DChuong I

Chöông I.
SOÁ HÖÕU TÆ – SOÁ THÖÏC
Tieát 1.
Ngaøy soaïn: 22-8-2008
§1. TAÄP HÔÏP Q CAÙC SOÁ HÖÕU TÆ.
I. MUÏC TIEÂU BAØI DAÏY.

1. Kieán thöùc:
- Hieåu ñöôïc khaùi nieäm soá höõu tæ, caùch bieåu dieãn soá höõu tæ treân truïc soá vaø so saùnh
soá höõu tæ.
- Böôùc ñaàu nhaän bieát ñöôïc moái quan heä giöõa caùc taäp hôïp soá: N  Z  Q.
2. Kyõ naêng:
Bieát bieåu dieãn soá höõu tæ treân truïc soá, bieát so saùnh hai soá höõu tæ.
3. Thaùi ñoä:
Giaùo duïc hs coù yù thöùc tö duy veà quan heä caùc soá trong caùc taäp hôïp soá ñaõ hoïc.
II. CHUAÅN BÒ.

1. Giaùo vieân: Sgk, thöôùc thaúng coù chia khoaûng, baûng phuï, phaán maøu.
2. Hoïc sinh: OÂn kieán thöùc veà soá nguyeân, phaân soá ñaõ hoïc ôû lôùp 6.
III. HOAÏT ÑOÄNG DAÏY HOÏC.

1. OÅn ñònh lôùp: (1 phuùt)
Quan saùt, kieåm dieän lôùp 7A1:.................; 7A2:.................; 7A3:.................
2. Kieåm tra baøi cuõ: (6 phuùt)
Gv oân taäp moät soá kieán thöùc ôû lôùp 6 coù lieân quan:
- Theá naøo laø phaân soá? Phaân soá baèng nhau?
- Tính chaát cô baûn cuûa phaân soá?
- Caùch QÑMS nhieàu phaân soá?
- Caùch so saùnh hai soá nguyeân, phaân soá?
- Caùch bieåu dieãn soá nguyeân treân truïc soá?
3. Giaûng baøi môùi: (35 phuùt)
- Giôùi thieäu baøi: (1’) Moãi phaân soá ñaõ hoïc ôû lôùp 6 laø moät soá höõu tæ. Vaäy soá höõu tæ ñöôïc
ñònh nghóa nhö theá naøo? Caùch bieåu dieãn chuùng treân truïc soá? So saùnh soá höõu tæ?
- Tieán trình baøi daïy: (34’)
TG Hoaït ñoäng cuûa GV Hoaït ñoäng cuûa HS Kieán thöùc
6’ HÑ1: Soá höõu tæ. 1. Soá höõu tæ:
 Caùc phaân soá baèng nhau laø
caùc caùch vieát khaùc nhau cuûa
cuøng moät soá.
 Hs traû lôøi:
Ñaïi soá 7. 2008 – 2009 1

Chöông I.
53 6 9
? Vieát caùc soá 3; -0,5; 0; 2 3
   ...
71 2 3
döôùi daïng caùc ps baèng noù? 1 1 2
0,5      ...
2 2 4
0 0 0
0    ...
1 2 3
 Moãi soá nhö treân ñöôïc goïi
5 19 19 38
laø moät soá höõu tæ. 2     ...
7 7 7 14  Soá höõu tæ laø soá
vieát ñöôïc döôùi daïng
? Vaäy soá höõu tæ laø soá ñöôïc
 Hs traû lôøi:... a
vieát döôùi daïng nhö theá naøo? phaân soá (vôùi a, b 
b
Z, b  0).
 Taäp hôïp soá höõu tæ,
Gv giôùi thieäu kyù hieäu Taäp kyù hieäu laø Q .
hôïp Q caùc soá höõu tæ.
1  Hs traû lôøi:
?1 Vì sao caùc soá 1;  1, 25; 1 1 5 1 4
3 Vì 1  ;  1, 25  ;1 
laø caùc soá höõu tæ? 1 4 3 3
(ñeàu vieát ñöôïc döôùi daïng
phaân soá) neân caùc soá ñaõ cho
laø caùc soá höõu tæ.
? 2 Soá nguyeân a coù phaûi laø
 Soá nguyeân a laø soá höõu tæ,
soá höõu tæ khoâng? Vì sao?
a 2a
vì: Vôùi a  Z thì a    ...
1 2
? Soá töï nhieân n coù phaûi laø  Soá töï nhieân n laø soá höõu  N  Z  Q
soá höõu tæ khoâng? Vì sao? tæ, vì:
n 2n Q
Vôùi n  N thì n    ... N Z
? Vaäy em coù nhaän xeùt gì veà 1 2
moái quan heä giöõa caùc taäp
hôïp soá N, Z, Q ?  Hs nhaän xeùt:...
8’ HÑ2: Bieåu dieãn soá höõu tæ 2. Bieåu dieãn soá höõu
treân truïc soá. tæ treân truïc soá:
 Caùc em ñaõ bieát caùch bieåu
dieãn caùc soá nguyeân treân truïc
soá.
-1 0 1 2
?3 Bieåu dieãn caùc soá -1; 1 ; 2 Vd: Bieåu dieãn soá
treân truïc soá? 5 2
 Töông töï ta bieåu dieãn ñöôïc ; treân truïc soá.
4 3
caùc soá höõu tæ treân truïc soá. Baøi laøm
Ta xeùt VD sau: (Ghi baûng)
 Yeâu caàu Hs ñoïc Vd1 SGK.  Hs ñoïc Sgk vaø thöïc haønh theo
Gv. 5
5  Bieåu dieãn treân truïc
Tr5 (Bieåu deãn treân truïc 4
4
soá:
soá). Sau khi Hs ñoïc xong, Gv - Chia ñoaïn thaúng ñôn
thöïc haønh treân baûng, yeâu caàu vò laøm 4 phaàn baèng
Hs laøm theo. nhau.
- Laáy veà beân phaûi
ñieåm 0 moät ñoaïn baèng
5 ñôn vò môùi.
2Ñ
Soá höõu tæ – Soá thöïc.
5
2 4
? Haõy bieåu dieãn soá
3 2 2 -1 0 1 2
treân truïc soá? 
3 3
- Löu yù : Vieát 2
döôùi daïng maãu - Chia ñoaïn thaúng ñôn vò laøm  Bieåu dieãn 2 treân truïc
3 3
3 phaàn baèng nhau.
döông. soá:
- Laáy veà beân traùi ñieåm 0
- Chia ñoaïn thaúng ñôn vò laøm maáy moät ñoaïn baèng 2 ñôn vò môùi. 2 2
phaàn? Ta coù: 
3 3
 Hs leân baûng bieåu dieãn .
2
- Ñieåm bieåu dieãn soá höõu tæ 2 2
3 
3 3
ñöôïc xaùc ñònh nhö theá naøo?
- Yeâu caàu 1Hs leân baûng bieåu dieãn. -1 0 1
 Treân truïc soá ñieåm bieàu

dieãn soá x ñöôïc goïi laø ñieåm x.
Do vaäy ñieåm bieåu dieãn soá
höõu tæ 1 ta goïi laø ñieåm 1,
2
ñieåm bieåu dieãn soá ta goïi
3
2
laø ñieåm , ...
3
12’ HÑ3: So saùnh hai soá höõu tæ. 3. So saùnh hai soá höõu
2 4 tæ:
? 4 So saùnh vaø ?
3 5
? Muoán so saùnh hai phaân soá  Hs laøm baøi:
2 10
ta laøm theá naøo? 
Gôïi yù: 3 15
- QÑMS caùc phaân soá vôùi cuøng 4 4 12
 
maãu döông. 5 5 15
- So saùnh hai töû soá, phaân soá naøo 12 10 4 2
coù töû lôùn hôn thì lôùn hôn. Vì  neân  .
15 15 5 3
 Ñoái vôùi 2 soá höõu tæ baát kyø  Vôùi x , y  Q ta luoân
ta cuõng luoân so saùnh ñöôïc: (Gv coù : hoaëc x  y hoaëc
ghi baûng) x  y hoaëc x  y .
Vaäy ta laøm theá naøo ñeå so
saùnh hai soá höõu tæ?
Caû lôùp töï nghieân cöùu kyõ  Caû lôùp xem Sgk tìm hieåu
Vd1 vaø Vd2 Sgk. Tr 6;7 roài traû Vd1 vaø Vd2.
lôøi caâu hoûi treân.  Moät Hs traû lôøi caâu hoûi:
Ñeå so saùnh hai soá höõu tæ ta caàn
laøm:
+ Vieát hai soá höõu tæ döôùi daïng
hai phaân soá coù cuøng maãu
döông.
1 + So saùnh hai töû soá, soá höõu tæ
 Em haõy bieåu dieãn soá 3
2 naøo coù töû lôùn hôn thì lôùn hôn.
vaø soá 0 treân truïc soá?  Hs bieåu dieãn:
1
ÔÛ Vd2 ta ñaõ bieát 3  0 , 1
2 3
2
em coù nhaän xeùt gì veà vò trí
-4 -3 -2 -1 0 1
Ñaïi soá 7. 2008 - 2009 3

Chöông I.
1  Neáu x < y thì ñieåm x

cuûa ñieåm 3 vaø ñieåm 0
2 1 naèm ôû beân traùi ñieåm
treân truïc soá naèm ngang?  Ñieåm 3 ôû beân traùi y treân truïc soá .
2
Ñieàu naøy luoân ñuùng vôùi ñieåm 0
hai soá höõu tæ x, y baát kyø: (ghi
baûng)
1 1
 Do 3  0 , neân ta goïi 3
2 2
laø soá höõu tæ aâm.
Toång quaùt: Theá naøo laø
soá höõu tæ aâm?  Soá höõu tæ nhoû hôn 0 goïi laø
Theá naøo laø soá höõu tæ soá höõu tæ aâm.
döông?  Soá höõu tæ lôùn hôn 0 goïi laø
soá höõu tæ döông.
Theá soá 0 laø soá höõu tæ  Soá 0 khoâng laø soá höõu tæ
aâm hay döông? aâm, cuõng khoâng laø soá höõu
?5 Trong caùc soá höõu tæ sau, tæ döông.
soá naøo laø soá höõu tæ döông, 2 3
aâm, soá naøo khoâng laø soá höõu - Soá höõu tæ döông: ;
tæ döông cuõng khoâng laø soá 3 5
3 1 a
höõu tæ aâm? - Soá höõu tæ aâm: ; ;  4   0 neáu a vaøb cuøng
3 2 1 0 3 7 5 b
4; ; ; ; ; - Soá höõu tæ khoâng döông, daáu;
7 3 5 2 5 a
0  0 neáu a vaø b traùi
cuõng khoâng aâm: b
? Töø ?5 em coù nhaän xeùt gì  2
daáu.
veà daáu cuûa töû, daáu cuûa  Trong moät soá höõu tæ (coù töû
maãu trong moät soá höõu tæ vôùi khaùc 0).
tính aâm, döông cuûa noù? - Neáu töû vaø maãu cuøng daáu
thì soá ñoù döông.
- Neáu töû vaø maãu khaùc daáu
thì soá ñoù aâm.
8’ HÑ4: Cuûng coá.
 Höôùng daãn BT1 (Sgk/tr7).  Hs ñoïc ñeà baøi vaø töï laøm Baøi 1. (Sgk.tr7)
vaøo vôû.
Yeâu caàu Hs töï laøm vaø goïi 3  N ; 3  Z ;
Hs leân baûng ñieàn vaøo baûng Hs laàn löôït leân baûng. 2
3  Q ;  Z;
phuï. 3
2
 Q ; N  Z  Q.
 Hs haït ñoäng nhoùm. 3
 Höôùng daãn BT3 (Sgk/tr8).
So saùnh caùc soá höõu tæ: ½ lôùp laøm caâu a.
2 3 ½ lôùp coøn laïi laøm caâu c.
a) x = vaø y = Baøi 3. (Sgk.tr8)
7 11 a) Ta coù:
3 2 2 22
c) x = 0, 75 vaø y = Caû lôùp quan saùt, chöõa baøi. x=  
4 7 7 77
Gv cho lôùp hoaït ñoäng nhoùm, 3 21
sau ñoù choïn ra vaøi baûng nhoùm y= 
cho caû lôùp nhaän xeùt, chöõa 11 77
baøi. 22 21 2 3
Vì  neân 
77 77 7 11
4Ñ
Vaäy x < y.
 Caàn naém vöõng: c) Ta coù :

- Theá naøo laø soá höõu tæ ? 3
 Qua baøi hoïc naøy, caùc em - Bieåu dieãn soá höõu tæ treân x = 0, 75 
4
caàn nhôù nhöõng kieán thöùc truïc soá. 3
naøo? - Caùch so saùnh hai soá höõu tæ. y=
4
Vaäy x = y.
4. Höôùng daãn veà nhaø: (3 phuùt)

 Xem laïi baøi hoïc, taäp bieåu dieãn soá höõu tæ treân truïc soá, vaø so saùnh ñöôïc hai soá höõu tæ.
 Laøm caùc baøi taäp 2; 3b; 4; 5 trang 7; 8 SGK.
* Höôùng daãn: Baøi 5 (Sgk.tr8):
Neáu a, b, c  Z vaø a < b thì a + c < b + c
a b
Vaäy töø  (a, b  Z ) ta suy ra: a < b
m m
 2a < a+b < 2b
2a a  b 2b
Do m > 0 neân  
2m 2 m 2m
a ab b
  
m 2m m
 OÂn caùch coäng, tröø phaân soá, quy taéc daáu ngoaëc, quy taéc chuyeån veá ñaõ hoïc ôû lôùp 6.
IV. RUÙT KINH NGHIEÄM - BOÅ SUNG.

...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
Ñaïi soá 7. 2008 - 2009 5

Chöông I.
Tieát: 2 Ngaøy soaïn: 23-8-2008

§2. COÄNG, TRÖØ SOÁ HÖÕU TÆ

1. Kieán thöùc:
Hs hieåu ñöôïc quy taéc coäng, tröø soá höõu tæ; quy taéc chuyeån veá.
2. Kyõ naêng:
- Vaän duïng thaønh thaïo quy taéc coäng, tröø phaân soá, caùc tính chaát cuûa Pheùp Coäng ñeå tính
nhanh vaø ñuùng toång ñaïi soá.
- Vaän duïng quy taéc chuyeån veá ñeå tìm soá haïng chöa bieát cuûa Toång trong Ñaúng thöùc.
3. Thaùi ñoä:
Coù yù thöùc tính toaùn nhanh, chính xaùc vaø hôïp lyù.
II. CHUAÅN BÒ.

1. Giaùo vieân: Sgk, thöôùc thaúng, baûng phuï, phaán maøu.
2. Hoïc sinh:
- OÂn caùc tính chaát cuûa pheùp coäng trong Z, quy taéc chuyeån veá, quy taéc coäng-tröø phaân
soá.
- Baûng phuï nhoùm.

 HS1: - Theá naøo laø soá höõu tæ ?
213 18 1
- So saùnh vaø ; 0,3 vaø ?
300 25 2
3
 HS2: Bieåu dieãn caùc soá vaø 0,5 treân truïc soá?
4
Hai Hs leân baûng traû baøi:
a
(vôùi a, b  Z, b  0).
 HS1: - Soá höõu tæ laø soá vieát ñöôïc döôùi daïng phaân soá
b
213 71 18 18 72 71 72 213 18
- Ta coù  ;   . Maø  neân 
300 100 25 25 100 100 100 300 25
3 1 5 3 5 1
Ta coù 0,3  ;  . Maø  neân 0,3 
10 2 10 10 10 2
1
 HS2: Ta coù 0,5 
2
3 1
 0, 5
4 2
-1 0 1
a
- Giôùi thieäu baøi: (1’) Vôùi x  Q, thì x  ( a, b  Z, b  0) . Do ñoù vieäc thöïc hieän coäng (tröø) soá
b
höõu tæ cuõng coù nghóa laø coäng (tröø) caùc phaân soá.
18’ HÑ1: Coäng, tröø hai soá höõu 1. Coäng, tröø hai soá
tæ.  Qui ñoàng maãu soá. höõu tæ:
6Ñ
? Neâu quy taéc coäng (tröø)  Coäng (tröø) töû, giöõ nguyeân maãu
chung Vôùi
phaân soá?
a b
 Hs traû lôøi: x  , y  ( a, b ,
? Vaäy ñeå coäng (tröø) hai soá m m
a c
höõu tæ x, y ta laøm theá naøo? - Vieát x  ; y  ( a, b, c, d  Z; b, d  0) m  Z , m  0) , ta coù:
b d
a b ab
- QÑM roài coäng (tröø ) caùc phaân x  y   
soá cuøng maãu . m m m
a b a b
 Yeâu caàu Hs töï nghieân cöùu  Hs xem Vd Sgk vaø hoaït ñoäng x  y  m  m  m
Vd Sgk. Tr 9 vaø laøm: nhoùm laøm ?1 vaøo baûng nhoùm.
?1 Tính: 2 3 2 9 10 1
a) 0, 6 
    
2 1 3 5 3 15 15 15
a) 0,6  ; b)  ( 0, 4)
3 3 1 1 2 5 6 11
b)  (0, 4)     
Sau khi Hs hoaït ñoäng nhoùm, 3 3 5 15 15 15
Gv choïn moät soá baûng nhoùm,
yeâu caàu caû lôùp nhaän xeùt -
chöõa baøi.
Löu yù: Gv höôùng daãn cho Hs
caùch khaùc giaûi caâu b:
1 1 1 2 11
 (0, 4)   0, 4   
3 3 3 5 15 * Chuù yù:
 Chuù yù: - Pheùp coäng trong Q
- Pheùp coäng trong Q cuõng coù cuõng coù tính chaát:
giao hoaùn, keát hôïp,
tính chaát nhö pheùp coäng trong Z
coäng vôùi soá 0. (nhö
(tc giao hoaùn, keát hôïp, coäng trong Z)
vôùi soá 0); - Trong Q cuõng coù
- Trong Q cuõng coù toång ñaïi toång ñaïi soá.
soá, trong ñoù ta coù theå ñoåi choã
caùc soá haïng, ñaët daáu ngoaëc
ñeå nhoùm caùc soá haïng moät  Chia lôùp thaønh 6 nhoùm. Nhoùm
caùch tuøy yù nhö caùc toång ñaïi 1, 2 giaûi a; nhoùm 3, 4 giaûi b;
soá trong Z nhoùm 5, 6 giaûi c.
 Baøi taäp: Tính 8 15 4 5
8 15 a)        1
a)  (BT 6b. Sgk/10) 18 27 9 9
18 27 3  5   3  30  175  42
3  5  3        
b)         (BT 8a. Sgk/10) 7  2  5 70
7  2  5 b)
187 47
5 2   2
c)  12  70 70
7 7
5 2 5 2
Sau 3’ Gv laàn löôït cho töøng  12       12 
nhoùm trình baøy baøi giaûi, caùc c) 7 7 7 7
nhoùm khaùc tham gia goùp yù,  1  12   11
chöõa baøi.
 Choát laïi: Tröôùc khi tính toaùn ta
coù theå:
- Ruùt goïn caùc phaân soá neáu
chöa toái giaûng.
- Nhoùm caùc phaân soá cuøng
maãu soá.
10’ HÑ2: Quy taéc chuyeån veá. 2. Quy taéc chuyeån
veá:
Ñaïi soá 7. 2008 - 2009 7

Chöông I.
? Neâu quy taéc chuyeån veá  Hs traû lôøi: Vôùi x , y, z  Z : Quy taéc:(sgk)
xy  z  x  zy
trong Z?
 Töông töï nhö trong Z, vôùi

x,y,z  Q neáu coù: x  y  z thì 
suy ra:

x  y  (  y ) ? z  (  y ) (t/c ñaúng
thöùc)
 Khi chuyeån moät soá haïng töø veá Vôùi moïi x,y,z  Q:
naøy sang veá kia cuûa moät ñaúng x  y  z  x  z  y
 x ? zy
thöùc ta phaûi ñoåi daáu soá haïng
? Vaäy khi chuyeån moät soá ñoù.
haïng töø veá naøy sang veá kia  Hs töï nghieân cöùu Vd. Gaûi
?2
cuûa ñaúng thöùc thì ta laøm theá
naøo ? 2 1 1
a) x     
3 2 6
 Yeâu caàu Hs töï xem Vd Sgk. 3 2 29 1
Tr9. Sau ñoù giaûi: b)  x       1
4 7 28 28
? 2 Tìm x, bieát: 1
 x 1
1 2 2 3 28
a) x    ; b)  x  
2 3 7 4  Baøi 9. (Sgk. Tr10)
 Giaûi BT9 c (Sgk. Tr10) 6 2 18  14 4
 x   
2 6 7 3 21 21
c)  x   
3 7
6’ HÑ 3: Cuûng coá – luyeän taäp.
 BT10: Cho bieåu thöùc: Baøi 10: (Sgk. Tr10)
A=  6
3 2
2

1
3 2

 5
3 2
5

A
3

C1: (½ lôùp laøm caùch 1)
 3
7

5

36  4  3 30  10  9 18  14  15
 
Haõy tính giaù trò cuûa A theo hai 6 6 6
caùch: 35 31 19 15 1
C1: Tính giaù trò cuûa töøng bieåu       2
thöùc trong ngoaëc. 6 6 6 6 2
C2: Boû daáu ngoaëc roài nhoùm caùc C2: (½ lôùp coøn laïi laøm caùch 2)
soá haïng thích hôïp. 2 1 5 3 7 5
A  6  5  3 
3 2 3 2 3 2
* Gv nhaán maïnh cho Hs:  2  5  71  3  5
Khi boû daáu ngoaëc, neáu tröôùc   6  5  3     
ngoaëc coù daáu tröø, ta phaûi ñoåi 3 3 3 2 2 2
daáu caùc soá haïng trong ngoaëc. 1 1
  2  0   2
2 2
 Phaûi tính ñöôïc toång, hieäu cuûa hai hay ba soá höõu tæ, aùp duïng ñöôïc qui taéc chuyeån veá ñeå giaûi toaùn
tìm x.
 Baøi taäp: Sgk. Tr10: 6, 8, 9 (Hs trung bình, yeáu); 7 (Hs khaù, gioûi)
Sbt. Tr6: 18 a (Hs khaù, gioûi)
 Hoâm sau Luyeän taäp.
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
8Ñ
Tieát 3. Ngaøy soaïn: 27-8-2008

