Đề án hóa học của Mai

B GIO DC V O TO
TRNG I HC S PHM TP. H CH MINH
Thanh Mai
Chuyn ngnh : L lun v phng php dy hc Ha hc

M s : 60 14 10
LUN VN THC S GIO DC HC
NGI HNG DN KHOA HC:

TS. L TRNG TN
Thnh ph H Ch Minh - 2009

LI CM N
Lun vn thc s ny l mt cng trnh nghin cu khoa hc rt quan trng i

vi bn thn ti v trong qu trnh thc hin lun vn ny, ti c iu kin tng hp
v cng c li nhng kin thc c hc cng nh c kt li mt s kinh
nghim ti c trong qu trnh ging dy.
hon thnh lun vn ny, em nhn c s hng dn tn tnh, s ng
vin chn thnh t cc thy c, t gia nh v bn b, ng nghip.
Em xin gi li cm n su sc n Tin s L Trng Tn, ngi Thy ht
sc tn tnh hng dn v gip em trong qu trnh thc hin lun vn ny.
Em cng xin chn thnh cm n s gip tn tnh ca cc thy c gio khoa
Ha trng i hc S phm Tp. HCM, trng i hc S phm H Ni v ton
th thy c phng KHCN v Sau i hc gip em trong qu trnh hc sau i
hc v thc hin lun vn. c bit l s ng vin v gip ca Tin s Trnh
Vn Biu trng khoa Ha trng i hc S phm Tp. HCM.
Xin gi li cm n chn thnh n Ban Gim hiu v tp th gio vin t Ha
trng THPT chuyn Trn i Ngha gip v to iu kin tt nht em
c tham gia hc sau i hc v hon thnh lun vn ny.
Ti cng xin cm n cc ng nghip xa gn v cc bn lp HSP Ha hc
(nin kha 1995 1999), cc anh ch v cc bn lp Cao hc LLPPDH Ha hc
K16 gip ti hon thnh lun vn.
Cui cng con xin cm n gia nh ng vin, khuyn khch v h tr con
trong sut thi gian hc tp v thc hin lun vn.
Mt ln na, xin gi n tt c mi ngi lng bit n chn thnh v su sc.
Thanh Mai
DANH MC CC CH VIT TT
BTVN : bi tp v nh
CTPT : cng thc phn t
CTCT : cng thc cu to
C : i chng
GV : gio vin
HCHC : hp cht hu c
HS : hc sinh
LLPPDH : l lun phng php dy hc
NT : Nguyn Tri
Nxb : nh xut bn
PHHS : ph huynh hc sinh
SGK : sch gio khoa
TN : Trn i Ngha
THCS : trung hc c s
THPT : Trung hc ph thng
TN : thc nghim
Tp.HCM : Thnh ph H Ch Minh
DANH MC CC BNG
Bng 1.1. Danh sch cc trng c iu tra v thc trng s dng trc
nghim khch quan c ni dung lin quan n th nghim ha
hc trong dy hc phn luyn tp lp 11 (nng cao) THPT ............. 17
Bng 1.2. Kt qu iu tra thc trng ................................................................. 19
Bng 3.1. Danh sch cc lp tham gia thc nghim s phm .............................. 93
Bng 3.2. Bng phn phi kt qu kim tra v phn phi tn s ly tch ca
bi 5 Luyn tp Axit, baz v mui. ............................................. 99
Bng 3.3. Bng phn loi kt qu kim tra ca bi 5 Luyn tp Axit,
baz v mui. ................................................................................... 99
Bng 3.4. Bng tng hp cc tham s c trng ca bi 5 Luyn tp
Axit, baz v mui ......................................................................... 100
bi 7 Luyn tp Phn ng trao i .............................................. 101
Bng 3.6. Bng phn loi kt qu kim tra ca bi 7 Luyn tp Phn ng
trao i ........................................................................................... 101
Phn ng trao i ............................................................................ 102
bi 13 Luyn tp Nit v hp cht.............................................. 103
Bng 3.9. Bng phn loi kt qu kim tra ca bi 13 Luyn tp Nit v
hp cht. ......................................................................................... 103
Nit v hp cht ............................................................................. 104
bi 24 Luyn tp Cacbon, silic v hp cht. ............................... 105
Bng 3.12. Bng phn loi kt qu kim tra ca bi 24 Luyn tp Cacbon,
silic v hp cht. ............................................................................. 105
Cacbon, silic v hp cht ................................................................ 106
bi 29 Luyn tp : Cht hu c, cng thc phn t. ........................ 107
Bng 3.15. Bng phn loi kt qu kim tra ca bi 29 Luyn tp : Cht hu
c, cng thc phn t. ..................................................................... 107
Cht hu c, cng thc phn t ...................................................... 108
bi 32 Luyn tp Cu trc phn t hp cht hu c. ................... 109
Bng 3.18. Bng phn loi kt qu kim tra ca bi 32 Luyn tp Cu
trc phn t hp cht hu c. .......................................................... 109
Cu trc phn t hp cht hu c ................................................... 110
bi 37 Luyn tp Ankan v Xicloankan. ...................................... 111
Bng 3.21. Bng phn loi kt qu kim tra ca bi 37 Luyn tp Ankan
v Xicloankan. ................................................................................ 111
Ankan v Xicloankan...................................................................... 112
bi 49 Luyn tp So snh c im cu trc v tnh cht ca
hirocacbon thm vi hirocacbon no v khng no. ....................... 113
Bng 3.24. Bng phn loi kt qu kim tra ca bi 49 Luyn tp So snh
c im cu trc v tnh cht ca hirocacbon thm vi
hirocacbon no v khng no. .......................................................... 113
Bng 3.25. Bng tng hp cc tham s c trng ca bi 49 Luyn tp So
snh c im cu trc v tnh cht ca hirocacbon thm vi
hirocacbon no v khng no ........................................................... 114
bi 56 Luyn tp Ancol, phenol. ................................................. 115
Bng 3.27. Bng phn loi kt qu kim tra ca bi 56 Luyn tp Ancol,
phenol. ............................................................................................ 115
Ancol, phenol ................................................................................. 116
bi 59 Luyn tp Anehit v xeton. ............................................ 117
Bng 3.30. Bng phn loi kt qu kim tra ca bi 59 Luyn tp Anehit
v xeton. ......................................................................................... 117
Anehit v xeton ............................................................................. 118
bi 62 Luyn tp Axit cacboxylic. .............................................. 119
Bng 3.33. Bng phn loi kt qu kim tra ca bi 62 Luyn tp Axit
cacboxylic....................................................................................... 119
Axit cacboxylic ............................................................................... 120
Bng 3.35. Bng thng k kt qu tr li ng lp TN v C (Bi 13) .............. 122
Bng 3.36. Bng thng k kt qu tr li ng lp TN v C (Bi 62) .............. 123
DANH MC CC HNH
Hnh 3.1 (a,b) Cc th ng ly tch bi 5 Luyn tp Axit, baz v

mui ........................................................................................... 99
Hnh 3.2 (a,b) Cc th ng ly tch bi 7 Luyn tp Phn ng trao
i ............................................................................................ 101
Hnh 3.3 (a,b) Cc th ng ly tch bi 13 Luyn tp Tnh cht
ca nit v hp cht ca nit .................................................... 103
Hnh 3.4 (a,b) Cc th ng ly tch bi 24 Luyn tp Tnh cht
ca cacbon, silic v hp cht ca chng .................................... 105
Hnh 3.5 (a,b) Cc th ng ly tch bi 29 Luyn tp Cht hu c,
cng thc phn t ..................................................................... 107
Hnh 3.6 (a,b) Cc th ng ly tch bi 32 Luyn tp Cu trc
phn t hp cht hu c ........................................................... 109
Hnh 3.7 (a,b) Cc th ng ly tch bi 37 Luyn tp Ankan v
Xicloankan ............................................................................... 111
Hnh 3.8 (a,b) Cc th ng ly tch bi 49 Luyn tp So snh c
im cu trc v tnh cht ca hirocacbon thm vi
hirocacbon no v khng no ..................................................... 113
Hnh 3.9 (a,b) Cc th ng ly tch bi 56 Luyn tp Ancol,
phenol ...................................................................................... 115
Hnh 3.10 (a,b) Cc th ng ly tch bi 59 Luyn tp Anehit v
xeton . ...................................................................................... 117
Hnh 3.11 (a,b) Cc th ng ly tch bi 62 Luyn tp Axit
cacboxylic . ............................................................................. 119
M U
1. L do chn ti
Vic i mi phng php dy hc l mt yu cu cp thit c t ra vi nn
gio dc nc ta hin nay. Mt trong nhng hng i mi phng php dy hc
ha hc trong trng THPT l tng cng s dng th nghim ha hc v kt hp
cc phng php dy hc c bn vi cc phng tin k thut dy hc hin i
(phng tin nghe nhn, my vi tnh) thnh phng php dy hc phc hp nhm
nng cao hiu qu ca qu trnh dy hc.
Ring vic dy v hc cc bi luyn tp thng c gio vin dy v hc sinh
hc ging nh cc tit sa bi tp thng thng m cha pht huy c ht th
mnh ca kiu bi ny.
Ngoi ra, yu cu mi trong vic dy v hc ha hc l i hi hc sinh phi
nm vng c cc kin thc lin quan n thc nghim v lm tt cc bi tp thc
nghim. Do , nu ch s dng cc phng php thng thng nh t trc n
nay luyn tp cho hc sinh th cc em rt kh lm tt c cc bi tp thc
nghim. Hn na, s dng kt hp cc th nghim ha hc trong luyn tp cng s
lm cho cc em hc sinh c iu kin tip xc nhiu hn na vi cc th nghim
ha hc, qua k nng th nghim thc hnh ca hc sinh cng c pht trin
hn.
Mt im mi trong vic t chc kim tra nh gi kt qu hc tp ca hc
sinh, l s dng kt hp c hai hnh thc kim tra trc nghim t lun v trc
nghim khch quan. Do tng cng thm yu t trc nghim khch quan trong
cc tit luyn tp cc em c rn luyn nhiu hn vi hnh thc kim tra trc
nghim ny l iu cn thit.
Ngoi ra vic kt hp s dng th nghim ha hc v trc nghim khch quan
trong dy hc bi luyn tp l mt vic cn t gp trong qu trnh dy hc ha hc
trng THPT. Cc cng trnh nghin cu khoa hc, cc lun vn tt nghip i hc
ca sinh vin hoc cc lun vn tt nghip ca cc hc vin cao hc l lun phng
php dy hc ha hc t trc n nay rt t cng trnh no nghin cu v vn ny.
Chnh v cc l do nu trn v gp phn nng cao cht lng vic dy v hc
ha hc lp 11 trng THPT ti chn nghin cu ti: THIT K CC BI
LUYN TP THUC CHNG TRNH HA HC LP 11 THPT (NNG CAO)
THEO HNG HOT NG HA NGI HC.
2. Mc ch nghin cu
Thit k cc bi luyn tp thuc chng trnh Ha hc lp 11 THPT (nng
cao) theo hng hot ng ha ngi hc.
3. Nhim v ca ti
Nghin cu c s l thuyt phng php dy hc ni chung v c s l thuyt
phng php dy hc cc bi luyn tp.
Nghin cu c s l thuyt trc nghim khch quan.
Nghin cu cc yu cu v kin thc v k nng m hc sinh cn t ca
chng trnh ha hc lp 11 THPT (nng cao).
Nghin cu cc th nghim ha hc ca chng trnh ha hc lp 11 THPT
(nng cao).
Xy dng cc bi luyn tp c s dng trc nghim khch quan trn nn cc
m phng cu trc phn t hp cht hu c, cc on phim th nghim hoc
bi tp thc nghim.
T thit k th nghim v t quay cc on phim th nghim dng vo tit
luyn tp.
Thc nghim xc nh kt qu cht lng cc bi luyn tp chng trnh ha
hc lp 11(nng cao).
Xy dng c s l thuyt v bin php thc hin kiu bi luyn tp ny.
4. Khch th v i tng nghin cu
4.1. Khch th nghin cu
Qu trnh dy hc trng trung hc ph thng.
4.2. i tng nghin cu
Cc bi luyn tp thuc chng trnh ha hc lp 11 THPT (nng cao). c bit
lu kiu bi luyn tp c s dng trc nghim khch quan vi ni dung lin quan
n th nghim ha hc, cu trc phn t v danh php hp cht hu c.
5. Phng php lun v phng php nghin cu
5.1. Phng php lun
Da trn nn tng quan im duy vt bin chng v qu trnh nhn thc ca
hc sinh.
5.2. Phng php nghin cu
Phng php tng kt c s l lun.
Phng php iu tra thc tin.
Phng php thc nghim s phm.
Tng hp v x l s kt qu kt qu thc nghim bng thng k ton hc.
6. Gi thuyt khoa hc
Nu nhng bi luyn tp c thit k v s dng tt s gip hc sinh tip thu
tt kin thc, hiu r v gii thch chnh xc cc hin tng xy ra trong cc th
nghim ha hc, lm tt cc cu hi trc nghim khc quan c lin quan n cc
yu t thc nghim, cu trc phn t hp cht hu c, cch gi tn cc hp cht hu
c, qua nng cao c cht lng dy hc mn ha hc lp 11 (nng cao).
7. Gii hn ca ti
Thit k 14 bi luyn tp thuc chng trnh ha hc lp 11 THPT (nng cao),
gm:
+ Bi 5: Luyn tp Axit, baz v mui.
+ Bi 7: Luyn tp Phn ng trao i trong dung dch cc cht in li.
+ Bi 13: Luyn tp Tnh cht ca nit v cc hp cht ca nit.
+ Bi 17: Luyn tp Tnh cht ca photpho v cc hp cht ca photpho.
+ Bi 24: Luyn tp Tnh cht ca cacbon, silic v hp cht ca chng.
+ Bi 29: Luyn tp Cht hu c, cng thc phn t.
+ Bi 32: Luyn tp Cu trc phn t hp cht hu c.
+ Bi 37: Luyn tp Ankan v xicloankan.
+ Bi 44: Luyn tp Tnh cht ca hidrocacbon khng no.
+ Bi 49: Luyn tp So snh c im cu trc v tnh cht ca hidrocacbon
thm vi hidrocacbon no v khng no.
+ Bi 52: Luyn tp Dn xut halogen.
+ Bi 56: Luyn tp Ancol v phenol.
+ Bi 59: Luyn tp Andehit v xeton.
+ Bi 62: Luyn tp Axit cacboxylic.
Trong , do c mt s bi c s dng cc phng php dy hc ging nhau nn
ch thc nghim s phm 11/14 bi (cc bi khng tin hnh thc nghim s phm
l bi 17, 44 v 52). Do di ca lun vn c gii hn nn trong chng 2, tc gi
ch trnh by 8/11 bi thc nghim s phm, 3 bi cn li s dng cc phng
php dy hc tng t s trnh by trong a DVD km theo v 3 bi khng thc
nghim s phm s trnh by phn ph lc.
8. ng gp mi ca lun vn
- V l lun: ng gp c nguyn tc chung v cch vn dng xy
dng cc bi luyn tp.
+ 4 nguyn tc thit k bi luyn tp.
+ 4 phng php dy hc s dng dy hc bi luyn tp.
+ H thng 6 thao tc thc hin khi xy dng mt gio n in t ca bi luyn tp.
- V thc tin: ng gp mt h thng bi luyn tp trong chng trnh ha
hc lp 11 (nng cao), phc v c lc cho cc gio vin trong vic dy hc.
Trong mi bi luyn tp :
+ p dng cc phng php dy hc theo hng hot ng ha ngi
hc, pht huy tnh tch cc, t lc, sng to ca ngi hc, nng cao
hiu qu dy hc.
+ S dng nhng on phim th nghim ngn lm cho bi hc thm sinh
ng, hp dn, to hng th cho hc sinh; ngoi ra cn c tc dng rn
luyn k nng quan st v gii thch cc hin tng th nghim ca hc
sinh (trong c 70 on phim th nghim t thit k, t quay).
+ S dng nhng m hnh phn t hp cht hu c c thit k tnh
hoc ng (xoay 3 chiu trong khng gian) gip hc sinh d dng hn
trong vic hnh dung ra cu trc cc phn t hp cht hu c.
Chng 1
C S L LUN V THC TIN CA TI NGHIN CU
1.1. Nhng nhim v tr c dc ca mn ha hc trong dy hc

