Professional Documents
Culture Documents
Tabledesmatires PrcdenteSuivante
5.2.Lesmatriauxdeconstruction
5.2.1.Btonetmortier
5.2.2.Fers
5.2.3.Bois
5.2.4.Matriauxdecouverture
5.2.1.Btonetmortier
Lesbtonsetmortierssontdesmatriauxcomposs,constitusparlestroislmentssuivants:
granulats(gravieretsable),
unliant(letypeleplusutilisdanslesconstructionsmodernesestleciment),
l'eaudegchage.
5.2.1.1.Granulats
Qualifisdematriauxinertes,lesgranulatsutilisspourlafabricationdubtonsontlessablesetlesgraviers.
Sablesetgravierssediffrencientparleurgranulomtrie(sableapproximativemententre0,1mmet5mmgravier
5mm25mm).
Naturedessables
Lessablesdenaturesiliceuseoucalcairepeuventtreemploysdanslaconfectiondesmortiersetbton.Lessables
granitiquesfortementmicassssontgnralementrejetercarilsrduisentlacohsiondubton.Enfaitlesagrgats
doiventprovenirdesablessansactivitsurleciment.Ondevradoncviterlescalcairestendres,lesfeldspathsetles
schistes.Lemeilleursablerestelesablesiliceux.
Qualitsdessables
Lesgranulatsdoiventtrepropres,exemptsdepoussirefine,delimond'argileetdematireorganique,sinonle
btonmanquerad'adhrence,sefissureraetseradefaiblersistance.Pours'assurerdecettepropret,onpeutmettre
lesmatriauxtesterdansunbocalaprsavoirajoutdel'eaujusqu'immersionpuisaprsavoirsecou
nergiquement,onlaissereposertroisheures.Danslasgrgationquis'ensuitleslmentsfinsnedoiventpas
dpasser10%duvolumetotal.Danslecascontraireilserancessairedelaverlesmatriaux.
*Sablesdemer:malgrleurfinesseetlerisquedecorrosiondesarmaturesqu'ilsprsentent,cessablespeuventtre
utilissdanslaconstruction,conditiond'treexemptsdecoquillesetd'tredbarrasssdesselsparlavagecorrect
l'eaudouce.
Influencedel'humiditsurlessables
Avecdefaiblespourcentagesd'humidit,lesablesetassebeaucoupmoinsques'ilestseccarlesgrainsglissent
difficilementlesunssurlesautres(foisonnement).
Tailledessables
Lessablestropfins,s'ilsoffrentunebonneouvrabilitdesmortiers,leurconfrentcependantunefaiblersistance
lacompression.Ilestsouventprfrabled'utiliserlessablestropfinsenbtonpluttqu'enmortier(fissurations),les
sablesgrosexigentunfortdosagedeciment.
Pourlaconfectiondesmortiers,unbongranulatpeuttreconstituparunmlange2/31/3desablegrosetdesable
fin(granulomtriediscontinueapportantlameilleurecompacit).Pourunbton,lesgranulatsdoiventavoirune
granulomtriedisperse(calibreleplusdiffrentpossible)afindecomblertouslesinterstices,doncd'viterune
sgrgationetilfautdisposerd'ungrosagrgatdetypeargileuxafind'augmenterl'adhsionduliant.
Enfinlesagrgatsdoiventavoirunebonnersistancemcaniqueetdoncnepastretropfriables.
http://www.fao.org/Wairdocs/x5164F/X5164f0f.htm 1/7
14/02/2017 ConservationdesgrainsenrgionschaudesStockageensacs
5.2.1.2.Liants
Cesproduitsserventunirentreeuxlesmatriauxpierreux.Lesprincipauxliantssontleschauxetlesciments.
lachauxteinte,quidurcitl'air,estemployedanslesbtonsdeterre,
leschauxhydrauliques(quidurcissentl'eau)proviennentd'uncalcairecontenant1020%d'argile,
lescimentslentssontcompossessentiellementdecalcairedesiliceetd'alumine.LesCiments
PortlandArtificiels(CPA)sontcaractrissparleurrsistanceminimalelacompression(enbars)28
jours.Lespluscourantssont:
5.2.1.3.Eaudegchage
L'eaudegchagedoittredebonnequalit,c'estdirenecontenirnimatiresorganiques,niimpuretsen
solution,nidchetsindustriels.Elledoitintervenirenproportionprcisedanslemlange(mouillagedesgranulats,
hydratationduliant).Enexcs,ellediminuelarsistancedesmortiers.Ondoitenfintenircomptedel'humidit
initialedessables.LerapportE(eau)/C(ciment)doittreengnralde0,400,50enpoids.