LUYEÄN TAÄP

1. Kieán thöùc:
Hs ñöôïc cuûng coá quy taéc coäng, tröø soá höõu tæ; quy taéc chuyeån veá.
2. Kyõ naêng:
- Hs reøn kyõ naêng thöïc hieän pheùp tính coäng, tröø soá höõu tæ nhanh vaø ñuùng;
- Vaän duïng quy taéc chuyeån veá ñeå tìm soá haïng chöa bieát.
3. Thaùi ñoä:
Hs coù yù thöùc tính toaùn nhanh, chính xaùc vaø hôïp lyù.
II. CHUAÅN BÒ.
1. Giaùo vieân: Sgk, thöôùc thaúng coù chia khoaûng, baûng phuï, phaán maøu.
2. Hoïc sinh: Hoïc baøi cuõ vaø laøm baøi taäp veà nhaø.
2. Kieåm tra baøi cuõ:
Keát hôïp trong quaù trình luyeän taäp.
- Giôùi thieäu baøi: (1’) ÔÛ caùc tieát hoïc tröôùc chuùng ta ñaõ ñöôïc hoïc veà soá höõu tæ, caùc pheùp tính
coäng, tröø trong taäp hôïp soá höõu tæ. Hoâm nay chuùng ta tieán haønh luyeän taäp ñeå thöïc hieän caùc
pheùp tính treân thaønh thaïo hôn.
TG Hoaït ñoäng cuûa GV Hoaït ñoäng cuûa HS Noäi dung
18’ HÑ1: Kieåm tra, chöõa baøi
taäp.  Caû lôùp theo doõi, chöõa Baøi 6. (Sgk.Tr10)
 Gv goïi 4 Hs leân baûng baøi. 4 Hs leân baûng. 1 1 4 3 7 1
chöõa baøi: - Hs1: Giaûi baøi 6a. a)     
21 28 84 84 84 12
- Chöõa Baøi 6 (Sgk.tr10).
- Hs2: Giaûi baøi 6d.  2  7 2
Tính: d ) 3, 5   7   2  7 
 Caùch khaùc:
1 1  2  
a)  ; d ) 3,5     d ) 3, 5    2   7  2  ... 49 4 49  ( 4) 53 11
21 28  7  7 2 7     3
  14 14 14 14 14
Baøi 9. (Sgk.Tr10)
- Hs3: Giaûi baøi 9a. 1 3
- Chöõa Baøi 9 (Sgk.tr10). a) x  
Tìm x, bieát: 3 4
1 3 3 1 5
a) x    x    ... 
3 4 - Hs4: Giaûi baøi 9d. 4 3 12
4 1  Caùch khaùc: 4 1
d)  x  d)  x 
7 3 4 1 7 3
d)  x 
7 3 1 4 5
  x    ...  
4 1 5 3 7 21
  x  x
7 3 21 5
 Sau khi 4 Hs laøm baøi xong,  x
Gv cho lôùp nhaän xeùt, chöõa 21
baøi.
 Gv ghi ñieåm cho 4 Hs.
22’ HÑ2: Luyeän taäp.
Ñaïi soá 7. 2008 - 2009 9

Chöông I.
 Giaûi Baøi 8 c, d (Sgk.tr10) Baøi 8. (Sgk.Tr10)

- Ta coù theå giaûi caâu c nhö  Ta quy ñoàng maãu caû ba 4  2 7
theá naøo? soá haïng roài thöïc hieän c) 5    7   10
 
- Coøn caâu d thì sao? pheùp tính.
 Ta thöïc hieän pheùp tính  4  2  7  56  20  49  27
trong ngoaëc tröôùc, ngoaøi 5 7 10 70 70 70 70
Gv goïi 2Hs leân baûng giaûi. ngoaëc sau. 2  7   1 3  
 2 Hs leân baûng giaûi. Caû d )         
3  4   2 8  
lôùp töï laøm baøi vaø theo
doõi, nhaän xeùt baøi laøm ôû 2  7 7
   
baûng. 3 4 8 
2 21 79 7
 Giaûi Baøi 12 (Sbt.tr5)(Baûng     3
phuï) 3 8 24 24
Ñieàn caùc soá höõu tæ thích Baøi 12. (Sbt.Tr5)
hôïp vaøo caùc oâ troáng trong  Hs ñoïc ñeà, thaûo luaän tìm
hình thaùp döôùi ñaây. Bieát qui luaät ñeå hoaøn thaønh:
raèng: - Chia thaùp lôùn thaønh caùc
thaùp nhoû goàm 3 oâ.
- Laàn löôït hoaøn thaønh
nhöõng thaùp nhoû coù 1 oâ
troáng vaø hai oâ chöùa soá
theo coâng thöùc ñaõ cho.
 Hs lôùp choïn ra 2 ñoäi
Gv cho Hs Hoaït ñoäng tham gia troø chôi. (Moãi ñoäi 0
nhoùm theo 2 phaàn: coù 10 Hs)
- Tìm qui luaät ñeå ñieàn vaøo Theå leä:
oâ coøn troáng. - Moãi baïn chæ ñieàn vaøo 1
- Thi ñieàn nhanh keát quaû oâ troáng, baïn leân sau
vaøo thaùp. ñöôïc pheùp söûa keát quaû
tröôùc ñoù
- Cöù moãi oâ ñieàn ñuùng
ñöôïc coäng 1 ñieåm.
Sau khi troø chôi keát thuùc, Gv - Ñoäi naøo hoaøn thaønh
cuøng caû lôùp chaám ñieåm sôùm ñöôïc coäng 2 ñieåm.
vaø chuùc möøng ñoäi thaéng - Ñoäi naøo coù toång soá
cuoäc. ñieåm cao hôn laø thaéng
 Nhö vaäy ñeå giaûi toát baøi cuoäc
taäp treân, chuùng ta caàn naém
vöõng kieán thöùc naøo ñaõ
 Caàn naém vöõng:
hoïc?
- Qui taéc coäng, tröø soá höõu
tæ.
- Qui taéc chuyeån veá.
 Naém vöõng Qui taéc coäng, tröø soá höõu tæ; Qui taéc chuyeån veá. Vaø xem laïi caùc baøi taäp ñaõ
giaûi.
 OÂn laïi: Caùc quy taéc nhaân, chia phaân soá; Caùc tính chaát cuûa pheùp nhaân phaân soá ñaõ hoïc
ôû lôùp 6. Tieát sau hoïc baøi môùi: “Nhaân, chia soá höõu tæ”
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
10 Ñ

§3. NHAÂN, CHIA SOÁ HÖÕU TÆ
1. Kieán thöùc:
-HS bieát caùch nhaân chia soá höõu tæ theo quy taéc .
-Hs hieåu khaùi nieäm tæ soá cuûa hai soá höõu tæ .
2. Kyõ naêng: Hs coù kyõ naêng nhaân, chia soá höõu tæ nhanh vaø ñuùng.
3. Thaùi ñoä: Hs coù yù thöùc tính toaùn chính xaùc vaø hôïp lyù
II. CHUAÅN BÒ.
1. Giaùo vieân: Sgk, thöôùc, phaán maøu, baûng phuï.
2. Hoïc sinh: OÂn caùc kieán thöùc veà nhaân, chia phaân soá, baûng nhoùm.
Caâu hoûi Döï kieán traû lôøi
.?1. Ta coù theå coäng, tröø hai soá höõu tæ Hs1: Ta coù theå coäng, tröø hai soá höõu tæ
baèng caùch naøo? baèng caùch vieát chuùng döôùi daïng hai
2 3 phaân soá coù cuøng maãu döông roài aùp
AÙp duïng: Tính  duïng quy taéc coäng, tröø phaân soá.
5 11
AÙp duïng:
2 3 22 15 22  ( 15) 7
    
5 11 55 55 55 55
.?2. Neâu quy taéc chuyeån veá? Hs2: Khi chuyeån moät soá haïng töø veá naøy
1 5 sang veá kia cuûa moät ñaúng thöùc ta phaûi
AÙp duïng: Tìm x, bieát:  x  ñoåi daáu soá haïng ñoù.
3 4
AÙp duïng:
1 5 5 1 11
x   x    ... 
3 4 4 3 12
11
 x 
12
Gv cuøng caû lôùp nhaän xeùt, chöõa baøi  Gv ghi ñieåm cho Hs1 vaø Hs2.
- Giôùi thieäu baøi: (1’) Trong taäp Q caùc soá höõu tæ cuõng coù pheùp tính nhaân, vaø pheùp tính chia.
Laøm theá naøo ñeå thöïc hieän ñöôïc caùc pheùp tính treân?
10’ HÑ1: Nhaân hai soá höõu tæ. 1. Nhaân hai soá höõu
? Ta ñaõ bieát soá höõu tæ laø soá tæ.
vieát ñöôïc veà daïng phaân soá.  Ta coù theå vieát caùc soá höõu
3 tæ döôùi daïng phaân soá, roài aùp
Vaäy ñeå tính pheùp nhaân 0,2  duïng qui taéc nhaân phaân soá.
4
ta thöïc hieän theá naøo?
? Em haõy phaùt bieåu qui taéc  Phaùt bieåu:....
nhaân phaân soá? 3 1 3 3
0,2    
3 4 5 4 20
AÙp duïng: tính 0,2 
4
 Toång quaùt:
Ñaïi soá 7. 2008 - 2009 11

Chöông I.
a c a
Vôùi x , y  Q; x  , y  thì: Vôùi x , y  Q , x 
b d  Traû lôøi taïi choã (Gv ghi b
x  y  ............?............. baûng) c
, y ta coù:
 Caû lôùp laøm baøi. 2 Hs leân d
Baøi taäp: Tính caùc tích sau :
baûng. a c ac
3 1 2  2 xy   
a)  2 ; b)   1  3 1 3 5 15 7 b d bd
4 2 7  5 a) 2     1
4 2 4 2 8 8
* Löu yù: Caàn ruùt goïn ps khi keát b) 2   1 2   2  7  2
 
quaû coøn ôû daïng tích. 7  5 7 5 5
10’ HÑ2: Chia hai soá höõu tæ . 2. Chia hai soá höõu
? Neâu caùch chia phaân soá cho  Muoán chia moät ps cho moät ps, tæ.
phaân soá? ta nhaân soá bò chia vôùi soá
nghòch ñaûo cuûa soá chia.
a
 Soá bò chia phaûi khaùc 0. Vôùi x , y  Q , x 
b
? Ñieàu kieän cuûa pheùp chia?
c
a c , y  ( y  0) ta
Vôùi x , y  Q; x  , y  thì:  Traû lôøi taïi choã (Gv ghi d
b d baûng) coù:
x : y  ............?.............
a c a d
AÙp duïng: x:y :  
4 2 2 3 3 b d b c
 2 = :   
Tính: 0, 4 :    10 3 5 2 5
 3
 Tích hay thöông cuûa 2 soá:
* Löu yù: Vaän duïng quy taéc  cuøng daáu: mang daáu “+” ;
“daáu’’ ôû lôùp 6 ñeå xaùc ñònh
 khaùc daáu: mang daáu “  ” .
nhanh daáu ôû keát quaû.
5 5 1 5
5 : (2)   
Baøi taäp. Tính: : (2) 23 23 2 46
23
 Giôùi thieäu khaùi nieäm tæ soá  Chuù yù: Thöông

cuûa hai soá höõu tæ nhö Sgk.Tr11 cuûa pheùp chia soá
 Tìm tæ soá cuûa hai soá laø ta
? Tìm tæ soá cuûa hai soá laø ta tìm thöông cuûa hai soá ñoù. höõu tæ x cho soá höõu
xaùc ñònh gì ? tæ y (y  0) goïi laø tæ
soá cuûa hai soá x vaø y,
Löu yù: Tæ soá  Phaân soá .
x
* AÙp duïng: Tìm tæ soá cuûa -5,12 AÙp duïng: kyù hieäu laø: hay
y
vaø 10,25 ? 5,12 x:y
 5,12 :10, 25
10, 25
512 1025
 :
100 100
512 100 512
  
100 1025 1025
13’ HÑ3: Cuûng coá – luyeän taäp.

 Baøi 11. Tính:  Hs thöïc hieän: Baøi 11. (Sgk.Tr12)
2 21 15 3
a)  ; b) 0, 24  a) b) 0,9
7 8 4 4
 7  3  1 1
c ) (2)     ; d )    : 6 c) 1 d) 
 12   25  6 50
(Löu yù Hs ruùt goïn ps ôû keát
12 Ñ
quaû)
 Hs hoaït ñoäng nhoùm: Baøi 13. (Sgk.Tr12)
 Baøi 13. Tính giaù trò bieåu 3 12  25  3 12 25
a)       
thöùc: (sgk) 4 5  6  4 5 6
3.12.25 15 1
 Löu yù:     7
4.5.6 2 2
 Caâu a, b) xaùc ñònh nhanh daáu
cuûa keát quaû, vaän duïng tính chaát 38 7  3  2  38  7  3
b) ( 2)       
giao hoaùn vaø keát hôïp cuûa pheùp 21 4  8  21  4  8
nhaân ñeå tính nhanh. 19 3
 Caâu c) thay pheùp chia bôûi pheùp  2
8 8
nhaân roài laøm nhö caâu a.
 Caâu d) laøm trong ngoaëc tröôùc;  11 33  3 11 16 3 4
coù theå vaän duïng tính chaát phaân c)  :     
 12 16  5 12 33 5 15
phoái.
7  8  45  7 23
d)      
23  6  18  23 6
7 1
   1
6 6
 Hoïc baøi, laøm caùc baøi taäp 12, 14, 15,16 Sgk. Tr12, 13
Baøi taäp 10, 14, 16 Sbt. Tr4, 5
 OÂn laïi caùc kieán thöùc veà hai soá ñoái nhau, giaù trò tuyeät ñoái cuûa moät soá nguyeân.
 Nghieân cöùu tröôùc baøi 4, hoâm sau hoïc.

..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
Ñaïi soá 7. 2008 - 2009 13

Chöông I.

§4. GIAÙ TRÒ TUYEÄT ÑOÁI CUÛA MOÄT SO Á HÖÕU TÆ
COÄNG, TRÖØ, NHAÂN, CHIA SOÁ THAÄP PHAÂN

1. Kieán thöùc:
- Hs hieåu khaùi nieäm giaù trò tuyeät ñoái cuûa moät soá höõu tæ, caùch tìm giaù trò tuyeät ñoái cuûa
moät soá höõu tæ.
- Hs oân laïi caùch coäng, tröø, nhaân, chia soá thaäp phaân ñaõ hoïc .
2. Kyõ naêng:
- Xaùc ñònh giaù trò tuyeät ñoái cuûa moät soá höõu tæ.
- Thöïc hieän caùc pheùp tính coäng, tröø, nhaân, chia soá höõu tæ daïng soá thaäp phaân.
3. Thaùi ñoä:
Coù yù thöùc tính toaùn chính xaùc, vaän duïng caùc tính chaát cuûa caùc pheùp tính ñeå tính nhanh
vaø hôïp lyù.
II. CHUAÅN BÒ.

1. Giaùo vieân: Thöôùc thaúng coù chia khoaûng, phaán maøu, baûng phuï, maùy tính boû tuùi .
2. Hoïc sinh: OÂn caùc pheùp tính veà soá thaäp phaân ñaõ hoïc, yù nghóa vaø caùch xaùc ñònh giaù trò
tuyeät ñoái cuûa moät soá nguyeân, hai soá ñoái nhau, baûng phuï nhoùm.

.? . Ta coù theå nhaân, chia hai soá höõu tæ Hs1: Ta coù theå nhaân, chia hai soá höõu tæ
baèng caùch naøo? baèng caùch vieát chuùng döôùi daïng hai
AÙp duïng: Tính phaân soá roài aùp duïng quy taéc nhaân,
5 1 5 7 chia hai phaân soá.
a)  ; b) : AÙp duïng:
2 8 9 18
5 1 ( 5) 1 5
a)   
2 8 2 8 16
5 7 5 18 10 3
b) :    1
9 18 9 7 7 7

- Giôùi thieäu baøi: (1’) Giaù trò tuyeät ñoái cuûa moät soá nguyeân x laø khoaûng caùch töø ñieåm x ñeán
ñieåm 0 treân truïc soá:
 x neáu x  0
x 
  x neáu x  0
Vaäy x  Q thì x  ? , neáu x, y vieát ôû daïng soá thaäp phaân thì khi thöïc hieän pheùp tính coù nhaát
thieát phaûi ñoåi ra phaân soá khoâng?
TG Hoaït ñoäng cuûa Gv Hoaït ñoäng cuûa Hs Noäi dung

13’ HÑ1: Giaù trò tuyeät ñoái cuûa 1. Giaù trò tuyeät ñoái
14 Ñ
moät soá höõu tæ . cuûa moät soá höõu tæ:

 Giôùi thieäu k/n veà giaù trò
tuyeät ñoái cuûa moät soá höõu tæ,  Hs caû lôùp töï laøm vaøo vôû (Sgk)
kyù hieäu, minh hoïa qua ?1(Baûng nhaùp, 2Hs leân baûng:
phuï)
?1 Ñieàn vaøo choã troáng. a) x  3, 5

a) Neáu x  3,5 thì x  ............ 4
4 x 
x thì x  ............ 7
7 b) x  x
b) Neáu x  0 thì x  ............ x 0
x  0 thì x  ............ x   x (Soáñoái cuûa x )
x  0 thì x  ............
Vôùi x  Q , thì:
 Cho caû lôùp nhaän xeùt, chöõa  Chöõa baøi, khaéc saâu caùch
baøi. Gv choát laïi caùch xaùc ñònh xaùc ñònh GTTÑ cuûa x.  x neáu x  0
x 
GTTÑ cuûa x.  x neáu x  0
AÙp duïng: Tìm x bieát:  Hs traû lôøi taïi choã:
2 2 2
a) x  ; b) x  5, 75 a) x  =
3 3 3
- Nhaän xeùt: Vôùi x  Q
b) x  5, 75  5, 75
,
 Qua ?1 vaø vd sgk. Haõy so Thì:
saùnh: x vôùi 0 ; x vôùi  x ;  Traû lôøi: ..... x 0
x vôùi x ? x  x
? Khi naøo thì x  x , x  x ,  Khi x  0 thì x  x x x
Khi x  0 thì x  x
x 0 ?
Khi x  0 thì x  x
 Hs töï laøm vaøo vôû, 4 Hs leân
baûng :
? 2 Tìm x bieát: (Baûng phuï)
1 1 1
a) x   x  
7 7 7
1 1 1
b) x   x  
7 7 7
1 1 1
c ) x  3  x   3  3
5 5 5
d) x  0  x  0 0
 Yeâu caàu Hs nhaän xeùt, chöõa
baøi.
10’ HÑ2: Coäng, tröø, nhaân, chia 2. Coäng, tröø, nhaân,
soá thaäp phaân. chia soá thaäp phaân.
 Ñeå coäng, tröø, nhaân, chia caùc  Hs traû lôøi: (Sgk)
soá thaäp phaân, ta coù theå vieát 245 2134
chuùng döôùi daïng phaân soá thaäp 0, 245  2,134   
phaân roàilaøm theo quy taéc caùc
1000 1000
pheùp tính veà phaân soá. 1889
  1,889
Ví duï: 0,245 – 2,134 1000
 Trong thöïc haønh, ta coù theå
aùp duïng quy taéc veà giaù trò
tuyeät ñoái vaø veà daáu nhö ñoái
vôùi soá nguyeân.
Ñaïi soá 7. 2008 - 2009 15

Chöông I.
Ví duï:
0, 245  2,134  0, 245  ( 2,134)   Hs laøm theo höôùng daãn cuûa
 (2,134  0, 245)  1,889 gv.
 Gv cho hs nhaéc laïi caùc quy
taéc coäng, tröø, nhaân, chia soá  Hs nhaéc laïi caùc quy taéc ñaõ
nguyeân. hoïc .
 Caû lôùp laøm vaøo nhaùp. Sau
? 2 Tính: ñoù 3 Hs leân baûng:
a) -3,116 + 0,263 a) ... = -(3,116 -0,263) = -2,853
b) (-3,7) . (-2,16) b) ... = 3, 7  2,16 = 7,992
c) (-0,408) : (-0,34) c) ... = 0,408 : 0,34 = 1,2
 Cho hs caû lôùp nhaän xeùt. - Hs nhaän xeùt, chöõa baøi.
10’ HÑ3: Cuûng coá - luyeän taäp.
Baøi 17: 1) Trong caùc khaúng  BT17: Baøi 17: (Sgk.Tr15)
ñònh sau, khaúng ñònh naøo 1) a, c ñuùng
ñuùng? b sai (giaù trò tuyeät ñoái cuûa
a) 2,5  2,5 ; b) 2,5  2,5 moät soá aâm baèng soá ñoái cuûa
c) 2,5  (2,5) noù)
2) Tìm x, bieát: 2) (2Hs leân baûng)
1 1
a) x = ; b) x = 0,37 HS1: a) x   ; b) x  0,37
5 5
2 2
c) x = 0 ; d) x = 1 HS2: c) x  0 ; d) x  1
3 3
e) x = -2 (Theâm) e) x  2  Khoâng tìm ñöôïc x
vì GTTÑ cuûa moät soá khoâng
bao giôø laø soá aâm. Baøi 18: (Sgk.Tr15)
Baøi 18: Tính:  Caû lôùp laøm baøi vaøo nhaùp,

a)  5,17  0, 469 ; b)  2, 05  1, 73 4Hs leân baûng:
a) ...  5,639 ; b) ...  0,32
c) ( 5,17)  ( 3,1) ; d ) ( 9,18) : 4, 25
c ) ...  16,027 ; d ) ...  2,16
Caû lôùp nhaän xeùt, chöõa baøi.
 OÂn laïi baøi hoïc veà tìm giaù trò tuyeät ñoái cuûa moät soá höõu tæ, quy taéc veà daáu ôû caùc pheùp
tính.
 Laøm baøi taäp 19, 20, 21, 22,23, 24 Sgk. Tr 15, 16.
 Chuaån bò maùy tính boû tuùi – Tieát sau luyeän taäp.

..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
16 Ñ

LUYEÄN TAÄP

1. Kieán thöùc:
Cuûng coá caùc kieán thöùc veà giaù trò tuyeät ñoái cuûa soá höõu tæ, so saùnh caùc soá höõu tæ,
thöïc hieän caùc pheùp tính veà soá höõu tæ.
2. Kyõ naêng:
- Nhaän bieát caùc phaân soá baèng nhau, so saùnh phaân soá.
- Tìm giaù trò cuûa soá höõu tæ trong bieåu thöùc chöùa giaù trò tuyeät ñoái ñôn giaûn.
- Vaän duïng caùc t/c cuûa caùc pheùp tính ñeå tính nhanh, söû duïng maùy tính boû tuùi.
3. Thaùi ñoä:
Giaùo duïc hs coù yù thöùc tính toaùn chính xaùc.
II. CHUAÅN BÒ.

1. Giaùo vieân: Baûng phuï, phaán maøu, maùy tính boû tuùi.
2. Hoïc sinh: Maùy tính boû tuùi, giaûi caùc baøi taäp veà nhaø, baûng phuï nhoùm.

