An Du Tri Nhan Trong Tho Nguyen Duy. Luan Van

I HC THI NGUYN
TRNG I HC S PHM
TRNH TH HI YN
N D TRI NHN
TRONG TH NGUYN DUY
Chuyn ngnh: L LUN NGN NG
M s: 60 22 01
LUN VN THC S NGN NG
Ngi hng dn khoa hc: GS.TS. NGUYN C TN
THI NGUYN - 2011
S ha bi Trung tm Hc Liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn

MC LC
PHN M U
1. L do chn ti ................................................................................4
2. Lch s vn ......................................................................................5
3. Mc ch nghin cu v nhim v nghin cu...................................6
4. i tng, phm vi nghin cu......................................................... 7
5. Phng php nghin cu.................................................................. 8
6. Cu trc lun vn................................................................................ 8
PHN NI DUNG
CHNG 1
C S L LUN V NHNG VN L THUYT C LIN QUAN
1.1. n d tri nhn............................................................................... .10
1.1.1 Cc quan nim truyn thng v n d......................................... 10
1.1.2. Cc quan nim mi v n d........................................................12
1.2. Cuc i v s nghip th Nguyn Duy..........................................32
1.2.1. Vi nt v Nguyn Duy.................................................................32
1.2.2. S nghip th Nguyn Duy ...................................................... 36.
1.3. Tiu kt.........................................................................................39
CHNG 2
S ha bi Trung tm Hc Liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 1

N D CU TRC TRONG TH NGUYN DUY
2.1. V khi nim n d tri nhn..........................................................40
2.2..Gii thiu v tuyn tp th Ngyn Duy........................................42
2.3. n d cu trc trong th Nguyn Duy..........................................46
2.3.1. Gii thiu chung.........................................................................46
2.2.2.n d cu trc trong th Nguyn Duy.........................................47
2.2.2.1.Bng thng k chung.................................................................47
2.2.2.2. n d cu trc trong tng phn th.........................................48
2.4 Kho st phn tch...........................................................................51
2.4.1. Ngun biu trng l b phn c th con ngi...........................53
2.4.1.1. Ngun biu trng l b phn bn ngoi c th con ngi.......54
2.4.1.2. Ngun biu trng l b phn bn trong c th con ngi.......59
2.4.2. Ngun biu trng t th gii t nhin.........................................65
2.4.2.1.Ngun biu trng t th gii ng vt.......................................65
2.4.2.2 Ngun biu trng t th gii thc vt.......................................68
2.4.2.3Ngun biu trng t hin tng t nhin......................................73
2.4.3.Ngun biu trng t cc hin tng trong cuc sng.................... .78
2.4.3.1. Ngun biu trng t cc hin tng thuc vn ho phong tc....80
2.4.3.2. Ngun biu trng t cc hin tng thuc i sng lao ng sn
xut ca con ngi................................................................................... 83

2.5. Tiu kt..............................................................................................85
CHNG 3
N D BN TH TRONG TH NGUYN DUY
3.1. V khi nim n d bn th..............................................................87
3.2. Kho st chung..................................................................................88
3.3. Cc n d bn th trong th Nguyn Duy.........................................89
3.2.1. n d vt cha, khng gian hn ch..............................................90
3.2.2. n d vt cha, cng vic, hot ng, trng thi, tnh cht..........97
3.3. Tiu kt............................................................................................101
PHN KT LUN
TI LIU THAM KHO

PHN M U
1. L do chn ti
n d xuyn sut cuc sng i thng ca chng ta v th hin khng
ch trong ngn ng m c trong t duy v hnh ng (G. Lakoff v M.
Johnson, 1990, tr. 378).
T quan im ca G. Lakoff v M. Johnson, chng ta thy rng trong qu
trnh pht trin ca mnh, bt k ngn ng t nhin no cng u s dng n
d vi t cch l cng c pht trin ng ngha, pht trin vn t. ng
thi n d cng l phng tin ca t duy con ngi miu t th gii,
hin thc ho kh nng nhn thc th gii, ci to th gii v sng to tinh
thn.
Hin nay, trn th gii cng nh Vit Nam, ngy cng c nhiu cng
trnh nghin cu quan tm n n d. c nhiu cng trnh ngn ng hc
hng ti miu t cc cc cu trc n d khng ch phm vi cht hp ca
nhng n v ngn ng ring l nh t, cu, m m rng ra cc loi ngn
bn nh ca dao, tc ng, th v trong nhng lnh vc i sng, x hi.
Vy, vai tr v ng dng ca n d khng cn ch l nhng phng tin
to ra nhng gi tr m hc m cn nng cao thnh phng tin ca t duy
i thng, lm phong ph s hiu bit ca chng ta v th gii v con
ngi.
V chnh s khm ph hin thc, c lin tng v s vt, hin tng
trong th gii khch quan ca mi nh th c t duy khc nhau l ngun
thi thc chng ti quyt nh la chn ti: n d tri nhn trong th
Nguyn Duy l i tng nghin cu ca lun vn.
Nguyn Duy sinh ti Thanh Ho. Sau khi tt nghip ph thng, nm
1965, ng v lm rung kim lm dn qun trc chin my bay M. Nm
1966, Nguyn Duy nhp ng, lm lnh thng tin v lm bo trong qun i.
Trong sut thi gian t 1971 n 1975, Nguyn Duy theo hc khoa Ng
vn, Trng i hc Tng hp H ni, lm bo vn ngh gii phng, ri
lm bo vn ngh ca Hi nh vn Vit Nam.
Trong qu trnh sng to ngh thut ca mnh, Nguyn Duy ginh
c nhiu gii thng cao qu:
Gii nht cuc thi th 1972 1973 ca Tun bo vn ngh.
Gii thng th hng A nm 1985 cu Hi nh vn Vit Nam.
Gii thng nh nc v vn hc ngh thut nm 2007.
Nguyn Duy l nh th hin i c cng chng yu mn. ng ni ln
l mt nh th xut sc vi th th lc bt c gii ph bnh nh gi l
ngi gp phn lm mi th th truyn thng lc bt. Nhc s Trnh Cng
Sn nhn nh: Hnh hi Nguyn Duy ging nh m t hoang, cn th
Nguyn Duy l th cy qu mc trn m t hoang .
Nghin cu ti n d tri nhn trong th Nguyn Duy s gp phn thc
y s pht trin vic nghin cu ngn ng hc tri nhn, mt vn l lun
cn mi m i vi ngn ng hc nc ta. Ngoi ra nghin cu ti ny
cn gip ch cho vic tm hiu nhng ngn bn vn hc trong nh trng t
kt qu cao.
2. Lch s vn
Trong nghin cu Vit ng hc, n d tri nhn l mt khi nim cn
tng i mi m. Ngi u tin cp mt cch gin tip n vn c
lin quan n ngn ng hc tri nhn Vit Nam di thut ng tri gic l
Nguyn c Tn trong cun Tm hiu c trng vn ho dn tc ca
ngn ng v t duy ngi Vit (Trong s so snh vi cc dn tc
khc(Nxb HQG HN, 2002). Sau (nm 2007) Nguyn c Tn c bi
vit trc tip bn v Bn cht n d v n d tri nhn (Bn cht ca n d,
Tp ch Ngn ng, s 10& 11, 2007).
Nm 2005 vn ngn ng hc tri nhn c nghin cu trong cun
Ngn ng hc tri nhn, t l thuyt i cng n thc tin ting Vit ( L
Ton Thng, Nxb KHXH, H, 2005). Trng tm cun sch l vn tri nhn
khng gian nn tc gi cun sch cha dnh mt v tr xng ng cho khi
nim n d tri nhn cng nh kho st bc u v n.
Chuyn lun tip theo v ngn ng hc tri nhn ca Trn Vn C vi
nhan : Kho lun n d tri nhn(NXB Lao ng X hi, 2009).Tc
gi cng ch bn v s ra i ca n d, bn cht n d v s phn lai cc
kiu loi n d tri nhn (gm: n d cu trc, n d bn th, n d nh
hng v n d knh lin lc).
Tc gi H Cng Ti quan tm ch yu ti c im v vai tr n d
trong vic xy dng cc hnh tng hoc hnh th trong th ca. Mt s ti
kho lun, lun vn thc s cng quan tm tm hiu v n d tri nhn. Lun
n Tin s So snh v n d trong ca dao tr tnh Vit Nam ca tc gi
Hong Th Kim Ngc. Lun vn thc s n d tri nhn trong ca dao ca tc
gi Bi Th Dung, i hc Khoa hc x hi v nhn vn H Ni, 2008. V
Lun vn thc s n d tri nhn, m hnh n d cu trc trn c liu ca t
ca Trnh Cng Sn ca tc gi Nguyn Th Thanh Huyn, i hc khoa
hc x hi v nhn vn T.P H Ch Minh, 2009. Lun Vn c PGS.TS
KH Trn Vn C nhn xt l lm c mt vic c ngha: t gii
thot khi chic vng kim c ca ngn ng hc th k XX.
Nh vy, mc d c nhiu cng trnh nghin cu thnh cng v n d
tri nhn, nhng vic nghin cu n d trong trong th l mt vn vn cn
t c quan tm.V vy, vi lun vn ny, chng ti mun gp phn vo
vic lm sng t thm v n d tri nhn, c bit l n d cu trc v n d
bn th trong th Nguyn Duy. V ngun t liu phong ph ca th Nguyn
Duy s gip chng ta hiu su sc hn v n d tri nhn trong nhng tc
phm ca ng.
3. Mc ch v nhim v nghin cu
Mc ch nghin cu:
Tin hnh nghin cu ti ny, lun vn nhm t c nhng mc
ch sau:
3.1.1. H thng ho nhng kin thc l lun v n d tri nhn v c ch
nhn bit n d tri nhn;
3.1.2. Tin hnh kho st n d trong th Nguyn Duy di gc ngn
ng hc tri nhn, c th l kiu loi n d cu trc l ch yu, ng thi
qua c ch ca n d v nhn sinh quan ca nh th, chng ta c s s
khng nh nhng thnh cng ca tc gi trong vic s dng v sng to
ngn ng dn tc;
3.1.3. Trn c s kt qu nghin cu t c, lun vn s c rt ra
nhng bi hc cn thit cho vic dy v hc vn trong nh trng ph
thng t kt qu cao hn v phng din ni dung v phng din ngh
thut.
Nhim v nghin cu:
ti tp trung vo mt s nhim v sau:
1) Thng k v phn loi cc n d trong trong Tuyn tp th
Nguyn Duy, NXB Hi nh vn, Nh Nam, 2010;
2) Kho st v m t cc n d trong tp th trn;
3) Phn tch vai tr ca n d trong cc bi th thy gi tr
thm m ca chng.

4) Ch ra nhng nt ring, mang tnh sng to ca hnh tng nh
h thng cc n d trong th Nguyn Duy.
4. i tng v phm vi nghin cu

4.1 i tng nghin cu
i tng nghin cu ca lun vn l n d tri nhn trong th Nguyn
Duy. Qua t liu kho st v thng k, chng ti thy rng th Nguyn Duy
ch s dng ch yu hai loi n d tri nhn l n d cu trc v n d bn
th. V vy lun vn tm hiu v trnh by kt qu nghin cu hai kiu n
d tri nhn ny trong th ng.
4.2. Phm vi nghin cu
Phm vi t liu c kho st ch yu trong lun vn l Tuyn tp th
Nguyn Duy, NXB Hi nh vn, Nh Nam, 2010.
5. Phng php nghin cu
Nghin cu ti ny, chng ti s dng ch yu cc phng php sau:
5.1. Phng php phn tch din ngn
Phn tch mi quan h gia ngha b mt ngn t v ngha biu trng
ca hin tng n d xut hin trong ng cnh nht nh thy gi tr
ca chng.
5.2.Phng php miu t
Trn c s l lun chung, lun vn tin hnh miu t cc n d tri nhn
trong tp th pht hin nhng gi tr n sau chng m tc gi gi gm
trong mi bi th.
5.3. Phng php thng k
Trn c s tp hp ng liu v cc loi n d trong th, lun vn tin
hnh phn loi chng thnh cc tiu loi theo cc ch v tm tn s
xut hin, gi tr biu t ca chng trong vn bn tp th.
6. Cu trc lun vn
Ngoi phn M u, Kt lun v Ti liu tham kho, Lun vn gm
cc chng:
Chng 1: C s l lun v nhng vn lin quan n ti lun vn
Chng 2: n d cu trc trong th Nguyn Duy
Chng 3: n d bn th trong th Nguyn Duy

Chng 1
C S L THUYT V NHNG VN LIN QUAN
1.1. n d v n d tri nhn
1.1.1. Cc quan nim truyn thng v n d
Trong l thuyt ngn ng hc c in, n d c coi l mt vn
thuc ngn ng ch khng phi l vn ca t duy. Li ni n d c cho
l khng c trong ngn ng thng tc hng ngy v ngn ng hng ngy
khng c n d. Ni cch khc, n d ch c dng trong cc a ht bn
ngoi ngn ng i thng. Trong nhiu th k, ngi ta qu tin vo l
thuyt c in, ti mc, chng h nhn ra c rng chng qua n cng ch
l l thuyt m thi. Ngi ta khng ch tin l thuyt l tht, m cn ly
n lm nh ngha. Php n d (metaphor) c nh ngha l cch biu
t ngn ng ca tiu thuyt hoc thi ca trong khi ch c mt hay vi t ch
mt khi nim no c dng vt ra ngoi ngha thng thng ca n
din t mt khi nim tng t
n d trong ngn ng l mt lnh vc c gii nghin cu ngn ng
rt quan tm bi n d l mt hnh thi mt cm t c dng th hin
mt cm t khc c cng hoc gn sc thi ngha. Vic s dng n d c
cc tc gi nh gi l sinh ng v c tnh ch ng hn li suy din thng
thng. Mt s cc phng php tu t khc cng dng so snh cc s vt
nh l php hon d, php so snh, cch ni bng gi hay k c chuyn ng
ngn bi chng c kh nhiu nt chung vi li n d mc d cng c mt
i nt khc bit trong cch m s vt c so snh.
Theo quan nim truyn thng v n d, cc tc gi c im chung khi
ni v n d c Nguyn c Tn tng kt li trong Mt ci nhn mi v

bn cht n d: n d l php hay cch thc chuyn i tn gi da trn
s so snh ngm gia hai s vt c s tng ng hay ging nhau [27,1]
Trong Dn lun ngn ng hc, A.A . Reformatxky gii thch: n d
theo ngha chit t l s chuyn i, l trng hp chuyn ngha in hnh
nht. S chuyn ngha theo n d da trn s ging nhau ca cc s vt v
mu sc., hnh thc, c tnh vn ng[38, 54].
Theo B.N. Golovin th: S chuyn i ca cc t t mt i tng
ny sang mt i tng khc trn c s ging nhau ca chng c gi l
n d [37, 81]
Ju. X. Xtepanp cho rng: Bn thn t Metaphora t ting Hy lp
cng c ngha l s chuyn ngha v khi mt t tuy vn cn lin h vi
biu vt c nhng li c s lin h vi ci biu vt mi th hin tng ngn
ng l n d [36, 51-52]
Cc nh Vit ng hc cng c nhng quan im tng t. Chng hn,
Nguyn Vn Tu cho rng: n d l php gi tn mt s vt bng tn ca
mt s vt khc theo mi quan h gin tip. Mun hiu c mi quan h
chng ta phi so snh ngm. Khc vi hon d, php n d theo tng
tng ca ta m gi mt s vt, ch c vi du hiu chung vi s vt m t
biu th trc thi. Chnh nh nhng du hiu chung gin tip y m ta thy
mi quan h gia cc s vt khc nhau [31, 159].
Theo Nguyn Ln th n d l : Php s dng t ng ngha chuyn da
trn s tng ng, s ging nhau ... gia cc thuc tnh ca ci dng
ni v ci ni n[14].
Nguyn Thin Gip cho rng: n d l s chyn i tn gi da v
s ging nhau gia cc s vt hoc hin tng c so snh vi nhau [7,
126].

o Thn cng gii thch v n d: n d cng l mt li so snh
da trn s ging nhau v hnh dng, mu sc, tnh cht, phm cht hoc
chc nng ca hai i tng. Nhng khc vi so snh dng li song song
hai phn i tng v phn so snh bn cnh nhau, n d ch gi li phn
so snh[24].
Nh vy, tu trung li cc tc gi khi xem xt vn n d u c
im thng nht c s ca n d l s so snh ngm, chuyn i tn
gi hay chuyn i ngha. Nh th, cc tc gi vn cha ch ra c rng
s so snh cc s vt vi nhau ch l c s ca hin tng n d; v khng
phi ch l php so snh ngang bng; cc s vt tham gia vo quan h n d
l khc loi nhau. Nguyn c Tn tng kt v khc phc cc hn ch
. Theo tc gi, da v c im, thuc tnh no c th ng nht ho
cc s vt, hin tng khc loi nhau ri ly tn gi (v cc c im, thuc
tnh ...) ca s vt, hin tng ny (thng mang tnh c th hn) thay th
khi gi tn hoc ni v s vt, hin tng kia (thng mang tnh tru tng
hn) s to ra c cch din t n d.
Tip , cc quan im mi v n d ngy cng gii quyt thu o v
vn n d.
1.1.2. Quan nim mi v n d
Cc quan im mi v n d c cc nh ngn ng hc quan tm
nghin cu v ch ra rng n d khng ch l hin tng ca ngn ng m l
hin tng hin hu trong t duy v hnh ng thng nht ca chng ta
[32, 66].
Quan nim cu tc gi Phan Th Hng v n d c s gn gi vi
quan nim ca cc nh ngn ng hc tri nhn v n d. ng vit: n d
khng n gin l php so snh ngm m chnh l cu bao hm xp loi
thuc v cu trc b su ca t duy. Ni cch khc, hiu s so snh khng
phi l trung tm ca vic hiu n d, m chnh l hiu c vic xp
loi[15, 12].
Theo GS. TS Nguyn c Tn: n d l php thay th tn gi hoc
chuyn c im thuc tnh ca s vt, hin tng khc loi da trn c s
s lin tng ng nht ho chng theo c im, thuc tnh no cng c
chng [28,8]. Tc gi cng vit: Hin nay cc nh ngn ng hc ni
ting th gii nh Lakoff v Johnson (1980) v nhng hc gi khc
khng nh rng n d khng phi ch l vn ca ngn ng, ni c th
hn, n d c coi l phng thc t duy ca con ngi [28,5]. T
cc nh khoa hc v ngn ng v trit hc xy dng l thuyt n d
nim m t cch chng ta hiu cc khi nim tru tng khi c hin
thn ho qua tri nghim cm xc ca chng ta [28, 5]. Ni n n d tri
nhn trc ht chng ta tm hiu v khi nim tri nhn, thut ng ngn ng
hc tri nhn.
1.1.2.1. Ngn ng hc tri nhn
Tri nhn l khi nim trung tm ca khoa hc tri nhn. N biu hin
mt qua trnh nhn thc hoc tng th nhng qu trnh tm l tri gic,
phm tr ho, t duy, li ni... phc v cho vic x l li ni, ch bin thng
tin. N bao gm c vic con ngi nhn thc v nh gi c bn thn mnh
trong th gii xung quanh v xy dng th gii c bit - tt c nhng ci
to thnh c s cho hnh vi ca con ngi [1,58].
Nh vy, Tri nhn l tt c qu trnh trong d liu cm tnh c
ci bin khi truyn vo no di dng nhng biu hin tinh thn (hnh nh,
mnh , khung, cnh... ) c th lu li trong tr nh ca con ngi. [1,
58]

