Professional Documents
Culture Documents
L THUYT V BI TP
LTH HA HC TP 1
I CNG HU C - HIROCACBON
ANCOL PHENOL - ANDEHIT - AXIT HU C
Ti liu ny ca HS :..
Lp :..
Nng nm 2011
GV Hunh Phc Hi - HSPN -1- Cell phone: 0935228284
Ti liu LTH mn ha hc nm 2012 - 2013 Lu hnh ni b
BI 1: I CNG V HA HU C
I. Mt s khi nim
- Hp cht hu c
- c im chung ca HCHC :
+ Thnh phn v cu to : Hp cht hu c nht thit phi cha cacbon. Cc nguyn t
cacbon thng lin kt vi nhau ng thi lin kt vi nguyn t ca cc nguyn t khc nh
H, O, N, S, P, halogen,... Lin kt ho hc cc hp cht hu c thng l lin kt cng ho
tr.
+ V tnh cht vt l : Cc hp cht hu c thng c nhit nng chy, nhit si
thp (d bay hi) v thng khng tan hoc t tan trong nc, nhng tan trong dung mi hu
c.
+ V tnh cht ho hc : a s cc hp cht hu c khi b t th chy, chng km bn
vi nhit nn d b phn hu bi nhit. Phn ng ca cc hp cht hu c thng xy ra chm,
khng hon ton, khng theo mt hng nht nh, thng cn un nng hoc cn c xc tc.
- Phng php tch, tinh ch hp cht hu c
+ Chng ct
+ Chit
+ Kt tinh
II. Phn loi v danh php
1. Phn loi
- Hirocacbon
- Dn xut ca hirocacbon
2. Danh php
a) Tn thng thng
b) Tn h thng
- Tn gc chc : tn phn gc + tn phn nh chc
- Tn thay th :
Tn thay th Tn phn th Tn mch cacbon chnh Tn phn nh chc
(c th khng c) (bt buc phi c) (bt buc phi c)
2 i C-C et
10 eca C-C-C-C-C-C-C-C-C-C ec
BI TP I CNG V HA HU C
Cu 1. Ankan X c cng thc cu to :
Tn gi ca X l
A. 2isopropylbutan B. 3isopropylbutan
C. 2,3imetylpentan D. 3,4imetylpentan
Cu 2 : Hp cht CH3CH(CH3)CH(CH3)CH=CH2 c tn gi l
A. 3,4imetylpent1en B. 2,3imetylpent4en
C. 3,4imetylpent2en D. 2,3imetylpent1en
Cu 3 : Trng hp no sau y c cng thc cu to khng ng vi tn gi cho ?
CH2CH3
CH3CHCH2CH2CH3 CH3CHCHCH2CH3
A. CH3 B. CH3
Isopentan 3-etyl-2-metylpentan
CH3 CH3
CH3CHCH3 CH3CH2CHCH2CH3
C. CH3 D. CH3
neopentan 3,3-ietylpentan
A. 2-metyl-2,4-ietylhexan C. 5-etyl-3,3-imetylheptan
B. 2,4-ietyl-2-metylhexan D. 3-etyl-5,5-imetylheptan
Cu 13 : Trong cc cht di y, cht no c gi tn l ivinyl ?
A. CH2 = C = CH-CH3 B. CH2 = CH-CH = CH2
C. CH2-CH-CH2 -CH = CH2 D. CH2 = CH - CH = CH - CH3
CH3
|
Cu 14 : Cht CH3 C C CH c tn gi l ?
|
CH 3
A. 2,2-imetylbut-1-in B. 2,2-imeylbut-3-in
GV Hunh Phc Hi - HSPN -4- Cell phone: 0935228284
Ti liu LTH mn ha hc nm 2012 - 2013 Lu hnh ni b
C. 3,3-imeylbut-1-in D. 3,3-imeylbut-2-in
Cu 15 :
CH2 CH2 CH2 CH3
Cht c tn l g ?
CH3
CH2 CH3
A. 1-butyl-3-metyl-4-etylbenzen. B. 1-butyl-4-etyl-3-metylbenzen.
C. 1-etyl-2-metyl-4-butylbenzen. D. 4-butyl-1-etyl-2-metylbenzen.
Cu 16 : Cht CH 3 CH CH 2 COOH tn gi l :
|
CH3
A. 5-metylhep-2-en-1,7-dial B. iso-octen-5-dial
C. 3-metylhep-5-en-1,7-dial D. iso-octen-2-dial
Cu 18 : Gi tn hp cht c CTCT nh sau theo danh php thay th :
CH3 - CH CH 2 - CH - COOH
| |
C 2 H5 C 2 H5
A. 2,4-ietylpentanoic B. 2-metyl-4-etylhexanoic
C. 2-etyl-4-metylhexanoic D. 4-metyl-2-etylhexanoic
Cu 19 : Gi tn hp cht c CTCT nh sau theo danh php gc chc.