5.2.1.4.Miseenouvre
Pourlaconstructiondesmursetdescloisons,lebtonestgnralementutilissousformedeblocs.Ondistingue
alorslesblocspleins,ouparpaings,pourlesmursintrieursporteurs,etlesblocscreuxdontlesalvolesremplies
d'airamliorentlescaractristiquesd'isolation.Pourqu'ilrestemaniable,unblocdevrapeserauplus2530kg,ce
quilimitesesdimensions.Lesdimensionsusuellesencmsont
10x20x40
15x20x40
20x20x40.
Cesblocspeuventtreproduitssoitindustriellement,soitartisanalementpardepetitesmachinesquipermettentune
fabricationsurlesite.Aprsfabrication,onlaisserascherlesblocs,sousabriventil,pendantaumoins1mois
(l'expositiondirecteausoleilesttotalementproscrire).Lesblocspourrontalorstreutilissavecdesjointsau
mortierdeciment.
DOSAGEPOUROBTENIR1mDEBTON(d'aprsMmentodel'adjointtechniquedestravauxruraux)
Sources:MinistredelaCoopration.
5.2.1.5.Btondeterre
1Encoreutilisaujourd'huipourlaconstructiondansdenombreuxpaysdumonde,lebtondeterreresteun
matriauconomiquequinedoitpastrenglig.
http://www.fao.org/Wairdocs/x5164F/X5164f0f.htm 2/7
14/02/2017 ConservationdesgrainsenrgionschaudesStockageensacs
Cebtonestgalementconstitudetroiscomposants
desagrgats :gravieretsable,
unliant :enl'occurencelimonet
argile,
l'eaudegchage.
Enfait,lebtondeterresembleintressantsionpeututiliserunmatriautoutvenant.EnAfriqueonpourratrouver
untoutvenantdegravillonsetd'argilelatritiquesousablesargileux(ouargilessableuses),oliensousdiments
fluviaux,quiconstituentdesbonssoisdeconstruction.Touslessoisneconviennentvidemmentpasetdansla
recherchedegisements,ondoitliminerd'emblelesterresorganiques(terresnoiresoubrunfonc).Ondoitensuite
effectuertouslesessaisdecontrledemcaniquedessols.Onpeutamliorerlarsistancemcaniquedessolsen
ajoutantdesstabilisants.
ciment :pourlessolssableux,maissemlangemall'argile,
chaux :stabilisantdel'argile,
mlangechaux/ciment :ondonnesouventlesproportions2/3chaux1/3ciment,
paille :poursolargileux.Elleattnueleretraitetfaciliteleschage.Lemlanges'appelle
pis,
autres :cendres,huiledecoco,bousesdevaches,termitires...
2Utilisation
Al'utilisationenbtondeterrebanch,dontlafabricationetlamiseenuvrresontdlicates,onprfre
gnralementlafabricationdeparpaings,plusfacile,moinsrisqueettoutaussiconomique.
Avantmoulageondoitprocderuneprparationdumatriau(tamisagepourliminerleslmentsdeplusde20
mm)etsonmalaxagemanueloumcanique.Lesparpaingssontfaitsavecuneterrepeinehumide.Moulageet
compactagepeuventsefaire:
lamain :moulesdeuxparpaingsde10cmd'paisseurquel'onremplitparcouchesde5cm
correctementpilonnes(poidsde6kgaumoins),
oumcaniquement :pardespressesagglomrsbrasoumoteurdontilexisteplusieursmodles.
