CAC CHUN MC

K TOAN
QUC T

INTERNATIONAL
ACCOUNTING
STANDARDS

I
 NGN HANG TH GII
THE WORLD BANK

CAC CHUN MC
K TOAN
QUC T
TAI LIU HNG DN THC HANH
(SACH THAM KHAO)

INTERNATIONAL
ACCOUNTING
STANDARDS
A PRACTICAL GUIDE

HENNIE VAN GREUNING

MARIUS KOEN

NHA XUT BAN C HNH T R QUC GIA

T HE NATIONAL POLITICAL PUBLISHING HOUSE
HA NI - 2000

ii
Ban quyn 1999
Ngn hang Th gii
1818 H Street, NW
Washington DC 20433 USA
Toan b quyn tac gia c bao v
xut ban tai Hp chung quc Hoa Ky
Hennie van Greuning
Lanh ao khu vc tai chnh
Khu vc chu u va Trung A
Ngn hang Th gii
Marius Koen
Giao s k toan tai chnh
Trng k toan
Trng ai hoc tng hp Pretoria
Chuyn gia t vn cho Ngn hang Th gii
Toan b s liu, din giai va kt lun la cua
chnh tac gia, khng phai cua Ngn hang
Th gii; khng phai cua Hi ng quan tr,
Ban lanh ao va cung khng phai cua bt c
nc thanh vin nao cua Ngn hang Th
gii.
iii
Copyright 1999
The World Bank
1818 H Street, NW
Washington DC 20433 USA
All rights reserved
Manufactured in the United States of America
Hennie van Greuning
Financial Sector Leader
Europe and Central Asia Region
The World Bank
Marius Koen
Professor of Financial Accounting
Schoool of Accountancy
University of Pretoria
Consultant to The World Bank
All findings, interpretations, and conclusions
are the authors own and should not be
attributed to the World Bank, its Board of
Directors, its management, or any of it
member countries.
 MUC LUC

CHU DN CUA NHA XUT BAN CHNG 12

TAI SAN, NHA XNG VA THIT B
LI M U (IAS 16)

GII THIU
CHNG 13

CHNG 1 TAI SAN CHO THU (IAS 17)

TNH MINH BACH TRONG CAC BAO CAO
CHNG 14
TAI CHNH
DOANH THU (IAS 18)

CHNG 2
CHNG 15
QUY NH CHUNG V VIC LP VA
LI CH TRA CNG NHN VIN (IAS 19)
TRNH BAY CAC BAO CAO TAI CHNH
CHNG 16
CHNG 3
K TOAN CAC KHOAN TR CP
TRNH BAY CAC BAO CAO TAI CHNH (IAS 1) CUA CHNH PHU VA CNG B V TR CP
CHNH PHU
CHNG 4
(IAS 20)
HANG TN KHO (IAS 2)
CHNG 17
CHNG 5 ANH HNG DO THAY I TY GIA
BAO CAO LU CHUYN TIN T (IAS 7) HI OAI (IAS 21)

CHNG 6 CHNG 18
L LAI RONG CUA CA KY, CAC LI HP NHT KINH DOANH (IAS 22)
C BAN VA THAY I
CH K TOAN (IAS 8) CHNG 19
CHI PH I VAY (IAS 23)
CHNG 7
CAC S KIN XAY RA SAU NGAY LP BANG CHNG 20

TNG KT TAI SAN (IAS 10) CNG B V CAC BN LIN QUAN

(IAS 24)
CHNG 8
CHNG 21
CAC HP NG XY DNG (IAS 11)
K TOAN VA BAO CAO THEO QUY
LI CH HU TR (IAS 26)
CHNG 9
THU THU NHP (IAS 12)
CHNG 22
BAO CAO TAI CHNH TNG HP VA
CHNG 10
K TOAN CAC KHOAN U T VAO
BAO CAO NGANH (IAS 14)
CAC CNG TY CON (IAS 27)

CHNG 11
CHNG 23
THNG TIN PHAN ANH ANH HNG
K TOAN CAC KHOAN U T TRONG CAC
CUA BIN NG GIA CA (IAS 15) N V LIN KT (IAS 28)

iii
CHNG 24
BAO CAO TAI CHNH TRONG
CAC NN KINH T SIU LAM PHAT
(IAS 29)
CHNG 25
NI DUNG CNG B TRONG BAO CAO TAI
CHNH CUA CAC NGN HANG VA CAC T
CHC TN DUNG TNG T (IAS 30)
CHNG 26
BAO CAO TAI CHNH V CAC LI CH TRONG
CAC LIN DOANH (IAS 31)
CHNG 27
CAC CNG CU TAI CHNH: CNG B
VA TRNH BAY (IAS 32)
CHNG 28
THU NHP TRN MT C PHIU
(IAS 33)
CHNG 29
BAO CAO TAI CHNH TAM THI
(IAS 34)
CHNG 30
CAC HOAT NG B NGNG (IAS 35)
iv
CHNG 31
GIAM GIA TR TAI SAN (IAS 36)
CHNG 32
CAC KHOAN D PHONG, N
BT THNG, TAI SAN BT THNG
(IAS 37)
CHNG 33
TAI SAN V HNH (IAS 38)
CHNG 34
TAI SAN U T (IAS 40)
PHU LUC I
CAC CHUN MC IASC HIN CO HIU LC
PHU LUC II
GIAI THCH IASC HIN CO HIU LC
PHU LUC III
NI DUNG CNG B THEO YU CU CUA IAS
TRONG CAC BAO CAO TAI CHNH CUA CAC
NGN HANG - THEO LOAI RUI RO
TAI LIU THAM KHAO
CHU DN CUA NHA XUT BAN

quan ly co hiu qua mt doanh nghip hay
mt cng ty, cac nha quan ly phai nm vng
khu k toan. Nh nhng s liu k toan, ho co
th thy ro c thc cht cua qua trnh hoat
ng san xut kinh doanh ang din ra va t
o ra nhng quyt nh quan ly ung n.
gop phn cai tin h thng k toan
nc ta, Nha xut ban Chnh tr quc gia
gii thiu vi ban oc cun sach in song
ng Vit - Anh: Cac chun mc k toan
quc t - tai liu hng dn thc hanh cua
cac tac gia Hennie Van Greuning va Marius
Koen do Ngn hang Th gii xut ban.
Do h thng k toan cua nc ta cach kha
xa vi h thng k toan cua cac quc gia phat
trin, nn trong cun sach co rt nhiu thut
ng mi v k toan cha co khai nim tng
ng trong ting Vit, v vy kho tranh khoi
nhng thiu sot. Nha xut ban mong nhn
c s gop y cua ban oc.
Thang 8 nm 2000
NHA XUT BAN CHNH TR QUC GIA

NOTES FROM THE PUBLISHER

Understanding accounting systems is one of both Vietnamese and English text.

the few skills that help managers to efficiently
operate a company. Accurate accounting infor-
mation is an important tool which managers
use to make management decisions since such
information reflects the actual financial status
of a company.
In order to facilitate the advancement of
Vietnamese accounting standards, the National
Political Publishing House is introducing a book
entitled, International accounting standards - a
practical guide by Hennie Van Greuning and
Marius Koen. The book was originally published
by the World Bank. In Vietnam, the book will be
reprinted in a bilingual format which includes
Vietnamese accounting standards are
very different from international ones and are
in their early stages of development.
Consequently, the book contains many new
concepts and English terminology that have
no Vietnamese equivalent. In light of these
factors, it is very difficult to produce an error-
free Vietnamese translation. The Publisher
welcomes comments from the reader that may
serve to improve the quality of the publication
in future editions.
August, 2000
THE NATIONAL POLITICAL PUBLISHING HOUSE

v

Phan ng lai cuc khung hoang tai chnh
toan cu nm 1998, mt s t chc quc t
trong o co ca Ngn hang Th gii va Quy
tin t Quc t a a ra sang kin cng tac
nhm cung c c cu tai chnh toan cu. Mc
du cac chun mc k toan Quc t (IASs) a
tn tai trong nhiu nm, sang kin nay a
lam tng thm tm quan trong cho cac chun
mc. Cu th la cac chun mc lam nng cao
tnh minh bach trong bao cao tai chnh va
nng cao tnh hoa hp cua cac chun mc
h tr cho cac th trng tai chnh ngay cang
c toan cu hoa.
Ngn hang Th gii yu cu cac c quan
quan ly cac nc khn trng u tin chp
nhn cac chun mc k toan quc t hn la
xy dng cac tp quan theo iu kin tng
nc bi cac chun mc nay c quc t chp
nhn rng rai va co s linh hoat trong vic hp
nht nhng tp quan tt nht trn th gii.
Ngn hang Th gii cung s dung cac IASs
lam c s cho vic trnh bay cac bao cao tai
chnh cua nhng khach hang s dung cac
khoan vay va tn dung cua Ngn hang Th
gii. Trong nm va qua, cac Chun mc K
toan Quc t a nhn c thm s h tr cua
T chc cac Uy ban Chng khoan Quc t
(IOSCO) va c Lin hip chu u ap dung.
vi
1
LI M U
Ngn hang Th gii a h tr cho qua
trnh tai c cu gn y cua Hi ng Chun
mc K toan Quc t (IASC) t chc nay
mang tnh ai din hn va tr thanh c quan
quan ly toan cu. Chung ti c bit mong
mun rng cac nc phat trin va chuyn i
co ting noi trong qua trnh xy dng chun
mc va cac Chun mc K toan Quc t c
cng b rng rai mc cao nht. Cun sach
nay c xut ban ln th 2 va c dch sang
mt s th ting, la mt phn ong gop quan
trong vao vic m rng nhn thc va hiu bit
v cac Chun mc K toan Quc t trn khp
th gii, vi nhng phn tom tt d oc cho
tng chun mc va cac phn nghin cu tnh
hung minh hoa cho cac phng phap hach
toan va yu cu cng b. Chung ti v cung
cam n cac tac gia Hennie Van Greuning va
Marius Koan.
Paul Bermingham
Chu tch Hi ng Phn ban quan ly tai chnh
Ngn hang Th gii
Washington D.C, Hoa Ky
8/1/2001
 GII THIU

Khi chun b xut ban cun sach nay, mt 3. Hach toan k toan lit k nhng nguyn tc
quyt nh sang sut c a ra la tp k toan cu th, nhng c s, nhng thng l,
trung vao nhu cu cua cac nha iu hanh cp nhng quy tc, va thc tin k toan cu th
cao trong khu vc cng cng va t nhn cha ma doanh nghip cn ap dung tun thu
am hiu tng tn v k toan. Cun sach nay mt chun mc cu th.
tom tt tng Chun mc k toan Quc t 4. Cng b m ta cach thc trnh bay cac
cac nha quan ly va iu hanh co th co c khoan muc tai chnh va phi tai chnh trong
s hiu bit rng rai va c ban v nhng vn cac bao cao tai chnh cung nh nhng kha
chu yu trong khoang thi gian ngn nht.
canh cn c cng b trong cac bao cao tai
Ngoai nhng phn tom tt ngn gon,
chnh.
tng chng co phn nghin cu tnh hung
Cac tac gia hy vong rng cac nha quan ly
n gian, chu trong n vic ap dung thc t
cua cac nc khach hang cua Ngn hang Th
mt s khai nim c ban trong tng chun
gii se thy hnh thc nay hu ch cho vic
mc. Nh o ngi oc khng lam chuyn
thit lp thut ng k toan, c bit la khi mt
mn c trang b nhng cng cu hiu bit
s thut ng vn con ang c tm hiu.
tham gia mt thao lun v tnh phu hp hoc
Chung ti hoan nghnh moi y kin phan hi v
ap dung mt chun mc vao mt tnh hung
vn nay.
cu th. Ngi oc cung co th anh gia anh
hng cua vic ap dung cac nguyn tc cua
mt chun mc k toan cu th ti cac kt qua
NI DUNG
tai chnh va v th tai chnh cua mt b phn
Tt ca cac chun mc k toan, do Hi ng
hoc toan b doanh nghip.
chun mc k toan Quc t (IASC) a ra va
c Hi ng chu giai Chun mc (SIC) giai
S DUNG CUN S C
HN Y NHT H NA O
Cac tac gia a cach trnh bay rt thun li cho thch, cho ti ngay 31-10-2000, c a vao
vic thao lun tng chun mc. cun sach nay.
1. Cac vn t ra: xac nh cac muc ch
chnh va nhng vn chu yu cua tng
LI CAM N
chun mc.
Cac tac gia v cung cam n s tr giup v tai
2. Pham vi ap dung chun mc xac nh
chnh cua chng trnh tai tr PHRD cho vic
nhng giao dch va s kin cu th c quy
thit lp b phn phat trin k toan thuc
nh trong tng chun mc. Trong nhng
trng hp nht nh, vic tun thu cac Chng trnh Cho vay Phat trin nh ch cho
yu cu cua mt chun mc ch gii han nc Nga trong giai oan bt u xut ban
cho mt s loai hnh doanh nghip nh. cun sach nay.

viii
1 1

CHU TRACH NHIM XUT BAN

Giam c - Tng bin tp
TRN NH NGHIM

Bin tp: KHUT DUY HAI

VU HNG THM
Ba: NGUYN TH HOA
Trnh bay: PHONG TAO MU
Sa bai: NGUYN TH THUY

3.339.7
Ma s:
CTQG-2000

In 1500 cun, kh 20,5cmx28cm. In tai Cng ty in Tng hp Ha Ni.

S XB: Giy phep xut ban: 24-604/CXB-QLXB, cp ngay 16-6-2000.
In xong va np lu chiu thang 10 nm 2000.

9 9
10

TNH MINH BACH TRONG CAC BAO CAO TAI CHNH
Vic cung cp thng tin minh bach va hu ch
v cac i tng tham gia th trng va v cac
hoat ng kinh doanh cua nhng i tng nay
la rt cn thit cho mt th trng hoat ng
trt t va hiu qua, va la mt trong nhng tin
quan trong nht thit lp nn ky lut th
trng. Nu pho mc th ban thn cac th
trng se khng th a ra mc cng khai
thoa ang. Cac lc lng th trng thng
thng se lam cn bng cac li ch cn bin va
chi ph cn bin cua vic cng b thm thng
tin va kt qua cui cung co th se khng phai la
cai ma cac i tng tham gia th trng thc
s cn n.
Xu hng t do hoa th trng tai chnh va
th trng vn vao nhng nm 80 lam tng
tnh bt n trn cac th trng tai chnh nh
mt ... lam tng nhu cu co thm thng tin am
bao s n nh v tai chnh. Vao nhng nm 90,
khi xu th t do hoa th trng tai chnh va vn
dng cao, gy ap lc ngay cang ln i vi vic
cung cp thng tin hu ch trong ca khu vc tai
chnh ln khu vc t nhn; nhng yu cu ti
thiu v cng b thng tin gi y se la anh
gia cht lng va dung lng thng tin cn
cung cp cho cac i tng tham gia th trng
va cho cng chung. Do vic cung cp thng tin
la thit yu giup n nh th trng nn cac c
quan quan ly con xem cht lng thng tin co
tnh u tin cao. Khi cht lng thng tin cn
cung cp cho cac thanh vin tham gia th
trng va cac c quan quan ly c cai thin
th cac t chc cung se phai thc hin tt vic
cai tin h thng thng tin ni b cua mnh
tao danh ting cua ho trong vic cung cp
thng tin co cht lng.
Vic cng b rng rai thng tin ch thc
hin c khi co cac tiu chun k toan tt va
phng phap cng b thng tin thoa ang. Vic
cng b rng rai nay thng bao gm vic cho
xut ban thng tin nh tnh va nh lng
thch hp trong cac bao cao tai chnh hang nm
ma nhng bao cao nay thng co kem theo vi
cac bao cao tai chnh ni b va cac thng tin co
lin quan khac. cung cp thng tin cn co
chi ph, v vy, khi xac nh cac yu cu cng b
thng tin cn phai anh gia tnh hu ch cng
b thng tin cho cng chung trong mi tng
1
CHNG 1
quan vi chi ph ma doanh nghip phai bo ra.
Tnh kp thi trong vic cng b thng tin
cung la rt quan trong. Vic cng b cac thng
tin bt li cho cng chung vn khng u hiu
bit tng tn ly giai ung thng tin co th
gy tn hai n cac cng ty co lin quan. Khi
thng tin khng am bao cht lng va/hoc
nhng ngi s dung khng c xem la co
kha nng giai thch ung n thng tin, th cac
yu cu v vic cng b thng tin phai c
hoach nh cn thn va ngay cang xit cht
hn. V lu dai ma noi th mt ch cng b
thng tin y u la co li, ngay ca nu trc
mt co gp phai mt s kho khn, v xet cho
n cung chi ph cho h thng tai chnh khng
u minh bach, cao hn chi ph phai bo ra
am bao tnh minh bach.
TNH MINH BACH VA TNH TRACH NHIM
Tnh minh b c h l nguyn t c tao lp m t mi
tr n g c cac thng tin v thc tr n g hi n t n, v
c c quy t nh va cac hoat n g u d da ng t i p
c n , u co th th y c v hiu c i vi t t
c c c i t gnthamgia t h tr ng. Vi c c ng
b lin quan ti qu trnh va phngpha pcung
c p thng tin, ra quyt nh v ch nh sa ch c
cng b kp thi va cng khai. Tnh trach nhi m
la nhu cu d n hcho ca c i t ng t ahmgia th
tr n g, bao gm ca cac c quan qu n ly, l gi i
c c c hoat ng va cac chnh sach c a mn h
v chu tr c h nhi m i v i c c quyt nh va k t
qua do c c quy nh n y t ao ra.
Tnh minh bach la iu kin cn duy tr
tnh trach nhim gia ba nhom thanh vin th
trng chnh: nhng ngi i vay va nhng
ngi cho vay, cac t chc phat hanh va nha
u t, cac c quan quan ly nha nc va cac t
chc tai chnh quc t.
Tnh minh bach va tnh trach nhim la
nhng chu c tranh cai si ni trong
nhiu cuc thao lun v chnh sach kinh t
trong thp ky qua. Cac nha hoach nh chnh
sach a quen vi tnh bao mt. Tnh bao mt
a c xem nh la mt yu t cn thit cho
vic thc thi quyn lc, cung vi li ch kem
theo la che du c nng lc yu kem cua cac
nha hoach nh chnh sach. Tuy nhin, tnh
bao mt con ngn chn anh hng mong i
CHNG 1 TNH MINH BA C H TRONG CA C BA O CA O TA I CHNH

cua cac chnh sach. Nn kinh t th gii va cac phan ng cua cac nha hoach nh chnh sach
lung tai chnh thay i, lam tng tnh quc t i vi cac s kin khac nhau trong tng lai.
hoa va tng tac, a va ang t vn cng
khai ln hang u trong vic hoach nh chnh
NHNG G M TNH MINH B C HKHNGT H
: Tnh minh b c h v tnh tr c h nhi m
AM B O
sach kinh t. Chnh phu cac nc, bao gm ca t ban thn chung khng ph i la ch cui c n g.
cac ngn hang trung ng, nhn thc ngay Chung c a ra nhm tr giup cho vic nng
cang ro rang tnh minh bach (tc la s cng cao kinh t va co th cung c ho t ng cu at h
khai chnh sach) se lam tng kha nng d oan tr n g t a i chnh qu c t b g
n c achn
ng c ao ch t
va, v th, nng cao hiu qua cua cac quyt nh lng ra quyt nh va quan ly rui ro cua moi i
chnh sach. Tnh minh bach con buc cac nh tng tham gia th trng, k ca cac c quan
ch phai i mt vi tnh hnh thc t va buc qu n l nha n c. hNngchu ng khngpha i l a
cac quan chc co trach nhim hn, c bit la liu thu c ba ch bnh. hN t a l t nhm i nhba c h
khi ho bit rng ho se phai lun chng quan khng lam thay i ban cht cua h t h ng a t i
im, quyt nh va cui cung la hanh ng cua chnh hoc nhng rui ro tim n trong cac h
mnh. Chnh v vy vic iu chnh chnh sach thng tai chnh . No khn g th ngnng a
kp thi c khuyn khch. khung hoang tai chnh nhng no co th lam du
i phan ng cua cac i t g n tahm gi at h
Vi c nng cao tnh minh b c h va tnh tr c h tr n g trc nhng thng tin b t l i . Tnhminh
nhi m m t ph n c n g con l yu cu c a c c t bach, v th, giup cho cac i tng nay d oan
ch c thuc khu v c t nhn hi u v ch pnhn va anh gia c thng tin xu va l m gi m h ne
nh n g quy t nh chnh s c h c n h h n g t i kha nng gy hoang loan va b tc.
h n h vi c a h . Tnh minh b c h c nng cao es
cung c c c quy t nh kinh t do ca cc u qan
NHNG HAN CH V TNH MINH BACH: iu
cn lu y la co s khac bit gia tnh minh bach
khac trong nn kinh t a ra. Tnh minh b c h va tnh bao mt. Vic cung cp thng tin han
c n
la mt phng ti n l m tng tnh tr c h ch cho mt s i tng lin quan co th mang
nhi m , k lu t n i b v nng cao cht l n g lai li th khng bnh ng cho cac i thu canh
qu n l . Tnh minh b c h va tnh tr c h nhi m tranh, do vy ngn can vic cng b y u
nng cao ch t lng c a vi c ra qu y t nh t or ng thng tin cua cac i tng tham gia th trng.
c c c quan ho c hnh ch nh sach ( hoat ng cua Tng t, cac c quan giam sat thng co c
c c c quan n y th n g ph i minh bach) c n g thng tin mt cua cac n v. Vic cng b
nh l trong c c c quan co nh n g quy t nhphu nhng thng tin nh vy co th gy nn nhng
thu c v o vi c hiu v d o n c ac quy t nh hu qua ang k trn th trng. Trong nhng
trong tng lai c a c c c quan hoa ch nh ch nh trng hp nh vy, cac doanh nghip co th do
s c h. Chi ph giam s t s gi m n u c c h n h n g d khi cung cp thng tin nhay cam ma khng
v quy t nh u r r n g v d hi u . Vi c cng co iu kin v bao mt cho khach hang. Tuy
nhin, tnh minh bach mt chiu va vic cng b
ch n g gi m s t c c t ch c nh nc, c c c ng
y u thng tin gop phn cho mt ch minh
v ngi lao ng giam s t vic qu n l cng t y,
bach se co li v sau nay cho tt ca cac i tng
c c chu n gi m sat nh n g ng i i vay v nh n g tham gia th trng ngay ca nu trc mt, vic
ng i g i ti n gi m s t c c ngn hang u t r n n chuyn sang mt ch nh vy se gy bt tin
d d n g hn. V v y nhng quyt nh k m ch t cho cac n v ca nhn.
lng s khng c b qua v ph i c gi i
thch.
TNH MINH B C
H TR ONG CA C BA O CA OTA I CH NH
Tnh minh bach va tnh trach nhim h tr
Muc ch cua cac bao cao tai chnh la cung cp
ln nhau. Tnh minh bach lam tng tnh trach
thng tin v tnh hnh tai chnh (bang cn i
nhim bng cach lam cho vic giam sat c d tai san), v kt qua hoat ng (bao cao thu
dang hn, va tnh trach nhim th lam tng nhp) va v nhng thay i tai chnh (bao cao
tnh minh bach qua vic khuyn khch cac c lu chuyn tin t) cua mt n v. Tnh minh
quan ly giai hanh ng cua ho moi ngi bach cua cac bao cao tai chnh c am bao
bit n va hiu ro. Tnh minh bach cung vi thng qua vic cng b y u va co thuyt
tnh trach nhim se: minh ro rang v nhng thng tin hu ch, cn
thit cho vic ra quyt nh kinh t cua nhiu
t ra nguyn tc lam vic cho phep cai thin i tng s dung. Tuy cang co nhiu thng tin
cht lng vic ra quyt nh trong khu vc th cang tt, nhng vic cung cp thng tin cung
cng cng, va tn kem. V vy, li ch cui cung cua vic tao ra
a ti chnh sach hiu qua hn bng vic tnh minh bach cao hn na cn phai c tnh
nng cao s hiu bit cua khu vc t nhn v toan ky lng.

2
CHNG 1 TNH MINH BA C H TRONG CA C BA O CA O TA I CHNH

Vi c ap du ng a c c t i uchu n k t oa n qu c t tnh trong yu cua thng tin (tnh trong

la m t bi n h
pa pc nt hi t t a o tnh minh ab ch yu lun la ngng ca i ti tnh
va giai thch ung n cac bao cao t i ch nh.H i thch hp). Mt khac, thng tin qua tai co
ng lp Chu n mc K toan Quc t ( A I SC) a th lam nhiu thng tin, gy kho khn cho
cho ra i cun Quy nh chung v vic Lp va vic tach loc nhng im mu cht thch
Trnh b y cac bao cao t i ch nh xu t ba nnm hp cung nh cho vic giai thch.
1989. Quy nh chung nay bao gm:
tin cy: Thng tin khng c co li
a ra cac khai nim lam c s cho vic trong yu va phin din. Nhng kha canh
lp va trnh bay cac bao cao tai chnh cho chu yu cua tin cy la trnh bay trung
cac i tng s dung bn ngoai; thc, chu trong ni dung hn la hnh thc,
Hng dn lp tiu chun k toan cho qua trung lp, thn trong va hoan chnh.
trnh xy dng cac chun mc; va Kha nng so sanh: Thng tin cn c
Tr giup nh n g g
n i l pba o c ao, ca c ki m trnh bay mt cach thng nht gia cac
toan vin va nhng ngi s dung trong thi ky va gia cac n v giup cho
vic giai thch cac Chu n mc K to n Qu c ngi s dung co th a ra nhng anh
t (IAS) va x ly nhng vn c n h ca gia so sanh quan trong.
c a vao cac chu n mc n y . Tnh d hiu: Thng tin phai d hiu i v i
Theo cac chun mc quc t, cac bao cao ngi s dung, nhng ngi n y t h ng co
tai chnh thng c lp vi gia nh rng kin thc kh tt v kinh odanh, ki h
n t va
doanh nghip se tip tuc vn hanh nh mt k toan v s
n sa
ng gnhi
n cu thng t i n
thc th ang hoat ng va cac s kin c mt cach nghim tuc.
ghi chep trn c s tch luy ngha la anh hng Qua trnh tao thng tin hu ch gm mt loat
cua cac hoat ng giao dch va cac s kin cac yu t quyt nh co th lam han ch khi
khac c tha nhn vao thi im chung lng thng tin c cung cp, bao gm:
din ra. V vy chung c ghi lai trong cac
bao cao tai chnh cua cac ky hoat ng. Han ch v thi gian: Chm tr trong vic
bao cao co th tng cng tin cy nhng
Cac c i m nh tnh l nh n g y ut b cung co th lam mt i tnh thch hp.
tr thng tin cung c p trong c c bao c o t i
chnh tr nn h u ch cho ngi s du ng. N u Li ch so vi chi ph: Li ch do thng tin
khng c thng tin toan din v h u chth ngay mang lai thng la phai ln hn chi ph bo
c nh n g ngi iu h n hc n gkhng t h nh n ra cung cp thng tin o.
bit c th c trang tai chnh cua doanh nghi p
Cn i cac c im nh tnh: ap
mnh, nhng th n h ph n t hamgi achnht r n t h
ng cac muc tiu cua cac bao cao tai chnh
tr n g kh c cung co th khng hi u c va i u
va chung tr nn y u trong iu kin
n y c th l amch o c ac ng u yn t cth tr ng
nht nh, nhng ngi cung cp thng tin
khng v n h n h c . Vi c p d n g cac c i m
phai at c s cn i hp ly gia cac
nh tnh c b n v cac chun mc k toa nphu
h p th n g mang l i cac b o c o t i h c nh t ur ng c im nh tnh.
th c va c trnh bay ro r n g. am bao vic trnh bay thng tin c
Cac c im nh tnh c ban: ro rang th vic khng cng b vn tt hn la
cng b thng tin sai lch. V vy khng co g
Tnh thch hp: Thng tin la thch hp la, khi mt doanh nghip khng tun thu cac
khi no anh hng ti cac quyt nh kinh
yu cu cng b thng tin cu th, vic Cac
t cua ngi s dung qua vic giup
chun mc K toan quc t thng yu cu
nhng ngi nay anh gia cac s kin a
phai cng b y u s vic va ly do khng
ang va se xay ra hoc giup xac nhn
tun thu. Hnh 1 cho thy tnh minh bach
hoc iu chnh nhng anh gia trc
c am bao nh th nao thng qua Quy
y cua ho. Tnh thch hp cua thng tin
chu s tac ng cua chnh ban cht va nh chung v cac chun mc k toan quc t.

3
CHNG 1 TNH MINH BA C H TRONG CA C BA O CA O TA I CHNH

HNH 1

TNH MINH BACH TRONG CAC BAO CAO TAI CHNH

MUC CH CUA CAC BAO CAO TAI CHNH

trnh bay trung thc v:

Tnh trang tai chnh.

Kt qua hoat ng tai chnh.

Cac lung lu chuyn tin t.

TNH MINH BACH VA TRNH BAY TRUNG THC

Trnh bay trung thc bng cach cung cp thng tin hu ch (cng b y u) am bao tnh
minh bach.

Trnh bay thoa ang co tm quan trong ngang vi tnh minh bach.

MUC CH TIP THEO CUA CAC BAO CAO TAI CHNH

am bao tnh minh b c h thng qua vic trnh bay trung thc thng tin hu ch (cng b
y
u) cho vic ra quyt nh.

CAC TNH CHT CUA THNG TIN HU CH

Tnh thch hp Han ch

= ban cht
= tm quan trong

tin cy
= trnh bay trung thc Gii han thi gian
= coi trong ni dung hn hnh thc
= trung lp Li ch so vi chi ph
= thn trong
= hoan chnh Cn i gia cac c im nh tnh

Tng thch

D hiu

CAC GIA NH C BAN

Da trn c s tch luy Khai nim tip tuc hoat ng

4
 CHNG 2

QUY NH CHUNG V VIC LP VA

TRNH BAY CAC BAO CAO TAI CHNH

2.1 CAC VN T RA

Cac chun mc k toan phai c lp trong khun kh cac quy tc c ban thng nht c
chp nhn. Quy nh chung v vic lp va trnh bay cac bao cao tai chnh cua IASC a c
xut ban nm 1989. Ni dung cua Quy nh nay:
a ra cac khai nim c ban cho vic lp va trnh bay cac bao cao tai chnh.

Hng dn lp cac chun mc trong qua trnh xy dng cac chun mc k toan.

Giup nhng ngi lp bao cao, kim toan vin va ngi s dung trong vic giai thch cac
Chun mc k toan quc t va x ly nhng vn cha c a vao IAS.

2.2 PHAM VI AP DUNG

Quy nh nay khng phai la chun mc, no hp nht:

Cac muc tiu cua cac bao cao tai chnh (xem oan 2.3.1).

Cac c im nh tnh cua cac bao cao tai chnh (xem oan 2.3.4).

Cac thanh phn cua bao cao tai chnh (xem oan 2.3.6 va 2.3.7).

Cac khai nim v vn va bao toan vn (xem oan 2.3.10).

2.3 CAC KHAI NIM K TOAN

2.3.1 Muc tiu cua cac bao cao tai chnh la cung cp thng tin v tnh trang tai chnh (bang cn i
tai san), kt qua hoat ng (bao cao thu nhp), va nhng thay i v tnh hnh tai chnh (bao
cao lu chuyn tin t) cua mt doanh nghip, hu ch cho nhiu i tng s dung trong vic
ra cac quyt nh kinh t.
2.3.2 Vic trnh bay trung thc at c qua vic cung cp thng tin hu ch (cng b y u) trong
cac bao cao tai chnh, nh o ma tnh minh bach c am bao. Nu gia nh rng vic trnh
bay thoa ang tng ng vi tnh minh bach th co th a ra thm mt muc tiu khac cua
cac bao cao tai chnh: am bao tnh minh bach thng qua vic cng b y u va trnh bay
trung thc cac thng tin hu ch cho vic ra quyt nh.
2.3.3 Di y la nhng gia nh c ban cho cac bao cao tai chnh:
Da trn c s tch luy: Kt qua cua cac hoat ng kinh doanh va cac s kin khac c ghi
nhn ngay khi chung xay ra (ch khng phai khi phat sinh lung tin). Nhng s kin nay
c ghi chep lai va a vao cac bao cao tai chnh trong cac ky bao cao co cac s kin.
Khai nim tip tuc hoat ng: Gia nh rng n v vn tip tuc hoat ng trong mt tng
lai co th d oan.
2.3.4 Cac c im nh tnh la nhng tnh cht lam cho cac thng tin cung cp trong cac bao cao
tai chnh tr nn hu ch cho ngi s dung.
Tnh ph h p : Thng tin ph h p n h h n g t i c c quyt nh kinh t c a ng i s dung, gi p cho
h n h gi c c s ki n
a, ang v s x y
ra ho c x c nh n /i u
chnh nh n g n h gi tr c y c a

h . Tnh ph h p c a thng tin chu s n h h n gc a b n
ch t v tnh tr n gy u c a
thng t in.
tin c y
: Thng tin ang tin cy khng mang li tr n
gy u
va phin din. No ph thu c a
v o:
Trnh bay trung thc.

5
CHNG 2 QUY NH CHUNG V VI C L P VA TRNH BA Y CA C BA O CA O TA I CHNH

Coi trong ni dung hn hnh thc.

Tnh trung lp.
Thn trong.
Hoan chnh.
Kha nng so sanh: Thng tin cn c trnh bay nht quan gia cac ky va gia cac doanh
nghip ngi s dung co th a ra nhng so sanh trn nhiu kha canh.
Tnh d hiu: Thng tin cn phai d hiu i vi ngi s dung - nhng ngi co kin thc
c ban v kinh doanh, kinh t va k toan va mun nghin cu thng tin.
2.3.5 Di y la nhng han ch i vi vic cung cp thng tin phu hp va ang tin cy:
Han ch thi gian: Vic chm tr khng ung thi han trong vic lp bao cao co th lam mt
i tnh phu hp nhng lai lam tng thm tin cy.
Chi ph so vi li ch: Li ch thu c t thng tin phai ln hn chi ph bo ra cung cp
thng tin
Cn i gia cac c im nh tnh: Cn phai at c s cn i gia cac c tnh ap
ng muc ch cua cac bao cao tai chnh.
Vic ap dung cac c im nh tnh c ban va cac chun mc k toan phu hp thng mang
lai tnh trung thc va trnh bay hp ly cho cac bao cao tai chnh.
2.3.6 Nhng yu t sau y co lin quan trc tip ti vic anh gia tnh trang tai chnh:
Tai san co: Nhng ngun do doanh nghip kim soat co c t kt qua hoat ng trc y
va la ngun ma t o doanh nghip hy vong se thu c cac li ch kinh t.
Tai san n: Nhng ngha vu n hin tai cua mt doanh nghip hnh thanh t cac hoat ng
trong qua kh, vic thanh toan cac khoan nay lam mt i cac li ch kinh t cua doanh nghip.
Vn chu s hu: Tai san co tr i cac khoan n (thng c goi la cac ngun vn chu s hu).
2.3.7 Nhng yu t sau y lin quan trc tip n vic anh gia kt qua hoat ng:
Thu nhp: Cac li ch kinh t tng ln di hnh thc lung thu hoc tng tai san, hoc giam
n dn ti tng vn chu s hu (ch khng phai cac khoan tng ong gop cua chu s hu).
Thu nhp bao gm doanh thu va cac khoan thu c.
Chi ph: Giam li ch kinh t di dang lung chi hoc giam gia tr tai san hoc phat sinh n
dn ti giam vn chu s hu (khng phai cac khoan giam do phn chia cho cac chu s hu).
2.3.8 Mt yu t phai c cng nhn trong cac bao cao tai chnh khi:
Doanh nghip co kha nng mt i hoc thu vao bt ky mt li ch kinh t nao trong tng lai
lin quan ti yu t nay; va
Yu t nay co gia tr hoc chi ph co th tnh toan c mt cach ang tin cy.
2.3.9 Nhng c s sau y c s dung anh gia cac yu t cua bao cao tai chnh:
Chi ph ban u.

Chi ph hin tai.

Gia tr thun co th thc hin (thanh toan).

Gia tr hin tai.

2.3.10 Cac khai nim v vn va bao toan vn bao gm:

Vn tai chnh: Vn ng ngha vi tai san thun/vn chu s hu; no c o bng n v tin
t danh ngha. Li nhun th hin khoan tng vn bng tin danh ngha trong ky.
Vn vt cht: Vn c xem la nng lc hoat ng; no c o bng kha nng san xut. Li
nhun th hin s tng ln trong kha nng san xut trong ky.

6
CHNG 2 QUY NH CHUNG V VI C L P VA TRNH BA Y CA C BA O CA O TA I CHNH

NGHIN CU TNH HUNG

QUY NH CHUNG V VIC LP VA TRNH BAY CAC BAO CAO TAI CHNH

Cng ty Chemco Inc. san xut cac san phm hoa cht va tiu thu trong nc. Cng ty mun m rng th
trng va xut khu mt s san phm ra nc ngoai.

Giam c tai chnh thy rng vic tun thu cac yu cu quc t v mi trng la iu kin quan trong
ban san phm ra nc ngoai. Mc du trong thi gian trc y cng ty a a vao thc hin mt s
chnh sach v mi trng nhng ro rang vic kim tra mi trng thng xuyn la mt thng l va se
tn kem khoang 120.000 la. Vic kim tra bao gm:
Xem xet toan b cac chnh sach v mi trng.
Phn tch chi tit vic tun thu nhng chnh sach nay.
Bao cao a ra khuyn ngh chi tit v nhng thay i v chnh sach va v vt cht cn thit ap
ng yu cu quc t.

Giam c tai chnh cua Chemco Inc. gi y rng khoan 120.000 la trn co th vn hoa thanh tai san va
sau o c xoa i tng ng vi cac khoan doanh thu co c t cac hoat ng xut khu thu nhp
c khp vi chi ph se phat sinh.

Chi ph lin quan ti kim tra mi trng co th ghi nhn sau theo khai nim i chiu. Tuy nhin,
vic ap dung khai nim i chiu theo Quy nh chung khng cho phep ghi nhn mt s khoan muc trong
bang tng kt tai san khng theo ung nh ngha v cac yu t cua bao cao tai chnh.

ghi nhn chi ph kim tra nh mt tai san th cn phai ap ng ca hai tiu ch:
nh ngha v tai san, va
tiu ch ghi nhn tai san

nhng chi ph lin quan ti kim tra mi trng ap ng nh ngha v tai san (xem oan 2.3.6), cac
iu kin sau phai c ap ng:
(i) Chi ph phai la ngun vn do Chemco Inc. kim soat va la chi ph thc s phat sinh.
(ii) Tai san phai la kt qua cua hoat ng giao dch hoc s kin phat sinh t trc, tc la kim tra mi
trng.
(iii) Tai san phai c d tnh la co kha nng mang lai li ch kinh t trong tng lai cho cng ty, tc la
doanh thu hang xut khu.

Cac yu cu (i) va (ii) c ap ng. Tuy nhin con co nhng vn lin quan n yu cu (iii). Cng ty
Chemco Inc. mong mun xut khu san phm cua mnh. Ch mong mun khng thi th cha phai la
bng chng u thoa man yu cu nay. Cng ty khng th chuyn thanh vn nhng chi ph nay do
khng co nhng n t hang c nh va khng phn tch chi tit v cac li ch kinh t mong i.

ghi nhn cac chi ph la mt tai san trong bang tng kt tai san th tiu ch cng nhn (xem oan 2.3.8)
phai c tun thu la:
Chi ph cho tai san phai co chi ph co th tnh toan c mt cach ang tin cy.
Co kha nng thu c cac li ch kinh t trong tng lai.

tnh toan hp ly gia tr kt chuyn cua tai san, cng ty phai chng to c rng cac chi ph phat sinh
thm se mang lai li ch kinh t sau nay. Tuy nhin, yu cu th hai lai lam nay sinh vn do khng
u bng chng cho thy co th thu c li ch kinh t va v vy, mt ln na lam cho chi ph khng u
tiu chun c vn hoa thanh tai san.

7
 CHNG 3

TRNH BAY CAC BAO CAO TAI CHNH (IAS 1)

3.1 VN T RA:
Muc ch a ra chun mc nay la quy nh cho vic trnh bay cac bao cao tai chnh phuc
vu muc ch chung am bao tnh so sanh. Chun mc nay a ra:
Nhng yu cu chung v vic trnh bay.

Hng dn v mt cu truc.

Nhng ni dung ti thiu cn co.

Hng dn tun thu IAS.

Hng dn khng ap dung IAS.

3.2 PHAM VI AP DUNG:

Chun mc nay c s dung trnh bay tt ca cac bao cao tai chnh phuc vu muc ch
chung, c lp va trnh bay theo IAS va khng c xy dng ap ng nhu cu thng tin
cu th cua ngi s dung. SIC-2 hng dn cho vic ap dung ln u cac IAS.

3.3 KHAI NIM K TOAN

3.3.1 Cac bao cao tai chnh phai cung cp thng tin v tnh trang tai chnh, kt qua hoat ng
tai chnh cung nh lu chuyn tin t cua mt doanh nghip co ch cho vic ra quyt nh
kinh t.

3.3.2 Ban giam c va/hoc cac c quan quan ly khac chu trach nhim lp va trnh bay cac bao cao
tai chnh

3.3.3 H thng y u cac bao cao tai chnh bao gm:

Bang tng kt tai san.
Bao cao thu nhp.

Thay i vn chu s hu.

Bao cao lu chuyn tin t.

Cac ch k toan va cac thuyt minh.

Ngoai cac bao cao tai chnh, cac n v thng c khuyn khch cung cp cac thng tin tai
chnh va phi tai chnh khac co lin quan.

3.3.4 Ban giam c cn tnh n tt ca cac yu cu chung di y khi cn trnh bay cac bao cao tai
chnh:
Trnh bay trung thc

Vic nay thng at c khi ap dung IAS. Ch c phep khng ap dung khi vic ap dung
chun mc k toan dn n nhng bao cao tai chnh sai lch.
Tun thu IAS
Nhng kha canh sau cn c nu:
Vic tun thu IAS cn c cng b.
Vic tun thu tt ca cac yu cu cua tng chun mc la bt buc.

8
CHNG 3 TRNH BA Y CA C BA O CA O TA I CHNH IAS 1

Vic cng b khng th bin minh c cho vic hach toan sai.
Vic tun thu theo IAS trc quy nh phai c nu ra.
B t k kho n
n o khng p d n
g IAS v m c ch trnh b y trung th c u
ph i c cng b ch
i
ti t .
Ch k toan

Ch k toan c ap dung phai theo yu cu cua IAS. Mt doanh nghip phai xy dng cho
mnh mt ch phu hp va tin cy nu khng co IAS (SIC-18).
Hai yu t sau la nhng gia nh c ban cho cac bao cao tai chnh; xem chi tit hn Chng 2
Khai nim tip tuc hoat ng

Cac bao cao tai chnh phai c trnh bay trn c s tip tuc hoat ng tr khi co kha nng
la mt n v se b thanh ly hoc ngng kinh doanh. Nu khng c trnh bay trn c s
tip tuc hoat ng, th phai cng b va a ra ly do tai sao khng s dung nguyn tc nay.
Nhng vn cha chc chn lin quan n khai nim tip tuc hoat ng cung cn c
nu ro.
C s dn tch

S dung c s dn tch cho vic trnh bay, ngoai tr bao cao lu chuyn tin t.
Tnh nht quan trong trnh bay

Vic trnh bay va phn loai cac khoan muc phai c duy tr gia cac ky bao cao, tr trng
hp vic thay i giup cho trnh bay c hp ly hn hoc do yu cu cua IAS.
Tnh trong yu va tp hp

Cac khoan khng chu yu co cung ban cht va chc nng c phep tp hp lai. Khng c
gp lai cac khoan trong yu.
Bu tr

Tai san co va cac tai san n khng c bu tr cho nhau, tr trng hp c IAS cho phep.
Tuy nhin, nhng khoan tng, giam khng ang k va chi ph lin quan phat sinh t nhng
giao dch hoc s kin tng t nhau th co th c bu tr cho nhau.
Thng tin so sanh

Theo nhng ni dung sau:

Thng tin s liu cua ky trc phai c cng b.

a vao cac thng tin m ta va din giai lin quan.

Phn loai lai thng tin so sanh khi vic phn loai cac khoan muc c sa i, tc la phai

cng b ban cht, s lng va ly do.

3.4 CNG B
3.4.1 Xac nh va ky bao cao
Cac bao cao tai chnh cn phai c phn bit vi cac thng tin khac.
Tng b phn cu thanh phai c xac nh ro.
Chu yu phai trnh bay:
Tn cua doanh nghip bao cao.

Bao cao cua doanh nghip hay cua tp oan.

Ngay bao cao va ky bao cao.

n v tin t theo bao cao.

Mc chnh xac.

Ti thiu phai co bao cao nm.

Cac bao cao phai c a ra ung thi han (trong vong 6 thang k t ngay bao cao).

3.4.2 Bang tng kt tai san

Cung cp thng tin v tnh trang tai chnh.

9
CHNG 3 TRNH BA Y CA C BA O CA O TA I CHNH IAS 1

Phn bit lu ng va dai han

Doanh nghip co th la chon cach phn loai nay cho tai san co va tai san n.

Nu khng la chon cach phn loai nay th tai san co va n phai c trnh bay theo trnh
t bao quat v tnh thanh khoan.
Chia cac khoan co th thu hi hoc thanh toan trong vong hoc sau 12 thang.

Tai san lu ng
Tai san lu ng gm co:
T i s n d tnh s c th c hi n
- ho c gi b n
ho c tiu th trong chu k kinh do
anh thng
th n g.
Tai san c gi chu yu cho giao dch hoc gi trong mt thi han ngn va d tnh se
c thc hin trong vong 12 thang.
Tin mt hoc cac tai san tng ng khng b han ch s dung.

N ngn han
Cac khoan n ngn han gm co:
N co d tnh c thanh toan trong chu ky kinh doanh thng thng.

N n han thanh toan trong vong 12 thang.

Cac khoan n dai han phai tra lai c thanh toan trong vong 12 thang cung co th a vao
n dai han nu:
Thi han ban u trn 12 thang.

Co y nh ao n.

Y nh o c ghi nhn theo thoa thun.

Thng tin ti thiu trn bang tng kt tai san

Tai san, nha xng, thit b Li ch thiu s Cac khoan n dai han phai tra lai
Tai san v hnh Tin mt va tai san C c kho n ph i thu thng m i
tng ng tin mt va phai thu khac
Tai san tai chnh Cac khoan phai tra Vn a phat hanh
thng mai va phai tra khac
Cac khoan u t tnh theo N thu Cac quy d tr
phng phap vn chu s hu Tai san thu
Hang tn kho Cac khoan trch lp d phong
Cac thng tin khac trn bang tng kt hoc trong thuyt minh
Cac khoan muc khac cp chi tit hn.
Cac khoan phai tra (cho ai va t ai):
Cng ty me.

Cac cng ty con.

Cac n v lin kt.

Cac bn lin quan.

i vi tng hang muc vn c phn:

S c phn c phep phat hanh.

S c phn a phat hanh va a c thanh toan u.

S c phn a phat hanh nhng cha thanh toan u.

Mnh gia c phiu, hoc ghi khng co mnh gia.

Cn i s c phn vao u va cui nm.

Quyn, u ai va han ch.

Do doanh nghip, chi nhanh hoc cac n v lin kt gi.

D tr phat hanh di dang quyn la chon va hp ng ban.

Ban cht va muc ch cua tng khoan d tr.

Nhng c ng co c tc cha c chnh thc chp thun thanh toan.

Lng c tc u ai tch luy cha c ghi nhn.

3.4.3 Bao cao thu nhp

Cung cp thng tin v kt qua hoat ng.

10
CHNG 3 TRNH BA Y CA C BA O CA O TA I CHNH IAS 1

Thng tin ti thiu trn bao cao thu nhp

Doanh thu Chi ph thu
Kt qua hoat ng san xut kinh doanh L, lai t cac hoat ng thng thng
Chi ph tai chnh Cac khoan bt thng
Phn chia lai/l cua cac n v lin kt va
lin doanh theo vn chu s hu Li ch thiu s
L hoc lai rong cua ca ky
Cac thng tin khac trn bao cao hoc trong thuyt minh
Phn tch chi ph theo ban cht va chc nng (xem nghin cu tnh hung).
Nu phn loai theo chc nng th phai cng b:
Chi ph khu hao tai san hu hnh.

Chi ph hao mon tai san v hnh.

Chi ph cho nhn vin.

C tc tra cho tng c phiu c cng b hoc c d tnh.

3.4.4 Thay i trong bao cao vn chu s hu

Phan anh thng tin v vic tng/giam tai san thun.
Thng tin ti thiu trong bao cao thay i vn chu s hu
L/lai rong trong ky.

Thu nhp, chi ph, lai, l tnh trc tip vao vn chu s hu.

Anh hng cua nhng thay i trong ch k toan.

Anh hng cua vic chnh sa cac li c ban.

Cac thng tin khac trnh bay trong bao cao hoc trong thuyt minh
Cac giao dch vn vi cac chu s hu va cac khoan phn chia cho cac chu s hu.
Cn i s d li nhun tch luy hoc l vao u va cui ky.
Cn i s kt chuyn cua tng loai vn, lai c phn va tng khoan d tr vao u va cui
ky.

3.4.5 Bao cao lu chuyn tin t xem IAS 7 (Chng 5).

3.4.6 Ch k toan va thuyt minh

Cung cp nhng thng tin sau:
C s lp va cac ch k toan c la chon.
Thng tin theo yu cu IAS nhng khng c trnh bay trong bao cao tai chnh.
Cac thng tin khac giup yu cu vic trnh bay trung thc.
Cu truc
Trnh bay mt cach h thng
i chiu cac khoan gia bao cao tai chnh va trong ban thuyt minh.
Trnh bay cac ch k toan
C s tnh toan c s dung trong khi lp bao cao tai chnh.
Tng ch k toan c s dung, ngay ca nu khng co trong IAS hin hanh.
Cac thng tin cn cng b khac
a ch cua doanh nghip.
Hnh thc phap ly cua doanh nghip.
Nc thanh lp.
Vn phong/a ch ng ky kinh doanh.
Tnh cht hoat ng/cac hoat ng chnh.
Tn cua cng ty me va cng ty kim soat.

11
CHNG 3 TRNH BA Y CA C BA O CA O TA I CHNH IAS 1

NGHIN CU TNH HUNG

TRNH BAY BAO CAO TAI CHNH

Elrali Inc. la mt doanh nghip ch tao. Di y la bang bom tt thu nhp va chi ph cua nm tai chnh,
kt thuc ngay 31 thang 3/20x7:
la
Doanh thu gp 7.500.000
Chi ph ban hang thanh phm 3.995.100
Nguyn liu a s dung 910.100
Nhn cng 1.200.00
Chi ph san xut chung bin i a phn b 800.000
Chi ph san xut chung c nh a phn b 845.000
Nguyn liu ong goi 310.000
Chi ph hang thanh phm a c san xut 4.065.100
Hang thanh phm tn kho u ky 70.000
Hang thanh phm tn kho cui ky (140.000)
Chi ph phn phi 718.000
Chi ph hanh chnh 929.000
Cac chi ph hoat ng khac 587.100
Thu nhp u t 124.800
Thu nhp cho thu 17.000
Chi ph tai chnh 234.000
Giam tr chi ph nguyn vt liu sang gia tr thun co th thc hin 25.000
Chi ph san xut chung c nh thu hi lai 41.000
Nguyn vt liu di d bt thng 15.000
Chi ph thu thu nhp 319.700
Li nhun bt thng 43.100

Chi ph khu hao c tnh vao chi ph san xut chung c nh vi tng s la 418.000 la va cac khoan
tnh vao chi ph hanh chnh co tng s 205.000 la. Tng tin lng va nhng chi ph khac cho nhn
vin c tnh vao chi ph hanh chnh vi s tin 689.300 la.