trng THPT [22]
1.1.1. Cung cp cho hc sinh nhng c s ca hc thuyt v cc nguyn t ha
hc, v cc cht v c v hu c quan trng nht, v ng dng ca ha hc
trong sn xut v i sng. V mt ny, vic ging dy ha hc phi m
bo cho hc sinh:
- Lnh hi mt cch vng chc, t gic v c h thng nhng s kin, khi
nim c bn, nh lut v hc thuyt ha hc (nh lut tun hon cc
nguyn t ha hc, nhng kin thc m u v l thuyt cu to nguyn t,
thuyt ion, thuyt cu to ha hc) v ng dng c h thng nhng hiu
bit vo trong hc tp, lao ng v trong vic gii quyt nhng vn
thc tin ca cuc sng.
- Tip tc nghin cu ngn ng ha hc v c k nng, k xo t gic p
dng ngn ng ha hc vo vic lp cng thc v phng trnh ha hc;
nm vng k nng v k xo tnh ton theo cng thc v phng trnh.
- Lnh hi c nhng kin thc v cc nguyn tc khoa hc ca nn sn
xut ha hc, v ng dng ca ha hc trong cc ngnh sn xut v quc
phng; rn luyn nhng k xo o lng, tnh ton, thc nghim, pha ch,
ghi chp, m t tra cu v.v tc l c nhng kin thc, k nng v k xo
c tnh cht k thut tng hp v ha hc.
- C thc v vai tr ca ha hc trong s pht trin kinh t x hi nhm
a nn sn xut nh lc hu tin ln nn sn xut ln hin i; hiu r
ng li pht trn kinh t ca ng v Chnh ph ta trong vic ha hc
ha t nc, theo di st nhng thnh tu trong lnh vc ny.
Nh vy l cung cp cho hc sinh mt nn hc vn ha hc trung hc hon
chnh c tnh cht k thut tng hp, trn c s sau khi tt nghip trng ph
thng c th tham gia hiu qu vo cng cuc lao ng sn xut v bo v T quc,
hoc tip tc hc ln cc bc trn.
1.1.2. Hnh thnh hc sinh th gii quan duy vt bin chng, thng qua vic tm
hiu:
- Tnh cht a dng ca cc hnh thc tn ti ca vt cht, tnh cht mu
thun ca cc hnh thc v s chuyn ha t dng ny sang dng khc.
- Tnh cht nhy vt (bc pht) ca cc bin i ha hc ca cc cht do kt
qu ca nhng bin i nh lng trong thnh phn hay cu to ca
chng.
- Mi lin h qua li v pht trin ca cc nguyn t ha hc, s thng nht
trong s a dng ca chng biu hin tp trung trong h thng tun hon
cc nguyn t ha hc.
- Vai tr ca thc tin sn xut v thc nghim khoa hctrong vic ginh ly
c nhng nhng kin thc ha hc chn thc; lch s pht trn ca cc
khi nim, nh lut v hc thuyt ha hc v vai tr ci to i sng x
hi ca nhng kin thc .
1.1.3. Nng cao nhn thc ca hc sinh v vai tr, nhim v ca ha hc i vi
i sng, x hi, kinh t v mi trng.
1.1.4. Gp phn gio dc t tng, o c, lao ng v thm m gio dc
lng yu nc v thc cng ng.
Tm li, vic ging dy ha hc trng ph thng c nhng nhim v cung
cp h thng cc kin thc c bn ; pht trin nng lc nhn thc, hnh thnh
phng php nghin cu khoa hc, gp phn gio dc t tng, o c, th gii
quan cho hc sinh.
1.2. Luyn tp trong dy hc ha hc trng THPT
1.2.1. Khi nim hon thin kin thc, n tp v luyn tp [22], [43]
Khi nim hon thin kin thc:
- Hon thin kin thc l lm sng t thm cc biu tng v vt th v
hin tng nghin cu bng cch phn bit, so snh, i chiu chng,
lm chnh xc su sc thm cc khi nim bng cch tch ring nhng
du hiu bn cht, thit lp mi lin h gia cc khi nim v khi qut
ha hn na cc kin thc thu c.
- Khi hon thin kin thc, kin thc c n tp, lp li nhng hng tp
trung hn vo vic lm chnh xc ha, o su, cng c v vn dng. v
th c th ni vn tt, hon thin kin thc l n tp, cng c v vn
dng kin thc.
Khi nim n tp
- Theo i t in ting Vit trang 1305: n tp: hc li nh, nm
chc.
- Trong dy hc, n tp l lm chnh xc, cng c v h thng ha kin
thc.
Khi nim luyn tp
- Theo i t in ting Vit trang 1067: luyn tp: lm i lm li nhiu
ln, duy tr thng xuyn thng tho, nng cao k nng.
- Trong dy hc, luyn tp l va cng c, h thng ha kin thc va rn
luyn kh nng vn dng kin thc gii quyt cc vn , cc bi ton
c t ra sao cho kh nng gii quyt vn c s dng mt cch
thun thc nht.
1.2.2. Nhn xt v vic dy hc bi luyn tp trong dy hc ha hc trng
THPT
Trong thc t dy hc, nhiu gio vin khng phn bit r mc ch
yu cu ca kiu bi n tp v luyn tp.
- Bi n tp: cng c v h thng ha mt lng kh ln kin thc l
thuyt thun ty nh n tp cui mt chng, n tp cui mt hc k,
n tp cui nm, Khng ch trng nhiu n vic rn luyn k nng
gii quyt vn ca hc sinh.
- Bi luyn tp: va cng c, h thng ha kin thc va rn luyn kh
nng vn dng kin thc gii quyt cc vn mt cch thun thc.
Luyn tp phi c tin hnh thng xuyn.
Nh vy, yu cu ca bi luyn tp v phm vi kin thc s khng
rng bng bi n tp nhng yu cu rn luyn k nng li c xem trng
hn.
C bit c mt s gio vin cn nhm ln gia mt tit luyn tp v mt
tit sa bi tp.
Ngoi ra mt s gio vin khng bo m thi gian dnh cho vic
luyn tp hoc lm vic mt cch hnh thc. V d nh gio vin ch nhc
li, thut li mt cch tm tt nhng iu ging, khng bit dng nhiu
phng php khc nhau gip hc sinh t cng c kin thc v rn luyn
k nng.
1.3. C s l lun v phng php dy hc tch cc
1.3.1. Nhng xu hng i mi phng php dy hc ha hc [29]
Vic i mi phng php dy hc ha hc tp trung theo hai hng sau:
- Phng php dy hc ha hc phi t ngi hc vo ng v tr ch th
ca nhn thc, lm cho h hot ng trong gi hc, rn luyn cho h tp
gii quyt cc vn ca khoa hc t d n kh, c nh vy h mi c iu
kin tt tip thu v vn dng kin thc mt cch ch ng sng to.
- Phng php nhn thc khoa hc ha hc l thc nghim, cho nn phng
php dy hc ha hc phi tng cng th nghim thc hnh v s dng
tht tt cc thit b dy hc gip m hnh ha, gii thch, chng minh cc
qu trnh ha hc.
Nhm hnh thnh c s l lun v m hnh thc tin ca cc xu hng trn,
lm c s cho vic i mi phng php dy hc, cc nh khoa hc
nghin cu, th nghim nhiu m hnh. Sau y l mt s m hnh c bn
lun nhiu nht.
1.3.2. Dy hc hng vo ngi hc (dy hc ly hc sinh lm trung tm)
1.3.2.1. Bn cht ca vic dy hc hng vo ngi hc
- V mc tiu: chun b cho hc sinh thch ng vi i sng x hi, tn trng
nhu cu, hng th, kh nng, li tch ca hc sinh.
- V ni dung: ch trng cc k nng thc hnh vn dng kin thc, nng lc
gii quyt vn thc tin, hng vo s chun b thit thc cho tm kim
vic lm, ha nhp v gp phn pht trn cng ng.
- V phng php: phng php dy hc coi trng vic rn luyn cho hc sinh
phng php t hc, pht huy s suy ngh tm ti c lp hoc theo nhm nh,
thng qua tho lun, th nghim thc hnh, thm nhp thc t. Gio vin quan
tm vn dng vn hiu bit v kinh nghim ca tng c nhn v tp th hc
sinh xy dng bi hc. Gio n c thit k nhiu phng n theo kiu
phn nhnh c gio vin linh hot iu chnh theo din bin ca tit hc,
theo s pht trn ca tng c nhn.
- V hnh thc t chc: hnh thc b tr lp hc thay i linh hot cho ph hp
vi hot ng hc tp trong tit hc, thm ch trong tng phn ca tit hc. C
nhhiu bi c tin hnh trong phng th nghim, cc c s sn xut hoc
ti vin bo tng, trin lm.
- V nh gi: hc sinh t gic chu trch nhim v kt qu hc tp ca mnh,
c tham gia t nh gi v nh gi ln nhau v mc t c cc mc
tiu ca tng giai on hc tp, ch trng mt cha t c so vi mc tiu.
Gio vin hng dn cho hc sinh pht trin nng lc t nh gi t iu
chnh cch hc, khuyn khch cch hc thng minh, sng to, bit gii quyt
nhng vn ny sinh trong cc tnh hung thc t
1.3.2.2. Nhn xt
- y khng phi l mt phng php dy hc c th m l mt quan im, mt
t tng.
- Hc sinh l i tng nhng cng l ch th ca vic hc, v vy ly hc
sinh lm trung tm trong dy hc l mt l thuyt tin b, c tc dng gii
phng nng lc sng to ca hc sinh.
- Tuy nhin, theo c im vn ha, x hi ca nc ta th vic s dng l
thuyt ny cng nn c vn dng mt cch linh hot, kho lo sao cho pht
huy c mt tin b, tch cc ca l thuyt m trnh i theo hng cc oan
l tuyt i ha hng th, nhu cu, hnh vi bit lp ca cc nhn v iu
khng ph hp vi bn cht nn gio dc hng v cng ng ca nc ta.
1.3.3. Dy hc theo hng hot ng ha ngi hc
1.3.3.1. Bn cht ca vic dy hc theo hng hot ng ha ngi hc
- T chc cho ngi hc c hc tp trong hot ng v bng hot ng t
gic, tch cc, sng to, trong vic xy dng phong cch hc tp sng to l
ct li ca vic i mi phng php gio dc ni chung v phng php dy
hc ni ring
- hc sinh hot ng tch cc t gic th cn lm cho hc sinh bit bin nhu
cu ca x hi thnh nhu cu ca bn thn mnh. c t duy sng to th
phi tp luyn hot ng sng to thng qua hc tp. Nh vy, phi t hc
sinh vo v tr ca ngi nghin cu, ngi khm ph chim lnh tri thc mi.
1.3.3.2. Bin php hot ng ha ngi hc trong dy hc ha hc
- Khai thc nt c th mn hc to ra nhiu hnh thc hot ng a dng phong
ph ca hc sinh nh:
- Tng thi gian hot ng ca hc sinh trong gi hc.
- Tng thi gian hot ng tr lc, ch ng ca hc sinh thng qua vic la
chn ni dung v hnh thc s dng cc cu hi, bi tp c s suy lun, vn
dng kin thc mt cch sng to.
1.3.3.3. Nhn xt
- Hot ng ha ngi hc cng khng phi l mt phng php dy hc c
th. Ging nh dy hc hng vo ngi hc, hot ng ha ngi hc
l mt xu hng ch yu, l mt trong cc th nghim ca vic i mi
phng php dy hc.
- Hot ng ha ngi hc cng ch n hng th, li ch ca hc sinh
nhng quan tm nhiu hn n vic t chc cho hc sinh hot ng.
Tm li: Hot ng ha ngi hc v dy hc hng vo ngi hc l nhng
quan im lm c s cho vic i mi phng php dy hc ch khng l
phng php dy hc c th.
1.4. S dng th nghim ha hc theo hng hot ng ha ngi hc [38]
Trong dy hc ha hc, th nghim ha hc thng c s dng chng
minh, minh ha cho nhng thng bo bng li ca gio vin v cc kin thc ha
hc. Th nghim cng c dng lm phng tin nghin cu tnh cht cc cht,
hnh thnh cc khi nim ha hc.
S dng th nghim trong dy hc ha hc c coi l tch cc khi th nghim
ha hc c dng lm ngun kin thc hc sinh khai thc, tm kim kin thc
hoc c dng kim chng, kim tra nhng d on, suy lun l thuyt, hnh
thnh khi nim.
Yu cu s phm ca th nghim ha hc:
- Th nghim phi an ton
- Th nghim phi m bo tnh khoa hc v c kt qu tt (nu tht bi th
nn lm sng t nguyn nhn tht bi)
- Th nghim phi b tr sao cho c lp u quan st c tt.
- Th nghim phi n gin va sc hc sinh.
- S lng th nghim trong mt bi phi hp l.
- Ni dung th nghim phi ph hp vi ch ca bi hc.
1.4.1. S dng th nghim theo phng php nghin cu
Trong dy hc ha hc, phng php nghin cu c nh gi l phng
php dy hc tch cc v n dy hc sinh cch t duy c lp, t lc sng to v c
k nng nghin cu tm ti. Phng php ny gip hc sinh nm kin thc vng
chc, su sc v phong ph c v l thuyt ln thc t. Khi s dng phng php
ny, hc sinh trc tip tc ng vo i tng nghin cu, xut cc gi thit khoa
hc, nhng d on, nhng phng n gii quyt vn v lp k hoch gii ng
vi tng gi thuyt. Th nghim ha hc c dng nh l ngun kin thc hc
sinh nghin cu tm ti, nh l phng tin xc nhn tnh ng n ca cc gi
thuyt, d on khoa hc a ra. Ngi gio vin cn hng dn hot ng ca hc
sinh nh:
- Hc sinh hiu v nm vng vn cn nghin cu.
- Nu ra cc gi thuyt, d on khoa hc trn c s kin thc c.
- Lp k hoch gii ng vi tng gi thuyt.
- Chun b ha cht, dng c, thit b, quan st trng thi cc cht trc khi th
nghim.
- Xc nhn gi thuyt, d on ng qua kt qu ca th nghim.
- Gii thch hin tng, vit phng trnh phn ng v rut ra kt lun.
S dng th nghim theo phng php nghin cu s gip hc sinh hnh thnh
k nng nghin cu khoa hc ha hc, k nng pht hin v gii quyt vn .
1.4.2. S dng th nghim nu vn
Trong dy hc nu vn , khu quan trng l xy dng bi ton nhn thc,
to ra tnh hung c vn . Trong dy hc ha hc ta c th dng th nghim ha
hc to ra mu thun nhn thc, gy ra nhu cu tm kim kin thc mi trong
hc sinh. Khi dng th nghim to tnh hung c vn , gio vin cn nu ra vn
nghin cu bng th nghim, t chc cho hc sinh d on kt qu th nghim, hin
tng s xy ra trn c s kin thc c ca hc sinh, hng dn hc sinh tin
hnh th nghim, hin tng th nghim khng ng vi iu d on ca a s hc
sinh. Khi s to ra mu thun nhn thc, kch thch hc sinh tm ti gii quyt
vn . Kt qu l hc sinh nm vng kin thc, tm ra con ng gii quyt vn
v c nim vui ca s nhn thc.
Vic gii quyt cc bi tp nhn thc do th nghim ha hc to ra s gip
hc sinh tm ra kin thc mi mt cch vng chc v c nim vui ca ngi khm
ph. Trong qa trnh gii quyt vn c th t chc cho hc sinh tho lun a ra
d on, nu ra nhng cu hi xut hin trong t duy ca hc sinh. S dng th
nghim theo phng php nu vn c nh gi c mc tch cc cao.
1.4.3. S dng th nghim ha hc do hc sinh t lm [22]
Th nghim do hc sinh t lm c ngha to ln trong dy hc ha hc. Hnh
thc th nghim ny l mt phng php dy cho hc sinh cch thc t duy hp l,
rn luyn kh nng suy ngh c lp, sng to, rn luyn cc k nng k xo th
nghim, rn luyn kh nng quan st v gii thch cc hin tng ha hc.
Hin nay ngi ta thng s dng hai phng php trong khi hng dn hc
sinh t lm th nghim: phng php nghin cu v phng php minh ha. Trong
, phng php nghin cu c nh gi l phng php dy hc tch cc: hc
sinh phi ginh ly kin thc qua t duy c lp, sng to hoc hot ng thc
hnh. Nh s hng dn ca gio vin, hc sinh c t vo iu kin, hon cnh
phi t ginh ly kin thc.
Yu cu i vi phng php nghin cu trong th nghim t lm ca hc
sinh gm:
- Gii thch c mc ch ca th nghim.
- Hc sinh ra gi thuyt.
- t k hoch tin hnh th nghim.
- Lp dng c tin hnh th nghim.
- Thc hin th nghim, quan st, ghi chp.
- Gii thch v rt ra kt lun t s quan st.
- ng dng cc kt qu thu c.
i vi gio vin, khi hng dn hc sinh lm th nghim cn:
- Cho cc em bit tc dng ca tng loi dng c tp dn cho cc em
ch ng lp rp cc dng c theo yu cu thc nghim.
- Rn luyn cho cc em thao tc s dng ng cch vi tng loi dng c
th nghim c an ton v bo v mi trng.
S dng cc th nghim ha hc do hc sinh t lm theo phng php
nghin cu lm cho hc sinh hc tp hng th hn, kin thc su sc, bn vng
hn, kh nng quan st v gii quyt vn ca hc sinh c nng cao. Ngoi ra
do t tay lm th nghim hc sinh cn c rn luyn tc phong lm vic nghim
tc, cn thn, trung thc.
1.5. Trc nghim khch quan v s dng trc nghim khch quan trong dy
hc kiu bi luyn tp ha hc trng THPT
1.5.1. Khi nim trc nghim khch quan [16],[33]
Theo GS Dng Thiu Tng: Mt dng c hay phng thc h thng nhm
o lng mt mu cc ng thi tr li cu hi: thnh tch ca cc c nhn nh
th no khi so snh vi nhng ngi khc hay so snh vi mt lnh vc cc nhim
v d kin
Theo GS.Trn B Honh: Test c th tm dch l phng php trc nghim,
l hnh thc c bit thm d mt s c im v nng lc, tr tu ca hc sinh
(thng minh, tr nh, tng tng, ch ) hoc kim tra mt s kin thc, k
nng, k xo ca hc sinh thuc mt chng trnh nht nh.
Ti nay, ngi ta hiu trc nghim l mt bi tp nh hoc cu hi c km theo
cu tr li sn yu cu hc sinh suy ngh ri dng k hiu n gin quy c
tr li.
1.5.2. Cch son tho bi tp trc nghim khch quan s dng khi dy hc cc
bi luyn tp
- S lng cu hi va phi, ph hp vi s phn chia thi gian ca tit hc.
- Ni dung cu hi bm st cc kin thc trng tm cn ghi nh.
- C cc dng cu hi:
Cu hi mang ni dung l thuyt thun ty: nhng cu hi ny ch yu
gip hc sinh n li cc kin thc trng tm ca bi hc.
Cu hi bi ton: nhng cu hi ny gip hc sinh rn luyn k nng gii
bi tp.
Cu hi lin quan n cc hin tng ha hc: nhng cu hi ny, nu c
th th i km vi cc on phim th nghim: hc sinh xem phim v t ni
dung phim rt ra cu tr li. Loi cu hi ny s gip hc sinh khc su
kin thc, hiu bi cch su sc hn nh tn mt thy cc hin tng ha
hc xy ra v trnh hiu sai, hiu l m hoc mau qun.
1.6. Mt s hnh thc t chc dy hc kiu bi luyn tp thuc chng trnh
ha hc lp 11 THPT (nng cao) theo hng hot ng ha ngi hc
1.6.1. Dy hc theo hot ng [29]
Ni dung:
Dy hc theo hot ng l hnh thc t chc dy hc trong gio vin hng
dn cho hc sinh tham gia cc qu trnh nhn thc th hin bng cc cng vic c
th m hc sinh cn tham gia t tm ra kin thc cho mnh. Dy hc theo hot
ng c th tin hnh trong bi ln lp hoc ngoi bi ln lp.
ngha:
- i vi gio vin: gio vin hot ng ha ngi hc (hc sinh)
- i vi ngi hc: Trong qu trnh tham gia cc hot ng, ngi hc
ch ng tip thu kin thc, k nng.
Hn ch:
Khi thit k bi ln lp theo hot ng, gio vin t ra mc ch chung, ra
nhng bi tp c mc phc tp v khi lng nh nhau ng thi cho tt c hc
sinh, gii hn cng vic ca hc sinh trong cng thi gian, ta gi l hot ng ng
lot. Trong hot ng ng lot, cc hc sinh lm vic ng thi. Nhng trn thc
t lp hc hin nay thng bao gm bn trnh hc sinh c sc hc khc nhau:
yu, trung bnh, kh v gii. Khi dy hc gio vin phi son bi ln lp cho ph
hp vi i tng hc sinh m mnh dy, do vy hot ng ng lot thng ch
trng vo trnh hc sinh chim a s trong lp. V th c mt s hc sinh hot
ng chm hn v mt s hc sinh hot ng vt ln trc cc bn, nn trn thc
t khng c s hot ng ng lot cho c lp. Mt khc s giao lu hot ng
y th hin ch yu gia gio vin v hc sinh; cn giao lu gia hc sinh vi
nhau trong qu trnh hnh thnh kin thc hu nh khng c.
1.6.2. Dy hc cng tc trong nhm nh
Ni dung:
Dy hc cng tc trong nhm nh l hnh thc t chc dy hc trong qu
trnh nhn thc c tin hnh thng qua hot ng ca cc hc sinh trong nhm
theo mt k hoch c gio vin giao ph. Dy hc cng tc trong nhm nh c
th tin hnh trong bi ln lp hoc ngoi bi ln lp.
ngha:
- i vi gio vin: Gio vin hot ng ha ngi hc.
- i vi ngi hc: trong qu trnh tham gia cc hot ng, ngi hc
ch ng tip thu kin thc, k nng. C th trao i, h tr nhau trong
qu trnh khm ph kin thc mi. C th t nh gi hoc nh gi ln
nhau v kin thc ng hay sai.
Hn ch:
Dy hc cng tc trong nhm nh trong bi ln lp thng ph hp vi bi ln
lp c kin thc cn hc ngn, bi luyn tp, bi thc hnh ha hc m ni dung
gm mt s th nghim nh, kt qu th nghim nhanh.
1.6.3. Dy hc bng tr chi
Ni dung:
Dy hc bng tr chi l hnh thc t chc dy hc trong qu trnh nhn
thc c tin hnh thng qua cc cu hi hoc bi tp c thit k di dng cc
tr chi. Dy hc bng tr chi c th tin hnh trong bi ln lp hoc ngoi bi
ln lp.
ngha:
- i vi gio vin: Gio vin hot ng ha ngi hc.
- i vi ngi hc: trong qu trnh tham gia cc hot ng, ngi hc
ch ng tip thu kin thc, k nng. C th trao i, h tr nhau trong
qu trnh khm ph kin thc mi. C th t nh gi hoc nh gi ln
nhau v kin thc ng hay sai. Tr chi c tc dng ha ng su rng
v thu ht mc tp trung ca hc sinh m khng mt phng php
no snh c. Hn th na, mi quan tm v hot ng ca hc sinh
th hin qua tit hc c tr chi lm tng cm tnh ca cc em i vi
mn hc v thy c.
Hn ch:
Dy hc bng tr chi trong bi ln lp thng ph hp vi bi ln lp c
kin thc cn hc ngn, bi luyn tp, bi thc hnh ha hc m ni dung gm mt
s th nghim nh, kt qu th nghim nhanh.
Dy hc bng tr chi i hi gio vin phi c s chun b cng phu, tn
nhiu thi gian, cng sc. Ngoi ra s hng th ca hc sinh khi tham gia cc
1.7. Thc trng s dng trc nghim khch quan c ni dung lin quan n
th nghim ha hc khi dy hc cc bi luyn tp
1.7.1. Mc ch iu tra
- Nm c cc phng php dy hc cc gio vin thng s dng khi dy
hc kiu bi luyn tp trong chng trnh ha hc trng THPT.
- Nm c mc s dng cc on phim th nghim v cc cu hi trc
nghim ca gio vin khi dy hc cc bi luyn tp trong chng trnh ha
hc trng THPT.
1.7.2. i tng, phng php iu tra
- Phng php iu tra: Dng phiu iu tra, quan st, phng vn.
i tng iu tra: cc gio vin dy mn ha hc cc trng THPT a bn
thnh ph H Ch Minh.
Bng 1.1. Danh sch cc trng c iu tra
STT Tn trng Ghi ch