CH3 CH 2 CH 2 CH 2 N CH 2 CH 3
|
CH3
A. Etylmetylaminobutan C. butyletylmetylamin
B. etylmetylbutylamin D. metyletylbutylamin
Cu 20 : Gi tn hp cht c CTCT nh sau theo danh php thng thng :
HIROCACBON MCH H
I - ANKAN
1. Tnh cht vt l
2.Tnh cht ha hc
a. Phn ng th
Khi chiu sng hoc t nng hn hp metan v clo s xy ra phn ng th ln lt cc nguyn t
hiro bng clo :
CH4 + Cl2 CH3Cl + HCl
metyl clorua (clometan)
CH3Cl + Cl2 CH2Cl2 + HCl
metylen clorua (iclometan)
CH2Cl2 + Cl2 CHCl3 + HCl
clorofom (triclometan)
CHCl3 + Cl2 CCl4 + HCl
cacbon tetraclorua (tetraclometan)
Cc ng ng ca metan cng tham gia phn ng th tng t metan. Th d :
Cl2 ,as.
CH3 -CH2 -CH3 o
CH3 -CHCl -CH3 + CH3 -CH2-CH2-Cl + HCl
25 C
2-clopropan, 57% 1-clopropan, 43%
Br2 ,as.
CH3 -CH2 -CH3
o
CH3 -CHBr -CH3 + CH3-CH2-CH2-Br + HBr
25 C
97% (chnh) 3% (ph)
Phn ng th H bng halogen thuc loi phn ng halogen ho, sn phm hu c c cha
halogen gi l dn xut halogen.
Clo th H cacbon cc bc khc nhau. Brom hu nh ch th cho H cacbon bc cao. Flo phn
ng mnh lit nn phn hu ankan thnh C v HF. Iot qu yu nn khng phn ng vi ankan.
c. Phn ng oxi ho
Khi t, cc ankan b chy to ra CO2, H2O v to nhiu nhit :
CH4 + 2O2 CO2 + 2H2O ; H 890 kJ
3n 1
CnH2n+2 + O2 n CO2 + (n + 1) H2O
2
Khi c xc tc, nhit thch hp, ankan b oxi ho khng hon ton to thnh dn xut cha
oxi, th d :
o
t ,xt
CH4 + O2 HCH = O + H2O
II - ANKEN
1. Tnh cht vt l
GV Hunh Phc Hi - HSPN -8- Cell phone: 0935228284
Ti liu LTH mn ha hc nm 2012 - 2013 Lu hnh ni b
Anken Cu to tnc,C ts, C D, g/cm3
Eten (etilen) CH2 = CH2 - 169 - 104 0,57 (-110oC)
Propen CH2 = CHCH3 - 186 - 47 0,61 (- 50oC)
But-1-en CH2 = CHCH2CH 3 - 130 -6 0,63 (- 6oC)
2-Metylpropen CH2 = C(CH3)2 - 141 -7 0,63 (- 7oC)
Pent-1-en CH 2 = CHCH2CH 2CH3 - 165 30 0,64 (200C)
cis -Pent-2-en cis-CH3CH = CHC2H5 - 151 37 0,66 (20oC)
trans -Pent-2-en trans-CH3CH = CHC2H5 - 140 36 0,65 (20oC)
Hex-1-en CH2 = CH[CH2]3CH3 - 140 64 0,68 (20oC)
Hept-1-en CH2 = CH[CH2]4CH3 - 119 93 0,70 (20oC)
Oct-1-en CH2 = CH[CH2]5CH3 - 102 122 0,72 (20oC)
Non-1-en CH2 = CH[CH2]6CH3 - 146 0,73 (20oC)
ek-1-en CH2 = CH[CH2]7CH3 - 87 171 0,74 (20oC)
2. Tnh cht vt l
a. Phn ng cng hiro (phn ng hiro ho)
xt, t o
CH2 = CH2 + H2 CH3-CH3
o
xt, t
R1R2C = CR3R4 + H2 1 2 3 4
R R CH-CHR R
b. Phn ng cng halogen (phn ng halogen ho)
a) Tc dng vi clo
CH2 = CH2 + Cl2 ClCH 2 CH 2 Cl (1,2-icloetan, ts 83,5 oC)
b) Tc dng vi brom
CH3CH = CHCH2CH2CH3 + Br2 CH3 CH- CH CH2 CH2 CH3 (2,3-ibromhexan)
| |
Br Br
Anken lm mt mu ca dung dch brom, v th ngi ta thng dng nc brom hoc dung
dch brom trong CCl4 lm thuc th nhn bit anken.
c. Phn ng cng axit v cng nc
a) Cng axit
Hiro halogenua (HCl, HBr, HI), axit sunfuric m c c th cng vo anken.
Th d : CH2 = CH2 + H-Cl (kh ) CH3CH2Cl (etyl clorua)
CH2 = CH2 + H-OSO3H CH3CH2OSO3H (etyl hirosunfat)
III - ANKIN
1. Cu trc phn t
Trong phn t ankin, hai nguyn t C lin kt ba trng thi lai ho sp (lai ho ng thng).
