
tiing b a i 196j>*
f .
T l u , Dgii M igh ciu v i c t r da bng khng qu, n h t l a
v cucchin traiiii t i n t r i n ciarn do s XQ.0 tr n ciinh. t r SiGonfcy
ra .K h i V it cng c i bom B rin g s, mt khu c x s quao J a i n lam
ciit 2 ngi M va b thng 58ngi, till h i dng tham mu.trng l
qunHoa Ky a h i thc cho tr a ngay, nhng tng thng t
chi
khng cho php.
Nhng k h i cng san t n cng khu c vn qua s P le ik a trn, cao
guyn va t r i Holloway, mot cn c tr c thang cua Hoa K ga 9 lua
ch t 9 ngi ill va b thng 76 ngif tng thg quyt n h p h i cmt
s "phn ng th c h nghi v pk h</pfli idy b&y cua c l*lft Main V i t Warn
u p h ai cho cng san mt b i hc hu ch. va mc ti u uyc chn l a l
&ng Hi, mt c s hun luyn du k c h p h a bc v l tuyn 17*
Jiiiot bui chiu ch n h t, knong tr n 12 g i sau b i n c P le k u p
t i dan au pni tu n Uam V it N&H1 baylttkhng 9 Qhng k h i chng t v t
qua m my dy dc bn tr n ng ti t i b t gp may bayM d hotdng
c t canh t nhng' t u 3n bay Coral Sea v Hancock ca hm i bay*
c thy c 19 chic - my bay A4 bkyhav/k vk m bay phan l c 8
Crusader ca h i qun Hoa h - ang n bom c xung qun cng s n . e
trn ng nhau, t i phi dn ph tn d i ni khc v tm dc mt m uc
ti u khc tro n g vg vnh Linh nm bom xung , v dng oh khg
cn cho tr ng pht mc ti u k a thm na* Sau t i uvc b i t
no
.tiu ny l b c h i huy ca mt tru n g t oan phng khng, v ii bn t r a
r t c l i t . Trong 24 chic my bay do t c h huy, ch ic no cng bctt
Chnh, chic my bay cua t i cng b bn p h t n bn tru n g , tro n g co
mt pht st qua thn t i kh i t o i a ta y l n e ciie mat theo phn x.
Ti tim ra. c v i a n em v-cho v t ie Trong '30 c&cph cng
cua t i c h a i ngi b b t buc p h nhy xu ng bino st* c cc
ph i co V it ba.m tro n g cuc tp k c h en l nhng nguri tnhguy^no
y

D nhin l v i c khg ^c Qa-Sinii-ti phn nhi^m QXO chuti


t i , va iiaph n^ cua t i t^o r a mt i t va cii^za gi a Oa
Bixiiat a vk

l 00 a im i (Hoc G rant Sharp I t l a h cc l c liryn& Hoa K t^L I h a i ';


Binh Dung bo CUD chi) h i o.u& fchfegu mu trng l i n quit T Kli0fl& I
>hai*mt mt g v oiiuyi d v i t o i , b i t' ikng t o i c m tquytlnh
l va lu c bay gi*"
Xrong b t cu tr ng hp do cuocr tp k c h t r a cung
khng
phai l a nhim v dc Db, &U mig tra .ming nb d ua d t b #bi
v 'qun. cag Ban l i t in cng daaiih *r.i fchae csTHoa Ky - Uilh
va. Johnson ?a Iph m mt cuc
lcich. t r a ua th nh.> "flajflingDaxt
I M# l'ia i v i c nay tr c t i p dn a "chi dch. R o llin g th u n d e r
(stt rn) * Ghin CLch. ch i tranH ko di b& jLhohg qun cua M*
-

% Bail du R o llin g Thunder ducVd t r kh i v n^y 20-2-1965- .


thng p h ioa i a i v'i tng P&t -tm' each, lm mt cuc do' ohahkhc
v cng v i c-mt s r c r i la*.ik. i v iit a g Khnh*
.* s I

**
BB i i ' -

',- s
i

'

'
.
.
.
.
v;;_' ' -_
'V
?> - V._ _*" '/ .. ' 's -**

; - w.j_-,
'
buiinK VI '^':

;
'
'

*
- 'V:

-HiVr
^L

'
'- p

-^

t
f
f
f
i
T
R

i
i
l
f
f
l
i
i
B
I
T
A
D
E
H

H
I
i
p
i
n

V*'' '
. H - -

>

. _ .

^'\

'

'

"fk

I , vko cru nm 1'965 i cuog 'th l ro l a th iusrag Hng aag a V it


$am i n ciio sp d, v .v y m dn. CU. tiigg g in g Hi doxi
qun :
l c (L ng n ao toh l p thay th c h o h i ng qutt
Ph Q .
each mang) v i s on k t clit ch hn k t k h i frliPh Ll r a i 9 "
qut 'ioh g i i nnim tiu tag ng. /i o ay klioja^ lmcho a i
p x t XUC i i g .

Q u y t V d n l^ ^ i i a a i m H tr ^ d ix c H g c h p li a t

ccii ixo^a h v c l cn dc Hng D iet n naf i a ii&c t l ) va tng


K iiab. a i

cm - q u y n .

...

V'
't v i c Jdhn^uy 1ft tn^ lehanh. do. de.i3g
ciat>iLJpou tic s .
qu l c lXQ li hng con ng tlx Qtiyii lrc th.o B C&D c o o la a Giav CO ngi b in uoo nLflL*.: ^ C& chJULfig t i ^-Tbliy^i^ii sog- "bTOg
mt. th g i i o tuxm# uh tii^ a. r i# iic y c dau k i u t c a t ^
l ^hni aA t r nA dc ta l i ht Khnh a klng loi dag. qiyrn h&Dh i
e iolh h Dim c icia' Khab. < kiih iiQ u g e a i tr iittu a ^ B
ci3g t hx uh vy * Klii. d ciQg lH uo *VC g t ang ca
.K

INim ttg lire l c by g i chuh la. quy tin l c fiuii


vng , va
hg a<y ciaoGf, 19 th ay on phe I cho Khoii b i t It iUaaxi dang
*
mt cg Jap ca dn chung v B kioii tr n g ca iuo d p i i v i ng

- -; V'.
' V*ife}-';;;^
V^

>

'

"

Khng bao l u sau mt p iii vu auh bom-Ca ' t o ' t o i a aeo

Khk t i pia t&u tngo 3? c th n gp jKhanii bc ci u g n a p t b i


v khog niiimg4 chung t i l ahng ngi bn cu O i& chiuig tridS
3ch.pg bao g i c b t ci mt s him k h c h ao - nhqg Sg b ivK hnii
nhu th l ng t a phi cn a ung h cua xjlxpm tng ir e *
(jli'inh
v s UQg h nay m t i n gp Khnh cnh co iii*, Cuog t i
n i chuyn ri % v i nhau*.
..
3}i btK hii l mt Dgi h o t ng ch h t r h t sic thu. o n ,
htmg i k h i ngi % cung c th qua kh a ngoan, v c y t i

n gh rn g l tr ng hp cua iOiaxu' 3 tr a n ii g i n h gay g t HO r a


g i Gng g i o v PLt g i o , g i nhag phe p h i c h n h t r . k n ii d ic h ,
v Khanlx Hinh nhu1 a c d thm du vo nhng ngn l a b t man ny*
i n i viKhnli:||i v i bo thc d ln r nh V- l n g 9 ho &Icia
cilia r e .. t r , nhng tru n g tng ktong'p& i l th c d n , tr u n g tng
l th tng cua V i t m va tru n g tng p ii i lam mi v i c d. cho dLt
no chng t a c s on k t 1** i i n o i thm : f,Tjrung t ng p h a i
agii
t i , cnng t i mun ng 1 tr n g t ag , nku'ng nu t r a n g . tngffla'p.
dc s ng h h \ x in tru n g tng' ng c ang th u onciinh. t r 11
T,
-
1 - T i l i tip. thia mt birc na v a i : nIru n g tng ph. c n g iri
hn v-pii dng b i pfc.p mnh chn dng co cuc b i u iAi xung
dng v cc cuc b i u t n h ny i ngc' l i quyn l i ca, .T quc 11
Luc y t i l i u tng da mt tru n g hp, l a Khanh. da g a qttU i l
dn ap d t cuc b ie u tnh, nhng i cm khag cko h maag sng op np
- .n* Gi Hi rigi l n h khng c VU kh.. a p mt eu Dg cgetD^
ngu-c b a tq h ip l u t php t h c c h l i g ? T i a i t thy^u
tru n ^ tu o'ng' toang th e cng r a hn t h tru n g tng un t ohc^
Ha
/k h n g tru n g tE s b .c nuc qu tr c h v con chu cu a t u t n
pjii ouc v i t r u n g t u n g *;
i '
'-*4 f
. f

'

* *^2 y

*
- * -.
t W

' ' .

k,

. .

*v\

v
v

^ 'A J'**V,

Khi .t i r a a ca, Khh mlm cui vk ni' HTi hiu^ I Hfiionsi


anh. ty - rdang ami nrinh, anh coa t r v dg on lang;
tivd. nha thy ngay l Khlbi S &ag'ca'
co. TI n iti p
.,0}i c h i n o i v i trng' -tng diu g l -Chung t i j& om tk& M m
B IS

i T

t niftro ny daug cm ogii ma tki# cittg t 000 t r e oliaag Mixa tu


I r e mi l alaip dp cua t r i tim d i uc -ny".
. * By g i nhn tr l i chyn t&y tr c , t i 00 tii thy c
l
Kiani a iding bao
thc t i n t0& l g i i tr 4 . cinng1 t i c

qut' tim <te b t buc bt c chnh phu o lam heo yu c cua cliuQg'
to i* )0 do d m Khah a khng sa i g Q :
. '-.-V
k i ig b a o

l u

sau

CG

n i

ch ay a

ic

tr n ,

m t ' _ a i* D g c r i :

tr n g

KiOii lg Tr quyt dinh l Khahpiii r l kiii .chnh quya. Ghh t i


quyt nil t chv mt ciiu do hnix. Khi t i nghe'*c l
K ha^
g chun b%d i 'XUQDg khu ong bfl sg. Cu Long 'tnm b xa h .
si
. tim c quti oati I / do 3?iiiuf trog Mhm .'& r ca chuag t i
chi V
July.* Kbnh c ha. ngh ctm t i t& tnii dinh a a oan 9
G *
'Qh v t i a g i n th oi-ch o ia i i .11 rng "Cinlag ta i lmmt
/Q - g . u t ; a ang d i vo ch b t c By g i c h n g 'ta ccl.plinU
k h n g c o m-t t in l d , . e h u g t n n t t t c n g * l i . S Q

b a y x n n g c n lh " '

tro n g mt c h i c my ba r i n g k h i iank r i S a i G, v chng t a s t


k hoch b t g i Khanh*.
v' . y
aau khi. bn la n xong cc t hocXi o ciitth v i Tixiu* *t i
00
'n i v i 0 && t a : rtcty g i t i s bay v S a i Gu v a n i v t cc t n g tr H
kh-G v k ioch. c chuag t Kh.ag nn lm b t c v i c g cho nkhi
t i c s ng bda hm c&tg * t ^ i i n tito i cho anh.11.

ii t SUC iagc nixiu l cc tng t r e t klin^ dng y# Mt


s cc tuxmg t r e cho rn g chung 1t i hknh ng qua hp tp Va ehaphai"
l c l mot cuc o chfafcu *vl vy make nocii bt g i Khah
b ^
'h y

bo*;

V *uy n h i n j

/* '

'V. .> r

. '

t r o n g v p n g m y fg $ B p h c c i a

K han h d o t g ^ a a t

ii a o t k h i tng Pixt mtan mt puc c h a h Ehao vo ngay " . 12


ting 2 . c du cac o ciLLDh tooytht b i , nliuag Khnh ukhnrgoeiN
d ha tixy n^laa cua ahg iia bt thg r o i* ,
vo lu c 11 g i 30 aing ngy 19 tii g | |n ia 1965p t i ao^
danh

C)U!*C v i Q.U i c ft kii,c ^ li KiU3i i^prt o

tili0. cxo

Gh
tx

v lfEi rigiil l a an^ co hui l n xa' x a y r a f oo r t Qh.leux'fcja&


ang X huy11*

v^v

o i* n p f v i my pii cg cua t o i , 1'cc anlx tr v. p h i on: l y


bay, by l a xem co chsr* eX ^xy r a l,Jlttu :as icki va r khi phag

- 38 -

t h h quay tro* l i v bo co s "Chua-g t i icktg t 111 i vao cac ttih


d Buyr bay iH^c, cho na.0 cng e xe tng 'can
Ki nhy l t mt chic xe ctip v l i d i xaot mlu t a i

tg t i

gp Khanh i t r u xe i e t x e t (M e rc e d e s ) co cm CO' ln i* K U oti#cooticli

flU> ia i. Vit qua c chic xe tng &g ti u ph& Q cu itingtUt


v vy m. t i n i vi Khaoh jQ b xe v i tip vut qua ca :fe t g *Khng c a i chn Khnh l i va ng chm r i i V p& a, t o _
% hph n i s**hat h u im l m ch t i i i n h $ a

r i#

ah

c cch tto a t i r a ida dy khttg ?** p l i V*ChQ t o i - khng


th lm c, idly p cng Cia t o i khng ti c t oanh. c,
tng m ua.i u ? "XuQpg vng i y ,fj Khnh o Luc bly l ir.&
' t i klaug h ciic im l me cua Khnli ang sng tr i jDa j.t Bt.
o
i u, tiiimg hung t a n i khi CL ny11l'i* ap l a i ^ h i frof nu cn t h chng t a ba l au^

V i b i t l i i p h a sau cua mt aha d may bay * n i


liic oo
cung c mt ciic may bay sn sng c t cn h ltro n g trng 1P khan cp*
Chung t i chy nhanh n ni tr n chic xe dip cua t i , , tra n ii Jckong
cho biLh s i ca P ht trng th y , v cao binh s ty ixloia ri c g khng
t i n su hn n vo tro n g cn c kiig qun* .; ll i g i c K hnh.ln ngi tr n mt gh hat1 kb&ch, cine ao my
ya
l i may bay' r a piii ao Chung t i r a pai o va ng lc* b i v k h i '
t i niiln v htrag cui plii o, t i thy c <20 chic xe tng ng ti n
ye p h a ching t i , i kiag h tr l u i c na, v vy a. t i cho'
c h ic may bay DC3 o quay b t t c l c my ciiy nJaanli tro. p h i
ao.y
v, c t oni, iaai bnix xe cua my bay l t flat t r a cc X tng*
Kh my bay l n khng r i , Kbnhohla nk 00 ve thy de ciu
hn^ IQinh n i : uTi khag b i t by g piii la m |g , DMg t i munaii
a t i l n p L t 9 r i t i e e cho ah. t do hnh dng th y
&&
mun11. Khanh l p l i : Mnli UC t i cho ton quyn e g i i q u / t

n a y ,# -

'

1 * , ; ^ .1 '

'

'

"uc11, t i a i, Mt i s bo co l& y i tru n g \x&n. (Di p


xung gn a L t, d .lUixih xng Va bay tr l i hng tt* Di
kg
tk p ^aingiai Gn v l cc n v c i a P h t an k vay ca u kJQ&
qa.
v t i k bay d i &La Ha ka&g20 dm v p b a bc* C 0
khng quA.aeyvaa c. do ch-ab. pl kim sot* va p xung k t i

- 39 -

i y ngay vo phug cu t lprih cu cii - ngnhiu l a tem th i titii


Vic du ti n lk t o i t r i u tp mt buoi hp CUU. ii i ng ni cc t i
B ia H&* g i uglil l i t o i t -tii t i yao t i d UfcUft lam nh vy*
x t cho cng, t i chng he c gi^y liy quyn cua Khuix v Khii c h i u i
mn& v i t o i m t h i , inlt mt khtC, u i cng b i t l a Phtt dau& tic s ,
kim s o a t b i Gn. I'haoh v i n ca n i cc v th n h v i a cua Hi
on&
qun l c b t u dn B ia ta u h t bng da^ b. Tng i'M t ) &
jNaog cng (i bay v o Khi. co thaxih v i a n i tr n vo khpanfc 40 ngi
hp l i , t i d t r i n h by d iu g xay ra* Ai ny u 0H0 ran g b i c
c ny l mt iu b t hanh nhng a i nay u to r a lo n g i ch
tng
l a i ca t nc nu Khnh cn cm quyen
l i xihn mnh khx n i : l!u mt y c ma t i n&h rD& chung t a
khng th ln, d l l y mt quyt inh tr n g d i d i v i hhapJa tro n g
l c Khnii khng c m t. ;y c h i l mt cch x s cng bng^ T i a g h l
l Khanh p h i c d cho c c h i t r n h by quan diem cua ng ta i'
i)y l liit t h i ci a i v i va ch n h t r va quyn l c , ma t o i
lu n lu n n&hl rig ngi t a ca p h i co nh v y # v Khii t rakit
sc cm kch* Ti p h i mt c h i c my bay rc Khnii v a Khcih. t i
B in Ha mt v a i g i s a u . Khng. t o i thy l a Khanh, d hn th y r bu
khng k h cng thng tro n g phng hp k h i Khanh gp l i. nhn&nging
s ca OK& t a . Mt s a i ihauh p h i t chc v mt 80 kho p h t b i u
l Khnh nn ti p t c l i cm quyn* Khnh, da ta y lau m t v c h n i:
n' i muon t r l i a htm l i x in d cho anh Ky v t t c cc v p y
q u y t nh. ciiu g cn pixai ltti - hoc cc v ng h P h t hay t i* Hay
l tro n g v a de liLy - q u i v i ung h b t c mt ngi BG.0 khac cuagutcl*
t cch v i v , iQianh bc r a jh.i piing h p .C h i c my ba,y r c
Khri v g ch Khanh, v k h i t i mt muh cng a i v i Khh r a pii-v
ao t b i t l Khanh ang t h q i l cu |b t c mt ng i no k h c11c
p h i l m c h t i hay khng va c th l t i ong m mu hnh ng b
mt d gianh, chnh, quyn hay ichng, nu Khnh c 6 b t c s ngiii tigno
ri vy t h c c s n g h i ng o u khng co c s# Khi chng t i
bt
ta y tr c k h i Khnii le o l n may b ay I Khnh c a i uly aiik & nu anh,
mun lm chuyn g 9 t i lchng ti cn anh.* nhng ng qua lip tap 9
cung cng qun chung t a l bHf ng qun nurng lu c v u i ve chupg t a a
ng chung v i .nhau"*
Qli t i tr v phng hp l& bu kling 'icix ioaii toaa thay d o
v l by ^ i s c xnt cua tng Khnh *ang t i ngiiip lam OIO ngi t a
l n g tu n g v C6 d t kiiog cn na* A i oy oung eu o i h o i p h a i .00

- 40 -

t hm d i, niing ri n g toip t i t i iii tliiu mi vic na : 0 thay


i p h ai duyo thc h i n tr n cn ban ptep
TA noi. "wan
qu nhiu cupo dao chnh theo l e l o i cu r i . i\ieu.
&io ciiuug tu lauuii
co

b t c s

t h a y d i t o ,

th

CUC u

th a y d o i (i piAui tlu y c

t ii c

mt coh hyp php* Y du t i en m cining ta phi xkui l tr ve


iia i
Gn* x i rc bc B Su thng h i dn& quo g ia n tlio r a mt
so lnh, cho php thc h i n b t c s thay i a o 11*
Nhng tr c k h i c th tro* v s b , chng t i phti dp dyc
P ht tr c * i quyt dah de da s i dng sc mnh cua khag
qun i
mt l i e dpa m tru c k a t r a c hieu qua, v t i sp sa ' tim
Cecil t i p xc vi Pht t h i 9 kiiong bo tr c f tng B obert owladf c
vn Hoa ic cnh kLng quat V i t Uam gi g i y ni C10 t i vo l a c 3
g i tra v ni : ,#Ghn2 ph ca t i mun b it l ng c ng ve pha
pJae ni lo n hoy khng ? ,f. l i t r l i l t i khg c 'theo p h e ilo a
v n i ti p : Ml'o t iin l ng nn n i v i my ngi d h iy n l t LhULg,
h&b. dinh ca t i b i Gn. Xki. vi h l t i cho ho ibn ti n g nghb
r t n&ha l cho n 7 gi- chiu hm nay* J*lu ho khng r t r a , t i
s cnh bom khu vc s i G"*
Vic dnh bom &: Gon thc s gn oh c 0 th xy r a . )n
6 1
r i, Rowland, l i g i giy ni cho t i s M
0n K, ngay b y g i dng
lm nh vy* Gt b t t c mi chuyn kh&c ra , t i h in vn dang t i
tng hanh aiah, nu ng ih bom tong hanh, (linh, ng s nii bom lun
ca t i na11
l' n i vi,fiow lnd l t i khng c cch l a chon nao khc* en7
gi . km 5 pht, Rowland l i &9gay ni cho t i Gi s i t i em Pht
v d i t Tho - d i t i'iiao i theo phe Pht - n gp g ng c m
bo an toan cho hp hay khng11?
,
i)i t Phm Ngc Thao 9 mt t n cng g i o , c mt lu o lm
s quan cho V it Minil. Ti khng gp Siao t tr c k h i cuc o c h nil
Dim h i 1963 nling t i b i t Tho c dx x u v i c v ph a t tr o ng
mt m mu o c h oil th t b a i trixc * Tho l ngi c c i g h i b
m t 9 n& p h a sau thc y cc tng l n h bt mn.
chp nhn v hy bo l n h nh bom tag hnh dinh* aitaProu.nd
cua quci d i Hoa K by v i Piit v ho l n Bin Ha* Guc dochi
c chm dt sng km sau -fcbi t i cho my bay quan s t i trc
mt
Ivc lng gm c l n h nhy d va xe tng,., th a tru y n n xuong cc dn
n cua Pht n i rog i M)x1 chong l i , nu khng tng K s cha
di

bom cac anh*1* t chuug i d b dp tan*


Thao v P ht b (stay tro n tro n g cc l n g cng g i o ithotg a nm*
Iho c h t mt cch rng rja Khi canh Sdt p h t h i n dc ni
Tho
a tron* cnh s t d th u y t phc gi cn v cua g g i ny thc
r a l o cii s a t t r t i n bo co v h .09 di gp Iho mt cho.
h n , t i y Tho b ngi ma Uio t l u cy ny brr vao c v 'b cho
c h t t i o Nhng k h i cnh s t da n i t h i Tiio b i n .mt Thao . c h i
b i thng qua t h i . Tuy n h i n , iia i mi bn g i sau cnh. s t -tlm tx
Thao, b t nht Tho trorig ieb.nif v t i dy 1io b bn ch t
theo
lnh, cua tng 1'iii u . i t i n rn g chau Thiu tSchic cho ngi Ca
v ca Tho ban 1'ho tr u . Aiii t i law th t ng, t o i ra-lniiA
x,3 a P h t r a k hi x n tr n . Sut tro n g my tu n c u i tr c
khi
s i Gon sp d, pjb.t thng hay n ri t i , t jr mun cng t c v it i
l t a Ciiu. Theo t i b i t t h 'P h t van cn 1 . Gon.
Ngy jtLm sau k h i cuc o c h n h rm r lic ban u b cLp van 9
cluing t i quyt dniI cch tiac p h i i XU vi Khxi* Iro n g nhm tng
t r khng c iat ng no rutt li Ji Khnh, chung t i ch.1 munKhri
ng n g o i va t i d tim r a mt g i i php to n io. Chng t i bo nhim
Khanh lm a i fcU l u ng. Kiiri d dc th c g i c l n ttng gp
vi
Lit l t i n da loxg tr n g 1 t a i s bay. l i c h th n l n my bay
. cho ti b i t v chiuKhnhmay mn*
1'rng khong v i tu n l , S a i
cn l quc tr n g na ci v tam th i
s , p i Phan Huy Qut .Khng c vn a
mc au c t i n n l &ia bu v <4uat

Gn a lioan tonyn n* Su va
chng t i d c root tixa tg
g xy r a tro n g Idioang v i thang
khng co s n v i nhau*

Cu-i cng, ngy 12 tliri, 6 vao 8 g i t i , Qut t r i u t p v i


v t t c cc tng trtrcmg v th n h v i n ca ii i ung .<iua l c oa lpp
t i ph. tb t ng, T.i nh l c i vao phng Jpf tro n g k h i ch i# t i
d dng cc th c n rigui d t r n mot bn dk x k tro o g gc cua- phong
hop, I r a mt baa iO_ c b ia va nc ngto ICheo mt s n&i, .th s
b t h a g i a u v CiUt d xoay quaah, vA g i i thth. l u t php v
ii khoiag tobO g i ng v i nliau*
feuat th a vn t y "th c s t i khng t i l l t i p tuic c na b i
v q u c. tr tg c ngn. cao king t lam b a t c v i c gxM*
n g iil cua t i l c by g i l g i a h a i ngi ny c h i c a ght
ahau* gh t cay gh t ng m th v ngi n lun lu mua lnt.ngl

- 42 -

k ia th a y v cg b a t t^y hmx d lm v i c .

U!U co mt ti pliii iiop vi phan X4 ohu K)iof_, piliji voi piicUi


l*

"

. s

'

'

'

hn, bi v idan^ c mt a i c I h i bn -Lun nghim ciiirih V0i ng g i


uoy v b a t c mt van (i
UMV'C. ij'u lu o n lu o u uo l i Liiiui,
s itin g
th y a t khng mch l c v nguya t c thng ti php l u t v cach. . x i
B k h lm c h a h t r . Rt C H C b t -th n h l i n h ; Qut p mtii xugban
v khng c mt l i m du no c, d n i mt cch cc cn : "T i x n
t chc* v xi dong qun l c d c h ah t i lin th t n g , hm nay
t i x in g ia o t r quyn uuah thu tuo-ng l i cho h i doug qua l c 11
Chung t i d khng nghi l v c ny in s i p h i xy ra*
Thng
thng cc th u tng khn& g i i n th o i t r i u t p ii ng n i c c
nb.m. h.p vo ban m, t r p h i co tr ng hp kho c p . Trong p h i a hp
ny , chng t i d mt rii t h i gi v i ng g i bu lm cm. S ut
tro n g my ti n g dng h cluing t i khug g i a i quyt dc ciauyn *..
* Theo t i , ou chnh, quyu dc g ia o t r a l a i cho h (ing qun l c th.1
v i c ny ph i c hp piip ha d cho tng 1lxiu* ng i m t i ig h
rn g s l n ia th tng, c 6 th dc de c t r n mt c s php
l
vng chc. ba lew ch tc h , thng h i (iag quo g i a v a chng t o i cn
c ob k cua ng t a d ban hnh s c lnh, ch .0 piip mi s th a y i v
xnt phqn s . iiAg *^u v t i p t c n i v "cac s b t Bg icin m
t i c th & i i quyt c . T i c cm tng l u ang t r a mty>
Sau cng, vao khoaog12 g i r i khuya, t i bo nh v i h a i v i n chc
n g o i k t i : i)i san& phng bn cnh th o mt bn s c l n h v
v i c
Qut mun tr a o quyn l i cho h i ong quxa l c , r i em vo cho t i*
i C gg tlm mt may *ghi m v cng mung v'ao a y " .
Crong lu c h a i gii ny i r a igoti th a o sc lnh., t h Su van
t i p iC n o i dng d i va d .h o i gan nji l than vn :!D sao ng Qut
I bn tha cua t i l i mun bo t i ?'* . Trong k h i ch d, chng
t i
/ n h a i may .ming bnii Vxaug-duych" cho dn k h i ii s l qaan n i tr n t r
l a i v i bn tho sc ln ii v Ciit may g h i m. i' i d ban 'sc
lnh,
tr c mt &iu k bn my g h i m v yu cu ng : uXin quc tr n g c
t n t i l i u a y . Chn t a khng cn t h g i d th ao lu n n a".
iQing .lung l , v tic r a v i n t mt cLu. i , au dc to boec
l n h v t v ng * liLt ngi tro n g chng t i d t l y t i l i u , v
sau , mt l a ng i, t t c chn^ t i tig dy1r a v .
vf c mt th tg Q phi ch dn ngy hm sau*

sng kBt au, t t 'ca 50 thnh vin cp cao ca h i rig lun i c ori^tih.ittt tXQEig s Day co niioxa tng t r e Vt, ni cac a iip l&i
0
c mt t h i tng mi% Chng t i quyt inh hp t i tng hnh. dinh cua
b t lnli tiu qun l c ciia v t a i day c mt phong hp chnh tiuc
rng r i dxh cho baa tham muu dn v i nlim hp v nhng hang &h
co
v i bc tr n nh k i u g& tro n g c.c rp chp bag, v cho k beco.
d m6t c h ic baakiflk bu cluc ln* Trung trig Iir u f vi t each
1 a
tng l i n h cp cao cli t a pliin iip, ngbi giia. vi .cc t
lnh
qun b in h chrig Bg xupg quanh. Klang c mt a i tro n g chung t i co
th e tag t*ng c l a chog t i s ngi h a i ngy v mt m t a i o
lam xong cag v ic C1. ibL mt v lnh, ao mi cho Vit, Ham*
Sau k h i Ih i u g i a i thch, xong mc dch ca phin hp, t i
ng
dy v i t cch, l ngi l n h o irccng nhn cuanhm tag t r , va
n o i

: 5

D g i

chng

ta

nn

CU t r u n g

t n g

T h i u 11

B .;v

x et

cho

cng, Thiu l mt s l quan cp cao v t i nghi l tng Ehiu. s


dng ch.im rc u s tiaa cn tLxtm

de

Vic tng h.iu cm n t i va tiang thng t chi khng r a


: c, lm cho t i n&c nhin.

ng

L d l anin* vo l c ly
-w theo th i thng cua bn cht conngi
tro n g phbng to p
n i l n l i ku g o i ,fchng t i cn trung tng11 v I
Msi.in tra n g tg' ng t c h i11. Chc chn l trong s nhng ngui ng
ra&ti g o i ny c nhiu ngi trc <t c th i & lang chng v
di
nghi rng Tixiu cha ng HC e d , nhng by g i i i d i tiieo chiu
g i i iro n # s u t hn mt ti n g tbg h, chung t i c gng th u y t
ph^c
(Chiu r a ng c* Lc by g i chun t i ngh rng Thii s l mt ogi
l&rih. do t t ch.0 t nc, nhng Shiu kh& thay k i n . ili
a i l e 1hu iiaGg mu l n h trch, nhim y l a mt l i no i JEH& idiog
bao i t i quen* c tro n g my nm v sau ay.
^

* 7

- *

Jafe1

Cang *ti ngh ii tr a v i bnh.


v UQag ba^ iioc
2UOC ngot Hoa K, v ichi chng t i t a i niim l.i* t i d CUE tngCo
C cng t chi v 3 t c&ii cua Co a a dD mt s t r anh, c a i vaa
ra nhiu l l trung bLiu tin g ng hm Sau cog,. mt l ngi, chng
t i quyt n h tatt inh phin hop vao khoja& 10 .gi m t i nhniri
aa im sau. Giuing ng d c sn t a i y v ckujag t i dog Cmtoi
t i cu l c b s l quan*
sng lam s a u /b t hn t i thong
Ti x ln d Ci tiii u tung Elii^o

nit icen mi.' Ti a


-; .
;W

- 44 -

m&tiu. tn& T hi lic b g a t l n h quQ dumj 1 , d n o i i i e n g l a


mt* c h i u s ahay d gnn U. - mt chin fll h i u I1& lu u u l n cung
uiiay chun& v i binii e mixili - v llii l c ut0 ciit th c h ue
liipi
' n&i C& n*
l cc l i binh, lu n cua I'k ij t i da nht tiiy T hi cng t
,
mlah l ngt b i t t nhiu v h o t ng ch n h t r pii&i Bii ti n o ,v
lu c ly t i n i r a d i u . l i l a i tti tim : Mi t cho crj& t
h n h
ri liii u tag l a ngi c i diu k i n l n h ' d o . Mai.u tng CD
th c h ciinix t r nh iu hn iu h t cc Ig lariUdiac v th i u
tng
khoi tcc ti ti n g .
Ithng T hi klig p h i c h i t ch i mt l u m l i poh ku to tMh
khng, khong, khng bao g i " .
I
l v i t i , h a i ngy dc nghe nhng -Li 11khng# khong, khng J*
, t i vn ca khng th tng tng c n i ciiu # Dic d la ch n h .
tro n g nhng nm kh kiii y, bo ch quc t L p .ari no ta o r a
mt
ogun d lu n ti u co di v i chic v. th ta V it Nam* B t
o
ngi no nhn xh-chc vu ny l t c khac d t rnloh tr c bua r u
d lu $ v c th e b i mx phe piii chn^; d . Khi mt ngi nao
xxn
lm th u tog tro n g nhng n&ay hon lo n l c by &i t h ngi -o khng
nhng c h i c th b i l t mt cch nhcnii
con c nguy CO' b ' am at
na* C l d i u ny l n g vng tro n g du ca nhingi But
tro n g
k a i Dgy hop' th c kho t i n y.
Ti xin noi. mt och thank thc l l c by &i idang lchi nao ro o g
du t i CO 1 tng l a t d i co iu k in thch, hp d c d c . Chng
t i cn c Iflt chnh, ph qun 'nhn thay th Wut vi s i u f nhngtrng
lu c b b i h v ii i qun tng cng c triUv ghn ngi, t i l l Jdiong ; qun
tro n g lu c c h i c khoiig 30.000 ugu i y l on ciiim non co l
bay c, niing v cn b bng so v i cc aa anh tro g 'qua, i.
Ei s a u .k h chng t i ngii g i i la a i u n g 'c pile, .till mt
B
v i c t 'xut bng a. Iroag mt gc pling &9P t i thy Thiu,
va Thi daA nghim chinh tho l\xn9 eaa . ii u bc v p h a t i dng
tron^; hanh lan& va n i tin vi t i M
Ky t a i sao anh khg nh lam.
thu tng ? Ka co a i chu Phn B khng c ai. din dng r a xhi c '1*
fll) i nghi rng trung tng Tiiu nn nhn lam th t^H, t d
n i h\x vy v i g txg ni I1 "nu trung tng kiiiig Dhxi t h i t i b it
v i c gX s e xay x a. u cu hp og bun ci a cua, chiln^ t a m keo

45 -

d a i thm mt Vtj.i tiu& dng i oixt t h i clic l a ch n h quyn s l t


, k h o i toy cua qun i1'*

ra

Thiu n i : Chng t a pii g i i quyt v c ny ch xong11* Ti l i n


n i t i p s MMeu tru n g tag l mt ttg tr n g da s tro n g chtth }?hu
tru n g tung s gh th nao v vto t r n gh g i i gr l i c mt quu
i khng c kh nng quyt n h xem a i nn g r a lxh o I19?
CO th e tng tog rc dn chag ang suy ngh nh th e to, nmt - qua
i rur th t h lm sao a chung t a n c h in thng c ?*r Ghung
ta
c g ia o cho co* h o i s l!iDg quyn l c . G ii dn s lm cho tinh,
hnh, r i beng. v vay m t o i ngh rn g cho n k h i co d i u k i n thanh
l p mt ch a h piui do s , chng t a cn. c mt ngi hng - mtqanniin"*
tfYu cu anh Ky ing r a tnah. lt> chnh, phu11, Thiu n i v i ging
van n ai*
T i van cn do d. Thc r a , lu c by g i t i khng b i t v chink
t r , t o i c h i b i t l t i d t i n tng d t nc cua t i*
Cui cng t i co n i : "Bang mi cch, qun i
l p mot c h jab. ph cng sm c n g 't t . eu khcng CO a i
nhn la i i tr a c k nxim, v. nu t t c cc anil tic s
ni t i , t h t i x in sn sang nhh lih cng h t o i
lnh, b t c cng t c nao n&ay c Gng t o kho khn
d giaocio t i w.

chng t a o h ltlinii
Jchac dm ding
ra
c u s t a nhim
laon lun d nhn
nht 3 ma qutt i

Cluing t i t i abm l a i f Diiiu CU t i im tia tng, v.


ton
th h i ng a noan h* Ti d uc toan th h i ngh ding dy v tay
hoaa h ,f ung nh l o i n o i eangi phng la y a i rur vy.
' i van c a mun b i t th t chc chn l kiLog co a chu uhnng
r a t h nh l p ch n h I h va t i ng l n mt l a na tr o mt oc s
quan nhm hp v h i i ua cc v no mun n& r a thay t i thnh
lp
chnh, ph, t h x in n c i l n , t i sn sflg nhng l a i I 11 Luc bay g i h
ng thanii ni. :

'J' /
en g i pht ny t t nhin l t i khng
00 k hoch g sn c.
; l i t i n mnh m 'vo f phn ca mnh., nhng t i d khng bao g i ttg
tng c l a c ngy nh iim 9 cho nn t i khng co chng xrri
d a i hi n o , nh thng thng nhng k. m mu ciiuaa b fla tru o .