Ban bao cao thu nhp di y co th c lp theo hai cach phn loai khac nhau v chi ph va thu nhp
c IAS 1 cho phep (xem oan 3.4.3):

12
CHNG 3 TRNH BA Y CA C BA O CA O TA I CHNH IAS 1

NGHIN CU TNH HUNG

TRNH BAY BAO CAO TAI CHNH

TIP THEO

ELRALI INC.
BAO CAO THU NHP VA CHI PH CHO NM TAI CHNH KT THUC NGAY 31/3/20x7
Phn loai chi ph theo chc nng
la
Doanh thu 7.500.000
Chi ph ban hang (Phep tnh a) (3.994.100)
Li nhun gp 3.505.900
Thu nhp hoat ng khac (Phep tnh b) 141.800
Chi ph phn phi (718.800)
Chi ph hanh chnh (929.100)
Chi ph hoat ng khac (587.100)
Li nhun hoat ng 1.412.700
Chi ph tai chnh (234.000)
Li nhun trc thu 1.178.700
Chi ph thu thu nhp (319.700)
Li nhun sau thu t hoat ng thng thng 859.000
Khoan bt thng 43.100
Li nhun rong trong ky 902.100

ELRALI INC.
BAO CAO THU NHP CUA NM TAI CHNH KT THUC NGAY 31/3/20x7
Phn loai chi ph theo tnh cht

la
Doanh thu 7.500.000
Thu nhp hoat ng khac (Phep tnh b) 141.800
Thay i hang thanh phm tn kho va san phm d dang 70.000
Cng vic do doanh nghip thc hin
va c chuyn thanh vn (Phep tnh c) 1.186.000
Nguyn liu th va nhin liu (Phep tnh d) a s dung 1.260.100
Chi ph nhn vin (Phep tnh e) 1.889.300
Chi ph khu hao (418 + 205) 623.000
Chi ph hoat ng khac (Phep tnh f) (1.340.700)
Li nhun hoat ng 1.412.700
Chi ph tai chnh (234.000)
Li nhun trc thu 1.178.700
Chi ph thu thu nhp 319.700
Li nhun sau thu t hoat ng thng thng 859.000
Khoan bt thng 43.100
Li nhun rong trong ky 902.100

13
CHNG 3 TRNH BA Y CA C BA O CA O TA I CHNH IAS 1

NGHIN CU TNH HUNG

TRNH BAY BAO CAO TAI CHNH

TIP THEO

TNH TOAN

a. Chi ph ban hang

S co sn 3.995.100
iu chnh giam xung gia tr thun co th thc hin 25.000
Thu hi chi ph san xut c nh (41.000)
Nguyn vt liu di d bt thng 15.000
3.994.100
b. Thu nhp hoat ng khac
Thu nhp u t 124.800
Thu nhp cho thu 17.000
141.800
c. Cng vic a thc hin va c vn hoa
Chi ph san xut chung bin i 800.000
Chi ph san xut chung c nh (845-41) 804.000
Khu hao cng b ring (418.000)
1.186.000
d. Nguyn vt liu a s dung
Nguyn liu a s dung 910.100
Nguyn liu ong goi 310.000
iu chnh giam xung gia tr thun co th thc hin 25.000
D tha bt thng 15.000
1.260.100
e. Chi ph nhn vin
Nhn cng 1.200.000
Chi ph nhn vin khac 689.300
1.899.300
f. Chi ph hoat ng khac
Chi ph phn phi sn co 718.000
Chi ph hanh chnh sn co 929.100
Chi ph hoat ng sn co 587.100
Chi ph nhn vin nu trong phep tnh e (689.300)
Khu hao trnh bay ring (205.500)
1.340.700

14
 CHNG 4

HANG TN KHO (IAS 2)

4.1 VN T RA
Cach hach toan hang tn kho theo h thng chi ph ban u a c qui nh. Vn c ban la
tnh toan chi ph hang tn kho c ghi nhn la tai san va c vao kt chuyn cho ti khi cac
khoan doanh thu tng ng c thc hin theo khai nim i chiu.

4.2 PHAM VI AP DUNG

Chun mc nay quy nh cho tt ca hang tn kho la tai san, gm:
gi ban trong qua trnh hoat ng kinh doanh thng thng, hoc
trong qua trnh san xut ban, hoc
di dang nguyn liu hoc hang cung cp c tiu thu trong qua trnh san xut hoc
cung cp dch vu.
i vi nha cung cp dch vu, hang tn kho gm co chi ph dch vu co khoan doanh thu tng
ng cha c ghi nhn (chng han nh cac cng vic ang tin hanh cua kim toan vin, nha
thit k hoc lut s).

4.3 HACH TOAN K TOAN

4.3.1 Hang tn kho phai c tnh toan vi mc thp hn gia chi ph hoc gia tr rong co th thc
hin theo nguyn tc thn trong.

4.3.2 Chi ph hang hoa bao gm tt ca chi ph mua, chi ph chuyn i, va cac chi ph khac phat sinh
trong qua trnh chuyn hang tn kho sang a im va tnh trang hin tai:

Chi ph mua, v du nh gia mua va chi ph nhp khu.

Chi ph chuyn i, la:
Nhn cng trc tip.

Chi ph san xut chung.

Chi ph chung bin i.

Chi ph chung c nh c phn b vi nng sut thng thng.

Cac chi ph khac nh thit k, chi ph i vay,v.v..

4.3.3 Chi ph dch v bao g m

t t c c c khoan chi ph lin quan tr c ti p
n
vi c cung c p
dch v , v d :
Hang co th tiu thu.

Nhn cng va cac chi ph nhn vin khac.

Chi ph chung co th phn b.

4.3.4 Nhng ky thut di y co th c s dung tnh chi ph hang tn kho:

Chi ph thc t

Chi ph chun

Tnh theo mc chi ph thng thng cua nguyn vt liu, nhn cng va cng sut.

Kim k thng xuyn d tnh chi ph thc t.

Phng phap c lng

Ap dung khi thc tin khng s dung c phng phap chi ph thc t.

15
CHNG 4 HA N G T N KHO IAS 2

Giam gia tr doanh thu bng mc li nhun bin gp tnh chi ph.
Phn trm trung bnh c s dung cho tng nhom khoan muc tng ng.
Tnh n gia ghi giam.

4.3.5 Chi ph hang tn kho thc t co th ap dung theo cac cng thc tnh chi ph sau:
Xac nh cu th.

Chi ph bnh qun gia quyn.

Nhp trc, xut trc (FIFO).

Nhp sau, xut trc (LIFO, la phng phap thay th khac c cho phep s dung).

SIC -1 cho phep ap dung cac cng thc chi ph khac nhau cho cac nhom khoan muc co ban cht
khac nhau.

4.3.6 Gia tr rong co th thc hin (NRV) la gia ban d tnh tr i cac chi ph d tnh hoan tt va
chi ph ban hang. Nhng c tnh nay phai c da trn bng chng ang tin cy nht vao
thi im a ra c tnh. Muc ch gi hang tn kho phai c tnh n khi a ra c tnh.
Hang tn kho thng c iu chnh giam xung bng gia tr rong co th thc hin theo cac
nguyn tc sau:
Theo tng khoan muc.

Cac khoan muc tng t nhau thng c nhom lai.

Tng dch vu c hach toan nh mt khoan muc ring bit.

4.3.7 Nhng khoan muc sau y c ghi nhn la chi ph trong bao cao thu nhp:

Chi ph hang tn kho a c ban ra.

iu chnh giam xung gia tr rong co th thc hin.
Mt mat hang trong kho.
Hao ph bt thng.
Chi ph san xut chung khng c phn b.

4.4 CNG B
Nhng ni dung sau phai c cng b trong cac bao cao tai chnh:
Ch k toan, bao gm ca cng thc tnh chi ph c s dung.
Tng s kt chuyn cua hang tn kho va s lng cua tng loai.
Tng s hang tn kho c kt chuyn theo gia tr rong co th thc hin.
Tng s thc hin but toan ao iu chnh giam.
Trng hp/s kin dn ti but toan ao iu chnh giam.
Hang tn kho em th chp am bao cho cac khoan n.
S kt chuyn cua khoan iu chnh giam xung bng gia tr thc hin rong nu khoan nay
co s lng ln co anh hng hoc tnh cht quan trong.
Chi ph hang tn kho c ghi nhn la chi ph,

hoc:

Chi ph hoat ng, ap dung cho doanh thu, c ghi nhn la chi ph, c phn loai theo ban
cht.
Khi s dung LIFO, trnh bay s khac bit gia s trn bang tng kt tai san hoc:
s thp hn gia chi ph tnh theo FIFO hoc bnh qun gia quyn va gia tr co th thc

hin rong, hoc

s thp hn gia chi ph hin hanh vao cui nm va gia tr co th thc hin rong.

16
CHNG 4 HA N G T N KHO IAS 2

NGHIN CU TNH HUNG

HANG TN KHO

Arco Inc. la mt cng ty ch bin thc phm. Nhng vn sau co lin quan n hang tn kho cua
cng ty:

A. Trong nhng nm gn y cng ty a s dung mt h thng chi ph chun nh mt cng cu

tr giup cho vic quan ly. Nhng sai s trong chi ph chun cho n hin tai la khng ang
k va c xoa trc tip trong cac bao cao tai chnh phat hanh hang nm. Tuy nhin, hai
vn sau a xay ra trong nm tai chnh kt thuc ngay 31/3/20x3:
Sai s ln hn rt nhiu do chi ph nguyn vt liu va nhn cng tng manh va san xut
giam sut.
Mt s lng ln san phm c san xut ra nhng n cui nm cha ban ht. iu nay
mt phn lam cho san phm cua cng ty c nh gia qua cao.

Ging nh trc y, ban quan ly cua cng ty d nh xoa trc tip sai s nay, coi nh la
chi ph nh ky va xoa mt phn chi ph cua hang tn kho d tha khng ban ht.

B. Lng hang nguyn liu scla tn kho vao cui nm tng ng vi mc 8 thang s dung.
Mc tn kho thng ch tng ng 2 thang s dung. Gia tr thay th hin tai cua hang
tn kho thp hn chi ph ban u.

Nhng vn trn c x ly nh sau trong bao cao tai chnh hang nm:

A. Ca hai cach hach toan c xut u khng th c chp nhn.

Vic xoa nhng khoan sai lch ln lam cho gia tr chun khng phu hp vi chi ph theo
IAS 2 (xem oan 4.3.4). Chi ph chun phai c xem xet thng xuyn va iu chnh
theo iu kin hin tai. Chnh lch v nguyn liu va nhn cng phai c phn b vao
chi ph chun cho hang tn kho. Chnh lch chi ph san xut chung do khng s dung ht
cng sut, phai c cng nhn la mt khoan chi ph trong ky hin tai.
Thut ng nh gia qua cao la tuy y s dung va bt ky vic ghi giam nao cung ch
c tin hanh khi gia tr thun co th thc hin cua san phm thp hn chi ph (xem
oan 4.3.6).

B. Nhng khoan nguyn vt liu bt thng hin co (tng ng vi 6 thang san xut) phai
c giam xung gia tr rong co th thc hin. Cac nguyn vt liu khac (tng ng vi
2 thang san xut) ch c kt giam xung gia tr rong co th thc hin khi chi ph c tnh
cua thanh phm ln hn gia tr rong co th thc hin (xem oan 4.3.6).

17
 CHNG 5

BAO CAO LU CHUYN TIN T (IAS 7)

5.1 VN T RA
Thng tin v nhng thay i t trc ti nay v tin mt va nhng tai san tng ng tin
mt cua mt doanh nghip cn phai c th hin di hnh thc bao cao lu chuyn tin t,
phn loai cac lung lu chuyn tin t trong ky bao cao theo cac hoat ng kinh doanh, u t
va tai chnh. Ngi s dung cn co nhng thng tin nay a ra anh gia v:
Thay i tai san rong.

C cu tai chnh cua doanh nghip.

Kha nng thanh toan va thanh khoan cua doanh nghip.

Kha nng anh hng cua doanh nghip ti lng tin va thi gian lu chuyn tin.

Kha nng tao ngun tin mt.

Gia tr hin tai cua cac dong tin trong tng lai cua cac doanh nghip khac nhau (thng

qua cac m hnh).

5.2 PHAM VI AP DUNG
Tt ca cac doanh nghip u phai trnh bay bao cao lu chuyn tin t bao cao v dong tin
lu chuyn trong ky bao cao theo cach phn loai nh sau:
Hoat ng san xut kinh doanh: Cac hoat ng tao doanh thu chnh va cac hoat ng khac

khng phai la u t hoc tai chnh.

Hoat ng u t: Mua hoc ban cac loai tai san dai han va cac khoan u t khac khng

tnh trong cac tai san tng ng tin mt.

Hoat ng tai chnh: Nhng hoat ng lam thay i quy m va kt cu vn chu s hu va

cac khoan vay.

5.3 HACH TOAN K TOAN
5.3.1 Lung lu chuyn tin t bao gm lung thu va lung chi cua ca tin mt va cac tai san tng
ng tin mt.
5.3.2 Tin mt gm co:
Tin mt tai quy.

Tin gi khng ky han (bao gm cac khoan thu chi, ngn hang co th chi tra ngay).

5.3.3 Cac tai san tng ng tin mt c gi ap ng cac cam kt ngn han v tin mt. y
la nhng khoan u t ngn han co tnh thanh khoan cao va chuyn c ngay thanh tin
mt va co rui ro thay i gia tr khng ang k.
5.3.4 Dong tin t cac hoat ng kinh doanh c ghi trc tip hoc gian tip (phng phap trc
tip thng c a dung hn theo IAS 7):
Phng phap trc tip

Cng b nhng khoan thu va thanh toan gp bng tin mt theo cac hang muc chnh.
Cn i gia li nhun trc thu va tin mt thu c t cac hoat ng kinh doanh a
trnh bay trong thuyt minh bao cao lu chuyn tin t.
Phng phap gian tip:

Lai/l trong ky c iu chnh theo:

18
CHNG 5 BA O CA O LU CHUY N TI N T IAS 7

Anh hng cua cac giao dch khng phai bng tin.
Cac khoan tra chm hoc tch luy.
Cac dong tin u t hoc tai chnh.
5.3.5 Dong tin t cac hoat ng u t c ghi nh sau:
Cac khoan thu gp va cac khoan thanh toan gp bng tin mt c bao cao tach bit theo cac
hang muc ln.
Tng dong tin thu c qua vic mua hoc ban cua cac cng ty con va cac n v kinh
doanh khac c phn loai la cac khoan u t.
5.3.6 Dong tin t hoat ng tai chnh c bao cao bng cach lit k ring cac khoan thu va thanh
toan gp bng tin chu yu.
5.3.7 Nhng dong tin sau y phai c bao cao theo s rong:
Dong tin thuc khach hang.

Cac khoan quay vong nhanh, s lng ln va thi han ngn (v du mua ban cac khoan
u t).
5.3.8 Nhng dong tin di y cua mt t chc tai chnh co th c bao cao theo s rong:
Dong tin thuc khach hang.

Cac khoan quay vong nhanh, khi lng ln va thi han ngn.

5.3.9 Di y la nhng ni dung lin quan n vic trnh bay bao cao lu chuyn tin t:
Phn loai linh hoat gia lai va c tc nhn c va a tra. Vic phn loai nay phai c ap
dung thng nht theo hoat ng kinh doanh, u t hay la tai chnh.
Dong tin t thu thu nhp thng c phn loai la dong tin hoat ng.

Giao dch ngoai hi c ghi vao ngay co phat sinh dong tin.

C c dong tin t hoat ng kinh doanh ngoai t c ghi theo ty gia p dung ph t isnh a v o
ngay dong tin.
Dong tin cua mt khoan bt thng phai c phn loai theo loai hoat ng cua khoan o.

Khi cac n v hach toan theo vn chu s hu hoc chi ph th ch co cac dong tin thc co
t nhng n v nay c th hin trong bao cao lu chuyn tin t (v du c tc nhn
c).
Cac dong tin t cac lin doanh c ghi theo ty l trong bao cao lu chuyn tin t.

5.4 CNG B
Trnh bay tng hp i vi ca vic mua va ban cua mt cng ty con hoc n v kinh doanh:
Tng s cac khoan thanh toan tin mua hoc ban.
Cac khoan thanh toan mua hoc ban tra bng tin mt hoc cac tai san tng ng.
S tin mt hoc tai san tng ng trong n v c mua hoc ban.
S t i s n c va n khng ph i ti n m t ho c tng ng tin m t trong n v c u ma
ho c ba n.
Tin mt va cac tai san tng ng trong bao cao lu chuyn tin t va cn i vi cac
khoan tng ng trong bang tng kt tai san.
Chi tit v ho t n g u t v t i chnh khng b n g ti n
(v du chuy n
i n sang v n
c ph n
).
S tin mt va tai san tng ng khng danh cho tp oan s dung.
S i vay cha rut c danh cho hoat ng kinh doanh tng lai va thanh toan cac
khoan cam kt v vn (ch ro bt ky han ch nao).
Tng s dong tin t tng loai trong s ba loai hoat ng lin quan ti quyn li trong cac
lin doanh.
S lng tin mt phat sinh t mt trong s ba loai hoat ng lin quan ti tng b phn
kinh doanh hoc b phn phn chia theo khu vc a ly c bao cao.
Phn bit gia nhng dong tin th hin tng cng sut hoat ng va nhng khoan th hin
vic duy tr kha nng nay.

19
CHNG 5 BA O CA O LU CHUY N TI N T IAS 7

NGHIN CU TNH HUNG

BAO CAO LU CHUYN TIN T

Di y la tom tt bao cao tai chnh hang nm cua Linco Inc.

BAO CAO THU NHP CHO NM TAI CHNH KT THUC NGAY 30/9/20x4:

la
Doanh thu 850.000
Chi ph ban hang (637.500)
Li nhun gp (212.500)
Chi ph hanh chnh (28.100)
Chi ph hoat ng (73.600)
Li nhun t hoat ng 110.800
Chi ph tai chnh (15.800)
Li nhun trc thu 95.000
Chi ph thu thu nhp (44.000)
Li nhun rong cua ca ky 51.000

BAO CAO THAY I VN CHU S HU CHO NM TAI CHNH KT THUC NGAY 30/9/20x4:

Vn D phong Li nhun Tng s

c phn nh gia lai tch luy
la la la la

S d u nm 120.000 121.000 241.000

anh gia lai nha ca 20.000 20.000
Li nhun rong cua ca ky 51.000 51.000
Tra c tc (25.000) (25.000)
Thanh toan lai vn c phn (20.000) (20.000)
S d cui nm 100.000 20.000 147.000 267.000

BANG TNG KT TAI SAN NGAY 30/9/20x4

20x4 20x3
la la

TAI SAN

Tai san dai han

Tai san, nha xng thit b
Nha ca vn phong 25.000 220.000
May moc 35.000 20.000
Phng tin i lai 6.000 4.000
Cho cac giam c vay dai han 64.000 60.000
355.000 304.000

20
CHNG 5 BA O CA O LU CHUY N TI N T IAS 7

NGHIN CU TNH HUNG

BAO CAO LU CHUYN TIN T

TIP THEO

Tai san lu ng
Hang tn kho 82.000 42.000
Cac khoan cho vay 63.000 43.000
Chi ph tra trc 21.000 16.000
Gi ngn hang _ 6.000
166.000 107.000
Tng tai san 521.000 411.000

VN S HU VA CAC KHOAN N

Vn va cac khoan d tr
Vn c phn 100.000 120.000
D tr anh gia lai 20.000 -
Li nhun tch luy 147.000 121.000
267.000 241.000

N dai han
Vay dai han 99.000 125.000

N ngn han
Tra cho cac chu n 72.000 35.000
Tra ngn hang 43.000 -
Thu n han tra 40.000 10.000
155.000 45.000
Tng vn chu s hu va cac khoan n 521.000 411.000

Cac thng tin khac

1. Nhng chi ph khu hao di y c tnh vao chi ph hoat ng:
May moc 25.000 la
Phng tin giao thng 2.000 la
2. May moc a khu hao u vi nguyn gia ban u la 15.000 la va trong nm a c ban vi
gia 5.000 la. Li nhun c tnh vao chi ph hoat ng.
3. Ngi quan ly tai chnh lu y vic cac k toan vin cho rng cng ty co nguy c b mt kha
nng thanh khoan. Theo ngi quan ly tai chnh, cng ty a gp kho khn trong vic tra cac
khoan n ngn han trong nm bao cao.

21
CHNG 5 BA O CA O LU CHUY N TI N T IAS 7

NGHIN CU TNH HUNG

BAO CAO LU CHUYN TIN T

TIP THEO

Nu s dung phng phap trc tip lp bao cao th Bao cao lu chuyn tin t c trnh bay
nh sau:
LINCO INC.

BAO CAO LU CHUYN TIN T CHO NM TAI CHNH KT THUC NGAY 30/9/20x4

la
Dong tin t hoat ng kinh doanh
Tin thu t khach hang (Phep tnh e) 830.000
Tin tra cho nha cung cp va nhn vin (Phep tnh f) (725.200
Tin rong thu t hoat ng kinh doanh 104.800
Tra lai (15.800)
Np thu (Phep tnh d) 14.000)
Tra c tc (25.000)
50.000

Dong tin t hoat ng u t

Mua tai san, nha xng, thit b (Phep tnh a, b, c) (54.000)
Tin thu c t ban may moc 5.000
Cho cac giam c vay (4.000)
(53.000)
Dong tin t hoat ng tai chnh
Giam vay dai han (125-99) (26.000)
Thanh toan lai vn gop c phn (20.000)
(46.000)

Giam rong s d ngn hang cua ca ky (49.000)

S d ngn hang u nm 6.000
Thu chi cui nm (43.000)

NHN XET
1. Tng s tng cac khoan tra chu n c dung tai tr mt phn cho s tng vn lu ng.
2. S tng vn lu ng con lai, tra lai, np thu, va tra c tc t ngun tin thu t hoat ng
kinh doanh.
3. S d tin mt con lai co c t hoat ng kinh doanh va khoan tin co c do ban tai san
c nh c s dung mua tai san c nh.
4. Thu chi ngn hang c dung thanh toan lai vn gop c phn va thu hi khoan cho vay
dai han.

22
CHNG 5 BA O CA O LU CHUY N TI N T IAS 7

NGHIN CU TNH HUNG

BAO CAO LU CHUYN TIN T

TIP THEO

CAC PHEP TNH

la
a. Nha ca vn phong
S d u nm 220.000
anh gia lai 20.000
Mua sm (s d) 10.000
S d cui nm 250.000

b. May moc
S d u nm 20.000
Khu hao (25.000)
Mua sm (s cn i) 40.000
S d cui nm 35.000

c. Phng tin
S d u nm 4.000
Khu hao (2.000)
Mua sm (s cn i) 4.000
S d cui nm 6.000

d. Thu
S n han tra u nm 10.000
Tnh vao bao cao thu nhp 44.000
a tra bng tin (s cn i) (14.000)
S n han tra cui ky 40.000

e. Tin thu t khach hang

Tin ban hang 850.000
Tng s cho n (63-43) (20.000)
830.000

f. Tin tra cho nha cung cp va nhn vin

Chi ph ban hang 637.500
Chi ph hanh chnh 28.100
Chi ph hoat ng 73.600
iu chnh cho cac khoan khng phai la tin:
Khu hao (27.000)
Li nhun ban may moc 5.000
Tng hang tn kho (82-42) 40.000
Tng s phai tra chu n (72-35) (37.000)
Tng chi ph tra trc (21-16) 5.000
725.200

23
 CHNG 6

L LAI RONG CUA CA KY, CAC LI C BAN

VA THAY I CH K TOAN (IAS 8)

6.1 VN T RA

Chun mc nay quy nh vic phn loai, phng phap k toan va cng b mt s khoan muc
chon loc trong bao cao thu nhp am bao hach toan thng nht gia cac doanh nghip.

6.2 PHAM VI AP DUNG

Chun mc nay c ap dung khi trnh bay l/lai t cac hoat ng thng thng, cac
khoan bt thng va bao cao thay i trong cac d toan, li c ban va thay i ch k
toan.

6.3 HACH TOAN K TOAN

6.3.1 Kt qua t hoat ng thng thng la nhng hoat ng do doanh nghip tin hanh nh mt
phn hoat ng kinh doanh cua mnh va ca nhng hoat ng lin quan ma doanh nghip tham
gia. Nhng kt qua nay c tnh vao li nhun trc thu.
Cac khoan thu nhp va chi ph trong l/lai t hoat ng thng thng co quy m, ban cht
hoc mc anh hng ma nu c cng b se cn thit cho vic giai thch kt qua hoat ng
cua doanh nghip trong ky, cac khoan nay phai c cng b ring (v du ghi giam hang tn
kho, chi ph c cu lai, ngng hoat ng kinh doanh, v.v.).

6.3.2 Cac khoan bt thng la cac khoan thu nhp hoc chi ph phat sinh t cac s kin hoc giao
dch khac bit ro rang vi nhng hoat ng thng thng cua doanh nghip va v vy cac hoat
ng nay khng c coi la phat sinh thng xuyn (v du sung cng... va thin tai).
Cac khoan bt thng c hach toan theo mt dong ring trn bao cao thu nhp, tach bit
vi l /lai t hoat ng thng thng.

6.3.3 Thay i d toan lin quan ti nhng g khng chc chn tim n trong hoat ng kinh doanh,
dn n vic co nhiu khoan khng th tnh toan chnh xac ma ch co th c tnh. Khi kho
phn bit gia thay i ch k toan hoc thay i trong c tnh th phng phap th hai
se c chon.
Anh hng cua thay i nay c tnh vao l/lai rong trong ky hin tai hoc ky hin tai va
tng lai nu thay i o anh hng ti ca hai ky.

6.3.4 Li c ban la nhng li c phat hin trong ky hin tai co tm quan trong n mc ma cac
bao cao tai chnh cua mt (cac) ky trc khng con vao ngay tin cy na a ra bao cao.
Phng phap hach toan chun
iu chnh s d li nhun tch luy u ky.
S liu so sanh bao cao thu nhp c nu lai.
Cac s liu so sanh a ghi chep khac c nu lai.

24
CHNG 6 L LA I RO N G CU A CA KY , CA C L I C BA N VA THAY I CH K TOA N IAS 8

Cac phng phap khac c phep thay th

S iu chnh c tnh vao l/lai rong cua ky hin tai.
S liu so sanh khng c nu lai.
a ra s so sanh chiu l.
6.3.5 Thay i ch k toan: Ch k toan la nhng nguyn tc cu th, nhng cn c, quy c,
quy tc va thng l c doanh nghip ap dung khi lp va trnh bay bao cao tai chnh. Chung
c ap dung nht quan gia cac ky. Thay i ch k toan ch c phep theo mt trong
nhng iu kin sau:
Do yu cu lut nh.
Theo yu cu cua mt c quan lp chun mc k toan (tc la ap dung IAS)
Vic thay i giup cho vic trnh bay c hp ly hn.
Hach toan chun
Chiu theo bt ky quy nh tam thi nao i vi vic ap dung IAS.
Ap dung ngc:
iu chnh li nhun tch luy u ky.
Nu lai s liu so sanh.
Ap dung cho cac ky sau nu khng thc hin c vic nu lai cac ky trc thc tin.
Phng phap c phep thay th khac
S c ap dung ngc i vi thay i ch c tnh vao l/lai rong cho ky hin tai.
S liu so sanh khng c nu lai.
S liu so sanh tam thi c b sung.
Ap dung cho cac ky sau nu thc tin khng th bao cao lai cac ky trc.

6.4 CNG B

6.4.1 Cac khoan co th cng b tach bit trong pham vi l/lai t hoat ng thng thng
Ban cht.
S lng trc va sau thu.
6.4.2 Cac khoan bt thng
Ban cht.

S lng.
Anh hng thu.
Li ch thiu s.

6.4.3 Thay i d toan

Ban cht.

S trc va sau thu.

6.4.4 Cac li c ban

Ban cht.

S lng iu chnh trong ky hin tai va ky trc.

Anh hng thu.
Li ch thiu s.
Vic s liu so sanh c nu lai.
Ly do s liu so sanh khng c nu lai.

25
CHNG 6 L LA I RO N G CU A CA KY , CA C L I C BA N VA THAY I CH K TOA N IAS 8

6.4.5 Thay i ch k toan

Ly do thay i.
S lng iu chnh trong ky hin tai va cac ky trc.
Anh hng thu.
Li ch thiu s.
Vic s liu so sanh c nu lai.
Ly do s liu so sanh khng c nu lai.

26
CHNG 6 L LA I RO N G CU A CA KY , CA C L I C BA N VA THAY I CH K TOA N IAS 8

NGHIN CU TNH HUNG

L LAI RONG CUA CA KY, CAC LI C BAN

VA THAY I CH K TOAN (IAS 8)

Unicurio Inc. la mt nha san xut cac loai lu nim ban tai cac sn bay quc t. Nhng hoat
ng giao dch va s kin bt thng di y a xay ra trong nm kim tra.

1. iu chnh khoan 1,9 triu la cho d phong giam gia khi xem xet vong i s dung c
tnh cua nha xng.

2. Thng cho nhn vin 12 triu la, trong khi s thng cua nm trc la 2,3 triu la.
Giam c tai chnh giai thch rng mt chng trnh khuyn khch mi a c ap dung
tt ca nhn vin cung c hng phn doanh s tng ln.

3. Co mt khoan li nhun 1,25 triu la thu c t vic chnh phu sung cng t va c
th hin mc gia thc t trong bao cao tai chnh.

4. Trong nm nay, cng ty chu trach nhim trong vic lp quy ECA quyn gop tin cho cac
t chc phuc li. Quy nay la mt phn trong chng trnh u t xa hi cua cng ty. Cng
ty a gop 7 triu vao quy nay.

Tng giao dch va s kin nu trn c hach toan nh sau trong bao cao thu nhp cua nm
hin tai:

1. y la thay i trong d toan (xem oan 6.3.3) co th c tnh vao l hoc lai t hoat
ng thng thng. Tnh cht va s lng thay i trong d toan co anh hng quan trong
trong ky hin tai phai c cng b (thng la trong phn thuyt minh).

2. Do ban cht va quy m, y la khoan co th cng b ring bit trong pham vi l/lai t hoat
ng thng thng (xem oan 6.3.1). Ban cht va s lng cua khoan nay phai c cng
b ring.

3. y la mt khoan bt thng (xem oan 6.3.2) khac bit ro rang vi cac hoat ng thng
thng. Ban cht va s lng cua khoan nay phai c cng b ring ch khng phai cng
b nh mt phn l/lai t hoat ng thng thng.

4. Chng trnh thuc y xa hi la mt phn cua cac hoat ng thng thng. Khoan nay co
th c trnh bay ring nu no bt thng v quy m so vi nhng nm trc. Nu khng
no se phai c a vao nh la mt khoan khng th cng b trong l/lai t hoat ng
thng thng.

27
 CHNG 7

CAC S KIN XAY RA

SAU NGAY LP BANG TNG KT TAI SAN (IAS 10)

7.1 VN T RA

Chun mc nay quy nh phng phap k toan phu hp cho nhng s kin xay ra sau ngay
lp bang tng kt tai san nhng trc ngay cac bao cao tai chnh c chp thun ban hanh.
Nhng s kin nay co th cho thy nhu cu iu chnh nhng khoan c ghi nhn trong cac
bao cao tai chnh hoc yu cu cng b.

7.2 PHAM VI AP DUNG

Chun mc phai c ap dung trong vic k toan va cng b toan b nhng s kin sau ngay
lp bang tng kt tai san, k ca co li hay bt li xay ra trc ngay cac bao cao tai chnh c
phep ban hanh.

7.3 HACH TOAN K TOAN

7.3.1 Co th phn bit hai loai s kin:

iu chnh nhng s kin cung cp bng chng b sung v nhng iu kin hin hu tai
thi im lp bang tng kt tai san (ngun gc cua s kin nm trong ky bao cao hin tai).
Nhng s kin khng iu chnh ch bao nhng iu kin phat sinh sau ngay lp bang tng
kt tai san.

7.3.2 Quy trnh cho phep cng b cac bao cao tai chnh phu thuc vao loai hnh doanh nghip va c
cu quan ly cua doanh nghip. Ngay cho phep cng b thng la ngay cac bao cao tai chnh
c phep cng b ra ngoai doanh nghip.

7.3.3 Cac khoan c ghi nhn trong cac bao cao tai chnh cua mt doanh nghip c iu chnh
theo nhng s kin xay ra sau ngay lp bang tng kt tai san, cung cp thng tin b sung v
nhng iu kin hin hu tai ngay lp bang tng kt tai san, va v vy cho phep nhng khoan
nay c c tnh chnh xac hn (v du, co th yu cu iu chnh i vi mt khoan l, tha nhn
nm trong khoan n thng mai, c xac nhn qua vic pha san cua khach hang sau ngay lp
bang tng kt tai san).
7.3.4 Nu cac s kin xay ra sau ngay lp bang tng kt tai san va khng anh hng ti tnh trang
tai san co va tai san n vao ngay lp bang tng kt tai san th khng phai iu chnh. Tuy nhin
nhng s kin nay se phai c cng b nu chung quan trong ti mc nu khng cng b th
se anh hng ti quyt nh cua ngi s dung bao cao tai chnh (v du nu mt trn ng t
pha huy mt phn chu yu trong xng san xut cua doanh nghip sau ngay lp bang tng kt
tai san).
7.3.5 C tc cng b phai nm trong ky tng ng cua bao cao tai chnh; nhng khoan c xut
hoc cng b sau ngay lp bang tng kt tai san nhng trc khi cac bao cao tai chnh c
chp thun se khng c ghi nhn la mt khoan n vao ngay lp bang tng kt tai san. Doanh
nghip co th cng b theo yu cu nhng khoan c tc nay hoc la trn bao cao tai chnh nh
mt thanh phn ring cua vn chu s hu hoc la trong phn thuyt minh bao cao tai chnh.

28
CHNG 7 CA C S KI N XA Y RA SAU NGA Y L P BA N G T N G K T TA I SA N IAS 10

7.3.6 Doanh nghip khng c lp bao cao tai chnh trn c s tip tuc hoat ng nu sau ngay lp
bang tng kt tai san, ban quan ly quyt nh la co d nh thanh ly doanh nghip hoc ngng
giao dch, hoc la doanh nghip khng co s la chon thc t nao khac ngoai vic thc hin
nhng g nu trn.

7.4 CNG B

7.4.1 Ngay c phep ban hanh

Ngay c phep ban hanh cac bao cao tai chnh.

Ngi cho phep.
Nu bt ky bn nao co quyn sa i cac bao cao tai chnh sau khi ban hanh th s vic nay
phai c cng b.

7.4.2 Cac s kin khng iu chnh

i vi nhng s kin khng iu chnh lam anh hng n kha nng anh gia va ra quyt
nh hp ly cua ngi s dung th cn phai cng b nhng ni dung sau:
Ban cht cua s kin.

c tnh anh hng v mt tai chnh.

Bao cao nu khng c tnh c anh hng.

7.4.3 Cp nht ni dung cng b v nhng iu kin vao ngay lp bang tng kt tai san

i vi nhng iu kin co vao ngay lp bang tng kt tai san, theo bt ky thng tin mi nao
nhn c sau ngay lp bang tng kt tai san, th phai cp nht cac ni dung cng b lin quan
n nhng iu kin o.

29
CHNG 7 CA C S KI N XA Y RA SAU NGA Y L P BA N G T N G K T TA I SA N IAS 10

NGHIN CU TNH HUNG

NHNG S KIN XAY RA SAU NGAY

LP BANG TNG KT TAI SAN

Mt cng ty lp bang tng kt tai san ngay 31/12 co mt khoan n vay nc ngoai dai han
khng c a vao hp ng ngoai hi. S ngoai t c chuyn i vi ty gia ong ca ngay
31/12/20x4 va c trnh bay trong s sach k toan theo ng ni t la 2 triu n v ni t.

Vao ngay 27/2/20x5 ng ni t giam gia ang k so vi ng la My. Vao ngay hm o, ban
giam c quyt nh tip tuc t bao him rui ro bng mt hp ng ngoai hi co ky han gii
han khoan n cui cung ti a la 6 triu n v ni t. Nu tnh hung nay xay ra vao ngay
lp bang tng kt tai san th se dn n vic s n cua cng ty vt qua gia tr thc t cua tai
san.

Tnh hung c xet ri vao nh ngha v s kin sau ngay lp bang tng kt tai san va cu
th la thuc nhng s kin lin quan ti nhng iu kin phat sinh sau ngay lp bang tng
kt tai san.

Khoan tn tht 4 triu ng ni t phat sinh vao nm 20x5 phai c ghi nhn trong bao cao
thu nhp cua nm 20x5. Trong bao cao tai chnh nm kt thuc ngay 31/12/20x4, khng c
lp d phong cho tn tht trn.

Tuy nhin, cn phai xet xem liu co thch hp khi ap dung khai nim tip tuc hoat ng trong
khi lp bao cao tai chnh hay khng. Ngay va chu ky thanh toan n cung phai c xem xet
khng nn a vao khoan d phong cho tn tht trn.

Thng tin sau phai c cng b trong thuyt minh bao cao tai chnh cho nm tai chnh kt
thuc ngay 31/12/20x4:

Ban cht cua cac s kin.

c tnh anh hng v mt tai chnh, trong trng hp nay la 4 triu n v ni t.

30
 CHNG 8

CAC HP NG XY DNG (IAS 11)

8.1 VN T RA
Chun mc nay a ra cach hach toan doanh thu va chi ph cua hp ng xy dng, t trong
tm vao:
am bao doanh thu hp ng phu hp vi cac chi ph lin quan.
Phn b doanh thu va chi ph hp ng cho cac ky k toan co thc hin cng trnh xy
dng.

8.2 PHAM VI AP DUNG

Nhng hp ng xy dng nay thng co ngay ky hp ng va ngay hoan thin ri vao cac
ky k toan khac nhau, bao gm cac hp ng:
Cung cp dch vu.
Pha d hoc khi phuc tai san va khi phuc lai mi trng.

8.3 HACH TOAN K TOAN

8.3.1 Phn bit hai loai hp ng la:
Hp ng theo gia c nh thng la nhng hp ng co gia c nh co tnh n cac iu
khoan tng gia.
Cac hp ng cng thm chi ph - chi ph hp ng cng thm phn trm cua nhng chi ph
nay hoc mt mc ph c nh.

8.3.2 Cac nguyn tc IAS thng c ap dung ring cho tng hp ng va c thoa thun chi tit
cho vic xy dng:
Mt tai san (v du mt cy cu), hoc
Mt t hp cac tai san co lin quan cht che vi nhau hoc c lp v thit k, cng ngh
va chc nng/s dung (v du cac xng san xut chuyn dung).
Mt nhom cac hp ng co th c xem nh mt hp ng xy dng duy nht nu c am
phan tron goi lam mt.

8.3.3 Nhng hp ng sau y c xem nh la nhng hp ng xy dng ring bit:

Hp ng cho mt s tai san nu co yu cu ring a ra cho tng tai san.
Mt tai san b sung c xy dng theo la chon cua khach hang va khng phai la mt
phn cua hp ng ban u.

8.3.4 Doanh thu hp ng bao gm:

Tng gia tr thoa thun theo hp ng ban u.

Nhng khoan chnh lch, oi bi thng, tin thng khuyn khch mc gii han:

Nhng khoan nay co kha nng thc hin, va

Nhng khoan nay co th tnh toan c mt cach ang tin cy.
8.3.5 Chi ph hp ng bao gm:
Chi ph hp ng trc tip (v du nguyn vt liu).

31
CHNG 8 CA C H P N G XY D N G IAS 11

Chi ph hp ng chung (v du bao him).

Chi ph ma khach hang phai tra ring theo cac iu khoan h p
ng( vdu chi ph
ha nhch nh
).

8.3.6 Nu kt qua cua mt hp ng xy dng co th d tnh c mt cach ang tin cy, th doanh
thu va chi ph (li nhun) phai c ghi nhn theo giai oan hoan thanh (phng phap phn
trm hoan thanh). Phng phap quyt nh giai oan hoan thanh gm:
Phn chi ph phat sinh so vi tng chi ph c tnh.
Khao sat cng trnh a thc hin.
Giai oan hoan thin thc cht.

8.3.7 Doanh thu hp ng c cng nhn theo cng trnh c thc hin trong ky k toan. Nhng
chi ph hp ng lin quan cua cng trnh c thc hin, c cng nhn tng ng va phu
hp vi thu nhp quyt nh li nhun cua hp ng trong ky.

8.3.8 Nu kt qua cua hp ng khng th c tnh c mt cach ang tin cy (v du vao nhng
giai oan u cua hp ng) th:

Ghi nhn doanh thu mc co th thu hi c chi ph hp ng.

Ghi nhn chi ph hp ng phat sinh.

8.3.9 Bt ky khoan chnh lch c tnh gia tng chi ph hp ng vt qua tng doanh thu hp
ng u c ghi nhn ngay la chi ph.

8.4. CNG B

Ch k toan
Cac phng phap s dung cho vic ghi nhn doanh thu.
Cac phng phap s dung cho giai oan hoan thin.
Bao cao thu nhp
Khi lng doanh thu hp ng c ghi nhn.
Bang tng kt tai san va thuyt minh
Khoan tam ng a nhn c.
S tin con lai.
Hp ng ang thc hin la li nhun cng chi ph thc phat sinh hay l tr chi ph thc
phat sinh.
Nhng khoan gp n han phai thu cua khach hang (tai san).
Nhng khoan gp n han phai tra khach hang (n).
Nhng khoan muc tai san va n bt thng (v du oi bi thng).

32
CHNG 8 CA C H P N G XY D N G IAS 11

NGHIN CU TNH HUNG

HP NG XY DNG

Omega Inc. khi cng mt hp ng 4 nm xy dng mt con p. Hoat ng bt u ngay 1/2/20x3.

Tng gia tr hp ng la 12 triu la va ngi ta d tnh rng cng trnh se c hoan thanh vi
mc tng chi ph la 9.500.000 la. Trong hp ng xy dng bn khach hang chp nhn cac khoan
tng gia nhn cng ngoai gia hp ng.

Nhng thng tin sau lin quan ti cac hoat ng theo hp ng cho nm tai chnh kt thuc ngay
31/12/20x3:

1. Chi ph trong nm:

la
Nguyn liu 1.400.000
Nhn cng 800.000
Chi ph chung cho hoat ng 150.000
Thu phu 180.000

2. Mc c tnh hin tai cho tng chi ph hp ng cho thy:

Nguyn liu cao hn d tnh 180.000 la.
Tng chi ph nhn cng cao hn d tnh 300.000 la. Trong s nay, ch co 240.000 la la do
tin thu lao nhn cng tng ln. Phn con lai la do tnh khng hiu qua.
D tnh tit kim c 30.000 la chi ph chung cho hoat ng.

3. Trong nm tai chnh hin tai khach hang yu cu iu chnh hp ng ban u va thoa thun
rng gia hp ng se c tng thm 900.000 la. Tng mc chi ph c tnh cua cng vic phat
sinh thm nay la 750.000 la.

4. Vao cui nm 20x3, chng nhn cua c quan quan ly nghim thu cho thy 25% tin hoan
thanh.

LI NHU N
THEO H P
NG C
GHI NHN CHO NM T I CHNH KT TH C
G
NA Y 3 /1 12 / 2x3:
0

Phng an 1 Phng an 2
Nghn la Nghn la

Doanh thu hp ng (Phep tnh d) 3.107 3.285

Chi ph hp ng phat sinh thc t (Phep tnh a) (2.530) (2.530)
577 775

CAC PHEP TNH

a. Chi ph hp ng Nghn la
Nguyn liu 1.400
Nhn cng 800
Chi ph chung cho hoat ng 150
Thu phu 180
2.530

33
CHNG 8 CA C H P N G XY D N G IAS 11

NGHIN CU TNH HUNG

HP NG XY DNG
TIP THEO

b. Tng chi ph c tnh c kim tra cho ti khi kt thuc hp ng

c tnh ban u 9.500

Nguyn liu 180
Nhn cng 300
Chi ph chung cho hoat ng (30)
Chnh lch 750
10.700
c. Gia hp ng sa i
S ban u 12.000
Nhn cng (tnh thm tin tng thu lao nhn cng vao gia hp ng) 240
Chnh lch 900
13.140

d. Doanh thu theo hp ng Phng an 1 Phng an 2

Da trn chi ph hp ng, ty l vi tng chi ph hp ng c t nh:

2.530: 10.700 x 13.140 (lam tron) 3.107

Da trn cng vic a c nghim thu: 25% x 13.140 3.285

34
 CHNG 9

THU THU NHP (IAS 12)

9.1 VN T RA
IAS a ra nguyn tc k toan cac khoan lin quan n thu trong ky hin tai va tng lai:
Thu hi (thanh toan) trong tng lai gia tr kt chuyn cua cac tai san co (n) trong bang
tng kt tai san.
Cac giao dch va cac s kin khac trong ky hin tai c ghi nhn trong bao cao tai chnh
cua doanh nghip.
9.2 PHAM VI AP DUNG:
Chun mc nay quy nh cho tt ca cac loai thu thu nhp bao gm ca thu thu nhp trong
nc, ngoai nc va chuyn ra nc ngoai cung nh thu thu nhp sau khi tra c tc.
9.3 HACH TOAN K TOAN
9.3.1 Thu phai tra trong k la kho n
thu thu nhp ph i tra hoc c th thu h i c hokyhin tai.

9.3.2 Thu tra chm la khoan thu thu nhp phai tra hoc co th thu hi trong cac ky tng lai i
vi:
Phn chnh lch tam thi.
Tnh trc cac khoan l thu cha thc hin ht.
Tnh trc cac khoan khu tr thu cha thc hin ht.

9.3.3 Khoan chnh lch tam thi la nhng khoan chnh lch gia c s tnh thu cho mt khoan
muc va gia tr kt chuyn cua khoan muc o, o la:
Cac khoan chnh lch tam thi chu thu dn ti co cac khoan chu thu trong cac ky tng
lai, hoc
Cac khoan chnh lch tam thi c khu tr dn ti co cac khoan co th c giam thu
thu nhp phai tra trong cac ky tng lai.

9.3.4 C s tnh thu cho mt khoan muc la con s cac c quan thu gan cho khoan muc o tnh
thu.

9.3.5 S d thu phai tra trong ky cn c ghi nhn nh sau:

Tng n (tai san) cho khoan thu hin hanh cha tra trong ky (tra tha).
Li ch cua vic giam thu do phat sinh l tnh trc c ghi nhn nh mt tai san.

9.3.6 Ngha vu thu tra chm c ghi nhn cho tt ca cac khoan chnh lch tam thi chu thu
tr khi ngha vu nay phat sinh t:
gia tr li th khng giam tr gia tr hao mon tnh thu hoc
vic cng nhn ban u cho mt tai san hoc mt khoan n trong mt giao dch:
khng phai la mt hp nht kinh doanh, va
vao thi im giao dch khng lam anh hng ti li nhun k toan hoc li nhun chu
thu.
9.3.7 Tai san thu tra chm c ghi nhn i vi khoan chnh lch tam thi chu thu gii han

35
CHNG 9 THU THU NH P IAS 12

mc co kha nng thu hi t nhng khoan li nhun chu thu trong tng lai. Mt tai san
thu tra chm khng c ghi nhn khi phat sinh t:
vic ghi nhn ban u cho mt tai san co hoc n trong mt giao dch ma:

khng phai la mt hp nht kinh doanh, va

v o th i i m
giao dch khng l m
n
h h n g t i l i nhu n
k to n
ho c li nhu n
chu thu .
9.3.8 Mt tai san thu tra chm c ghi nhn cho vic tnh tip l/ hoc khu tr thu cha thc
hin, gii han mc co kha nng thu hi trong tng lai.
9.3.9 C c khoan chnh l c h t m
thi ph t sinh khi gia tr k t chuy n
cua cac kho n u
t trong c c cng
ty con, chi nh n
h, n v lin k t v lin doanh kh c v i c s tnh thu c a nh n g kho n
na y.
9.3.10 Nhng nguyn tc sau c ap dung cho vic tnh toan s d thu phai tra trong ky va tra
chm:
Cac khoan n (tai san) se c tnh theo s lng phai tra (thu hi) ap dung thu sut (va
lut thu) a c ban hanh rng rai trc ngay bao cao.
S d thu tra chm cn phan anh c cach thu hi tai san hoc thanh toan n sau thu.
Cac tai san va n chu trong ky va tra chm c tnh theo mc thu sut ap dung cho li
nhun cha phn phi.
C tc tra sau khi a np thu thu nhp sau khi tra c tc c ghi nhn khi ngha vu tra
c tc c cng nhn.
Khng c phep chit khu.
Vic kim tra h hai phai c thc hin i vi nhng tai san thu tra chm vao ngay lp
bang tng kt tai san.
9.3.11 Thu trong ky va tra chm phai c ghi nhn la thu nhp hoc chi ph va a vao bao cao
thu nhp, tr khoan thu phat sinh t:
Mt giao dch hoc s kin c ghi nhn trc tip vao vn chu s hu.

Mt hp nht kinh doanh la giao dch mua lai.

9.4 TRNH BAY VA CNG B

9.4.1 TRNH BAY

S d thu phai c trnh bay nh sau:
S d thu c trnh b y
tach ring v i c c t i s n
c v tai s n
n khac trong bang t n
g k t t i
s n
.
S d thu tra chm c phn bit vi s d thu phai tra trong ky.

S d thu tra chm la dai dan.

Trnh bay trong bao cao thu nhp chi ph thu (thu nhp) t cac hoat ng thng thng.

Co th bu tr s d thu ngn han khi:

Co quyn bu tr theo lut nh.

Co y nh thanh toan theo phng phap bu tr.

Co th bu tr s d thu tra chm khi:

Co quyn bu tr theo lut nh.

Ghi co va ghi n vi cung mt c quan thu:

cho cung mt n v chu thu, hoc

cac n v chu thu khac nhau co y nh thanh toan bu tr.

9.4.2 CNG B
Ch k toan
Phng phap ap dung i vi thu tra chm.

36
CHNG 9 THU THU NH P IAS 12

Bao cao thu nhp va thuyt minh

Cac yu t chnh cua chi ph (thu nhp) thu c trnh bay ring, bao gm:

Chi ph (thu nhp) thu phai tra trong ky.

Chi ph (thu nhp) thu tra chm.

Thu tra chm phat sinh t vic ghi giam (hoc ghi but toan ao cua mt khoan ghi giam
trc y) cua mt tai san thu tra chm.
S thu lin quan ti thay i ch k toan va nhng li c ban c hach toan theo
phng phap c IAS 8 cho phep thay th.
Thu lin quan ti cac khoan bt thng.
Cn chiu gia s thu va l/ lai theo k toan tnh bng tin hoc cn i ty l/theo con s.
Giai thch nhng thay i thu sut ap dung so vi nhng ky trc y.
i vi tng loai chnh lch tam thi, va i vi tng loai l hoc khu tr thu cha thc
hin, s thu tra chm c ghi nhn trong bao cao thu nhp.

Bang tng kt tai san va thuyt minh

Tng s thu phai tra trong ky va tra chm tnh vao hoc khu tr vao vn chu s hu.
S lng (va ngay ao han) cua nhng khoan chnh lch tam thi c giam tr, l va
khu tr thu cha thc hin khng c ghi nhn tai san thu tra chm.
Tng s chnh lch tam thi lin quan ti cac khoan u t trong cac cng ty con, chi
nhanh, lin doanh, lin kt cha c ghi nhn ngha vu thu tra chm.
i vi tng loai chnh lch tam thi, va i vi tng loai l va khu tr thu cha thc
hin ht, s tai san va n thu tra chm c ghi nhn trong bang tng kt tai san.
S tai san thu tra chm va ban cht cua nhng bng chng cho vic ghi nhn tai san nay
khi:
Vic s dung tai san thu tra chm phu thuc vao li nhun chu thu trong tng lai.
Doanh nghip b thua l trong ky hin tai hoc ky trc o.
S c thu thu nhp cho c tc tra cho cac c ng c d kin hoc cng b trc ngay
lp bang tng kt tai san nhng khng c ghi nhn la mt khoan n trong bao cao tai
chnh.
Ban cht cua vic tra thu thu nhp sau nay sau khi tra c tc cho cac c ng cua doanh
nghip, tc la nhng c tnh quan trong cua h thng thu thu nhp va cac nhn t anh
hng ti lng sau khi tra c tc.