i khi tri nhn cn c nh ngha nh s tnh ton, ngha l x l thng
tin di dng nhng k hiu, ci bin n t dng ny sang dng khc thnh
mt m khc, thnh cu trc khc [1,58].
Cc qua trnh tri nhn bao gm: qu trnh nhn thc, nim ho,
phm tr ho, tri gic v cc biu hin tinh thn ang din ra trong b no
ca con ngi, nh con ngi nhn c nhng tri thc v th gii.
V Ngn ng hc tri nhn: L Ton Thng nu rng ngn ng hc
tri nhn c hiu l mt trng phi mi ca ngn ng hc hin i, tin
hnh nghin cu ngn ng trn c s vn kinh nghim v s cm th ca
con ngi v th gii khch quan cng nh ci cch thc m con ngi tri
gic v nim ho cc s vt v s tnh ca th gii khch quan . Lun
vn ny chng ti quan tm n vn n d tri nhn.
1.1.2.2. n d tri nhn
Khi nim n d tri nhn
Theo Black (1962), n d cha mt "ni dung tri nhn xc thc"
(positive cognitive content), Michael Reddy, ngi c Lakoff coi l "thc
ra c nhng ng gp vt ln c nhng iu mnh khim nhng ra"
cho rng n d l mt qu tch ca nhng suy ngh ch khng phi ca
ngn ng v n l mt phn ng k v thit yu ca phng cch c nh
tri nhn th gii (theo Lakoff,1993).
C th khng phi l nhng ngi u tin t n d trong mi quan
h vi t duy m c th l kh nng tri nhn ca con ngi nhng mc quan
trng trong s pht trin ca l thuyt hin i ca tri nhn lun v n d
phi l 1980, khi cng trnh Metaphor we live by ca G. Lakoff v M.
Johnson ra i. Lakoff v Johnson (1980) cho rng: H thng nim i
thng ca chng ta, m trong khun kh ca n chng ta suy ngh v hnh
ng, v bn cht l n d . Chng ta khng ch dng cc n d c quy
c ho v t vng ho v nht l nhng n d nim (conceptual
metaphor) mt cch thun tu ngn ng hc m s thc l chng ta c suy
ngh hay nim ho phm tr ch thng qua phm tr ngun.
Bi hin nay, t liu dch thut cng nh nghin cu v ngn ng hc tri
nhn nc ta cha nhiu nn chng ti xin trch dch nguyn mt on
trong ti liu mang tn "L lun mi v n d " (Lakoff, 1993) khi bn v
khi nim n d di quan im ca ngn ng hc tri nhn.
L thuyt chung ca n d nm trong nhng c im ca s xc lp
khi qut c tnh lin tng. Trong qu trnh , nhng khi nim tru tng
hng ngy nh thi gian, trng thi, thay i, nguyn nhn, kt qu hoc
mc ch ... u tr nn c tnh n d . H qu l n d (tc l khi qut c
tnh lin tng) chnh l tm im tuyt i ca ng ngha hc trong ngn
ng thng tc t nhin, v vic nghin cu n d vn hc l mt s m rng
ca vic nghin cu n d trong ngn ng hng ngy. Php n d c dng
n hng ngy (trong ngn ng thng nht) l mt h thng khng l gm
v s nhng khi qut lin tng, v h thng ny c s dng trong n d
vn hc. Nh nhng kt qu thc chng ny, ch n d c dng theo
mt cch khc trong nhng nghin cu v n d lc ny c ngha l mt
khi qut c tnh lin tng trong h thng khi nim. Khi nim s din t
c tnh n d c dng ch mt biu t ngn ng (mt ch, mt cm
t, hoc mt cu) thc hin c s khi qut c tnh lin tng . [...]
Khc vi n d tu t v n d t vng, n d nim (hay tri nhn), ngoi
chc nng quy c ha v t vng ha cn c chc nng nim ha, th
hin cch t duy, tri nhn v s vt ca ngi bn ng theo nhng phng
thc nht nh.
L Ton Thng ni n tm quan trng ca n d tri nhn trong
ngn ng t trong s so snh vi n d - theo cch hiu truyn thng v tu
t hc. Theo ng: n d theo truyn thng vn hc v tu t hc thng
c coi l mt trong hai (cng vi hon d) kiu chnh ca php dng t
theo ngha bng, c xy dng trn nhng khi nim v s tng t v so
snh gia ngha en v ngha bng ca t ng; th d chn ni (so vi: chn
ngi); nh sng chn l ( so vi: nh sng mt tri ) . Tuy nhin, chng ta
cha kho st v cha nh gi ht tm quan trng ca n d trong ngn
ng i thng hng ngy v nht l nh mt cng c tri nhn mnh m
nim ho cc phm tr tru tng [30, 28]. Nu nh n d theo quan
im truyn thng bao gi cng mang tnh quy c do c to thnh trong
mt cng ng vn ho ngn ng v c t vng ho trong cc hnh thc
t ng th n d tri nhn c xem l cng c tri nhn(Black (1962)). T
nhng dn gii v n d, L Ton Thng a ra cch hiu mi v n d:
n d nim l mt s chuyn di (transfer) hay mt s ho (mapping)
cu trc v cc quan h ni ti ca mt lnh vc hay m hnh tri nhn ch
[ 28,30]. C th hn, ng vit: Thng thng cc phm tr m hnh
ngun c th hn, ngha l chng ta thng da vo kinh nghim ca mnh
v nhng con ngi, nhng s vt v hin tng c th thng nht
nim ho cc phm tr tru tng[ 30, 30]. ng dn cc v d in hnh
nh : thi gian l tin bc, tnh yu l mt cuc hnh trnh... Trong , tin
bc, cuc hnh trnh l ngun; thi gian, tnh yu l ch. Chng hn, chng
ta c th dng sp ht tin v cng c th dng sp ht thi gian; hoc c
th dng tiu tn thi gian v tiu tn tin; gi gn tin bc, gi gn thi
gian; mt tin bc, mt thi gian; n cp tin bc, n cp thi gian...
Trn Vn C cng vit: n d tri nhn (hay cn gi l n d nim)
l mt trong nhng hnh thc nim ho, mt qu trnh tri nhn c nhng
biu hin l hnh thnh nhng nim mi v khng c n th khng th
nhn c tri thc mi[1,180]. V ngun gc, n d tri nhn p ng
nng lc ca con ngi nm bt v to ra s ging nhau gia nhng c th
v nhng lp i tng khc nhau [1, 180].
tin b hiu hn v chiu trong h thng nim, Lakoff v
Johnson p dng mt chin lc t tn cho nhng chiu nh vy,
dng tr nh ngh ra chiu ny, theo hnh thc: Target domain is
source domain hay c th l Target domain as source domain.
V d nh khi ni Love is a journey (Tnh yu l mt cuc hnh
trnh), ta s dng tr nh nu ln c im ca cc chiu (mapping) gi
l The love-as-journey mapping:
- Ngi tnh nhn tng ng vi ngi l khch
- Mi quan h yu ng tng ng vi mt phng tin i li
- Mc ch chung ca hai ngi yu nhau tng ng vi im n chung
trong chuyn hnh trnh.
- Nhng kh khn trong quan h gia h tng ng vi nhng tr ngi trn
ng i.
iu cn lu l khng nn nhm ln tn chiu Love is a journey
vi bn thn chiu. chiu to nn cc s tng ng nn khi ni n
mt n d, ta ngh n mt lot cc tng ng.
Bn thn thut ng n d nim bao hm rng n d nm ngay
t duy ca con ngi v biu hin ln b mt ngn ng. T duy v sau l
ngn ng v c bn l cc qu trnh n d gn lin vi kinh nghim c nhn
v cc nn vn ha. Mt s l thuyt tha ng v h thng nim ca con
ngi l phi gii thch c cc nim: (1)cn c vo u, (2)cu trc nh
th no, (3)c quan h vi nhau nh th no, (4) v c nh ngha nh th
no.
Ci to nn mt mnh n d Tnh yu l mt cuc hnh trnh
khng phi l cc t hay cm t . chnh l mt chiu xuyn sut cc
phm vi nim, t phm vi ngun ca cc cuc hnh trnh cho ti phm vi
ch ca tnh yu. n d khng phi ch l vn ca ngn ng m cn l
ca t duy v l lun. Ngn ng ch l th yu, chiu mi chnh l quan
yu v n chi phi vic s dng ngn ng source domain v cc cu trc suy
ra v cc khi nim target domain. chiu mang tnh cht quy c, l mt
phn ca h thng nim ca chng ta.
chiu cho php chng ta nhn thy chnh xc tnh yu y c
nim ha thnh mt cuc hnh trnh.V cc nim ha n d (metaphor)
ni v mt chiu nim, v thut ng biu t n d (metaphorical
expression) c dng ni ti mt biu t ngn ng c nhn, ngha l
chiu quy nh.
Nh vy, theo Lakoff, n d, vi t cch l mt hin tng, c lin
quan n cc chiu nim v cc biu t ngn ng c nhn. Mt iu
ht sc quan trng l cn phi cho cc chiu v biu t tr nn c
o. V chiu ng vai tr chnh yu v mang ngha khi qut ha, cn
gi thut ng n d dng cho chiu hn l dng cho biu t ngn ng.
V mt ngha vn hc, nhng mnh nh kiu Love is a journey
c dng theo kiu thut nh t tn cho cc chiu. Do vy, khi
chng ta ni v n d Love is a journey, chng ta nhc ti nhng khi nim
tng ng va cp. Trong ting Anh, mnh Love is a journey l mt
biu t n d c hiu thng qua nhng tp hp tng ng (set of
correspondence). n d Love is a journey l mt chiu nim c cc c
im khi qut ha thnh hai loi : Th nht l khi qut ha a ngha
(polysemy generalization) - mt s khi qut quan h vi ngha ca cc biu
t ngn ng; Th hai l khi qut ha suy lun (inferential generalization):
mt s khi qut ha v cc suy lun qua cc domain nim khc nhau - s
tn ti ca chiu mang li mt s tr li khi qut cho hai cu hi: Ti
sao cc t dng ni v hnh trnh c dng miu t mi quan h? Ti
sao cc mu suy lun c dng l gii v hnh trnh c dng l
gii quan h tnh i?
Vic chiu Love is a journey l mt phn n nh ca h thng
nim gii thch ti sao cc cch dng tng tng v mi l ca chiu li
c th c hiu nhanh chng, da trn nhng s tng thch bn cht v
cc kin thc khc v cc cuc hnh trnh. Vd trong li mt bi ht: Were
driving in the fast lane on the freeway of love. Tri thc v hnh trnh gi
ra: Khi chng ta li xe trn mt ng cao tc, chng ta s i rt nhanh
nhng cng ht sc nguy him v y phn khch.
chiu n d chung vch ra tri thc nn v li xe vi tri thc v
mi quan h tnh yu. S nguy him c th xy ra vi phng tin (tnh yu
c th khng bn lu) hay hnh khch (nhng k tnh nhn c th b
thng, v mt tinh thn). S ho hng phn khch ca tnh yu cuc hnh
trnh ca s i n. S hiu bit v li bi ht l kt qu ca s tng thch n
d c t trc v n d Love-as-journey. Li bi do vy cng khng lm
kh ngi nghe ting Anh v nhng s tng thch n d l mt phn ca
h thng nim. n d Love as Journey l mt v d cho ta thy khng
phi l mt li ni hnh tng (figure of speech), m l mt hnh thc t duy
(mode of thought), c quy nh bi mt chiu h thng t phm vi
ngun cho ti phm vi ch.
Mi mt n d, hay mt chiu l mt phn n nh ca nhng
tng thch nim qua cc phm vi nim c th. Do vy mi mt chiu
n nh mt loi m ca cc tng thch tim nng qua cc m thc suy lun
v phi c coi l mt mu c nh v s tng thch bn th qua cc min
(domain).
L thuyt n d ca ngn ng hc tri nhn cng m ra cch tip cn
hon ton mi m v h l cho vic nghin cu thnh ng. Theo cch hiu
truyn thng, thnh ng (idiom) mang tnh v on nhng theo cch hiu
ca ngn ng hc tri nhn, th hon ton khc. Chng khng hon ton v
on m l c nguyn do. Ngha l, thnh ng xut hin t nhin theo cc
quy tc sn sinh (producetive rule), nhng li ch c th ph hp vi mt
hay hn mt m thc hin hu trong h thng nim. Mt thnh ng nh
spinning ones wheel theo ngha tinh thn truyn thng l bnh xe ca xe hi
b kt trong cc vt liu no nh bn, ct, hay tuyt nn xe khng th no
chuyn ng d my khi ng v bnh vn quay. Mt phn tri trc ca
chng ta v hnh nh ny l tn km rt nhiu sinh lc, nng lng m
khng mang li kt qu, tin b no, rng tnh hnh s vn khng thay i
hin trng, v rng s phi mt rt nhiu cng sc mi lm cho xe khi ng
v chuyn ng c, v rng iu l hu nh khng th. n d Love-as-
Journey p dng vo trong tri thc v hnh nh ny. n d ny vch ra
chiu v tri thc phng tin vi tri thc v quan h tnh yu: Tn cng ph
sc nhng th no t c n c mc ch chung, s khng th no
thay i c hin trng, s phi tn rt nhiu cng sc c hai cng nhn
v mt hng v.v... Tm li, khi thnh ng c lin h vi cc hnh nh quy
c, th tt yu s phi c nhng n d nim mang tnh nguyn nhn gn
kt, ph thuc vch ra chiu tri thc t ngun ti ch.
Tht th v khi thy nhng khi nim v tnh cm nh tnh yu v s
gin d c biu t qua rt nhiu n d cng nh rt nhiu trong s nhng
khi nim c bn thuc cc h thng nim cng c hiu thng thng
qua cc khi nim n d nh thi gian, cht lng, tnh trng, s thay i,
hnh ng, nguyn nhn, mc ch, phng tin, tnh thi v thm ch l cc
khi nim v mt phm tr ln...
1.1.2.3. Phn loi n d
Mt s cch phn loi n d ca cc tc gi tiu biu:
Theo Nguyn Thin Gip nghin cu n d vo t cch phng thc
chuyn ngha ca t chia n d ra thnh cc kiu sau:
+ Ging nhau v hnh thc gia cc s vt, hin tng.
V d: c l mt b phn c th ngi, ni tip gip u v ngi;
tng t vi cc s vt: c chai, c tay... n d ny rt phong ph trong
ting Vit.
+ Ging nha v mu sc:
V d: mu da tri, mu cnh sen...
+ Ging nhau v chc nng
V d: Bn xe, bn sng, bn ...u l cc u mi giao thng
+ Ging nhau v thuc tnh, tnh cht
V d: ni ngt lt n xng
+Ging nhau v c im v ngoi no
V d: NGi n b p c gi l Kiu
Ngi n b xu c gi l Th N.
+ n d t c th ti tru tng
V d: nm l ng tc c th ca bn tay
n d: nm chc tnh th.
+ Ly vt ch ngi
V d: cn con ca m.
Chuyn tnh cht ca s vic hin tng ny sang tnh cht ca s vic hin
tng khc.
C th nhn thy rng: trong cch phn loi ca Nguyn Thin Gip,
cc loi n d tuy rt c th v a dng song thiu nht qun v cha bao
qut ht cc trng hp n d v phng thc n d ch ngi.

inh Trng Lc chia n d vi t cch l bin php tu t ra thnh cc
nhm:
+ Nhm 1: n d, n d b sung v n d tng trng
n d: Cn c vo t loi v chc nng ca n d c th chia n d thnh ba
loa:
- n d nh danh: L loi th php c tnh cht thun tu k thut
dng cung cp nhng tn gi mi bng cch dng vn t c.
V d: u thn, chn tri...
L loi th php c tnh cht thun tu k thut dng cung cp
nhng tn gi mi bng cch dng vn t vng c. V d: mi dao, mi
thuyn...
- n d nhn thc: ny sinh ra do kt qu ca vic lm bin chuyn
kh nng kt hp ca nhng t ch du hiu khi lm thay i yu cu ca
chng t c th n tru tng.
V d: mn mn vn l t dng cho thc vt nhng c dng cho
c ngi - ch tui xun ca con ngi: Tui xun ang mn mn.
- n d hnh tng: l phng thc biu gi ring c ca c nhn nh
vn. N tc ng trc tip vo trc gic ca ngi nhn v em li kh nng
cm th s sng to. N ng thi cng l ngun sn sinh ra ng ngha.
-n d ca li ni vi hnh nh cn ti tn c xy dng t trong
vn cnh c th m bao gi cng gn vi n.
- n d b sung cn gi l n d chuyn i cm gic, l s kt hp
ca hai hay nhiu t ch nhng cm gic sinh ra t cc trung khu ca cc
cm gic khc nhau. C s tm l hc ca n l s tc ng ln nhau gia
cc gic quan, s hp nht ca chng.
- n d tng trng: l s kt hp ca mt khi nim tru tng vi
mt khi nim v cm gic.
n d tng trng l c im ca th, n tr thnh mt phng tin
tu t c lc trong vic bc l tm hn su kn qua ci cm quan k diu ca
nh th.
Nhm 2: Nhm bin th ca n d
Nhm bin th ca n d bao gm nhn ho v vt ho.
Nhn ho l mt bin th ca n d trong ngi ta ly nhng t ng biu
th thuc tnh ca con ngi biu th nhng thuc tnh, du hiu khng
phi l con ngi, nhm lm cho i tng c miu t tr nn gn gi
hn, ng thi lm cho ngi ni c kh nng by t kn o tm t, nguyn
vng, tnh cm ca mnh.
Vt ho cn c gi l vt cch ho, l mt bin th ca n d, trong
ngi ta dng mt hnh thcdi chuyn thuc tnh, du hiu ngc chiu
li vi nhn ho, tc l ly nhng t biu th thuc tnh du hiu ca loi
vt, vt biu th khi nim, thuc tnh, du hiu ca con ngi nhm
mc ch chm bim a vui v qua th hin thi , tnh cm kn o
ca con ngi.
V d:
Ngi tnh ta trn ci
Np vng y li ni ging th
Chim bao th thy dy s th khng
(ca dao)
Nguyn c Tn trong bi vit Bn cht ca n d [ 29, 6] cng
a ra quan nim mi v n d nh sau:
n d l php thay th tn gi hoc chuyn c im, thuc tnh ca
s vt, hin tng ny sang s vt, hin tng khc loi da trn c s s
lin tng ng nht ho chng theo c im, thuc tnh no cng c
chng. Nh vy da vo nh ngha ny c th thy tc gi ch ra hai loi
n d: n d theo quan im truyn thng l php thay th tn gi v loi
n d tri nhn l chuyn c im, thuc tnh ca s vt, hin tng ny
sang s vt, hin tng khc loi, v c hai loi n d u cng c da
trn c s s lin tng ng nht ho chng (cc s vt) theo c im,
thuc tnh no cng c chng.
Trong n d nim, Lakoff v ng s ca mnh bn n nhng loi
n d khc nhau nh n d bn th (ontological metaphor) l loi n d nh
hnh s vt v v bin chng thnh thc th (entities) v cht th
(substances) t ni n chng, phm tr ha, phn loi v nh lng
chng. Hoc nh n d cu trc (structural metaphor) vi vic s dng mt
nim ngun c cu trc t chc cao v r rng tri nhn mt nim ch,
n d hnh nh (image metaphor) - chiu mt hnh nh ln mt hnh nh
khc hay n d nh hng (orientational metaphor) vi cc t nh hng
khng gian...
C th:
+ n d cu trc l loi n d khi ngha (hoc gi tr) ca mt t
(hay mt biu thc) ny c hiu (c nh gi) thng qua cu trc ca
ca mt t (hay mt biu thc) khc. Kiu n d ny thng s dng kt
qu ca qu trnh biu trng ho vt th v ngn ng).
Chng hn:
Con co - biu trng cho s tinh ranh, khn ngoan.
Con ong - biu trng cho s chm ch cn c.
i bng - biu trng cho lng kiu hnh, dng cm.
Vi n d tri nhn, ngha biu trng khng c bc l ra ngoi m

n tn ti di dng tim n. Nu nh ngha biu trng ny m bc l hin

minh th t c s dng trong biu thc ngn ng ny s khng l n d
na m tr thnh so snh. Chng hn:
Anh ta tinh ranh nh mt con co( biu thc tinh ranh c bc l
hin minh, con co c s dng lm chun trong biu thc so snh).
Trong phm vi hot ng ca n d cu trc, chng ta c th gp n d cu
trc trong thnh ng, tc ng, ca dao... V d:
Nh ai ln n cung my
Hi ng Nguyt Lo no dy t hng
No dy xe bc xe ng
No dy xe v xe chng u
(ca dao)
ng Nguyt Lo ; dy t hng tng trng cho cu ni tnh duyn

i la. ng Nguyt Lo tng trng cho v thn lm mi xe duyn, dy t
hng l si dy kt ni tnh yu i la.
n d cu trc thng c cc min ngun v min ch vi nhng nim
c biu th:
Min ngun pht sinh nhng tr thc mi nhm cu trc ho cc yu
t ca nim v tr ch. nim min ngun ni chung bao qut ton b
nhng tri thc m con ngi t c trong qu trnh tri nhn th gii..
l tri thc v th gii khch quan v th gii ch quan do con ngi sng
to ra nh phn tch vn ho v ngn ng ca dn tc ngi bn ng. Nhng
tri thc v th gii c th quy lm 3 nhm:
Nhng tri thc v con ngi v hot ng ca n;
Nhng tri thc v th gii t nhin v nhng biu hin ca th gii t
nhin;
Nhng tri thc v x hi v sinh hot x hi.
Con ngi bao gm cc b phn ca c th, tn ngi v tn nhng
cng trnh cng cng c dng lm nim min ngun cho n d.
Cc b phn ca con ngi bao gm cc b phn bn ngoi c th:
u, chn tay, c... cc b phn bn trong c th (lc ph ng tng): tim, gan
, phi...
V d:
- H Ni l tri tim ca nc Vit Nam.
Tn ngi l tn ca nhng con ngi ni ting theo c mt tch cc
v tiu cc.
Nhng ngi c ting trong cc hot ng ca i sng x hi: Trn
Quc Ton, Lng nh Ca...
V d:
Nhng ngi c c im xu, ng ch ca x hi: AQ, Ch pho...
V d: Nam Ch Pho tht.
Cc cng trnh xy dng ca con ngi nh nh, khch sn...
V d: V l nh
Tnh yu l qun tr ca cuc i.
Th gii t nhin: bao gm cc loi ng vt thc vt. Cc loi ng
vt:
Chim, tm c, i bng.... V d: Nam ng l mt con co gi.
Cc loi thc vt: c, cy hoa qu v cc b phn ca chng.
V d: Duy l mt cy vn ca khi 9.
Cc hin tng ca t nhin gm cc hin tng ma, gi, bo, sm,
chp.... V d:
- ng ta lm ma lm gi ngoi x hi
- a ngi ta khng a qua sng
Sao c ting sng trong lng (Thm Tm)
- Tri t s ra sao nu nh mt ngy kia khng cn gi na
L cy bng ht xc xo (Nguyn Duy)
Hin tng t nhin cn bao gm th gii v tri v gic: ht bi, ,
si, ct...
V d: C ca lng ngi trong th g. (Nguyn Duy).
Hin tng x hi bao gm cc hot ng u tranh, chnh tr, ho
bnh, cch mng... V d: Hnh phc l u tranh.
Thuc min ngun cn c th c nhng nim c cu trc ho t
cc lnh vc: kinh t, chnh tr, vn ho lin quan n hot ng ca con
ngi.
Min ch bao gm:
Cc biu ng nh danh: l tn ngi, tn a l, tn cc loi ng
thc vt.
V d: - Si Gn l vin ngc ca Vin ng.
- i Loan l con rng ca Chu .
Cc biu ng trong lnh vc tr tu, cm xc, o c, ch tnh cm.
V d:
- Tr thc l sc mnh
- Tnh yu l vt hin
- Lng cm th l con dao hai li.
Cc biu ng trong lnh vc th gii quan v nhn sinh quan ca con
ngi: sng, cht, ho, phc...
V d: - Sng l u tranh
- Cht l v
Trn y l cc nim v min ngun v min ch m n d cu trc
thng quy chiu.
+ n d bn th:
n d bn th Th thc cht l phm tr ho nhng bn th tru
tng bng cch vch ranh gii ca chng trong khng gian[1 ,312].
n d bn th v cht liu hnh thnh do kinh nghim ca chng ta
trong vic tri gic nhng i tng vt l v cc cht liu to nn mt c s
khc nhau ng ngha ho cc nim vt ra ngoi ranh gii ca s nh
hng n gin. Vic ng ngha kinh nghim ca chng ta trong cc thut
ng i tng v cht liu cho php chng ta chit xut ra mt b phn ca
kinh nghim v gii thch chng nh nhng bn th hoc nhng cht liu c
tnh gin on thuc cng mt loi no .
Biu tng v nhng loi n d bn th gm: n d vt cha vi :
khng gian hn ch, trng th gic; s kin, hnh ng, cng vic, trng
thi.
V d:
Trong m g p bng sen
L xanh bng trng li chen nh vng
Nh vng bng trng l xanh
Gn bn m chng hi tanh mi bn.
m v bn l hai n d vt cha trong m l i tng - vt
cha, bn l cht liu - vt cha.
Cc hot ng, s kin nh cc n d bn th nn c tri nhn v
hiu nh nhng i tng; cc cng vic c biu hin bng cht liu, cn
cc trng thi c hiu nh nhng vt cha.
+ n d knh lin lc / truyn tin:
n d knh lin / lc truyn tin l qu trnh giao tip nh s vn ng ca
ngha lm y cc biu thc ngn ng ( vt cha) theo knh ni ngi
ni vi ngi nghe [1, 194].
V d: Tin vui thng trn lan truyn i khp mi ni.
+ n d nh hng:
n d nh hng cu trc ho mt s min v to nn mt h thng
nim ho cho chng, chng lin quan n vic nh hng trong khng
gian vi nhng i lp theo kiu nh: ln - xung, vo - ra, su - cn, trung
tm- ngoi vi ...[1,319]. Chng hn i vi ngi Vit, trng thi tnh cm
tch cc l trn, cn trng thi tiu cc l di. V d chng ta
thng ni: ci ln no, xu mt xung...
Mt s kiu n d nh hng khng gian kiu trn - di:
1-Hnh phc nh hng ln trn; ni bun nh hng xung di.
2-Trng thi c thc nh hng th hng ln trn; trng thi v
thc th nh hng xung di.
3-Sc kho v s sng nh hng ln trn; bnh tt v ci cht nh
hng xung di.
4- Nm quyn lc hay sc mnh th nh hng ln trn; phc tng
quyn lc hay sc mnh th nh hng xung di ...
1.1.2.4. C ch nhn bit n d
n d l php thay th tn gi ca cc s vt hin tng... khc loi (
cng phm tr da trn s lin tng ng nht ho chng theo c im,
thuc tnh no cng c chng).
iu kin c n d:
So snh ngang bng:
- hai s vt hin tng khc loi;
- lin tng ng nht ho chng theo c im, thuc tnh
no cng c chng.
V d: La lu: hoa lu nh la, (hoa) lu = (la) lu.
Bin la (ng) la = (bin) la.
C s nhn bit n d l s ng ho ngm.
M hnh n d tri nhn l : A l / nh B
Trong : khi nim A c lm r bi khi nim B
Khi nim A l khi qut, khi nim B l c th
T dng ch B c chuyn sang dng ch khi nim A l mt trong
nhng n d.
V d: Thi gian l tin bc. T chng ta suy ra:
Gi gn tin bc Gi gn thi gian
Tit kim tin bc Tit kim thi gian
Phung ph tin bc Phung ph thi gian

t tin bc t thi gian
Mt tin bc Mt thi gian
n cp tin bc n cp thi gian
Tn tin bc Tn thi gian
Hao tin bc Hao thi gian

c mt n d cn c nhng iu kin sau:
1- Lin tng tng ng da trn biu thc so snh ngang bng hai s
vt, hin tng khc loi nm trong t duy ca con ngi.
2- Ly t ch s vt B gi tn t ch s vt A ( trong khi nim B
thng l khi nim c th, khi nim A thng l khi nim tru
tng, khi nim A c lm sng t t khi nim B ).
1.1.2.5. Vai tr v chc nng ca n d tri nhn

