HOANG TNG

MINH MN

H OA N G
TNG

LU HNH NI B
4
 Li ni u

T rong cuc sng, vic bt bnh thng khng phi t; c khi

b thn kinh, c khi b o gic, hay hoang tng, c khi b
chn thng a n bt thng, c lc tu tp khng c Minh s
hng dn, hnh gi khng c k kinh Lng Nghim Cng c
khi s c mt kha cnh no ri c ng l ton gic.
Ngi hoang tng, b lc dn bi ng m ma th hin qua
li ni, cch trang phc hoc hnh ng khng bnh thng. Lc
cn c ma bo k, h thnh t tin ti, vt cht v danh vng,
nhng khi ht thi mt phc, quyn thuc ma b ri thn xc, k
s sa vo li php lut, hay t hn na l khng cn tnh to
bnh thng.
Qua nhng bi phn tch sau y, c gi s thy nn nhn
thuc lnh vc no; b c ch sinh l, b hoang tng, b lc dn
bi ng m ma... Nu khng dng li, tip tc to nhn bt thin,
h thp hoc xuyn tc chn l, chc chn khng sao trnh khi
a ngc m Ha Thng Bn S Thch Thanh T th k.
Xin mi qu v chm ri c nhng bi ni v s sai lm i
vi gio l nh Pht m Thch Chn Quang ang gieo rc cho tn
.
Mong cc bc thc gi gip t s tr v con ng Chnh
php.
Nam m Bn S Thch Ca Mu Ni Pht.
C s Minh Mn

5
6
 AO GIAC - HOANG TNG - IN

I. HIN TNG O GIC - HOANG TNG

C hng ai la gi, trong cuc sng, xa hi ngay cang

tin b thi th gii hoang tng ngay cang r n.
Hoang tng thuc dang tm thn phn lit. Co nhng
hoang tng a n in loan, cung co nhng hoang
tng bin ke o thanh ngi kit xut, thin tai, ong
gop cho xa hi nhiu cng trinh trc tuyt.
Khoa hoc cha xac inh nguyn nhn a n ao giac,
hoang tng, vi ho cho o la triu chng ni sinh thuc
h thn kinh. Nhng trong cuc sng, nan nhn ao giac,
hoang tng co th do bi truy bc am hai, do bi km ch
qua mc, bi chi phi bi vn cng thng, do mt chn
thng tm sinh ly, do tu luyn sai lch, do s dung cac
thit bi hin ai sut thi gian dai ma ng s t cach
ly vi cuc sng chung quanh, nht la dung head phone,
earphone thng xuyn, a n ao thanh, nghia la trong
tai lun nghe nhng m thanh la.
Cung co rt it trng hp bnh nhn vim xoang lu
ngay anh hng h thn kinh thinh giac. Cung co trng
hp t ky am thi mt vn ly tng bin sanh hoang
tng... i khi tip cn, tng thich vi song m ngoai
bin mi trng khng thich hp, nht la vung nhiu
m khi, do tich tu lu ngay xac cht di ch ... Trng

7
Hoang tng

hp nay khi mi bi, nu thay i ni c tru se thoat khoi

anh hng.
Theo khoa hoc, nguyn nhn ca bnh hoang tng ao
gic do nhng bin i, khim khuyt v ri lon chuyn
ha ca t bo no, ri lon chc nng hot ng ca no
v cha mt xt nghim no c th pht hin c. Tm
thn phn lit hoang tng v hnh thc khc ca chng
ri lon tm thn phn lit no. Di truyn v mi trng,
c kh nng c hai ng mt vai tr trong vic gy ra tm
thn phn lit.
Hin tng biu hin tm thai bt thng, thng
ghet v c, lam nham mt minh... Ao thanh thng nghe
t trong tai ra lnh lam nhng vic xu co hai cho ban
thn cung nh cho ngi chung quanh. i khi bi am anh
ai o hai minh. Cung co trng hp hoang tng co th
sang ch, nghin cu, phat minh ra nhng cai ma ngi
thng khng th lam c. c gi nm na l bnh
v cung, nhng ngi mc dng hoang tng t cao,
thng qu t cao bn thn, tng mnh l thin ti,
v nhn. Ngi co ia vi, hoang tng t cao c nghi minh
la lanh tu dn dt qun chung theo con ng minh phat
minh hoc tip thu t canh gii khac.
Ao giac, hoang tng nhe thi luc co luc khng, ngi
ngoai kho phn bit, chi tr ngi thn hoc ngi thn
cn theo di mi phat hin s bt thng o. Bnh ny y
hoc kho chn oan xac nh bng dung cu may moc. Bnh
nhe, bac si tinh y lm mi nhn thy qua trc tip trao
i vi bnh nhn.

8
 C s Minh Mn

Vic cha tri, cn nht la gia inh h tr chm soc n

ngu iu , tranh dung kich thich, cay nong, ca ph,
thuc la, gi y nm bt tm ly iu chinh y thc cua
bnh nhn luc trao i, khuyn khich vn ng nhe nh
th thao, th duc.
Ao giac a n hoang tng, hoang tng a n in
loan, co nghia t tm thn phn lit nhe dn da a n
bnh tm thn do luc u khng c theo di cha tri.
Tm thn phn lit l mt ri lon c th iu tr c
v ngi bnh c th lm vic va sng binh thng vi
nhn vin y t, vi ngi thn trong gia nh. Pht hin
v iu tr cng sm hiu qu cng cao.
Cn phn bit ngi bi ao giac, ao thanh va mt hanh
gia trn tin trinh tu tp. Hanh gia co th nghe m thanh
vi diu, con goi la ting nhac tri, hoc m thanh tng
nhac cu khac nhau. Khi nghe c nhng m thanh nh
th, hanh gia cam thy hoan lac, thanh than nh thc vt
c nui dng bng m thanh se ln nhanh. Nhng m
thanh do hanh gia nghe c khng tac hai sc khoe ban
thn hay e doa cuc sng chung quanh. Hanh gia thin
inh, thi gian u cung xut hin nhiu canh tng do
ngu m ni thn phat khi, nu tru tm vao o se bi lac
dn n hoang tng, in loan. Qua thi ky o, linh anh
xut hin t nhng song thc tu giac, nhng linh anh
ny lun tn tai ma khng bi bin mt nh giai oan u
hanh gia tp lng ong nghip thc.
***

9
Hoang tng

TRONG TN GIO

N gay ca trong tn giao vn co nhng trng hp ny

xy ra. Kito giao tng co nhng tu si t xng la
s gia Thin Chua trao truyn mt khai cho th gian.
Nht, giao phai Aum Shinrikyo do Asahara lp ra chinh
thc hoat ng nm 1989. ng ta kt hp giao ly nha
Pht + kinh Tibetan + kinh Yoga cua Patanjali va ao
giao xut ban ra cun Vt qua s sng v ci cht,
Kinh Mahayana v S khi u. Sau khi thu hut c
mt s tin , c nghi minh thay mt Thng canh cai
tn giao va sat phat nhng ke ti li, a n vu khng
b tu in ngm Tokyo bng khi Sarin.
IS hin nay cung th, lun ngh rng phai dit tt ca
bon ngoai ao va xa hi vn minh sa oa thanh lp
mt Thin ng Hi giao cc oan.
Nam Triu Tin nm 2000, muc s khuyn tin
ban tai sn cung cho nha th ri t sat tp th vi ngay gi
tn th Chua a phan...
M cung co David Koresh, Jim Jones, Charles Manson,
David Burg, Ron Hubbard, Marshall Applewhite, Bonnie
Nettles, mc s Sun Myung Moon v.v...
Trong Pht giao hin nay cung ang co mt hin tng
ma mt s tin i theo ng s c tin ng ta la Thanh
sng. Phn ny se trinh bay sau.
Trong gii tri thc, khoa bang cung khng tranh khoi
nhng hin tng hoang tng. Tai Trung quc, mt tay

10
 C s Minh Mn

cung trit tuyn b dung trit hoc giai nhng bai toan
hoc bua, c bao ai tung h la nha khoa hoc dn gian.
Nhng gii khoa hoc khng ng y danh xng nh vy,
nn goi vi danh hiu nh khoa hc hoang tng
ch nhng ngi khng qua o to bi bn, khng
kin thc chuyn mn nhng li t cho mnh c nhng
pht minh v i.
Na th k trc, Martin Gardner miu t 5 c
im ca cc nh khoa hc hoang tng phng Ty nh
sau:
- H t cho mnh l thin ti
- H cho rng tt c nhng nh khoa hc nghin cu
cng vn nh h u ngu dt
- H ngh rng mnh b gii hc phit k th v n
p
- H ht sc cng kch nhng nh khoa hc v i nht
cng nhng l thuyt khoa hc c bn nht
- Tc phm ca h v l, dng mt lng ln thut ng
t ngh ra, li l ri rm.
Trung Quc thnh hnh cc nh khoa hc hoang tng,
do truyn thng trit hoc san sanh lm trit thuyt, cng
thm sau cuc cach mang vn hoa ca ngi qun chung
lao ng sang tao trong thi ai nhay vot, bai xich tri
thc khoa bang. Khoa hoc luc by gi cao nhn dn,
cng nhn lao ng ln ngi vi lanh ao. Khuyn khich

11
Hoang tng

toan dn lao vao linh vc khoa hoc nhn dn. t xut co

hin tng Trn Canh Nhun, ku goi toan dn hoc tp
theo tinh thn khoa hoc sang tao cua anh hung lao ng
khoa hoc Trn Canh Nhun.
Nhng nm trc, tr bin nc thnh xng ca anh
chng li xe bus Vng Hng Thnh nhn c s h
tr ln ca cc c quan nh nc, n 10 nm sau mi
b l, lm nh nc thit hi ti hn 400 triu nhn dn
t.
Nm 1999, Nam Nhai, H Nam, ngi ta bt u ch
to ng c vnh cu theo thit k ca b th Vng Vn
Bn. Mt 4 nm v hn 20 triu nhn dn t, ngi ta
mi hoc c bi hc l trn i ny khng tn ti ng
c vnh cu cung nh khng co gi la vinh cu, mun nm!
Hin nay, trong iu kin ua nhau phat trin kinh
t, Trung quc a san sanh nhiu nhn tai hoang tng,
bin tt ca thc phm va moi vt dung tr thanh c
hai git nhn loai. Trung Quc co truyn thng i tt
theo bc ai nhay vot nn san sanh nhiu thin tai
hoang tng va nha sang tao hang nhai tinh vi.
***
T xa cung a tng co nhiu nha khoa hoc hoang
tng mun bin nc thanh xng nh ng Alaeddin Qa-
ssemi ngi Iran.
Nm 1918, Charles Frazer, mt nh pht minh t bang
Ohio (M), c cp bng sng ch cho b tng cng hy-

12
 C s Minh Mn

dro, s dng in phn tng sc mnh ng c cng

hiu sut nhin liu v gim kh thi.
n nm 1935, Charles H. Garrett gy xn xao khi
tuyn b pht minh ra ng c xe vn hnh bng nc
l u tin, dng b ch ha kh c bit v chy c
vi pht. Ngoi ra cn c ngi M Stanley Meyer ca
nhng nm 1980 n nh sng ch ngi Philippines
Daniel Dingel u nhng nm 2000.
Gn y nht, ngay trong nm 2016, vi t bo, trong
c The Mirror (Anh), a tin mt cng dn n m
ch tn Mohammad Raees Markani (44 tui) pht
minh ra ng c chy hon ton bng nc l. Nhng tt
ca chi la hoang tng, khng th ap dung vao i sng
thc t.
Th gian loan tng do ap lc kinh t va bon chen sang
tao la chuyn di nhin. Nhng tn giao nh ao Pht,
nhin cuc sng la v thng, huyn ao: Nht thit hu
vi phap - nh mng huyn bao anh - nh l dic nh
in - ng tac nh thi quan..., th ma cung co ngi ho-
ang tng, c xem cuc sng hu vi ny la tht. Mt khi
a nhin th gian lch hng vi Pht giao, thi moi hanh
ng, li noi u la ma ao.
Chn Quang la mt trong nhng ngi nh th, a
lac dn v s tin chung, nht la am thanh nin hin
nay. Nm 2009 v sau, trn 70 Tng Ni va mt s tin
a tinh giac tach ri Thin tn Pht Quang tim
ni tu tp thanh tinh, tr lai np sng chanh ao cua

13
Hoang tng

Tng oan, ma mt thi ai chung cam thy bt n di

mai chua Pht Quang do Chn Quang iu hanh. Nhng
ngi ra khoi Pht Quang mi nhin lai qua kh huyn
hoc v khng hiu tai sao trc y ho lai tin mt cach
mu quang nh th. Chn Quang tng co y tng thit k
phi thuyn, noi vi t la nha nc se cn va mua lai,
rng ng ta la ngi duy nht sang kin ra phi thuyn...
Con rt nhiu iu hoang tng khc ma khng ai co th
hoang tng hn.
***

B MT SAU HN 2500 NM MI C H L
V CUC I C PHT

Va nghe qua, ai cung git minh. Sut gn 30 th ky,

cha co mt vi T, mt bc A La Han nao phat hin c
s tht v cuc i c Pht, nay co mt vi (cha hiu
vi ny la bc Thanh c nao) a he l cho hu th bit s
tht v cuc i c Pht trong b truyn tranh m ng
ta a hoc t ci v hinh mi m: inh nui Tuyt, quyn
16, trang 14- 38 - 49 - 89 - 90 - 91- 92 - 93
Xin mi c gi thng lam s phat hin ny:
n sng Hng rng mnh mng, Pht va tng chung
bin mt b sng bn nay, hin ra b sng bn kia. -
trang 14, inh nui Tuyt quyn16.
Tuy la h cu, nhng y h cu i ngc kinh in,
la s xuyn tac tinh thn Pht giao. Truyn tich k rng,

14
 C s Minh Mn

c mt cuc i thoai gia c Pht va mt ao si Ba La

Mn. Pht hoi, ng tu luyn bao lu mi i trn mt nc
qua sng? ao si tra li, tu luyn 25 nm. c Pht
noi, ta chi cn bo 25 xu co th qua sng...
Nh vy, Pht khng ch trng s dung thn thng.
Ngi cm t s dung thn thng khi i hong phap.
Vy ly do nao Chn Quang miu t Pht va Tng chung
bin mt b sng bn ny, hin ra b sng bn kia?
Co phai mun cho rng Pht noi mt ng lam mt no,
hay Chn Quang c tinh xuyn tac c Pht thuc loai
huyn hoc ta thut?
V nh on di y:
Chau phai c gng tp i tp lai nhng th vo ma cac
giao tho s a day trong hai nm qua tng cng sc
khoe - tha tn gi Nanda, chau cung mun tp vo cho
khoe, nhng ngai lam mt oai nghi cua ngi xut gia -
trang 38, sch dn.
Trong giao ly va kinh in, cha tng nghe c Pht
day cho chung tp vo. i sng thng nht la thin
inh, thin hanh, hong phap va kht thc. H cu nh
th phai chng bin minh cho vic tp luyn vo ngh
tai Thin Tn Pht Quang ma Chn Quang cu kt vi vo
ng Thanh Long t chc? Chu trng ca c Pht khi
con tai th lun dnh trn thi gian cho vic tu tp giai
thoat, khng h co vic giai tri n ca hat xng, hung
chi hc vo ngh nh Thin Tn Pht Quang l ang lac
dn chung vao no th tuc.