37
CHNG 9 THU THU NH P IAS 12

NGHIN CU TNH HUNG

THU THU NHP

Vao ngay 31/12/20x4, cng ty Difir Inc. s hu nhng tai san, nha xng va thit b sau:
Chi ph Khu hao Gia tr C s
tch luy s sach tnh thu
Nghn la Nghn la Nghn la Nghn la

May moc 900 180 720 450

t ai 500 - 500 n/a
Nha ca 1.500 300 1.200 n/a

Cac thng tin khac

May moc c khu hao theo phng phap ng thng trong 5 nm va c mua vao ngay
1/1/20x4.
t ai khng c khu hao.
Nha ca bao gm din tch vn phong cua cng ty c khu hao theo phng phap ng
thng trong 25 nm.
Khng c phep tnh khu hao cho t ai va nha ca tnh thu. i vi may moc, mc
khu hao c phep thc hin lin tuc trong 3 nm ln lt vi ty l 50/30/20 (phn trm)
chi ph.
Li nhun k toan trc thu la 300.000 la cho nm tai chnh 20x5 va 400.000 la cho
nm 20x6. Nhng con s nay bao gm ca thu nhp khng chu thu la 80.000 la vao nm
20x5 va 100.000 la vao nm 20x6.
Cng ty Difir Inc. co khoan l thu vao ngay 31/12/20x4 la 250.000 la. Thu sut cho nm
20x4 la 35%, cho nm 20x5 va 20x6 la 30%.

Thay i s d thu tra chm cho nm 20x5 va 20x6 c phan anh nh sau trong s sach k
toan cua doanh nghip:
N thu tra chm Nghn la
N/co)

S d ngay 1/1/20x5
May moc (Phep tnh a) (94,5)
Khoan l a c anh gia (250x35%) 87,5
(7,0)
Thay i ty l (7x5/35) 1,0
Chnh lch tam thi: - May moc (Phep tnh a) (27,0)
- L a thc hin (Phep tnh b, 190 x 30%) (57,0)
S d ngay 31/12/20x5 (90,0)
Chnh lch tam thi: - May moc (Phep tnh a)
Khoan l a thc hin ngay 31/12/20x6 (Phep tnh b, 60x30%) (18,0)
S d ngay 31/12/20x6 (108,0)

38
CHNG 9 THU THU NH P IAS 8

NGHIN CU TNH HUNG

THU THU NHP

TIP THEO
CAC PHEP TNH

a. May moc S kt chuyn C s Chnh lch Thu

Nghn la tnh thu tam thi tra chm

Nghn la Nghn la Nghn la

Mua ngay 1/1/20x4 900 900

Khu bao (180) (450) 270 94,5
31/12/20x4 720 450 270 95,4
Thay i ty l (5/35x94,5) (13,5)
Khu hao 180 (270) 90 27,0
31/12/20x5 540 180 360 108,0
Khu hao 180 180 - -
31/12/20x6 360 - 360 108,0

b. Chi ph thu thu nhp 20x6 20x5

Nghn la Nghn la

Li nhun k toan trc thu 400 300

Anh hng thu cua nhng khoan khng c giam/hoc
chu thu:
Doanh thu khng chu thu (100) (80)
Khu hao nha ca (1500/25) 60 60
360 280
Chnh lch tam thi: - (90)
Khu hao: k toan 180 180
Khu hao: thu (180) (270)
360 190
L a c anh gia chuyn sang (60) (250)
Li nhun chu thu/ (l thu) 300 (60)

Thu phai tra/ (li nhun) @ 30% 90 (18)

39
 CHNG 10

BAO CAO NGANH (IAS 14)

10.1 VN T RA
Cac nguyn tc c xy dng cho vic bao cao thng tin theo nganh, o la thng tin v cac
loai san phm va dch vu khac nhau cua mt doanh nghip va cac vung a ly khac nhau ni
doanh nghip hoat ng. Bao cao nay giup ngi s dung:
hiu c hoat ng cua doanh nghip trong qua kh,

anh gia rui ro va thu nhp cua cng ty, va

a ra nhng nhn nh co y u thng tin hn.

10.2 PHAM VI AP DUNG

Chun mc nay ap dung cho tt ca cac doanh nghip co chng khoan vn hoc chng khoan
n c giao dch ai chung trn th trng chng khoan hoc nhng doanh nghip ang
trong qua trnh phat hanh nhng loai chng khoan nay. Cng ty me ch trnh bay thng tin
tng phn trn c s cac bao cao tai chnh tng hp. Thng tin theo b phn c trnh bay
ca theo nganh kinh doanh va khu vc a ly.
Nganh kinh doanh: Mt b phn tach bit cua mt doanh nghip tham gia cung cp san

phm hoc dch vu, phai chu rui ro va hng thu nhp khac vi rui ro va thu nhp cua
nhng b phn kinh doanh khac (v du, nganh cng nghip, nng nghip va tai chnh).
Khu vc a ly: Mt b phn tach bit cua mt doanh nghip tham gia cung cp cac san

phm va dch vu trong mt mi trng kinh t cu th, chu rui ro va hng thu nhp khac
vi nhng b phn hoat ng trong nhng mi trng kinh t khac.
Cac khu vc a ly con co th t tai a im:
hoat ng cua doanh nghip, hoc
th trng va khach hang cua doanh nghip.
10.3 HACH TOAN K TOAN
10.3.1 C cu t chc va quan ly cua mt doanh nghip va h thng bao cao tai chnh ni b la c s
cho vic xac nh cac b phn - thng c goi la phng phap quan ly. Phng phap nay
thng cung cp bng chng tt nht v ngun rui ro va thu nhp quan trong cua doanh nghip
phuc vu cho vic bao cao nganh. V th phng phap nay tr thanh mu bao cao b phn s
cp va ngun mang tnh anh hng tip theo tao ra rui ro va li nhun tr thanh mu bao cao
b phn th cp. Tuy nhin, nu cac b phn ni b phat trin khng lin quan ti cac san phm
va dch vu ma cung khng lin quan n khu vc a ly (v du bao cao ch c t chc theo hnh
thc phap ly cua cac n v trong mt tp oan), th nn tip tuc phn cp ni b (bao cao theo
dong san phm dch vu hoc khu vc a ly).
10.3.2 Mt nganh kinh doanh hoc theo khu vc a ly la mt b phn bao cao nu ca hai iu kin
sau y c ap dung:
a s (trn 50%) doanh thu cua khu vc la thu c t bn ngoai.

Doanh thu ban hang, kt qua cua b phn, hoc tai san ln hoc bng 10% tng gia tr

tng ng cua tt ca cac b phn.

Nu tng s doanh thu t khach hang bn ngoai cho tt ca cac b phn bao cao cng lai thp
hn 75% tng doanh thu cua doanh nghip, th cac b phn bao cao b sung se phai c xac
nh tip cho ti khi at mc 75%.

40
CHNG 10 BA O CA O NGA N H IAS 14

10.3.3 Cac b phn nho co th kt hp lai lam mt nu co chung nhiu nhn t quan trong xac nh
nganh kinh doanh hoc khu vc a ly, hoc co th kt hp vi mt b phn bao cao co tm
quan trong tng t. Nu khng c bao cao ring bit hoc khng c bao cao kt hp, th
se c bao cao vao mt khoan tng ng cha phn b.
10.3.4 Mt b phn khng c coi la b phn bao cao trong ky hin tai (theo nhng iu kin trong
10.3.2) th cn tip tuc bao cao nu c coi la quan trong cho vic a ra quyt nh (v du
chin lc th trng tng lai).
10.3.5 Kt qua b phn la vic tnh toan li nhun hoat ng trc khi tra cac chi ph cho tru s
chnh cua cng ty, thu nhp hoc chi ph lai (tr cac b phn tai chnh), thu thu nhp, cac
khoan bt thng, l va lai t cac khoan u t (tr cac b phn tai chnh) va giam tr li
ch thiu s. Kt qua nay bao gm phn doanh thu va chi ph hp nht theo ty l trong cac
lin doanh va tt ca cac khoan l/ lai hach toan vao vn c phn.
10.3.6 Tai san va n theo b phn c xac nh nh sau:
Bao gm toan b tai san va n hoat ng c s dung trong hoc co t cac hoat ng kinh

doanh cua mt b phn va co th b sung trc tip vao b phn o hoc co th c phn
b vao b phn y mt cach hp ly.
Vic a cac khoan vao kt qua tng b phn va vao tai san hoc n cho tng b phn oi

hoi phai cn i. V du, nu kt qua b phn phan anh chi ph khu hao th tai san khu
hao phai c a vao phn tai san b phn. Tng t, nu kt qua b phn bao gm chi
ph tra lai va cac ngha vu n chu lai th chung phai c a vao cac ngha vu n theo b
phn.
Tai san/n thu thu nhp c loai tr.

Tai san do hai hoc nhiu b phn cung s dung ch c phn b cho c c b ph
n khi doanh
thu v chi ph lin quan ti nhng tai s n nay c n
g c phnb cho nh ng b ph n o .
10.3.7 Thng tin b phn phai tun thu ch k toan ap dung cho vic lp va trnh bay bao cao tai
chnh tng hp.

10.4 CNG B

10.4.1 Thng tin b phn s cp

i vi tng b phn th cng b:
Doanh thu theo b phn phn bit gia ban cho khach hang bn ngoai va doanh thu thu t

cac b phn khac.

Kt qua cua tng b phn.

S kt chuyn cua cac tai san trong tng b phn.

N theo tng b phn.

Chi ph mua vao tai san, nha xng va thit b va tai san v hnh.

Chi ph khu hao.

Cac chi ph khac khng phai bng tin.

Phn chia li nhun rong hoc l rong cua mt khoan u t tnh theo phng phap vn

c phn.
Cn i gia thng tin cua cac b phn bao cao va cac bao cao tai chnh tng hp v doanh

thu, kt qua, tai san va n theo tng b phn.

10.4.2 Thng tin th cp theo b phn

i vi tng b phn th cng b:
Doanh thu t khach hang bn ngoai.

S kt chuyn cua tai san theo b phn.

Chi ph mua vao tai san, nha xng va thit b va tai san v hnh.

41
CHNG 10 BA O CA O NGA N H IAS 14

10.4.3 Cac thng tin khac cn cng b

Doanh thu cua bt ky b phn nao co doanh thu t bn ngoai ln hn hoc bng 10% doanh
thu cua doanh nghip nhng khng phai la mt b phn bao cao (do a s doanh thu la t
cac khoan chuyn nhng ni b).
C s tnh gia chuyn nhng gia cac b phn.
Thay i ch k toan theo nganh.
Cac loai san phm va dch vu trong tng nganh kinh doanh.
Cu thanh cua tng khu vc a ly.

42
CHNG 10 BA O CA O NGA N H IAS 14

NGHIN CU TNH HUNG

BAO CAO NGANH

Hollier Inc. la mt n v tng hp hoat ng trong 5 nganh kinh doanh va 4 khu vc a ly. Nhng
thng tin tai chnh di y lin quan ti nm tai chnh kt thuc ngay 30/6/20x5.

S liu theo nganh kinh doanh (n v nghn la)

Bia ung Khach san Ban le ong goi Tng s

Tng doanh thu ban hang 2.249 1.244 4.894 3.815 7.552 19.754
Ban cho khach hang bn ngoai 809 543 4.029 3.021 5.211 13.613
Ban cho cac b phn khac 1.440 701 865 794 2.341 6.141
Kt qua theo nganh 631 (131) 714 (401) 1.510 2.323
Tai san 4.977 3.475 5.253 1.072 8.258 23.035

S liu theo khu vc a ly (n v nghn la)

Phn Lan Phap Anh xtrylia Tng s

Tng doanh thu ban hang 7.111 1.371 3.451 7.821 19.754
Ban cho khach hang bn ngoai 6.841 1.000 2.164 3.608 13.613
Ban cho cac nganh khac 270 371 1.287 4.213 6.141
Kt qua theo nganh 1.536 (478) 494 771 2.323
Tai san 9.231 5.001 3.667 5.136 23.035

Bc u tin trong vic xac nh cac nganh kinh doanh va khu vc a ly phai bao cao cua doanh
nghip la xac nh c nhng nganh at doanh thu chu yu t khach hang bn ngoai.

Nganh % doanh thu t bn ngoai Co u tiu chun?

Kinh doanh

Bia 809/2.249=36% Khng

ung 543/1.244=44% Khng
Khach san 4.029/4.894=82% Co
Ban le 3.021/3.815=79% Co
ong goi 5.211/7.552=69% Co
a ly
Phn Lan 6.841/7.111=96% Co
Phap 1.000/1.371=73% Co
Anh 2.164/3.451=63% Co
xtrylia 3.608/7.821=46% Khng

43
CHNG 10 BA O CA O NGA N H IAS 14

NGHIN CU TNH HUNG

BAO CAO NGANH

TIP THEO

Bc th hai la am bao rng 10% mc ngng doanh thu t cac hang ban, kt qua theo nganh,
hoc tai san tng b phn at c ap ng tiu chun nu bc 1. Mc ngng c tnh nh
sau:

la
Doanh thu ban hang (10% x 19.754) 1.976
Kt qua theo nganh
Kinh doanh: [10% s ln hn gia tng s (631+714+1.510) hoc (131+401)] 286
a ly: [10% s ln hn gia tng s (1.536+494+771 hoc 478)] 280
Tai san (10% x 23.035)
2.304

Nganh Mc ngng u tiu chun Phai bao cao?

Kinh doanh
Khach san Ban hang, kt qua, tai san Co
Ban le Ban hang, kt qua Co
ong goi Ban hang, kt qua, tai san Co
a ly
Phn Lan Ban hang, kt qua, tai san Co
Phap Kt qua, tai san Co
Anh Ban hang, kt qua, tai san Co

Bc th ba la kim tra xem tng s doanh thu bn ngoai tnh vao cac nganh bao cao co tao ra t
nht 75% tng s doanh thu cua doanh nghip/hoc hp nht la 13.613.000 la.
Doanh thu bn ngo i cua cac nganh kinh doanh theo bao c o l a 12. 261. 000l
(4.029+3.021+5.211)
a
chim 90% tng doanh s ban hang.
Doanh thu bn ngoai cua cac khu vc a ly la 10.005.000 la (6.841 + 1000 + 2.164) chim
73,5% tng doanh thu ban hang va thp hn 75%.
Theo IAS14 (oan 37), cn phai xac nh b sung cac b phn a ly ngha vu bao cao, ngay ca, nu
cac b phn nay khng at mc ngng 10% bc 2. iu nay co ngha la, theo yu cu, xtrylia
cung u iu kin la mt khu vc a ly phai bao cao (xem oan 10.3.2).

Cac nganh bao cao se gm co:

Kinh doanh: khach san, ban le, va ong goi.

44
 CHNG 11

THNG TIN PHAN ANH ANH HNG CUA

BIN NG GIA CA (IAS 15)

11.1 VN T RA

Cac bao cao tai chnh thng c lp theo chi ph ban u ma khng phan anh anh hng
thay i gia ca. Thng tin theo yu cu cua IAS 15 c a ra giup ngi s dung bao cao
tai chnh doanh nghip nhn thc c anh hng cua gia ca thay i i vi kt qua hoat
ng. Vic tun thu IAS15 c khuyn khch nhng khng mang tnh bt buc, v vy ma
vic khng tun thu se khng lam anh hng ti mt bao cao kim toan c chp thun.

11.2 PHAM VI AP DUNG

Chun mc nay ap dung cho nhng n v co tm quan trong ang k trong nhng mi
trng kinh t cho hoat ng.

11.3 HACH TOAN K TOAN

11.3.1 Thng tin tai chnh v thay i gia ca c lp theo nhiu cach khac nhau, o la:
Theo sc mua chung.
Theo chi ph hin tai thay cho chi ph ban u.
Phng phap kt hp.

11.3.2 Theo phng phap v sc mua chung, thu nhp c ghi nhn sau khi sc mua chung cua s
vn c ng c bao toan (khai nim bao toan vn tai chnh trong Quy nh chung, xem oan
2.3.10):
Mt s hoc tt ca cac khoan trong bao cao tai chnh c bao cao lai theo nhng thay i
cua mc gia chung co s dung mt ch s thch hp.
Thu nhp thng phan anh anh hng cua thay i mc gia chung i vi khu hao, chi
ph ban hang va cac khoan rong bng tin.
11.3.3 Theo phng phap chi ph hin tai, chi ph thay th cua mt tai san c s dung lam c s
tnh toan ban u. Thu nhp c ghi nhn sau khi cng sut hoat ng c bao toan (khai
nim bao toan vn vt cht trong Quy nh chung, xem oan 2.3.10):
Phng phap chi ph hin tai thng oi hoi ghi nhn anh hng thay i gia i vi khu
hao, va chi ph ban hang.
Nhng phng phap nay cung thng yu cu ap dung mt s hnh thc iu chnh ghi
nhn chung s anh hng tng tac gia gia ca bin i va vic tai tr cua mt doanh
nghip.
11.3.4 Thng tin tai chnh i khi c cung cp qua s dung nhng phng khac nhau c m ta
trn, hoc trong cac bao cao tai chnh ban u hoc cac bao cao tai chnh b sung. Tuy nhin,
vn cha co s nht tr chung trn th gii v vn nay.

11.4 CNG B

Thng tin sau y phai c cung cp b sung tr khi nhng thng tin nay la mt phn trong
bao cao tai chnh ban u:

45
CHNG 11 THNG TIN PHA N A N H A N H H N G CU A BI N N G GIA CA IAS 15

Cac phng phap c ap dung.

Ban cht cua cac ch s c s dung.
Vic iu chnh hoc s iu chnh cho khu hao tai san, nha xng va thit b.
Vic iu chnh hoc s iu chnh cho chi ph ban hang.
iu chnh lin quan ti cac khoan bng tin, anh hng cua vic i vay, hoc lai vn khi
nhng iu chnh nay c xem xet trong vic quyt nh mc thu nhp.
Anh hng toan b n kt qua cua ba cach iu chnh va nu cung nh bt ky khoan nao
khac phan anh anh hng cua gia ca bin ng c a vao bao cao.
Khi s dung phng phap chi ph hin tai, th chi ph hin tai cua tai san, nha xng, thit
b cung nh hang tn kho cn phai c cng b.

46
CHNG 11 THNG TIN PHA N A N H A N H H N G CU A BI N N G GIA CA IAS 15

NGHIN CU TNH HUNG

THNG TIN PHAN ANH ANH HNG CUA BIN NG GIA CA

Giam c iu hanh cua mt cng ty san xut t cu hoi v nhng li ch cua vic lp va trnh bay
thng tin trong cac bao cao tai chnh phan anh anh hng cua bin ng gia ca ti kt qua hoat ng
va v th tai chnh cua cng ty. ng ta a ra nhng cu hoi sau:
u la nhng han ch cua phng phap k toan chi ph ban u?
u la nhng khoan chnh phai c iu chnh trong cac bao cao tai chnh phan anh anh
hng cua bin ng gia ca, va muc ch cua vic iu chnh la g?

Nhng han ch cua phng phap k toan chi ph ban u

Cac bao cao tai chnh c lp theo phng phap chi ph ban u khng nht thit phai mang lai
vic trnh bay trung thc va ro rang kt qua hoat ng hoc tim nng tng lai cua mt doanh
nghip nu nh vn khng c duy tr. Hn na, vic anh gia thc t v kt qua hoat ng thng
qua nhng h s nh thu nhp trn vn la v ngha nu li nhun bao cao la qua cao, vn b anh
gia thp hn thc t, va tai san c nh gia theo nhiu phng phap kt hp.

Gii han cua vic k toan chi ph ban u:

Khu hao tai san theo gia vn ban u ch la mt gia tr mang tnh tuy y la chon theo gia tr
khng cp nht va vong i kinh t s dung c tnh.
Ph khu hao khng tnh chi ph thay th thc t cua tai san theo mc gia hin tai.
Li nhun khng phan anh chi ph giao dch thc s, bao gm ca vic thay th tai san tai mt thi
im nao o.
Do khng tnh ti lam phat nn khng am bao c rng n v duy tr u c s vn.
Bao cao li nhun vt qua thc t bng cach tnh thp khu hao theo chi ph ban u, va tnh
gia vn hang ban theo mc chi ph ban u cua hang tn kho (ch khng phai chi ph hin tai)
co th dn ti vic giam vn cua n v qua chi ph thu cao va qua vic phn phi.
Trong khi vic k toan chi ph ban u a ra c s thng nht cho cac n v lp bao cao, th lam
phat anh hng n cac san phm va th trng khac nhau, v vy anh hng ti cac n v,
nhng mc khac nhau.
K toan chi ph ban u lam cho cac c ng va cac nha phn tch kho anh gia hoat ng va nng
lc quan ly thc s v nhng thay i anh hng ti iu kin th trng hin tai khng c tnh
n theo phng phap chi ph ban u.
Vic anh gia trung thc cac n v kho thc hin c theo nguyn tc chi ph ban u.
Kho giai thch bao cao trong ca mt thi ky do tng nm co sc mua khac nhau.

Cac h s chu yu (v du nh thu nhp trn tng tai san) se tng cao theo nguyn tc chi ph ban
u v li nhun c bao cao qua cao (nh a nu trn) va tng tai san b anh gia thp so vi
chi ph hin tai. V vy cac n v u t vao tai san mi, (dn ti tng hiu qua va li nhun), se
bt li theo nhng phn tch h s nay do tng tai san cao hn, tnh toan co hiu qua theo chi ph
hin tai.
Nhng iu chnh chu yu
Gia v n
h n g ban: Muc ch la tnh chi ph hin tai cua hang hoa a c b n ra trong ky vao ng y

th c t ho
c nga y t nh the o b nh qun gi a quy n co hang
c ba
n ra
. L i nh
u n ro ng b
gi ami theo
cach iu chnh n y .

Khu hao: Ct loi cua cach iu chnh nay la lng khu hao cua tai san, nha xng va thit

47
CHNG 11 THNG TIN PHA N A N H A N H H N G CU A BI N N G GIA CA IAS 15

NGHIN CU TNH HUNG

THNG TIN PHAN ANH ANH HNG CUA BIN NG GIA CA

TIP THEO

b c iu chnh theo gia tr hin tai. Ph khu hao trong ky c tnh theo gia tr nay. Li nhun
rong b giam i theo cach iu chnh nay.

Phng phap on by: y la phng phap iu chnh c da trn cach thc tai tr cac loai tai
san khng bng tin trong mt n v:

Cac ngun bn ngoai co th c s dung tai tr mt phn chi ph thay th nhng tai san
khng bng tin (iu nay xay ra khi cac khoan n bng tin ln hn tai san bng tin va
nhng ngi chu s hu khng b mt sc mua). V th n rong bng tin con cho phep doanh
nghip tai tr mt phn tai san khng phai la tin, lam giam bt mt phn chi ph thay th
hang tn kho cung nh tai san, nha xng va thit b. Li nhun rong se tng ln theo phng
phap iu chnh nay.

Nu tai san co bng tin ln hn tai san n bng tin th xay ra tnh trang toan b chi ph thay
th hang tn kho, tai san, nha xng va thit b cung nh phn tai san rong bng tin c
tai tr bi vn c phn. iu nay se anh hng bt li n li nhun rong cua ca ky do vic
mt i sc mua cua tai san bng tin ma nhng ngi chu s hu phai ganh chu.

48
 CHNG 12

TAI SAN, NHA XNG VA THIT B (IAS 16)

12.1 VN T RA

Nhng ni dung sau c quy nh trong vic k toan tai san, xng va thit b :
Thi gian ghi nhn tai san.
Quyt nh gia tr kt chuyn cua tai san.
Chi ph khu hao phai c ghi nhn cho gia tr kt chuyn cua tai san.
Cac yu cu cng b.

12.2 PHAM VI AP DUNG

Chun mc nay quy nh cho tt ca cac loai tai san, nha xng va thit b. Tai san, nha xng
va thit b la nhng tai san hu hnh c doanh nghip gi san xut, cung cp hang hoa
va dch vu, cho thu hoc cho muc ch quan ly hanh chnh, va thng c s dung trong
nhiu giai oan. V du t ai, nha ca, may moc, tau be, may bay, phng tin ng c, ni
tht, thit b lp t.

12.3 HACH TOAN K TOAN

12.3.1 Tai san, nha xng va thit b co th c ghi theo nhng phng phap sau:
Chi ph tr i khu hao tch luy va l do giam gia tch luy; tc la s kt chuyn/gia tr s
sach (hach toan chun).
Gia tr nh gia lai (phng phap c phep thay th), la gia tr thc t cua tai san tr i
khu hao tch luy va l tch luy do giam gia.
12.3.2 Theo lut cua 1 s nc th ph khu hao hang nm cho mt khoan muc tai san, nha xng
va thit b se khac vi s giam khu hao c c quan thu cho phep. iu nay dn ti chnh
lch gia gia tr s sach va c s tnh thu cho khoan muc; vic anh thu tra chm v th se
c quy nh trong cac iu khoan cua IAS 12.
12.3.3 Mt khoan muc tai san, nha xng va thit b c ghi nhn la mt tai san theo Quy nh
chung cua IAS nu:
Doanh nghip co kha nng thu c li ch kinh t trong tng lai t tai san nay (v du
doanh thu ban san phm tao ra c t tai san o).
Chi ph cua tai san cn c tnh toan mt cach tin cy t chnh giao dch (v du mt hoa
n).
12.3.4 Nhng nguyn tc sau c ap dung cho vic kt hp hoc tach bit tai san:
Nhng khoan nho khng ang k (v du mu va khun) co th hp lai thanh nhng khoan
muc tai san duy nht.
Nh n g phu tung chuyn dung va thi t b i kem c tnh la tai s n
, x n
g v thi t b.
Thit b phu tung c hach toan nh nhng khoan muc ring bit nu nhng tai san lin
quan co vong i s dung khac nhau hoc mang lai li ch kinh t theo nhng cach thc
khac nhau (v du mt may bay va ng c cua may bay).
Tai san an toan va mi trng c xac nh la mt tai san, nha xng va thit b nu
nhng tai san nay giup cho doanh nghip tng li ch kinh t trong tng lai t nhng tai
san co lin quan cao hn nhng g thu c nu khng mua vao nhng tai san nay (v du
thit b bao v hoa cht).

49
CHNG 12 TA I SA N , NHA X N G VA THI T B IAS 16

12.3.5 Mt tai san, nha xng va thit b c tnh toan theo chi ph b sung trc tip, bao gm gia
mua va thu a tra. Tuy nhin, cac chi ph quan ly va chi ph chung cung nh chi ph chay
thu khng c tnh vao.
12.3.6 Chi ph cua nhng tai san t xy dng bao gm nguyn vt liu, nhn cng va cac loai nguyn
liu u vao khac.
12.3.7 Khi tai san c trao i, nhng khoan muc khng tng t nhau c ghi theo gia thc t cua
tai san nhn c. Cac khoan muc tng t c ghi theo gia tr kt chuyn cua tai san em
i trao i.
12.3.8 Chi ph tip theo cho tai san, nha xng va thit b c ghi nhn la mt khoan chi ph khi
phat sinh nu chi ph o khi phuc c tiu chun hoat ng. Nhng khoan nay c
chuyn thanh vn khi doanh nghip co kha nng thu c li ch kinh t ln hn tiu chun
hoat ng ban u (SIC-23).
12.3.9 Khu hao phan anh vic tiu thu cac li ch kinh t cua mt tai san va c ghi nhn la mt
khoan chi ph tr khi no c tnh vao gia tr kt chuyn cua mt tai san t xy dng. Nhng
nguyn tc sau y c ap dung:
S khu hao c phn b h thng trong toan b vong i s dung.
Phng phap phan anh cach thc tiu thu d tnh. Phng phap nay gm co phng phap
ng thng, theo s d giam dn va tng n v san phm.
12.3.10 t ai va nha ca la nhng tai san co th tach bit c. Nha ca la nhng tai san co th
c khu hao.
12.3.11 Gia tr d tnh se c thu hi t vic s dung mt tai san trong tng lai, bao gm gia tr
con lai khi thanh ly, la gia tr co th thu hi c. Gia tr kt chuyn phai c so sanh nh
ky (thng la vao cui nm) vi gia tr co th thu hi c. Nu gia tr co th thu hi c
thp hn th s chnh lch c ghi nhn la s d chnh lch sau anh gia lai tai san chi ph,
tr khi ghi ao lai thanh mt khoan i ng trong s.

12.4 CNG B

12.4.1 Nhng yu cu cng b chnh gm co:

Ch k toan
C s tnh toan cho tng loai tai san.
Phng phap va ty l khu hao cho tng loai tai san.
Bao cao thu nhp va thuyt minh
Chi ph khu hao cho tng loai tai san.
Anh hng cua nhng thay i quan trong trong c tnh cac loai chi ph co lin quan cua
cac loai tai san, nha xng va thit b.
Bang tng kt tai san va ban thuyt minh
Tng gia tr kt chuyn (gia tr ghi s) tr i khu hao tch luy va l tch luy do giam gia
cho tng loai tai san vao u va cui ky.
Cn i chi tit nhng thay i trong gia tr kt chuyn trong ky.
Gia tr tai san, nha xng va thit b trong qua trnh xy dng.
Tai san, nha xng va thit b c em th chp am bao.
Cac khoan cam kt v vn mua tai san, nha xng va thit b.
12.4.2 Cng b b sung yu cu i vi gia tr anh gia lai nh sau:
Phng phap c s dung va ngay hiu lc cua vic anh gia lai.
S d sau anh gia lai.
Nu co s tham gia cua c quan nh gia c lp.
Ban cht cua bt ky ch s nao c s dung quyt nh chi ph thay th.
Gia tr kt chuyn cua tng loai tai san, xng va thit b nu c kt chuyn trong bao
cao tai chnh theo chi ph ban u.

50
CHNG 12 TA I SA N , NHA X N G VA THI T B IAS 16

NGHIN CU TNH HUNG

TAI SAN, NHA XNG VA THIT B

Nhng tnh hung khng lin quan vi nhau di y t ra nhng vn k toan cho tai san, nha
xng va thit b co bang tng kt tai san ngay 31/10/20x1:
A. Vao ngay 1/1/20x1, Zakharetz Inc. mua vao thit b san xut vi s tin 250.000 la. Nhng
chi ph tip theo a phat sinh nh sau:
la
Giao hang 18.000
Lp t 4.500
Chi ph quan ly chung co tnh gian tip 3.000

Vic lp t va thi gian khi ng mt 3 thang, va phai chi thm mt khoan 21.000 la la chi ph
chay th lin quan trc tip ti vic a tai san vao tnh trang hoat ng.

Bao cao quan ly hang thang cho thy trong 5 thang u, khi lng san xut t thit b nay a em
lai khoan l hoat ng ban u la 15.000 la do san xut vi khi lng nho. Nhng thang tip
theo sau o cho thy kt qua kha quan hn.

Thit b nay co vong i hu dung c tnh la 14 nm va gia tr con lai la 18.000 la. D tnh chi
ph hao hut ln ti 12.500 la.

VN : Ban u gia tr nao c ghi la chi ph ban u cua tai san va u la nhng chi ph hang
nm trong bao cao thu nhp lin quan ti vic s dung cac li ch kinh t cua tai san?

Chi ph ban u cua thit b

la
Gia theo hoa n 250.000
Giao hang 18.000
Lp t 24.500
Chi ph chay th 21.000
313.500

Ph hang nm lin quan ti thit b

la
Chi ph ban u nu trn 313.500
Gia tr con lai c tnh (18.000)
Gia tr hao hut c tnh 12.500
S co th c khu hao 308.000

Ph hang nm a vao bao cao thu nhp la 22.000 la (308.000/14 nm). Tuy nhin, cn lu y rng
trong nm tai chnh kt thuc ngay 31/12/20x1, khoan ph se la 16.500 la (9/12 x 22.000 la) la do
thit b a c a vao s dung ngay 1/4/20x1, sau thi ky lp t va chay th.

51
CHNG 12 TA I SA N , NHA X N G VA THI T B IAS 16

NGHIN CU TNH HUNG

TAI SAN, NHA XNG VA THIT B

TIP THEO

B. Delta Printers Inc. mua nha ca va thit b in vao ngay 1/1/20x1 vi s tin 2 triu la va c
ghi s theo chi ph ban u. Trong nm 20x3, cac giam c cng ty ra quyt nh tnh thit b theo
gia thc t trong tng lai, d phong cho vic bao toan vn cho toan b hoat ng kinh doanh.
VN : Liu phng phap tnh theo gia tr thc t co at c muc tiu bao toan vn hay khng?

Gia tr thc t se c tnh nh th nao?

Liu co nhng g lin quan n thu tra chm.

Bao toan vn
Phng phap k toan nay se khng hoan toan thanh cng cho vic bao toan vn v nhng ly do sau
y:
Khng c lp d phong cho vic duy tr chi ph hin tai cua hang tn kho, san phm d dang
va cac tai san khng bng tin khac.
Khng c lp d phong cho chi ph gi tai san bng tin.
Khng c lp d phong cho khu hao cha thc hin ht.

Gia tr thc t
Gia tr thc t cua t ai va nha ca thng la gia th trng cho vic s dung hin tai, vi gia
nh rng tai san vn tip tuc c s dung cho cung mt hoat ng hoc mt hoat ng tng
t. Gia tr nay c quyt nh thng qua vic nh gia, thng la do mt c quan nh gia
chuyn nghip thc hin.
Gia tr thc t cua cac khoan muc nha xng va thit b thng la gia th trng, c xac nh
qua vic nh gia. Khi khng co bng chng v gia th trng, do ban cht c bit cua xng
va thit b va do nhng khoan nay him khi c ban (tr khi la mt phn cua mt c s ang
hoat ng), th nhng khoan nay se c nh gia theo chi ph thay th rong.
Vic tnh toan gia tr thc t cua tai san, nha xng va thit b thng da trn vic s dung
hin tai. i vi mt tai san co kha nng thay i s dung, th gia tr thc t c tnh theo
cung phng phap nhng tai san tng t khac c s dung cho cung mt muc ch thit k.

Anh hng cua vic nh gia lai n thu tra chm

Vic tra chm thu la d phong cho gia tr nh gia lai ngay ca khi gia tr xac nh lai cao
hn gia vn va n v khng co y nh ban i tai san.
Gia tr s sach c nh gia lai sau o c thu hi qua vic s dung va cac li ch kinh t chu
thu - thu c do cho phep khng giam khu hao anh thu. V vy, cn phai qui nh cho
vic np thu cho nhng li ch kinh t nay.
Thu tra chm do nh gia lai c d phong trc tip cho phn lai chnh lch sau nh gia lai
(vn).

52
 CHNG 13

TAI SAN CHO THU (IAS 17)

13.1 VN T RA
IAS quy nh, cho bn nhn thu va bn cho thu, nhng ch k toan phu hp va ni dung
cng b cho cac loai giao dch cho thu.

13.2 PHAM VI AP DUNG

Chun mc nay ap dung cho tt ca cac hp ng cho thu, theo o ngi cho thu chuyn cho
ngi c thu quyn s dung mt tai san trong mt thi gian thoa thun nhn mt hoc
nhiu khoan tin thanh toan. SIC - 15 nu ro vic ghi nhn cac khoan thng khuyn khch
lin quan n cho thu hoat ng cua ca bn thu va bn cho thu.
13.3 HACH TOAN K TOAN
13.3.1 Phn bit gia hai loai hp ng cho thu:
Cho thu tai chnh la chuyn giao thc cht toan b rui ro va ch li lin quan ti s hu
tai san. Quyn s hu v sau co th c chuyn giao hoc khng.
Cho thu hoat ng la nhng hp ng thu khng phai la cho thu tai chnh.
13.3.2 Vic phn loai tai san cho thu c thc hin khi bt u cho thu. Nguyn tc chu trong
ni dung hn hnh thc cua hp ng cho thu la yu t ch dn cho vic phn loai. Vic phn
loai da trn mc rui ro va li ch i kem vic s hu tai san cho thu thuc v ngi cho
thu hay ngi i thu.
Rui ro gm co tn tht tim nng do khng s dung cng sut, cng ngh lac hu va thay
i thu nhp do iu kin kinh t thay i.
Phn ch li bao gm d tnh hoat ng co lai trong sut vong i kinh t cua tai san va
nhng g thu c nh tng gia tr hoc chuyn thanh tin gia tr con lai.
13.3.3 Cac khoan cho thu tai chnh gm co:
Chuyn giao quyn s hu tai san cho bn i thu khi ht thi han cho thu.
Bn i thu kha chc chn la se thc hin quyn la chon mua theo gia thng lng.
Thi han cho thu chim phn ln vong i kinh t cua tai san.
Gia tr hin tai cua s tin thanh toan ti thiu xp x gia tr thc t cua tai san cho thu.
Tai san cho thu co tnh cht c bit va ch thch hp cho bn i thu.
Bn i thu se phai chu tn tht do huy bo hp ng.
Bin ng li nhun/tn tht t gia tr con lai c chuyn sang cho ngi i thu.
Gia cho thu thm thi han tip theo co th thp hn nhiu so vi gia th trng.

VIC K TOAN CUA BN I THU

13.3.4 Mt tai san c gi lam tai san cho thu tai chnh va ngha vu n tng ng c ghi nhn
theo nguyn tc coi trong ni dung hn hnh thc. Vic hach toan c thc hin nh sau:
Khi bt u, tai san va n tng ng cho vic thanh toan tin thu sau nay c ghi nhn
theo cung mt gia tr.
Chi ph tr c ti p
ban u lin quan t i cac hoat n
g cho thu c v n
h a
v o t i s n
.

53
CHNG 13 TA I SA N CHO THU (IAS 17) IAS 17

Thanh toan tin cho thu bao gm chi ph tai chnh va giam n phai tra. Ph tai chnh phai

la mt ty l lai sut nh ky khng i trn s d n con lai cua tng ky.

Khu hao c ghi nhn theo cac iu khoan trong IAS 16 va IAS 38.

13.3.5 Thanh toan tin cho thu hoat ng (khng tnh chi ph dch vu v du nh bao him) c ghi
nhn la mt khoan chi ph trong bao cao thu nhp theo phng phap ng thng hoc theo
phng phap h thng th hin theo thi gian li ch cua ngi s dung - ngay ca nu s tin
thanh toan khng theo phng phap nay.

VIC K TOAN CUA BN CHO THU

13.3.6 Mt tai san c gi lam tai san cho thu tai chnh c trnh bay nh mt khoan phai thu.
Tai san nay c k toan nh sau:
S phai thu c ghi theo gia tr u t thun.
Vic ghi nhn thu nhp tai chnh da trn cach thc phan anh ty l thu nhp nh ky
khng i t khoan u t thun.
Chi ph trc tip ban u co th c ghi nhn ngay hoc phn b vao thu nhp tai chnh
trong thi han thu.
13.3.7 Mt tai san cho thu hoat ng c phn loai theo tnh cht cua no. Tai san nay c k
toan nh sau:
Khu hao c ghi nhn theo IAS 16 va IAS 38.
Thu nhp cho thu c ghi nhn theo phng phap ng thng trong sut thi han
thu, tr khi phng phap h thng mang tnh ai din hn.
Chi ph trc tip ban u co th c ghi nhn ngay hoc phn b vao thu nhp cho thu
trong thi han thu.

CAC GIAO DCH BAN VA CHO THU LAI

13.3.8 Nu tai san cho thu lai l mt tai s n

hcotu h t ai c hnh th
b t y
k s t i n
v t tr i thu c sau
khi ban so v i gia tr s sach cua ngi i thu (ngi ban) u phai c chuy n v a s u va h
k u
hao dn trong thi han thu. Giao dch nay la m t phn g ti n ngi cho thu cung c pt a i
chnh cho ngi i thu. V v y vic ghi nhn ngay li nhun v o thu nh p la khng hpl y .
13.3.9 Lai/l t tai san cho thu hoat ng, thoa thun theo mc gia thc t c ghi nhn ngay.
Nhng giao dch thp hn hoc cao hn gia tr thc t c ghi nh sau:
Nu gia tr thc t thp hn gia tr kt chuyn cua tai san, s l bng vi s chnh lch th
c ghi nhn ngay.
Nu gia ban cao hn gia tr thc t, phn vt qua gia tr thc t phai c chuyn v sau
va tr dn trong thi han cho thu.
Nu gia ban th p hn gia tr th c t th bt ky khoan l/l i a
n o cu ng c ghi nh nngay tr
khi l c b bng khoan thanh to n tin cho thu v sau vi gia thp hn gia th tr n g;
trong trng hp nay khoan l phai c chuyn v sau va tr d n theo t l v i s t ha
nh t oa n
tin cho thu.

13.4 CNG B

13.4.1 BN I THU
Cho thu tai chnh
Tai san: s kt chuyn cua tng loai tai san.
N: tng s tin tra tin thu ti thiu c cn i vi gia tr hin tai cua cac khoan n
thu theo 3 gii han nh ky la:
Khng qua 1 nm
Khng qua 5 nm.
Trn 5 nm.

54
CHNG 13 TA I SA N CHO THU (IAS 17) IAS 17

Yu cu cua IAS 16 i vi tai san, nha xng va thit b cho thu.

Din giai khai quat v nhng thoa thun cho thu quan trong.
Phn bit gia n thu ngn han va dai han.
S tin thanh toan thu lai ti thiu trong tng lai d tnh thu c di hnh thc cho
thu lai khng th huy bo vao ngay lp bang tng kt tai san.
Tin cho thu bt thng c ghi nhn vao thu nhp trong ky.

Cho thu hoat ng

Din giai khai quat v nhng thoa thun cho thu quan trong (cung thng tin ging nh
thu tai chnh nu trn).
Tin thu va thu lai c ghi nhn vao thu nhp cua ky hin tai, tach bit cac khoan
thanh toan tin thu ti thiu, tin thu bt thng va thanh toan tin cho thu lai.
Cac khoan thanh toan tin thu ti thiu khng th huy bo trong tng lai theo 3 gii han
nh ky.
Khoan thanh toan tin thu lai ti thiu v sau d tnh se thu c di dang nhng
khoan cho thu lai khng th huy bo vao ngay lp bang tng kt tai san.

13.4.2 BN CHO THU

Cho thu tai chnh
Tng gia tr u t gp cn chiu theo gia tr hin tai cua s thanh toan tin thu ti thiu
phai thu trong 3 gii han nh ky.
Thu nhp tai chnh cha thu c.
Mc tch luy cho phep i vi cac khoan phai thu khng co kha nng thu hi.
Tin cho thu bt thng c ghi nhn vao thu nhp.
Din giai khai quat v cac thoa thun cho thu quan trong.
Gia tr con lai khng c am bao.
Cho thu hoat ng
Tt ca cac ni dung cng b co lin quan theo IAS 16, IAS 36, IAS 38 va 40.
Din giai khai quat v cac thoa thun cho thu quan trong.
Tng s tin thu ti thiu trong tng lai di hnh thc cho thu hoat ng khng th
huy bo trong 3 gii han nh ky.
Tng s tin cho thu bt thng c ghi nhn vao thu nhp.
13.4.3 GIAO DCH BAN VA CHO THU LAI
Yu cu ni dung cng b nh nhau i vi bn cho thu va i thu.
Mt s khoan co th cng b ring theo IAS 8.

55
CHNG 13 TA I SA N CHO THU (IAS 17) (IAS 17)

NGHIN CU TNH HUNG

TAI SAN CHO THU

Mt may san xut co gia tr bng tin la 330.000 la co c theo thoa thun cho thu tai chnh
theo nhng iu khoan sau:

Ngay hiu lc: 1/1/20x2

Thi han cho thu: 3 nm
Thanh toan tra gop na nm mt ln vi s tin 72.500 la
Mc lai sut ap dung la 23,5468% mt nm.
t coc trc 30.000 la.

Di y la bang khu hao cho giao dch nay:

Tin tra gop Lai Vn S d

la la la la

Gia bng tin 330.000

t coc 30.000 - 30.000 330.000
Tra ln 1 72.500 35.320 37.180 262.820
Tra ln 2 72.500 30.943 41.557 221.263
Cng 175.000 66.263 108.737
Tra ln 3 72.500 26.050 46.450 174.813
Tra ln 4 72.500 20.581 51.919 122.894
Tra ln 5 72.500 14.469 58.031 64.863
Tra ln 6 72.500 7.637 64.863 -
TNG CNG 465.000 135.000 330.000

Cho thu tai chnh c ghi nhn va trnh bay trong bao cao tai chnh nh sau:

S SACH CUA BN I THU

Tai san co gia tr 330.000 la c ghi vao s sach va mt khoan n tng ng se phat sinh vao
ngay 1/1/20x2.
Nu gia s may c khu hao theo phng phap ng thng trong 6 nm th nhng chi ph sau
y c ghi nhn trong bao cao thu nhp cho nm u tin:

Khu hao (330.000/6) 55.000 la

Chi ph cho thu tai chnh (35.320 + 30.943) 66.263 la

Bang tng kt tai san vao ngay 31/12/20x2 se phan anh nhng s d sau:

May (330.000 - 55.000) 275.000 la ghi n

N cho thu tai chnh dai han 221.263 la ghi co

56
CHNG 13 TA I SA N CHO THU (IAS 17) IAS 17

NGHIN CU TNH HUNG

TAI SAN CHO THU

TIP THEO

S SACH BN CHO THU

Tng gia tr gp 465.000 la ngi i thu phai tra se c ghi vao la mt khoan n khi bt u
hp ng, tc la s tin t coc 30.000 la cng vi tin tra gop 6 ln, mi ln la 72.500 la. Thu
nhp tai chnh cha thc hin c la 135.000 la c ghi la khoan thu nhp v sau (d co). Gia
tr rong c phan anh se la 330.000 la (465.000 la - 135.000 la).

Tin t coc cung nh tin tra gop hai ln u c ghi co vao tai khoan bn i vay n, phan anh
s d n 290.000 la vao ngay 31/12/20x2.

Tng thu nhp tai chnh cha thc hin la 66.263 la (35.320 la + 30.943 la) a thu c trong
nm u, mang lai s d cho tai khoan nay la 68.737 la vao ngay 31/12/20x2.

Bao cao thu nhp cho nm tai chnh kt thuc ngay 31/12/20x2 se phan anh thu nhp tai chnh thu
c trong nm u la 66.623 la.

Bang tng kt tai san vao ngay 31/12/20x2 se phan anh gia tr u t thun nh mt khoan phai
thu dai han la 221.263 la (290.000 la - 68.737 la), tng ng vi s n trong s sach cua bn
cho thu vao thi gian o.

57
 CHNG 14

DOANH THU (IAS 18)

14.1 VN T RA

Vic hach toan doanh thu t nhng hoat ng thng thng c quy nh. Nhng ni dung
sau y c a ra:
Doanh thu c phn bit vi cac loai thu nhp khac. (Thu nhp bao gm ca doanh thu va

cac khoan li nhun thu c).

Tiu ch ghi nhn doanh thu c xac nh.

Hng dn ap dung cho:

Thi im ghi nhn.
Gia tr cn c ghi nhn.
Yu cu cng b.

14.2 PHAM VI AP DUNG

IAS quy nh vic hach toan doanh thu co c t:

Ban hang.

Cung cp dch vu.

Cho ngi khac s dung tai san cua doanh nghip mang lai lai, tin ban quyn va c tc.

Doanh thu la lung thu gp cac li ch kinh t:

trong ky,
phat sinh trong qua trnh hoat ng thng thng,

l m
tng v n
ch s h u
, ch khng ph i ph n
n
gg p
c a
nh n
g ng i tham gia g p
vn
c ph n
.
Doanh thu loai tr nhng khoan thu cho bn th ba v du nh VAT.

14.3 HACH TOAN K TOAN

14.3.1 Doanh thu cn c tnh toan theo gia tr thc t cua khoan tin nhn c.
Chit khu thng mai va giam gia ban hang c giam xac nh gia tr thc t. Tuy
nhin chit khu thanh toan khng th giam c.
Khi dong tin cha thu c ngay (v du cp tn dung phi lai sut), luc o se hnh thanh
mt giao dch cp vn. Lai sut ngm nh phai c tnh toan. S chnh lch gia gia tr
thc t va gia tr danh ngha cua khoan tin c ghi nhn ring va cng b la tin lai.
Khi hang hoa hoc dch vu c trao i ly hang hoa va dch vu khac co tnh cht va gia
tr tng t th khng co khoan ghi nhn doanh thu nao ca.
Khi hang hoa va dch vu c cung c p i l ynh ngha gn hoa va d h
c vu khn
g t
ng t
va gia tr th doanh thu c tnh theo gia tr thc t c a
h n
ghoa va dchvu nh n c.
14.3.2 Quy tc nhn bit cac giao dch tao doanh thu nh sau:
Khi gia ban cua mt san phm bao gm mt khoan dch vu kem theo sau o th khoan nay
se c tnh lui v sau trong ky thc hin dch vu.
Khi mt doanh nghip ban hang hoa va ky tip ngay mt hp ng mua lai hang hoa o

58
CHNG 14 DOANH THU IAS 18

vao mt ngay khac sau o, anh hng trc tip cua giao dch b loai tr va hai giao dch
c thc hin nh mt.
14.3.3 Doanh thu ban hang c ghi nhn khi:
Nh n g ur i r ova l i chquan t ro ng u
c a vi c s
hu ha
ng oha
c ch
uy n sa
ng cho ng i ma
u.
Doanh nghip khng tip tuc tham gia quan ly quyn s hu cung khng giam sat hiu
qua hang ban ra.
Gia tr doanh thu co th c tnh toan mt cach ang tin cy.
Doanh nghip co kha nng la se thu c li ch kinh t t giao dch.
Chi ph giao dch co th c tnh toan mt cach ang tin cy.
14.3.4 Tnh khng chc chn v kha nng thu v khoan tin a c tnh trong doanh thu se c
hach toan nh mt khoan chi ph ch khng phai la mt khoan iu chnh doanh thu.
14.3.5 Doanh thu khng th c ghi nhn khi chi ph khng c tnh toan mt cach ang tin cy.
Khoan tin a nhn c t ban hang c chuyn v sau nh mt khoan n cho ti khi thc
hin ghi nhn doanh thu.
14.3.6 Khi kt qua giao dch lin quan n vic cung cp dch vu co th c c tnh mt cach ang
tin cy, th doanh thu c ghi nhn theo giai oan hoan thanh giao dch vao ngay lp bang
tng kt tai san. Kt qua co th c c tnh khi:
Gia tr doanh thu co th tnh toan c mt cach ang tin cy.
Co kha nng la doanh nghip se thu c li ch kinh t t giao dch.
Giai oan hoan thanh co th tnh c mt cach ang tin cy.
Chi ph phat sinh va chi ph hoan tt giao dch co th c tnh toan mt cach tin cy.
14.3.7 Khi kt qua giao dch lin quan n vic cung cp dch vu khng th c tnh c mt cach
ang tin cy, th doanh thu cn c ghi nhn ch mc chi ph co th thu hi.
14.3.8 Giai oan hoan thanh cua mt giao dch co th c xac nh theo nhiu phng phap tng
t nh phng phap quy nh trong IAS 11 (v du ty l chi ph phat sinh so vi tng chi ph
c tnh; xem oan 8.3.6)
14.3.9 Doanh thu t vic cac n v khac s dung tai san cua doanh nghip mang lai lai, tin ban
quyn va c tc c ghi nhn nh sau:
Lai: Phng phap ty l thi gian (khoan gc cha thanh toan, %, thi gian).
Tin ban quyn: Phng phap tch luy (ni dung cua cac thoa thun lin quan).
C tc: Khi quyn nhn thanh toan c xac lp.

14.4 CNG B

Ch k toan
C s tnh doanh thu c s dung.
Phng phap ghi nhn doanh thu c s dung.
Phng phap giai oan hoan thanh dch vu.
Bao cao thu nhp va thuyt minh
Gia tr cua cac khoan doanh thu quan trong:
Ban hang.
Cung cp dch vu.
Lai.
Tin ban quyn.
C tc.
Gia tr doanh thu c ghi nhn t vic trao i hang hoa va dch vu.

59
CHNG 14 DOANH THU IAS 18

NGHIN CU TNH HUNG

DOANH THU

Mt nha hao tm quyn gop nguyn vt liu cho mt doanh nghip s dung trong qua trnh san
xut. Chi ph nguyn liu ma nha hao tm phai bo ra la 20.000 la va co gia tr th trng la 30.000
la vao thi im quyn gop. Nguyn liu vn co vao ngay lp bang tng kt tai san. Khng co but
toan nao c ghi vao s sach cua doanh nghip. Cu hoi t ra la liu s quyn gop nay co c ghi
nhn la doanh thu trong s sach cua doanh nghip hay khng.