XJ

Tt Ca nhng g t i c th ni tro n g b a i diSn vn nhn


l n h
t r c h nhim th n h l p ch n h ph ch l a t l y lm hnh i n
v
danh dt l n dnh cho t "Vi t cch l a th a n h v i n Cua h i
g
quq life ch khng p h v t cch Cua mt ngu ho a t ng
C hnh
t r T no v h i ugh l a t khng tro n g bt c ng
phai
c h n h t r i nov Ci c mt v | c tn t th c ro l a t i khng mun
g i t t c cc quy^n b n h cho r i n g t i va t i h y vo l a t h
th a n h l p nhanh chong mt c h n h phu, v c h n h ph ny s lom . v c
tr o n g t i n h th n Sngvi cho moi th n h v i n ca c h n h ph %u Cam
th y c l a m inh Co tham d chung vo vn la y 'm i q u y t nh.R
4;x a r a thm mt i u k i n : "Ti s p h x in phep v t i "
I

..

'.'

Phn 1 u t n cua v t l ,fkhng c . Luc y-ch u n g t i


1 mot cp-vg chSng t r e , chung t o i khng mun d n h l u n c c muB
ch n h t r * Tuy n h i n , Sau k h t i g i t h c h cho v t o i nghe caQ-._syL
v c xy r a , v t o i h i u v ng v v i c t i q u y t
n h
ng ra thanh lp chnh phu. Ngay hm au, t i tr l phng hg-p ca
h i Sng qun l c i xc nhn quyt nh, ny c^a t i ./ '.

Chng

YTI

n I

, T I LM T t J N G

: B i l l ! ei m n i l

Trong nhng ngy Cung n h i t Cua Nhm Tng T r , t i lchng c b l


d n h lu 'V a o nhng CUC o c h n h v bn b iu v cig cu t a c c h i n
Cua khng qun ma t i con em l n g yu thng mt ng u i na*
Cuc
hn- nhan u t r cua t i vi mt phu n Php - v-chung t i a
c
5 a son v i nhau - k t th u c bang s .l th n v a t i p th e o

chung t l y d . Sau k h i l y d i v v t , th e o l i cua mt


rih
b o , t i hng c " h a i nam h t sc s ng cua mot ngi co s6
ao h o a ) #
C l t khng c&n pk&i n h chanh l s nhn x t t r n a c

phong i nh t h nao v th c ra t i cng vui ch n h u v


th o l.
mi tron g lu c by g i b v l t t c chng t %u khng b i t sngcht
ngy no v cn p h sng v i k h i mnh c sng. Nhng tro n g
nm
1964 t i c i rn mt chuyn bay cua Hng khng V f t Nam e
vng
th n c h n h th c B ng-cc. Chu v n t r n chuyn bay nay l mtc
g 20 t u o , vi mt sc ep co k n h nht m t i cha th y bao gl*
nng t n l ng Tuyt Ma v t i th u y t phuc mi Q
nng
dng Cm v i t ch i^ u lim do# Qua sng hTi s a u # b i t <yc nang s
r Bng-cc sm. tr o n g chuyn bay t r v V it Nam, t Cam th y
la
pxi n cho t g i , nan go Nhng th n g thu ng n ng Vi.t Nam khng
c t nhp vo phong ngu an b lu c 6 g i sng* Tuy n h i n t i cng
i tim r a c cch l vao phong nang. Ti mc xong b qun
phuc
t u. tng khng qun mu tr n g c hS b t cng sn sng i dcuc
d ie u hnh c h n h th c , sau t i k n ao ng Qh'ngi phuc
d ch
klich san mang i Im tm l n phng nng v t i d i cho ngui ny
my
ng b t ( t i n Thai Lan) v t i a bng mm im tm t$n g nh
nh
ca phng ca K a . ng ang ng nhin r a ngoi Ca s v n nh l
Irhng ng Gn t i k h i nng bo mm im tm xung bn Sau
Dy
nng n i v i t l a lu c by g nng ang tm cch i n h n t i
tr n
ng t i i n d cuc d ie u hnh !
Khi chung t i q u y t n h k t hn v i nhau, t i mua cho
mt c h i c nhan t r i g& khong 12 o - la v Hng, lu c by g i con
th u t ng g i n chung t i mt qa mng m C Sang tro n g
200 .0 0 0 ng, s t i ^ n ny a h t sc t i n l cho - t tr" a n g
p h t n t i c c i t a i nh hng C araven m " a i a i " c ung u uxjo
d - khng c h co Khnh v Hng m c c ngoai g ia o oan v t t
ban b th n t b t Cua t i tr o n g khong qun,

nng
l
l
tr
mi
ca*;

Khah cho t mt mn qa l n g l a y - mt chi c xe Pho .P hao Cong (P o rd F a lc o n ) c , k u nm i 960 m Khanh khng dung na v l Khanh
Co mt c h i c x e h i khc Cua nha nc. y l ch c x e h i u t i n
m a 't i c lm ch t tr c dn g i , mi cho n lu c t i c h lun
lu n l c h i^ c x dip ca qun i cp cho v t i gn g qui mn
c h i c xe d ip nay Cho n ngy ch s i Gon sp o #
Khi t i l n lm th u t n g , chung t i quyt n h t i p t^ c 5

tr o n g

O&D c khng qun nh c mc du ban an n in h c n a i xy d^ng mtbc


tng ohung quanh khu vn co chung t i v cho ngi Canh gac
24
t i n g ng h tr n 24 tng* Bi v ngi no mun vo cn c %u phi
c g i y thng hnh oa cn Ci cp pht cho nn chung t i cm th y s
an to n cua chung t i c bo m y .
Thay VI d chuyn t?n cng th danh cho th u tng, mt nh l u
t n g cch d n h tng thng khang mt dm, t i "dng; n i nay lW
vn phong Cua t , t y c sSn btep, ng phc d c h v phong
nga
Va t i c th c h u hoc ngu t khi cng v )% bn t pial * lom
v i c t r e - v t i n h tr n g ny thng xay ra tro n g nhng ngy sing
lu c by gi* T lm v i c tro n g mt vn phng rong tr n mt bn ' g y
l n ep, tro n g phong ny c gh banh m i cho khch ngi th o a i m i,
mot c i bn hop v co c mt t l n h , Trn tng c 'tr a n g yjr hong
nh c ln ca cc nha l n h o tr n th g i i*
K^i ch n h ph t i b t ta y vo v c , t p h i t h t h t l t
th y b ng lu c u, y vy ma chng co Tt m mu o c h n i no
l t t i hoc mt s chng m X no c . Co th nao l xy
tr ng hp ngi khng chuyn nhp th an h cng tro n g cng

ra
v c

ma ngi l n h ngh b th t bai chng ? Trung fe$f> cua t h n h nh


l nh vSy, b i VI sau kh i t i lm lm th u tng qfc mt tang
th i
T hiu l c by g i l quc tr n g , noi v i t i : "huhg t a
phai
t chc mi bu Si l l i n hoan .
Ti h i y do t a i sao ..th Thiu a ni : "hnh ph c j a anh
tS n t i uvi ' f mt thang r i " . Thc
s% l chung t i t n t * . v

u t c moi th n g , th aag nctf qua thang k a , t t c c Sng


chung t i %u t chc l l i n hoan,
\

a
b t

T i Cung b quy ry v mt bai tng th u t cho r n * t

n i l a chng t i cn co mt H t-le (H tle r ) Vit Ham. fi a XL


s i Gn l c by g i .n gp t va cho t i bi t l a nhom th n h v i n
th u c cnh t cua Quc hi nh ngn chn i co c gng n h b giup
V t Nam b i v nhm thnh ven ny , ca 4&0 h i Anh i cho
rltag
t l a mt ngur m H t-le *
"N ay,tha ng a s "f t noi l f i I. "T khng bao g i n o i

l t i i m H t- le ,T t c Dhng g t i c th nh v% cu chuyn
r c
r i nay l a lu c t i Con l t l n h kkng qun v tr o n g k h i t n gu v i
va i ngi v i t bo Hoa Ky, t Di v i ho l min Nam V it
Nam*
chung t i h t sc cn c'm t s l n h o mnlio T i v i n dan tr n g
hp cua mt nc c yu km utyC H i t - l e b i n thanh-m t a
Cng
quc. Ngay tro n g vn l n h ao mnh ny, t i cng CO th v i n
an
mt cch de dang tr n g hp ng H& Chi Minh va/nStt v i n dn nh
vy
t i cng s b c h t r c h khtig km g k h t i v in dn tr c ta s hp Cua
H t - l e . T gh term cch th c bi H t - l e s dng qyn l c va
t i
khng bao g i xem H t - l e nh l mt v i anh huhg o
Luc tnx u,. Tiiu va t i i x kh hoa th u n v i nh.au.J, nhng
co mt s r c r i t 'n h gia* chng t i . Trong a v quc tr n g 9
h i u khng c b t c quyn l c g tro n g thC to Chnh, t i p h
Chiu tr c h nhim l y quyt n h v VGC ny a lam cho T h i u s in h
ra
ganh. t i , T i c t h i u chuyn ny de dang hn nu T h iu khng t*
ch th n h l p mt c h n h ph tr c bi va T hiu s c tr h n h em
T hiu Tiun c quy^n 1c v danh vong, nhng l a i khng mun nhn nhng
cng v i o nng nhoc kho khan. T h iu l hang ngi nh v y . v
\

. V-~

Va qua th c c nhng cng v i c nng nhoc lh khn p h lm oTi


Ca p h i t r a cng r n v i &ng s cua t i tr o n g n i c a c # Trong
snh,
h o t c h n h t r i V iet Nm, nhng ng b o a t ng ch n h t r i lu n
lu n
Co khuynh hng hnh ng th e o r i n g Cua TTixnh v tr o n g tu n l
&u
ca n i cc Ca t i , mt b tr n g d i n cho min Bc vn c c Cam
vi mt b tr n g khc min Nam, s dung quyn hnh c^ a m nh mot
ch m t i khng ong . V b tr n g m in Nam ny n phn'
nn
vi' t i , *
/
Ti i n k h c h i &ng- a i c c , l c by g t m
n ,
Vi c h a i : "Ti l a th t n g , nu h a i ng mun th a y chuyn
g
th n gp t i " * Ri ro a v p h a v i b tr n g ngi m^n Bc t i
a n t v : ,Nu ug cm th y t minh 00 th th a y t h l u t php
g i l
quyt cng v i c t h ng Rn t chcngay by g i * . V b tr n g ny a
c Can am cfrg dy va x ih c g i i n h i em ngay t c khc*
/P l n lm t tng V80 l c ai s d n h , l u c i a Hoa Ky t r o n g .
cuc ch i n tr a n h V i t Nam ang th a y i c h i u hng. Ngy 2 th n g 4

nta 1965, sSu tu n 1 S tr c khi t i nhm' chc, t n g thng Johnoon


quySt in h l b b in h ca Hoa Ky nn c nhng h o t ng t i n c n c.
L d nh n l a t i d khng c b i t quyt in h ny c a
tone
th n g Johnson l c biy E i , nhng cung khng co mt a i ng p
nhng
I ngi c vn th n cn ca to n g thng b i t u^c v i c ; .quygt
n h
nay c g i b m t. Jo h n so r T quyt n h nh vy b i v h i h nh
ntu c h tfin cng bng cch nh bom sung v v i c anh bom keo di
c th n g - t h a khng th ngn chn d'JWj'C s sup c u a ch g min
Nam V it Nam'vi ch n h ph thung th y i lu n . Johnson d khng dm
t n g cng v i c rih bom v. e s Su- Can th i p Cua Trung Quc, do
o
m Johnson r a l n h oho l n h thy nh b Hoa Ky nn k h i s
hnh
ng t n cng v chun y cho g thm sanc V it Nam t 18.000 n
20.000 qun; t n g cng s 57.000 qun Hoa K l c by g i ang x r V it-.
Kam. S qun t ig cng ny .gm c 7 t i u oan l n h th nh b
v
' 4 t u on b b n h . Lc by g i Westmoreland cng .c di . quyn
* h h a y Cua mph mt t i u oan c
in h cua Johnson khiiR p k i d dc la y qua smf bi vi
t '. ng 6 t h cng sn danii mab. tro o g cupc t a g i h e .c a a ip
Vu W estmoreland dS. nhn thy l ng to cn c thm CLutt* toestm orelan
n o i v i O a -sin h -t n MV i t cng; CO kha litg htth qun o. c p tr u a ^
V <o4 tro n g t t bn vng I I I en th u t ca min l\lam V i t Ham* c
s
liuta. aao n& tJjong qun. doi V it UaiQ a l n cao mot cacii ^ixac taa^*
S tL it h i tro n g cac tr n 4n a ci l cao hn anc t i n li u * 5C
k&ng thay chung t a c dun& l o i hanh on& no khc Ln l t u hsx
J CO gng "ca chng t a bng cch g i hm quan t Hoa Ky ixoc t
ac
quc g i a th ba n V it Nom cng sm cng t o t , tro n g ybnsny tu n l e
n g h i m tro n g sp a W eatmorelana x n tkia t t c l 44
ti u
doan, t c la. nhiu hxm.s 33 t i u ont cop ao XE
th a

lm cho n&i t a p h i oiioug. vag* Clio dn l c ny,, q u y t n h


cua
tng tioag Johnson v v i c s dng b b n h Hoa K V i t Nam mi c
lo a n bo cng k h a i chunr: v bn t i n cho b i t l l u h thy nh.
b
Hoa K d c 200 thng vong, i ir n g x an bao mt ca ch. O0
tS a
i a : liOicg c e th,y i nko trongahim v cua cc n v i t c c k i a
t r a bo cu & Hoa K t i V i t Weun tronr: may ngy hoc tu l e gan ay*
. Dngtiing khog c ciil th. iu g mi M n h da vn a ch
t Westmoreland tro?my Ka gaa y hoo troag bt, 0 thi.^iia

*!< fcluto*
v. ohLh yu oa c c d v n i
. giugi co cu o qun B quan irpng, nh cn
o c dn v igr c nhln v. k t hp xkuli dojag tu
k e d i an aiik trong v i gta ntng khu vc du^c
\

t r a l dam bo an flinJtt
c khng qun
Ng*
M pohg v i hnh * ,ng
canh g i

HMU tng Wee.Worelarid c v chi huy c h qun ca


Y i t Kam y u

o k i g iu p

d t h i tu * n & i e s t m o r e l a

pi

c n g q c i|ULjr a , t r o n g n h i o T

v uc g ia o ph.@ iu A cc n v tr n y cua Ha Ky1d ymtr*.


co l c lagVxt foam rQ s tan cong di ca c h , kill pila V it .
k b g c s n l u #e l u n g d b. kh.C Q i ph v a k h 9 g h-a

t hy

rn g tnia k n h q. s ni Ghuag oi hi* mt Stt ytt tr* cp bach.


vjrM.

nhu

Baa tuy * b trn ca ih Nrrig lm ch.0 tn h trng khung' hoang


xong t i a cua dn chung Hoa K i jgp'i; chakL-plnl Hoa K tr oa pli bin
0 v 0 khiBg lioiig iy cng tQ* them k ill l oan 173 d. Gu HoaKi
tfcfttt f i a t o oiiin v i t u on c v l lupemg Nam V it Kam phac
i * i Gn &gay 27 thang 6 . Bi v i cuc h&nh qun 'ico a i tro n g 3 ngay ny
v Uor 1 * l i f t du t i n m qun d i Hoa .K d tham g ia t c chin theo
iciu nl?
d i ithng piii l a mt "iiauh ang a b v an n i'ih 11 m dy
tja2i l ttt ouc hanh qua m ttestiaQ#eiaud a g i xa ixai qun "lngv
tiiT,r. trong vn& Vit cn. WefltiaoretJud c J6i v i t i l a chin ^hut
Mlnfc v 'd i t 1* th aah b a i ke ch. vo cu i um 1967*
! Trong vong mt thung k t k h i t i, nhrn chic tiu tun&, b trng
^ quc phng JadNaira d den V ie tn a m d c tn h ve ban yu cu* 44 ti u
on Oiia. We0 tttox#iadL#McJMeiiiura ciap thu bn yau cu - Va Hi
q tham mu tru ng l i n qu/1 Hoa I cng cnp han ban yu pu.. cua
^fitaorX andf v vo cu i UflUBat96 qun s Hoa K V i t la .t n g l n
i a 1 4 *314 n^uti v s ny
t r a c to them, mc dHhlriis
t4a

tl p

t c a h n n ia n iila lcJac..^ c . s

n^ qu&a di Hoa

t h a y d i t i o

t x o u ^ c l i l i i i i 3Q.CX

t i V it j^a c v

Xroa^ kan^; th i gan. Ay< t i dan& o; c quyen hkia cuft t a i


v th. t ag. Mciamaxa c s ang thm t i Yo trivc cu o
nm
1965 t 4l bao cao l a i vi tng thng Hoa Kr ^Cinh phu .qua nhn ca
M t toa m ahng khg ve^c a ag h rng r i oua L ohog
v
kiii^ uc to xa nhofift hot dg tiftu cc. Cng QUC binh ii
ha
im in b u iu +9 khn^ t h i bo m aD ninh. l u d i oi^o b t c*n nov
idi^ c u Aiu g. Ob. tAjr l cth tm ^c op i a h ao c
kh
jQg v th i n c h p v , trong ii. cha, c dG tlo h t a n
niniilu
kk. thi. tftf K uc tn h x clia^ ph OLL g agty nay |
sot

- 52 -

dx
tr h

25

phn trm dan chung v cho b i t Xu uguw i'chu tr a c k tihipmclio*

b lu h

n h

tro n g

Q ith

ca

pg^hy

v& g

la

tro x j

VU S h a i

nm

t i chnh phu Hoi Y it li t . sot uc >0 phan trm au chm;; "V


l e g hii ph cue t i IU l. clii quyen cha day j3jn thfcirifc ve d phi
t i l p t r t ' t t mt tifljti trari hti lo n , ri n g l c 4y t i d c cm
Qgii l bao co tr n cu iMic^aiaar. c phn no th u th i u cm,
-uhag
.Motenora v a r a l i khuyn cao l tn n i -qun thm ho foeatmor eland
Ch' oho'den ai sau* iiiclVajnaru mi. to ru thc s th t-v n g d i vi cuc
ciiin tra n h V it laia v thay di l p trng' theo p h i "b cu11
trn s u 'ti u g cA quyn, th lc' v uy quyn ca t i uyc cng c
thm sau jnt phia hp vi tg thngJaiuasou Honolulu. liUC by
gi
tng ting Johnson (Xang gp kh k4a.il vi y ban d i n&o ca Thg
agia v i n v y ban ny dang ciieu t r v i c anh. l u ca Hoa K
V it
$faja~ c b i t l n&hi 0 Virillitua .gulbri& ht dua r a vn quyn~~itQ'
ca Jotuison tro n g v i c g i qun dk Hua Ky i t c c h i n .
v i s bo tr c c ha.i J%y, Johnson d t r i u t p mt h i
Q&hi
ngy 6 thng 2> nia 19 6 6 . Joluason dem tiieo mt oL t y -tg hung liu
gm nhng gi c ohc quyn lu : B trng sOL fcjiao Dean Huak* b
trng quc piig MGaix., tr l b tr ng quc phog John McNaugirton,
c vn trng v chnh sch i goi idcGeorge Buficly b 'trng
nng
nghip r v l l e i'reem an, b trng y t , g io due v phc l i Gar d
en er, cc tung E arle- Wheele r i W illiam W estmoreland va Maxwell l'a y lo r ,
dc U .S .G rant h arp , va cc d i s Henry Cabot iiOdg, A v erell H a r r i- J
man v Leonard Unger.

l i ngi i din vi tng thng Jonsoa vi tng ltt v . tng


Kguyeri Hu Co, b tr ng quc phng tro n g n i cc cua t i n g i i i a i t bn
t i..
1ng thng Johnson n l n chu ca h i n gh nh sau : "Cincig
ta nhm-hp t a i dy l tho lun c b i t ve uc s ngiiip cua
iia
b.lnh. Khi chng ta r i khi ni y l chung t a h. quyt ttt
khng
p h a i c h i c xhn thu-h chin, thng chng xtt l c , m con ciiin tiingca
nn i, bnh t t v s tu y t vng. Chuag t a ang Icon cho ngua
vng
cua d i a a 30 do ciing tr thrx h i a thc.11.
V-' .

.
im chnh yu l a Johnson mun cng b l Hoa Ky n V i t 'Ham
Jchong p h i c h i ogn cha cg sk ma ooa c mc c h g i p Q Yit^aitt
c h i n

1 >*

tia a o g d c s g h o kiao v t h i t l p

c s cu a m t qo g i a

'1

i)e isjti&i t r i n im n i t r n , t i ha t ti Jaaab. mt cuoc&ch m/jg


x hi* g i a i q u y t nn m ch v bh. t t v ham mc c h tiic lin t
ch d dc l p t do. 1'roQg b i d ie n vn phc tJtiao tr n ciuiyu bay ac
H onolulu,, t i n i : MT i ktong n gh rn g chg t a hkx c i t i u yc
t n h tr n g a i a h ao^ cua t t c mi ngi tr c k&i ciig t a ciaat,
nling chng t a p h ai th c h i n duyc nhiu t i n b iia na so v1
'tihuii
t c h m cluing ta d tao c C10 n ngy iiorn nay. Cug ta pJaait^oduyc
rat x i h o i c kh. nng n& vng khng b la y chuya trc nhng liku
'goi g. CL ca cng sn* Ghung t a phi t o dc mt X h i tro n g

mi ca flJtLuxi u ip th cm th a y l i mab. c mt tng l a i f uycknii


tr p g v 00 ph.m g i , moi ca iha aeu th ay c th c mox c h.i nao doct
cho r i n g mnh, v cc coa c i mnh *dc SO0& tro fig mot bau khog
khiug c g l chu n n , tu y t vn& ttoc c caia g i c l b b r i M. Dy
l nhn^ l i n i ciin^j r a n , khojag; jiung hng m. l mt SU! tuyn b thng
th a riu IHO o ca t i v . n a c ch V i t item.
Johnson d eham ch n g t a i nghe v Ip. t i d t l i , Johnson
euxm inh. v p n a t d i v n i : "T ht iiay , th ti% d n i ^ n g nh mt
ngi. Hoa &* 11 ut p it t Jo h n so n , t h ay l int l i tn. auxyng -cao
B lm T i th ic ii Johnson v n&ay t l p u chuus t o i d 1P tm u,c
l b i v i Ctt -tiai chung t i l ahng ngi mun ln c vic* v d k h i
ching t i t r chuyn tron& l c a i ac tiieo huii la& ca JiLhach. n
.
cn piaiie, h o p , t o i cl d p tr| cng lie tiin^; tru y S n ilnix VitXilam
y s ung h thD^ ny nhu: ii liit pimonfc t i n thong t i a v tuyntruytt#
Liic b. g i V i t i^txn CUU1& t i c iii c iia i i d i GC piiat in h
t
t r n luy bay* Lc k iic, Johnson quy l i p iia ah.6m ngi p h i t Giang
ti th e o sau chn^ t o i v a g o i ngi ph t r c h c quan tiiag t i n toa
K
( blb) dn v n i v i v i n chc ny i u g l t i vca trla b . bay v n o i
thm ; frUii tng K n i n&- Hy g i p
th c h i n v i c a l i n n^ay
by g i 1*. 1rorig; vng mt th n s a u , r^i Hoa K dc xem truyniiL
V e t JAej.m i^a l i yu cu cua t i yo ^ i tiieo dng l i tii^thia^,
t h i c l p iii a v a i nm mi C0 ^c h i u qua.
ildajcwell T a y lo r cung c mt H onolulu iiag idia^ cn l i s
V ie t N&m aa* in s a u cng t i v T a y lo r gp nhau * V i t Ivam t i l l l c
t i let mt ^ khng qaaa tr g d i v i Duylr v l c y 1'a y lo r c
cta rjgnl g i n a v gay g t d i v i t i Allig by g i p t i i tiau
tuxj% v dang tixp l u u tr c t i p v i t n g tiiofcgp trorig lu c o t l TayIp r c h l mt c v& pha sau hu trng m thi*

*9

"-

Va t o i du h a i 1 oug kill' b i t I Uu><: ill t luUfj .1.0 1 HU du* mux>'!:-j l '


2. 0 T 4 ft t r i n h btty x c
tr c uy bn ri i i% ui cu li th y n /,
i.
chol ph cun t o i l "ch iih phu dci t i c n V t hum uyc u r^iiO vii^
c h i o c u a (juiia o* l ron, l a c qukii JLc CUM Uiti Stu cinii pbu h
i&y
QQ/ X h \ c h n h pJau ly s Jchj& b myt tii a if 6 n o
it a iiii xnyt, t j
c h ail ph S b i l f t t 4 troiifc iy um tr u c ict na'* v i v^ m t i igiil
l 00 a o t v i k h c h l t c h i daii c u a iit a n in ii d a r^ 1D lanii veiai
c h in k t r Hom V i t A*aiiw,
Chn& t i u cho p b i a 11101 Ihoijfc co chui& t-ron^ o c n i :
"Hoa Jt 'cam k t to n tr n g nguyn t c quyn t qu t c a c c an t c v
cua c c c h n h phu G s ciap thun, ca un cling. Hoa K
ii. g i p ci
v 5

tip

tiG i p

d ii i k

iie t k ii ib . t e

u a V '
t'VM)a.t

t& g i a v i c

e m t M g &a p h .b i n anh san& g ia o dc v'a l o i t r bnh t t 11.


