M U

1. L do chn ti
1.1. Vic nhn din cu trong ting Vit theo tiu ch hnh thc cn gp
nhiu kh khn, bi ting Vit l ngn ng khng bin hnh. Cc nh Vit ng
hc vn dng thm tiu ch v ngha nhn din, tuy nhin, vn v ngha
li bao hm c ngha biu hin, ngha thng bo. iu ny gy kh khn
trong vic phn chia cc thnh phn cu. Cu n c xem xt lm c s trong
cu to ng php ca cu, da trn cu trc ch - v. V vy, theo quan im ng
php truyn thng, cu trc ch - v c coi l cu trc nng ct ca cu n.
Vn nghin cu phn tch c php cu n nc ta t trc n nay
ch yu theo hng phn tch kt cu ch - v. Phng php ny xut pht t
cu trc hnh thc, cn c vo hnh thc biu hin v vai tr c php ca cc b
phn trong cu phn bit cc thnh phn cu. Tuy nhin, hng phn tch cu
theo cu trc ch - v bc l nhng hn ch nht nh khi chuyn cu t chc
nng biu th s tnh sang chc nng truyn ti thng ip, ch ng khng trng
vi ch th tm l. trnh nhng bt cp ny, trong s pht trin ca ng php
hc hin i, cc nh nghin cu ngn ng hc thy r yu cu cn phi phn
tch cu ting Vit c v cu trc hnh thc ln ngha biu hin v ngha dng
hc. Cc tc gi Lu Vn Lng v Cao Xun Ho tr thnh ngi m u
trong lnh vc nghin cu c php ting Vit theo khuynh hng ng php chc
nng v ng php ng ngha. Theo , cch tip cn chc nng rt thch hp
miu t ng php ting Vit, da trn ba bnh din nghin cu cu l kt hc,
ngha hc v dng hc. Song, ngi nghin cu cn tch bch ba bnh din trn,
khng c ln ln nhng s kin ca bnh din ny sang bnh din khc.
T thc tin ca vic nghin cu c php cu n ting Vit, chng ti
thy rng cha c mt cng trnh no i su tm hiu c im cu n ting
Vit da trn cc bnh din cu trc - Thuyt, cu trc ngha biu hin, cu
trc thng tin, tr mt s kho cu mc s lc hoc ch cp mt bnh
din c th. Bn cnh vn tn ti cc kin khc nhau v cc phng php
nghin cu cu n ting Vit, tc l theo quan im ng php truyn thng hay

1
hng ng php chc nng. Do , ti ny s gp phn b khuyt bc tranh
v phng php nghin cu cu n trong ting Vit hin nay.
1.2. Nh vn Nguyn Nht nh xut hin vo nhng nm 80 ca th k
XX, khi nn vn hc nc nh ang trn i mi c v t duy sng tc cng
nh phng thc th hin. Vn hc t cm hng s thi dn chuyn sang cm
hng th s - i t. cng l thch thc i vi Nguyn Nht nh v nhiu
nh vn vit cho thiu nhi khc. Song, Nguyn Nht nh tm cho mnh c
li vit ring v tr thnh hong t b trong th gii tui th.
Truyn ca Nguyn Nht nh hu ht vit v la tui hc tr vi nhng
k nim v k c p , hn nhin ca tui mi ln. Vn phong ni bt ca nh
vn l tnh d dm, hi hc v lc quan. iu ny th hin r trong vic s
dng ngn ng ca tc gi. Nh vn vn dng linh hot vn t sn c to
nn nhng cu vn hay v th v. V vy, nghin cu v ngn ng trong truyn
Nguyn Nht nh thng qua h thng cu n s cho chng ta c ci nhn ton
din hn v c im cu n trn cc bnh din kt hc, ngha hc v dng hc.
Da trn nhng vn l thuyt v phn tch c php cu n n di
gc nhn ca ng php chc nng, chng ti tin hnh nghin cu ti: c
im cu n trong truyn Nguyn Nht nh nhn t bnh din cu trc -
thuyt, cu trc ngha biu hin, cu trc thng tin
2. Lch s vn nghin cu
2.1.Vic tm hiu v c php ting Vit c nhiu nh nghin cu
trong nc v nc ngoi quan tm t nhng nm u ca thp nin 60. Cc tc
gi Lekomtsev v Thompson dng phng php phn tch thnh t trc tip
nghin cu cu trc cu n ting Vit. Theo , li phn tch cu theo cc
thnh t trc tip l kiu phn tch t ra c li nht theo quan nim cu trc i
vi pht ngn. Thompson cho rng, cu trc cu ting Vit l kt cu tiu im:
Kt cu tiu im to ra nhng ng hn nh vi v t l nh hay tm. Cc loi
th t, ng th t v thm ch v t xut hin nh l cc b ng tiu im. Cng
chnh Thompson l ngi thy c vai tr ca tiu t th trong cu trc tiu
im ca cu ting Vit. Quan st vai tr ca tiu t ny, ng i n mt nhn