Nhn nh v th, Nguyn Tun cho rng : u c lao ng th
c sng to ra ngn ng. Nh vn khng ch hc tp ngn ng ca nhn dn
m cn l ngi pht trin ra ngn ng sng to, khng nn n bm vo
ngi khc. Giu ngn ng th vn s hay...Cng cng mt vn ngn ng y
nhng s dng c sng to th vn s c b th v kch thc. C vn m
khng bit s dng ch nh nh giu gi ca. Dng ch nh nh c tng,
ch no ch no phi ng v tr ca n. Vn phi linh hot. Vn khng
linh hot gi l vn cng thp khp..." (Nguyn Tun). Vic dng cc n
d tri nhn trong tc phm th ca to nn ci sng to ngn ng ca nh
th. Bi l, vi cc n d tri nhn, phn che lp i chnh l cc ni dung
ngha su xa hay ngha biu trng ca t ng.
Chng ti nhn thy rng trong cch nhn ca ngn ng hc tri nhn,
n d c vai tr v cng quan trng trong ngn ng i thng hng ngy
v c bit n l mt cng c tri nhn mnh m nim ho cc phm tr
tru tng.
Nu trc y ngn ng hc truyn thng quan nim rng ngn ng
m cnh ca i vo th gii khch quan quanh ta th nay, vi s xut hin v
pht trin ca ngn ng hc tri nhn, ngn ng gi c coi l cnh ca
bc vo th gii tinh thn cng nh tr tu ca con ngi cng nh l
phng tin nhm khm ph ra nhng b mt ca qu trnh t duy m trc
y b coi l khng th thu t c ca con ngi.
Trong ngn ng v trong vn chng ngh thut, n d tri nhn c vai
tr rt ln. Tc gi Phm Th Hng Xun trong bi Chc nng ca n d
[35] xt chc nng n d trn hai phng din c bn:
Ngn ng v nhn thc, trong i vi ngn ng n d c 5 chc
nng c bn:
n d lm giu vn t ngn ng
n d lm giu thm ngha cho mt t
n d lm cho cch ni tr nn hm sc
n d to ra nhng cch ni mi
Gip cho ngi ni din t nhng tnh cm ca ring mnh.
n d lm cho cu th nhp nho nhiu ngha.
ngha ca ngn ng khng hn ch trong ni b h thng ngn ng m n
c ngun gc su xa t kinh nghim c hnh thnh trong qu trnh con
ngi v th gii tng tc vi nhau. Bi th, nh ngn ng hc tri nhn,
ngi ta hiu r hn, nm bt r hn v qu trnh n d, nh , h m cnh
ca nhm hiu su sc hn cc tng bc ngn ng cng nh chnh bn thn
mnh
n d tri nhn l mt cha kho m ra nhng hiu bit mi ca nhng
biu tng tinh thn v th gii v to ra nhng tri thc mi trn nn ca ci
bit. n d tri nhn p ng nng lc ca con ngi nm bt v to ra s
ging nhau gia cc c th v nhng lp i tng khc nhau.
1.2. Cuc i v s nghip th Nguyn Duy
1.2.1. Vi nt v cuc i Nguyn Duy
Nguyn Duy (sinh ngy 7 thng 12 nm 1948), l mt cy bt tiu
biu ca nn th hin i Vit Nam (nht l t nm 1954 n nay). Nguyn
Duy tn tht l Nguyn Duy Nhu, sinh ti x ng V, huyn ng Sn
(nay l phng ng V, thnh ph Thanh Ha), tnh Thanh Ha.
Qu hng v gia nh c nhng nh hng quan trng n s nghip
sng tc ca nh th Nguyn Duy. T thu nh ng c b ngoi c cho
nghe rt nhiu h v, ca dao v nhng truyn nm khuyt danh. B ngoi
Nguyn Duy khng bit ch nhng nhng g b thuc lng v c cho cu
b Nguyn Duy Nhu (tn khai sinh ca Nguyn Duy) n su vo tim
thc ca nh th sau ny. Nhiu ngi khng hiu ti sao Nguyn Duy
chuyn tr th loi lc bt mt cch iu luyn v vn dng ca dao vo th
mnh ti n nh vy. n gin thi, v t nh th th truyn thng ny
thng qua ca dao bin thnh mu tht, tm hn ng ri. Ti ln ln
vng qu ngho t H Trung, Thanh Ha. T nh, b ni ru ti bng
nhng iu ru theo th th lc bt dn gian. Bi th, khi cm bt, ti n vi
lc bt mt cch t nhin, ch khng mt nhiu thi gian la chn mt
li i hp l cho th mnh - nh th Nguyn Duy k ti cuc ta m v
th Nguyn Duy (H Ni 11/10/ 2010. Nh th Nguyn Duy l ngi c
Vin Hn lm Rumania chn trao Gii thng Ln v th nm 2010).
Nhng nm 1956 1957, th thiu nhi ngoi min Bc pht trin rt
mnh. Cun theo phong tro , mi 9 tui, Nguyn Duy tp lm th vi
nhng bi t cnh trng em, rung vn, ngi thn... Bi th Nguyn Duy
in bo u tin vo nm 1957 khi ang hc lp 2.
Nm 1962, Nguyn Duy vo hc cp 2 H Ni, thi gian ny ng
c thm c mt s sch bo v cng l lc ng gi th cho bo ch
nhng khng thy ni no in. Do , d lm th rt sm nhng nh th
Nguyn Duy cha chm chn c vo lnh a ca thnh cng d ti th
ca ng n nay khng ai ph nhn.
Trong nhng nm khng chin chng M cu nc, ng l mt chin
s chin u nhng ni trng im. Nm 1965, Nguyn Duy lm tiu i
trng tiu i dn qun trc chin ti khu vc cu Hm Rng, mt trng
im nh ph c lit ca khng qun M. Nm 1966 ng tr thnh lnh
ng dy ca b i thng tin, tham gia chin u nhiu nm trn cc chin
trng ng 9 - Khe Sanh, ng 9 - Nam Lo, Nam Lo, chin trng
min Nam, bin gii pha Bc (nm 1979). Thi gian , Nguyn Duy tr
v vi th lc bt. Bi th lc bt u tin ca thi k ny c Nguyn
Duy sng tc trong hai nm bt u t nm 1969. V n nay, bi th
nm trong chng trnh ging dy ca sch gio khoa, rt nhiu th h hc
tr thuc nm lng vi nhng cu: Tre xanh xanh t bao gi/ T ngn xa
c b tre xanh (Tre Vit Nam). Bi Tre Vit Nam cng vi Bu tri
vung, Hi m rm mang li cho ng gii nht cuc thi th Bo Vn
Ngh nm 1973, t tn tui Nguyn Duy c ch ng trn vn n.
Nm 1971, nghe i gp Hoi Thanh bn chuyn ca dao hin i,
trong u cu lnh tr Nguyn Duy ghi nh mi cu ni ca Hoi Thanh:
Ci g cn tn ti n hm nay th hin i. Chnh cu ni ca Hoi
Thanh gp thm nim tin mnh lit vo th th lc bt Nguyn Duy ang
lm. V rng ca dao cha bao gi mt i, vy th lc bt lun lun hin i.
Sau ln nghe Hoi Thanh ni chuyn, Nguyn Duy vit th gi qua i
nhng Hoi Thanh hi m t Bo Vn Ngh v khi ng ang cng tc
y. Trong th hi m, Hoi Thanh mi Nguyn Duy n Bo Vn Ngh
bn chuyn in mt trang th. Cng lc nhn th Hoi Thanh, nh th Phm
H (trng ban th ca bo) cng vit th cho Nguyn Duy vi cng ni
dung. S bo tt nm 1972, Nguyn Duy c in 2 bi th trn Vn Ngh
trong khi nhiu nh th tn tui ch c 1 bi.
Sau chin thng 1975, Nguyn Duy vn say sa v tip tc con ng
th ca mnh. Ting th ca ng ngy cng m , n nh mt phong
cch, mt ging iu quen thuc, m vn rt hp dn i vi ngi c. Tp
th ni bt ca Nguyn Duy l tp nh trng (1984). Tp th c coi l
mt bc tin trong th Nguyn Duy, tp th c tng gii A ca Hi
nh vn Vit Nam 1984 (cng tp th Hoa trn ca Ch Lan Vin). nh
trng tip tc vit v b i, v cng cuc i ngi lnh sau chin tranh vi
nhng vn th tha thit v thm tha nhng trn tr bn khon (nh trng,
Nghe tc k ku trong thnh ph...). Cng tp th ny Nguyn Duy cn
dnh nhiu bi th vit v tui th, rung ng, cy c, nhng vng qu vi
nhng con ngi thn thuc bng mt tnh cm thit tha, nng tnh, nng
ngha ( Ln, Tui th, Cu B, ng gi sng Hng, Gi Hu, Li ca
cy, Sng Thao, Lt mt ln trng...). Vn tip tc cht ging ca dao
m , thn thuc, nhiu bi trong nh trng vit theo th lc bt ht sc
nhun nh, ngt ngo, nhiu khi kh m phn bit c chng vi nhng bi
ca dao (T in tc gi, tc phm vn hc Vit Nam dng cho nh trng,
NXB i hc S phm, 2004).
Xut hin vo chng cui ca cuc chin tranh chng M cu nc, t
khong 1972 tr i, Nguyn Duy tr thnh mt gng mt tiu biu cho
lp nh th tr thi chng M. Cho n nay, Nguyn Duy vn l mt trong
s khng nhiu nh th "thi y" cn sung sc v c bn c yu thch.
C th thy ti nng v con ng th ca ng pht trin v khng nh gn
cht vi nhng nm thng y bin ng ca lch s dn tc. Nhng nm
cui cng ca cuc chin tranh, vi chm th ng trn bo Vn ngh, 1972,
Nguyn Duy chim c lng mn m ca c gi. Nh ph bnh Hoi
Thanh c cng pht hin v gii thiu Nguyn Duy. ng khng nh th
Nguyn Duy c mt v p "khng g so snh c", "quen thuc m khng
nhm chn", "Nguyn Duy c bit thm tha ci cao p ca nhng cuc
i cn c, gian kh, khng tui, khng tn", cht th ca Nguyn Duy
chnh l "ci hin hu, mt ci g rt Vit Nam". Cuc thi th bo Vn ngh
1972-1973 tip tc khng nh ti nng ca nh th tr ny bng vic trao
Gii Nht cho chm th 4 bi ca Nguyn Duy (Tre Vit Nam, Hi m
rm, Git nc mt v n ci, Bu tri vung). Nm 1973, tp th u tay
ca ng ra i - tp Ct trng. Tp th tuy khng phi bi no cng t,
nhng ngi c u thy c nt c sc ring d nhn ra. l s dung d,
m thm cht dn gian m vn mi l, l ci chn cht, chc bn su kn.
Nguyn Duy thng hng nhiu v t, ca ngi ci sc mnh m
thm lng l, ci cn c bn b v chu ng hi sinh. Nhng bi nh Tre Vit
Nam, Hi m rm, Bu tri vung, Git nc mt v n ci, Em b lc
m,...l nhng bi th nh th.
ng tng lm vic ti Tun bo Vn ngh Hi Nh vn Vit Nam v
l Trng i din ca bo ny ti pha Nam. Nguyn Duy c tng Gii
thng Nh nc v Vn hc ngh thut nm 2007.
1.2.2. S nghip th Nguyn Duy
Theo Hoi Thanh,Th Nguyn Duy th hin ci cao p ca con
ngi khng tui khng tn v ci Cht qu m thm[23] . Khng
nhng th, cn m phong cch Vit Nam . Tt c iu c hin
ln nhng tc phm chnh ca ng nh:
Ct trng, NXB Qun i Nhn dn, 1973
nh trng, NXB Tc phm mi, 1984
i ct tm vng, NXB Vn Ngh, 1987
M v em, NXB Thanh Ho, 1987
ng xa, NXB Tr, 1989
Qu tng, NXB Vn Hc 1990
V, NXB Hi Nh vn, 1994
V i, NXB Ph n, 1995
Bi, NXB Hi Nh vn, 1997.
Th Nguyn Duy (2010, tuyn tp nhng bi th tiu biu nht ca
ng)
cc th loi khc, Nguyn Duy cng c nhiu tc phm thnh cng:
Em-Sng (kch th - (1983) , Khong cch (tiu thuyt - 1986), Nhn ra b
rng tri cao (bt k - 1986).
Khi ang cn l hc sinh trng Ph thng Trung hc, Nguyn Duy
lm th. S nghip th ca lun song hnh vi cuc hnh trnh ca mt
ngi chin s trong sut cuc khng chin v i ca dn tc v hnh trnh
ca mt cng dn trong thi i ho bnh. Trong vn hc thi k khng chin
chng M, Nguyn Duy rt thnh cng trong cm hng ngi ca t nc
v nhn dn anh hng. Nhng tc phm c bn c yu mn : Ct trng;
Nhng ghi chp Trng Sn ...
T sau nm 1975 n nay, t nc ang tng bc chuyn mnh
i ti s i mi ton din, l ci nn hin thc Nguyn Duy hng
ngi bt ca mnh vo nhng vn c tnh chn thc cao v i sng x
hi. Ni ln l ti v s thc tnh t gio dc hon thin v p nhn
cch. Nhiu bi th ng vit v nhng trn tr, suy ngh ca mnh v tng
lai t nc, tng lai ca con ngi v mi sinh (3 bi th) . Bi th u
mang tn nh thc tim lc vit t nm 1980 n 1982 vi nhng suy t
v tim lc v tng lai ca t nc. Bi th th hai c vit lc ng n
thm Lin X v n nm 1988 mi hon thnh mang tn "Nhn t xa...T
quc". Bi th vit v nhng tr tr, bt cp m ng mt thy tai nghe trong
thi k bao cp, vi nhng cu th rt mnh m, "nh nhng nht dao ca
vo lng ngi c" (L Xun Quang). Bi th th 3 vit sau chc nm,
mang tn Kim, Mc, Thy, Ha, Th vn cng thi php vi 2 bi th trc
nhng ch li rng hn: nhng suy ngh v thin nhin, khng gian v
tng lai con ngi. Nhng bi th nh th ca Nguyn Duy tr thnh mt
tc phm vn hc c sc thuyt phc nh mt bi bnh lun - chnh lun,
mt thin Phng s, Bt k, hay nu xu chui, h thng. C nh nghin cu
cho rng th Nguyn Duy l hnh nh sinh ng v qu trnh i mi, s
thay i trong quan nim v phn nh hin thc v t th pht ngn ca nh
th.
Nguyn Duy c nhiu thnh cng th lc bt. Th lc bt ca
Nguyn Duy c vit theo phong cch hin i, cu th va phng tng li
va uyn chuyn cht ch. Nguyn Duy c gii ph bnh nh gi l
ngi gp phn lm mi th th truyn thng ny. Bi th Tre Vit Nam
ca ng c a vo sch gio khoa ph thng ca Vit Nam.
Nm 1973, ng ot gii nht cuc thi th tun bo Vn ngh vi
chm th: Hi m rm, Bu tri vung, Tre Vit nam trong tp Ct trng.
Ngoi th, ng cng vit tiu thuyt, bt k. ng bin tp v nm 2005
cho ra mt tp th thin in trn giy d (gm 30 bi th thin thi L, Trn
do ng chn lc) c nguyn bn ting Hn, phin m, dch ngha v dch th
ting Vit, dch ngha v dch th ting Anh vi nh nn v nh minh ha
ca ng.
Nguyn Duy l nh th c phong cch c o. Theo nh ph bnh
Hoi Thanh th: Khi m nhng trang th Nguyn Duy, c thong nghe ci
mi bn nng ngu, mi ca rm r, t ai quen thuc. C dy ln n
khin phi trn tr khi hng cau ngan ngt lan to khp khng gian, khi
ci thm nng ca b kt nu ko, gi thc ... c ngn nga li ru tha thit m
nghn ngo chua xt. C thy l m quen, xa m gn, to tt m th thm,
trm tnh [23].
ng sau nhng trang th, ta thy hnh nh ca nh th t do, yu i
v t coi mnh l thi s tho dn. Nguyn Duy chn tht n mc mc khi
khc ho chn dung v tnh cch ca mnh. Chnh iu lm cho kiu giao
tip tr tnh ca nh th t hiu qu ngh thut v hp dn c gi.
Tm hiu nhng chng ng th Nguyn Duy, chng ti thy ng
ng l mt thi s tho dn nh nhn nh ca Chu Vn Sn [5]. Cht tho
dn ca Nguyn Duy th hin vic khai thc nhng v p cao qu trong
th gii t nhng s vt bnh d ca cuc sng t nc mnh. Th ng bm
r su vo cuc sng i thng khi ngun sng to. Nhng ti m
nh th c bit quan tm l nhng b, nhng m, nhng ngi nng dn
ni tha rung bc phch nt n, hay ni vy nhum bn o nhum nu
bn ma... vi cng vic trng ng, cy la. Nguyn Duy thng hng
ngi bt ca mnh v vi ci ngun dn tc vi nhng hnh nh bnh d v
rt i thn thng vi nh th nh gc r, ng rm, nhng ht la chy,
nhng rm vng, nhng bt nc ng non, nhng qa da ch b toi qua
ct nng; vi nhng con c, ci bng, ci tm... Bng ngh thut ca th lc
bt, bng nhng hnh nh n d c o, tt c nhng hnh nh y th hin
c tnh cm dn d v yu qu hng t nc ca nh th.
Tnh yu t nc trong th Nguyn Duy cn th hin mong mun
v mt x hi n nh, khng x b, hn tp vi nhng mt tri ca c ch
th trng, ca nc thang ca biu gi sinh hot... mong mun c
nh th th hin chn thnh m mc mc. n s m k diu chnh l din
mo bao trm ca ci p Nguyn Duy. n s cha ng k diu, k diu
ngay trong n s (Chu Vn Sn). Chnh v p lm nn phong cch
ngh thut th ca Nguyn Duy, trong c vic s dng n d m nhng
phn tip theo ca lun vn s trnh by.
[[
1.3.Tiu kt
n d c mi quan h cht ch vi t duy, c th n l mt phng
thc t duy ca con ngi. n d tri nhn hay n d nim c hin thn
ho qua tri nghim cm xc ca chng ta. Tt c nhng g vn l phm cht
ring ca bn thn con ngi u c th suy ngh kiu n d tri nhn.
Chng th nht ca lun vn trnh by nhng vn c bn v l
thuyt ca n d tri nhn lm c s tip tc thc hin cc phn ni dung
nghin cu quan trng tip theo ca lun vn. Qua nhng trang th ca
Nguyn Duy, lun vn s khai thc, phn tch nhng nhm t, nhng biu

thc ca n d tri nhn n d cu trc v n d tri nhn bn th, t c th
thy c nhng gi tr ngh thut ca th Nguyn Duy.

Chng 2
N D CU TRC TRONG TH NGUYN DUY
2.1. V Khi nim n d cu trc
n d cu trc l loi n d khi ngha (hoc gi tr ) ca mt t ( hay

mt biu thc) ny c hiu (c nh gi) thng qua cu trc ca mt t
(hoc mt biu thc) khc. Kiu n d ny thng s dng kt qu ca qu
trnh biu trng ho (vt th v ngn ng) v ca s lin tng [1, 295]
Chng hn: - Con co biu trng cho s tinh ranh, khn ngoan
- i bng: biu trng cho lng kiu hnh, dng cm
(Theo Nguyn c Tn[27, 205]).
Hay: - Con ch: biu trng cho lng trung thnh
- Con ong :biu trng cho s cn c lao ng, v.v
[1, 295]
Vi n d tri nhn, nhng ngha biu trng khng bc l ra ngoi m n

tn ti di dng ngha hm n. Nu nh ngha biu trng ny m bc l
hin minh th t c s dng trong biu thc ngn ng ny s khng cn l
n d na, m tr thnh chun so snh.Chng hn:
- Tn tay sai ny trung thnh vi ch hn nh mt con ch ( con ch

c s dng lm chun trong biu thc so snh, bi v ngha biu trng
trung thnh c bc l hin minh).
- Tn tay sai ny l mt con ch ca ch hn ( con ch c s dng

theo n d tri nhn v ngha biu trng trung thnh n i).

Trong phm vi hot ng ca n d cu trc, chng ta c th gp n d
cu trc trong thnh ng, tc ng, ca dao, cu , c tch, thn thoi, ng
ngn, giai thoi, truyn ci, v.v
V d: Thnh ng: Ming hm gan sa. Thnh ng ny c xy

dng da trn s i lp gia hai hnh nh ming hm>< gan sa, c
ngha biu trng ch nhng ngi m ngoi ming ni ra th t v hng h,
mnh bo, qu cm, song thc cht trong lng th li nht nht run s. Thnh
ng ny i vo dn gian vi ngha biu trng nh vy cng bi v: trong
thc ca ngi Vit, h l k dng mnh so vi cc loi mung th trong
rng, vi nhng chic rng, chic nanh nhn hot, m thanh pht ra gh rn,
do c suy tn lm cha sn lm. Mt khc, ming c ngi Vit
dng biu trng cho s ni nng ca con ngi. V vy, dn gian nh
ng ming ca con ngi v ming ca con h vi ngha hm ch cch
n ni mnh bo, d dn, to tn ca mt ngi no .
V th hai ca thnh ng l : gan sa. Trong ting Vit, gan c s

dng biu trng cho tinh thn, ch mnh m ca con ngi. Chng
hn, bn gan chin u, thi gan sc. [27, 364]. Cn sa l ng vt
thn mm, rut khoang, khng c gan trong lng. V vy gan sa c s
dng lm hnh nh hm ch mt tinh thn ca mt k no - mm yu,
nht nht, khng c mt cht tinh thn, ch no (khng c gan nh con
sa), trong khi ni nng bn ngoi th mnh m, hng h nh ming con
hm. Hai hnh nh i lp trn l c s n d cho s ra i ca thnh ng
ming hm gan sa. Thnh ng ny l mt n d tri nhn v ngha biu
trng ca n, nh c phn tch, khng h c bc l hin minh m
hm n.

Phn tip theo di y s trnh by kt qu kho st v cc n d cu
trc trong th Nguyn Duy.
2.2. Gii thiu "Tuyn tp th Nguyn Duy"
Nguyn Duy l nh th ca hn qu Vit. Trong sut hnh trnh sng

tc ca mnh, Nguyn Duy tm ti, sng to nhng tng c o,
nhng phong cch mi l, nhng cu th li du n su m trong lng
c gi v sng mi vi thi gian. C nhng cu th th hin ci ti Nguyn
Duy nht vn li chnh l nhng cu th dn d nht, c nhiu hng ng
gi ni nht
Nguyn Duy c nh th Hong Trung Thng gi l nh th n

my do Nguyn Duy t nhn: Ti qu ci vng "n rau m, ph ng
tu, c ng dn du, ct dy in thoi", l ci vng "khu Bn y ra khu
Ba y vo". Ti sinh ra nng thn, lm rung t b, m mnh trong t
ct, rm r, cua c v ngn ng ca nh qu. Ln ln th i lang thang
nhiu ni, nhng m ci thn hn ca lng qu trong ti n c nhp vo
nh ln ng y. Chnh th m sau ny ti rt thch lm th lc bt. mt
thi ngi ta b th lc bt khng lm na, nht l cui nhng nm 60 t
ngi cn lm th lc bt. Ti thy ti nghip cho ci th loi th ny,
ngi ta b i th mnh li nht vo. Ti mi, ti da, ti thi vo ci th th
lc bt y mt ci hn va ca th h ti
Ta d lch thch li thi
Mong th sinh h cho i ba dng
(Bao cp th).

Nguyn Duy l mt ngi thnh cng th loi th lc bt, l tc gi
ca hng lot tc phm: Tre Vit Nam, Ln, Hi m rm, nh trng,
Tui th, Ngi bun nh m ta xa, Li ru ng i, Ma trong nng nng
trong ma, Sng Thao, ng gi Nam B, Xm ngng...
Th lc bt Nguyn Duy c nhp iu v cu t nh nhng cu ca dao,

nhng bi dn ca i vo lng ngi Vit Nam:
Ta i trn kip con ngi
Cng khng i ht my li m ru
(Ngi bun nh m ta xa, 1987)
hay em mua chu ni au

anh ha gi by mu gic m
(Bi, 1997)
Tuyn tp Th Nguyn Duy nh l ng i ca nh th v hnh trnh
ca nhng bi th. chnh l nhng chng ng: ng lng - ng
nc - ng xa - ng v. Trnh t y do chnh nh th sp xp, bi hn
ai ht, ng hiu nhng chng ng y c ngha nh th no vi mnh, v
hn ai ht, ng hiu nhng chng ng y dng nh cng trng khp
vi nhng chng ng i ca mt nh th c chm ni vi m
ng/Ring ta xc nh ta khng l g (Bao cp th -1993/V-1994). Mt
hnh trnh th ca hn 40 nm vt v, trong c nhiu nm thp thm
mong ch a con tinh thn ra i nguyn vn hnh hi, cha ng tm tnh
vi nhng li th cht ngt nim au th s nhn tnh.
Tp th Tuyn ny ca Nguyn Duy c cu t t bn phn:
1. ng lng (t trang 9 n 56)
2. ng nc (t trang 59 n 236)