Xg i v i Jo h n so n , c h i -ri u g mt b th n g cao nh'?* vy cuag
- cha au* gy clip1 9 Johnson hp t t .c chiiflfc t i l i / Cho n ngy
hm tey t i v n con co tli nh ro Johnson l y ngn ta y c h vo
t g
aoa cua ban thn& cao opxxxg icili J o h n s o n . u u t l i trng im mt
vi
pJtion^i aach s c ao cua mt a&i tiiuc minTextS, va dbiag t h i l n l t
lxl v p iia cc b tr n g Va v i a ciic l i a h , n i r v i t t c m i
tigcriMat cci qua q u y t l .o n ^ , ttt khon^; c h i c n i su n g ai tii c s
mun th c h i v i c xy dn^ liit nc V it toam mi'. "Hn g n g i
ca
th ban th.pg co n ay Hp Joiaa^jn n i tr o c nh v y 9 ,,b v dy l nit
bn tlin^ o m chk t a kJaon^ mun s b i bo qua. i hn^ cao ny
s
l mt th kiri timci chi^ t u o i th eo a n hrh CLn&* Khi chng
t a t r - l i ay > rp n ^ vr% ^0
iiukc 6 ti a g t i , ch.f% d chig t a
ae bt aa uiiac n nhiin^ l i tuyn b m tn^ thng, quoc' trng
v
th tn^ u i.
99R

wi v c trch, rihim t a i cc b i i i h nay, -qui v b, trn^vk


:c a c ha v i a tiY C vtnac tro n g -h tti cnrm pii./ q u i V ng qun la c h a ii
t i tc Klio t q i v i va q i v i s o*c chia u iioc D. cLnhrt c h n h
v i cfg v i c ud q i v a .lm duoc 11.
a&Qfc v in d tr a n h th s UOK ^9 (a & i i 0 dtft JoiiiiSondQ
h i I % i v k xy da& ^c na dn chu cc vng n.n& tio n cha ?
w i v ' xy <in^ ciyc aban^
tro r^ i ap snh, h o t da c h v h i no
, v if a t a t Vi v cho C10& t o l b i t i^ctyt tii i giaD v c c con s .
do^rx h a i oaa thn 4j cap CO
,ftu^; g i a sn l^ag san x u tii u
ho&9 c&l t i n t i a <luog nn tiixcn^; n g h i p , nn con^i n g h i p ip
s t'

'

ii I I

"

~ 55 -

v i u k h i h a ttag th o a 11* yl jin cau van su n g 9 uhng tkh


trig fra l a cc vi. th c h i n ?c d i u g r i ?", .
t^uay v pha John- Garaer, b trag y t f g i o dc v phuo l i
CUQ. mri, Johnson n i v & n. l a vn y t 'v * o dc, ay
ng
G ard n er ,'Ckung t a iciirig mun n i sung n vn nym chung t a mua ,
lam mt c a i g tx'ong l i n h vc nay* l!Ing -tiing illia .l s e g i cc i
chuyn &ia sattg V i t fteunn* Dng vy.f niurag cung t a $t ha ; fa
lm t c n g o i v i c g i chuyn g i a . Cc chuyn& ia ny an

sao g bn . hg t a se hun l u y n ' nhn v i n y t .B ao iu ? Ging


t a khng mun iaih ng nli ng i c h i b a i Pke d i mt s t i l n v
kh-i cc ta y ch i kho i -tin theo v h i y c qun b a i g i t h y tr
l i s "Di ci11, v h h i t i p xuy quu t i l l y t r l i I "Mt q u n M*
'fe- ' ' .. .
-aj
*L&L*!i'i p th e o l vn a dn t u . vn ny cng nng bong
nh
khu sn g l c t i x ca t i v y . ^ i . v kh.;ri laaa t i g lu in g G trag.
v du g > v vy m ciiung t a p i i lm mt c i > e x k x quytvn
V I
I,
P- . \ ,
;;.
/
e nay - . 11
'
.
,

. ^

Tron^ p h i n hp -nay., John so n ci t r a l mt ng x u t s c V C i


ii:l -gu dia cu i p iii a hp Jo h n so n mi d cp n va d scmaxiii qun
: "Chutg t t n g thi h i u np& qun sir v co h a i h o c ba ly do.
ikit l ao i UU& t a iuA c th n i rnt cch tin ]it ii c v
chnh,
ocac l a i i A&ii ny t i ^ io n o lu lu ichrik p h i l mt h.i n&hi
t a
cng kh. &ig qun 73$ . Ri- nl\n t i , Jo h n so n l i n i tkm mt can
ca n ^ o i, Ucixuci& t a (i. th o lu n v i c xy ng mt x h i m i, da th e o
nihg n t u i cng tron& b i a ie n vn c a th t ng *ng,y from qua11*
vo clia c u i cng ca i i A^i, Johnson mi 1hiu. v a t i v i Wes:,
tm o r le a d v a mt h a i ag kic an dy bung a Johnson tro n g
irjg.,. Ghung t i un^ v i l y , khoog c i chuyn g l c b i t vsau
^do Johnson n n i h. v i t i "Mi th tu n g dn p h n g 'n g a c i a t i
d v i p lu t,f.. '
T i a i th e o J o im s o n ,'t h o i thm ichn^ b i t Johnson s n i r i n ^
v i mnii chuyn g l y* Johnson XO& ca phng l i r i h o i s "T. ag i
khng ^)it tiaiitng c t h h c" mt t anil v i cJbtli ic t v i t ta y
ca t i &&y khri^,f. Trong ^ i y . l t /d,, t o i pglX l Jo h n so a mi t i
vo phig c h lr c ciuyn Day va khug con ciiuy
khac peim
luhng
Jo h n so n X i aoi t i p l t o i c tiy ;\ t r n g i d. ph to o ^ thng^ Hu-^
b e r fc Humphrey CU34 - i v i. t o i tr n g ciiun bay t r l a V i t Sam, ngy
HI

hm BBX hay khng* 11Ti iut Humphrey cn*, <ii v i tiiii tui)t 'lu V ipt
tcun d kh i U v i c p dii& cJiXnli Bch V ti* ii iituli ligtty lut voi Vi.o
m chng t a thao lujLn, Jhnson rji t i p
Dy l a mt v kiu h ay 11, t o i d bg v i noi : "jdiuTjfc, t i
khng c b i t l UuBpixrey co Ittt 9 dy"*
'

cun&

"Humphrey kkg c mt d ay 11 Jehnsoja va u o i va n r n g in lai


eud ftNhn& Humphrey s c t i y icki *y bay cufe th u t&
cat
cnh".- V V- >*#.

'

Khi t i va r i kkoi plionfc, t h i Joianson &pi & i% n o i cho Hum '*i*


phrey O a-siflh -to E v bo Humphrey @n l y my
den H onolulu
cng i v i t i sang V i t. Ivauw
m

>

'ufr

V:?,'

ChuiLi V I

H
H

K
G
N
S

i
P
H

T
T
V
C
H

M
T
R

N
T

I
I

>n thpg 3 - 1 966, c h i ve vn u t thxig sau .i n g h H onolulu Vi


tng thng Jo h n s 00 , t i biB t&y 1. i n lu c-p h l^ fci i q u y t van
nhn' .ngi p h t tu - c b i t l a i v iMicJa T r Quan&* n g i a n h
o ca h - m cac IOUU '.toan t,hao tiiflfc ch n h quyn t p h a s a u hu
thng lm tr ngi jaghiim trng Qg cuc t i n hnh liin tranh*
Nhng ngi h t t d ng mt v i tr quan tr n g tron& v i c l i
tru c h t l a B m9 k l i t iini v Hn^ T r Wuaug, t o d-c
t r n mn nh cua m tiu h n h k l a m t n g i|v i cp i&t n h n chm
chm, v i hm rn g tr n g c h i, 'Cka& l. nt ta y l o li^yn tr o n g n&h
I th u t k c h aong. oho mn, l i mt ta n d h i th tS* nhng tk c r a y
Jchng l g i c m c h i l t giri 00 t h i hay i vn dng ngm v \
tham vg c h h 't r v y cng i &l rng, lu c by g i t i ubti ini 35
t u i v khng p liai l mt ngu t h o t ag c h n h t r chuyn nghip,'C ho
nn y c th S dng l i keo t i . 00 l e y cn^ t i t tng l v t i
ain h ra trog mt g a nh theo o Pht v v t i d i chng l i ifofeng
hanh g x iu xa. oua Nku i VI nkng Agbi Pht t mk y 00 th un
nn t i uG theo cua y chng* uyniaia, t i kLng cht bt c
a i l ko ux/c t i* .nhim,
* a t l o gtg a cuc c h i a trah
tn 'thng l i*
- ". .:.* /
v

- 57 ~

Xhng ngi P ht t da du troxih cang mnh hn nhiuk t ichi


r Qung r i khi d i s quan Hoa K S ai Gn, ni ma T r Queng d
duyc phpvo n nau ti p theo v i c .Nhu thanh, l c cc cha ch in .
T tong hnli d ia h cua y H, l r Quang d b t u cng
cuc
k t Ixp l
t t c nhng ngi pht t tro n g nc* tohng agi Pht t i *
c h i a r a lo m l i a i - m a p h i chakL y u - m n p h i i l h a

cMah-oyan a ) h o .t

ongnhiu nht min Trung v min Bc, viELn phi Tiu-dia (Hina yaa) 9 vng mjih * min Ham Gia h a i mn p h i co s khc b i t' v mt
g i .0 l 2 mn p h i a i Tha cho rng a i cng c th i n s ig i c
cua 2 h t trojag l c t h i mn ph Tiu Tha cho rn v ic nyxc h i c
mt s t ngi t dc m t h i .
tolling ngi P ht t a ct r a h a i t chciiii : Vin Tng ting
chynlo v cc vn g i o l do T r Wuang cm u v 'V in Ha
o
chuyn lo v i c ph b in giao l do Thch Tm Chu l n h cu T r Quang
v lm Chu, ging nh mt i thm t cua Hoa Ky iioc cua Anh., m
co ia i n g i, mt ngi tnh. tnh. cn& rn v inot ngi tm tlbi
n
h a . T r wuang l ngi cng r n v. a r a uhn t i tuyn b
c
t nil c h t u tra n h , con Tm Chu l ttgi n h a v a. r a
mt
dng l i n ha iin. H ai gi y thay phin ah.au da r a cc .
tu n b lm QIO ngi t a piiai hoang ia n g . Ri sau h d s i
dng
mt cch, snh s i tp m i sinL v i n , v tp th. nay l c by g i <ir
thnh, nh mt sc mnh hnh t r l n k t v i h, tro n g l c t p i
V i t cng a ngi xa nhp vo tron& hng ng cc tp the sinh vin
k h a i th c hni ng cua tp th ny va khuyn k h ch s in h v in gy
xao tr n *
I
*

p I

1 c n h iu l n nhm hp v i nhng P h t Ip l va moi l a


mi
khong mi lm ngi ah t i , v cho h.0 b i t l t i ,kh.ngh.chng
l i cc nguyn vng ca h, v t i cng ,b i l t ro a s dn chung V it
Nam l 1111 t v H p h i c quyn (G id i n mt cclichri ng
tro ri c h n h pjau
"T i s a sxig th ko lu n b t' ci vn d g cc v t r a M, t i d
n i, "v nu cc v i cn t i n tng vo vn mng cua min Warn V i t am,
nu. cc v COA mun cliung t a c h in th n g c cng s a n , mt CIU. jagiiia
th c ii v i t n g i .0 oa cc v i , t h i chnh ngay by g i ay chung t a
p h i oan k t l chng Ke th chung* iu m t i lthng th e
iiu
uc l t i sao cc v i cn p h i t chc biu tniL, xung ngp
gr


x Qlo

'j 0

ti*nt va lain Clio th CIOU& cuu^, ti chuii, cue chunk tt> Veu keui ail*
iNiurnfc, ng i P h t tur da d i to oh lie bu c t o Ti d hu vi ii

v i c v n o i : ,lfXoi s e t chc bu CU! t do ciio c c v i T u i ' n o i r o i

v i c c v l t i s l v i c do, t{ii sao cc v i eri mun l t


k h i t i hu l p i u m cac v i mong mun1*

t i

Xhn&ngi P h t t c &ng c t i min Nam. V i t ixam - va h


iiLi nh th c h i n dc v i c m cng sn khng lm c* v l l
mt hk s 'khng th cm quyn c cho xin i u ma t ca c p l nh o
P h t t inongc l c t i l l m chc c nhng ngi b n h n m h
s
a r a cm quy'n
S ngy th ca cp l n h o P h t t th t l ng thufhf
Kh
cuc jfchung hong d.0 nhng ng i P h t t gay r a l n dn mu!c nghieflj
tr o n g , T r Quang i n gp Henry Cabot Lodge, i s Hoa Ky s i
n-v n i v i lod&e y mun l t t p i . Theo nh l i Loge
th u t
l i ' cuc gp g nay cho t i nghe t h Lodge d h o i T r Quang |t : i.
d th u Ong t a l t c t h i u t g 'Ky t h thng t a s 'c h n a i
t&ay th ljtn th tng ? f*
T r Quang
T r ^uang n i l n
sn sg 'th i u
Quang xnun l a c t
nm quyn
l c .

n g i l n g im mt h i , co v uy n&h n h i u lam# Ri
mot v a i cu lm ciio iod&e ngc o h i n s "Chng t i s
tng Jx tr* l i m thu tng11* x t c iu m T r
, chng minh. C10 th y y l ng i g i t g i y th c I p
. .
.

n thng 3 nm 196.6 d x ra nhi& cuc bi?u t ln ii trong nhiu


th n h pixo l n , c b i t l Hu v i)a toang n i ma nhng ng i P h t t
c n h i u th c l c I l n h tr n g con t h a i hn nal. co bo cao
C hinn
xac ch .0 b i t l n h i u b n h . s l qua on I , n t r u t i cc kha
vc
n y , c th e t c h i khg; c h u nh nhau v i riag ng i P h t t
nu
n li c c ung th c s* Hnh nh khng a i c th t i n c r n g
tr o n g l u c mi c gng nn p h i c t p tr u a g l i t n cng cng 3X1
t h tr o n g th c t chng t i ng tr c nguy c b in k oia. 00 xu xa^
ra tron g qun di*
Qun oan I dcc t th u c quyn c h
ca tagNgenCiaaii
2*1 Va I h i cung l mt P h t t v l a ng i t i a chm. ch th e o d tr
l u . X ut th n
t th a n k phn nng dh, T h l a mt ng i hoc . g y
<Sc a i m cua ngti icho hoc lam ciio cg i kho p h a i d

- 59

1'h da khng o cch o z dung ha* Trong u o t i* t l khng


nghi ng g i na ve vicT hi t c h cc s dung nhng ngi Pht t ft
cung o quyn l c oiio ri n g c nhn mi.nJb.ft c nhiu ngi cho rng Thi
' lra l t c mt s t tng th i n t trong .luc y Cam-pu-chia f
n i m y chy tr n sau kill th a t bi trong m mu o chah. l t Dim
h i nm 1960 v. y c mt nhn t n h m ngri t a oho rng ngi dole,
cng sn* Bm s ia h Thi l mt ngi c th hay vn ng ngn ngm
Thi. ng mt v a i t r o .quan trong tro n g v i c a Khnh l n cm quyn
v sau l i tham d vo v i c l t IQaniu
Xuy nh in t i pLai ii ng cn. t& i v i h i
nhng l c by gi* r rang laT M ang nui tham vng mun
*r
thkh mt l n h chua cua th i x a xa, bi v l hng ngy t i u
nhn
iic bng chng l thay v duy t r t r t t t i vng Hu - Ung v
tn h hah. ang h t sio s i dng, Th t r i l i gip cho
nhng
ngi PiLt t i * V vy m t i quyt nh, l Thi p h i r a i . Ti d
bay r a a Nang g i i nhim T h i, nhng lm du bt v i c nay,chung
t i lo a n b.0 l T hi x in t chic v l do sc khoe v tro n g v i hm
h i s i Hoa Kl d t r i bnh* Thc r a Shi khng i v quyt n h
l i chp tLi b b t g i mot cachlcn. o t i nh, tro n g mt
th i
gian*
Ngmi oa K ang h hnh ng v cc k hoch c i a t i. 612
Lodge nhn th y c l t i khng c/n c cch g kinc kn l phi
Cling c chnh, pxu bng bia php gt .ra ngoi nhng phn, t chngol,
mac d nhng ngi *P ht t d tr c ti p ku g o i n. tong tkng John -
s o n chng na* Tng thong Johnson sng su t lj r a ve nh khag I
nghe n h n g -l i ku g cua h*X et cho cng* vo ma aua 1966, ngu
Hoa K c nhng quyt n h sn& on, c tb . quan, trng, hn hn s
v cc vn ni b ca V it Haw* Lc by g i tng Jdaxwell T aylor
ang nghi g i min CJQg H i phng, Ti c b i t l tro n g vng
v ngy khng qun Hoa Ky s khi s ch in ic t n cng thng' xuyn
Bc V ie t Weun bng my bay B-5 n l c .Ha Ky c khoang mt phfctt
t t r i u qun V i t Ha v i 50.000 quA khc thuc l c lus/ag
tr n
b i n tr n g >->1,1 vc. v. W estmoreland ang cn x i thm qua na*
Chnh v i c Hoa Ky t chi khng na can thip vo cng v o ni
b cua Nam V it Warn. io m th ch ng y gy ra tr o g -g i i Pht
t mt phin ng mnh ng*c l a i i trc k ia , khDg th ko tr in h
Jfchoi c va l i cn co t n h chng Id na.

- 60 ~

Lin theo d t i b g&ti cho l "b ihla cua MM v tr n tng


tro n g nhiu thanh ph x u t Mn dng ch r t quen thuc "Ngi My
hy c u t d i !"
cc cuc biu tin h sau v ic g ' *iiu tng Thi d gy nhiu s
lo u, O a-sinh-t n B l nu t l b l t t ^ c th mt chnh P&U
theo khuynh hng tru n g l p ca nhng agi Pht t s let* thay th o
l mng 9 n ngy 20 thng 4f t i Nh Trng c pk in hp
d\xo
t r i u t p mt cch khn trng v cuc khng hong Nam V it Nam vat
tro n g cc phin hp ny, cc thnh v i n trong chnh, quyn
duyt
x e t l i cc ng l i haah ng m Hoa K. con c th ap dng uyc

V it 3anu
' ' '
Hai ng l hnh ng chnh nu r a l ng A do George
C arver, mot chuyn g ia phn tch, cua c quan tru n g Dg tn h bo d,
x u t, nham t i p tu c khng t^ ay s cam k t cuaHoa. Ky va dng l o i
c ca tbi trng ngoi giao George W.Ball ku g i s -g ia i kt cua Hoa
ls V it Naa. B a ll ni : "Chung t a nn tp tru n g s ch cuachdng
t a vao v i c lm gim bt cac ton t h t cua chung t a T ht r a khng
cn umg l i hnh ong t t p no dnliclio chung t a na 11
Theo ng 'l i B t h i din tr l bo trng n g o i g ia Leonaxd
nger l tn thh. v i c ti p t c cuc ch in t^anh nhng ng th ip ia i
m cch i n mt dan xp <bng thoa hip* va theo ng x i JBP
t h t r i b trng qnop phongJohn MoNaught oa l i a r a l i khiyn
cao l

ti p

tu c

c oc c h i n

tra n h

!,v i m t tr i L v n g b > q u a a ,f

Quyt iii c la y nu nh 00 th n i y l mt quyt nh


I l khngc. th ay itro n g chnh s c h i Will'iam Bun<iy,tzY l y l i tr ng
ngoi g iao ph. tr c h cac vn Vien )ng^ mc d t n th n h v i c ti p
t c t i n linli ch in tra n h , nhung n i tr c gn nh t i n on l 1
flCuc cbin tra n li V it Nam c th se t r thnh, mt i u mang ta iii
n cho chnh, phu ny# t n h t cung gi-ng nh cuc ch in tra n h T riu
l i n i v i tng thng Truman h i nm 1952 vy1!*
Bu khng Jch cng tig s i Gn l n ca igui t a t chc
biu tnh, hng'ngay l ti'& G n y Ch Ln - khu ph cua ngi
Trung
Hoa I di n hiu h n h thc khc nhau e c ngy c nhng t r a i tran g k h e
mnh tro n g phong tr a o thanh n i n Pht t , phn b i t c do o s
m
tr n g m iip m c , n i xung( l n v l t nguC b t c xe h hoo
xe
dip no cua Hoa Ky khng c ngi c o g i m ia th a y , v h . nm a
f

- 61 -

XH

vko cc ca s Qua ngy k t i p , nhng ngi biu tn h nay l i cth


n* mt v a i tr n ha hn : vi khong 2.00 ogi, h d ngi mt ?
cch k i n hSn tron& 3 g i ong h tr c Vin hQ o e nghe cc bi
th u y t php m t n h cht bo l c c h i dc che u be Dgoai*
T i H u,

c o n h s CQ c u c i d i u hajah k h o a n t h a i t r n c u

Bgang cua sng Hng tro n g lilc d t h cc nh s t r tu o i hn tm


cch clia minh cho thy Hu l t r tim ca "Phong tr o tran ii und
n ri c h chim l y a i phat thanii v to ch mt cuc-bleu 'tinh.
ngoi
t i tr ng .lioc c nhiu qun nhn cone, k h ai i theo "Phongtro
tranh, u tro n g c c tng Nhun, t ln h s on 1 b bnh*
i
Gc c va Hoa Ky min Trung khng khi cam t>y nghn ngo
b i v b t t.bbL l l n i i ix b lm vao tin h tr n g p h a i c vn cho nhng
q.n Dh q quyt tm mun l t chnh phu m agi Hoa K OQH k t
ung; hm Vic ngi Hoa iv t r a t c g i n , cri l a d h i n thi* Chnh
t i d y f LO b r a b i t bao riiu t i n cua* mtbao nhiu t h
g i ,
mB h i v Will ciu vn mt d t nc khi b i cns, san th.ong t r , va
ii a c n t a ;lwn g cm n ? gP b i l n g m, phn b i va
khng bao l u chnh c quan thng t i n Hoa Ky d .b i ngi t a c3 t
ph thaabL t r o b ^ i. Trong s u t phan cui ca ma xun, ngi t a
va
t i p t c to r a cm th i v i t t c nhng g i co dnh l u n Hoa- ir
v ec ph bnh, lu n n i ti n g nh Cyrus L. S u lz b e rg e r,ngi
n
gp t i S a i Gn l c by g i , v i tro n Niu OQ th i bo V it
cn d xm nhp su vao tro n g ' phong tr o ca yQhng nngi Pht t .v
cn p h i ln mt c i g , nu khng t h i a Nng v Hue s sp *
l
h a i ng Jchac hau, nhng ngui P ht t vk cng s n gp nhau t
ng ba ng v a by g i h cng nhau i chung l , chnh. l
do
cna; s n kho l o k h i th c tnh, tr n g xo tr o n do nhng ngPlit.
t gy ra*
Nhng i u t i nghe uc cho thy l tn h h n h xu i nhiu
R i bong n h in t i nhn dc bng chng l nLiu P ht t c
v
tra g r t y u, / c b i t l nhm "quyt t " , v ma ma th a y ' : l i
c v tra n g v sung cua Ho,
H a c ^sng y mt cch g i n a l x in u qun vo mt
s6 t r i hun lu y n a phng mt tlxi g ia n r i b tr n mang I theo
v k h ca t r i cp P-kt. T CO cm ngh ging h S u lzb e rg e r l b ah
Ug th k J-UC y ai la n rng mt cch qa Phanh, chng, v h vng
duy a h t cu ngi bnh - t c l a chnh phu - l phi g pliu, c t

bo Uh5 ung th u t i
ngun gSc* T i d quyt n h lm ngay
v i c nay va cliua b k hoch lfg i phn^" & B*

ong

T i 'dn.: tr c mt s kh khan quan tr n g : c nen thng bo cho


ngi Hoa K b i t ve nh cu a t i hay khng ? T i cu niic k vn
nay va cu i cng t i quyt bi gi b mt k Loch cua t i*
.Rt cuc t i quyt n h t i n hnh cuc f,g i i phng vuag
a
lng mt mnh, t io T i d khng 'tham kho kiar ngi Hoa Ky*lc by
g i l a V* Lodge i v i t i , tr c lii. r i V i t Wain i'H o a l .
n i catmg MhTrg t i n tng l a nu t i thtcc iixn cx mt ch n iiscli
cng r n t i l l v i c n^ s i c c h cho no l c t i n .ja c h i n tran h * Luc
by g i t i d h u* hng cn b t G* mt s n ghi ng no c ) l Hoa
K muon c ttam V i t Kajn mt chnh. pliu c tLc quy en ym t r cng
cuc cam k t v i m Hoa J^ ang th c h i n * V it Nam. .
Chng my cixc t i d i hn th y th i im hnh ng dfcru
Mt
s on b b inh th c s l i n k t v i nhng ngi P h t t .
lliSng
l c lttg thUc dc khu Qung a cng ,lm nh vy Toi b i t chc l
nu a H
t p t c tro n g vng | | tu a n l na tiDX t t c m in 'rung
s l o t vao ta y nhg ngi P ht t v h s tu y n b vn~ ny l a . mt
vung t t r i # ai p h t th an h , cc c s cua t ^ x v tong han#.
dinL
qua d i a Itfang do ahng ngo P ht t chim g i . ng
ngi
n i lo n dng phng php xi nhp cua du k c h cng s n ,
p h at
.v kil cho dan chung a. itgt t chc dn chung thnh, nhm v uy
ban, riDi ny c irch nliim txeo d i ac hm k ia'. -Nhng ngi P h t
t d cDg b l n h cm kLng clio b t ci a i a l| nghe i
p h at
thanl S a i Gn. lNii mot cch khc, a ii &fl g i n g nh mt thnh.
ph.0 b cn^ s n chm ng. Do m ngay 14 thng 5 vo lic 3
g i
khuya, .ti e, t r i u t p 11101 h o i Ig h i cp cao v cc c h i huy qun B
ca t i em k hoch cua t o i r a thirc h i n . y l mt k hochc
g i b mt cho n. m ngy c tng Thiu t i cng a khng
cho
b t , ng n o i c h i n ngi Hoa Ky* 5 g i sng cc a v
ph
tr&ch. tt chin k hoch bay r a )k lng v i s y a t r cua
khng
on may bay kiia tr u e v th bom cia t i* T i c h i nhtung
tGg tham mu tr ng lxa t lri cupc hri qun nay* Di r t t e c l a
tro n g cng v i th tng chnii pi* t i piiai
S a Ga*
Xaio
k h i u , cuc hnh qun ,khng gp chng c no ang k* Chng
t i SU! dng l n h d, l n h thuy nh b v x e tn g v anh
th eo
l i c cng. Chung t t r i t s d.AS y t b t ng n xmlo m

- 63 -

chung t i ohim c i pht thanh v cc a diem then chSt kliac


gn nh l tr c k h phe chong co t h gi thc dy* Mc
ti
chnh cua t i khngph l kha dn s c l a t h i x mi l a CO s ch.1 huy
ca qun i cng k h ai i theo nhng ngi Pht t* Ngay k h i

chung t i gp phi mt VLU d kh khn : vt l p quan nngi


Hoa Ky
Chng kh g tg tng r a c s kinh hong ca nhngngi
Hoa K a ^lng* Luc by g i h ang lm c vn. cho mt s n
v
c qun i V it Nom va cc n v ny ang b cc n v i khc
cua
qun i V i t Nam t n cng* Khng b i t c vn bn. trong cua cuc
hanh qin, cc c vn Hoa Ky ny l c y t h i l h p h i ung
h
iX 'y. Lnli thy oh b Hoa Ky Sa Kang d.0 tDg Lewis w. Walt ch.
xuy v tng W alt ng th i cng l c von cua qun oan l toalt

to r a g n d tr c mt cuc t n cng tr n phn l n h th m Walt


t
cho l mnh, co tr a c i him m l i lchng c cho b i t tr c .
Mt so binh s thuc qun on I i theo nhng ngi P ht t
th c s c h ia pko cua h v p h a cn ci khng qun Ding klxi
may
bay ca chng t i p xung va. e da cho n sng* v lo l n g muon
tr n h mu, t i d g o i gipy ni. ra. Nang v r a l n h ch.0 mt c h i c
my bay qun t r n cho phao binli ng v th xung mt th.ng ip
:
"nu mt p h a t pho bn r a , t s t u d ie t t t c cc pho t i cn
ci phao b in h 11. Cn ci pho binh nay b i t i t i s i lm nh t i ni
ch.0 nn king c p h t phao no bn r a .
Tuy n h i n , k h i thay c h i c may bay ni t r n - mc d c h i c
may
bay ny . i t h i hnh mt s mflg ha b n h - tng W alt g i n Sf v
l i n sau o tng tng thafli mu trng cua chng t i g i g iay a i
v vn phng t i Si.Gn v n i ngn gn : "Iang Walt yu cu t i
ngng cuc hnh .qun v a nu chng t a t i p ttc S& dung may bay ym
t r , ng t a e doa l s e cho may bay Hoa Ky bay l n baa r t cacmay
bay cua chng t a *
)n y t h t l i p . l c v i i s Lodge, Lodge b i t v s
de
doa cua tng W alt .va n i thm : "Ti p h i h> i s xem 00 phi
l ch n h s c h cua ch in k phu Hoa K kay khng. u thc o l
chnh.
flch, t h t i ae bay r a a ttng tro n g vong 10 pht va hng dan
cac
may ba trong cuc hnh, qua xem o o i qua Hoa K c can
eua
bn r tu tng nc V t Iviajai hay khng*1

Lodge khng ng l a t i i v i liodge nh vy v c ha l


s g i mt thng ip ngay tc khc cho W lt ikic d cu chuyn

xy r a p tr n , v i t ln h V i tNain rigay t i a dim hanh qun vn


cn yu cu t bay ra VI vy a vo gi com tra t i d bay dn i)a
.ttng duyt x t tn h hnh* Ti c h t h cho cc t l n h ch in trng
ca t i sp hng cc kiau pho l n nht ca chung t i c h a thng vo
cn ci cua Hoa K p h a bn k ia con sngnh* Ti dn s "Mi ' qun
i Hpa Ky kh i s bn r i myby ca chung t a tLX pii ti u
d i t
ngay cn c ih. thy anh b ny. y l l n h 11.
Ti c h va n i xong, t h tng Wait g i mt thng dip yu cu
t i n gp ng s , t i on chng l Walt nhn c thng ip
cua t a i s Hoa K s i Gn. Ti'. t r a l i l t i r a t la y
lm
t i c , v t i khng c t h gi r n h Mt; v a i phut sau , Walt l p l i l i
yu cu ca ng t a l n riy v i v n i n i hn. Ti van t r l i
I
"khng" Sau cng Walt g i dn mt thng ip : "Vy .th t i . c
th n >p t h tng c khng ? Ti' g a i l i mt thng p t r a
l i : "Khng, t i ln l y t i c l a t i h in g i ang r t bn".
Ht cuc Walt l i g i mt thng ip cho b i t l a Walt c
c c h i t h i ca O a-sinh-t n tho lu n v i t i tr c k h i t i

nhn
r i

t h i c u a W a it , n h n g t i

cng

~ l toang* Xilc d t i i n t i t v

cam th l a tr khi h i ay keo d i kia l u r o i v bi v t i

tro n g th ch ng, iin t i c th t r a rng lng. Toi


tr
l i : "c r i , t i c ti drJa cho thng tng 5 p h t" .
D ]hng h c chuyn l t i i da gp W alt. Walt n vn.
phng nh b ca t i t i cn c khng qun l\ing v i l n h s Hoa Ky
a, ucg, mt ngi cng k h ai ung h nhngng 1X0i P h t't* Walt'
c h o .t i h t sac- l ng n v sau t i h i Walt ; "Ti c th
lm g cho thng tng ? v tlrng tng muon, g ?M.
"T i sao th tng hah. qun r a y ? w ait L. t i ,
"V ic co tic S can h g' n t&ng tng khng !M; t i h i
l i.
"Cu- chuyn l nh tii nay, l i l t l n l\ l n h tby nh b Hoa
Ky t i y v t i l c vn cua b t lnJa V i t Mam vng r)y. T
ng h rn g tr n g cng v cua t i , t i c th e c cho b i t v .iu g l

"Trong nhg cuc hnh quu thng thng c l e %h\xi& tng d


c thng bo", t i p l a i , "nhng tro n g nhng cuc hnh qun k i u
nay t h khng* ly l mt vn d n i b - g i a .n chun^ va
c h nil
ph* NSu t i 00 th n i th n g , t h cuc hnh qun n> khng c
can
h g n thng tng v thng tng khng cn p h i b t n v i c
ay . Tiirng tng n cho t b i t , . thcmg tg phuc v.
tro n g
qun d i Hoa Ky c bao nhiu nm r o i ?*
' Vi v h i ng s t , Walt t r l i l a Walt phc v 23
tro n g qun lc*

nam

"lh t h e , t i n i " t h i v i th i g ia n tr n g qun i la u .


nh
vy, thng tg p h i b i t l i k h i mt s i quan nhn c c h t h
Qua tng t l n h CU8minh tr c k h i hanh qun b t u, hoc tro n g k h
hnh qun ang t n hnh v c k&i sau cuc hnh. qun, c p h i
ph
y khng ? M*
/
X

1y

IQxiv Walt g t u xong, 't i l i a thm, ,vau t i n g h l thng


tng can b t b t c iu g v mt cuc hnh qua, t h l
ng
nhin l a t i se thng bao thng tng k t , nhng y khng phi l
mt tr ng hp nhuf vy,f
W a lt V a k h n g k h n g . g i J c n v n i

II\ihng tJbu t n g

rng )a iMng vn y a t n h Lah. thuy ah b ca t i c tii i


co-qun ru uhg. Ti khnghiu t a i so th t n g l i phi
q u n r a yn.

b i t

vo
ua

n) l a k i n ca t-hng tng ch khng p \ cua t i# T i h i


lg b i t dtrc l l n h thy nh b cua thuHg tng cn c 'th

r a pho uSng ru, nhng v.-ny khng l i n quan. g a i u


ma.
t i ang c .gng lm v l t i l p l i quyn l c cu a ch n h
phu
trung ug. Gi d mt n vH b uc b t lnh ca thng
tng
kng l i q u y a c h l huy cua ting tng t h thng tLng c
ch u
dc Jchpn ?"
Ti b i t
rc, b i / g i
tng u t v i
l a t tug.

l W alt * t r i l i "khng11.'T i l n i t i p s
"Ilxi
a in c n t thung tng y t i muon n i vi. tiiuyog
okuyfn Ciuttg t i 00 mt chnh ph s i bn v
to i
tu nhng ngi Pht tu ay 00 gng hkoh ng d l t

chnh phu .ca chng t i , t h i t cng tro n g tr ng h y p g i ag ti


thng tng k h i txng tQg th.y b t buc p h i t a i l p l i 'y quyo
k h i c mt n. v i th u c b t le a b ca mlih. Q l n ciag i**
By g i W alt t v trm l n g hn, thng cam ho v W alt aii i
t i v i i c h t lo g i t r n s c mt l a t i s hnh quan t n cag r a
Hu ha khng ? T i t r l i v i Yifali l "khng" v W alt h n h ah

cn thy h t s c yn lng* P t xong k hoach c a t i o i


vi
Hue* Theo t b b i n min T rung, g io n g rih mt con r n / v i Hue l
u ram* lM^ng l th n va n a t i n h Qung Tn v Qung Nam ang tlieo
nhng ngi P h t S v ve p h a nam I) Nang l u i r n . T i
d
khng mun g i t ch t OOQ r n n y , v i c m t i c th lm uc n t i
t n cng Hu, u cua r n . v vy m t i nh vo th n r n a
Nang, mot cng m inTrung, s i t gy 331c ng hn l a Hue -
nhm
'l m t l i e t r n By g i t i .d n h phong t o a p h a bc v p iia , tSk
a "Hang. Thoo t i , tr n g h^p uy hh. nh l mt v d th c* ion
ho t r c . ^ vn k t hp chnh, t r v i b h i n tiLit qun s , v
lau.
ny t i c Cni n g h l , mc d h o i ay t i d c mt th e ng r a t t t
i v i J.ohnson, nhng lic by g i mi l l c m* op ilnli o 'Hoa K
b t u

th c s t i n

t n g C' t i

b i a

h n v u n g -h o

t i

.m t

cch nghim- ch n h hn.