2
nh rt mi m rng chng nn phn bit th hng ca ch ng v b ng (theo
thut ng truyn thng) trong h thng thnh phn cu ting Vit. Phn ln
nhng g Thompson gi l b ng ch v cc loi b ng khc (phng
thc, thi gian, ni chn) v sau c Cao Xun Ho v mt s nh nghin cu
khc theo quan im ng php chc nng trong ting Vit gi l phn trong
cu trc - Thuyt, vi t cch l cu trc c bn ca cu n ting Vit.
Trong cng trnh: Ting Vit - S tho ng php chc nng, Cao Xun
Ho p dng mt cch trit l thuyt - Thuyt vo vic phn tch cu
trc cu ting Vit. Cng trnh ny mang n mt lung gi mi cho nn
ngn ng hc nc ta. Cao Xun Ho chng li ch ngha d u vi trung
trong nghin cu cu ting Vit. ng cho rng, cu trc c php c bn ca
ting Vit l cu trc - Thuyt, ranh gii gia hai phn ny l kh nng thm
cc tc t th, l, m. Phn tch cu ting Vit theo hng ng php chc nng
tip tc c Cao Xun Ho cng cc tc gi Hong Xun Tm, Nguyn Vn
Bng, Bi Tt Tm lm r trong cun Ng php chc nng ting Vit, Quyn 1
(Phn Cu trong ting Vit).Trong cng trnh ny, cc nh nghin cu phn
tch, phn loi cu trc ng php ca cu ting Vit trn ba bnh din: cu trc
- Thuyt, ngha v cng dng. C th ni, Cao Xun Ho l ngi khi u
cho vic nghin cu c php ting Vit theo ng hng chc nng v ng
ngha.
Trong mt nh hng khc, va tip thu l lun ngn ng hc hin i,
va khng bi xch cc khi nim ngn ng c dng miu t ng php
ting Vit trc , Nguyn Vn Hip v Nguyn Minh Thuyt c gng nu
mt gii php nht qun v cht ch v Thnh phn cu ting Vit. Theo gii
php ny, cc thnh phn cu ting Vit c phn xut v nhn din trn c hai
bnh din ni dung v hnh thc. Cng trnh ny tht s mang tinh thn ca ng
php chc nng hin i.
Nu Nguyn Vn Hip v Nguyn Minh Thuyt phn xut v nhn din
cu ting Vit trn c hai bnh din mt cch chung nht th o Thanh Lan
trong cng trnh: Phn tch cu trc cu n ting Vit theo cu trc -

3
Thuyt, li ch trng vn dng cng mt lc nm tiu ch xc lp b khung
cu trc ca cu n ting Vit. l cc tiu ch v ngha to lp pht ngn,
ngha biu th thc ti khch quan, vai tr quan h c php, hnh thc biu hin
bng v tr v hnh thc. Kt qu l danh sch cc thnh t cu trc cu ting
Vit theo tc gi s gm c: chu ng, minh xc ng, ng, nh ng, thuyt
ng, b ng, trng ng.
Gn y, Dip Quang Ban cng th hin quan im phn tch c php
ting Vit theo nh hng ng php chc nng trong cng trnh: Gio trnh ng
php ting Vit (Phn Cu). Trong cng trnh ny, Dip Quang Ban p dng
theo l thuyt ca Halliday phn tch cu ting Vit theo ba siu chc nng:
siu chc nng kinh nghim, siu chc nng lin nhn v siu chc nng vn
bn. S phn tch ca Dip Quang Ban v cc loi cu trc khc nhau ca cu
ting Vit: cu trc c php, cu trc ngha biu hin (chc nng biu hin), cu
trc thc (chc nng lin nhn), cu trc (chc nng vn bn) l mt n lc
ng ghi nhn, v cho thy cu trc nhiu chiu kch ca cu.
C th ni, hu nh tt c nhng l thuyt c php quan trng ca th gii
u c nh hng n vic nghin cu ng php ting Vit mc no
m cc nh Vit ng hc, mi ngi mi v, gp phn vo cng cuc nghin
cu ng php ting Vit ni chung, cu n ting Vit ni ring. Cc cng trnh
nghin cu trn l c s gip chng ti c ci nhn ton din hn v vic phn
tch c im cu n ting Vit.
2.2. Nguyn Nht nh tr thnh hin tng ca nn vn hc Vit
Nam ng i, bi nhiu tc phm ca ng tr thnh Best-seller v c
dch ra ting nc ngoi. ng thu ht s ch ca nhiu nh nghin cu, l
lun ph bnh hin thi.
Tp sch mang tnh k yu: Nguyn Nht nh Hip s ca tui th kt
qu ca Hi tho khoa hc mang tn: Nguyn Nht nh Hnh trnh chinh
phc tui th do Trung tm Ngn ng v vn hc ngh thut tr em (Trng
i hc S phm H Ni) t chc tp hp nhng nghin cu bc u ca
gii nghin cu, ph bnh, ging dy vn hc v mt s nh vn c chung nim