3. ng xa (t trang 239 n 308)
4. ng v (t trang 311 n 393)
Nhn vo tn gi ca tng phn, kt hp vi cch ghi tn sch ta c th
hnh dung ra tc gi ca cun sch mun th hin cuc hnh trnh vo a
ht thi ca ca mnh. l cuc hnh trnh t truyn thng n hin i ca
tc gi vi t cch mt nh th ng i: t con ng Lng b nh, anh
ti con ng ln ca t nc lm vic nc khi vn nc ku gi;
v trn con ng Thin l ca Lch s, ca Thi i anh phi lm nhng
cuc chinh phc ng xa minh nh chn l, kim tm nhng gi tr mi
mang tm nhn loi; on cui ca cuc hnh trnh vn dm , anh tm
ng v ci ngun, hon thin nhn thc v cuc i
V th, chng ti dng t Cu t (m khng phi l Cu to) l mun
ni ti tng ny ca tc gi: Ton b tp th l mt Bi Th Ln - Bi
th cuc i - m trong Bi Th Ln , Nguyn Duy ha thn trn vn
vo Th - tc Nguyn Duy l Nhn vt Tr tnh ca Bi Th Ln ny.
ng lng a ngi c v vi nhng k c tui th mang du
n rung vn vi cnh ng, c la v hoa; b rung lm tm du chn
cua, nhng cng rm x xc gy g, con c kho da, qu c kho tp, cm
np thm, canh cua ngt, khoai sn nng li, th ng nc hn in du
chn ngi lnh trn mi bc ng hnh qun dc chiu di t nc
thm m ngha tnh qun dn, ngha tnh ng i. ng xa ging nh
mt cun bng m cht du k vi nhng thc phim bng th tri di t
sang u, sang M; t vng t c knh ny sang thnh ph hin i khc, t
nhng min hi c n th gii hin ti, p y tri nghim. ng v -
quay tr li vi mnh t qu hng, phn nhiu vn l tr v vi hng
ng gi ni, rt ro tm ra ci ng qu nht cn ng li, bi cui cng

u bit nhng g ch ta ng kia/Ch bit i ta khi u t ni y
(ng 9, Nam Lo, 1971/ M& Em-1987).
Nhng chng ng th Nguyn Duy lun gn vi nhng bin c
trong cuc sng ca ng tng thi khc x hi nht nh. Qu ng vi
nhn nh ca Apollinaire (1880-1918), mt i thi ho v cng l mt nh
l lun v th ca ni ting ca nc Php u th k XX cng tng nhn
nh:
Cc thi nhn bao gi cng tiu biu cho mt hon cnh, mt dn tc.
Ngh thut ch mt ht tnh cch quc gia chng no ton th nhn loi
cng sng trong mt bu kh hu, cng trong nhng ngi nh xy theo mt
kiu, ni nng cng mt th ting v cng ging, ngha l khng bao gi c.
Nhng s d bit v chng tc v quc gia sinh ra nhiu th ngn ng vn
chng; v chnh tnh trng bt ng cn c bo tn. ( trannhuong.
com.TP.H Ch Minh ngy 01/3/2010).
Nguyn Duy khng bc l khuynh hng theo ui nhng vn
mang tnh cht ngh nghip thun ty, nh o su, trau di vic thc hin
ngn ng, khng m mi vi nhng cch tn siu thc, tng trng, hay hu
hin i ng chn cho th mnh mt li cm hng bm st hin thc i
thng, bm st thi cuc, vi nhng vn tm l nng bng ca ton
x hi cng nh nhng day dt v trng thnh ca mi c nhn. cng l
chng ng trng thnh v nhn thc, c h qu khng kht l s rng
m, bao dung ca tm hn nh th, trc nhng bin du, nhng bt trc
khn lng v c v au n ca i sng.
Th Nguyn Duy c khi mc mc, chn phng, d hiu v nhng
g n hng ti cng khng qu tru tng, khng vt ra ngoi nhng iu
tai nghe mt thy, t tnh ca con ngi. C khi p mt v trau chut, c

in, nh s gin d v tinh lc ca cu ch, hnh nh dim l nhng khng
g b, rm r, cm xc nng nn m tit ch:
Lan bo h n tnh c
Bng ng ng rng xung b Hng giang
Ch chiu Bn Ng cha tan
Ai i ngc dc Ph Cam mt mnh
C khi bng qu nhng bt cht lng mn vi tui hc tr vi Knh
gi tui hc tr:
Hc tr con trai ma qu
Hc tr con gi thn tin
Thy xp thn tin ngi km ma qu
Bn hi ma qu gho thn tin
Nhng bi th hay nht ca Nguyn Duy bao gm c th lc bt v
nhng bi th vit theo li t do. Th Nguyn Duy a ta v mt th gii
quen thuc. Nguyn Duy c bit thm tha v cao p ca nhng con
ngi, nhng cuc i cn c gian kh, khng tui khng tn. Tm hiu th
Nguyn Duy ta thy tm s ca nh th, thy cm xc, suy ngh ca nh th
trc nhng chuyn ln, m ngi khc c th ch l chuyn thong qua
nhng Nguyn Duy, n lng su v dng nh ng li... Nhc s Trnh
Cng Sn nhn nhn: "Hnh hi Nguyn Duy ging nh m t hoang, cn
th Nguyn Duy l th cy qu mc trn m t hoang ." Tuyn tp Th
Nguyn Duy th hin nhng g tinh ty nht ca th cy qu y.
2. 3. n d cu trc trong th Nguyn Duy
2.3.1. Gii thiu chung
V cu trc, th l mt dng ngn ng ring trong ngn ng chung
ca loi ngi v lm th tc l lm th no cho ngn ng tr thnh mt tc
phm ngh thut. V th, c im v ngh thut ni bt ca mt tc phm
th ngh thut l vic s dng cc bin php tu t, cc phng tin chyn
ngha. Chng l iu kin tt yu to i sng tinh thn v th xc cho
vn vt v cho nhng nim tru tng nh thi gian, khng gian, k nim,
hnh phc...
Cc nh th m ho ngn ng tr thnh cc quan im ngh thut
ca mnh trong cc bi th. Trong s cc k hiu m ho ni ln l n d.
n d l l mt trong nhng k hiu m ho bi n em ci l vo ngn ng,
to hnh nh v ng thi em n chiu su cho ngn ng. Cc tng lp
ngha khng bc l trc tip nh 1+ 1 = 2 m n su trong nhng cu ch.
Ngi c phi tm hiu, khm ph ci phn chm lp .
Nguyn Duy l mt trong s cc nh th ni ting c trong thi k
khng chin M v trong thi k hin i. ng c nh gi l nh th Qu.
Th qu ca mt tr nng lp lnh. C l cht tr tu ca mt hn th Qu y
c to nn chnh nh ti nng v ngh thut m ho ngn t, trong c
vic s dng n d. n d tri nhn din t y nht tm s nh th cng
nh con mt ca nh th v th gii quan vi nhng vn phc tp v
cng khng thiu tnh cht lng mn ca cuc sng. n d tri nhn trong th
Nguyn Duy l mt vn mi m v kh. chng ny, chng ti tm
hiu v n d cu trc trong th Nguyn Duy.
2.3.2. n d cu trc trong th Nguyn Duy
2.3.2.1. Bng thng k chung
Theo kt qu kho st, th Nguyn Duy vi 4 phn th in chung trong
Tuyn tp th Nguyn Duy, c th nu my nhn xt c th sau:
Th Nguyn Duy c chn v gii thiu, nh nu, tt c gm
287 bi in trong cc phn: ng lng, ng nc, ng xa, ng v.
Tc gi s dng tt c 405 n d cu trc. Nh vy, bnh qun mi trang
l 1,05 n d cu trc. C th thy ngay mi tn gi ca cc phn th trn
y cng l mt n d cu trc ri! n d cu trc c s dng trong
th Nguyn Duy l kh nhiu. Di y l kt qu thng k chung:
Bng 01: Bng kho st chung

n d T l S t l
STT Phn th cu trc phn trm trang ADCT/
trang
1 ng lng 83 20,5 % 47 1,77
2 ng nc 225 55,5 % 229 0,98
3 ng xa 35 8,64 % 49 0,71
4 ng v 62 15,36 % 62 1
Tng 4 phn th 405 100 % 386 1,05
s
Trong mi phn th, bi th, n d cu trc c nh th s dng
rt a dng, phong ph v hp l tu thuc vo ti, thi gian, hon cnh
sng tc, ng cnh.
2.3.2.2. n d cu trc trong tng phn th
Cn c vo s liu thng k v vic s dng n d cu trc trong th
Nguyn Duy ta c th a ra nhng nhn xt theo tng phn th trong chng
ng th Nguyn Duy
phn th ng lng, Nguyn Duy s dng s lng n d cu

trc kh ln (83 n d), chim t l 20,5 % s lng n d cu trc nh th
s dng. S d c hin tng nh vy l v ng lng l thi im m
nhng k c tui th vi hng ng gi ni, vi c v la, hoa hoang v
c di, bt ngt cnh ng vi nhng cnh c trng mut, vi nhng k c

hc tr thn tin ma qu... ca mt thi trong sng hn nhin, khng bao gi
tr li. Nguyn Duy s dng thnh cng hnh thc th dn tc. Th th lc
bt c Nguyn Duy nng cao vi ging m thm tha thit mang hn qu
hng t nc trong: Tre Vit Nam, Ln, Hi m rm, nh trng,
Tui th, Ngi bun nh m ta xa, Li ru ma thu... Phn th l ting lng
ca Nguyn Duy tm v thi tui th xa cng bao k nim, vi b v m
nh nhng cu chuyn c tch, bng nhng li l mc mc, gin d, gn gi
nh chnh i sng ca ng vy. Hnh nh ngi m ca Nguyn Duy c
khc ho bng mt tnh cm yu thng v nng lng bit n v m tri
qua nhng thng ngy vt v, kh khn v thiu thn, v tt c m
dnh cho con:
M ta khng c ym o
nn m thay nn quai thao i u
ri ren tay b tay bu
vy nhum bn o nhum nu bn ma.
V chnh s gp mt ca n d cu trc lm nn iu : Ngi

giu c th trang phc p vi ym o, nn quai thao - ngi ngho th i
rch , lam l vi nn m, vy nhum bn, o nu. Chnh cc trang phc
ni ln ci vt v, ngho kh m dnh cho mnh, cn ci sng vui v hnh
phc th dnh cho con!
ng nc l mt s ho hp mi . i sng dn tc trong nhng

nm thng chin tranh, ni rng v qu hng khng chin i hi mt ting
ni ngh thut thch hp. Th Nguyn Duy tr v vi cch ni gn gi chn

tnh thm thit ca th ca truyn thng. ng va s dng th lc bt v va
tng v th th t do. Th hin nhng tnh cm , n d tri nhn c
nh th s dng rt nhiu v nhiu nht trong c tuyn tp (225 n d, chim
qu na trong tng s n d trong tuyn tp). Bi y l phn th Nguyn
Duy i trn nhng chng ng gian lao ca chin tranh thm m ngha
tnh qun dn, ngha tnh ng i. Nhng Bn chn ngi lnh, Chiu khu
i hay nhng m mc vng trn rng Trng Sn ngm Vng
trng...Khng ch c th, phn th cn c chiu su tr tu v s mn cm
au i. l nhng suy ngh, chim nghim v cuc sng ca con ngi
trong v sau chin tranh. Cng c khi ch mt hin tng, s vic no
ca cuc sng din ra trc mt nh th cng khin ng phi trn tr, suy
ngm nh mt con vt gia rng gi Trng Sn, ting tc k ku trong
thnh ph hay n gin nh khi nghe thy ting pho tt... n d tri nhn
c s dng nh mt iu rt t nhin khi nh th mun biu hin nhng
tnh cm nhng chim nghim v suy ngh y.
ng xa li l hnh trnh ca mt ngi cng dn i khp t nc,
ca mt nh du ngon th gii bng th tri di t sang u, sang M; t
vng t pxara ti Tasken, t sng Nva ti ngha trang Talin, t trng
Lmnxp ti Matxcva... D u, thnh ph hay rng su, th Nguyn
Duy,vn p y tri nghim v cuc sng, v th gii. Nhng tri nghim
c chng ta cm nhn qua cch dng cc n d cu trc. phn ny, c
35 n d cu trc c nh th s dng din t nhng tm t
ca mnh.
Bc sang chng cui cng ca tuyn tp th, Nguyn Duy vn c
nhng ha hn ring ci duyn m thm v tm lng nhn hu trong th.
qua nhng thng trm tri nghim trc cuc i, nh mt l thng,
nh th mun chim nghim v cuc sng, v l i, hng ti nhng quy
lut ph qut v kim tm nhng gi tr bn vng. V th ging th thng
trm lng thm m cht suy t. Cho nn vi ng v Nguyn Duy dng
62 n d cu trc th hin nhng iu .
Nh vy, trong mi phn th, Nguyn Duy s dng cc n d tri nhn
vi mc khc nhau. Tc gi c dng ngh thut khi dng nhng n d
. Chng c s dng tu thuc vo ti, thi gian, khng gian, hon
cnh trong tng giai on. Chnh v th, cc n d cu trc pht huy c
hiu qu ca t ng. Nguyn Duy l mt trong nhng nh th thi s sng
to c nhiu gi tr bn vng vi thi gian; nh th lun ho nhp vi
cuc i chung, khng nh c bn sc ring, c o.V trong c s
ng gp khng nh ca vic s dng n d tri nhn trong th.
2.4. Kho st phn tch
Phn ny s trnh by kt qu kho st c th v n d cu trc trong
Tuyn tp th Nguyn Duy nhng dng biu trng v phn tch nhng gi
tr m cc n d cu trc mang li. C th, n d cu trc trong tuyn tp th
hin nhng tnh cm ca nh th vi qu hng t nc, vi con ngi v
vi thin nhin. Khng ch c th, chng cn th hin trit l ca tc gi v
con ngi v x hi. Chng ti thu c kt qu nh sau:
Bng 02: n d cu trc trong th Nguyn Duy

1 hc tr con trai l ma qu
2 hc tr con gi l thn tin
3 cuc i l mt cun sch (trang i)
4 thi gian
tui thanh xun ngy nay ca em l tui
5
xa ca anh

tui tr l mt ti sn qu (anh ct du
6
tui tr mnh)
mnh c x c l ngun la (lp lnh nh
7
la)
8 nng dn l o nu
9 nng dn l chn t
con ch l con ngi vt v (chy xiu
10
xiu)
11 l bn trai tri nh thnh vt
ngi cht l ngi lm xanh c(a
12
xanh c)
ngi anh hng l ngi ngc hun
13
chng(a ngc)
14 ngh mng du
tui th l qu hng
(tui th ti bt ngt cnh ng
15 c v la v hoa hoang c di
v c trng nhng lung cy phi i
b rung bn lm tm du chn cua)
tui th ti trng mut cnh c
con so m vng con cho mo t
16
con chim tr bn mi tn xanh bic
con chch cho nh thc bui ban mai
... v.v...

Cm hng ch o trong th Nguyn duy l tnh yu qu hng t
nc. V vi ci ngun tnh thng d c nhn bng con mt s thi lng
mn song Nguyn Duy khng i vo khai thc nhng hnh nh honh trng,
k v, m l m tm v nhng v p cao qu trong th gii nhng s vt n
s bnh d, nhy cm vi nhng g t i, cm nhom, cc cn, n l (Li
Nguyn n). Th ng tm n nhng gc sim, gc r, nhng ht la chy,
nhng rm vng... Nguyn Duy ch n nhng con c ci bng, tri
bng tri bi... Trong tnh yu qu hng t nc cn c tnh cm gia
nh, tnh yu thin nhin....Bn cnh cn c nhng bi th hng nng
c nhiu ngi quan tm bi v n i thng vo nhng chuyn ca ngy
hm nay, tm tnh ca thi cuc, mi quan tm, mi lin h rng vi rt
nhiu ngi, lin h su vi nhiu lnh vc x hi... Tt c nhng thng ip
ca nh th c chuyn ti bng ngh thut s dng cc n d cu trc
m chng ti s trnh by trong nhng phn di y:
2.4.1. Ngun biu trng l b phn c th con ngi
Cc b phn c th con ngi c Nguyn Duy s dng kh nhiu
trong tuyn tp th. Trong s 405 n d cu trc, chng ti thy c 27 n d
c cha b phn c th con ngi, chim 6,67% trong tng s cc n d cu
trc c s dng.
Chng hn:
- Tui tr anh o nu chn t (5, ,11)
- Mi tm tui ti i
bc th nht t bn chn vo la (5 , 27)
- Ting bn tay mang vt xc thng ngy (5, 138)
- Con mt cht ca qu kh
d xt ti tng ngy (5 , 124).

Ngn ng hc tri nhn coi con ngi l thc o ca th gii. C th
con ngi bao gm cc b phn ca c th nh u, mnh, chn, tay... Vi
h thng tri gic nhy bn, c th con ngi c 5 gic quan: th gic, thnh
gic, khu gic, v gic, xc gic cm gic v th gii bn ngoi v m
ho cc hin tng ca th gii thnh cc n d.
2.4.1.1. Ngun biu trng t cc b phn bn ngoi c th con ngi

Qua t liu iu tra, trc ht c th nhn thy rng cc cu th c n
d cu trc trong th Nguyn Duy c ngun l b phn c th con ngi
thng c ngha biu trng hay c quy chiu sang ch l cc trng thi
bn ngoi v cng vic, hot ng. V d:
M ta khng c ym o
nn m thay nn quai thao i u
ri ren tay b tay bu
vy nhum bn o nhum nu bn ma
Trong cm xc lng su s nh thng, hoi nim v m, ging th

Nguyn Duy nh ting nc nghn ngo v ni vt v, lam l ca m lc sinh
thi. Hnh nh ca ngi m ngho vt v, c cc, i ngho m giu lng
yu thng v tha. Mn hnh nh ym o, nn quai thaokhng nhm t
nn v p hnh thc ca nhn vt qua li miu t ca ca dao m ng li
dng i lp nhm t m ci ngho, ci cc kh cay ng, tt t ca m,
lc no cng ri ren tay b tay bu vy nhum bn o nhum nu bn
ma. Hnh nh mt ngi m gi lng nhn i v c hy sinh tr nn su
m hn trong lng c gi.

Khng nhng th, hnh nh v m vt v lam l cn c nh th khc
ho trong nhng cng vic m lm trong cuc mu sinh v chng v con:
M ti gng gnh thay chng
Da bnh mt mi mn tre bnh t (5, 26)
Gng gnh l cng vic nng nhc, ng ra l vic ca n ng.Vy
m m phi lm n ni da bnh mt mi mn tre bnh t. Tre bnh t l
loi tre c sc bn do dai, kh b b gy hay b bo mn hn nhng loi tre
khc, vy m n b "da m mi mn"! Qua y chng ta cm nhn
conoix vt v gian trun trn vai m - iu m nguyn Duy dng li
ni ngc nh ca dn gian.
n d cu trc trong ngun l b phn c th con ngi khng ch
biu trng cho hot ng sc mnh ca con ngi cn biu trng cho cc
cung bc v tm l tnh cm. Nguyn Duy hay dng hnh nh bn chn
biu trng cho cc ngha . Chng hn:
Bn chn chuyn lay bt sp n
i m hn gic ng nhng ngi thng. (5, 61)
y l bn chn - nhng ngi lnh trong khng chin chng M. Vi
qun gic l nh bt, dit n, bn chn th hin sc mnh ca ngi lnh
c H: hng dng nh qun th. Song i vi nhng ngi thn yu, bn
chn li th hin s quan tm, tnh yu thng sn sc, d ch l gic
ng- i m hn gic ng nhng ngi thng.
Trong cuc hnh qun ni i ngn Trng Sn, trc ci lnh but
gi, Nguyn Duy nh v nhng ngi nng dn vi cng vic cy cy trong
ci rt khc nghit. Hnh nh bn chn c nh th nhc n:
Cn gi t thung lng mang ln
Ting bc xo cnh ng ln nc gi
Git sng mui co ro u nhnh m
Nhc nhi bn chn ph php th trong bn. (5, 64)
Cm thng vi ni vt v ca nhng ngi lm rung nh th mun
s chia cng h.C th khng trc tip chng kin nhng ngi dn cy la
trong gi rt nhng nh th vn nghe thy ting th ca bn chn ph php
trong bn.T ci gi rt ca thin nhin tc ng n ngi lnh, khng ng
c, ngi lnh y li thng v min qu, ni nhng ngi thn, hay
nhng ngi nng dn ang lm vic chng chi vi gi rt.
i vi ng i, trong gi rt:
Da tht si nhau tn m sng gi
Hi th bn ngai ngi mi rm r
Ch mt ln p sut mai sau. (5, 65)
C l v th, trong gi lnh, li th tr nn m p tnh ngi.
Cng vi hnh nh bn chn, bn tay cng c Nguyn duy nhc ti
th hin cng vic, hon cnh ca nhn vt:
t nc mnh nhng nm cn gian kh
Bn tay mang nhiu v p khc nhau
......................................................
Ting ln n my tri bo dt
Ting bn tay mang vt xc thng ngy. (5, 138)
Bn tay mnh d ca ngi con gi m nh th c gp g, chuyn
tr khng phi l bn tay mm mi ca mt tiu th khu cc. Bn tay y
tho vt, lm lng vt v vic:
... i bn tay ti hoa bit lm m thanh quyn r
Ti ng ngng hiu ra bn tay em
... Tng gip m nhnng m ng qut rc
... Ngy lt to c H Ni ln
Tay mm mi vn tng xe hc
ri con c m rau bp nc
Chm cht mt gia nh vn bn tay ti hoa
... Em v cho ti ci o lnh c cng
bn tay ly trn i vai ng khu rt p...
Mi cng vic ngi ph n lm v hon tt u c s tham gia tch
cc ca bn tay. Bn tay l n d cu trc biu trng cho mt ph n vi
bit bao lo toan, vi s m ang v hy sinh ht mnh cho ngi thn nhng
cng khng km phn lng mn vi phm n m thanh bn tay.
Bi th nh thc tim lc nh s bo m Tin a anh Su Dn i lm
kinh t nn li l mnh m v dng dc:
Cn lu
C ci ming lm chc nng ci by
Sau n ci l lm chm rng ca
C ci mi mng hn l ma
Hn m bn ny bt mu m bn kia
C trn nh p nhau bng ch ngha
Khi nim bn ra khng bit li thu v (5, 288)
Nh vy, ci ch quy chiu cho ngun l b phn c th con ngi
c nh th Nguyn Duy s dng din t hon cnh sng, s vt v
ca nhng con ngi trong x hi vi s cm thng v trn trng su sc.
H l nhng con ngi Vit Nam cn c lm lng, hy sinh ht mnh vi tnh
yu gia nh, tnh yu qu hng t nc. H l nhng ngi lnh chin
u ht mnh cho s nghip bo v t nc, anh hng khi ra trn v tnh
cm trong i thng. H tiu biu cho nhng con ngi Vit Nam trong
thi i H Ch Minh.
Cc n d cu trc c ngun l b phn c th con ngi cn c
ch quy chiu l thi tui th, tui tr ca chnh h. l:
Tc hoe hoe chy trn u
ta v bn gi ci tru hc bi. (5, 49)
Nhng k nim v tui th in m trong tm tr ca bt k ai khi
i qua n. Vi Nguyn Duy, nhng k nim trong vt hin v l tui th ni
ng qu chn tru, th diu. Tc hoe do di nng, do nghich ngm cng
bn b nhng tra h nng nng. Tui th ca ng l th, hn nhin v v t
khng bit n s vt v, lo toan ca cuc sng.
Khng ch v ln hnh nh tui th ca nhng a tr qu, Nguyn
Duy cn cp n ci thit thi ca tr em ngho do cuc sng kh khn:
Con mt tr th thnh con ong t
o tht chui vo ngc ti (5, 23)
Trong Th tng ngi n my, Nguyn Duy thc s cm thng vi
nhng kh khn ca nhng ngi nng dn. Lt li, mt ma, nhng ngi
lm ra ht go phi i xin go. Nh th thm tha ni vt v, s kh khn ca
nhng con ngi lm than . Trong s h c nhng em b. Em b phi cng
m lang thang ni sn ga xin n. Nguyn Duy au n bi ng thng m
khng gip g c h. V vy mi thy nhc nhi, au n trc ci nhn
nh cu cu ca ca tr th. Con mt tr th xoy mi vo lng tc gi nh
mt cu hi khng c li p.
Vn l hnh nh mt tr th nhng mt bi th khc, nh th li
dng hnh nh ni n s di theo on qun i ca mt tr nh:
Mt tr con c trn thao lo
Nh hn si nm theo on qun i (5, 178)
l tr th Lng Sn khi tc gi ln mt trn Lng Sn nm 1979,
trong cuc chy lon gc vo chin dch nm 1979:
Tr con trn t, trn xe tru, xe th
Tr con trn lng, tr con trn tay
Tr con lon ton nu vy nu o
n gnh na ka ko kt nghin trn vai
Mt u gnh l tr con cn u kia l ni l go
Mt tr con c trn thao lo
Nh hn si nm thao on qun i.
Trong hon cnh , l mt ngi nhy cm v giu tnh yu
thng, nh th khng khi xt xa cho nhng em b phi chy gic. Con
mt tr con nh nhng cu hi ln xoy su vo lng tc gi, vo on qun
i nh gic: Bao gi chin tranh kt thc? Bao gi tr em c sng yn
bnh v hnh phc? V th, n d trn cn mang tnh thi i.
Tr v nhng k nim tui thn tin khi trng thnh, gp li
ngi bn c cng trng thnh nh mnh trong mt chiu ma, nhng tnh
cm trong sng, p li tri dy trong lng nh th khi ng cm nhn
c:
o em t ln vo da
Tc ln vo gi gi l si t
Mt em trong n ngy th
Trong nh nng gia mt m ma ging. (5, 149)
Gia cuc sng bn b lo toan, nh mt trong n ngy th nh v p thun
khit ni tri trn ci nn y. Ngun l nh mt trong tro ca ngi bn gi
c, tc gi mun biu trng , mun quy chiu n v p vnh hng ca
ngi ph n, cho d cuc sng c nhiu bin ng. V chnh iu l
cht men say ca cuc sng, hp dn mi ngi.
2.4.1.2. Ngun biu trng t cc b phn bn trong ca c th con ngi
Hin tng s dng cc b phn c th con ngi lm ngun quy
chiu n ch l mt s tru tng no ca th ca l mt hin tng th
v ca ngi Vit. Bn cnh vic s dng cc b phn bn ngoi c th nh
mt, ming, chn, tay... Ngi Vit cn ly nhng c quan ni tng lm
ngun quy chiu sang ch (hay biu trng) th gii tnh cm ca con
ngi. Trong th Nguyn Duy chng ta cng bt gp hin tng .
Bn trong c th con ngi l th gii ni tm phc tp, th gii ca
nhng cm xc v ch. Con ngi bit cm xc v th hin ch bng
nhng kh quan ni tng nh: lng, rut, gan, d, mt, tim... V vy, ngi
Vit thng ly b phn ni tng ca c th con ngi biu trng cho
nhng trng thi tm l tnh cm khc nhau.
Theo cch t duy ca ngi Vit, th gii tm l, tnh cm ca con
ngi ni chung c biu th mt cch c l tng trng ton b bng ci
c cha ng trong bng con ngi, tc l lng ngi. Th Nguyn Duy
hm cha nhiu biu tng nh th.
Nm nay li lt trng ng
Qu ta li tng tng tong ma mng
Lng ta li lp ngp lng
Lng ta li ch nhi hoang c lng (5,55)
Lng c dng lm ngun quy chiu sang phn ch nh mt
phm vi tnh cm. Lng c coi l mt biu tng cho mi tnh cm ni
chung. y, dng n d tri nhn, Nguyn Duy th hin s au n xt xa
khi ngi dn qu hng li tri qua mt trn lt. Thin tai xy ra cp i
ca nhn dn c ma mng thc la. Trong tnh thng ca nh th cn
cha c ni lo v tng lai, khi l lt honh hnh. Khng trc tip chng
kin trn lt nm y nhng nh th thy nh chnh mnh l nn nhn ca n,
v th nn mi thy ch nhi hoang c lng.
L mt nh th ca qu hng, lun au u trn tr trc nhng vt
v lam l ca nhng ngi dn qu mt nng hai sng m vn i ngho,
Nguyn Duy lm sao c th khng cm thy lng mnh hoang vng khi l
lt lm cho trng ng nh th. Phi l ngi c tm lng trc n bao la v
s thu hiu vt v ca ngi dn qu mi c nhng cu th nh vy.
Vn th hin tnh cm i vi nhng ngi dn qu ngho, mt
bi th khc, ta cng bt gp hnh nh n d vi lng l biu trng:
Cy ng ng vo nng hng
Cho con bt nc mt lng m i (5, 85)
l tnh cm ca mt ngi lnh trn chng ng hnh qun vo
ngh chn nh mt b m bn ng. B m ngho khng c g ngoi nhng
bp ng non v bt nc luc i cc chin s. Bt nc ng mt ngt
nh tm lng ca m dnh cho cc chin s. Hnh nh cy ng ng vo
nng hng nh hnh nh m vt v phi nng lm lng c bp ng
trn. Ch mt bt nc ng, ngi chin s vn cm nhn c hnh phc
bi tnh yu ca m. Cu th din t tnh cm qun dn gia b m min qu
v cc chin s tht gn gi, thn thng.
Trn nhng chng ng hnh trnh ca mnh, nh th gp mt ng

gi Sng Hu kho mnh, cht phc, c i cy thu cuc mn m vn
sng kham kh, kh khn. Tuy vy ng vn lc quan yu i. Nguyn Duy
qu l i din cho kh phch ca mt thanh nin vm v min Trung v
iu lan sang c ng gi Sng Hu, ngi m Nguyn Duy cm thy:
ging cha ti qu th. ng i din cho kh phch Nam B. ng quan nim:
Ai ngho thiu qua chia cm s o