1 Trn i Ngha
Trng THPT chuyn
2 L Hng Phong
3 Bi Th Xun
4 Trng Vng
5 Nng khiu th dc th thao
6 Nguyn Th Minh Khai Trng THPT cng lp
7 Nguyn Tri
8 Tn Phong
9 Gia nh
10 Nguyn Cng Tr
11 Ph Nhun
12 V Th Su
13 Thanh a
14 L Minh Xun
15 Tn Bnh
16 Nguyn Hu Tin
17 Th Thim
18 Trng Chinh
19 L Qu n
20 Trn Khai Nguyn
Trng THPT cng lp
21 Nam K Khi Ngha v t ch ti chnh v
trng THPT bn cng
22 Ernst Thlman
23 Lng Th Vinh
24 Long Thi
25 Nguyn Khuyn
26 Trng Vnh K
Trng THPT dn lp
27 Hng c
v t thc
28 An ng
29 Nguyn Hu
- S phiu thu c: 116
- S trng c iu tra: 29
1.7.3. Kt qu iu tra
Bng 1.2. Kt qu iu tra thc trng
Cu Ni dung S gio vin T l %

Khi dy hc cc thy (c) c phn bit r gia
tit n tp v tit luyn tp khng?
Cu - Phn bit rt r. 48 40,86 %
1 - Phn bit khng c r lm. 33 28,69%
- C lc phn bit, c khi khng. 25 21,74%
- Khng phn bit. 10 8,71%
Thy (c) thng dy mt tit luyn tp nh th
no?
- Ging nh mt tit sa bi tp. 50 43,10 %
- Ging nh mt tit n tp. 24 20,69 %
- Khc vi cc tit n tp v sa bi tp. 42 36,21 %
kin do gio vin a ra l:
n kin thc c bn, trng tm bi, lm bi
tp p dng v m rng.
Tng hp li cc kin thc quan trng cho
Cu hc sinh nm, c nhng bng so snh, tng
2 hp cho hc sinh d hiu, d hc. Nhng
chng quan trng c th cho hc sinh
chia t tng hp sau gio vin sa li
cho hon chnh.
Lu nhiu hn ti rn luyn kin thc
trng tm v k nng.
n tp: phng php s dng l m thoi
gi m theo hng pht huy tnh tch cc.
Luyn tp: ch yu hc sinh vn dng kin
thc lm bi tp.
Khi dy hc bi luyn tp, thy (c) c s dng
cc cu hi trc nghim khch quan khng?
- Khng bao gi s dng.
Cu
- Thnh thong c s dng. 09 7,76 %
3
- Thng xuyn s dng. 72 62,07 %
- Rt thng xuyn s dng. 30 25,86 %
05 4,31 %
Cc cu hi khch quan s dng trong bi luyn
tp c ni dung lin quan n cc th nghim
Cu ha hc khng?
4 - Khng lin quan. 09 7,76%
- Thnh thong c lin quan. 86 74,14%
- Thng xuyn c lin quan. 21 18,10%
Thy (c) c s dng th nghim (gio vin
biu din hoc hc sinh t lm) khi dy hc cc
bi luyn tp khng?
Cu
- Rt thng xuyn. 03 2,59%
5
- Thng xuyn. 11 9,48%
- Thnh thong. 63 54,31%
- Khng bao gi. 39 33,62%
Khi dy hc, nu cn s dng th nghim thy
(c) thng dng cc th nghim
- do GV biu din. 75 49,67%
- do HS t lm ti lp. 30 19,87%
Cu
- cho HS xem cc on phim th nghim. 36 23,84%
6
- cch khc. 10 6,62%
kin ca gio vin:
Kt hp gia th nghim do gio vin biu
din v hc sinh t lm.
Ty vo trng hp c th s biu din hay
chiu phim.
Gio vin hng dn c th hc sinh d
hnh dung.
Theo kin thy (c), vic a cc on phim
th nghim ngn vo vic dy hc bi luyn tp
l
Cu
- rt cn thit. 09 7,76%
7
- cn thit. 56 48,28%
- khng cn thit lm. 49 42,24%
- hon ton khng cn thit. 02 1,72%
Nu c th a thm cc on phim th nghim
ngn vo dy hc bi luyn tp s c tc dng
g? (GV c th chn nhiu kin)
- Lm cho tit hc sinh ng hn, hc sinh 67 26,48%
hng th hn vi mn ha hc.
- Gip hc sinh nm vng kin thc hn. 56 22,13%
- Gip hc sinh rn luyn k nng quan st v 74 29,25%
gii thch cc hin tng ha hc.
Cu
- Gip hc sinh rn luyn k nng thc hnh 46 18,19%
8
th nghim.
- kin khc. 10 3,95%
Cc kin do GV a ra:
ng vi tt c cc kin trn.
Nhn mnh li mt no hay iu chnh
mt g m hc sinh hiu sai hay l l.
S dng cc on phim th nghim s an
ton cho gio vin v hc sinh.
Vic a th nghim vo gi luyn tp s rn
cc k nng th nghim, do c tc dng tch
cc nh cc kin a ra nhng hi mt
thi gian ca gio vin(nh chun b trc
tit hc), mt thi gian trn lp ca hc sinh
v trong cc thi phn th nghim chim t
l khng ng k nn gio vin t s dng th
nghim trong gi luyn tp.
l mn ha hc th nn thc hnh th
nghim biu din trc tip, hc sinh c
tn mt thy ha cht v cc phn ng ha
hc. Lm nh th c sc thuyt phc hn,
hc sinh hiu r v nm su kin thc.
PHN TCH KT QU
- C 48 GV (40,86 %) cho rng khi dy hc tit luyn tp th phn bit rt r
gia tit n tp v tit luyn. Nhng c 50 GV (43,10 %) thng dy mt tit
luyn tp ging nh mt tit sa bi tp, v c 42 GV (36,21 %) thng dy
mt tit luyn tp khc vi cc tit n tp v sa bi tp.
- C 30 GV (25,86 %) khi dy hc bi luyn tp thng xuyn s dng cc
cu hi trc nghim khch quan nhng ch c 21 GV (18,10%) s dng cu
hi khch quan trong bi luyn tp c ni dung thng xuyn c lin quan
n cc th nghim ha hc.
- C 63 GV (54,31%) thnh thong c s dng th nghim (gio vin biu din
hoc hc sinh t lm) khi dy hc cc bi luyn tp v c 39 GV (33,62%)
khng bao gi s dng th nghim (gio vin biu din hoc hc sinh t lm)
khi dy hc cc bi luyn tp.
- C 36 GV (23,84%) khi dy hc, nu cn s dng th nghim thy (c)
thng cho HS xem cc on phim th nghim nhng ch c 2 GV (1,72%)
ng vi kin cho rng vic a cc on phim th nghim ngn vo vic
dy hc bi luyn tp l hon ton khng cn thit.
- Tt c cc kin u cng nhn, nu c th a thm cc on phim th
nghim ngn vo dy hc bi luyn tp s c nhiu tc dng tch cc nh:
lm cho tit hc sinh ng hn, hc sinh hng th hn vi mn ha hc, gip
hc sinh nm vng kin thc hn, gip hc sinh rn luyn k nng quan st
v gii thch cc hin tng ha hc, gip hc sinh rn luyn k nng thc
hnh th nghim.
TM LI
Kt qu iu tra cho thy trong thc t, phn nhiu gio vin khi dy hc tit
luyn tp cha c s phn bit r rng v phng php so vi tit bi tp. Vic s
dng trc nghim khch quan khi dy hc tit luyn tp tuy c s dng nhiu
nhng cc cu hi c ni dung lin quan n cc hin tng th nghim cn c s
dng rt t. c bit th nghim ha hc, nht l cc on phim v th nghim ha
hc rt t khi c s dng khi dy hc cc tit luyn tp.
Vic xy dng mt h thng gio n in t dy hc cc bi luyn tp
theo hng hot ng ha ngi hc di y s l mt th nghim, mt gi gip
gio vin dy hc cc tit luyn tp mt cch sinh ng hn, hot ng ha ngi
hc tt hn.
Kt lun chng 1
Chng 1 tng kt cc c s l lun v tng kt iu tra thc tin ca ti