Phng phap hach toan phu hp cho vn nay nh sau:

Chun mc k toan lin quan n hang tn kho IAS 2 khng hng dn cho vic hach toan
hang tn kho c quyn tng. Tuy nhin, s quyn gop nhn c ap ng nh ngha v
doanh thu trong IAS 18 (tc la dong li ch kinh t gp thu vao trong ky phat sinh t cac hoat
ng thng thng khi nhng dong tin vao nay lam tng vn chu s hu, ch khng phai
tng nhng khoan ong gop cua cac c ng). Co th cho rng vic nhn s quyn gop khng
phai la mt phn cua cac hoat ng thng thng. Trong trng hp nay s quyn gop se c
coi la mt khoan lai vn. V muc ch nghin cu tnh hung, s quyn gop c xem nh la
doanh thu.

S quyn gop phai c ghi nhn nh mt khoan doanh thu c tnh theo gia tr thc t
(30.000 la) cua s nguyn vt liu nhn c (v o la li ch kinh t).

Vic ghi n ro rang la ap ng nh ngha trong Quy nh chung v mt tai san, bi v nguyn
vt liu (ngun lc) hin c s hu (kim soat) bi cng ty nh co khoan quyn gop (s kin
trong qua kh) ma co th thu c li nhun trong tng lai (li ch kinh t tng lai); xem oan
2.3.6. Cac tiu ch ghi nhn cua Quy nh chung, cu th la cac tiu ch v kha nng tnh toan va
kha nng sinh li cung c thoa man; xem oan 2.3.8.

Do vic ghi n xut phat t vic quyn gop lin quan ti cac khoan muc giao dch nn no cn
c cng b nh mt khoan muc hang tn kho, vi gia tr thc t la 30.000 la vao ngay co
c tai san va c hach toan theo chi ph lin quan.

60
 CHNG 15

LI CH TRA CNG NHN VIN (IAS 19)

15.1 VN T RA

Chun mc nay quy nh cac quy tc ghi nhn k toan va nguyn tc tnh toan, cung nh
yu cu cng b v li ch cua cng nhn vin.
15.2 PHAM VI AP DUNG
IAS nay ap dung cho tt ca cac loai li ch cua cng nhn vin bao gm cac li ch theo cac
thoa thun chnh thc va theo cac thng l khng chnh thc. Co nm loai li ch c xac
nh, o la:
Cac li ch ngn han cho cng nhn vin (v du tin cng, tin thng va bao him xa hi).

Cac li ch sau khi ht thi gian lam vic (v du lng hu va cac khoan tr cp hu tr

khac).
Cac li ch dai han khac tra cho cng nhn vin (v du ngh vic dai han va nu khng phai

tra trong vong 12 thang th c hng phn chia li nhun, thng va bi thng v sau).
Cac li ch hng khi chm dt hp ng lao ng.

Cac li ch tra bng vn chu s hu (v du nh quyn mua c phiu cua cng nhn vin).

15.3 HACH TOAN K TOAN

15.3.1 Cac li ch cho cng nhn vin co th c quy nh theo ca hai iu kin sau:
Ngha vu phap ly, xut phat t quy nh phap lut (v du cac thoa thun va cac k hoach
gia doanh nghip va cng nhn vin hoc ai din cua ho).
Ngha vu xy dng: xut phat t cac thng l khng chnh thc dn ti ngha vu ma theo o
doanh nghip khng co la chon thc t nao khac ngoai vic cho cng nhn vin hng li
ch (v du doanh nghip co mt lch s tng cac khoan li ch cho cng nhn vin bu gia
lam phat ngay ca nu y khng phai la ngha vu phap ly).
15.3.2 Co hai loai quy li ch danh cho cng nhn vin sau khi ht thi gian lam vic:
Quy ong gop xac nh: ngha vu phap ly hoc xy dng cua doanh nghip c han ch
theo mc chp nhn ong gop vao quy. Rui ro tnh toan ph bao him (la tai san em u
t khng u ap ng nhng li ch mong i) se do cng nhn vin ganh chu.
Quy li ch xac nh: ngha vu cua doanh nghip la cung cp cac li ch a thoa thun cho
cng nhn vin hin ang va a lam vic trc y. Rui ro tnh toan ph bao him (chi ph
li ch ln hn d tnh) va rui ro u t se do doanh nghip chu.

CAC LI CH NGN HAN TRA CNG NHN VIN

15.3.3 Nhng khoan l i ch n y c ghi nhn l chi ph khi cng nhn vin cung cp dch vu i l y
cac l i ch hoc khi doanh nghip c ngha vu ph p ly hoc xy dng i v i vic thanh toan xu t
phat t nhng s kin ph t sinh trong qua kh (v du qu ph nchia l i nhu n).
CAC LI CH SAU KHI HT THI GIAN LAM VIC
Theo quy ong gop xac nh
15.3.4 Mt doanh nghip ghi nhn cac khoan ong gop vao quy ong gop xac nh la chi ph khi
nhn vin cung cp dch vu cua mnh i ly nhng khoan ong gop nay. Khi s ong gop
khng nm trong thi han 12 thang sau ky k toan co cung cp dch vu th nhng khoan ong

61
CHNG 15 L I CH TRA CHO CNG NHN VIN IAS 19

gop nay se phai c chit khu.

Theo quy li ch xac nh
15.3.5 Cac quy tc sau c ap dung:
Mt doanh nghip quyt nh gia tr hin tai cua cac khoan ngha vu theo quy li ch xac
nh va gia tr thc t cua bt ky tai san nao trong quy u mc thng xuyn nhng
khoan c ghi nhn trong bao cao tai chnh khng co g khac bit ang k so vi nhng
khoan cn c xac nh vao ngay lp bang tng kt tai san.
Doanh nghip cn s dung phng phap cng n v d tnh tnh gia tr hin tai cua
cac ngha vu theo quy li ch xac nh cua doanh nghip va cac khoan chi ph phuc vu co
lin quan hin tai va trc y. Theo phng phap nay, mi mt giai oan phuc vu se
mang lai thm mt n v quyn hng li ch va tnh toan ring tng n v lp khoan
ngha vu cui cung.
Cn s dung cac gia nh tnh ph bao him mang tnh tng thch cng bng va co li cho
ca hai bn v cac bin s nhn cng (v du lu chuyn lao ng va ty l t vong cua cng
nhn vin) va cac bin s tai chnh (tng lng trong tng lai va thay i cac li ch).
Chnh lch gia gia tr thc t cua bt ky tai san nao trong quy va gia tr kt chuyn cua
ngha vu li ch xac nh c ghi nhn la mt khoan n hoc mt tai san.
Khi gn nh chc chn la bn i tac se hoan tra lai mt s hoc toan b chi ph cho vic
thanh toan mt khoan ngha vu theo quy li ch xac nh, doanh nghip cn phai ghi nhn
quyn hoan tra nay nh mt tai san ring bit.
Khng c phep bu tr tai san va n cua cac quy khac nhau.
Tng chi ph phuc vu hin tai rong, chi ph lai, li nhun d tnh thu t tai san cua quy
va t quyn hoan tra, l lai theo tnh toan ph bao him, chi ph phuc vu trc y, va
anh hng cua bt ky khoan thanh toan hoc khoan giam tr nao cua quy cung cn
c ghi nhn la chi ph hoc thu nhp.
Ghi nhn chi ph phuc vu trc y theo phng phap ng thng trong ky trung bnh
cho ti khi cac li ch sa i c am bao.
Ghi nhn cac khoan l/lai t vic giam tr hoc thanh toan quy li ch xac nh khi thc
hin giam tr hoc thanh toan.
Ghi nhn mt phn xac nh cua s l/lai tnh toan th bao him tch luy rong vt qua s
ln hn gia hai mc di y:
10% gia tr hin tai cua ngha vu quy theo li ch xac nh (trc khi tr i tai san cua
quy) va
10% gia tr thc t cua bt ky tai san nao trong quy.
Phn ti thiu c ghi nhn cho tng quy li ch xac nh la phn vt ra ngoai ranh gii
10% vao ngay bao cao ky trc, chia cho thi gian phuc vu trung bnh con lai theo d tnh
cua cng nhn vin tham gia vao quy nay. Vic ghi nhn trc y i vi nhng khoan l
lai nay c phep thc hin.
CAC LI CH DAI HAN KHAC
15.3.6 Cac nguyn tc gn nh ging nhau c ap dung cho cac quy li ch xac nh.
Tuy nhin, cn phai co mt phng phap k toan n gian hn cho cac khoan l lai tr ph
bao him cung nh chi ph phuc vu ban u - la nhng chi ph c ghi nhn ngay.
CAC LI CH KHI CHM DT LAO NG
15.3.7 S kin dn n ngha vu la vic chm dt lao ng ch khng phai vic phuc vu lao ng
cua cng nhn vin. V th, doanh nghip cn ghi nhn cac li ch khi chm dt hp ng ch
khi nao c cam kt ro rang thng qua mt chng trnh chnh thc lp chi tit cho:

62
CHNG 15 L I CH TRA CHO CNG NHN VIN IAS 19

vic chm dt lao ng cua mt hoc mt nhom cng nhn vin trc ngay ngh hu theo
quy nh, hoc
cung cp cac li ch khi chm dt lao ng do khuyn khch ngh vic t nguyn.
Cac li ch chm dt lao ng n han trn 12 thang k t sau ngay lp bang tng kt tai
san cn c giam tr.
LI CH TRA THEO VN CHU S HU
15.3.8 Khng co yu cu cu th nao cho vic ghi nhn hoc tnh toan nao c quy nh ma ch co
quy nh cac yu cu cng b thng tin.

15.4 CNG B

Cac yu cu cng b chu yu:

Ch k toan
Cac phng phap ap dung cho vic ghi nhn cac loai li ch cng nhn vin.
Din giai v cac quy tr cp sau khi ht thi gian lao ng.
Din giai cac quy n bu vn chu s hu.
Cac phng phap anh gia tnh ph bao him c s dung.
Cac gia nh chnh cho vic tnh toan ph bao him.
Bao cao thu nhp va thuyt minh
Chi ph c ghi nhn cho cac quy ong gop.
Chi ph c ghi nhn cho cac quy li ch va cac dong khoan muc co ghi vao chi ph.
Chi ph c ghi nhn cho cac quy n bu vn chu s hu.
Bang tng kt tai san va thuyt minh
Chi tit v cac khoan tai san va n cua quy li ch xac nh c ghi nhn.
Cn chiu nhng thay i a cp trc y.
Cac khoan c tnh vao gia tr thc t cua tai san quy i vi:
Cac cng cu tai chnh cua chnh doanh nghip.
Tai san ma doanh nghip chim gi hoc do doanh nghip s dung.
Li nhun thc t thu t cac tai san cua quy.
N phat sinh cho quy n bu vn chu s hu.
Cac cng cu tai chnh c phat hanh va c gi trong cac quy n bu vn chu s hu va
gia tr thc t cua cac cng cu o.
Quyn la chon c phiu co c va thc hin theo quy n bu vn chu s hu.

63
CHNG 15 L I CH TRA CHO CNG NHN VIN IAS 19

NGHIN CU TNH HUNG

LI CH CNG NHN VIN

Vao ngay 31/12/20x0, bang tng kt tai san cua mt doanh nghip co mt khoan ngha vu tra lng
hu la 12 triu la. Ban quan ly quyt nh ap dung IAS 19 k t ngay 1/1/20x1 cho vic k toan
cac khoan li ch cho cng nhn vin. Vao ngay o, gia tr hin tai cua khoan n theo IAS 19 c
tnh la 146 triu la va gia tr thc t cua tai san quy c xac nh mc 110 triu la. Vao
ngay 1/1/19x6 doanh nghip a cai thin cac khoan li ch hu tr (chi ph cho cac khoan li ch
khng am bao ln ti 16 triu la va thi gian con lai trung bnh vao ngay hm o, cho ti khi
am bao la 8 nm).

Ngha vu n tam thi c tnh nh sau:

Triu la

Gia tr hin tai cua ngha vu n 146

Gia tr thc t cua tai san quy (110)

Chi ph phuc vu trc y cn c ghi nhn trong cac ky sau nay (16x3/8) (6)

N tam thi 30

N a c ghi nhn 12

Tng n 18

Doanh nghip co th la chon vic ghi nhn khoan n tam thi la 18 triu la hoc ngay lp tc
hoc ghi nhn nh mt khoan chi ph theo phng phap ng thng cho thi gian khng qua 5 nm
(theo quy nh tam thi cua IAS 19). S la chon nay la khng th huy bo.

64
 CHNG 16

K TOAN CAC KHOAN TR CP CUA CHNH PHU VA

CNG B V TR CP CHNH PHU (IAS 20)

16.1 VN T RA

IAS 20 a ra cac ni dung sau cho vic k toan cac khoan tr cp cua chnh phu va cac hnh
thc tr giup chnh phu khac:
Hach toan k toan.
Cng b mc cua cac khoan li ch c ghi nhn hoc nhn c trong tng ky k toan.
Cng b cac hnh thc tr giup khac t chnh phu.

16.2 PHAM VI AP DUNG

IAS nay c ap dung tnh toan:

Tr c p chnh ph : Chuy n giao c c ngu n l c c a chnh ph cho m t doanh nghi p doa nh
nghi p tun th , tr c y ho c trong tng lai, c c i u ki n
lin quan n ho t n g ki h
n doanh.
SIC 10 quy nh rng ngay ca mt yu cu chung hoat ng trong mt s vung hoc
nganh cng nghip nht nh cung co th xac lp nhng iu kin nay.
Tr gi p c a chnh ph : Vi c chnh ph cung cp m t l i ch kinh t c th cho m t ( a hy nh
i u)
n v. Kho n tr gi p
n y
khng bao g m nh n g l i ch c cung c p
gian ti p thng qua h n h
n g gy n h h n g n
c c iu kin kinh doanh chung (v du cung c p c s h t n g).

16.3. HACH TOAN K TOAN

16.3.1 Thut ng chnh phu ch chnh phu, cac c quan chnh phu va cac c quan tng t k ca
a phng, trung ng va quc t. Hai loai tr cp chnh phu c phn bit nh sau:
Tr cp v tai san: Nhng khoan tr cp ma doanh nghip c hng se phai mua, xy
dng hoc mua vao tai san dai han di hnh thc khac.
Tr c p
v thu nh p : Nh n
g kho n
tr c p
chnh ph khng lin quan n
t i s n
.
16.3.2 Hai phng phap k toan chung:
Phng phap vn: Khoan tr cp c ghi co trc tip vao li ch c ng v khng phai
hoan tra va khng phai la khoan t lam ra c.
Phng phap thu nhp: Khoan tr cp c ghi nhn vao thu nhp trong mt hoc nhiu
ky v y khng phai la khoan ong gop cua cac c ng va phai c khp vi s chi ph
ma khoan tr cp d nh c tra.
Phng phap sau nay ap dung theo yu cu cua IAS 20
16.3.3 Cac khoan tr cp chnh phu cn c k toan nh sau:
Cac khoan tr cp cua chnh phu, bao gm ca cac khoan tr cp khng bng tin theo gia
tr thc t, ch c cng nhn khi co am bao hp ly rng:
Doanh nghip se tun thu cac iu kin i kem cac khoan tr cp o.
Cac khoan tr cp se c nhn.
Mt khoan tr cp nhn c bng tin hoc di hnh thc giam n phai tra cho chnh
phu c hach toan tng t nh nhau.
Mt khoan cho vay co th c xoa (khi ngi cho vay cam kt t chi vic hoan tra khoan
vay theo nhng iu kin a quy nh) c hach toan nh mt khoan tr cp khi co am
bao hp ly la cac iu kin cho xoa khoan vay c ap ng.

65
CHNG 16 K TOA N CA C KHOA N TR C P CU A CHNH PHU VA CNG B V TR C P CHNH PHU IAS 20

Cac khoan tr cp cua chnh phu cn c ghi nhn la thu nhp va khng ghi co trc tip
vao vn chu s hu. Thu nhp c ghi nhn theo phng phap h thng theo cac ky,
khp vi chi ph lin quan cho vic n bu. V du:
Cac khoan tr cp lin quan ti tai san co th khu hao c ghi nhn la thu nhp
trong cac ky va theo ty l tnh ph khu hao.
Mt khoan tr cp t ai tr thanh co iu kin khi nha ca c xy dng trn khu
t o. Khi o thu nhp thng c ghi nhn trong sut vong i cua khu nha.
Mt khoan tr cp cua chnh phu n bu cho chi ph hoc tn tht a phat sinh hoc h
tr tai chnh khn cp ma khng co chi ph lin quan trong tng lai c ghi nhn la thu
nhp cua ky co th nhn tr cp.
Cac khoan tr cp khng bng tin (v du t hoc cac ngun kh c ) c a nh iga va ghi l ai
theo gia tr thc t. Theo cach kh c , khoan tr c p
va tai s n
c ghi the
o gia t r danhngh a.
Khoan hoan tra tr cp chnh phu c k toan nh mt khoan xem xet lai gia tr d toan
(tham khao IAS 8) nh sau:
Khoan hoan tra lin quan ti thu nhp la khoan c ap dung trc tin i vi tn
dung tr cp v sau cha c khu hao.
Khoan hoan tra vt qua tn dung tr cp v sau c ghi nhn la chi ph.
Khoan hoan tra lin quan n mt tai san c ghi bng cach tng s gia tr kt
chuyn cua tai san hoc giam s d thu nhp v sau. (Khu hao b sung tch luy cn
c ghi nhn vao ngay bao cao th cn c ghi nhn ngay).
16.3.4 Tr giup cua chnh phu bao gm:
T vn ky thut va tip th min ph.
Cung cp bao lanh.
Chnh sach thu mua cua chnh phu cho mt phn trong s ban cua doanh nghip.
C c kho n
vay khng c l i su t ho c l i su t th p
(l i ch khng nh l n
g c b n
g vi c tnh
l i ) .

16.4 TRNH BAY VA CNG B

16.4.1 TRNH BAY

Nhng khoan tr cp lin quan n tai san c trnh bay trong bang tng kt, bng
cach:
lp khoan tr cp nh mt khoan thu nhp v sau, hoc
giam t gia tr kt chuyn cua tai san.
Nh n g khoan tr cp lin quan n
thu nhp c trnh b y
trong b o c o thu nhp, c t h :
thanh mt dong khoan muc ghi ro ring, hoc
giam chi ph lin quan.

16.4.2 CNG B
Ch k toan
Phng phap trnh bay.
Phng phap ghi nhn.
Bao cao thu nhp va thuyt minh
Cac khoan tr cp chnh phu:
Ban cht.
Mc /gia tr.
Cac khoan tr giup cua chnh phu:
Ban cht.
Mc .
Thi gian.
Nhng iu kin cha thc hin.

66
CHNG 16 K TOA N CA C KHOA N TR C P CU A CHNH PHU VA CNG B V TR C P CHNH PHU IAS 20

NGHIN CU TNH HUNG

K TOAN CAC KHOAN TR CP CHNH PHU VA

CNG B V TR GIUP CUA CHNH PHU

Uyanik Inc. co c mt khoan tr cp 10.000.000 la do mt c quan chnh phu cp cho mt d

an u t xy dng mt xng san xut vi gia t nht la 88.000.000 la. iu kin chnh la tin
thanh toan tr cp lin quan n mc chi ph vn. Muc ch khac cua khoan tr cp la am bao 500
vic lam. Khoan tr cp se phai c hoan tra theo ty l nu khng chi tiu ht vn. 20% khoan vay
se phai c hoan tra nu s vic lam trn khng c am bao sau 18 thang k t ngay mua tai
san ln cui.

Xng a c hoan tt vao ngay 1/1/20x4 vi tng chi ph la 90.000.000 la. Xng co vong i
hu dung c tnh la 20 nm va c khu hao theo phng phap ng thng khng co gia tr con
lai.

Khoan tr cp se c ghi nhn la thu nhp theo phng phap h thng trong nhng ky khp vi
chi ph lin quan d nh n bu.

Nhng kho khn phat sinh khi cac iu khoan cua khoan tr cp khng quy nh chi tit cho chi ph
d nh ong gop. Cac khoan tr cp co th nhn c trang trai chi ph bao gm ca chi ph vn
va doanh thu. Vic nay yu cu phn tch chi tit cac iu kin cua khoan tr cp.

iu kin v vic lam cn c xem nh mt iu kin b sung tranh vic thay th lao ng
bng vn, ch khng phai ly do cho khoan tr cp. Khoan tr cp nay v th c coi nh la mt
khoan tr cp lin quan n tai san. IAS 20 cho phep s dung hai phng phap cho vic trnh bay
nhng khoan tr cp nay. Vic ap dung tng phng phap c trnh bay trong ba nm u hoat
ng:

i. Lp khoan tr cp thanh thu nhp v sau

Xng san xut se c phan anh nh sau trong bang tng kt tai san ngay 31/12 cua nhng nm
a nu:
20x6 20x5 20x4
Nghn la Nghn la Nghn la

Xng san xut

Chi ph ban u 90.000 90.000 90.000

Khu hao tch luy (13.500) (9.000) (4.500)
76.500 81.000 85.500

Nhng khoan sau c ghi nhn trong bao cao thu nhp cua tng nm tng ng:

20x6 20x5 20x4

Nghn la Nghn la Nghn la

Khu hao (chi ph) 4.500 4.500 4.500

(90.000.000:20)
Tr cp chnh phu (thu nhp) (500) (500) (500)
(10.000.000: 20)
Nhng khoan trn c hach toan nh la nhng khoan ring trong bao cao thu nhp va khng c

67
CHNG 16 K TOA N CA C KHOA N TR C P CU A CHNH PHU VA CNG B V TR C P CHNH PHU IAS 20

NGHIN CU TNH HUNG

K TOAN CAC KHOAN TR CP CHNH PHU VA

CNG B V TR GIUP CUA CHNH PHU
TIP THEO

ii. Giam khoan tr cp xung gia tr kt chuyn cua tai san

Chi ph ban u c iu chnh cua xng san xut la 80 triu la, bng tng s chi ph 90 triu
la tr i 10 triu tin tr cp.

Bang tng kt tai san tng ng cua xng se c phan anh nh sau:

20x6 20x5 20x4

Nghn la Nghn la Nghn la

Xng san xut

Chi ph ban u 80.000 80.000 80.000

Khu hao tch luy (12.000) (8.000) (4.000)

68.000 72.000 76.000

Cac bao cao thu nhp phan anh ph khu hao hang nm la 4.000.000 la (80.000.000 la: 20).
Khoan ph nay khp vi gia tr thun hang nm c ghi nhn trong bao cao thu nhp theo phng
phap thay th u tin.

68
 CHNG 17

ANH HNG CUA THAY I TY GIA HI OAI (IAS 21)

17.1 VN T RA

Vic k toan cac giao dch ngoai t va hoat ng nc ngoai c quy nh. Cac ni dung
chu yu c a ra bao gm:
Ty gia nao c s dung ghi nhn va chuyn i?

Lam th nao ghi nhn anh hng tai chnh cua nhng thay i ty gia trong cac bao cao

tai chnh.
17.2 PHAM VI AP DUNG
IAS cn c ap dung k toan cho:
Cac giao dch ngoai t.

Chuyn i cac bao cao tai chnh cua cac hoat ng nc ngoai.

17.3 HACH TOAN K TOAN

CAC GIAO DCH NGOAI T

17.3.1 Cac giao dch ngoai t la nhng giao dch bng ng ngoai t, bao gm:
Mua hoc ban hang hoa hoc dch vu.
Vay hoc cho vay vn.
Kt thuc cac hp ng hi oai cha thc hin.
Mua vao hoc ban ra tai san.
Phat sinh va thanh toan n.
17.3.2 Cac nguyn tc sau c ap dung cho vic ghi nhn va tnh toan cac giao dch ngoai t:
S dung ty gia giao ngay ap dung vao ngay giao dch.
Nu khng c thanh toan trong cung ky k toan co phat sinh th cac khoan bng tin co
c (tc la cac khoan c nhn hoc c tra bng tin mt) c chuyn i theo ty gia
ong ca.
Chnh lch hi oai khi thanh toan cac khoan bng tin c ghi nhn trong thu nhp.
Cac khoan muc khng phai bng tin (v du hang tn kho, tai san, nha xng va thit b)
a kt chuyn theo chi ph ban u se c bao cao theo ty gia giao ngay vao ngay giao dch.
Cac khoan khng phai bng tin a kt chuyn theo gia tr thc t se c bao cao theo
ty gia giao ngay vao ngay anh gia.
Chnh lch ty gia t vic quy i cac khoan bng tin vao ngay lp bang tng kt tai san
c ghi nhn vao thu nhp.
Theo phng phap hach toan thay th cho phep, chnh lch ty gia do giam gia nghim
trong cua mt loai tin t theo nhng iu kin nghim ngt co th c tnh vao gia tr
kt chuyn cua tai san; xem tham khao SIC 11.
Chnh lch ty gia phat sinh t mt khoan bng tin trong ni b tp oan, tao nn mt
phn gia tr u t thun cua doanh nghip vao mt n v nc ngoai se c tnh vao
vn gop c ng cho ti khi thanh ly.
Chch lch ty gia phat sinh t mt khoan n nc ngoai dung t bao him cho mt

69
CHNG 17 A N H H N G DO THAY I TY GIA H I OA I IAS 21

khoan u t thun cua doanh nghip vao mt t chc nc ngoai se c tnh vao vn
chu s hu cho ti khi thanh ly.
CAC HOAT NG NC NGOAI
17.3.3 Mt hoat ng nc ngoai la mt cng ty con, n v lin doanh, lin kt hoc chi nhanh co
hoat ng c ong tai hoc c tin hanh tai mt nc khac khng phai la nc s tai
cua doanh nghip lp bao cao. Phn bit hai loai:
n v nc ngoai: Hoat ng nc ngoai khng phai la mt phn hp nht trong hoat
ng cua doanh nghip bao cao.
Hoat ng hp nht nc ngoai: Hoat ng nc ngoai la mt phn hp nht vi hoat
ng cua doanh nghip bao cao.
Theo muc ch phn loai, cac ch s khac nhau c xem xet da trn vic hoat ng nc
ngoai c cp vn nh th nao va hoat ng nh th nao trong mi lin quan vi doanh
nghip bao cao. Phng phap s dung cho vic giai thch cac bao cao tai chnh cua hoat ng
nc ngoai c da theo vic phn loai.
17.3.4 Phng phap ty gia ong ca c s dung cho vic quy i cac bao cao tai chnh cua cac
n v nc ngoai. Quy tc quy i:
Tt ca tai san va n cn phai c quy i theo ty gia ong ca (vao ngay cua bang tng
kt tai san).
Thu nhp va chi ph cn c quy i vao nhng ngay giao dch thc s. Ty gia xp x
hoc trung bnh cung c phep ap dung theo yu cu thc tin.
Cac nguyn tc c bit ap dung cho cac n v nhng nc co siu lam phat.
M i chnh l c h t gi sau chuyn i c tr c ti p
a v o v n
ch s hu (t c l d tr quy i
giao dch ngo i t , FCTR).
Khi thanh ly mt khoan u t thun, tng gia tr FCTR c ghi nhn vao thu nhp.
17.3.5 Phng phap tam thi c s dung cho vic chuyn i cac bao cao tai chnh cua cac hoat
ng hp nht nc ngoai. Cac khoan muc trong bao cao tai chnh c chuyn i nh
th la chnh n v bao cao tham gia vao tt ca cac giao dch hoat ng nc ngoai. Cac
nguyn tc chuyn i:
Tt ca cac khoan bng tin c quy i theo ty gia ong ca.
Cac khoan khng phai bng tin c ghi chep theo chi ph ban u va c quy i theo
ty gia ban u.
Cac khoan khng phai bng tin do cac hoat ng nc ngoai co c khi u t vao cac
hoat ng nay, c quy i theo ty gia cua ngay co c khoan u t o.
C c khoan khng phai b n
g tin c n
h gia lai se c quy i theo ty gia v o g
na y a
nh
gia.
Cac khoan lai c ng c quy i theo ty gia ban u.
Cac khoan trong bao cao thu nhp c quy i theo ty gia vao ngay giao dch hoc bt
ky ty gia hi oai bnh qun gia quyn phu hp nao trong ky.
Chnh lch ty gia c a vao thu nhp.
Bao cao theo tp oan co th yu cu iu chnh theo IAS 21.28 giam gia tr kt chuyn
cua mt tai san xung mc co th thu hi c hoc gia tr thun co th thc hin.
17.3.6 Thay i trong vic phn loai cac hoat ng nc ngoai co th xay ra tuy thuc vao hoan
canh cu th. Nhng bc quy i di y lin quan n cach phn loai a chnh sa, cn
c ap dung t ngay thay i:

70
CHNG 17 A N H H N G DO THAY I TY GIA H I OA I IAS 21

Hoat ng hp nht vi n v nc ngoai: Chnh lch ty gia do chuyn i vao ngay

phn loai lai c chuyn sang FCTR.
n v nc ngoai chuyn sang hoat ng hp nht: FCTR vn c gi nguyn cho ti
khi hoat ng c ban i. Cac khoan khng phai bng tin c ghi theo t gia vao ngay
phn loai lai sau nay tr thanh ngay mua.

17.4 CNG B

Ch k toan
Phng phap quy i cac khoan iu chnh gia tr li th va gia tr thc t.
Phng phap chuyn i bao cao tai chnh.
Nu ro ly do khi s dung n v tin t cua nc ngoai bao cao.
Bao cao v thay i n v tin t bao cao.
Bao cao thu nhp
S chnh lch ty gia hi oai c tnh vao li nhun rong hoc l rong cua ca ky.
Bang tng kt tai san
S d cua FCTR.
Thuyt minh
Vic cn chiu s d u ky va cui ky cua FCTR.
i vi thay i trong vic phn loai, nu ro ban cht, ly do, anh hng ti vn chu s hu
va n li nhun rong hoc l rng cua tng ky c trnh bay.
Anh hng ti cac khoan bng tin ngoai t va ti cac bao cao tai chnh cua mt hoat ng
nc ngoai sau nhng thay i quan trong trong ty gia hi oai din ra sau ngay lp
bang tng kt tai san, theo IAS 10.

71
CHNG 17 A N H H N G DO THAY I TY GIA H I OA I IAS 21

NGHIN CU TNH HUNG

ANH HNG CUA THAY I TY GIA HI OAI

Bark Inc. a mua thit b san xut t Anh Quc. Giao dch a c tai tr bng mt khoan vay t
mt ngn hang Anh.
Thit b tr gia 400.000 bang c mua vao ngay 2/1/20x7 va khoan vay a c ngn hang tra cho
ngi cung cp vao cung ngay hm o. Khoan vay phai c hoan tra vao ngay 31/12/20x8 va lai
sut phai tra mc 10%/na nm vao cui ky. Ngay lp bang tng kt tai san la 31/12.
Nhng ty gia hi oai di y c ap dung:

1 bang = la
2/1/20x7 1,67
30/6/20x7 1,71
31/12/20x7 1,75
30/6/20x8 1,73
31/12/20x8 1,70

Tin thanh toan lai sut se c ghi theo ty gia giao ngay ap dung vao ngay thanh toan theo cach
thc sau y:
la
30/6/20x7 (20.000 bang x 1,71) 34.200
31/12/20x7 (20.000 bang x 1,75) 35.000
Tng s lai cho nm 20x7 69.200

30/6/20x8 (20.000 bang x 1,73) 34.600

31/12/20x8 (20.000 bang x 1,70) 34.000
Tng s lai nm 20x8 68.600

Khoan cho vay luc u c ghi vao ngay 2/1/20x7 va ghi lai theo ty gia giao ngay vao ngay
31/12/20x7 va 31/12/20x8 sau o c hoan tra theo ty gia giao ngay. Thay i s d khoan vay c
phan anh nh sau:

la
Ghi vao ngay 2/1/20x7 (400.000 bang x 1,67) 668.000
L ngoai t khi bao cao lai khoan vay 32.000
Bao cao lai vao ngay 31/12/20x7 (400.000 bang x 1,75) 700.000
Lai ngoai t khi bao cao lai khoan vay (20.000)
Bao cao lai va thanh toan vao ngay 31/12/20x8 (400.000 bang x 1,70) 680.000

Khoan vay se c bao cao theo gia tr 700.000 la trong bang tng kt tai san vao ngay 31/12/20x7.

Nhng khoan sau se c ghi nhn trong bao cao thu nhp:

20x8 20x7
la la
Lai 68.600 69.200
L/lai ngoai t (20.000) 32.000

72
 CHNG 18

HP NHT KINH DOANH (IAS 22)

18.1 VN T RA

Chun mc nay quy nh phng phap k toan cho vic hp nht kinh doanh. No chu yu
hng vao tp oan cac doanh nghip co bn mua la mt cng ty me va bn c mua vao
la mt cng ty con. Trong tm hng vao vic k toan vao ngay mua.
18.2 PHAM VI AP DUNG

IAS nay cn c ap dung trong vic k toan hai loai hp nht kinh doanh, o la vic mt
doanh nghip mua mt doanh nghip khac va trng hp t gp la hp nht quyn li khi
khng th xac nh c bn mua (SIC-9).
18.3 HACH TOAN K TOAN

18.3.1 Hp nht kinh doanh la qua trnh h p nht cac doanh nghip ring bi t vao l m m t n v
kinh t sau khi mt doanh nghip kt h p vi hoc gianh c quy nki m soa tta i s a n rong va

hoat ng cua mt doanh nghip kh c . C 2 ol a i c xa c nh:
Mua: Mt trong cac doanh nghip (bn mua) gianh c quyn kim soat i vi tai san

rong va hoat ng cua mt doanh nghip khac (bn b mua) i ly vic chuyn giao
tai san, phat sinh mt ngha vu n hoc phat hanh vn c phn.
Hp nht quyn l i : Cac c ng cua c c doanh nghip hp nht cung kim soat tai san r n g
v c c hoat ng cua ho t c vic tip t c phn chia gia cac bn i vi rui ro va l i
ch i kem v i n v c h p nht va v t h h kngth xac nh c
u l a bn uma.
Vic mua v ban cht khac vi vic hp nht quyn li: nguyn tc ni dung hn la hnh
thc cua giao dch cn c phan anh trong bao cao tai chnh, tng ng vi no, phng
phap k toan ring cn c quy nh cho tng loai giao dch.
MUA

18.3.2 Vic mua cn c k toan bng cach s dung phng phap mua trong k toan. K t ngay
mua, bn mua cn phai:
Tp hp kt qua hoat ng cua bn b mua vao bao cao thu nhp, va
Ghi nhn trong bang tng kt tai san nhng tai san va n co th xac nh c cua bn
b mua va bt ky gia tr li th hoc gia tr li th m nao phat sinh t giao dch mua.

18.3.3 Nhng tai san va n co th xac nh c sau khi mua vao phai la nhng khoan thc cua
bn b mua co vao ngay mua cung vi bt ky khoan n nao phat sinh t cac khoan d phong
cho vic chm dt hoc ct giam hoat ng cua bn b mua (chng trnh c cu lai).

18.3.4 Hai phng phap thay th c phep s dung cho vic phn b chi ph mua:
Cac khoan muc tai san va n co th xac nh cn phai c tnh toan theo tng gia tr
thc t vao ngay co giao dch trao i (gii han mc quyn li cua bn mua thu c t
giao dch trao i) va theo ty l thiu s cua nhng khoan nay trong gia tr s sach trc
khi mua.
Cac khoan muc tai san va n co th xac nh cn c tnh toan theo gia tr thc t vao
ngay mua. Bt ky quyn li thiu s nao cung cn c bao cao theo ty l cua bn thiu
s trong gia tr thc t cua nhng khoan li nay.

73
CHNG 18 H P NH T KINH DOANH IAS 22

18.3.5 Phn chi ph mua vao vt qua li ch cua bn mua trong gia tr thc t cua nhng tai san
va n mua vao co th xac nh c sau khi mua vao goi la gia tr li th va c ghi nhn
la tai san. Trng hp ngc lai c qui nh va ghi nhn la gia tr li th m.

18.3.6 Gia tr li th cn c khu hao theo phng phap h thng trong sut vong i hu dung.
Co mt gia nh gy tranh cai la vong i hu dung cua gia tr li th khng qua 20 nm.
Phng phap ng thng thng c ap dung tr khi co mt phng phap khac thch
hp hn. Khi gia nh 20 nm khng c chp nhn th gia tr li th cn c kim tra
i vi vic mt mat hang nm va ly do phan i gia nh nay phai c cng b.

18.3.7 Gia tr li th m cn c ghi nhn la thu nhp nh sau:

mc lin quan ti nhng c tnh cho cac khoan l va chi ph trong tng lai co th
tnh toan c, c xac nh trong k hoach cua bn mua, gia tr li th se c ghi nhn
la thu nhp khi cac khoan l va chi ph trong tng lai a c xac nh xay ra.
mc khng lin quan t i l va chi ph trong tng lai, gi tr li th mkhng v t qua
gia tr thc t cua tai san khng phai bng tin c mua vao s c ghi nhn l thu
nhp trong su t vong i hu dung trung bnh con l i cua nhng t i san n y . iGa t r l i th
m vt qua gi tr thc t cua nhng tai san khng ph i bng tin a c m ua a v o c n
c ghi nh n ngay la thu nh p .

18.3.8 Chun mc bao gm nhng quy nh cu th v nhng thay i tip theo trong chi ph mua
hoc thay i gia tr cua nhng tai san va n co th xac nh, vic nay co th dn ti nhng
thay i tip theo trong gia tr li th hoc gia tr li th m (SIC-22).

HP NHT QUYN LI
18.3.9 Vic hp nht quy n li cn c tnh to n b ng a
c c h s du gn ph ng hpa p t p t r ung uq y n
li. Cac kho n
m c rtong ab o ca o t ai ch nh cua cac doa
nh nghi ph pnh t t rong ky di
n r avi c
hp nh t (va trong bt ky cac ky so sanh nao c cng b ) c n c
a va o bao c ao t ai ch nh
c a doanh nghi p c hp nht nh th cac bn a c h p h n t ngay t ky ba o ca
o ut i n.

18.3.10 Cac khoan chi ph phat sinh lin quan ti vic hp nht quyn li cn c ghi nhn ngay
la chi ph.

CAC QUY NH CHUYN I

18.3.11 IAS nay a ra cac quy nh chuyn i theo cach ghi nhn gia tr li th/gia tr li th m
trc y cua doanh nghip bao cao. Chun mc nay khuyn ngh ap dung ngc cac yu
cu cua chun mc.

18.4 CNG B

18.4.1 TT CA CAC HNH THC HP NHT KINH DOANH

Nhng ni dung sau y c cng b trong ky co din ra vic hp nht:
Tn va tom tt v cac doanh nghip hp nht.

Phng phap k toan.

Ngay hp nht co hiu lc.

B t k ho t n
g n o l k t qu c a
vi c h p
nh t kinh doanh m doanh nghi p
quy t nh thanh
l .
Cac quy nh chuyn i c ap dung trong bao cao tai chnh nm u tin.

18.4.2 MUA
Nhng ni dung b sung di y c cng b trong bao cao tai chnh trong ky din ra giao
dch mua:

74
CHNG 18 H P NH T KINH DOANH IAS 22

S phn trm c phiu co quyn biu quyt co c.

Chi ph mua va din giai khoan tin mua.
Nu gia tr thc t cua tai san va n hoc khoan thanh toan mua ch co th c xac nh
tam thi th iu nay cn c cng b va nu ro ly do. Nhng iu chnh tip theo cn
c cng b va giai thch.
Tng s d phong cho vic chm dt hoc ct giam hoat ng cua bn b mua cn c
cng b cho tng giao dch hp nht kinh doanh.
Phng phap hach toan gia tr li th va gia tr li th m cn c cng b:
Ky khu hao gia tr li th hoc gia tr li th m a c ghi nhn.
Nu gia tr li th hao mon trn 20 nm th cng b bng chng v vic khng chp nhn
gia nh vong i hu dung di 20 nm.
Nu gia tr li th khng c khu hao theo phng phap ng thng th cng b
phng phap c s dung va nu ro ly do tai sao phng phap nay lai thch hp hn
phng phap ng thng.
mc gia tr li th m c tnh v sau theo IAS 22.61, th cng b ban cht, gia tr
va thi gian cho cac khoan l va chi ph d tnh tng lai theo c tnh.
Dong khoan muc trong bao cao thu nhp tnh khu hao gia tr li th hoc ghi nhn gia
tr li th m.
Cn i chi tit theo khoan muc gia tr kt chuyn cua gia tr li th/gia tr li th m vao
u va cui ky k toan, khng yu cu s liu so sanh.
Gia tr li th m c trnh bay trong bang tng kt tai san nh mt khoan giam tr gia
tr li th.

18.4.3 HP NHT LI CH

Nhng ni dung di y c cng b b sung trong bao cao tai chnh trong ky din ra vic
hp nht quyn li:
Din giai va s lng c phn a phat hanh.
S phn trm c phiu co quyn biu quyt cua tng bn c trao i thc hin hp
nht quyn li.
S tai san va s n do tng bn ong gop.
Doanh thu ban hang, doanh thu hoat ng khac, cac khoan bt thng va li nhun rong
hoc l cua tng bn trc ngay hp nht c tnh vao li nhun hoc l rong cua doanh
nghip c hp nht.
18.4.4 HP NHT KINH DOANH SAU NGAY LP BANG TNG KT TAI SAN

Nhiu ni dung cng b (nu co th ap dung) c nu trn cn c cung cp i vi tt

ca hoat ng hp nht kinh doanh c thc hin sau ngay lp bang tng kt tai san. Vic
khng th cng b bt ky thng tin nao phai c cng b.

75
CHNG 18 H P NH T KINH DOANH IAS 22

NGHIN CU TNH HUNG

HP NHT KINH DOANH

F Ltd. co c 70% li ch vn c phn cua FLtd. vi gia tr 750.000 la vao ngay 1/1/20x1. Bang
tng kt tai san rut gon cua ca hai cng ty nay vao ngay mua nh sau:
HLtd. FLtd.
Nghn la Nghn la

Tai san co th xac nh c 8.200 2.000

u t vao F Ltd. 750 -
8.950 2.000

Vn c phn 6.000 1.200

N co th xac nh 2.950 800
8.950 2.000

Gia tr thc t cua nhng tai san co th xac nh c cua FLtd. ln ti 2.800.000 la.

Chi ph mua co th c phn b nh sau theo nhng phng phap k toan c chp nhn:

Phn tch vn c phn cua F Ltd.

Phng phap chun Phng phap thay th

Tng s HLtd. Thiu s HLtd. Thiu s

Nghn la Nghn la Nghn la Nghn la Nghn la

Vn c phn 1.200 840 360 840 360

D tr anh gia lai 800 560 240 560 -
2.000 1.400 600 1.400 360
u t (750) (750)
Gia tr li th m 650 650

Bang tng kt tai san hp nht rut gon vao ngay mua se th hin nh sau:
Phng phap chun Phng phap thay th

Nghn la Nghn la

Tai san 11.000a 10.760b

Vn chu s hu 6.000 6.000

Li ch thiu s (nhn xet) 600 360
Gia tr li th m 650 650
N 3.750c 3.750c
11.000 10.760
a= 8.200 + 2.800
b= 8.200 + 2.000 + 70% x 800
c= 2.950 + 800
NHN XET: Theo phng phap k toan thay th, li ch thiu s c bao cao theo ty l trong gia
tr s sach trc khi mua s tai san rong cua cng ty con [30% x (2.000 - 800)] = R360.000.

76
 CHNG 19

CHI PH I VAY (IAS 23)

19.1 VN T RA
Vic mua vao, xy dng hoc san xut mt s tai san co th mt mt thi gian kha dai. Nu
chi ph i vay phat sinh trong thi gian nay, th co th la hp phap khi coi nhng chi ph nay
la mt phn chi ph a nhng tai san vao s dung theo muc ch d nh hoc ban. Chun
mc nay quy nh cac phng phap k toan chi ph i vay.

19.2 PHAM VI AP DUNG

Chun mc nay cn c ap dung trong vic k toan chi ph i vay bao gm lai sut va cac
chi ph khac phat sinh cung vi vic i vay vn cua mt doanh nghip.

19.3 HACH TOAN K TOAN

19.3.1 Nhng lun c ung h va phan i vic vn hoa chi ph vay nh sau:
Ung h vic vn hoa:
Chi ph i vay la mt phn chi ph mua vao.
Chi ph c tnh vao tai san c khp vi doanh thu cua cac ky tng lai.
Mang lai kha nng so sanh cao hn gia tai san mua vao va tai san xy dng c.
Phan i vic vn hoa:
N lc gn chi ph i vay vi mt tai san cu th la tuy y.
Cac phng thc cp vn khac nhau co th mang lai gia tr c vn hoa khac nhau cho
cung mt tai san.
Chi ph hoa cac khoan chi ph i vay mang lai kt qua so sanh tt hn.

19.3.2 Nhng tai san u tiu chun la nhng tai san cn co mt thi gian ang k a vao s
dung theo muc ch d nh hoc tnh trang co th ban c, v du:
Hang tn kho oi hoi mt thi gian ang k a vao tnh trang co th ban c.
Cac tai san khac nh xng san xut, phng tin phat in, va tai san u t.

19.3.3 Hai phng phap k toan chi ph i vay c phep s dung, o la:
Phng phap hach toan chun i vi chi ph i vay cho thy rng cac chi ph nay cn
c ghi nhn la chi ph trong ky phat sinh.
Phng phap c phep thay th chi ph phai c chi tiu khi phat sinh, tr phn c
phep chuyn thanh vn. Chi ph i vay lin quan trc tip ti vic mua vao, xy dng hoc
san xut mt tai san u iu kin co th c chuyn thanh vn khi:
Co kha nng se mang lai cac li ch kinh t trong tng lai cho doanh nghip, va
Chi ph co th c tnh toan mt cach ang tin cy.
SIC-2 yu cu vn hoa i vi tt ca tai san va cac ky u tiu chun.

19.3.4 Vic chuyn thanh vn bt u khi:

Phat sinh chi ph cho mt tai san u iu kin.

77
CHNG 19 CHI PH I VAY IAS 23

Phat sinh chi ph i vay.

ang din ra nhng hoat ng cn thit cho vic chun b tai san ban hoc s dung
theo muc ch a nh.

19.3.5 Dng vic vn hoa khi:

Tai san a sn sang v mt vt cht cho vic ban va s dung.
Cng vic ang tin trin b nh ch trong nhng ky tip theo.
Cng trnh xy dng c hoan thin mt phn va phn hoan thin a co th c s
dung c lp (v du mt trung tm thng mai).

19.3.6 Khng c dng vic vn hoa khi:

Tt ca cac b phn cn c hoan tt trc khi bt ky phn tai san nao co th c ban
hoc s dung (v du mt nha xng).
Gian oan ngn trong hoat ng.
Trong nhng ky ang thc hin cng vic hanh chnh va ky thut quan trong.
i vi nhng chm tr tim n trong qua trnh mua tai san (v du ru vang cn co thi
gian dai ngu).

19.3.7 Gia tr c vn hoa la s chi ph i vay ma ang ra a co th tranh c nu khng chi tiu
vao nhng tai san u iu kin:
Nu vn c vay c bit co c mt tai san nht nh, s chi ph i vay u iu kin
chuyn thanh vn la s chi ph thc s phat sinh trong ky tr i thu nhp co c t
nhng khoan u t ngn han bng nhng khoan vay o.
Nu vn c vay chung va s dung co c mt tai san th s chi ph vay c chuyn
thanh vn phai c xac nh bng cach ap s bnh qun gia quyn cua s chi ph i vay
cho phn chi tiu vao tai san o. S c chuyn thanh vn trong mt ky khng c vt
qua s chi ph i vay phat sinh trong ky o.

19.3.8 Khi gia tr kt chuyn cua mt tai san bao gm ca lai c chuyn thanh vn, vt qua gia tr
thun co th thc hin, th tai san cn c iu chnh giam xung gia tr thun co th thc
hin.

19.4 CNG B

Nhng ni dung sau cn c cng b:

Ch k toan c ap dung cho chi ph i vay.
Ty l vn hoa c s dung tnh toan chi ph i vay c vn hoa.
Tng chi ph i vay phat sinh va phn bit cho:
S c ghi nhn la chi ph.
S c vn hoa.

78
CHNG 19 CHI PH I VAY IAS 23

NGHIN CU TNH HUNG

CHI PH I VAY

Morskoy Inc. xy dng mt kho cha cn 18 thang hoan thanh. Cng ty bt u xy dng vao
ngay 1/1/20x2. Cac khoan sau a c thanh toan trong nm 20x2:
la
31/1 200.000
31/3 450.000
30/6 100.000
31/10 200.000
30/11 250.000

Khoan thanh toan ln u vao ngay 31/1 a c ly t cac khoan n cua doanh nghip. Tuy nhin,
doanh nghip a thanh cng trong vic huy ng mt khoan vay vn trung han co gia tr 800.000 la
vao ngay 31/3/20x2 vi lai sut n la 9%/nm, c tnh toan va tra vao cui ky hang thang. S tin
nay c s dung ring cho vic xy dng. S vn con tha tam thi c u t vi mc lai sut 6%
nm tra hang thang va c thanh toan bng tin mt. Ngun vn n c ly ra la 200.000 la
thanh toan vao ngay 30/11 va khoan nay khng th ly c t khoan vay trung han.

D an xy dng tam thi b dng 3 tun trong thang 5 do phai tin hanh cac cng vic hanh chnh
va ky thut quan trong.

Gia s rng ban quan ly cng ty Morskoy Inc. ap dung ch k toan vn hoa chi ph i vay.

Nhng khoan n sau y con tn ong trong bang tng kt tai san ngay 31/12/20x2:
la
Vay trung han (xem trn) 800.000
Thu chi ngn hang 1.200.500
(S bnh qun gia quyn con tn ong trong nm la 750.000 la
va tng s tin lai phai tra ngn hang la 33.800 la cho ca nm)
Ky phiu 7 nm lai 10% t ngay 1/10/19x7 co lai sut n phai tra
hang nm vao ngay 31/12 9.000.000

S c vn hoa a vao gia vn cua nha kho trong nm 20x2 c tnh nh sau:
la
Khoan vay c bit
800.000 la x 9% x 9/12 54.000
Lai thu c t phn khoan vay cha s dung trong nm:
1/4 n 30/6 [(800.000 - 450.000) x 3/12x6%] (5.250)
1/7 n 31/10[(800.000 - 550.000) x 4/12 x 6%] (5.000)
1/11 n 30/11 [(800.000 - 750.000) x 1/12x6%] (250)
43.500

79
CHNG 19 CHI PH I VAY IAS 23

NGHIN CU TNH HUNG

CHI PH I VAY
TIP THEO

Ngun vn chung
Ty l chuyn thanh vn 9,58% (Phep tnh a)
Tra vao ngay 31/1 (200.000 x 11/12 x 9,58%) 17.563
Tra vao ngay 30/11 (200.000 x 1/12 x 9,58%) 1.597
19.160
TNG S C VN HOA 62.660

LU Y: Mc du tt ca hoat ng b gian oan do cng vic hanh chnh va ky thut trong thang 5
nm 20x2, theo IAS 23 th vic vn hoa khng b nh ch trong thi gian nay.