Lin kt ba C C gm 1 lin kt v 2 lin kt . Hai nguyn t C mang lin kt ba v 2
nguyn t lin kt trc tip vi chng nm trn mt ng thng.
2. Tnh cht ha hc
a. Phn ng cng
- Cng brom : Ging nh anken, ankin lm mt mu nc brom, phn ng xy ra qua hai giai
on. Mun dng li giai on th nht th cn thc hin phn ng nhit thp, th d :
Br Br
| |
Br2 Br2
C2H5-C C-C2H5 o
C 2 H 5 C C C 2 H 5 C 2 H5 C C C 2 H5
20 C | | | |
Br Br Br Br
hex-3-in 3,4-ibromhex-3-en 3,3,4,4-tetrabromhexan
- Cng hiro clorua
HgCl2
CH CH + HCl CH2 = CH - Cl (vinyl clorua)
150200o C
CH2 = CH - Cl + HCl CH3 - CHCl2 (1,1-icloetan)
- Cng nc (hirat ho)
BI TP HIROCACBON MCH H
HIROCACBON THM
I - BENZEN
1. Cu trc ca phn t
Su nguyn t C trong phn t benzen trng thi lai ho sp2 (lai ho tam gic). Mi
nguyn t C s dng 3 obitan lai ho to lin kt vi 2 nguyn t C bn cnh n v 1
nguyn t H. Su obitan p cn li ca 6 nguyn t C xen ph bn vi nhau to thnh h lin
hp chung cho c vng benzen. Nh vy m lin kt benzen tng i bn vng hn so
vi lin kt anken cng nh nhng hirocacbon khng no khc.
2. Tnh cht
a) Phn ng th
Halogen ha (x tc Fe bt)
Fe
C6H6 + Cl2 C6H5Cl + HCl
b) Phn ng cng
Ni, t o
C 6 H6 3H 2 C 6 H12
c. Phn ng oxi ho
Cc benzen khi chy trong khng kh thng to ra nhiu mui than v to nhiu nhit.
15
C6H6 + O2 6 CO 2 + 3 H2O
2
II. Ankylbenzen
1. Cnh gi tn
Khi thay cc nguyn t hiro trong phn t benzen (C6H6) bng cc nhm ankyl, ta c cc
ankylbenzen. Th d :
2. Tnh cht ha hc
a) Phn ng th
Khi vng benzen c sn nhm ankyl (hay cc nhm OH, -NH2, -OCH3 ), phn ng th vo
vng s d dng hn v u tin xy ra v tr ortho v para. Ngc li, nu vng benzen
c sn nhm NO2 (hoc cc nhm -COOH, -SO3H ) phn ng th vo vng s kh hn v
u tin xy ra v tr meta.
b. Phn ng cng
Ni, t o
C 6 H 6 3H 2 C 6 H12
Ni, t o
C 6 H11CH3 3H 2 C 6 H11CH3
c. Phn ng oxi ho
Cc ankylbenzen khi un nng vi dung dch KMnO4 th ch c nhm ankyl b oxi ho.
Th d : Toluen b KMnO4 oxi ho thnh kali benzoat, sau tip tc cho tc dng vi axit
clohiric th thu c axit benzoic.
KMnO4 , H 2 O HCl
C6H5CH3 C 6 H5 C OK C 6 H5 C OH
80-1000 C || ||
O O
CH3
CH2 CH3
ANCOL - PHENOL
I - ANCOL
Ancol l nhng hp cht hu c m phn t c nhm hiroxyl (OH) lin kt trc tip vi
nguyn t cacbon no. CnH2n+2O; ROH; R(OH)n
Phn loi
- Theo bc : ancol bc I, II v III.
- Theo s nhm chc : n v a
GV Hunh Phc Hi - HSPN - 19 - Cell phone: 0935228284
Ti liu LTH mn ha hc nm 2012 - 2013 Lu hnh ni b
- Theo gc : no, khng no, thm
Phn loi theo cu to Phn loi theo theo s
Ancol
gc hirocacbon lng nhm hiroxyl
C2H5OH (*) Ancol n c c (monoancol)
Ancol no, bc I
2. Danh php
Ngoi ng phn nhm chc (chng hn CH3CH2OH v CH3OCH3), ancol c ng phn mch
cacbon v ng phn v tr nhm chc. Th d :
Tn thay th :
Tn hirocacbon tng ng theo mch chnh + s ch v tr + ol
Th d :
OH
|
CH3CH2CH2CH2OH CH3CH2CHCH 3 CH3 CH CH 2OH CH3 C CH3
| | |
OH CH3 CH3
3. Tnh cht vt l
Cng thc tnc,0C ts.0C D, g/cm3 tan, g/100g H2O
Lin kt hiro
Ngi ta nhn thy rng nhit nng chy, nhit si, tan trong nc ca ancol u cao
hn so vi hirocacbon, dn xut halogen hoc ete c phn t khi chnh lch nhau khng
nhiu.