15
Hoang tng

Luc ny vic lam n cua ngi th nao, ta nghe bao

cao tt lm? - Tha n chua cng, ha thn nh thc hin
moi chi ao cua n chua cng nn vic kinh doanh c
tin trin thun li - trang 49, sch dn.
Mt h cu na mun ha thp ng cp vng quyn
cua vng gia Tinh Phan, con du Da-du-a-la phai
kt cu va chi ao thuc ha i bun lu chng?
Xin xem tip on Chn Quang noi La Hu La c
sinh san n tinh nh th nao, se thy tinh thn loan
tng. Ma khng ring ban thn Chn Quang, ngi chi
cua Chn Quang trc kia tru tri chua Thin Lm nga
t An Sng, cung khng c binh thng; sau o ban
chua i khoi Hc Mn. Nh vy, hn l do gen di truyn
chng?

16
 C s Minh Mn

HOANG TNG V TM K

V o nm 2005, khi Thin s Thich Nht Hanh sp

v Vit Nam, Chn Quang n noi vi ngi vit:
- Anh nn ph phan ng Nht Hanh.
Ti hoi:
- Tai sao?
- ng ta la C.I.A
- Sao thy bit?
- Ngay giai phong, Cach Mang bt c h s ca ng
ta bot Nguyn vn C, qun Nht Sai Gon.
Chn Quang noi mt cach chc nich.
Ti tra li:
- H s C.I.A thi cp Trung ng ch lam gi nm
mt qun le nh th?
ng im lng. Va it lu sau, bai nhn inh giao ly lang
Mai c ra i di cai tn la.
Mt ln khac, khi chua Hong Phap sinh hoat ni bt,
ng ta lai xui ti vit bai chng chua Hong Phap.
Ti hoi:
- Tai sao?

17
Hoang tng

ng ta noi:
- Hi giao bo tin cho Hong Phap sinh hoat, sau ny
bin A Di a thanh Allah.
Thi gian khng lu sau, nhiu truyn n bi xu
chua Hong Phap tung ri ngay trong sn chua luc co
nhng khoa tu cho Pht t. Nhng khoa tu cho sinh vin
co nhng du hiu pha hoai nh bo thuc kich thich vao
bn nc ung, va co nhng phn t gy ri trong khoa
tu...
o la nhng hanh ng hoang tng cng vi tm
ky va nham him cua mt con ngi thng minh i lt
tu si, ngoai vong kim soat cua Pht giao.

KM CH TNG CHNG

Do vy, khng la gi khi nhng tu si t Thin Tn Pht

Quang phi tht in bat ao, bi ng ta tru dp nu
khng theo chi thi cua ng. Thm chi khi ho ra i, khng
chua nao dam cha vi ng ta cho ngi n gp thy tru
tri xui giuc vu va.
Hai vi thi gia thn cn nht, nghe c k hoach thm
c nguy him n tanh mang minh, va phat hin thu
tinh gia khng bo, nho khng tha cua ng ta, nn hai vi
a bo trn.
Khi gn 70 t xut gia ly khai ng ta, ng vu khng
la bi Hi giao mua chuc. Mt vi thy ma c t xem
nh bc Thanh thi khng ai co th mua chuc c! Co

18
 C s Minh Mn

chng cng chi vai ngi, ch khng th hang loat bo

ra i, va buc ng ta phi chia tai san cho ho lm ni
khac tu tp. n nay s tu si ly khai o, mt s c n
hoc vi nhng bc chn c, ma trc kia con trong vong
kim soat cua Chn Quang, khng ai c xem sach bao,
kinh in, hoc hoi giao ly ngoai Pht Quang. By gi Ni
va Tng a co hai ni an n, tu tp thanh tinh, hanh tri
ung nghi phap Thin mn.
Nhng tu si thoat vong km toa cho bit, trc kia,
Tng chung lun sng trong canh giac, vi ng ta lp t
tam tam ch, ba ngi kim soat ln nhau. Hng ngay
phai lam ban t kim, bao cao ln khi phat hin nhng
hanh ng, ngn ng trai vi chu trng chua Pht
Quang... H lun lun sng trong lo s. Vao chua khng
thy giai thoat ma chi sng trong rang buc, trong o c
s rang buc bi nhng li tuyn th khng h co trong
nha Pht.
Tip xuc vi ng ta hai ln, thy c tm ia va khi
cht hoang tng cua ng ta, ti khng giao tip na. Mt
vai t cua ng ta by gi xem ti nh loai phan phuc,
ri hn 10 nm sau, chinh ho ri bo ng ta, va ku ln:
Anh tht thng minh, thy xa hiu rng hn tui em. Tui
em lam thn tru nga hang chuc nm mi thy c
vn chanh ta...
Tuy nhin, vn con mt vai ngi vi quyn li trong
cuc sng, du bit ro ng ta nhng c nhm mt tip tuc
phuc vu, tuyn truyn cho ng ta.

19
Hoang tng

LIN KT TO TH TA

S hoang tng vn khng dng lai, vi chinh ban

thn c xy dng trn s quy phuc tn kinh cua
hang van tin , li c mt vai tu si cung vi quyn li,
li dung ln nhau: ng Thn da cy a, cy a da ng
Thn, lam ban ap tin thn ln nhau, dung tin cua
mua chuc mt vai vi chc sc, dung tinh thn kt nghia
va y chi gn bo vi hang ngu tu si. C nh vy, hang
chuc nm qua, Chn Quang ng ngoai cng ng Pht
giao.
Du bi Hoa Thng tn s tn xut khoi Thng Chiu,
nhng thy minh vn la thy con o. Th m Chn Quang
n u s vi c HT T. Tri Tinh, T. Tri Quang, Thin s
Duy Lc... nhng u bi chi t. Th la ng ra Binh inh
xin y chi vi HT. T. Thin Nhn, luc ngai ang xy chua,
Chn Quang xin c h tr kinh phi. Tht ra, nh uy tin
cua c HT Thin Nhn, Chn Quang vn ng hai ngoai
cung dng. Nhng mai n khi tinh c mt Pht t in
v bao a gi tin cho Chn Quang, HT mi v le bi n
nhng ng tin ma Chn Quang khng bao gi bao cao.
Hinh anh Chn Quang p y lay HT Thin Nhn ngoai
Binh inh, t ngoai ng l, a gy nn mt cam xuc
kinh tm cua mt vai Pht t hiu lut ao, v nhin thy
mt s phan s n khng ng.
Khi HT T. Thin Nhn vo Nam lam chu tich HTS, lai
tip tuc u qun xin y chi s, c thy giao chua Minh
ao qun ba trng nom. Chn Quang y t cua

20
 C s Minh Mn

HT ra, a ngi ca minh vao chim linh thao tung. HT

hoang ht, lin truc xut Chn Quang khoi chua Minh
ao. By gi, nghe ai xin y chi, HT khng dam nhn.
Nhng quan chc nha nc, Chn Quang cho t tai
gia tim moi cach tip cn lam quen, moc ni, da dm.
Mt ln Chn Quang cung bu oan th t nghi lai nha
khach chinh phu Ha Ni, bui sang xung phong khach
gp ng Nguyn Minh Trit va cac nhn vt Trung ng,
ng ta bt tay va ra linh t chup hinh (ng ta co i
ngu quay phim chup hinh i theo bt c ni u). Lin
sau o, hang loat nhng tm hinh c ph bin trong
cac ao Trang cua ng ta, ai cung ng thy minh c
chinh phu tip on long trong.
Bt c hanh ng nao em lai li ich, Chn Quang
u khng t, chng cn nghi n hinh thc u tron ao
vung cua minh. Vi th, vic lay mt vo s Thanh Long vo
ng cung la chuyn thng. ng ta co bao gi hiu lut
ao sa-mn bt bai qun vng u! Mt khi a xut
gia, khng l lay bt c ai, k ca cha me, nhng Chn
Quang lay mt ke pham tuc cu uy danh vo ao. Ngi
tu khng n quan trng, khng giao lu vi phng bt
chanh, khng nng ta uy danh th tuc, khng kt ng-
hia tuc gia... tt ca nhng gii iu o, Chn Quang ap
ln ma tin thn, bi ban cht xao quyt, khng hoc giao
lut, khng tu tp, moi hanh ng ch hoan toan th tuc
i lt tu si.
***

21
Hoang tng

Mt thi Chn Quang ln an Kito giao, by gi lai kt

nghia vi cac Linh Muc, lam nhac ca tung va rao giang
mng Chua trong mua Giang Sinh, li bin h rng vic
lam cua minh la oan kt tn giao. Tht la loai vn hoa
sang tao, nhng la sang tao hoang tng.
Mt thi khuyn khich n ca ca c phc... by
gi lai mn uy th Giao hi, ky hp ng vi Thuy san
phong sanh hang tn ca c hai.
Mn danh nhng nhac si ni ting nh Bao Phuc,
Giac An... lam ra hang van ia CD nhac cua ho, ban gia
ct c cho tin sau mt man tan dng, cao tai nng
cua ho trc qun chung. ng lam tin di moi hinh
thc, n khi bi ai o phat giac, lin vu cao ho la bi ngoai
ao mua chuc, hoc cho rng chinh nhng ngi o la
ngoai ao lng vao pha hoai Pht giao.
S hoang tng c nghi minh co oc sang tao, vi vy b
inh nui Tuyt tip tuc ra i, khng nhng giai thich
nhng gi a xut hin gn ba ngan nm trc, mt giai
thich ra ve khoa hoc, nhng tm ma lun la s pha hoai
Pht giao, a lich s Pht giao xung bun en. Mi c
gi tip tuc oc nhng oan sau y.

***

22
 C s Minh Mn

(Trch truyn nh ni Tuyt tp 16)

Trn ng i, mt T kheo tr hi Tn gi Sariputta
(ngi X Li Pht):
- Tha Tn gi Sariputta, con nghe ni ai chng c
s thin l ly dc ly bt thin php, ngha l dit c
dm dc c phi chng? Tha Tn gi Sariputta, con
nghe ni Th Tn 12 tui. Trong mt ln ra ngoi ng
d l h in, Th Tn chng c S thin, ngi nhp
nh di tn cy sut bui, c phi l s tht khng ?
- ng vy, ny Udaka.
- Tha Tn gi Sariputta, nu s tnh l ng nh vy,
th Th Tn dit ht dm dc t khi 12 tui, sao Th
Tn c th ly v l Cng nng Yashodara v h sinh
Sa-di Rahula c ?
- Ny Udaka, thy c bit g v 32 tng i nhn ca
Th Tn khng?
- Tha Tn gi Sariputta, con c bit .
- Ny Udaka, thy c bit th no l TNG M M
TNG ca Th Tn chng? Ch nhng Bc B Tt sut
500 KIP KHNG HNH DM DC th mi c c
tng m m tng nh th. Thy ngh i, chng l sut
500 kip Th Tn thanh tnh ri kip ny khng thanh
tnh hay sao?
- Tha Tn gi Sariputta, con tin Th Tn l thanh
tnh, nhng S H SINH ca RAHULA l t u, con
khng hiu ni.

23
Hoang tng

- Ny Udaka, thnh thong trn th gian vn c trng

hp sinh sn N TNH, khng cn s kt hp ca 2
ging. loi ngi th rt him nhng loi vt nh rn,
tm, c... th thng xy ra hn. RAHULA H SINH l
DO TM KHT KHAO C CON CA CNG NNG
YASHODARA, NG THI THA MN yu cu ca
VUA SUDHODANA (vua Tnh Phn) l nu Th Tn lc
c con th mi c xut gia. y l mt I S NHN
DUYN ca tri t, iu kin cho vic SINH SN
N TNH xy ra. V sau ny, ai m c ngh rng Th
Tn khng thanh tnh v c con l Rahula, th nhng
k b tn phc nng n, kh thot khi dm dc, cn
nhng ai tin rng Th Tn thanh tnh sut 500 kip cho
n khi gic ng di ci cy B , ngi c cng
c ln, s thot khi dm dc thng tnh.
T kheo Udaka qu xung chn Tn gi Sariputa, nh
l trong nc mt.
y ta khng noi n danh t m Ma Tang ma
ung ra la Ma m Tang, cung khng noi n s h cu
ct truyn. Ch bn vn La Hu La c sanh ra bng
sinh san n tinh. Th nao la sinh san n tinh? Theo
khoa hoc:

Bch khoa ton th m Wikipedia:

Sinh sn v tnh l hnh thc sinh sn m th h con
c sinh ra t mt c th m duy nht, v tha hng
cc gen ch t c th m . Hnh thc sinh sn ny gn
nh khng lin quan n s b nhim sc th hay s gim

24
 C s Minh Mn

phn. Th h con s l bn sao di truyn chnh xc ca c

th m, ngoi tr trng hp c bit l s t th phn
(thc vt).
Mt nh ngha chnh xc hn l aga-mogenesis, l
dng sinh sn m khng cn s hp nht ca giao t.
Sinh sn v tnh l hnh thc sinh sn chnh ca cc sinh
vt n bo chng hn nh vi khun c, vi khun v sinh
vt nguyn sinh. Nhiu loi thc vt v nm cng thuc
dng sinh sn v tnh.
Co nhng loai sinh san phn tach, cc sinh vt, bao
gm c sinh vt nhn s (vi khun c v vi khun) v
sinh vt nhn chun (sinh vt nguyn sinh v nm n
bo) u sinh sn v tnh qua hnh thc phn i; a
phn trong s chng cng c th sinh sn hu tnh.
Mt hnh thc sinh sn phn tch khc l a phn.
Sinh sn a phn mc t bo xy ra sinh vt
nguyn sinh, v d: trng bo t v to. Phn nhn ca
t bo m phn chia vi ln bng s nguyn phn, to ra
vi nhn con. T bo cht sau tch ra, to thnh nhiu
t bo con.
Sinh sn bng chi: Mt vi t bo phn chia bng cch
m chi (v d nh men bnh m), to thnh dng t bo
gm c m v con. C th con nh hn c th m. Sinh
sn bng chi cng c bit mc a bo, v d nh
loi thy tc. Chi s pht trin thnh mt c th trng
thnh v cui cng tch ra khi c th m.

25
Hoang tng

S pht sinh bo t:
Nm v vi loi to cng c th s dng hnh thc sinh
sn v tnh tht bng cch hnh thnh bo t, lin quan
n qu trnh nguyn phn, dn n s sinh sn cc t
bo gi l mitospore, m s pht trin thnh nhng th
mi sau khi phn tn.
S phn mnh l hnh thc sinh sn v tnh khi m
mt c th mi pht trin t mt mnh ca c th m.
Mi mnh s pht trin thnh mt c th trng thnh
y . S phn mnh thng thy cc sinh vt nh
ng vt (nh giun t, turbel-laria, v sao bin), cc loi
nm, thc vt. Vi loi thc vt c cu trc c bit
sinh sn bng cch phn mnh. Hu ht cc loi a y, l
mt lin kt cng sinh ca nm v cc vi khun hay to
c kh nng quang hp, sinh sn bng cch phn mnh
m bo rng cc c th mi u mang tnh cng sinh.
Nhng mnh ny c th mang hnh dng nh soredia, l
cc cu t nh bi c cha on ni ca nm bao quanh
t bo quang hp.
S phn mnh v tnh trong cc sinh vt a bo hay
cm l hnh thc sinh sn v tnh khi mt c th tch
ra thnh cc mnh. Mi mnh ny s pht trin y
thnh cc c th trng thnh v l bn sao ca c th
chnh. cc loi ng vt da gai, hnh thc sinh sn ny
cn c gi l sinh sn kiu phn ct.
Vy, La Hu La c sinh san theo kiu trung d hay
kiu thc vt? Co le Chn Quang anh hng thuyt sinh

26
 C s Minh Mn

san v tinh ma Kito giao thuyt v Maria sinh cha Gi

Su.