.?1. Theá naøo laø giaù trò tuyeät ñoái cuûa Hs1: Traû lôøi vaø laøm Baøi taäp 1
soá höõu tæ? - Giaù trò tuyeät ñoái cuûa soá höõu tæ x laø
Baøi taäp 1. Tìm x, bieát: khoaûng caùch töø ñieåm x tôùi ñieåm 0 treân
1 truïc soá.
a) x  3 ; b) x  1,35 - Baøi taäp 1:
2
1
a) ...  x  3 ; b) ...  x  1,35
2
.?2. Baøi taäp 2. Tính nhanh: Hs2: Giaûi Baøi taäp 2
a) (4,9)  5,5  4,9  ( 5,5) a) (4,9)  5,5  4,9  ( 5,5) 
b) (6,5)  2,8  2,8  (3,5)  (4,9  4,9)  (5,5  5,5)  0
b) (6, 5)  2, 8  2,8  ( 3, 5) 
 2,8  ( 6, 5  3, 5)  2,8  ( 10)  28

- Giôùi thieäu baøi: (1’) Tieát hoïc naøy chuùng ta tieán haønh luyeän taäp ñeå cuûng coá caùc kieán thöùc
veà giaù trò tuyeät ñoái cuûa soá höõu tæ, so saùnh caùc soá höõu tæ, thöïc hieän caùc pheùp tính
veà soá höõu tæ.
TG Hoaït ñoäng cuûa GV Hoaït ñoäng cuûa HS Noäi dung

27’ HÑ1: Luyeän taäp
Ñaïi soá 7. 2008 - 2009 17

Chöông I.
? Theá naøo laø soá höõu tæ?  Soá höõu tæ laø soá vieát
ñöôïc döôùi daïng phaân
caùc caùch nhaän bieát nhöõng ps
soá.
cuøng bieåu dieãn moät soá höõu
 Caùc p.soá baèng nhau
tæ ?
cuøng bieåu dieãn 1 soá
höõu tæ.
 Caùc caùch nhaän bieát:
 Döïa theo t/c cô baûn cuûa
p.soá. (ruùt goïn p.soá) Baøi 21: (Sgk.Tr15)
 Döïa theo t/c: 14 2 27 3 26 2
a)  ;  ;  ;
Baøi 21: a) trong caùc ps sau, a  d  b  c  a  c ( b, d  0) 35 5 63 7 65 5
nhöõng ps naøo bieåu dieãn cuøng b d 36 3 34 2
 ; 
moät soá höõu tæ:  a) Hs traû lôøi: ruùt goïn 84 7 85 5
14 27 26 36 34 caùc p. soá tröôùc  Leân 27 36
; ; ; ; . Vaäy  ;
35 63 65 84 85 baûng laøm. 63 84
b) Vieát 3 ps cuøng bieåu dieãn soá 14 26 34
 
3 35 65 85
höõu tæ .
7 3 27 36 6
b) Hs traû lôøi ... b)   
7 63 84 14
Baøi 23:Döïa vaøo tính chaát:
“Neáu x < y vaø y < z thì x < z”.
 Ñoïc ñeà baøi. Baøi 23: (Sgk.Tr16)
4
Haõy so saùnh: a) vaø 1,1 ; 4 4
5 a)  1  1,1 neân  1,1
13 5 5
b) -500 vaø 0,001 ; c) vaø b) -500 < 0 < 0,001
38  Caùc caùch so saùnh neân -500 < 0,001.
12 p.soá : 12 12 12 1 
37 C1: Chuyeån veà daïng c)   
37 37 36 3   12 13
cuøng maãu döông.
? Haõy neâu caùc caùch so saùnh  
13 13 1  37 38
C2: …daïng cuøng töû (2 ps  
hai phaân soá ñaõ bieát? döông). 38 39 3 
C3: So saùnh vôùi soá trung
 Cho hs suy nghó vaø sau ñoù gian. Baøi 22: (Sgk.Tr16)
goïi 3 Hs leân baûng so saùnh.
Baøi 22: Saép xeáp caùc soá höõu 2 5 4

1  0,875    0  0,3 
tæ theo thöù töï lôùn daàn: 3 6 13
- HS: Laøm vaøo baûng
5 2 4 nhoùm
0,3; ; 1 ; ; 0 ; 0,875 .
6 3 13
Hd: - Phaân thaønh 3 nhoùm: soá - Nhoùm tröôûng giaûi thích
aâm, soá 0, soá döông Baøi 25: (Sgk.Tr16)
keát quaû saép xeáp.
- So saùnh caùc soá trong a) x  1, 7  2,3
nhoùm.
Löu yù: Trong hai soá aâm, soá  x  1, 7  2,3 x  4
 
coù GTTÑ lôùn hôn thì nhoû hôn.  x  1, 7  2,3  x  0,6
 Chia lôùp thaønh 2
Baøi 25:Tìm x bieát: nhoùm
a) x  1, 7  2,3 Nhoùm 1: giaûi caâu a.
3 1
b) x   0 Nhoùm 2: giaûi caâu b.
4 3
 Choïn vaøi baûng nhoùm trình
18 Ñ
baøy. 3 1
x  0
- Nhaän xeùt, chöõa baøi. 4 3
3 1
 x 
4 3
b)
 3 1  5
x  4  3  x   12
 
? Neâu thöù töï thöïc hieän caùc  x  3   1  x   13
pheùp tính trong bieåu thöùc coù  4 3  12
daáu ngoaëc? ñeå tính nhanh giaù
trò cuûa bieåu thöùc ta caàn vaän  Phaùt bieåu thöù töï thöïc
duïng ñieàu gì? hieän caùc pheùp tính trong
bieåu thöùc coù daáu
ngoaëc.
 Ñeå tính nhanh ta caàn
Baøi 24: Tính: aùp duïng caùc tính chaát
(Baûng phuï) cuûa pheùp nhaân vaø Baøi 24 :(Sgk.Tr16)
pheùp coäng. a) .... = 2,77
b) .... = 2
 2 Hs leân baûng giaûi
a) AÙp duïng t/c giao hoaùn
vaø keát hôïp cuûa pheùp
 Treo baûng phuï keõ baûng nhaân.
höôùng daãn söû duïng maùy tính b) AÙp duïng t/c phaân
boû tuùi nhö sgk ñeå laøm baøi phoái cuûa pheùp nhaân
taäp 26 sgk. ñoái vôùi pheùp coäng.
 Thöïc hieän theo höôùng

daãn cuûa gv.
 Neâu caùc caùch nhaän bieát - Hs:traû lôøi
caùc ps cuøng bieåu dieãn 1 soá
höõu tæ.
 Coù maáy caùch so saùnh 2 ps
ñaõ bieát? Hs: Khoâng tìm ñöôïc giaù
 Tìm x bieát : | x – 5,8 |= -1,2. trò cuûa x vì GTTÑ cuûa
moät soá khoâng bao giôø
laø soá aâm.
 Xem laïi caùc baøi taäp ñaõ giaûi
 Laøm caùc baøi taäp ôû SBT.
 OÂn laïi khaùi nieäm luõy thöøa ñaõ hoïc ôû lôùp 6. Hoâm sau hoïc baøi môùi.

..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
§5. LUÕY THÖØA CUÛA MOÄT SOÁ HÖÕU TÆ
Ñaïi soá 7. 2008 - 2009 19

Chöông I.
1. Kieán thöùc: Qua baøi hoïc naøy Hs caàn phaûi:

- Hieåu ñònh nghóa luõy thöøa vôùi soá muõ töï nhieân cuûa moät soá höõu tæ.
- Naém vöõng quy taéc tính tích, thöông cuûa hai luõy thöøa cuøng cô soá.
- Quy taéc tính luõy thöøa cuûa moät luõy thöøa.
2. Kyõ naêng:
Hs coù Kyõ naêng vaän duïng caùc quy taéc ñeå vieát goïn tích, thöông cuûa caùc luõy thöøa cuøng
cô soá, luõy thöøa cuûa moät luõy thöøa, ruùt goïn bieåu thöùc, tính giaù trò soá cuûa luõy thöøa.
3. Thaùi ñoä:
Hs coù yù thöùc vaän duïng caùc quy taéc treân ñeå tính nhanh.
II. CHUAÅN BÒ.

1. Giaùo vieân: Sgk, phaán maøu, baûng phuï ghi coâng thöùc veà luõy thöøa vôùi soá muõ töï nhieân,
maùy tính boû tuùi.
2. Hoïc sinh: Sgk, oân caùc quy taéc veà luõy thöøa ôû lôùp 6, maùy tính boû tuùi.

.?. - Neâu ñònh nghóa luõy thöøa baäc n cuûa Hs: Luõy thöøa baäc n cuûa soá töï nhieân a laø
moät soá töï nhieân a ( n  N, n  1 )? tích cuûa n thöøa soá a.
- AÙp duïng: Tính: - Tính: 23  2  2  2  8; 51  5; 7 0  1
23 ; 51 ; 70 . - Vôùi a, m, n  N , ta coù:
- Hoûi theâm: Vôùi a, m, n  N , ta coù:
a m  a n  ......?..... amn
a m  a n  .................
a m : a n  ......?..... (m  n) amn
a m : a n  ................. (m  n )

- Giôùi thieäu baøi: (1’) Caùc quy taéc treân vaãn ñuùng vôùi luõy thöøa maø cô soá laø soá höõu tæ. Ñeå
naém vöõng hôn, chuùng ta cuøng nghieân cöùu baøi hoïc hoâm nay: « Luõy thöøa cuûa moät soâ höõu tæ
».
TL Hoaït ñoäng cuûa GV Hoaït ñoäng cuûa HS Kieán thöùc
12’ HÑ1. Luõy thöøa vôùi soá muõ töï 1. Luõy thöøa vôùi soá
nhieân. muõ töï nhieân.
 Töông töï nhö ñoái vôùi soá töï  Luõy thöøa baäc n cuûa soá  Ñònh nghóa: (Sgk)
nhieân, em haõy ñònh nghóa luõy höõu tæ x laø tích cuûa n thöøa soá  Coâng thöùc :
thöøa baäc n cuûa soá höõu tæ x x. x n  
x  x 
 x
( vôùi n  1, n  N ) ?  x : cô soá n thöøa soá
 n : soá muõ ( x  Q, n  N, n  1)
 Giôùi thieäu coâng thöùc x vaø cho  xn: luõy thöøa baäc n cuûa x (x  Quy öôùc:
n
hs neâu caùch ñoïc, caùc quy öôùc. muõ n)

x 1  x;
 Nhaán maïnh kyù hieäu: xn goïi laø a n
x 0  1 (vôùi x  0)
luõy thöøa baäc n cuûa x (hay x muõ  x = thì x =   = n  a
n). b b a
 Neáu vieát x  (a,
a n thöøa soá
   b
? Neáu vieát x = thì xn = ? a a a  
b   a  a  a n
a b Z, b 0), ta coù :
= b b b = = n
    b b 
 b b a
n
an
n thöøa soá
n thöøa soá x    n
n
b b
20 Ñ
n
a  Gv vaø Hs cuøng laøm ?1 :
?   ñöôïc tính nhö theá naøo?
b 9 8
= ; ; 0,25;  0,125; 1
16 125
 Nhaán maïnh vaø cho hs ghi vôû.
 Cho hs laøm ?1 . Tính :
2 3
 3   2 
  ;   ;  0, 5  ;  0, 5  ;  9, 7  .
2 3 0
 4   5 
6’ HÑ2. Tích vaø thöông hai luõy 2. Tích vaø thöông hai
thöøa cuøng cô soá. luõy thöøa cuøng cô
 Töông töï nhö soá töï nhieân, vôùi soá.
cô soá laø soá höõu tæ ta cuõng coù
tích vaø thöông cuûa hai luõy thöøa
cuøng cô soá.
? Vaäy, em haõy ñieàn vaøo choã
troáng cho ñuùng: Vôùi  1Hs leân baûng ñieàn vaøo choã
x  Q; m, n  N , coù: troáng: ...  Coâng thöùc :
x m  x n  ......?.....  Hs phaùt bieåu nhö hai quy taéc x m  x n  x m n
x : x  ......?.....(vôùi x  0, m  n) Sgk.Tr18
m n
x m : x n  x mn
 Caû lôùp laøm baøi, 2 Hs leân ( vôùi x  0, m  n )
? Haõy phaùt bieåu thaønh lôøi ? baûng:
 Quy taéc: (Sgk)
a) (3)2  (3)3  (3)2 3  ( 3)5
 Yeâu caàu Hs laøm ? 2 Tính: b) (0,25)5 : ( 0,25)3  ( 0,25)53
a) (3)2  (3)3  (0,25)2
b) (0,25) : ( 0,25)
5 3
 x m  x n  x p  x m n p
Môû roäng: x m  x n  x p  .....?....

7’ HÑ3: Luõy thöøa cuûa luõy thöøa. 3. Luõy thöøa cuûa
?3 Tính vaø so saùnh :  Hs Laøm theo höôùng daãn cuûa luõy thöøa.
Gv
a) ( 22) 3 vaø 2 6
5
a) (22) 3= 22.22.22 = 26
  1  2   1 
10 5
b)    vaø     1  2   1 
10
b)    =  
 2    2 
 2    2 
? Em haõy nhaän xeùt caùc soá muõ
2, 3 vaø 6; 2, 5 vaø 10?  Nhaän xeùt :
2  3 = 6 ; 2  5 = 10 Vôùi x  Q; m, n  N ,
? Vaäy khi tính luõy thöøa cuûa luõy coù :
 Khi tính luõy thöøa cuûa luõy
 x m   x m n
n
thöøa ta laøm theá naøo ? thöøa, ta giöõ nguyeân cô soá vaø
coäng hai soá muõ.
 Cho Hs laøm ? 4 Ñieàn soá thích
 Caû lôùp laøm vaøo vôû, 1Hs  Quy taéc: (Sgk)
hôïp vaøo oâ troáng: leân baûng ñieàn:
2
 3 3   3 
a )        a) 6
 4    4 
b) (0,1)4   (0,1)8 b) 2
 Cho hs traû lôøi caùc caâu hoûi
sau :  Hs neâu ñònh nghóa.
Ñaïi soá 7. 2008 - 2009 21

Chöông I.
 Ñònh nghóa luõy thöøa baäc n cuûa

soá höõu tæ x ?  Neâu caùc quy taéc vaø coâng
 Caùc quy taéc nhaân, chia hai luõy thöùc.
thöøa cuøng cô soá; luõy thöøa cuûa
luõy thöøa ?  Hs hoaït ñoäng nhoùm laøm
 Gv treo baûng phuï baøi taäp : baøi:
Baøi 1: Tính Baøi 1:
4 3 4
 1   1  1  (1)4 1
a)   ; b)  2  a)    4 
 3   4  3  3 81
3 3
 1   9  (9)3 729
b)  2      3 
 4  4  4 64
16
Baøi 2: Vieát soá döôùi daïng Baøi 2:
81
2 1 2
 
moät luõy thöøa, ví duï 16   4  . 16   16     4  
81  9  81  81   9 
Haõy tìm caùch vieát khaùc. 4 4
2  2
Gôïi yù: Phaân tích 16 vaø 81 thaønh      
caùc luõy thöøa coù cuøng soá muõ, 3  3
chaúng haïn: 16  4 vaø 81  9 
2 2
vieát ñöôïc nhö ví duï.

 Hoïc thuoäc ñònh nghóa vaø caùc quy taéc.
 Ñoïc phaàn coù theå em chöa bieát veà nhaø toaùn hoïc Fi-boâ-na-xi.
 Laøm caùc baøi taäp: 27  32 Sgk.Tr19
Höôùng daãn Baøi 31 Sgk: Vieát caùc soá  0,25  vaø 0,125  döôùi daïng caùc luõy thöøa cuûa cô
8 4
soá 0,5.
0,25   0,5  ; 0,125   0,5 
2 3
Chuù yù:
8
 0,25   0,5     0,5 
8 2 ?
Töø ñoù coù:

 0,125 
  .....?....   0,5 
4 4 ?
 Nghieân cöùu baøi hoïc tieáp theo. Hoâm sau hoïc baøi môùi.

..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
22 Ñ

§6. LUÕY THÖØA CUÛA MOÄT SOÁ HÖÕU TÆ
(Tieáp theo)

1. Kieán thöùc: Hs naém vöõng hai quy taéc veà luõy thöøa cuûa moät tích vaø luõy thöøa cuûa moät
thöông.
2. Kyõ naêng: Hs coù kyõ naêng caùc vaän duïng quy taéc treân trong tính toaùn.
3. Thaùi ñoä: Hs coù yù thöùc vaän duïng caùc quy taéc ñeå tính nhanh.
II. CHUAÅN BÒ.
1. Giaùo vieân: Giaùo aùn, Sgk, baûng phuï ghi saün caùc baøi taäp, phaán maøu, thöôùc.
2. Hoïc sinh: Hoïc baøi cuõ, laøm baøi taäp veà nhaø, baûng phuï nhoùm.
.?1. Neâu ñònh nghóa vaø vieát coâng thöùc Hs1: Luõy thöøa baäc n cuûa soá höõu tæ x laø tích
luõy thöøa baäc n cuûa soá höõu tæ x ? cuûa n thöøa soá x.
- AÙp duïng. Tính: x n  
x  x 
 x (x  Q, n  N, n  1)
3 2
1  1 n thöøa soáx
  ;  3  ;  2,5  0 . - AÙp duïng:

2  2
 1   7   7 
3 2 2 2
 1  13 1 49
   3  ;  3      2  ;
2 2 8  2  2  2 4
 2, 5  0  1.
.?2. - Baøi 1. Vôùi x  Q, m, n  N . Haõy Hs2: Laøm baøi 1 vaø 2.
ñieàn tieáp vaøo choã troáng (...) ñeå ñöôïc - Baøi 1:
phaùt bieåu ñuùng:
x mn
x m  x n  ....................
x m  x n  ..................
x m : x n  ..................( x  0, m  n) x m n
x m : x n  ....................( x  0, m  n)
 xm   xm 
n n m n
 ..................  ....................
x
4
(0,5)3   (0,5)........ 4
..... 12
(0,5)   (0,5)
3
- Baøi 2. Tìm x, bieát: - Baøi 2.

5 7 5 7 7 5
3 3 3 3 3 3
  x       x     x    : 
4 4 4 4 4 4
2
3 9
 x   x
4 16
- Giôùi thieäu baøi : (1’)
 Gv : Döïa vaøo thöù töï thöïc hieän caùc pheùp tính trong bieåu thöùc, em haõy tính giaù trò caùc
bieåu thöùc sau : a)  0,25   42 ; b)  39  :133
2 3
 Hs : Tính a)  0,25   42  0, 0625 16  1 ; b)  39  :133  ( 59319) : 2197  27 .
2 3
 Gv : Coù caùch naøo ñeå tính nhanh caùc pheùp tính treân hay khoâng ? Hoïc baøi hoâm nay chuùng
ta seõ bieát.
TL Hoaït ñoäng cuûa GV Hoaït ñoäng cuûa HS Noäi dung
15’ HÑ1: Luõy thöøa cuûa moät tích. 1. Luõy thöøa cuûa
Ñaïi soá 7. 2008 - 2009 23

Chöông I.
?1 Tính vaø so saùnh:  Hai Hs leân baûng tính vaø so moät tích.
saùnh:
a) (2.5) 2 vaø 2 2.52
3 3 3
a) (2.5)2 = 102 = 100
1 3 1 3 22 .52 = 4.25 = 100
b)    vaø     
2 4 2 4  (2.5)2 = 22 .52
3 3
 1 3  3 27
b)  .     
 2 4   8  512
3 3
1  3  1 27 27
      
2  4  8 64 512
3 3 3
1 3 1 3  Vôùi x , y  Q, n  N ,
? Vôùi 2 ví duï treân em coù   2  4  =  2    4 
      ta coù:
nhaän xeùt gì veà ( x  y )n vaø ( x  y )n  x n  y n
xn  yn ?  ( x  y )n = x n  y n
? Haõy dieãn ñaït quy taéc treân  Luõy thöøa cuûa moät tích baèng
baèng lôøi ? tích caùc luõy thöøa.
 Höôùng daãn c/m:  Caû lôùp laéng nghe vaø ghi
 Vôùi n  0; n  1 , ñaúng thöùc nhôù:
laø hieån nhieân.
 Vôùi n  1 , ta coù:
( x  y )n  ......?......
 (x  y ) (x  y )  ( x y )
n thöøa soá( x  y )
(x  y ) (x  y )  ( x y )  .....?.....
n thöøa soá( x  y )
 (x x  x )  (y y y )
n thöøa soáx n thöøa soáy
(x x x )  (y y y )  .....?.....
n thöøa soáx n thöøa soáy  x y
n n
? 2 Tính:
 Caû lôùp suy nghó. Hs laàn löôït
5
1 phaùt bieåu:
a )    35 ; b) (1,5)3  8 5 5
3 1 5 1 
a)    3    3   1
2. Chuù yù: 3 3 
( x  y)  x  y
n n n
vaø b) (1,5)  8  (1,5)3  2   (1,5  2)3 
3
x n  y n  ( x  y )n  33  27
(söû duïng ñöôïc hai chieàu)  Baøi taäp 36: 3 Hs leân baûng,
caû lôùp töï laøm baøi.
 Cho Hs laøm BT 36 (Sgk.Tr22). a) 108  28  (10  2)8  20 8
Caâu a, c, d. 4
c) 254  28  (5)2   2 8  58  28 
 (5  2)8  108
d) 158  9 4  158   32   158  38 
4
 (15  3)8  458

 Choát laïi: Ta thöôøng aùp
duïng coâng thöùc theo chieàu  Nhaän xeùt, chöõa baøi.
ngöôïc, tröôùc khi aùp duïng ta
caàn chuyeån bieåu thöùc veà
daïng tích cuûa hai luõy thöøa
cuøng soá muõ.
10’ HÑ2. Luõy thöøa cuûa moät 2. Luõy thöøa cuûa
thöông.  2 Hs leân baûng: moät thöông.
24 Ñ
a)   =  3 
3 3
?3 Tính vaø so saùnh:  2  2
 3 
a)   vaø  3 
3
 2  2
3
3
5
 3  3 105  10 
b) 5
= 
105  10 
5 2  2
b) 5
vaø  
2  2
n n
? Qua 2 ví duï treân em coù  Nhaän xeùt:  x  = x
  yn Ta coù :
n
xn  y
x n
nhaän xeùt gì veà   vaø n ? x xn
 y y    n (vôùi y  0)
 Ta coù coâng thöùc: y y
(Hs khaù, gioûi töï cm)
Löu yù: Coâng thöùc naøy cuõng

aùp duïng ñöôïc 2 chieàu .  3 Hs leân baûng laøm ? 4
 Cho Hs laøm ? 4 Sgk.Tr21.
8’ HÑ3: Cuûng coá – Luyeän taäp.
 Phaùt bieåu vaø vieát coâng
thöùc veà luõy thöøa cuûa moät  Hs phaùt bieåu vaø vieát coâng
tích, moät thöông vaø ñk cuûa noù. thöùc:
 ( x  y )n  x n  y n
 Trôû laïi vôùi caâu hoûi ôû n
phaàn ñaët vaán ñeà: x xn
    n (vôùi y  0)
? Coù caùch naøo ñeå tính nhanh y y
caùc pheùp tính sau khoâng ?  2 Hs leân baûng, caû lôùp theo
a)  0,25   4 ; b)  39  :13 doõi vaø nhaän xeùt.
2 2 3 3
a)  0,25   4 2   0,25  4   12  1
2 2
b)  39  :133   39 :13  

3 3
 Baøi taäp 34 (Sgk.Tr22)
  3   27
3
Gv ghi ñeà vaøo baûng phuï,
cho Hs kieåm tra laïi ñaùp soá caùc
caâu vaø söûa laïi choã sai (neáu
coù)  Suy nghó vaø laàn löôït traû lôøi:
a) Sai b) Ñuùng
c) Sai d) Sai
e) Ñuùng f) Sai.

 OÂn laïi caùc quy taéc vaø coâng thöùc veà luõy thöøa ñaõ hoïc ôû hai tieát. Xem laïi caùc baøi taäp
ñaõ giaûi.
 Laøm caùc baøi taäp: 35; 36; 37; 38; 40 Sgk.Tr22, 23
 Chuaån bò tieát sau luyeän taäp.