20 th n g 5 k h i iiOdge t r l i si Gon, liclg hnh. nh ' i t
s c h i lotg v k t qua cua .v i c t i lam . Lodge l a jnot nha
ngoi
g ia o g i i , d cho cam n g h i cua mnh nh th e no chng ne 9 nhng Lodge
. khg bao g i dm co v ru iu g cho a i , va o cng l tiurc
cht
cua t a i k h x s ca -og ta,5umg tro n g d ip Clay, Lodge Q
ni
v i t i : 'l i, , l y ljn Vui sng b i t c th t ng l y q u y t
n h hanh qun r min Trung, liu th tng k h n g 'lm v i c o f th., c
p tii tng a lm cho t i p h i t h t vng"*
i cng thcmg
xay r a , 'sau ny t i .,tr thih. bn t t
vi
tng W alt v k h i t i / thm vng uag t h i k iii W alt
cung
bay chung 'trgi o h c my bay l n th n g cua t i n thm- nhng n xa
x i ho lnh# T o i cungfdS. thng tro* l i tng hanh, d in h cua W alt

dng ba tr a* G mt l& n, t i n i v i Walt l a t i h t sc aung sng


k h i tixay c h a i tng iff Tabasco t r n bail n#. ay l a th nc tng m
t i a t h c h .
'
.

5"
*Vv-
' V.;' /"W
. agSwgg y
H 11, Walt, n i, "ngi s n x u t 'ih i mrc tng ny M

- 67 -

mt tron^- nhng D^i bn t o t niSt ca t i va t i s l o cho th u tirng


iding bao g i th i e u ntrc tixn& Tubas co t r o
s u t d i cua th u tng*1*
v th c s ViiQ.lt d lo v ie c ny* Vnelt a dti xep (l t i nhn, dc
mt thng nc tng Tabasco moi t h u o fthtfng Tabasco l l o i
nc
tng m ngi t a p h i dng c mic v t i p h ai bo l i iLhoajag c
chc thng S a i Gn sau k h i i!aja V it \lam sp o.
Hue khng &y r a lch kiiaa nao nh t i d d t r . 'Chung t i
c t dit t t c nhng ng l x u t p h a i t k Nang, eang g&G n h t cua
Hu$ l cho n h i n - l i u , th c phai hoc cc l o i t i p l i u khc
khng
th <i qua c* Co Hu, do T r Quang va tng lihufin kim s o t
,
khng bao l u sau u hng Va cixi da lvlc y t i mi g i
cah.
s t d c h i n r a g i t r t t .
T r Quang c a i s i (xr bn& my bay mc d v i c ia
nh.
s say Ei chnh, t r nay l n may bay l c a mt vn d , b i v , th e o
, l ngu p h i cng th u t l i- v i t , t h k h i T r Quang nghe n o i
l
my bay i s i Gn s ba tr n b i n , T r Wuang inh, n in h l
chung
t i s a y l n may bay em v t y xung b i n .
T i p h i th n tro n g v i T r Quang, b i v t i khon& mun ' ln
ko y tr thani mt n^i t v do, cho nn t i a quyt nh xi
fl
th e o ch n ha v p ung h n h th c g i y t i nha tro n t mt bnlLVen
s Gn. Bii; tr c cc* mnh khe m y s dng n f t i chu
tm
chn mt bnh v i n tron& d c'm t bc s l bn cua T r Wuang#
T r
Quang bnh v i n ny "b o i dng tro n g v i th a n g , nhng gn Dh l a
va vo bnh v i n l T r ^uang i tu y n b l y s tu y t th c
%

Dy c h n h l mnh. khe m t i d t r tr c* ihng m c d


vi
t t c cc b i v i t t r n bo v c i c h t sp ncua T r Wuang,
xiti
rnr T r v^uaJTig khng bao g i gay i . Ai k h l cac c6 vn Hoa i^r
koi
t i l k h i no T r Wuang s c h t, t i p X "Uu T r i^uang th c s
l mt n h k s t h i 'C l T r Wuang e ,Qh'&% nhng T r Wuang l
ngi h o t ng ch n h t r i v ngi bua bac fll cua y ang cho y n mt
-cch k n d o . cc ng k h i th c mc, v l i T i mt ngi h o t
dng
.c h n h t r i , c h t l a k t . T r Quang p h i sng n u y aun t i p t c
3
nghip chh. t r cua y Mv
Hi th n g 6 * 19 6 7 t ku g o i qun i Hoa K t n g them
qun,
s ca h l n 600000 ngi tang xng v i l o lyng V it from . ca

- 68 -

chng t i* Luo by g i qun so Cualoa K V Nam V i t AO l vo


tr(D <+59 000 ngi*

khoang

R o b ert Mc Namara san g thm V i t Nam c t n h t i n h h la h


v
toestoorelcK x u a t t n g thm 70*000 n g i Tuy n h i n , JklCo Namara
muSo g i moi s tn& thm qun mc t o i th i u o Ca ia i u bao co
v tng th n g , v tong thong c' ha l qun s Hoa -Ky V i t l
se
uyc t n g l n nu c nhu cu cn t h t . , hng tr u c -khi t n g
thm
q u a n ,'Johnson g i tng T a y lo r v c la r d C l i f f o r d mt" vng
cc
nc V ien Dng tim thm s gip cua cc nc th ba
T i c hia v i T a y lo r v C l i f f o r d , l hung t c i s t n g l c l ng
Nau Y i t l4a.m l n dn 6b5-000 n&, mc d T hiu c h o n g - l$ i v c t n g
qua c n iy v s* xay r a xeo tr n tron& n n 'k in h t , VQ n tLang
8f
Johnson ha g i thm sang V it xiam t <+0.000 n 50*000 q u a , a t n g
so qun i HoQ K V it ItaiH' l n n na t r i u n g i.
Tong thong Johnson va t i d lam v i c n v i n h a u , mc d
CC
mt Xri l i e l y lm t i c l , tro n g mt cuc h o i n g h Guam, Jo h n
son g hoc cc CC vn ca Johnson t c h i khrig thu\c h i n mt sng
i a do t i ca ra )0 l mt ioh. g ia n n, t o b o . 1'i muon
a
Iuc lwc/n^, liam V it uaia san& br1 k ia b in g i i , i/v o l a nil th'o
cua
OGg I i | Chi iilinii v t J i i e r l p laot cn c Bc V i t, ha Cng sn c
wie t i i i t l p u0 mt d n h l y Idin i\am t h khng c l do g
m.
k&ui Ji&j V i t Mp i i chng th e xy dng mt cn ci an to n
m ia
c Cm Vi ST; cn c nh vy, chung ta c th ng v i n
dhng
i.,u i oLag ctg, sn. iaie Bc, v b i n cn o ny thnh. mt kh iriin
ch irl lu c i v i lgur cn& 30X11 't l u h vn cho r n g Bc V 't l
mt n o i ao to:'i . &i qun v t i p l i u vao Itfm t n cng chng
ta* i cl tnix nguyn nJby xung Bc V i t dwt huy cn c
ny.
Ht t i c 3.a -t n g thng Johnson c n o i : ,,Khc,,> v qun l c V t Nom
khJL& CO QU kha nng ' g i vng mt cn ci, nh vy nu khng c
a
ym tr V9. t i l p v cua Hoa ix. \
ia t l t i u n t ac ng t i c , nu
t a d bc l n con c/n^ ari E. cMn. th n g r i .

t h c l

cing

C hnu.

IX

THAM NHNG; NHNG NH TRIU PH

CA CA HNG QUN I HOA K


0
V ie t Nam'-chng t i cng c nhng xe h i c sn xut tkeo_ '
g i y php cua cc cng ty nc ngoit va tro n g cng, v tliu tngft i
van thng xuyn ic cc cng ty nc ngoi -thm do k i n va
mong
t h t l p c ce x nghip cua h* Moi quan tam cua t i l a
pka chn cho c cng ty t o t pht va t c mt thQL hp giao doh co
lri n h t cho V it Iuam*
'

Cng ty M it n i tr n nh mt nha s trung gian n gp


t i
v. v t i * t i nh* Sau k h ni chuyn qua l i mt luc', nha. s
nay
a r a de ngh h t c l hp n :*u t i k cho php thanh.
l p
,x ghip la p rap xe h i- tiaV cng ty Mht nay s biu cho t i
mt
t r i u - la bng t i n mt III 300 ch ic xe h t i Tng cc b bn*
*

Than nhung l m4; tro n g nhjing vn to ln. nht cua V it Nam


v cng l t nn ma t i pht ng mt ciiin d i ch e d i t trriT^ong
o h l a dich. ny hBl ma ng 196 5-19661 t i ch.0 x bn tr c
cng
chng t n g ia n thg T Vink t i '- ch Ben Thaoh Si*Giu,
Ch en ao l mt t nn lam. cho cng chng phn 09
Diiiu
hxm - b i v 'g o l lc. thc cn' t h i t cho t a t c mi ngi . H
thong 'mua tin go V i t am. nm tro n g ta y mi thng g ia c th l c ,
phn l n l ngi Trung Hoa. H c th n nh b t c gi. no m* h
muru Ho kh i s bng cch tc h tr go, va k h t i ch. vict chc nh;
nc <i kim s o t t h t i plit /hin c ngay c v i c hp mang g
o 2 ung sng to ra mt tn h trng khan him em l i hu
qua
l g i a go trn, t h i trng v g i siri h o t tg vot l n .
tiR
'
'
l i cung p h i i ph vi cac kia khn tng t nh-vy tr n
I t h truxmk vang* iuc by g i atg c cn s8*t trong v i c u c vng ya
agi t t c h tr vng a noi vng d b a mat .tr n t h trng
Ti c g ^ i c h o 'l n g ha *ngn kh.0 l . chnh piiU .an jem vng r a bn
tro n g mt t i trng cng k h ai cho g i vng h xu ong. B
trng
k in h t l c y cho b i t l "Vic cng k h ai bon vng khng th
thc
h i n c. Chua c chnh ph o lm nh vy'; hn Da, vng
cua

ohuug ta do Hoa vin tr T Hoa K co 15 Be khng cho php oh# t a


bin vng cng k h ai * "Gfcuing ta fl khng thc B bn vng"* t i t r i l i
"v chng ta lm nlur t h najr"*
3au tgixcri Php t h ngur Hoa Kjr n - vio bun bn ob #a
bnh trng nh chura bao g i t h trc kia* i l mt thc

khng th no tranh urro tro 0 ouc lAg khi m L&ag

l i
trng

q u to.

nc ngoai 0 t t i a v.0 Y i t I i i i c b i t khi nhng qun l U

llxi
gr l

qun ln h Hoa nf luxra htng tun CUA h c tix uhiu b.-th.u


ngi v.t Nam trong mt nB*
"

oum,
.

Moi n v qu0 i Hoa K u c mt ca hk4 v mi QUA


qUn i l i l mt kho bu v t gom nhng hng ha hitm c *

fcfluae
o&i

v lu D g tm c t h l i dng t r tixxih t r i u p h u nhcr v o c a o

GUML

hng qua i ny* Bt c agi ln h Hoa Ky no mua hiig a i n


th u i
trong cc ca hu3g qun i cunt %u c th bn l i moiag o
Ti
g i g p bon ln gift aua, nha* r i sau . v i c g i xay ra ?
on V
.vin thuc o oLng thm g ca t i theo doi hnh t r l a k
tie
s cua mt tu lci d mt ogui lxh Hoa Ky mua t ca hflUQft qu&a
i
x& em i bin liia i cch b t hp. php cho* mt ngi V it eim V g ia
gp 5 l n g i mua t i ca
quin i. C hic tu lnli- san
tay
mi ng khc nhau trc khi c da ve t tron& Jh bp eu
mt
ngi bn g cua mi 1 quM ep tng VlSt Nam*

n t cho cng t h ngi CU& chc u b t r v i c .cp l n h o


cp chop, bu a' o nhiu s tie n to l n god t a cc ngu hng.Chu ngka.
g ia ' n h t r l mt ilnh thc tham uhng, v tu eng u 00 ba con
cua Dim, v h
* nhng n&'ji r t v luKHig tm* Trong la o mm. OU*
Dim* Ag nh Nha, ph tra c k v ia <ft au n in h , l t y qi OU* Qtkiofr pku
t a i tr cho fiU34 d n lao ca y va d dh l u vo nhuv tA t i a
v i'b u n l u thu8c phA, t h anh cua i * , gim mo lig ri Tho
a
I t y tin. cua <xh.nh pifta eho gio kl 06134; g i io . Mpt t^ 9 n kko

oaa

Dim, Ng Dinh Cn# 4 t lW ftiku afefc vo v i c k l W \ d t nkx%4 t ^ i / t


quy%n. c nh^oc oiyln oh tr a i i a va mt1phftn A^fiAh uA teflUB. qul.
L ia c n fu c i MI t oua aln h 41 lyn d i a Loa#a v
th&ocink
'cua b* Nhu Xn 4*1 s O a-ainii-tu.
.
'
. '

.>
' . .
l'lt i k i i o l ch t ba aJfertJtan nhUi tilm r l vo a p l k h ca
i sSog oa ebac t i T L k k i t i p l inh o nh nc i Bka r a c
mc o i * t l nA *
,

71

N h i u

cua

nhng

n g u i

ang

quyn

l c

by

g i

d i

k k n

ourng l i vc^c s cm do cua cc s t i n h o i l k h i h c th


thuySt
phc c chong ho &iup d bn' be ca hpo Co mot doJ, dc b i t la tro ig
vn d quan, d c h , B /ti n 100*000 dri m CQC b v ny nhp uyc moi
k h i ho g i p cho con cua *bV'baa c khi b g o i d i lu h . - d t r /tlu&b
mt g i t i n ph b i n Qa mc m cc b nh x ph l n VI nhau, m5i.
k h i i t i a thm n i "Ti t thm mt t n binh qun dicK11*
T i

b i t

cua

m t

s i

qua a

cap

t n g ;

nay

g i

l i

mt th a n h n in kho p h i i l n h m khng l y t i n ca anh ta*


Ngi
th a n h n i n ny l 'th' lmi t c cho b t a v d Dgoan ngon phuc v ba
t

tr n g

su t

K hng

ouc

cho

c h i n

nao

tra n h *

ma

tn h

tr n g

t r 8 n

qun

d c h , l i

la a

r n g

n h i u

hn LU! l Ch Ln, mt nori nro k 'cn ngay S ai Gan - y i'm t


S

90

phn,

tr m

H oa

k i u f

khn& , m t

a i

co

n iu n

th a i

g i a 'Vo. cuc ch in u, v liu. 2xt nhng ngi clia t i u. a.


n ftirn g

m n

ti n

h . i

th . t

l n

10

con

1 0

cu a

m ie a d ic h .*

tra

X & iC b r

Ln c t r i 100.000 ngi tr n qun d icii. Iihag ma plii- t r mt.


g ia
ti n . r t cao* v t t c So t i n ny u l t vo ta y trng t y cnh s t .
g

H i

c > n h o a t

ong

tro flg

'

N l m T n g

T r ,

cc

n g cr

bn

cng

'b ay cua t i thng n i a : Mliy K, nu sau ny aoii co bao


l n lm thu tng, va uu anh. muon tm v i c cho cc b btua c, t h
k h i
n i

p h i
c c ,

bn
a n lx

khon
c h i

cn

dnh
cho

cho' ch u n g

t i

m t

tro n ^ ;

ng i

m t

chc

chung

b .tr n g
t i

l n

nao

tr n g

l& m a y

g i
anil
tro /a g .

ty

canh

s t qun 5 l a uM Quri 5 naja tro g Ch AiA v muon la trng ty cnh


a a t

quan

n K x a g

n g u i

n g i
ta

ta

b i t

p h i
r

k o i

ung

c h

tro n g

cho

vong

m ot
h a i

s
nm

ti n
s

15

tri u

CO ' t h e

th

l A

g > ^

ba sS t i n ny.
T i n
ma

c ,

h i

ng i

l
n

' l /t
x l ,

vo
t n g

t i

va

ti n

ii u
v

ba

c a

cc

nhng

ta y

bn

r tg

b a
ma

r u ,
t y

.-

cc
nhng

k gy t a i ha cho x h i. v. ma tuy cng 1^ mt nga g 6 c\ n cua


t H tham nhng m B ch p h in l c nao cng c sn Ham V t Nam
v
t i y bch p hin l i r v c clit lng cao.
Bch. phiSn dc bin ch phxx l n t cy thuc phin ue?c
#Bn&
n Ma B in v phtt con l i trcy thuc phin tr n ^ B c%LaoD^uf^tA
tin i o h i bi phin 3|.a Vin Ch&n; v t y bch pMn c a
vi
\

I t

s i Gn bn& may b a y , th n g c dng tr o u t c c v o ix - c a c o -lti

Mt 80

bay qun s Lo c Vit i<iain tlifc

ulin&

pilBcj

l*n 9 d u y c d a 'r qua n ^ a o bty b u x ii*


Tr ong qun l c r a t c k y 'l u t CIU huu K.f l n d u t i n (I n

V i t

.Nam, v n dng th u o c p h i n c l c u i h a cii tr o n g m t s t n g i y


nLUDgdn du th p k 7 0 , D t l n h h o e Ky c liT7ig l a co
k h o an g
10 phn tr m qu i Hoa Ky V ie t

d o g ba.cn p iii n v 5

trm n g k i n b c h p h i n .

hn
.

T in h th n c a o&i Hoa Ky V it am l u c b y i d x u ong


tk p *
T-^ong qun o i m t s ng l cong ri n t a o p ii i i lu n n g h a
vu
q u o s v so b in h s l mu ri di* c h ie r. u v r a x CO t i b c h t t r o n g
m t cuc cLn traii m X1 Knoxi^s
k h a c cri" k h a i phan c h i n v a
b n h .T t c ta b anil hj(j p h an
i v i cuc c h i a tra ri-k v v l s
p i e ) iu

-T ;-

cii UUUI- q a a n tm en n a L
s
d a b t ciau d eo v o c c b i u t cm g h a
no v s t h o j d i t i i i t i H oa
\ a manh c a p h ong t r o h p - p i ( H ip

* 7.

Sau k h i vu ta n s t iiS l a i b p n eo h p iiu i r , uy 't n c u a q u n i


c n g xuofc> tii p hn n; n^c/i .lii H o a 'i\ b t au cm t h y m ah. n h
n g i b i brx h i l i . So b in h s l a t r u i i c 0 c h i a t r a n h ngy*
OGjxg
n h i u , s a y th e o en 'r o u v r t vo t r o n ^ t h g i i o h u y n c u a m a ty
B i ih l n i g ,a&i c i ?, k l u t , k g l i t g y d c t h i n cam f
b i l a u lm ciio ta ti x a c , v h au qua l c a o s q u an d k h n g c n
mu n ra. lrx lt cacii t r c i i p u:a *
Ma tu y v s th a y i o ie u huxn^ ci l u n O' q u nii. o i
CUOC c h i n

r o k

la m

ta il* r

tin h

tL a n

vt

c a m t q u n t i h n g x n n h .y

k h n pJasi c h i c v i c d m TIIO. :%u?i l n h a K a m ang v H oa K


t h i q u en G.n^ Lia t u y , v vn d mtL t u y , t r c l a i m l o u c u a
Hoa K, b g i l i tr* n c ,y c a tiirii# G v n n l a n ^ i V i t lam
a t r s t m mt c c l g h gEi niirig Ci^i Jdiach I r c k i a CC t h i
k e c a o i v i h , v a ho ci lam cno h a aJt p n i c h u m t t o a n z h i
c t n h l y |exu ciing iOic g it Dnh hoe i i u .
1'ic ra V i t' m l c Dy & , b a t
^ i v a / t g c u %
u
co t l mua du yc. Phn 1 i an.u.Tig g dc ei i* or. 'u i rmSn o v t
D a nil c*p9 ivaii 1 967p
*'c t a n
c z r . i | : chc Hoa K tn l
o t t c utt x r i u t n ,ac
b
ku& jaa x r o a ^ c c k i i o t i p
/

- 73 -

1 l u

i, i

CUQ

qun

dux

iiu t

Ky

VH

/ i t

Ytiiii*

Ijh u *

tu

.L ili5

liiy

tliu

l i .L i.il9

IIay, tat c tieu b diili o.p. c kiii n^uyn Uoan xo GO h

xc

ch

b id vh. d lit liu eo t u y J, Jiiay lnnh cii VQ bi.uli clit J a cit b i chn l i
v b i d a rii CUOP# ilo i uD 1 67> <4^ in9 k I11 truDci so 6b xe t a i x i nin^
ihp ji.jQ.au CD If2 c lii c (iu b i arui Cap 'H i tianii pho a i God duoG piiep
php kliu h2 x e h o t r c s
tron& v i c lam s ch liuit, pii s i
Gn, c n h i u xe ii i r a e d b danh cap I d p t i bti ta u . iN 167 co
mt an h t a i x vn t a i ciQ i iip th a jih pho s i Gn tro n g h a i *&sy e .
tim i ^ i no mu n mua mt my t n h t r i h a i t r i e r i dle T i
ch
M in, n g i te. d c th e ma b.t c cn g t khu phn la'rig
th c v qun ao cu a qou (i i c.ho i. may & i t v. l u n . bng

o*c. bn t 25 n 30 - l a Uit k h a u , v neu a i muon mua mt xe'


boc
th e p h o c mt i bay l n th n g t h v i c cn& c th dn .xp c.
I) &ip v i c h n ch lm p h t , q i Hoa Ky a p h a t cho b in h
s cu a h t i n p ii u th a y v p h t t i n n g n . jNm 1 ^ 7 0 , n&uyn mt xe
t a i - c th n g ch a b i nh cp 0 cng s n bay s i Gn cng n h ie u t a
t i u p h i u v i tng s & i t r i danh n g h a bng n h i u t r i u -la $m
1 971 > mt t i u b an ca thuOTJg v i n Hoa K b i int cp v t , r ie n g c u a
m t nh th.au Hoa Ky tr o n g m t ni l n n 118 t x i a -la * Tng 30
t h i t h i c tc t n h ch. in h th ic v m t ca ch. de d t do cc th oan
mua bn t i n b t hp php g y r a cho c h h n ph Hoa Ky l t t khoang u iiat
- l a m o i nm . Trm c p k h a g p h a i l

v a d duy n h t . ' V i c k h n g th c

h i n ung n c c i u k i n -m u a b : g ia o ic h cng t r thnh.


t n h t r n g pii b i n . r o n g nhim k th a t n g c u a t i , t i
h i n r a

s l n g d.oc phn I

dc b i t l

th u c t r s i n h i

mt
pht

k e nh i

nhp khu t Hoa Ky, hu nii c tia th a man ay du cho nhu cu cu ac


chu ; v s lttcmg x i mng, cho l c nhp khu vo i p i foam, co
th dng uc nn b tn& cho to n b d i n tc h , nc V i t .Nam. Dy
khng ph-i l a v n b. m at ca^p hay l a qun l khn& t t . Ph&n l n a
hng h a n i t r n khng bao' g i c ch n V i t s p f
H oi th a n g b - 1 ^ 6 7 , mt y ban cua c h n h ph Hoa K t i t . l l
tr o n g v i c xu a t M&iu mi mt hat& t Hoa K, ttgi nhp khu u c
hop l i m t s t i n h o a hng v c bn^ chin^, l a n h i u vu mua bn e
c th c h i n a h tr o n g tr n g li*p ca mt CO^; ty Hoa iv (iv
tro ii^
ha n g i b an mt mn htib l 1 0 .0 0 0 - la uiing r i
ii mt,
mn hang c h i c & i t r i 700 d - la m t h i .
t

74 -

vi t i ac v. tliaia nliu^ luii tr n iii vy t h khn& th rifcio


i
qun i cho trot), s ch duOk TuO'tig, i&u/*n vn 'ion, t lnh I dur
2 V i t iMQiii l u c . t o i d a D, l

th t D & t uc i^ i t a >ui Jt

we

trik coii^", v g ta d t o ciuyc mt t i u l i, ih y cp


tii
cy &ia v r t qy g ia n y . S don ca tig Xoan ong tr n mien ni
p h a Ham a JNiang v nx y n i ti n g l c riiu cy qu v .t i

sm uvc rjghe n i l Ton mang qu i baa ch* den, s qu nay


lk
do t'& lo a n cho binh. ln h , dug nhng xe hanh qua d i l y .
V ic m x k c h ny b t &u h o i thaflg 4 1
Itag vin
cu a chung t i m cuc iu t r a v nhng th u on am t i e n tro n g
vn.
d Kua bn phn bi nhp khu* Bo cao cua thng v i n vao cu i thang
6cho th y l c t r n 70 | n trm s pha bon Dhp khu do v i n
tr
Hoa Ky a i tho* dQ tch , t r v sau o c ban l.1 ch.0
ong
dn v i g i t n h t l gap i g i a ch n h thc* (By g i t i Lu
t i
sao khng c nit ngi no ing r a Ug h t i tro n g co gpg t h i t
l p mt x nghip s n x u t pin. bn t a i V ie t Najn !) Ngi t a . thu.
c hngl'i nbian to l n . Bo co ny nu t e a 60 thu*ng g i
co
dnh, l u tr n g v bn ch <en pin bD va co a r a l i kh.yen cao l a
nn each chr Nguyn. ic Cng, .B trun& thng mi v cng ky &
l c by gi, v t t c cc v i n chc cao cp t i b ny v 10 v tin h
tr n g . (ch thch, cua ngi d ch
l c by gi b tr ng tag mi
v cng k ngh l Ph.& Kim togoc, cn Nguyen )ic Cng l ph
t
thng m i)I
Cuc i u t r a n i tr n ca th*ng v i n d a n mt h.'1 qua
l n g l' Thiu cch chic ligun vn Kgn, mot tro n g nhng piiU
ta
thn. cn a h a t ca Thiu va cng l ngi t chc tro n g ang dn chu*
V, cach chtc Jiy xy r a ngay tr c idii c bo co cua thxig vin
v. mc d l do ciing c nu . r a , ngi t a a i cg b t l Ivgn

b th a n h tr n g v c vu cuc i u t r a cila iu p g v i a v VI c t i n
n l g i a n h ba T hiu cng c d n h l u n v phn bn.
Ngay tro n g cn dau kb cu i cng cua cuc c&in trai-iit h o
4 -1 b 7 5

ngi ta

cn

a r a l ith n g n h m i . v v a n

thng

th a m n h n g*

^Buu i n O a -sin h -t n (W ashington P o s t) . cho r n g c kiaong . 200


t r i u - la v t dng thuc v i n tr* qun s da b t h a t th o t hoc A
b c h in h qyn (thiu s g mt cch phung p i, tro n g s piian ln
a b g i i chic ca ch n h quyn s i Gn l y cp va bn l i cho c .