Bch khoa ton th m Wikipedia:

S ng trinh ca Maria hay c M ng trinh l mt
tn iu, dy rng m ca c Gisu mi mi ng trinh.
l s ng trinh trong c ba giai on: Th thai khng
c s cng tc ca nam gii, sinh con m vn cn nguyn
vn, sau khi sinh vn cn ng trinh.
Nim tin ny c a vo trong mi bn tuyn
xng c tin t c xa. Theo mt bn vn c t u th k
2, ngi ta c thy kinh Tin Knh ca cc Tng tuyn
xng rng: c Gisu Kit... bi php c Cha Thnh
Thn m Ngi xung thai, sinh bi b Maria ng trinh.
Nn tng Kinh thnh ca tn iu ny c th bt ngun
t li trch trong sch Isaia (7,14) c Mtthu p
dng cho c Maria: V th, chnh c Cha s ban mt
du ch. Ny y mt trinh n s th thai v sinh mt
con trai t tn l Emmanuen ngha l Thin cha
cng chng ta.
Cc gio ph thi k u ca Kit gio cng nhn
rng c Kit c th thai ng trinh. Khong cui th
k I, Ignati thnh Antiokia ni rng: c Gisu tht
s c sinh ra do mt trinh n. Tip sau l Justin
(100-165). Cc tc gi ca Hi thnh Cng gio nht
tr bnh vc cch gii thch li sm ca Isaia theo chiu
hng Msia va ni c Mtthu v Luca hiu l
chnh c Gisu.

27
Hoang tng

Truyn thng Kit gio cn cho rng, chng nhng

c Maria mang thai khng cn s giao hp th xc, m
trong khi sinh c Kit, s trinh nguyn ca c M v
mt th l vn khng b h hn g. Khi tu s Jovinian
(cht nm 405) khi xng quan im cho rng Maria
mang thai nhng khng sinh con, lp tc ng b
Thng hi ng Milan (390) do Thnh Ambrosi ch
ta kt n.
ngha c Maria vn cn nguyn vn khi sinh c
Gisu hm cha trong tc hiu Maria trn i ng
trinh c Cng ng Constantinopoli II (553) ban
tng. Cc hc gi nh Ambrosi, Augustin v Hieronim
khng i vo nhng chi tit sinh l hc m ch dng
nhng kiu ni loi suy din t chn l y: c Kit
xut hin t mt ngi m nim phong, c Kit i qua
ca ng then ci, c Kit nh nh sng xuyn qua ca
knh, c Kit nh t duy loi ngi xut khi tm tr...
Gio l c Maria vn cn ng trinh sau khi sinh
h c Kit post partum b Tertulian v Jovinian
ln ting phn i, nhng c cc Gio ph chnh
thng bo v. T th k 4 tr i, nhng kiu ni nh ca
Augustin tr nn quen thuc: c Maria trinh n
mang thai, c Maria trinh n h sinh, c Maria trinh
n trn i.
***
Vy theo Chn Quang, vic sinh san n tinh cua La
Hu La co khac vi vic ba Maria sinh ra chua Jesus ma

28
 C s Minh Mn

vn ng trinh hay khng? Cung nim tin v Chua, h

phai Tin Lanh quan nim v s ng trinh cua ba Maria
nh mt sinh san v tinh, nghia la khng co s giao hp
gia hai gii tinh. Ln lt ta se xet di goc khoa hoc
va c tin ma Chn Quang a sai lm trm trong, trong
phn k tip.

VN C BN

Nh phn trn a phn tich v sinh san n tinh,

nay tip tuc i su hiu thm v s phn mnh v tnh
trong cc sinh vt a bo hay cm, l hnh thc sinh sn
v tnh khi m mt c th tch ra thnh cc mnh. Mi
mnh ny s pht trin y thnh cc c th trng
thnh v l bn sao ca c th chnh. cc loi ng vt
da gai, hnh thc sinh sn ny cn c gi l sinh sn
kiu phn ct.
Vy c th c sanh ra bi v tinh, se anh hng toan
b c th me, hay noi cach khac la ban sao cua c th
gc. Nu th, gen di truyn t me ma La Hu La thu
hng khng lin can gi n thi t Tt-t-a. Bao rng
Thanh tinh a un uc trong thai bao, nh thai bao cua ba
Maria m mm Thanh tinh cho Chua Jesus ma khng
lin can huyt thng vi me, theo mt s nha nghin cu
Thn hoc, cho y la thuc loai suy din, khng y c theo
lun chng khoa hoc.
Toan b giao ly nha Pht, hoan toan y c trn tin
trinh thc t, k ca gii lut, do vy, khng h suy din
vin vng. Trn c ban khoa hoc, La Hu La co sn hat

29
Hoang tng

ging Thanh tinh, thi it ra Da Du a La cung mang gen

Thanh n.
Theo Kito giao, th thai khng c s cng tc ca nam
gii, sinh con m vn cn nguyn vn, sau khi sinh vn
cn ng trinh.
Chn Quang cha xac inh ro Da Du a La co c
ng trinh nh th khng, co con nguyn ven sau khi
sanh khng. Nu khng cp ro nh th, co nghia Chn
Quang cha hiu ht v s ng trinh nguyn mu nh
ba Maria, ma chi hiu sinh san n tinh la s ng trinh
na vi!
Mt quan im kha thoang ma Lutheran tin rng c
Maria ng trinh khi th thai Cha Kit nhng phn
ln cng ng Luther cho rng M c nhiu con t nhin
khc v do khng trn i ng trinh. iu ny da
trn cc trch on nhc n cc anh ch em ca Cha
Gisu trong Tn c (Ga 2:12; Ga 7:3-5) v mc d c
Maria khng giao hp vi Thnh Giuse trc khi sinh ra
Cha Gisu (Mt 1:18), nhng iu khng c ngha l
ngi khng bao gi giao hp.
Nghia la, theo Maria trong Tin Lanh thi vn chp nhn
Jesus c ba Maria sinh ra, trc o ng trinh, sau khi
sinh khng con ng trinh. Tin nh th a la thc t 50%.
Kito giao xac inh rng c Cha Gisu bi php c
Cha Thnh Thn, Ngi nhp th trong lng c
Trinh N Maria. Vy la tin iu ny thoat khoi li sinh
san phn manh.

30
 C s Minh Mn

Con La Hu La, Chn Quang khng cho phep Chua

Thanh thn truyn thu vao Da Du a La, cung khng
ghep vao loai tach chi, phn manh a bao, vy la Chn
Quang a ng ngoai nguyn ly c ban cua khoa hoc ma
cung khng bi rang buc trong tin iu suy din. Phai
chng y la cai nhin mi ma Chn Quang thy c t
ci v hinh, hay Chn Quang lp thanh lun thuyt ho-
ang tng?
Theo Pht giao, chung sanh co bn cch sanh ra:
- Thai sanh: sanh ra t bo thai, nh ngi, tru bo,
d cho...
- Noan sanh: sanh ra t trng, nh chim, ga, ngng,
rn...
- Thp sanh, con goi la nhn duyn sanh: sanh ra t
mi trng m t, nong lanh hoa hp ma sinh san nh
tm, ca, mui, doi bo...
- Hoa sanh: sanh ra t s bin ha, nh hu tinh ci
tri, ia nguc, 9 ci (cu hu): Ngi va tri ci duc - tri
Pham chung - tri Cc Quang Tinh - tri Bin tinh - tri
V tng - tri Khng v bin - tri Thc v bin - tri
V s hu - tri Phi phi tng (Pht Quang ai t in).
Nu sinh san v tinh nh loai thp sanh trong ci vt
th hu hinh nay, thi hoa ra La Hu La thuc loai nong
lanh hoa hp ma co, cung dong ho vi tm cua, ca, mui,
doi bo... Con sinh san theo kiu hoa sanh chi co ci tri
va ia nguc, thi u cn co Da Du a La, nghia la t
nhin ma hin ra.

31
Hoang tng

Tom lai, sinh san n tinh theo Chn Quang, khng

thuc khoa hoc, khng thuc tin iu nh Kito giao, cng
khng thuc hoa sanh hay thp sanh theo nha Pht. Co
le y la phat minh mi ma gn 3.000 nm qua cha ai
bit, vt ra ngoai nguyn ly cua cuc sng. Cho nn mi
ni, B MT SAU HN 2500 NM MI C H L
V CUC I C PHT, do Chn Quang tuyn b.
Hay theo doi tip v nguyn tc khoa hoc. S chuyn
i gia sinh sn hu tnh v sinh sn v tnh (Wikipe-
dia)
Mt vi chng loi chuyn i gia sinh sn hu tnh
v v tnh theo chin lc. l mt kh nng c bit,
gi l s d giao (heterogamy), ty thuc vo cc iu
kin. S chuyn i lun phin ny c thy vi loi
lun trng v mt s cn trng, chng hn nh mt s
loi rp, s thay i trong vi iu kin nht nh, sinh
ra trng m khng qua gim phn, do t nhn bn
chng. Loi ong Apis mellifera capensis mi Ho Vng
c th sinh sn v tnh qua mt qu trnh gi l thelyto-
ky. Mt vi chng loi lng c, b st, chim cng c kh
nng tng t. V d loi gip xc nc ngt Daphina
sinh sn bng phng php trinh sn (parthenogenesis)
vo ma xun gia tng mt trn cc ao h. Sau
chuyn sang sinh sn hu tnh v mc cnh tranh v
tm mi. Mt v d khc l loi lun trng monogonont
thuc chi Brachionus, sinh sn thng qua trinh sn theo
chu k: khi mt by n thp, nhng con ci s sinh
sn v tnh. Cn khi mt by n cao hn, mt tn hiu

32
 C s Minh Mn

ha hc s tch ly v gy ra s chuyn i sang sinh sn

hu tnh. Nhiu loi sinh vt nguyn sinh v nm cng
chuyn i gia sinh sn hu tnh v v tnh. Mt s thc
vt s dng c sinh sn v tnh ln hu tnh to ra
cy mi. Vi chng loi chuyn i t hnh thc sinh sn
chnh l hu tnh sang v tnh trong nhiu iu kin mi
trng a dng.
Con mt loai sinh san v tinh khc, o la t ng ng-
him. Ngy 23/2/1996, cc nh khoa hc thuc Vin Ro-
slin, Scotland thng bo thnh cng trong vic cho sinh
sn v tnh ch cu Dolly. T n nay 10 nm, mc
d cn nhiu tranh ci, nhng s ra i ca cu Dolly
ha hn nhiu ng dng quan trng trong cuc sng
nhn loi.

Bc t ph u tin
D mt cch y nhiu nm, nhng cu Dolly i
vo lch s y hc vi t cch l ng vt hu nh u tin
trn th gii ra i t cng ngh sinh sn v tnh nhn
to. Vic to ra cu Dolly c thc hin bng cng ngh
gi l chuyn giao nhn t bo thn th.
Theo , nhn ca trng s c ly ra khi trng v
c thay th bng nhn t bo ca con vt c chn
nhn bn. Sau trng s c x l bng in hay ha
cht chuyn ha thnh phi trc khi c cy vo t
cung ca con vt.
T n nay, cc nh khoa hc tip tc nhn bn

33
Hoang tng

thnh cng hng chc loi ng vt khc, nh b, d, heo,

nga, hu, la, chut, mo, ch v c nhng loi ng vt
him v ang b e da tuyt chng, nh b hoang Java,
mo hoang chu Phi...
to ra cu Dolly, cc chuyn gia phi tri qua
n 277 ln thc hin sinh sn v tnh mi thnh cng.
Ngy nay, tnh trung bnh cn t 150 n 200 ln thc
nghim nhn bn c mt con vt. R rng l tnh
hnh c ci thin, nhng cha nhiu...

Ngi sinh san v tinh theo phng phap khoa hoc:

Hin nay, vic s dng t bo mm ang l mt vn
gy tranh ci. Nhiu ngi cho rng t bo mm ca
bo thai l bt kh xm phm. Do , t bo mm ngi
trng thnh ang c xem l mt s la chn thay
th. Do cn nhiu iu kin cha thun li nn cho n
nay, vn cha c nhiu trng hp dng t bo mm
th nghim lm sng trn c th con ngi.
Th nhng, iu khin cng chng quan tm hn c,
l vic nu ngi ta c th cho sinh sn v tnh mt
ng vt nh cu Dolly, th liu c th to ra con ngi t
sinh sn v tnh khng?

NGHIN CU SINH SN V TNH NGI

Vn vn cn d dt. Mc d nhiu n lc ang c

tp trung vo lnh vc nhn bn ng vt, nhng cc nh
khoa hc vn quan tm n vn sinh sn v tnh con

34
 C s Minh Mn

ngi. C nhiu nhm chuyn gia trn khp th gii c

gng to ra nhng dng t bo mm t phi ngi v tnh
nhng cha c ai thnh cng c.
Ngi ta vn cn nh v x-cng-an lin quan n ng
Hwang Woo Suk, thuc trng i hc Quc gia Seoul.
ng ny tng tuyn b to ra nhng dng t bo mm
t phi ngi v tnh, v bo co ca ng c ng
ti trn tp ch Nature, mt tp ch khoa hc uy tn ca
gii chuyn mn. Rt cuc, ngi ta pht hin ra rng ni
dung bo co sai s tht.
Khng t ngi cho rng nhn bn ngi l mt vic
lm tri o c. Theo quan im ca h, mt phi v
tnh l mt mm sng tim tng ca con ngi, nn vic
ph hy mt mm sng nh th l sai tri. H cho rng
vic to ra phi v tnh l mt vn rt kh chp nhn
v mt o c.
Nm 2001, Anh quc tr thnh quc gia u tin hp
php ha cc phng php nhn bn v tnh con ngi
cho mc ch nghin cu.
***
Nh vy, vic ha sinh La Hu La thuc loai nao? Cha
le La Hu La thuc loai thp sanh do nong lanh ma
thanh? Nu La Hu La c hoa sanh nh ch Thin
va ia nguc thi u phai con ngi? Cha le Da Du a
La thuc loai lng tinh? Bi vi theo lun c khoa hoc
thi Da Du a La khng thuc loai tach chi, phn manh
hay chuyn i hu tinh sang v tinh theo nhu cu chin

35
Hoang tng

lc? Cung khng thuc loai nhp Thn nh Kito giao.