..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
LUYEÄN TAÄP
Ñaïi soá 7. 2008 - 2009 25

Chöông I.
1. Kieán thöùc:
Cuûng coá caùc qui taéc nhaân, chia hai luõy thöøa cuøng cô soá, qui taéc tính luõy thöøa cuûa
luõy thöøa, luõy thöøa cuûa moät tích, luõy thöøa cuûa moät thöông
2. Kyõ naêng:
Reøn caùc kó naêng tìm giaù trò cuûa bieåu thöùc, vieát döôùi daïng luõy thöøa, so saùnh hai
luõy thöøa, tìm soá chöa bieát.
3. Thaùi ñoä: Hs coù yù thöùc vaän duïng thaønh thaïo caùc quy taéc ñeå tính nhanh.
II. CHUAÅN BÒ.
1. Giaùo vieân: Sgk, sbt, heä thoáng caùc daïng baøi taäp, ñeà kieåm tra 15’
2. Hoïc sinh: Sgk, caùc coâng thöùc veà luõy thöøa, baøi taäp veà nhaø.
2. Kieåm tra baøi cuõ: (khoâng kieåm tra)
- Giôùi thieäu baøi: (1’) Hoâm nay chuùng ta tieán haønh luyeän taäp ñeå naém vöõng caùc coâng thöùc
luõy thöøa, sau ñoù laøm baøi kieåm tra 15 phuùt.
- Tieán trình tieát daïy. (41’)
26’ HÑ1. Luyeän taäp
Daïng1: OÂn taäp caùc coâng thöùc
luõy thöøa.  Caû lôùp töï laøm vaøo
 Treo baûng phuï ghi baøi taäp: vôû, 2 Hs leân baûng: Baøi 37 (Sgk.tr22)
- Ñieàn caùc keát quaû ñuùng vaøo Hs1: Ñieàn vaøo baûng  0, 6 
5
 0, 2  3
5
choã troáng phuï: b)  

   
6 6
a) x  x  ......
m n
b) x : x ......( x  0)
m n mn mn 0, 2 0, 2
a) x b) x
x
n
xn  0, 2   35 243
5
     1215
n m n
c) x m
 ...... d)    ......( y  0) c) x d) n
y
  y  0, 2  5
 0, 2 0, 2
e)  x  y   .........
n e) x n  y n
Hs2: Laøm baøi ôû
- AÙp duïng: Tính giaù trò cuûa bieåu baûng:... 63  3.62  33
thöùc: d)
13
 0, 6 
5
 Caû lôùp n.xeùt, chöõa (3.2)3  3(3.2) 2  33
(Baøi 37 b) =
 0, 2  baøi.
6
13
3 .2  3.32.22  33
3 3
=
 Gv nhaän xeùt vaø coù theå ghi 13
ñieåm mieäng cho 2 Hs. 3 (2  22  1)
3 3
=
Daïng2: Tính giaù trò cuûa bieåu 13
3
thöùc. 3 .13
- Caùc soá haïng ñeàu =  33  27
6  3.6  3
3 2 3 13
 Baøi 37 d. Tính: chöùa thöøa soá chung laø 3
13 Baøi 40: (Sgk.tr23)
- Hs bieán ñoåi bieåu thöùc 2 2
- Haõy nhaän xeùt caùc soá haïng ôû - Caû lôùp nhaän xeùt. 3 1  6 7 
töû ? a)        
 7 2   14 14 
2
=> Bieán ñoåi bieåu thöùc  Hs ñoïc ñeà baøi.  13  169
 Baøi 40: Tính    
2 - Tính trong ngoaëc tröôùc,  14  196
3 1 54  204
a)    c) 5 5 tính luõy thöøa sau.
7 2 25  4 - Tính 54  204  1004 , vaø
- Ta giaûi caâu a theá naøo? 255  45  1005  100 4  100
26 Ñ
roài ruùt goïn. 54  20 4 (5  20)4

- Caâu c thì sao? - Hai Hs leân baûng. c)  
255  4 5 (25  4)5
100 4 100 4
  
- Goïi 2Hs leân baûng giaûi. 1005 100 4 100
1
 Hs leân baûng giaûi d. 
100
5 4
 Yeâu caàu Hs giaûi d)  10   6 
d)    
5
 10   6 
4
 3   5 
    (10)5 (6) 4
 3   5    4
35 5
(2  5)  (2  3) 4
5
- Neáu Hs chöa giaûi ñöôïc, Gv höôùng 

35  54
daãn Hs.
(2)5  55  (2) 4  34

35  54
(2)5  54  5  (2) 4  34
- Gv choát laïi cho hs caùch laøm. 
3  34  54
 Hs ñoïc ñeà baøi.
- 1Hs leân baûng laøm baøi. (2)9  5 2560
 
3 3
Daïng 2: Vieát döôùi daïng luõy Baøi 39: (Sgk.tr23)
thöøa. - Caû lôùp nhaän xeùt,
chöõa baøi. a) x10 = x7 . x3
Baøi 39. b) x10 = (x2)5
- Treo ñeà baøi ôû baûng phuï. c) x10 = x12 : x2
- Gv gôïi yù Hs: x  Q, x  0
a) x10 = x7. ...?...  Hs ñoïc ñeà baøi, nghe
Gv giôùi thieäu.
b) x10 = (x2 )…?...
c) x10 = x12 : ...?... Baøi 35: (Sgk.tr22)
Daïng 3: Tìm soá chöa bieát. m
1 1
Baøi 35. a)   
- Hs traû lôøi taïi choã.
- Ta thöøa nhaän tính chaát sau: Vôùi 2 32
a  0, a  1 , neáu a m  a n thì m  n . m 5
1 1 1
Döïa vaøo t/c naøy, haõy tìm soá töï     5  
nhieân m bieát: 2 2 2
m  m5
1 1
a)   
2 32
1
- Gôïi yù: Haõy bieán ñoåi veà
32  Hs ñoïc ñeà baøi.
1
daïng luõy thöøa cuûa . Roài vaän
2
duïng t/c treân ñeå tìm m. Baøi 42: (Sgk.tr23)
- Hai Hs leân baûng giaûi.
- Töông töï caùc em veà nhaø giaûi 16
caâu b). a) n  2  2 n  16 : 2  8
2
Baøi 42. Tìm n bieát:
16  2 n  23
a) n  2 ; c) 8n : 2 n  4 .  n3
2
- Gôïi yù: Bieán ñoåi caùc ñaúng thöùc c) 8 : 2  4  (8 : 2) n  4
n n
ñaõ cho veà daïng ñaúng thöùc cuûa hai

 4n  4  n  1
luõy thöøa cuøng cô soá: a m  a n roài
Ñaïi soá 7. 2008 - 2009 27

Chöông I.
aùp duïng t/c ôû baøi taäp 35 ñeå giaûi.
15’ HÑ2. Kieåm tra 15 phuùt

- Yeâu caàu Hs gaáp taát caû saùch, vôû  Thöïc hieän yeâu caàu
coù lieân quan. cuûa Gv, chuaån bò laøm
- Gv phaùt ñeà kieåm tra ñeán töøng baøi kieåm tra.
Hs, nhaéc nhôû Hs ghi ñaày ñuû thoâng
tin caù nhaân: Hoï vaø teân, lôùp
- Cho Hs laøm baøi. - Hs laøm baøi.
ÑEÀ KIEÅM TRA 15 PHUÙT

I. TRẮC NGHIỆM. Khoanh tròn chữ cái đứng đầu câu trả lời đúng: (4 điểm)
Câu 1: 32  34  ...?.. A. 38 B. 98 C. 36 D. 96
Câu 2: 1210 : 610  ...?... A. 210 B. 2 C. 610 D. 6
Câu 3:  7  :  7   ...?.. A.  7  C.  7 
24 3 8 21
B. 78 D. 721
Câu 4: ( x m )n  ...?.. A. x m  n B. x m n C. x.m n D. x mn
II. TỰ LUẬN. Làm các bài tập sau: (6 điểm)

5
1 1  2 1
Bài 1: Tính giá trị các biểu thức sau: a)  ; b)    : 0,6 ; c)    4 5
2 6  5 4
2
1 1
Bài 2: Tìm x, biết: a) x :    ; b) 6 x : 2 x  9
2 2
-------------//-------------
 Xem laïi caùc daïng baøi taäp, oân laïi caùc qui taéc veà luõy thöøa
 Ñoïc baøi ñoïc theâm
 Laøm caùc baøi taäp coøn lại trong Sgk; Vaø baøi 39, 40, 41, 49 Sbt.Tr 9, 10
 OÂn laïi khaùi nieäm tæ soá cuûa 2 soá höõu tæ x vaø y ; Ñònh nghóa 2 phaân soá baèng nhau.
Chuaån bò tieát sau hoïc baøi môùi.

..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
28 Ñ

§7. TÆ LEÄ THÖÙC
1. Kieán thöùc: Hs hieåu roõ theá naøo laø tæ leä thöùc, naém vöõng hai tính chaát cuûa tæ leä thöùc.
2. Kyõ naêng:
Nhaän bieát ñöôïc tæ leä thöùc vaø caùc soá haïng cuûa tæ leä thöùc; Böôùc ñaàu bieát vaän
duïng caùc tính chaát cuûa tæ leä thöùc vaøo vieäc giaûi baøi taäp.
3. Thaùi ñoä: Reøn tính caån thaän, naâng cao trí löïc cuûa Hs.
II. CHUAÅN BÒ.
1. Giaùo vieân: Sgk, baûng phuï, phaán maøu.
2. Hoïc sinh: Sgk, oân laïi tæ soá cuûa 2 soá höõu tæ x vaø y, ñònh nghóa hai phaân soá baèng nhau.
(b  0) laø
.?. - Tæ soá cuûa hai soá a vaø b (b  0) Hs: - Tæ soá cuûa hai soá a vaø b
thöông cuûa pheùp chia soá a cho soá b.
laø gì ?
10 2 18 2
- So saùnh: - Ta coù:  ; 
10 18 15 3 27 3
vaø 10 18
15 27 Neân 
15 27

10 18 10 18
- Giôùi thieäu baøi: (1’) Ta coù  . Vaäy ñaúng thöùc  ñöôïc goïi laø gì ?
15 27 15 27
13’ HÑ1: Theá naøo laø tæ leä thöùc? 1. Ñònh nghóa:
10 18
 Ñaúng thöùc  laø moät tæ
15 27
leä thöùc. 15 12,5
   laø moät tæ leä
15 21 17,5
Ví duï: So saùnh hai tæ soá: vaø
21 thöùc. Tæ leä thöùc laø
12,5 - Tæ leä thöùc laø moät ñaúng ñaúng thöùc cuûa hai
17,5 thöùc cuûa hai tæ soá. a c
tæ soá  (b, d 
- Neâu ñ/n nhö Sgk. Ñ.kieän: b d
? Vaäy tæ leä thöùc laø gì ? b, d  0 0)
- Ñoù chính laø ñònh nghóa cuûa tæ leä
thöùc. Môøi moät baïn nhaéc laïi ñ/n.
 Giôùi thieäu kí hieäu tæ leä thöùc:  Ghi chuù: (Sgk/24)
a c
 coøn ñöôïc vieát laø a : b  c : d
b d
 a, b, c, d laø caùc soá haïng cuûa
TLT.
 a, d laø caùc ngoaïi tæ (soá haïng  Traû lôøi taïi choã: …
ngoaøi)
 b, c laø caùc trung tæ (soá haïng
trong)
? Haõy chæ ra caùc soá haïng, ngoaïi  Traû lôøi vaø giaûi thích
tæ, trung tæ trong caùc tæ leä thöùc
Ñaïi soá 7. 2008 - 2009 29

Chöông I.
sau: 2 2 1 1
10 18 15 12,5 :4  
a)  ; b)  5 5 4 10
21 17,5 a) Ta coù:
15 27 4 4 1 1
:8   
 Cho hs laøm ?1 5 5 8 10
2
Töø caùc tæ soá sau coù laäp ñöôïc tæ Suy ra: : 4  : 8 4
leä thöùc khoâng? 5 5
2 4 Neân caùc tæ soá ñaõ cho laäp
a) : 4 vaø : 8 ñöôïc TLT.
5 5
1 2 1 b) Khoâng laäp ñöôïc TLT.
b) 3 : 7 vaø 2 : 7
2 5 5
 Hs suy nghó vaø thaûo luaän roài
traû lôøi: a)
1, 2 12 2
   ....
 Cuûng coá: 3, 6 36 6
1, 2 b) Hs cho ví duï.
a) Cho tæ soá . Haõy vieát moät tæ
3, 6
soá nöõa ñeå laäp thaønh moät tæ leä
thöùc? Coù theå vieát ñöôïc bao nhieâu
tæ soá?
b) Cho moät ví duï veà tæ leä thöùc?
10’ HÑ2: Tính chaát cuûa tæ leä thöùc. 2. Tính chaát:
18 24
 Xeùt TLT  . Nhaân hai tæ soá  Xem Sgk, laéng nghe Gv giôùi
27 36 thieäu.
cuûa TLT naøy vôùi tích 27  36 ta
ñöôïc:
18 24
 (27  36)   (27  36)
27 36
hay 18  36  24  27 - Traû lôøi taïi choã:
a c
? 2 Baèng caùch töông töï, töø TLT   ad  bc
b d
a c
 , ta coù theå suy ra ad  bc Baèng caùch nhaân hai tæ soá cuûa
b d a c
khoâng? TLT  vôùi tích b  d
b d a) T/c1: (T/c cô
- Nhaéc laïi t/c1. baûn)
- Caâu traû lôøi chính laø noäi dung
cuûa t/c1. Môøi moät baïn nhaéc laïi t/c a c
Neáu  thì
naøy. b d
ad  bc
 Suy nghó laøm baøi, moät Hs
 Nhôø coù t/c naøy maø ta giaûi ñöôïc traû lôøi taïi choã: (Tích caùc ngoaïi tæ
baøi taäp sau: baèng tích caùc trung
x 2 tæ)
Baøi 46.(Sgk.tr26) Tìm x trong caùc TLT   x  3,6  27  (2)
sau: 27 3,6
a)
x 2 27  ( 2)
a)  x  15
27 3,6 3,6
 Xem Sgk. Roài traû lôøi ?3

 Yeâu caàu Hs töï xem Sgk caùch suy
- Suy ra ñöôïc, baèng caùch chia
18 24 caû hai veá cuûa ñaúng thöùc
ra TLT  töø 18  36  24  27
27 36 ad  bc cho tích b  d
30 Ñ
?3 Baèng caùch töông töï, töø ñaúng - Coù theå suy ra:
thöùc ad  bc , ta coù theå suy ra TLT a b b d c d
 ;  ;  b) T/c2:
a c c d a c a b Neáu ad  bc vaø a,
 khoâng?
b d b, c, d  0 thì ta coù
a c caùc tæ leä thöùc:
- Ngoaøi  ta coù theå suy ra tæ
b d  Hs nhaéc laïi t/c1 vaø t/c2 a c a b
 ;  ;
leä thöùc naøo nöõa khoâng? b d c d
- Ñoù chính laø noäi dung cuûa t/c2:… - Laéng nghe giôùi thieäu, xem vaø b d c d
hieåu baûng toùm taét.  ;  .
a c a b
 Yeâu caàu Hs nhaéc laïi hai tính
chaát.
- Toång hôïp caû hai t/c cuûa TLT: Vôùi
a, b, c, d  0 neáu coù 1 trong 5 ñaúng
thöùc thì ta coù theå suy ra caùc ñaúng
thöùc coøn laïi (Gv giôùi thieäu baûng
toùm taét Sgk.tr26)
12’ HÑ3: Cuûng coá
Baøi 47: Laäp taát caû caùc tæ leä thöùc  2Hs leân baûng. Baøi 47: (Sgk.tr26)
coù theå ñöôïc töø ñaúng thöùc sau: Hs1: Giaûi baøi 47a 6 42 6 9
a) 6.63 = 9.42 Caùch laäp: Laáy moät thöøa soá ôû a) 9  63 ; 42  63 ;
veá traùi chia cho moät thöøa soá ôû 9 63 42 63
veá phaûi baèng moät thöøa soá khaùc  ; 
ôû veá phaûi chia cho moät thöøa soá 6 42 6 9
Baøi 48: Laäp taát caû caùc tæ leä thöùc khaùc ôû veá traùi.
Baøi 48: (Sgk.tr26)
coù theå ñöôïc töø tæ leä thöùc sau:
Hs2: Giaûi baøi 48
11,9 35
15 35 Caùch laäp:  (1)
 (* ) 5,1 15
5,1 11,9  (1) coù ñöôïc töø (*) baèng
caùch thay ñoåi vò trí caùc ngoaïi 15 5,1
? Tìm ra caùch laäp tæ leä thöùc  (2)
tæ. 35 11,9
nhanh goïn, deã nhôù?  (2) coù ñöôïc töø (*) baèng 11,9 5,1
caùch thay ñoåi vò trí caùc trung  (3)
35 15
tæ.
 (3) coù ñöôïc töø (*) baèng
caùch thay ñoåi vò trí caùc ngoaïi
tæ vaø thay ñoåi vò trí caùc trung
tæ.
 Naém vöõng ñònh nghóa vaø tính chaát cuûa tæ leä thöùc.
 Xem laïi caùc baøi taäp ñaõ chöõa treân lôùp. Ghi nhôù caùch laäp nhanh tæ leä thöùc töø ñaúng
thöùc tích, töø 1 TLT
 Laøm caùc baøi taäp 44; 45; 46b,c; 47b Sgk.tr26
Baøi 61, 62, 63 Sbt.tr12, 13
 Höôùng daãn: Baøi 44
12 324 12 100 10
a) 1,2:3,24 = :  . 
10 100 10 324 27
b) Ñoåi hoãn soá thaønh phaân soá roài thöïc hieän pheùp chia hai phaân soá.
 Tieát hoïc sau chuùng ta Luyeän taäp.

..............................................................................................................................................................................
Ñaïi soá 7. 2008 - 2009 31

Chöông I.
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................

LUYEÄN TAÄP

1. Kieán thöùc: Cuûng coá ñònh nghóa vaø hai tính chaát cuûa tæ leä thöùc.
2. Kyõ naêng: Nhaän daïng tæ leä thöùc, tìm soá haïng chöa bieát cuûa tæ leä thöùc; laäp ra caùc tæ leä
thöùc töø caùc soá, töø caùc ñaúng thöùc tích.
3. Thaùi ñoä: Reøn tính caån thaän, nhanh nhaïy, chính xaùc khi giaûi toaùn.
II. CHUAÅN BÒ.

1. Giaùo vieân: Sgk, baûng phuï, phaán maøu.
2. Hoïc sinh: Thuoäc baøi vaø laøm baøi taäp veà nhaø.

Hs1: - Phaùt bieåu ñ/n TLT nhö Sgk.tr24.
.?1. - Neâu ñònh nghóa tæ leä thöùc?
- Ta coù:
- Tìm caùc tæ soá baèng nhau trong caùc tæ 28 :14  2 3 :10  0,3
soá sau roài laäp caùc tæ leä thöùc:
1 1 2 3 : 0,3  10 2,1: 7  0,3
28:14; 3 :10 ; 3 : 0,3 ; 2,1: 7 ; 2 : 2 ; :
2 2 3 2 1 :2  51  5 1 2 1 3 3
:   
2 2 2 4 2 3 2 2 4
 Laäp ñöôïc tæ leä thöùc: 3 :10  2,1: 7
.?2. - Vieát coâng thöùc toång quaùt 2 t/c cuûa
TLT? Hs2: - Vieát coâng thöùc toång quaùt cuûa 2 t/c:
- Tìm x trong tæ leä thöùc sau: a c
 Tính chaát 1: Neáu  thì a  d  b  c
0,52 : x  9,36 :16,38 b d
 Tính chaát 2: Neáu ad  bc vaøa, b, c, d  0 thì
ta coù caùc tæ leä thöùc:
a c a b d c d b
 ;  ;  ; 
b d c d b a c a
- Giaûi baøi taäp:
 0,52 : x   9,36 :16,38
0,52 16,38
Ta coù  x 
9,36
 x  0,91

- Giôùi thieäu baøi: (1’) Hoâm nay chuùng ta tieán haønh luyeän taäp ñeå naém vöõng hôn veà ñònh nghóa
vaø hai tính chaát cuûa tæ leä thöùc. (Gv nhaán maïnh laïi ñònh nghóa TLT vaø caùc t/c – Treo baûng
phuï ghi sô ñoà toång hôïp cuûa hai tính chaát nhö Sgk.tr26)
32 Ñ

25’ HÑ1: Luyeän taäp
Daïng 1: Nhaän daïng tæ leä
thöùc  Hs ñoïc ñeà. Baøi 49. (Sgk.tr26)
 Baøi taäp 49 a, b (Sgk) - Caàn xem xeùt hai tæ soá ñaõ 3,5 350 14
- Cho Hs neâu caùch laøm cuûa cho coù baèng nhau hay khoâng? a) Ta coù:  
5, 25 525 21
baøi naøy? Neáu baèng nhau thì laäp ñöôïc tæ  Caùc tæ soá ñaõ cho laäp
leä thöùc. thaønh moät tæ leä thöùc.
- Goïi 2 hs leân baûng laøm baøi - 2Hs leân baûng laøm caâu a vaø b) Ta coù:
b.
3 2 393 5 3
39 : 52  . 
10 5 10 262 4
21 3
2,1: 3,5  
- Gv cuøng caû lôùp nhaän xeùt. 35 5
- Caû lôùp nhaän xeùt, chöõa 3 2
Do ñoù 39 : 52  2,1: 3,5
baøi. 10 5
- Töông töï, caùc em veà nhaø  Caùc tæ soá ñaõ cho
giaûi caâu c, d. khoâng laäp thaønh moät tæ
leä thöùc.
 Baøi 61 (Sbt). Chæ roõ caùc
ngoaïi tæ vaø caùc trung tæ trong Baøi 61. (Sbt.Tr12)
caùc tæ leä thöùc sau:  Hs ñoïc ñeà. Caû lôùp laøm Caâ
1 2 vaøo vôû Ngoaïi tæ Trung tæ
u
6 14
5,1 0, 69 2  3 a) 5,1 ; 1,15 8, 5 ; 0, 69
a)  b)
8, 5 1,15 3 2 - Ba Hs leân baûng laøm baøi. 1 2 3 2
35 80 b) 6 ; 80 35 ; 14
4 3 2 3 4 3
c) 0,375 : 0,875  3,63 : 8, 47 0,375 ; 0,875 ;
- Lôùp nhaän xeùt. c)
8, 47 3,63
Daïng 2: Tìm soá chöa bieát
cuûa tæ leä thöùc.
 Baøi 50. (Sgk) Gv treo baûng
phuï coù keõ saün ñeà baøi.
 Ñoïc ñeà baøi. Baøi 50. (Sgk.tr27)

- Höôùng daãn:
- Hs toå chöùc thaûo luaän 1
 Muoán tìm ngoaïi tæ ta laáy N. 14; Y. 4 H. -25
tích hai trung tæ chia cho ngoaïi nhoùm: 5
tæ ñaõ bieát. Trong nhoùm, moãi em tìm 3 1 1
Ô. 1 C. 16 B. 3
 Muoán tìm trung tæ ta laáy soá thích hôïp ôû 3 oâ vuoâng roài 3 2
tích 2 ngoaïi tæ chia cho trung keát hôïp laïi thaønh baøi cuûa 3
tæ coøn laïi. nhoùm. I. -63 U. Ö. 0,84
4
L. 0,3 EÁ. 9,17 T. 6
- Nhoùm ñaïi dieän leân baûng Teân taùc phaåm:
ñieàn vaøo oâ troáng. BINH THÖ YEÁU LÖÔÏC
 Baøi 69. (Sbt)Tìm x bieát:
- Lôùp nhaän xeùt.
x 60 Baøi 69. (Sbt.Tr13)
a) 
15 x x 60
a) Ta coù 
Gôïi yù:  Suy nghó laøm baøi. 15 x
 x   15    60 
- Töø tæ leä thöùc ñaõ cho ta suy 2
ra ñöôïc ñieàu gì? - Theo t/c cô baûn cuûa TLT suy
- Tìm x nhö theá naøo? ra:  x 2  900
Daïng 3: Laäp tæ leä thöùc.  x   30
 Baøi 51. (Sgk)
Höôùng daãn:
Ñaïi soá 7. 2008 - 2009 33

Chöông I.
- Laäp ñaúng thöùc tích. x 2   15    60   900

- Aùp duïng t/c 2 cuûa tæ leä Baøi 51. (Sgk.tr28)
thöùc => caùc tæ leä thöùc coù  x  30 1,5 3, 6
 ;
1,5

2
theå ñöôïc. 2 4,8 3, 6 4,8
2 4,8 3, 6 4,8
 ; 
1,5 3, 6 1,5 2
 Ñoïc ñeà baøi.
- Ñaúng thöùc tích:

1,5  4,8  2  3,6
- Hs traû lôøi taïi choã caùc tæ leä
thöùc…
Baøi 52. (Sgk.tr28) Haõy choïn caâu traû lôøi ñuùng.
a c
Töø tæ leä thöùc  vôùi a, b, c, d  0, ta coù theå suy ra:
b d
a d a d d c a b
A.  B.   C.  D. 
c b b c b a d c
 OÂn laïi caùc tính chaát cuûa tæ leä thöùc.
 Xem laïi caùc baøi taäp ñaõ giaûi
 Laøm baøi taäp 49c, d; 53 Sgk.tr28; Baøi taäp 64, 65, 69b, 70 Sbt.Tr13
 Xem tröôùc baøi ‘’Tính chaát cuûa daõy tæ soá baèng nhau’’

..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
34 Ñ

§8. TÍNH CHAÁT CUÛA DAÕY TÆ SOÁ BAÈNG NHAU

1. Kieán thöùc: Hs naém vöõng tính chaát cuûa daõy tæ soá baèng nhau.
2. Kyõ naêng: Vaän duïng tính chaát naøy ñeå giaûi caùc baøi toaùn chia theo tæ leä.
3. Thaùi ñoä: Reøn tính caån thaän, nhanh nhaïy, chính xaùc khi giaûi toaùn.
II. CHUAÅN BÒ.
1. Giaùo vieân: Sgk, baûng phuï ghi saün caùch chöùng minh daõy tæ soá baèng nhau.
2. Hoïc sinh: OÂn laïi caùc tính chaát cuûa tæ leä thöùc, Sgk, thöôùc
.?1. - Neâu caùc tính chaát cuûa tæ leä Hs1: Vieát hai t/c leân baûng.
thöùc? a c
 Tính chaát 1: Neáu  thì a  d  b  c
b d
 Tính chaát 2: Neáu ad  bc vaøa, b, c, d  0 thì
ta coù caùc tæ leä thöùc:
a c a b d c d b
 ;  ;  ; 
b d c d b a c a
Hs2: Giaûi baøi taäp:
.?2. - Tìm x bieát: Ta coù: 0, 01: 2,5  0, 75 x : 0, 75
0, 01: 2,5  0, 75 x : 0, 75 0, 01  0, 75
 0, 75 x 
2,5
0, 01  0, 75
 x  : 0, 75
2,5
0, 01  0, 75
 x 
2,5  0, 75
 x  0, 004

a c a ac
- Giôùi thieäu baøi. (1’) Töø  ta coù theå suy ra  khoâng?
b d b bd
20’ HÑ1: T/c cuûa daõy tæ soá baèng 1. Tính chaát cuûa daõy
nhau.  Ñoïc ñeà baøi. tæ soá baèng nhau.
 Yeâu caàu hs laøm ?1 (Sgk.tr28) - Hs traû lôøi taïi choã:
2 3 2 3 1
Cho tæ leä thöùc  . Haõy so  (= )
4 6 4 6 2
23 23 2  3 5 1 2  3 1 1
saùnh caùc tæ soá ; =  ; = 
46 46 4  6 10 2 4  6 2 2
Vôùi caùc tæ soá trong tæ leä thöùc  Caùc keát quaû baèng nhau
ñaõ cho ? 2 3 23 23
Vaäy:  = =
- Haõy nhaän xeùt caùc keát quaû 4 6 46 46
Ñaïi soá 7. 2008 - 2009 35

Chöông I.
vaø ruùt ra keát luaän?  Hs traû lôøi taïi choã  Gv a c ac ac
   
ghi baûng. b d bd bd
a c (Ñk: b, d  0 ; b   d )
 Neáu coù  thì
b d
a c
  ...?...  a  ...........
k  b ; c  ...........
k d
b d
Vôùi ñieàu kieän gì? ac kb  kd k  (b  d )
- Höôùng daãn cm tính chaát    k
bd bd bd
......................................
a c
Ñaët   k ac k b  k d k  (b  d )
b d    k
 a  ...?... ; c  ...?... bd bd bd
......................................
ac
  .....?.....  Môû roäng:
bd
ac a c e
  .....?..... Neáu   thì ta suy
bd b d f
a c ac ac ra:
Do ñoù:    ( k )
a c e ace
b d bd bd    
 Gv giôùi thieäu coâng thöùc môû b d f bd  f
roäng cuûa tính chaát ñoái vôùi 3 tæ ace ace
soá baèng nhau. Yeâu caàu Hs veà - Hs nghieân cöùu ví duï.  
bd  f bd  f
nhaø töï cm.
(Giaû thieát caùc tæ soá
- Gv löu yù cho Hs tính töông öùng ñeàu coù nghóa)
cuûa caùc soá haïng vaø daáu  , 
trong caùc tæ soá.
- Yeâu caàu Hs töï nghieân cöùu ví  Ñoïc ñeà baøi.

duï Sgk.tr29.
Baøi 54. (Sgk.tr30)
 Nhôø coù tính chaát cuûa daõy tæ
soá baèng nhau maø ta giaûi nhanh x y
ñöôïc caùc daïng baøi taäp sau: - Daõy tæ soá  aùp duïng Coù x  y , aùp duïng t/c
3 5 3 5
 Baøi 54. (Sgk.tr30) Tìm hai soá x x y x y daõy tæ soá baèng nhau
t/c ñöôïc:  
x y 3 5 35 ñöôïc:
vaø y bieát:  vaø x  y  16
3 5 x y x y
 
- Gv gôïi yù, Hs traû lôøi. 16 3 5 35
.....  2 Maø x  y  16 neân suy
 Ñeà cho ta daõy tæ soá baèng 8
nhau naøo? Haõy aùp duïng t/c x ra:
vaø daõy ñoù.  2
......  x  6
...... x y 16
3   2
3 5 8
- Hs traû lôøi. Do ñoù:
 Maø ñeà cho x  y  16 neân: x
x y x y  2  x  2 3  6
   ...?... 3
3 5 3 5 y
 Töø ñaây ta coù  2  y  2  5  10
5
x  Ñoïc ñeà baøi, coù theå thaûo Vaäy x  6 ; y  10
 ..?..  x  ..?..
3 luaän vôùi baïn beân caïnh ñeå
laøm baøi.
 Töông töï tìm ñöôïc y.  Moät Hs leân baûng trình
baøy, lôùp nhaän xeùt.
36 Ñ
Neáu coøn ñuû thôøi gian Gv cho Hs x  2 ; y  5

töï laøm baøi 55.
 Baøi 55 (Sgk.tr30) Tìm x, y bieát:
x : 2  y : (5) vaø x  y  7
Töông töï baøi 54, Gv goïi Hs thöïc
hieän
15’ HÑ2: Chuù yù. 2. Chuù yù.
a b c (Sgk)
 Khi coù daõy tæ soá   , ta
2 3 5
noùi caùc soá a, b, c tæ leä vôùi caùc Neáu cho 3 soá a, b, c
soá 2, 3, 5. tæ leä vôùi caùc soá m, n,
Ta cuõng vieát: a: b: c = 2:3:5 a b c
p thì ta coù  
 Hs traû lôøi… m n p
- Vaäy neáu cho 3 soá a, b, c tæ leä (hoaëc a : b : c  m : n : p )
vôùi caùc soá m, n, p thì ta coù ? - Hs leân baûng laøm:
Goïi soá hs lôùp 7A, 7B, 7C
- Cho Hs laøm ? 2
laàn löôït laø a, b, c ta coù :
a b c
  - Goïi x, y, z laàn löôït laø
8 9 10 soá vieân bi cuûa ba baïn
(hoaëc a : b : c  8 : 9 :10 ) Minh, Huøng, Duõng. Khi
 Hs traû lôøi… ñoù:
 Baøi 57. (Sgk.tr30) - Hs ñoïc ñeà, ñaët teân caùc soá x y z
  vaø
- Gv yeâu caàu Hs ñoïc ñeà vaø toùm chöa bieát vaø toùm taét ñeà baøi. 2 4 5
taét baøi toaùn baèng caùc tæ soá x  y  z  44
baèng nhau. - AÙp duïng t/c cuûa daõy
tæ soá baèng nhau ta coù:
- Töø hai döõ kieän ñeà cho, haõy - Hs leân baûng giaûi tieáp... x y z x  y  z 44
aùp duïng t/c daõy tæ soá baèng nhau     4
tìm ba soá chöa bieát (töông töï baøi 2 4 5 2  4  5 11
44)  Gv goïi 1 Hs leân baûng giaûi - Do ñoù:
tieáp. x
 4  x  42  8
- Caû lôùp theo doõi, nhaän xeùt. 2
y
 4  y  4  4  16
4
- Laéng nghe vaø khaéc saâu 4 z
böôùc giaûi.  4  z  4  5  20
5
- Gv chöõa baøi vaø nhaán maïnh - Vaäy soá vieân bi cuûa
caùc böôùc giaûi cho Hs. ba baïn Minh, Huøng,
Duõng laàn löôït laø 8, 16,
20.
 Hoïc thuoäc caùc tính chaát cuûa daõy tæ soá baèng nhau. Xem laïi caùc baøi taäp ñaõ giaûi
 Laøm caùc baøi taäp: 56, 58, 59, 60 Sgk.tr30, 31; baøi 74, 75, 76 Sbt.tr14.
 OÂn laïi caùc tính chaát cuûa tæ leä thöùc vaø t/c cuûa daõy tæ soá baèng nhau. Hoâm sau Luyeän
taäp.
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
Ñaïi soá 7. 2008 - 2009 37

Chöông I.

LUYEÄN TAÄP
1. Kieán thöùc: Cuûng coá laïi caùc tính chaát cuûa daõy tæ soá baèng nhau, cuûa tæ leä thöùc.
2. Kyõ naêng: Thay tæ soá giöõa caùc soá höõu tæ baèng tæ soá giöõa caùc soá nguyeân; Tìm x trong tæ leä
thöùc; Giaûi baøi toaùn veà chia tæ leä
3. Thaùi ñoä: Ñaùnh giaù vieäc tieáp thu kieán thöùc cuûa hs.
II. CHUAÅN BÒ.
1. Giaùo vieân: Sgk, baûng phuï, phaán maøu, thöôùc.
2. Hoïc sinh: Naém ñöôïc kieán thöùc cuõ vaø laøm baøi taäp veà nhaø.
.?. - Haõy vieát tính chaát cuûa daõy tæ Hs: - Vieát t/c leân baûng.
soá baèng nhau? a c
Neáu  (b   d ) , ta suy ra:
b d
a c ac ac
  
b d bd bd
- AÙp duïng: Tìm x vaø y, bieát: - AÙp duïng: Tìm x, y:
x y
 vaø x  y  16 Ta coù: 
x y
3 7 3 7
x y x  y 16
- Hoûi theâm: Haõy môû roäng      4
3 7 3  7 4
t/c treân cho daõy 3 tæ soá baèng  x  (4)  3  12
nhau?
 y  (4)  7  28 . Vaäy x  12; y  28

- Giôùi thieäu baøi. (1’) Vaän duïng t/c cuûa daõy tæ soá baèng nhau ñeå giaûi caùc baøi toaùn chia tæ leä.
 Daïng 1. Thöïc hieän pheùp tính.
 Baøi 59 a, b (Sgk) Thay tæ soá  Suy nghó vaø traû lôøi: Baøi 59. (Sgk.tr31)
giöõa caùc soá höõu tæ baèng tæ soá - Ñoái vôùi soá thaäp phaân, ta 204 312
giöõa caùc soá nguyeân: ñoåi thaønh phaân soá thaäp a) 2, 04 : ( 3,12)  100 : 100
 1 phaân roài thöïc hieän pheùp 204 17
a) 2, 04 : (3,12) ; b)  1  :1,25 chia.  
 2 - Ñoái vôùi hoãn soá, ta ñöa 312 26
6’ - Ta giaûi baøi naøy baèng caùch veà phaân soá roài thöïc hieän b)  1 1  :1,25  3 : 5
naøo?  
pheùp chia.  2 2 4
 2Hs leân baûng giaûi, caû
- Cho Hs nhaän xeùt, chöõa baøi.  3 4 6
lôùp töï laøm vaøo vôû. Sau   
ñoù nhaän xeùt baøi giaûi ôû 2 5 5
baûng.
- Töông töï caùc em töï giaûi caâu c,
d. Baøi 60.(Sgk.tr31)
 Daïng 2. Tìm x trong caùc tæ leä  Hs ñoïc ñeà baøi, laøm baøi
thöùc theo gôïi yù cuûa Gv:
38 Ñ
Baøi 60.(Sgk) Tìm x, bieát: 1  2 1  2 3 2

1  2 3 2 - Caùc ngoaïi tæ:   x  ; a)   x  :  1 :
a)   x  :  1 : 3  5 3  3 4 5
3  3 4 5 2 3 1 2 3 2
- Gôïi yù: - Caùc trung tæ: ; 1   x   1  :
3 4 3 3 4 5
 Tìm caùc ngoaïi tæ? Caùc trung tæ? - Muoán tìm ngoaïi tæ chöa
 Tìm ngoaïi tæ chöa bieát baèng 1 2 7 5
bieát ta laáy tích cuûa hai  x   
caùch naøo? trung tæ chia cho ngoaïi tæ 3 3 4 2
10’ ñaõ bieát. 2 7 5
1  x    3
 x  .......?....... 1 2 3 2 3 4 2
3  x   1  : 35
3 3 4 5  x 
 Töø ñoù tìm ñöôïc x. 4
- Gv ghi baûng theo caùc böôùc gôïi - Muoán tìm trung tæ chöa
yù. bieát ta laáy tích cuûa hai 1 
ngoaïi tæ chia cho trung tæ c) 8 :   x   2 : 0, 02
- Muoán tìm trung tæ chöa bieát ta ñaõ bieát. 4 
laøm theá naøo? 1 8  0, 02
- Caùc em laøm caâu c:  x 
- Caû lôùp töï laøm baøi, 1Hs 4 2
1  leân baûng. 8  0, 02
c) 8 :   x   2 : 0, 02  x  4
4  2
- Cho hs caû lôùp nhaän xeùt  Gv  x  0,32
choát laïi caùch laøm cho Hs.
 Daïng 3. Baøi toaùn chia tæ leä.  Hs ñoïc ñeà baøi. Baøi 64. (Sgk.tr31)
Baøi 64. Sgk
- Ta goïi x, y, z, t laàn löôït
- Ñeà cho ta bieát gì? Yeâu caàu ñieàu
 Ñeà cho bieát: laø soá Hs cuûa khoái 6, 7, 8,
11’ gì? 9. Khi ñoù:
- Soá Hs boán khoái 6, 7, 8, 9
tæ leä vôùi caùc soá 9; 8; 7; x y z t
   vaø
6. 9 8 7 6
- Soá Hs khoái 9 ít hôn soá y  t  70
Hs khoái 7 laø 70 Hs. - Theo t/c daõy tæ soá baèng
- Ta goïi x, y, z, t laàn löôït laø soá Hs  Ñeà yeâu caàu: Tính soá Hs nhau coù:
cuûa khoái 6, 7, 8, 9. Khi ñoù em moãi khoái. x y z t y t
haõy vieát laïi hai ñieàu maø ñeà baøi    
9 8 7 6 86
cho theo x, y, z, t ? - Hs phaùt bieåu, Gv vieát
- AÙp duïng t/c daõy tæ soá baèng theo. x y z t 70
      35
y t 9 8 7 6 2
nhau vaøo  ta ñöôïc gì? - Hs ... - Töø ñoù coù:
8 6
- Em haõy tìm x, y, z, t ? - Hs leân baûng giaûi tieáp. x
 35  x  35  9  315
9
y
 35  y  35  8  280
8
z
 35  z  35  7  245
- Caû lôùp nhaän xeùt, chöõa 7
baøi. t
 35  t  35  6  210
6
Vaäy soá Hs cuûa khoái 6, 7,
 Daïng 3. Chöùng minh tæ leä 8, 9 laàn löôït laø: 315, 280,
thöùc 245, 210 (hoïc sinh)
6’ Baøi 63. (Sgk) CMR töø tæ leä thöùc:
a c  Hs ñoïc ñeà baøi.
 (a  b  0, c  d  0) ta coù Baøi 63 sgk
b d Aùp duïng t/c cuûa tæ leä
Ñaïi soá 7. 2008 - 2009 39

Chöông I.
ab cd a c
theå suy ra  thöùc ta coù:  =>
ab cd b d
a c a b
- Gôïi yù: Töø  , aùp duïng tính 
b d c d
chaát cuûa daõy tæ soá baèng nhau ta a b a b a b Aùp duïng t/c cuûa daõy tæ
coù ?     soá baèng nhau:
c d cd cd
ab a b a b a b a b
Töø  , aùp duïng tính   
cd cd ab cd c d cd cd
chaát cuûa tæ leä thöùc ta suy ra ? => 
ab cd
Gv ta coù ñpcm ab cd
=> 
ab cd

 OÂn laïi caùc tính chaát cuûa tæ leä thöùc vaø caùc tính chaát cuûa daõy tæ soá baèng nhau
 Xem laïi caùc baøi taäp ñaõ giaûi vaø laøm caùc baøi taäp 61, 62 Sgk; baøi 74,75,76 SBT
10
 Höôùng daãn Baøi 62 Sgk: x.y = 10 => x =
y
10
5 y
x y y y =>  => y =  5
   y 5
2 5 2 5

..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
40 Ñ
Tieát 14 Ngaøy soaïn: 01-10-08

§9. SOÁ THAÄP PHAÂN HÖÕU HAÏN.
SOÁ THAÄP PHAÂN VOÂ HAÏN TUAÀN HOAØN

1. Kieán thöùc: Hs hieåu ñöôïc raèng soá höõu tæ laø soá coù theå bieåu dieãn ñöôïc döôùi daïng soá thaäp
phaân höõu haïn hoaëc soá thaäp phaân voâ haïn tuaàn hoaøn.
2. Kyõ naêng: Hs nhaän bieát ñöôïc soá thaäp phaân höõu haïn, ñieàu kieän ñeå moät phaân soá toái giaûn
bieåu dieãn ñöôïc döôùi daïng soá thaäp phaân höõu haïn vaø soá thaäp phaân voâ haïn tuaàn hoaøn.
3. Thaùi ñoä: Reøn tính caån thaän khi giaûi toaùn, naâng cao trí löïc cuûa Hs.
II. CHUAÅN BÒ.

1. Giaùo vieân: Sgk, baûng phu, maùy tính boû tuùi.
2. Hoïc sinh: Naém ñöôïc ñ/n soá höõu tæ, xem tröôùc baøi môùi, maùy tính boû tuùi.

2. Kieåm tra baøi cuõ: (Khoâng kieåm tra)
- Giôùi thieäu baøi: (1’) Soá 0,323232... coù phaûi laø soá höõu tæ khoâng ?
- Tieán trình tieát daïy: (41’)
20’ HÑ1: Soá thaäp phaân höõu haïn. 1. Soá thaäp phaân höõu
Soá thaäp phaân voâ haïn khoâng haïn. Soá thaäp phaân
tuaàn hoaøn  Soá höõu tæ laø soá vieát voâ haïn khoâng tuaàn
Theá naøo laø soá höõu tæ? ñöôïc döôùi daïng phaân soá: hoaøn.
a
(a, b  Z ; b  0)
b
Ví duï 1: Vieát caùc phaân soá Ví duï: (Sgk)
3 37
; döôùi daïng soá thaäp - Caùch laøm: Chia töû cho
20 25 maãu:
phaân? 3 37
(Gv yeâu caàu hs neâu caùch laøm) = 0,15 ; = 1,48 * Chuù yù:
20 25
 Caùc soá thaäp phaân
- Giôùi thieäu: Caùc soá 0,15; 1,48 nhö: 0,15; 1,48 ñöôïc goïi
coøn ñöôïc goïi laø soá thaäp phaân laø soá thaäp phaân höõu
höõu haïn. - Leân baûng thöïc hieän pheùp haïn.
5 chia:
Ví duï 2: Haõy vieát soá döôùi 5
12 = 0,4166...
daïng soá thaäp phaân ? 12  Caùc soá thaäp phaân
- Pheùp chia khoâng chaám nhö: 0,41666..., 0,111...
- Em coù nhaän xeùt gì veà keát quaû? döùt, soá 6 ñöôïc laëp ñi laëp ñöôïc goïi laø soá thaäp
laïi. phaân voâ haïn tuaàn
- Soá 0,41666... goïi laø soá thaäp
hoaøn.
phaân voâ haïn tuaàn hoaøn; Caùch
vieát goïn:
0, 41666....  0, 41(6)
- Soá 6 goïi laø chu kì.
1
 Cuûng coá: Haõy vieát caùc soá  3 Hs leân baûng laøm baøi:
9
Ñaïi soá 7. 2008 - 2009 41

Chöông I.
1 7 1
, , döôùi daïng soá thaäp  0,111...  0, (1)
99 11 9
phaân, chæ ra chu kì cuûa noù roài 1
 0, 0101...  0, (01)
vieát goïn laïi? 99
17
 1,5454...  1, (54)
11
11’ HÑ2: Nhaän xeùt 2. Nhaän xeùt.
3 37 5
 Xeùt caùc phaân soá : ; ;
20 25 12
 Caùc phaân soá treân ñaõ toái - Caùc phaân soá naøy ñaõ toái
giaûn chöa? Maãu döông hay aâm? giaûn vaø coù maãu döông.
 Maãu cuûa caùc phaân soá naøy 3
chöùa caùc thöøa soá nguyeân toá - Phaân soá coù maãu laø
naøo? 20
20  2 4  5 chöùa TSNT 2 vaø 5.
37
- Phaân soá coù maãu laø
25
25  52 chöùa TSNT laø 5.
5
- Phaân soá coù maãu laø
12
12  22  3 chöùa TSNT 2 vaø 3
? Vaäy caùc phaân soá nhö theá
naøo thì vieát ñöôïc döôùi daïng soá
thaäp phaân höõu haïn? Soá thaäp  Traû lôøi ... - Neáu moät p.soá toái
phaân voâ haïn tuaàn hoaøn? giaûn vôùi maãu döông
 Gv nhaán maïnh hai yù treân vaø maø maãu khoâng coù
cho hs ghi vôû. öôùc nguyeân toá khaùc 2
vaø 5 thì p.soá ñoù vieát
ñöôïc döôùi daïng soá
 Yeâu caàu Hs laøm baøi: thaäp phaân höõu haïn.
.?. (Sgk.tr33)  Hs ñoïc ñeà baøi. - Neáu moät p.soá toái
- Ta giaûi baøi naøy theá naøo? - Xeùt töøng p.soá theo caùc giaûn vôùi maãu döông
böôùc: maø maãu coù öôùc
 Phaân soá ñaõ toái giaûn nguyeân toá khaùc 2 vaø 5
chöa? thì p.soá ñoù vieát ñöôïc
 Maãu cuûa p.soá chöùa TSNT döôùi daïng soá thaäp
naøo? phaân voâ haïn tuaàn
 Bieát ñöôïc p.soá laø soá hoaøn.
- Goïi Hs traû lôøi mieäng soá naøo thaäp phaân höõu haïn hay voâ
laø soá tp höõu haïn? soá naøo laø soá haïn tuaàn hoaøn.
tp voâ haïn tuaàn hoaøn. Keát quaû:
 Caùc soá vieát ñöôïc döôùi
daïng soá thaäp phaân höõu haïn
laø:
1 13 17 7
; ; ;
4 50 125 14
- Yeâu caàu 2 Hs leân baûng laøm  Caùc soá vieát ñöôïc döôùi
tieáp: daïng soá tp voâ haïn tuaàn
hoaøn laø:
5 11
;
6 45
42 Ñ
- Nhaän xeùt, chöõa baøi: Hs1:

1 13
 0,25 ;  0,26
4 50
17 7 1
 Haõy vieát soá 0,(4); 0,(3); 0,(25)  0,136 ;   0,5
döôùi daïng phaân soá ? 125 14 2 Keát luaän: Sgk
- Gôïi yù: HS2:
1 4 5 11
0,(4) = 0,(1) .4 = .4 =  0,8(3) ;  0,2(4)
9 9 6 45
- Cho Hs laøm töông töï vôùi caùc
 Suy nghó laøm baøi:
soá: 0,(3); 0,(25)
 Vaäy moãi soá thaäp phaân voâ

1 3 1
haïn tuaàn hoaøn ñeàu laø moät soá 0,(3) = 0,(1)  3 =  3 = 
höõu tæ. 9 9 3
Toùm laïi: Moãi soá höõu tæ ñöôïc
bieåu dieãn bôûi...? 0,(25) = 0,(01) . 25
- Nhaán maïnh laïi keát luaän 1 25
= .25 
Sgk.tr34. 99 99
- Hs traû lôøi...
- Laéng nghe, khaéc saâu:
 Cho vaøi ví duï veà soá thaäp  Cho ví duï...
phaân höõu haïn vaø voâ haïn khoâng
tuaàn hoaøn?
 Cho Hs nhaéc laïi phaàn nhaän  Traû lôøi...
xeùt vaø keát luaän ôû Sgk?
 Soá 0,323232... coù phaûi laø soá  Soá 0,323232... laø moät soá
höõu tæ khoâng? Vì sao? höõu tæ vì noù laø moät soá
thaäp phaân voâ haïn tuaàn
hoaøn.
 Naém vöõng ñieàu kieän ñeå vieát ñöôïc moät soá höõu tæ döôùi daïng soá thaäp phaân höõu haïn hoaëc
voâ haïn tuaàn hoaøn
 Naém vöõng keát luaän veà quan heä giöõa soá höõu tæ vaø soá thaäp phaân.
 Laøm caùc baøi taäp 65, 66, 67, 68 Sgk.Tr34. Tieát hoïc sau Luyeän Taäp.