D'aprsCraterre:despressescommercialesparticulirementintressantes
http://www.fao.org/Wairdocs/x5164F/X5164f0f.htm 3/7
14/02/2017 ConservationdesgrainsenrgionschaudesStockageensacs
3Schageetstockage
Uneattentionparticuliredoittreapporteauschagequidoittrelentetgraduel.Ildevrasefairesousunhangar
bienventilabritantlesparpaingsdelapluieetdusoleil.Aprsunejourne,lesblocspeuventtreempilsen
laissantentreeuxunebonneventilation.Pourquelestabilisant(cimentouchaux)durcisseconvenablement,ilest
ncessairedemaintenirlesparpaingshumidespendantunesemaineenlesrecouvrantdetoilesquel'onhumidifie.Le
schagedesparpaingsdoitdureraumoinsunmois.
4Construction
Lesparpaingsdeterres'utilisentcommelesparpaingsdeciment.Lemortierestunmortierdeterrecontenantdes
agrgatsinfrieurs1mmauquelonpeutajouterduciment(100kg/m).
5.2.2.Fers
Ilssontlargementutilissdanslaconstruction:btonarm,charpente,huisseries.
5.2.2.1.Fersbton
Lesarmaturesdubtonserventpalliersoninsuffisancel'extensionellessontenacierdoux,peuventtrelisses,
crneles,torsades...etsontdisponiblesendiffrentsdiamtres(540mm).
5.2.2.2.Ferslamins
IlexistedesprofilsIPN,UPN,TetLcourammentutilissdanslaconstitutiondescharpentesetdespoteaux,En
charpenteonpourrautiliserdesfermescadresentreillissoudsouboulonns...ougalementdesfermesportiques.
5.2.2.3.Mtaldploy
Ilpeuttreutiliscommearmaturepourlesvoilesenbtonoucommegrillagepourlesouvertures.
5.2.3.Bois
Matriaucourantdanslaconstruction,ilintervientsurtoutauniveaudescharpentesdefaibleporte.Ildoittrede
bonnequalitetsecpourviterunedformationultrieure.Avantleurutilisationsousdiffrentesformes:bastings,
madriers,chevrons,planches,etc.,lesboisdoiventtrestocksdansunendroitsecetprotgspardugoudron,de
l'huileoudelapeinture.
5.2.4.Matriauxdecouverture
http://www.fao.org/Wairdocs/x5164F/X5164f0f.htm 4/7
14/02/2017 ConservationdesgrainsenrgionschaudesStockageensacs
Lesmatriauxlespluscourantssont:
latlegalvanise,disponibleenplusieurslongueurs:1,653m,
latleenaluminium,quiaunfortpouvoirrflchissantdesrayonssolairesDimensionsstandard:
Longueur:2mlargeur:0,90m.
Lalgretdecesplaquesconstitueunedeleursprincipalesqualits:7kg/mpourlatlegalvanise23kg/m
pourlatlealuminium.Leurfixations'effectuepartirefondoucrochets,
latleenamiantecimentapourprincipalequalitdeconstituerunbonisolantthermique,cependant
sonpoidsplusimportant:16kg/m,alourditlacharpente.Saposedoittresoigne,lamiseenplacedes
tirefondoudescrochetsdefixationpouvantoccasionnerdesfissuresquirisquentdes'largiravecle
temps.
5.3.quipementsdesmagasins
5.3.1.lectricit
5.3.2.Reconditionnementdesproduits
5.3.3.quipementsmobiles
5.3.1.lectricit
Lesmagasinspourronttrealimentsenlectricitparlerseauoupargroupeslectrognes.
L'eaudevragalementtredisponibleauniveaudubureau(quipeutservirdepetitlaboratoire)etdesinstallations
sanitaires.
5.3.2.Reconditionnementdesproduits
Nousavonsretenuquelesmagasinsdevaienttreconusdefaondgageruneairedetravailcouverte.C'est
ceniveauquepeuts'effectuerlereconditionnementdessacs.
Onpeutceteffetprvoirlesquipementsfixessuivants:
trmiedevidangedessacs,
lvateurouvisd'alimentation,
unnettoyeursparateur,
undsinsectiseurencontinu(facultatif),
unsecondlvateurpouralimentation,
peseurensacheur(deuxbasculesd'ensachage),
unecouseusedesacs.