Luc by gi khoa hoc cha co k nng tach trng chuyn
thanh phi nh ngay nay, La Hu La cung khng th ra
i bng phng phap ng nghim. Qua tht y la loai
phat minh mi cua mt hanh gia chim ngp trong ngu
m ma ma Pht a noi vi ngai A Nan trong kinh Th
Lng Nghim. Chng ta se xet sau v bnh hoang tng
t ngu m ma lac dn.
Phn tich v san sanh n tinh xong, ta hay tm hiu
s qua v sinh san hu tinh:

Sinh sn hu tnh
(Wikipedia)
Sinh sn hu tnh l mt qu trnh sinh hc to ra cc
sinh vt mi bng cch kt hp vt liu di truyn t hai
c th khc nhau ca loi. Mi sinh vt b m gp mt
na yu t di truyn to ra giao t n bi. Hu ht sinh
vt to ra hai kiu giao t khc nhau. Trong cc loi bt
ng giao (anisogamous), hai gii tnh gm c (sn xut
tinh trng hay tiu bo t) v ci (sn xut trng hay
i bo t). Trong loi ng giao (isogamous), cc giao t
l tng t hoc ging ht nhau v hnh dng, nhng c
th chia tch thuc tnh v sau chng c th c t
nhng tn gi khc nhau. V d, trong to lc, Chlam-
ydomonas reinhardtii, chng c cc giao t dng cng
v tr. Mt vi sinh vt nh ciliates, chng c nhiu
hn hai loi giao t.

36
 C s Minh Mn

Nhn chung, khi mt cp c th sinh sn hu tnh, con

ci ca chng s tha k ngu nhin mt allele t b
v mt allele t m. Nhng pht hin v s di truyn
ring r v s phn ly ca cc allele c pht biu chung
vi tn gi Quy lut th nht ca Mendel hay Quy lut
phn ly.
Mt khi c sinh ra bi giao hp t hai ca th, chung
t o la hu qua tt yu mang tinh di truyn cua ca th
nao manh hn thi c tinh o tri hn. c tinh ca th
con lai khng mt ma n tang, goi la ln. La Hu La di
nhin anh hng gen di truyn cua c Pht manh hn
nn mi nhp vao Tng oan la mt trong thp ai
t cua Pht, tr thanh Thanh Tng, vy anh hng gen
di truyn o khng th la sinh san v tinh mt ng vt.
(Khi c Th tn tr v Hoang cung, La Hu La theo
li me, chay lai bach Pht: - Tha cha, xin cha chia gia
tai cho con. c Pht xoa u La Hu La, va sau o, gia
tai Thanh chung c c Th Tn chuyn giao cho La
Hu La trong thp ai t luc by gi.)
***
Qua lanh vc phat hin mang tinh ci trn cua Chn
Quang ma gn 3000 nm mi c tit l: RAHULA H
SINH l DO TM KHT KHAO C CON CA CNG
NNG YASHODARA, NG THI THA MN
yu cu ca VUA SUDHODANA (vua Tnh Phn) l nu
Th Tn lc c con th mi c xut gia.
Cng nng Da Du a La khat khao do tinh duc hay

37
Hoang tng

khat khao vi s truyn ging? Cng nng a co kha

nng sinh san n tinh thi cn gi n tinh duc ma chi
cn nhu cu chin lc; phai chng nhu cu chin lc
o la THA MN yu cu ca VUA SUDHODANA.
Theo kinh in, o s gi tn Asita (A T ), n tu
trn Himalaya tin oan Thai t sau nay s chng:
Ti thng qu B
S chuyn bnh xe php
Thy thanh tnh ti thng
V lng t thng xt
V hnh phc nhiu ngi
V i sng phm hnh
c truyn b rng ri...
(Sutta-Nipata, Kinh tp, 101)
Do , cng yu thng qu trng con, Vua Tinh Phan
li cng lo s Thi t s khng ni nghip ngai vng, m
s xut gia tm o nh li tin on ca o s Asita.
Cng ln ln, Thi t cng l v trm t v cuc sng. Bi
th, vua cng triu thn sp t nhiu k hoch gi
Thi t li vi ngai vng. Vua Tinh Phan cho xy 3
cung in nguy nga, trng l cho Thi t thay i ni
hp vi thi tit quanh nm ca n . Hng trm cung
phi m n gii n ca ht ma c tuyn chn tc
trc hu h Thi t.
c Pht cp n qung i ny trong kinh Tng
Chi I nh sau: ... Ny cc T kheo, ta c nui dng
t nh, qu mc t nh; cc h nc c xy ln, mt h
trng hoa sen xanh, mt h sen v mt h sen trng...

38
 C s Minh Mn

m v ngy, lng trng c che trn u ta, trnh

xc chm lnh, nng, bi, c, sng. Ny cc T kheo, 3
lu i c xy dng cho ta, mt ci cho ma ng, mt
ci cho ma h v mt ci cho ma ma... Cc v cng
n ht ma xung quanh ta...
Khng mun Thai t chng kin canh kh au cua
kip sng, khng mun tm xut gia cua Thai t tng
trng, nn Thi t va trn 16 tui, Vua Tinh Phan vi
tin hnh l thnh hn cho Thi t vi Cng cha mt
nc lng ging - Da Du La - con Vua Thin Gic,
mt trang quc sc thin hng, hy vng s buc cht
i chn ca Thi t li vi ngai vng. Kinh in ni ro
nh th, khng ni nao noi vua Tnh Phn t yu cu co
chau ni mi cho Thai t xut gia.
***
Thm mt sai lm ln khi s dung t: NG THI
THA MN yu cu ca VUA SUDHODANA (vua Tnh
Phn) l nu Th Tn lc c con th mi c xut gia.
Luc by gi mi la Thai t, cha i tu lam sao goi la
Th Tn, ma a la Th Tn sao lai co con? Ma a la Th
Tn thi cn gi bo vng cung i tm ao? Va cha thy
kinh in noi n iu kin vua Tinh Phan t ra cho
Thai T nh th. Co le Chn Quang thay mt vua cha
t iu kin cho Thai T trc khi bo hoang cung ra i!
V sau ny, ai m c ngh rng Th Tn khng
thanh tnh v c con l Rahula, th nhng k b tn
phc nng n, kh thot khi dm dc.

39
Hoang tng

Cha bao gi ai dam nghi Th Tn co con hay Th Tn

khng thanh tinh, vi Th Tn a la Pht ri; chi co Chn
Quang mi dam nghi th, nn Chn Quang vn con vng
nng vao vong dm duc vi tp th Ni chung va tin .
Nhng oan trn y, khng nhng h cu hoang
tng, sai lch lich s c Pht, ma con nhn xung bun
en do oc hoang tng hay c tinh hoang tng lam
lch hng thc t v cuc i Thai t cung nh gng
sang cua c Th Tn.
Pht t xac nhn ngai khng phai la vi thn co kha
nng ban phc giang hoa, khng phai la ng sang tao,
ngai chi la con ngi nhng la con ngi t minh thoat
khoi trm lun, m lm cua mt chung sanh. Qua lich s
cho thy, Thai t nhin v con ln cui ang ngu say, ri
ngai cung Xa Nc ci nga Kin Trc vt khoi hoang
thanh gia m khuya. Vic ra i nh vy la khng co s
thoa thun cua vua cha va cng nng, sao goi la NG
THI THA MN yu cu ca VUA SUDHODANA
(vua Thnh Phn) l nu Th Tn lc c con th mi
c xut gia? Be cong lich s la mt s xuyn tac ch
khng phai tn vinh. Nu xem la s tn vinh thi la s tn
vinh mu quang, ac y ngoai ao xuyn tac c Pht.
***
Toan b bai giang lu nay cua Chn Quang mang tinh
hoang tng, nh s hoang tng nm anh em Kiu Trn
Nh la an ninh chim do vua Tinh Phan cho theo bao v
Thai t luc tm ao; trong khi o:

40
 C s Minh Mn

... sau mt thi gian, ngi li nhn ra rng khng

th tin b thm na. Do , Tt t a tham gia cng
vi nm nh tu hnh trong rng Benares tu luyn
bng cch hnh xc, n cc t v tri nghim s khc
kh. T tr i, ngi ta bt u gi hong t Tt t
a di ci tn Thch Ca Mu Ni (Sakyamuni), ngha l
nh hin trit ca dng h Thch Ca. Sau khi tu luyn
nh vy c su nm, Thch Ca Mu Ni pht hin ra
rng ng cha t c s gic ng nhng thn th ca
ng tr nn v cng suy kit, ng lai t gi nm vi kh
hanh o ra i t tim chn ly.
Chng c th ny, chung ta hiu th nao v s hoang
tng gan ghep trai lich s cua Pht giao?
***
in con goi la thn kinh, mt trang thai khng kim
soat c hanh vi, li noi va suy nghi cua minh. o la
mt trang thai keo dai thi gian, co th sut i, nhng
Ngao a la trang thai phn kich nht thi, cung khng
lam chu hanh vi cua minh trong luc tac dung ma tuy
a con lun lu trong huyt quan, chi keo dai vai gi.
Chn Quang khng hn thuc loai thn kinh phn lit
a n in, vi con tri khn tim th lc da dm, bit
s dung ng tin ung ch co li cho minh, nhng trong
mt luc bc ng, mau hoang tng tac ng n noi vung
vit, khng bit tam quy, du va pham trong gii ma vn
n noi nh bc Thanh. Chung ta cn thng cam cho ke
bnh hoan hay cn bao v tin Pht giao trong bui
phap nhc ma cng?

41
Hoang tng

NGU M MA

Trn ao trinh tu tp, bt c phap mn nao, vi muc

ich giai thoat khoi tam gii, hanh gia lun i mt vi
ma lc, lac dn hanh gia ri vao hoang tng, tc tr
thanh cng dn cua ma ao. Ngc lai, nhng ta phap
chuyn v thn thng, khng co muc ich giai thoat, qua
trinh hanh tp u co s h tri cua ta thn, ma quy, m
binh, vi vy ngi tu luyn sm thanh at, nhng cung
tim n nhiu nguy c phan phuc nu ngi luyn ht
phc hoc vi pham vao gii cm cua mn phai o. Ngi
luyn phep ny thng lam chuyn trai nhn qua, em
lai cai hai nhiu hn cai li.
Tai sao co ngu m ma? Hanh gia thin inh, tm lng
ong, nghip thc bung khi, sc - tho - tng - hanh -
thc hin thi trn tng mc thng hoa, hanh gia bi lac
dn vao hoang tng chng c. Goi la ma, thc ra o chi
la trang thc cua hanh gia, nhng khng tht va sai lm
nn tam goi la ma i vi tm chn tht, a n loan
thn, b tc kinh lac.
Hay xem qua kinh Lng Nghim, quyn th tam va
th chin se ro.

NGUYN DO KHI RA CC MA S

Khi by gi, c Nh-lai gn chm dt thi thuyt

php, ni s t ta, vin gh tht bo, xoay v T Kim
Sn, tr li da ni gh, bo khp i chng v ng A-nan
rng:

42
 C s Minh Mn

Bn ng l hng Duyn-gic, Thanh-vn hu hc,

ngy nay, hi tm hng v v thng diu gic o
i b-, v ti cng ch dy php tu chn chnh;
nhng cc ng cn cha bit nhng ma s nh nhim
trong lc tu ch, tu qun. Nu cnh ma hin ra, ng khng
bit c, th s tu tm khng ng v mc vo t kin;
hoc b ma ng m ca ng, hoc b thin ma, hoc mc
qu thn, hoc gp l m, m trong tm khng r, nhn
gic lm con.
Nhn h vong se a n qua h vong; qua trinh tu
tp, ly tng lam chu u la vong tng, vi vy c
Th Tn a khai thi cho ai chung va A-Nan nh sau:

KHAI TH CH H VNG

A-nan, xt r by loi a ngc, ng qu, sc sinh,

ngi v thn tin, tri v A-tu-la nh th, u l nhng
tng hu vi ti tm, gi di tng tng th sinh, gi
di tng tng theo nghip; i vi tm tnh Diu vin
minh, bn lai khng nng tc, s tc, th u nh hoa
m gia h khng, vn khng dnh dng; ch mt ci h
vng, ch khng c ci gc manh mi g.
Trn ao l tu tp mang theo tm duc, du la duc v s
c, cung la mt chng ngai, thuc s tri chng. Pht
Quang ai t in nh ngha l: S tri chng, thut
ng ch cho s tham i hoc si m lm ngn tr s gic
ng; Ngha l do s chp cht kin thc, s kin, s vn
ca mnh, khng bit cch x ly php , kh kh m gi
ly php , gi l s tri chng.

43
Hoang tng

Ch chp trc s chng chi php nhi chng t k

chn nh cn bn tr. Hu tc tr chng, tr ngi. Vi
nh chng chi nht, phin no chng chi i xng. V
chng sanh do cn bn v minh hoc, toi m mui s
tri chi cnh gii, ph t php tnh nhi thnh trung o
chng tr chi m chng ngi, c xng tr ngi.
Ngha l:
S tri chng, ch s dnh mc ni php chng c,
lm che m chn nh, cn bn tr. Cn c gi l tr
chng hoc l tr ngi. S tri chng l mt trong hai
chng, chng cn li gi l phin no chng. Chng
sanh do cn bn v minh, b m mui ni cnh gii ca s
hiu bit, lm che lp php tnh, chng ngi ni trung
o chng tr, cho nn gi l tr ngi.

CC PHP HNH

Theo thin s Ajahn Brahmavamso: Thin l ng

li thc hin s bung b. Khi hnh thin, ta bung b
th gii phc tp bn ngoi, c th vn n th gii
an nhin bn trong. Trong tt c cc h thng huyn hc
v trong nhiu truyn thng, hnh thin c bit n
nh l con ng i n tm thanh tnh v uy lc. Kinh
nghim v tm thanh tnh ny, gii thot ra khi th gii,
rt l vi diu v h lc.
Hnh thin trong Pht gio c th bao gm Vipassa-
na, mt phap Kim Cang Tha, mt giao cua Campuchea,
Php Thin Born, Thanh Tnh o, ba mi bay phm

44
 C s Minh Mn

tr ao, Php Hnh Tr c B Tt a Tng, T nhip

phap, luc , thin ng (T s thin, ai tha thin,
thoai u...) phan vn vn t tanh, Lng nghim ai inh
tu chng vin thng, Lc diu php mn, Tam qun...
C v s loai Thin lin quan n Pht giao, ngoai ra
con mt s Thin ngoai ao cung mang tinh thn giai
thoat, tuy khng dung ngn ng nha Pht, nhng thp
thoang tinh thn nha Pht nh Surat Shabd Yoga. Con
nhng loai Thin thuc Yoga, Thin chuyn lun xa,
Thin xut hn, Thin thanh thai, luyn tinh ha kh,
luyn kh ha thn, thin khi cng, ao gia, nng lng
sinh hoc, Thuy hoa ky t, tiu chu thin... khng at n
cu canh, nhng cung a n cac tng tri t duc gii
n sc gii.
Nhng loai thin duc gii d a hanh gia vao con
ng hoang tng. Con nhng loai tu luyn Thn giao,
ma ao, tuy khng th goi la thin, nhng chung cung
cn luyn tp kha cng phu, khng oi hoi tuyt duc, kt
qua nhanh, thu tom nhiu m binh c thy truyn va
h tr mt s m binh theo pho. S ny gm Thin linh
cai, Nm ng, L Ban, ma xo, bua ngai...
Ma tm co mt trong 6 ci duc.