Bng ngi si cng ging bng ta
Ki cp mt thn lm chi cho cc
Giu lng cn p tht da (5, 208)
D ngho kh ng vn giu lng nhn i v c quan im sng rt
thoi mi, phng khong. "Giu lng" m ng ni ti l s i x ca con

ngi vi con ngi y nhn hu yu thng. Tnh cm y ni ng tht
ng trn trng bit bao! Chnh v l m nh th kt lun:
Ti ngonh ngm ng gi sng Hu
Bui tra nay nh mt i khng
Lng ngi thnh thang ngn ngang nh rung
Tnh ngi cha chan cn gi chng trn ng (5, 208)
Con ngi ca mit vn sng nc Nam B y c tm lng bao la
nh thin nhin ngt ngt ni y, nh nhng cnh ng bng phng tt ti
ca x la ng bt ngn.Ta cm nhn c s ngang tng, phng khong
nh thin nhin Nam b trong con ngi ng gi Sng Hu. n d tri nhn
cho ta thy iu .
Ci thi chin tranh gii phng T Quc i qua tui tr Nguyn Duy
vi nhng lng ng suy t sau la n, trong tng cn st rng, khi nhn
trng, sao, khi nghe n bu qua chng trnh Ting Th ca i Ting ni
VitNam:
ai bung lng mt ci tnh
ngn nga n rung rinh lng ngi...
Ly ln i hi n bu
nhng tm tnh ng sau tm tnh
Mi xun v Tt n Nguyn Duy u c th cho v v phi ni
l nhng cm hng thi ca p nht ca hn th Nguyn Duy v cng l
nhng bi th c ng o bn c ng cm nht, bi khi nh th v vi
v l v vi tnh yu v chng bnh d m v hn mi chnh l TH
TNH trn vn nht, cao p nht:
a nc mt m yu nhau trn vn
khp khnh ng di thp thnh bon chen

lm lc ch ngha v ngha tut
bn tay b con phi bi u phin
tri cho sng ta cng gi em
con thng cha khng bng b thng ng
tnh nh ru chn lu m lm li
cui i em ra nhm mi mm lng (5, 79)
Trong th Nguyn Duy lng khng ch biu trng cho tnh cm yu

thng ngt ngo m cn biu trng cho s cm hn: l lng cm th
gic, mun tr th nc khi t nc cha sch bng qun th:
Thm lng, Tam Lung... chm nghm trong en

bt cht li xanh l n n
La t lng ta nhng m khng ng
l nh n tt di lng dn (5, 179)
Mt m cht 417, chng kin n pho n khi m en v, ngi
dn ang chm trong gic ng, nh th khng khi nng rut v cuc chin.
Cm gic La t lng c bm cht ly nh th xut pht t lng yu
thng nhn dn khi phi i mt vi bom n k th.
Cng vi lng, tim cng l mt b phn c th biu trng cho tnh
cm, tnh yu, nhng phm vi biu trng hp hn lng. Th hin tnh cm
ca mt chng lnh tr, Nguyn Duy vit:
Mt tri l tri tim anh
Mt trng vnh vnh l tnh ca em (5, 67)
. Sau mt trn nh y mu la, gia rng Trng Sn, ngi chin s li
tr v vi i thng khi ng lng trn vng, di bng rng, ma rng.
Nhng lc nh th tht thnh thi v him hoi. Nh th cht nh v ngi
yu min qu xa vi s thng nh khn ngui. Tnh yu y c biu t
bng hnh nh tri tim. Tri tim tnh yu ca chng trai nh hnh nh mt
tri sng trong v chi ngi, khng mt th lc no c th vi dp.V tnh
em nui dng mt phn nh sng ca mt tri trong anh. Cu th th
hin tnh cm chn thnh m nng chy ca chng trai - chin s vi ngi
yu trong cuc chin khc lit ca dn tc. Tnh yu ca c nhn ho ln
tnh yu t nc lm nn nhng bn tnh ca bt h.
Theo Nguyn Duy, nh th chnh l mt n l ca ngn ng. Gom
nht ngn ng trong i sng, mi da, la chn v nng cao n ln, truyn
b rng ra. Trong thi i mi ny cng c nhiu t mi c nhn dn sn
xut ra ri nh th nht ly, ng dng vo trong tc phm ca mnh. Ngn
ng l cng c ca t duy, l vt ch ca t tng, trong khi tnh cm li
l mt th rt tru tng v kh din t. V vy miu t trng thi tm l
tnh cm tru tng ca con ngi mt cch hnh tng v sng ng, ngi
ta s dng n phng thc n d. Tnh cm l s tri nghim cuc sng
quan trng nht v ph bin nht ca con ngi. Tnh cm l s tri nhn ca
con ngi c mi quan h v tc ng qua li nhau. Bi vy nghin cu tnh
cm con ngi tr thnh mt ni dung c bn ca nghin cu tri nhn
con ngi.
Nh vy qua cc phn th, Nguyn Duy s dng kh linh hot cc b
phn c th con ngi cu trc cc n d tri nhn biu trng cho cc hon
cnh sng, cho trng thi tm l tnh cm ca con ngi. y chnh l nt
c trng ca vn ho Vit Nam: ly cc b phn c th v mc tip
nhn, nhng s phn ng trc s tc ng ca hin thc khch quan lm

thc o nh gi th gii. Bi l ngi Vit rt nhy cm, tinh t, ly con
ngi lm thc o ca mi hin tng ca x hi.
2.4.2. Ngun biu trng t th gii t nhin
c im vn ho Vit Nam l mt nn vn ho nng nghip sng
nc. Nhiu loi ng thc vt c nhn dn thun dng, trng cy t
rt sm nh la, ng, b, bu, tru, cau... Ngn ng l bc tranh phn chiu
ca vn ho. Nhng c im vn ho Vit Nam c ngn ng phn nh r
nt, trong c ngn ng th. Bng nhng thi phm, cc thi nhn th hin
cc biu trng ca vn ho dn tc bng th gi t nhin.
2.4.2.1. Ngun biu trng t ng vt
Trong thc t, quy lut lin tng ca mi dn tc dn n mi
lin h gn b cc con vt nht nh vi cc c im, thuc tnh no
khng phi ging nhau gia cc ngn ng v gia cc dn tc khc nhau.
Chnh v vy, hin tng biu trng ca tn gi ng vt trong th Nguyn
Duy cng mang m nhng c trng t duy vn ho dn tc.
Qua kho st c liu th Nguyn Duy chng ti thy hnh nh ca
ng vt xut hin kh nhiu v chng l nhng con vt quen thuc vi cuc
sng ca con ngi. V chng thng c s dng lm nhng hnh nh n
d cu trc biu trng cho con ngi hay mt nim no v con
ngi.
Trong 405 n d cu trc m chng ti thng k c trong Tuyn
tp th Nguyn Duy c ti 85 n d cu trc c ngun biu trng t ng
vt, chim 30 %. Mt s loi ng vt c xut hin nhiu trong th
Nguyn Duy vi t cch l nhng biu tng th nh: tru b, ch nhi, tc
k, cnh c cnh vc ....
Bi th V lng c nhiu ngm ngi. N phn nh ni kh ca nhng
ngi nng dn Vit Nam t xa n nay, nht l nhng nm sau chin
tranh chng M... Song ta vn thy cht lc quan ng qu ta ra nhn vt
tr tnh- ngi Cha:
Lng ta tn lng ta
My nm mt bn con xa v lng
Gc cy hn c cng
Tru b ng nh nh ngn nm nay.
Nguyn Duy v lng thm cha, nhn cnh c ngi xa v thc t hin
ti, anh vit nhng cu tng tng nhng y ngha v au n. Chin tranh
qua i, nhng nhng ni vt v, nhc nhn ca ngi nng dn vn cn mi,
nh l truyn kip. Hnh nh n d tru b ng nh nh ngn nm nay th
hin iu .
"Gc cy hn c cng
Tru b ng nh nh ngn nm nay...
Gian ngoi thng thng gian trong

Sut i lm lng sao khng c g...
Vn ng cn vn ng su
Chng cy v cy con tru i ba...
nh bn xay la
vn chy ci thm thch nh thu no (5, 322)
Nhng nm thng "X dc Trng Sn i cu nc" tr thnh ngun
mch hi c thng trc trong tm hn nh th. Cho nn ch mt ting tc
k ku cng khi cho ngun mch y do dt chy. Th ra, ngi vn
thit tha vi ng qu bnh d, say sa vi ca dao h v cng l ngi n
tnh vi qu kh gian lao, nng lng vi ni rng mt tha:
Tc k...
tc k...
ti git mnh
(...)
ci m thanh ca rng lc v thnh ph
(...)
Ting tc k ku nh ting vng v
Cht hin v thm thm ni non kia (5, 97).
Trong th Nguyn Duy, hnh nh cnh c cng c nhc n kh nhiu
vi nhng ngha tng trng su sc- T hnh nh cnh c, cnh vc l
ngun ci trong li ru ca m n ci c - t nc.
Trong li ru ca m:
Ci c... sung cht... o chua
Cu ca m ht gi a v tri. (5, 33)
Hnh nh ci c tng trng cho s vt v nhc nhn ca m. M hin v
nh trong c tch vi nhng li ht ru con v cuc sng ca m. Ci c l
hnh nh ca ngi m ht lng hy sinh cho chng con. Hnh nh c
lp li khi nh th v thm li lng qu, nh b v m.
Nh th tr v lng, v ng qu nh mt ngi con xa x m khi

tr li khng c g bo p. Nh th ci ly ng qu, lng mc, t tin, ni
ht la c khoai nui anh khn ln, ni qu kh hin hin hng ngy:
Rm r i ta tr v y
Xin ci ly vong linh lng mc
B v m ho cnh c cnh vc
ng v cha man mc kip tru cy (5.311)

Cnh c cnh vc, kip tru cy l hin thn ca ngun gc nh th.
Nh th dng nh thy mnh mc n qu hng ngho lam l khi tr li
thy cuc sng vn nh mun kip trc, ngi dn vn lam l, vt v.
Nhng nhng tnh cm ca Nguyn Duy i vi qu hng, s cm thng
vi nhng nhc nhn ca ngi dn qu l s bo p tm chn tnh
ca h.
Vi Nguyn Duy, nhng cu th t hiu qu thm m mnh nht,

Nguyn Duy nht vn li chnh l nhng cu th dn d nht, c nhiu
hng ng gi ni nhtnhng vi mt tm vc cao rng hn :
...Mai ri li ht
Con c ln li bn b i dng (5,211)
ng vit v thn phn dn tc mnh nh con c ln li bn b i

dng. Qu l mt lin tng mnh m m tr tnh.
C c nhng hnh nh biu trng p nh vy l do s ho ng

ca nhng dng suy tng dn gian, kt hp vi nhng m hng huyn
thoi xa xa cn vang vng li trong th Nguyn Duy. Ngha biu trng ca
cc hnh nh biu tng phn no phn nh quan im v tm l ca dn
tc lin quan n cc hin tng trong i sng x hi, lch s vn ho v
phong tc tp qun ca nhn dn. c im thuc tnh ca cc con vt rt a
dng v tn ti trong khch quan. Vic chng tr nn c linh hn v mang
ngha biu tng hay khng ph thuc v cc c im nhn thc v lin
tng ca chnh chng ta. y l hin tng th v mang c trng vn ho
- dn tc ring ca ngi Vit trong s so snh vi nhng dn tc khc.
2.4.2.2. Ngun biu trng t thc vt
Trong th Nguyn Duy, qua s kho st nh gi ca chng ti,
cc loi thc vt c ng s dng lm ngun biu trng rt phong ph
v thnh cng. Cc t ch cy v b phn ca cy c dng nh danh
cc s vt hin tng khc nhau trong th gii khch quan vi t cch cc
ngha phi sinh rt a dng. Chng gm 70 n d, chim 17, 28 % trong
tng s cc n d cu trc trong tuyn tp.
Nhiu tn gi ca thc vt v cc b phn ca thc vt nh: tre, cy
a, cnh cy, cnh bo, rng xanh, la vng, rm vng... i vo trong th
Nguyn Duy tr thnh nhng n d cu trc ht sc gn gi v gn b su
sc vi i sng ca ngi dn Vit Nam. Chng tr thnh nhng hnh nh
mang tnh cht thun nng, i thng, quen thuc, biu trng cho cuc
sng sinh hot dn d, bnh d vng ng qu hoc biu trng cho con
ngi cng vi nhng phm cht, hon cnh no ca chnh ngi nng
dn Vit Nam.
Ri lng qu i lnh v tng c mt khp bn phng tri, sng vi
x hi, tao ng vi cuc i, cht th Nguyn Duy ng ng, c th ng, ta
thy nh th t ci g, ni ci g cng c chiu su tr tu v dng nh thp
thong mt ni au i. Ni v gi, nh th khng phi ch ni v gi m l
bn cht gi cuc i, gi x hi:
"Em i gi - gi tuy huy
phng ong bm ng o bay lng thng
Em i gi - gi ri ng
hnh nhn rm c tng ngng t ti (5, 374)
n Duy vit nhng cu th v nhng ngi lnh gi "na i Vit Bc, na
i Trng Sn", nhng ngi con gi, con trai mang c mt thi thanh
xun phi phi gi li ni t rng, dc ni, ti bom lm nn mt k tch
c mt khng hai trn hnh tinh ny, mt thi v cng oanh lit bc nht
trong lch s dn tc:
Vi ba nm, bn nm nm
Em ti by tm ma xun rng gi
St nhiu mai mi nc da
Ci thi con gi i qua cnh rng (5, 71)
Nguyn Duy thng c nhng cu th mnh c v ng ngha v m

thanh v thng l thin v cch ni cay c, nhiu khi thi qu. Nhng khi
v vi v, nhng cu th ca ng nh c chut ra t bn tay diu k ca
ngi v thnh nhng vn th lung linh l nhng vn th thi trung
hu ha v chn dung ngi v :
Ma xun tr d du dng
Hoa khe kh h nh nhng hng bay
Nh nhng lc ca nch cy
Du dng vng di tm my ngang chiu
Nh nhng ting bng xiu xiu
Em ngi chi tc mui tiu du dng (5, 378)
V vi cuc sng ho bnh, nh th mun nhc v nhng nm thng qua

ca ngi lnh gn b vi thin nhin,t nc. m iu bi th lin mch
trn tri - thin nhin - hn nhin. Hnh nh n d cu trc lm ni bt tnh
cht hn nhin ca ngi lnh:
Trn tri vi thin nhin
Hn nhin nh cy c (5, 100)

Vi ngun biu trng l thc vt, chng ti mun phn tch mt n d
tri nhn cu trc rt c bit v c sc trong th Nguyn Duy : Cy tre
Vit Nam chnh l con ngi Vit Nam, do vy mi c im, thuc tnh
ca cy tre cng chnh l nhng c im, tnh cch ca con ngi Vit
Nam, ca dn tc Vit Nam!
Cy tre, t lu tr thnh mt trong nhng biu tng p v sc
sng v phm cch ca con ngi Vit Nam. Hnh nh n d cu trc c
tnh biu trng cao. Bi Tre Vit Nam (5, 37) c Nguyn Duy sng tc
trong thi k quc M ang tin hnh cuc chin tranh hu dit t nc
ta, thm mt ln na bi th khng nh iu ny bng nhng hnh nh
giu sc khi qut v cch ni hn nhin, trong sng:
Tre xanh,
Xanh t bao gi?
V lin sau l mt cu tr li: Chuyn ngy xa... Chuyn v cy tre
gi cho ngi c kh nng lin tng n nhng thn thoi, c tch ca
dn tc. Chnh khng kh huyn thoi ca kh th u gp phn lm cho
c gi hiu r ngha biu trng ca cy tre Vit Nam trong sut c bi
th. Tng bc, tng bc, qua mi kh th, tc gi khc ha hnh nh
cy tre vi nhng tnh cch ca dn tc Vit Nam: cn c, lc quan, thng
yu m bc v kin cng, bt khut.
Bi th vi hnh nh xuyn sut l cy tre, loi cy mc khp lng qu
Vit Nam. Cy tre rt i thn thit vi mi ngi Vit nn mi chi tit
v n, d thong qua vn gi nn tnh cm thn thng, qu mn:
Thn gy guc, l mong manh
M sao nn lu, nn thnh tre i?
Tng c th th nh nhoi, n c, nhng tre c tp tnh lun sng v

mc bn nhau, qun qut bn nhau thnh khm, thnh bi m lm nn lu
nn thnh. cng chnh l biu tng cho tinh thn on kt ca con
ngi Vit Nam. Nhng t gy guc, mong manh trong cu th gin d,
khng c v c trau chut, nhng c ln sao vn gy xc ng l
thng? ng l t tre nhng li thn thit nh ni v ta, ni v chnh
nhng con ngi Vit Nam?
u tre cng xanh ti
Cho d t si t vi bc mu?
Sc chu ng ca tre cng l mt biu tng v sc chu ng ca con
ngi Vit Nam! Tht k l, thuc vo loi cy thn gy, l mng, tre c th
mc bt k u, trong iu kin t ai d cn ci nh th no... m vn
ti xanh l thng. Bi v tre cng cn c, cht chiu, chu thng chu kh
nh con ngi Vit Nam:
C g u, c g u
M mu t, cht dn lu ho nhiu.
R sing khng ngi t ngho
Tre bao nhiu r by nhiu cn c.
Vn mnh trong gi tre u
Cy kham kh vn ht ru l cnh.
Khng bit y l li ca tc gi hay chnh l li ca tre. S pht trin
ca tre biu tng cho sc sng mnh lit ca con ngi Vit nam trong
kh khn gian kh. C th l nhng suy t ca tc gi v sc tre mnh lit,
cng c th l li tm tnh ca tre. Cy tre th hin phn no c tnh
khim nhng v lc quan cho con ngi vi ip ng c g u c lp
li. Ngi ta khng th bit l tre c bao nhiu r th cng khng th bit s
cn c ca tre cao n mc no. Khng ch c tre c nhn ha m c r

mt b phn ca tre cng c nhn ho: R sing khng ngi t ngho.
Hai cu cui ca kh th l mt hnh nh p, khi qut li mt phm
cht ca tre, cng l ca con ngi Vit Nam: vt mi gian kh, lun lun
lc quan, c gng phn u vn ln (Vn mnh... l cnh). Tre phi chng
chi li nhng cn gi ln. Thn cy c th on li, nhng tre vn sn sng
chu ng cho l cnh c th a vui cng gi.
Vi kh hu khc nghit, tre cn l biu tng ca sc sng hin ngang
thn k:
Yu nhiu nng n tri xanh
Tre xanh khng ng khut mnh bng rm.
Ngi c nhn ra ngay mnh, ra v p kin cng bt khut ca cng
ng lng qu mnh.
Nhng phm cch qu bu khc ca tre c Nguyn Duy ch khai
thc: Tre bit yu thng, m bc, tre bit truyn cho con chu ci gc
con chu noi theo, tre bit chu ng mi gian kh, dm hy sinh tt c
cho i sau. Kt qu l lp mng non tip thu c truyn thng bt
khut ca cha ng. Nhng phm cht ny ca tre cng chnh l nhng phm
cch ca con ngi Vit Nam:
Bo bng thn bc ly thn
Tay m, tay nu tre gn nhau thm
Thng nhau tre khng ring
Lu thnh t m nn hi ngi.
ng sau hnh nh ca tng cy tre l lu tre - nhng khm tre trong gi
bo vi hnh nh thn bc ly thn, tay m tay nu ca thn tre.Tre, c th
lin kt vi nhau thnh lu, l trng hp duy nht trong cc loi cy c
con ngi gi km vi t lu: lu tre. chnh l hnh nh biu trng v

cng p v s thng yu on kt gia nhng con ngi Vit Nam.
Tre cng nh nhng mun vt khc ca cuc sng, chng c g bn vng
mi mi. Quy lut ca to ho: tre gi th mng mc. iu qu nht l tre
cng nh con ngi Vit Nam kp li ci gc, ci truyn thng qu
bu v tt p cho con chu mun i noi theo. Truyn thng y l nim
kiu hnh, kh phch hin ngang v c hy sinh:
Chng may thn gy cnh ri
Vn nguyn ci gc truyn i cho mng
Ni tre u chu mc cong
Cha ln nhn nh chng l thng.
Lng trn phi nng phi sng
C manh o cc tre nhng cho con.
Tre gi, mng mc l quy lut, ng thi cng th hin sc sng bt
dit ca tre cng l ca con ngi Vit Nam - cn c, bao dung, yu thng
ging ni. Mng non l th h tr Vit Nam tip thu truyn thng bt khut
ca cha ng:
Mng non l bp mng non
mang dng thng thn trn ca tre.
Cng c chng ta cng c th cm nhn rt r c rng ngoi cy tre l
hnh nh thc cn n hin mt hnh nh na, hnh nh v nhng con ngi
Vit Nam, v dn tc Vit nam. Chnh tn bi th Tre Vit Nam c th hiu
l tre ca Vit Nam, tre Vit Nam, nhng cng c th hiu tre nh l
(con ngi)Vit Nam. Mt cch so snh c rt gn thnh n d. n d
cu trc vi hnh nh tre Vit Nam thc s l biu tng ca con ngi
Vit Nam v t nc Vit Nam. V mch n d y chy sut bi th, to
nn v p lp lnh ca tng chi tit. Cho nn cc hnh nh chi tit: thn gy

guc, l mong manh, thn bc ly thn, tay m tay nu, ni tre lng trn
phi nng, phi sng, manh o cc nhng cho con, ...ni v tre nhng
cng chnh l ni v con ngi Vit Nam. Dng th cui cng gi mt mu
sc trng tn ca tre Vit Nam, ca con ngi Vit Nam, ca truyn thng
cao p ca dn tc Vit Nam:
Tre xanh xanh mi xanh mu tre xanh
C bi th, nh vy c hai hnh nh. Hnh nh thc, hnh nh d nhn
ra l hnh nh cy tre. Hnh nh khut lp kh nhn thy l hnh nh con
ngi Vit Nam. Hai hnh nh y qun qut ln nhau, ho vo nhau to nn
n d cu trc c o, to nn b su cho ging th chn tnh, chn thnh
vng vn khp bi th. Bi th khp li trong mu xanh hy vng, mu
xanh ca s sng ang ny n ra c chn tri. Trong mt bi th, hng lot
n d cu trc xut hin lm nn gi tr biu tng ca hnh nh tre - biu
tng cho Dn tc Vit Nam kin cng, anh dng bt khut trong cuc
chin chng li cc th lc xm lc.
R rng l ngha biu trng ca mt s t ng ch thc vt trong th Vit
ni chung v trong th Nguyn Duy ni ring l hon ton c l do. L do
y bt ngun t thc t khch quan ca ngi Vit Nam.Cc n d cu trc
trong th Nguyn Duy cng cho thy c im t duy ngn ng ca ngi
Vit Nam l kiu t duy hnh tng, mang tnh c th, hnh ng - trc
quan [27, 346]. T duy ca ngi Vit lun gn con ngi vi thin nhin.
Hiu v bn sc vn ho ca ngn ng v t duy ca dn tc cng l s t
thc dn tc. iu l cn thit chng ta ngy cng pht trin v mi
mt.
2.4.2.3. Ngun cc hin tng t nhin
Trong cc n d cu trc trong th Nguyn Duy, cc n d c

xy dng c ngun l nhng hin tng t nhin khng phi ch n thun
miu t cc hin tng t nhin nh: nng, ma, bo, sm chp, rng, ni...
Cc cu th cha cc hin tng t nhin y ch yu l biu trng,
ni v cc hnh ng, tnh cht, tnh th... ca con ngi. Di y l kt
qu nghin cu ca chng ti v vn ny trong th Nguyn Duy.
C ngi ni Nguyn Duy l mt "nh iu khc ch". Phi iu khc

bng hn va v ni nh khn ngui vi ngi cha ca mnh mi vit ni
nhng cu th nh th ny:
Ta i m mng trn tri
cha cuc t mt i cha xong.
l tm trng ca nh th khi nh v ngi cha khut. Ni nim

n hn c dy v nh th.
Trong mt bi th tnh, nh th bc l:
Ln la mi th l ta l di
dnh thnh mt cp c tnh yu
Th l ta m ci em mi mi
Ci vu v cht ui di sng chiu (5, 135)
S rt r ln la khin cho Ta thnh di dt. dnh li yu n ni

mt cp c tnh yu. Cch vit ca nh th y v cng mi m khin
ngi c bt ng. Khng c c em trong vng tay mnh nh th
thy:Th l ta m ci em mi mi v cu th cui cng ca kh th mi
thc s m nh:Ci vu v cht ui di sng chiu. Ci vu v y l
nh th mun ni v ci ngu ng, di dt ca mt thi trai tr. Ci vu v y-
ci tnh yu u rt p rt trong ngn nhng li thiu mnh m y cht

ui di sng chiu- tht trit l bit bao. "Sng chiu" tng trng cho
cho thc ti v tnh yu mong manh. Nht l khi em khng l gi na, em
khng l kinh thnh c xa na, em l ca thc ti ri, ca H Ni thi m
ca ri. Ta li tr v gc si gi quen thuc lm li t u. lm th tnh
tng nhng la ang yu.Ho ra bi th khng phi l th tnh na ri, m
l mt bi th th s vit v tnh yu. Su sc n ngm ngi.
n d vng trng c nh th s dng vi ngha biu trng ln lao.
Vng trng tnh ngha sng trong khng gian v thi gian k c:
Hi nh sng vi ng
vi sng ri vi b
hi chin tranh rng
vng trng thnh tri k
Trn tri vi thin nhin
hn nhin nh cy c
ng khng bao gi qun
ci vng trng tnh ngha
Hnh trnh t tui th nhc nhn n khi tr thnh chng lnh trong
nhng nm thng chin tranh gian kh gia rng Trng Sn, nh trng
lun ng hnh cng nhn vt tr tnh. Con ngi v thin nhin hi ho
trong mi kt giao tri k, thu chung. Gia con ngi vi thin nhin, vi
trng l mi quan h chung sng, quan h thm tnh khng kht. Trng l
ngi bn ng hnh trn mi bc ng gian lao nn trng hin din nh
l hnh nh ca qu kh, l hin thn ca k c chan ho tnh ngha. Ngi
ta c inh ninh v s bn cht ca mi giao tnh y, nhng:

T hi v thnh ph
quen nh in, ca gng
vng trng i qua ng
nh ngi dng qua ng
Gia chn th thnh bao nh sng nhn to lm lu m nh sng ca
vng trng. Tc gi to ra s i lp gia hnh nh vng trng tri k, tnh
ngha trong qu kh v vng trng "nh ngi dng qua ng" trong hin
ti. S i lp ny din t nhng i thay trong tnh cm ca con ngi.
Th trc, ta hn nhin sng vi ng, vi sng, vi b, vi gian lao "
rng", khi y trng chan ho tnh ngha, thin nhin v con ngi gn gi,
ho hp. By gi, thi quen cuc sng phng tin y khin ta khng
cn thy trng l tri k, ngha tnh na. Trng l biu tng chung khi nh
th mun ni ti th thi, nhn tnh.
Tuy nhin, cuc sng hin i lun c nhng bt trc. V chnh trong
nhng bt trc y, nh sng ca qu kh, ca n tnh li bng t, l lc
ngi ta nhn thy gi tr ca qu kh gian lao m tnh ngha, thiu thn m
y:
Thnh lnh n in tt
phng buyn-inh ti om
vi bt tung ca s
t ngt vng trng trn
Hnh nh n d vng trng trn l biu tng cho v p trn y

vin mn. Cng nh qu kh lun trn tra trong k c ca nh th, nht l
khi l k c ca mt thi ho hng trong lch s. y l kh th quan
trng trong cu t ca ton bi, l s chuyn bin c ngha bc ngot ca

mch cm xc, bc l r ch t tng ca bi th.
S v tnh m li hu khi nh trng thay th cho nh in, y
cn l s thc tnh, bng ng v ngha ca nhng ngy thng qua, ca
nhng ci bnh d ca cuc sng, ca t nhin, l sc sng vt ra ngoi
khng gian, thi gian ca tri k, ngha tnh. Cc t "bt tung", "t ngt"
din t trng thi cm xc mnh m, bt ng. C ci g nh thng tht, lo u
trong hnh nh "vi bt tung ca s". Vng trng trn u phi khi "n in
tt" mi c?! Cng nh nhng thng nm qu kh, v p ca ng, sng,
b, rng khng h mt i. Ch c iu con ngi c nhn ra hay khng m
thi. V th l trong ci khonh khc "thnh lnh" i din vi trng y, n
tnh xa "rng rng" sng dy, thn thc lng ngi:
Nga mt ln nhn mt
c ci g rng rng
nh l ng l b
nh l sng l rng
Trng l qu kh ti p, cng l hin ti ca nhn vt khi trc
tip tr v i mt vi qu kh ca mnh.Vng trng mang ngha biu
tng. Mt trng i din vi mt ngi, mt trng cng l mt ngi, l
qu kh ang sng trong thc ti, trng l tri k, n tnh xa,...
Tc gi s dng lin tip 4 n d cu trc l nh trng th hin
ngha biu tng. n kh th cui bi, vng trng y li chuyn thnh nh
trng. nh trng bt cht soi chiu, thn nhin v lng, s im lng ca
nh trng l s im lng ca chn l. Bnh d, mc mc nhng khin "ta
git mnh"
Trng c trn vnh vnh

k chi ngi v tnh
nh trng im phng phc
cho ta git mnh.
Mch cm xc i t qu kh n hin ti v lng kt trong ci "git
mnh" cui bi th. Trng hin din trong qu kh, t ngt sng trong hin
ti v mc nhin vng vc trong suy ngm nhn tnh. Qu kh khng ng
yn, nht l khi qu kh ho hng. cng l chn l gin n thnh
o l: "Ung nc nh ngun" m nh th mun gi ti bn c.
Nh vy, n d cu trc trn c s ngun biu trng l hin tng t
nhin trong th Nguyn Duy l mt b phn trong vic s dng cc n d
ca nh th. Do cc hin tng t nhin gn gi v gn b mt thit vi con
ngi Vit Nam nn chng thng c s dng lm ngun quy chiu
sang phm vi hot ng, phm cht, tnh cch... ca con ngi khi xy
dng cc n d cu trc trong thi ca Vit Nam ni chung, trong c th
Nguyn Duy ni ring. cng l biu hin ca vic mn cnh ng
tnh thng xy ra trong cc sng tc th ca.
2.4.3. Ngun biu trng t nhng s vic hay hin tng xy ra trong
cuc sng
Th ca thng cha ng nhiu c trng vn ho ca dn tc.
l cc phong tc, tp qun, thi quen, np sng, li n ting ni, iu kin
sng, lch s vn ho ca nhn dn. Tuy nhin, qua kho st t liu, chng
ti thy rng ngun ch yu v quan trng to nn nhng hnh nh n d
c trng cho th Nguyn Duy l cc hin tng vn ho v phong tc v
i sng lao ng. sn xut, np sinh hot hng ngy ca nhn dn.
2.4.3.1. Ngun biu trng t cc hin tng thuc vn ho phong tc
Th gii tinh thn ca ngi Vit mang m mu sc tm linh, tn

ngng. C th d dng nhn thy c trng qua tc th cng, qua h
thng n i, miu ma, cha chin. iu ny c Nguyn Duy khai thc
bng vic s dng cc biu tng PHT hay BT, THNH THN xy
dng cc n d cu trc. Pht c dn gian coi trng v l ng tt bng,
cng bng, t bi, bc i, lun cu chng sinh khi b hon nn. Pht l tn
gi Hn Vit vo Vit Nam t th k IV V khi Pht gio c du nhp vo
Trung Hoa sau li c du nhp vo Vit Nam. Trong s tri nhn ca
ngi Vit, Pht l l ngi hin lnh, giu lng t bi, lun cu nhn th.
V vy Nguyn Duy mi vit v th gii tm linh vi Bt, Pht, thn thnh,
vi mi hu trng, hng trm.
i trong bng Pht, Pht trong ci i l bi th ca Nguyn

Duy c nh th c trong m Pht n Hu. Mi u, c gi
tng l nhng bi th trit l Pht gio kh hiu, nhng hng trm ngi
yu th thc s rt xc ng . Nhng bi th yu chung ha bnh, ca
ngi qu hng t nc d qu hng t nc trong chin tranh c lit,
nh ca tan hoang, ngi dn tang tc chia la th qu hng vn bao dung
v l ni chn cui cng lm ch da tinh thn cho ngi dn vng tm
vt qua nhng ni kh au.
i trong bng Pht l bi th lng lng cht Pht trong th

Nguyn Duy, tm, tm v tm, bi th cm ng v dt do tnh ngi tnh
i. Pht y m cng l i y! Tnh yu con ngi, tnh yu chng sinh
trong th Nguyn Duy c ln c nh nhng trang kinh lng lng bng
Pht gia ci nhn gian.
Pht trong ci i l bi th m nh th lng du y trn qu

hng, trn mi min t nc, trn nhng vng t nc ca chin tranh

nh Campuchia, nh Lin X...nhng vng t cn lm kh au s chia
v cm thng bng nhng cu th, vn th dt do tnh ngi tnh Pht.
ng, nh th th ngho nhng tm lng nh th vi nhng cu th th qu
l nh nhng v Pht gia ci i bao la.
Ci Pht thng gn vi cc hnh nh hoa hu, hng trm. V y

l hoa hu trng trn bn th m ca nh th:
Bn thn hng hu thm m
khi nhang v no ng ln nit bn
Mu trng v mi thm ca hoa hu c Nguyn Duy cm nhn
bng tt c s thanh khit ca tm hn mnh. l biu tng ca s thanh
khit v thm tho nh tm lng ca m i vi con v tnh yu, lng bit
n ca con dnh cho m.
Trong bi th Ln, hnh nh hoa hu trng cng c nhc ti
hai ln:
Mi hu trng quyn khi trm thm lm...
C nghe mi hu trng hng trm....
Mi hng trm v hng hu trng to khng gian trm tnh thanh
khit ca ci Pht. Ni y c m v b ca tc gi. Mi thm ca hu trng
hng trm tng trng cho nhng xc cm v tnh thng bao la, mnh
mng ca b. B hin lnh, tm hn b n hu, thnh thin. Tin, Pht,
thnh thn soi sng lng t bi, bc i m b hng ti. Sng trong tnh yu
thng p ca b nh vy nn a chu mi thu hiu c lng b, tm
hn b. B mang v p ca mt v tin, thn, thnh, Pht:
Ti trong sut gia hai b h thc

Gia b ti v tin, Pht, thnh, thn
Dng nh khng c ranh gii gia nhng o nh v hin thc trong

tm hn tr th ca tc gi. Ni y, ngi b l cu ni, l i cnh chp
cho m c ca chu bay xa hn trong tr tng tng phong ph. Ngi
c c th hnh dung c ging k du dng, trm m ca b dnh cho
chu y yu thng, tru mn. Ngi ha thn vo mt phn trong cu
chuyn c tch ngi k, i theo sut cuc i nh th nhng bng hnh
nhn hu, bao la. B nh cnh tay nh nhng a chu vo i bng mt
nim tin rt chn thc, bi p cho tnh cm p ny n trong tr th.
Quanh hnh nh ca ngi b nh ta ra mt sc ht huyn o ca sc mnh
tm linh bao trm khng kh on th. ri nm thng i kh p n
cun i nhng gi pht m m, yn nhng vn khng sao lm phi phai
c khng gian thing ling in su trong lng tc gi. l mt min k
c p v trong tro nh ci Pht vy. iu nui dng tm hn nh
th trong sut nhng chng ng i.
2.4.3.2. Ngun biu trng t cc hin tng thuc i sng lao ng sn

xut
Trong th Nguyn Duy, mi kha cnh ca i sng lao ng sn
xut hng ngy ca ngi dn lao ng u c phn nh kh a dng. T
cng vic lam l, vt v ca b :
b m cua, xc tp ng Quan
b i gnh ch xanh Ba Tri
Qun Cho, ng Giao thp thng nhng m hn (5, 29)
Nhng cng vic ca cha:
Cha ti , sut i th nng

tru c hai vai vic nc vic nh
bom ri bo my ln nh sp
li ci tui gi, con chu i xa... (5, 322)
Qua nhng cng vic ca nhng ngi lao ng m nh th cp

ti, chng ta thy hin lrn trn trang th mt vn thi s, vn v cuc
sng vt v kh khn.
Ri nhng cng vic ca ngi lm gch:
t im lng di chn ta
Lng nghe c ting ph nh vang ngn (5, 39)
Cng vic cy cy ca nng dn, ca nhng ngi lm mui vt v chu

en da cho mui trng:
Hm nay ti gp mui trn ng
T v mn cn ln trong rung ct
T bn tay sn chai xi m chang gt
T gng mt nh nh cua luc
T vt o ra ng mu nu non v thn mu ct bc
T dng ngi i tt bt gia tra h (5, 21)
Nhng hot ng ca ngi lm xic, ca ngi ht xm.... tt c i

vo trang th Nguyn Duy nh chnh thc t ngoi cuc sng. Vi cc nh
th tr cng trng thnh trong khng chin chng M, quan nim thm m
trn ca Nguyn Duy in m du n ch quan ca th h nh th. Mt trong
nhng c im ni bt trong th chng M l pht hin ci p ngay trong
i thng gin d. Nhng gia quan nim Ci l nht l khng thy g l

c ca Thanh Tho v quan nim Tm nh vng trong mui mn m hi
ca Nguyn Duy vn c mt s khc bit ng k. Chnh quan nim ny
cng to nn s khc bit gia Nguyn Duy v cc nh th ca dng th
ng qu trc . Vi Nguyn Bnh, on Vn C, Anh Th, ci p ca
lng qu c thi v ho, khng h c du vt ca chn lm tay bn. Cn
Nguyn Duy em theo c bn t lm lp ca nng thn Vit Nam vo th,
nhng t bn t lm ni bt nhng v p n s nhng k diu. Vi
quan nim trn, Nguyn Duy li cng khc bit hn vi nhng nh th
ng i sng tc theo xu hng hin i ch ngha, bi v trong khi h
mi mit kim tm ci p trong nhng gic m tng su v thc - ci p
l lng, b n n mc ngi c kh lng gii m c - th Nguyn Duy
vn thm lng pht hin nhng v p n s gin d gia cuc sng i
thng y vt v, nhc nhn.
2.5. Tiu kt
Qu trnh biu trng ho v s lin tng to nn cc n d cu

trc cho th Nguyn Duy. Qua kho st th Nguyn Duy c th nhn thy 3
ngun biu trng thng c quy chiu sang ch l cc hot ng, phm
cht, tnh cch ca con ngi. l: ngun biu trng t b phn c th
ngi; ngun biu trng t gii t nhin; ngun biu trng t nhng s vic
hay hin tng xy ra trong cuc sng lao ng sn xut v sinh hot ca
nhn dn. Trong , tc gi s dng nhiu tn gi b phn c th ngi v
thc vt cng nh sinh hot ca con ngi biu trng ho hon cnh
sng v tnh cch con ngi.
Cc hnh nh biu trng u rt quen thuc v gn b mt thit vi

i sng, phn nh cuc sng t nhin v x hi ca ngi dn Vit Nam t
trong v sau khng chin chng M. Hin tng biu trng cn in du n

bn sc vn ho mi trng sng ca con ngi, cng nhng thi quen v
lao ng sn xut, nhng quan nim nhn sinh ca nhn dn ta. N phn
nh li t duy cm gic, hnh ng - trc quan ca con ngi Vit Nam,
khc vi cc dn tc khc.
Qua cc n d cu trc trong th Nguyn Duy, chng ta thy hin ln

quan im ngh thut ca nh th. Nguyn Duy c t nhin, chn thnh n
mc mc khi khc ho chn dung v tnh cch ca mnh khi i din vi
thc ti chin tranh v vi hin thc ca cuc sng sau chin tranh. phn
no, chng ta cng nhn thy mt Nguyn Duy chn thnh vi cht tho
dn, ht mnh v cuc sng v v tnh yu cuc sng.

Chng 3
N D BN TH TRONG TH NGUYN DUY
3.1. V khi nim n d bn th
Nh chng ti c dp cp trn, n d bn th thc cht l phm

tr ho nhng bn th tru tng bng cch vch ranh gii ca chng trong
khng gian[1, 312 ]. n d bn th v cht liu hnh thnh do kinh nghim
ca chng ta trong vic tri gic nhng i tng vt l v cc cht liu to
nn mt c s khc nhau ng ngha ho cc nim vt ra ngoi ranh
gii ca s nh hng n gin. Vic ng ngha kinh nghim ca chng ta
trong cc thut ng i tng v cht liu cho php chng ta chit xut ra
nh mt b phn ca kinh nghim chng ta v gii thch chng nh nhng
bn th hoc nhng cht liu c tnh gin on thuc cng mt loi no .
Biu tng v nhng loi n d bn th gm: n d vt cha vi:

khng gian hn ch; trng th gic; s kin, hnh ng, cng vic, trng
thi.
Chng hn: Trng th gic cng c ng ngha ho nh mt vt

cha, cn ci c nhn thy chnh l ci c cha ng ca vt cha y.
Do m c cch ni: Ci my bay nm trong tm ngm, hay : mt m
nh ngi hnh phc, v.v
Cc s kin, hnh ng nh cch n d bn th nn c tri nhn v

hiu nh nhng i tng; cc cng vic c biu hin bng cht liu, cn
cc trng thi c hiu nh nhng vt cha. Do vy, chng hn, cuc thi
chy maratng l mt s kin c tri gic nh mt bn th (i tng)
gin on.Cuc thi chy ny c thi gian, khng gian xc nh nn c
xem nh i tng - vt cha, trong cha ng nhng ngi tham gia,
cc hnh ng: xut pht, v ti ch, trao gii thng
Hay trong cu: Trong nim vui chung, xin mi ngi nng cc chc
mng thng li ca chng ta th cch ni trong nim vui chung cho
thy trng thi tnh cm c tri nhn/ hiu nh mt vt cha. l mt
n d bn th.
Sau y l kt qu kho st cc n d bn th trong th Nguyn Duy.
3.2. Kho st chung
Kt qu nghin cu, kho st 4 phn th trong Tuyn tp th Nguyn

Duy cho php nu my nhn xt tng qut bc u nh sau:
Nguyn Duy s dng tt c 129 n d bn th. Nh vy, bnh qun
mi trang l 0,33 n d bn th. n d bn th c s dng trong th
Nguyn Duy l kh nhiu. Di y l kt qu thng k chung:
Bng 3: Thng k cc n d bn th trong th Nguyn Duy
n d T l S t l
STT Phn th bn th phn trm trang ADBT/ trang
1 ng lng 23 17,8 % 47 0,49
2 ng nc 76 58,9 % 229 0,33
3 ng xa 10 7,8 % 49 0,2
4 ng v 20 15,5 % 62 0,32
Tng 4 phn th 129 100% 386 0,33
s
So vi n d cu trc, n d bn th trong th Nguyn Duy t hn

v s lng v v th, s phn b trn cc trang th cng tha tht hn,
trung bnh mi trang th cha c c mt n d bn th. n d bn th vi
nhng loi v nhng cch th hin ca chng s c chng ti trnh by
trong nhng phn di y.

3.3. Cc n d bn th trong th Nguyn Duy
tin theo di, trc ht chng ti xin dn mt s n d bn th
trong th Nguyn Duy di y (xem bng 4).
Bng 04: n d bn th trong th Nguyn Duy
di sn trng c mt vin si xanh rt nh
1 anh ct du tui tr mnh
c khi no em xi c vn trng
mnh c x c lp lnh nh la
3 k nim anh chm lp di chn em
4 mnh vn thi gian chp ni i ngi
trn kip ngi ta chp chn ngun ci
5 c mt min qu i dng ni ci
hm nay ti gp mui trn ng
t v mn cn ln trong rung ct
t bn tay sn chai xi m chang gt
6 t dng ngi i tt bt gia tra h
7 ip khc sng un ln trong lng
ip khc sng trong lng nguyn vn
8 git nc nh bit tm ngoi bin
nhn v qu m xa xm
9 lng ta ch t m nm m ma
t im lng di chn ta
10 lng nghe c ting ph nh ngn vang
du xa khut no chung chiu
11 ni au cn lng lng treo gia tri

12 c mt ma ng trong t lnh
be tt khng y nhng khng nht
13 ung ri nghe c bo bn trong
qu nh pha ngi sao
14 sng mn khc ca dao lm cu
con c bay l bay la
15 theo cu quan h bay ra chin trng
nghe ai ht gia ni non
16 m hng ng c dp dn trong my
nghn nm trn di t ny
c sao c cnh c bay la
c sao c sc my sa
17 c sao c khc dn ca qu mnh
cc anh hnh qun xuyn qua gic ng
18 li tn dng du chn m sng
v.v.
Sau y chng ti trnh by tng tiu loi n d bn th trong th Nguyn

Duy.
3.3.1 n d khng gian hn ch
Con ngi l nhng thc th vt l hn ch trong mt khng gian nht
nh v tch bit th gi cn li bi b mt . Mi con ngi l ci cha ng
b hn ch bi b mt ca thn th to nn th gii bn trong c th v bn
ngoi c th. Con ngi l vt th khp kn, cha nhng knh lin lc vi
th gii ngoi cnh sn sng phn ng tc ng li th gii bn ngoi nh
cc c quan cm gic.

Trong th Nguyn Duy, cc n d bn th khng gian hn ch c
nh th s dng l mt bin php to nn nhng gi tr ngh thut to ln.
Theo kt qu kho st chng ti thu c kt qu:
Trong 129 n d bn th c ti 98 n d bn th thuc loi khng gian
hn ch, (chim 76 %). Trong cht liu vt cha l c th con ngi gm
43 n d, (chim 33,3 % trong tng s cc n d bn th v chim 43,9 %
trong s cc n d bn th c vt cha l c th con ngi).
Vt cha l nhng thc th trong khng gian chim 55 n d, chim
s lng ln trong n d khng gian hn ch (42,6 % trong tng s cc n
d bn th v chim 56,1% trong n d bn th thuc loi khng gian hn
ch).
Nhn xt:
Congi l vt cha ca th gii bn trong v to gii hn vi th
gii bn ngoi. Nhng mi b phn bn trong c th li tip tc tr thnh
vt cha ca ca nhng th gii khc theo nhng s tri nhn v th gii ca
cc dn tc khc nhau th hin nhng nt ngha biu trng. V lnh vc
ny chng ti nhn thy c nhiu n d bn th v n d cu trc c s kt
hp vi nhau. Nhn t gc ny chng l n d cu trc nhng khi ly con
ngi lm trung tm ca s tri nhn th chng li l n d bn th. Tuy vy,
ngha biu trng m cc n d ny mang li th khng khc xa nhau, ch l
mt s s khc bit b phn ch khng phi l khc bit tng th. Chng hn
Cn gi t thung lng mang ln
Ting bc xo cnh ng ln nc gi
Git sng mui co ro u nhnh m
Nhc nhi bn chn ph php th trong bn (5, 64)
n d cu trc bnchn ph php th trong bn c ngha biu
trng ni vt v ca nhng ngi lm rung nh th mun s chia vi h.
n d vt cha: bn chn l cht liu vt cha v bn l i tng vt cha.
Chng th hin s vt v ca ngi nng dn khi cy la trong gi rt. Tu
trung li, c hai n d th hin s cm thng chia s ca tc gi vi cng
vic nhc nhn ca nhng ngi dn. l tnh cm yu thng ca
Nguyn Duy vi nhng ngi dn chn lm tay bn.
Khng ch cm thng vi ni vt v ca nhng ngi dn qu,
Nguyn Duy cn au n, dn vt trc nhng cnh ngn, trc nhng s
phn bt hnh ca cuc sng:
C mt lo b gy
Khc khn trn sn ga
....C mt b bi rc
Nm co ro gm cu
... C mt em im
Nm n giao tha gc cy
....C ch b i bi
Khoo mi hin lng nghe
....c mt ngi nng g
Ngi bn sng nh nh. (5, 117)
Trong khng kh rn rng ca tt n, khi c thnh ph ang nh
n, nh chy, nh khi, nh toc v chy n nh c mt trn nh xy ra th
u ,ni sn ga, ni gm cu, ni gc cy, ni mi hin, bn sng vn
cn nhng con ngi khng c n tt m li khc, nm co ro, nm khoo
hay ngi mi hin m gm nhm ni vt v, kh khn ca mnh. Bng tm
hn nhy cm v tm lng nhn hu, Nguyn Duy tch khi th gii n o
no nhit kia v nhn thy nhng con ngi , cm thng thng xt cho
thn phn ca h. Hng lot n d vt cha xut hin l phng tin c lc
th hin nhng cnh i khng may mn . Vt cha u tin, ln nht
cha ton b cc nhn vt trong bi th l thnh ph, vt cha th hai, trc
tip cha cc nhn vt l nhng: sn ga ( cha hnh nh lo b gy); gm cu
(cha b gi bi rc); gc cy ( cha em im ); mi hin (cha ch b i
bi); bn sng ( cha ngi nng g). Bng vic s dng cc n d vt cha,
tc gi to nn th i lp gia vt cha ln v cc cht liu vt cha. Khi
c thnh ph ang tng bng t pho n tha, khi mi ngi ang hn
hoan vui sng th gc khut ca thnh ph, cn c nhng s phn bi t,
la tui, hng ngi, ngi gi, ngi ln th thiu cm n, thiu nh
, tr nh khng nhng thiu cm n, thiu nh m cn thiu cha m, thiu
nim vui tr th. Nguyn Duy khng giu gim nhng cnh i trong x
hi m khi pht hin ra, nh th cn phi trn hin thc ra trc mt
chng ta. Thc t cuc sng cn rt ph phng vi nhng kh khn, thiu
thn ca nhng kip ngi nh b, bt hnh. Gia dng i, cn lm mt
bn tay cu vt nhng s phn au kh y. l thng ip m nh th
mun gi ti bn c qua s cm thng v ngh thut miu t ca nh th.
n d bn th th hin r nhng iu .
Th hin nhng tnh cm vi qu hng, Nguyn Duy khng ch vit
v nhng ngi dn qu m nhiu bi th, tc gi cn trc tip th hin
tnh cm ca mnh vi nhng k nim tui th, nhng phong cnh qu hng
Git nc nh bit tm ngoi bin
Trong n d cu trc, lng l biu trng cho nhng cung bc tnh cm
ca con ngi. Trong v d, lng biu trng cho tnh cm thu chung trn
vn ca tc gi v nhng k nim tui th. Vi n d bn th, lng l vt
cha cho nhng ip khc sng, tc l vt cha cho nhng min k c
khng bao gi nht phai ca tui th Nguyn Duy.