4
am m vit cho thiu nhi. Nhng bi vit trong cun sch nh nhng phc tho
mang tnh nhn din, i thoi, gi dn ch cha i su vo cc vn v ngn
ng.
Tm hiu v c im truyn Nguyn Nht nh (lun vn Thc s), tc gi
Bi Th Thu Thy ch ra ni dung chnh trong truyn Nguyn Nht nh.
l th gii hc ng thu nh vi hnh nh ca hc tr, thy c gio, ca lp
hc, mi trng; cnl nhng bi hc qu trong cuc sng cho thiu nhi v
cho c ngi ln.Ngn ng trong truyn Nguyn Nht nh l th ngn ng gin
d, trong sng, gn gi nh i sng nhng cng rt hm hnh, hi hc v giu
hnh nh. y cng l nhn xt ca nhiu c gi khi c truyn ca Nguyn
Nht nh. Tc gi Thi Phan Vng Anh trong bi vit: Nguyn Nht nh
ngi k chuyn ca thiu nhi cho rng, ci hp dn, ci duyn ca truyn
Nguyn Nht nh ch yu nh vo s hn nhin, ti tn ngn ng v ging
iu trn thut.Gia tng li thoi, gim thiu k, t, bnh lun (hay li thoi
bao hm lun chc nng k, t, bnh lun) l mt trong nhng im ni bt
nhiu tc phm ca Nguyn Nht nh.
i su vo tm hiu Ngh thut trn thut trong tc phm Ngi khc trn
cy, tc gi Nguyn Th Thun lm r cch trn thut c nh vn s dng
trong tc phm qua im nhn trn thut, ngn ng nhn vt v ging iu trong
tc phm.
2.3. Truyn Nguyn Nht nh vn ang c khai thc. Nhng nghin
cu i su vo cc vn t ng, ng php trong tc phm vn ang l vn
b ng. Do vy, tm hiu cu n trong truyn Nguyn Nht nh da vo l
thuyt ng php ting Vit l mt vn mi m v c tnh kh thi.
3. Mc tiu nghin cu
Lun vn tp trung hng vo nhng mc tiu c th sau:
- H thng ha cc kiu cu trc cu n trong ting Vit: cu trc -
thuyt, cu trc thng tin, cu trc ngha biu hin.
- Gp phn nhn din v xut phng php phn tch cu n t l
thuyt ba bnh din.