Dc gii:
Ch cnh gii m s ham mun v gii tnh cung nh
khi tm nhng ham mun khc chim phn ch yu.
Trong dc gii c 6 loi hu tnh sau:

45
Hoang tng

1. a ngc
2. Ng qu/Qu i
3. Sc sinh/Loi th
4. Loi ngi
5. A-tu-la
6. Ci tri
Ci tri dc gii li gm co:
- Tri T thin vng
- Tri ao li hay tri Ba mi ba
- Tri D-ma hoc tri Tu-d-ma
- Tri u-sut
- Tri Ho lc
- Tri Tha ho t ti
Trong 6 coi duc u co u 6 loai ma, tuy hanh trang
tm thc cua mi hanh gia ma xut hin loai ma thc
tng ng.
Thin ma: L mt loi chng sinh m trc vo s
khoi lc ca bn ng, thch c t ti, t do phng dt.
Thin ma th c tr trn tri Tha ha t ti; chng rt
s ngi tu thnh o, do tm cch ph hoi ngi tu,
lm tr ngi ng gic ng.
T ma: Hay l s cht. Cht cng lm tr ngi cng
phu tu hnh. Cht lm gin on cng phu tu hnh min
mt ca hnh gi.
m ma: L cnh gii sinh khi do hnh gi qun
chiu, ph v nm m (sc, th, tng, hnh, thc) trong

46
 C s Minh Mn

qu trnh khai m Pht tnh. Nhng cnh gii ny gi l

ma v n c th lm hnh gi m mui, khin h ri lc
vo no t, hoc ri vo tay ca thin ma. m ma gm c
50 th (mi m c mi loi).
Phin no ma: Phin no ma gm c tham sn si mn
nghi t kin, v.v... l nhng tm thi, che lp chn tm,
tr ngi s pht trin ca tr hu.
Vi th, c Pht khuyn thi:
Nhng cc ng cn cha bit nhng ma s nh nhim
c th xy ra lc tu Ch (Shamatha) v Qun (vipashyan).
Nu cc ng khng th nhn ra ma cnh khi n hin
ra, l do vic thanh tnh tm ca ng khng ph hp vi
php chn tht, nn b ri vo t kin.
Nu ng khng th nhn ra ma cnh khi n hin ra.
Khi cc ng cng phu phng php phn vn vn t tnh
(hng tnh nghe vo bn trong nhn ra t tnh vn
c ca mnh) th ma cnh c th xut hin. Nu cc ng
khng nhn ra ma v khng bit ma l g, l do vic thanh
tnh tm ca ng khng ph hp vi php chn tht. V
ng thanh tnh tm hay ra tm khng ng, c hi
sai lch, khng ph hp vi chnh tri kin. Do b ri
vo t kin. Nu chnh tri kin ca cc ng khng c
chn chnh (khng ng vi chnh php) Cc ng s b
dnh mc vo ma cnh.
Nh th qua ro, mt hanh gia nh Chn Quang luyn
Thin Linh Cai hay tu bt c phap nao, luc tm thc at

47
Hoang tng

n trang thai di thng, cho o la tht, bi lac dn vao

ma canh, mt loai ma canh ma hang m Chn Quang
ln o em v khai thi cho ao chung nhng bi mt ma
2500 nm cha h c tit l, va nhng gi Pht cha noi,
gi y Chn Quang se noi tip. Hanh ng cua ma, bn
ngoai c nh la chn chanh, nhng sau o lo ui u la
ta phap, khng nhng hang chuc nm qua giang day sai
lch giao ly, t chc ni t mang tinh giao binh, vo thut,
ni chung kim soat ln nhau, ma gn y, vic phong
sinh, uc ai hng chung, cai ngi vao Ban Hng dn
Pht t, hng hoat ng cua ban nganh theo s chi ao
cua ng ta, u lai tai ting khng it.
Truyn tranh Nhn Qua cung nh inh Nui Tuyt u
khng giu c ta y ma tm xuyn tac giao ly va lich s
c Pht. Cai khn kheo la ng ta kt nghia vi cac chc
sc Pht giao va mao nhn giong ho H lanh tu, trong khi
cac chc sc khng h hay bit gi v ma tm cua ng ta.
Chui ln ti trung ng Giao hi va bin chua Pht Tich
tr thanh cn c ia Chn Quang hoat ng la mt
thanh cng ma toan b Giao hi khng ai lam c.

Sc gii:
Cc v y thuc nam tnh nhng chm dt mi
ham mun, n ung, nhng cn c khoi lc. y l th
gii ca cc ngi tri trong ci Thin. Hnh gi tu tp
thin nh c th ti sinh trong ci sc. Sc gii gm bn
ci, mi ci li c chia thnh nhiu ci tri khc nhau:
Tri S thin vi ba ci sau:

48
 C s Minh Mn

- Tri Phm thn

- Tri Phm ph
- Tri i phm
C h thng ghi thm ci tri th t ca tri S thin
l tri Phm chng
Tri Nh thin vi ba ci sau:
- Tri Thiu quang
- Tri V lng quang
- Tri Cc quang tnh, con goi l tri Quang m
Tri Tam thin bao gm:
- Tri Thiu tnh
- Tri V lng tnh
- Tri Bin tnh
Tri T thin gm c:
- Tri V vn
- Tri Phc sinh
- Tri Qung qu
- Tri V tng
- Tri V phin
- Tri V nhit
- Tri Thin kin
- Tri Sc cu knh
- Tri Ha m
- Tri i t ti
C sch xp tri V tng, tri V phin, tri V nhit,

49
Hoang tng

tri Thin kin, tri Sc cu knh, tri Ha m thuc tri

Tnh phm khng thuc v tri T thin.
Bn x:
- X Khng v bin
- X Thc v bin sa.
- X V s hu
- X Phi tng phi phi tng
Hnh gi tu hc T thin bt nh c th sinh vo bn
x ny.
Nh vy, 50 m ma chi xut hin trong ci duc, vi ci
duc la coi con nhiu ham mun, khi duc a khng con thi
vao cac canh tri Sc gii va V sc gii, vi du mt oan
sau y c Pht day:
A-nan, tt c nhng ngi tu tm trong th gian,
khng nh Thin-na th khng c tr tu. Ngi no gi
c ci thn khng lm vic dm dc, trong lc i, lc
ngi, u khng ngh nh, lng i nhim khng sinh,
khng cn trong Dc gii, th bn thn lin c lm
phm-l; mt loi nh th, gi l Phm chng thin.
Pham chung thin la ci tri sc gii cua s thin. T
sc gii tr ln v sc, Pht giai thich rt k tng trang
thai tm thc at n canh gii tng ng vi s hanh
tri.
Tp qun ng dc tr ri, tm ly dc hin ra, vui
v thun theo cc lut nghi, th ngi lin c th thc

50
 C s Minh Mn

hnh nhng phm c; mt loi nh th, gi l Phm

ph thin.
T y u hiu va la thc o cho nhng hanh gia
ang mc nao cua kinh Lng Nghim chi ro:
- A-nan, ba loi tt , tt c kh no khng bc bch
c; tuy khng phi chn chnh tu php Tam-ma- ca
o Pht, nhng trong tm thanh tnh, nhng lm lc
ca Dc-gii khng lay ng c, nn gi l S-thin.

KHAI TH V NGHIP NHN

A-nan, nhng chng sinh , khng nhn c tm

tnh bn lai, chu s lun hi nh th trong v lng kip
m khng chng c chn tnh thanh tnh, u do
chng thun theo nhng st, o, dm, hoc ngc li ba
ci , th li sinh ra khng st, khng o, khng dm;
c, th gi l loi qu, khng, th gi l loi tri; c v
khng thay nhau, pht-khi ra tnh lun-hi.
Hanh gia chuyn chinh v hng giai thoat thi khng
con bi vng vao danh, li, tinh, khng bon chen ia vi
chc quyn, khng kinh doanh tich luy, khng nng v
dm duc. Nhng bc long tng n su non cao nui thm,
gii c tinh nghim, t phuc bau o ma quy thn bai
phuc, thin nhn tn kinh, lam gi bi tai ting chng i.
Trc khi thanh ao, c Th Tn a tri qua khng bit
bao tng trang cua ma cam d, khung b...
Tha la tu si chuyn v phap s hong hoa, mt khi
bc vao vong tu luyn u khng tranh khoi nhng

51
Hoang tng

th thach cua ma qun, t minh bin thanh ma tng lac

dn qun chung vao coi ia nguc ma HT Thin s Thich
Thanh T a tho ky, va nhiu bc chn tu, hoc gia, tri
thc u anh gia v mt Tng tng Ma tm co nguy c
lung oan Pht giao Vit Nam.
Ao giac - hoang tng - in hay ngao a chi la hin
tng, nhng thc cht nguy him hn in hay ngao a,
vi in hay ngao a la trang thai thiu t chu trong nht
thi, nhng tm ma lun bit minh lam gi, bit cach tin
thn, chui su, leo cao bng moi thu oan, moi vic lam
u co tinh toan. Ma khng ch toan b coi duc 6 no ch
khng ring coi ngi. Trong gii hanh gia ngu m ma
lun la mi nguy him lam cho hanh gia d sa chn mc
by. Nh th, Ma Tng la mt hin tng cua ngu m ma
trong kinh Lng Nghim a c c Pht chi ro, y la
bnh ang thng nh ke bnh in, hay moi ngi la
ke ang thng di mt cua mt ma tng sc sao tinh
t lun chu ng moi hanh ng? in khng bit dm,
khng tham tai, khng hao sc, khng thu oan, nhng
ma la loai ma manh nup di lp ao nha Pht mi co t
thoa tinh dm, at inh danh, thu nhiu li tc.
c Pht KHUYN ON TR:
ng khuyn ngi tu hnh, mun c o B-, ct
yu phi tr tam hoc; tam hoc khng ht th du c
thn thng, cng u l nhng cng dng hu vi ca th
gian; tp kh m lm khng dit, th lc vo ng ma;
tuy mun tr ci vng, nhng li cng thm gi di; Nh

52
 C s Minh Mn

Lai bo l rt ng thng xt. Nh th, u do vng

kin t mnh to ra, khng phi l li ca tnh B-.
Ni nh th y, tc l li ni chn chnh; nu ni khc
th, tc l li ni ca Ma vng.
Nu nhn l chng bc thnh, th c ging ma ng
dc vo trong tim gan, mt mt bo s dm dc l o
B-, dy cc bch y bnh ng lm vic dm dc, nhng
ngi hnh dm gi l tr php t; do sc t ma nhip
phc k phm phu trong i mt php, s n c trm,
nh th cho n mt trm, hai trm, hoc nm su trm,
nhiu n ngn vn; khi ma sinh chn, ri b thn th,
khng cn uy c, th sa vo li php lut; do gy
nghi ng lm lc cho chng sinh, phi a vo ngc V
gin; sai mt chnh th, s b chm m.
Nhng gi Chn Quang giang, noi va vit u mang
tinh ma s, dong doi cua ngu m ma, ung kip ngi
ma c nghi minh a thanh at trn l trinh tm linh giai
thoat; nhn h vong thi qua phai h vong. Ai a tng
nghin cu kinh Lng Nghim u thy ro trang thai va
vi tri cua mt ma Tng; ri kt qua khi ht phc, ma
sinh chan, ri bo thn xac, thi se sa vao li phap lut
mt ngay khng xa!

53
Hoang tng

54
 C s Minh Mn

PHONG SANH TI VA PHUC

P hong sanh tr thanh mt tp quan cua nhng

ngi con Pht, t lu lm ri xut hin trn
t nc Vit Nam. Phong sanh c xem nh mt hanh
ng cu vt chung sanh ang bi cm tu, ang i n con
ng cht choc. Mt sinh vt ang lm nan, nh con
vt mc li, ang bi thng tt, tt ca la s ngu nhin
khng h tinh toan.
Sau ny khi phong sanh bin thanh phong trao, tr
thanh dich vu; mt s ni t hang cho ngi sn bt,
ban, nht... nh vic tha gn 10 tn ca t hang t b
Thuy san, sng 5/2/2017 (mng 9 thng Ging m lch).
Hng nghn ngi t cc tnh, thnh v bn sng
trc ca nh lng Bt Trng (Gia Lm - H Ni) tham
d l phng sinh do Thng ta Thch Chn Quang ch
tr: 8 xe ti ch gn 10 tn c c phng sanh.
Theo tin c bit, trc khi Thuy san cung cp lng
ca c t hang, Nguyn Hai Qun, t T. Chn Quang
(chanh vn phong BHD Pht t tai Quan S) nh nhn
vin cua BHD gii thiu, bi HT pho BHD (T. Thanh in
c tuyt). Th la qua gp thy Tng th ky: Ban hp ng
vi Thuy san c tin hanh.
Chuyn la, hng nm ni y u co t chc tha ca,
tuy s lng bng phn na, nhng o la vic t phat cua
Pht t. Nm nay do T. Chn Quang chu trng, tai sao

55
Hoang tng

phai keo Giao Hi vao lam gi Giao hi mang ting v

ly? Vic lam cua ca nhn ma phap ly Giao Hi chiu trach
nhim, phai chng vic lam ny a co mu tinh?
Khi HT Thanh Nhiu ky giy cho tay chn T. Chn
Quang vao ng ngay vn phong BHD PT cung la luc
quy HT pho BHD gp nhiu kho khn khi chung t y qua
mt. Cung may, mi khi chung a ra nhng vn ban t
phat, quy HT pho BHD u lin lac ln nhau xac inh
vn ban o do ai chu bin. Trong mt ln BHD c ch
tn tuc lanh ao Ban t chc cng tac chuyn nganh tai
cac tinh phia Bc, nhn s cua T. Chn Quang tuyn b
se c s phu tai tr t A ti Z, nhng gi chot, nh
quy ngai qua kinh nghim v s bt thng, nn a co
phng an d phong, vi vy ma cng tac a khng gp tr
ngai khi s phu cua Nguyn Hai Qun ct tai tr.
Cung nh thi gian trc y khi Bn Tre inh t chc
Hi Thao v t Khanh Hoa, co ng Nguyn Quc Tun
(Vin nghin cu Tn giao) tham d, T. Chn Quang cung
ha se tai tr nhng co iu kin, vao gi chot iu kin
khng c chp thun thi vic tai tr cung bi ct ngay.
Khi c chua Quang Tho - Hc Mn mi v giang,
trc mt chinh quyn va ng bao, T. Chn Quang ha
se giup bao nhiu cn nha Tinh Nghia, h tr my trm
sut qua giup ng bao vao dip tt... Th nhng vn
khng thc hin.
Mt ln th hai v giang cung tai chua Quang Tho -
Xun Thi Thng, Chn Quang nh BTS PG huyn tim

56
 C s Minh Mn

cho ngi chua v sinh hoat hp phap. Thy Chanh

th ky huyn bn ba tim kim, hen chinh quyn va qun
chung cung Giao Hi huyn n ra mt thi T. Chn Quang
ln lun.
Con rt nhiu hanh ng m am, k ca khi c HT T.
Thin Nhn - Binh inh xy dng chua, T. Chn Quang
mn danh vn ng tin, khi khanh thanh, mt Vit
kiu in v trc tip cho HT bao a gi tin qua tai
khoan Chn Quang, HT khng h nghe noi lai.
T o mi bit nhiu hanh ng khng ro rang cua mt
giang s ni ting. Di nhin con rt nhiu vn m am
ma moi ngi khng nghi rng mt tu si binh thng co
th hanh ng ch cha noi la mt t khai sn Thin
Tn Pht Quang.
Gn y khi qua chung do ng Nguyn Thin Nhn
tai tr, T. Chn Quang cung lai nhiu tai ting, nht
la nhng cu th nh:
NGUYN TING CHUNG NY RT LINH
THING AI NGHE RI CUNG RT U PHIN
Nhng cu th khc trn ai hng chung ro rang nh
th, khng th noi bi vu khng.
*
**