Xro'r) so CQC v t duti b i t h a t t h o a i , th th e o cac bo cao mt ca


quan
th an h to a n cu a ohih phu Hoa. K^f c quan ny c huyn lo theo
d i cc D&hp v th a n h toi t i c h n h cho quSc h i - ngi t a co l i t
k* 1 h3 t u th u y , gom c t u tufiu phng v t u S b raa h ti qun
V i t
H am 'di cJo b i n mat* Tho nhmg aguon t i n m ngi ta t r c h dan t*
t a i s Hoa & t h i t ng Nguyen v n h Mghi, Dguyn l t l i
cc
l c lirng li am V i t Warn dng bng s n g cu Long, d la y - c p 8 . 0 0 0 i
v tu y a v 24*000 v k h c. nhn d Hoa K tr a n g b v d bu phnln
c c mn ny eiio V i t c n g .
Ti khng th. n i c nhn T hiu d phm t i n mc aao th eo
l i

080

cua lin h

m c harih n h n g t i

b i t

b a T h i u

ch n g

nh
d i n '

bng kim qng m a i cng p h i ch v t n g tiiH, T hiu d xy ctm t


c B r t

to

l n

P h p v a Thy s i *

T i G c n g h e n i l a

T h i u

t\m cch th a xjp cho mt my bay ch h ah khch c l n ca Hoa Ky

man r idii s i Gn 17 tn t a i sn cua 1'h i u . Ti iclng b t l Thiu


c . th c h i n dc y n h o hay khng, nhng k h i T h iu r i s i Gon v i
t n g Khim ngy 26 /th n g 4 d i ai i*oan, n i ma anh cua T hiu ang
im i s cua Ba V i t Nam, t h ng i t a n o i l T hiu mang th e o 5
v a l i cha y - l a .
C l e

t t

c cac

te n g

th n g

ta i

cac

aG k h n g a n h . t l m c c i

lom r a t i n cho r i n g lio d phng -J ii h m t ch c K hi t i i d


h.i
tgL M aril v i cap l n h o cua ch n h ph Hoa
c , Tn Ty Lan
,
%

T h a i Lan v flam T ri u T in h i m 1 9 6 6 , t n g th o n g Marcos cua P h i - l i p p in ko t i r a mt bn va ni" v i t i i u m M arcos hn cam


nfciil l mt l i khuyn khn ngoan <i v i mt ng i t r t u i Anli
n n lo cho tng l a i a n h , n g h i n nguy c cua mt cuo o c h n h 11 f
M arcos n i : f,G i d nh co chuyn g xay r a , erih nn nghe theo t i
T i lu n lu n c s n h a i v a l i bn gi ng nga cua t i 11*
n k h i t i nu vn. v i n t r v i t n g thn& M xon tl . Hoa Ky
a t i ^ n vo V i t Ham tro n g 20 nm r i* u t i n l a v i n t r quna
m Hoa K da n cho ng i Php da vo Do l u t v i n t r plig th u
chug nm 19.49 (M utual d e fe n s e a s s i s t a n c e A ct o f 194:9) va c h i u
theo
m Hoa JCy g ip v mt qun s cho k h o i UATO va mi th a i il p
l c bay gi/, cho H h.p va Th NX r I - r a n f T ri u T i n , PiL i-X ip-pin
v Trun& Hoa quc g i a . Trong nm ciau Php d nhn c kho& 2 0 tr i u
- la V&. mc d vir t r ny cua Hoa K cho Php l. cn& c- k h i

76

MO, ngi Php v l tham mua t i lp l i quyn thong t r thc dn ca


h daJcheo le o a mt s t h i t b sang ng Dng*
)n om sau 9 b tr ng ngoi g ia o Dean Aches on tu y n b l Hoa
K
s"vin, t r cho Php s dung tr c t i p chng l i V t Minh., v.
l
vu k h u t i n c ch n s i Gn bng my bay ii i th a n g 7*1950
Ben thng k t i p , nhm 00 vu v i n tr qun s .(M ilita x y a s s is ta n c e
a d v iso ry group) ca tng thng rum an cng n s i Grn danrirachvieo
g ia o cho ngi Php my baynm bom, xe tn g v dc - t t c . cc
v k h o u c dng g t ngi V i t Nam*
Ke t cho n k h i Php b i tr n nm 1954 Ho K g i t h i t
b qun s t r g 2 ,6 t -la va t t r khong 80 phn trm p h
t n cua cuc chin tr a a h v h i u cua ngi Php nham duy t r quyn lani
chu ca h tr n t nc chng t i . Tht l a ma mai x i t bao v i c Hoa
Ky d ang h mt ke th u a cuc, ngay c t l c by g i .
jfk

cng tro n g khong th i g ian * o , ch n h ph bo trcctpnin


c v i n r qun s , k in h t v k th u t t r i g i hn 100 t r i u -la*
Hoa Ky t i n tng l ngi Php s c h i n thng vo nm. 1954
I
''T ra i l i , xy r a tr n inBin Pha v cuc thm h i cua ngi FhaPt
hng Hoa K vn ti p t c v i n tr ch V i t Nam di c i cua t chtc
h i p c ng liQ. chau (SETO) v Hoa K mong mun l t chc ny s
che ch ch.0 Hoa Ky khoi b* l.n n l caa th p vo V i t Warn v i

thc dn. Lc u v i n , tr Hoa K c s i dng vo h a i v i c c h h


l a dai. th p h t n cua qya o i V i t Nam va v i c n h c nhng
ngi
d i c t min Bc*
lng thong Eisenhower g i ttcng JLawton C o llin s sang v i t Ham
VCI t c a c h l

c p h i v i n

c a m n h g i m s t v i c

ti n

hah

i t

chng t r i n h hufc luyn qun s , ng th i tro n g lu c Hoa Kr cng


ng tin, th ch in mt chng t r n h o i cch rung t.
fn nm 1956, Hoa Ky v i n tr* cho ch Dim bnh, qun
270
tri f c d -la moi nm, v y l s t i n , tn h theou ngi, m Hoa K
m v i n tr nhu hn h t so v i b t c nuc no tr n th g i i , c h ltr
co Lao va Qru Tin*
Trong I nm u cua ch o Dim, Hoa K d ng ra mt phn t t
c-la d t^ang t r i ph ton cua ton' b quxi l c ^am V it Nam, va ; O
phan trm cc i ph khc cua chnh phu. Hoa K b p vochothiu

~ 77 ~

ht cua cn cn ngoi thng V t Jam Jchoang 176 t r i u d -la moi nm;


He K cung cp t t ca cho ch Dim.
+
+

.%

Chng XI

C H I N

TRAN H

HN

c h
NHNG SAI LM TAI h i CA M

'

Chin tran ii l a mt cng v i c khung khip, r i rm , v c h c h a i


each d ti n hanh : hoc l m mt cc tn cng to an l c e bp
k
th nh H itl e r d bp Phap nm *1*9^0 hoc l t i n hari m trnciiin
tra n h han ch
'
*
<
' ' ' i'
\
/
Trc h t, "lc lng t" c a n V it Nam ri thno?
S qun nh la o ban u'V8.0 nm 1950 k h i l c lng
d i c lii l
c
quan c vn v vin tr qua s Hoa Ky (MAAG) tng t 327 l n 900
troAg nm 1960 ; va nm 1961 n ln t i 3*200 v vo nm 1962 kh. m
c quan ay- dc nng l n 'th n h , b t l n h v in tr qun s Hoa Ky t i
V it iu (]*IA,.) di quyn iu khin cua tng P aul H arkins t h n
t n con s 1 1 . 300 .
Trong nm 1963* s qun Ji3 tng cng l a 16 .50 0 va vo nm 19 6 4 1
di quyn c h i huy cua tng Westmoreland, l n n con s 23*0 0 f
Nm 1 S659 l i cac l c l*ng M m nnim y u v a i tr chin .u, s
qun-ca'ho tng t i 180.000 ; nm 1^66 s quad ny l 389*000 ; nm
1967 463.000 * nm 196, 495*000 v vao nm 1969, n l n t i t t
inh v i con s 541 *500 ngiri*
.
*
Kh.ng k l c luyng Nam V it Nam v cc l c lng khc, mt qun
i gm na t r i u ngi l mt l c lng v tra n g h t sc to l n
v
l c lng lr duc tra n g b nhng tu sn ba, nhng may bay nm bom
phn l c v t t c nhiing v k h chin tra n h h i n i n h t, tin h
vi
nht v khng khip nht* Tuy vy, h khng thang ni tr n
ch.in
tran i c h i VI qun y khoag p h l mt qun i thch, hp vi mt
tr n c h i a ira rih hem ch.

78

Qm bom "sm Ren11 (H o il i n g T hunder) chrg Bc V i t Warn m trfc th n g


Jo h n so n r a l n h t i n hnh tro-ri& nm 1y? l mt c h i n (iich gm Hnhng
t r p t n cong han ch l i n t c bng khng quai)11 uc mc t i u d lu n
lu n b g i i h n b i nhng nh c h n h t r cch xa hanfc n g h n dm.
g Mastwell T a y lo r tr o n g k h i d i u t r n tr c y ban quan
h
i n g o i thng g h v i n tr o n g nm 1966 p h t b i u r n g MC c h
cua Hoa K l ,ft i n hari mt t r n c h i n t r a n h hn ch " -V it Nam.- B
tr n g quc phng R o b e rt McNamara# tro n g , k h i d i u tr r i tr c l i u ban
I ph t r c h cn& ta c uhun b s n sn g c h n u cua th.ng n& iivin M
tr o n g nm 19 6 7 p h t b i u r n g khon& i; l do g c th t i n r n g
v i c nem boms c th a Bc V it i n ban h i n& h, v chng l i
v i c m r n g c h i n t r a n h khng qun.
^/'

'**^
I
I\ihieu cp c h huy qun s M d t h t s t i n r n g h.0 c th e
pha
huy h o n to a n t t c nhng s n baychu yu c u a Ba V i t Neun v
nhng
ngun d t r n h i n l i u tro n g ba n&y u cua mt cuc t n C1& to a n
l c bfl& kh0tt& qun, nhn& c a c nh ciLxah t r d lu n lu n ch .0 r n g
nguy c v c i g i p h a i t r qua l n .
ro n g nm 1965 nm u t i n cu a c h i n d c h sm Ken, nhngphiv.
r i n g r chng Bc V i t dam d a t n ton& 80 55*000 5 tr n g
lu 'ng
bom th xung l 33*000 t n 5 s may bay b t h i t h i l n t i 1 7 1 c h i c
v p il t n i u hnh tr c- t i p l * ,2 t - l a . u y n h i n , h i u qua hu
b. chng c bao n h i u .
MiSrig s kim ch qua r r a n g . T oi cn nh da pc m tb i tng
.th u t v b u i c h i u d a i t h t nng n ^ o i t r i t chc gn n ^ i nh ca
tig th n g Jo hnson l e x a s f tro n g ong da p h t b i u nh s a u : fl3?
*c g t a c vn nu c h t dy bom n l n my -bay cua chng, t a v
t h a xung nhng vn& in tiieo t i n&h nu lm nh v y t h s m rn&
trtt ch in tra n h , le o thang c h i n tr a n h , va a n hu qua l chun&ta
p h i a kha cin^ con ein M tham d vo mot cuc c h i n tr a n ii dung
ly
p h a i t i n hnh b i jjhLn& con em ca chu bao v t uuc c a c h m h

t p # tiiia ihjn& SU' dti ca H


y Jc.hon& ?
c o i cn& t n h h n h s ^ i . t i du ?"

S cun& lam ihu' CHUIJ& t a t h l >


%

- 79 ~

Ngi M ch rng c anh theo Kiu l y t h t e ngi l c th


chic thng nhanh chng d p h i ti n hanh mt tr n chin tr n h hn.ch*
Khuirig' h a i vn o khng i oi vi nhau va tro n g bat c t \ a h
hung
no* mt tr n ohn tra ilJa in oh khng bao gi c th em l i mt
c h i n t h n g n h a n h c h n g c . % o i r a *

n g i i, CQ t i n . r n g h c

th

thn&' tr n c h i n ^ tra n h nhu dn, mt cuc ch in u uhm mc chtraDi'


th u

nh-n ta m ,, t r o n g k h i v a n t i n h n h m t t r n c h i n , tr a n h , c o t n i c h

qun s thun ty .T rn thc t , h khDg lm *0 Ai* th .T r i t l


v c h i n l c s a i ngay t u v. t t ca moi v i c xay r a tl p
ni
raau gng nh phn ling, g i y chuyn.
"
Hm 1966, t i n ghi v i tng thn& Joiinson rng bt& quan
im v mt ' tr n c h i . tr a a h hn ch m ng nht quyt tn tr g ,
t
iaht -vn p h i c mt l c lng ti n h nguyn chim, vng mt vng min
Bc ve t i tnh. Dguy a c h hay -lclng y. Xu nlmg ngi cng sn
t h i t l p ilhCbg "vng an to n ca h t i min lom , ngay g i long t.
nc chng t i , t h hk c g m chng t o i l i khng lam ging nh h .
Khng cn ngi M p h i tham g ia chin u. Ti c h i yu cu M ym tr*
chung t i v ha l c va ti p t , nhu'0& t t c ahng l i yu .cn, cu at i
b- khc t*
V
*
S v i c tng t'1L xy ra mt l a ua tr-E nm 1970 Nm o
cluing t i iu qun v i t- Nam ti n vo. CaAH-pu-ciia 'chn nh ba s on
B c V i t m SU d o a n lia, SU o a n Bay v SU' o a n C h n - d a n g r a o r i t

chun b i t n cg ciupg t o i t mt khu vc an ton cua mt nuxc trng


l p , nhg k h i on x' tng ca chog t i t i ni t h l bo i Bc Vit
Nam r t lu i- khn, chu g ia o trar i.,
% y hom eau.chunfe t i co mt bui hp v i nhng, ngi M t i
d in h t n g th n g v - t n g h i th c h i n b i n php ng n h in p h i

lm l a th qun riy d xun& p h a sau cung vi nhng'xe tng


chng t i p h a tr c , bao vy quri Bc V t*

cua

1 i H l : :.t m : '
Ngui. k t r l i : f,Ghn& t a khig dc ti n au v ao .n i ia Cam p u -c h ia qu h a i mi mt dmM. Thi r a h a i mi mt dm c phchua
v h a i m i; h a i dm l

v t q u g i i h n c h o p h p . Cuc t i n , qun

bn tro n g lnh, tli Catu-pu-chia lam .rung chuyn


d lu n qun chung, Hoa X sphxi i mnh m i, v
a&Cn Jihong ciio tiic iiin thm bt c niiiig
C ani-pi-chi nu Jdipog c fl?,clip thun cua quoc
> .

VO

chnli quyn Ni-xon ,


thng nghi vin l
cuc hanh. ^un. co f
h i.
I

, \

80 -

Hu qa la ba s on Bc V it Nam nu tra dng l b ti u


d ip t t h l i tr o n th o t c, v cun& l nhng s on dn u
tro n g tr n t n cpg oui cng vo s i Gn

TrG y s i Gn, n g ita^ c cu : "Cng sn* c th


ting
tr n ch in tr a n h O a -s in h -t n 11, v v mt mt no o, h ^thngph
th v c u i cng t r n c h i n tr a n h V i t Nam lam mt lng qun eung
Hoa Ky n khng mt chnh quyn n.0 c th ti p tc dc na,, nc
k s co mt cua i. ng Dng phi hay t r i .
Chng bao l u d lu n t r n th g i i a thu vo mt im tr n g tm
n o i ? t, hn : l d lu n qun chung M. T cuc ISii c h i n n nay ,dn. t c Hoa Ky cha bao 'gi 4l i phn h n nh th* lu y vy.chng ta
hay suy x t xem c i m c ti xay ra
'
va-do
chin
tuyn

Mt nhn t khc na ch i phi d lun qun cixig Id r tn h i u 9


nh hng trc ti p n s b i tr n ca chng ta* Tr
tranii Vit 'iten tran chin tranh u. ti n c quay phim
v
truyn hnh. Trn chin tranh f tuy c t a haii VitNam

uhng hng*m n c d n l i

tr o n g nhng phng k h ch c u a c c g ia

iuh tr n th g i i vk chnh. t a i ni ny kt qu cui cng cuanc


h ot. jfh v tin h ven -th n g, cuc chin tranh /V it am l cuc
chin traiib. u ti n .trong l c h s m .nhng trn nh hng- ngyc
chiu l n mn nh t r n to n th th g i i bng h th n g v tu y n tru y n
hnh/cng dm hm o# Ton ohn vin quaypiaim V it ha dng 'iuiti
xong, ben p mt c h i c iny bay l n th n g r a c h i n tr n g quayphim
th eo chng t r n h d n h hng ngy cua h . Cun phim quay xong c
gU! bng may bay i r a 0' Hng Kng, r i sau c lltu n g ,,(c h u a q u a
v t i h ) i Jebp th g i i , v hgTO'i t a xem phim y nhng Di r t x a
nh Uev; Y ork, P a r i s , London vo m hm t r n m&n nh mu#
0
V ic tng th u t nu t r n c a H th n g v tu y n tru y n h la h l
iUt tro n g nhSflg v k h ch yu pia h i chung t i v n a gyxcne
mii v lazn cho d l a n qun ch ng M cm ph n p III xem hnh.
anh.
dng l n mt cch v th c cu a mt t r a c h i n tr a n h t n g l c tr o n g 7
k h i t r n th c t Ho K c h em qun tham chin, t i n hanh mt t r n
c h i n tr a n h hn ch m th i#
/

tohng hxih anh t r n my v tu y n tru y n h n h lam cho


cng
chng n o i chung t i n r n g .nc Hoa K hng mnh ang xa t n Bc V i t
nrn__ n it_____ h o r n

a n . __________________________________________________________________________________________

81

Chu'crnK XIV

v TT M MT TINH THN
Vo nm 1-967; kb-i nhim jfc th tng cua t i ang sp k t th u c j t o i
p h ai l y mot quyt n h quan tr n g . Hi u n m d , sau khi' i thm
quan A u s tr a l in v Uew Zealand, v , t i d dc qua i ngo l hmua
t i ra

Ag c t n g t h n g t h e o h i n

m un c u a h .

'

p h p m i v t i d. o n g 1031 t h e o

Ong I h i u . q u y t d i n i i r a n g o i t r a n h g h e t E i th n & v i

t i* Ong t a np dn x in n& c g h i t n ng va ng T rn h Quc Khnh


ixg cng mt l i n danh tr a n h gh tng tiin& v ph tng th n g . vphon
t d ij ; t i d c ng Nguyn vn Mc ng cng l i n danh, Tranh gJa
pho V
t n g th n g - Do v i c ny mt vn c t r a : ng h i u v a t i c
h a i u l a qun nhn, v nu chiing t i curiggn& ua d tr a n h gh tng
th o n g

t h i ti u

ny c

ti s

uyc n g i ta

c o in li l

m ot s r n

n it

tro n g qun i. Do , ng b tr n g quc plng, tng Gao vn V in


t r i u t p rat bui hop v i s c 'm t cua bn mi tm tng l n h thuc
th a h phn h i ng qun l c . Sau mt v i n&y ban c i cc tng l n h
n g h i r n g h tm r a c mt l i th o t 5 h s e yu cu ng T h i u r t
l u i k k o i qun i vnhtt th ng 'c th r a tr a n h c v i t i v i t cch
l a mt thng dn.
Nhng ng h i u l i ' l mt r h a c h i n th u t r t khn kho# K hicc
t ng l n h a r a n g h i t r n , ng ta d b i t ngay l a nu r a ng c
v i t cch l mt thuim gdan t h i n& s th u a , do ng kto c t*
khng c h u r u t l u i k h i qun i.
Sau v i

n g y b n c i v i B iff s

.
b t ng

k i n r t

su s c ,- H i.

ng qun* l c t r i u t p mt h i n g h c l cng cp cao n h t lg y .


l i t n h on k t g i a t t c cc h i v i n , c khoang bn mi v i n s
quan cp cao n g i ' t n g di ch i -mt q u y t n h d t Jdioats
c bay h o i v i n cao n h t cu a y ban l n h ao quc g ia b i u q y t t i
mt Dling t n g t r n . Ong T hiu v a t i , c h a i chng t i u n&i

bn n g o i. Sau ny t i c b i t l uy ban l n h o quc g i a da r a


rib.iu ng l i l a chn* Dcmg l i l a ciion chu yeu l a cho ngTliiu.
g i i ng r i aa g c th r a lng c to n g thng v i t cach l a ffit
thng dn*
Ong T h iu nhn r a c ngay r n g v i tu cch l a mt thn&da

ng ta s i ichong c hy vng g trng c CQ v ng tuyn b oiur 0SU s


r 1 6 i van ing tro u g iiig ag qun i v co quy v khng t i l l buG t i
p k a i r u t l u i k h o i qun i.
t n h i n t l com th y mt no chua c h a t dng.-li - khngplii
l

g i u a d m n g r a l

m t n o i b u n c h n t r c n h n g m o h k h e ,

th u

otEL trong hot ng chnh t r . h t l hen h h t cho ni* TrC y


t i th t s khng h a th c h iot ng chnh t r i,d cho l to i'
t g g i ciuo th u t ng. Nhng t i t r i qua nhiu, thng v i s t hch
t h i b g i n l i l y - q u y n hanla t i c a o v i n h n g v t r a n h c h p v

ch c

v vk a v v .bong n h i n t i cm 'thay gtL tm - gh tm v m% moiIro n g g i y

p h u t t i c h t nhn r a r n g , h i n n i u y f g i a

c h i n hu v i n h a u ,

ch n g t i ng xu x la n

n!iSr%

ktau v t r a n h c h p tiu y n

hoh* p h i chng l mt tm guxmg c nu l n cho nhng qun niin


V i t Nam ! T i chn ngn v nhng v c i v l i n t c g i a c c sq u a n
c p cao 'k i t k h i ng Dim b i l t * Tht voog v chn
t i

tuyn b, m khng h bo trc cho mi ngci ha, rn& ho nn dnh s


ung h cho ng Thiu T i p h t b iu nh sau : M2 n& Piaiu mun l
og c v i n

c a qun, i t h h y c h o n g t a l jn v i c

. V v i n h i m v

tr c y cua

ci

U4t b u k h n g k h y n l n g

tr o n g khng

y% T i s

tr

q u n 11.

d y Jciflii n g c d i n r a

tro n g

c h c l t

v c u cung c ph .ta n k h i tng Hoang Xun Lm, t l n h vug I


c h i n

th u t l a

l n

l n

"V n& h y s i n h

g u p

CU c i in h d o & h

k t tro n g qun i , vy t h t i sao g khng th h i f n s xy s in h y


t cung ? iNu ng I h u r a ng c mt minh., ng ta c 6 th khng thng
n oi cu 00 tranh CU! v i ring i thu dn 3 Micrng nu ng cng ra lng
v i ng T hiu t r n mt l i n danix d tr a a h ghe ph tn& thng' t h uy
tn

c u a Qg s g i u p

cho

n g i ca

c lu in g t a

d u c tr n g 'C U n #

T tr l 'T ng nu iu trn ay l s mng jjauon ca hing,


t h i t i s phai chp nhn ra ng c' ph tng thng ung i g Thiu,
nhng t i ti n i r cho, ti i rag qun l o 9 v cab tiinh v i n u dadiin&
dy hoafl h t i , b i t r g mc c h cua s hy s ia h cua t i i ct.n&fl
ngra khttg cho nhn& s(e tranh' ginh dieri ra thm na, v vic*nyc
th e im ch.0 tn h th n qun i sup .
'
c c h i cua t i k h i n cko uy bao l n h o quc g ia c da ra mt
Quyt nh c ban, bao ani chac chn l neu Chung t o i tri c tjh o'
g
T hiu s piaai t n tixeo . k i n cua qun i v t i~ s c ohiaaquya

hnh, i u nay bnh tha&


khr& c h in php cho php*Cc
tng l i n h da i n quyt n h thnh, l p Mt t cic b mt* go
nhn^ quy nh ca h i n php 9 v l y tn l a qun uy h i. Hi ng ny
bao &m t t c cc tng lnh, v cc s quan cp cao k l lun c
b
tr ng quc piingt tng thng, ph.6 tng tiioog.
Ni t t c th g i i b i t , chung t c h i l. tr n g c .vi

33

p h n t r m s p h i u b u ma t h i .

Ong Thiu bang mnh khe xo quyt ginh ly thm nhiu quyn
hoh cho ng ta qq.a nhiu nm cn quyn v tri n qun uy hi.
h i u

ng i n g h rng

q u y t n h c u a t i g y n n i i l g

h u q u n g h i m '

trng cho vn mnh cua Vit toam v sau ny nhiu ngi trch mct ..
v cng ngy ho cng thy tlim nhiu chng c la s tham nhng rnh
y\nh cua ng Thiu cui cng a Idam Vit Nam n ch.0 b bi tra
Vit Imam kiu hnh c mt dinh tng thng nguy nga ohtso vi
tt c cc nc chau , dinh, y c xy li trn vi tr c cua
dinh ton quyn Php, ta nh ny d b ph huy khi ng Dim b lt*.
Dinh tng thng Vit Nam rng ln khng km g Nli trng Oa-sinh-tn
v ng hin ngang trn mt khu t/ tuyt dp.* Bn trong co nhng nh
ring dh. cho gia dinh Chung ti. Tuy ahiri, ti quyt nhcntip
tc ti nh'CU va l cho va l cho lm vic tai cn c kngqun..
Cn nh. ny vn l mt b phn gn bo vi cuc sn& cua hai cling ti
k t kh chng ti ci nhau v Mai niit nh khng chu rii cho
khc. Tuy nhin, ti c danh cho mt vn phong lm vic rng ri
gn vnphng tng th'ong v ti cli lm v tr v cn ci khng qua
itng ngy bng my boy ln thng tliuc quyn si dng cua ti*
iic u ti p xung mt b sn bay trc thng c thit lp**
trn mi iih cua inh tng thng, khg h hay bit l sn bay nmngay
bn trn phng ngu cua
thong Dliieu tng th t. v ng Thiu l
ngi hay dy mun. 'hu khng l nu vn nhng cui cng b V
og ta a viec hy ra ni vi ti theo mt kiu ni quanh co, b
ta ni rng b ta ang thc hin mt vn bng trn mi nh b c
the, l n ing g i mt vao nhng m nong c. "Ming11, b n i mt cch
bun r u , " t e s s kh m th c h i n duyc. Lung g i cuon cun h t

sI mnh moi || chic trc thng-*cua ng p trn mi nh lm cho


cac Cy co b h ht11.
Le dl nhin, sau vic trn may bay trc thanfc cua ti pxuQg
manh, vn trc dinh. Uhcg trn dy .l trumg hp din hnh cuaTM,

84

du cho t g n o ltjn cho 0g ay thic g i u , rig kh.fl& t mlah


>nu l n vn m l i bo V1 ng lam v i c 4y*
vo cu nm, khi Jly ang nm bom d d min Bc, tu y th
tro n g thng ip (thg ip l i n bang) gi ton th e - quc dn n&y 17
thang mt 1963* tg thong Johnson ha, oh ng d ljn tr c ay-
la M a Dgimg hn nm bom nu c th dn xp i n v i c 'dam pha
ngay, vi kh nng p h ai chng* l cuc n phn s i em l t k e t qua-
Dap l i 5 V it cng a g ia tng h o t don mnh hn. H m m t tr n
t n cng t vo cn ci l n h thy ah. b y Khe 3anil, cachkhu p h i
qun s mi bii dm v p h a nam*Sau xy r a v. t n cng l t fT et
tic l nmmi cua V it Nam* Ir n t n cng d i n r a tho d marljduyc
t i n hnh r t t i ti n h , v th lm cho t t c chuog t i p h h
sc b l . r i Xgay tr c k h i b i t c nhng g i xy r a , chng
t
phi c h i n u cho mng sng cachng t i tr n cc ng ph s i
Gn, Hu v t i khongmi h a i t n h khc*
Cuc t n cng l t nh du mt bc ngot cua t r n c h i n tr a n h
v cho th ly ro chiu hng thay i tro n g t h i cua M i v i t r n
chin tranh* Trc 1 t , tr n chi. tr a n h c ve nh ang l u i dn v i
chung t i y l u i b i cng sn t r l i kim rng pJaia bc b i n
g i i*
Mc du v y , idii b i cng sn m cuc t n cng vo sn g
sm
31 thang g i n g , cng vn c gn t i mna s quo nhn VitNaxn
i ngtL php khng c pit n vi* v mc d tng P r e d e r ic Weyand 9
t l n h l c lng I I c h ie i^ o a Ky, t cc b in h fl ca n g tro n g
tin h tr g bo ng m hm tr c , cng van c h i c mt s t qun
M ng tro n g cc th n h ph ma th i* , v ch n h l t n li n g 'n ay,cc,
tr n tn cg d d i n r a .
/* Mt l c lng phi h gm c t 50.000 n 80.000 qun cog sn
a m mt tr n t n cng d d i cg ti n hnh, ng th i v co phihp
vo hu h i t cc th n h ph v t h t r n quan tr n g m in Warn* Hanh
vo s l Gn, Hu v a mt trm n i khc vo l c gn ba g i sang*

(1) - Gki thch. ca ngi dch. : c th s c h in nham "US I I F ie l d


F o rc e s11 ch khng p h i Hu s Tiiird. C orps11 X in kim la i*

Ti S ai on mt i com t i gm c mi chn ln h dc cng thuc


mt t r n du t c g i a i phQg nh tr n qua bc tng pha. D goictb

di

SIX

M v chy xng t i cc ca* .Nhng kh.c c giao ahimv

t u . cng piiu t n g th n g , b tng tham mu9 b tu l n h h a i qun. VitNam


c a c khng qun v i p h t tbani*

K1 ng Ih i u khng c mt si Gn v vi t cch l ph "


tng thng, t i ln h tr c h nhim i pho vi cuc tL cng. Vao ' 4
g i se.ngf c h huy tr n g cn c khng qun , bo CLO t i b i t, nh aau:

.M
,B i C0n& san h i n ang c mt ngay ca bn trong cn Clio Ti khng
ngh rn>s t i c th ngn chn h l u hn na ; pii tng thng va -g i
n h n n r i lchoi n i ylf

Chng bao lu b Qi cng sn chim c i pht thanh. .


vo 3 g i sang, lc lng tr c thng vn ca l qut schqua
t n cngra khoi t a i s cua h niig nhng ni khc cucchia van.
ti p t c d n r a c l i t * Ba t l u , Sai Gor cha h chng kimatcach.
tng no ging nh ti k t kh i uy ban Nam b b qun Anh, Php
v
Kht tng r a khoi n i ny vo nm 1945 l n ny s v i c .dien ra/trn
mt quy m l n in nhiu*
Qun ii t i n hanh, v i c bao vay th i pli , v a.ngn chn khng
cho c h qun th o t r a n g o i va khng cho hng ngi cig snmang

thm qun tng cng. Do d b i cng Baxx n pho vao ngay siGn..
Sau nm hoc s u 'ngay t c c h i n van cn c khong 1*000 qun cng

sn ch in u trong thnh px, tro n g lic o t i Hu mi a 10 thang 3


m c t& g i i phng hon toan thanh ph ny. s thng vong l n
r a t cao : khong 4*000 qun A b g i t cng v i 5000 qun lam V it
Nam,
Mc du cho s>i v i c t r n th thm nh th no i n a, nhng
to a
t h t l n la o n h t vn l nim t ho va y t n cua Hm i v i ngi,

v t n cng Tet gy nn t t c nhng noi kinh hong cua mt v Trn


ciiu cng kh c v l n u t i a n h i u ngi k nhn r a r n g h s
lrhffig th e no th n g n i t r n c h i n tra n h # c mt s ta n v mt h t
nim t i n . U gui .ta b t du a r a nhng l i bo ch a. Tirr^ iostniore la n d tu y n b : "D cho l vo g i a th n g g i n g chung t i b i t \xo
ch c ch n l mt cuc t n cng quan tr n g a c c ii qun t r
tn h
th c h ip n vo d p t t i n a , chng t i vn khng phog on*iiyc ban

ch t t h t s hoc quy m cua mt tr n tQ cng tr n ton quc uhg

86

t i ichng h n ^ h l r n g b. qun l i c th dm ti ) ianh tthng t r n


t u cng c t n h c h t t s a t nh vy t r c s c mnh c a chun& t $ i w*
iu hon to n khng dn&.D nhin a tuvi'flg to estm o relan d d ap h ai
b i t r t r v cng cua trn tn cDg sp xy r a . Ti t i n chc
l
Xlh trn& t h khonfc c b i t f nhng l i .l v mt l y do cng r t c ops Ro rg l .m t s cc quan chc l n h do cua Hoa m s k i Gn

ch tm a r a mt l o t bo co l o g i v nh Trng c gng auy t r


c cm tng l qun M ng chim u th so v i V i t cng# .
p h i mt mt v a i nm mi kham ph r a dc t r l a doX bn t h u
ny, tr c k h i nha phn t c h Samuol Anma, mt chuyn v i n c a ClAohuyn
nghin cu v s qua CUQ V i t cng t i t l 1 ) irng ngi
co ' y.
a r a nhng c t n h c t i n h cach l a d i v 'c c l c l ng cng s n
tr c k ii cuc t n ng xy r a . Ong p h t b i u r n g mc d cc bo cotiali bo cho b i t l a p h a cng s n vao lu c y c khoxig 600 .0 0 0 qun
nhng b t l n h Hoa Ky V i t Xjam v a i s M s i Gn c n h t
dii i c t con s xung cn mt na t r i n h by cho bo c h , quc
h i v nh tr n g b i t , dama a r a rnmg bn i n t n cua tng
C raig to n Abrama, ngi da th a y th tng W ostm oreland, va cu a i
s
E llw orth. Bunker chng minh l i n i cua ngta

V th k h i c quan CIA t i n on cuc t p cng t t tr c


h ai
th n g , t chic ny vn cn v i n dan con s 300 .0 0 0 qutt cng s n , cns
ny l o i t h i , v o h 'c n g a r a k i n l t r n t n cng s
khng l n lm. ul c d l c y muc ch, cua chung t a l l a g t bo ch.,
cng c>ung v quc h i Hoa K, nhng chung t i trong ngnh t n h bao I
chng ta qu th n h cng tro n g v i c t l a g t chng t i 11, ng Adama
d p h i th a nhn nh v y .
l c cuc t cng t t va mi xay r a 9 chung t i khng t in a o
tr a n h th u c s giup ngay t c H h cua p h a Hoa Ky, tr c k i a ,
bt
c l c no xy r a mt t r n n h , p h a Hoa K phn ng v i t c r t
nhanh, nhng tro n g v t t h^ c mt t i i "ch xem" t h t l l l n g .
'

( 1) - l'rc mt uy ban i u t r a cua quc h i vo tiin g c h n 1^75

- 87

lic y , chutife t o i a bt d u t l i i KilOUk i i i u

SU' C8I1 t c e a s a

xa t i mc n v klioiJfc, hieu liy


th t a k i u qu^t liuti chiuthib
hay khoi^ ?

2 * $
>v' ' -*

bau tiy cc cp u h huy nuu y Vfj V../JC i iiu y t un0 Cu. lull txiiu
c x t l i quan dim c h n h tliic ca h v v t n cn*, 'jL t v (iicfcri
t r l a h by v ny nh l a mt c k i a th i) . Taa& h e s tp o r e l a n tu y n
b
do l mt c ii n tiianfe v l ^ i t cng da kiOei h ciiin cic mt thriph.
no n& oai t r Hu, v h .0 d b i t h i t h i r t nn& n . D iu cay. cuing,
nhng qun chng ii Khonif, sao l l y l i ciiim t i n doivoi k t qu
cua t r n c h i u t r n h . Di v i nguOi iiy v. t t c h i dc xem l m tch in
th a u g th e o c h i u hng v. D unkerque l a mt c iii n th n g cu a ngiAri
tr o n g t r n c h i n t r a n h th g i i th I I .