PHEP TNH
la
a. Ty l vn hoa cho ngun vn ly t cac khoan n
Tng s lai tra cho nhng khoan vay nay
Thu chi ngn hang 33.800
Ky phiu 7 nm (9.000.000 x 10%) 900.000
933.800

Tng khoan vay theo bnh qun gia quyn

Thu chi ngn hang 750.000
Ky phiu 7 nm 9.000.000
9.750.000

Ty l vn hoa = 933.800 : 9.750.000

= 9,58% (lam tron s)

80
 CHNG 20

CNG B V CAC BN LIN QUAN (IAS 24)

20.1 VN T RA

Quan h vi cac bn lin quan co th co anh hng quan trong n tnh trang tai chnh va
kt qua hoat ng cua n v bao cao. Muc ch cua IAS nay la xac nh cac mi quan h va
cac giao dch vi cac bn lin quan cung c vic cng b thng tin v cac mi quan h o.
20.2 PHAM VI AP DUNG

IAS nay cn c ap dung cho quan h giao dch vi cac bn lin quan. Cac yu cu cua chun
mc ap dung cho cac bao cao tai chnh cua tng bn lin quan thc hin bao cao.
20.3 HACH TOAN K TOAN

20.3.1 Cac bn c cho la co lin quan khi mt bn co kha nng kim soat (hoc cung kim soat)
bn con lai hoc co anh hng quan trong i vi bn con lai trong vic ra cac quyt nh tai
chnh va hoat ng. Cac mi quan h vi cac bn lin quan bao gm:
Cac n v trc tip kim soat, hoc chu s kim soat hoc cung chu s kim soat chung
vi n v bao cao (v du mt tp oan cac cng ty).
Cac n v lin kt.
Cac n v cung chu s kim soat.
Cac ca nhn bao gm cac thanh vin trong gia nh, s hu trc tip hoc gian tip quyn
biu quyt trong n v bao cao va quyn nay em lai cho cac ca nhn nay anh hng quan
trong.
Can b quan ly chu cht (gm co cac giam c, nhng can b cao cp va cac thanh vin
trong gia nh) chu trach nhim lp k hoach, ch ao va quan ly cac hoat ng.
Cac n v co quyn biu quyt quan trong c gi trc tip hoc gian tip bi cac ca
nhn (can b chu cht va cac thanh vin trong gia nh ho) hoc cac n v nh o nhng
ngi nay co th gy anh hng quan trong.

20.3.2 Giao dch vi bn lin quan bao gm vic chuyn giao cac ngun hoc ngha vu gia cac bn
lin quan, khng k co gia ca hay khng; no bao gm ca cac giao dch c thc hin c lp.
Di y la v du v cac giao dch nay:
Mua hoc ban hang hoa.

Mua hoc ban bt ng san hoc cac tai san khac.

Cung cp hoc nhn cung cp dch vu.

Cac hp ng ai ly.

Hp ng cho thu.

Chuyn giao nghin cu va phat trin.

Hp ng chuyn giao cp phep.

Giao dch tai chnh gm cac khoan cho vay va gop vn c ng.

am bao va th chp.

Cac hp ng quan ly.

81
CHNG 20 CNG B V CA C BN LIN QUAN IAS 24

20.3.3 Cac mi quan h vi bn lin quan la mt c im thng thng trong thng mai. Nhiu
n v thc hin nhng phn hoat ng c lp cua mnh thng qua cac cng ty con, n v
lin kt, lin doanh, v.v.. Cac bn nay i khi tham gia cac giao dch thng qua cac iu khoan
va gia ca kinh doanh khng mang tnh tiu biu.

20.3.4 Cac bn lin quan co mc linh hoat trong qua trnh lp gia khng c th hin trong cac
giao dch gia cac bn lin quan, v du:
Phng phap gia so sanh tha ni.
Phng phap gia ban lai.
Phng phap gia ban cng thm phn trm chi ph.

20.4 CNG B

20.4.1 Di y la nhng ni dung cn c cng b trong cac thuyt minh bao cao tai chnh:
Xac nh mi quan h vi bn lin quan khi co s kim soat, bt k co cac giao dch gia
cac bn hay khng.
Khi phat sinh giao dch vi bn lin quan:
Ban cht cua mi quan h vi bn lin quan.
Loai giao dch.
Cac yu t trong giao dch la:
Khi lng (co th la s lng cu th hoc mt ty l thch hp).
Gia tr hoc ty l thch hp cua nhng khoan cha c thanh toan.
Chnh sach gia ca.

20.4.2 Yu cu khng cng b giao dch trong:

Bao cao tai chnh tng hp i vi cac giao dch trong ni b tp oan.
Bao cao tai chnh cua cng ty me kem vi bao cao tai chnh tng hp.
Bao cao tai chnh cua mt chi nhanh c s hu toan b nu cng ty me trong cung mt
nc va lp bao cao tp oan.
Bao cao tai chnh cua cac doanh nghip do nha nc kim soat co giao dch vi cac doanh
nghip tng t.

82
CHNG 20 CNG B V CA C BN LIN QUAN IAS 24

NGHIN CU TNH HUNG

CNG B V CAC BN LIN QUAN

Habitat Inc. la mt cng ty con trong mt c cu tp oan c th hin qua s

di y:

Yuka Inc.

70%
60%

Habitat Inc. Fall Inc.

35%

Assoc Inc.

Nhng ng ke lin th hin s kim soat trong khi ng gach ni th hin quyn anh
hng quan trong.
Trong nm, Habitat Inc. a mua xng va thit b cua Assoc. Inc. vi s tin 23 triu la,
nh o Assoc. Inc. thu c mt khoan li nhun 4 triu la.

Theo IAS 24, Habitat Inc. va Assoc. Inc. c cho la cac bn co lin quan. Chi tit y u
v giao dch cn c cng b trong cac bao cao tai chnh cua ca hai bn theo yu cu cua
IAS 24, o la:
Ban cht mi quan h vi bn lin quan.
Ban cht cua giao dch.
Gia tr giao dch.
Bt ky khoan tin nao Habitat Inc. con n Assoc. Inc.
Chnh sach gia ap dung cho vic xac nh gia tr giao dch.

83
 CHNG 21

K TOAN VA BAO CAO THEO QUY LI CH HU TR (IAS 26)

21.1 VN T RA

IAS quy nh thng tin cn c bao cao cho tng quy hu tr theo ban cht, ngun tai chnh
va hoat ng.

21.2 PHAM VI AP DUNG

Chun mc nay c ap dung cho cac bao cao v cac quy li ch hu tr hng vao tt ca cac
thanh vin tham gia, khng k quy nay la:
Mt quy ring bit hay khng.

Mt quy xac nh theo ong gop hay la mt quy xac nh theo li ch.

Do mt cng ty bao him quan ly.

Do cac bn khng phai la nhn vin tai tr.

La mt thoa thun chnh thc hay khng chnh thc.

21.3 HACH TOAN K TOAN

21.3.1 Cac quy li ch hu tr co th la xac nh theo ong gop hoc xac nh theo li ch (tham khao
chng 15).

21.3.2 Vic tnh toan ph bao him cho quy li ch hu tr co th c tom tt nh sau:
Quy xac nh theo ong gop: Ngha vu cua gi i chu thng c tr i theo phn ong g p
cua ho. V v y
thng khng oi hoi phai a ra y kin c a
ngi tnh to n
ph b o ih m.
Quy xac nh theo li ch: oi hoi nh ky co sang kin cua ngi tnh ph bao him anh
gia tnh trang tai chnh cua quy, xem xet cac gia nh, va kin ngh mc ong gop trong
tng lai. Bn gii chu chu trach nhim khi phuc lai mc quy li ch khi quy b thm hut,
cung cp nhng li ch a thoa thun cho nhn vin hin ang lam vic va a lam vic
trc y.
QUY XAC NH THEO ONG GOP

21.3.3 Nhng nguyn tc sau c ap dung cho vic nh gia tai san thuc quy:
Cac khoan u t c kt chuyn theo gia tr thc t.

Nu khng kt chuyn theo gia tr thc t th vn phai cng b gia tr thc t.

21.3.4 Trong bao cao cua quy xac nh theo ong gop phai co bao cao v tai san rong danh cho li
ch va din giai v chnh sach cp vn.
QUY XAC NH THEO LI CH

21.3.5 Thng th n g vic anh gia c a nhn vin tnh ph b o hi m c th c hi n 3 nm m t l n . Gi a

tr hi n
tai c a c c kho n d tnh thanh toan theo qu l i ch x c nh c th c tnh toan v b o
cao b n g vi c s d n g m c lng hin t i hoc m c lng c tnh cho ti thi im ngh hu c a
thanh vin tham gia.
21.3.6 Nguyn t c nh gi t i s n
qu tng t nh nguyn t c p
d n
g cho c c qu x c nh theo n
gg p
.

84
CHNG 21 K TOA N VA BA O CA O THEO QUY L I CH HU TR IAS 26

21.3.7 Bao cao v quy xac nh theo li ch cha ng thng tin cn c trnh bay theo mt trong
nhng hnh thc sau:
Bao cao cho thy s tai san rong danh tra cho cac li ch, gia tr hin tai cua cac khoan li
ch hu tr cua ngi tnh ph gia bao him d tnh se phai tra va s thng d hoc thm
hut sau o. Bao cao nay con bao gm ca cac bao cao thay i tai san rong danh cho li ch,
va thay i gia tr hin tai cua cac khoan li ch hu tr phai theo tnh toan ph bao him.
Bao cao nay co th con gm mt bao cao ring tnh ph bao him h tr cho gia tr hin tai
cua cac khoan li ch hu tr theo tnh toan rui ro bao him.
Cung cp nhng thng tin ging nh trn v tai san rong, nhng gia tr hin tai theo tnh
ph bao him c cng b trong phn thuyt minh. Bao cao co th bao gm mt bao cao
tnh toan rui ro bao him ring nh nu trn.
Bao cao bao gm mt bao cao v tai san rong tra cac li ch hu tr va bao cao v nhng
thay i cua nhng tai san nay vi gia tr hin tai theo tnh toan bao him trnh bay trong
mt bao cao rui ro bao him ring.

21.4 CNG B

Din giai v quy

Cn cng b nhng thng tin nh tn cua gii chu va cac nhom nhn vin tham gia quy, s
ngi tham gia nhn li ch, loai quy va cac chi tit khac.
Cac chnh sach
Nhng ch k toan quan trong.
Din giai v cac chnh sach u t.
Din giai v chnh sach tai chnh.

Bao cao v tai san rong danh cho cac li ch

Bao cao nay cho thy s tai san danh cho cac li ch hu tr d tnh phai tra trong tng lai.
Tai san vao cui nm, c phn loai hp ly.

Phng phap nh gia tai san.

Khi c c kho n u t c a qu c treo l i do khng th d tnh gi tr th c t , th ph i cng b l y

do.
Chi tit v bt ky mt khoan u t nao vt qua 5% gia tr tai san rong danh cho cac li
ch hoc 5% cua bt ky tai san am bao nao.
Chi tit v bt ky khoan nao u t cho chu cng ty.

Ngha vu n ch khng phai gia tr hin tai cua cac li ch hu tr se phai tra theo tnh
toan bao him.
Bao cao thay i tai san rong danh cho cac li ch
Thu nhp u t.

ong gop cua chu cng ty.

ong gop cua nhn vin.

Cac khoan thu nhp khac.

Li ch a tra hoc phai tra (c phn tch theo tng loai li ch).

Chi ph hanh chnh.

Cac chi ph khac.

Thu thu nhp

L/lai t vic thanh ly cac khoan u t va thay i gia tr cac khoan u t.

Chuyn i gia cac quy.

Thng tin tnh toan bao him (ch danh cho cac quy li ch):
Gia tr hin tai cua cac li ch hu tr se phai tra theo tnh ph bao him, da trn cac
khoan li ch se phai tra theo cac iu khoan cua quy, da vao dch vu cung cp cho ti
thi im cng b, va vao vic s dung mc lng hin tai hoc mc lng d tnh.
Din giai cac gia nh chnh cho vic tnh toan bao him.
Phng phap s dung cho vic tnh toan gia tr hin tai cua cac khoan li ch hu tr phai
tra theo tnh toan bao him.
Ngay nh gia gn nht do nhn vin tnh rui ro bao him tin hanh.

85
CHNG 21 K TOA N VA BA O CA O THEO QUY L I CH HU TR IAS 26

NGHIN CU TNH HUNG

K TOAN VA BAO CAO THEO QUY LI CH HU TR

Bao cao v quy li ch hu tr trong s nhng thng tin khac, cn a vao bao cao v thay i gia tr
tai san rong danh cho cac li ch.

Trch dn di y ly t Tp oan World Bank: Quy hu tr cho cng nhn vin - Bao cao nm 1996.
Bao cao nay bao gm nhng bao cao tun thu cac yu cu IAS 26 v tt ca cac ni dung quan trong:

Cac bao cao v thay i gia tr tai san rong danh cho cac li ch
Nm kt thuc ngay 31/12
1996 1995
Nghn la Nghn la

Thu nhp u t
Tng thun trong gia tr thc t cua cac khoan u t 809.008 694.402
Lai va c tc 301.391 233.163

Tng thu nhp u t 1.110.399 927.565

ong gop
ong gop cua Ngn hang/IFC/MIGA 101.337 113.217
ong gop cua cac thanh vin tham gia 55.651 55.341
Khoan rong nhn c t cac quy hu tr cua cac t chc quc t
khac ma nhng ngi tham gia c chuyn nhng 1.768 640

Tng s ong gop 158.756 169.198

Tng s tng b sung 1.269.155 1.096.763

Thanh toan li ch
Tin hu (110.034) (95.299)
Thanh toan tin i lai (47.041) (38.736)
ong gop, cac khoan li ch c rut, va lai tra khi
cac thanh vin tham gia trc y rut ra (7.810) (7.625)
S li ch tra ht khi qua i (1.803) (899)

Tng s giam (166.688) (142.559)

S tng thun 1.102.467 954.204

Tai san rong danh cho li ch

u nm 6.475.709 5.521.505
Cui nm 7.578.176 6.475.709

86
 CHNG 22

BAO CAO TAI CHNH TNG HP VA K TOAN

CAC KHOAN U T VAO CAC CNG TY CON (IAS 27)

22.1 VN T RA

Ngi s dung bao cao tai chnh cua mt cng ty me cn co thng tin v tnh hnh tai chnh,
kt qua hoat ng va nhng thay i v tai chnh cua ca tp oan. Chun mc nay quy nh
nhng ni dung sau:
Thu tuc lp va trnh bay cac bao cao tai chnh tng hp.
Phng ph p k to n
cho c c cng ty con trong c c b o c o t i chnh ring c a
cng ty m .

22.2 PHAM VI AP DUNG

IAS n y c p dung cho m t cng ty me v cac cng ty con trong t p oan chu s ki m soat c a
cng ty m . S kim soat c nh ngha l quyn i u chnh c c c hnh s ach t ai ch nh va ca c
chnh s c h ho t ng cua m t cng ty thu c li ch t ho t ng c a cng t yo . rTongs
nhng yu t khac, s hi n
hu c a
vic kim soat c th hin qua m t t or ng nh
ngh nhth c
sau:
Quyn s hu: cng ty me s hu (trc tip hoc gian tip) thng qua cac cng ty con, trn
50% quyn biu quyt.
Quyn biu quyt: quyn biu quyt thc t chim trn 50% theo thoa thun vi cac nha
u t khac.
Chnh sach: quyn iu chnh cac chnh sach tai chnh va hoat ng cua cng ty theo quy
ch hoc theo thoa thun.
Hi ng quan tr: quyn b nhim hoc bai min a s thanh vin cua hi ng quan tr

Quyn biu quyt cua cac thanh vin hi ng quan tr: quyn bo a s phiu tai cac cuc
hop hi ng quan tr. (SIC-12 yu cu hp nht ca n v hoat ng theo muc ch c
bit va thc t chu s kim soat cua cng ty me.

22.3 HACH TOAN K TOAN

BAO CAO TAI CHNH TNG HP

22.3.1 Mt cng ty me cn trnh bay cac bao cao tai chnh tng hp nh th ca tp oan la mt
doanh nghip duy nht. Mt cng ty con chu s hu toan b hoc gn nh toan b khng cn
trnh bay bao cao tai chnh tng hp.
22.3.2 Mt cng ty me cn tp hp tt ca cng ty con ca trong nc va nc ngoai tr nhng trng
hp loai tr sau:
Cac cng ty con b mua va gi sau o thanh ly trong tng lai gn.

Cac cng ty con hoat ng theo nhng han ch nghim ngt lu dai va lam tn hai ang
k n kha nng chuyn giao vn.
Nhng cng ty con nay c bao cao nh nhng khoan u t theo IAS 39; xem chng 34.
22.3.3 Phng phap c b n l p
m t b c c b o cao tai chnh t n
g hp l hp nh t c c b o cao t i ch nh
c a cng ty m v c c cng ty con theo phng ph p t n
gd n g, bng c c h c n g l i nhng kho n
muc t i s n
, n, v n
, thu nh p v chi ph ging nhau. C c phng ph p c b n khac gm c :
Gia tr kt chuyn cua cac khoan u t cua cng ty me va phn vn chu s hu cua cng
ty me u t vao tng cng ty con c xoa theo IAS 22, xem chng 18.
Li ch thiu s trong tai san rong cua tp hp cac cng ty con c xac nh va trnh bay

87
CHNG 22 BA O CA O TA I CHNH T N G H P VA K TOA N CA C KHOA N U T VA O CA C CNG TY CON IAS 27

ring trong bang tng kt tai san tng hp.

S d va cac giao dch trong ni b tp oan c xoa i.
Nhng khoan l lai cha thc hin c loai bo.
Li ch thiu s trong l/lai trong ky cua cac cng ty con c xac nh va trnh bay ring
trong bao cao thu nhp. L lai cua tp oan c iu chnh co c l lai rong tnh cho
nhng ngi s hu cng ty me.
Cac khoan thu c hach toan theo IAS 12.
Li nhun tp hp c iu chnh cho s c tc u ai tch luy cua cng ty con, cho du c
tc a c cng b hay cha.
Cac khoan u t cn c k toan theo IAS 39, t ngay khng con la cng ty con va khng
tr thanh mt n v lin kt.
Cac khoan l tnh vao quyn li thiu s co th ln hn lai t vn gop cua cng ty con.
Phn vt qua nay c tnh vao quyn li a s tr i s ma bn thiu s co rang ngha
vu buc phai, hoc co th, lam li t cac khoan l.

22.3.4 Cac thu tuc hp nht khac bao gm:

Cac ch k toan thng nht cn c s dung.
Nu ngay bao cao cua cng ty me va cac cng ty con khac nhau th thc hin iu chnh
i vi cac giao dch hoc s kin quan trong din ra gia cac ngay nay. Khoang thi gian
chnh lch khng c qua ba thang.
BAO CAO TAI CHNH CUA CNG TY ME
22.3.5 Trong bao cao tai chnh ring cua cng ty me, cac khoan u t vao cac cng ty con c a
vao bao cao tai chnh tng hp o co th la:
kt chuyn theo chi ph.
vn chu s hu k toan theo IAS 28, hoc
c tnh nh nhng tai san tai chnh danh ban theo IAS 39.

22.4 CNG B

22.4.1 BAO CAO TAI CHNH TNG HP

Lit k cac cng ty con quan trong

Tn.
Ni thanh lp/ong tru s.
Ty l quyn s hu hoc ty l quyn biu quyt (nu khac nhau).
Ly do khng hp nht mt cng ty con nao o.

Ban cht cua mi quan h khi cng ty me khng s hu (trc tip hoc gian tip) trn 50%
quyn biu quyt.
Tn cua mt cng ty, trong o trn 50% quyn biu quyt (trc tip hoc gian tip) b s
hu nhng khng phai la cng ty con do khng co s kim soat.
Anh hng cua vic mua vao va thanh ly cac cng ty con n v th tai chnh, kt qua cua
ky bao cao va n cac gia tr so sanh.
Khi cng ty me chu s hu toan b th cng b:
Ly do khng lp bao cao tai chnh tng hp.
C s bao cao cho cac cng ty con trong cac bao cao tai chnh cua cng ty me.
Tn va tru s ng ky cua cng ty me.
Nu khng s dung cac ch k toan thng nht th,
Cng b vic khng s dung
Trnh bay ty l cac khoan muc b anh hng.

22.4.2 BAO CAO TAI CHNH CUA CNG TY ME

88
CHNG 22 BA O CA O TA I CHNH T N G H P VA K TOA N CA C KHOA N U T VA O CA C CNG TY CON IAS 27

NGHIN CU TNH HUNG

BAO CAO TAI CHNH TNG HP VA K TOAN

CAC KHOAN U T VAO CAC CNG TY CON

A. Cac khoan li nhun sau thu di y lin quan ti tp oan Alpha:

la
Alpha Inc. 150.000
Beta Inc. 40.000
Charlie Inc. 25.000
Delta Inc. 60.000
Echo Inc. 80.000

Alpha Inc. s hu 75% quyn bi u

quyt trong Beta Inc. va 30% quy n
bi u quy tt r ong Ch arl i e
Inc.

Beta Inc. con s hu 30% quyn biu quyt trong Charlie Inc. va 25% quyn biu quyt trong
Echo Inc.

Charlie Inc. s hu 40% quyn biu quyt trong Delta Inc..

VN T RA: Tng n v trong tp oan co a v nh th nao va vic phn chia thiu s phn
li nhun sau thu cua tp oan c tnh toan ra sao?

Beta Inc. va Charlie Inc. u la cac cng ty con cua Alpha Inc. - la cng ty s hu trc tip hoc gian
tip thng qua mt cng ty con trn 50% quyn biu quyt trong cac cng ty con.

Charlie Inc. va Echo Inc. c coi la cac n v lin kt cua Beta Inc. trong khi Delta Inc. th c
coi la n v lin kt cua Charlie Inc. tr khi khng tn tai anh hng quan trong nao.

Li ch thiu s trong phn li nhun sau thu cua tp oan c tnh toan nh sau:

Li nhun sau thu cua Charlie Inc. la la

S hu 25.000
Tnh theo vn ong gop:
Delta Inc. (40% x 60.000) 24.000
49.000

Li ch thiu s theo ty l 40% 19.600

Li nhun sau thu cua Beta Inc.

S hu 40.000
Tnh theo vn ong gop
Charlie Inc. (30% x 49.000) 14.700
Echo Inc. (25% x 8.000) 20.000
74.700
Li ch thiu s theo ty l 25% 18.675
38.275

89
CHNG 22 BA O CA O TA I CHNH T N G H P VA K TOA N CA C KHOA N U T VA O CA C CNG TY CON IAS 27

NGHIN CU TNH HUNG

TIP THEO
BAO CAO TAI CHNH TNG HP VA K TOAN
CAC KHOAN U T VAO CAC CNG TY CON

B. Mt cng ty me chu u co cac cng ty con nhiu nc khac nhau, ap dung ch k toan
theo phng phap chi ph LIFO tnh cho toan b s hang tn kho cua tp oan. Gn y, cng
ty gianh c quyn kim soat trong mt cng ty con Nam Phi va cng ty con nay khng c
phep ap dung ch k toan nay do quy nh v k toan cua nc s tai.

VN T RA: Lam th nao x ly c vn nay khi hp nht bao cao?

IAS 27 yu cu cac bao cao tai chnh tng hp phai c lp theo cac quy tc k toan thng nht,
trong chng mc co th ap dung thc tinc. Tuy nhin chun mc nay khng oi hoi mt
n v trong tp oan phai thay i phng phap k toan sang phng phap c ap dung cho
tp oan.

Co th la chon mt trong cac phng phap sau:

Cac bao cao tai chnh cua cng ty con Nam Phi co th c iu chnh cho phu hp
chuyn gia tr hang tn kho sang gia tr tnh theo LIFO nhm phuc vu cho vic lp bao cao
tai chnh tng hp.

Nu thc tin khng th s dung mt phng phap k toan thng nht i vi hang tn
kho (v du theo quan im chi ph li ch thc hin chuyn i) th vic nay phai c
cng b, cung vi gia tr hang tn kho khng tnh theo cng thc LIFO.

90
 CHNG 23

K TOAN CAC KHOAN U T

TRONG CAC N V LIN KT (IAS 28)

23.1 VN T RA

IAS nay quy nh cac phng phap k toan co th s dung thay th cho cac n v lin kt. Muc
tiu chnh cua chun mc nay la cung cp cho ngi s dung nhng thng tin lin quan n li
ch cua cac nha u t trong cac khoan thu nhp va nhng tai san va n c ban cua n v c
u t.

23.2 PHAM VI AP DUNG

IAS nay c ap dung cho tng khoan u t trong mt n v lin kt; mt n v lin kt
la mt cng ty chu anh hng quan trong cua nha u t, nhng khng phai la mt cng ty
con cung khng phai la mt lin doanh cua nha u t.

23.3 HACH TOAN K TOAN

23.3.1 Anh hng quan trong la quyn tham gia vao cac quyt nh chnh sach tai chnh va hoat
ng cua n v c u t, nhng khng co quyn kim soat cac chnh sach nay. S tn tai
cua anh hng quan trong nay, trong s nhng yu t khac, c th hin qua:
Nm gi (trc tip hoc gian tip) trn hoc bng 20% quyn biu quyt tr khi khng co
anh hng quan trong nao c th hin.
ai din cho c quan quan ly.

Tham gia vao qua trnh hoach nh chnh sach.

Cac giao dch quan trong gia cac bn.

Trao i can b quan ly.

Cung cp thng tin ky thut thit yu.

23.3.2 Cac phng phap sau co th c s d n

g k toan cho c c khoan u t v o a
c c n v l i n k t:
Phng phap vn c phn: La phng phap ma theo, o khoan u t luc u c ghi
theo chi ph va c iu chnh theo nhng thay i trong phn tai san rong cua ngi
u t trong n v c u t din ra sau khi co c nhng khoan u t. Gia tr kt
chuyn c giam theo phn c phn phi (v du nh c tc).
Phng phap chi ph: La phng phap ghi khoan u t theo chi ph. Bao cao thu nhp
phan anh mc thu nhp ma nha u t nhn c t phn phn phi li nhun rong tch
luy cua n v c u t phat sinh sau ngay co c khoan u t. S phn chia vt
qua phn li nhun nay lam giam gia tr kt chuyn.
23.3.3 Trong cac bao cao tai chnh tng hp cac n v lin kt thng c k toan theo phng
phap vn. Tuy nhin, khoan u t vao n v lin kt c bao cao theo IAS 39 khi:
khoan u t co c va gi em ban lai trong tng lai gn, hoc

hoat ng theo nhng han ch ngt ngheo ap dung lu dai.

23.3.4 Trong cac bao cao tai chnh ring nha u t bao cao v cac n v lin kt bng cach:
kt chuyn theo chi ph

s dung phng phap k toan theo vn gop c phn hoc.

k toan theo IAS 39 cho cac khoan tai san tai chnh danh ban.
23.3.5 Cac nguyn tc k toan khac cua phng phap vn c phn la:
Bt u k toan vn c phn t ngay n v c u t ap ng nh ngha v mt n
v lin kt.

91
CHNG 23 K TOA N CA C KHOA N U T TRONG CA C N V LIN K T IAS 28

Ngng vic k toan vn c phn khi:

nha u t khng con co anh hng quan trong, nhng vn duy tr toan b hoc mt
phn khoan u t, hoc
n v lin kt hoat ng di nhng han ch nghim ngt c ap dung lu dai lam
tn hai ang k n kha nng chuyn giao vn.
Nhiu bc tin hanh trong phng ph p v n c phn c n
g tng t nh cac thu tuc h p
nht, chng han:
Loai bo nhng khoan l lai cha thc hin phat sinh t cac giao dch gia ngi u
t va bn c u t (SIC-3).
Xac nh phn gia tr li th trong gia mua.
Hao mon gia tr li th.
i u chnh kh u hao nhng tai s n c th khu hao c , da trn gi tr th c t cua t i
san.
iu chnh anh hng cua vic nm gi c phn gia cac n v.
S dung ch k toan thng nht.
Cac bao cao tai chnh gn nht cua n v lin kt c s dung cho vic k toan vn c
phn.
Nu ngay bao cao khac nhau, iu chnh nhng s kin quan trong sau ngay lp bang
tng kt tai san cua n v lin kt.
Bn u t tnh toan phn l/lai cua mnh sau khi iu chnh s c tc u ai tch luy cho
du co c cng b hay khng.
Nha u t ghi nhn cac khoan l cua mt n v lin kt cho ti khi khoan u t bng 0.
Nhng khoan l tip theo ch c d phong mc c nha u t am bao (STC-20).
Nu co du hiu cho thy la mt khoan u t vao n v lin kt b h hai th doanh
nghip se ap dung IAS 36 (cho ring tng khoan u t)

23.4 CNG B

Ch k toan
Phng phap s dung k toan cho:

Cac n v lin kt.

Gia tr li th va gia tr li th m.
Thi ky hao mon i vi gia tr li th.
Bao cao thu nhp va thuyt minh
Phn phn chia cua nha u t i vi:

Lai va l trong ky.

Cac khoan bt thng.
Cac khoan cua ky trc.
Bang tng kt tai san va thuyt minh
u t vao cac n v lin kt c trnh bay vao mt khoan muc ring trn bang va c
phn loai la u t dai han.
Mt danh sach tng ng va din giai v cac n v lin kt quan trong, gm co:

Tn.
Tnh cht hoat ng.
Ty l quyn s hu hoc quyn biu quyt (nu khac vi quyn s hu).
Nu nh u t khng trnh b y b o cao tai chnh tng hp va khng k toan theo phng ph p
v n
c phn cho khoan u t th se phai cng b anh h n g co th co trong tr n
g hp ap d n
g
phng phap vn c phn.
Nu khng th tnh s iu chnh khi cac n v lin kt s dung cac ch k toan khac
vi ch k toan c ngi u t ap dung th s vic nay cung phai c cng b.
Phn ngha vu bt thng va cam kt v vn cua ngi u t trong mt n v lin kt

92
CHNG 23 K TOA N CA C KHOA N U T TRONG CA C N V LIN K T IAS 28

NGHIN CU TNH HUNG

K TOAN CAC KHOAN U T TRONG CAC N V LIN KT

Dolo Inc. co c 40% quyn li trong s c phiu thng cua Nutro Inc. vao ngay thanh lp,
1/1/20x0, co gia tr 220.000 la. Vic nay cho phep Dolo Inc. thc hin quyn anh hng quan trong
n Nutro Inc. Vao ngay 31/12/20x3, vn gop c phn cua cac c ng cua Nutro Inc. nh sau:

la
Vn c phn thng a phat hanh 550.000
D tr 180.000
Li nhun tch luy 650.000
1.380.000

Nhng phn trch dn di y c ly t bao cao tai chnh cua Nutro Inc. cho nm tai chnh kt
thuc ngay 31/12/20x4:

la
Bao cao thu nhp
Li nhun sau thu 228.000
Khoan bt thng (12.000)
Li nhun rong trong ky 216.000

Bao cao thay i vn chu s hu

Li nhun tch luy u nm 650.000
Li nhun rong trong ky 216.000
C tc a tra (80.000)
Li nhun tch luy cui nm 786.000

Trong thang 11/20x4, ln u tin Dolo Inc. ban hang tn kho cho Nutro Inc. Tng doanh s ban
hang ln ti 50.000 la va Dolo Inc. thu c khoan li nhun 10.000 la t giao dch. Nutro Inc.
khng ban ra bt ky mt khoan hang tn kho nao cho ti 31/12. Thu sut thu nhp la 30%.

Vic ap dung phng phap vn se anh hng n gia tr kt chuyn cua khoan u t vao Nutro
Inc., c phan anh nh sau:

la
Chi ph ban u 220.000
Li nhun sau khi co c c phn, c hach toan vao u nm
[40%x(180.000+650.000)] 332.000
Gia tr kt chuyn vao ngay 1/1/20x4 552.000
Phn gop vao li nhun rong trong ky (Phep tnh a) 83.600
C tc nhn c (40%x80.000) (32.000)
603.600

93
CHNG 23 K TOA N CA C KHOA N U T TRONG CA C N V LIN K T IAS 28

NGHIN CU TNH HUNG

K TOAN CAC KHOAN U T TRONG CAC N V LIN KT

TIP THEO

PHEP TNH

la

A. Phn gop vao li nhun rong trong ky

Li nhun rong (40% x 216.000) 86.400

Anh hng sau thu cua phn li nhun cha thc hin [40% x (70% x 10.000)] (2.800)

83.600

SIC-3 yu cu l lai cha thc hin co c t cac giao dch vi cac n v lin kt cn phai
phai xoa i theo ty l tng ng theo IAS 28.16.

94
 CHNG 24

BAO CAO TAI CHNH

TRONG CAC NN KINH T SIU LAM PHAT (IAS 29)

24.1 VN T RA

Trong nn kinh t siu lam phat, bao cao kt qua hoat ng va tnh trang tai chnh ma khng
c khng nh lai th khng con hu ch. ng tin mt sc mua nhanh n mc vic so
sanh gia tr giao dch va cac s kin khac a xay ra ngay trong cung mt ky k toan cung tr
nn sai lch. IAS nay yu cu cac bao cao tai chnh cua mt doanh nghip hoat ng trong
mt nn kinh t siu lam phat cn c bao cao lai.
24.2 PHAM VI AP DUNG

IAS nay cn c ap dung cho cac doanh nghip bao cao trong cac nn kinh t siu lam phat.
Cac c im cua mt nn kinh t siu lam phat gm co:
Dn chung mun gi tai san cua mnh di dang tai san khng bng tin hoc bng mt
loai ngoai t tng i n nh.
Gia ca thng c yt theo mt ngoai t n nh.
Cac giao dch tn dung thc hin theo gia bu p cho mc mt sc mua c tnh.
Lai, tin lng va gia gn vi ch s gia.
Ty l lam phat tch luy trong ba nm ti khoang mc 100% hoc cao hn (tc la trung bnh
trn 26%/nm.
24.3 HACH TOAN K TOAN

24.3.1 Cac bao cao tai chnh cua mt doanh nghip - bao cao theo ng tin cua nc co nn kinh t
siu lam phat - cn c khng nh lai theo n v tnh toan tai ngay lp bang tng kt tai
san, tc la doanh nghip cn iu chnh s lng trong bao cao tai chnh nh th chung a
din ra theo n v tin t bao cao ch vao ngay lp bang tng kt tai san.

24.3.2 Cac bao cao tai chnh c khng nh lai thay th cho bao cao tai chnh thng thng va
khng dung lam bao cao b sung cho bao cao nay. Vic trnh bay ring cac bao cao tai chnh
thng thng vn khng c khuyn khch.

KHNG NH LAI CAC BAO CAO TAI CHNH THEO CHI PH BAN U

24.3.3 Cac quy tc chung cho vic khng nh lai gm co:

Cac s li u so s n
h c kh n g nh l i theo n v tnh to n
v o ngay l p
b n g tng kt t i a s n.
iu n y ng r n g ngay c gi tr b n g ti n
c a
nm tr c cung c i u
ch nh ht eo c h s
lam ph t c a nm hin t i .
Nn s dung mt ch s gia chung co th tin cy phan anh nhng thay i cua sc mua

chung. Nu khng co ch s nay th s dung mt loai ngoai t tng i n nh.

Vi c kh n g nh lai bt u t u nm t i chnh co xac nh siu lam ph t .
Nu khng con siu lam phat th ngng vic khng nh lai.

24.3.4 Cac quy tc ap dung cho vic khng nh lai bang tng kt tai san la:
Cac khoan muc bng tin khng c khng nh lai.
Nhng tai san va n gn vi ch s c khng nh lai theo thoa thun.
Nhng khoan khng bng tin c khng nh lai theo n v tnh toan hin hanh bng

95
CHNG 24 BA O CA O TA I CHNH TRONG CA C N N KINH T SIU LA M PHA T IAS 29

cach ap dung nhng thay i ch s hoc n v tin t cho gia tr kt chuyn k t ngay co
c tai san (hoc ky khng nh lai u tin) hoc gia tr thc t vao ngay anh gia.
Nhng tai san khng bng tin khng c khng nh lai nu nhng khoan nay c
trnh bay theo gia tr thun co th thc hin, gia tr thc t hoc gia tr co th thu hi c
vao ngay lp bang tng kt tai san.
Vao u ky u tin ap dung cac nguyn tc cua IAS 29, cac thanh phn trong vn chu s
hu, tr nhng phn li nhun tch luy va thng d do anh gia lai c khng nh lai t
ngay ong gop.
Vao cui ky u tin va sau o, tt ca cac thanh phn trong vn cua cac chu s hu c
khng nh lai t ngay ong gop.
Nhng thay i trong vn cua cac chu s hu c tnh vao vn gop c phn.

24.3.5 Tt ca cac khoan muc trong bao cao thu nhp c khng nh lai bng cach ap dung ch s
gia chung c tin dung t ngay ghi cac khoan muc ln u.

24.3.6 Mt khoan lai hoc l sau khi cn i cac khoan tai san va n rong bng tin c tnh vao
thu nhp rong. Khoan nay co th c c tnh bng cach ap dung thay i ch s gia chung
vao s bnh qun gia quyn cua cac khoan tai san/n rong bng tin.

KHNG NH LAI BAO CAO TAI CHNH THEO CHI PH HIN TAI

24.3.7 Cac quy tc ap dung cho vic khng nh lai bang tng kt tai san:
Nhng khoan muc c trnh bay theo chi ph hin tai khng phai khng nh lai.
Nhng khoan muc khac c khng nh lai theo cac quy tc nu trn.

24.3.8 Tt ca cac khoan c a vao bao cao thu nhp c bao cao lai theo n v tnh toan vao
ngay lp bang tng kt tai san bng cach ap dung ch s gia chung.

24.3.9 Nu mt khoan l/lai sau khi cn i cac khoan tai san va n rong bng tin c tnh theo
IAS 15, th vic iu chnh nay tao nn mt phn l/lai sau khi cn i cac khoan rong bng
tin c tnh theo IAS 29.

24.3.10 Tt ca cac dong tin c th hin bng n v tnh toan vao ngay lp bang tng kt tai
san.

24.3.11 Khi mt cng ty con, mt n v hoc mt lin doanh nc ngoai cua cng ty me lp bao cao
trong mt nn kinh t siu lam phat, bao cao tai chnh cua cac n v nay trc ht cn c
khng nh lai theo IAS 29 va sau o chuyn i theo ty gia ong ca nh th o la cac n
v nc ngoai theo IAS 21.

24.4 CNG B

Nhng ni dung sau cn c cng b:

Vic khng nh lai.
Vic cac s liu so sanh c khng nh lai.
Vic cac bao cao tai chnh c da trn phng phap chi ph ban u hay phng phap
chi ph hin tai.
Vic xac nh va mc ch s gia hoc loai tin t n nh vao ngay lp bang tng kt tai
san.
Thay i ch s gia hoc loai tin t n nh trong cac nm tai chnh trc va nm hin
tai.

96
CHNG 24 BA O CA O TA I CHNH TRONG CA C N N KINH T SIU LA M PHA T IAS 29

NGHIN CU TNH HUNG

BAO CAO TAI CHNH TRONG CAC NN KINH T SIU LAM PHAT

Darbrow Inc. c thanh lp vao ngay 1/1/20x2 vi s vn gop c phn la 40 triu la. Bang tng
kt tai san cua cng ty vao u va cui nm tai chnh u tin nh sau:

u ky Cui ky
Nghn la Nghn la

Tai san

Tai san, nha xng va thit b 60.000 50.000

Hang tn kho 30.000 40.000

Cac khoan phai thu 50.000 60.000
140.000 150.000

N va vn c phn

Vn c phn 40.000 40.000

Li nhun tch luy - 10.000
Cac khoan i vay 100.000 100.000
140.000 150.000

Bao cao thu nhp cho nm u phan anh cac khoan sau:

Nghn la
Doanh thu 800.000
Chi ph hoat ng (750.000)
Khu hao nha xng va thit b (10.000)
Li nhun hoat ng 40.000
Lai a tra (20.000)
Li nhun trc thu 20.000
Chi ph thu thu nhp (10.000)
Li nhun sau thu 10.000

Cac thng tin khac

1. Ty l lam phat trong nm la 120%.
2. Hang tn kho th hin s lng mua trong hai thang, tt ca cac khoan muc trong bao cao thu
nhp c luy k tron s trong nm.

97
CHNG 24 BA O CA O TA I CHNH TRONG CA C N N KINH T SIU LA M PHA T IAS 8

NGHIN CU TNH HUNG

TIP THEO
BAO CAO TAI CHNH TRONG CAC NN KINH T SIU LAM PHAT

Cac bao cao tai chnh co th c khng nh lai theo n v tnh toan vao ngay lp bang tng kt
tai san bng cach s dung mt ch s gia tin dung nh sau:

BANG TNG KT TAI SAN

Ghi vao Khng nh lai Cac phep tnh

Nghn la Nghn la Nghn la

Tai san
Tai san, nha xng, thit b 50.000 110.000 2.20/1.00
Hang tn kho (Phep tnh a) 40.000 41.905 2.20/2.10
Cac khoan phai thu 60.000 60.000
150.000 211.905
N va vn c phn

Vn c phn 40.000 88.000 2.20/1.00

Li nhun tch luy 10.000 23.905 s d
Cac khoan i vay 100.000 100.000
150.000 211.905
BAO CAO THU NHP

Nghn la Nghn la Nghn la

Doanh thu (Phep tnh b) 800.000 1.100.000 2.20/1.60

Chi ph hoat ng (750.000) (1.031.250) 2.20/1.60
Khu hao (Phep tnh c) (10.000) (22.000) 2.20/1.60
Lai a tra (20.000) (27.500) 2.20/1.60
Chi ph thu thu nhp (10.000) (13.750) 2.20/1.60

Li nhun rong trc khi khng nh lai 10.000 5.500

Li nhun thu c sau khi iu chnh lam phat 18.405 S d

Li nhun rong sau khi khng nh lai 23.905

CAC PHEP TNH

a. Ch s cho hang tn kho

Hang tn kho c mua trung bnh vao ngay 30/11
Ch s vao ngay hm o = 1.00 + (1.20 x11/12) = 2.10
b. Ch s cho thu nhp va chi ph
Trung bnh cho ca nm = 1.00 + (1.20 : 2) = 1.60
c. Ch s cho khu hao
Gn vi ch s cua tai san, nha xng va thit b = 1.00

98
 CHNG 25

NI DUNG CNG B TRONG BAO CAO TAI CHNH

CUA CAC NGN HANG VA CAC T CHC TN DUNG
TNG T (IAS 30)

Cn phai nhn manh rng tt ca cac IAS u co th ap dung cho cac ngn hang, nht la IAS
32 va 39. Do IAS 30 c soan thao trc IAS 32 va 39 nn se co mt s yu cu chng cheo,
va bt ky yu cu cng b nao theo IAS 30 (chu yu lin quan n vic phn loai tai san va
n theo rui ro) cung u phai c xem la yu cu b sung (xem phu luc III cui cun sach).

25.1 VN T RA
Ngi s dung bao cao tai chnh cua cac ngn hang cn hiu ro hn v loai hnh hoat ng
c bit cua mt ngn hang va cu th la kha nng thc hin ngha vu n han va kha nng
thanh khoan va mc rui ro tng i gn vi cac mang hoat ng khac nhau cua ngn
hang. Muc ch cua chun mc nay la:
a ra cac yu cu bao cao cho mt ngn hang.
Khuyn khch ban quan ly a ra nhn xet v cac bao cao tai chnh din giai v cach thc
quan ly va kim soat tnh thanh khoan va kha nng thc hin ngha vu n han cung nh
m ta mt bc tranh y u v nhng rui ro i kem vi cac hoat ng cua ngn hang.
Cac ngn hang chu nhng rui ro hoat ng va tai chnh khac nhau. Mc du co mt s loai
rui ro cua nganh ngn hang co th c phan anh trong cac bao cao tai chnh, ngi s dung
se hiu ro hn nu ban quan ly a ra nhn xet trnh bay cach thc quan ly va kim soat
nhng rui ro nay. Mc du nhn xet v quan ly ch c khuyn ngh theo IAS 30, nhng hin
nay la mt yu cu cng b bt buc trong IAS 32, oan 43A.
25.2 PHAM VI AP DUNG
Chun mc nay ap dung cho tt ca cac ngn hang. Cac ngn hang c nh ngha la cac nh
ch t i chnh, trong s nhng hoat ng khac, nhn tin g i va vay cua cng ch n
g h
n m
mu c
ch cho vay v u t trong pham vi quy nh trong lut phap v ngn hang ho c lu t pha p
tng t.

25.3. HACH TOAN K TOAN

25.3.1 Chun mc nay khng xy dng cac tiu ch ghi nhn va anh gia cu th cho cac ngn hang
v cac nguyn tc k toan ging ht nhau (nh a a ra trong cac chun mc khac) cn c
cac ngn hang ap dung cho vic ghi nhn cac giao dch va s kin. V vy IAS nay ch quy
nh cho vic cng b thng tin.
25.3.2 Mc du mt ngn hang chu s kim soat va cung cp thng tin cho cac c quan quan ly,
nhng thng tin nay khng phai luc nao cung co th cung cp cho moi i tng s dung. V
vy, ni dung cng b trong cac bao cao tai chnh cn phai d hiu u ap ng nhu cu cua
ngi s dung (theo nhng gii han chp nhn c).
25.4 CNG B
25.4.1 Thuyt minh ch k toan cn cng b c s lp bao cao tai chnh, bao gm:
Ghi nhn cac loai thu nhp chnh.
nh gia chng khoan u t va giao dch.
Phn bit cac giao dch va s kin dn n vic ghi nhn cac tai san va n (cac khoan muc
trong bang tng kt tai san) vi nhng giao dch va s kin ch mang lai nhng khoan bt
thng va cac khoan cam kt (cac khoan muc ngoai bang)

99
CHNG 25 NI DUNG CNG B TRONG BAO CAO TAI CHNH CUA CAC NGN HANG... IAS 30

Vic xac nh l theo cac khoan vay va tam ng va xoa cac khoan vay va tam ng khng
th thu hi c.
Vic xac nh chi ph cho nhng rui ro chung cua ngn hang va k toan cac khoan ph o.
25.4.2 Bao cao thu nhp cn tp hp thu nhp va chi ph theo tnh cht va cng b gia tr cac loai
thu nhp va chi ph chnh. Ngoai cac yu cu trong nhng IAS khac, bao cao thu nhp hoc
thuyt minh cn co:
Lai va thu nhp tng t.
Chi ph tra lai va nhng chi ph tng t.
Thu nhp c tc.
Thu nhp ph va hoa hng.
Tra ph, va chi ph hoa hng.
Li nhun tr i l phat sinh t giao dch mua ban chng khoan.
Li nhun tr i l phat sinh t u t chng khoan.
Li nhun tr i l phat sinh t giao dch mua ban ngoai t.
Cac loai thu nhp hoat ng khac.
L t cac khoan cho vay va tam ng.
Chi ph quan ly hanh chnh chung.
Cac chi ph hoat ng khac.

Cac khoan chi ph va thu nhp khng c bu tr cho nhau tr nhng khoan lin quan ti
t bao him rui ro va cac tai san va n a c bu tr trong bang tng kt tai san.
Cac khoan l va lai sau thng c bao cao theo phng phap bu tr.
Cac khoan thanh ly va thay i gia tr kt chuyn cua giao dch mua ban chng khoan.

Cac khoan thanh ly chng khoan u t.

Kinh doanh ngoai t.
Ban quan ly cn a ra nhn xet v cac mc lai sut trung bnh, trung bnh tai san sinh lai
va trung bnh cac khoan n chu lai trong ky.

25.4.3 Bang tng kt tai san cn tp hp cac tai san va n theo tnh cht va lit k cac khoan nay
theo th t phan anh tnh thanh khoan tng i cua chung. Ngoai cac yu cu trong cac IAS
khac, bang tng kt tai san hoc thuyt minh phai nu:
Tai san
Tin mt va s d tai Ngn hang trung ng.
Tn phiu kho bac va cac loai tn phiu khac u iu kin chit khu lai vi Ngn hang
trung ng.
Chng khoan chnh phu va cac loai chng khoan khac c gi cho muc ch mua ban.
Phat hanh, cho vay va tam ng cho cac ngn hang khac.
Phat hanh ra th trng tin t.
Cho vay va tam ng cho khach hang.
Chng khoan u t.
N
Tin gi cua cac ngn hang khac.
Cac khoan tin gi khac trn th trng tin t.
Cac khoan n cac i tng gi tin khac khac.
Chng ch tin gi.
Ky phiu va cac khoan n khac co chng t.
Cac ngun i vay khac.

100
CHNG 25 NI DUNG CNG B TRONG BAO CAO TAI CHNH CUA CAC NGN HANG... IAS 30

Tai san va n ch co th bu tr khi:

co quyn hp phap c bu tr, va
co d tnh chuyn thanh tin mt tai san hoc thanh toan mt khoan n theo phng

phap bu tr.
Cng b gia tr th trng cua chng khoan giao dch va chng khoan u t kha mai nu
khac vi gia tr s sach.

25.4.4 Cng b cac khoan bt thng va cam kt sau theo yu cu cua IAS 37 cung nh cac khoan
muc ngoai bang:
Tnh cht va s lng cam kt cp tn dung khng th huy ngang.
Tnh cht va s lng cac khoan n bt thng va cam kt phat sinh t cac khoan muc
ngoai bang nh:
Thay th tn dung trc tip bao gm bao lanh chung cho cac khoan n, bao lanh chp
nhn ngn hang, th tn dung d phong bao lanh tai chnh cho cac khoan vay va
chng khoan.
Mt s khoan n bt thng lin quan n giao dch bao gm trai phiu cng trnh, trai
phiu u thu, trai phiu bao am, th tn dung d phong lin quan n cac giao dch
cu th.
Cac khoan n bt thng ngn han, t thanh khoan lin quan n giao dch phat sinh
t vic lu chuyn hang hoa v du nh tn dung chng t ly vic giao hang lam am
bao.
Cac thoa thun ban va mua lai khng c ghi nhn trong bang tng kt tai san.
Lai va cac tai khoan khac lin quan n ty gia hi oai bao gm cac hp ng trao i,
hp ng la chon va hp ng tng lai.
Cac cam kt khac, cac hp ng bao him n va cac hp ng bao lanh tun hoan.

25.4.5 Cng b ban phn tch tai san va n theo cac nhom ky han tng ng da theo thi han con
lai vao ngay lp bang tng kt tai san cho n ngay ao han hp ng. V du v cac thi han
c s dung:
Cho ti 1 thang.
T 1 n 3 thang.
T 3 thang n 1 nm.
T 1 n 5 nm.
T 5 nm tr ln.
Thi gian ao han co th c th hin theo thi gian con lai cho n ngay thanh toan, thi
han ban u cho ti ngay thanh toan hoc thi gian con lai cho ngay tip theo sau khi lai sut
c thay i.
Trong ban nhn xet, ban quan ly cn cung cp thng tin v thi han hiu lc va cach thc quan
ly va kim soat rui ro va nguy c i kem vi cac mc lai sut va thi gian ao han khac nhau.

25.4.6 Cng b bt ky mang tp trung quan trong nao trong tai san, n va tai khoan ngoai bang cua
ngn hang v mt a ly, nhom khach hang, va nhom nganh hoc cac mang tp trung rui ro
khac. Ngn hang cn cng b gia tr cua cac khoan ngoai t rong co nguy c rui ro ln.

25.4.7 Ngn hang cn cng b nhng thng tin lin quan n l t cac khoan vay va tam ng nh
sau:
Chi tit v thay i c c kho n
d phong cho l t cac khoan vay va tam ng trong k , cng b
ring:
S lng c ghi nhn la d phong cho ky hin tai.
S lng c xoa cho cac khoan khng co kha nng thu hi c.

101
CHNG 25 NI DUNG CNG B TRONG BAO CAO TAI CHNH CUA CAC NGN HANG... IAS 30

S lng ghi co cho cac khoan c thu hi.

Tng gia tr d phong do tn tht t cac khoan vay va tam ng vao ngay lp bang tng
kt tai san.
Tng gia tr cac khoan vay va tam ng khng co tch luy lai, phng phap s dung xac
nh gia tr s sach.

25.4.8 S lng danh ring cho rui ro chung trong nganh ngn hang (bao gm tn tht trong tng lai
va nhng khoan rui ro va bt thng khac khng th d oan c, ngoai nhng khoan phai
c tch luy theo IAS 37) cn c cng b ring nh nhng khoan trch lp li nhun tch luy.
Bt ky khoan giam tr nao t nhng khoan nay u c ghi co trc tip vao li nhun tch
luy.

25.4.9 Cng b tng gia tr n c am bao, tnh cht va gia tr s sach cua nhng tai san c th
chp lam am bao.

25.4.10 Nu ngn hang tham gia vao cac hoat ng tn thac ln, s vic nay va quy m cua cac hoat
ng cn c cng b.

25.4.11 Tun thu cac yu cu cua IAS 24. Cac yu t sau thng c cng b cho cac giao dch cua
cac bn lin quan:
Chnh sach cho vay cua ngn hang.
S lng c tnh vao hoc ty l cua:
Cac khoan vay va tam ng, tin gi, chp nhn va ky phiu.
Cac loai thu nhp chnh, chi ph lai, hoa hng a tra.
Chi ph c cng nhn trong ky i vi nhng khoan l t cac khoan cho vay va tam
ng va s lng d phong vao ngay lp bang tng kt tai san.
Cac khoan cam kt khng th huy ngang va cac khoan bt thng, cac khoan cam kt
phat sinh t cac khoan ngoai bang.