57
Hoang tng

Nha Pht thng noi: Pht cao mt thc, Ma cao

mt trng. Pht co thn thng thi Ma cung khng thua
kem, chi thua Pht cai c. Chinh cai c o cua Pht ma
sut hang ngan nm qua giao ly va i sng cua c Th
Tn khng h bi suy giam vi tai ting. Trai lai, khi Ma
hanh ng, b ngoai trng y nh tt ep, ung vi chn
ly, y nh s tht, nhng b trai lun bi l nhng hoen
cua ta mi, lun bi chng i bi nhng ngi co tri tu.
Ma tng hin tng Nh Lai gat ch Thanh chung
ng thi, ngai A-nan tng la Pht, lin nh l, Ma
phai bin mt.
Nhng tai ting v gii hanh va lam dung uy tin cua
mt s anh em ngh si in ia lam tin, o la chuyn ni
b ri gn 70 Tng Ni quyt inh ra ring an tm
tu tp. Nhng t khi T. Chn Quang lon loi vao Giao Hi,
cai ngi vao BHD Pht t, cung nh vn ng vao Ban
Hong Phap ma khng c. Ri kt nghia vi ch Tng
co ting, co chc s trong G.H mn oai hum, mn
uy tin cua Giao Hi chng lng cho nhng mu bt
chanh nh vu tha ca chng han; t o, qun chung bt
u lu tm n nhng ma manh bt chanh ma khng
mt tu si chn chanh nao dam nghi, dam lam. Vi nhng
vic lam bt minh, T. Chn Quang khng bao gi ra mt
ma chi ao va vach k hoach cho t tip xuc vi ch
tn tuc trong Gio Hi.
Tr lai vic tha ca, phong sanh. Theo tinh thn t bi
cua nha Pht, phong sanh la mt nghia c giup nhng
sinh vt bt cht bt gp ang lm nan, ch khng th

58
 C s Minh Mn

t hang cho chung bt nht, ri mua lai em i tha; o

la tro din kich th hin tm t; tao thm ti ac cho ngi
sng bng ngh anh bt cung ng cho ke ong kich
phong sanh. Phc cung t phong sanh ma co, thi ti
cung t phong sanh ma thanh.
Nhng nm v trc, chinh T. Chn Quang khuyn
khich n ca nhng con vt o thm phc: Ca sng
khng co muc tiu cuc sng, sng by an, khng bit
oc bit vit, ta n no no se c phc... Khi ta bt no l
lam ung muc tiu cho no co phc... Ca sng by an,
khng co muc ich, no chi c phc khi ai n no... No
sinh ra chi lam thc phm. Ai co phc n no, no se
lam ngi, ai quy n no no se bi oa. Khi ta bt no la ta
lam ung chc nng cua no.
Ngoai ca, con bao nhiu sinh vt khac khng bit ch,
khng co muc ich, u co quyn n no co phc?
Ai co phc n no, no se lam ngi, ai quy ma n
no no se bi oa? Ly lun nh vy l cua ta giao ch ao
Pht khng co kiu ly lun Nhn Qua nh th. No bi hy
sinh ma con bi oa la chuyn v ly. Tom lai, theo T. Chn
Quang, nhng con vt nh loai ca sng khng co muc
ich, khng bit oc bit vit, con ngi n u lam ung
chc nng cua no. Vy phong sanh la khng lam ung
chc nng cua no sao?
Th ma bay tro phong sanh, ph trng ln bao chi,
phai chng l hanh ng va li noi bt nht cua mt
chanh nhn qun t?

59
Hoang tng

Khi cu gip mt chng sinh no , ngi c tm cng

phi lm ht sc lng l v t nh. Chn ni vng v, hay
mi trng thch hp vi con vt mnh nh cu gip. Ni
con vt phi c c hi sinh tn v sng st.
Lm bt c vic g cng nn t ci tm v s hiu
bit vo ch khng nn lm theo phong tro. C nhiu
ngi b tin triu mua chim phng sinh nhng
li c v vic n th rng, chim chc, ng vt qu him
khc... Khi phong sanh ma h hao chng khac thng bao
cho ke anh bt chun bi vt ln ri ban lai tip tuc
mua va phong sanh? Cai tro ln qun nh th khng phai
tm t cua nha Pht, cha noi ph trng thanh th
cu danh cu li (luc phong sanh tai bn sng trc ca
nh lng Bt Trng - Gia Lm - H Ni a t day ban
tip nhn tin cua ba tanh).
Cung mt vic lam, ti va phc khac nhau tm nim.
Qua nhng vu tai ting ny (cha noi n loai ca c hai
hay khng), khng th bac bo vic phong sanh, co nghia
l bac bo hanh ng th hin tm t khi cu mt sinh vt,
nhng cung khng khuyn khich kiu phong sanh ph
trng nh th, khng th co n t hang trc nh T.
Chn Quang a lam.
Ngoai vic cu mang mt sinh vt ung nghia, con tao
cho ngi lam thin c mt tm thai thanh than, an
lanh. Ngc lai, phong sanh theo phong trao thi s thanh
than tm hn la t anh la minh trc bao sinh mang
bi nht ri tha, tha ri nht.

60
 C s Minh Mn

Ha thng Thch Gia Quang, Ph Ch tch Hi ng

Tr s, Trng ban Thng tin - Truyn thng Trung ng
Gio Hi Pht gio Vit Nam cho rng, trong o Pht
phng sinh l truyn thng tt p, th hin tn trng s
sng ca mi loi.
Theo Ha thng Thch Gia Quang, o Pht khng c
quy chun hay quy nh c th v vic phng sinh. Cn
ngi phng sinh phi t bit lm nh th no c li
cho s sng ca loi khc.
Vic phng sinh nhng loi m lm nh hng n
mi trng, n s sng khc th mnh cng khng nn
v phi trnh, Ha thng Thch Gia Quang nu r.
Trong hin tng phng sinh chim, c..., ta thy tt
c s ngu mui, gian di v c c ca con ngi, di v
bc nim tin!
K bt git c ti li ca ngi bt git... l kiu
l lun sng cht mc by m khng nhn thy s lin
i cht ch gia hai s vic y. Ch v ham mun phng
sinh m ta lp mt con ng to nghip c cho ngi
khc.
Mong quy Pht t cn nhc khi phong sanh, luc phong
sanh cung khng cn phai i em n chua nh thy chu
nguyn, thi gian keo dai la thi gian lam giam sinh lc
cua con vt. Co tm cu mang th lam ngay tai ch hoc
em n ni thich hp con vt khng bi bt lai. Co th
mi la phong sanh, bng khng tr thanh phong t kem

61
Hoang tng

theo ti li, nhng ng tin phong sanh tr thanh ti,

tha giup cho bao ngui bnh hoan him ngheo trong xa
hi hin nay, hoc nhng gia canh khng u sng.
Sau khi tai ting trn bao ai, trang mang, nha nc
a cho B Thuy San va Tai nguyn Mi trng vao cuc
lam giam nhit. ng thi, t cua T. Chn Quang la
T. Nghim Giam cho rng s ca tha khng h c hai.
Di nhin phai noi nh th va hai b chuyn nganh cung
khng th noi khac.
19/02/2017

62
 C s Minh Mn

HIU V NHN QUA

N hn - qua la mt h lun din tin kha cht ch,

anh rng nhn-qua tng tuc, nhng khng chi
n thun nhn nao qua o mt cach n gian; vi du anh
A bi anh B lam kh vi kip trc anh B lam kh anh A.
Nu truy nguyn mai ngi ny lam kh ngi kia do
ngi kia lam kh ngi ny, c long vong keo dai mai thi
nguyn nhn u tin do ai va tai sao?
Theo ai T in Pht Quang thi: Trong h thng
giao nghia cua Pht giao, lut nhn qua s dung nh la
ly lun c ban thuyt minh tt ca s quan h cua th
gii. Bi vi trong s hinh thanh cua ht thay cac phap
thi nhn la nng sinh, qua la s sinh. Tc la phap nao co
nng lc sinh ra kt qua la nhn, con phap nao t nhn
ma sinh ra la qua. Nu noi v quan h nhn qua theo
thi gian thi nhn trc, qua sau, thi goi la nhn qua
khac thi. Nhng nu noi v mt khng gian thi ging
nh nhng cy lau trong bo lau nng ta vao nhau ma
ng vng, o la quan h nhn qua theo nghia rng, goi
la nhn qua cung thi.
V lun im nhn qua cua ngoai ao n thi
xa, co th chia lam 4 loai: nhn ta - qua ta, khng nhn
co qua, co nhn khng qua, khng nhn khng qua.
Theo T in Pht hoc Tu Quang thi nhn qua gm
co: nhn qua bt v, nhn qua bt nhi mn, nhn qua

63
Hoang tng

lich nhin, nhn qua tng tuc, nhn qua ty lng, nhn
qua bao ng.
Cho du phn tich chi li thi vn tu chung nhn nao
qua o, o la cach noi chung chung, nhng i su vao
chi tit kho ma qua quyt, vi du trong tp truyn tranh
Nhn qua cua Thich Chn Quang vit:
Khng th ca quyt dung tay lam iu ac c se oa
lam loai khng tay, cha le tt ca loai khng tay hay con
ngi sanh ra khng co tay u do lam iu ac c? Ke
git ngi cung lam iu ac c, v van cach lam ac kt
qua cung chi lam loai khng tay sao? Trong lut nhn
qua cua nha Pht, co ba loai nhn a n ba loai qua: c
y ac tm ma khng hanh ng; hanh ng ma khng c
y, hanh ng co tac y. Nh vy dung tay lam iu ac ma
tm khng tac y, u la loai khng tay sao? Va lai, khng
tay con nhiu nguyn nhn, cht tay chn chung sanh,
sanh tm hoan hy khi thy hoc xui giuc ngi cht tay
chn chung sanh..., di nhin mt hu qua xu xy n do
nhiu nguyn nhn ch khng chi n thun mt nhn.
Nhn phai co duyn h tr mi thanh qua. Lun Cu
Xa phn tich co 6 nhn va 4 duyn: Nng tac nhn, cu
hu nhn, tng ng nhn, ng loai nhn, bin hanh
nhn va di thuc nhn. Bn duyn la: Nhn duyn, s
duyn duyn, ng v gian duyn va Tng thng duyn.
Nh vy nhn la hat ging, duyn la nhng gi h tr
bn ngoai hat nhn ny mm phat trin. Hat ging
cn co t, phn, nc va anh sang thi nghip nhn cn

64
 C s Minh Mn

co duyn t cuc sng ca nhn, tp th va xa hi h tr

mi thnh qua bao.
Vic xem mt hin tng ri kt lun a n qua bo
c inh la khng ung vi giao ly nha Pht, mang tinh
cht chu quan ham h, la c ngoai ao xuyn tac giao ly
nhn qua uyn thm cua nha Pht. Giao ly nhn qua cua
Pht giao la mt hin tng khach quan ng nhin, du
co Pht ra i hay khng thi nhn qua khng h thay i.
Nhng hin tng xy ra tng thich vi hat nhn a
gieo thi chi co chinh ng s cam nhn va chuyn hoa
t tm thc. Trong khi giao ly Thn hoc quan nim: cong
lng si toc trn u ri xung khng ngoai y mun cua
Thng , ao Bahai quan nim: Nu s xu n vi
ta m t do ta gy ra th ng nhin ta phi hng chu.
Nhng iu khng may mn n khng do ta lm ra th
chc chn l ch ca ng Ti cao v ngi Bahai
vui v nhn ly v t n, v nh cc bc phi chu t o
bo v c tin, hoc cha m sinh em b nhng em b
cht ngay th ngi Bahai tin l ch ca ng Ti
cao.
Tom lai, mt qua bao xu thi chc chn la nguyn
nhn xu, nhng khng th nguyn nhn xu se a n
qua bao tng ng ma con do duyn t hoan canh h tr
ma bin cach khac nhau. Vi du ging xoai ngot min
Ty, em trng trn cao nguyn, chc chn hng vi phai
khac. Mit Long Khanh ngon hn mit My Tho, cung loai
ging nhng hng vi khac, phai chng do t nc cua

65
Hoang tng

mi vung? Chui Tin Giang mc hn chui Long Khanh

do u?
T o ta hiu rng nhn nh vy, duyn nh vy se ra
qua nh vy. Nhn nh vy ma duyn sai bit se a n
qua sai bit. Tt sai bit theo tt, xu sai bit theo xu.
Mt giang s cn cn trng khng nn chu quan a
cai hiu ca nhn, khng y c vao giao ly se dn dt chung
sanh mu quang lac vao v minh.
***
Duc tri tin th nhn,
Kim sanh tho gia thi.
Duc tri lai th qua,
Kim sanh tac gia thi.
(Mun bit nhn trc y,
Hay xem i sng hin tai.
Mun bit qua kip sau,
Hay xem hanh ng hin tai.)
o la cach nhn xet chung chung. i sng hin tai
sung tuc y u do nhn qua kh b thi giup chung
sanh, hoc tit kim phm vt, xai tin chinh ang, khng
phong ang, vung tin qua ca s... nh vy rt nhiu
nguyn nhn a n qua hin tai. Chi tr ngi
cc thin hoc cc ac mi khng u thai kip ngi; cc
thin ln ci tri, cc ac xung ia nguc.
Mang thn ngi hin tai, nhn qua kh co ca thin

66
 C s Minh Mn

ln ac. Nu thin nhiu hn ac thi cuc sng tng i

thoai mai, ac nhiu hn thin thi cuc sng khn n,
vt va. Thin cung c nhiu hnh thc: thin do b thi
cung dng, thin do phuc vu chung sanh v nga, thin
do cu vt moi sinh vt ang lm vao canh cht choc hoc
oi kh, thin do tu tp chn chanh, thin khng h sat
sanh... Mun hinh van trang vic thin thi cung se co
qua bao tng ng cai thin, nhng con tuy thuc cac
duyn tip cn ma qua bao thin co sai bit, th thi ng
nhin thy ke giau sang bao la duy nht do kip trc b
thi cung dng. Cai ac cung th, do hinh thc tao ac qua
kh, gp tr duyn hin tai, qua bao co th sai bit. Nu
qua kh tao ac, hin tai tu tp chuyn cn, qua bao ac
khng co dip phat trin, thi no se xut hin trong cn ac
mng, o la cach tra qua nhe cho nhng hanh gia chuyn
tu tinh tn. Hoc gia nu hanh gia trong mt thi khc
l nh thiu chanh nim thi qua bao se n di bt c
hinh thc nao, minh chng ro net trong trong kinh T Bi
Thuy sam ma ngai Ng at Quc s, sau khi sat hai ng
nghip, do n nn hi li, chuyn tu tinh tn sut nhiu
i nn oan hn khng theo bao oan c, n khi c
nha vua thinh giang trn phap toa sang trong, khi tm
vong tng lin bi oan hn nhp vao u gi lam thanh
mt ngi, au n v cung, nh lai li mt Thanh tng
cn dn trc kia, ngai ln nui tim dong sui ma ra
oan, chun bi ra thi mut ghe mi noi nguyn nhn ngai
bi mut ghe ni u gi, ngai n nn sam hi, hi hng
cng c cho oan hn, t o oan gia mi chm dt. Nh
vy nhn git ngi khng hn se bi ngi git lai, qua

