Bijlage 2 Format Toelichting lesontwerp
VERSIE 2
In deze versie zou ik de feedback van de domeinexpert verwerken. Maar de
feedback van de domeinexpert ging over de lesvoorbereiding. Dit is de reden
dat er niets is veranderd in deze versie.
Student: Helma van de Ven
Vakgebied: geschiedenis
Klas: PEH16VA
Kennis over (kinderen in) de groep
is nadrukkelijk verwerkt in de
omschrijving van de beginsituatie
van de groep, zowel in
pedagogische zin (gedrag,
groepsverhoudingen,
groepsdynamiek) als in didactische
zin (vakspecifieke beginsituatie).
De lesdoelen zijn afgestemd op de
beginsituatie. In de formulering
ervan wordt zichtbaar dat kennis
van vakdidactiek en leerlijnen op
een logische manier is verwerkt.
Werk- en groeperingsvormen zijn
afgestemd op specifieke
kenmerken van de groep n op
specifieke kenmerken van
vakdidactiek.
Docent: Moniek Steenbakkers
Stagegroep: 5
Welke keuzes heb ik hier gemaakt?
en
Toelichting/ onderbouwing van keuzes
(Denk hierbij met name kernbegrippen uit (vak-)
specifieke theorie)
Naar aanleiding van de typering en de overdenking van
de groep heb ik een korte tekst geschreven over mijn
groep. In deze tekst zit zowel de pedagogische zin als de
didactische zin verwerkt. De pedagogische zin is vooral
in mijn typering duidelijk geworden. Hiervoor heb ik
gesprekken met mijn mentor gehad, geobserveerd en
testjes gedaan.
De didactische zin heb ik duidelijk gekregen door het
inzien van de methode en gesprekken met mijn mentor.
In dit geval was dat de methode Brandaan (Malmberg).
De lesdoelen zijn gebaseerd op het kerndoel, namelijk
kerndoel 56: De leerlingen verwerven enige kennis over
en krijgen waardering voor aspecten van cultureel
erfgoed.
Onder dit kerndoel staan tussendoelen beschreven.
Daarin staat dat de kinderen luisteren naar een verteller.
Verder staat er ook dat de kinderen elkaar verhalen
vertellen over (familie)gebruiken bij bijzondere
gebeurtenissen (SLO, 2017). Dit sluit volledig aan bij mijn
lesdoelen. De kinderen gaan namelijk elkaar een
persoonlijk verhaal vertellen aan de hand van een
voorwerp dat ze hebben meegenomen.
Verder is in de lesdoelen ook didactiek terug te vinden.
De kinderen voeren een coperatieve werkvorm uit,
namelijk duos (Frrer, Kenter, & Veenman, 2008).
Hierbij komen ook samenwerkingsvaardigheden aan de
orde (Luitjes & de Zeeuw-Jans, 2011).
De werkvorm in deze les is coperatief. Het is namelijk
de werkvorm duos. Ik heb deze werkvorm aangepast,
zodat hij bij deze groep past en bij dit onderwerp. Zoals
in mijn beginsituatie is te lezen vinden de kinderen het
lastig om geconcentreerd te blijven luisteren naar 29
verhalen. Dit is een van de redenen dat ik de werkvorm

Werk- en groeperingsvormen zijn
functioneel ondersteunend bij het
behalen van de lesdoelen.
Een aanzet tot samenwerkend
leren krijgt op een logische wijze
plek in het lesontwerp. *
De proces- en productdoelen
worden expliciet gevalueerd met
de kinderen.
De werkvormen die worden
gehanteerd bij evaluatie zijn
passend bij vakdidactiek en
sluiten aan op specifieke
kenmerken van de groep.
*bij tenminste 3 lesontwerpen
** bij tenminste 1 lesontwerp
duos toepas. De kinderen gaan eerst in tweetallen hun
verhaal vertellen. Vervolgens worden er twee duos bij
elkaar gezet en dan gebeurt hetzelfde, alleen er is dan bij
elk duo al een verhaal afgevallen. Op deze manier blijven
er steeds minder verhalen over. De verhalen die over
blijven worden klassikaal besproken. Door de opdracht
op deze manier uit te voeren, hoeven de kinderen naar
minder verhalen te luisteren. Hierdoor zullen ze
genteresseerder blijven luisteren naar hun klasgenoten.
Dit heeft effect op de kinderen. Iedereen krijgt het gevoel
dat hij gehoord wordt (Luitjes & de Zeeuw-Jans, 2011).
Tijdens de werkvorm zijn de kinderen bezig met het
verhaal achter hun voorwerp. Ze weten het verhaal en
vertellen dit aan een klasgenoot. Dit betekent dat de
kinderen dan bezig zijn met een van de lesdoelen,
namelijk dat ze kunnen vertellen waarom ze het
voorwerp hebben meegenomen. Verder zijn de kinderen
tijdens de werkvorm ook bezig met de andere lesdoelen.
De andere lesdoelen gaan over
samenwerkingsvaardigheden en elkaar beter leren
kennen. Dit komt allemaal terug in de werkvorm. Dit
betekent dat de werkvorm functioneel ondersteunend is
bij het behalen van de lesdoelen.
In de les maak ik gebruik van een coperatieve
werkvorm, namelijk duos. Ik maak gebruik van deze
werkvorm omdat de kinderen eerst met tween in
gesprek gaan en vervolgens met een ander duo in
gesprek gaan. Tijdens deze werkvorm zijn alle kinderen
met elkaar in gesprek. Door deze werkvorm te gebruiken,
werk ik aan het doel voor deze groep. Alle kinderen in de
klas worden bij de groep betrokken. Elk kind mag zijn
verhaal doen, dit vinden de kinderen in de klas heel leuk.
Tijdens deze werkvorm komen er ook nog
samenwerkingsvaardigheden aan de orde. De
samenwerkingsvaardigheden luisteren naar elkaar en op
elkaar wachten (Frrer, Kenter, & Veenman, 2008).
Na het uitvoeren van de werkvorm blijven er nog een
aantal verhalen over. Deze verhalen worden in de kring
aan de hele klas verteld door het kind zelf. Na elke
verhaal stel ik een aantal vragen om erachter te komen
waarom het kind dit voorwerp heeft meegenomen en
waarom het kind dit belangrijk vindt. Daarna vraag ik
steekproefsgewijs aan een aantal kinderen het verhaal
van een ander kind te vertellen. Tot slot vraag ik de
kinderen nog hoe de samenwerking is gegaan. Ik vraag
om dit in n woord aan te geven. Op deze manier
evalueer ik de proces en productdoelen.
Literatuurlijst
Frrer, M., Kenter, B., & Veenman, S. (2008). Coperatief leren in het basisonderwijs. Amersfoort:
CPS onderwijsontwikkeling en advies.

Luitjes, M., & de Zeeuw-Jans, I. (2011). Ontwikkeling in de groep. Bussum: Coutinho.

Malmberg. (sd). Brandaan groep 5. 's - Hertogenbosch: Malmberg.

SLO. (2017, maart 26). Tule. Opgehaald van Tule inhouden en activiteiten: http://tule.slo.nl/