5
 - Ch ra nt c trng phong cch trong cu vn truyn Nguyn Nht nh.
4. i tng v phm vi nghin cu
4.1. i tng nghin cu
c im cu n trn cc bnh din: cu trc - Thuyt, cu trc
ngha biu hin, cu trc thng tin.
4.2. Phm vi nghin cu
V phng din nghin cu, cu trc -thuyt, cu trc ngha biu hin,
cu trc thng tin c th c nghin cu trn nhiu kiu cu, dng cu: cu
n, cu phc, cu ghp, cu c bit,.. Tuy nhin, trong khun kh lun vn
thc s, chng ti ch kho trn trn cc cu n tng thut, mt dng cu trc
cu tiu biu trong cu trc c php ca ting Vit.
V ngun c liu, chng ti kho st cu n trong hai truyn ca Nguyn
Nht nh:
(1) Ti thy hoa vng trn c xanh (2016), NXB Tr.
(2) Cho ti xin mt v i tui th (2016), NXB Tr.
5. Phng php nghin cu
5.1. Phng php thng k, phn loi
Phng php ny c chng ti vn dng thng k cu n trong
truyn v phn loi theo nhng tiu ch c th.
5.2. Phng php miu t ngn ng
Sau khi thng k, phn loi c s ng liu l cu n, chng ti vn dng
phng php ny phn tch, miu t c im cu n trn ba bnh din v
a ra nhng nhn xt, nh gi vi cc th php nghin cu sau: th php phn
tch thnh t trc tip, th php phn tch v t -tham th (v t - tham th), th
php phn tch ngn cnh/vn cnh v th php phn tch vai ngha,...
6. ng gp ca ti: ghi theo hm trc ni
6.1. V phng din l thuyt

6.2. V phng din thc tin

6
 7. Cu trc lun vn
Ngoi phn m u, phn kt lun v ti liu tham kho, lun vn gm 3
chng.
Chng 1. C s l lun v nhng vn lin quan.
Chng 2: c im cu n trong truyn Nguyn Nht nh nhn t bnh
din cu trc -thuyt v cu trc thng tin
Chng 3: c im cu n trong truyn Nguyn Nht nh nhn t bnh
din cu trc cu trc ngha biu hin

NI DUNG
CHNG 1
C S L LUN V NHNG VN LIN QUAN
1.1. Cc khi nim c bn: cu, c, pht ngn
1.1.1. Khi nim cu
1.1.2. Khi nim c (tiu c)
1.1.3. Khi nim pht ngn
1.2. Gii thuyt v l thuyt ba bnh din trong nghin cu cu ting Vit
1.2.1. Bi cnh ra i
- Thnh tu v hn ch ca ng php hnh thc, cu trc
- Ng php ch nng, ng php ng ngha v s cn thit ca vic phn
tch cu t l thuyt ba bnh din
1.2.2. Cc quan im c th
- Quan im ca S.Dik
- Quan im ca Hallidays
- Quan im ca Cao Xun Ho
1.2.3. Cu ting Vit nhn t bnh din kt hc
1.2.3.1.Phn tch cu theo cu trc ch - v
1.2.3.2.Phn tch cu theo cu trc - thuyt
1.2.4. Cu ting Vit nhn t bnh din ngha hc
1.2.4.1. Cu trc ngha biu hin ca cu
1.2.4.2. Ngha tnh thi ca cu
1.2.5. Cu ting Vit nhn t bnh din dng php
7
 1.2.5.1. Cu trc thng tin ca cu
1.2.5.2. Cu v lc ngn trung ca cu
1.3. Vn cu n trong ting Vit
1.3.1. Khi nim cu n
1.3.2. Phn loi cu n ting Vit
1.1.1.1. Cu n hai thnh phn
1.1.1.2. Cu di bc
1.1.1.3. Cu n c bit
1.4. Nguyn Nht nh v hnh trnh sng tc
1.4.1. V tc gi
1.4.2. S nghip sng tc
1.5. Tiu kt
CHNG 2
C IM CU N TRONG TRUYN NGUYN NHT NH
NHN T CU TRC - THUYT V CU TRC THNG TIN
2.1. c im cu n trong truyn Nguyn Nht nh nhn t bnh din
cu trc - Thuyt
2.1.1. V khi nim -thuyt
2.1.2. Cc kiu cu n trong truyn Nguyn Nht nh xt theo cu trc -
thuyt
2.1.2.1. Cu n c cu trc hai thnh phn
a) Cu mt bc
b) Cu nhiu bc
2.1.2.2. Cu n c cu trc mt thnh phn: phn Thuyt
a) tnh lc trong tnh hung i thoi
b) tnh lc trong khung cnh hin hu
c) tnh lc trong vn cnh
2.1.2.3. Cu c bit
2.1.3. Vn phn tch v nhn din cu trc -thuyt trong cu n truyn
Nguyn Nht nh
2.2. Cc kiu cu n trong truyn Nguyn Nht nh xt theo cu trc
thng tin
8
2.2.1. V khi nim cu trc thng tin
2.2.1.1. Thng tin mi
2.2.1.2. Thng tin c
2.2.1.3. Tiu im thng tin
2.2.2. Cc kiu cu n trong truyn Nguyn Nht nh xt theo cu trc
thng tin
2.2.2.1. Cu n c tiu im ng trc
2.2.2.2. Cu n c tiu im ng sau
2.2.3. Cc phng tin nh du tiu im thng tin trong cu n truyn
Nguyn Nht nh
2.2.3.1. Da vo hnh thc trnh by ca ngn ng
2.2.3.2. Da vo ngn iu
2.2.3.3. Da vo t vng
2.2.4. Vn phn tch v nhn din cu trc -thuyt trong cu n truyn
Nguyn Nht nh
2.3. Gi tr biu t cu n truyn Nguyn Nht nh nhn t bnh din
cu trc -thuyt v cu trc thng tin
2.3.1. Vai tr ca ng cnh trong vic phn tch cu n trong truyn
2.3.1.1. Vi cu trc -thuyt
2.3.1.2. Vi cu trc thng tin
2.3.2. Tm tc ng ca cu trc thng tin v cu trc thuyt trong vic
tip nhn v gii m cu vn Nguyn Nht nh
2.3.2.1. Tm tc ng ca cu trc - thuyt
2.3.2.2. Tm tc ng ca cu trc thng tin
2.4.Tiu kt
CHNG 3
C IM CU N TRONG TRUYN NGUYN NHT NH
NHN T BNH DIN CU TRC NGHA BIU HIN
3.1. c im cu n trong truyn Nguyn Nht nh nhn t Cu trc v
t - tham th (v t-tham th)