67
Hoang tng

bao con do ngoai duyn va ni phuc ma chuyn qua bao

qua hinh thc khac; y khng phai la li bu tr kiu
vay mn ma do phc lc chuyn hoa nghip lc. Mt
giang s ni ting co hang van chung tng giang cho
thinh chung theo kiu bu tr nh vy, nu tao phc 5
ma ngip ac 10 thi phc ht ma nghip ac chi con 5. y
la li suy din cua u oc th tuc tinh toan theo kiu vay
mn.
Ti hay phuc t tin kip, kip ny khng hn tra qua
hay hng phc mt cach may moc ma con tuy iu kin
sinh hoat cua ng s co tao thm ti hay gia tng lam
phc, do y bao ni iu kin cua xa hi thi qua bao se
c chuyn hoa di mt hinh thc nng hoc nhe khac
nhau. Trong tp truyn tranh nhn qua, quyn 1 cua T.
Chn Quang co nu: Thai yu quy tn trong moi ngi
thi gng mt kha ai phuc hu; Tho nhiu n nghia nng
long nh thng; Tho nhn tai vt bt chinh, lin luy tai
hoa vi ngi ta; khinh ch ngi qua ang, bnh c
khng ai dam lai gn; bt hiu vi cha me, m ci sm.
Trong truyn tranh nhn qua s 3: Thy ngi bi hoan
nan ma khng giup - bi mu; bit ngi oan c khng bnh
vc - bi cm; nghe ngi kho khn nhng lam ng - bi
ic; ming khng noi nhng trong long hay ch ngi- bi
tai bin mt tri; khng trung thanh, oa lam cho hoc
lai s trung thanh.
Trong quyn 4: Tn kinh cung dng bc thanh - c
ao cao siu; khuyn ngi lam phc hanh thin - sau
ny ngi kia hng phc chia se lai cho minh; Ngi

68
 C s Minh Mn

hay giang day v nhn qua chun xac - c sinh ln

tri; bt cng nhn ng lam sut ngay - bi lit chn; tn
trong moi ngi - tai nng cua thin ha dn v minh.
Qua 4 cun truyn tranh cua T. Chn Quang, co le
ng s suy din theo cam tinh th gian hn la t trn
cn ban giao ly nhn qua cua nha Pht. Nu la tm ly xa
hi thi chp nhn c, nhng i khi qua tha khng
cn thit, vi du trong quyn 2: Xa nhiu xa bng, thuc
ty xung ao h - nha trong vung nc hi, o la chuyn
ng nhin cung nh ngi qua d se sanh ghe vy.
Ln lt ta phn tich mt s oan tiu biu: Thai
yu quy tn trong moi ngi thi gng mt kha ai phuc
hu; Nhng ch Tng day cung dng hng hoa, tm
hn lun vui ti, hoan hy trc moi nghich canh, khng
ky ganh ghet... thi phc bau hin qua khun mt ch
khng hn chi yu quy tn trong moi ngi.
Tho nhiu n nghia-nng long nh thng y chi la
tm ly xa hi khng thuc nhn qua nha pht.
Tho nhn tai vt bt chinh, lin luy tai hoa vi ngi
ta lam sao bit tai vt o bt chanh nu ho khng noi,
chi co ke trong cuc ng pham thi mi lin luy theo lut
phap ch khng phai nhn qua theo nha Pht.
Khinh ch ngi qua ang, bnh c khng ai dam lai
gn. Cai ny phai xet lai.
Bt hiu vi cha me, m ci sm ch khng phai sau
ny bi con bt hiu lai sao? Tach ri me con, an by,

69
Hoang tng

hay git khi me bt con, bt coc tre con..., u la nhn

lanh hu qua m ci. Tom lai rt nhiu nguyn nhn ch
khng chi bt hiu.
Thy ngi bi hoan nan ma khng giup- bi mu Vy la
hang van ngi bi mu u la hang van ngi thy ngi
hoan nan ma khng giup? Cung th - bit ngi oan c
khng bnh vc-bi cm; nghe ngi kho khn nhng lam
ng- bi ic. y chi la li rn e, giao duc xa hi ch
khng chi thun v nhn qua cua nha Pht.
Ming khng noi nhng trong long hay ch ngi - bi
tai bin mt tri; Vy s ngi bi tai bin hin nay trn
toan th gii khng phai do thc phm c hai, do mi
trng sng, ma u do trong long ch ngi?
Khng trung thanh, oa lam cho hoc lai s trung
thanh. Chuyn k vao thi c Pht i kht thc n
nha ngi Ba La Mn, cho trong nha c sua, Pht mi
cho gia chu bit kip trc con cho ny la ngi chng
trong nha chn giu h vang di gm ging nn phai
oa lam cho gi cua. Theo Chn Quang thi ai khng
trung thanh u oa lam cho ht?
Tn kinh cung dng bc thanh - c ao cao siu.
Vy ai mun c ao cao siu, khoi cn tu tp, c cung
dng cac bc Thanh, va nu nh vy, chi co nhng ai
gia, nhng nha giau mi u iu kin c ao cao siu?
Khuyn ngi lam phc hanh thin - sau ny ngi
kia hng phc chia se lai cho minh. Ging kiu hun
vn kim lai, gop gao nu cm chung cua th tuc. Chuyn

70
 C s Minh Mn

khuyn ngi lam phuc hanh thin la phc cua vic

khuyn ngi lam vic thin, con ngi c khuyn co
hanh hay khng, hanh nhiu it la tuy ngi o, cha le
khuyn lam thin ma ho khng lam ri minh cung mt
phc sao?
Ngi hay giang day v nhn qua chun xac - c
sinh ln tri th ngi giang day v nhn qua khng
chun xac thi v u? ia nguc!
Bt cng nhn ng lam sut ngay - bi lit chn;
y la li hu doa cua ch cng san thi tin s. Ngay
nay cng nhn lam theo hp ng, tng ca u hng
lng phu tri. Khng ai li chng ai thit thi sao phai
lit chn. Vy la bao nhiu ngi lit chn u bt cng
nhn lam sut ngay!
Tn trong moi ngi- tai nng cua thin ha dn v
minh. Vy la khoi hoc tp, khoi ren luyn, c vic tn
trong moi ngi thi tai nng cua ho dn ht v cho minh?
Ly lun phan nhn qua, cac giang s nghe xong chc
mun bo ngh giang s, vi a co mt giang s qua cao
siu nh th ang u c qun chung.
Con rt nhiu iu phn tich cai nguy him, hiu
nhn qua nh vy, mt thi gi nn tam ngng phn tich.
Tuy nhin nu ch xt v mt tm ly xa hi thi 4 quyn
nhn qua ny c th gop phn rn e cho gii binh dn,
con gii tri thc thi mim ci trnh xa.
Trong i ngi khng ai chi thun thin hoc thun
ac ngoai tr bc Thanh. Th thi gia th mt ngi lam

71
Hoang tng

50% thin va 50% bt thin thi ho i v u, cuc sng ho

se nh th nao? Di nhin khi tho ac bao thi khng th noi
qua kh ho cha tng lam vic thin, chi nhin thy ho
tho nan ma bao la ho tng lam bt thin, vy vic thin
ho a lam thi u? Nhn qua khng n thun nhin
hin tng ma kt lun nh inh ong ct.
Di nhan quang nhn qua cua nha Pht, nhn qua
trung trung duyn khi, o la vn cn cn trong ma
khng nn phat biu tuy hng. Con nhiu vn phc
tap ta cn ban su hn na.

C NHN M KHNG C QU
Nh ta a bit, nhn qua la mt h thng phc tap,
a dang va bin th; khng th dung suy lun th tuc
kt lun v nhn qua, cung khng th giang v nhn qua
ma khng c nghin cu k, thiu tu tp. Do nghim
chng t tm thc ma vn nhn qua se c hiu mt
cach mach lac. Tuy vy, cu noi nhn nao qu o chi
la cu noi chung chung, nu hiu rng, i khi co nhn
nhng khng co qu, thi se thy lut bt bin i khi
cung phai tuy bin.
Trong trang Fb cua Chn Quang, nc danh Trn Chanh
Gii vit v nhn qua cua vic b thi nh sau:
Trn Chnh Gii
1 thng 2 lc 19:41

72
 C s Minh Mn

B th
Theo lut nhn qu, ngi c b th s c giu sang.
Nhng s tht phc tp hn nhiu.
Nu ta b th, hay dng t khc l gip , h tr,
cng dng, tng biu, n vi ngi tt, ri ngi tt
s lm nhiu vic tt cho i, v nh vy ta s c phc
dnh cho mai sau (kip ny hoc kip sau).
Nhng nu ta b th nhm ngi xu th c hai iu
xut hin. Mt l ngi xu mc n ta, hai l ngi
xu i lm vic xu v ta b ti ly. Ci ti ny cn tr
bt s phc m ta ang tch ly.
Nu ta c qu nhiu phc th ta c b th rng ri v
l b th nhm ngi xu c b cn tr cht phc cng
chng sao, v ngi xu mc n mnh s nghe li mnh
khuyn bo.
Nhng nu ta cha c phc nhiu, b th nhm ngi
xu, b cn tr vo cht phc t i l tiu lun. V
vy, ta rt cn thc hin b th to phc cho kip sau,
nhng phi cn nhc rt k ng nh hng n qu
phc ca mnh.
Ban u lm phc phi chn ngi rt k, ngi
cng tt th ta rng nnh ph gip h tr m cng
c phc. Sau ny phc d d ri th gip ai cng c.
Nh l ta phi bn mt tng cht phc tu trong v
lng kip sau, v ha chng sinh na.

73
Hoang tng

Qua phn tm hiu v Nhn Qua trn, ta co y

nim s vn hanh cua lut nhn qua. Nhn Qua khng
phai la mt cng thc c inh, no chuyn bin, bt inh;
no khng phai la cai khun uc ra san phm nht inh
mi cai nh mt. Vi vy, cung mt vic tt, kt qua khac
nhau trong mt thi im khac nhau, do duyn h tr
thun hay nghich khac nhau, va hat ging tm thc cua
ng s luc by gi mt trang thai quyt inh.
... Nhng nu ta b th nhm ngi xu th c hai iu
xut hin. Mt l ngi xu mc n ta, hai l ngi
xu i lm vic xu v ta b ti ly. Ci ti ny cn tr
bt s phc m ta ang tch ly...
y la li suy din cua th gian, nu ngi xu tho
nhn n cua ta mi mc n ta, thi ngi tt tho n ho
khng mc n sao? Va lai, vic ta b thi la phc cua ta,
ke tho n lam vic xu la vic cua ke o, lam sao lin can
n ta ma bi ti ly? Ngay ca th gian, ke tho nhn n
ta, ho pham phap thi nha nc x vic pham phap, lam
sao lin can n ngi giup cho ho cuc sng? Trn th
gian ny a phn con ngi u pham phai it nhiu sai
lm, va it nhiu chiu n ln nhau, vy la tt ca u bi ti
ly ln nhau?
Gia th b thi cho con vt, no khng bit lam ac, cung
khng bit lam thin, cha le ta cung lanh qua bao v ky
cua no?
... Ci ti ny cn tr bt s phc m ta ang tch
ly....

74
 C s Minh Mn

Mt giang s hng dn Pht t v Nhn Qua cua vic

b thi nh th cuc c bac cn tr n nn ln nhau nh
th, a keo giao ly Nhn Qua xung mt tng thp th
tuc, chng khac nao xuyn tac giao ly nha Pht. Phc la
phc, ti la ti, khng th cn tr ln nhau. Co ai phc
bng Pht, nu cn tr c thi Pht khng bao gi bi
nan nh bi voi say tn cng, bi kim ma thng, bi phai n
lua nga trong ba thang (ma mach).
Thn thng nht nh ngai Muc Kin Lin con khng
tranh khoi bi ngoai ao truy sat. Nhn qua kh chi c
chuyn hoa di mt dang thc nhe nu ng s day
cng va tinh chuyn tu tp ch khng th cn tr nh
loai cn tr n nn c bac nh th. Nh th mi thy
trinh giao ly Nhn Qua cua Chn Quang con u tri
hn mt Pht t thun thanh.
Mt nhn c gieo, nhng khng u duyn thun thi
cung kho ma thanh qua. Hat ging khng th nay mm
nu thiu phn bon, t nc, anh sang, tay ngi chm
soc..., va cung khng th thanh qua nu nghich duyn
a n nh bi cay xi, la t, nc tri, pha huy... Tuy
nhin, nu hat nhn chc chn, mt thi gian lu sau gp
u duyn no cung tai phat. Trng hp ny goi la nhn
qua sanh thi. Nu Nhn va Qua tr cung mt luc nh
anh trng nghe ting, hoa sen n xut hin lun hat...
Trng hp ny goi la nhn qua ng thi. Nhn tao
ra mt thi gian sau co qua nh trng cy co trai, goi la
nhn qua d thi.
Ngoai tr ai phc hoc tu giac giai thoat, qua bao

75
Hoang tng

tt se tng trng thm, qua bao xu se c chuyn hoa

nhe nhang. Vi nh hat mui hoa trong khi nc ngot,
mui se bi loang. Vic chuyn hoa khng th la s cn tr
n nh Chn Quang giang cho tin . Nghia la qua bao
vn phai tra di mt hinh thc tng trng.
... Nhng nu ta cha c phc nhiu, b th nhm
ngi xu, b cn tr vo cht phc t i l tiu lun.
V vy, ta rt cn thc hin b th to phc cho kip
sau, nhng phi cn nhc rt k ng nh hng n
qu phc ca mnh.
Theo tinh thn giai thoat cua nha Pht, lam phc,
b thi con nghi n phc bau mai sau la con tinh toan,
la phc hu lu. Vic cn tr phc - ti ln nhau a la
qua sai ma con khuyn tin b thi tao phc cho kip
sau la khng ung vi li Pht day.
Trong Kinh Thanh, Chua cung noi: Tay phai lam vic
thin khng cho tay trai bit, y chi la tin ngng nhn
tha ma con khuyn tin nh th thi ao Pht la ao v
nga, v chp, thng tha, Pht tha..., lai khuyn lam
phc cho kip sau la th nao?
Th nao la co nhn ma khng co qua? Ngi a gieo
nhn bt thin trong qua kh, nhn nao nng nht se tr
qua manh nht. Vi du mt ngi u c ke khac, lanh
qua bao khung in, ngi gieo nhn ac o khi lanh qua
bao nh vy, ho khng co y thc au kh, thi qu bao n
vi ho coi nh ho khng y thc v qua bao. Nh th nhn
co ma qua khng (i vi chinh nan nhn o). Bng nu

76
 C s Minh Mn

ngi tho qua bao ma co y thc, co tnh tao hiu bit, se

cam nhn s kh au tng xng vi nhn qua kh a
tao. Hat ging gieo xung bi gio thi bay mt, bi nng t
chay, bi kin tha... thi nhn o khng th co qua.
Mt nhn xu, cha co iu kin tr qua, nhng trong
cuc sng tao nhiu vic thin, tinh tn tu tp thi qua
xu khng th kt qua tng xng vi nhn, ma chung
bi chuyn hoa di mt hinh thc khac nhe hn. Trng
hp ny c xem co nhn ma khng co qua tng xng.
Mt kip sng, nan nhn chiu qua bao nng, khng co
nghia la mt tt ca nhng gi con lai.
Thi du, mt ngi vt va sut i mu sinh, nhng
khng bnh tt, hoc khng oi kh, thinh thoang co
ngi giup hoc co vic hn mang n, bi vi qua bao
chinh la ngheo, nhng qua kh cung a tao nhng vic
thin khac.
Cung th, ngi nhiu phc bau, cuc sng khng co
nghia ven toan, thinh thoang cung gp nhng vic bt
nh y, hoc bnh hoan, hoc tai ng bt trc nhe. Bi le,
ai cung co luc thin, co luc bt thin, ri gp duyn thun
hoc duyn nghich ma phc hoa n nhiu dang khac
nhau.