Con ngi c nh th nhc ti vi nhiu sc thi th hin cm xc.
iu m nh th thng hay ni ti l s i din ca con ngi vi chnh
bn thn mnh, nht l trong thi hin i:
ngp nga ngp ngong ku ma,

ha ra ta gp bng ta trn tng
Tng l khng gian hn ch m mt ca con ngi c th nhn thy c.
Tng l vt cha cho bng ta, th m chnh bn thn ta tng l ma. Cu
th vi n d vt cha tht thm thu khi nh th ni v thi ca con
ngi khi i din vi thc t v vi chnh mnh.
V d, bi th Cm bi ca c th xem nh du son cho th loi lc

bt ca Nguyn Duy, vi hai cu gi m :
xin nghe anh ni cc nghim
linh hn ct bi min trong veo
Min trong veo l vt cha cho linh hn ct bi. Nh th chu nhiu

nh hng ca ci Pht v lun hng ti s trong tro, thanh tnh ci
Pht. Nguyn Duy thng nm bt c ci mong manh nhng li rt vng
chc trong i: cht rng rng ca nh trng; mt ting tc k lc v gia
ph; mt du chn cua lm tm rung bn; mt k nim chp chn ngun
ci; mt mi thm ca hu trng trong n thong h thc gia ngi v
tin Pht (V Vn S). V y, Nguyn Duy nm bt c mi c trng
rung ng:
Rm vng bc ti nh kn bc tm
ti thao thc trong hng mt ong ca rung

trong hi m hn nhiu chn m
ca nhng cng rm x xc gy g
Bi th m nhng gi tr vnh hng trong cuc i c thi s tho

dn khi mu t s nng m ca rm, t mi thm ca ng ni qu
hng.
n d vt cha: Nhng cng rm x xc gy g l vt cha , nhn

vt ti l cht liu trong vt cha; Rm vng l vt cha, ti l cht liu;
hng mt ong ca rung l vt cha, ti l cht liu.
Cng mt cht liu c ti 3 vt cha trong mt kh th. Ba cht liu

y l tnh cht chung ca rm vng. Hnh nh rm vng y mang li cho
thi s nhng cm gic thn thng ngy no. l hnh nh m gi cm ci
phi kh tng b r lt . l hnh nh ngi b chng nhng m cua
xc tp m cn cc nhc ni rung ng. Hi m hn nhin chn m
y l s m p ca tnh ngi, l s ch che ca t dnh cho ngi con
qu hng. Nguyn Duy i vo nhng iu n s, gin d tng chng
nh ri vo qun lng; i vo ci v danh ni ln iu v gi. Nt p
trong th Nguyn Duy l , mong manh, bnh d nhng li rt vng chc.
Nhng iu tng n gin tr thnh hnh trang nng mi

con ngi gia bao thng trm ging bo ca cuc i.V y l li ru du
dt mnh mang thm m tnh yu thng ca m:
Ta i trn kip con ngi

Cng khng i ht my li m ru
M ru ci l i
Sa nui phn xc ht nui phn hn. (5, 33)
Hoc tui u th gn vi hnh nh qu hng mi mi i trn cuc i

vi mi con ngi. Ni qu hng c tui m nhng k nim nh nhng con
du chm khc vo tn xng tht nh th:
Con du chm chm tr trong xng
Thi th u khng th no nh i
Trn kip ngi ta chp chn ngun ci
C mt min qu trong i ng ni ci. (5,13)
Vi Nguyn Duy, l nhng chim nghim v cuc i, v nhn

sinh quan cao p, v nhng g con ngi phi i mt vt qua sng c
ngha hn vn ti chn, thin, m; nng niu gi gn ngun ci, trn
trng v p tim n trong b su tm hn. Xin c mn li bnh ca c
nhc s Trnh Cng Sn y d dm, v nhng ht sc trn trng hn th
mc mc m ti hoa nh chnh con ngi nh th Nguyn Duy thay cho
li kt: Hnh hi Nguyn Duy ging nh m t hoang, cn th Nguyn
Duy l th cy qu mc trn m t hoang .
Th hin quan im ca mnh v cuc i, nh th vit:

C ci ming lm chc nng ci by

Sau n ci lm chm rng ca
C ci mi mng hn l ma
Hn m bn ny, bt mu m bn kia...
C trn nh p nhau bng ch ngha. (5, 299)
Ci ming l mt b phn c th con ngi, bn trong n l hm rng,
bn ngoi l b mi. Ming l vt cha ca rng. y, Nguyn Duy mn
hnh nh rng mi khi qut c gc khut th thi nhn tnh ca cuc i.
Nhng cu th ca Nguyn Duy nh mt cu hi ca tc ga au vi ni au
nhn qun.
3.3.2. S vic, hnh ng, cng vic, trng thi
Qua kt qu kho st ca chng ti, trong 129 n d bn th c 31 n
d ch s vic hnh ng, cng vic, trng thi (chim 24,03%). Nhng n
d bn th c Nguyn Duy s dng nhn bit nhng s vic, s kin,
hnh ng, cng vic, tnh cht v cc trng thi. Trong ,, nhng s kin,
hnh ng c hiu nh nhng i tng, nhng cng vic c biu hin
bng cht liu cn trng thi c hiu nh nhng vt cha.
Vit v chin tranh, Nh th hnh dung ci cuc nh nhau nm 1979

l cuc nh nhau ca hai anh A.Q v Ch Pho. Cuc chin u, cuc nh
nhau l vt cha, A.Q v Ch Pho l cht liu c cha trong s vic:
Tr tru ni Hu Ngh Quan
Gi nh mu chng lunh loang mt o
A.Q tm tc Ch Pho
hai bc lnh nh ngho cng thua. (5, 128)

Kt cc, hai nn nhn ca cuc chin ai cng thua. l mt cch
nhn ring v rt mi m ca Nguyn Duy v chin dch 1979. Bi gi hai
bn tham chin, mt l i xm lc, mt l chng xm lc, d c thng v
tinh thn theo kiu A.Q hay Ch Pho th vn l mt tht bi thm hi.
y l s tht bi khi nhng ngi dn ngho kh phi l nn nhn ca cuc
chin. iu ny hn mt ln nh th nhc ti:
Ngh cho cng
Mi cuc chin tranh
Phe no thng th nhn dn u bi...
V sao vy? C l l v nhn dn. ng v pha nhn dn th nhn dn
c hai phe u chu nhiu tn thng do cuc chin mang li. n d vt
cha: cuc chin tranh v nhn dn l cht liu trong vt cha. Chin
tranh, d l chin tranh chnh ngha hay phi ngha li l mt vic khc,
nhng cn tn tht ca bt k mt cuc chin tranh no, k c chnh ngha,
k c phi ngha, th u ri ln u ngi dn ht.
Ngh cho cng
Mi cuc chin tranh

Phe no thng th nhn dn u bi...(5, 2998)
Ra khi cuc chin, ngi lnh tr v vi cuc sng i thng vi
bao vt v lo toan. Th hin nhng cng vic trong cuc sng i thng ,
nh th mun gi nhiu hn t:
Thi hu chin vn ta ngi trong cuc
X s ph nhiu sao tht lm n my
... X s nhn tnh
Sao tht lm thng binh i kim n kiu. (5, 298)

n d bn th: x s ph nhiu n my; x s nhn tnh thng binh i
kim n kiu. Nguyn Duy th hin quan im, s nh gi li nhng
gi tr vinh quang ca chin thng mt thi. Thi oai hng i qua, hin
thc cuc sng th hon ton khc vi x s ph nhiu, x s nhn tnh.
Nguyn Duy th hin mt ci nhn khc v t quc nh thc tnh chng ta v
hin ti vi nhng kh khn ca ca cuc sng m nhng ngi lnh v
nhn dn phi i mt trc tip.
Hoi nim v mt cht thu vng nc Nga, mt min tuyt trng, mt

qu kh ho hng ca mt cng quc ca nhng con ngi nhn hu tuyt
vi. n d bn th: thu l vt cha ca rng phong, ca vng th hin
iu nh th mun ni:
"Rng phong chm thu ri
Vng ri trn mi tc ngi i qua (5, 723)
Con sng Thao l vt cha nhn vt ti. Vt cha l ci c nh

th th hin bc tranh tm trng ca mnh.
Sng Thao thm mt ln ti tm
Thm mt ln ti n ri i
Gi c thi trng khng ngoi bi vng
Ti nhn em khng ni nng g

... Em a tin bc chn gn gi lm
Ht ma dng dng ngn c ven (5, 192)
D hiu v sao dng sng Thao, sng rt c th nhng trong bi th n
ch cn nh mt biu tng sng. Sng Thao tr thnh nhn chng cho tnh
S ha bi Trung tm Hc Liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn100

cm ca nh th vi mi tnh vi ngi con gi.Mt bc tranh chia ly bun
vi im nhn l em v ti trn nn xanh mt ca c non sau cn ma. Ht
ma "dng dng" hay chnh lng ngi cng dng dng, na na i, nh
khng mun c cuc chia ly ny. Bc chn "gn gi" l bc chn ngp
ngng, e thn:
Yu mn xin ng bun em nh
Dng nc tri i, git nc li ri v
Tc gi dng n d bn th: dng nc l vt cha nhng git nc.
Git nc gi cm gic tinh khit, nguyn s. Git nc tr v dng nc
cng nh dng sng mit mi ra bin nhng cn ma trong lnh tr v
t lin, con ngi d c bn ba khp chn tri gc b vn mong mt ngy
c m mnh trong dng sng ngun ci. Nhng trit l trong th Nguyn
Duy bao gi cng gin d, su xa.
Th hin nhng tnh cm ca nh th vi v ca nh th trong V
vi v l mt no v c v tr c bit quan trng trong tm linh th
Nguyn Duy c vit bng nhng cu th n tng mnh. n d bn th:
tng bc thang mn l vt cha, v du ta l cht liu trn vt cha; mun
ngi l vt cha, mt mnh ta l cht liu vt cha. Hnh nh ngi v ca
nh th hin ln bnh d m ln lao. Trong mt vic lm bnh thng ca
mt ngi v: du chng ln tng bc thang khi chng say vi tt c tnh
yu th tht ng trn trng bit bao:
V du ta
Tng bc
Thang mn

m huyn o mt kinh k se lnh
Mt mnh ta c qunh gia mun ngi
Mt sng l gn np nhn ui mt
Bn rn bun
Ta thm ku
V i(5, 359)
3.4. Tiu kt
n d l mt phng thc t duy chnh ca con ngi v cuc sng

hng ngy. Cc nh ngn ng hc tng kt : Chng ta sng trong th gii
n d [38]. V th, khi quan st mt s vt hin tng chng ta thng
nim n cng vi nhng tri nghim ca chng ta. Nh th, n d c trong
t tng v hnh ng ca con ngi.
n d l ci nm ng sau s biu hin ca cc t ng. Cc t ng m

chng ta s dng m t cc khi nim tru tng u l cc t ng c
ngha c th c n d che lp i. n d trong th Nguyn Duy c xy
dng bi cc t ng hay mang nhng c trng vn ho dn tc ca chnh
ngn ng dn tc Vit c quy li trong nim. l ngn ng t nhin
nhng y hnh nh v tnh biu cm su sc.
n d bn th l mt b phn trong n d tri nhn. Trong th Nguyn

Duy, n d tri nhn c s dng linh hot. nhiu trng hp c s kt
hp ca n d cu trc vi n d bn th. n d bn th trong th Nguyn

Duy ch yu tp trung loi n d khng gian hn ch v s kin, hnh
ng, cng vic. Chng gp phn vo vic th hin nhng quan nim y
tnh trit l thnh nhng cu th mt m uyn chuyn ca Nguyn Duy.
Khng nhng th, chng cn th hin tnh cm ca nh th vi qu hng
t nc - mt ch m tc gi c bit quan tm.

KT LUN
Trong Vn hc Vit Nam, Nguyn Duy thuc th h nh th tr thi

chng M. Th Nguyn Duy xut hin vo giai on cui cng ca ca cuc
chin tranh nhng s nghip sng tc ca ng c nhiu thnh cng trong thi
k hu chin.
Sau chin tranh, hng lot nhng vn trong x hi c i mi.

Nguyn Duy cng thay i quan nim ngh thut ca mnh. Nu nh trong
thi chin, cm hng ngi ca cuc chin tranh thn thnh ca dn tc l ch
o th trong thi bnh, cm hng chnh li l cm hng t hin thc cuc
sng sau chin tranh vi nhng vn nng bng ca x hi. Din t c
nhng vn , cng vi nhiu bin php ngh thut, Nguyn Duy s
dng bin php n d. Nhn t gc ngn ng hc tri nhn, nhng n d tri
nhn trong th Nguyn Duy m lun vn khai thc ch yu l n d cu trc
v n d bn th.
1. n d cu trc xut hin kh u n trong th Nguyn Duy. n d

cu trc c Nguyn Duy s dng linh hot vi 3 ngun biu trng quy
chiu n cc ch. l ngun biu trng t b phn c th con ngi,
ngun biu trng t th gii t nhin v t cc hot ng thng nht ca
con ngi.
2. n d bn th trong th Nguyn Duy ch yu tp trung n d

khng gian hn ch v s vic hnh ng, trng thi, tnh cht. V s lng,
n d bn th t hn n d cu trc.
3 .C hai loa n d u th hin nhng quan im ngh thut ca nh

th, cng nhng t tng, tnh cm ca nh th vi qu hng t nc, vi
thin nhin v nhng trit l v nhn tnh th thi. Th Nguyn Duy bm
cht vo cuc sng i thng khi ngun y nhng g p nht,
nhng g ng qu nht. Cm hng ch o trong th Nguyn Duy thng
l cm hng v qu hng t nc.V vi ci ngun tnh thng, Nguyn
Duy tp trung khai thc cc hnh nh bnh d nh b m thn thng ni lng
qu, nhng hnh nh lng mn nn th trong trn chin c lit, nhng hnh
nh v cuc sng lao ng trong x hi hin i... Tt c c Nguyn Duy
phn nh v qua th hin ci nhn v th gii xung quanh cng nhng
nhn xt, nh gi v th gii y.
4. n d tri nhn trong th Nguyn Duy cng nm trong c ch to n

d chung ca ngn ng. C ch ny i t s so snh ngang bng (mt tiu
loi ca so snh) v km theo n l t duy lin tng ng nht ho yu t
chun so snh v yu t c so snh (hai yu t ny phi khc loi, khc
phm tr). Yu t lm chun so snh thng l nhng s vt, hin tng c
th; yu t c so snh l cc khi nim tru tng. Khi nim tru tng
thng c hiu qua yu t c th c chn lm chun so snh l nt c
trng trong t duy, vn ho ngi Vit. V s so snh ngang bng , ngi
ta s dng php th t ng, ly ci so snh th ci c so snh to nn
n d.
5. Qua cc n d xut hin trong th Nguyn Duy, bn sc vn ho

Vit Nam cng c th hin mt cch r nt vi hai c trng c bn l
tnh thc vt v tnh sng nc. ng thi cn c th nhn thy vn ho ca
ngi Vit qua s kho st n d tri nhn trong th l vn ho v tnh.
Nhng n d thng th hin tm t tnh cm ca nh th vi thin nhin,
con ngi v vi t nc

TI LIU THAM KHO
1. Trn vn C (2007), Ngn ng hc tri nhn, (Ghi chp v suy ngh),

NXB KHXH, H Ni.
2. Trn Vn C (2006), Ngn ng hc tri nhn l g, TC Ngn ng.
3. Hu Chu (1996), T vng ng ngha ting Vit, NXB Gio dc,
4. Hu Chu (1962), Gio trnh Vit ng, NXB Gio Dc, H.
5. Tuyn tp th Nguyn Duy (2010), NXB Nh Nam.
6. Hu t (2000), Vn ho v giao tip ngn ng ca ngi Vit, NXB
VHTT, H Ni.
7. Nguyn Thin Gip (1998), T vng hc ting Vit, NXB Gio dc,
H Ni.
8. L t (2001), My kin ngn v th, TC ngn ng, s 3.
9. Nguyn Th Thu H (2004), Hin tng bt thng trong th tr tnh,
H Ni.
10. Trn Th Hng Hnh (2007), S trng hp v khc bit trong vic la
chn cc n d trong cc nn vn ho, TC Ngn ng, s 11.
11. Nguyn Ho (2007), S tri nhn v biu t thi gian trong ting
Vit qua cc n d khng gian, TC Ngn ng, s 7.
12. Phan Th Hng (2007), n d nim, TC Ngn ng, s 7.
13. Phan Th Hng (2007), So snh trong n d, TC Ngn ng, s 4.
14. inh Trng Lc (1992), Vn xc nh phn loi v miu t cc
phng tin tu t, TC Ngn ng s 4.
15. inh Trng Lc (1994), 99 phng tin biu cm v bin php tu t
ting Vit, NXB GD.
16. inh Trng Lc (1999), 300 bi tp phong cch hc ting Vit, NXB
Gio dc.
17. Nguyn Lai (1983), T mt s lun ca Mac suy ngh v bn cht
tn hiu ngn ng, TC Ngn ng, s 2.
18. Nguyn Lai (1996), Tm hiu s chuyn ho t m ngn ng sang m
hnh tng, TC Ngn ng, s 3.
19. Nguyn Th Lch (1996), T so snh n n d, TC ngn ng, s 3.
20. Nguyn Th Lch (2000), Ng php th, TC Ngn ng, s 11.
21. Nguyn Th Lch (2000), Ng php th, TC Ngn ng, s 12.
22. Nguyn Th Lch (2001), Ng php th, Tc Ngn Ng, s 1.
23. Hoi Thanh, Hoi Chn (1988), NXBVn hc.
24. o Thn (1996), T ngn ng chung n ngn ng ngh thut, NXB
KHXH, H.
25. Trn Ngc Thm(1998), Tm v bn sc vn ho Vit Nam, NXB Tp
H Ch Minh.
26. Nguyn c Tn (2007), gip thm vic dy khi nim n d, TC
Ngn ng, s 9.
27. Nguyn c Tn (2002), Tm hiu c trng vn ho dn tc - ca
ngn ng v t duy ngi Vit, NXB i hc Quc gia.
28. Nguyn c Tn(2007), Bn cht n d v vic dy n d trong nh
trng, Tc Ngn ng, s 11.
29. Nguyn c Tn (2007), Bn cht n d, TC Ngn ng s 10.
30. L Ton Thng (2004), Ngn ng hc tri nhn,t l thuyt n thc
tin, NXB KHXH, H.
31. Nguyn Vn Tu (1976), T v vn t ting Vit hin i, NXBH
&THCN.
32. Nguyn Vn Tro (2007), n d thi gian trong sch ting Anh hin
i, TC Ngn ng v i sng, s 1+2.

33. Nguyn Nguyn Tr (2007), Ting th lay ng lng ngi, TC
Ngn ng.
34. Phan Th Hng Xun (2001), My nhn xt v cch s dng n d
ca cc nh th mi trong thi nhn Vit Nam, TC Ngn ng, s 4.
35. Phan Th Hng Xun (2005), Chc nng ca n d i vi ngn ng
v nhn thc.TC Ngn ng v i sng, s 12.
36. Xteppanop Ju. X (1997). Nhng c s ca ngn ng hc i cng,
NXB H &THCN, H.
37. Golovin B.N (1997), Dn lun ngn ng hc, NXB Cao ng, M.
38. Refomatxky A A (1960), Dn lun ngn ng hc, NXB Sch gio
khoa s phm Lin bang Nga, M.

PH LC
n d cu trc trong th Nguyn Duy
STT n d cu trc
1 hc tr con trai ma qu
2 hc tr con gi thn tin
3 trang i
4 thi gian
5 em thanh xun nh ngy xa ca anh
7 mnh c x c lp lnh nh la
8 o nu
9 chn t
10 con ch chy xiu xiu
11 l bn trai tri nh thnh vt
12 a xanh c

13 a ngc
14 ngh mng du
tui th ti bt ngt cnh ng
c v la v hoa hoang c di
15
v c trng nhng lung cy phi i
b rung bn lm tm du chn cua
tui th ti trng mut cnh c
con so m vng con cho mo t
16
con chim tr bn mi tn xanh bic
con chch cho nh thc bui ban mai
17 ngi min rng bng sui dng cy
18 ngi mn b n sng ni gi
19 ngi thnh th nt ng nt ph
20 ti mang du rung du vn
21 rm vng bc ti nh kn bc tm
22 hng mt ong ca rung
23 cng rm x xc gy g
24 ci m nng nn nh la
25 tui ta xanh nh tu rau ti
ngn la gi qua m di trong tru
26
m lng ta n bao gi
27 vn c cy gi
28 c du hi ging que ci cong
29 c du hi li cu ngnh sc
30 ht go
31 bng la un cong dng lng ngi cm ci

cong cong ng bng i
32 ht mui
33 thu chung gng cay mui mn
34 nm mui chy rng rng qua mt
35 nghe mui kt tinh trn da tht mnh
36 nhng ht mui khai sinh ra cnh ng mui trng
37 nhng ht mui phi trn o ngi
con mt tr th thnh con ong t
38
o tht chui vo ngc ti
39 git nc la ngun
40 thi gian sng
m ti gng gnh thay chng
41
da bnh mt mi mn tre bnh t
42 t bn chn vo la
43 tnh yu
44 chin tranh
thng nh dng sng chia lm hai na
45
na ng mang theo cn na ngt gi v
46 ht ct
47 git nc
48 nhng nm bom n reo nh m
49 (khng c) ym o
50 nn quai thao
51 tay b tay bu
52 ci c

bao gi cho ti ma thu
53
tri bng tri bi nh u gia rm
m ru ci l i
54
sa nui phn xc, ht nui phn hn
55 mi nh lp tranh
56 gic m c cnh
57 con ru cho m bng hi th mnh
58 tre xanh
59 thn gy guc l mong manh
u tre cng xanh ti
60
cho d t si t vi bc mu
r sing khng ngi t ngho
61
tre bao nhiu r by nhiu cn c
62 vn mnh trong gi tre u
63 cy kham kh vn ht ru l cnh
yu nhiu nng n tri xanh
64
tre xanh khng ng khut mnh bng rm
bo bng thn bc ly thn
65
tay m tay nu tre gn nhau thm
thng nhau tre chng ring
66
lu thnh t m nn hi ngi
67 vn nguyn ci gc truyn i cho mng
ni tre u chu mc cong
68
cha ln thng nh chng l thng
lng trn phi nng phi sng
69
c manh o cc tre nhng cho con

70 mng non
71 tre gi mng mc
72 p nh trang cng l loi khuyt trn
73 o trng
74 o nu
75 tc hoe hoe chy trn u
76 ma ng xm tri
77 khn ym tru cau
78 trng lng
79 lt trng ng
80 gi cho nhau sc hoa o nghn nm
81 qua sng mn khc ca dao lm cu
82 mt thi xa vng
83 hng b kt c i v m m
84 chiu vui
85 chiu nh
86 sc chiu m chn cnh ng
87 chiu bn chn chy tm dng sng
88 chiu dt bnh minh theo ng vin nh ni
89 rng chiu nu nung mu ch i
90 thm sui chiu mt xanh
91 u sng cng tri tun mun git sao
bn chn chuyn lay bt sp n
92
i m hn gic ng nhng ngi thng
93 bng chim
94 git sng mui co ro u nhnh m

95 nhc nhi bn chn ph php th trong bn
lp cp ca phn gi m khp m
96
v mi ngho ph phc np ven
97 ngn la ca tht da
98 da tht si nhau tn m sng gi
hi th ban ngai ngi mi rm r
99
ch mt ln m sut mai sau
100 ngn gi hoang cng chunh chong hi ngi
101 bu tri vung
102 mt tri l tri tim anh
103 mt trng vnh vnh l tnh ca em
104 gi lao xao k chuyn m
105 trng non nghe ngh nhn nghing xung rng
106 trng mc vng lng chng cnh cy
107 trng kia cng cnh vng ny soi nhau
108 cy ngai ngi ng nh ri vi git sng
109 vng trng
110 na i Vit Bc na i Trng Sn
111 cha gi nghn ni m gi trm sng
n y gi cng i vng
112
ngon theo khoeo ni ngoo trong khuu rng
113 ma ma g trng mi tng
114 li tri trng xo vy ging ci ngi
115 git thng nh
116 git mong
117 git vui