+
++

++

^ \* I

UhnK JLV

TNG TIING

MT L DV v SAO N-Mil B THHS c


N&y 31 th e n g 3 9 t n g thn& Jo h n so n ban inii l n h lgng niingv
nm bom v ' nhng cu c t n ' cng cu a h i qun vo Bc V i t l\iam, ttg o a itr
khu vc c c h khu p h i qun s h a i trm dm v p h a b c . Mt l n
na;
ong ku g i mt cuc dn xp ha b lu h qua thng l n g .S a u /ng
cho n mt t r i bom lam xn xo d lu n : t n g th n g Jo h n so n lo a n b o
t i n ng khng r a t i lng c to n g th n g vo th n g mi mot na v
nh
vy ng cr t h n& t r n m oi cuc u tra n h , c h n h t r b m t tr o n g n i
b v hng ng b t c san g k i n tiim d no nhm tm kim ha binh*
I
Chc chn l t r ng h t sic au kh k h i p h i q u y t nhnhtx^n*
Tg th nfe Jo h n so n l i cn c c c c vn cua iig khuyn cao r n g da
cho c g i thm 2 0 0 .0 0 0 qun Jai san g V i t Mn th e o l i yu can, cua tng
W estm oreland i na. t h Hoa Ky Cling s e vn lfkh.ng c a i th e co tiieaii

ui dch qui ra khi Nam Vit ^am hoc tiu dit CGC lc ng

cua

h c*1.
D iu lm cho to n g f thng Johnson khng item lo u l s t h a t vri&chaa
ngn v phng cu cha ty p n g dn chaK iil, h kh& t a i ao h i u i

t i s a o m t q u n d i c u a n c h gm n a t r i u

ngi l i

c th b t l o

#trong cucchin du chng qun Bc V iet .Nam n nh vy. i<hn& ngi


ch tr c h

& ung h a n g k c h

v nh m t bn d t h o

b v o n g l c

c mt nhom do g C lark JMC lif f o r d , c vn th n cn ca tng thn&


dng u son tho d n o i v s v i c ny s ns kh c ti th u y t phc
c cac ngi ch t r c h rng chng ta khng p h i c h ang tn phham
V i t j\iaia " c iu v n n c n y 1* . - B a n b o c a o v i t

ti p

v i m c c h

cnh g i c t n g thong tr c t n h tr n g khng y n n tr o n g - d n chng

n i rng : "S b t mn ang g ia tng ny, ti p theo nh s i xy r a , l


s b at ciip QLiu.hn na i v i l n h g i ng vin t h i hn qua
d c h VQ m t t l n i i t r n g
t h ,

c n g h o a n g m ang th m t r o n g n h n d n c c

v t l i i n h c h o r n g c h n g t a a n g t li t r c n h n g v n

n c , t t c n h n g s k i n y s i a n n h n g n g u y co* t o l n
n n m t c u c k iu n g h o n g t r o n g n c t r n

q u y m l n

th n h ,
tr o n g

c th g y

ch a t n g t h y

tr c n nay".
n h m n h a a n b i *

B c V i t Mam v . m t c h i n

l c c p cty in g

t nhiu nm nay quyt tm mun lm nhijit ch cua , ph iioai B


tn

n h i m

cua nc ny i v i th e g ,

h i

th c g i n ii ch o

dc

th l itr n t G.Kgay ngy hm sau jhi chnh phu Bc Vit Ham a cng
b l h sn sng tiio lun v i Hoa Ity v v i c ngng -nm bom iLontpn
O' V i e t am, t h l

c u c m p h n c y n g h a c t h t i n h n h *

Chg t i phi ng ngoi tro n g nhng bc i g i a ii v Bc


V it Warn v d nhin l chin t i ng vc h o , d cho v ic th o lu p
v ffi phn b t r iioin i na v l c s b t ng k il n v im
t ohic cuc thcmg lcmg. ItfguOi M ngh Geneve, D ja k a rta , New
I D elh i, RangOjOn v V ie n tia n e va t t c nhng ni ny b Bc V tte n
f bc b. Bc V it Ham a ra ngh LP Phnom Pnh va Yfaranw v
cac d a im n khng c ngi i4 chp nhn* Cui cng, ngy 3
thng 59 Hoa Ky chp rin ngh cua Ha n i chn P a x ia lm n i h i
&9P v c ng A v e re ll Harriman v Cyrus Vance lm i d in tro n g
cuc m phan. Bc V it Nam c h n h ng Xun Thy*
I\jhng cuc thao lu n v m phn b t r l t r tro n g su tiin g ,
phn l n v Ha Noi d i h i ngng xontton. nem bom BcV i t Xamtrc
k h i tho lu n mot cuc n xp t i hu* Ham V it Nam khng thaw d
nhng cuc thao lun t r n : iu r c r i l cc' (^3 n^i l a i r t l a m
h. CiLng t i d khng h i a n i, p h i chng nhng cuc da phn quan .
tro n g d nh l a s d i n r a gi a Bc v Nam V it Nam hay l giaNam
V i t Nam v mt tr n dn t c g i i phng, hay l g i a Hoa Ky Bao v a Naia

89 V i t Ham, h a y l a g i a c bn phe h o c l con c thm ,phe DQO na*

Chung t i chng h mun cung ngi vo bn h i ngh vi nhng


ngi cng s n , v ciiang t i l i cng Ithng co n h cng ngi
vi
mt tr n dan t c g i i phng v lm nh vy changkhac g l cng nhn
h*

. -s '
u y

. ps

H*

n h i n , ' t n g t h n g J o lx n so n v i v g y s c ep v i c h n g t i

d hanh, ng th e o . Ong v ng!cu? v i n ang Dn chu d tra n h gh t n g


th o n g , l

n g W u b er t H u m p h rey m ong mun l

c u c m p h n v h a b n h

p h i t k t qu v cc c t r i M ang to r a cng ngy cng chn ngn .


tr n . c h i n , t r a n h a n g t i p

d ie n . n i x a x i n y , v m t s d n

nh axi ch .n c t h s g i i q u y t c u c b u c c l i c h o n g c
La

ch u .

xp
v i tt

.
V ..

'

+
++ ++
Chng XV

VIT N A M HA TN GI Y NG G
Chnh s c h -tra o tr . v a i t r ch in u lf ti cho ng V it Nam
c t n g W e s tm o r e la n d d c p

nm 1 9 6 7

ng ta

n i v i d nchung

: t r n i. tru y n hiri rng


c t h 'b t u r u t mt so binh s vo
Mm 1969 nu chng tr in h qn s trn b v nem bom va ti p tuc
,
uhng iu ny ty thuc vao kh nig ca min Najn c tl ganhvcuyc
nhng trch nhim ch in u nng n hn hay kkig.
V ip t-2'jaitt ha l nguyn tc c bn trong Qiini sch cua tngthng
Itfixon ng Dng* Trong cuc vn ng bu c nm T968, Nixoa d ha
s

em l h id v n e , n h utxgn g t a

tn h

t o n r n g G t h d u y t r m t

oh khng g sn S a i Grn bng cch tn g cng K l c lng


min lim V it Ivsau

cua

m x o n g h i vo ngn scix 10 t - la th c h i n v i c nay* v


tng Greighton Abraxaa,. ngi thay tng Westmoreland lm t ln h lc
lung 1 V i t $am Iioi *iy68, bt 'u m t ' chng trn h cp tc tthmy
mnh. v i c hun lu y n qua i min nam. V it ianu Mm ly l ||||i t i d
ban hnh l n h tng dng v i n fvbuc t t c thanh Ain t 18 n 3 8 tu i

cu p h i d i qun d i ch 5 cn nlng iix 1 7

t u i v t 3 9 n 43 t u i c

th c t g ia nhp oo lc lng bao' v x p*


Cho dtt cui, nm 1 ^ 70 , qun i ua chng t i tr% thm 400.000
aUb tMi 90 lu 1 luyng v t ren& l n t i 1 .0 0 0 .0 0 0 n&xcti*
Tng JjrodericJa Woyafid, ph t a cua tng Abrams, a 350 ton c
v t , m o i t o a n

gm 5 n g i ,

hun lu y n

c c l c

l n g

phng

qun v n&ha qun'm ngi i g i l cc n v i 11t p nham". Moi tu n


c 100 qun nhn V it Nam i my bay saM d theo hoc cc
- kha
hu luyn l u t 6 n 18 thag. Hn 12-000 s quanVit Ivam i
d
nhng kha h p cca o

cap

w o r th

bang K a o sa s)

(th u c

ti u

t i

tr n g

ch i huy v

cc

cn

th a m mu . P o r t

L eavn-

c khc#

Trong vng 3 nm Ha Ky chuyn g ia o cho chng t i gan 1000000


-JVU k h n h e 9 4 6 . 0 0 0 x e

c v 1 .1 0 0

m y b a y k

c m y b a y l n

Trong k h i qun i Jl b t u r t . n g 6 nm
lo a n

bo l

2 5 .0 0 0

tr o n g

t n g s

1969,

th n g .

lxon

541 * 5 0 0 q u n fl s r u t ' k h i V i t am

tr c c u i th n g 8 k h i mmi en Nam V i t Nam. am niin tr a c h n h im ch ia


au nhiu hn.

.
t r t qun th ia i c cotig bo tro n g th an g ^ v
t h tDg so qun M gim xung con !fi nghn 500 n g i.
A lo a n bao t r t qun th b a . hm 1 ^7 0 , s l n h i
429.900 v n nm 1972, ta li m v a i t r c h i n tr a n h Cua
s

y t t x u n g ch"C '0j3 6 0 . p o o

: o l a

con so

u tiaang
Cung thng, \
Vit^lam
cn
M Cham tt*

th p n iia t k t '

g i a

nm 1 965

'
it
'/-.i.?\
* % . - ? T*/ *
,
em mt qun o i l e thuc phn l n v qun i bn v c h
huy,
vkh v ngay c v c h i n l c , r n tic l i th a n h mt qun i ' m i, ...
qua l mot cng v i c bun nan* ihng vic* xy* r a c d n h l u n t i
t r i qua nhii* nm i lm cho t h i u b i'h c ny mt cch, sau schn
l b a t c ban lu n th u y t nao,
x
l
Cc bn ng minh nd cua chng t o i khng bao g i co p buccc
s l quan V i t Kam p h i th eo l i sng ini, nhng 00 mt i u kling
th e
t r a nil c l chung t i p h i th c h n g h i v i l o i c h i n au
ca
ng i |H | l' k h i lam t l n h khng qun t i mi tiy r nhng nguy C
x u t p h t t nhng vn y* i lun lu n n g h rn g nn sdng
khng qun mt cch de x n , cki nao cSn t h t mi s dng mt cch
t r n ngp, p o ,'s d nh vy l VI V i t Nam l mt nc
ngJieo I

- 91

Chng t i d ixpc dy do p h t i t kim v iiu nh ha ti n ,tr o n g v i c


t i u th. bom n . cn khng qun M c ngn ech r t l n , no h chng
bao g i n&h n chuyn ny*
T i nh u l n mt l c lng hD hp V i t - bt ang t i a
qun
t h b t ng gp s chng c ca dich* Pbn ng tic kne cua M
l
ngng t i n qun v i p h i g khng quu n do i bom l n u c h .
Chng t i p h i i u dng nhng may bay dc c h i n h nh pha ni
khc n tJ3 cng v t r ny ma v sau mi b i t l a c h i c su .
bay
V i t cng chong gi* y th m ph. dng t i h a i chuyn bay
"Con
ma . Moi chuyn mng 6 qua bom, v th e o ngi ta n i v i t i t h m oi'
qua g i 6 .0 0 0 -la * Kt qa cuc t n cng y , c c sng i linym
t r , l chng c bng chng no cho th ay g i t <jrc l y mt
Vit'
c n g .
Phung p h bom an l khng t t r B i f nhng i u t -h n ua l
s th u c vo p h i pho a cc tng l n h cua chng t i.
dn
nhng t h o i quen xu* JCet cho cng, tro n g mt cuc c h i a tr a n h rng
r m c h n g du k c h ,

k h n g q u n c h i c o t h ph g i p

th o ,

ho dg

m t

v a i t r m tr*. Thc r a , ch n h b b in h , ngi ch n s i tr n g rngrm


mi l ng i t i a chibi t a i . fthng c khn& qun t h mi v i c d
dn& h n , v n h i u k h i chng t i bay t i 5*000 p h i x u at mi
tgy
ym t r C&0 bo binh* v
T i r t l o l n g 2*t nhiu v t i n h th n b in h s i k h i qun iifl
n n i t i cnh co tng thng Chiu : MJCi ng tng sau
qun M r u t chung t a vn cn c ha l c mnh nh tr c 11

r t
kht

v s a ngi thng c h i t r c h k c h l i t b b in h V it
Nam
khng c h u t i n hanh dnh. nu khng c khng qun ym t r . Nhng h
b i t u r n g c h n h ccl^ h p s dng l n g p h khng qu dy
cho
b n h s cua chung t o i l i vo s ym tr cua khng qun*
Mt k h a c , k h i b t au V it Nam h a , chng t i p h i hng dn l i
ca c h auy n g h cua nhng ngi tng c h i n u s t cnh v i
nhng
ng m inh c riuic sng qua ^f|c b i t* Sf khc b i t v mc sng t o
r a v vn v so van m g i ay chng t i th a hng nh mt g ia t *
Khng a i c th tr c h ngi l n h Jt n ngon, mua th ca hkng
ka
m ien th u ca hng dnh chp qun nhn* .Nhng k h i mt dn v
V it
AIam hnh qun s t bn mt n v M t h i u chc chn xay r a l ngi
B
VOB l nhng ngi ho phng Dht th >i, em phn p h t kem V0r

3
1.

92

thuoc l khng g i i hn cho cao bn ng .xnh* Kt qua la moi n


vi
V it Xam u t a l c hot ng s a t bn cc n v i f va kh i cac
n
vjL V it ftan* t nhin phi h o t ng c l p t h i h cam thay th ie u ,n h
niuing <J xa x l cua M.
Lm sao c th khc c ? Mt ln t i chg kio canh
xah,
h tm vi nc hng sen t i mt ti n n trv gi a rng rm. Khng
c bung tm t v i nc hng sen trong vng 20 dm l . t nht,nhng
v^ p h n g ti n cua M t h l chng c g kh. c trm ngi M c i quan
o g quy thnh mt nhnu Mt ch ic may bay ln thojig un bntrn
v phun nc xuong ngi ho* Ke n mt ch ic my bay ln than&
thh a i bay t? phun x phng nc# Nm phut sau, kh h k c bng x
phng xong t h \ c i my bay ln thng th nht tr l i phun nc
lan
na cho sch.
yI
lilt la n k h c , V t i v t c i thm mt t i a oa iil h e o .l n h g n b in

g i i Laov Tt trn nh ni c mt cn c pho binh M %


ym
h
)ih: s ng bn di. Ti va nhy ra Jthoi my bay ln tling
bt
ta y vin squan ch huy t h g i i thay mi xo nau thm phc. b t
c ni no, d xa x i heo ln h, cng co mt ngi n bp Jn@
r mc
tp
d tra n g , i m tr n g , nu nng nhng miag t h i t b cht tng ng ,
thom ngon v u c nh ba n ctla cac nh phu ho.
Dt nhin ngi M c quyn dng my bay ln thng ti p t th t.b
cho ln h eda ho, nhng kai qun di V it v J*i s t bn nhau ma
l.i
song trong h a i th g i i khc nhau, do mi l iu ng noi*

1 'r;
I

.
. ....
/_.u_

+
I

w +
H

ChnK XV
#

9 k

' r.> ; . V
).

. .

;}

..
-.. . .

PARIS KH CUC CHEM CIr PHI CHM D


ro n g gn mt nm trb i t i k c h l i t p&ti i v i c ti n hnh,
phn P a r is
ihung m o i tu n q u a i c h u n g t i m i cam t h y l

khng t h t i p t c

c h i n tu. k h n g h n ir u N g o i nh ng cam g i c m t m o i Qua c h n h

t i

- 93 -

r i I Cang ngy n&i iKy cn^ ni thng oho chng t o i hiu l ho


quyt
tain chm t cuc chiu*' \\ vy cui na 1 S6b t i n P a r is , C0JH du
p h a i o n m ie n Imqiu V i t Mai14 th a m d dam p h a n hQ b i n h .

Nhng tr c khi b t u am phn thc s 0 khch sn M ajo stic


,
chung t i co mt thang hay hn mt thang tho lu n "s b v
hnh,
th u c b n hp Hnh th u cua n phi lm sao cho chung t i co t h l
th o lu n ma van khng cng nhn M.TDTGP*
i, c i ban y o l a mt c a ban ky qu* t r a n cng ky qui
i v i bao c h , nhng v i chung t i n c mt tSm quan tr n g
c
l n # Vi th chung t i khng khng o i gc thc h i n .tng ly tng
t
i^ u ^c th S a thun la khng phn b t MTDTGP nh l a mt phe r i n g ,
r t i cuqc aai phn, va iu nay c ngha l khng chnh thc
ngi
cung 'ban v i hQo
NhiH c i ban c hlnh thu khac nhau uqc ngh nhng
^u
,b$ g t bo* Va t i n g h l t i giup vo v-c g i i quyt vn cbn
k h i A v e re ll H arrim an, cm dau phi on M n thm t i b i t th cua
chung t i# Ti th a y l a ngi My a b t u bc mnh vH c i i ma hg
cho l mt s bng bnh v t -vanh cua chung t i , nhng t n g thSngThu
a c h t h r cho t i l a khng qc nhuyng b VI b t c l do gi*
s
Harrim an l a mt g b t t r va ng t a co mt th i quen r t
lam
cho ngS i th o i th o i c h r Ong t a lan g t a i , p h i eo ng nghe
va
h e k h no cuc tho lu n lam cho ng ta khng quan tm^hay bc
minh
t h i ng t a a ta y t t g Sng nghe mgt cach l l i e u , c cho
ngi
i th o i thy# Hi ng ta ?n tim t i v i bn v phc mt c i batnhlnh
bu d c v a t b o l a

ch u n g t i k h n g th e

ch p n h n m t c ban n h v y ,

t l t i th y ta y ng t a a ta y l n nh g c i ng nghe# Nh mtnguSd
m t r o o t h u t , t i t c khc a r a bn, nm ban v phc kiu
bn
khc nhau cung v s xfp t cho ng*
Ti n l : "Eng a cho p h a Bc V it xem t t c cung mt luc*Hay
a cho hg xem moi l n mt ban th i* Va bn nay - tS nh du X bang
b ut c h \ - la. ban duy n h t ma chung t i c th e chp nhn# Mu ng gno
l i n cui cung va a no r a nh l a k i n c5a chnh ng, t h i co th
l h se ng "
y a c t c dng* Sau mt thng mc ca h a hc - vi
l
b a chu u k n I Harriman * ngh p l l c i ban hInh tr o n f rng 26"phut"
khngc b i n t n , c hay du hi g khc, anh'cho cc trngphi ont

v h a i c bn hnh ch nht anh cho cc thanh v i n khc, moi


r-ng 3 "p h u t , di 4 - I* - p h u t, t i d i n nhau each c a i ban
18 " in s " .

cai
tro n

Cho n hm nay t i vn t i n rang nu Harriqiiin mi th o t vao


a r a n g h y t h khng bao g i

Il N c h p n h n *

Luc l gia thng ging nm 1969 va r t cuc c th e


bt
u nhng cuc ara phn co thc chat# Vi Nixon by g i & Nha Trng,
Harrim an r u t l u khi san khu, v mt p h ai oan mi ca ri do Cabot
Lodge cam u n- thay*
v phn My t h i chn tra n h V t Nam chm dt v i ln h ngng bn
v ao na m th bay 27 thang Ging 1973* Bn ngay tr c t
tng
th o n g Nixon xut h i|i i tr n my tru y n hlnh sau khi hip nh yc k
.P aris va lo a n bo 'cho n b i t l a ng t uyc hoa bnh tro n g
danh d# Ong noi rang qun i u s r u t h t tro n g vong 60 ngy k t
k h i ngng ban va t t c a tu bnh My s qrc H Ni phong th ch *
Ong
t uyn b rang hoa binh s hon thnh nhng g ma My ch in u

bao v tro n g bao nhiu nm t n hao xng mu* "Min, Nam V it Nam (m
g a n h c quyn t quyt nh tng l a i cua minh"*
Ong ha v i cac nha l n h o Bc V t ran g il s c gang gup! h
h an gn nhng v t thng chin tr a n h .
Nhng ti p n co mt on g qo o ma t khng th nao chu
c b&i v n di c ngl l a i di minh n lam cho ngu t a lon
ma*
Nixon l n ti n g : Chung t a hay t hao l a My
mt bu hoa binh n c th phan bi ng minh cua
b in h cua 'chung t a , chm dt chn, tra n h cho r n g
cho chin tra n h t p d en SNv i 50 t r i u dn

khng chp nhn


chung t a , b r tu
chung t a nhng vn
ng Dng*

Nhng l i tuyn b ng th i cng <3fc r a H Ni v


Sai
Son# Tong thong Thiu o i khng qun M hot ng mnh m tro n g nhng
cuc t n cng g i cht chra n n t a i mat v ngn phn cng
sn xm nhp vung flu.Sc gia* Kt qua l a cc may bay phan l c cua
My
thc hin 374 phi v nm. bom e yn t r q b b in h , va Ha Ni

g i n d phn i : "Nhng ke cungchin" min Nam#


r Noi
Git 'chnh th c , chn tra n h a th\|c s chm dt va
My r t phn ph#

ngi

Ti h ie u n i v u i Smg cua ug M k h i h r u t gc r a
ktai
vong c h i n , n h t l a k h tigo t a bng b nhng con s v to n p b cua
& V i t Nam* Trong o 2 t r i u 3 l n h My a chin u V t Namt c
56.0 0 0 ngd c h t (nhng nn nh rang 38 b n h s min Nam V it Nam iS
t r n l n t i 165*000 ngu?/)* My bay nm bom va e h n u cua My

th c h i n hn 850*000 p h i x u t t n cng va th hon su t r i u t n bom,


tro n g k h i cc may bay l n th n g moi nmthc h in tr u n g b i n h '
ha
t r u p h x u t t n cng* My to n th a t 3o695 my bay v a . 4783
may
bay l n thng* Tnh th a n h t i n , p h t n cua cuc ch in l n t -khoang
13 0 t - la , cha k nhng sS t i en t r a d a i hn v c l i
thanh
t n cc mon C v a cp dng ch in tx a n h .

+
+
Chnng

+
XVIII

Kh sp bu c tng thng va nhm ky bn nm cua t sp I ; h t ,


t i q u y t n h l a du ng Thiu c mun t i cng khng ng c photSng
thng na* Nhng ng Thiu khng muon va chqn ng Hngo Ong Hng
t n g l a th tng u t i n cua T hiuf
sau lm tong th k choThu
d inh ^c lp* Con t i , t o quyt nh n c tng thng*
p

*-1

i I

' '-V^.

y <M

*' V*1

*--jw - ' u

Vi' 1 1

'&

*'

Nhng cuc )u c b g ia n l n , nh t i cho *I Thiu co h ai


th u chnh - ng Minh Ln, t ngai chnh quyn t r l va t i nhng tra n g bon nm cam quyhi Thiu a cng c a v cua minh n
knng con c th e t chc mt cuc bSu c th c s t\j do g*c na* Ong
lam r a nhng o l u t k h i n cho nguj t a kho lo n g c th e tra n h c,
ch ng n i n thng c. H. Ch Minh c l -ng khng lam hn c.
}lg\XQi muon ng c p h i i d n cho m-t angln ( t i khng . phai
l ng v i n cua mt ang n o ), hoc ph .c 40 ngh s , dn
biu
g i i th i u v bao m* Nhng 'Tiiiu a km so t t t c cc dn
bieu
va nfeh s . Ngi t a oi hS ch k ii t h i |u va bao ra cuts.
1C0

h i V in h i ng tn h * Ti b i t la c u o k v i n mun t i r a ng
c nhung Thiu l g l a r a mt %o lu t cho hg t a ? on ven
ccr.
chS IQ mt cch c o I n , VI th t h vo mt a J, 1 0 x*
Thiu lm u i u e ngn can cc c th u r a tr a n ', c*
nhn v i n m t v cu a n g n i v i t l a
q u n i bu ch o t

hoc

CO t h e

Nhiu

co n 65 ph an

c h o n g M in h ) u c b u

c tr u n g

tr m

t h c ,n h n g

8 au bn nn cam quyn Thiu a k i era so a t uvc cng an , va, qua cng an ,


kerosot c nhn dn*
Trong mt nuyc ma o ch n h a t r th n h com ba, d n h n
l
chung t i c th a o lu n v kh nng lm o ch n h e l t o Thi.u Ti
b i t ra n g t i c th hoan to a n t n tng khng qun va a s tng
l n h t r o n g q n f 9 nhng khng t h e no g i c ^c b mt b i

VI

nhng ngu>* l con l 'Van l i n l c cht ch v i cc n v V it am


Chc chn h se mch Thiu*
Hhieu tng la n h khng nh l a chung t i khng cn ln h o "C hcn
lm sao cho cac s quan cao fcp n h t k mt t i hu th Da T hiu
a
r a i , jmgt ngutti n nh th .
Nhng v i c ay khng lm ^c c tng l n h c th e ung h rat
SI th a y o i ch n h phuf nhng nhng' s quan cao cap n h t, nhng ngud
ln v i c cho b to n g tham tnu, qc ngi l cn canh co l ng
c can th ig p , ng th i t\m cch mua chuc mt cch t n h . T b i t
t n n t c ba ngu?> B to n g tham mu r t g h et Thiu nhng vao
lu c
ma h b i t r a ng khrig c g cu n i t nc h n a, hQ ycnguxri.
M ti p XUC v ha h$n l a nu h< khng can t h i p t h i sau, ny sang My
hg se .c chu cp ho n man
Bi v ln g i My cn co mt khng k h ch n h t r an to a n hg
co
th e r u t qun V no. Thc t h , t , Chu vn T i n , t n h
tr&ng
G ia nh, gan tki Gn, d&i th n cn c khng qun tro n g lu c t
vng v n o i v i binh s : "Chung t i nghe n tng Ky c k
hoch
o ch n h , Nu chuyn y xy r a chung t i s sSn aang p tan* Chung
t i co cc n v my bay l n thng cua M ung h va ao chnh
jnht
n h a th fc
Co i^u l lung l f mc du
ngoi g a o My a n cho t i hieu
TLtg h khng chap nhn mt cuc x u n g ' t cng k h ai gia Thgu v t i
( hay b t c v i c

gl

co v e nh m t c u c ao

c h n h )

hg l i

r t m un

r a tra n h c l chng X Thiuo H n g h ran g v i c y lam cho

bi

cuc

- 97 -

b& u c CO v

d n ch u

h n * %' b u o i c h ? u # i s j u n k e r ? n n h

tro h g cn c khng qun va no i v i t i : "u c ma (%c din

t l

th \

khng p h l a tarn gng t t cho t h g i ! 11. Ong t a con xung phong ki?m
t S n cho t o i v n dqng cu cu*, chc hn ng t a th a b i t t i chng co
h y vng g tr u n g c , nhngc l nguyi k n g h ra n g nu p h a to n
ph
m ta o r a Q*c mt c i v n g o a i bu c t do t h i cng ng ng ti^ n #
CIA. cng lam p l c t i p h a i r a t r a n h c , nhng t i t r
h nh t t r l i % 3 U B unker : "Khng th e c* Thiu nn
q u a , v a n h t in h s khng c h u cho t i tr u n g clf. Rt cu c ,
M inh v t i u r u t l u i va cuc bu c t i e n hanh v i mt t n

.l i
chc
c
-duy*

n h t t r n l phiu : t n cua Thiu*


n l , sau h a i nm lam thu tng va bSn nm lm ph thg thng,
t i "ngi chi x i nc"o Ti vn g i qun ham thu tng khng qun,
v an cn nha tro n g cn c khng qun, va t i thng tu tninh l i , mayb a y r i n g i th a b inh s khp n trong.n c nng co ti n h
than,
h.Qua n h in l a t i chng c v i c g lm, v sau 1973 t i hay i i
v v n in cua t i Khnh Dng, v t i c my by l n
ihng
r i n g . Ngay ca nhng lu c vng mt nh tro n g cn c khng qun t v n
l i n l c thung xuyn v i g ia n h v l t i co mt ai ra d io dn
S
t r u y n t n va nhn t i n t S t nht min Nam. Khi t o i quyt nh lam n
i n , cc bn i cua t i n can ni v i t i rang hQ cam pbyc
quan
nim ch n h t r cua t i va r a t buftn th ay t i r a , cho nn h ngo

mun 'dng cho t i mt tru n g tm tru y n tin * Hq lam t h t . Cc


ly
t r o n g rng r m , a c a t i m $nh n n o i k h n g n h n g t i CO. t h e
noi
c iu y n v i v co n t i

S ai Gon ma con c th n i chuyn v ca

nc

ngoai*

N gt t a c on lung tung kh b i t chuyn My dijng ai cho t #


Mt anh t>n c n g p 't i tr n g ori c khng qun, vo dp t i v S ai
Gon hx t i "Nh Trng n g h th no v. t n h tr n g kh khn c ja t a
h i n nay
Ti n g c ^ ih i n n h n anh t a v h i l i "lm sao t i >i3t ?c?".
en l ^ t nh t a ngtc n h in t r l i : "Ngi ta -bo t i l^anhvn
l i n l c th in g v i Nh Trng qua in i tro n g rng c a anh m".
Khi cuc t n cng mnh l i t b t <fcu - v cho n lic b<ji tr n

Chung t i l i n . ti p tfc gc nhng b i phng s k chuyn bnh


ari^n Nam hoang mang booJby tro n g knh hoang, bi chung khng

con

q u n My y m tr c h o h n a . k h n h n g b a i p h n g SIX y

ung

a if thc
cng ng BI thc nh nhng chuyn xay r a Sr Phap thang
nm 1940 - nhng n iu ang t c l a nu nh cu ty c ng "khng
t i n gLjfetSe l a

CO t i n vui** u c g , t h t a c u n g c t h e n o i r a n g p

6
c
tin

v u i tc l a khng c t i l l gL
Ch t r c h b bnh cua chung t i cha u , ngui t a con gay
c h b a i khrigqun Cua ch u n g

t i la

gt

b t l c VI c h n g u r u t q u iu T c

g nhng l ch b a i ny thung l nhng nha bo khng bao g i chu


t n c tm. t im

h i u xem t i s a o m y b a y cu a c h u n g t i l i

th n g '

na

0'

i <t hn l bay tr n tix r . Ti hoan to a n bc bS nhng l i ch


t r c h ny mc du lu c t khng con l t lnh khng qun na - v5r
t h t i k h n g t lm

c c h t b o ch#

Ch t r c h

ngu& t a hoan to a n khng h i u b i t g l v t n h

nh v y ch n g t o
tr n g phc t p

gy

rang
ra

n g y t u b SI c m t c u a q u n i My -. V t Nam .

Nhng l i c h t r c h thng v t nh sau : u e n g w i va my


m c v o m i^ n Nam c h o n k h i m i n }am t r n t h c

tr

th a n h

m t

tro n g nm nc c khng qun mnh nht th g i i ( ie u ny ung). Co


th i min Nam co t i tr n mtnghn tny bay va nn, su tram t may
b a y l n th n g #

T h n h n g ( c c n h p h b i n h b&o v y )

S \ h i u

b i t

k th u t h in %; cua chung t i ngheo nn n Q chung t khng gi


n o i cho c lat chyc my bay bay cung mt luc Ng t a
v t
nhng cu chuyn khSng khip v nhng t u oan my bay p h i n n tr n
'b s i Gon khng c a t canh duxyc chi VI th i u mt c i b u ji hay mt
mng m cht ng, cha m r a , trong nhng nh kho SQ
Bin
Hoa, ni ma ngu , tro n g mt g ia i on, a cha nhu v t l u c u a
hg
Lo lam t a i h nht cua ngui
l a cho rang hg p h xy dng
khng qun V it Kam theo nh bxnh nh cua khng qun l va c th s
d.\;ng kiing qun v i t Nam nh Bc V it cng nh s dng khng
qun m nh c Au chu* l a mt t r t l m ngi M kbng
ba gi co th thanh cng V it Nam mc du kh chung t i bay
t i m t m g h ln p h i 3CUt ra n g a y , t h i t i

c o n la m t l n h k h n g q u n .