nghin cu, qua chng ti nhn thy vic dy hc cc bi luyn tp ha hc
trong trng THPT cha thc s c cc gio vin ch trng u t v phng
php ging dy nn hiu qu ca vic dy hc cha cao.
Qua vic nghin cu cc c s l lun, chng ti rt ra cc nh hng
thit k cc bi luyn tp theo hng hot ng ha ngi hc nh sau:
+ Vn dng 4 nguyn tc thit k bi luyn tp ( S trnh by chng 2).
+ p dng 4 phng php dy hc chnh s dng dy hc bi luyn tp l
cc phng php:
- Dy hc bng cc hot ng.
- Dy hc bng tr chi.
- Dy hc bng hot ng nhm nh.
- m thoi gi m.
+ H thng 6 thao tc thc hin khi xy dng mt gio n in t ca bi luyn tp
(S trnh by chng 2).
Chng ti s da trn cc c s l lun v thc tin ca qu trnh dy hc ha hc
trng THPT cng nh nhng nh hng va rt ra thit k mt h thng cc bi
luyn tp thuc chng trnh Ha hc lp 11 THPT ( nng cao) theo hng hot ng ha
ngi hc, trong c phi hp s dng:
- cc cu hi trc nghim khch quan vi ni dung lin quan n th nghim
ha hc ( th nghim ha hc c s dng nhiu nht di dng cc on
phim th nghim ngn;
- cc m phng ha hc v m hnh phn t hp cht hu c;
Qua lm cho bi hc sinh ng, li cun hn v gip hc sinh rn luyn cc k
nng quan st, t duy t v gii quyt vn .
Chng 2
THIT K CC BI LUYN TP THUC CHNG TRNH
HA HC LP 11 THPT (NNG CAO) THEO HNG
HOT NG HA NGI HC
2.1. Cc nguyn tc thit k bi luyn tp

Cc bi luyn tp l nhng bi hc c phm vi kin thc kh rng, nhng
l nhng kin thc hc sinh bit, v vy cch xy dng bi hc c th rt linh
hot trnh ri vo cch hc ging nh mt tit sa bi tp hay mt tit n tp
thng thng.
C th p dng nhiu hnh thc khc nhau cho cc tit luyn tp li cun
s ch ca hc sinh v tng cng hot ng ca ngi hc.
Thit k cc bi luyn tp cn ch trng cc nguyn tc sau:
- Nguyn tc 1: m bo p ng y cc mc ch v yu cu ca bi
hc.
- Nguyn tc 2: Tng cng cc cch thc hot ng ha ngi hc
nhng cn ph hp vi trnh hc sinh.
- Nguyn tc 3: S dng phi hp v linh hot cc phng php dy hc
khc nhau hot ng ha ngi hc.
- Nguyn tc 4: Tng cng s dng cc phng tin v dng dy hc
ng thi kt hp s dng cng ngh thng tin mt cch hp l.
V d:
+ Vi cc bi: Bi 5: Luyn tp: Axit, baz v mui; Bi 13: Luyn
tp: Tnh cht ca nit v cc hp cht ca nit; Bi 29: Cht hu
c, cng thc phn t; Bi 56: Ancol, phenol
Cc bi ny c s lng kin thc trng tm kh nhiu v quan trng.
Ngoi ra mt s bi c cc kin thc kh mi m i vi hc sinh, do
m bo cho hc sinh nm c tht y cc kin thc ny
chng ti s dng phng php dy hc bng cc hot ng. Tuy
nhin tng cng s hot ng ca hc sinh, chng ti cng kt hp
thm phng php hot ng nhm nh bng cch giao cho hc sinh
chun b trc mt s cng vic nh v ln lt cc nhm hc sinh
s trnh by kt qu cng vic ca mnh trc lp. Sau c lp cng
nhau nhn xt, ng gp kin rt kinh nghim.
+ Vi cc bi Bi 7: Luyn tp: Phn ng trao i trong dung dch
cc cht in li; Bi 17: Luyn tp: Tnh cht ca photpho v cc
hp cht ca photpho; Bi 32: Luyn tp: Cu trc phn t hp
cht hu c; Bi 49: Luyn tp: So snh c im cu trc v tnh
cht ca hidrocacbon thm vi hidrocacbon no v khng no; Bi
59: Andehit v xeton
Cc bi ny kin thc trng tm khng nhiu hoc cng khng qu
mi m vi hc sinh nhng li i hi hc sinh vn dng tht tt cc
kin thc ny vo nhng tnh hung a dng. V vy chng ti s
dng phng php tr chi khi thit k bi luyn tp ny. Trong tr
chi, chng ti a ra nhiu tnh hung khc nhau rn luyn cho
hc sinh vn dng kin thc l thuyt vo thc t mt cch linh hot
v nhun nhuyn.
+ Vi cc bi: Bi 24: Luyn tp: Cacbon, silic v hp cht ca chng;
Bi 62: Axit cacboxylic.
Cc bi ny phn kin thc trng tm mang tnh cht tng kt nhiu
nn ngoi phng php dy hc bng cc hot ng, chng ti s
dng thm phng php hot ng nhm nh nhng nhng hot ng
ny bc u mang tnh cht ca hot ng nghin cu khoa hc.
Trong cc nhm hc sinh c lm nhng bi tp nghin cu khoa
hc nho nh cc em lm quen dn vi vic nghin cu khoa hc.
+ Vi cc bi: Bi 37: Luyn tp: Ankan v xicloankan; Bi 44: Luyn
tp: Hidrocacbon khng no; Bi 52: Luyn tp: Dn xut Halogen.
cc bi ny, chng ti s dng ch yu phng php dy hc bng
hot ng nhng c ginh nhiu thi gian cho hc sinh tho lun
nhm xy dng bng tng kt tnh cht (bc u cho hc sinh lm
quen vi vic xy dng grap). Cui bi hc c th s dng thm mt
tr chi nh tng cng hn na hot ng ca hc sinh.
Ring phng php m thoi gi m c kt hp s dng trong tt
c cc bi luyn tp gip hc sinh tm hiu v gii quyt vn mt
cch nhanh chng, chnh xc.
2.2. Cc phng php thc hin chnh khi dy bi luyn tp
- Phng php 1: Phng php tr chi: y l phng php s gy c
s ch v ho hng hc sinh.
- Phng php 2: Phng php hot ng nhm: hc sinh ch ng hn
trong hc tp v tp thi quen lm vic tp th. C th phi hp a
thm vo nhng bi tp dng nghin cu khoa hc gip hc sinh lm
quan vi vic nghin cu khoa hc.
- Phng php 3: Phng php dy hc bng cc hot ng: gio vin d
dng kim tra c qu trnh lm vic ca hc sinh v m bo p ng
y mc ch, yu cu ca bi hc.
- Phng php 4: Phng php m thoi gi m: mt cch hiu qu
gio vin gip hc sinh tm hiu v gii quyt vn mt cch nhanh
chng, chnh xc.
2.3. Cc thao tc thc hin
2.3.1. Thit k kch bn
- Xy dng kch bn ca bi hc da trn mc ch v yu cu ca bi
hc.
- Nu s dng phng php tr chi th phi thit k xem tr chi gm
my vng (my phn), mi vng ni dung chnh hoc cch chi l g,
xy dng lut chi v h thng im ca mi vng.
- Xy dng bng tng kt kin thc trng tm ca bi hc.
2.3.2. Thit k h thng cu hi
- Da trn kch bn c m xy dng cc cu hi sao cho h thng
cu hi lm bt c kin thc trng tm v cc yu cu cn t
c ca bi hc.
- Cu hi c th c xy dng di hnh thc trc nghim khch quan
hoc t lun hay bi ton ha hc.
2.3.3. Thit k cc on phim th nghim
- Da trn h thng cu hi, thit k cc th nghim ha hc phc v
cho bi hc sao cho va p ng c ni dung bi hc va p ng
cc yu cu ca mt th nghim ha hc nh k thut tin hnh, cc
thao tc, kt qu.
Lu : phim th nghim s dng trong dy hc tit luyn tp nn xy
dng khc vi phim th nghim s dng khi dy kin thc mi. Nn
xy dng th nghim nh nu mt vn hc sinh suy ngh v vn
dng cc kin thc c sn gii thch.
- Ghi hnh th nghim, lng ting, dng phim v x l phim bng cc
phn mm Adobe Premiere Pro 2.0, Gold Wave Editor v FastStone
Capture.
2.3.4. Thit k cc m hnh phn t
Da trn h thng cu hi, thit k cc m hnh phn t hp cht hu
c bng phn mm Chemoffice Ultra 2008.
2.3.5. Thit k cc m phng ha hc
Da trn h thng cu hi, thit k cc m phng ha hc bng phn
mm Macromedia Flash 8.
2.3.6. Thit k gio n in t
Tng hp h thng cu hi, cc phim th nghim, cc m hnh v m
phng ha hc xy dng gio n in t trn phn mm Microsof
Powerpoin 2007.
2.4. Thit k cc bi luyn tp thuc chng trnh ha hc lp 11 THPT (nng
cao) theo hng hot ng ha ngi hc
Do di lun vn c gii hn nn y ti xin php ch trnh by 8/11 gio
n c thc nghim s phm, cn li cc gio n khc xin xem thm trong a
DVD km theo v trong phn ph lc.
2.4.1. Bi 5: Luyn tp AXIT, BAZ V MUI

A. MC TIU BI HC
1. V kin thc
Cng c kin thc v phn ng trao i ion trong dung dch cc cht in li.
2. V k nng
Rn luyn k nng vit phng trnh ha hc v phng trnh in li.
3. V tnh cm, thi
Hc sinh lm quen vi vic chun b trc nh cho tit hc mi.
Hc sinh tp dn vi vic ch ng chim lnh kin thc trong hc tp.
B. CHUN B - DNG DY HC
1. Chun b
- Gio vin chia hc sinh trong lp thnh 4 nhm. Chun b cc yu cu cho
cc nhm hc sinh.
- Cng vic ca cc nhm:
Nhm 1: Chun b bng tm tt cc kin thc v
Axit, baz, cht lng tnh, mui.
Ka, Kb, tch s ion ca nc.
Gi tr [H+] v pH ca dung dch.
Cht ch th mu.
Thit k bng tm tt di dng s hoc bng.
Chun b bi trnh chiu trn powerpoint v c ngi i din trnh
by.
Nhm 2: Chun b mt bi tp l thuyt (dng t lun) v axit, baz
hoc mui.
Chun b bi gii tm tt.
Trnh by bi v bi gii trn powerpoint v c ngi i din trnh by.
Nhm 3: Chun b mt bi tp l thuyt (dng t lun) v hp cht
lng tnh.
Nhm 4: Chun b mt bi tp l thuyt (dng t lun) v pH dung dch.
2. dng dy hc
Cc on phim th nghim: Zn(OH)2 tc dng vi HCl v vi NaOH;
Ca(HCO3)2 tc dng vi HCl v vi Ca(OH)2; dung dch BaCl2 tc dng vi
dung dch AgNO3 v vi dung dch Na2SO4; cc dung dch HCl, NaOH,
NaCl tc dng vi qu tm.
M phng H2O nhn v nhng proton.
Gio n in t.
C. PHNG PHP DY HC
Dy hc bng hot ng, dy hc bng hot ng nhm nh, phng php
nghin cu, m thoi gi m.
D. TIN TRNH GING DY
Ni dung Hot ng ca gio vin v hc sinh
Hot ng 1: Luyn tp khi nim axit, baz, mui, Ka, Kb.
- Hc sinh nhm 1 trnh by phn
chun b ca nhm mnh.
- Cc nhm khc lng nghe, sau t
cu hi cho nhm 1 tr li.
- Gio vin nghe v a ra nhn xt
hoc gi nhm 1 tr li cu hi
ca hc sinh cc nhm khc.
- Sau khi nhm 1 trnh by xong, gio
vin dng h thng cu hi chun
b trc gip hc sinh h thng
ha kin thc mt ln na.
1 GV: Cho HS quan st on m phng