..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
Ñaïi soá 7. 2008 - 2009 43

Chöông I.
Tieát 15 Ngaøy soaïn: 05-10-08

LUYEÄN TAÄP

1. Kieán thöùc:
Cuûng coá ñieàu kieän ñeå moät phaân soá vieát ñöôïc döôùi daïng soá thaäp phaân höõu haïn hoaëc voâ
haïn tuaàn hoaøn.
2. Kyõ naêng:
Vieát moät phaân soá döôùi daïng soá thaäp phaân höõu haïn hoaëc voâ haïn tuaàn hoaøn vaø
ngöôïc laïi. (Chæ thöïc hieän vôùi caùc soá thaäp phaân voâ haïn tuaàn hoaøn chu kì coù töø 1 ñeán 2
chöõ soá)
3. Thaùi ñoä: Reøn tính nhanh nhaïy khi giaûi toaùn.
II. CHUAÅN BÒ.
1. Giaùo vieân: Giaùo aùn, Sgk, baûng phuï.
2. Hoïc sinh: Thuoäc baøi cuõ, laøm baøi taäp veà nhaø, maùy tính boû tuùi
.?1. - Neâu ñieàu kieän ñeå moät phaân soá vieát ñöôïc döôùi daïng soá thaäp phaân voâ haïn tuaàn
hoaøn?
- Laøm baøi 68a (Sgk.tr34).

Hs1: Caùc p.soá vieát ñöôïc döôùi daïng soá thaäp phaân höõu haïn laø: , , 
5 3 14
8 20 35
.?2. - Neâu keát luaän veà quan heä giöõa soá höõu tæ vaø soá thaäp phaân?
- Laøm baøi 68b (Sgk.tr34).
 5
Hs2:  0,625;
8
3
20
 0,15;
4
11
 0, (36) ;
15
22
 0, 6(81);
7
12
 0,58(3);
14
35 
 0, 4

- Giôùi thieäu baøi: (1’) Hoâm nay ta tieán haønh luyeän taäp veà soá thaäp phaân höõu haïn, soá thaäp phaân voâ
haïn tuaàn hoaøn.
- Tieán trình tieát daïy: (34’)
HÑ1: Luyeän taäp
15’  Daïng 1: Vieát moät phaân soá
hoaëc moät thöông döôùi daïng soá
thaäp phaân.  Hs ñoïc ñeà baøi. Baøi 69. (Sgk.tr34)
Baøi 69. (Sgk) a) 8,5 : 3 = 2,8(3)
Gv yeâu caàu hs leân baûng - Moät hs leân baûng. b) 18,7: 6 = 3,11(6)
duøng maùy tính thöïc hieän pheùp c) 58 : 11 = 5,(27)
chia vaø vieát keát quaû döôùi daïng d) 14,2 : 3,33 = 4,(264)
vieát goïn. Baøi 71 . (Sgk.tr34)
 Hs caû lôùp cuøng laøm 1
Baøi 71 (Sgk) vaø nhaän xeùt keát quaû.  0, (01)
99
1 1 Nhaän xeùt: 1
Vieát caùc phaân soá ,  0, (001)
99 999 - Soá caùc chöõ soá 9 ôû 999
döôùi daïng soá thaäp phaân. maãu baèng soá caùc chöõ
soá trong chu kyø ôû keát
quaû.
- Trong chu kyø chæ coù 0
Baøi 85. (Sbt.tr15)
vaø 1. Vieát ñöôïc döôùi daïng soá
44 Ñ
Baøi 85. (Sbt) Cho caùc phaân soá:  Hs ñoïc ñeà baøi. t.phaân höõu haïn, vì caùc p.soá
7 2 11 14 naøy toái giaûn, coù maãu döông
; ; ; . Giaûi thích vì - Hs traû lôøi  Gv ghi. vaø maãu khoâng coù öôùc NT
16 125 40 25
naøo khaùc 2 vaø 5 (16 = 24; 125
sao caùc p.soá naøy vieát ñöôïc = 53; 40 = 23.5; 25 = 52)
döôùi daïng soá thaäp phaân höõu 7 2
haïn roài vieát döôùi daïng ñoù?  0, 4375 ;  0, 016
- 1Hs leân baûng vieát veà 16 125
daïng soá thaäp phaân. 11 14
12’  0, 275 ;  0,56
40 25
 Daïng 2: Vieát soá thaäp phaân 32 8
a) 0,32  
döôùi daïng phaân soá. 100 25
Baøi 70. (Sgk) Vieát caùc soá thaäp  Hs ñoïc ñeà baøi. 124 31
phaân sau döôùi daïng phaân soá b)  0,124  
1000 250
toái giaûn:
128 32
0,32;  0,124; 1,28;  3,12 - Laéng nghe gôïi yù. c) 1, 28  
- Höôùng daãn caâu a: Vieát veà 100 25
daïng phaân soá thaäp phaân roài 312 78
d)  3,12  
ruùt goïn: 100 25
32 8 - 3Hs leân baûng. Caû lôùp
0,32   n.xeùt Baøi 88. (Sbt.tr15)
100 25
- Goïi 3Hs leân baûng giaûi b, c, d. 1 5
 Hs ñoïc ñeà baøi, nghe Gv a) 0,(5)  0,(1)  5   5 
9 9
Baøi 88. (Sbt) Vieát caùc soá thaäp höôùng daãn. 0,(34)  0,(01)  34 
phaân sau döôùi daïng phaân soá: b) 1 34
a) 0,(5) b) 0,(34)   34 
- 3Hs leân baûng giaûi: 99 99
c) 0,(123) d) 0, 0(3) 0,(123)  0,(001) 123 
- Höôùng daãn: c) 1 123 41
1 5   123  
a) 0,(5)  0,(1)  5   5  999 999 333
9 9 - Caû lôùp nhaän xeùt, chöõa 1
- Goïi 3 hs leân baûng laøm caâu b, baøi. 0, 0(3)   0,(3) 
c, d. 10
d)
1 1 1 1
  0,(1)  3   3 
10 10 9 30
 Gv nhaän xeùt.
 Neâu ñieàu kieän ñeå moät p.soá
vieát ñöôïc döôùi daïng soá thaäp  Phaân soá toái giaûn coù
phaân voâ haïn tuaàn hoaøn? maãu döông maø maãu coù
öôùc ng.toá khaùc 2 vaø 5.
 Neâu ñieàu kieän ñeå moät p.soá
vieát ñöôïc döôùi daïng soá thaäp  Phaân soá toái giaûn coù
phaân höõu haïn? maãu döông maø maãu
khoâng coù öôùc ng.toá
 Neâu keát luaän veà quan heä khaùc 2 vaø 5.
giöõa soá höõu tæ vaø soá thaäp
phaân?  Hs traû lôøi keát luaän
Sgk.tr34
 Vieát caùc soá sau döôùi daïng Hs: Traû lôøi
phaân soá: a) 0,0(8) ; b)
0,1(2)  Hs ghi ñeà baøi taäp theâm
- Laéng nghe Gv höôùng
- Gv höôùng daãn:
Ñaïi soá 7. 2008 - 2009 45

Chöông I.
 Caâu a töông töï baøi 88d.Sbt. daãn

 Caâu b:
1 1
0,1(2)   1,(2)    1  0,(2)  
10 10
1
   1  0,(1)  2  - Hs giaûi baøi taäp theâm.
10 (Neáu heát thôøi gian, Gv
1 1 1 cho Hs veà nhaø laøm baøi)
    2  .......
10 10 9
 Xem laïi caùc baøi taäp ñaõ giaûi, vaø laøm baøi taäp: 86, 87 (TB  ); 90, 91, 92 (Khaù  ) Sbt.tr15
 Xem tröôùc baøi “Laøm troøn soá”

..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
46 Ñ

§10. LAØM TROØN SOÁ

1. Kieán thöùc: Hs coù khaùi nieäm laøm troøn soá, bieát yù nghóa cuûa vieäc laøm troøn soá trong thöïc
teá.
2. Kyõ naêng: Bieát vaän duïng caùc qui öôùc veà laøm troøn soá; Söû duïng ñuùng caùc thuaät ngöõ neâu
trong baøi.
3. Thaùi ñoä: Coù yù thöùc vaän duïng caùc qui öôùc laøm troøn soá trong ñôøi soáng haèng ngaøy.
II. CHUAÅN BÒ.
1. Giaùo vieân: Sgk, moät vaøi ví duï veà laøm troøn soá trong thöïc teá.
2. Hoïc sinh: Söu taàm caùc ví duï veà laøm troøn soá; maùy tính boû tuùi.
.?. - Phaùt bieåu keát luaän veà quan Hs: - Phaùt bieåu keát luaän veà moái quan heä
heä giöõa soá höõu tæ vaø soá giöõa soá höõu tæ vaø soá thaäp phaân nhö
thaäp phaân? Sgk.Trang 34
- Baøi taäp: Chöùng toû raèng: - Baøi taäp:
a) 0,(37)  0,(62)  1 37 62
a) Ta coù 0,(37)  0,(01)  37  ; 0,(62) 
b) 0,(33)  3  1 99 99
(Gv kieåm tra Hs khaù-gioûi) 37 62 37  62
Neân 0,(37)  0,(62)    1
99 99 99
1
b) Ta coù 0,(33)  3  0,(01)  33  3   99  1
99
- Giôùi thieäu baøi: (1’) Gv ñöa ra baøi taäp: Moät tröôøng hoïc coù 425 hoïc sinh, soá Hs khaù gioûi coù
302 em. Tính tæ soá Hs khaù gioûi cuûa tröôøng ñoù? (  Hs traû lôøi  Gv giôùi thieäu baøi môùi)
15’ HÑ1. Caùc ví duï 1. Ví duï
 Ñöa ra vaøi ví duï veà laøm troøn
soá trong thöïc teá:  Laéng nghe caùc ví duï
- Ñieåm kieåm tra Toaùn cuûa An ñaït
6,5 ñieåm nhöng khi ghi ñieåm vaøo
soå Gv laïi ghi 7.
- Ñieåm soá moân Anh vaên cuûa baïn
Haø laø 4,25 nhöng Gv laïi ghi laø 4.
 Yeâu caàu Hs neâu theâm caùc ví
duï ñaõ söu taàm.  Neâu ví duï.
 Trong thöïc teá, vieäc laøm troøn
soá ñöôïc duøng raát nhieàu. Noù
giuùp ta deã nhôù, deã öôùc löôïng,
deã tính toaùn vôùi caùc soá coù
- Ví duï 1:
nhieàu chöõ soá.
4,3  4
 Ví duï 1: Laøm troøn caùc soá
4,9  5
Ñaïi soá 7. 2008 - 2009 47

Chöông I.
thaäp phaân 4,3 vaø 4,9 ñeán haøng 4 4,3 4,9

5
ñôn vò. * Kí hieäu: “  ” ñoïc laø
- Veõ truïc soá leân baûng, cho Hs - Soá 4,3 gaàn soá 4. gaàn baèng hoaëc xaáp
bieåu dieãn caùc soá 4,3 vaø 4,9 leân xæ.
truïc soá. - Soá 4,9 gaàn soá 5.
? Soá 4,3 gaàn soá töï nhieân naøo - Laéng nghe.
nhaát?
- Ta laáy soá nguyeân gaàn vôùi
? Soá 4,9 gaàn soá töï nhieân naøo soá ñoù nhaát.
nhaát?
 Hs ñoïc ñeà vaø laøm baøi
- Giôùi thieäu caùch vieát: 4,3  4 ;
4, 9  5 vaø caùch ñoïc cho hs. taäp, 1Hs leân baûng.
- Vaäy ñeå laøm troøn soá thaäp phaân 5, 4  5 5,8  6 4,5  5
ñeán haøng ñôn vò ta laøm theá naøo?
?1 Sgk.tr35 (Baûng phuï)  72900  73000

- Hs seõ thaéc maéc ñoái vôùi 4,5 Vì 72900 gaàn 73000 hôn laø Ví duï 2: 72900  73000
 Soá 4,5 caùch ñeàu caû 4 vaø 5 72000
nhöng ngöôøi ta quy öôùc: Neáu chöõ
soá boû ñi laø 5 thì khi laøm troøn soá  0,8134  0,813
Ví duï 3: 0,8134  0,813
ta taêng theâm moät ñôn vò ôû phaàn
giöõ laïi.
 Ví duï 2: Laøm troøn soá 72900
ñeán haøng nghìn (laøm troøn nghìn)
 Ví duï 3: Laøm troøn soá 0,8134

ñeán haøng phaàn nghìn (laøm troøn
ñeán chöõ soá thaäp phaân thöù ba).
 Ñeå laøm troøn soá ngöôøi ta ñöa ra
quy öôùc nhö sau.
11’ HÑ2. Quy öôùc laøm troøn soá 2. Quy öôùc laøm troøn
 Ñöa quy öôùc leân baûng phuï.  Ñoïc quy öôùc theo töøng soá.
tröôøng hôïp.
- Tröôøng hôïp 1: (Sgk)
Ví duï:
a) Laøm troøn soá 86,149 ñeán chöõ
soá thaäp phaân thöù nhaát. a) 86,149  86,1
b) Laøm troøn soá 542 ñeán haøng b) 542  540
chuïc.
- Tröôøng hôïp 2:
Ví duï:
a) Laøm troøn soá 0,0861 ñeán chöõ a) 0,0861  0,09
soá thaäp phaân thöù hai. b) 1573  1600
b) Laøm troøn soá 1573 ñeán haøng
 Ñoïc ñeà vaø 3 em leân
traêm.
baûng.
 Cho Hs laøm ? 2 Sgk.tr36 a) 79,3826  79,383
b) 79,3826  79,38
c) 79,3826  79, 4
 Haõy nhaéc laïi caùc quy öôùc laøm  Neâu caùc quy öôùc.
troøn soá.
 Baøi 73.(Sgk.tr36) Laøm troøn caùc  2 Hs leân baûng
48 Ñ
soá sau ñeán chöõ soá thaäp phaân 7,923  7,92

thöù hai: 7,418  17,42
7,923; 17,418; 79,1364; 50,401; 0,155; 79,1364  79,14
60,996 50,401  50,40
0,155  0,16
60,996  61,00
Hs caû lôùp nhaän xeùt
 Ñoïc ñeà baøi.

 Baøi 74.(Sgk) Heát hoïc kì I, ñieåm
Toaùn cuûa baïn Cöôøng nhö sau: - Laéng nghe höôùng daãn.
Heä soá 1: 7; 8; 6; 10
Heä soá 2: 7; 6; 5; 9 - Hoaït ñoäng nhoùm, sau ñoù
Heä soá 3: 8 ñaïi dieän nhoùm trình baøy:
Haõy tính ñieåm trung bình moân
Toaùn hoïc kì I cuûa baïn Cöôøng Ñieåm trung bình moân toaùn
(laøm troøn ñeán chöõ soá thaäp HKI cuûa baïn Cöôøng laø:
phaân thöù nhaát)  7  8  6  10   2(7  6  5  9)  3  8
4  24  3
- Höôùng daãn cho Hs caùch tính 109
ñieåm trung bình moân.   7, 2(6)  7,3
15
- Cho Hs hoïat ñoäng nhoùm.
- Nhaän xeùt, chöõa baøi.

 Naém vöõng hai quy öôùc cuûa pheùp laøm troøn soá.
 Ñoïc phaàn “Coù theå em chöa bieát” Sgk.tr39
 Xem laïi caùc baøi taäp ñaõ giaûi vaø laøm caùc baøi taäp: 76, 77, 78, 79 Sgk.tr37, 38.
 Tieát hoïc sau Luyeän taäp.

..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
Ñaïi soá 7. 2008 - 2009 49

Chöông I.

LUYEÄN TAÄP

1. Kieán thöùc:
Cuûng coá vaø vaän duïng thaønh thaïo caùc quy öôùc laøm troøn soá; Söû duïng ñuùng caùc thuaät
ngöõ trong baøi.
2. Kyõ naêng: Reøn kó naêng laøm troøn soá, öôùc löôïng giaù trò cuûa bieåu thöùc.
3. Thaùi ñoä: Coù yù thöùc vaän duïng qui öôùc laøm troøn soá vaøo caùc baøi toaùn thöïc teá vaø vaøo
ñôøi soáng haèng ngaøy.
II. CHUAÅN BÒ.
1. Giaùo vieân: Sgk, baûng phuï, maùy tính boû tuùi.
2. Hoïc sinh: Maùy tính boû tuùi,thöôùc daây (cuoän),naém vöõng lyù thuyeát vaø laøm baøi taäp veà nhaø.
.?. - Phaùt bieåu quy öôùc laøm troøn soá? Hs: - Phaùt bieåu quy öôùc nhö Sgk.tr36
- Baøi taäp: Haõy laøm troøn caùc soá sau - Baøi taäp:
ñaây: a) 50,362  50, 4 ; 991,23  991,2
a) Laøm troøn ñeán chöõ soá thaäp phaân
thöù nhaát: 50,362; 991,23 b) 59436,21  59400 ; 56873  56900
b) Laøm troøn traêm soá : 59436,21; c) 107506  108000 ; 288097,3  288000
56873
c) Laøm troøn nghìn soá: 107506;
288097,3
- Giôùi thieäu baøi: (1’) Giaùo vieân treo baûng phuï ghi quy öôùc laøm troøn soá cho hoïc sinh ñoïc laïi
quy öôùc vaø vaän duïng vaøo giaûi caùc baøi taäp coù lieân quan.
Tg Hoaït ñoäng cuûa GV Hoaït ñoäng cuûa HS Noäi dung
HÑ1: Luyeän taäp
Daïng 1: Thöïc hieän pheùp tính
roài laøm troøn keát quaû.
Baøi 99.(Sbt) Vieát caùc hoãn soá Hs ñoïc ñeà baøi, neâu Baøi 99. (Sbt)
sau döôùi daïng soá thaäp phaân caùch giaûi. 2
gaàn ñuùng chính xaùc ñeán hai a) 1  1, 666....  1, 67
- Ñoåi ra phaân soá roài thöïc 3
chöõ soá thaäp phaân: hieän pheùp chia (töû chia cho 1
2 1 3 maãu) ñeå tìm keát quaû. b) 5  5,1428....  5,14
a ) 1 ; b) 5 ; c) 4 7
3 7 11 - 3Hs leân baûng giaûi. 3
- Goïi 1 Hs neâu caùch laøm. c) 4  4, 2727....  4, 27
10’ 11
Baøi 100.(Sbt) Thöïc hieän pheùp  Hs laøm caâu a theo höôùng
tính roài laøm troøn keát quaû ñeán daãn cuûa Gv: Baøi 100.(Sbt)
chöõ soá thaäp phaân thöù hai a) ...= 9,3093  9,31
a) 5,3013+ 1,49 + 2,364 + 0,154 3 Hs leân baûng laøm caâu
b) (2,635 + 8,3) – (6,002 + 0,16) b,c,d
c) 96,3  3,007 b)...= 4,773  4,77
d) 4,508 : 0,19 c)...=289,5741  289,57
d)...= 23,7263...  23,73
50 Ñ
Daïng 2: AÙp duïng quy öôùc laøm

troøn soá ñeå öôùc löôïng keát quaû
pheùp tính.  Hs ñoïc ñeà baøi. Baøi 77. (Sgk.tr37)
Baøi 77. Sgk - 1Hs laøm baøi:
- Nhaéc laïi caùc böôùc laøm: Baøi naøy chæ yeâu caàu
 Laøm troøn caùc thöøa soá ñeán chöõ thöïc hieän hai böôùc ñeå tìm
soá ôû haøng cao nhaát. keát quaû öôùc löôïng. a) 495  52  500  50 = 25000
 Thöïc hieän pheùp tính vôùi caùc soá b) 82,36  5,1  80  5 = 400
ñaõ ñöôïc laøm troøn ta ñöôïc keát quaû c) 6730 : 48  7000 : 50 = 140
öôùc löôïng. - Caû lôùp nhaän xeùt.
 Tính keát quaû ñuùng, so saùnh vôùi
keát quaû öôùc löôïng.
? Haõy öôùc löôïng keát quaû caùc
pheùp tính sau:
a) 495 . 52 ; b) 82,36 . 5,1
c) 6730 : 48  Hs ñoïc ñeà baøi. Baøi 81. (Sgk.tr38)
15’ Baøi 81. (Sgk) - Nghe Gv höôùng daãn ví duï. 14,61  7,15  3,2
a) C1:
- Yeâu caàu hs laøm theo hai caùch. - 2Hs leân baûng trình baøy.        11
C1: Laøm troøn roài thöïc hieän pheùp 14,61  7,15  3,2
tính. C2:
 10,66  11
C2: Thöïc hieän pheùp tính roài laøm
troøn. b) C1: 7, 56  5,173  8  5  40
7,56  5,173
a) 14, 61  7,15  3, 2; b) 7, 56  5,173 C2:
- Goïi 2Hs leân baûng.  39,10788  39
- Chöõa baøi vaø choát laïi: Caùch 1
chæ duøng ñeå öôùc löôïng keát
4’ quaû pheùp tính.  Ñoïc ñeà Sgk Baøi 78. (Sgk.tr38)
Daïng 3: Moät soá öùng duïng cuûa Hs: 21 in  21.2,54  53,34cm Ñöôøng cheùo cuûa maøn
laøm troøn soá trong thöïc teá - 1 Hs leân baûng trình baøy hình cuûa Tivi 21 in tính ra
Baøi 78. (Sgk) - Caû lôùp nhaän xeùt cm laø:
1 in  2, 54cm 21  2,54  53,34 (cm)
=> 21 in  ? cm
HÑ2: Cuûng coá
 Nhaéc laïi caùc quy öôùc laøm  Nhaéc laïi Baøi 79. (Sgk.tr38)
troøn soá  Neâu coâng thöùc: Chu vi maûnh vöôøn laø:
 Neâu coâng thöùc tính chu vi vaø Dieän tích HCN: (10,234 + 4,7).2 = 29,868 
6’ dieän tích cuûa hình chöõ nhaät? C.Daøi  C.Roäng  30 (m)
Baøi 79. (Sgk) Tính chu vi vaø dieän Chu vi HCN: Dieän tích maûnh vöôøn laø:
tích cuûa moät maûnh vöôøn hình (C.Daøi + C.Roäng)  2 10,234  4,7 = 48,0998 
chöõ nhaät coù chieàu daøi laø  48 (m2)
10,234m vaø chieàu roäng laø 4,7m  Hs leân baûng laøm baøi.
(laøm troøn ñeán haøng ñôn vò).
 Veà nhaø thöïc haønh ño ñöôøng cheùo cuûa maøn hình cuûa Ti vi ôû gia ñình (öôùc löôïng vaø kieåm tra laïi
baèng pheùp tính). Ñoïc muïc “Coù theå em chöa bieát” roài tính chæ soá BMI cuûa em vaø moïi ngöôøi ôû
gia ñình em.
 Xem laïi caùc daïng baøi taäp ñaõ giaûi vaø laøm baøi 80 (Sgk). Tieát sau mang maùy tính boû tuùi,
hoïc baøi môùi.
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
Ñaïi soá 7. 2008 - 2009 51