M, vC 30 32 34 46
Do c lin kt hiro gia cc phn t vi nhau (lin kt hiro lin phn t), cc phn t ancol
ht nhau mnh hn so vi nhng phn t c cng phn t khi nhng khng c lin kt hiro
(hirocacbon, dn xut halogen, ete,). V th cn phi cung cp nhit nhiu hn chuyn
ancol t trng thi rn sang trng thi lng (nng chy) cng nh t trng thi lng sang trng
thi kh (si).
4. Tnh cht ha hc
1
RO-H + Na H2 + RO-Na
2
natri ancolat
- Phn ng ring ca glixerol
Ancol tc dng vi cc axit mnh nh axit sunfuric m c lnh, axit nitric m c, axit
halogenhiric bc khi. Nhm OH ancol b th bi gc axit.
ROH + HA RA + H2O
C2H5OH + HBr C2H5Br + H2O
Tch nc ni phn t
CH2 CH 2 H SO
| | 2
4
CH2=CH2 + H-OH
H OH 170o C
Hng ca phn ng tch nc ni phn t tun theo quy tc Zai-xp : Nhm OH u tin
tch ra cng vi H cacbon bc cao hn bn cnh to thnh lin kt i C = C mang nhiu
nhm ankyl hn. Th d :
I II
H 2 C CH CH CH3 H2 SO4 , to
| | |
H2 O
CH3CH=CHCH3 + CH2=CHCH2CH3
H OH H but-2-en (sn phm chnh) but-1-en (sn phm ph)
4. Phn ng oxi ho
t R-CH=O + Cu +H O
R-CH2-OH + CuO
o
Ancol bc I b oxi ho nh thnh 2
anehit. anehit
Ancol bc II b oxi ho nh thnh
xeton. R CH R' t o R C R'
| + CuO || + Cu + H2O
Ancol bc III b oxi ho mnh th OH O
gy mch cacbon. xeton
Ancol chy to thnh CO2, H2O 3n
CnH 2n+1OH + O2 n CO2 + (n+1) H2O
v to nhit. 2
5. iu ch
H PO ,300 o C
3 4
CH2 = CH2 + HOH CH3CH2OH
Enzim
(C6H10O5)n + nH2O nC6H12O6
tinh bt glucoz
Enzim
C6H12O6 2C2H5OH + 2CO2
iu ch metanol trong cng nghip
ZnO, CrO3
CO + 2H2
o
CH3OH
400 C, 200atm
II - PHENOL
1. nh ngha
Phenol l loi hp cht m phn t c cha nhm hiroxyl (-OH) lin kt trc tip vi vng
benzen. Phenol cng l tn ring ca hp cht cu to bi nhm phenyl lin kt vi nhm
hiroxyl (C6H5-OH), cht tiu biu cho cc phenol. Nu nhm OH nh vo mch nhnh ca
vng thm th hp cht khng thuc loi phenol m thuc loi ancol thm. Th d :
2. Tnh cht vt l
Phenol, C6H5OH, l cht rn khng mu, tan t trong nc lnh, tan v hn 66oC, tan tt
trong etanol, ete v axeton... Trong qu trnh bo qun, phenol thng b chy ra v thm
mu dn do ht m v b oxi ho bi oxi khng kh.
Phenol c, khi tip xc vi da s gy bng. Cc phenol thng l cht rn, c nhit si cao.
phenol cng c lin kt hiro lin phn t tng t nh ancol.
3. Tnh cht ha hc
a) Tnh axit
C 6 H 5 OH NaOH C 6 H 5ONa H 2O
4. iu ch
Phng php ch yu iu ch phenol trong cng nghip hin nay l sn xut ng thi phenol
v axeton theo s phn ng sau :
2 CH CHCH
3 C H CH(CH )
1)O2 (kk) ; 2) H2 SO 4
C 6 H6
6 5 3 2 C 6 H5OH CH3COCH3
H
BI TP ANCOL - PHENOL
C2H4 + HBr
C2H6 + Br2 askt (1 : 1 mol)