Phu luc III cua cun hng dn nay co bang tom tt va kt hp cac yu cu cng b cua IAS 1,
30, 32 va 39 theo loai rui ro cho vic trnh bay cac bao cao tai chnh cua cac ngn hang va cac t
chc tng t.

102
CHNG 25 NI DUNG CNG B TRONG BAO CAO TAI CHNH CUA CAC NGN HANG... IAS 30

NGHIN CU TNH HUNG

NI DUNG CNG B TRONG BAO CAO TAI CHNH CUA CAC NGN
HANG VA CAC T CHC TN DUNG TNG T

Nhng oan trch di y ly t bao cao tai chnh nm cua ngn hang lin quan n Cac khoan
tam ng c trnh bay thanh nhng tai san c cng b ring trn bang tng kt tai san:

CH K TOAN

1. Cac khoan tam ng khng chc chn

Cac khoan tam ng c xac nh sau khi tr i cac khoan d phong chung va chi tit. Cac khoan
d phong chi tit c lp cho cac khoan tam ng c xac nh la khng chc chn. Cac khoan
d phong chung c duy tr bu p cho nhng tn tht tim tang, mc du khng c xac nh
chi tit, co th c trnh bay trong bt ky danh muc tam ng nao. Tch luy lai t cac khoan tam
ng c dng lai khi kha nng thu hi khoan tam ng tr nn khng chc chn.
Cac khoan tam ng c xoa i khi kha nng thu hi bt ky khoan ang k nao tr nn kho thc
hin. Tai san chim dung lai, bao gm ca tai san ang s hu, c bao cao theo mc thp hn
gia chi ph va gia tr thun co th thc hin.

THUYT MINH BAO CAO TAI CHNH

Triu la
2. Cac khoan tam ng
Thu chi va the tn dung 16.000
Cac khoan cho vay bng ngoai t 5.000
Cho vay tra gop 22.000
Cm c 58.000
Cho vay qua m 2.000
Cho vay d an 3.000
Cac khoan khac 10.000
116.000

D phong cac khoan tam ng kho oi va khng chc chn (tham khao thuyt minh s 4)
D phong chi tit 5.000 (6.800)
D phong chung 1.800 109.200

2.1 Phn tch theo nganh

Nng nghip 3.000
Xy dng va bt ng san 2.000
Tiu dung 77.000
Tai chnh 9.000
San xut 7.000
Dch vu 7.000
Vn tai 2.000
Ban bun 4.000
Cac nganh khac 5.000
116.000

103
CHNG 25 NI DUNG CNG B TRONG BAO CAO TAI CHNH CUA CAC NGN HANG... IAS 30

NGHIN CU TNH HUNG

TIP THEO
NI DUNG CNG B TRONG BAO CAO TAI CHNH CUA CAC NGN
HANG VA CAC T CHC TN DUNG TNG T

2.2 Phn tch thi gian ao han

Trong vong 1 nm 33.000
T 1 n 5 nm 28.000
Trn 5 nm 55.000
116.000
2.3 Phn tch theo khu vc a ly
Trung A 114.000
Cac nc chu A khac 100
Chu u 700
Chu Phi 800
Chu My 400
116.000

Phn tch thi gian ao han c da trn thi gian con lai tnh t cui nm cho n ngay ao
han hp ng.

3. Cac khoan tam ng khng sinh li

S d gp S d am bao D phong
khng thc hin a lp
Triu la Triu la Triu la Triu la

Thu chi va the tn dung 16.000 2.000 1.300 1.000

Cho vay tra gop 22.000 1.000 900 500
Cm c 58.000 5.000 6.700 2.500
Cac khoan khac 20.000 2.000 1.200 1.000
116.000 10.000 10.100 5.000

4. D phong cho cac khoan tam ng kho oi va khng chc chn

Triu la
S d
S d u nm 5.600
S c xoa trong nm (1.100)

4.500

D phong a lp trong nm 2.300

S d cui nm 6.800

Bao gm:
D phong chi tit 5.000
D phong chung 1.800
6.800
Tnh vao bao cao thu nhp
D phong a lp trong nm hin tai 2.300
Thu hi cac khoan tam ng a xoa trc y (400)
1.900

104
CHNG 25 NI DUNG CNG B TRONG BAO CAO TAI CHNH CUA CAC NGN HANG... IAS 30

NGHIN CU TNH HUNG

TIP THEO

NI DUNG CNG B TRONG BAO CAO TAI CHNH CUA CAC NGN
HANG VA CAC T CHC TN DUNG TNG T

Tnh hu ch cua cac ni dung cng b nu trn c anh gia nh sau:

a. IAS 30, oan 30: Phn tch tai san theo phn nhom ao han theo thi gian (Thuyt minh s 2.2).
Thi gian ao han cua tai san va n va kha nng thay th cac khoan n khi n han, vi mt
mc chi ph co th chp nhn c, la nhng yu t quan trong trong vic anh gia tnh thanh
khoan cua mt ngn hang va rui ro cua ngn hang trc nhng thay i lai sut va ty gia hi
oai.

b. IAS 30, oan 40: Cac mang tp trung ang k cua tai san theo cac khu vc a ly va nhom khach
hang/nhom nganh (Thuyt minh s 2.1 va 2.3).
Thng tin nay la mt ch bao hu ch v nhng rui ro tim n trong vic chuyn thanh tin
nhng tai san va ngun vn ma ngn hang co th s dung.

c. IAS 30, oan 43(a): Ch k toan cho vic ghi nhn va xoa cac khoan vay va tam ng khng
th thu hi (Thuyt minh s 1).
Ch k toan nay giup cho ngi s dung hiu c cach thc phan anh cac giao dch va s
kin trong cac bao cao tai chnh.

d. IAS 30, oan 43(b): Chi tit v nhng thay i trong khoan d phong cho tn tht t cac khoan
vay va tam ng trong ky; cng b ring s lng c ghi nhn la chi ph trong ky, s lng tra
cho nhng khoan vay va tam ng trong ky a c xoa; va s lng c ghi co trong ky i vi
nhng khoan vay va tam ng a c xoa trc y nhng a c thu hi (Thuyt minh s
4).
Ngi s dung bao cao tai chnh cua ngn hang cn bit v anh hng cua tn tht t nhng
khoan vay va tam ng n tnh trang tai chnh va hoat ng cua ngn hang; no giup ngi s
dung anh gia tnh hiu qua trong vic s dung ngun vn cua ngn hang.

e. IAS 30, oan 43(c): Tng s d phong tn tht do cac khoan vay va tam ng vao ngay lp bang
tng kt tai san (Thuyt minh s 4).
Khi lng tn tht tim tang trong nhng khoan n kho oi trong tng lai c phan anh
trong bang tng kt tai san.

f. IAS 30, oan 43(d): Tng s c tnh vao bang tng kt tai san cho nhng khoan vay va tam
ng khng tch luy lai va phng phap s dung xac nh gia tr s sach cua nhng khoan
vay va tam ng nay (Thuyt minh s 1 va 3).

Anh hng cua vic khng tch luy lai n bao cao thu nhp cung c phan anh.

105
 CHNG 26

BAO CAO TAI CHNH CHO CAC KHOAN PHN CHIA

QUYN LI TRONG CAC LIN DOANH (IAS 31)

26.1 VN T RA
Cac phng phap hach toan k toan co th la chon cho cac lin doanh c quy nh. Muc
ch chnh la cung cp cho ngi s dung nhng thng tin v phn chia quyn li gia nhng
ngi chu u t (cac bn tham gia lin doanh) i vi thu nhp va tai san thun c ban cua
lin doanh.

26.2 PHAM VI AP DUNG

IAS nay ap dung cho cac khoan phn chia li ch trong cac lin doanh va vic bao cao v tai
san, n, thu nhp va chi ph, khng tnh n c cu hoc hnh thc cua cac n v nay (chu
trong ni dung hn hnh thc). Lin doanh la mt thoa thun theo hp ng gia hai hoc
nhiu bn cam kt thc hin mt hoat ng kinh t di s kim soat chung.

26.3 HACH TOAN K TOAN

26.3.1 Di y la cac c im chung cua tt ca cac lin doanh:

Hai hoc nhiu lin doanh chu s rang buc bi mt thoa thun theo hp ng.
Thoa thun nay thit lp vic kim soat chung, tc la thoa thun theo hp ng v vic
phn chia quyn kim soat i vi lin doanh trong o khng co bn nao trong cac bn
c thc hin quyn kim soat n phng.

26.3.2 Vic co mt thoa thun theo hp ng giup phn bit cac lin doanh vi cac n v lin kt.
Thoa thun nay thng dang vn ban va quy nh nhng vn nh:
Hoat ng, thi han va bao cao.

B nhim thanh vin hi ng quan tr hoc c quan tng ng va quyn biu quyt.

Gop vn cua cac bn tham gia lin doanh.

Phn chia gia c c bn lin doanh i vi s n

ph m
, thu nh p , chi ph ho c k t qu c a
l i n
doanh.

26.3.3 Cac lin doanh co th co nhiu hnh thc va c cu khac nhau, o la cac hoat ng, tai san
va cac n v chu s kim soat chung.
26.3.4 Cac hoat ng chu s kim soat chung lin quan n vic s dung cac ngun vn cua cac bn
tham gia lin doanh ch khng phai thit lp c cu ring. V du khi hai hoc nhiu bn kt
hp cac ngun vn va n lc san xut, tip th va cung ban mt san phm. V mt quyn
li trong cac hoat ng kim soat chung, mt bn lin doanh cn ghi nhn trong bao cao tai
chnh cua ring mnh va trong bao cao tai chnh tng hp:
Tai san do n v quan ly.

N do n v phat sinh.

Chi ph do n v phat sinh.

Phn phn chia thu nhp ma n v thu c.

26.3.5 Cac tai san cung chu s kim soat chung: Mt s lin doanh tham gia cung kim soat va s
hu chung mt hoc nhiu tai san co c hoc danh cho cac muc ch cua lin doanh (v
du cac nha may co chung mt ng tu). Vic thanh lp mt doanh nghip ring la khng
cn thit. Mt bn tham gia lin doanh cn ghi nhn trong bao cao tai chnh cua ring mnh

106
CHNG 26 BA O CA O TA I CHNH CHO CA C KHOA N PHN CHIA QUY N L I TRONG CA C LIN DOANH IAS 31

va bao cao tai chnh tng hp nhng ni dung sau:

Phn tai san cua mnh.

Bt ky khoan n nao phat sinh cho n v.

Phn ngha vu n cua lin doanh phat sinh cung vi cac bn tham gia lin doanh khac.

Bt ky khoan thu nhp nao n v nhn c t lin doanh.

Phn chi ph phat sinh trong lin doanh ng vi phn ong gop cua n v o.

Bt ky khoan chi ph nao phat sinh trong n v co lin quan ti quyn li cua n v trong
lin doanh.

26.3.6 Cac n v cung chu s kim soat chung: o la mt lin doanh c thc hin thng qua mt
doanh nghip ring trong o tng bn lin doanh s hu mt phn li ch. V du cho trng
hp nay la khi hai doanh nghip hp nht hoat ng trong mt nganh kinh doanh cu th bng
cach chuyn giao tai san va n vao mt lin doanh. Bn lin doanh bao cao quyn li cua mnh
trong n v c kim soat chung bng cach la chon mt trong nhng phng phap sau:
Phng phap chun: Hp nht theo ty l, trong o phn chia cua tng bn tham gia lin
doanh i vi tng loai tai san, n, thu nhp, chi ph va dong tin cua n v chu kim
soat chung c kt hp vi cac khoan muc tng t cua bn lin doanh o hoc c bao
cao ring. Cac nguyn tc sau c ap dung:
Co th s dung hai hnh thc, o la:
kt hp cac khoan muc theo tng dong, hoc
cac khoan muc cua ring tng dong.
Li ch trong cac lin doanh c a vao cac bao cao tai chnh tng hp cua bn tham
gia lin doanh, ngay ca nu n v nay khng co cng ty con.
Bt u vic hp nht theo ty l khi bn tham gia lin doanh c cung kim soat.
Dng vic hp nht theo ty l khi bn tham gia lin doanh khng con c kim soat
chung.
Nhi u
b c h p
nh t theo t l tng t nh c c b c h p
nh t c quy nhtrongIAS 7
2.
Tai san va n ch c bu tr khi:
co quyn hp phap bu tr, va
co kha nng chuyn thanh tin mt tai san hoc thanh toan mt khoan n theo
phng phap bu tr.
Phng phap thay th: Phng phap vn c phn la mt phng phap c phep thay
th nhng khng c khuyn khch dung. Phng phap nay phai ngng ap dung khi
bn tham gia lin doanh khng con quyn kim soat chung hoc khng con anh hng
quan trong.
Co hai trng hp ngoai tr i vi ca hai phng phap k toan:
Bao cao v mt lin doanh nh mt khoan u t theo (IAS 39) nu:
Mua vao va gi lai sau o em ban lai trong tng lai gn.
Lin doanh hoat ng theo nhng han ch nghim ngt ap dung lu dai lam tn hai
ang k n kha nng chuyn giao vn cho bn tham gia lin doanh.
Khi lin doanh tr thanh mt cng ty con th se c bao cao theo IAS 27.
26.3.7 Nhng yu t cn nhc v k toan chung c ap dung:
Cac giao dch gia mt bn tham gia lin doanh va mt lin doanh c hach toan nh sau:
Xoa phn phn chia cua cac bn tham gia lin doanh i vi li nhun cha thc hin
co t vic ban hoc ong gop tai san vao mt lin doanh.
Xoa toan b phn l cha thc hin t vic ban hoc gop tai san vao mt lin doanh.
Xoa phn phn chia cua bn tham gia lin doanh i vi li nhun hoc l t vic ban
tai san cua mt lin doanh ban cho bn tham gia lin doanh.

107
CHNG 26 BA O CA O TA I CHNH CHO CA C KHOA N PHN CHIA QUY N L I TRONG CA C LIN DOANH IAS 31

SIC 13 cp n anh hng v mt k toan cua cac khoan ong gop khng bng tin t
cac bn tham gia lin doanh.
Mt nha u t trong lin doanh, khng co quyn kim soat chung, cn bao cao phn li
ch cua mnh trong mt lin doanh trong bao cao tai chnh tng hp theo IAS 39 hoc,
trng hp co anh hng quan trong th theo IAS 28. Trong bao cao tai chnh ring cua
nha u t, khoan u t cung co th c bao cao theo chi ph.
Cac nha iu hanh hoc quan ly mt lin doanh cn k toan bt ky khoan ph nao nh
mt khoan doanh thu theo IAS 18.

26.4 CNG B

Nhng ni dung sau cn c cng b:

S lng cac khoan n bt thng sau y (IAS 37) c trnh bay tach bit vi cac khoan
khac:
Phat sinh cung vi cac bn tham gia lin doanh khac.
Chia se cac khoan n bt thng cua lin doanh.
Cac khoan n bt thng cua cac bn tham gia lin doanh khac.
S lng cac khoan cam kt sau:
Phat sinh cung vi cac bn tham gia lin doanh khac.
Cung chung cac cam kt cua lin doanh.
Lit k cac lin doanh quan trong:
Tn.
Din giai v li ch trong tt ca cac lin doanh.
Ty l s hu.
Khi s dung mu bao cao theo tng dong hoc phng phap vn c phn bn tham gia lin
doanh cn phai cng b tng s cua tng loai tai san ngn han, tai san dai han, n ngn
han, n dai han, thu nhp, chi ph lin quan n cac lin doanh.
Trng hp khng a ra bao cao tai chnh tng hp (v khng co cng ty con) bn tham
gia lin doanh vn phai cng b nhng thng tin trn.

108
CHNG 26 BA O CA O TA I CHNH CHO CA C KHOA N PHN CHIA TRONG CA C LIN DOANH IAS 31

NGHIN CU TNH HUNG

BAO CAO TAI CHNH CHO CAC KH0AN PHN CHIA QUYN LI
TRONG CAC LIN DOANH

Techno Inc. c thanh lp sau khi ba cng ty thit k cng trnh c lp quyt nh tp hp kin
thc cua mnh thc hin va tip th cng ngh mi. Ba cng ty nay co phn quyn li trong vn
c phn cua Techno Inc. tai thi im thanh lp nh nhau:

Electro Inc. 30%

Mechan Inc. 40%
Civil Inc. 30%
Nhng thng tin sau c ly t cac bao cao tai chnh cua Techno Inc. va mt trong nhng cng ty
s hu no la Mechan Inc.
BAO CAO THU NHP TOM TT CHO NM TAI CHNH KT THUC NGAY 30/6/20x1

Mechan Inc. Techno Inc.

Nghn la Nghn la

Doanh thu 3.100 980

Chi ph ban hang (1.800) (610)
Li nhun gp 1.300 370
Cac loai thu nhp hoat ng khac 150 -
Chi ph hoat ng (850) (170)
Li nhun trc thu 600 200
Chi ph thu thu nhp (250) (90)
Li nhun rong cua ca ky 350 110

Trong nm, Mechan Inc. ban cho Techno Inc. s hang tn kho vi tr gia theo hoa n la 600.000
la. Mt khoan 240.000la c nhp vao hang tn kho cua Techno Inc. ngay 30/6/20x1 - la s
hang tn kho mua cua Mechan Inc. vi mc chnh lch li nhun 20%. Thu sut thu nhp la 30%.

Trong nm Techno Inc. tra mt khoan chi ph hanh chnh 120.000 la cho Mechan Inc. Khoan nay
c a vao Thu nhp hoat ng khac.

tp hp kt qua cua Techno Inc. va Mechan Inc., nhng vn sau se cn c giai quyt:
Techno Inc. la mt n v lin kt hay lin doanh khi lp bao cao tai chnh?
Phng phap nao thch hp cho vic tp hp kt qua?
Cac giao dch trn cua cac cng ty c ghi chep va trnh bay nh th nao cho muc ch bao cao
tai chnh trong bao cao thu nhp tng hp?

Vn th nht: Mt thoa thun theo hp ng vi cac bn tham gia thc hin mt hoat ng kinh
t chu s kim soat chung, se giup phn bit mt lin doanh vi mt n v lin kt. Khng mt bn
nao trong cac bn lin doanh co th thc hin vic kim soat n phng. Tuy nhin trong trng hp
khng co thoa thun theo hp ng, u t se c coi la mt n v lin kt v nha u t nm gi
trn 20% quyn biu quyt va v vy c cho la co anh hng quan trong n n v c u t.

Vn th hai: Nu Techno Inc. c coi la mt lin doanh, phng phap hp nht theo ty l se c
s dung. Phng phap vn c phn la phng phap c phep s dung thay th. Tuy nhin, nu Techno
Inc. c coi la mt n v lin kt, th phng phap vn c phn se c s dung.

109
CHNG 26 BA O CA O TA I CHNH CHO CA C KHOA N PHN CHIA QUY N L I TRONG CA C LIN DOANH IAS 31

NGHIN CU TNH HUNG

TIP THEO
BAO CAO TAI CHNH CHO CAC KH0AN PHN CHIA QUYN LI
TRONG CAC LIN DOANH

Vn th ba: minh hoa, gia s rng Techno Inc. la mt lin doanh.

BAO CAO THU NHP TNG HP CHO NM TAI CHNH KT THUC NGAY 30/6/20x1

Nghn la

Doanh thu (Phep tnh a) 3.252

Chi ph ban hang (Phep tnh b) (1.820)
Li nhun gp 1.432
Cac loai thu nhp hoat ng khac (Phep tnh c) 102
Chi ph hoat ng (Phep tnh d) (870)
Li nhun trc thu 664
Chi ph thu thu nhp (Phep tnh e) (281)
Li nhun rong cua ca ky 383

NHN XET

Phng phap hp nht theo ty l c ap dung bng cach cng thm 40% cua cac khoan trong
bao cao thu nhp cua Techno Inc. vao cac khoan cua Mechan Inc..

Cac giao dch gia cac cng ty c x ly bng cach ghi but toan vao nht ky hp nht nh sau:
Ghi n Ghi co
Nghn la Nghn la

Ban hang (40% x 600) 240

Chi ph ban hang 240
(Tr phn ban hang trong ni b tp oan)

Chi ph ban hang (40% x 20/120x240) 16

Hang tn kho 16
(Tr li nhun cha thc hin c trong hang tn kho)

Thu tra chm (bang tng kt tai san) (30% x 16) 4,8
Chi ph thu thu nhp (bao cao thu nhp) 4,8
(Anh hng thu n vic xoa phn li nhun cha thc hin)

Chi ph quan ly hanh chnh c xoa i bng cach tr i cac thu nhp hoat ng khac cua
Mechan Inc. trong tng chi ph, tc la 48.000 la va giam chi ph hoat ng tng ng. Anh
hng rong n li nhun tng hp la 0.

110
CHNG 26 BA O CA O TA I CHNH CHO CA C KHOA N PHN CHIA QUY N L I TRONG CA C LIN DOANH IAS 31

NGHIN CU TNH HUNG

TIP THEO
BAO CAO TAI CHNH CHO CAC KH0AN PHN CHIA QUYN LI
TRONG CAC LIN DOANH

CAC PHEP TNH

Nghn la
a. Ban hang
Mechan 3.100
Ban trong ni b tp oan (40% x 600) (240)
Techno (40% x 980) 392
3.252
b. Chi ph ban hang
Mechan 1.800
Ban trong ni b tp oan (240)
Li nhun cha thc hin (40% x 20/120 x 240) 16
Techno (40% x 610) 244
1.820

c. Thu nhp hoat ng khac

Mechan 150
Chi ph trong ni b tp oan (40% x 120) (48)
102
d. Chi ph hoat ng
Mechan 850
Techno (40% x 170) 68
Ph trong ni b tp oan (40% x 120) (48)
870
e. Chi ph thu thu nhp
Mechan 250
Li nhun cha thc hin (30% x 16 a lam tron ln) (5)
Techno (40% x 90) 36
281

111
 CHNG 27

CAC CNG CU TAI CHNH:

CNG B VA TRNH BAY (IAS 32)

IAS 32 va 39 a c ban hanh thanh nhng chun mc ring nhng trong thc tin c
ap dung nh mt n v do 2 chun mc nay x ly cac trng hp k toan ging ht nhau.
IAS 39 qui nh cho vic ghi nhn va tnh toan cac cng cu tai chnh va ngoai ra con gm co
mt s ni dung cng b b sung cho nhng ni dung theo yu cu cua IAS 32. Nhng yu
cu c nu trong chng nay cung cp y u tt ca cac ni dung v cng b va trnh
bay lin quan ti cac cng cu tai chnh.

27.1 VN T RA
Ngi s dung cn thng tin nng cao hiu bit v tm quan trong cua cac cng cu tai
chnh trong va ngoai bang lin quan n tnh trang tai chnh cua mt doanh nghip, hoat
ng va lu chuyn tin t, anh gia khi lng, thi gian va tnh chc chn cua cac dong
lu chuyn tin t trong tng lai gn lin vi cac cng cu o. IAS nay:
a ra cac yu cu cho vic trnh bay cac cng cu tai chnh trong bang tng kt tai san.

Xac nh thng tin cn c cng b v cac cng cu tai chnh ca trong bang (c ghi nhn)
va ca ngoai bang (cha c ghi nhn).

27.2 PHAM VI AP DUNG

IAS quy nh cho tt ca cac loai cng cu tai chnh, ca nhng loai c ghi nhn, va cha c
cng nhn. Mt cng cu tai chnh la bt ky hp ng nao mang lai mt tai san tai chnh cho
doanh nghip va mt khoan n tai chnh hoc cng cu vn c phn cho mt doanh nghip
khac.

27.3 HACH TOAN K TOAN

27.3.1 Mt tai san tai chnh la bt ky tai san nao la:

tin mt (v du tin gi ngn hang),
mt quyn theo hp ng thu c tin mt hoc mt tai san tai chnh (v du mt khoan
thu n va cng cu phai sinh),
quyn theo hp ng em trao i cng cu tai chnh theo cac iu kin co li tim tang, hoc

mt cng cu vn c phn cua mt doanh nghip khac (v du u t vao c phiu).

Cac tai san vt cht (v du hang tn kho va sang ch) khng phai la nhng tai san tai chnh,
v nhng tai san nay khng mang lai cho hin tai quyn thu tin mt hoc cac tai san tai
chnh khac.

27.3.2 Mt khoan n tai chnh la mt ngha vu theo hp ng :

giao mt tai san tai chnh bt ky (v du mt ngha vu n va cng cu phai sinh) hoc

trao i cac cng cu tai chnh theo cac iu kin co kha nng bt li.

Cac khoan n phat sinh do yu cu lut nh (v du thu thu nhp) khng phai cac khoan n
tai chnh v khng theo hp ng.

27.3.3 Mt cng cu vn la bt ky hp ng nao cho thy phn li ch con lai trong cac tai san cua
doanh nghip sau khi tr i tt ca cac khoan n. Ngha vu phat hanh cng cu vn c phn
khng phai la ngha vu n tai chnh do ngha vu nay dn n vic lam tng vn c phn va
khng gy tn tht cho doanh nghip.

112
CHNG 27 CA C CNG CU TA I CHNH: CNG B VA TRNH BA Y IAS 32

27.3.4 T chc phat hanh mt cng cu tai chnh cn phn loai cng cu nay hoc cac thanh phn cua
cng cu nh mt khoan n hoc vn theo:
Ni dung cua thoa thun theo hp ng khi ghi nhn ln u.

Cac nh ngha nu trn.

Quy tc chu trong ni dung hn hnh thc iu chnh vic phn loai (v du mt c phn u
ai co th hoan tra lam phat sinh mt ngha vu lam cho c phn nay tr thanh mt ngha vu
tai chnh ch khng phai vn).

27.3.5 Khi mt doanh nghip phat hanh mt cng cu tai chnh kep co ca hai yu t n va yu t vn
chu s hu (v du trai phiu chuyn i), cn phn loai ring cac thanh phn cua cng cu:
Tng s - phn n = phn vn.
nh gia v n + nh gi n = t n
g gia tr. Phn b s k t chuyn theo t l vi gi tr a x c l p.
Khi c phn loai nh vy, vic phn loai khng c thay i ngay ca khi tnh hnh kinh
t thay i. Khng co mt khoan l hoc lai nao phat sinh t vic ghi nhn va trnh bay ring
tng phn.

27.3.6 Lai, c tc, l va li nhun lin quan ti mt ngha vu tai chnh cn c bao cao trong bao
cao thu nhp nh mt khoan chi ph hoc thu nhp. Phn phn chia cho nhng ngi nm
gi mt cng cu vn cn c ghi n trc tip vao vn c phn. Vic phn loai cng cu tai chnh
quyt nh phng phap k toan cho nhng khoan muc nu trn:
C tc hng t cac c phn c phn loai la nhng khoan n, v vy, se c phn loai
la chi ph theo cung cach thc nh thanh toan tin lai sut cua mt khoan vay. Hn na,
s c tc nay phai c tch luy theo thi gian.
L va lai (c coi la phn chnh lch hoc giam tr) t vic hoan tra hoc tai cp vn cua
nhng cng cu c phn loai la n th c bao cao trong bao cao thu nhp, khi l va lai
t nhng cng cu c phn loai la vn c phn cua t chc phat hanh th c bao cao
la nhng thay i v vn c phn.

27.3.7 Mt tai san tai chnh va mt khoan n tai chnh ch c bu tr khi:

Co quyn thc thi theo phap lut tin hanh bu tr, va
Co y nh hoc thanh toan theo phng phap bu tr hoc chuyn tai san thanh tin va
ng thi thanh toan khoan n.

27.4 CNG B

27.4.1 Chnh sach quan ly rui ro

Din giai cac muc tiu va chnh sach quan ly rui ro tai chnh, bao gm cac ni dung sau:
Chnh sach t bao him rui ro tng loai giao dch chnh theo d bao.
Rui ro v gia (tin t, lai sut va rui ro th trng).

Rui ro tn dung.

Rui ro v tnh thanh khoan.

Rui ro v lung tin.

27.4.2 Thi han, iu kin va ch k toan

i vi tng loai tai san tai chnh, n tai chnh va cng cu vn th cng b:
Thng tin v mc va ban cht, bao gm cac iu khoan va iu kin quan trong co th
anh hng ti s lng, thi gian va tnh chc chn cua dong lu chuyn tin t trong
tng lai, v du:
S lng gc/s lng c lng Ty l hoc gia tr lai va c tc
Ngay ao han hoc thc hin Gi lam th chp
Quyn la chon thanh toan trc va cac ky Thng tin v ngoai t
Quyn la chon chuyn i Cac kh c v.v..
S lng va thi han cua cac khoan thu va thanh toan trong tng lai.

113
CHNG 27 CA C CNG CU TA I CHNH: CNG B VA TRNH BA Y IAS 32

Ch k toan, bao gm cac tiu ch ghi nhn va phng phap thanh toan, nh:
Cac phng phap va cac gia nh cho vic c tnh gia tr thc t cho ring tng loai tai
san va n tai chnh.
Vic cac khoan l/lai khi tnh toan lai cac tai san tai chnh co th em ban c tnh vao
l hoc lai trong ky hay c ghi nhn trc tip vao vn c phn.
Vic cac thc thng thng ma cac khoan mua va ban tai san tai chnh c k toan vao
ngay giao dch hay ngay thanh toan (cho tng loai tai san tai chnh).

27.4.3 Rui ro lai sut

i vi tng loai tai san tai chnh va n tai chnh, cng b:
Ngay nh gia lai theo hp ng hoc ngay ao han, ly theo ngay nao sm hn.
Lai sut ap dung.
Cac thng tin khac v rui ro lai sut.

27.4.4 Rui ro tn dung

i vi tng loai tai san tai chnh, cng b:
S lng th hin tt nht mc rui ro tn dung ti a ma khng cn tnh n gia tr
thc t cua khoan th chp.
Mang tp trung chu yu cua rui ro tn dung.
Cac thng tin khac v rui ro tn dung.

27.4.5 Gia tr thc t

i vi tng loai tai san va n tai chnh, cng b thng tin v gia tr thc t:
Gia tr thc t cua cac cng cu c giao dch:
Tai san c gi hoc ngha vu n se c phat hanh: gia chao mua.
Tai san se c mua vao hoc n nm gi: gia chao ban.
i vi cng cu khng c giao dch, co th cng b cac gia tr khac nhau.
Khi vic xac nh gia tr thc t mt cach ang tin cy khng ap dung c trong thc
tin, th s vic o phai c cng b cung vi thng tin v cac c im chnh cua cng
cu tai chnh c ban tng ng vi gia tr thc t.

27.4.6 Tai san tai chnh vt qua gia tr thc t

i vi nhng tai san tai chnh c kt chuyn vi gia tr cao hn gia tr thc t th cng b:
Gia tr kt chuyn va gia tr thc t theo ring tng tai san hoc theo nhom tng ng
cua nhng tai san nay.
Ly do khng giam s kt chuyn, bao gm bng chng chng minh cho kha nng thu hi
s lng o.

27.4.7 Bao him rui ro u t tai chnh

Cng b ring cho cac khoan bao him theo gia tr thc t a xac nh, bao him rui ro cho
lung tin va bao him rui ro cua mt khoan u t thun vao mt n v nc ngoai:
Din giai v khoan t bao him rui ro.
Din giai v cac cng cu tai chnh c dung t bao him rui ro va gia tr thc t cua
cac cng cu nay.
Ban cht cua loai rui ro c bao him.
i vi bao him cho cac giao dch trong d bao:
Ky d tnh se din ra giao dch
Thi gian d tnh se xac nh l hoc lai rong
Din giai v bt ky giao dch nao ma trc y a c k toan bao him rui ro nhng
khng con c xem la se xay ra na.

114
CHNG 27 CA C CNG CU TA I CHNH: CNG B VA TRNH BA Y IAS 32

i vi cac khoan l/lai lin quan n bao him rui ro lung tin a c ghi nhn trc
tip vao vn c phn (thng qua bao cao thay i vn chu s hu).
S c ghi nhn vao vn c phn;
S c tach t vn c phn chuyn sang l/lai rong trong ky.
S c tach khoi vn c phn va phn b vao s kt chuyn cua tai san hoc n trong mt
giao dch theo d bao c bao him rui ro.

27.4.8 Cac ni dung cng b b sung lin quan n cac cng cu tai chnh
i vi cac khoan l/lai t vic tnh toan lai cac tai san tai chnh danh ban a c ghi
nhn vao vn:
S c ghi nhn.

S c tach khoi vn c phn sang l/lai rong cua ca ky.

Cac khoan muc quan trong v thu nhp, chi ph, li nhun, l t cac tai san va n tai
chnh.
Thu nhp lai va chi ph lai c trnh bay ring.
Gia tr a thc hin va cha thc hin c trnh bay ring.
Cac khoan li nhun va l sau khi thi ghi nhn c trnh bay tach ring vi cac
khoan sau khi iu chnh gia tr thc t.
Gia tr thu nhp lai c tch luy t cac khoan n xu c trnh bay ring.

i vi cac tai san tai chnh c tnh theo chi ph hao mon:
Cng b s kin

M ta cac tai san tai chnh

S kt chuyn

Ly giai tai sao khng tnh toan c gia tr thc t mt cach ang tin cy.

Nhng gia tr c tnh co nhiu kha nng bng gia tr thc t

Cng b nhng ni dung sau khi tai san c em ban:

Cng b s vic

S kt chuyn vao thi im ban

L hoc lai c ghi nhn

Ly do cho vic phn loai lai bt ky tai san tai chnh nao phai c bao cao theo chi ph
hao mon ch khng phai gia tr thc t.
i vi mt khoan l do giam gia hoc ghi ao khoan l o:

Ban cht cua khoan l

Gia tr

S kt chuyn cua nhng tai san tai chnh c em th chp am bao cho nhng khoan
n va bt ky iu kin nao lin quan n tai san c em th chp.
i vi vic chng khoan hoa hoc cac thoa thun mua lai:
Tnh cht va qui m giao dch

Din giai v vic am bao va thng tin nh lng v nhng gia nh quan trong trong
vic tnh toan gia tr thc t.
Vic cac tai san tai chnh co b t bo ghi nhn.

Bn cho vay cng b:

Gia tr thc t cua khoan am bao c chp nhn va c cho phep ban hay th chp
lai nu khng co li.
Gia tr thc t cua khoan am bao c ban hoc em th chp lai.

Bt ky iu kin quan trong nao lin quan n vic s dung tai san am bao.

Phu luc III co bang tom tt va kt hp cac yu cu v cng b trong IAS 1, 30, 32 va 39 theo phn
loai rui ro cho vic trnh bay cac bao cao tai chnh cua cac ngn hang va cac t chc tng t.

115
CHNG 27 CA C CNG CU TA I CHNH: CNG B VA TRNH BA Y IAS 32

NGHIN CU TNH HUNG

CAC CNG CU TAI CHNH: CNG B VA TRNH BAY

Cac oan trch dn di y c ly t cac bao cao nm cua mt s doanh nghip minh hoa mt
s ni dung cng b theo IAS 32 va 39.

10. CAC CNG CU TAI CHNH

Cng cu phai sinh
Chung ti han ch vic s dung cac cng cu phai sinh quan ly rui ro co th anh hng bt li n
tnh linh hoat trong vic cp vn va trong hoat ng lam cho lung lu chuyn tin t n nh hn
v lu dai va tit kim so vi cac phng tin cp vn khac. Chin lc quan ly rui ro cua chung ti
c a ra nhm phong tranh nhng thay i bt li v ty gia hi oai, lai sut va thu sut doanh
nghip, va mt khac, tao thun li cho cac chin lc cp vn cua chung ti. Chung ti s dung mt
vai loai cng cu phai sinh trong vic quan ly nhng rui ro nay, bao gm cac hp ng ngoai t ky han
va quyn la chon, thoa thun trao i lai sut, mc trn va san lai sut va cac thoa thun trao i
c ban. Cac thoa thun cng cu phai sinh c gn vi cac khoan n hoc tai san cu th va t bao
him cho nhng rui ro kinh t lin quan. Chung ti khng nm gi cac cng cu phai sinh cho muc
ch kinh doanh. Vao nm 1997 va 1996, chung ti a ghi nhn khoan thu nhp 17,3 triu la va
12,7 triu la trc thu trong bao cao thu nhp lin quan n tt ca cac hoat ng quan ly rui ro
cua mnh.

Quan ly rui ro lai sut

Bang di y cung cp thng tin b sung v cac thoa thun trao i lai sut cua chung ti, san va
trn lai sut va cac thoa thun trao i c ban. Mt s thoa thun trao i lai sut cua chung ti
(di y c tnh vao Cac khoan trao i ngoai t/Lai sut) cung cha ng thanh phn ngoai
hi c din giai trong phn Quan ly rui ro ngoai hi di y. Chung ti s dung cac thoa thun
trao i lai sut nay t bao him cho gia tr cua mt s khoan u t quc t. Cac thoa thun
thng yu cu chung ti thu tin thanh toan theo lai sut c nh va tra tin thanh toan theo lai
sut bin i. Cac thoa thun trao i n c cu lai chuyn i mt s loai n c cu trung han sang
cac khoan n co lai sut c nh thng thng trong khi giam chi ph cp vn. Lai sut c nh co
hiu lc cua nhng khoan n nay trung bnh la 6,1% va 6,2% vao ngay 31/12/1997 va 1996. Cac thoa
thun trao i lai sut khac, i khi la quyn la chon cng ty, va cac mc trn va san lai sut u
c s dung iu chnh cac mc lai sut trong danh muc n va cho phep chung ti at c muc
ch kt hp gia n co ty gia tha ni va c nh. Cac thoa thun trao i c ban bao him mt phn
danh muc cho thu on by i vi nhng anh hng bt li cua thu sut cng ty. Cac thoa thun
yu cu chung ti thu tin theo mt ch s lai sut (theo LIBOR) va tra tin thanh toan theo ch s
th trng loai tr yu t thu (J.J Kenney). Chung ti k toan cac thoa thun trao i c ban nay
theo gia tr thc t va mc thu nhp c ghi nhn 4,2 triu la va 20,2 triu la vao nm 1997
va 1996 lin quan n cac iu chnh theo th trng.

Nhng s lng c tnh trnh bay di y c s dung tnh toan tin thanh toan lai se c
trao i. Cac khoan nay thc t khng c thanh toan hoc nhn c, ma cung khng phai tnh
toan cac khoan l lai tim nng t rui ro th trng. Chung khng th hin rui ro cua chung ti trong
trng hp bn i tac khng thc hin cam kt hoc cung khng th hin nhu cu tin mt trong
tng lai cua chung ti. Cac cng cu tai chnh cua chung ti c phn nhom di y theo tnh cht
cua hoat ng t bao him rui ro.

116
CHNG 27 CA C CNG CU TA I CHNH: CNG B VA TRNH BA Y IAS 32

NGHIN CU TNH HUNG

CAC CNG CU TAI CHNH: CNG B VA TRNH BAY

TIP THEO

(Triu la)
Ty l bnh qun
gia quyn
S c tnh
Vao ngay 31/12 la Thi gian ao han Nhn (%) Tra (%)

Cac thoa thun trao i lai sut

Trao i lai sut/ ngoai t
1997 375,4 1998-2002 4,5 6,2
1996 928,4 1997-2002 3,3 5,9
Trao i lai sut khac
Tra theo mc c nh
1997 260,0 1999-2005 5,7 5,9
1996 221,2 1997-2005 5,7 6,0

Tra theo mc bin i

1997 783,7 1999-2006 6,6 6,1
1996 530,7 1997-2004 6,5 6,4
Trao i n c cu
1997 60,0 1999
1996 105,0 1997-2004
Thoa thun lai sut trn/san
1997 262,0 1999-2001
1996 140,0 1999-2001
Thoa thun trao i c ban
1997 1.001,0 2003-2004
1996 1.001,0 2003-2004

117
 (IAS 8)

NGHIN CU TNH HUNG

CAC CNG CU TAI CHNH: CNG B VA TRNH BAY

TIP THEO

Gia tr thc t cua cac cng cu tai chnh

Bang di y cung cp thng tin b sung v cac cng cu tai chnh quan trong:
Cng cu tai chnh Phng phap anh gia
Tin va cac khoan tng ng va u t ngn han S mang sang
N (ngoai tr thu vn) Bao gia th trng vi iu khoan va ao han
tng t hoc dong tin tng lai c
chit khu theo ty l hin hanh.
Cac khoan u t chi ph vao cac n v kinh doanh
cha tng hp va n phai thu Cac dong tin tng lai c chit khu theo
t l hin hanh. B o gia th tr n
g i v i nh n
g
cng cu tng t hoc c c m hnh nh gi kh c .
Trao i lai sut va cac thoa thun khac Lai hoc l chm dt thoa thun hoc s
lng c tra lp lai cac thoa thun theo
ty l hin hanh.
Cac hp ng ngoai t ky han va hp ng la chon Bao gia th trng hoc lai/l chm dt
thoa thun.

118
 (IAS 8)

NGHIN CU TNH HUNG

CAC CNG CU TAI CHNH: CNG B VA TRNH BAY

TIP THEO

Triu la
1997 1996

31/12 Mang sang Gia tr thc t Mang sang Gia tr thc t

la la la la

N 19.437,7 19.988,9 17.981,8 18.150.7

u t chi ph vao cac n v
kinh doanh cha tng hp 1.693,0 1.464,6 1.785,3 1.968,5
N phai thu, lai sut thun va
cac thoa thun trao i khac: 32,9 33,2 93,6 93,8

Tai san 26,3 31,8 11,8 23,0

N 24,8 31,8 39,5 53,3
Cac hp ng ky han ngoai t va
hp ng la chon: *
Tai san ,2 - 19,9 19,9
N ,2 ,2 2,3 2,3

* Khng co phn ngoai t ca nhn nao vt qua 0,2 triu la vao ngay 31-12-1997 va 19,8 triu la
vao 31-12-1996. S mang sang thc hin cho cac cng cu phai sinh bao gm ca l lai lai sau.
Khoan u t cua chung ti vao Viacom c a vao u t vn vao cac n v kinh doanh cha
c tng hp bang trn, la trong phn c phn u ai khng c giao dch rng rai va v th
gia tr thc t nu trn bao gm nhng khoan c tnh theo nhng m hnh anh gia ly thuyt co
th chuyn i. Tuy nhin, nhng m hnh nay khng gan va khng a bt ky gia tr nao vao kha
canh chin lc cua khoan u t nay. Chung ti khng th quyt nh gia tr thc t cua cac khoan
u t khac, vi gia tr mang sang la 183,3 triu la va 195,7 triu la vao ngay 31/12/1997 va
1996 ma khng co chi ph phat sinh qua ln.
N tai chnh

Cac khoan n co gia tr thc t xp x gia tr kt chuyn: SFAS107yu cu cng b gia tr thc t cho
nhng khoan n tin gi khng ghi ky han (tc la tin gi khng ky han, cac khoan tin gi tit
kim va cac khoan tin gi trn th trng tin t) co gia tr bng s kt chuyn. SFAS khng cho
phep ghi nhn gia tr cp vn tim n cua nhng cng cu nay.

Gia tr thc t cua cac khoan tin gi nc ngoai, cac quy lin bang c mua vao va chng khoan
c ban theo cac thoa thun mua lai, thng phiu, cac loai quy i vay khac, cac khoan chp nhn
ngn hang ang lu hanh, cac tai khoan phai tra, va cac khoan n dn tch c cho la co gia tr
xp x vi gia tr kt chuyn do tnh cht ngn han cua nhng khoan nay.

Cac khoan Tin gi Ky han Trong nc: gia tr thc t cua cac khoan tin gi ky han c c tnh
bng cach chit khu lung tin theo thi gian ao han a thoa thun vi mc lai sut bng vi mc
huy ng cac ngun quy co ky han tng t.

Cac khoan N Thng mai: Chase co cac khoan n thng mai, bao gm co chng khoan ban ra
nhng cha mua vao, cac khoan n c cu va cac hp ng phai sinh va trao i ngoai t vi gia tr
thc t c tnh.

119
CHNG 27 CA C CNG CU TA I CHNH: CNG B VA TRNH BA Y IAS 32

NGHIN CU TNH HUNG

CAC CNG CU TAI CHNH: CNG B VA TRNH BAY

TIP THEO

Cac cng cu dai han lin quan ti n: vic nh gia cac khoan n dai han, gm co lai sut hng li
u ai am bao cua cac khoan trai khoan th cp cua Chase tra lai v sau, cn phai xet n mt s
yu t nh lai sut hin hanh trn th trng va nh mc tn nhim cua Chase. Cac mc bao gia
c tp hp t nhiu ngn hang u t vi mc li tc danh cho chng khoan cua Chase vi nhiu
mc ao han khac nhau.

Cac khoan cam kt lin quan n vic cho vay: Chase a kim tra phn cam kt cha huy ng c
vn cp tn dung d phong va th tn dung va Chase a xac nh c gia tr thc t cua nhng
cng cu tai chnh nay la khng mang tnh trong yu.

Bang di y th hin gia tr kt chuyn va gia tr thc t c tnh cua cac tai san va n tai chnh
c nh gia theo SFAS 107, va mt s hp ng phai sinh s dung cho cac hoat ng tai san/n
lin quan n nhng tai san va n tai chnh nay.

Tai san/N tai chnh Hp ng phai sinh cho cac hoat ng tai
san/n

31/12/1999 S kt Gia tr S kt Lai cha L cha Gia tr

(n v triu $) chuyna,b thc t c chuync ghi nhn ghi nhn thc t
tnha,b c tnhd

TAI SAN TAI CHNH

Tai san co gia tr thc t
xp x s kt chuyn $81.126 $81.126 $4 $15 $(9) $10
Tai san thng mai 63.269 63.269 - - - -
Chng khoan ban 60.625 60.625 (22) - - (22)
Chng khoan gi n
khi ao han 888 876 - - - -
Cac khoan cho vay,
tr i d phong l 172.702 173.405 (19) 249 (179) 51
Cac tai san khac 8.804 10.168 93 28 (345) (224)
Tng tai san tai chnh $387.414 $389.469 $56 $292 $(533) $(185)

N TAI CHNH
Cac khoan n co gia tr
thc t xp x s
kt chuyn $ 292.343 $292.343 $227 $69 $(381) $(85)
Cac khoan tin
gi ky han
trong nc 30.022 30.207 243 27 (239) 31
N thng mai 38.573 38.573 - - - -
Cac cng cu dai han lin
quan n n 20.140 19.476 63 79 (213) (71)
Tng n tai chnh $381.078 $380.599 $533 $175 $(833) $(125)

120
CHNG 27 CA C CNG CU TA I CHNH: CNG B VA TRNH BA Y IAS 32

NGHIN CU TNH HUNG

CAC CNG CU TAI CHNH: CNG B VA TRNH BAY

TIP THEO

31/12/1998

TAI SAN TAI CHNH

Tai san co gia tr thc t
xp x s kt chuyn $59.251 $59.251 $41 $70 $(159) $(48)
Tai san thng mai 57.692 57.692 - - - -
Chng khoan ban 62.803 62.803 (151) - - (151)
Chng khoan gi n
khi ao han 1.687 1.703 - - - -
Cac khoan cho vay,
tr i d phong l 169.202 171.063 90 335 (678) (253)
Cac tai san khace 5.103 5.444 118 283 (74) 327
Tng tai san tai chnh $355.738 $357.956 $98 $688 $(911) $(125)

N TAI CHNH
Cac khoan n co gia tr
thc t xp x s
kt chuyn $247.833 $247.833 $106 $159 $(413) $(148)
Cac khoan tin gi ky
han trong nc 35.933 35.746 260 308 (112) 456
N thng mai 38.502 38.502 - - - -
Cac cng cu dai han
lin quan n n 18.375 18.438 68 430 (31) 467
Tng n tai chnh $340.643 $340.519 $434 $897 $(556) $775

a. Gm co gia tr kt chuyn va gia tr thc t c tnhcua cac hp ng cng cu phai sinh dung cho cac hoat
ng tai san/n.

b. Gia tr kt chuyn va gia tr thc t c tnh cua cac khoan giao dch ky quy hang ngay cho cac hp ng
tng lai m chu yu c a vao muc Cac tai san khac trn bang tng kt tai san, tr khi c s dung
cho nhng muc ch lin quan n cac chng khoan ban se c kt chuyn theo gia tr thc t va a
vao muc Chng khoan: Danh Ban trn bang tng kt tai san. Chase s dung cac hp ng tng lai trong
cac hoat ng tai san/n thay i cac c tnh lai sut cua cac cng cu trn bang tng kt tai san nh
chng khoan ban,cac khoan cho vay va tin gi. Lai rong cha c ghi nhn t cac khoan thanh toan ky
quy hang ngay t cac hp ng tng lai m la 22 triu $ vao ngay 31/12/1999, i ng vi khoan l rong
cha ghi nhn la 8 triu $ vao ngay 31/12/1998.

c. Gia tr kt chuyn cua cac cng cu phai sinh dung cho cac hoat ng tai san/n c ghi la cac khoan phai
thu va phai tra va chu yu c a vao Cac loai tai san khac trn bang tng kt tai san, tr nhng cng cu
phai sinh c s dung co cac muc ch lin quan chng khoan ban, c kt chuyn theo gia tr thc t
va c a vao Chng khoan: Danh ban trn bang tng kt tai san.

d. Cac hp ng cng cu phai sinh dung cho cac hoat ng tai san/n c nh gia s dung cac mc gia th
trng va cac m hnh nh gia thng nht vi cac m hnh c Chase s dung trong vic nh gia cac cng
cu tng t dung cho muc ch thng mai.

e. Vao ngay 31/12/1999, cac khoan lai va l tnh lui v sau co lin quan ti cac giao dch tai san/n d tnh trc
la khng ang k.

121
CHNG 27 CA C CNG CU TA I CHNH: CNG B VA TRNH BA Y IAS 32

NGHIN CU TNH HUNG

CAC CNG CU TAI CHNH: CNG B VA TRNH BAY

TIP THEO

oan trch di y c ly t Bao cao nm 2000 cua Ngn hang Th gii minh hoa cho vic cng
b v rui ro tn dung.

THUYT MINH E. RUI RO TN DUNG

Rui ro tn dung quc gia: Rui ro nay gm co cac khoan l co th phat sinh trong tng lai t nhng
khoan n dy da cha c ngi i vay thanh toan. IBRD quan ly rui ro tn dung quc gia thng
qua gii han rui ro theo tng nc theo mc tn nhim. Nhng gii han rui ro nay c gn vi hiu
qua hoat ng cua cac chnh sach kinh t v m va c cu. Ngoai ra, IBRD lp ra nhng gii han
tuyt i cho phn cac khoan vay tn ong cho tng ngi i vay. Rui ro tn dung quc gia c tip
tuc quan ly bng cac khoan khuyn khch tai chnh nh cac khoan cho vay dung chi ph i nh gia
vay cua IBRD va xoa mt phn lai phai tra vi iu kin thanh toan ung thi han ngi i vay
co quyn li c lp trong nng lc trung gian cua IBRD. Rui ro thu hi c bao him trong D
phong Tch luy cho L cac khoan vay. IBRD con s dung mt m hnh khuyn khch anh gia v
kha nng ap ng v vn c phn bao gm cac khoan d tr cho nhng khach hang hoc nhom
khach hang i vay ln, chm dt cho vay thm thi han.