Fig.105:Schmad'uneunitdereconditionnement.
5.3.3.quipementsmobiles
N.B.:Toutd'abordnouspouvonsrappelerquelespilesdesacssontsouventmontessurpalettes.Cespalettesde
boisdoiventtresolidesetdedimensionstellesqu'ellessoientaismentdplaablespourpermettreLenettoyagedu
magasin.L'emploidepalettesn'estpastoujoursconseillercar,siellesvitentlesremontesd'humiditparlesol,
ellesontaussidesinconvnients:
cotlevsurtoutenzonessches,
refugeaispourlesrongeurs,
rangementdifficile,
Enconsquence,nousconseillonsavanttoutlaralisationd'unebonnetanchitdeladalle.Lespalettesrestent
intressantesdanslesmagasinsanciensetdansleszoneshumides.
Lesdiversmatrielsdontdoiventtrequipslesmagasinssont
http://www.fao.org/Wairdocs/x5164F/X5164f0f.htm 5/7
14/02/2017 ConservationdesgrainsenrgionschaudesStockageensacs
balais,
appareilportatifdedsinsectisation(voirchapitreVII),
basculeclassiquede200kgdeconstructionmtallique,
petitmatrieldelaboratoirepourchantillonnage,
appareildemesuredel'humidit,
appareilsdemanutention,
Nousdvelopperonsicilesappareilsdemanutentionensacs.
a)Diablesbandagecaoutchoucpourletransportdessacsl'unit.Cespetitschariotspeuventrendred'importants
servicesauniveaud'unmagasinenlimitantlafatiguedestravailleurs.
Pourletransporthorizontaldessacssurpalettes,ilexistedespetitstransporteursmanuelsappelstranspalettequi
permettentunseulhommededplacerdespalettescharges.
Fig.106:Diable.
Fig.107:Transpalette.(D'aprsdoc.KAHL.)
b)Montesacsmobile
Lesmontesacsmobilessontintressantspourlaconstructiondestas.Ilspeuventtreplacsprsdelapile.Le
pivotementde900delaplateformepermetdeprendrefacilementlesac.
Danslesmatrielscourantslahauteurdeleveatteint7m.Cesappareils,lectriquesoumoteursthermiques,ont
l'avantagedenerequrirqu'unefaiblesurfaceausol.
c)Convoyeursdesacsousauterelles
Lesconvoyeurssontlesmatrielslesplusrpanduspourlegerbageentas.Ilssecomposent:
d'untablier,ensemblerigideetinclinablede610mdelong,supportant,parl'intermdiairede
rouleauxtanches,unebandeencaoutchoucde5060crudelarge,gnralementgarniedebarrettes
transversales,pourtransporteurinclin
d'unchariotconstitude2barresarticulessouslatrmieetreliesunessieumontsurroues
pneus.Deuxbrasverticauxarticulssurl'essieupermettentlerglagedel'inclinaisondutablierqu'ils
supportentpardesgalets.
Surlesmodlessimples,lerglagedel'inclinaisonsefaitparuntreuilmain.
Lechariotsupportelemoteurlectrique(34ch)etlestransmissionsd'entranementdutapis.
Lerglagedelatensiondelabandeestobtenupartranslationdel'axedutambourderenvoi.
Pourlestasdegrandesurface,ilestpossibled'adapterrapidementuneprolonge,orientable1800,avecmoteur
indpendant.
Pourletransport,letablierestrabattul'horizontaleetuntriangled'attelageavecilsefixesouslatrmie.
Fig.108:Montesacsmobile.(Doc.CHAMPION.)
Fig.109:Convoyeurdesacs(sauterelle).(Doc.CHEVEUX.)
d)Chariotslvateurs
Ilexistedespetitschariotslvateurstoutterraindeuxouquatrerouesmotricesquipeuventtrequipsde
nombreuxaccessoiresetnotammentdefourchespermettantlesmanutentionsenpalettes,caisses,containers,etc.