S phn ng to ra C2H5Br l
A. 4. B. 3. C. 2. D. 1.
o
H2SO4 c, t
HBr Mg, ete khan
Cu 24: Cho s chuyn ho: Butan-2-ol X (anken) Y Z
Trong X, Y, Z l sn phm chnh. Cng thc ca Z l
A. (CH3)3C-MgBr. B. CH3-CH2-CH2-CH2-MgBr.
C. CH3-CH(MgBr)-CH2-CH3. D. (CH3)2CH-CH2-MgBr.
Cu 25: nh hng ca nhm -OH n gc C6H5- trong phenol th hin qua phn ng gia
phenol vi
Hai cht hu c Y, Z ln lt l
A. C6H6(OH)6, C6H6Cl6. B. C6H4(OH)2, C6H4Cl2.
C. C6H5OH, C6H5Cl. D. C6H5ONa, C6H5OH.
(1) (2) (3) (4) (5)
Cu 34: Cho s chuyn ho sau: Metan A1 A2 A3 A4
phenol
Cng thc cu to ca cc cht hu c A1, A2, A3, A4 ln lt l
A. HCHO, C6H12O6, C6H6, C6H5Cl. B. CH CH, C6H6, C6H5NO2, C6H5NH3Cl.
C. CH CH, CH2=CH2, C6H6, C6H5Cl. D. CH CH, C6H6, C6H5Br, C6H5ONa.
Br (1 : 1 mol) + NaOH c (d) + HCl (d)
Cu 35: Cho s chuyn ho sau: Toluen 2
o
X
o
t , P cao
Y Z
Fe, t
ANEHIT V XETON
I - KHI NIM
1. Cng thc phn t
Ni,t o
CH3 CCH3 H 2 CH3 CHCH3
|| |
O OH
b) Phn ng cng nc, cng hiro xianua
OH
H 2C O HOH H 2C
OH
(khng bn)
CN
|
CH 3 C CH3H CN CH3 C CH 3
|| |
O OH
(xianohirin)
2. Phn ng oxi ho
Phn ng trng bc c ng dng nhn bit anehit v trng gng, trng rut phch.
3. Phn ng gc hirocacbon
3 CH COOH
CH3 C CH3 Br2
CH3 C CH 2 Br HBr
|| ||
O O
III - IU CH V NG DNG
1. iu ch
a) T ancol
Phng php chung iu ch anehit v xeton l oxi ho nh ancol bc I, bc II tng
ng bng CuO (xem bi 54 SGK).
b) T hirocacbon
BI TP ANEHIT - XETON
Cu 1: Fomalin (hay fomon) c dng ngm xc ng vt, thuc da, ty u, dit trng,
Fomalin l
A. dung dch rt long ca anehit fomic. B. dung dch cha khong 40% axetanehit.
C. dung dch 37 - 40% fomanehit trong nc. D. tn gi ca H-CH=O.
Cu 2: Pht biu no sau y l khng ng ?
A. Trong phn t anehit, cc nguyn t lin kt vi nhau bng lin kt .
Cng thc cu to ca X, Y ln lt l
A. C6H5CHO, C6H5COOH. B. C6H5CH2OK, C6H5CHO.
C. C6H5CH2OH, C6H5CHO. D. C6H5COOK, C6H5COOH.
Cu 9: C th dng mt cht no trong cc cht di y nhn bit c cc cht: ancol
etylic, glixerol, anehit axetic ng trong ba l mt nhn ?
A. ng (II) hiroxit. B. Qu tm.
C. Kim loi natri. D. Dung dch AgNO3 trong NH3.
Cu 10: Bng 3 phng trnh phn ng c th iu ch c cao su buna t cht no trong cc
cht sau y ?
A. HO-CH2-CH2-OH. B. CH3-CH22-CHO.
C. CH3COOH. D. OHC-CH22-CHO.
Cu 11: Mt anehit no X mch h, khng phn nhnh, c cng thc thc nghim l
(C2H3O)n. Cng thc cu to ca X l
A. OHC-CH2-CH2-CHO. B. OHC-CH2-CH2-CH2-CHO.
C. OHC-CH(CH3)-CH2-CHO. D. OHC-CH(CH3)-CHO.
Cu 12: Cho cc cht sau: CH3-CH2-CHO (1), CH2=CH-CHO (2), (CH3)2CH-CHO (3), CH2=CH-
CH2-OH (4). Nhng cht phn ng hon ton vi lng d H2 (Ni, to) cng to ra mt sn
phm l
A. (2), (3), (4). B. (1), (2), (4). C. (1), (2), (3). D. (1), (3), (4).
Cu 13: Cho cc s phn ng sau:
H SO c, 170oC
2 4 Ni, t o
A B+C ; B + 2H2 ancol isobutylic
to dd NH , t o
A + CuO D+E+C ; D + 4AgNO3 3
F + G + 4Ag
A c cng thc cu to l
A. (CH3)2C(OH)-CHO. B. HO-CH2-CH(CH3)-CHO.
C. OHC-CH(CH3)-CHO. D. CH3-CH(OH)-CH2-CHO.
Cu 14: t chy hon ton a mol mt anehit X (mch h) to ra b mol CO2 v c mol H2O
GV Hunh Phc Hi - HSPN - 33 - Cell phone: 0935228284
Ti liu LTH mn ha hc nm 2012 - 2013 Lu hnh ni b
(bit b = a + c). Trong phn ng trng gng, mt phn t X ch cho 2 electron. X thuc dy
ng ng anehit
A. no, n chc. B. khng no c hai ni i, n chc.
C. khng no c mt ni i, n chc. D. no, hai chc.
Cu 15: un nng V lt hi anehit X vi 3V lt kh H2 (xc tc Ni) n khi phn ng xy
ra hon ton ch thu c mt hn hp kh Y c th tch 2V lt (cc th tch kh o cng
iu kin nhit , p sut). Ngng t Y thu c cht Z ; cho Z tc dng vi Na sinh ra H2
c s mol bng s mol Z phn ng. Cht X l anehit
A. khng no (cha mt ni i C=C), hai chc. B. no, hai chc.
C. no, n chc. D. khng no (cha mt ni i C=C), n chc.
Cu 16: Ba cht hu c mch h X, Y, Z c cng cng thc phn t C3H6O v c cc tnh
cht: X, Z u phn ng vi nc brom ; X, Y, Z u phn ng vi H2 nhng ch c Z khng
b thay i nhm chc ; cht Y ch tc dng vi brom khi c mt CH3COOH. Cc cht X, Y, Z
ln lt l
A. C2H5CHO, CH2=CH-O-CH3, (CH3)2CO.
B. (CH3)2CO, C2H5CHO, CH2=CH-CH2OH.
C. C2H5CHO, (CH3)2CO, CH2=CH-CH2OH.
D. CH2=CH-CH2OH, C2H5CHO, (CH3)2CO.
Cu 17: t chy hon ton mt anehit X, thu c s mol CO2 bng s mol H2O. Nu cho
X tc dng vi lng d AgNO3 trong dung dch NH3, sinh ra s mol Ag gp 4 ln s mol X
phn ng. Cng thc ca X l
A. HCHO. B. CH3CHO. C. (CHO)2. D. C2H5CHO.
Cu 18: Cho 0,25 mol mt anehit mch h X phn ng vi lng d dung dch AgNO3 trong
NH3, thu c 54 gam Ag. Mt khc, khi cho X phn ng vi H2 d (xc tc Ni, to) th 0,125
mol X phn ng ht vi 0,25 mol H2. Cht X c cng thc ng vi cng thc chung l
A. CnH2n(CHO)2 (n 0). B. CnH2n+1CHO (n 0).
C. CnH2n-1CHO (n 2). D. CnH2n-3CHO (n 2).
Cu 19: Cho hn hp kh X gm HCHO v H2 i qua ng s ng bt Ni nung nng. Sau khi
phn ng xy ra hon ton, thu c hn hp kh Y gm hai cht hu c. t chy ht Y th
thu c 11,7 gam H2O v 7,84 lt kh CO2 ( ktc). Phn trm theo th tch ca H2 trong X l
A. 46,15%. B. 35,00%. C. 53,85%. D. 65,00%.
Cu 20: Khi oxi ho hon ton 2,2 gam mt anehit n chc thu c 3 gam axit tng
ng. Cng thc ca anehit l
A. HCHO. B. C2H3CHO. C. C2H5CHO. D. CH3CHO.
GV Hunh Phc Hi - HSPN - 34 - Cell phone: 0935228284
Ti liu LTH mn ha hc nm 2012 - 2013 Lu hnh ni b
Cu 21: Cho 2,9 gam mt anehit phn ng hon ton vi lng d AgNO3 trong dung dch NH3
thu c 21,6 gam Ag. Cng thc cu to thu gn ca anehit l
A. HCHO. B. CH2=CH-CHO. C. OHC-CHO. D. CH3CHO.
Cu 22: Cho 0,1 mol anehit X tc dng vi lng d AgNO3 trong dung dch NH3, un nng
thu c 43,2 gam Ag. Hiro ho X thu c Y, bit 0,1 mol Y phn ng va vi 4,6 gam
Na. Cng thc cu to thu gn ca X l
A. HCHO. B. CH3CHO.
C. OHC-CHO. D. CH3CH(OH)CHO.
Cu 23: Cho 6,6 gam mt anehit X n chc, mch h phn ng vi lng d AgNO3 trong
dung dch NH3, un nng. Lng Ag sinh ra cho phn ng ht vi axit HNO3 long, thot ra
2,24 lt kh NO (sn phm kh duy nht, o ktc). Cng thc cu to thu gn ca X l
A. CH3CHO. B. HCHO. C. CH3CH2CHO. D. CH2=CHCHO.
Cu 24: Cho 0,1 mol hn hp X gm hai anehit no, n chc, mch h, k tip nhau trong
dy ng ng tc dng vi lng d dung dch AgNO3 trong NH3, un nng thu c 32,4
gam Ag. Hai anehit trong X l
A. HCHO v C2H5CHO. B. HCHO v CH3CHO.
C. C2H3CHO v C3H5CHO. D. CH3CHO v C2H5CHO.