Chöông I.
§11. SOÁ VOÂ TÆ . KHAÙI NIEÄM VEÀ CAÊN BAÄC HAI

1. Kieán thöùc: Hs naém ñöôïc khaùi nieäm veà soá voâ tæ. Hieåu theá naøo laø caên baäc hai cuûa moät
soá khoâng aâm.
2. Kyõ naêng: Söû duïng ñuùng kí hieäu “ ”
3. Thaùi ñoä: Bieát yù nghóa caên baäc hai trong thöïc teá
II. CHUAÅN BÒ.
1. Giaùo vieân: Sgk, baûng phuï veõ hình 1 sgk vaø ghi caùc baøi taäp, maùy tính boû tuùi.
2. Hoïc sinh: Baûng nhoùm, maùy tính boû tuùi
.?. - Theá naøo laø soá höõu tæ? Neâu keát Hs: - Soá höõu tæ laø soá vieát ñöôïc veà daïng
luaän veà moái quan heä giöõa soá phaân soá.
höõu tæ vaø soá thaäp phaân? - Moãi soá höõu tæ ñöôïc bieåu dieãn bôûi moät soá
thaäp phaân höõu haïn hoaëc voâ haïn tuaàn hoaøn.
Ngöôïc laïi, moãi soá thaäp phaân höõu haïn hoaëc
- Baøi taäp: Vieát caùc soá höõu tæ sau voâ haïn tuaàn hoaøn bieåu dieãn moät soá höõu tæ.
3 17 - Baøi taäp:
döôùi daïng soá thaäp phaân: ; 3 17
4 11  0, 75 ;  1, (54)
4 11
- Giôùi thieäu baøi: (1’) Coù soá naøo maøbình phöông baèng 2 khoâng?
10’ HÑ1: Khaùi nieäm soá voâ tæ. 1. Soá voâ tæ.
 Xeùt baøi toaùn sau: (Gv ñöa baûng  Ñoïc ñeà baøi. Baøi toaùn: (Sgk.tr40)
phuï ghi baøi taäp vaø hình 5 Sgk)
a) Tính dieän tích hình vuoâng ABCD.
b) Tính ñoä daøi ñöôøng cheùo AB.
E B
1m x
A C
F
- Gôïi yù:
 Em coù nhaän xeùt gì veà SABCD vôùi  SABCD = 2.SAEBF
SAEBF?  SABCD = 2.1.1 = 2 (m2)
 Tính SAEBF, töø ñoù tính SABCD
- Goïi x(m) (x>0) laø ñoä daøi caïnh  SABCD = x2 (m2)
AB thì SABCD tính theo x nhö theá naøo? ???
- Nhö vaäy x 2  2  x  ...?...
- Ngöôøi ta ñaõ chöùng minh ñöôïc
raèng khoâng coù soá höõu tæ naøo
maø bình phöông baèng 2 vaø ñaõ tính
ñöôïc:
52 Ñ
x  1, 414213562373...
Soá naøy laø moät soá thaäp phaân voâ
haïn maø ôû phaàn thaäp phaân cuûa
noù khoâng coù phaàn laëp ñi laëp laïi.
Ñoù laø moät soá thaäp phaân voâ  Hs traû lôøi, Gv choát laïi  Soá voâ tæ laø soá vieát
haïn khoâng tuaàn hoaøn. Ta goïi ôû baûng. ñöôïc döôùi daïng soá thaäp
nhöõng soá nhö vaäy laø soá voâ tæ. phaân voâ haïn khoâng
 Vaäy soá voâ tæ laø soá nhö theá tuaàn hoaøn.
naøo?  Coù 3 daïng soá thaäp  Taäp hôïp caùc soá voâ tæ
phaân: ñöôïc kí hieäu laø I
- Soá thaäp phaân höõu haïn.
- Soá thaäp phaân voâ haïn tuaàn
 Coù bao nhieâu daïng soá thaäp hoaøn
phaân ñaõ hoïc? - Soá thaäp phaân voâ haïn
- Trong khi Hs traû lôøi, Gv choát laïi khoâng tuaàn hoaøn.
baèng sô ñoà:
Soáthaäp phaân
Soát.phaân Soát.phaân Soát.phaân

höõu haïn voâhaïn voâhaïn
tuaàn hoaøn khoân g
tuaàn hoaøn - Caû lôùp laøm baøi, 1Hs leân
Soáhöõu tæ Soávoâtæ baûng ñieàn:
a)  b) Q
Baøi taäp: Ñieàn kí hieäu  , , Q , I c)  d) I
vaøo oâ troáng:
a)  4,5278 I ; b)  2,4832 
c) 2,45679... Q ; d) 47,6(53) 
15’ HÑ2: Khaùi nieäm veà caên baäc hai 2. Khaùi nieäm veà caên
 Treo baûng phuï ghi baøi taäp: baäc hai.
Haõy tính: 32  ....?.... ;  Hs leân baûng tính:
2
(3)2  ....?.... 2 4
3  9 ; (3)  9 ;   
2 2
3 9
2 2
2  2
   ...?... ;     ...?... ; 2
3  3  2 4
   ; 02  0
0 2  ...?...  3  9
2 2
- Khi ñoù ta noùi:  vaø - laø caên baäc hai
3 3
3 vaø -3 laø caùc caên baäc hai 4
cuûa 9. cuûa .
- Töông töï cho caùc soá coøn laïi ? 9
 0 laø caên baäc hai cuûa 0.
- Khoâng coù soá x naøo maø
x2 = 4 (Vì 4  0 )  Caên baäc hai cuûa moät
- Tìm x bieát : x2 = 4 soá a khoâng aâm laø soá x
 Ta noùi 4 (soá aâm) khoâng coù sao cho:
caên baäc hai.  Hs traû lôøi... x2 = a
 Toång quaùt: Caên baäc hai cuûa
soá a (a  0 ) laø soá naøo ?  16 coù hai caên baäc hai laø
4 vaø  4  Soá döông a coù ñuùng
 Tìm caên caùc baäc hai cuûa 16.
hai caên baäc hai, moät soá
* Chuù yù: Chæ coù soá döông vaø döông kyù hieäu laø a
Ñaïi soá 7. 2008 - 2009 53

Chöông I.
soá 0 môùi coù caên baäc hai, soá aâm vaø moät soá aâm kí hieäu
khoâng coù caên baäc hai. laø  a
 Soá 0 chæ coù moät caên
baäc hai laø 0 = 0
 Soá aâm khoâng coù caên
baäc hai.
Vd: Soá 4 coù 2 caên baäc 2 laø 4 vaø
 4; - Caùc caên baäc hai cuûa 16
Chuù yù: Khoâng ñöôïc vieát 4 =  laø:
2 16  4 ;  16  4
- Em haõy vieát caùc caên baäc hai
cuûa 16?
- Soá döông 2 coù hai caên baäc hai laø

2 vaø. Nhö vaäy, trong baøi toaùn
neâu ôû muïc 1, x 2  2 vaø x  0 neân
- Laøm ?2 sgk
x 2.  Caùc caên baäc hai cuûa 3
 2 laø ñoä daøi ñöôøng cheùo laø:
cuûa hình vuoâng coù caïnh baèng 1. 3 vaø  3
 Caùc caên baäc hai cuûa 10
- Cho Hs laøm ? 2 (Sgk) laø:
10 vaø  10
 Caùc caên baäc hai cuûa 25
laø:
25  5 vaø  25  5
- Caùc soá  3 ;  10 laø nhöõng
soá voâ tæ.
- Gv höôùng daãn Hs söû duïng maùy
tính ñeå tính:  3 ;  10
 Cho hs traû lôøi caùc caâu hoûi :
- Theá naøo laø soá voâ tæ ?
- Soá voâ tæ khaùc vôùi soá höõu tæ nhö  Laàn löôït traû lôøi caùc
theá naøo?
caâu hoûi.
- Cho ví duï veà soá voâ tæ?
- Ñ/n caên baäc hai cuûa soá a khoâng
aâm?  Ñoïc ñeà baøi.
Baøi taäp 82 (Sgk ) Hs: hoaït ñoäng nhoùm
- Cho hoïc sinh hoaït ñoäng nhoùm. a) Vì 52=25 neân 25 =5
- Goïi nhoùm ñaïi dieän trình baøy. b) Vì 72 = 49 neân 49 =7
c) Vì 12 =1 neân 1 = 1
2 4 4 2
d) Vì ( )2 = neân =
Baøi taäp 83 ( Sgk) 3 9 9 3
Haõy tính: - Hs laøm baøi:
9 9 3
; 32 ;  3 
2
36;  16; 36  6;  16  4;  ;
25 25 5
 3
2
32  3; 3
54 Ñ
 Caàn naém vöõng ñònh nghóa caên baäc hai cuûa soá a khoâng aâm, phaân bieät soá voâ tæ vaø soá
höõu tæ .Ñoïc muïc coù theå em chöa bieát ?
 Baøi taäp veà nhaø : 84, 85, 86 (sgk) ,106 ,107, 110,( SBT)
 Tieát hoïc baøi môùi, mang theo compa .
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
Ñaïi soá 7. 2008 - 2009 55

Chöông I.

§12. SOÁ THÖÏC

1. Kieán thöùc: Hoïc sinh hieåu ñöôïc raèng soá thöïc laø teân goïi chung cho caû soá höõu tæ vaø soá voâ
tæ. Bieát ñöôïc bieåu dieãn thaäp phaân cuûa soá thöïc
2. Kyõ naêng: Hieåu ñöôïc yù nghóa cuûa truïc soá thöïc.
3. Thaùi ñoä: Thaáy ñöôïc söï phaùt trieån cuûa heä thoáng soá töø taäp hôïp N  Z , Q vaø R.
II. CHUAÅN BÒ.
1. Giaùo vieân: Sgk, thöôùc, compa, baûng phuï, maùy tính boû tuùi.
2. Hoïc sinh: Hoïc baøi cuõ, laøm baøi taäp veà nhaø, ñoà duøng hoïc taäp.
Neâu ñònh nghóa caên baäc hai cuûa soá a khoâng aâm ?
Aùp duïng: Tính 81, 64 , 8100 , 0,64 ,

49
100
 = 9; 8; 90; 0,8;
7
10 
- Giôùi thieäu baøi: (1’) Cho Hs neâu quan heä giöõa soá höõu tæ vaø soá voâ tæ vôùi soá thaäp phaân =>
Gv giôùi thieäu: Tuy soá höõu tæ vaø soá voâ tæ coù khaùc nhau nhöng ta goïi chung laø soá thöïc.
19’ HÑ1: Soá thöïc. 1. Soá thöïc
 Cho Hs laáy ví duï veà caùc soá  Ví duï
thöïc: Caùc soá thuoäc N, Z, phaân 0; 2; -1; 0,2; 1,(33) ; 3,213475...;
soá, soá thaäp phaân höõu haïn, voâ 1
haïn tuaàn hoaøn, voâ haïn khoâng 2; 5; ...
3
tuaàn hoaøn? ô
- Soá höõu tæ laø:

? Trong caùc soá treân, soá naøo 1
laø soá höõu tæ, soá naøo laø soá 0; 2; -1; 0,2; 1,(33) ;
3
voâ tæ?
Soá voâ tæ: 3,213475...; 2; 5  Soá höõu tæ vaø soá voâ
tæ ñöôïc goïi chung laø soá
- Taát caû caùc soá treân ñöôïc goïi - Hs laéng nghe thoâng baùo cuûa thöïc.
chung laø soá thöïc vaø kí hieäu laø Gv  Taäp hôïp taát caû caùc
R. soá thöïc kí hieäu laø: R
- Khi vieát x  R ta hieåu raèng x
?1 Caùch vieát x  R cho ta bieát laø moät soá thöïc.
ñieàu gì ?  x laø soá höõu tæ hoaëc laø soá
voâ tæ.
 x coù theå laø nhöõng soá naøo?
 Baøi 87. (Sgk.tr44) (b.phuï)
Ñieàn kí hieäu , ,  thích hôïp - Caû lôùp laøm baøi taäp, 1 Hs
vaøo choã troáng. leân baûng ñieàn.
3  Q ; 3  R ; 3  I ;  2, 53  Q
3 Q; 3 R; 3 I ;  2, 53 Q
0, 2(35)  I ; N  Z; I  R
0,2(35) I;N Z; I R
- Caû lôùp nhaän xeùt, chöõa baøi.
 Hs ñoïc ñeà baøi, caû lôùp laøm
 Baøi 88 (Sgk.tr44) baøi, 1 Hs leân baûng ñieàn:
a) ...voâ tæ...; ...höõu tæ...
56 Ñ
a) Neáu a laø soá thöïc thì a laø

soá .......... hoaëc soá ................ b) ... soá t.phaân voâ haïn khoâng
b) Neáu b laø soá voâ tæ thì b vieát tuaàn hoaøn
ñöôïc döôùi daïng ....................
 Vôùi moïi soá thöïc x, y ta luoân
coù: hoaëc x < y hoaëc x = y hoaëc x
> y.
- Ñeå so saùnh 2 soá thöïc ta so saùnh
gioáng nhö so saùnh hai soá höõu tæ - Hs phaùt bieåu
vieát döôùi daïng soá thaäp phaân. a) 0,3192...... < 0,32(5)
- Ví duï: So saùnh caùc soá sau b) 1,24598..... > 1,24596
a) 0,3192... vaø 0,32(5)
b) 1,24598......vaø 1,24596 - Hs leân baûng:
a) 2,(35) = 2,3535....
=> 2,(35) < 2,3691 ......
? 2 So saùnh: 7
a) 2,(35) vaø 2,3691 ...... b)    0,(63)
11  Vôùi a, b laø hai soá
7
b)  0,(63) vaø  c) 5 = 2,23606..... thöïc döông, ta coù:
11 Neáu a  b thì a  b
=> 5 > 2,23
c) 5 vaø 2,23
 a, b  R vaø a, b > 0:
Neáu a > b thì a  b Coù 4 = 16 maø 16 > 13
? 4 vaø 13 soá naøo lôùn hôn ? => 16 > 13 => 4 > 13
10’ HÑ2: Truïc soá thöïc. 2. Truïc soá thöïc
 Ta ñaõõ bieát caùch bieåu dieãn (Sgk)
soá höõu tæ treân truïc soá. Vaäy soá
voâ tæ coù bieåu dieãn ñöôïc treân
truïc soá khoâng? Hs: Veõ hình 6b vaøo vôû
- Cho Hs ñoïc muïc 2 ôû Sgk veàø
caùch bieåu dieãn soá 2 treân truïc
| | | |
soá. -1 0 1 2 2
- Gv ngöôøi ta ñaõ chöùng minh ñöôïc
raèng:
 Moãi soá thöïc ñöôïc bieåu dieãn
bôûi 1 dieåm treân truïc soá.
 Ngöôïc laïi moãi ñieåm treân truïc - Hs laéng nghe Gv thieát giaûng
soá ñeàu bieåu dieãn moät soá thöïc. ñeå hieåu yù nghóa cuûa truïc soá
- Nhö vaäy coù theå noùi raèng caùc thöïc.
ñieåm bieåu dieãn soá thöïc ñaõ laáp
ñaày truïc soá. - Truïc soá coøn goïi
laø truïc soá thöïc.
- Taäp hôïp soá thöïc R bao goàm -Taäp hôïp soá thöïc R bao goàm
nhöõng soá naøo ? soá höõu tæ Q vaø soá voâ tæ I
- Vì sao noùi truïc soá laø truïc soá -Vì caùc ñieåm bieåu dieãn soá
thöïc. thöïc laáy ñaày truïc soá .
Baøi 89. (Sgk.tr45) Trong caùc caâu - Suy nghó laøm baøi:
sau, caâu naøo ñuùng, caâu naøo sai ?
a) Neáu a laø soá nguyeân thì a a) Ñuùng
cuõng laø soá thöïc.
b) Chæ coù soá 0 khoâng laø soá b) Sai
höõu tæ döông vaø cuõng khoâng laø
Ñaïi soá 7. 2008 - 2009 57

Chöông I.
soá höõu tæ aâm. c) Ñuùng

c) Neáu a laø soá töï nhieân thì a
khoâng phaûi laø soá voâ tæ

 Caàn naém vöõng soá thöïc goàm soá höõu tæ vaø soá voâ tæ .Taát caûcaùc taäp soá ñaõ hoïc ñeàu laø
soá thöïc. Trong taäp R cuõng coù caùc pheùp toaùn gioáng nhö trong taäp Q.
 Baøi taäp veà nhaø: 90, 91 , 92 (Sgk.tr45)
117, 118 (SBT.tr20 )
 OÂn laïi ñònh nghóa: Giao cuûa hai taäp hôïp, tính chaát cuûa ñaúng thöùc, baát ñaúng thöùc ñaõ hoïc
ôû lôùp 6.

..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
58 Ñ

LUYEÄN TAÄP

1. Kieán thöùc:
Cuûng coá khaùi nieäm soá thöïc. Thaáy ñöôïc roõ hôn quan heä giöõa caùc taäp soá ñaõ hoïc (N, Z,
Q, I, R).
2. Kyõ naêng:
Reøn luyeän kyõ naêng so saùnh caùc soá thöïc, kyõ naêng thöïc hieän caùc pheùp tính,tìm x vaø tìm caên baäc
2 cuûa moät soá.
3. Thaùi ñoä: Hoïc sinh thaáy ñöôïc söï phaùt trieån cuûa caùc heä thoáng soá töø N ñeán Z, Q vaø R
II. CHUAÅN BÒ.
1. Giaùo vieân: Giaùo aùn, taøi lieäu tham khaûo, baûng phuï ghi baøi taäp.
2. Hoïc sinh: OÂn taäp ñònh nghóa giao cuûa hai taäp hôïp, tính chaát cuûa ñaúng thöùc, baát ñaúng thöùc,
baûng nhoùm.
.?1. - Soá thöïc laø gì? Cho ví duï veà soá Hs1. - Soá höõu tæ vaø soá voâ ñöôïc goïi chung laø
höõu tæ, soá voâ tæ? soá thöïc.
- Ñieàn kí hieäu  , ,  thích hôïp vaøo 3
Ví duï: Soá höõu tæ: 3; 15 ; ; 0,25;
choã troáng (...): 7
1 3,23(41);....
 2 ... Q; 1 ... R; 2 ... I; 3 ... Z ;
5 Soá voâ tæ: 0,4136715...; 2; 7;  5
9 ... N ; N ... R ;.....
- Baøi taäp:
.?2. - Vì sao noùi truïc soá laø truïc soá 1
thöïc? 2  Q ; 1  R ; 2  I ;  3  Z;
   5 
- So saùnh hai soá thöïc: 9  N; N  R
a) 2,(15) vaø 2,(14)  
Hs2. - Ta noùi truïc soá laø truïc soá thöïc vì caùc
b)  0,2673 vaø – 0,267(3)
ñieåm bieåu dieãn soá thöïc laáp ñaày truïc soá.
c) 1,(2357) vaø 1,2357
a) 2,(15) > 2,(14) b)  0,2673 < – 0,267(3)
3
d) 0,(428571) vaø c) 1,(2357) > 1,2357
7 3
d)  0,(428571)
7
- Giôùi thieäu baøi: (1’)
25’ HÑ1: Luyeän taäp.
 Daïng 1: So saùnh caùc soá
thöïc. - Hs laøm baøi vôùi söï Baøi 91 (Sgk.tr45)
Baøi 91.(Sgk) Ñieàn chöõ soá höôùng daãn cuûa giaùo vieân: a) 3, 02  3, 0 1
thích hôïp vaøo oâ troáng: (Baûng - Trong hai soá aâm soá naøo coù
phuï) giaù trò tuyeät ñoái lôùn hôn thì b) 7,5 0 8  7,513
- Neâu quy taéc so saùnh hai soá beù hôn. c) 0,4 9 854  0, 49826
aâm? - Hs leân baûng ñieàn vaøo oâ
troáng. d) 1, 9 0765  1,892
Ñaïi soá 7. 2008 - 2009 59

Chöông I.
- Vaäy trong oâ vuoâng ta ñieàn

chöõ soá naøo?  Caû lôùp laøm baøi, 2Hs Baøi 92 (Sgk.tr45)
- Nhaän xeùt, chöõa baøi. leân baûng. 1
Baøi 92.(Sgk) Saép xeáp caùc soá - Hs1 giaûi a. a) 3,2  1,5    0  1  7, 4
2
thöïc: - Hs2 giaûi b. b)
1
 3,2; 1;  ; 7,4; 0;  1,5 1
2 - Caû lôùp nhaän xeùt 0    1  1, 5  3, 2  7, 4
2
a) Theo thöù töï töø nhoû ñeán
lôùn. Baøi 90 (Sgk.tr45)
 Töï ñoïc ñeà, nghieân cöùu
b) Theo thöù töï töø nhoû ñeán giaûi baøi taäp.
lôùn cuûa caùc giaù trò tuyeät
ñoái?
 Daïng 2: Tính giaù trò bieåu - Laàn löôït traû lôøi.
thöùc  Thöù töï t/h pheùp tính:.....  9   4 
a)   2 18  :  3  0,2 
Baøi 90.(Sgk) Thöïc hieän pheùp  Caùc maãu soá cuûa b.thöùc  25   5 
tính: trong caâu a khoâng coù öôùc
 (0,36  36) : (3,8  0,2)
 9   4  ng.toá khaùc 2 vaø 5  Coù
a)   2 18  :  3  0,2  theå chuyeån caùc p.soá veà  (35,64) : 4  8,91
 25   5  daïng soá t.phaân höõu haïn. 5 7 4
5 7 4 Maãu soá 18 trong caâu b coù b)  1, 456 :  4,5 
b)  1, 456 :  4,5  chöùa öôùc ng.toá khaùc 2 vaø 5
18 25 5
18 25 5 5 182 7 9 4
 Ta neân chuyeån caùc soá   :  
- Neâu thöù töï thöïc hieän pheùp
thaäp phaân veà daïng p.soá. 18 125 25 2 5
tính?
- Hs thaûo luaän nhoùm : 5 26 18
- Nhaän xeùt gì veà maãu cuûa   
 Nhoùm 1, 2, 3 laøm caâu a.
caùc phaân soá trong bieåu thöùc? 18 5 5
 Nhoùm 4, 5, 6 laøm caâu b.
5 8 15  144
 Caâu a: Caàn chuyeån caùc    
p.soá veà daïng soá t.phaân roài 18 5 90
tính. Caâu b: Caàn chuyeån caùc 119 29
  1
soá t.phaân veà daïng p.soá roài 90 90
tính.
 Hs caû lôùp laøm baøi taäp, Baøi 93: (Sgk.tr45)
- Cho Hs hoaït ñoäng nhoùm. 2 hoïc sinh leân baûng giaûi. a) 3,2  x  (1,2)  x  2, 7  4,9
 3,2  x  1,2  x  2, 7  4,9
- Ta ñaët nhaân töû chung x ra
- Sau khi hñ nhoùm xong, Gv goïi ngoaøi daáu ngoaëc.  (3,2  1,2)  x  2, 7  4,9
baát kyø 2Hs trong caùc nhoùm  2  x  4,9  2, 7
leân baûng trình baøy. - 1Hs leân baûng giaûi, caû 7,6
lôùp nhaän xeùt.  x 
 Daïng 3: Tìm x. 2
Baøi 93: (Sgk) Tìm x, bieát:  x   3,8
a) 3,2  x  (1,2)  x  2, 7  4,9
Gôïi yù: AÙp duïng tính chaát Baøi 94: (Sgk.tr45)

phaân phoái giöõa pheùp nhaân A  B  x x  A vaøx  B  a) Q  I   ;
ñoái vôùi pheùp coäng. Hs Traû lôøi ........
b) R  I  I
 Daïng 4: Toaùn veà taäp hôïp.