Rui ro tn dung thng mai: quan ly rui ro, IBRD tham gia mt s hp ng cng cu tai chnh trong
o co mt s thanh phn rui ro tn dung vt qua gia tr ghi vao bang tng kt tai san. Rui ro tn
dung th hin tn tht k toan tim nng ti a do cac bn phai thc hin hp ng va cac i tac
theo cac iu khoan hp ng co th khng thc hin ngha vu cua mnh. Ngoai ra, tnh cht cua
cac cng cu lin quan n gia tr hp ng va gia tr gc c tnh khng c phan anh trong cac
bao cao tai chnh c ban. i vi cac chng khoan ca trong va ngoai bang, IBRD gii han giao dch
theo danh muc cac nha giao dch c phep va cac i tac. Rui ro tn dung c kim soat qua vic
ap dung cac tiu ch va gii han khi lng cho cac giao dch vi cac i tac ca nhn va thng qua
vic s dung cac thoa thun th chp theo th trng i vi cac giao dch trao i IBRD co th yu
cu th chp bng tin hoc cac chng khoan thanh khoan c chp thun cua cac i tac ca nhn
loai tr rui ro tn dung. Ngoai ra, IBRD tham gia cac hp ng phai sinh chnh co cac iu khoan
bu tr mang tnh thc thi phap ly. Nhng thoa thun nay co th lam giam rui ro tn dung gp lin
quan n cac khoan trao i trnh bay di y. Rui ro tn dung cua cac tai san tai chnh theo cac
thoa thun cng cu phai sinh chnh ch mt i khi cac khoan n tai chnh vi cung mt i tac c
thanh toan sau khi tai san c chuyn thanh tin. Do rui ro b anh hng theo tng giao dch theo
thoa thun, mc giam thiu rui ro co th thay i ang k trong mt khoang thi gian ngn sau
ngay lp bang tng kt tai san.

122
CHNG 27 CA C CNG CU TA I CHNH: CNG B VA TRNH BA Y IAS 32

NGHIN CU TNH HUNG

CAC CNG CU TAI CHNH: CNG B VA TRNH BAY

TIP THEO

Gia tr hp ng/gia tr c tnh va rui ro tn dung cua cac cng cu tai chnh nay vao ngay 30/6/2000
va 30/6/1999 (trc khi tnh n bt ky cng cu phai sinh chu yu hoc cac thoa thun th chp a
tham gia) c trnh bay di y:

n v: Triu $

CAC KHOAN U T - DANH MUC GIAO DCH 2000 1999

Quyn la chon, hp ng tnglai va ky han

V th trng 805 3.433
V th oan 1.250 3.653
Rui ro tn dung do cac bn i tac co th khng thc hin * 1
Trao i tin t
Rui ro tn dung do cac bn i tac co th khng thc hin 77 182
Trao i lai sut gia cac loai tin t
Rui ro tn dung do cac bn i tac co th khng thc hin 306 100
Trao i lai sut
Gia tr gc c tnh 13.687 12.924
Rui ro tn dung do cac bn i tac co th khng thc hin 3 1

DANH MUC I VAY

Trao i tin t
Rui ro tn dung do cac bn i tac co th khng thc hin 3.863 2.051
Trao i lai sut
Gia tr gc c tnh 69.625 55.633
Rui ro tn dung do cac bn i tac co th khng thc hin 869 731

* Di 0,5 triu $

123
 CHNG 28

THU NHP TRN MT C PHIU (IAS 33)

28.1 VN T RA

Cac nguyn tc xac nh va trnh bay thu nhp trn mt c phiu c quy nh vi trong tm
hng vao mu s cua phep tnh. Chun mc nay yu cu cng b ca thu nhp c ban cung
nh thu nhp pha loang trn mt c phiu.

28.2 PHAM VI AP DUNG

Chun mc nay ap dung cho cac n v co c phiu c giao dch ai chung hoc trong qua
trnh ang c phat hanh ra cng chung trn th trng chng khoan, va cac n v khac
la chon cng b thu nhp trn c phiu. Chun mc nay ap dung cho thng tin tng hp ch
khi cng ty me lp bao cao tai chnh tng hp.

28.3 HACH TOAN K TOAN

28.3.1 C phiu thng la cng cu vn co th hang thp hn tt ca cac loai cng cu vn chu s hu
khac. Mt doanh nghip co th phat hanh nhiu loai c phiu.

28.3.2 C phiu thng tim nng la mt cng cu tai chnh hoc hp ng co th trao cho ngi nm
gi quyn s hu c phiu thng (v du cac cng cu n hoc cac cng cu vn co th chuyn
i sang c phiu thng, cac chng quyn kem theo c phiu va quyn la chon mua c phiu
mang lai cho ngi nm gi quyn mua c phiu thng).

28.3.3 Thu nhp c ban trn mt c phiu (BEPS) c tnh bng cach chia li nhun rong hoc l
trong ky cua cac c ng thng cho s bnh qun gia quyn cua s c phiu thng.
Thu nhp c ban
Li nhun rong hoc l trong ky sau khi tr i c tc u ai.
Tr t c tc u ai:
S cng b trong ky i vi nhng c phiu u ai khng tch luy.
Toan b s c tc u ai tch luy trong ky cho du co c cng b hay khng.
S c phiu bnh qun gia quyn
S c phiu bnh qun gia quyn ang lu hanh trong ky (tc la s c phiu thng lu
hanh vao u ky, c iu chnh theo s c phiu mua lai hoc phat hanh trong ky nhn
vi yu t trong s thi gian).
Nhng c phiu co th phat hanh bt thng c cho la ang lu hanh va a vao phep
tnh BEPS ch t ngay tt ca cac iu kin cn c thoa man.
iu chnh s c phiu trong ky hin tai va tt ca cac ky trc y c trnh bay cho
nhng thay i v c phiu ma khng co thay i tng ng trong ngun vn (v du c
phiu thng va tach c phiu).
iu chnh s c phiu thng cho tt ca cac ky trc khi phat hanh quyn bao gm yu t
thng vi h s sau:
Gia tr thc t cua mt c phiu ngay trc khi thc hin quyn
Gia tr thc t khng hng quyn trn mt c phiu theo ly thuyt

124
CHNG 28 THU NH P TRN M T C PHI U IAS 33

28.3.4 Thu nhp trn mt c phiu pha loang (DEPS): Li nhun rong thuc v cac c ng thng
va s c phiu bnh qun gia quyn c iu chnh cho nhng anh hng cua tt ca cac c
phiu thng tim nng pha loang.
Thu nhp pha loang
Thu nhp c ban c iu chnh theo nhng anh hng sau thu cua nhng khoan di
y lin quan ti cac c phiu thng tim nng pha loang:
C tc trong ky.
Lai trong ky.
Nhng thay i khac v thu nhp hoc chi ph do chuyn i c phiu (v du tit kim
lai lin quan n nhng c phiu nay co th dn ti vic lam tng chi ph lin quan ti
k hoach bt buc phn chia li nhun cho nhn vin).
Tng s c phiu bnh qun gia quyn
Tng s c phiu bnh qun gia quyn cho BEPS cng vi s c phiu se c phat hanh
khi chuyn i tt ca c phiu thng co tim nng pha loang. C phiu thng co tim
nng c cho la pha loang khi vic chuyn i nhng c phiu nay lam giam li nhun
rong trn mt c phiu t nhng hoat ng thng thng ang tip din.
Nhng c phiu nay c cho la a c chuyn i sang c phiu thng vao u ky, hoc,
nu sau o th la vao ngay phat hanh c phiu.
28.3.5 S thu nhp trn mt c phiu se c khng nh lai nh sau:
Nu s c phiu lu hanh b anh hng do vn hoa, phat hanh c phiu thng, tach c
phiu hoc tach ngc lai c phiu, th phep tnh BEPS va DEPS se c iu chnh ngc
lai.
Nu nhng thay i nay xay ra sau ngay lp bang tng kt tai san nhng trc khi phat
hanh bao cao tai chnh th cac phep tnh cho mt c phn c tnh theo s c phiu mi.
BEPS va DEPS cho tt ca cac ky bao cao c iu chnh theo anh hng cua:
Cac li c ban.
Thay i ch k toan.
Hp nht quyn li.

28.4 TRNH BAY VA CNG B

28.4.1 TRNH BAY

BEPS va DEPS c trnh bay ni bt nh nhau trn bao cao thu nhp cho tng loai c
phiu thng co quyn khac nhau.
Ngay ca nhng khoan l trn mt c phiu c ban va pha loang cung c bao cao.

28.4.2 CNG B
Nhng ni dung sau cn c cng b:
S c dung lam t s cho BEPS va DEPS va cn i nhng s nay vi khoan li nhun
rong va l trong ky.
Tng s c phiu bnh qun gia quyn c s dung lam mu s trong vic tnh toan BEPS
va DEPS va cn i cac mu s vi nhau.
Nu thu nhp trn mt c phiu c cng b th ngoai vic cng b BEPS va DEPS:
Cung cp s cn chiu cua t s c s dung vi mt dong khoan muc c nu trong
bao cao thu nhp.
S dung cung mt mu s cho BEPS.

125
CHNG 28 THU NH P TRN M T C PHI U IAS 33

NGHIN CU TNH HUNG

THU NHP TRN MT C PHIU

Vn c phn a c phat hanh va thanh toan u cua Angli Inc. khng thay i vi s di y k
t ngay thanh lp cho ti nm tai chnh kt thuc ngay 31/3/20x4:

1.200.000 c phiu thng khng co mnh gia.

300.000 6% c phiu u ai tham gia vi 1 la mt c phiu.

Cng ty hoat ng co lai trong nhiu nm. Do vic ap dung mt chnh sach c tc bao thu cua cac
thanh vin hi ng quan tr trong nhng nm trc, trn bang tng kt tai san co mt s d li
nhun tch luy ln. Vao ngay 1/7/20x4 cac thanh vin hi ng quan tr quyt nh phat hanh cho
tt ca cac c ng thng hai c phiu chuyn thanh vn cho mi mt c phiu nm gi trc o.
oan trch di y c ly t bao cao thu nhp tng hp cho nm tai chnh kt thuc ngay
31/3/20x5:
20x5 20x4
la la

Li nhun trc thu 400.000 290.000

Li ch thiu s (30.000) (20.000)
Li nhun rong t cac hoat ng thng thng 370.000 270.000
Cac khoan bt thng - (10.000)
Li nhun rong cua ca nm 370.000 260.000

Cac khoan c tc sau c tra/cng b vao cui cac ky bao cao:

20x5 20x4
la la

C tc thng 165.000 120.000

C tc u ai 34.500 30.000
Cac c ng gi c phn u ai tham gia co quyn phn chia li nhun theo cung ty l ma ho c
hng c tc, sau khi thanh toan khoan c tc u ai c nh. Cac c ng se c hng li ch nh
nhau khi thanh ly cng ty.
Thu nhp trn mt c phiu (theo yu cu cua IAS 33) va c tc trn mt c phiu (theo yu cu cua
IAS 1) phai c a vao trong bao cao tai chnh tp oan cho nm tai chnh kt thuc ngay
31/3/20x5, c tnh nh sau:
20x5 20x4
THU NHP TRN MT C PHIU

Thu nhp co th c phn chia (Phep tnh b) chia cho tng s c phiu bnh
qun gia quyn (Phep tnh c)
C phiu thng 320.000 220.00
3.600.000 3.600.000
= 0,089 la = 0,061 la
C phiu u ai tham gia 50.000 40.000
300.000 300.000
= 0,167 la = 0,133 la

126
CHNG 28 THU NH P TRN M T C PHI U IAS 33

NGHIN CU TNH HUNG

THU NHP TRN MT C PHIU

TIP THEO

C TC TRN MT C PHIU
C tc chia cho s c phiu thc t c phat hanh 20 x 5 20 x 4

C phiu thng
(20x4 iu chnh cho tng s phat hanh 165.000 120.000
c chuyn thanh vn co th so sanh) 3.600.000 3.600.000
= 0,046 la = 0,033 la

C phiu u ai 34.500 30.000

300.000 300.000
= 0,115 la = 0,10 la

CAC PHEP TNH

a. Phn trm li nhun chia cho cac loai c phn
20x5 20x4
la la

Tng s c tc u ai em chia 34.500 30.000

Phn c nh (6%x300.000 la) (18.000) (18.000)
16.500 12.000

C tc tra cho cac c ng thng 165.000 120.000

V vy: Cac c ng u ai tham gia c hng li nhun theo ty l 1:10 vi cac c ng co c

phiu thng sau khi thanh toan c tc u ai c nh tra t li nhun.

b. Thu nhp theo tng loai c phn

20x5 20x4
la la

Li nhun rong cua ca ky 370.000 260.000

C tc u ai c nh (18.000) (18.000)
352.000 242.000

Phn thuc v c ng thng 10/11 320.000 220.000

Phn thuc v cac c ng u ai tham gia 1/11 32.000 22.000

C tc c nh 18.000 18.000
50.000 40.000

127
CHNG 28 THU NH P TRN M T C PHI U IAS 33

NGHIN CU TNH HUNG

THU NHP TRN MT C PHIU

TIP THEO

c. Tng s c phiu thng bnh qun gia quyn c phat hanh

20x5 20x4
C phn C phn

S d, ngay 1/4/20x3 1.200.000 1.200.000

Tng s phat hanh chuyn thanh vn 2.400.000 2.400.000
3.600.000 3.600.000

128
 CHNG 29

BAO CAO TAI CHNH TAM THI (IAS 34)

29.1 VN T RA

Thng tin tai chnh tam thi tng cng tnh chnh xac cho vic d oan thu nhp va gia c
phiu. IAS nay quy nh cho cac bao cao tai chnh tam thi theo nhng ni dung sau:
Ni dung ti thiu.
Cac nguyn tc ghi nhn va tnh toan.

29.2 PHAM VI AP DUNG

Chun mc nay ap dung cho tt ca cac doanh nghip c yu cu (theo lut nh hoc cac
c quan quan ly) hoc t nguyn ban hanh bao cao tai chnh tam thi cho mt ky ngn hn
mt nm tai chnh y u (v du na nm hoc mt quy).

29.3 HACH TOAN K TOAN

29.3.1 Mt bao cao tai chnh tam thi gm co nhng ni dung sau (cac yu cu v s liu so sanh
c a trong ngoc):
Bang tng kt tai san tom tt (vao cui mi ky bao cao tam thi va so sanh vao cui nm
tai chnh y u trc o).
B o cao thu nhp t m tt (k bao c o tam thi hin tai v tch luy cho nm tai chnh hi n t i
cho n ng y bao c o , vi s liu so sanh cho cac ky b o c o tam th i c so s n h cua nm t i
chnh tr c . V du, m t cng ty a ra b o cao t i chnh t m th i theo tng quy se ph i l pb n
b o c o thu nhp trong quy th 3, tc l mt bao cao cho 9 th n g tch lu k t u
nm, m t
b o cao cho ring quy 3, va c c bao cao thu nhp so s n h cho cac ky so s n h tng ng c a nm
t i hcnh t r c ) .
Bao cao lu chuyn tin t tom tt (tch luy cho nm tai chnh hin tai cho n ngay bao
cao va so sanh vi ky tam thi so sanh cua nm tai chnh trc).
Bao cao tom tt v thay i vn chu s hu (tch luy cho nm tai chnh hin tai cho n
ngay bao cao va so sanh vi ky so sanh tam thi cua nm tai chnh trc).
Thuyt minh bao cao chon loc.

29.3.2 Hnh thc va ni dung cua mt bao cao tai chnh tam thi c quy nh nh sau:
a vao mc ti thiu:
T n g nh m
h n g m c l n v t n
g s cua t n
g nh m
c a v o b o c o t i chnh nm g n

nht.
Thuyt minh bao cao chon loc theo yu cu cua chun mc nay.
Thu nhp trn mt c phn c ban va pha loang cn c trnh bay trn bao cao thu nhp.
Mt cng ty me cn phai lp bao cao tng hp.
29.3.3 Khi quyt nh cach ghi nhn, tnh toan, phn loai hoc cng b mt khoan muc cho muc ch
bao cao tai chnh tam thi, tnh trong yu cn c anh gia trong mi tng quan vi thng
tin tai chnh ky tam thi ch khng phai la s liu hang nm theo c tnh.
29.3.4 Trong bao cao tai chnh tam thi doanh nghip cn ap dung cung ch k toan nh a ap dung

129
CHNG 29 BA O CA O TA I CHNH TA M TH I IAS 34

trong cac bao cao tai chnh nm gn nht, tr nhng thay i ch k toan sau o.
29.3.5 Mc thng xuyn cua vic bao cao tam thi (v du na nm hoc hang quy) khng anh
hng n vic tnh toan kt qua hang nm cua mt doanh nghip. Cac phng phap tnh
toan cho muc ch bao cao tam thi, v vy, c thc hin t mt nm trc cho ti ngay bao
cao, c goi la phng phap ring le.
29.3.6 Doanh thu nhn c theo mua vu, chu ky hoc khng thng xuyn (v du c tc, tin ban
quyn, va tr cp chnh phu) khng c d tnh trc hoc tnh lui v sau k t ngay bao cao
tam thi nu nh vic tnh trc hoc tnh lui v sau khng phu hp vao cui nm tai chnh.
29.3.7 Chi ph phat sinh ring le trong nm t i chnh cn c d tnh hoc tnh v sau nh m m u c c h
bao cao tam thi, ch khi n o c h
c o l a thc hhp. mi nh ho
a , ch
i ph bao t r l nn hky c
d tru phat sinh vao cui nm khng c d tnh cho bao cao t m th i ,t r khi c ngty c o ngh a
vu mang tnh phap l ho c mang t nh xy d ng.
29.3.8 Trong khi vic tnh toan trong ca bao cao tai chnh nm va bao cao tai chnh tam thi thng
c da trn nhng c tnh hp ly th vic trnh bay bao cao tai chnh tam thi thng yu
cu s dung cac phng phap c tnh nhiu hn so vi bao cao tai chnh nm. V du, thu tuc
kim k y u va anh gia co th khng bt buc phai thc hin i vi hang tn kho vao
ngay bao cao tam thi, mc du vic nay phai thc hin vao cui nm tai chnh.
29.3.9 Thay i trong ch k toan cn c phan anh bng cach khng nh lai cac bao cao tai
chnh cua cac ky tam thi trc nm tai chnh hin tai va cac ky tam thi so sanh cua nhng
nm trc y theo IAS 8 (nu co th ap dung c).

29.4 CNG B

29.4.1 BAO CAO TAI CHNH TAM THI

Thuyt minh bao cao tai chnh c la chon cho muc ch cung cp thng tin cp nht k
t bao cao tai chnh nm gn nht. Ti thiu phai co c nhng ni dung sau:
Khng nh rng ch k toan c ap dung thng nht hoc din giai bt ky thay i
nao sau o.
Nhn xet din giai v tnh thi vu va tnh chu ky cua cac hoat ng.
Ban cht va s lng cac khoan anh hng n tai san, ngha vu n, vn c phn, thu
nhp thun, hoc lu chuyn tin t bt thng do ban cht, quy m hoc cn nguyn cua
no.
Thay i trong c tnh cac khoan bao cao trong cac ky tam thi trc cua nm hin tai
hoc cac khoan c bao cao trong nhng nm trc o.
Thay i n tn ong hoc vn c phn, bao gm cac li va vi pham kh c n cha chnh
sa.
C tc a tra.
Doanh thu va kt qua cua cac nganh kinh doanh hoc khu vc a ly, ly theo hnh thc
ban u cua bao cao nganh.
Cac s kin xay ra sau ngay lp bang tng kt tai san.
Mua hoc ban cac cng ty con va cac khoan u t dai han, c cu lai va cac hoat ng b
ngng lai.
Thay i trong cac khoan n va tai san bt thng.
Vic bao cao tai chnh tam thi tun thu IAS.

29.4.2 CAC BAO CAO TAI CHNH NM

Nu s c tnh cho mt khoan c bao cao trong ky tam thi thay i ang k trong ky
tam thi cui cung cua nm tai chnh, nhng bao cao tai chnh ring cho ky tam thi cui
cung o khng c cng b, th ban cht va s lng cn phai c cng b trong thuyt

130
CHNG 29 BA O CA O TA I CHNH TA M TH I IAS 34

NGHIN CU TNH HUNG

BAO CAO TAI CHNH TAM THI

Co ba nguyn tc c ban ghi nhn va tnh toan c nu trong IAS 34 nh sau:

A. Trong cac bao cao tai chnh tam thi mt doanh nghip cn ap dung cung ch k toan vi bao
cao tai chnh nm, tr nhng thay i trong ch k toan din ra sau ngay lp bao cao tai
chnh nm gn nht th se c phan anh trong cac bao tai chnh nm tip theo. Tuy nhin, nh
ky bao cao cua doanh nghip (hang nm, na nm hoc hang quy) khng phai phan anh vic
tnh toan kt qua hang nm. at c muc tiu nay, vic tnh toan cho bao cao tam thi cn
phai c thc hin t mt nm trc cho n ngay bao cao.
B. Doanh thu nhn c theo mua vu hoc theo chu ky hoc khng thng xuyn trong vong mt
nm tai chnh khng c d tnh trc hoc tnh lui v sau, k t ngay bao cao tam thi nu
nh khng thch hp vao cui nm tai chnh cua doanh nghip.
C. Chi ph phat sinh khng thng xuyn trong nm tai chnh cua doanh nghip cn c d tnh
trc hoc tnh v sau cho muc ch bao cao tam thi nu, va ch nu, vic d tnh trc hoc
tnh v sau cho nhng chi ph nay la thch hp vao cui nm tai chnh.

Bang di y minh hoa vic ap dung thc t cac nguyn tc ghi nhn va tnh toan nu trn:

NGUYN TC VA VN AP DUNG THC T

A. Ch k toan thng nht ap dung cho
cac bao cao tai chnh nm
n v tin t trong bao cao t nhin
mt gia so vi cac loai tin t khac ngay
trc khi kt thuc quy u tin cua
nm. Vic nay oi hoi ghi nhn cac
khoan l ngoai hi vao thi im khng
nh lai nhng khoan n khng c
bao him phai tra bng ngoai t.
Du hiu cho thy la n v tin t bao
cao se ly lai v th so vi cac tin t
khac vao cui quy hai trong nm. Ban
quan ly min cng cng nhn nhng
khoan l nay la chi ph trong bao cao
tai chnh tam thi va mun tnh lui
khoan nay v sau theo d tnh v tin
t bao cao. Ho hy vong rng nhng
khoan l se c bi hoan vao cui quy
sau, n nh thu nhp ch khng
phai ghi nhn tn tht trong mt
quy va li nhun vao quy tip theo.
Trong bao cao tai chnh nm, nhng
khoan tn tht nay se phai c ghi
nhn nh nhng khoan chi ph theo
IAS 21, nu nh vic mt gia ng tin
xay ra trc ngay lp bang tng kt tai
san.
IAS 34, oan 30 (b) cung nu rng mt
khoan chi ph khng ap ng nh ngha
v tai san vao cui ky bao cao tam thi
th khng c tnh v sau trong bang
tng kt tai san ch thm thng tin
tng lai xem liu no co ap ng nh
ngha v tai san hoc n nh thu nhp
trong cac ky bao cao tam thi trong mt
nm tai chnh hay khng.
Cac khoan tn tht se phai c ghi
nhn la chi ph tnh t mt nm trc
cho n ngay bao cao at c muc
ch ap dung cung ch k toan cho ca
bao cao tai chnh nm va bao cao tai
chnh tam thi.

131
CHNG 29 BA O CA O TA I CHNH TA M TH I IAS 34

NGHIN CU TNH HUNG

BAO CAO TAI CHNH TAM THI

TIP THEO

NGUYN TC VA VN AP DUNG THC T

B. Tnh thu nhp v sau

Mt cng ty san xut kem gn y em Trong mt s ky tam thi trong mt
nim yt c phiu trn th trng chng nm tai chnh vic mt s doanh nghip
khoan s tai. Ban quan ly lo ngai v vic thng thu c nhiu doanh thu hn
cng b kt qua tam thi cua quy mt v nhng ky tam thi khac la mt hin
thng thng phn ln li nhun cua tng vn co trong th gii kinh doanh,
doanh nghip la thu c vao quy 3 va v du nh doanh thu theo mua vu cua
4 (trong nhng thang he). nhng doanh nghip ban le.
S liu thng k cho thy chiu hng IAS 34 yu cu rng nhng khoan
doanh thu bin ng nh sau: doanh thu nay phai c ghi nhn khi
Quy 1 = 10% tng doanh thu hang nm phat sinh, v vic d tnh trc hay
Quy 2 = 15% tng doanh thu hang nm tnh lui lai sau se tr nn khng thch
Quy 3 = 40% tng doanh thu hang nm hp vao ngay lp bang tng kt tai san.
Quy 4 = 35% tng doanh thu hang nm V vy, s doanh thu 254.000 la, cn
c bao cao trong quy u.
Trong qu u cua nm hin t i , t n g
doanh thu t 254. 000 la. Tuy nhi n,
ban qu n l d nh b o c a o 1
/ 4doanhthu
d tnh h n g nm trong b o cao t i chnh
t m
th i v c tn
h nh
s au:
254.000 la: 0,10 x 1/4 = 635.000 la.

C. Tnh chi ph v sau

Mt doanh nghi p
b
a o ca o ha ng quy co Theo IAS 34, oan 3 (c), chi ph thu thu
mt kho n
l ho t n
gt nh t r c l a nhp ky tam thi c luy k vi mc
thu sut co th ap dung cho tng thu
10.000 la tnh thu thu nhp vao u

nhp d tnh hang nm, tc la thu sut
nm t i chnh hin tai, v th ma m t t i thu nhp bnh qun gia quyn co hiu
san chu thu tra sau i v i k
hoa n l na
y lc hang nm ap dung cho thu nhp
cha c ghi nh
n. Doanhnghi p thu trc thu cua ky tam thi.
c 10.000 la trong quy u
c a
n
m i u n y ph h p v i kh i ni m c b n a
hi n
tai v d oan mi qu thu c ra trong IAS 34, o n 28, quy nh r n g c c
10.000 la trong 3 qu c n
lai. Tr kho n
nguyn t c tnh to n v ghi nh n k to n
tnh tr c , thu su t t hunh p trungbnh ph i c p d n g chung cho c b o c o t i
h n
g nm d tnh l 40
%. Chi ph thu chnh t m th i v b o c o t i ch nh n m .
Thu thu nh p c n h gi h n g n m.
cho ca nm s c t nh nhsau:
Chi ph thu thu nh p k t m th i c
tnh b n g c c h p d n g cho thu nh p tr c
40% x (40.000 - 10.000 l thu ) = 12.000 la thu c a m t k t m th i m c thu su t c o
th p d n g cho t n g thu nh p h n g n m
Thu sut ap dung da trn thu nhp theo c tnh, t c l m c thu su t thu
hang nm se la 30% (12.000 : 40.000) nh p bnh qun gia quy n c hi u l c h n g

132
CHNG 29 BA O CA O TA I CHNH TA M TH I IAS 34

NGHIN CU TNH HUNG

BAO CAO TAI CHNH TAM THI

TIP THEO

NGUYN TC VA VN AP DUNG THC T

Cu hoi t ra la liu mc thu cho bao cao Ty l nay se phan anh s kt hp cua c
tai chnh tam thi co c tnh theo ty l co cu thu sut luy tin d tnh se ap dung
hiu lc hang nm hay ty l thc t, iu cho thu nhp cua ca nm.
o c minh hoa di y:

Thu thu nhp phai tra

Quy Ty l thc t Ty l ap dung

1 0* 3.000
2 4.000 3.000
3 4.000 3.000
4 4.000 3.000
12.000 la 12.000 la

* Toan b li ch cua khoan l thu tnh

trc c s dung trong quy u.

133
 CHNG 30

NGNG HOAT NG (IAS 35)

30.1 VN T RA
C s cho vic tach thng tin lin quan ti cac hoat ng b gian oan ra khoi thng tin lin
quan ti cac hoat ng ang tip din, c thit lp va nu ro ni dung cng b ti thiu.

30.2 PHAM VI AP DUNG

Chun mc nay ap dung cho moi hoat ng b ngng cua tt ca cac doanh nghip. Chun
mc tp trung vao vic trnh bay va cac yu cu cng b.

30.3 HACH TOAN K TOAN

30.3.1 Hoat ng b ngng la mt thanh phn tng i ln:

ma doanh nghip, theo k hoach tng th, ban i mt s ang k trong toan b hoat ng
cua mnh, hoc chm dt bng cach t bo hoc ban xe le.
th hin mt loai kinh doanh chnh tach bit, hoc mt khu vc hoat ng theo a ly, va
co th c phn bit v mt hoat ng cung nh cho muc ch bao cao tai chnh.

30.3.2 Mt hoat ng b ngng c da trn mt k hoach duy nht trong vong kim soat cua ban
quan ly va mc du vic ngng hoat ng c d tnh la xay ra tng i khng thng
xuyn, thu nhp va chi ph lin quan n vic ngng hoat ng khng phai trnh bay la mt
khoan bt thng.

30.3.3 Chun mc n y yu c u cng b v vi c ng n

g hoat n g bt u ngay khi x y r as ik ncng b
ban u
, tc l sau khi x y
ra m t trong nh n g s kin sau, tnh theo s kin n o x y
r a s mhn
:
mt doanh nghip tham gia mt thoa thun ban gn nh toan b tai san cua hoat ng b
ngng, hoc
thanh vin hi ng quan tr hoc c quan quan ly tng t u chp thun mt k hoach
chnh thc chi tit v vic ngng lai va cng b k hoach o.

30.3.4 Chun mc nay khng xy dng tiu ch cu th cho vic tnh toan va ghi nhn. Thay vao o,
chun mc nay yu cu ap dung cac nguyn tc c ra trong cac chun mc khac. Nhng
chun mc thch hp nht la nhng chun mc v:
Cac khoan d phong va cac khoan bt thng (IAS 37)

H hai tai san (IAS 36).

30.3.5 Vic ngng c kt thuc khi k hoach thc cht c hoan tt hoc b t bo, cho du ngi
mua cha hoan tt vic thanh toan cho ngi ban.

30.4 CNG B

Cac ni dung cng b c trnh bay ring cho tng hoat ng b ngng:
Bao cao thu nhp va/hoc thuyt minh
S doanh thu, chi ph va li nhun trc thu hoc l cua hoat ng b ngng va cac chi

ph thu thu nhp co lin quan.

134
CHNG 30 NG N G HOA T N G IAS 35

S l hoc lai bt ky c ghi nhn khi ban tai san hoc thanh toan cac khoan n lin quan
ti hoat ng b ngng va chi ph thu thu nhp co lin quan.

Bao cao lu chuyn tin t

Lung tin rong lin quan ti cac hoat ng kinh doanh, u t va tai chnh cua hoat ng
b ngng.

Thuyt minh bao cao tai chnh

Din giai v vic ngng hoat ng.
Nganh kinh doanh hoc khu vc a ly c bao cao theo IAS 14.
Ngay va ban cht cua s kin cng b ln u.
Ngay hoc thi gian d tnh hoan tt vic ngng hoat ng.
S kt chuyn (k t ngay lp bang tng kt tai san) cua tng tai san va tng n cn phai
c thanh ly.
S vic va anh hng cn c cng b khi mt doanh nghip t bo hoc rut k hoach a
c bao cao trc y la ngng hoat ng.
Gia ban thun thu c hoc d tnh co c t vic ban nhng tai san rong, co t mt
hoc nhiu thoa thun ban ma doanh nghip a tham gia, thi gian d tnh va s kt
chuyn cua nhng tai san nay.
Cac bao cao tai chnh cho cac ky sau khi cng b ln u phai cp nht nhng ni dung
cng b nay, bao gm ca din giai v bt ky thay i quan trong nao trong khi lng va
thi han cua cac lung tin lin quan n nhng tai san va n cn c thanh ly hoc
thanh toan va nguyn nhn gy ra nhng thay i nay.
Thng tin so sanh cho cac ky trc, trnh bay trong bao cao tai chnh c lp sau ln cng
b u tin, phai c khng nh lai phn bit tai san, n, thu nhp, chi ph va dong
chuyn tin t con hoat ng va khng con hoat ng.
Nu vic cng b ln u din ra sau khi kt thuc ky bao cao tai chnh cua mt doanh
nghip nhng trc khi cac bao cao tai chnh cho ky o c cac thanh vin Hi ng quan
tr hoc mt c quan quan ly tng ng chp thun, nhng bao cao tai chnh nay cn
nu nhng ni dung cng b trn.
Bao cao tai chnh tam thi
Bt ky hoat ng hoc s kin quan trong nao sau khi kt thuc bao cao nm gn nht lin
quan n vic ngng hoat ng va bt ky thay i quan trong nao v s lng va thi han
cua cac dong tin lin quan ti nhng tai san va ngha vu n cn phai c thanh ly hoc
thanh toan.

135
CHNG 30 NG N G HOA T N G IAS 35

NGHIN CU TNH HUNG

NGNG HOAT NG

Outback Inc. chuyn v cac san phm lu trai va dung cu ngoai tri va hoat ng theo ba b phn la
thc phm, qun ao va thit b. Do chi ph nhn cng a phng cao, hoat ng cua b phn thc phm
b l kha nhiu. Ban quan ly quyt nh ong ca b phn nay va a ra k hoach ngng hoat ng.
Vao ngay 1/5/20x2 thanh vin hi ng quan tr thng qua k hoach chnh thc va k hoach nay c
cng b ngay lp tc. Cac s liu di y c ly t s sach k toan cua ky hin tai va ky trc
kt thuc ngay 30/6 (cac con s c th hin theo n v nghn la):

20x2 20x1
Thc phm Qun ao Thit b Thc phm Qun ao Thit b

Doanh thu 470 1.600 1.540 500 1.270 1.230

Chi ph ban hang 350 500 510 400 400 500
Chi ph phn phi 40 195 178 20 185 130
Chi ph hanh chnh 70 325 297 50 310 200
Cac chi ph hoat ng khac 30 130 119 20 125 80
Chi ph thu/(li ch) (6) 137 124 3 80 90

Khng co khoan bt thng nao c bao cao trong cac ky nay.

Nhng chi ph b sung di y, co lin quan trc tip ti quyt nh ngng hoat ng, khng c
a vao bang trn.

Phat sinh gia ngay 1/5 va 30/6/20x2

- D phong tra tin thi vic 85.000 la (nhng chi ph nay khng c giam thu)

D tru cho nm kt thuc ngay 30/6/20x3

Cac chi ph trc tip khac 73.000 la

Tra tr cp thi vic 12.000 la

N kho oi 4.000 la

Vic anh gia hp ly kha nng thu hi tai san trong b phn thc phm, theo IAS 36, dn ti vic
ghi nhn tn tht phi vt cht la 19.000 la, khoan nay c tnh vao cac chi ph hoat ng khac
nu trn va c tr u thu.

136
CHNG 30 NG N G HOA T N G IAS 35

NGHIN CU TNH HUNG

NGNG HOAT NG
TIP THEO

Ngoai nhng thng tin khac cn phai c cng b cac phn khac trong bao cao tai chnh, bao cao
thu nhp cho nm kt thuc ngay 30/6/20x2 co th c trnh bay nh sau:

OUTBACK INC.
BAO CAO THU NHP CHO NM KT THUC NGAY 30/6/20x2
20x2 20x1
Nghn la Nghn la

Cac hoat ng ang tip tuc (qun ao va thit b)

Doanh thu 3.140 2.500
Chi ph ban hang (1.010) (900)
Li nhun gp 2.130 1.600
Chi ph phn phi (373) (315)
Chi ph hanh chnh (622) (510)
Cac chi ph hoat ng khac (249) (205)
Li nhun trc thu 866 570
Chi ph thu thu nhp (261) (170)
Li nhun rong cho ca nm 625 400

Hoat ng b ngng (Thc phm)

Doanh thu 470 500
Chi ph ban hang (350) (400)
Li nhun gp 120 100
Chi ph phn phi (40) (20)
Chi ph hanh chnh (70) (50)
Cac chi ph hoat ng khac (30-19) (11) (20)
Tn tht phi vt cht (19) -
Tra tin thi vic (85) -
(L)/Li nhun trc thu (105) 10
Li ch/(chi ph) thu thu nhp 6 (3)
(L)/Li nhun rong cho ca nm (99) 7

Tng li nhun rong cho ca nm cua doanh nghip 526 407

137
 CHNG 31

GIAM GIA TR TAI SAN (IAS 36)

31.1 VN T RA
IAS nay quy nh:
Nhng thu tuc ma mt doanh nghip ap dung am bao rng tai san khng b nh gia
qua cao, tc la s kt chuyn vt qua s se c thu hi qua vic s dung hoc ban.
Khi mt doanh nghip k toan cho nhng khoan l do giam gia tai san a xac nh hoc
ghi but toan ao cua mt khoan do giam gia tai san.
Cng b nhng tai san b giam gia tr.

Muc ch cua chun mc nay la hng dn chi tit cho vic thc hin nguyn tc thn trong
trong vic tnh toan gia tr tai san c bao cao trn bang tng kt tai san.

31.2 PHAM VI AP DUNG

Chun mc nay quy nh cho hu ht cac tai san. Chun mc con quy nh cho cac khoan
u t trong cac cng ty con, n v lin kt va lin doanh.

31.3 HACH TOAN K TOAN

31.3.1 Gi tr t i s n c kh nng thu h i c n ph i c c tnh n u , v o ng y l p b n gt n g k t t i s n c o

d u hi u cho th y t i s n c th b gi m gi tr. Doanh nghi p c n xem x t m c t i thi u nh n gy u
t sau:
Du hiu bn ngoai, v du nh giam gia th trng va nhng thay i co th gy anh
hng bt li n doanh nghip.
Du hiu bn trong, v du nh bng chng v s lac hu hoc cho thy mt tai san ang
hoat ng ti hn mc mong i.
31.3.2 Gia tr co kha nng thu hi cua mt tai san c tnh theo gia cao hn gia gia ban thun va
gia tr ang c s dung:
Gi b n thu n l gi tr c th thu c t vi c b n m t t i s n trong m t giao dch c l p gi a c c
bn hi u r v s n s n g th c hi n giao dch n y , sau khi tr i m i chi ph b n b sung tr c ti p .
Gia tr ang c s dung la gia tr hin tai cua dong tin mt trong tng lai c d
tnh se phat sinh t vic tip tuc s dung mt tai san hoc ban tai san o vao cui vong
i s dung. Khi xac nh gia tr ang s dung cua mt tai san, cung vi nhng yu t
khac, doanh nghip cn s dung:
c tnh dong tin (trc thu thu nhp va chi ph cp vn, nhng lai bao gm chi ph quan
l chung trc ti p lin quan ti vi c s dung tai s n ) d a trn h nnggia nh h ply ph a n
anh tai san trong i u ki nhi nta i va t h hi n d tnht tnht cua banqua n l y v i u
kin kinh t se tn tai trong su t vong i s dung c n lai cua tai s n na y, va
ty l chit khu trc thu phan anh vic anh gia th trng hin tai cua gia tr cua
ng tin theo thi gian va rui ro cua ring tai san. Ty l chit khu khng c phan
anh rui ro dong tin trong tng lai a c iu chnh.
31.3.3 M t kho n l do gi m gi t n t i khi s k t chuy n c a mt t i s n vt gia tr co kh n ng t huhi .
Nu gia b n thun ho c gi tr ang s d n g cua mt t i s n v t qu s k t chuyn, th t i s n
khng b giam gi tr. Khoan l do gi m gia c n c ghi nh n trong b o c o thu nh p h c o nh ng
t i s n c k t chuy n theo chi ph v c hach to n nh mt kho n gi m tr do anh gi l i
nhng t i s n c chuy n theo gia tr anh gi lai (theo IAS 16). Sau khi ghi nh n l do gi a mgia ,
ph kh u hao c i u chnh tng ng v tnh theo s k t chuy n c i u ch nh l i .
31.3.4 Gia tr co kha nng thu hi cn phai c d tnh cho mt tai san ring le. Nu khng th

138
CHNG 31 GIA M GIA TR TA I SA N IAS 36

d tnh c th doanh nghip xac nh s co kha nng thu hi c cho n v phat sinh tin
cua tai san. n v tao lung tin la nhom tai san nho nht co th xac nh, nhng tai san
nay tao ra dong tin vao t vic tip tuc s dung, n v tao lung tin phn ln c lp vi
lung tin thu t nhng tai san hoc nhom tai san khac.
31.3.5 Nguyn t c ghi nh n v tnh to n c c kho n l do gi m
gi cho m t n v t o lu n g ti n c n g gi n g
nh nh n g nguyn t c p d n g cho m t t i s n n le. Khi ki m tra m t n v t o lu n g ti n
ph t hin ra vi c gi m gi tr, gi tr l i th v t i s n
c a cng ty (v d nh t i s n
c a tr s c hnh)
lin quan n n v t o lu n g ti n se c n ph i c xem x t . N u c d u hi u
cho th y gi tr l i t h
ho c mt t i s n c a cng ty c th b gi m gi tr th gi tr c kh nng thu h i c x c nh ch o
n v tao lu n g ti n
cua nh m t i s n . IAS 36 quy nh c c h x c nh s k t chuy n cua m t n v
t o lu n
g ti n v phn b kho n l do gi m gi gi a c c tai s n
c a m t nv .
31.3.6 Mt kho n l do gi m
gi ac ghi nhn trong nhng nm trc cn c ghi but toan ao khi,
va ch khi, co thay i trong nhng c tnh cho vic xac nh s co kha nng thu hi t ln
kho n l do gi m gi gn nht a c ghi nhn. S nay ch c ghi ao gii han khng lam
tng s kt chuyn cua mt tai san vt qua s kt chuyn ang ra a phai c xac nh
cho tai san o (tr i s khu hao hoc hao mon) nu khng co kho n l do giam gi nao c
ghi nhn trong nhng nm trc. Mt but toan ao cho mt kho n l do gi m
gi acn c ghi
nhn la thu nhp cho nhng tai san c kt chuyn theo chi ph va hach toan nh mt
khoan tng sau anh gia lai cho nhng tai san c kt chuyn theo gia tr anh gia lai.

31.3.7 Mt kho n l do gi m
gi a i vi gia tr li th khng c ghi ao tr khi:
kho n l do gi m gi agy ra bi mt s kin cu th bn ngoai co ban cht bt thng khng
c d tnh la se xay ra, va
s kin bn ngoai tip theo lam ao ngc anh hng cua s kin o.

31.3.8 Vao ln ap dung u tin cho chun mc nay, cn ap dung phng phap tip din tc la
khng bao cao lai thng tin so sanh.

31.4 CNG B

Nhng ni dung sau cn c cng b cho tng loai tai san va cho tng b phn phai bao cao
theo hnh thc chnh cua doanh nghip (nu ap dung IAS 14):
Gia tr c ghi nhn trong bao cao thu nhp i vi:
Kho n l do gi m
gi a.
Ghi ao cho nhng kho n l do gi m
gi a.
Gia tr c ghi nhn trc tip vao vn chu s hu i vi:
L do gi m gi tr.
Ghi ao cho nhng khoan l do ig amgi a .
N u
m t kho t n l do gi m gi a i v i m t tai s n
c th ho c m t n v t o lu n g ti n
c h gi
nh n ho c ghi o mang tnh trong y u trong b o c o t i chnh th cn cng b nhng n i du ng sau :
Nhng s kin va hoan canh dn ti khoan l c ghi nhn hoc c ghi ao.

Gia tr c ghi nhn hoc c ghi ao.

Chi ti t v b n ch t c a
t i san ho c n v t o lu n g ti n
v c c ph n
ph i b o cao c l in qu
an.
S co kha nng thu hi c la gia ban thun hay gia tr ang s dung
C s cho vic xac nh gia ban thun hoc ty l chit khu s dung cho vic xac nh gia
tr ang s dung va bt ky gia tr s dung nao trc y.

Nu cac khoan l do giam gia c ghi nhn (ghi ao) trong ky la trong yu v tng s i vi
toan b bao cao tai chnh, th cng b din giai tom tt cho:
Nhng loai tai san chnh b anh hng.
Nhng s kin chnh va hoan canh dn ti nhng khoan l c ghi nhn hoc ghi ao.

139
CHNG 31 GIA M GIA TR TA I SA N IAS 36

NGHIN CU TNH HUNG

GIAM GIA TR TAI SAN

Nhng thng tin sau lin quan n cac khoan muc thit b n le cua mt doanh nghip vao ngay
bang tng kt tai san:
S kt chuyn Gia ban thun Gia tr s dung
la la la

Khoan s 1 119.000 121.000 114.000

Khoan s 2 (thuyt minh s 1) 237.000 207.000 205.000
Khoan s 3 (thuyt minh s 1) 115.000 117.000 123.000
Khoan s 4 83.000 75.000 79.000
Khoan s 5 (thuyt minh s 2) 31.000 26.000

Cac thng tin khac

1. Cac khoan s 2 va s 3 c kt chuyn theo gia tr anh gia lai va s di ra ra sau anh gia lai
ln lt la 12.000 la va 6.000 la. Ca hai khoan th hin thit b san xut.
2. Khoan s 5 la mt xe buyt c s d n g cho vic chuyn ch nhn vin vao cac bu i sang va bui
chiu. Vic x c nh gia tr s dung la khng th thc hi n
c do xe bu t khng tao ra lung ti n

thu t vic lin tuc s dung.

Nhng vn chnh lin quan n kha nng giam gia tr cua cac khoan muc nu trn co th c
phn tch nh sau:
Khoan s 1 - S co kha nng thu hi c nh ngha la s cao hn gia gia ban thun cua tai san
va gia tr s dung cua tai san o. Khng co khoan l do giam gia tr nao c ghi nhn la bi khoan
121.000 la co th thu hi c cao hn gia tr kt chuyn la 119.000 la.

Cac khoan s 2 va s 3 - Khoan s 2 chc chn b giam gia tr va khoan s 3 th khng.

Vn la lam th nao ghi nhn khoan l giam gia tr nay. Trc tin, cn phai tnh toan s chnh
lch gia khoan 237.000 la va s cao hn gia 207.000 la va 205.000 la = 30.000 la. Theo
IAS 36 (oan 59), khoan l cn c hach toan nh mt khoan giam gia do anh gia lai.
Vn phat sinh la liu s d sau anh gia lai 6.000 la lin quan n khoan muc 3 co th c
s dung v ca hai khoan nay thuc cung mt hang muc tai san. IAS 36 (oan 60) cm s dung cach
hach toan nay; khoan l do giam gia co th c ghi nhn thay v s d sau anh gia lai ch gii
han ma tn tht phi vt cht khng vt qua gia tr trong s thng d do anh gia lai i vi cung
mt tai san. Tng ng, khoan 12.000 la c ghi nhn cho s thng d sau anh gia lai lin quan
ti khoan muc s 2 va khoan 18.000 la c ghi nhn la mt khoan l trong bao cao thu nhp.

Khoan s 4 - Mt khoan l do giam gia 4.000 la (s chnh lch gia 83.000 la va s cao hn gia
75.000 la va 79.000 la c ghi nhn ngay la mt khoan chi ph trong bao cao thu nhp.

Khoan s 5 - Gia tr co kha nng thu hi cua xe buyt khng th xac nh c theo IAS 36 (oan 66)
la bi gia tr s dung cua tai san khng th c tnh c gn sat vi gia ban thun cua tai san o
va no khng sinh ra dong tin thu t vic s dung lin tuc, va nhng dong tin nay c lp kha cao
so vi dong tin thu t cac tai san khac.
Trong trng hp nay, ban quan ly se phai xac nh n v tao lung tin cua xe buyt va c tnh
gia tr co kha nng thu hi cua toan b n v nay.

140
 CHNG 32

CAC KHOAN D PHONG, N BT THNG VA

TAI SAN BT THNG (IAS 37)

32.1 VN T RA
IAS quy nh phng phap k toan phu hp va cac yu cu cng b cho tt ca cac khoan d
phong, n bt thng va tai san bt thng giup cho ngi s dung hiu c ban cht,
thi im va s lng cua cac khoan nay.
Chun mc nay a ra cac iu kin cn phai c thc hin ghi nhn mt khoan d
phong. Nhng iu kin nay cn giup cho doanh nghip at c tnh nht quan va kha
nng so sanh trong vic hach toan cac khoan d phong, chng han nh bo chi ph hoa hng
va cac chi ph v mi trng, tai c cu va chi ph nm 2000.
Chun mc nay hng dn cho ngi lp bao cao tai chnh xac nh, cho mt ngha vu cu th,
khi nao th:
lp d phong cho ngha vu o (ghi chep),
ch cng b thng tin, hoc
khng cng b g ca.

32.2 PHAM VI AP DUNG

Chun mc nay c ap dung cho tt ca cac doanh nghip trong vic k toan cac khoan d
phong, n bt thng/tai san bt thng, tr nhng khoan t:
cac cng cu tai chnh c kt chuyn theo gia tr thc t,
cac hp ng thc hin (v du nhng hp ng ma theo o ca hai bn thc hin mt phn
ngha vu nh nhau),
hp ng bao him vi nhng ngi chu hp ng, va
nhng s kin hoc giao dch quy nh theo IAS khac (v du thu thu nhp va cac khoan
ngha vu cho thu).

32.3 HACH TOAN K TOAN

32.3.1 Chun mc n y
phn bit c c khoan n khac, c c khoan d ph n
g, n bt th n
g nh
s au
:
Mt khoan d phong la mt khoan n co gia tr va thi gian khng chc chn.
Mt khoan n la mt ngha vu hin tai cua doanh nghip phat sinh t nhng s kin trc
y, vic thanh toan c d tnh la se dn ti vic rut tin ra khoi ngun vn cua doanh
nghip co kem theo cac li ch kinh t, theo Quy nh chung (xem oan 2.3.6).
Mt khoan n bt thng co th la:
m t ngha v c th c , khi n c n
cha c x c nh n l doanh nghi p c ha
y khng mt ngha
v hi n t i c th d n
n
vic r t d n
g ti n
ra khoi ngu n vn
c k m
theo c c l i ch kinh t ,
ho c
mt ngha vu hin tai khng ap ng tiu ch ghi nhn, co th la do khng th co dong
tin rut ra khoi ngun vn kem theo cac li ch kinh t thanh toan cho ngha vu o,
hoc khng th a ra c tnh u tin cy cho gia tr cua ngha vu n o.

32.3.2 Cac khoan d phong co th c phn bit vi cac khoan n khac nh phai tra thng mai
va cac khoan luy k do co s khng chc chn v thi gian va gia tr cua khoan chi cho vic
thanh toan trong tng lai.

141
CHNG 32 CA C KHOA N D PHO N G, N B T TH N G VA TA I SA N B T TH N G IAS 37

32.3.3 Nhn chung, tt ca cac khoan d phong la bt thng bi v nhng khoan nay khng chc
chn v mt thi gian hoc gia tr. Tuy nhin, trong pham vi chun mc nay, thut ng bt
thng c s dung cho cac khoan n va tai san khng c ghi nhn do:
s tn tai cua nhng khoan o c xac nhn bi nhng s kin tng lai khng chc

chn va khng th kim soat c, hoc

chung khng ap ng cac tiu ch ghi nhn.

CAC KHOAN D PHONG

32.3.4 Mt khoan d phong ch c ghi nhn khi:
mt doanh nghip co mt ngha vu hin tai (phap ly hoc mang tnh xy dng) phat sinh
t mt s kin trc y (s kin phat sinh n),
co th co dong tin rut ra khoi ngun vn kem theo cac li ch kinh t thanh toan khoan
n, va
co th c tnh mt cach tin cy v gia tr cua khoan n.

32.3.5 Trong nhng trng hp t thy (v du trong mt vu kin), co th khng ro la liu mt doanh
nghip co mt ngha vu n hin tai hay khng. Trong nhng trng hp nh vy, mt s kin
trc y c cho la lam phat sinh ngha vu n hin tai nu nhiu kha nng xay ra la co
ngha vu n hin tai vao ngay lp bang tng kt tai san.

32.3.6 Mt ngha vu phap ly thng phat sinh t mt hp ng hoc quy nh phap lut. Mt ngha
vu mang tnh xy dng phat sinh ch khi nao co ca hai iu kin di y:
Doanh nghip chng to cho cac bn khac thy, - bng mt cach thc a c xac lp t

tp quan trc y, nhng chnh sach a ban hanh hoc mt bao cao hin tai u chi tit-
, rng doanh nghip se chp nhn nhng trach nhim cu th.
Kt qua la, doanh nghip a tao ra cho cac bn khac mt hy vong co c s rng doanh

nghip se am nhim nhng trach nhim o.

32.3.7 Gia tr c ghi nhn la d phong se phai la mt c tnh tt nht cho nhng chi ph cn co
thanh toan ngha vu hin tai vao ngay lp bang tng kt tai san.