Cu 25: Oxi ho 1,2 gam CH3OH bng CuO nung nng, sau mt thi gian thu c hn hp
sn phm X (gm HCHO, H2O v CH3OH d). Cho ton b X tc dng vi lng d dung
dch AgNO3 trong NH3, c 12,96 gam Ag. Hiu sut ca phn ng oxi ho CH3OH l
A. 76,6%. B. 80,0%. C. 65,5%. D. 70,4%.
Cu 26: t chy mt hp cht hu c X, thu c 0,351 gam H2O v 0,4368 lt kh CO2 (
ktc). Bit X c phn ng vi Cu(OH)2 trong mi trng kim khi un nng. Cht X l
A. O=CH-CH=O. B. CH2=CH-CH2-OH.
C. CH3COCH3. D. C2H5CHO.
Cu 27: Hiro ho hon ton hn hp M gm hai anehit X v Y no, n chc, mch h,
k tip nhau trong dy ng ng (MX < MY), thu c hn hp hai ancol c khi lng ln
hn khi lng M l 1 gam. t chy hon ton M thu c 30,8 gam CO2. Cng thc v
phn trm khi lng ca X ln lt l
A. HCHO v 50,56%. B. CH3CHO v 67,16%.
C. CH3CHO v 49,44%. D. HCHO v 32,44%.
Cu 28: Hiro ho hon ton m gam hn hp X gm hai anehit no, n chc, mch h, k
tip nhau trong dy ng ng thu c (m + 1) gam hn hp hai ancol. Mt khc, khi t
chy hon ton cng m gam X th cn va 17,92 lt kh O2 ( ktc). Gi tr ca m l
GV Hunh Phc Hi - HSPN - 35 - Cell phone: 0935228284
Ti liu LTH mn ha hc nm 2012 - 2013 Lu hnh ni b
A. 17,8. B. 24,8. C. 10,5. D. 8,8.
Cu 29: Cho m gam hn hp X gm hai ancol no, n chc, k tip nhau trong dy ng
ng tc dng vi CuO (d) nung nng, thu c mt hn hp rn Z v mt hn hp hi Y
(c t khi hi so vi H2 l 13,75). Cho ton b Y phn ng vi mt lng d dung dch
AgNO3 trong NH3 un nng, sinh ra 64,8 gam Ag. Gi tr ca m l
A. 7,8. B. 8,8. C. 7,4. D. 9,2.
Cu 30: Hn hp X gm hai ancol no, n chc, mch h, k tip nhau trong dy ng ng.
Oxi ho hon ton 0,2 mol hn hp X c khi lng m gam bng CuO nhit thch hp, thu
c hn hp sn phm hu c Y. Cho Y tc dng vi mt lng d dung dch AgNO3 trong
NH3, thu c 54 gam Ag. Gi tr ca m l
A. 15,3. B. 13,5. C. 8,1. D. 8,5.
AXIT CACBOXYLIC
Axit cacboxylic l hp cht hu c m phn t c nhm cacboxyl (-COOH) lin kt trc tip
vi nguyn t cacbon hoc nguyn t hiro.
Tn mt s axit thng gp
Cng thc Tn thng thng Tn thay th
H-COOH Axit fomic Axit metanoic
CH3-COOH Axit axetic Axit etanoic
CH3CH2 -COOH Axit propionic Axit propanoic
(CH3)2CH-COOH Axit isobutiric Axit 2-metylpropanoic
CH3 (CH2 )3 -COOH Axit valeric Axit pentanoic
2. Tnh cht vt l
Nguyn nhn l do s phn cc nhm cacboxyl v s to thnh lin kt hiro lin phn t
axit cacboxylic
[H3O ][RCOO- ]
R COOH H 2O H3O R COO ; Ka
[RCOOH]
H ,t o
CH 3 C OH + C2H5 -O-H CH3 C OC 2 H5 + H2O
|| ||
O O
Ni
CH3[CH2]7 CH=CH[CH2]7 COOH + H2 CH3 [CH2]7 CH2CH2[CH2]7 COOH
t0
KCN H O , t o
3
R-X R-CN
R-COOH
b) Trong cng nghip :
Men gim
CH3CH2OH + O2 o
CH3COOH + H2O
2530 C
1 xt,t o
CH3CH O O2 CH3COOH
2
o
xt, t
CH3OH + CO CH3COOH
BI TP AXIT CABOXYLIC
Cu 1: Axit stearic c cng thc phn t no sau y ?
A. C17H35COOH. B. C17H33COOH. C. C15H31COOH. D. C17H31COOH.
C. (2) < (4) < (1) < (3). D. (4) < (2) < (1) < (3).
Cu 7: Cho cc cht: axit propionic (X), axit axetic (Y), ancol etylic (Z) v imetyl ete (T).
Dy cc cht c sp xp theo chiu tng dn nhit si l
A. T, Z, Y, X. B. Z, T, Y, X. C. T, X, Y, Z. D. Y, T, X, Z.
Cu 10: So snh tnh axit ca cc cht: CH3COOH (A) ; C2H5OH (B) ; C6H5OH (C) ;
HCOOH (D). Th t tnh axit gim dn l
A. C > B > A > D. B. D > B > A > C.
A. isopren. B. stiren.
C. etylbenzen. D. axit metacrylic.
Cu 12: C tt c bao nhiu hp cht n chc, mch h cha nguyn t hiro linh ng c
cng thc l C4H6O2 ?
A. 5. B. 2. C. 3. D. 4.
Cu 13: Ch t xenluloz v cc cht v c cn thit, c th qua ti thiu my phn ng
iu ch etyl axetat ?