9
3.1.1. V khi nim v t-tham th
3.1.2. Cc kiu cu n trong truyn Nguyn Nht nh xt theo cu trc v
t-tham th
3.1.2.1. Cu hnh ng
3.1.2.2. Cu qu trnh
3.1.2.3. Cu t th
3.1.2.4. Cu trng thi
3.1.2.5. Cu quan h
3.2. c im cu n trong truyn Nguyn Nht nh nhn t cc vai ngha
3.2.1. V cc vai ngha trong cu ting Vit
3.2.2. Cc vai ngha quan trng ca cu n tng thut trong truyn
Nguyn Nht nh
3.2.2.1. Vai hnh th
3.2.2.2. Vai i th
....
3.3. Gi tr biu t ca cu trc ngha biu hin trong cu n truyn
Nguyn Nht nh
3.3.1. Gi tr biu t v hnh thc
3.3.2. Gi tr biu t v ni dung

KT LUN

10
 TI LIU THAM KHO
1. Dip Quang Ban (2006), Ng php ting Vit, tp 2, NXB Gio dc,
H Ni.
2. Dip Quang Ban (2008), Gio trnh ng php ting Vit (theo nh
hng ng php chc nng), tp 2, NXB Gio dc, H Ni.
3. Nguyn Hng Cn (2008), Cu trc c php ca cu ting Vit: ch -
v hay - Thuyt, Hi tho khoa hc v Vit Nam hc, H Ni.
4. Nguyn Hng Cn (2010), Cu trc thng tin v bin th c php
trong cu ting Vit, Tp ch Ngn ng v i sng, (S 11).
5. Cao Xun Ho (1991), Ting Vit S tho ng php chc nng,
Quyn 1, NXB KHXH, H Ni.
6. Cao Xun Ho (1999), Ng php chc nng ting Vit, Quyn 1, Cu
trong ting Vit, NXB Gio dc, H Ni.
7. Nguyn Vn Hip (2008), C s ng ngha phn tch c php,NXB
Gio dc, H Ni.
8. Nguyn Vn Hip (2009), C php ting Vit, NXB Gio dc, H Ni.
9. o Thanh Lan (2002), Phn tch cu trc cu n ting Vit theo cu
trc - Thuyt, NXB HQG H Ni.
10.Trn Kim Phng (2010), Cc phng php phn tch cu ting
Vit, Tp ch ngn ng, (S 03).
11.Nguyn Th Thun (2014), Ngh thut trn thut trong tc phm Ngi
khc trn cy ca Nguyn Nht nh, Lun vn Tt nghip i hc,
Trng H S phm H Ni 2.
12.Nguyn Minh Thuyt Nguyn Vn Hip (1998), Thnh phn cu
ting Vit, NXB HQG H Ni.
13.Trung tm Ngn ng v vn hc Ngh thut tr em, Trng i hc
S phm H Ni (2015), Nguyn Nht nh Hip s ca tui th,
NXB HQG, H Ni.

11