-T'
*

Phl tlm trong ii c h s mi thy c l do khin cho 'quan


nim
n i tr n cua M a fn t.ht b khng sao tr n h <yc Phai i nggc
t t h i k y p h p r u t q u n V6L b t u h u n l u y r i c h n g t i o

Sau c h i n

- 99 -

t r a n h th g i i th hai Php l a mt ncngheo nhng l i lun lun t


h ao
c a i t a i ng b i n ca mnh* Cho nn n g w Php a bt u
xy
ng khng qun eua chung t i vi r t t lng vn# Chung t i
a
u^c hc t t c nhng iSu can b i t v vn bay* imqan
trq n g
khng kn l a cac thq' my bo qun cung c hc t t ca. nhng ^u cn
b i t v mt c my bay* Thng t h l ch c mt thqr my cho moi mybay
va anh nay p h a i 't i n h tung mgi m t, t iu Chnh h thng thuy ng
h ay thay mt ng dn du b 'V*. ?n tlra ra mt cho nin b h. Va
s a u k h a phn lo i vn t h oawi l n h t c h n , anh t a phi
ng
t n tam r a mt g i $hap Thi chung t i c h co mt t may
bayn h n g nh ng c o n n g u f l a m v i c t h u m t r o n g c c n h m y b a y

-c h o

nhng my bay c th e c a t cnh uyc chrih l a nhng tn h hoa,


g i o i v may mc ng t n cy, cn cu v chtt c h .

r t

Roi nhng c vn My Su t i n n va b t ta y vao vc_hu


mt th? h th my mi, da t r n nhng l th u y t hoan to n
tig^c v i l th u y t cpa n g w i Php d sn Chng bao lu nhng
ph tung cao nh n u i v ao. Va chung t i th h ma s dyng*

uyn
tr
ffng

Ti con nh mi mt anh tru n g s chuyn v i n ngurcl tl, c


n h n g t t "bng, m t hm b c v a o t r o n g ia v m y b a y h h c

chp
mSm

k h i th y nit thq; my V igt lam ang* dung dao dip o%0 mt c b u ji 'cho
sch* Anh t a ni na u na th t : "Tri t i ! Ku. a cng
lm
nh anh t h con g la n^n kinh t ,cua nc M ! th i quni? n ,a ih :
Ngoai k ia chung t c c t r i u c m lf.

iu ma ma u c SI lng p h y chc chn c hiu l c hru


Khng a c th e phu nhn tfc rang ceh lm cia u , nli c t i n
bc
va nhng giy .chuyn sn x u t, gi cho my bay lun lun tro n g
t i n h tr n g sn sang c a t canh* Chin tra n h du sao cng l a v i c
t n
t i n , nhng th i gi con quy hn t i n te* Trc k ia , mgt ngutod th
]' .y do Phap hun luyn p h i mt nhiu ngy mi tun r a v sa <c nuQt
b phn h hong# Mt th my do My-hun luyn co th
th i gian y
xung con v a i g i bng cch vt bo lun Q c ng c c i V& thay
*bng mi; ng c mi. Ch cSn p h vn mt v i inh c, kgp mt
vai
dy chnh dn i n , th l a my bay c th l | p t c c a t cnh* Tuy n h i jj
cungcach y a di$a tr n s co tttt cua My lu c h con V it Nanio
Nhng tn h ra 20 nm k t ngy nhng thqf my au t i n doPhp
hun lu y n , chp v nhng may bay DC3 u t i n cua chung t i*
Nhng
ngi y nay a qua g ia , qua cng r n , qua sen n h t, khng th c h hgp

v i c a i phng chm nhiu l a mnh cua f\y* H curig khng c


aun
luyn s dyng nhng my bay phc tp ma chung t i t i p nhrit-TODg
g ia i o% cui cua cuc chiru Thay vo cho hg bay g i l a Dyt lo ^ i
nhn v i n bo qun mi do hu an luyn* ltin^ chuyn v i n V it
Nam
ny

c o i k h in h n h n g n g i a n an h t

m n Cua ho

Gi ay k h i th a t D^i gn k mi th y ro hu qua# Dng


ong
tr c k ia cun cun nhng phy tu n g , nay khng nhng ch chay nho
g i t ma cui cung con kh cn t r c y* Kh quc hi My b u quyt
" khng v i n t r vu k h na t-h nhng ng bang t a i ng b i n c the
g in g i cho nhng'my bay cu cuxig cua chung t i t i p t c bay
t/yc
b l n g qun t bao g i ! Nhngk^ k t c h<3 cha tng O
m hun
luyn i ph v i mt tin h hung nh v y . Th h thor may CO
the
th a y mt ng c bi VI l a v i c lam ma ngi Nl a d%y h, va
h
t i n tng ra n g chng nao con ch in tra n h t h i vn con ng c mi dw
h. la p vo my bay* Nhng by g i h t qng c mi th a y tlit* lu yu
cu h$ o mn nhng l i n h k i n tro n g mt my bay v a o i h S i h
ng
b n , nhiu ng u tro n g sS h s chng b i t p h i b t Su t u*

+
+ .+
hcmg:

XIX

AI S GRAHAM MARTIN
MNI KHE CHI TR HA MANG
Tro* l c h n h t r n g n g a y 2 7 - 3 - 1 9 8 5 , t i
la

t u n g r a x&g t S

y b a n CU*1* n g u y d n t c s a u h n 3 lim n g n g o i c h n h

\
c h c gQ

q ii*

y
Ti m mt CUQC hQp_bao t ^ cu l c b s qun tro n g cn
c
khng qun, v l cnh sa t cng an s khng dam vo o ngn chn# Nhng
4 In h bao cua Thiu r a t th n h mu nh h i th y f va v hiha
cuc hp bao cua t i ', h a ngay trura o* Thiu h l n h cho th u I tng
Khim thrxh lpmgt n i cc c h n tr a n h tro n g myi ng co
quan
icachSng cng %u c th tham- d*

'^Ql Sau 010* tiu t r n t n cn r , B ^t cua h htiri;' T{t CUQC


H qun
nho H1U11& r t CO y
cho du k c h cit kTch mt tiTn n
nno

t r n quoc
2.^ g a Nha
vu lun-mtb u y t Ti n dn t lu
ti ^ n
n au t i n b th a t th u , c cch dn i en c/x t i Khanh IXtoti cha
40 dgai# Hd do t i ang c mt 0* n i on, v kh i ^c t i n ,
t i
l p t e may bay ve Sai Gon bao cho Gc ngi la n h uo aun
q.
b i e t ra n g cuc hanh qun n i t r n bao tr c mt k hoch cua *cqng
3n
t n

COE g c a o n g u y n , v a

c th e

la

B a n H n -th u t*

Luc tng Tiimes ca CIA n gp t i , t i h o i ng t a l i u i


va
T hiu co b i t ra n g BaiiKn-thuQt ang b eda khng ? c Timmes
v
t n g Cao Vn V in , t n g tham mu trng* u n i v i t i ra n g hg
co
ay- u t i n t c v k hoch nh c h i n Ba.i-^na-thuyt ca cng sru V n
n i thm l ng t a co tham d mt CUQC hp v i Thiu tng Phm
Vn
P hu, t l n h qun oan I I , va tng L Trung Tng t l n h s oan 2 3
^ngu> bo v | B un-m -thut 9 Thiu cho Phu b ? t l a sir oan 320 cua cng
s a n ang t i n Ve p h a nam t n cng Pan-ii-thut,. Phu m bo vim i
ggttori l a ong t a nn. vng t i n h h n h , con T hiu c h t h cho Phu
va
Tng pa t,g cng l c l<2ng bo v Ban~ai~thut*
Ti th u t' l i nhng c h i t i t nay VI no chng to ra n g qun
chung t i khng he b b t ng B an-m -thut* Tgu>i My va Thiu
b i t
qun*

<yc c h i n
Th^c r a

l g * c c u a c n g

B a n -m -th u Q t t h t

31 c th n g
th u

tr c

khi

c h VI t n g Phu

cgng

sn

d o d# M c

i I

c n u y n
du

T hiu r a l n h era thm qun n B a.x-m -thut, Ph ch mt tu n sau m


t h i hanh* su g i tr c k h i cng sn t n cng, Ph c h ch n
c
400 M nh s i bang my hay* Nu Phu chun
phong th u Ban-cu-thut mt
cch nghim ch n h hn, # i tin c h c cng sn k.hng th chim
c
t cho cung l c lgng t n cng B an-m -thut c h c mt s (on,,
v
an -m -th u t a ctn ci nhieu ngy*

Sau khi BanK n-thut t h t tfru, t i l i gp t ng V in mt


lS n
n a , a n gh cl^o^ thung tu y n ic h t quoc 1q 2 1 , gan n i n cua
t i* T i t i n chac rang nu t p J;rung pho b in h m khng qu n , cung v
h a l tr n g oan nhy du hay b i t ng qun th ^ n c h i n t h c h c&n h a i
ngay la

CO t h e

c n i o a l $ i

B a n -m -th u t*

T i t in h

nguyn c h

huy

r n a y f va t f ng V in cngng l a k hoach cua t i c th e


h i n uyc* hng t h a n i , n a b t n g thg Thiu bc b#

tr n

th c

Nguyn nhn chnh ua chung t i n t h t b i v qun s l a m ibt


ng g i a Q t n g thom mu v T h u , i u y Irhng con n g h i ng
gl

na*

V i n n o ?, v i t i

ra n g

ng ta

r t

k h S k v V c

l i

Thiu

bc

bS

rh ng l l khuyn va t chikhne hSi k t i nua bq to n g thani cnuu, rang


ng t a n x n t chc nhiu l a n , nh p la sau k h T hiu t\
quy f t n h mi v i c th u y n chuyn v b nhim s quan cp t n g , Thiu
bac p h t r x i n 't chc cua Vin* Sau k h i mt B an-m -.thut,
Thu
t r u t p mt cuqc hp cc tng l n h b Cam Ranh. Trong p h i n hQp y,'
T hiu h&. l n h cb-o t ng Phu r u t khSi Kn-tum va P le i k u , l u i V? phNam
v a cung GO mt tu y n phong th u pha-Nam B an-m -thut v S i y ch i em
l i t h t r n nay* l mt s a i iSm th thra- Ntu nh chung t i
lem
b i t ng qn cung v i xe t n g t p h a bc Kntum va P le ik u xuS ngthl
in h s cng ,sn chierung B an-m -thut b kp g i a gng kim
r i.
Thay vo , l o l n chinl*c cua Thiu M en mt cuc r u t lu ic h iS n
t h t thcinh Rit cuc thao ch$y t n OQTI, va eu i cung l a s\f ta n r a cua
to a n "b qun l c mi-n arru
Chng bao l u to a n th qun oan I I r u t k h o i cao nguyn cung vi
hang t r n ngan ngi t -nn, tr o n g cnh hoang tnang v a hn lo n .
Cuc
b 4

tr n

co?

c u n g c a m i n Nam v i j g t

Nam b a t

u.

Khi y c^.rih tr n g tot tin t n g 1an t r n tro n g qun i ching t i


v a l y nhanh nh bnh dch* (V ic y t ch i khng v n t r na lm cho
.no t n g th u )* I'&i cao nguyn, tng Ng Quang Trng r u t l c l gng
phong th u a sng* Truxmg d\ n h t p tr u n g qun CO tjiu mt s
a
i em vn hieriv, fifcng b n h s i khng con b i t mnh c h i n u i lm
gi,kh*t. th y cc S-X quan ch. hu hning- t h ku gQi l i t i p
ty c
c h ie n u nuv ; i^.i chn b cho g ia (.nh ch^y trS n Va h cng n hln
th hang
.iigTn J-g dn bo chg.y tro n a > k in h hoango R t cc 5 'vng
I cjjiien th l t' ns co nhng c h i n 31 dng cam. n h t, mt s oan
ln h

t-ftuy./i&nh t>9 , Ui* dan nhy a r s oan I b binh vi. nhng

lc

t r n Sgffv cacfc b i uhSm hn na# Cc tng l n h v a s .quan chy


b n Mc du M a r tin c ta n h th a o tu n g ch t che to a K | s Mv cc
tin
tc-CO i c h i u cua t i tro n g nhng, ty jtn c u i cung quan tr n g ii noi
c h n g a o u mt nhn ..vi r a cua toai^i' s n thna t i ^u n lgtn
l t in tc* Uguii y cu n h l tng Tlmmes Cua CIA* Ong t a mun
"bao
c o l i v i t o a i s nhng d i n b i n t i n h h n h mi nht* T i
v ui
l n g g iu p ig ta* s a u mgt tu n l i v t v v uirng n nh
t i
lu iiu n b cc m b iu ti n h lm tc* nghen, Timmes a th u xp
bang
e a c h cho t mt ung g i y i n th o i r i n g n i l i n t o a i s
vi
nha t i cn c kbng qun*

7 103 -

Moi ngy qua # t n


l xu thra, v l t h t i n g h n chuyn
o ch n h nhng th c t;f bao t i l a ,fk h n g 'th ^c"* Keu o
ch n h
t h t b th . 86 khuy ng hgji t h u , dn n hon lo n v k thu qri s
c h l a cng sa n ma t h i . M a rtin cung co t h i cho th y r t r
la
chung t i se..gp r c r i n y. ban cu nguy dn t c t n hnh 1 nhng
b i n php l t T h i u .
; ' '
'
* 5 V;
; :
Qua t h t i a r t n a ban t i n cho t - b i t * Kh tng M inh, t l n h
khng qun (khng c h lrig g i v ii, Minh Ln) t i th n t . Trc k ia ,
c h n h t i a "bo nhim tng U inh vao chc vi n y . Chung t i th a o lu n
can t h t p co m t's th a y o i - n i cach k h c , p lii
tig.
kh Thiu, - Minh n i : "Org va la Mxpn ca t i , t i St theo ng
C&
ng la m 'b t c ^ v c L. hng x in bao ng b i e t : hu ng c
Quyt
n h

la m

g i

t h i .p h a i h t

tr c #
.

s c

h n t r n g ,' n u

khng' h

g i t

ng

T i ap : " n g th n t h t lra . Chc ng con b t n h i u ch u y n

n a

ch ? sc khng 710 c h t l t cho t i b i e t ?

Minh n i :

dsJig vheo d o i -ng y* Ngi

cho ngutoi

t h u y t hc t i tnig cng t c v i ng Ti.u ng r a t a h a r h png* Kgi

c ua la r u in con tim cac mua ehuc c t i na* H bonu t i b i e t 'iu


tia l du chung t a c th u a t r n h cng se a t i 7 a gi. in h t
ra
k h o i 'nuc v chu c p cho chung t i n an di"*
Ch v a i nga sau ngi t a lam cho t i h u r l i cn h .c o
y
m t .cch tr c ti p .hem, kh# raqt anh p h i cn c j a - t i- x n g xc
vb
phong t i , v ath hn hn vua <thu i t l $ cu cftuyeri'ky q u i. Auh ia th y
tut n g i co v e k h igh i vao v o n g a i c can C.1 , b en h ctrg

Ngui k ia phng chr*y. Anh phi. cng u txeo , can -chn cho hn
n g . Nhng h i mi b i t l a h n CO g i php r a 'Vo hqp 1.
/.

1 *

vp

y'
Jt' A ' * *
9'
.1 -* V ' '
"The t h i t^ sao anh l i b chy ?* anh p h i cng h i v a ,
n g h i ngo>, dan h a n 't .0 phong gac* Giy php dc b i t cua hn o. c quail
a n n in h .c hon, to n h$*p , nhung chc c c i g i 1 t h i y*
T h o i g y du ?"
" ngoai' k ia . f t

nDu'^c l i , a hn vao y!1


-*

Sa k h i tham v n , hon t h 'n h n 2 Phn ng chng t ung


' h
t heu toTig, nhn^ chung t i lm d i q u y n 'tru n g tng Quang, ng y
B ai chung t o i n-ay# Toi khng lm sao <yc. Ti c V<J, c co n .

VI

. 1 fill s - L -

k ! /#*

5* - V

'

-r 104

Tivghi a ch cua hn va ha, s ln h hn


gi l i cn c
.cho hn-tc an toan* , Luc hn mi th l chuyn minh. Thx r a tng
Quang lp ciu m st t i n^u t i to ra qua nguy hau
g Vri QuaAg la ng ma, trc kia t ' sa th i v. t i tham
nhng. Thiu phc 'ni chc v cho Quang va by gi vQuaiig l cS vn c.
b i t ve an ninh cua Thiu. Khng b it lam cch nao jna ng ta- 00 ux^c
15 'tn giy php c b i t thng ch cap chonhn v n an ninh
trong
c n c. Ong t trao giy php y cbo nhng ngu& Ic ch nh
g i t t i vao ung lu c ma cqng sn ng ko v Sa Gon v.an ninh tr"
t hanh mt .vn
'ng con*
f
>.
[,
Anh chng em -bang la sii nhn y ni v i t i : "Ngui ta
chung t i ^ lnh nhng t i xin thiu tung hy 5 trong nha
t n g ma i r a n g o a i l a

bo
Thiu

co, t h b n. 3 t 1**

'-C h n g t i m mt -cugc "hanh *qunM quy m va tm tr g n bgn iast#


Cliuig t i 'khngGrg b g i v chuyn m y cSt e cho Quang yn
tr
khng Bg'Ifangmrh a b h
-
Mt bui sng, tng Tmmes gi g iy n i, ho t i t>uSi cbSu ng
t c th th n /t i c khng* Tmmes n i! t? p v i gi^ng t .n h n
l i dn theo'm t v i n chc cao cap, c cqc khng ?u (T i nh
mi
^ ham t r i g "m t v i n
'~*

'.

c h c a o c p 11 ..

'

*'

I **. -**

'* '

v'* *

r I i .,

.,,fDgc ch>v t i p, nghi rang co l e ngu ng u CIA n , Sai


_G%n 'v mun gh thm t i chng.
V
V->' . ' rl
ung 3 gi Mu TimmeH n ,.v a .ngi cung i. v i ng t a ha - ra
l a $i s kartnV Lu .nay khng gp Martin*, t i .knh ng^ tr c
s
th ay i vc dang cua' con ng ang ng ngng ca nh t *
Van
con b hu qua cua bnh vem phoi hnh, airth hnh nh SQI hn i
_ mat ngta tru n g su; ngu quanh vnh OI. Ong t a n com vki
Cng v trc et la t phg nigt c im l r rgay tro n g nhng l i
n p i u ;tin'oua-ng t a . Va nhng l i le y t h t l lu n g . .
;
\

--

.I '

'

r _ . .

' *

"

Ong ta no i nh th h: mnh : lfChc ng l y leun n^c#hn


t h a y , m t n g /i nh t i t i nha n g

fh

ch n g l a r t n n h n t h y p h n n g

. ua t i ^ nigt phn
thng h i hem l a t c g i n - vY kh t i mihai
ngl uSng t r th i. ng ta -n o tr c k a ng "cung la ph cn^^.Co
le
ng' t a mun ph ta n bau khng k h l^nh nht* D sao /Chung tv' cung tr o
chuyn trong ha gi, va y la u ti n ching t tho lun irt

v V ;

- -

.
.%:.

' :.
-'

SMM

nhng vn % ma V it Nm ang p h ai i pho* Ti thy ng t a nu


dS men t h f t nht cng thijc t - hy t i tng th*

khng

Khi M artin h o t i
Thiu t i ni : y ban cua chung t i
chi
mun mt iu l a Thu"phi t chc v thay bang mt *chnh phu m^nh,c
h i u l c , t chc ch in u chng cgng san#
Ong tamun thm do v n g 'h o i mt cch th n Irqng "Tha
th i u
t n g , t i x in hi mt cu co tn h c h t g i th u y t ! : nu Qh ng
c iL th l p chnh phu, ng so i x v i tng thng Thiu nh *th nao?".
l a mt cu hoi ky (ic* Ti
y , v t i b t ng Sy c nh hng
t i , rhng t khng c y ^nh t r
th a y T hiu, t i s cho cng Sy r a
v a chnh phu cua ng y l nhim v
cua t i# Ti ch mun co chnh

th t th p : "Ti cm ght ng
xu v i r n mnh cua t nc.thu
ngu nh Thiu. Nu
t
. tt cho dang r a # phn xtThiu
cua nhn dn. o khng p h ai l vn
quyn t chc vo chin uw .

M artin con hi t i suy ngh v v i c thnh l p mt chnh


phu
m i cha* Ti t r l i l a co v nu r a mt 30 t-n "iru chung t i
c
^o mt chnh phu nhu t i mong mun - t i n i t p - c h 'tr o n g
t
ngy t i co t h i t cbc khng chin c hiu qua* Nhng tin h th khng
cho php chuiig t i t r honna* Moi ngay qua i l a mt ngy n
gBn
them
hn*1.

M artin n : "Thiu tng noi n chin u# Nhng noi va

lam

k h a c nhau r t x a . T i .b i t l a ng c r t nhi^u t i n t c I nhng ng

cM-n u bang c i g l ? Xin hy ngh ?n nhngnt mat cua cc ng ch


r i n g 1& Nang thi"*
t
Ti .g i th c h : "Nhng tb fit b ^ i nh Nng c the l t a i h i
v chc chn chung t i mSt m$t kho chj tr khng B . ngoai o
f
nhng tho t n t c cua t t h chung t i con sung n u dung tro n g 3
thng* Ti b t rang chung t i co th e cSm c iQC^- khng ph. ma ra
n h n g u t $ 0 r a m i k h n g k h m i , g u p

ch u n g t & tr o n g t h

m nh

k h i thng th u y t hoa bnh1#


M a r tin h S "V y t h l,b n g cch

2BO

?"

Tlmmes c mang theo mt tain ban v .chung t i t r i no tr n sn


nh Ti vch mt cmg cafiT ngang t Nl Trng, ngay p h a )o vjah
Cam Ranh, kh l v tuyn 13

- "Chung t i p h a i chn ing cqng sn y11 Ti a u bu t ch


. i theo ng a vqch* "Nu chung t c th e cm chn c h
y,
n g -th i co mt ban l n h o mi y mnh, mt bu khng k h m if t h l
t cam oan v i ngl s yc to a n dn ung h* Khi y chung t i
s
tr o n g th mnh t i n hanh thng th u y t hoa b inh v i qun thu"#
- "Liu b nh 31 00 ch n u khng ? M a rtin .hSi*
- "D n h i n l c. Ti quaquyt v i ng t a nh t h va k
cho
ng t a nghe V? nhng s quan t a Nang vS n nh t i ang kho k h at
phc thu* Ti n i them r n g , b t .chp nhng l i tng th u t cua
bo
c h , ngun. V it Warn khng p h i l a nhng k hen n h a t. "Va chng - t
h S i - con co s l a chn nao khac u ?"
Sau h a i g i , a r t i n ng dy r a v . Ong t a n o i : "T n g h
la
ng c l " . Ong ta khng thc 31 ha hn s ung h t , nhng ng t a
qua co ng l Thiu phi t chc* Ong t a h o i t i s t
nhng
nguSi nh oh no v o ch n h phS mi*

Ra t i ca ng t a co n h i thm :

" Ong cng b i t khng p h i la e Xn cho t v a i ngay I r i t i


l i u xem c th* thu xp nh th nao1*#

3?

Ti ch khng cho M artin M e t mt t i n pc n h t : l y 'ban cua


chung t i c k hoch dung khng qun l c luxyng nhy du, l c liyrig
c b i t dao chnh Thu vao g chot nir cn , mc au t i vn hy
vgng ran g v i c y se khng cn th i t* Tuy g i y mi S\ th a y i.
T i hn

C-Q

t i n Sy cho b tham mu th n c n CUS t i va

ni

thm "iu p h a i am tr t i n l a huy bo v o ch n h d n h 11.


ITh it gq ne 2jnh i vao u t i # mt i ph t cua t i
canh cao : rtKhxigtia uyc M a rtin , la r tin c th chi t r o h a nang
l a g ^ t hung ts,n Ti khng t i n nh th , nhng ngi phy t l ni
ra n g M a rtin n ch ci; ru ngu e chung t i ng lianh ng. Ngu y
h S i : "Ti sao ng t a l i >t n& n thn ng ?" o chng qua c h l a
m t ca ch ngn chn o chinho Nu i s p ng sau l ng chung, t a
t h i chung t a cn 1 p h i o chnh na ?%
Vi' '

Mt ng phy t khc a r a k n l chnh Thiu yu cu M art i n n thm t i do x t sc mnh cua, phong tr a o cua chung t i. u
n a y xem chng l t l o va t i khngthch a n g h i' - mc du t
b i t
Thiu s b n s t n noi moi m phi ngu mt nha khac* Nhng VI
con h n ghi nn t i khng th v tuc t i lH artin* Ti c tm chorng
ng t a th n h th t* Chung .t quyt ^nh ch to a ^ i s l hanh ng,

107 -

m c d t i n t c tnoi nfiay rc\Qt ylu hn. Cc t h t r a n ven bi.Sn l n ltrqrt

' t hat th u V?1 (Tch 3 t i ca r); Su:. Gon.


en ngay 20 th an g 4 t i n t e C;;i. 0j nh
V igt - khoang 150.00 nguxyi - 'a en gn vong
cung cua S ai Gon* &t s n v khac le n l
v B ien Hoa cn c khng quan ln th h ai cua
c 3 s oan cng qun khac vt b in g i i
t n cng l n c h t,
v

: *\b - i.n
Tac
ai phong thu
ngoai
QQC theo quc l 1 t n
chung t i . NgotL r a con
Cam-pu-chiL e tham ?gia

T i Xun Lcr ha ng bc" Sai Gon# qun i cua chung t i a '


cam c mt cch anh dung, b t k m kh khn, tro n g gn h a i tu n , va
t r h t h thng t i n mt cua r n g t i cng Gp phan t d i t mt'
s o qun c h , s l t i c t i n chung t. hin co tr n t V it Nam
v i qua bm 5 t n cha dung n* Trc y Vit* Nam. cha t ng
gc
v i n t r l o i Ibom o l n va co sc ph huy mnh nh th . Nhng cphai
vn . t r a : chung t i khng co g 'bom l n ch "bom I t n ,
v
c h uyc ,s dgng lo i sbom na kh c ln h v ? t cua b tng tham mu.
q b Vu Vn oc, ch huy tru n g tm hnh qun khng qun
vn
v a n hang ngy l n c v i t o i , n gh lam mt c i g i bom mi tr n
my bay .130 c k .cua chung to i* i s nhn v t cao cp bo 'la
v i c
y khng th lam uyc. Ti p h i rith o i cho mt ngi quen, x n huy
b l n h y. cc nhn v i n bo qun V ^ t Nam lam vc su t m

h an thanh mt g i bom va qua bom u t i n ^c th xung Xun iic


. Chng t-6i m.un th ti p nhiu qua na. Nhng IO la n p h
x n
g i y php cua tong tham mu, va i 1 oc thn p h i n ran g khi ng
t a co mc t i u r t t t t h l khng c I g y phepo CuS cung t gQ
-giy noi cho mt ngi bn b .tong tham mu, k r s v i c , v nhn
mnh rang- yu t th ^gan cc ky quan tr n g , Nhng ngay cu
cung
Sy Hon l o i n n o lcn an g aimun r a ln h cho a , va r t- c c mtngurri
-khng con lm cng ta c qun s nh t i p h i gQi g i y ni* Ngi
bn
I c i n o i : "Khng c g i tr n g i. Anh muSn s dng bom- lu c nao . cng
CM.
-*'.. '' *
V ic lam cua chung t i khnglamthay i k t qia cuc chin,nhng
c . l e m i v a i n g t r o n g c h u n g t c u n g cam t h y p h a n n o t h a

V . ti n h ' t f c h k h a t

on

ea c h n h m nh l nh % i gc ice c h

chug t i cm *iu u rang qua tre#. b J v g i y "h k t


ang chm t p h a chung t a .

m n

th c

- JOB -

SI GN CN HP HI
Chung t i a bo nh chnh h bg tng thng Thiu v \ t i n
i s My, nhng gi phut t r qua, tm tr n g nn nng hanh ig ban
au cua chung t i bt au nhng oho cho nhng ng vc day dt# Dng
g i y ni ri n g n i l i n nh t i va to a i s My t r nn im l n g mt
cach l ky Nhng chuyn tr o hang ngay qua i n th o x cua Timmes -l&c
nao cung khch
- 't dng kh cn mt cch kh hieuo Cc
SX| cua t i ti*ong Uy ban cu nguy dn tgccung lu c cang lam p
l c
mnh hon oi t i ph co hanh ng quyt li t* CuS cung* khng th e
t r hoan cyc na, t i nhc i n th o i gQ Tmmes v hoi th n g ': f,c 5
g xay r a vy v \
l cho ng, Timtnes khng la n tr n h cu ho i cua t i , nhng
nh ng ta c ngp 'n ^ n g . Tuy rang a r a mt k t lu n i mt
c h u y n q u a i n t h o k h n g p h i l a

h ln h
cu

"hay hqrp l " n h n g t . i G cam

tng la ng t a b r i ,
Ong t a no : "Trong lucny chung t i b bo- tay# Kho v cung, t ?
nh v cung, Xin ng c a t g y n o i, ch chung t i s cho ng b t sau %
Ro rang l a CO mt c g i l a l ang xay r a n h t l a k h i t i iayc b i t
ra n g th i cua artin tr nn ky quc* Cang ngy ng t a cang
(ong
v a i tr o cua mt x-da (c s a r) ng$o mn Trong kh i Washington tb u c dyc
ng t a chun b di tn quy m, a utgth l a ng t a c o i thung lnh
y , VI ng t a nghi rang mt chng tr i n h d i t n qua v i v s
lm
thng to n %phm g i ca nvSfi M cung nh phm g ia c8&'c nhn ng ta
Ngi My i x v ng bao cua s 1 Sai Gon nh th n a o , la
v i c ri n g ca h* Nhng hang train Ug V it Nam lam v i c cho
My ,
l n h lng cua u, chc chn s khng th o t 'chtrlh s i Gon t h a t thu*
Hgi^ta ha i a se a t t ca nhng ngi y * n i an toan# tar| t i n a khoekhoang : !,lu ng l phi r a i, t i p em< theo mt
*t r u
V it am".
*

kshington r a lnh cho ng t a lam ung nh th tro n g nhng bc


i n m ng ta a c3 tin h l . Va chnh mat t i nhln th y
k?t
qua or cn c khnfcg qun. Moi ngay hang chgc my bay vn t c
ln
cu a ffiy, ch y o t p li u q u y .g i , i)ay *qua ca s nhk t i
-trc-'
k h p xung. Nhng hu h t nhng my bay y l c bay ?u gSn nh