Quan st on m phng sau:
H2O nhn H+ ca HCl v cu hi:
Trong on m phng trn, H2O ng
vai tr l g?
HS: Quan st v tr li: H2O ng vai
Trong on m phng trn, H2O ng vai tr l
A. Axit C. Cht lng tnh
tr l Baz.
B. Baz D. Cht trung tnh
GV hi thm: V sao H2O l Baz?
HS: V H2O nhn H+.
GV hi: l theo quan im no?
HS tr li: Theo quan im Bronsted
GV hi: C th nh ngha theo quan
im khc khng? l g?
HS: C th nh ngha baz theo
Ahrenius: Baz l cht khi tan trong
nc phn li ra ion OH-.
2 GV: Cho HS quan st on m phng
Quan st on m phng sau:
H2O nhng H+ cho NH3v t cu
hi: Trong on m phng trn, H2O
ng vai tr l g?
HS: Quan st v tr li: H2O ng vai
Trong on m phng trn, H2O ng vai tr l
A. Axit C. Cht lng tnh
tr l Axit
B. Baz D. Cht trung tnh
GV hi thm: V sao H2O l Axit?
HS: V H2O nhng H+.
GV hi: l theo quan im no?
HS tr li: Theo quan im Bronsted
GV hi: C th nh ngha theo quan
im khc khng? l g?
HS: C th nh ngha Axit theo
Ahrenius: Axit l cht khi tan trong
nc phn li ra ion H+.
3 GV cho HS quan st on phim th
Quan st on phim th nghim sau:
nghim cht Z ln lt tc dng vi:
dung dch AgNO3 v Na2SO4 v t
cu hi: Z l cht g?
HS quan st phim v tr li cu hi:
Cht Z trong th nghim trn l :
A. (NH4) 2SO4 C. BaCl2
Z l BaCl2.
B. Ba(NO3) 2 D. NaHCO 3
GV hi: BaCl2 l thuc loi hp cht
no? Axit, baz hay mui?
HS tr li: L mui.
GV yu cu HS nu khi nim mui.
GV link n slide c bng tng kt
(1): cng HS m thoi xy dng
s tng kt.
4 GV tr li cu hi s 4.
HS quan st th nghim th kh nng
dn in ca 3 dung dch axit: HCl,
CH3COOH v HCOOH cng nng
Hng s phn li Ka ca cc dung dch axit CH3 COOH, HCOOH,
mol. T so snh Ka ca cc dung
HCl trong th nghim trn c gi tr:
A. KCH > KHCOOH > KHCl C. KHCl > KHCOOH > KCH
dch.
3COOH 3 COOH
B. K HCOOH > K CH > KHCl D. KHCl > KCH > KHCOOH
3 COOH 3 COOH
5 GV: Cho phng trnh in li ca

axit CH3COOH v yu cu HS chn
CH3COOH CH3COO + H+
Biu thc hng s phn li no sau y l ng ? biu thc hng s phn li no l
A. Ka =
[H+ ][CH3COO- ]
[CH3 COOH]
C. Kb =
[H+ ][CH3COO- ] ng?
[CH3COOH]
B. Ka =
[CH3COOH]
D. K a =
[H+ ]
HS tr li
[H+ ][CH3COO- ] [CH3 COOH]
6 GV: Cho HS bit Ka ca 4 axit H3PO4,

Cho cc axit sau:
HOCl, CH3COOH v H2SO4 v yu
(1). H3PO4 (Ka = 7,6 .10 3) (2). HOCl (Ka = 5 .10 8)
cu HS: Cho bit dy no sp xp
(3). CH3COOH (Ka = 1,8 .10 5) (4). H2SO4 (Ka = 10 2)
Dy no sp xp mnh cc axit theo th t tng dn?

mnh cc axit theo th t tng dn.
A. (2) < (3) < (1) < (4) HS tr li
B. (4) < (2) < (3) < (1)
C. (1) < (2) < (3) < (4)

GV link n slide c bng tng kt
D. (3) < (2) < (1) < (4) (1): cng HS m thoi xy dng
s tng kt.
- Hc sinh nhm 3 nu cu hi ca
nhm mnh.
- Cc nhm khc lng nghe, tho lun
sau tr li cu hi ca nhm 3.
- Gio vin nghe v a ra nhn xt.
Hot ng 2: Luyn tp khi nim cht lng tnh.

nghim cht X tc dng vi dung dch
HCl v dung dch NaOH.
GV t cu hi: Trong th nghim
trn, hp cht X th hin tnh g?
(1). Trong th nghim trn, hp cht X th hin tnh:
A. Axit C. Lng tnh

HS quan st th nghim v tr li: X
B. Baz D. Trung tnh
l hp cht lng tnh.
GV yu cu HS nu khi nim th no
l hp cht lng tnh.
7 GV t cu hi: Trong th nghim
trn, hp cht X l cht no?
HS tr li: L Zn(OH)2
(2). Trong th nghim trn, hp cht X l:
A. BaCl2
B. CaCO3
C. Ca(OH) 2
D. Zn(OH)2
GV hi: ti sao X l Zn(OH)2.
HS tr li
7 GV yu cu HS ln bng vit phng

trnh ca cc phn ng ha hc xy ra
(3). Vit phng trnh ca cc phn ng xy ha hc ra trong th nghim trn v cho bit
trong th nghim trn. Trong th nghim trn, phn
ng no Zn(OH)2 l axit, l baz (theo Bronsted)? V
sao?
phn ng no Zn(OH)2 l axit, l baz
theo Bronsted v gii thch v sao.
Tr li
HS ln bng vit phng trnh v tr
li cu hi
Zn(OH) 2 + HCl :
Zn(OH)2 + 2HCl ZnCl2 + 2H2O

GV cho HS xem phn tr li v b
Trong phn ng ny, X (Zn(OH)2) l baz v nhn proton sung thm kin thc
Zn(OH) 2 + NaOH :
Zn(OH)2 + 2NaOH Na2ZnO2 + 2H2O
Hoc: H2ZnO2 + 2NaOH Na2ZnO2 + 2H2O
Trong phn ng ny, X (Zn(OH)2) l axit v nhng proton

nghim cht Y tc dng vi dung dch
HCl v dung dch Ca(OH)2.
trn, hp cht Y th hin tnh g? Ti
(1). Trong th nghim trn, hp cht Y th hin tnh:
A. Axit C. Lng tnh

sao?
B. Baz D. Trung tnh
HS quan st v tr li.
8 GV t cu hi: Trong th nghim
trn, hp cht Y l cht no? Ti sao?
HS tr li
(2). Trong th nghim trn, hp cht Y l:
A. Ca(NO3)2 C. Ca(HCO3)2
B. NaHCO3 D. NH4NO3
8 GV yu cu HS ln bng vit phng

trnh ca cc phn ng ha hc xy ra
(3). Vit phng trnh ca cc phn ng ha hc xy ra
trong th nghim trn v cho bit
trong th nghim trn. Trong th nghim trn, phn
ng no Ca(HCO3)2 l axit, l baz ( theo Bronsted)?
phn ng no Ca(HCO3)2 l axit, l
V sao?
baz theo Bronsted v gii thch v
sao?
Tr li
HS ln bng vit phng trnh v tr
li cu hi
Ca(HCO3) 2 + HCl :
GV cho HS xem phn tr li nhn xt
Ca(HCO3)2 + 2HCl CaCl2 + 2CO2 + 2H2O
Trong phn ng ny, Ca(HCO3)2 l baz v nhn proton
Ca(HCO3) 2 + Ca(OH)2:
Ca(HCO3) 2 + Ca(OH)2 2CaCO3 + 2H2O
Trong phn ng ny, Ca(HCO3 )2 l axit v nhng proton
CHT IN LI GV link n slide c bng tng kt

(1): cng HS m thoi xy dng
AXIT
Ahrenius: Tan
BAZ
Ahrenius: Tan
MUI
s tng kt.
Cation KL ( NH4+) +
trong nc H+ trong nc OH
anion gc axit
Bronsted: nhng Bronsted: nhn
proton H+ proton H+
Ka ln tnh axit Kb ln tnh
mnh baz mnh Trung ha Axit
Khng phn Phn li ra

li ra H+ H+
CHT LNG TNH
4 7 9
Hc sinh nhm 3 nu cu hi ca
nhm mnh.
Cc nhm khc lng nghe, tho lun
Gio vin nghe v a ra nhn xt.
Hot ng 3: Luyn tp in li ca H2O; pH; [H+] ca dung dch; cht ch th
mu.
10 GV cho mt s bi tp nh:
Bi 1: mt dung dch c [OH-] = 2,5.10-10
Mt dung dch c [OH ] = 2,5 .10 10 mol/l, [H+] ca dung dch
c gi tr l mol/l v t cu hi [H+] ca dung dch
A. 2,5 .10 10
c gi tr l bao nhiu?
mol/l
5
B. 4 .10 mol/l
C. 4 .10 25 mol/l
HS chn p n
D. 2,5 .10 4 mol/l
11 Bi 2: trn 1 lt dung dch H2SO4 0,005M

vi 4 lt dung dch NaOH 0,005M. pH ca
Trn 1 lit dung dch H2SO4 0,005M vi 4 lit dung dch NaOH
0,005M. pH ca dung dch thu c l: dung dch thu c l
A. 7 HS tnh ton v tr li
B. 12
C. 11,3
D. 2
12 Bi 3: Cc dung dch sau c cng nng

mol/lt, dung dch c pH ln nht l dung
Cc dung dch sau c cng nng mol/l, dung dch c pH ln
nht l: dch no ? v sao?
A. HCl
B. H2SO4
C. HNO3
D. CH3COOH
13 Bi 4:
GV cho HS quan st on phim th
nghim
trn, nng ion H+ v pH ca cc
dung dch X,Y, Z c gi tr ln lt l
bao nhiu?
13 HS quan st v tr li.
Trong th nghim trn, nng ion H+ v pH ca cc dung dch
X, Y, Z c gi tr ln lt l :
A. X: [H+] < 1,0.10 7 v pH >7 B. X: [H+] > 1,0.10 7 v pH <7
Y: [H+] = 1,0.10 7 v pH = 7 Y: [H+] = 1,0.10 7 v pH = 7
Z: [H+] > 1,0.10 7 v pH < 7 Z: [H+] < 1,0.10 7 v pH > 7
C. X: [H+] = 1,0.10 7 v pH =7 D. X: [H+] = 1,0.10 7 v pH =7
Y: [H+] < 1,0.10 7 v pH > 7 Y: [H+] > 1,0.10 7 v pH < 7
Z: [H+] > 1,0.10 7 v pH < 7 Z: [H+] < 1,0.10 7 v pH > 7
H2O v pH dung dch GV link n slide c bng tng kt

H2O l cht in li rt yu : H2 O

H+ + OH
Tch s ion ca nc: KH O = [H + ][OH ] = 1,0.10 14
2
(2): Cng HS m thoi xy dng
[H+] = 10 pH
s tng kt.
Mi trng axit Mi trng trung tnh Mi trng baz
[H +] v
[ H+ ] > 10 7 [ H+ ] = 10 7 [ H+ ] < 10 7
pH dung dch
pH < 7 pH = 7 pH > 7
Qu tm ha Qu tm khng i
Qu tm ha
Qu tm (pH 6) mu ( 6 pH < 8)
xanh (pH 8)
p.p. p.p. khng i p.p. khng i
p.p. ha hng
mu mu
- Hc sinh nhm 4 nu cu hi ca
nhm mnh.
- Cc nhm khc lng nghe, tho lun
- GV nghe v a ra nhn xt.
- GV dn d HS lm BTNV: cc bi
tp 1 10/23 SGK
2.4.2. Bi 7: Luyn tp PHN NG TRAO I TRONG DUNG DCH CC

CHT IN LI
A. MC TIU BI HC
1. V kin thc
Cng c kin thc v phn ng trao i ion trong dung dch cc cht in li.
2. V k nng
Rn luyn k nng vit phng trnh ha hc di dng ion y v rt
gn.
3. V tnh cm, thi
Rn luyn cho hc sinh cch lm vic theo nhm.
Rn luyn tinh thn ng i v thi ua lnh mnh.
B. DNG DY HC
Cc on phim th nghim: lin quan n phn ng trao i ion
Cc bng tn cc i chi c tay cm di cc i gi bng ginh quyn tr
li
Gio n in t di hnh thc mt tr chi.
Phn thng.
C. PHNG PHP DY HC
Dy hc bng hot ng, dy hc bng tr chi, m thoi gi m.
D. TIN TRNH GING DY
Gio vin cho hc sinh ngi theo 4
nhm phn cng t trc.
Pht cho cc hc sinh cc phiu hc tp

v cc bng tn cc nhm.
Sau mi cu hi, gio vin s chm

im cho mi i bng cch chuyn n
bng im.
LUT CHI Gio vin ph bin lut chi ca vng

ch gm 10 hng ngang, mi hng ngang cha 1 t
hoc 1 cm t, in ng mt hng ngang c 10 im.
1.
c bit, c 1 cm t hng dc thuc cc mu xanh
cha t kha ca ch vng 1, ln lt tng i chn tr li
nu p ng t kha khi c t 1 5 hng ngang
c m s c 30 im. cc ch bt k theo hng ngang.
nu p ng t kha khi c t 6 8 hng ngang
c m th c cng thm 20 im.
nu p ng t kha khi c 9 hng ngang c
m th c cng thm 10 im.
LUT CHI Trong sut qu trnh vng 1 din ra, cc
4 i s ln lt chn tr li cc hng ngang bt k, nu
khng tr li c s chuyn cho i khc tr li . i no i c th tr li t kha ca ch vo
mun tr li phi nhanh chng gi bng xin tr li ngay sau
khi gio vin ra hiu. Trong 10 hng ngang c 2 hng c bt k thi im no v nu tr li ng
ngi sao may nn, i no p ng hng ngang s
c u tin chn tr li tip 1 hng ngang na.
s c im theo nh lut chi quy
Sau vng 1 s loi i c im thp nht, nu hai i cng nh. Sau khi hon thnh t kha nu
c im thp nht s ginh quyn tr li cu hi ph. i
ginh quyn tr li trc nu tr li c s thng, nu cha tr li ht cc ch hng ngang
khng tr li c th phn thng thuc v i cn li.
th cc i vn tip tc tr li cho n
ht.
Hin ch cn trng ln bng cho hc
1 C H A T K E T T U A
2 T A O R A C H A T K H I sinh quan st.
3 C H A T I E N L I Y E U
4 I O N R U T G O N
Ln lt tng i chn tr li cc ch
5
6 M U

O
O
I
T H U Y P H A N
bt k theo hng ngang.
7 C A T I O N
Ty theo s ca hng ngang m cc i
8 A N I O N
9 G O C A X I T Y E U chn m gio vin chuyn ti slide c
10 P H A N N G T H U Y P H A N
cu hi tng ng cc i tr li.
1
Cu 1: Yu cu hc sinh quan st on
Quan st on phim th nghim sau phim th nghim phn ng gia dung
dch Na2SO4 v dung dch BaCl2.
Gi : Phn ng xy ra v c to thnh
Phn ng xy ra v c to thnh ...