Auniveaud'uncentredestockage,ilspeuventrendred'importantsservicesdufaitdeleurpolyvalenceetdeleur
grandemaniabilit.
Lacapacitdechargeestd'environ2tonnesetlahauteurdelevagedespalettes,del'ordrede4m.
http://www.fao.org/Wairdocs/x5164F/X5164f0f.htm 6/7
14/02/2017 ConservationdesgrainsenrgionschaudesStockageensacs
NB:Palettisation
Lespalettessupportantlessacssontdesplancherscarrsde1,20mdectmontssurmadriers.
Pourmaintenirenplaceleschargespalettises(sacs,cartons...unetechniqueintressante,demiseenuvresimple,
consistelesenvelopperd'unehoussethermortractable.
Unefoislapaletteconstitue,ondcoupelalongueurvoulueunefeuilledeplastiquertractable(filmpolythylne
parexemple)etl'onrecouvrelechargement.Sousl'actiondelachaleurcettehoussevasertracteretmaintenirlelot
palettis.
Pourchaufferlahousse,ilexistedepetitspistoletslgers,robustesetfacilesd'emploiquifonctionnentaugaz
propane(ilexistedespistoletslectriquesrsistancechauffantedanslecasol'emploideflammeestinterdit).
Cetteoprationdehoussagepeuttreeffectueparunseuloprateurquicommenceparlebasdelapaletteet
procdeensuitepardelargesbalayagesrguliers.
Enfinilexistegalementunpetitmatrielmainquipermetdedroulertoutautourdulotpalettisunebandede
plastiquefindontl'lasticitpermetunmaintiendulotsansncessiterunertractionparchauffage.
5.4.Stockageenmagasinssouples
5.4.1.Description
5.4.2.Intrtd'untelstockage
Lesilosouples'estparticulirementdvelopplorsdelascheressedanslespaysduSahel,carc'estunmoyen
rapidedeprotgerlesstockscessilosontdoncsurtouttutilisspourlesstockagesd'urgence.
5.4.1.Description
LespremierssilossouplesonttralissenbutylquinersistaitpasauxrayonsU.V.,durcissaitetsefendillait.Les
matriauxactuels:combinaisonsBUTYL/EPDM(silosCHERWELL)ouPCVtypeTrvira(silosRIEDEL)
rsistentmieuxaurayonnementsolaireetauxintempries.
Lessilos,deformecirculaire,secomposentdedeuxparties:
unepartieinfrieurecylindriquequiestconstitued'ungrillagegalvanis,soud,de2,50mdehauteur,
doublparunfilmplastiquedefortepaisseur(ex:Butyl12/10mm2plis)quipouselesparoisetle
fonddusilo.Labasedusilodoitreposerdeprfrencesuruneplateformebtonne.Cependantun
terrainfermeetplanpeutconvenirs'ilestsansaspritsetbiendrain.Onpeutparexemplerecouvrirle
sold'unecouchedesablede5cmtraitecontrelestermites(Dieldrine)
unepartiesuprieureconstitued'unesecondebchedeformeconiquequiaprsremplissagedusilo
vientrecouvrirlessacs.
Cettebchedecouverturedoit,lamiseenplace,dborderd'aumoins50cmsurlabasecylindrique.
Lesdeuxbichessontroulesensembleetmaintenuesenplacepardescordesfixessurlegrillagedelapartie
infrieureassurantainsiunefermeturehermtique.
Pourviterdesbattementsauventdelabchesuprieure,onmaintientcettedernireparunrseaudecordes.
Lessacssontchargsparuneouverturede0,80x0,80mmnagedanslegrillagequi,lorsquelapartieinfrieureest
remplie,estfermeparuneportemtalliqueboulonne.
Uneviroledetleondulede1mdehauteurenvironestplaceautourdusilo50cmdugrillagepourenassurerla
protectioncontrelesrongeurs.
Lescapacitsdetelssilosvarientgnralementde250t1000t,lessilosde500tsontsouventutiliss.
Tabledesmatires PrcdenteSuivante
http://www.fao.org/Wairdocs/x5164F/X5164f0f.htm 7/7