- 109 -

tr n g rong tro n g khi chung co t h ch nhng mon hang qu hn n ni an


t oan*
Quatin h M a rtin co c gang th u y t phyc ph thu tng Phan
Quang
an cho php d t n cc t r em mo c i nhng o l a nham mc ch tuyn
tru i, b i v. 1rong mt bc th gi cho Dn, M artin v t s "Vic
di
t n ay
s lm cho d lu n /l th ay i c l i cho V it 'Ham**#
v
ng t a g i i th c h Xa mt khi ti m cc t r n m c se x u at h i n tr n
m.y tru y n h m h v a " t c dtyng s khSng khi?pw
T rn thc t*M artin hy vng th u y t phyc g*G quc h My ao ng<*c
n g h quyt bc b v i |n t r y v k h dio V it Nem* ? hu thuan cho
k
hoch cua m nh, M artin g
i v van v s h n h anh
nhng
sv
t n c cua cng san va nhng cu huyn khch ng nham m^c ch
lam
chung
th n th c t r i tim cua nhn dn My, 5jig th i ng_t a t r n an
t i s "C binh t n h , s i Gon khng it lm nguy"
ieu o t i n hn na l a ung vo lc nguy cp nh vy M artin
ch
t h i cho nhn v i n to a s b i n son mt ban nghin cu t m ,
v
cng t c tuyn tru y n cua chnh phu V it am : Con n g w i nay
khng
p h i c h la .n g u xuan. Ong t a n mt ri*
t n hin nhng ngi au mi l i n l$ c ca t i & tro n g chnh phu
cho b i t qa h thng thng t i n mt l a Thiu sp sa c lnh tchcu
Mt pgi noi : "Khng c&n nghi ng na. By g i ngu&i t a ch. con
ng tim cch lam th nao cho khng a b mat mt ma t h i 11#
Ti" b i t l a ngi cho t i n ni
k h n g g i g i y n o cho t i t

ung. Nhng th t h i t i sao iltartln


ch u n b c h o y 'ban cu n g u y d n t c

hanh ng ? ng vc t n g l n ,* t m ngh em k ho$ch o chnhchng I


Thiu
chung t r a xeni x t l i . Va chnh v k hoch ny tua r tc y c
t o b i t c c i tr o h ai nit cua M artin Bt.ng Tunes n nha
t i
va gn nh v ti n h n i ra mt ci,tn lam io t i nu dbrqfc du
mi
th nht*

Tmraes li5i t i m "C ung la mt s tng ngi Bac nh ng ang
m mu o chnh khng ?" Phan ng tc khc cua t i la -n g h rants .a
c SI 't t l , nhng t i chuakp t r i t h i Tirames l i n i t p mt
cu 1^, thng, .mt v a i ti n g th i siig cng u mien cho t i
khoi
p h quyt nh l nn nay khng nn noi dit,
'Ti mun noi mt barih ng chng Minh Xffn%

- 1 1 0 .-

Ti sng sS t* x t cho cu n g , Minh L<Jn a r a k h o i c h in h


lu * T i t h t l n : "T khn hay b t 1 - nhng t i sao i
ng t a u p h i l t n g thng* T i sao ngu t a ly cbifng L in h
ngi khng t r a n g c h n h quy en ?

t
Minh ?
la

Titnmes t r - l i "Vy t h i t i n g h i l a t i p h a i th a v i
th i u ,
tng ra n g nu ng qua co hanh ng chng Minh t h i v&shngton* v
Ha
N s t r c h c ng v e b t c ^ u g xay r a sau m y .
'
Giy p h u t y t i mi v l r a ra n g l l a r t n a l n g l e s u dung
y
bari cu nguy dn Bc nh Hit bo 'binh phong tr o n g k h i ng t a t
k#
h o ch g t Thiu r a v th a y b a n # ih Ln th ng th u y t v i cng sn
Gh tom hn l a t c g i n , c i n o i v i Timmes f,Ku M inh Ln la ra to n g
thng* V i t Nam s e sip 0 * tr o n g 24 i* T i sao cng s n l i
th n g
th u y t v i linh ? Ong t a h i n nay khng C lo n g dn v s chng bao
g i uxyo. lo n g dn,T
J

<'

Timmes r a
va t i t h o i p h a i chng ng My ngy th o n
d
t i n ra n g M inh Ln c th thong l ^ n g v i Cng sn* Nhng M a r tin uco
ngy tho. K is s in g e r *cung th* c l nc c 'q u n nay -la b p h n cu a
m i chnh sch a gc vch r a mt cach .cn trhn* Co l ngiKrl My h u
ra n g a t i h i k t th c - mc d n lu c o t i van khng t i n nh vy
1 nn hg quyt n h 1)0 r i -chng t a i > v bang ca ch t mt ng khng
CO chut kha nng t r tu ao vo chc vg to n g th n g , h mun o
.c a i
l S i c u o i cung l n au . 3hung t i th a y c h i x no V(ji chung t c i * Chnh
M a r tin r a / l n h chn 1lnh Ln, i u nay khng con n g h ng g n a
Nhng ilnb Ln khng t r th n h t o n g , th o n g n g ay , ma p h i ch v i
ngay* Bi I p mt v i c hon t pan khng d k i n a xay ra* Vi -, t ng
k y d la ' t n tr n g nghi th c, artin *3UQC Thiu ph t chc n n n gli
v thay. Thiu )ang ng pho tng thng^
T i khng bao g i qun c i l c ma ng Thijptx* 52 t u i , +uvn
b
' v nhn dn V i t Nam 3ang ng b b t buc p h t chc# Hai
rtrm
ng va
va ng c h chen chuc tr o n g cn nha cua t p e nghe b a
* d ie n vn thng t h i t d i c ti n g ng h Cua con ngu ma M artin * a
ung h , con nguri cho cng sn vao h ngo^i cua th u *Trong
k h i th e o d i my tr y ^ n hnh* chung t l nghe th y t i n g sung ilDc. i
%
'

'* ' *

T i cam th y x hOo .sik h8 V?L th y J^ t nh l n h o V t \Nara co


t h x s nh T hiu a x s tr o n g b a i cfren v n cua ng ta Nhm
man

h tru y n h n h , nhn Thiu mc o s m co b bo ngoai qin, t sc


nh l ngay J ohnson t n thnh l t i
ngh t toi f t lp h
thng
tru y n h n h 0 V i t Nam* T cam thy n nh n hn tho lu n
vn
tru y n h in h v o l Johnson, k h i thy Thiu g i dygiom t r a t rc mn
anh tr a c h mc My th i u quyt tm* Trong mt tra n g kch nhng ngu
a g i ng t a .i hc v\l Thiu l n n My khng lm tro n nhim v* *
Ong t a n ran g t i n s K issin g er a l a ng t a .ky hp nh hoa
binh P aris vgL sau 3a nut l i bang cch khng chu vin
qun s
ch m ^n Nam V it Ham# Chung t thua bi VI My khng t p t bo sung
cho qun i va ngng v i n tr o "Cc ng b ch^y v mc chung
t i
lam c i v i c ma cc ng m khng xong* Chung t i khng c g h t, th ?
01a c a c n g l mu n c h u n g t h o n th n h c a i i e u ma c c n g h o a n th a n h '

n t * Cng t a g i n d buc t g nh vy* "Khi ky k t hip inh hoa b n h ,


a th o a th u n thay th i tra n g b tr n c ban mt S mt*
Nhng
My khng g i icri* Ngay nay con a co th tinuc l i ha hgn ca
M
na.khng ?
Va y l a b t ng0 K V Thiu l ph to n g thng r n
Vn
Hng* i, ng g ia Hng chn ti n h , ngi tn g t 200.000 ng lam
qua c v$t Luc nay mat ng t a . km en n o i gn nh khng thy ch
na* Khi Hxig t r thanh tng thng, t i cho rang nh Ln ang .chc
san ang sau*
Tip th e o l ragt tu n l kinh hang va hon lon Hng l a mt con
8 $ khng. Ngi t a chng lam uxc g. ngn chn cuc t i n qun vbao
cua cho n nay 26 ,t]iBg 4, cng san c a t t c'ng l i n l c gia
Sai Gon v i ngun cung cap thc phm chnh v vi vng Tu, h i
cng
duy n h t con I 3., cch th u 45 dm v p h a ng bc Hg cung a h ai
l n th a )oni g iS a tru n g tm Sai Gon nhuraun cho chung t nm
tr c
nhng g Be xy ra n chung t i khng u lango
Tuy .tu y t vng, t i vn q u y tg n g sc l n cht bang cch
yu
cu Hng "bo nhim t i ch huy qun o Tt c chung t a i cngmun
c h in u , nhngnSu khng q-c ung h t h i cung chng lam nn tr o tr n g
g i* Dung cam khng dnh dang g n chuyn ny ma can m cung chng
n nhp vo u* May bay khngth bay uxc nu ngu& t a khng t
hoch v lm v i^ c nh mt tp th v i nh^u ngui d t hn

t ren t r i , /Iun chn u du ch trong mt thi gian ngn, chung t i


cn ph chn u mt cch flchnh thc# Ti quyt nh l xe ?n
d in h tng thSng s i Gn, va p h a i mt hn mt. g i m n
<jfc

tru n g tm thanh ph* cnh tyng trc rat lm t knh Bff o


la
mt khng kh xu nhung 1% g i t o . Tai ha sap o xung i khi lam
cho ngi ta tr nn bt cn, cho nn gi y hnh nh khng a i thc
I uvc nn d i t vong, ma l co ve vu nhn, bBn chn : s v u i v quyt
tm cua mt cn bnhhong sy trc khi b a vao phong mo*
Vi hy vqng gp t s quan cao cp M hS nhng t i n t c mi
nhS t, t i gh cu l e b th 'thao, mt cu l c bg bi l va '
qun
vt n ti n g s Gon co t th o i thuc ^a nhng tro n g - thp'
riin
va qua ti' thanh n ,lu i t Cua cc nhn v t chop bu My* S thayi
l>t ng n noi t i tng minh l u i l 20 nam tr c . Xhng c
ngu&'
nao, khng c c gai Vit am nao xinh p nao tm nnng cnh hbi
nh m.Q k h i. g.j vao-, cu l c b Th thao l i tr S thnh buc
) cua ngu^ Phap* M artin an xp vi %i s Phap Jean Paul M artin ,
nh ng Day lm t r u n g gan gxxa min Bac va min Kiam kh cSno
Vi wquyn hn nay , vic t i n ma ng Phap lam la l y i c i
cu
c bg The thao thn yu cua h^# H hn hoan ngi o , ang ruyu
"pecn" pha vi " c a t- x t" . Khng th t i n c rang d vng t5ng

vnh v ien mat i nay l i tr v vi h,


Nhng i vi nhng ni khac * Sai Gon, khong o *1 ngoai
nc
mt v kinh hoango Ti thy bang chng cua s cp boc ch<y, gHii S
Tha va t mt ca hang qun i (cng tin ) cua l ma chu nhn a "b
i hoc*dn ehung pha ca xng vao, khng b i t g i th u y t naoung*
Mt ra*ng ang r hang ra o 'g i y thp ga Nhi^u ngi mS hi
nh
n h i k h u n nhng tu

c h t l n x e 'b banh : nhng ngdo*i k h a c

ta a n g

nhng .thung thuc l* ,va c k0 cao su. Bn v tcmg l mt igthung


ng nhng hp x phong bt* chng ngiroi t a cho inn hang nay l v
dng* Ti thy mt ci ze ba bnh ch <Sy nhng g la. th o t t n t i
khng b ? t 1 1' g* Kfc 1q r i xung qut trung vao xe "p* c u a t i.
Ti phanh' xe l $ i , xit l n : cha ng nhng qua anh ao ngm
nc
uui ma ngirc. ly thu/ng nhn v i rg*u "oc ta y * lh ^ u , t r e em chy r a
chy vo tam nhng goi thuc l va k^o cao su tro n g khi nhng ng
l n lm vic nh in , nht rihanh b at c th g r i vo ta y hg
(
chng hq t c h tr cho tng l a ) : t h t ng ln h , k-o, chanh sclao
r

Di ph t i thay it ari ln h xn tay o va hnh din khoe h a i


cnh ta y vi ngu?>'i tn* Hai cnh tay anh ta eo y ng h l n
Sn
t n kuyu' tay* Kh vong mt goc ph, t i phi ngng xe l i mt l tv a
th y mt a t r e ngi tr n mt cai* xe ba banh, c eo lung ln g mt
c H gng nh mt may nh t tn* Nhng no con mt ca g i
khac
na - mt khu sung l c v mt cy sung t l u *lin Cnh to a i sil>t

- 1 1 3 . -

nhng ngvKT hi cua ang khing nhng tn thm, bn td b\ng


A nw ng k, va' >s nhng t8 dng h B.
Khp ni mui hi th i xng ln - mui* n$C sng t;rn la n "7
g a v $ , c S n g r a n h l t h i n k h n g v t sch), c kh* H1U c u a nh ng

rqu u t-k i b vo>

--5
,.f ' '

'

8 U

mu
th u n g

.
,

Sai Oon lun lun l a mt thnh ph $n ao f nhng khng bao g 1^1


huyn nao nh by g , vi ntng -irong phff (Tng ucf. tthig ti n g rigirod.
n o i l n , nhng ngu^i moi mt vtra Vac nng *vxra ch^y nhanh hn ttouTCTig l
throng khng k h ng bc v ng sau t t c f nh ti n g a i v n jn h , la
t ing r n bun ttoam *> t n g r n cua i *baco
Ngay khi t i dinh c l p , t i c a, vo gp tong thng Hng, *
n o i f,Xin tng ttShg- b nhtn ti^lam t inh qup. lc Xn
ch
t i mt chc/V chnh thc t c t h l nu cao danh d cua (Vit Nam11*.
Bng mt cy gia' k? mn& lOf ng t r l i, t o i v IgQH
ttp
ngng va th e th : "Ti khng the^lam nh vy yc* MtnguSd
tng
lm pho to n thSng va thu tong khng th t 'nhin r l i lam t ln h
qun ic* Khng th uxc, nhng cl v a i ng na t i co th b nhiti
t h i u tSng am ph t c M t
qun si|lf#
*-' - ,
' x*
s

T ku l n 5 "nhng tSng thirig. khng th <yi c v i ngy au#


6 i khng cSn ngh th c. Ti mufln lnh $0 qun i ngay by gicr*11
hxg' -%&o Su - va dttS ny c ngha la khng mt nguSd na tro n g
o h n g t 6 i

Co t h

c h i u usyo. T h | v y f CUQC c h i n , a k S t t h u c

b ii

. f \ C&C ph cng ,dng cam cua t i khng the' ct oanh c khi khng c a i r a lnh yeci t r cho $8% Va. m^t. khi .b tSng thom mu th y e,-& n
- h ? i,.ta n cuc, t h i chng con co Diuoh r a l n h ' cho a i na.
Hng, lam tong thng <c mt tun* Va tt r tin ,
chi
t n
' tr n g nhng c h i t i t nghith c t ? n h bng cch ch ph tSng tiiig
k tc tng thng, xthy la n lu c lam le nhm chc "cho Minh
Lnf
ngurcr gc M artn .ch e ci. Ngvd t a quyt nh lTiay Hng vao n ^ iy 23#
Ny 27,Minh Ln, 59 tu i, yu cu h a i v in cua quc Jiqi. chnh tbicoh
n h ng t a ing vao lu c cng sn bleu l s pbn <J?i ca h bang cch
cho ba my bay phan l^c b t duyc Cua chung 1i & mt ph tnromg
p h a
b c bay n bn pha dnh t n g thng* chng tS ro rxig l a hfl lchng mun
^ thng th u y t v 5 i Mnh Ln, ma ch on chiSn s Gr b\ng vu lyc
V .'V -'".

% ' v (-'.'
&m
.. . . vr. '/>[ / >4 * + %
- 'J' '
, Ti hm y t i n i chuyn vi Von Marbod thuc B quc phong My
4

v a yeu cfiu ig ta iup cho chung t i chiffn u n^ bang


sn/?
Cu long* Ii yu cu nay b btc b* Sang hm sau, Ra i va cc non t i
i Honolulu tr n hic my bay qn cui cung cua My c a t cnh ' r i
cn c chng qun Sai Gon. V t i h. c 20 phui? x?p V a - li ;sau ba
i tam, va t i cng khng co mt ma ch ia ta y .
n ba g i ch?u, anh p h i cong tr c y bad cho p r b i t
co
nhng t n s t nhn xm nhp cn c theo lnh cua Qang, l ?n tlm t i
v i mt t i n g i t gn. Thiu b 'cta$7 ,nh chuhg t i b i t* nhimgtl*ong
lu c v i 'm ng bo quri Quang, ke ng l a v i inh trong t i *
Anh ph cng noi : "Quang" hn, B tng tham .mu, v ngi
ta
bo t i la hn t a t c gin i n cung* Thiu -ha cho han i th e o ,
nhng r i l r a i C1L khng cho hn b t%
Mt s .q u a n cpjjy .n i l n "Tha th i u tng, chung t i CO' t h e .
bt hn -em ianh hnh c khng ?

* *'

xtr

if

I p * '

- "

, -*

i'

* fis&i

fc

4^

* ,

Ti p : "Hay b t hn, nhng ng hanh lilnho P hi c to a n


ang hoang.
So mnh cho php Quang tr n th o t* kh i anh sT quan t r

c u n g v Kit n g i b n n h ay l n . x e d ip .

*.

xt

tu i

p h n g ? n b t n g tham * mu

* cch ra dn t h i h a i chic my 'bay cua cng sn nhgpo xng cn


c
nu: bom. Hai ngii y ktng r a kho (c cn c va su khng a i gp
*Quang Sai Gon na* Thoo t i bi?\, th. lin nay Quang sSng Canada.
Hai chiec my'bay ni tr n m au cho mt cuc t n cng t p tru n g
vao sn b&y* Cn& sn M e t rang nt sn bay th i s i Gn cng mtp Qua
bom h^ng. nn,;: t i n r c l cch nha t i 300 mt Anh. Luc y co
ganv
400 ngir q tp o hay t r n -nhng b a i t quanh o, y. l
nhng
g a nh binh s ch x in - cho*may "bay.
ng quyt nh ngu m
ngay t i vn
hay tro n g nhng cn nha gn bn* Quang oanh ging
nh mt t r i t nqru Luc nhng qa bocn u t i n lam r n g chuyen
nha
t i , m t 'a n h p h cn; cQy v a o p h o n g fchach k u l n : MT j

y 11*

^i cug. h t :

Gt *

c n h '

>l k
'og m -i i

Anh t a lao n h i c ny bay c}ar) au th a bom gn riht*


Ti
phong ln .m t xe dip curi vi mt th i u t ; v' l i r a dupng'barigt ' xem
t h i t h i t i mc no. Cn c Vang ve In l n g ,, khc l t r u i ngiyc . han
J '
. ..
# ' '
v '

- 1 15 -

v i quan/;: canh nhn n h p npay t b w n o Ai n y eu chy vao hm t r u an 9


v a xe d ip cua chunc t vo v t duy n h u t ma ng i t a th y d i chuycn*C a^
pb

cm *; CQ I s a n

chc

u p h t

h iQ n r a

chun^

t i

Vi

C.iC m a y b a y

tr o n

ciio luv*i v o n ^ von/; r>i b a t au ban xu?& chunc t i LJC nhay xuo n /' rnyt
c a i h , t i n h n th a y l a t o r a t nhng hqng su n g nham v a o XV d ip #
Hang chyc my b ay cua chung t i b pto huy t r n m t at#- in b
c t tm Chung t i khn<j l i n l c v i b to n g tham mu la* NhiTgn^i
, tr o n g nha p h i th p nn n com*
Khoang 9 g i -30 t o i , cng s n b t u n a sung c i v a t n l a , v a
t n 11 g i em t h i t i khng con th e nao k hoanh t a y n g i n h n ccna.
T i n o i v i v a i an h p h i cng v a mt a n h h o a t i u : 11Chung
ta
liSy t a y l n xem s a o " o -Chung, t i la o r a ray b a y t r c th n g c u a t ,
n
c a t c:ah v a bay l n vong vong cho n ay cho n# Cho na cu n g 00
c h y , nhiig ngn W liGHi n n s t vong n g o a i c n o khng q u n , v a
ca
c huhfc; t o i CO t h e e ang nhn r a nhng v t r c h i n i4 c h in h

\y">*'* eu v a h e nghe th y t n g my bay l n th n g c a t i l a hQ


n
V
m
0111
nkn t n l a l ii h t h n h nh t gSn a i p h t. th a n h * Khng
nu?i
lio c th c a t cnh t nhng ng bng c u a s n b ay a b bom
cn
Vl 00 1 n h ie u h s u , nhng t t r n khng t i l i n l c uvc v i
bom
c hng qun Bng bang sg Cu iGg T*! y n g u ^ t a c h t
con
7 50 p ao l n bn c may b a y . Kh nhng my b ay n ay n t h khng
th i u
t h g i chn t n m t m n a 5 T i h t tr o n g r a d i o : "y l a
t n g Ky* Hay tim r a V t r t n l a v a t i u d i t Ino l l!T tr o n g my b ay l n th n g t i th e o d o i hg b a y v ao v t r ,
hng
d n h<3 lu c S8ing bn t r Klyt c h u t, l u c Sng b n p h a i ait c h u t , cho n
k h i hQ t i ung rru^c ti u * lg
duQc dan t n l a l n n h a t
'K hi h t x n g , t i xoay x ap uxyc xu ng kho xng S h e l l I) Kha B e,
* n g o i th a n h ph y xago T i y co lng chc may bay
l n
th n g xop hang ch icng. By g i a i cng ch lct CJC* T i CO
com
g i c ky l k h i n h n c c b n c I nhng p h i cng v a h o a t i u cl cling
t i c h i n u bao n h i u nm. t r i * Haia h t cfu m at l i n l $ c v i "b c h
huy cua h v a ch t i c h i Oo v i nhhg ng h t bom ^ u t i
b o h y -x n g r i bay t r l i Can Th* i v nhng I p corfbom
n , t i bo h$ quay v S a i Gon n h h t bom v a b a n h o t $n l n u q n an

I
X

- 116 -

c h lu c nay t n n f t hang rao Tn Sn N ht, cn


cua t i : r sau o cng SG bay i Can Tho

c khng qun

* i bay tr o lg.i bq t l n h khng qn & Tn Cn N ht, mt


canh
cc ky hon lo n 'bay r a tr c mt* Toan b b m l n h gBm khoang
100
s quan, tng, tu v a th i? u t , t p iqp vn phong t l n h .
T
nhn th y c c v a tng ly c qun na. Ong t lnh khng qun cho t
b i t l a ngorL M a cho l n h di ta n tf it c my bay F5 sang T hai B.T1 v a
P h i-lip -p in * B tham* mu ~cua ng ta ang ch t i vn. phong ji My
l o l i u v i c d i t n h*
Ngay 2 9 , ty va bib minh png-sn b t na pho l n 13Qnm
vo ng bng cua cn c. HI n ch bn trung klio n h i n l ch n h v a
c h v a i phut sau khoi en quyn u vao day c to a th a n h mt dn my
khSng l* Nhi^i my bay u t r n mt at n tu n g g i a nhng nh
l a
mau cam. Khng con ngh ng g na, cugc t n cng cu S cung a m man*
Chc chn cng sn b i t nu h ti u d t gc cn c khng qun t h i S a
V con g\.
Gn ' se00 chang

-*>
J ..
Th nhng t vn ch I nha, ngay IU k h i t i b t u nghe th y
t ng n i l i n l p p 1 hnh nh qun c h ang tro n g d t nghxa
a cch o chng nua nw Trong lu c t i con ang cn nhc rem
phai
lam g i t h mt c' - tc x u t h i n cong* Toi ng^c n h i n th y xe
cn
c My va ngi be xuig l a i s M artin# Thot ti n - t on l a ng
t a n gp t i nhung ng n h in l khng p h i, VI ns t a khng b i t
lu c o t i u. Ve sau t i nghe n i ng t a p h mat h a g i i t
to a i s n y, va ng t a i xe ?n sn bay cung v i t n g ' Homer
Smith VI khng t i n ran g my bay khng th p xung cn c <5fc na u nay c n g h a l n g w i &y khng th o t chc d t n t r n quy m l n
Q*c na ma se p h i a ngi r a khoi VV it Kani bang my bay l n th n g ,
k h i en cho. M a rtin khng g dunjc
ha s d i t n t t c nhng
ngu
Vi.t Nam c, quan* h v i to a ^ i SK
/
M a rtin c h l i ph u t v t i c th i>urng t ^ng uyc n o ner g
tu y t V(jn1 cua ng t a sau k h l c h c xe d ip chy vong quanh sn. bay II
v a th y rang sn bay khng s yng'gfc na* R ng t a cung
tirTig
Sm ith le o l n xe cua hg#
Du tn h th e tu y t vqng t i van n u l y mt hy vng nao oTreo
l n my bay l n th n g ca t i , t bay n b t n g tham mu* Co l t i
s l i n l c c v i nhng cm v k h ac, v a th u y t phyc h t chc l i
hang ng c h i n u* Nhng b t n g tham mu ngu t a no v i t l a
*

- 117 -

t'Sng tham mu tr n g a t chc va r V it Nam h a i ngay tr c Khu


n h \ ny tr o k ia tp np hang nghn s quan v binh s gi y vang
n g t. Ti l n vn phong tng tham mu trng v thy tng ba saong
Vn Khuyn ngi o, lam quyn tng tham mu trng# T c gang l i n
l c v i h i qun va cc n v khc nhng khng c k t qua* Tinghlp
t ng Khuyn I ng t a bo v c h co mt minh* en 11 g i 30 sangI n h n .
1 n bu t r i s i Gon t ith y ymay bayCUa hnghang khng
iu
n a y c ng h a l a CUQ Ai t n cc v in chc My va V it Nam b t u*
IiUc y t m5i M e t rang mi hy vqng ti u tan* Ti Q
*bQ
t l n h khng quan* B tham mu a d chuyn n vn phong tuy v cii'
q un l c M va ang *c d i tn* T cng quyt nh r a ,* Lc bc
xung cu th a n g , t o i gp tng Trng, cu t lnh vung I chi nthnt*
Ti h o "Anh lm g: & y ?M Trng p : "Ti khng b i t p h ai
lam g' na# Gia inh Trng d t n tr nhieu Agay tr c v _ th t i
bao ng t a : wVy tti. hy i v i ti"
Ti tp hqp ^c chung su bay p h i cng va i' t c chung t i ng
ch en chuc tro n g my bay l n thng cua t i . Roi t i n my. Ti eikp
nhi.il l i cn nh cua minh, n i bao nhu iu xay r a ; va
mi
sang htn qua y con vang t n g ci cua cc con t i* Chung t i
bay
t r n th

v n h n x u n g pho x a n h a n n h n n h n g b n g ngu& i c h y i n g

xng v i nhng ngn l a mau cam cua cac ra. chy cliar -phi y o* Vi
chig t i "bay r a b i n nr hnh nh y t r i qua nhanh oHoi/0 - hinL nb
cu cung Cua s i Gon thn yu# Tau thuyn u c, u lo $ i cmg nh
che k n mt M en xanh, t nhng thuyn cheo ta y nh xu n hg ta u
s n bay. Ti dung ra d b t t n s cap cu v a li n l c
vi
ta u
8 n ba Midway cua I P ang u ngay ngoai khi* lhSng giyn, noi
cy
t h n hng d n t i p x u n g b o o n g t a tu

c H a rris ch huy
k ia

ta u Midway l. mt ngi bn c k

x r c

t i t n g t h n g h u y c h n g v i l o n g d u n g cam v c n g l a o

g iu p c c

V i t Nam* Ong t a r a on cho t i , b a t ta y t i va' hSi * 11Ong c


khoe khng ?% nhng khng

nSi

mriu

dt cu VI cht n lln th y I

Du c gng h t sc t vn khng sao cSm yc nc mat* lui; t


c H a rris l mc t i tro n g mt khc Sng ti8 r o a tx sang

t u

c h l h u y B l u e - R i d g e b a n g m t m y b a y l n t h n g c u a U y*
T r c k h i b c l n m y b a y c a My t t h y COX1 m t v i c

o u i cung

p h a i lam T i t r l i m y b a y l n t h n g c S a t , t h o khu. sx n g

ang eo t xuong gh phi cng. g H sc ngh ra ran g , vi t cach la

11f

k h c h c u a m t n c k ta c , c o t h t i

se p h ai tra o

su n g cho n g u i t a ,

.t.i mung tgng c i cung cch mt v i n tng bi t r n p h a i np


Tinh tr n g cua t i khng hoan to a n giSng nh thfft tu y n h in t i
m Sn tr n h p h i lam c
c cbt ng tr n g *

lcl&u
van

Ti khng th c h to r a v n nhung qa t h t lo n g mn khch ban u


t r n tau Blue Ridge c hi khc, so v i t u Midway*Kh mi bn ngui' *
chng t i - to h l s quan cao cap - 'buc r a khoi my bay t h mt i
t My m ming chao_chung t i bang .nhng t n g q u t l n ! "T at c , cc
ng l i yn Ong t a dn chung t i n mt c a i ban va n o i "Cac
ng
cam, p h ^ n cho chung t i kham ngi"#
Khrn ux?c na
v i ng t a . Ong t a
t a a t i vao mt
p h i khng ? " . Ti
p h a i khng ? T

nguri chung t t h co
thp ging n o i v i t i
bung ngu nhS v h o :
g t u. Cui cung ng
l g t u*

ngi n o i tham i^ u g
o
"Xn ng i th e o t i * O ng'
11Ong t u t i ? s i
Gon
t a th t r a : "Ong l a ng Ky

rni y seu khi t i gp v i n s quan-, c h huy t a u , ng i t a My


n x in l o i t i . Ti n ran g t i b t r l a h i n nay mi n i u cS
s l n l n va ngay c s nghing . hng khng sao n h n gc, t i l i .
noi thm : "Ti hiu rngng c th n g h i ng, nhng x t cho cung, chung
t a hy s in h t t ca cho CUQC h i?n tr a n h n a y , Chung t i c th
a
th u a , nhng khng p h i ch r i n g chung t th u a - ngui cac ngcng
thua* ^ ie u ma t i khng sao h i u c l a t i sao ng l i x v t i
v cc s quan i cung t* nh ng lam ? DU sao chung, t a cng
ia
b n ch in u* Chung t i khng p h a i l a cng s n , ng b i t uiw
M a rtin cung xung ta u Blue R id g e, Ong t a r i to a i s v i

vng

n n o i I I qu n c a t n nh c u a N x o n . Bc nh co ch k y v a dng ch i'

t n g : T,e g h i nh sij nghip to l n cua ng ng IXrng"o Cung i v 5


M a rtin co cac phong v i n . Cac phong v i n l p t c you cu t i hp bo*
M a r tin cho v i n s quan bo c h cua ng t a n bung t i
th u y ?
p h y c t i rng hqp b o . Nhng s th u y t phc kang can t h i t
v!
.chinh t i cng khng mun n o i chuyn v i ai*
m ay l m u t i n t nhiu nm nay t i p h i ung m t
th u c ngu* Kh ho x in v a i v i n th u c ngu t o i n g h v n B
q u n y se cho t i mt 1$ nh Nhng chc hn ngu?fi ny cho ra n g
t r n g chn nan ca t i c th a t i t t , rin ng y s mi
t r n g a cho t i mt Vin th u c v i mt c3 c mrc v a ng ch t i

v i n
quen
tn h
th n
ung

x o n g . T i khng co n h t t , m c. du hm sa u k h i Sn g t r n b o o n g ta u

c a o n g t n h n xuS i n , xa xa l b b i l n V i t Nem> c i lu c
c h t n g h nhay ao xung l a xong ht*

. t i

fl

lu t i th ay kho hu nht l a cupc ch in a k ? t thuc qua nhanh.*


D n h i n l a tro n g nhng tu n tr c t i n t c r t xu, nhng mi cch y
cha y mt tu n i con yu cu chnh phu cho t i ti p t c c h if n
jj ng b an g sng Cu L o n g, khng p h a i th n g - chung t i a mat
m at qua nhi.)U, lm sao con thng c na - nhng l a c th thng
t h y t t r n t h mnh. 1/Ii m t t u n t r c t h i t i c o n c h o
rang
k h n g t h chn d t mau chong nn t h Co

Tgay c a k h i n h n thy ng t a ng c^nh mt ca hm t r n .


t a u , v a khoc mt c a i o t n xanh, i mat tirng su , t cung
l i gn* Ong t a ng n ait qua to*

boong
khng

Mt tro n g nhngngui V it Nam lam v i c cho to a is c d i' t a n .


i ?n g&n M a rtin va l a r tin n i lm bm v i l i . Ngui k ia bo i# o
l a ngir hu cua M artin ang dn con cho XX cua ng $ s dO ch i.
T ng nhn nhp v m cua mt con ta u l n bong l n g xuSng
h thng lo a phng thanh t r n t u vang l n cu n o i qua quen th u c
g-i h qun s "By g i hay nghe y"# Sau l t n g ng mc
tu y n uy cua ta u :

khi
vi
s

"Hi cc anh emf cc nh em g i a i th o t nhng a con s in h sau


e mun nhti C u a dn t Q C Do Thai* By. g t l mun cac anh em hay cu
nguyn cho V t Nam, v sau o t i muffn ran g t t c cc anh em hy v u i
ua i c h u t,f /

You might also like