C H A T K E T T U A
p n: CHT KT TA
2
dch Na2CO3 v dung dch HCl.
Gi : Du hiu nhn bit c phn ng
l
Du hiu nhn bit c phn ng l ... p n: TO RA CHT KH
T A O R A C H A T K H I
3
dch NaOH v dung dch HCl (c
phenolphtalein lm ch th).
Gi : Phn ng xy ra v c to ra
Phn ng xy ra c v to ra sn phm no? sn phm no?
C H A T I E N L I Y E U
p n: CHT IN LI YU
4
Cu 4:
Gi : Phng trnh no cho bit bn
Phng trnh no cho bit bn cht ca phn
cht ca phn ng trong dung dch cc
ng trong dung dch cc cht in li ?
cht in li?
I O N R U T G O N
p n: ION RT GN
5
Cu 5:
Gi : Mi trng ca mui to bi
Mi trng ca mui to bi gc axit yu v
cation ca baz yu ph thuc vo ... ca cc
gc axit yu v cation baz yu ph
ion thuc vo ca cc ion.
O T H U Y P H A N
p n: THY PHN
6
Cu 6:
Gi : Hp cht khi tan trong nc
Hp cht khi tan trong nc phn li ra cation kim loi
(hoc cation NH4+) v anion gc axit.
phn li ra cation kim loi (hoc cation
NH4+) v anion gc axit yu
M U O I
p n: MUI
7
Cu 7:
Gi : Ion dng cn c gi l g?
Ion dng cn c gi l g?
p n: CATION
C A T I O N
8 Cu 8:
Gi : Ion m cn c gi l g?
Ion m cn c gi l g?
p n: ANION
A N I O N
9
Cu 9:
Gi : Dung dch mui trung ha c
Dung dch mui trung ha c pH>7 l dung
dch mui to bi cation ca baz mnh v
pH > 7 l dung dch mui to bi cation
anion ... ca baz mnh v anion
G O C A X I T Y E U
p n: GC AXIT YU
10
Cu 10:
Gi : Phn ng gia mui v nc
Phn ng trao i ion gia mui v nc
c gi l g?
c gi l g?
p n: PHN NG THY PHN
P H A N N G T H U Y P H A N
Sau khi hon thnh ch ca vng 1,

CU HI PH
gio vin s cng hc sinh in cc kin
Phn ng no di y l phn ng trao i ion thc cn ghi nh vo phiu hc tp da
trong dung dch?
A. Zn + H2SO4 ZnSO4 + H2
vo cc kin thc va dc nhc li qua
B. Fe(NO3)3 + 3NaOH Fe(OH)3 + 3NaNO3 qu trnh in ch.
B. 2Fe(NO3)3 + 2KI 2Fe(NO3)2 + I2 + 2KNO3
C. Zn + 2Fe(NO3)3 Zn(NO3)2 + 2Fe(NO3)2
GHI NH GV v HS m thoi cng nhau lp

1. Phn ng trao i ion trong dung dch cc cht in li ch xy ra
khi cc ion kt hp c vi nhau to thnh t nht mt trong bng ghi nh cc kin thc trng tm
cc cht sau:
a. Cht kt ta lin quan n phn ng trao i ion
b. Cht in li yu
c. Cht kh
trong dung dch cc cht in li.
2. Phn ng thy phn ca mui l phn ng trao i ion gia mui HS ghi chp vo phiu hc tp.
v nc. Ch nhng mui cha gc axit yu hoc ( v) cation ca
baz yu mi b thy phn.
3. Phng trnh ion rt gn cho bit bn cht ca phn ng trong

dung dch cc cht in li.
Gio vin tng kt im ca cc i sau

vng 1, loi 1 i c im thp nht.
Ph bin tip lut chi vng 2.
LUT CHI 3 i, mi i s chn tr li 1 th
* Vng 2 gm 3 cu hi, mi cu c ti a 30
im. Trong mi cu c cu c cu hi ph
nghim, u tin i c im thp nht
ginh cho khn gi (i b loi sau vng 1), chn trc.
nu tr li ng cu hi ph th ngi tr li
ng s c 1 phn qu.
* 3 i s ln lt chn tr li cc cu hi bt k
(i im thp hn s c u tin chn
trc).
* Sau vng 2 s loi i c im thp nht.
2
1 3
HS c xem phim th nghim AlCl3

1 Em hy theo di th nghim sau
1
phn ng vi dung dch NH3.Trong
AlCl3 v NH3 c giu tn HS xc
nh.
Cc cht X v Y ln lt l: Sau khi xem phim th nghim, cc hc
A. HCl v NaOH C. AlCl3 v NaOH sinh trong nhm s tho lun a ra
B. HCl v AgOH D. AlCl3 v NH3
cu tr li.
1 Sau khi c p n ng, cc khn gi s

1 CU HI PH
c tr li cu hi ph, nu tr li
Gii thch ngn gn v vit phng trnh ion rt gn
ca phn ng xy ra. ng s nhn c phn thng.
Gio vin c th gii thch hoc ngh

1 Dung dch X:
TR LI
AlCl3 Al 3+ + 3 Cl
1

Al3+ + H2O

Al(OH)2+ + H+

hc sinh gii thch thm cho tht r v
Dung dch c mi trng axit qu tm ha
Dung dch Y: NaOH Na+ + OH

th nghim va xem.
Dung dch c mi trng baz qu tm ha xanh
AlCl3 tc dng vi NaOH to thnh Al(OH)3 kt ta dng keo

mu trng
Al3+ + 3 OH Al(OH) 3 trng
Al(OH)3 phn ng tip vi NaOH d to thnh mui NaAlO2 tan
trong nc kt ta tan ra
Al(OH) 3 + OH AlO2 + 2 H2O
(tan)
HS c xem phim th nghim Na2CO3
v HCl phn ng vi nhau. Trong

2
Na2CO3 v HCl giu tn HS xc
nh.
Cc cht X v Y ln lt l: Sau khi xem phim th nghim, cc hc
A. NaOH v ZnCl 2 C. Ba(OH)2 v (NH 4)2SO4 sinh trong nhm s tho lun a ra
B. Na2CO3 v HCl D. NH3 v AgCl
cu tr li.

2 CU HI PH
TR LI
1 Gio vin c th gii thch hoc ngh
2
Dung dch X: Na2CO3 2 Na+ + CO32
CO32 + H2O

HCO3 + OH
th nghim va xem.
Dung dch Y: HCl H+ + Cl
Na2CO3 tc dng vi HCl to thnh kh CO2
H+ + CO32 CO2 + H2O
HS c xem phim th nghim Na3PO4

v AgNO3 phn ng vi nhau. Trong

2
Na3PO4 v AgNO3 giu tn HS xc
nh.
Cc cht X v s Y ln lt l: Sau khi xem phim th nghim, cc hc
A. Na3PO4 v AgNO3 C. Ba(OH)2 v NH4Cl sinh trong nhm s tho lun a ra
B. Na2CO3 v (NH4)2SO4 D. NH3 v AgCl
cu tr li.

3 CU HI PH
TR LI
1 Gio vin c th gii thch hoc ngh
3 hc sinh gii thch thm cho tht r v
Dung dch X: Na3PO4 3 Na+ + PO43

PO43 + H2O

HPO42 + OH
th nghim va xem.
Dung dch Y: AgNO3 Ag+ + NO3
Ag+ + H2O

AgOH + H+

Na3PO4 tc dng vi AgNO3 to thnh Ag3PO4 kt ta mu vng
PO43 + 3 Ag + Ag3PO4 vng

Ph bin tip lut chi vng 3
LUT CHI
* vng 3, cc i s xem mt on kch vui

ngn. Sau cc i s ln lt tr li cc
cu hi, i c im thp hn s tr li
trc.
* Mi cu tr li ng s c ti a 50
im.
Em hy theo di on kch ngn sau:

HS theo di on kch vui ngn do cc
3 bn HS lp khc ng. Sau ln lt
tr li cu hi.
1. Em hy cho bit, ngi bi bn th nht

i c im thp hn tr li cu 1. Nu
lm nhng th nghim no? Gii thch ngn
gn v vit phng trnh ion rt gn ca cc
khng tr li c s chuyn quyn tr
phn ng xy ra. li cho i cn li.
Cu hi 1: ngi bi bn th nht
lm nhng th nghim no? Gii thch
ngn gn v vit phng trnh ion rt
gn ca cc phn ng xy ra.
1. Ngi bi bn th nht lm nhng th
Tr li: ngi bi bn th nht lm 2
nghim sau:
th nghim:
AgNO3 + HCl AgCl trng + HNO3
- AgNO3 phn ng vi HCl to kt
Ag+ + Cl AgCl trng
AgCl trng + 2 NH3 [Ag(NH3)2]Cl (tan)

ta trng AgCl.
- V AgCl to phc vi NH3
2. Em hy cho bit, ngi bi bn th hai lm

i c im cao hn tr li cu 2. Nu
nhng th nghim no? Gii thch ngn gn v
vit phng trnh ion rt gn ca cc phn ng
khng tr li c s chuyn quyn tr
xy ra. li cho i cn li.
Cu hi 2: ngi bi bn th hai lm
nhng th nghim no? Gii thch ngn
gn v vit phng trnh ion rt gn ca
cc phn ng xy ra.
2. Ngi bi bn th hai lm nhng th

Tr li: ngi bi bn th hai lm 3
nghim sau:
th nghim:
CuSO4 + 2 NaOH Cu(OH)2 xanh + Na2SO4
- CuSO4 phn ng vi NaOH to
Cu2+ + 2OH Cu(OH)2 xanh
kt ta xanh lam Cu(OH)2
Cu(OH)2 xanh + 4 NH3 [Cu(NH3)4](OH)2 (tan)
[Cu(NH3)4](OH)2 + 4HCl Cu(OH)2 xanh + 4NH4Cl

- Cu(OH)2 to phc vi NH3
[Cu(NH3)4]2+ + 2OH + 4H+ Cu(OH)2 xanh + 4NH4+
- [Cu(NH3)4](OH)2 phn ng vi
HCl to li Cu(OH)2 kt ta.
3. Em hy cho bit, ngi bi bn th ba lm

i tr li cu hi s 1 s tip tc tr
nhng th nghim no? Gii thch ngn gn v
vit phng trnh ion rt gn ca cc phn ng
li cu hi s 3.
xy ra. Cu hi 3: ngi bi bn th ba lm
nhng th nghim no? Gii thch ngn
gn v vit phng trnh ion rt gn ca
cc phn ng xy ra.
3. Ngi bi bn th ba lm nhng th nghim
Tr li: ngi bi bn th ba lm 2
sau:
th nghim:
Ch th mu vn nng + HCl mu hng
- HCl lm ch th vn nng t mu
HCl + NaOH NaCl + H2O
vng chuyn thnh mu hng
H+ + OH H 2O
(mi trng axit)
NaOH d + ch th mu vn nng mu tm
- HCl phn ng vi NaOH v
dng d NaOH lm cho dung
dch chuyn sang mu tm (mi
trng baz)
GV cho HS xem on kch p n,sau
cho im mi i.
4. Trong ly nc th t , vai tr ca nc bp ci
i cn li tip tc tr li cu hi s 4:
tm v nc chanh ln lt l:
Vai tr ca nc bp ci tm v nc
chanh trong th nghim ca ngi bi
A. Baz v axit tham gia phn ng trao i ion
B. Hai mui tham gia vo phn ng trao i ion bn th 4 l g?

C. Cht ch th mu v dung dch axit
C. Cht ch th mu v dung dch baz
GV tng kt im, trao phn thng cho

Vng 1 Vng 2 Vng 3
cc i.
i 1 0 0 0 0
Dn d HS lm BTVN 1 -10/31 SGK
i 2 0 0 0 0
i 3 0 0 0 0
i 4 0 0 0 0
P G 2 3 4
2.4.3. Bi 13: Luyn tp TNH CHT CA NIT V CC HP CHT

CA NIT
A. MC TIU BI HC
1. V kin thc
Cng c kin thc v tnh cht vt l, ha hc, iu ch v ng dng ca nit,
amoniac, mui amoni, axit nitric, mui nitrat.
2. V k nng
Vn dng kin thc gii bi tp.
3. V tnh cm, thi
HS hng th khi t mnh thit k bi hc v trnh by cho c lp cng hc
1. Chun b
- Gio vin chia hc sinh trong lp thnh 5 nhm.
- Cung cp cho mi nhm hc sinh mt s on phim th nghim lin quan n
nit v hp cht ca nit.
- Chun b cc yu cu cho cc nhm hc sinh.
Nhm 1: Da trn cc on phim th nghim ny chun b
5 cu hi trc nghim khch quan xoay quanh cu to v tnh cht ca
nit .
bng tm tt cc kin thc v nit.
Thit k bng tm tt di dng s .
Chun b bi trnh chiu trn powerpoint v c ngi i din trnh by.
5 cu hi trc nghim khch quan xoay quanh tnh cht ca amoniac.
bng tm tt cc kin thc v amoniac.
5 cu hi trc nghim khch quan xoay quanh tnh cht ca mui
amoni .
bng tm tt cc kin thc v mui amoni.
5 cu hi trc nghim khch quan xoay quanh tnh cht ca axit nitric
bng tm tt cc kin thc v axit nitric.
5 cu hi trc nghim khch quan xoay quanh tnh cht ca mui
nitrat .
bng tm tt cc kin thc v mui nitrat
2. dng dy hc
Cc on phim th nghim lin quan n nit, amoniac, mui amoni, axit
nitric v mui nitrat.
M phng NH3 nhn proton, ion NH4+ nhng proton.
Gio n in t.
C. PHNG PHP DY HC
Dy hc bng hot ng, dy hc bng hot ng nhm nh, phng php
nghin cu.
D. TIN TRNH GING DY
Hot ng 1: Luyn tp tnh cht ca n cht nit.
HS nhm th nht trnh by phn chun b
ca nhm mnh, cc nhm khc theo di
v tham gia tr li cc cu hi.
Sau khi nhm 1 trnh by xong, GV nhn
xt. Nu trnh by tt th GV cng c lp
tng kt tnh cht ca nit n cht, nu
cha tt GV cho HS n vi phn chun
b sn ca GV.
Cu 1
Cu hi 1: n ti cu hnh electron ca
Chn phng n ng.
nguyn t nit.
Cu hnh electron lp ngoi cng ca nit l
A. 2s22p5
B. 2s22p3
C. 2s22p2
D. 2s22p4
Cu 2
Cu hi 2: n li cu to phn t nit.
Cu no sau y sai ?
A. Phn t nit bn nhit thng
B. Phn t nit c lin kt ba gia 2 nguyn t
C. Phn t nit cn 1 cp electron cha tham gia lin kt
D. Phn t nit c nng lng lin kt ln
Cu 3
Cu hi 3: Nhc li cc s oxi ha ca
nit.
Nit c th c cc s oxi ha:
A. -3; -1;0 ;+1; +3; +4; +5
B. -1;0;+1;+3;+5
C. - 3 ; 0; + 3 ; + 5
D. -3;0;+1;+2;+3;+4;+5
Cu 4 Quan st on phim th nghim sau.

Cu hi 4: Nhc li tnh cht vt l ca
nit.
Kh X v kh Y
A. u l oxi C. X l oxi, Y l nit

B. u l nit D. X l nit, Y l oxi
Cu 5 Xem on phim ngn sau.
Cu hi 5: GV cho HS xem on phim
ngn v hin tng sm xt v hi Phn
ng ha hc no xy ra trong on
phim trn?
Trong on phim trn, xy ra phn ng ha hc g?
A. O2 chy C. N2 tc dng vi Cl2
B. N2 chy D. N2 tc dng vi O2
Hy vit phng trnh ca phn ng xy ra trong th nghim trn
NIT V HP CHT
GV cng HS xy dng bng tng kt tnh
NIT 7N
cht ca n cht nit.
CTPT : N2 CTCT : N N
Cu hnh e : 1s22s22p3
S oxi ha : -3, 0, +1, +2, +3, +4, +5
Tnh cht ha hc :
Kh : tdv cht oxi ha
3000 C o
VD: N2 + O2 2NO
Oxi ha : tdv cht kh

o
t , xt
VD: N2 + 3H2 2NH3
Hot ng 2: Luyn tp tnh cht ca hp cht NH3.