32.3.8 Mt s hoc tt ca cac khoan chi cn co thanh toan mt khoan d phong co th c d tnh
la c hoan tra bi mt bn khac (v du thng qua tin oi bao him, cac iu khoan bi
thng, hoc am bao cua ngi cung cp). Nhng khoan hoan tra nay c hach toan nh
sau:
Ghi nhn mt khoan hoan tra khi gn nh chc chn rng khoan hoan tra o se nhn

c khi doanh nghip thanh toan ngha vu n. Gia tr c ghi nhn cho vic hoan tra
khng c vt qua gia tr khoan d phong.
Hach toan khoan hoan tra nh mt tai san tach bit.

Chi ph lin quan n khoan d phong co th c trnh bay sau khi tr i gia tr c

ghi nhn cho mt khoan hoan tra trong bao cao thu nhp.

32.3.9 Cac khoan d phong cn phai c xem xet lai vao ngay lp bang tng kt tai san hang nm
va c iu chnh phan anh mc c tnh tt nht theo hin tai.

32.3.10 Mt khoan d phong ch c s dung cho cac khoan chi tiu theo ghi nhn ban u cho
khoan d phong.

32.3.11 IAS hng dn vic ap dung cac nguyn tc ghi nhn va tnh toan trong ba trng hp cu
th, o la l hoat ng tng lai, hp ng kho thc hin va tai c cu:
Khng c ghi nhn cac khoan d phong cho l hoat ng trong tng lai. D tnh v cac

khoan l hoat ng trong tng lai la du hiu ch bao rng mt s tai san danh cho hoat
ng co th b giam gia tr - khi o, IAS 36, Giam gia tr tai san, se c ap dung.
Ngha vu hin tai theo mt hp ng kho thc hin cn c ghi nhn va tnh toan nh

142
CHNG 32 CA C KHOA N D PHO N G, N B T TH N G VA TA I SA N B T TH N G IAS 37

mt khoan d phong. Mt hp ng kho thc hin la mt hp ng co chi ph khng th

tranh khoi thc hin ngha vu hp ng vt qua nhng li ch kinh t d tnh se thu
c theo hp ng.
Tai c cu la mt chng trnh do ban quan ly lp va kim soat lam thay i mt cach c

ban pham vi kinh doanh hoc cach thc tin hanh hoat ng kinh doanh o. Mt khoan
d phong cho chi ph tai c cu c ghi nhn khi nhng tiu ch ghi nhn thng thng
cho cac khoan d phong c ap ng. Mt ngha vu mang tnh xy dng tai c cu
phat sinh ch khi ma mt doanh nghip:
co mt k hoach chnh thc chi tit cho vic tai c cu; va
a n cho cac bn b anh hng s mong i co c s la doanh nghip se thc hin
vic tai c cu bng cach bt u thc hin k hoach o hoc cng b cac c tnh chu
yu cua chng trnh cho cac bn chu anh hng.
Khi vic tai c cu lin quan n vic ban mt hoat ng, khng co ngha vu nao phat sinh
t vic ban nay cho ti khi doanh nghip cam kt theo mt thoa thun ban hang mang tnh
rang buc.

CAC KHOAN N BT THNG

32.3.12 Doanh nghip khng c ghi nhn mt khoan n bt thng. Doanh nghip cn cng b
mt khoan n bt thng tr khi kha nng dong tin rut t ngun vn kem theo cac li ch
kinh t la rt kho xay ra.

32.3.13 Cac khoan n bt thng c anh gia lin tuc xac nh xem liu mt dong tin rut ra
khoi ngun vn kem theo cac li ch kinh t la co kha nng xay ra hay khng. Khi iu o la
co kha nng xay ra cho mt khoan muc trc y a c x ly la n bt thng, th khoan
d phong c ghi nhn.

CAC TAI SAN BT THNG

32.3.14 Mt tai san bt thng la mt tai san co kha nng phat sinh t nhng s kin trc y va
s tn tai cua tai san nay se ch c ghi nhn trong trng hp co xay ra hay khng mt
hoc nhiu s kin khng chc chn trong tng lai khng nm trong s kim soat cua
doanh nghip (v du mt khoan bao him ma doanh nghip ang oi bi thng co kt qua
khng chc chn.)

32.3.15 Doanh nghip khng c ghi nhn mt tai san bt thng. Mt tai san bt thng cn c
cng b khi co kha nng thu c cac li ch kinh t. Khi vic at c doanh thu gn nh
la chc chn, th tai san co lin quan khng phai la mt tai san bt thng va vic ghi nhn
cho tai san nay la phu hp theo Quy nh chung.

32.4 CNG B

32.4.1 Cac khoan d phong

Cng b nhng ni dung sau ring cho tng loai:
Cn i chi tit theo khoan muc cua s kt chuyn vao u va cui ky k toan, khng yu
cu s liu so sanh.
Din giai tom tt v ban cht cua ngha vu va thi gian d tnh cho bt ky lung ra nao

cua cac li ch kinh t phat sinh t ngha vu o.

Du hiu ch bao tnh khng chc chn v gia tr va thi gian cua nhng lung ra o.

Gia tr cua bt ky khoan hoan tra nao c d tnh, cng b gia tr cua bt ky tai san nao

a c ghi nhn cho khoan hoan tra d tnh.

32.4.2 Cac ngha vu n

143
CHNG 32 CA C KHOA N D PHO N G, N B T TH N G VA TA I SA N B T TH N G IAS 37

Cng b nhng ni dung sau cho ring tng loai:

Din giai tom tt v ban cht.
D tnh anh hng v mt tai chnh.
Du hiu ch bao tnh khng chc chn v gia tr va thi gian cua bt ky lung ra nao.
Kha nng co bt ky khoan hoan tra nao.

32.4.3 Cac tai san bt thng

Cng b nhng ni dung sau ring cho tng loai:
Din giai tom tt v ban cht.
D tnh anh hng v mt tai chnh.

32.4.4 Cac trng hp ngoai l

Khi bt ky thng tin nao c yu cu i vi cac khoan n/tai san bt thng khng c
cng b do thc tin khng th cng b, th vic o cn c nu ra.
Trong nhng trng hp rt t gp, vic cng b mt s hoc tt ca thng tin theo yu cu
co th d oan lam anh hng bt li nghim trong n v th cua doanh nghip trong
mt vu tranh chp vi cac bn khac v cac khoan d phong, n bt thng va tai san bt
thng. Trong nhng trng hp nay, khng cn phai cng b thng tin, tuy nhin ban
cht khai quat cua vu tranh chp cn c cng b cung vi vic giai thch tai sao thng
tin khng c cng b.

S RA QUYT NH
S nay tom tt nhng yu cu chnh cua chun mc.

Khi u

Ngha vu hin tai KHNG KHNG

Co kha nng co
la kt qua cua mt
ngha vu n?
s kin phat sinh

CO CO

Co kha nng co KHNG Kho co kha nng CO

lung tin ra? xay ra khng?

CO KHNG

c tnh co KHNG (hi m khi)

tin cy khng?

CO

Lp d phong Cng b n Khng lam g ca

bt thng

144
CHNG 32 CA C KHOA N D PHO N G, N B T TH N G VA TA I SA N B T TH N G IAS 37

NGHIN CU TNH HUNG

CAC KHOAN D PHONG, N BT THNG VA TAI SAN BT THNG

Nhng tnh hung sau lin quan n cac khoan d phong va cac khoan bt thng:
A. Cng ty Mighty Mouse Trap va mi bt u xut khu by chut sang My. Khu hin quang
cao cho by chut la: Ngi ban tt nht cua nang. Phong trao Giai phong California oi cng
ty bi thng 800.000 la v khu hiu quang cao nay c coi la xuc pham ti nhn phm cua
phu n. ai din phap ly cua cng ty co y kin rng vic bi thng co c thc hin hay khng
la tuy thuc vao phan quyt cua toa an. Tuy nhin, ho d tnh rng co ti 70% kha nng la
khoan oi bi thng se b t chi va 30% kha nng la thanh cng.

B. Cng ty Boss Ltd. chuyn v thit k va san xut mt loai xe th thao c ao. Trong nm tai
chnh hin tai, co 90 xe a c hoan thin va ban ra. Trong khi chay th xe, ngi ta phat hin
ra co li nghim trong trong may lai.

Co tt ca 90 khach hang a nhn c th thng bao v li nay va c yu cu mang xe cua

ho n sa cha min ph. Tt ca cac khach hang u cho thy y la thoa thun duy nht ma
ho yu cu. Chi ph d tnh cua khoan goi khach hang n sa cha la 900.000 la.

Nha san xut may iu khin la mt cng ty nim yt co u vn, a nhn trach nhim v li
nay, va tin hanh hoan tra cho Boss Ltd. moi chi ph co th phat sinh lin quan.

Trong k toan nhng vn trn c hach toan nh sau:

A. Ngha vu hin tai do s kin trc y gy ra: Bng chng hin co do cac chuyn gia cung cp
cho thy co nhiu kha nng khng co ngha vu hin tai vao ngay lp bang tng kt tai san; co
70% kha nng la khoan bi thng se b t chi. Khng co s kin phat sinh ngha vu nao xay
ra.

Kt lun: Khng co khoan d phong nao c ghi nhn. Vn c cng b nh mt khoan

n bt thng tr khi 30% kha nng c xem la rt kho xay ra.

B. Ngha vu hin tai do mt s kin trc y gy ra: Ngha vu mang tnh xy dng bt u t
la th cua doanh nghip, cung nh hy vong thoa ang cua khach hang la li se c sa
cha.

Lung ra cua cac li ch kinh t: Lung ra nm ngoai bt c s nghi ng co ly do nao.

Kt lun: Khoan d phong c ghi nhn. Tuy nhin, gn nh chc chn la tt ca chi ph se
c ngi cung cp may iu khin hoan tra. Mt tai san ring c ghi nhn trong bang tng
kt tai san. Trong bao cao thu nhp, chi ph lin quan n khoan d phong se c bao cao sau
khi tr i gia tr c ghi nhn cho vic hoan tra.

145
 CHNG 33

TAI SAN V HNH (IAS 38)

33.1 VN T RA

Nhng kha canh chu yu sau trong vic k toan tai san v hnh c quy nh:
Ghi nhn la mt tai san.

Xac nh gia tr kt chuyn.

Xac nh va hach toan l do giam gia.

Cac yu cu v cng b.

33.2 PHAM VI AP DUNG

IAS 38 ap dung cho tt ca cac tai san v hnh khng c quy nh chi tit trong mt IAS nao
khac. V du gm co mac san phm, phn mm may tnh, giy phep kinh doanh, c quyn
kinh tiu va tai san v hnh trong qua trnh phat trin.

33.3 HACH TOAN K TOAN

33.3.1 Mt tai san v hnh la mt tai san khng bng tin co th xac nh c ma khng cn co ni
dung vt cht; tai san nay c gi s dung trong san xut hoc cung cp hang hoa va
dch vu, cho cac bn khac thu, hoc muc ch hanh chnh. Mt tai san nh vy c kim
soat va khac bit ro vi gia tr li th cua mt doanh nghip.

33.3.2 Mt tai san v hnh c ghi nhn la tai san (theo Quy nh chung) khi:
co kha nng la doanh nghip se thu c cac li ch kinh t tng lai cua tai san nay, va
gia tr cua tai san co th tnh toan mt cach tin cy.
Tt ca cac chi ph khac lin quan n tai san v hnh c tnh vao chi ph a s dung (v du
nghin cu, ao tao, quang cao va chi ph chay thu).

33.3.3 Gia tr li th phat sinh ni b, nhan mac thng mai, tn cng b, quyn n ban, danh sach
khach hang, va cac khoan co ni dung tng t khng c ghi nhn la tai san.

33.3.4 Mt tai san v hnh cn c ghi nhn ngay t ban u theo chi ph cho du tai san o co c
t bn ngoai hay phat sinh trong ni b. Chi ph cho tai san v hnh sau o c ghi nhn la
chi ph nu khi phuc c chun mc thc hin cua tai san o. Nhng chi ph nay c
chuyn thanh vn khi doanh nghip co kha nng thu c cac li ch kinh t ln hn mc
chun thc hin ban u.

33.3.5 Cac tai san v hnh co th c ghi lai sau o theo cac phng phap sau:
Chi ph tr i khu hao tch luy; tc la s kt chuyn/gia tr s sach (hach toan chun), giam
xung gia tr co kha nng thu hi c t mt khoan l do giam gia.
Gia tr anh gia lai (phng phap c phep thay th), la gia tr thc t tr i khu hao tch
luy, giam xung gia tr co kha nng thu hi t mt khoan l do giam gia.
33.3.6 i vi bt ky mt d an ni b nao nhm tao ra mt tai san v hnh, giai oan nghin cu
va phat trin cn c phn bit. Chi ph nghin cu c hach toan nh mt khoan chi ph.

146
CHNG 33 TA I SA N V HNH IAS 38

Chi ph phat trin c ghi nhn la mt tai san v hnh nu tt ca yu t di y co th

c th hin:
Tnh kha thi v mt ky thut cua vic hoan thin tai san v hnh co th s dung c
hoc ban.
D nh hoan thin tai san v hnh va s dung hoc ban tai san nay.
Kha nng s dung hoc ban tai san v hnh.
Lam th nao tai san v hnh co th tao ra cac li ch kinh t tng lai.
Kha nng cung cp v ky thut, tai chnh y u va cac ngun khac hoan thin vic
phat trin va s dung hoc ban tai san v hnh.
Kha nng tnh toan chi ph.

33.3.7 Mt tai san v hnh c tnh khu hao theo phng phap h thng vi c tnh tt nht v
vong i hu dung. Co mt gia nh gy tranh cai la vong i hu dung cua mt tai san v
hnh khng qua 20 nm k t ngay co tai san s dung.
33.3.8 Phng phap khu hao c s dung cn phan anh cach thc doanh nghip s dung cac li
ch kinh t cua tai san. Nu cach thc o khng th xac nh c mt cach ang tin cy th
phng phap ng thng se c ap dung.
33.3.9 Nu gia nh 20 nm khng c chp nhn th tai san v hnh se c kim tra giam gia tr
hang nm va ly do khng chp thun gia nh nay phai c cng b.
33.3.10 anh gia xem liu mt tai san v hnh co b giam gia tr khng, doanh nghip cn ap dung
IAS 36, Giam gia tr tai san. Ngoai ra, chun mc nay yu cu doanh nghip t nht la hang
nm, c tnh s co th thu hi c t mt tai san v hnh cha co s dung.
33.3.11 Trong tr n gh p hp nh t kinh doanh, chi ph cho m t t i s n v hnh khng p n g c tiu ch x c
nh l n
tiu ch ghi nh n cho m t t i s n
v hnh s t o nn m t ph n
v o gi tr l i th .
33.3.12 Trong mt s lut nh, ph khu hao hang nm cho mt tai san v hnh se khac vi s giam
tr c c quan thu cho phep. Thu thu v sau cn c d phong cho s chnh lch nay
theo IAS 12.
33.3.13 IAS nay a ra nhng quy nh tam thi khac nhau da trn cach thc ma doanh nghip
bao cao a ghi nhn tai san v hnh trc y.

33.4 CNG B

33.4.1 Cac yu cu cng b i vi tng loai tai san v hnh, phn bit gia phat sinh ni b va cac
tai san v hnh khac nh sau:
Ch k toan
C s anh gia.
Cac phng phap khu hao.
Vong i hu dung hoc ty l khu hao.
Bao cao thu nhp va thuyt minh
Ph khu hao cho tng loai tai san ng thi ch ra dong khoan muc ma nhng ph khu
hao nay c a vao.
Tng s chi ph nghin cu va phat trin c ghi nhn la chi ph.

Bang tng kt tai san va thuyt minh

T n g gia tr g p
k t chuy n
(gi tr s sach) tr i kh u
hao tch lu cho t n
g lo i t i s n
vao u

v cu i k .

147
CHNG 33 TA I SA N V HNH IAS 38

Cn i chi ti t theo khoa n mu c cho nh n g thay i trong s k t chuy n trong ky ;

khng yu cu s liu so sanh.
Nu mt tai san v hnh c khu hao trn 20 nm, th cng b bng chng phan i gia
thit la vong i hu dung se khng qua 20 nm.
S kt chuyn cua tai san v hnh c em th chp am bao.
S kt chuyn cua tai san v hnh b han ch quyn s hu.
Cam kt v vn mua vao tai san v hnh.
Din giai, s kt chuyn, ky khu hao con lai cua bt ky tai san v hnh nao mang tnh
trong yu i vi toan b bao cao tai chnh cua doanh nghip.
i vi tai san v hnh co c t tr cp cua chnh phu va c ghi nhn ngay t u
theo gia tr thc t:
Gia tr thc t c ghi nhn t u cho nhng tai san nay.
S kt chuyn cua nhng tai san o.
c tnh toan theo cach hach toan tiu chun hay phng phap c phep thay th.

33.4.2 Cng b b sung i vi cac khoan anh gia lai nh sau:

Ngay vic anh gia lai co hiu lc.
S kt chuyn cua tng loai tai san v hnh a c kt chuyn trong bao cao tai chnh
theo chi ph ban u.
Gia tr va cn i chi tit cua s thng d sau anh gia lai.
Bt ky han ch nao v phn phi s thng d sau anh gia lai.

148
CHNG 33 TA I SA N V HNH IAS 38

NGHIN CU TNH HUNG

TAI SAN V HNH

Alpha Inc., la mt nha san xut phng tin m t, co mt b phn nghin cu thc hin cac d an
sau y trong nm:

D an 1: Thit k mt may iu khin khng vn hanh nh banh lai thng thng ma y lai lc
y cua cac ngon lai.

D an 2: Thit k b may han c iu khin bng in t ch khng phai bng c.

Di y la tom tt v chi ph cua mt b phn:

Chi ph chung D an 1 D an 2
Nghn la Nghn la Nghn la

Nguyn liu va dch vu 128 935 620

Nhn cng
Nhn cng trc tip - 620 320
Lng lanh ao b phn 400 - -
Nhn vin hanh chnh 725 - -
Chi ph chung
Trc tip - 340 410
Gian tip 270 110 60

Ngi lanh ao b phn danh 15% thi gian cho d an 1 va 10% cho d an 2.

Chuyn thanh vn chi ph phat trin cho nm s sach nh sau:

Nghn la

D an 1: Hoat ng c phn loai la nghin cu va tt ca chi ph c ghi nhn -

D an 2: (620 + 320 + 10% x 400 + 410 + 60) 1.450
1.450

149
 CHNG 34

TAI SAN U T (IAS 40)

34.1 VN T RA

Cac ni dung c ban sau trong vic k toan tai san u t c quy nh:
phn loai vao tai san u t
ghi nhn la tai san
xac nh gia tr kt chuyn theo:
tnh toan ban u
tnh toan v sau
yu cu cng b

34.2 PHAM VI CHUN MC

IAS 40 thay th cac yu cu trc y trong IAS 25. Chun mc ap dung cho tai san u t,
la tai san c gi (bi ngi chu s hu hoc ngi i thu trong hp ng cho thu tai
chnh) hng tin thu hoc cho vic tng gia vn hoc ca hai. Tai san gm co t ai,
nha ca hoc mt phn nha ca hoc ca hai. Loai tr tai san do ngi chu s hu chim dung
(PPE- xem IAS 16), tai san gi ban (Hang tn kho - xem IAS 2), tai san c xy dng
hoc phat trin (Hp ng xy dng - xem IAS 11), tai san c bn i thu gi theo hp
ng cho thu hoat ng (Tai san cho thu - IAS 17), cac ngun tai tao t nhin (Cac tai san
sinh hoc) va cac hoat ng thm do khai khoang.

34.3 HACH TOAN K TOAN

34.3.1 Vic anh gia cn phai c tin hanh khi mt khoan u t c phn loai la tai san u
t. Hng dn cho vic anh gia la mt tai san u t cn phai tao c lung tin kha c
lp vi cac tai san khac cua doanh nghip. Cac doanh nghip cn xy dng tiu ch ring
am bao phn loai thng nht gia tai san u t va tai san do chu s hu chim dung.

34.3.2 Mt tai san u t c ghi nhn la tai san (theo Quy nh chung cho IAS) nu:
co kha nng la trong tng lai doanh nghip se thu c cac li ch kinh t i kem vi
tai san
chi ph cua tai san co th tnh toan c mt cach ang tin cy.

34.3.3 Vao ln tnh toan ban u tai san u t c ghi nhn theo chi ph, bao gm gia mua va chi
ph trc tip cho giao dch (v du dch vu phap ly, thu chuyn nhng va cac loai chi ph
giao dch khac). Tuy nhin, chi ph quan ly hanh chnh chung va chi ph khi s b loai tr.

34.3.4 Doanh nghip co th tnh toan v sau cho tt ca cac tai san u t theo mt trong nhng m
hnh sau:
M hnh chi ph: tnh toan tai san u t theo chi ph tr i khu hao tch luy va l do
giam gia (hach toan chun trong IAS cho PPE).
M hnh gia tr thc t: Tt ca cac tai san u t c nh gia theo gia tr thc t. Cac
khoan lai va l do thay i gia tr thc t c ghi nhn vao bao cao thu nhp khi nhng
khoan nay phat sinh. M hnh gia tr thc t khac vi m hnh nh gia chng mc cac

150
CHNG 34 TA I SA N U T IAS 40

khoan lai va l do thay i gia tr c ghi nhn vao bao cao thu nhp ch khng phai
ghi nhn trc tip vao vn.

34.3.5 Cac nguyn tc sau c ap dung xac nh gia tr thc t cua tai san u t:
Khi co th trng si ng cho tai san tng t, y co th la mt ch bao ang tin cy
v gia tr thc t, vi iu kin la nhng khac bit v ban cht, iu kin va a im
cua cac tai san c xem xts va thay i khi cn thit.
Cac phng phap nh gia mang tnh thc tin hn cung c phep s dung khi khng
co th trng mua ban si ng.
Trong nhng trng hp ngoai l, khi chc chn la tai san u t c mua vao ln u
va doanh nghip khng th xac nh gia tr thc t cua tai san th tai san nay c tnh
toan co s dung phng phap hach toan chun trong IAS 16 cho ti ngay thanh ly.
Doanh nghip tnh toan tt ca tai san u t khac theo gia tr thc t.

34.3.6 Vic chuyn giao sang hoc t tai san u t cn phai c tin hanh khi co thay i trong
vic s dung. Quy nh c bit ap dung cho vic xac nh gia tr kt chuyn vao ngay chuyn
giao.

34.3.7 Chi ph v sau cho tai san u t c ghi nhn la chi ph nu cac khoan nay khi phuc lai
tiu chun hoat ng. Cac chi ph nay c chuyn thanh vn khi co kha nng la doanh
nghip se thu c nhng li ch kinh t vt trn mc tiu chun hoat ng ban u.

34.4 CNG B

Cac ni dung yu cu cng b chnh gm co:

Ch k toan:
tiu ch phn bit tai san u t vi tai san do chu doanh nghip chim dung.
cac phng phap va gia nh quan trong ap dung trong vic xac nh gia tr thc t.
Mc xac nh gia tr thc t bi c quan nh gia clp.
cac c s tnh toan, phng phap khu hao, va cac mc ty l nh gia tai san u t theo
m hnh chi ph.
vic ap dung va gia tr cua nhng han ch i vi tai san u t.
cac ngha vu quan trong theo hp ng mua, xy dng hoc phat trin tai san u t
hoc cho vic sa cha hoc nng cp tai san.
Bao cao thu nhp va thuyt minh
Thu nhp cho thu
chi ph hoat ng trc tip phat sinh t tai san u t tao thu nhp cho thu
chi ph hoat ng trc tip t tai san u t khng tao thu nhp cho thu.
Bang tng kt tai san va thuyt minh
Khi doanh nghip ap dung m hnh gia tr thc t:
cn i chi tit v nhng thay i gia tr kt chuyn trong ky
Ngoai tr nhng trng hp tai san u t khng th tnh toan theo gia tr thc t (do
khng co gia tr thc t) th vic cn i nu trn cn phai c cng b tach bit vi
nhng tai san u t khac c trnh bay theo gia tr thc t.
Khi doanh nghip ap dung m hnh chi ph:
toan b yu cu cng b cua IAS 16 cn c ap ng.
Gia tr thc t cua tai san u t c cng b bng vic thuyt minh.

151
CHNG 34 TA I SA N U T IAS 40

S RA QUYT NH

S di y tom tt vic phn loai, ghi nhn va tnh toan tai san u t. S nay da trn s
ra quyt nh ap dung theo IAS 40.

Bt u

Co
Tai s n
co c gi ba
n
trong quy trnh san xut kinh S dung AC 108
doanh thng thng khng?

Khng
Co S dung AC 123 (phng
Tai san co do chu doanh phap chun hoc c
nghip chim dung khng? phep thay th

Khng
Co S dung AC 109 (phng
Tai san co phai ang c phap chun hoc c
xy dng va phat trin phep thay th) cho ti khi
khng? hoan thin
Khng

Hoan tt
Tai san nay la mt
tai san u t

Tai san u t co ap ng Khng

cac yu cu cho vic ghi Ghi nhn v sau
nhn khng?

Co
Tnh toan ban u tai
san u t theo chi ph

Co
S dung AC 123 (chun)
Co M hnh chi ph cho vic cng b theo

IAS 40
Tnh toan v sau cho tai
san u t bng mt trong
2 cach

S dung IAS 40
M hnh gia tr thc
t

152
CHNG 34 TA I SA N U T IAS 40

NGHIN CU TNH HUNG

TAI SAN U T

MatchboxInc. la nha san xut chi cho cac be trai. Nhng thng tin di y lin quan n tai
san c nh do cng ty s hu:

Khoanh t Erf181 Hatfield $

Toa nha xy dng trn khoanh t nay (mua vao ngay 30/6/20x0) 800.000
Nng cp toa nha m rng sc cha tng cho thu 2.100.000
Sa cha va bao tr tai san u t trong nm 400.000
Tin cho thu a thu trong nm 50.000
160.000

Tai san c s dung cho tru s hanh chnh cua cng ty (khoang 6% din tch san). Tai san ch c
ban khi la mt n v hoan chnh. Phn con lai cua toa nha c em cho thu theo hp ng cho
thu hoat ng. Cng ty cung cp cho bn i thu cac dch vu an toan.

Cng ty nh gia tai san u t theo m hnh gia tr thc t. Vao ngay 31/12/20x0, la ngay lp bang
tng kt tai san, ng Carmax (la mt ngi nh gia tn nhim) nh gia tai san vi gia $3.620.000.

k toan cho khoan u t trong bao cao tai chnh cua Matchbox vao ngay 31/12/20x0, tai san phai
c phn loai la tai san u t hoc tai san do chu doanh nghip chim dung. Tai san nay c
phn loai la tai san u t va c hach toan theo m hnh gia tr thc t trong IAS 40. Ly do la
phn chim dung cua cng ty cho muc ch hanh chnh la khng ang k (6%) va cac phn tai san
khng th ban tach bit. Ngoai phn ln din tch san cua tai san c s dung tao thu nhp cho
thu va cac dch vu an toan cung cp cho ngi i thu la khng ang k.

Phng phap hach toan va cng b v tai san trong bao cao tai chnh cua Matchbox nh sau:

BANG TNG KT TAI SAN NGAY 31/12 20X0

Thuyt minh $
TAI SAN
Tai san dai han
Tai san, nha xng va thit b xxx,xxx
Tai san u t (phep tnh a) 4 3.600.000

153
CHNG 34 TA I SA N U T IAS 40

NGHIN CU TNH HUNG

TAI SAN U T
TIP

CH K TOAN

6. Tai san u t
Tai san u t la tai san gi tao thu nhp cho thu. Tai san u t c bao cao theo
gia tr thc t, c c quan nh gia a ng ky xac nh vao ngay lp bang tng kt tai
san da trn bng chng th trng vi cac mc gia gn nht at c qua cac giao dch
c lp cho nhng tai san tng t trong cung khu vc.

THUYT MINH BAO CAO TAI CHNH

4. Tai san u t $

S d u ky -
Phat sinh thm 2.900.000
Nng cp vi chi ph v sau 400.000
Lai rong khi iu chnh gia tr thc t 300.000
S d cui ky theo gia tr thc t 3.600.000

PHEP TNH

a. Gia tr kt chuyn cua tai san u t

$
t ai 800.000
Nha ca 2.100.000
Nng cp nha ca 400.000
3.300.000
Gia tr thc t 3.600.000
Tng gia tr trnh bay trong bao cao thu nhp (300.000)

154
 PHU LUC I

CAC CHUN MC IASC HIN CO HIU LC

K T NGAY 31/12/2000

Quy nh chung v vic Lp va Trnh bay Bao cao Tai chnh

IAS 1 Trnh bay cac bao cao tai chnh (sa i nm 1997)
IAS 2 Hang tn kho
IAS 3 Khng con hiu lc. c thay th bi IAS 27 va IAS 28
IAS 4 a bo. c thay th bi IAS 16, IAS 22 va IAS 38
IAS 5 Khng con hiu lc. c thay th bi IAS 1 (sa i 1997)
IAS 6 Khng con hiu lc. c thay th bi IAS 15
IAS 7 Bao cao lu chuyn tin t
IAS 8 L lai rong cua ca ky, cac li c ban, va thay i ch k toan
IAS 9 Khng con hiu lc. c thay th bi IAS 38
IAS 10 Cac s ki n
xay ra sau ng y
lp b n
g tng kt t i s n
(s a
i 9
199)
IAS 12 Thu thu nhp
IAS 13 Khng con hiu lc. c thay th bi IAS 1 (sa i 1997)
IAS 14 Bao cao nganh
IAS 15 Thng tin phan anh anh hng cua bin ng gia ca
IAS 16 Tai san, xng va thit b
IAS 17 Tai san cho thu
IAS 18 Doanh thu
IAS 19 Li ch tra cng nhn vin
IAS 20 K toan cac khoan tr cp cua chnh phu va cng b v tr giup chnh phu
IAS 21 Anh hng do thay i ty gia hi oai
IAS 22 Hp nht kinh doanh
IAS 23 Chi ph i vay
IAS 24 Cng b v cac bn lin quan
IAS 26 K toan va bao cao theo quy li ch hu tr
IAS 27 Bao cao tai chnh tng hp va k toan cac khoan u t vao cac cng ty con
IAS 28 K toan cac khoan u t trong cac n v lin kt
IAS 29 Bao cao tai chnh trong cac nn kinh t siu lam phat
IAS 30 Ni dung cng b trong bao cao tai chnh cua cac ngn hang va cac t chc tn dung
tng t
IAS 31 Bao cao tai chnh cho cac khoan phn chia quyn li trong cac lin doanh
IAS 32 Cac cng cu tai chnh: cng b va trnh bay

155
 IAS 33 Thu nhp trn mt c phiu
IAS 34 Bao cao tai chnh tam thi
IAS 35 Hoat ng b ngng
IAS 36 Giam gia tr tai san
IAS 37 Cac khoan d phong, n bt thng va tai san bt thng
IAS 38 Tai san v hnh
IAS 39 Cac cng cu tai chnh: ghi nhn va tnh toan
IAS 40 Tai san u t

156
 PHU LUC II

GIAI THCH CHO IASC CO HIU LC

K T NGAY 31/12/1998

SIC_1 Tnh nht quan - cac cng thc chi ph khac nhau i vi hang tn kho (IAS 2)
SIC_2 Tnh nht quan - vn hoa chi ph i vay (IAS 23)
SIC_3 Xoa cac khoan lai va l cha thc hin t nhng giao dch vi cac n v lin kt (IAS
28)
SIC_4 Bo
SIC_5 Phn loai cac cng cu tai chnh - d phong thanh toan bt thng (IAS 32)
SIC_6 Chi ph thay i phn mm ang s dung (quy nh chung)
SIC_7 S dung ng Euro (IAS 21)
SIC_8 Ap dung ln u cac IAS lam c s ban u cho vic k toan (IAS 1)
SIC_9 Hp nht kinh doanh - phn loai la mua hay hp nht quyn li (IAS 22)
SIC_10 Tr cp chnh phu - khng co quan h cu th ti hoat ng kinh doanh (IAS 20)
SIC_11 Ngoai hi - vn hoa cac khoan l t giam gia manh ngoai t (IAS 21)
SIC_12 Hp nht cac t chc co muc ch c bit
SIC_13 Cac n v chu kim soat chung, ong gop cac khoan khng bng tin cua cac bn tham
gia lin doanh (IAS 31)
SIC_14 Tai san, nha xng va thit b - bi thng giam gia tr hoc l cua cac khoan muc
(IAS 16)
SIC_15 Cac u ai trong thu hoat ng (IAS 17)
SIC_16 Vn c phn - cac cng cu vn mua lai (c phiu quy) (IAS 32)
SIC_17 Vn c phn - chi ph cua giao dch vn c phn (IAS 32)
SIC_18 Tnh nht quan - cac phng phap thay th (IAS 1)
SIC_19 Bo
SIC_20 Phng phap k toan vn - ghi nhn cac khoan l (IAS 28)
SIC_21 Thu thu nhp - thu hi lai cac tai san khng khu hao c nh gia lai (IAS 12)
SIC_22 Hp nht kinh doanh - thay i tip theo cho gia tr thc t va gia tr li th c ghi
nhn ban u (IAS 22)
SIC_23 Tai san, nha xng, thit b - kim tra c ban va chi ph lin quan (IAS 16)
SIC_24 Thu thu nhp - thay i tnh trang thu cua doanh nghip va cac c ng (IAS 12)

157
 PHU LUC III

NI DUNG CNG B THEO YU CU

CUA IAS TRONG BAO CAO TAI CHNH CUA CAC NGN HANG -
PHN THEO LOAI RUI RO

YU CU CNG B THAM KHAO IAS

A. NHN XET QUAN LY

Mc du mt s rui ro cua nganh ngn hang co th c phan anh trong cac bao cao tai
chnh, ngi s dung co th hiu c ro hn nu ban quan ly a ra nhn xet m ta cach
thc quan ly va kim soat cua mnh i vi nhng rui ro nay, cu th nh sau:
Nhn xet v cac mc lai sut trung bnh, trung bnh tai san sinh lai, va trung bnh IAS 30.17
cac khoan n chu lai trong mt ky.
Thng tin v cac ky co hiu lc va v cach thc ngn hang quan ly va kim soat IAS 30.35
rui ro i kem cac thi gian ao han va cac mc lai sut khac nhau cua tai san va
n. IAS 32.42
Thao lun v cac chnh sach quan ly cho vic kim soat nhng rui ro i kem cac
cng cu tai chnh, bao gm cac chnh sach cho nhng vn nh t bao him rui
ro, tranh tp trung rui ro bt hp ly va cac yu cu v th chp giam thiu rui IAS 32.43
ro tn dung.
M ta muc tiu va chnh sach quan ly rui ro tai chnh bao gm chnh sach t bao
him cho tng loai giao dch theo d bao.

B. RUI RO TAI CHNH

1. C cu bang tng kt tai san (bao gm ca cac hoat ng va khoan muc ngoai bang)
C s phn bit gia cac giao dch nay vi cac s kin khac mang lai vic ghi nhn IAS 30.8
cac khoan tai san va n va nhng s kin ch mang lai cac khoan bt thng va IAS 1.97
cam kt.
Cac iu khoan, iu kin va ch k toan cho tng loai tai san tai chnh, n tai chnh IAS 32.47
va cng cu vn, gm co thng tin v mc va ban cht, cac iu khoan va iu kin IAS 1.97
quan trong cua cac yu t co th anh hng n gia tr, thi gian va tnh chc chn
cua dong tin trong tng lai, v du nh:
gia tr gc/c tnh
ngay ao han hoc thc hin
la chon thanh toan trc va cac ky
la chon chuyn i
gia tr va thi gian cua cac khoan thu c hoc thanh toan
ty l hoc gia tr cac khoan lai va c tc
th chp c gi
thng tin v ngoai t
cac kh c
IAS 30.23
Ch k toan, bao gm ca cac tiu ch ghi nhn va c s tnh toan c dung, v
IAS 39.167
du nh:
cac phng phap va gia nh c ap dung cho vic c tnh gia tr thc t,
tach bit cho cac loai tai san tai chnh va n tai chnh.
cac khoan lai/l khi tnh toan lai cac tai san tai chnh danh ban c a
vao lai hoc l trong ky hoc c ghi nhn trc tip vao vn.

158
YU CU CNG B THAM KHAO IAS

cach thc thng thng k toan cho cac khoan mua va ban cac tai san tai chnh
vao ngay giao dch hoc ngay thanh toan (cho tng loai tai san tai chnh).
Cac tai san va n co th c bu tr ch khi ma:
co quyn theo lut nh IAS 30.26
co d tnh chuyn thanh tin mt tai san hoc thanh toan mt khoan n theo
phng phap bu tr.
Cac khoan bt thng va cam kt sau c yu cu cng b theo IAS 37: IAS 37
tnh cht va gia tr cua cac khoan cam kt cp tn dung khng th huy ngang.
tnh cht va gia tr cua cac khoan bt thng va cam kt phat sinh t cac
khoan muc ngoai bang, gm co:
cac khoan thay th tn dung trc tip, chng han nh cac khoan am bao
chung co cac khoan n, am bao chp thun ngn hang, va th tn dung d
phong dung lam am bao tai chnh cho cac khoan vay va chng khoan.
mt s khoan bt thng lin quan n giao dch gm co trai phiu cng trnh,
trai phiu u thu, trai quyn va th tn dung d phong lin quan ti cac giao
dch cu th.
cac khoan bt thng ngn han, t thanh khoan lin quan n giao dch phat
sinh t vic chuyn dch hang hoa, v du nh tn dung chng t trong trng
hp t giao hang hang ban u c dung lam am bao.
cac thoa thun ban va mua lai khng c ghi nhn trong bang tng kt tai
san.
cac khoan muc lai va lin quan n ty gia hi oai bao gm cac khoan trao i,
quyn la chon va hp ng tng lai.
cac cam kt khac, cac hp ng bao him n va hp ng bao lanh lin hoan. IAS 30.53
Tng gia tr cua cac khoan n c am bao va tnh cht va gia tr kt chuyn cua
nhng tai san c em th chp lam am bao.
Nu ngn hang tham gia cac hoat ng tn thac quan trong: IAS 30.55
cng b s vic nay
cho thy mc hoat ng
Cng b ring cho cac khoan t bao him gia tr thc t theo ch nh, bao him IAS 32.91
dong tin va bao him cho mt khoan u t vao mt n v nc ngoai: IAS 39.169 (b) va
m ta khoan t bao him (c)
m ta cac cng cu tai chnh c dung bao him va gia tr thc t cua cng
cu o.
ban cht cua loai rui ro c bao him
i vi vic t bao him cac giao dch c d bao:
ky d kin phat sinh giao dch
d tnh thi im xac nh lai hoc l rong
m ta bt ky giao dch nao c d oan trc y a c k toan cho vic t
bao him nhng d kin khng con xay ra na.
i vi nhng khoan lai/l lin quan n vic bao him dong tin a c ghi nhn
trc tip vao vn (thng qua bao cao thay i vn chu s hu):
gia tr c ghi nhn vao vn c phn
gia tr c tach khoi vn c phn chuyn sang lai hoc l rong trong ky
gia tr c tach khoi vn c phn va c phn b vao gia tr kt chuyn cua
tai san va n trong giao dch theo d oan c bao him.

2. Kha nng sinh li va c cu bao cao thu nhp

Cng b cac chnh sach k toan sau: IAS 30.8
ghi nhn cac loai thu nhp chnh IAS 1.97
xac nh chi ph rui ro chung cua nganh ngn hang va phng phap k toan
cac chi ph nay.
Bao cao thu nhp phai nhom thu nhp va ch ph theo ban cht va cng bao gia tr IAS 30.9 va 30.10
cua cac loai thu nhp va chi ph chnh. Ngoai cac yu cu cua cac IAS khac, bao cao
thu nhp hoc thuyt minh cn phai co cac ni dung sau:

159
YU CU CNG B THAM KHAO IAS

thu nhp lai va cac loai thu nhp tng t

chi ph lai va cac loai chi ph tng t
thu nhp c tc
thu nhp ph va hoa hng
tra ph va hoa hng
cac loai thu nhp hoat ng khac
chi ph hanh chnh chung
cac loai chi ph hoat ng khac
Cac khoan thu nhp va chi ph khng c bu tr tr khi nhng khoan lin quan IAS 30.13
ti cac giao dch t bao him va nhng khoan tai san va n a c bu tr trong
bang tng kt tai san.
Cac khoan c khoanh ring lin quan ti rui ro chung cua ngn hang (gm co IAS 30.50
cac khoan l trong tng lai va cac loai rui ro khac khng th lng trc c
hoc cac khoan bt thng), ngoai nhng khoan phai c thc hin tch luy theo
IAS 37, cn phai c cng b ring la cac khoan phn b thu nhp lai. Bt ky
khoan giam gia tr nao cho nhng khoan nay u c ghi co trc tip vao thu
nhp lai.
i vi cac khoan lai/l t vic tnh toan lai tai san tai chnh danh ban, a c IAS 39.170(a)
ghi nhn vao vn c phn:
gia tr c ghi nhn
gia tr c tach khoi vn c phn chuyn sang lai hoc l rong trong ky
Cac khoan thu nhp, chi ph, lai va l quan trong phat sinh t cac khoan tai san IAS 39.170(c)
va n tai chnh
thu nhp va chi ph lai c trnh bay tach bit
gia tr a thc hin va cha thc hin c trnh bay tach bit
lai va l t vic thi khng ghi nhn c trnh bay tach bit vi nhng khoan
phat sinh t vic iu chnh gia tr thc t
gia tr thu nhp lai c tch luy t cac khoan vay kho oi c trnh bay tach
bit
Ban cht va gia tr cua bt ky khoan l do giam gia nao hoc vic ghi ao lai khoan IAS 39.170 (f)
l o.

3. Rui ro mt kha nng thanh toan n han

i vi nhng tai san tai chnh c kt chuyn vt qua gia tr thc t: IAS 32.88
gia tr kt chuyn va gia tr thc t, tng tai san ring bit hoc theo phn
nhom tng ng cua nhng tai san o.
ly do khng giam gia tr kt chuyn, bao gm ca bng chng cho thy kha nng
thu hi gia tr nay.;
(LU Y: Tt ca cac khoan muc khac khng c cng b theo gia tr thc t co th co
anh hng bt li n rui ro v kha nng thanh toan n han).
i vi nhng tai san c tnh toan theo chi ph hao mon:
cng b v s vic IAS 39.170 (b)
din giai cac tai san tai chnh
gia tr kt chuyn
giai thch tai sazo gia tr thc t khng th tnh toan c mt cach tin cy
mt loat c tnh co kha nng ri vao gia tr thc t
cng b nhng ni dung sau khi nhng tai san c ban:
s vic

gia tr kt chuyn vao thi im ban

lai hoc l c ghi nhn

i vi vic chng khoan hoa hoc cac thoa thun mua lai:
ban cht va gii han giao dch IAS 39.170 (d)
din giai thng tin th chp va nh lng v nhng gia nh c ban cho vic
tnh toan gia tr thc t
khi tai san tai chnh khng con c ghi nhn na

160
YU CU CNG B THAM KHAO IAS

Ly do phn loai lai bt ky tai san tai chnh nao phai c bao cao theo gia tr hao IAS 39.170 (e)
mon thay v gia tr thc t.
Gia tr kt chuyn cua nhng tai san tai chnh c th chp lam am bao cho cac IAS 39.170 (g)
khoan n va bt ky iu khoan, iu kin nao lin quan n nhng tai san c
th chp.

4. Rui ro tn dung
C s xac nh cac khoan l t cac khoan cho vay va tam ng va xoa cac khoan cho IAS 30.8
vay va tam ng khng co kha nng thu hi.
Ngoai cac ni dung yu cu theo cac IAS khac, bao cao thu nhp hoc thuyt minh a IAS 30.10
vao tn tht t cac khoan vay va tam ng.
Ngoai cac ni dung yu cu cua cac IAS khac, bang tng kt tai san hoc thuyt minh IAS 30.19
cn a vao nhng tai san sau:
Phat hanh cho va cho vay va tam ng cho cac ngn hang khac
Cho khach hang vay hoc tam ng.
Bt ky mang tp trung ln nao trong tai san, n va cac khoan muc ngoai bang theo IAS 30.40
vung a ly, khach hang hoc nhom nganh hoc cac vung tp trung rui ro khac.
i vi cac khoan l t cac khoan cho vay va tam ng:
Chi tit v thay i d phong l cac khoan cho vay va tam ng trong ky, cng IAS 30.43
b ring cho:
gia tr c ghi nhn la d phong trong ky hin tai
s c xoa cho cac khoan khng co kha nng thu hi
bt ky khoan ghi co nao cho s a c thu hi
Tng gia tr d phong tn tht cac khoan cho vay va tam ng trn bang tng kt
tai san.
Tng gia tr cac khoan cho vay va tam ng khng c tch luy lai va khng c
lam c s xac nh gia tr kt chuyn.
Cac khoan c tach ring cho l cac khoan cho vay va tam ng vt qua s d IAS 30.44
phong tnh toan thng thng c k toan thanh cac khoan danh ring trong thu
nhp lai. Bt ky phn giam nao t nhng khoan nay cung se c ghi co trc
tip vao thu nhp lai va khng c a vao bao cao thu nhp.
i vi giao dch cua bn i tac lin quan, cng b cac ni dung sau (IAS 24): IAS 30.58
Chnh sach cho vay cua ngn hang
S c tnh vao hoc ty l cua:
cac khoan cho vay va tam ng, tin gi va chp nhn va ha phiu
cac loai thu nhp chnh, chi ph lai, va hoa hng a tra
chi ph c ghi nhn trong ky cho cac khoan l t cac khoan cho vay va tam
ng va gia tr d phong vao ngay lp bang tng kt tai san
cac cam kt khng th huy ngang va cac khoan bt thng phat sinh t cac
khoan muc ngoai bang
i vi tng loai tai san tai chnh: IAS 32.66
Gia tr th hin tt nht rui ro tn dung ti a khng tnh n gia tr thc t
cua khoan th chp
Cac khu vc tp trung quan trong rui ro tn dung
Cac thng tin khac v rui ro tn dung
Ngi cho vay cng b: IAS 39.170 (h)
Gia tr thc t cua khoan th chp c chp nhn va c phep ban hoc em
th chp lai nu khng b li
Cac iu khoan va iu kin quan trong lin quan n vic s dung tai san th
chp.

(LU Y: Vic tun thu cht che cac yu cu lut nh khng phai la am bao cho vic
trnh bay trung thc. Vic ap dung ung cac c im nh tnh cua quy tc ni dung
quan trong hn hnh thc va quy tc thn trong cn am bao c rng thng tin v rui
ro tn dung la ang tin cy. Ca ni dung va thc tin kinh t u quan trong trong vic

161
YU CU CNG B THAM KHAO IAS

xac nh kha nng thu hi cac khoan cho vay va tam ng. Ngoai ra, quy tc thn trong -
tnh n mc thn trong khi a ra c tnh trong nhng iu kin khng chc chn -
cn c thc hin am bao rng tai san va thu nhp khng b nh gia qua cao va cac
khoan n va chi ph th khng b nh gia qua thp.)

5. Rui ro v tnh thanh khoan

Nhom tai san va n trong bang tng kt tai san theo ban cht cac khoan va lit k IAS 30.18
theo trnh t phan anh tnh thanh khoan tng i.
Ngoai cac yu cu trong cac IAS khac, bang tng kt tai san hoc thuyt minh gm co: IAS 30.19
Tai san:
tin mt va s d tai khoan tai ngn hang trung ng
tn phiu khac va cac loai tn phiu c tai chit khu vi ngn hang trung
ng
chng khoan chnh phu va cac loai chng khoan khac gi cho muc ch giao
dch
cac tai san phat hanh trn th trng tin t
N:
cac khoan tin gi t cac ngn hang khac
cac khoan tin gi trn th trng tin t
n cac khach hang gi tin khac
chng ch tin gi
ha phiu va cac khoan n khac co chng t
cac khoan i vay khac

Phn tch va phn b cac khoan tai san va n theo cac nhom ao han theo thi gian IAS 30.30 va 30.33
con lai gia ngay lp bang tng kt tai san va ngay ao han theo hp ng. Cac v
du v cac nhom gm co:
di mt thang
t mt n ba thang
t ba thang n mt nm
t mt n nm nm
nm nm tr ln
(Thi gian ao han co th c th hin theo thi gian con lai cho n ngay thanh toan IAS 30.35
lai hoc t ky u cho n ngay thanh toan lai.)

6. Rui ro lai sut (nh gia lai)

i vi tng loai tai san tai chnh va n tai chnh: IAS 32.56
nh gia lai theo hp ng hoc ngay ao han, tuy theo ngay nao sm hn
lai sut ap dung
cac thng tin khac v rui ro lai sut
Phn tch va phn b cac khoan tai san va n theo nhom thi gian ao han theo IAS 30.33 va 30.35
ky con lai cho n ngay trao i lai sut tip theo. V du v cac ky gm co:
di mt thang
t mt n ba thang
t ba thang n mt nm
t mt n nm nm
nm nm tr ln

7. Rui ro th trng
C s nh gia cac chng khoan u t va chng khoan giao dch IAS 30.8
Ngoai cac yu cu cng b theo cac IAS khac, bao cao thu nhp hoc thuyt minh IAS 30.10
gm co:
lai tr i l t chng khoan giao dch
lai tr i l t chng khoan u t
Cac khoan lai va l sau c bao cao theo phng phap bu tr: IAS 30.15

162
YU CU CNG B THAM KHAO IAS

ban hoc thay i gia tr kt chuyn chng khoan giao dch

ban chng khoan u t
Ngoai cac yu cu cng b theo cac IAS khac, bang tng kt hoc thuyt mminh IAS 30.24
a cac loai chng khoan u t vao mt loai tai san ring
gia tr th trng cua chng khoan giao dch va chng khoan u t kha mai
nu khac vi gia tr kt chuyn
i vi tng loai tai san va n tai chnh, cng b thng tin v gia tr thc t: IAS 32.77
gia tr thc t cua cac cng cu c giao dch
tai san c gi hoc n se c phat hanh: gia chao mua
tai san se c mua vao hoc n c gi: gia chao ban
i vi cng cu khng c giao dch, co th cng b nhiu gia tr
khi thc t khng xac nh c gia tr thc t mt cach tin cy, s vic nay
cn c cng b cung vi thng tin v cac c trng chu yu cua cng cu tai
chnh c ban thch ng vi gia tr thc t.
i vi cac tai san tai chnh c kt chuyn vt qua gia tr thc t: IAS 32.88
gia tr kt chuyn va gia tr thc t, cho ring tng tai san hoc nhom tai san
ly do khng giam gia tr kt chuyn, gm ca bng chng th hin kha nng thu
hi.
(Xem thm phn v rui ro kha nng thanh toan n han)

8. Rui ro tin t
Ngoai cac yu cu cng b theo cac IAS khac, bao cao thu nhp hoc thuyt minh a IAS 30.10
vao:
lai tr i l giao dch ngoai t
Cac khoan lai va l sau thng c bao cao theo phng phap bu tr: IAS 30.15
kinh doanh ngoai t
Gia tr cac khoan rui ro ngoai t rong quan trong IAS 30.40

163
 TAI LIU THAM KHAO

Epstein, B.J and A.A Mirza. 1998, IAS 98 - Interpretation and Application of International
Acounting Standards (Giai thch va ap dung cac Chun mc k toan quc t), 1998,
New York: John Willey & Sons.

Hattingh, C.P. 1998. Finacial Acounting Course - One page summaries (Bai hoc k toan tai chnh
- Tom tt trong mt trang). Randburg: PC Finance Research CC.
Lewis, R. and D. Pendrill. 1994. Advanced Financial Accouting, 4th ed (K toan tai chnh cao
cp, xut ban ln th 4). London: Pitman Publishing.

Oppermann, H.R.B., S.F. Booysen, M.Koen, C.S Binnekade, va J.G.I Oberholster. 1997.
Accounting Standards, 7th ed (Cac chun mc k toan, xut ban ln th 7). Cape
Town: Juta.

School of Accountancy. 1995. The 1995 QE. Pretoria: University of Pretoria.

Vorster, Q., W.A.Joubert, M.Koen, and C.Koornhof. 2000. Descriptive Accounting, 5th ed (K toan
din giai, xut ban ln th 5). Durban: Buttewrths.

164
 (IAS 8)

165