A. 3. B. 5. C. 6. D. 4.
GV Hunh Phc Hi - HSPN - 40 - Cell phone: 0935228284
Ti liu LTH mn ha hc nm 2012 - 2013 Lu hnh ni b
Cu 14: Cho cc cht sau: phenol, etanol, axit axetic, natri phenolat, natri hiroxit. S cp cht
tc dng c vi nhau l
A. 4. B. 3. C. 2. D. 1.
Hai cht X, Y ln lt l
A. CH3CH2OH v CH2=CH2. B. CH3CHO v CH3CH2OH.
X l cht no sau y ?
A. Xiclopropan. B. Propen.
Cu 22: X l hp cht mch h cha C, H, O. X ch cha nhm chc c nguyn t hiro linh
ng. Nu cho X tc dng vi Na th s mol H2 thot ra bng s mol ca X. Cng thc ca X
l
A. R(COOH)2. B. R(OH)2.
C. HO-R-COOH D. C A, B, C u ng.
Cu 32: Cho 5,76 gam axit hu c X n chc, mch h tc dng ht vi CaCO3 thu c
7,28 gam mui ca axit hu c. Cng thc cu to thu gn ca X l
A. CH2=CH-COOH. B. CH3COOH.
C. HC C-COOH. D. CH3-CH2-COOH.
Cu 33: Cho hn hp gm 0,1 mol HCHO v 0,1 mol HCOOH tc dng vi lng d dung
dch AgNO3 trong NH3, un nng. Sau khi cc phn ng xy ra hon ton, khi lng Ag to
thnh l
A. 43,2 gam. B. 10,8 gam. C. 64,8 gam. D. 21,6 gam.
Cu 34: Cho 0,04 mol mt hn hp X gm CH2=CH-COOH, CH3COOH v CH2=CH-
CHO phn ng va vi dung dch cha 6,4 gam brom. Mt khc, trung ho 0,04 mol
X cn dng va 40 ml dung dch NaOH 0,75M. Khi lng ca CH2=CH-COOH trong
X l
A. 0,56 gam. B. 1,44 gam. C. 0,72 gam. D. 2,88 gam.
Cu 35: Trung ho 8,2 gam hn hp gm axit fomic v mt axit n chc X cn 100 ml dung
dch NaOH 1,5M. Nu cho 8,2 gam hn hp trn tc dng vi mt lng d dung dch AgNO3
trong NH3, un nng th thu c 21,6 gam Ag. Tn gi ca X l
A. axit acrylic. B. axit propanoic.
C. axit etanoic. D. axit metacrylic.
Cu 36: un 12 gam axit axetic vi 13,8 gam etanol (c H2SO4 c lm xc tc) n khi phn
ng t ti trng thi cn bng, thu c 11 gam este. Hiu sut ca phn ng este ho l
GV Hunh Phc Hi - HSPN - 43 - Cell phone: 0935228284
Ti liu LTH mn ha hc nm 2012 - 2013 Lu hnh ni b
A. 55%. B. 50%. C. 62,5%. D. 75%.
Cu 37: Hn hp X gm axit HCOOH v axit CH3COOH (t l mol 1 : 1). Ly 5,3 gam hn
hp X tc dng vi 5,75 gam C2H5OH (c xc tc H2SO4 c) thu c m gam hn hp este
(hiu sut ca cc phn ng este ho u bng 80%). Gi tr ca m l
A. 10,12. B. 6,48. C. 8,10. D. 16,20.
Cu 38: Khi thc hin phn ng este ho 1 mol CH3COOH v 1 mol C2H5OH, lng este
ln nht thu c l 2/3 mol. t hiu sut cc i l 90% (tnh theo axit) khi tin hnh
este ho 1 mol CH3COOH cn s mol C2H5OH l (bit cc phn ng este ho thc hin
cng nhit )
A. 0,342. B. 2,925. C. 2,412. D. 0,456.
Cu 39: Cho hn hp X gm hai axit cacboxylic no, mch khng phn nhnh. t chy hon ton
0,3 mol hn hp X, thu c 11,2 lt kh CO2 ( ktc). Nu trung ho 0,3 mol X th cn dng 500
ml dung dch NaOH 1M. Hai axit l
A. HCOOH, HOOC-COOH. B. HCOOH, HOOC-CH2-COOH.
C. HCOOH, C2H5COOH. D. HCOOH, CH3COOH.
Cu 40: Hn hp X gm axit Y n chc v axit Z hai chc (Y, Z c cng s nguyn t
cacbon). Chia X thnh hai phn bng nhau. Cho phn mt tc dng ht vi Na, sinh ra 4,48 lt
kh H2 ( ktc). t chy hon ton phn hai, sinh ra 26,4 gam CO2. Cng thc cu to thu
gn v phn trm v khi lng ca Z trong hn hp X ln lt l
A. HOOC-CH2-COOH v 70,87%. B. HOOC-CH2-COOH v 54,88%.
C. HOOC-COOH v 60,00%. D. HOOC-COOH v 42,86%.
CHC CC EM HC TT !