V HIU HA QU BO
Mt hanh gia chp nhn qua xu n, tm an vui t
tai. Qua xu khng tac hai phin nao au kh cho ng
s. Trong nhiu truyn tich nha Pht, mt nha vua hoi

77
Hoang tng

mt thin s v thn ngu un, Thin s ap - tt ca la

gia, khng tht, nha vua hoi, nu gia thi ta cht u nha
ngi cung la gia. Thin s im lng chp nhn, vi bit
nhn qua kh Ngai a tao ac nghip vi ngi ny, vui
ve chp nhn u ri ma khng hi tic, khng au kh,
khng hoang s. Nh th qua bao co ma nh khng co vi
ng s lam chu c tm thc, khng bi qua bao tac
ng.
Mt thin s khac ang ngi am ao vi t, bit
ngay gi tra qua a n, ngai i ra ngoai can ngn hai
ngi anh nhau, th la mt cy gy trong cuc anh ln,
phang vao u, ngai an nhin thi tich.
Nh vy qua bao n co hai trng hp: n vi thn
xac va n vi tm thc. n vi thn xac se tao cam giac
kh au v mt cam tho, qua bao a tac ng ca th cht
va tinh thn, di nhin nng nhe con tuy thuc v phuc ti
cua ng s trong hoan canh thc tai.
Mt trng hp khac, qua bao n trong tm thc ma
khng n vi th cht, ngi tho bao tm hn lun phin
nao, bt an, lo s, hoang tng, thm chi ac mng, lun co
cam giac nghe ai o hm doa trong tai, xui giuc lam by,
co cam tng ang bi ai o rinh mo git hai...
Qua bao n vi th cht ma khng tac ng n tm
thc thi xem nh qua bao a bi v hiu hoa v mt tm
ly.
Vic chuyn hoa nghip qua bng tm thc chi co
ng cp tm linh cao hoc nhng bc chng c. Hanh

78
 C s Minh Mn

gia ang trn tin trinh tu tp, cam nhn nghip qua
bng tm an lac vi trang thai binh thng. Tm binh
thng cua mt hanh gia la tm khng bi tac ng bi
kit s, khac vi tm binh thng cua th tuc y tham
sn si, khi cha khi ho nghi la tm binh thng. Tm
binh thng tc la ao, hanh gia chuyn hoa nghip bao
bng con ng ao la mc nhin nhin thu ro ban cht
Nhn Qua ma an nhin chp nhn khng bi tac ng bi
cam tho kh au.

C QU M KHNG C NHN
Trong Pht giao co hai trng hp: inh nghip va bt
inh nghip. inh nghip la s vn hanh cua lut nhn
qua di moi hinh thc, co nhn va co qua ro rt, con mt
trng hp khng th xac inh nhn ma kt qua vn hin
hu. Vi du ang i vp cuc a, nhn no la gi? Khng th
bo kip trc minh lam cuc a vp by gi cuc a lam
minh vp. Nu truy nhn thi nhn ny do thiu chanh
nim, hay goi la khng y luc i ng, trng hp ny
goi la bt inh nghip. inh va bt inh nghip v qua,
inh va bt inh v thi gian, inh va bt inh v thi
gian va qua bao.
Theo lun Du gia s ia quyn 60 thi nghip co 4 loai:
- Di thuc inh: Chiu qua bao a inh ma thi gian thi
bt inh.
-Thi phn inh: Thi gian chiu qua a inh, nhng
qua bao phai lanh nhn thi bt inh.

79
Hoang tng

- Cu inh: chiu qua va thi gian chiu qua u inh.

- Cu bt inh: chiu qua va thi gian chiu qua u bt
inh
(Pht Quang ai t in)
Hanh gia la ngi sng lun tinh thc, lun thu ro con
ng vn hanh cua Nhn Qua, con ngi khng bi tac
ng bi lac tho hay kh tho; tinh thc con goi la chanh
nim, la bc tng thanh ngn chn vong tng a m
ng cho nghip bao phat sanh. Nh co khng th chui
ln t tang a, khi no tim cach tranh tang a chui ln
thi tr thanh ngon co m yu. Cung vy, nghip bao phat
sanh mt cach yu t t nhng hanh gia tinh tn, o la
luc nghip bao c chuyn hoa nhe nhang.
Tom lai, qua bao n tuy thuc vao phc nghip mi
ca nhn, tuy thuc vao hanh trang ng c tip nap
thin ac hin hu va tuy thuc vao hoan canh xa hi, y
bao, chanh bao, nhiu tr duyn khac, vi th nhn qua
bt inh.
Khng th cu nguyn ma moi c mun c thanh
at, khng th cu an cu siu ma chuyn hoa c ng-
hip qua. Nhn giai thoat mi a n qua giai thoat,
cung vy nhn phuc thin va tm binh thng (ao) mi
chuyn hoa c nghip qua.
Ta con nh c Pht tra li mt nghi vn v kha nng
cua Ngai i vi nghip qua cua chung sanh:

80
 C s Minh Mn

BN IU PHT KHNG TH LM C

C mt t hi Pht rng: Ngi c thn thng v t

bi, v sao vn cn nhng k chu kh vy?
Pht rng: Ta tuy c sc thn thng rt ln; nhng c
bn iu vn khng th thc hin c, chnh l :
1. Nhn qu khng th i thay, t gieo nhn th t
nhn qu, ngi khc khng th nhn thay.
2. Tr tu khng th cho c, bt k ai mun c tr tu
th phi t mnh tu hc.
3. Tt cng ca Diu php khng th din t c. Bn
th chn tht ca v tr dng ngn ng khng th
ct ngha m hiu c, ch c th da vo thc
chng m thi.
4. Khng c duyn th khng th , ngi khng c
duyn th h khng bao gi nghe nhng li ni m ta
chia s. Ma tri tuy ln, cy khng r kh m thm
nc, Pht mn tuy rng m, kh ngi v duyn.
*
Th ma, trong tp NHN QUA s 4 cua Chn Quang
khuyn: Mi ngi lam vic gp ba, chinh minh co phc,
nc nha vinh quang.
oc cu ny nh lai trc 1975, ngi dn min Bc
thng noi: Nhn dn lam vic gp hai, cho can b co
tin xai chi. Nhn dn lam vic gp ba, cho can b co
nha lu t.

81
Hoang tng

By gi Chn Quang cung khuyn khich dn lam vic

gp ba chinh minh co phc? iu ny xet lai, lam
vic vi min cng lam sao co phc, ai ma hoan hy khi
buc phai lam vic gp ba? ang ra cu ny hay cho
Ban dn vn hay Ban Tuyn giao noi ung hn.
Mt s sai lm trong bi ging CNG HIN v
HNG TH
l bi ging do mt v c gi l ging s c ting,
thuyt ti H Ni vo ti 08/6/2015.
Qua ni dung, i vi gii tr thc am hiu gio l o
Pht, h cm thy c ci g bt n v tinh thn nh Pht
v c ci g bt thng trong t tng ca ngi thuyt
ging. Ni y, khng phn tch ht ton b bi ging m
ch nu vi on cho thy tnh bt cp, hiu bit mang
tnh c nhn, s hiu bit phm tc m mt s cc bng
ging i ngc li gio l nh Pht qu nhiu.
So snh ti v phc
- Hng th c 2 loi: do t nhin ti v do mong cu.
Nhng u bt u t phc ca qu kh m thnh.
Nu t phc qu kh m thnh th cn g mong cu,
v d kip trc lm vua nn kip ny hng th v s
ph n m gi l cung phi m n, do phc nghip cn li
m c ai tng tuyn b vi t khi t pht hin
tnh lng nhng ca mnh?
- Ci a ngc: dnh cho nhng ngi ngang tng, b

82
 C s Minh Mn

trng pht
Ci a ngc ch do s ngang tng thi sao? V ngang
tng m xung a ngc, cn m cha chm ch, la thy
gt tr c trn thin ng hng th?
- Ci ng qu: khng phc, khng ti. Ngi ci ny
khng c bnh yn v h lun khao kht hng th
nhng khng c g hng th nn lng lun cm thy
bt an, au kh
Khng ti sao lm qu i, d l ti bn xn? V li,
theo Kinh Tiu b, y l 12 loi Ng qu c in hnh
trong phm Lokapaatti v Gacchatidpan, trong c loi
ng qu:
Vemnikapet hay Vemnika: Ng qu b cm th kh lc
ban ngy, nhng ban m c th hng lc trong Thin
cung. Nguyn ngha Pali: Vimne nibbattoti = Vemniko. Th
sao gi l khng c g hng th?
- Thc t hin nay, s c n 90 % chng sinh ngh tm
ci ng qu. V trong cuc sng ny, con ngi hng
th ht phc mnh to, nn khi cht i v ci m
khng cn g hng th.
Cn c vo u xc nh 90% ang ci ng qu?
Chc g hng ht phc m a vo ng qu, cn sc
sanh, Atula th c phc sao?
Sut mt i cng hin, v hu con buc ngi ta tip
tuc lao ng chng khac nao boc lt sc khoe con ngi,

83
Hoang tng

trong khi cac nc tin tin, mt tun ho chi c phep

lam khng qua 40 gi. Ngay xa min Bc truyn ming
nhau cu noi: Nhn dn lam vic gp hai, cho can b
co tin xai chi - nhn dn lam vic gp ba, cho can b
co nha lu t.
Tm li, khng nhng thi php ny m c nhiu thi
php khc cng mang tnh suy din c nhn thng qua
tm l x hi ch cha thc s ng theo tinh thn Pht
gio. Loang thoang mang tinh ninh b ch . Rt tic a
s thnh chng cha trnh Pht php thm nh
ng sai nn b lc dn i xa gio l.

***

84
 C s Minh Mn

Di y l nguyn vn bi ging ca TT. Thch Chn

Quang ni v Cng hin v hng th ti cha Tng
Mai qu c gi tin so snh i chiu:
Ti ngy 22/04/t Mi (08/06/2015), TT. Thch Chn
Quang - Ph ban Kinh t Ti chnh T. GHPGVN
quang lm Php ta thuyt ging ti CNG HIN V
HNG TH, vi s tham d ca khong 4.000 Pht t
trong v ngoi thnh ph H Ni.
M u php thoi Thy chia s rng khi cng sng,
cng tu tp, thy bit rng t khi mnh sinh ra phi
gii mt bi ton kh gia: Ti v Phc, cng hin v
hng th.
Tht vy, khi ta xut hin trong cuc i ny mc
nhin ta phi hng th: n, mc, i li, tham gia cc tr
vui, yu ng, tnh cm, hng s gio dc hay cc vn
an sinh x hi
Thy ni rng c nhng ngi t nhin c s hng
th ko ti, nhng c nhng ngi li mun trnh xa.

So snh ti v phc
Hng th c 2 loi: do t nhin ti v do mong cu.
Nhng u bt u t phc ca qu kh m thnh.
gip cc pht t hiu r hn, Thy ly v d so snh
vn ti, phc kh phc tp:
- Ci tri: dnh cho nhng ngi phc ln. Ngi ci
ny mun g l c ny. H khng sng th gian v
khng iu kin cho h hng th.

85
Hoang tng

- Ci a ngc: dnh cho nhng ngi ngang tng, b

trng pht
- Ci ngi: va phc va ti
- Ci ng qu: khng phc, khng ti. Ngi ci ny
khng c bnh yn v h lun khao kht hng th
nhng khng c g hng th nn lng lun cm thy
bt an, au kh.
Thc t hin nay, s c n 90 % chng sinh ngh tm
ci ng qu. V trong cuc sng ny, con ngi hng th
ht phc mnh to, nn khi cht i v ci m khng
cn g hng th.
Thy c bit nhn mnh nhng ngi n tui ngh
hu, vn cn kh nng cng hin nhng ch hng th
phc mnh to trc . Do a s chng sinh cht
u phi ngh tm ci ng qu l v th.
Bi ton kh gia cng hin v hng th
Sau khi gii thch cho Pht t hiu r ti v phc,
thy chuyn qua bi ton kh gia cng hin v hng
th. Mi ngy i qua, ta phi n cm l tr vo kho phc
ca mnh i rt nhiu. Mi ngi c mt kho phc, nu
ta khng p vo kho phc th ci ng qu ang ch ta.
Tt c chng ta u qun i sc nng ca ht cm. V
vy, khi nng mt bt cm ln n mnh hy ha s sng,
cng hin tht nhiu cho cuc i ny.
Nn hng th v cng hin nh th no cho ng?

86
 C s Minh Mn

tr li cho cu hi kh ny, Thy a ra nhng v

d kh thit thc nh sau:
Con ngi ta lun lun i hi s hng th: n; ; tm
ra; tin bc; quyn lc, sai bo; li khen; ng x i li;
tr vui gii tr; lm p; tnh dc; hc tp, gio dc; an
sinh x hi; cha bnh; du lch, tham quan; tnh cm yu
thng
Nhng t khi no c ngi t hi ngc li xem mnh
cng hin nh th no nhn c s hng th .
Chng ta ch bit i hi v ku ca m thi. Thy nhc
nh: ng hi T quc lm g cho ta m hy hi xem
ta lm g cho T quc m thi.
L ngi c o c lc no chng ta cng phi cn o
ong m gia hng th v cng hin.
Trong cuc sng ny, ta mang n ca bit bao ngi
nn lc no cng tm c hi cng hin cho cuc i.
M s cng hin phi ng th mi to ra phc, s
cng hin ng l khi chng sinh tm c bnh an, hnh
phc, o c hn. Bi vy, khi ta gip ai v vt cht hay
tinh thn u phi quy v mt mc ch l O C,
cao hn l S GIC NG TI THNG.
Tuy nhin ci c hi ta cng hin trong cuc i
cng l thuc vo Phc ca ta.
Khi ta cho ai vt cht hay tinh thn u c mt cng
thc chung:

87
Hoang tng

Khi ta cho ai vt cht hoc tinh thn m s bin thnh

vt cht, l tm thng.
Khi ta cho ai vt cht hoc tinh thn m s bin thnh
tinh thn, l cao thng
Cng thc chung v vic gip ngi phi quy v O
C kt thc bi php thoi ti qua. Thi php 90
pht li rt nhiu bi hc su sc, ngha trong
lng pht t. Thi tit H Ni tuy c nng bc nhng lng
cc pht t u cm thy mt m, an lc l thng.
Bin Thy
Theo phatgiao.org.vn

88