118 git bun
119 nng se thnh si dt mnh
120 trng lng bc trn l rng
ting g lnh lt ngn rung
121
sui vng sui bc mng lung rt v
122 mnh v trng rm
123 ch cui gc a
124 m nay ng vi nh trng m a
125 cy qu qung nhng cnh tay lng khng
126 tri sao nh chic bnh a dt vng
127 sao gi sao cng i ngi
128 n bu
129 vng chnh nh chic thuyn cu
130 thi gian c phm khng gian c hnh
131 ci tai th cn cuc i th su
132 mn m vng bt Trng Sn
133 ging t can qua
134 cn bo ln
135 go i
136 tri tun ton nc mt trn ng chim
137 chi v lnh cy
138 ph sa tr n hao sy tri nhiu
139 tng treo tranh, cnh ng cheo la vng
140 con thuyn v tru ang sang gia dng
141 cha leo qua nhng cy cu ri may
142 l cnh lo o ru cha

143 khc trm vch ni khc thc my
144 mt vng la nng mun i sng trong
145 bi ht ca tri
146 bi ht ca sng
147 bi ht ca cy
148 bom o t au
phu bom su ho ging hng
149 t tun lng l mt dng nc xanh
qu mnh phi khng anh
150 au thng my vn ngt lnh bn trong
cy ng ng nng vo hng
151 cho con bt nc mt lng m i
152 ct trng
153 trng t, trng tay, trng mt vnh ai trng
154 p chin lc nh nm m cm lng
155 ct tm bn l lot vt dy inh
156 ct trng nh ln mu
157 bom n mt ma h Qung Tr
158 ct rang
159 ct trng xo tng git mu ti
160 rng xanh cht trng mt thi
161 cy gi xng trng ln tri m gh
162 ve ku trng xc ngy h
163 lau Khe Sanh trng xung khe u mu
164 trng rn c lau
165 trng con ng Chn

166 nghe trng trng khc nhc ve
167 cn m trng xo bn b hoa lau
168 nhng nm ging bo
ting tc k ku nh ting vng v
169 l me vng ln tn tri thm ph h
170 chi xanh ln tn ni u cnh run ry
171 thi mu la
172 tt ha bnh th ba
173 vng trng tnh ngha
vng trng i qua ng
174
nh ngi dng qua ng
nga mt ln nhn mt
c ci g rng rng
175
nh l ng l b
nh l sng l rng
176 trng c trn vnh vnh
177 nh trng im phng phc
178 ng ph bn c
179 ban mai ngi ngi ng
180 em ging ci p ngang cu ban mai
181 hnh v nt cng c th
182 mu cht
183 mng v khi
184 ba v c
185 ngi ta l ci g u

ht ct
vin
chic l
gng c
186 m u trc mi bt cng
nhan sc ph phang ci l lun ca n
187 ti nng ng hng m chen ngang
188 hng nhan
189 c ni hoa vn
190 lin anh
191 mi qu phi dan du mi lam l nhim
192 hoa qu lin em, rau da lin ch
193 gng lc phn son
194 tru cau
195 pho ao gm sng
196 mt thi mu la
197 con c ln li b sng
198 v trng giy trng c dn anh khiu v gic m
199 ting tc k nh git trong m
200 ting ma rng nh git trong tr nh
201 con mt cht ca qu kh
202 thang biu gi sinh hot
203 ngn gi lnh
204 nt gh bt i trn gng mt ph phng
205 cy bt vn m m thao thc nh cy chi

206 nhng mnh thi gian ti ri b git oan
207 mnh thi gian tm thn phn lit
208 nhm nhp v i mui t vi i xanh
209 mu o lnh i v cng bi t mi phng
210 k nim chin tranh nh vt n trn tng
211 o trng
212 bng ng ng rng xung b Hng Giang
213 o tm
214 hoa phng
215 c liu trai ln phn b sng duyn
216 rng vng mt nh vua
217 i qua nh nc xui dng
218 chn my cui tri
219 my xa lm khm thin ng
220 ci m
221 sng xa sng sc ting ci
222 gic xa long xong hn ngi m nay
223 Th Hc cong cong mt nt lng my
224 em su sc nh kinh thnh c knh
th l ta m ci em mi
225 ci vu v cht ui di sng chiu
226 xe cp thay cho nga ta vng iu
227 ting chi v t do nhc trn ph phng
228 bn tay
229 ting n xe ch lun kim

230 ting n lng su nh con c n chm
231 ting n m nh tc
232 ting ln n my tri bo dt
233 ting bn tay mang vt xc thng ngy
234 bao nhiu ngi li ho kip chi
235 o em bc khi di tri ma tun
mt em trong n ngy th
236 trong nh nng gia mt m sng ging
237 sng ging lt c t tri
238 ch trng
239 trng g trng ni lng nhng nh ngi
240 trng au trng bc nh vi
241 ma xun tri gia dng ngi
242 hoa o cng p nh i vy
243 mt m mai vng nh git nng
244 rng chiu nhum mu c Trai
245 nghe si tc bc trn tay mnh
246 mu la ng c ri vn mi
mt tr con c trn thao lo
247 nh hn si c nm on qun i
248 la t lng ta nhng m khng ng
chiu Lng Sn sng n rng hoa o
249 nhng git mu ca vn cy vung vi
ta y mt b u t
250 gi nh cng bn c nh bn hng

gi nh em c chng
251 bng bong khi ri lng ngi dng
252 bn chn kim loai quy si bn tu
253 ht ma dng dng ngn c ven
254 hn than kia ang n ht lng
255 ngc o t la chiu nh ni
c lc gi ging chic mng vut
256 rt mt ngi v nhu nt chi cy
257 gi tm mng chm nho
258 gi xanh bic cng hnh trn ct
gi vng m thuc l
v trng xo mui ng C N
259 v thm lng bng mt ngc lan
260 gi ln tn xua ui ni nhc nhn
261 gi bng a tnh
262 nhp cu si tc
263 gi chi tc em di ra tn b
gi nh n nga hoang
264 trn ng kh trng xo
265 em l nc cho cy
266 em l sng cho c
em l si cho bng
267 v cho anh ni nh
268 m thm trm
269 my lu lng hnh hi ma qui

270 gi th s tung bi m nh khi
271 git sng mui a cong ngn c
272 git c ph a ra mi hng
273 Ghita a ra khc nhc Trnh Cng Sn
274 c xt xa a mt thi o trng
275 lch s a ra git mu chin trng
276 bin c a ra con tu di tn
277 mu o trng ln vo mi qun
278 ging ht b em nh em b dng sng
279 ngi ra i nh gi b cnh ng
280 lng ngi thnh thang ngn ngang nh rung
cy bn thn ng ngn bn b rch
281 ngt ngu vi ba d lc bnh
282 khm bng lng tm hay chiu tm
nhm mt li thy nhiu bn chn qu
283 nhp nhy nh om m trong vn
284 cuc chin tranh lnh lo vn ang cn
ai nh ngn nh ng
285 c bay trng c mt b a dng
286 con c ln li bn b i dng
287 cn co gi v cn co sng v
288 nm vng nh c mc trn li
289 cy c xanh mu xanh v t l
290 cy c l lng gia mi C Mau
291 nh dng sng nh lung gi

bi th lm chung ca t v tri
nh gn sng nh git ma
292 bi th lm chung ca my v nc
nh cy mm nh cy c
293 bi th lm chung ca bin v rng
nh chng mnh
294 bi th lm chung ca ngt bi v cay ng
295 bi th ny - chic xung c mc
296 mui thi sao tng bng v hi
297 sng cn co trong da tht m p
298 xung y
chiu xanh h ni nh nh
299 my bng bc sng bao la bn b
300 sng nc c tre trung th ny
a cu mi mit suy t
301 cho ru tc c r b trong m
302 ht go nn n hao gy i v thin tai
303 ng bng hnh l lu gy nhng
304 cn gi Lo rt rut lm em i
305 ht go kt tinh nh ht mui
306 cy la ng ln cng p t i tri
307 cy mm cy trm ln li m ng i
308 li cuc nh nhoi lim sch cnh ng ri
i mt em ci
309 qu ti gi l mt l rm y

310 ch my p nh mt dng cy cnh
311 ch my p nh xng rng nh gai
312 nhng git mu nng nh chm qu
ting chim tri nht c Talin
313 ting thin nhin
chiu nh sng
314 thng nh mng nh chiu
315 ma h v trn chic l tng bng
316 thiu n m nh mu hng trn m
317 cnh cy phi run ry sinh chi
318 con chim phi ging ht
319 con ng phi bng ngi
320 ngi gi phi trm ngm
321 tr con phi tung tng
322 cc chng trai phi trn sc vc
323 cc em cng khai phi ca p vnh hng
324 ti ngi phi mt ni nh nh
325 cnh l mi ng ngn tri la bch
326 gi thi nghe nh ting ngi th di
327 mt anup nh nh say kht
328 sng nhm nhom nhai ngu c hong hn
329 ma ng tut ht tht da rng dy
ma xun bit s lu ngy
330 hng cy bc lng my nh mong
331 muag thu i trc l vng theo sau

vng long lanh chp nh th
332 cnh chim ngoan o lng l ngang tri
333 vng ri trn mi tc ngi i qua
mi ham h chn u m
334 h v chn mt li v nh chi
335 qun bia hi Tn mp ta git gi phin mun
336 th git rut lnh ngh
337 t lng ta ly ru ma thu no
i bc th
n lng nhau giai iu nhn i
338 n m en mun mu pho hoa
nhng con ch ct u ct tay ct chn ng nguy
339 kin la
340 kht ma em kht cha kht th bao gi
341 nh khe nghe ni khe nghe tnggi
gi chi cht lnh tot ngi
342
cht khnh khch khc cht hu hu ci
343 vay nhau khc mn nhau ci
344 go sng sc mi bn nng nng ngu
345 vt vo cnh me so su gi tn mnh
lnng trn a git sng ngi mn mn
346
ting cuc ku tht bt bui tra y
347 ranng chiu chy ci mu rm r chy
348 ng h hoy c nhn i cy
349 b m ho cnh c cnh vc

ng v cha man mc kip tru cy
350 lng ta b ng bao nhiu khong tri
351 ta cho ng bi lm than
352 em gin tan tri mn chua tm lng
353 chiu mn tm chn mng dng ph sa
354 hong hn mn hu tuyt vi khng em
gc cy a hn c cng
355
tru b ng nh nh ngn nm nay
ngt ngo mt cht men qu
356
cay t c li ng t c lng
357 chin tranh nh trn chy lng
358 ba ng to st la rm khi m
359 em bn gi cho tri
em mua chu ni au
360
anh ho gi by mu gic m
git ri hi b trong veo
361
mt i hi b vng vo li thi
mnh cu ta gia trn i
362
khng dy khng li khng mi khng phao
363 trng rm xung tc i tu gia tri
em i b lng sn nh
364
trng cho ngc ngoi thng thnh gi ai
365 gi lu lng sng sng di
366 mt ngi chiu ngng mt ngi ban mai
367 qu kh ging xing xch giam cm mnh

368 git tri ri xung
369 cuc tnh nh cuc chin
370 ma ng i cho qua cnh ng
371 gi sc nh dao
372 sng nhn thn mt gng khng thc
373 cn gi l bt cht trn ti
374 git cay
375 git ng
376 git bun nn
377 tng git ng hnh nh l m hi
378 tng git cht hnh nh l nc mt
379 tng git nng hnh nh l sa
380 tng git la hnh nh l mu a
381 tm hn ta mt khi vng rng
382 lng thng thong qua nh mt cht hng tri
383 ng nhun bt him hoi nh gi lt vo nh trng
384 nhn trng hao nh gng mt em gy
385 git nc mt gin tan
386 ni bun ngt lm
387 mt em ging sng khi u su
388 tnh nh ru chn lu m m lm
389 cng lng gnh ting ci con gi
tri hm hp tr tri
390
gi vng vng thi vn
391 bui bp bnh bt b

392 gi tm thn - tng bnh yn trn tng bo ging
393 gi nhu sng - thm lo bn l khng ti b
394 gi th s bi ngi lau lch tr c ngo ngoe
gi cong queo - hn ngang h dng ngon ngoo
395
rut gan
396 gi ngang ph - m gi gii dn ghe bt bo
397 gi ri ng hnh nhn rm c tng ngng t ti
gi qu liu bnh tm hn ht chn chiu cung
398
phong
399 ma xun tr d du dng
400 lc ca cnh cy
401 thi trong leo lo
402 thi loang l
403 thi ttrng tinh
404 my git th nht pho
405 con ch tong teo
n d bn th trong th Nguyn Duy
STT n d bn th
di sn trng c mt vin si xanh rt nh
C khi no em xi c vn trng
mnh c x c lp lnh nh la
tui tr anh o nu chn t
ba cho ba khoai i cy v i hc
3 bng cn co con ch chy liu xiu

bui hc m le li n du
ting phn lc xt ngang bi th c
4 nhng cu th u tin gi loi ngi
5 k nim anh chm lp di chn em
6 mnh vn thi gian chp ni i ngi
7 con du chm trm ch tn trong xng
trn kip ngi ta chp chn ngun ci
8 c mt min qu i ng ni ci
hm nay ti gp mui trn ng
t v mn cn ln trong rung ct
t bn tay sn chai si m chang gt
9 t dng ngi i tt bt gia tra h
sn ga Thanh ho chiu ma
mt ngi m dt con
mt em gi mt trn lay ly
10 mt bn tay cha ra run ry
11 ip khc sng un ln trong lng
12 git nc nh bit tm ngoi bin
nhn v qu m xa xm
13 lng ta ch t m nm m ma
14 t xanh tre mi xanh mu tre xanh
15 t im lng di chn ta
16 lng nghe c ting ph nh ngn vang
du xa khut no chung chiu
17 ni au cn lng lng treo gia tri
o trng l o trng ny
18 nga nga nga ngy c may trong lng
19 c mt ma ng tron t lnh
be tt khng y nhng khng nht
20 ung ri nghe c bo bn trong
qu nh pha ngi sao
21 qua sng mn khc ca dao lm cu
cng t y xa em
22 mi em c thm ti nguyn mt i
con c bay l bay la
23 theo cu quan h bay ra chin trng
nghe ai ht gia ni non
24 m hng ng c dp dn trong my

nghn nm trn di t ny
c sao c cnh c bay la
c sao c sc my sa
25 c sao c khc dn ca qu mnh
cc anh hnh qun xuyn qua gic ng
26 li trn ng du chn m sng
mt li hay nh mi
27 vang su xa trong lng
chim khn kho du mnh
28 ln vi rng kh thy
rt xung lm cho nhiu ngi nh nhau
29 ci nh thm su chia ti cng ng i
cnh vng m nay lay trn nh ni
30 gi trm chiu gic ng lm sao yn
cn gi t thung lng mang ln
31 ting bc xo cnh ng lan nc gi
32 nhc nhi bn chn ph php th trong bn
gi ca hang thi nh ng lung
33 chi nh c thp th con chim s
hoa sa rng trong ma ng bc
34 git sng cui cng ng gia khng trung
Gi thi phng ln cn gi lnh m rng
35 ci nhiu lm m khng t c
nh em khi ta leo o
36 nghe em l gi vn theo l rng
nh em khi ta qua sng
37 nghe em l sng bp bnh qua chn
nh em khi da vch hm
38 nghe em l ting th thm t rung
tri trn cn lc ri ma
39 tri vun vun sut bn ma nng xanh
tui mi tm tui i mi
40 ngc trn cng sc lc thi thanh nin
oi om cn st rng gi
41 trong lng gi bc ngoi da gi Lo
gi chiu no ng trong ti
42 long lanh nh l lng ri li bay
43 chiu trong cu chuyn lan ra chn chiu
44 ung a cnh vng khng ngi

treo trong khng kh mt li d dang
gi i git cc bng hong
45 my nh ni cht khn tang trn tri
46 trng y m p lng thung
47 nghe ri thm mt ting n trong khuya
by gi cng nht cng khoan
48 ngang tri ta bc cu sang vi mnh
ai bung lng mt ci tnh
49 ngn nga n rung rinh lng ngi
ti m ngi lm ngi i
50 ci tai th cn cuc i th su
la chm xung c dnh ln
51 rc bn gch ngn ngang nhin trn tng
tay trng vc nc ma trong
52 soi trong y nc ni lng con th
c nh bom di trng tay
53 ch cn my bp ng ny con i
m nm ng di gc cau
54 gi mang hng xung hm sau vi ngi
hay trong t c tri
55 thm man mc nh trng soi vch hm
56 m hi chy thm vo trong ct
57 nc mt chy thm vo trong ct
58 mu ngi chy thm vo trong ct
dy da ch b toi qua la
59 c mt thm du l chy qun ri
ngi m bng tri da trc lc
60 tc xo s ct bc dt trn u
rng xanh cht trng mt thi
61 cy gi xng trng ln tri m gh
Cn Tin o trng qua cu
62 bn ti nm di trng phau ng H
di l l hm l tng l vng
l cn st rt rng vng bng
63 l mui vt, bom, mn, vc su, o trn
nhng on qun i xuyn Trng Sn
64 ng m sng sut mt thi trai tr
65 ht ma u ma trong sut gia bn tay
66 thin nhin cn st trong bng ta

67 nghe ting g cc tc trong tc
68 con h vn hin ln trn tng
69 sau gy mt dng thc
cht ri li mt n ci
70 v sng ri ri mt tri pha sau
c thnh ph nh n
ting pho rn vang xa
c mt lo b gy
71 khc khn trn sn ga
c thnh ph nh chy
lp lo nh ho chu
c b gi bi rc
nm co ro gm cu
c mt m im
72
c thnh ph nh khi
kht lt m mt my
c mt m im
73 n giao tha gc cy
c thnh ph nh toc
xc pho dy va h
c ch b i bu
74 khoo mi hin lng nghe
c mt ngi nng g
75 ngi bn sng nh nh
gi i nganh hng sng thn cng
76 ting chung cha i thng thnh trong khng
77 ci vu v cht ui di sng chiu
78 ting n lng su nh con c n chm
chiu ang saua thm mt mu
79 t dng lp p ngang u ma
t mi ma git xung mi
80 nhm chung mt ht ma ri mn m
mn lm sao mt lm sao
81 bi sng thi cng ngt ngo trn mi
gi trn vch
82 nghe t v di xung t cao xanh
gi i lnh ma dm
83 ngi i but du chn trn ng

84 dng nc tri i git nc li tr v
gi c thi trng khng ngoi bi vng
85 ti nhn em khng ni nng g
em nhm bp bng ci ngo tr nh
86 ngn la lp i khong vng gia hai ngi
m ngon la c gi v le li
87 mi nha thng theo si khi i vng
o C
88 ph ph lau lch
tri t s ra sao nu mt ngy kia khng cn gi na
89 l cy bng ht sc xo
90 chic xung chao trn sng nc chng chnh
c g chy ga hai hng in in
91 lp lo hay m trng cui ngy
c g chy di lng knh rc
92 mi cho bung tng vt hong hn
c g chy trong bng vn xanh tt
93 tp nh ai kh xc di lm cy
mi xm p mt ngha trang lit s
94 mi trng sao siu vo th ny
c g chy trong bn chn tr nh
95 bn chn trn gt t ng thn
c g chy trong m thanh m
96 cu ca bun go ph ht ru con
th ng gia Hng Long m t vn
97 hi xem c g chy trong lng
98 c ca lng ngi trong th g
ng sau hng mi mt nhm nghin
99 conmt t ch trng nh mt li
ng sau o mng lnh lng kia
100 sng cn co trong da tht m p
ng sau cy so li khng khiu
101 con rch mn c ngu ph sa b
ng sau mi da c n s
102 sn g c sch bong v mt ri
l M Kng hng ho
103 chc ba no bit khc no sng su
104 khong sn tim tng trong rut ni non
105 chu bu v bin di thm lc a

ti ln ln trn b bi sng Hng
106 trong mu m ca ph sa mu long
107 ru tim lc ng vi trong th tht
tim lc cn ng yn
108 trong qu tim mc bnh p cm chng
tim lc cn ng yn
109 trong b c mang khi u t mn
tim lc cn ng yn
110 trong l tai vim mng nh
tim lc cn ng yn
111 trong ng mi kh kh khng nhn bit mi thm
tim lc cn ng yn
112 trong con mt l c thu tinh th
tim lc cn ng yn
113 trong lp da bing li cm gic
114 iu ma c bp bng trong mt t
115 iu ma tr v t trong tht da
lng lng ci u trc nhng cnh rng thng
116 mi cy xanh c mt ngi di gc
nhng tn ngi su trong th t
117 thnh tn t su trong lng ngi
mt t trn mt ta rung rinh
118 thnh ph sng my khong i d di
lch s du tro tn trong cm thch
119 du cn ma nc mt thm trn ng
p mt vo ca knh tu ch
120 nhn nhau qua hi th
121 bng em nho ngoi kia
hnh nh g trng php phng
122 bao nhiu c gi ng trong tuyt dy
123 ting ku chm gi tuyt ku im lm
t by bin phi
c xanh
hoa thm
124 cnh chi
em by bin phi
tc bch kim
125 da trng bc
126 l en thm su di y ca m

d u t quc vn trong lng
127 ct bin gii ng t thng n nh
ti qua lm ni nhiu sng
128 khi ngy xa m trong lng cn cay
mt t lch bay
mt i khng tr li
129 khong vng teo treo ci bng mt ngy

An Du Tri Nhan Trong Tho Nguyen Duy. Luan Van

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

An Du Tri Nhan Trong Tho Nguyen Duy. Luan Van

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

I HC THI NGUYN

LUN VN THC S NGN NG

Ngi hng dn khoa hc: GS.TS. NGUYN C TN

THI NGUYN - 2011

S ha bi Trung tm Hc Liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn

3. Mc ch nghin cu v nhim v nghin cu...................................6

4. i tng, phm vi nghin cu......................................................... 7

5. Phng php nghin cu.................................................................. 8

6. Cu trc lun vn................................................................................ 8

C S L LUN V NHNG VN L THUYT C LIN QUAN

1.1. n d tri nhn............................................................................... .10

1.1.1 Cc quan nim truyn thng v n d......................................... 10

1.1.2. Cc quan nim mi v n d........................................................12

1.2. Cuc i v s nghip th Nguyn Duy..........................................32

1.2.1. Vi nt v Nguyn Duy.................................................................32

1.2.2. S nghip th Nguyn Duy ...................................................... 36.

1.3. Tiu kt.........................................................................................39

S ha bi Trung tm Hc Liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 1

2.1. V khi nim n d tri nhn..........................................................40

2.2..Gii thiu v tuyn tp th Ngyn Duy........................................42

2.3. n d cu trc trong th Nguyn Duy..........................................46

2.3.1. Gii thiu chung.........................................................................46

2.2.2.n d cu trc trong th Nguyn Duy.........................................47

2.2.2.1.Bng thng k chung.................................................................47

2.2.2.2. n d cu trc trong tng phn th.........................................48

2.4 Kho st phn tch...........................................................................51

2.4.1. Ngun biu trng l b phn c th con ngi...........................53

2.4.1.1. Ngun biu trng l b phn bn ngoi c th con ngi.......54

2.4.1.2. Ngun biu trng l b phn bn trong c th con ngi.......59

2.4.2. Ngun biu trng t th gii t nhin.........................................65

2.4.2.1.Ngun biu trng t th gii ng vt.......................................65

2.4.2.2 Ngun biu trng t th gii thc vt.......................................68

2.4.2.3Ngun biu trng t hin tng t nhin......................................73

2.4.3.Ngun biu trng t cc hin tng trong cuc sng.................... .78

2.4.3.1. Ngun biu trng t cc hin tng thuc vn ho phong tc....80

2.4.3.2. Ngun biu trng t cc hin tng thuc i sng lao ng sn

xut ca con ngi................................................................................... 83

S ha bi Trung tm Hc Liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 2

N D BN TH TRONG TH NGUYN DUY

3.1. V khi nim n d bn th..............................................................87

3.2. Kho st chung..................................................................................88

3.3. Cc n d bn th trong th Nguyn Duy.........................................89

3.2.1. n d vt cha, khng gian hn ch..............................................90

3.3. Tiu kt............................................................................................101

TI LIU THAM KHO

S ha bi Trung tm Hc Liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 3

S ha bi Trung tm Hc Liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 7

4. i tng v phm vi nghin cu

S ha bi Trung tm Hc Liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 9

S ha bi Trung tm Hc Liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 10

S ha bi Trung tm Hc Liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 11

S ha bi Trung tm Hc Liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 13

S ha bi Trung tm Hc Liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 21

Vi n d tri nhn, ngha biu trng khng c bc l ra ngoi m

S ha bi Trung tm Hc Liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 24

ng Nguyt Lo ; dy t hng tng trng cho cu ni tnh duyn

Phung ph tin bc Phung ph thi gian

Mt tin bc Mt thi gian

n cp tin bc n cp thi gian

Tn tin bc Tn thi gian

Hao tin bc Hao thi gian

S ha bi Trung tm Hc Liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 30

S ha bi Trung tm Hc Liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 39

S ha bi Trung tm Hc Liu i hc Thi Nguyn http://www.lrc-tnu.edu.vn 40