Baøi 94: (sgk) Tìm caùc taäp hôïp:
a) Q  I ; b) R  I
- Giao cuûa hai taäp hôïp A vaø B laø
gì?
60 Ñ
- Vaäy Q  I  ..?.. ;
R  I  ...?...
 Cho hoïc sinh yeâu caàu keå  N , Z , Q , I ,R
teân caùc taäp hôïp soá vaø moái N  Z; Z  Q;
quan heä cuûa chuùng? Q  R; I  R.
 Theá naøo laø soá voâ tæ? Cho  Hs laàn löôït traû lôøi:...
vd.
 Theá naøo laø soá thöïc? Truïc
soá thöïc?
 Haõy khoanh troøn vaøo yù
ñuùng:
1) Cho caùc taäp hôïp soá N, Z, Q, 1) e
I, R ta coù:
a. N  Z b. Z  Q
c. Q R d. I  R
e. Taát caû ñeàu ñuùng. 2) c
2) Q  I =
a. Q b. I c.  d. R

 Soaïn vaø oân taäp theo 10 caâu hoûi oân taäp chöông I.
 Laøm baøi taäp 95 , 96 , 97 , 101 (sgk)
 Xem tröôùc baûng toång keát chöông I
 Hoâm sau oân taäp chöông, chuaån bò maùy tính boû tuùi.
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
Ñaïi soá 7. 2008 - 2009 61

Chöông I.

OÂN TAÄP CHÖÔNG I
1. Kieán thöùc:
- Heä thoáng cho hoïc sinh caùc taäp hôïp soá ñaõ hoïc. Khaùi nieäm veà soá voâ tæ, soá thöïc, caên
baäc hai.
- OÂn taäp caùc pheùp tính veà soá höõu tæ, caùc t/c cuûa tæ leä thöùc vaø daõy tæ soá baèng nhau.
2. Kyõ naêng: Cuûng coá vaø reøn luyeän kyõ naêng thöïc hieän caùc pheùp tính veà soá höõu tæ, kyõ
naêng vaän duïng caùc tính chaát cuûa tæ leä thöùc vaø daõy tæ soá baèng nhau.
3. Thaùi ñoä: Reøn tính caån thaän, chính xaùc, tính toaùn hôïp lyù, nhanh goïn cho Hs.
II. CHUAÅN BÒ.
1. Giaùo vieân: Thöôùc thaúng, baûng phuï, phaán maøu, maùy tính boû tuùi.
2. Hoïc sinh: Soaïn, vaø oân taäp theo 10 caâu hoûi oân taäp chöông I (Sgk.tr46), maùy tính boû tuùi.
2. Kieåm tra baøi cuõ: (Keát hôïp trong quaù trình oân taäp)
- Giôùi thieäu baøi: (1’) Ñeå heä thoáng caùc kieán thöùc cô baûn cuûa chöông, hoâm nay ta tieán haønh
oân taäp.
Tg Hoaït ñoäng cuûa GV Hoaït ñoäng cuûa HS Kieán thöùc
5’ HĐ1: Quan heä giöõa caùc taäp 1. Quan heä giöõa caùc taäp
hôïp soá N , Z ,Q ,R hôïp soá:
- Haõy neâu caùc taäp hôïp soá ñaõ  Traû lôøi taïi choã: (Sgk)
hoïc vaø moái quan heä giöõa caùc - Taäp hôïp N caùc soá töï
taäp hôïp soá ñoù ? nhieân.
- Taäp hôïp Z caùc soá
nguyeân.
- Taäp hôïp Q caùc soá höõu
- Veõ sô ñoà ven leân baûng vaø tæ.
giaûi thích sô ñoà veà moái quan - Taäp hôïp I caùc soá voâ tæ.
heä giöõa caùc taäp hôïp soáø. - Taäp hôïp R caùc soá thöïc.
- Cho Hs laøm baøi taäp (Baûng N  Z ; Z  Q; Q  R; I  R
phuï)
Baøi 117. (Sbt) Ñieàn caùc daáu  ,  Quan saùt sô ñoà ven. Baøi 117. (Sbt.tr20)
 ,  thích hôïp vaøo oâ vuoâng:
2 Q 1 R 2 I  Ñoïc ñeà baøi, 1Hs leân 2  Q 1R 2I
1 baûng ñieàn. 1
3 Z 9 N N R 3 Z 9N N R
5 5
26’ HÑ2: Caùc pheùp tính treân taäp 2. Caùc pheùp tính treân taäp
R. R:
 Coäng, tröø, nhaân, chia soá
höõu tæ: - Laàn löôït leân baûng ñieàn
- Treo baûng phuï ñaõ vieát saün vaøo choã troáng.
veá traùi cuûa caùc coâng thöùc 
Cho Hs ñieàn vaøo veá phaûi. a b ab a b ab
Vôùi a, b, c, d, m  Z , m  0:   ;  
m m m m m m
a b a b
  .....;   .......;
m m m m
62 Ñ
a c a c a c a.c a c a d a.d
  ......; :  .......
  ; :  . 
b d b d b d b.d b d b c b.c
(b, c, d  0)
 Pheùp naâng leân luyõ thöøa: - Luõy thöøa baäc n cuûa moät
- Theá naøo laø luõy thöøa baäc n soá höõu tæ x laø tích cuûa n
cuûa moät soá höõu tæ x? thöøa soá x.
x n  x  x ... x ( n  N, n  1)
n thöøa soáx
- Qui öôùc: x 0  ...? ...; x 1  ...? ...
- Qui öôùc:
- Treo baûng phuï ñaõ vieát saün
veá traùi cuûa caùc coâng thöùc  x 0  1 ( x  0); x 1  x
Cho Hs ñieàn vaøo veá phaûi.
Vôùi x, y  Q ; m, n  N:
- Laàn löôït ñieàn vaøo baûng
xm.xn = …; xm : xn = …
phuï:
(xm)n = … ; (x.y)n = …
n Baøi 96. (Sgk.tr40)
x xm.xn = xm+n; xm:xn = xm-n (m  n)
  =… (xm)n = xm.n ; (x.y)n = xn.yn
4 5 4
a) 1    0,5 
16
 y 23 21 23 21
n
Baøi 96. (Sgk) a, b, c. x xn
  = ( y  0)  4 4   5 16 
- Laàn löôït goïi Hs neâu caùch yn   1        0,5
 y  23 23   21 21 
giaûi, roài leân baûng trình baøy.
 Hs ñoïc ñeà baøi.
 1  1  0,5  2,5
a) Duøng phöông phaùp nhoùm
3 1 3 1
caùc soá haïng thích hôïp vaøo b)  19   33
trong ngoaëc roài tính. 7 3 7 3
- Theo doõi, nhaéc nhôû caû lôùp 3  1 1
   19  33 
laøm baøi. 7  3 3
3
b) Ñaët nhaân töû chung ra  3  (14)  6
7 7
ngoaøi daáu ngoaëc roài tính. 3
 1 1 1 1
c) 9       9   
 3 3 27 3
- Nhaän xeùt, chöõa baøi cho Hs. 1 1
  0
c) Tính luõy thöøa tröôùc, roài 3 3
thöïc hieän pheùp nhaân, cuoái Baøi 98. (Sgk.tr49)
Baøi 98. (Sgk) Tìm y, bieát:
cuøng laø pheùp coäng. 3 31
3 31 b) y :  1
b) y :  1 8 33
8 33  Caû lôùp töï laøm vaøo vôû, 64 3 8
2 3 4 2Hs leâ baûng giaûi. y  y
c) 1  y    33 8 11
5 7 5
2 3 4
c) 1  y   
5 7 5
7 4 3
 y  
5 5 7
 Ngoaøi ra coøn coù caùc pheùp - Nhaän xeùt, chöõa baøi ôû 43 7
 y  :
tính: Giaù trò tuyeät ñoái cuûa moät baûng. 35 5
soá, Caên baäc hai cuûa soá khoâng 43 5 43
aâm.  Caùc em töï oân taäp.  y   y
35 7 49
8’ HÑ3. OÂn taäp veà tæ leä thöùc, 3. Tæ leä thöùc, daõy tæ soá
Ñaïi soá 7. 2008 - 2009 63

Chöông I.
daõy tæ soá baèng nhau. baèng nhau.

 Cho hs traû lôøi caùc caâu hoûi:  Laàn löôït traû lôøi caùc
- Theá naøo laø tæ soá cuûa hai soá caâu hoûi:
höõu tæ? Cho ví duï. - Tæ soá cuûa 2 soá höõu tæ a
vaø b laø thöông cuûa pheùp
Goïi x, y (ñoàng) laàn löôït laø
- Tæ leä thöùc laø gì? Phaùt bieåu chia a cho b. (töï cho ví duï).
tieàn laõi cuûa moãi toå.
tính chaát cô baûn cuûa tæ leä - Hai tæ soá baèng nhau laäp
Theo ñeà baøi ta coù:
thöùc? thaønh tæ leä thöùc.
- Tính chaát cô baûn cuûa TLT: x y

a c 3 5
  a.d  b.c vaøx  y  12 800 000
b d
- Vieát coâng thöùc theå hieän tính - Tính chaát daõy tæ soá baèngAÙp duïng tính chaát daõy tæ
chaát cuûa daõy tæ soá baèng nhau? nhau: soá baèng nhau ta ñöôïc:
a c e x y x  y 12 800 000
Neáu   thì ta coù:   
b d f 3 5 35 8
a c e ace  1 600 000
     x  1 600 000  3  4 800 000
b d f bd  f
y  1 600 000  5  8 000 000
ace ace
 Cho Hs laøm Baøi 103. Sgk    ..... Vaäy tieàn laõi cuûa moãi toå
(Ñeà baøi ôû baûng phuï) bd  f bd  f nhaän ñöôïc laø:
 Hs ñoïc ñeà baøi. 4 800 000 ñ vaø 8 000 000 ñ
1Hs leân baûng giaûi, caû lôùp
theo doõi, chöõa baøi.

 OÂn taäp laïi lyù thuyeát vaø caùc baøi taäp ñaõ giaûi.
 Baøi taäp 96d; 97; 98a,d; 99  102; 104; 105 Sgk.tr48, 49, 50
 Baøi 130, 133, 140 ,141. Saùch baøi taäp.
 Baøi taäp theâm:
Baøi 1: Chöùng minh raèng 106 – 57 Chia heát cho 59.
Gôïi yù: Bieán ñoåi 106 – 57 veà daïng tích coù 1 thöøa soá chia heát cho
59.
Baøi 2: So saùnh 291 vaø 535 .
Gôïi yù:
<; >; 
18 
 
18
2 2  2
91 90 5
 32 
  2  2 ..?.. 5  5
91 90 36 35
 
18
5 5  5
35 36 2
 25 
18

 Tieát hoïc sau laøm baøi kieåm tra chöông I, thôøi gian laøm baøi: 45 phuùt.

..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
Tieát 22. Ngaøy soaïn:02-11-2008
KIEÅM TRA CHÖÔNG I
64 Ñ
1. Kieán thöùc:
Ñaùnh giaù tình hình lónh hoäi caùc kieán thöùc cô baûn cuûa chöông: Caùc pheùp toaùn veà soá
höõu tæ; Tính chaát cuûa tæ leä thöùc, cuûa daõy tæ soá baèng nhau; Soá voâ tæ, caên baäc hai, soá
thöïc; Quan heä giöõa caùc taäp hôïp soá; Giaù trò tuyeät ñoái cuûa moät soá höõu tæ.
2. Kyõ naêng:
Kieåm tra kyõ naêng giaûi baøi taäp cuûa hs veà: Xaùc ñònh soá thuoäc taäp hôïp; tính luyõ
thöøa, caên baäc hai, GTTÑ, tính giaù trò bieåu thöùc; Vaän duïng tính chaát cuûa tæ leä thöùc, cuûa
daõy tæ soá baèng nhau ñeå tìm soá chöa bieát, giaûi baøi toaùn tæ leä.
3. Thaùi ñoä: Hs coù yù thöùc töï löïc laøm baøi, töï ñaùnh giaù vieäc hoïc cuûa mình, töø ñoù coá gaéng
hoïc toát hôn
II. CHUAÅN BÒ.
1. Giaùo vieân: Ñeà kieåm tra 45 phuùt.
2. Hoïc sinh: Giaáy nhaùp, thöôùc thaúng, OÂn taäp caùc kieán thöùc trong chöông I.
1. OÅn ñònh lôùp:
Quan saùt, kieåm dieän lôùp
7A1:................. : ......................................................................................................
7A2:................. : ......................................................................................................
7A3:................. : ......................................................................................................
2. Kieåm tra baøi cuõ: (Khoâng kieåm tra)
3. Giaûng baøi môùi:
- Giôùi thieäu baøi: Hoâm nay chuùng ta laøm baøi kieåm tra 45 phuùt keát thuùc chöông I. (Gv nhaéc
nhôû Hs thöïc hieän noäi qui cuûa tieát kieåm tra)
- Tieán trình baøi daïy:
Gv phaùt ñeà kieåm tra ñeán töøng Hs.  Hs nhaän ñeà, ghi roõ Hoï vaø teân, Lôùp vaø laøm baøi.
4. Höôùng daãn veà nhaø:
 Xem tröôùc §1 cuûa chöông II chuẩn bị tiết sau học.
MA TRAÄN ÑEÀ KIEÅM TRA

Caùc möùc ñoä caàn ñaùnh giaù
Chuû ñeà chính Nhaän bieát Thoâng hieåu Vaän duïng Toång
TNKQ TL TNKQ TL TNKQ TL
Caùc pheùp toaùn veà soá höõu tæ. 3 2 1 2 8
Giaù trò tuyeät ñoái cuûa moät soá 1,5 1,0 1,5 2 6,0
höõu tæ.
Tính chaát cuûa tæ leä thöùc, cuûa 1 1
daõy tæ soá baèng nhau. 1,5 1,5
Soá voâ tæ, caên baäc hai, soá thöïc, 2 1 3
Quan heä giöõa caùc taäp hôïp soá. 1,5 1,0 2,5
5 2 1 4 12
Toång
3,0 1,0 1,5 4,5 10
Tröôøng THCS Caùt Laâm ÑEÀ KIEÅM TRA

---------------- Moân: Toaùn 7 (Ñaïi soá)
Thời gian: 45 phút.
I. TRAÉC NGHIEÄM. (4 ñieåm)

Caâu 1: (1,0ñ) Ñieàn caùc kí hieäu  ;  ;  vaøo oâ troáng ñeå ñöôïc khaúng ñònh ñuùng.
Ñaïi soá 7. 2008 - 2009 65

Chöông I.
3 Q ; 1 R ; 2 I ; Q R
Caâu 2: (3,0ñ) Khoanh troøn moät chöõ caùi ñöùng ñaàu ñaùp aùn ñuùng.
1
a) Saép xeáp caùc soá: 1,75 ; 5 ;  2 ; 0 ; theo thöù töï töø nhoû ñeán lôùn laø:
2
1 1
A. 0    1, 75   2  5 . B. 2   1, 75  0   5.
2 2
1 1
C. 1,75   2  0   5. D. 5   0   1, 75   2 .
2 2
3 3 3 5
b) Giaù trò tuyeät ñoái cuûa  laø: A.  B. C. D.
5 5 5 3
5

3
2
2 4 4 2 4
c) Keát quaû pheùp tính   laø: A. B. C. D.
3 6 3 3 9
d) Keát quaû pheùp tính 2  2 laø: A. 2
n a n  a B. 2 n  a C. 4 n  a D. 4 na
e) Tính 9  .....?..... : A. 3 B. 3 C. 3 D. 81
g) Laøm troøn soá 6,192 ñeán chöõ soá thaäp phaân thöù nhaát, ñöôïc keát quaû laø:
A. 6 B. 6,1 C. 6,2 D. 6,19
II. TÖÏ LUAÄN. (6 ñieåm)

Baøi 1: (2,5ñ) Thöïc hieän caùc pheùp tính sau (Baèng caùch hôïp lí neáu coù theå):
3 5 7 4 2
a)  ; b) 1 
4 6 21 11 3
Baøi 2: (2,5ñ)
3
a) Tìm x, bieát: x  6
4
x y

b) Tìm x, y bieát: vaø x  y  16 .
3 5
Baøi 3: (1,0ñ) Khoâng tính caên baäc hai, haõy so saùnh: 11 vaø 120
---------------------//---------------------
ÑAÙP AÙN – BIEÅU ÑIEÅM
I. TRAÉC NGHIEÄM. (4 ñieåm)

Caâu 1: (1,0ñ) Mỗi ô trống điền đúng đạt 0,25 điểm:
3  Q ; 1  R ; 2  I ; Q  R
Caâu 2: (3,0ñ) Mỗi câu chọn đúng đạt 0,5 điểm:
Caâu a b c d e g
Ñaùp aùn B B D A A C
66 Ñ
II. TÖÏ LUAÄN. (6 ñieåm)

Baøi 1: (2,5ñ)
3 5 9 10 19 b) AÙp duïng t/c daõy tæ soá baèng nhau, ta coù:
a)     (1, 0 ñieåm )
4 6 12 12 12 x y x  y 16
7 4 2 1 2 4    2 (0,5 ñieåm )
b) 1      1 (0,5 ñieåm ) 3 5 35 8
21 11 3  3 3  11  x  2 3  6 (0,5 ñieåm )
4  y  2  5  10 (0,5 ñieåm )
 11 (0,5 ñieåm )
11
4
 (0,5 ñieåm ) Baøi 3: (1,0ñ)
11
Baøi 2: (2,5ñ) Ta coù: 11  121 (0,25 ñieåm)
3 3 Maø 121  120 (Vì 121 > 120) (0,5 ñieåm)
a)  x  6  x  6 : (0,5 ñieåm )
4 4 Neân 11  120 (0,25 ñieåm)
 x 8 (0,5 ñieåm )
THOÁNG KEÂ CHAÁT LÖÔÏNG ÑIEÅM KIEÅM TRA
GIOÛI KHAÙ T.B YEÁU KEÙM TB 

LÔÙP
SL TL % SL TL % SL TL % SL TL % SL TL % SL TL %
7A1 S.soá:
39
7A2 S.soá:
40
7A3 S.soá:
42

..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
Ñaïi soá 7. 2008 - 2009 67

DChuong I

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

DChuong I

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Chöông I.

SOÁ HÖÕU TÆ – SOÁ THÖÏC

§1. TAÄP HÔÏP Q CAÙC SOÁ HÖÕU TÆ.

I. MUÏC TIEÂU BAØI DAÏY.

II. CHUAÅN BÒ.

III. HOAÏT ÑOÄNG DAÏY HOÏC.

Ñaïi soá 7. 2008 – 2009 1

 Treân truïc soá ñieåm bieàu

Ñaïi soá 7. 2008 - 2009 3

1  Neáu x < y thì ñieåm x

 Caàn naém vöõng: c) Ta coù :

4. Höôùng daãn veà nhaø: (3 phuùt)

IV. RUÙT KINH NGHIEÄM - BOÅ SUNG.

Ñaïi soá 7. 2008 - 2009 5

Tieát: 2 Ngaøy soaïn: 23-8-2008

I. MUÏC TIEÂU BAØI DAÏY.

II. CHUAÅN BÒ.

III. HOAÏT ÑOÄNG DAÏY HOÏC.

Ñaïi soá 7. 2008 - 2009 7

 Töông töï nhö trong Z, vôùi

Tieát 3. Ngaøy soaïn: 27-8-2008

I. MUÏC TIEÂU BAØI DAÏY.

Ñaïi soá 7. 2008 - 2009 9

 Giaûi Baøi 8 c, d (Sgk.tr10) Baøi 8. (Sgk.Tr10)

Tieát 4. Ngaøy soaïn: 03-9-2008

Ñaïi soá 7. 2008 - 2009 11

 Giôùi thieäu khaùi nieäm tæ soá  Chuù yù: Thöông

13’ HÑ3: Cuûng coá – luyeän taäp.

IV. RUÙT KINH NGHIEÄM - BOÅ SUNG.

Ñaïi soá 7. 2008 - 2009 13

Tieát 5. Ngaøy soaïn: 05-9-2008

I. MUÏC TIEÂU BAØI DAÏY.

II. CHUAÅN BÒ.

III. HOAÏT ÑOÄNG DAÏY HOÏC.

3. Giaûng baøi môùi: (34 phuùt)

TG Hoaït ñoäng cuûa Gv Hoaït ñoäng cuûa Hs Noäi dung

moät soá höõu tæ . cuûa moät soá höõu tæ:

?1 Ñieàn vaøo choã troáng. a) x  3, 5

Ñaïi soá 7. 2008 - 2009 15

Baøi 18: Tính:  Caû lôùp laøm baøi vaøo nhaùp,

IV. RUÙT KINH NGHIEÄM - BOÅ SUNG.

Tieát 6. Ngaøy soaïn: 09-9-2008

I. MUÏC TIEÂU BAØI DAÏY.

II. CHUAÅN BÒ.

III. HOAÏT ÑOÄNG DAÏY HOÏC.

3. Giaûng baøi môùi: (32 phuùt)

TG Hoaït ñoäng cuûa GV Hoaït ñoäng cuûa HS Noäi dung

Ñaïi soá 7. 2008 - 2009 17

Baøi 22: Saép xeáp caùc soá höõu 2 5 4

 Choïn vaøi baûng nhoùm trình

 Thöïc hieän theo höôùng

IV. RUÙT KINH NGHIEÄM - BOÅ SUNG.

I. MUÏC TIEÂU BAØI DAÏY.

Ñaïi soá 7. 2008 - 2009 19

1. Kieán thöùc: Qua baøi hoïc naøy Hs caàn phaûi:

II. CHUAÅN BÒ.

III. HOAÏT ÑOÄNG DAÏY HOÏC.

3. Giaûng baøi môùi: (35 phuùt)

hs neâu caùch ñoïc, caùc quy öôùc. muõ n)

Môû roäng: x m  x n  x p  .....?....

Ñaïi soá 7. 2008 - 2009 21

 Ñònh nghóa luõy thöøa baäc n cuûa

vieát ñöôïc nhö ví duï.