HS nhm th hai trnh by phn chun b
Sau khi nhm 2 trnh by xong, GV nhn
xt. Nu trnh by tt th GV cng c lp
tng kt tnh cht ca NH3, nu cha tt
GV cho HS n vi phn chun b sn ca
GV.
Cu 6
Cu hi 6: GV cho HS xem on phim th
Quan st on phim th nghim sau
nghim iu ch, thu kh NH3 v hi

Play Clip1
Play Clip2
Hin tng g xy ra khi cm ng vut
nhn ca nt y bnh kh vo chu nc
Hin tng g s xy ra tip theo?
c ha tan phenolphtalein?
A. Nc b ht vo bnh
B. Khng c hin tng g xy ra
C. Nc phun vo bnh v nc trong chu ha hng
D. Nc phun mnh vo bnh v c mu hng
Quan st on m phng sau

Cu hi 7: GV cho HS xem m phng
Cu 7
NH3 tc dng vi H2O. GV hi: L do

v sao NH3 tan nhiu trong nc?
Kh NH3 tan nhiu trong nc v:
A. L cht kh iu kin thng

B. C lin kt hidro vi nc
C. NH3 c phn t khi nh
D. NH3 tc dng vi nc to mi trng baz
Cu 8 Quan st on phim th nghim sau
Cu hi 8: GV cho HS xem phim th
nghim NH3 phn ng vi HCl v hi
Khi trng trong bnh l cht g?
Khi trng xut hin trong bnh l g?
A. Kh clo C. Kh nit
B. Amoni clorua D. Kh hidroclorua

Cu hi 9: GV cho HS xem phim th
nghim NH3 tc dng vi dung dch
Al2(SO4)3, vi Cu(OH)2 v vi dung dch
Br2. GV hi: Th nghim trn chng
Th nghim trn chng minh nhng tnh cht g ca NH3 ?
minh nhng tnh cht g ca NH3?
A. Tnh baz , kh nng to phc v tnh kh
B. Tnh axit , kh nng to phc v tnh kh
C. Tnh baz , kh nng to phc v tnh oxi ha
D. Tnh baz, tnh axit v tnh kh
Cu 10
Cu hi 10: Cu hi tng kt tnh cht ha
hc ca NH3.
Cu no sai trong cc cu sau ?
A. Dung dch NH3 c tnh cht ca mt dung dch baz , do

n c th tc dng vi dung dch axit.
B. Dung dch NH3 tc dng vi dung dch mui kim loi m

hidroxit ca n khng tan trong nc.
C. Dung dch NH3 lm mt mu dung dch brom v n c

tnh oxi ha
D. Dung dch NH3 ha tan c mt s hidroxit v mui t

tan ca Ag+ , Cu2+ , Zn2+
NIT V HP CHT
GV cng HS xy dng bng tng kt tnh
AMONIAC NH3 cht ca hp cht NH3.
CTCT : N
H H
H
Cht kh, tan nhiu trong nc
Tnh baz yu :
tdv nc : NH3 + H2O NH4+ + OH
tdv axit : NH3 + HCl NH4Cl
tdv mui : 3NH3 + Al3+ + 3H2O Al(OH)3 + 3NH4+
Tnh kh: tdv cht oxi ha
o
t
VD: 4NH3 + 3O2 2N2 + 6H2O
To phc: vi cc ion Cu2+ , Ag+
VD: Cu(OH)2 + 4NH3 Cu(NH3)4(OH)2
Hot ng 3: Luyn tp tnh cht ca mui amoni.

HS nhm th ba trnh by phn chun b
Sau khi nhm 3 trnh by xong, GV
nhn xt. Nu trnh by tt th GV cng
c lp tng kt tnh cht ca mui
amoni, nu cha tt GV cho HS n vi
phn chun b sn ca GV.
Cu 11: GV cho HS xem phim th
nghim v tnh d tan v tnh in li
mnh ca mui amoni. GV hi: Th
nghim trn m t tnh cht no ca
mui amoni?
Th nghim trn m t tnh cht no ca mui amoni ?
A. Tnh tan v tnh dn in C. D tan v in li mnh

B. D tan v dn in D. Dn in tt
Cu 12 Quan st on m phng sau

Cu 12: GV cho HS xem m phng ion
NH4+ nhng H+ v hi on m
phng trn m t tnh cht no ca mui
amoni?
on m phng trn m t tnh cht no ca mui amoni ?
A. Tnh tan C. Tnh kim

B. Tnh baz yu D. Tnh axit yu

Cu 13
nghim dung dch NH4Cl phn ng vi

dung dch NaOH v hi Phn ng
trong th nghim trn l phn ng loi
g?
Phn ng trong th nghim trn l phn ng
A. Trao i C. Nhit phn

B. Axit, baz D. Oxi ha kh

Cu 14
nghim phn ng nhit phn ca mui

amoni. GV hi: Th nghim trn m t
tnh cht no ca mui amoni?
on m phng trn m t tnh cht no ca mui amoni ?
A. Thng hoa C. Tnh kh

B. D b nhit phn hy D. Tnh phn cc

nghim phn ng ca dung dch NH4Cl
vi GV hi: Trong ng nghim no
xy ra phn ng c trng ca mui
Trong ng nghim no xy ra phn ng c trng ca mui amoni?
amoni?
A. 1 C. 3
B. 2 D. 4
NIT V HP CHT
GV cng HS xy dng bng tng kt
tnh cht ca mui amoni.
MUI AMONI
D tan, in li mnh
Trong dd, NH4+ l axit yu

NH4+ + H2O
NH3 + H3O+
Phn ng trao i ion: tdv kim NH3
VD: NH4Cl + NaOH NaCl + NH3 + H2O
Km bn vi nhit NH3 + axit
to
VD: NH4Cl
NH3 + HCl
Hot ng 4: Luyn tp tnh cht ca axit nitric.

HS nhm th t trnh by phn chun b
c lp tng kt tnh cht ca axit nitric,
nu cha tt GV cho HS n vi phn
chun b sn ca GV.
Cu 16
Quan st cc on phim th nghim sau
nghim HNO3 phn ng vi dung dch

NaOH, vi CuO, Cu v P. V hi: Cc
phn ng no chng minh axit nitric c
tnh axit mnh ging nh axit
Cc phn ng no chng minh axit nitric c tnh axit mnh ging
nh axit clohidric ?
A. Phn ng vi : NaOH, CuO, Cu
clohidric?
C. Phn ng vi :
o
tot

NaOH, CuO
B. Phn ng vi : NaOH, CuO, P D. Phn ng vi : NaOH, CuO, Cu, P
Cu 17
Cu 17: GV hi: Trong on phim th
nghim trn tnh oxi ha mnh ca axit
Trong on phim th nghim trn, cc phn ng no chng minh
axit nitric c tnh oxi ha mnh? nitric th hin qua nhng phn ng
A. Phn ng vi : Cu , P
no?
B. Phn ng vi : NaOH , CuO
C. Phn ng vi : NaOH , Cu
D. Phn ng vi : CuO , Cu, P
Cu 18: GV hi v sn phm kh ca
Cu 18
phn ng gia axit nitric v kim loi.

Hp cht no ca nit khng th to ra khi cho HNO3 tc dng
vi kim loi?
A. NO
B. NH3
C. NO2
D. N2O5
Cu 19
Cu 19: GV hi Nguyn liu chnh
iu ch axit nitric trong phng th
iu ch HNO3 trong phng th nghim, ha cht no sau y
c chn lm nguyn liu chnh? nghim l g?
A. NaNO3 v H2SO4 c
B. N2 v H2
C. NaNO3, N2, H2 v HCl
D. AgNO3 v HCl
Cu 20
Cu 20: GV yu cu HS cn bng
phng trnh phn ng oxi ha kh c
Phn ng gia HNO3 vi FeO to ra kh NO. Tng cc h s trong
phng trnh phn ng oxi ha kh ny bng: HNO3 tham gia.
A. 22
B. 20
10 HNO3 + 3 FeO 3 Fe(NO3) 3 + NO + 5 H2O
C. 16
D. 12
NIT V HP CHT
AXIT NITRIC HNO3
tnh cht ca axit nitric.
O
CTCT : HON
O
Tnh axit mnh: tdv baz, oxit baz, mui

VD: 2HNO3 + CuO Cu(NO3)2 + H2O
Tnh oxi ha mnh: tdv kim loi, phi kim, hp cht kh:
a nguyn t b oxi ha ln s oxi ha cao
o
t
VD: 4HNO3 + Cu Cu(NO3) 2 + 2NO2 + 2H2O
Hot ng 5: Luyn tp tnh cht ca mui nitrat.

HS nhm th nm trnh by phn chun
b ca nhm mnh, cc nhm khc theo
di v tham gia tr li cc cu hi.
c lp tng kt tnh cht ca axit nitric,
nu cha tt GV cho HS n vi phn
chun b sn ca GV.
Cu 21
Cu 21:GV cho HS xem phim th
nghim phn ng nhn bit gc nitrat

(dung dch X). V hi Dung dch X
trong th nghim trn l g?
Dung dch X trong th nghim l:

A. Mui amoni C. Mui sunfua
B. Mui nitrat D. Mui nitrua
nghim v tnh tan v in li mnh ca
mui nitrat. GV hi Th nghim trn
m t tnh cht g ca mui nitrat?
Th nghim trn m t tnh cht no ca mui nitrat ?
A. Tnh tan v tnh dn in C. D tan v in li mnh

B. D tan v dn in D. Dn in tt
Cu 23: GV hi: a tn m vo
Cu 23
bnh ng KNO3 nhit cao th c

a tn m vo bnh ng KNO3 nhit cao th c hin
tng g ? hin tng g xy ra?
A. Tn m tt ngay
B. Tn m chy sng
C. C ting n
D. Khng c hin tng g
Cu 24
Cu 24: GV hi: Nhit phn Cu(NO3)2
thu c cc cht no?
Nhit phn Cu(NO3)2 thu c cc cht thuc phng
n no sau y?
A. Cu, O2 ,N2
B. Cu, NO2, O2
C. CuO, NO2, O2
D. Cu(NO2)2, O2

Cu 25
nghim KNO3 nng chy tc dng vi C

v P. GV hi V sao C v P chy mnh
khi cho vo KNO3 nng chy?
V sao C v S chy mnh khi cho vo mui KNO3 nng chy ?
A. V KNO3, C v S l hn hp thuc n en.
B. V KNO3 nng chy sinh ra nhit cao lm C v S chy mnh
C. V KNO3 c phn ng vi C v S
D. V KNO3 b nhit phn sinh ra kh oxi tc dng vi C v S
NIT V HP CHT
MUI NITRAT
tnh cht ca mui nitrat.
D tan, in li mnh
Phn ng trao i ion: tdv mui, kim
VD:Fe(NO3) 3+ 3NaOH Fe(OH) 3 +3NaNO3
Km bn vi nhit
to
VD: 2 KNO3 2 KNO2 + O2
Nhn bit ion NO3 : Cu + H+ NO
3Cu + 2KNO3 + 4H2SO4 3CuSO4 + K2SO4 + 2NO +
4H2O
AMONIAC NH 3
NIT V HP CHT
AXIT NITRIC HNO3
O
CTCT : N CTCT : HON
Tnh baz : tdv axit

H
H
H
CTPT : N2
NIT 7N
CTCT : N N
Tnh axit mnh :
baz, mui
tdv baz, oxit
O
mi lin h gia nit v cc hp cht
VD: NH3 + HCl NH 4Cl Cu hnh e : 1s22s 22p3
VD: 2HNO3 + CuO Cu(NO3)2 + H2O
Tnh kh: tdv cht oxi ha
xt, to
VD: NH3+ 5/2O2

2NO + 3H2O
To phc : vi Cu2+, Ag+
S oxi ha : -3; 0; +1; ....; +5
Tnh cht ha hc :
Kh : tdv cht oxi ha
Tnh oxi ha mnh : tdv kim loi,
phi kim, hp cht kh: a nguyn
ca nit
oC t b oxi ha ln s oxi ha cao
VD:Cu(OH)2+4NH3Cu(NH 3)4(OH)2 VD: N2 + O 2 300
0 2NO t o
Oxi ha : tdv cht kh

to, xt
VD: N2 + 3H2
2NH3
VD: 4HNO3 + Cu Cu(NO3)2 + 2NO2
+ 2H2O GV dn d HS lm BTVN: 1 5/ 57,58
MUI AMONI
NO NO2

MUI NITRAT
D tan, in li mnh
SGK
Phn ng trao i ion: tdv mui, kim
D tan, in li mnh
VD:Fe(NO 3)3+ 3NaOH Fe(OH)3 +3NaNO3
Trong dd, NH4+ l axit yu
NH4 + + H2O

NH3 + H3O+
Km bn vi nhit
to
VD: 2 KNO3 2 KNO2 + O2
Phn ng trao i ion: tdv kim NH3
Nhn bit ion NO3 : Cu + H+ NO
VD:NH4Cl + NaOH NaCl + NH3 + H2O
3Cu + 2KNO3 + 4H2SO4 3CuSO4 + K2SO4
Km bn vi nhit NH3 + axit
t o + 2NO + 4H2O
VD: NH4Cl NH3 + HCl
2.4.4. Bi 24: Luyn tp TNH CHT CA CACBON, SILIC V HP

CHT CA CHNG
A. MC TIU BI HC
1. V kin thc
Cng c kin thc c bn ca cacbon v silic.
Tnh cht cc hp cht CO, CO2, H2CO3, mui cacbonat, axit silisic v
mui silicat.
2. V k nng
Vn dng l thuyt gii thch cc tnh cht ca n cht v cc hp
cht ca cacbon, silic.
Rn luyn k nng gii bi tp.
3. V tnh cm, thi
HS sau khi tm hiu v nhng ng dng thc t ca C, Si v hp cht s
cm thy yu thch mn ha hc hn v thy mn ha gn gi, thit thc
vi i sng v sn xut.
1. Chun b
cc nhm hc sinh.
- Cng vic ca cc nhm: mi nhm
su tm 1 cu hi lin quan n 1 trong cc ni dung sau: cacbon, hp
cht ca cacbon, silic hoc hp cht ca silic.
su tm hnh nh hoc t liu v cc ng dng ca cacbon, hp cht ca
cacbon, silic hoc hp cht ca silic.
Chun b phn trnh chiu trn powerpoint v c i din trnh by.
C. PHNG PHP DY HC
Dy hc bng hot ng, dy hc bng hot ng nhm nh, tho lun nhm,
phng php nghin cu.
D. TIN TRNH GING DY
Hot ng 1: Luyn tp n cht cacbon, silic.

CU 1 Cu 1: GV t cu hi: v tnh cht vt
Cu no ng trong s cc cu sau y?
l ca cc dng th hnh ca cacbon.
A. Kim cng l cacbon hon ton tinh khit, trong sut, HS suy ngh v tr li.
khng mu, dn in
B. Than ch mm do c cu trc lp, cc lp ln cn lin kt

vi nhau bng lc tng tc yu
C. Than g, than xng ch c kh nng hp th cc cht

kh
D. Trong cc hp cht ca cacbon, nguyn t cacbon ch c

cc s oxi ha 4 v + 4
CU 2 Cu 2: GV t cu hi v cc dng th
hnh ca cacbon.
A. Kim cng, than ch, fuleren l cc cht ha hc khc
nhau.
HS suy ngh v tr li.
B. Kim cng, than ch , fuleren c cng mt cu trc mng
tinh th.
C. Kim cng, than ch, fuleren l 3 dng th hnh ca

cacbon.
D. Kim cng, than ch, fuleren u dn in tt.

CU 3 Cu 3: GV cho HS quan st on
Quan st on phim th nghim sau.
phim th nghim lc cht mu bng
than v t cu hi: on phim th
nghim trn th hin tnh cht g ca
Cacbon?
on phim th nghim trn th th hin tnh cht g ca
cacbon? HS quan st on phim th nghim tr
A. Tnh hp ph C. Tnh oxi ha
B. Tnh hp th cht mu D. Tnh kh li.
phim th nghim phn ng ca C v
CuO v t cu hi: on phim th
nghim trn th hin tnh cht g ca
Cacbon?
on phim th nghim trn th th hin tnh cht ha hc no
ca cacbon? HS quan st on phim th nghim tr
A. Tnh hp ph C. Tnh oxi ha
B. Tnh hp th D. Tnh kh li.
CU 5 Cu 5: GV t cu hi: v tnh cht ca

silic.
A. Silic c cc dng th hnh: silic tinh th v silic v nh
hnh.
HS suy ngh v tr li.
B. dn in ca tinh th silic gim dn khi tng nhit .
C. Silic tinh th c kh nng phn ng cao hn silic v nh

hnh.
D. Silic c cc s oxi ha 4, + 2 v +4.
CU 6 Cu 6: GV t cu hi v kh nng
Silic c phn ng vi tt c cc cht trong dy no sau y? phn ng ca silic vi cc cht.
A. CuSO4, SiO2, H2SO4 long
HS suy ngh v tr li.
B. F2, Mg, NaOH.
C. HCl, Fe(NO3)3, CH3COOH.
D. Na2SiO3, Na3PO4, NaCl.
GV cho HS tho lun nhm, xy dng

Cacbon Silic
Cc dng th hnh: kim Cc dng th hnh: silic bng tng kt tnh cht ca n cht
cng, than ch, fuleren. tinh th, silic v nh hnh.
Cacbon ch yu th hin Silic th hin tnh kh: cacbon, silic.

tnh kh:
o
t
n C + 2CuO
o
2Cu + CO2
+4
o
Si + 2F2

+4
SiF4 C 1 HS trnh by v cacbon, 1 HS
cht Cacbon th hin tnh oxi
ha
Silic th hin tnh oxi ha
o -4
trnh by v silic. Cc HS khc nghe
to
Si + 2Mg Mg 2Si
o xt, t
C + 2H2
o
CH4
-4
v nhn xt.
o o
-4
t
3C + 4 Al Al 4C3
Hot ng 2: Luyn tp xit ca cacbon, silic.
Cu 7: GV cho HS quan st on
CU 7

phim th nghim kh CO tc dng vi
CuO v t cu hi: Trong on
phim th nghim trn kh CO c tnh
cht ha hc no?
HS xem phim, suy ngh v tr li.
Kh CO c nhng tnh cht ha hc no?
A. Tnh cht ca oxit trung tnh C. Tnh oxi ha

B. Tnh kh D. Tnh cht ca oxit lng tnh
phim th nghim kh CO2 tc dng vi
H2O (c qu tm lm ch th), vi
dung dch Ca(OH)2 v vi Mg. Sau
t cu hi: Trong on phim th
Kh CO2 c nhng tnh cht ha hc no?
A. Tnh cht ca oxit axit v tnh kh
B. Tnh cht ca oxit axit v tnh oxi ha
nghim trn kh CO c tnh cht ha
C. Tnh cht ca oxit baz v tnh kh
D. Tnh cht ca oxit baz v tnh oxi ha hc no?
Vit cc phng trnh phn ng ca cc phn ng ha hc xy
GV yu cu HS vit cc phng trnh
ra trong cc th nghim trn
phn ng ca cc phn ng ha hc
xy ra trong cc th nghim trn.
CO2 + Ca(OH) 2 CaCO3 + H2O
+4 o
0
HS ln bng vit phng trnh.
CO2 + Mg t C + MgO
Quan st on phim th nghim sau phim th nghim khc knh v t cu
hi: Phn ng trong th nghim trn
l phn ng ca cht no?
Cc phn ng trong cc th nghim trn l phn ng ca :
A. CaO C. ZnO
B. Al 2O3 D. SiO2
GV cho HS tho lun nhm, xy dng

Cacbon Silic
CO, CO2 SiO2 bng tng kt tnh cht oxit ca

CO: Tan c trong kim nng
L oxit trung tnh. chy:
o
cacbon, silic.
t
C tnh kh mnh: SiO2 + 2NaOH Na2SiO3+H2O
+2
t
4CO + Fe3O4
o
3Fe + 4CO2
+4
Tc dng vi dung dch axit HF: C 1 HS trnh by v oxit ca cacbon,
Oxit CO2 SiO2 + 4HF SiF4 + 2H2O

L oxit axit. 1 HS trnh by v oxit ca silic.

C tnh oxi ha:
+4 o

to
CO2 + 2Mg C + 2MgO
Tan trong nc to thnh
Cc HS khc nghe v nhn xt.
dung dch axit cacbonic.
Hot ng 3: Luyn tp axit ca cacbon, silic.
Cu 10: GV cho HS quan st on
CU 10

phim th nghim iu ch axit silisic
v t cu hi: Cht rn thu c
trong th nghim trn l cht no?
Cht rn thu c trong th nghim trn l:
A. Thy tinh C. H2SiO3

B. Silicagen D. SiO2
Cacbon Silic GV cho HS tho lun nhm, xy dng

bng tng kt tnh cht axit ca
Axit cacbonic (H2CO3) Axit Silisic (H2SiO3)
Khng bn, phn hy L axit dng rn, t tan trong cacbon, silic.
Axit thnh CO2 v H2O nc.
L axit yu, trong dung
dch phn li 2 nc
L axit rt yu, yu hn c
axit cacbonic
C 1 HS trnh by v axit ca cacbon,
1 HS trnh by v axit ca silic.
Hot ng 4: Luyn tp mui cacbonic, silisic.

Cu 11 - 1: GV cho HS quan st
CU 11

on phim th nghim dn khi CO2
vo dung dch Ca(OH)2 n d, sau
un nng dung dch thu c v
t cu hi: Trong th nghim trn
xy ra bao nhiu phn ng ha
(1). Trong th nghim trn xy ra bao nhiu phn ng ha hc?
A. 2 phn ng C. 4 phn ng
B. 3 phn ng hc?
D. 5 phn ng

Cu 11 2: GV yu cu HS vit cc
CU 11
phng trnh ha hc ca cc phn

(2). Hy vit cc phng trnh ha hc ca cc phn ng
ng xy ra trong th nghim trn.
xy ra trong th nghim trn
HS ln bng vit phng trnh ha
Cc phng trnh ha hc ca cc phn ng xy ra trong th
nghim trn : hc.
CaCO3 tc dng vi HCl
CaCO3 + 2HCl CaCl 2 + H2O + CO2

GV cho HS nhn xt ng hay sai v
CO2 tc dng vi Ca(OH)2 sa sai nu c.
CO2 + Ca(OH)2 CaCO3 + H2O
CaCO3 tc dng vi CO2 v H2O
CaCO3 + CO2 + H2O Ca(HCO3)2
Ca(HCO3)2 b phn hy bi nhit

t o
Ca(HCO3) 2 CaCO3 + CO2 + H2O

phim th nghim dung dch FeCl3 tc
dng vi dung dch Na2CO3 c un
nng v t cu hi: Cht kt ta X
v cht kh Y ln lt sinh ra trong
Cht kt ta X v cht kh Y ln lt l th nghim trn l g?
A. Fe2(CO3)3 v NO C. Fe(OH)3 v CO2
B. Fe(OH)3 v NO D. Fe2(CO3)3 v CO2 HS xem phim, suy ngh v tr li.

phim th nghim cho thy tinh vn
ha tan trong nc c dng
phenolphtalein lm ch th v t cu
Cht lm cho phenolphtalein ha hng l
hi: Cht lm cho phenolphtalein
A. Thy tinh
B. NaOH c trong thnh phn thy tinh ha hng l cht no?
C. Na2SiO3 c trong thnh phn thy tinh
D. Na2CO3 c trong thnh phn thy tinh HS xem phim, suy ngh v tr li.
CU 14 Cu 14 1: GV cho HS quan st
on phim th nghim cy mc
trong h nc v t cu hi:
Cht lng trong h l cht no?
(1). Cht lng trong h l
A. Nc
B. Dung dch NaCl
C. Dung dch Na2CO3 m c
D. Dung dch Na2SiO3 m c
CU 14
Cu 14 2: GV yu cu HS gii
(2). Gii thch hin tng mc cy khi rc cc tinh th mui thch hin tng mc cy khi rc
vo dung dch Na2SiO3 m c
Dung dch trong nc cua silicat kim loai kiem la dung dch keo.
Khi pha n ng vi silicat kim loai kiem , cac tinh the nho cua muoi ,
cc tinh th mui vo dung dch
chan g ha n niken sunfat c bao boc bang mot man g niken silicat
khong tan. Na2SiO3 m c.
NiSO4 + Na2SiO3 NiSiO 3 + Na2SO 4
Nc khuech tan qua mang o va tinh the bat a u hoa tan. V
mang o cho nc i qua nhng lai khong cho cac ion cua muoi
HS gii thch
hoa tan i qua, nen ap lc be n trong mang tang len ro ret. Do ap
lc o, mang b pha v, giot dung dch muoi chay ra va tac dung
ngay vi silicat kim loai kiem tao tha nh mang.
GV nhn xt v cng c li.
Mang ban tham c tao thanh va b pha v nh vay, lam moc len
nhng cay hoa hoc t cac tinh the .
Cacbon Silic GV cho HS tho lun nhm, xy

Mui cacbonat
Mui cacbonat ca kim
Mui silicat
Mui silicat ca kim loi
dng bng tng kt tnh cht mui
loi kim d tan trong
nc v bn vi nhit.
kim d tan trong nc.
Dung dch m c ca
cacbonat v silisic.
Na2SiO3, K2SiO3 c gi l
Mui
Cc mui cacbonat khc
t tan v b nhit phn: thy tinh lng, dng sn C 1 HS trnh by v mui cacbonat,
xut ximng chu axit, cht
CaCO3 t

o
CaO + CO2 kt dnh trong xy dng. 1 HS trnh by v mui silisic.
Mui hidrocacbonat d
tan v d b nhit phn:
t o
Ca(HCO3)2 CaCO3 + CO2
+ H2O
Hot ng 5: M rng kin thc.

Cc nhm ln lt trnh by phn
chun b tm hiu ca mnh.
Cc nhm khc lng nghe, nhn xt.
GV nhn xt v tng kt.
GV dn d HS lm BTVN: 1 7/100
SGK
2.4.5. Bi 29: Luyn tp CHT HU C, CNG THC PHN T

A. MC TIU BI HC
1. V kin thc
Cng c kin thc v:
Cc phng php tch bit v tinh ch hp cht hu c.
Cc phng php phn tch nh tnh v nh lng hp cht hu c
2. V k nng
Rn luyn k nng xc nh CTPT t kt qu phn tch.
3. V tnh cm, thi
Khi chun b ra bi cho c lp cng lm, HS t tin hn khi gii bi tp.
1. Chun b
Mi hc sinh chun b 2 bi tp ngn:
Bi 1: tnh thnh phn % cc nguyn t trong phn t hp cht hu c.
Bi 2: Tm CTPT hp cht hu c (c th thng qua cng thc nguyn,
qua thnh phn % cc nguyn t hoc bng cch s dng phn ng chy)
Mi bi vit ring trn 1 t giy nh.
2. dng dy hc
Cc on phim th nghim: phn tch nh tnh nhn bit C v H, phn tch
nh tnh nhn bit Cl, qu trnh chit, kt tinh.
M phng qu trnh chng ct.
Gio n in t.
C. PHNG PHP DY HC
Dy hc bng hot ng, dy hc bng hot ng nhm nh, m thoi gi m.
D. TIN TRNH GING DY
Hot ng 1: Luyn tp cc phng php tinh ch

CU 1 GV cho HS quan st on phim th
Quan st on phim th nghim sau: nghim chit cc cht lng v t cu
hi: Trong on phim th nghim
trn gio vin ang thc hin phng
Trong on phim th nghim trn, gio vin ang thc
php g tch bit cc cht?
hin phng php g tch bit cc cht?
A. Phng php chng ct C. Phng php lc
B. Phng php chit D. Phng php kt tinh
CU 2 GV cho HS quan st on m phng

Qu trnh din ra trong m phng sau l qu trnh g?
qu trnh chng ct v t cu hi:
Nhit k
ng sinh
Qu trnh din ra trong on m
hn
Ct ct
phn on H2O phng trn l qu trnh g?
Hn hp
cn phn
tch HS xem phim, suy ngh v tr li.
A. Qu trnh lc C. Qu trnh kt tinh
B. Qu trnh chit D. Qu trnh chng ct
CU 3 GV cho HS quan st on phim th
nghim v s kt tinh v t cu hi:
Trong on phim th nghim trn
hin tng xy ra l hin tng g?
Trong on phim th nghim trn,
hin tng xy ra l hin tng g?
A. Kt ta C. Tch
B. Kt dnh D. Kt tinh
CU 4 Cu 4: GV t cu hi v qu trnh
Hy chn t ng thch hp in vo ch trng
trong cc cu sau sao cho ph hp:
chng ct, chit, kt tinh. Yu cu HS
a. Chng ct da trn s khc nhau v thnh phn ca
chn nhng t thch hp in vo ch
hn hp lng so vi ................................. to thnh trng cho ph hp.
khi ..............................hn hp lng
HS suy ngh v tr li.
1. hn hp rn 2. hn hp hi
3. un nng 4. un si

b. Ngi ta thng s dng phng php chng ct
i vi cc cht c ................................. khc nhau.
Chit da vo s khc nhau v ..............................ca
cc cht
5. tan 6. nhit nng chy
7. nhit si 8. thnh phn

c. Ngi ta thng s dng phng php chit
tch cc cht lng ................................. hoc tch
cht..............................ra khi cht rn ...........................
9. tan 10. khng tan
11.bay hi 12. khng trn vo nhau

d. Tnh ch cht rn bng cch kt tinh trong dung mi
da vo ................................. theo nhit .
13.s thay i t khi 14. s kt tinh
15.s thng hoa 16. s thay i tan

GV chuyn n slide c bng tng
kt, cng HS xy dng bng tng kt.
Hot ng 2: Luyn tp phn tch nh tnh HCHC.
Quan st on phim th nghim sau:phim th nghim phn tch nh tnh
HCHC, xc nh s c mt ca C, H.
Trong on phim th nghim trn, gio vin thc hin

GV t cu hi: Trong on phim th
th nghim vi mc ch g?
nghim trn, gio vin thc hin th
A. Phn tch nh tnh HCHC, xc nh s c mt ca
cc nguyn t C, H v O trong phn t HCHC nghim vi mc ch g?
B. Phn tch nh tnh HCHC, xc nh s c mt ca
cc nguyn t C, H, O v N trong phn t HCHC
C. Phn tch nh tnh HCHC, xc nh s c mt ca
cc nguyn t C, H trong phn t HCHC
D. Phn tch nh tnh HCHC, xc nh cng thc n

gin nht ca phn t HCHC
phim th nghim xc nh s c mt
ca Cl trong HCHC.
Trong on phim th nghim trn, gio vin thc hin

GV t cu hi: Trong on phim th
th nghim vi mc ch g?
nghim trn, gio vin thc hin th
A. Phn tch nh tnh HCHC, xc nh s c mt ca
nguyn t O trong phn t HCHC
nghim vi mc ch g?
B. Phn tch nh tnh HCHC, xc nh s c mt ca HS xem phim, suy ngh v tr li.
nguyn t N trong phn t HCHC
C. Phn tch nh tnh HCHC, xc nh s c mt ca

halogen trong phn t HCHC
D. Phn tch nh tnh HCHC, xc nh s c mt ca

nguyn t Cl trong phn t HCHC
GV chuyn n slide c bng tng

kt, cng HS xy dng bng tng kt.
Hot ng 3: Luyn tp tm cng thc phn t hp cht hu c.

CU 7 GV cho bi ton tnh % cc nguyn t
t chy hon ton 15,3 gam mt hp cht hu c X
trong phn t HCHC.
thu c 15,68 lit CO2 v 6,3 gam H2O v 1,12 lit N 2.
Th tch cc kh o ktc . % khi lng cc nguyn
HS tnh ton v chn p n.
t trong X l:
A. %C = 45,8; %H = 4,8; %O = 40,1; %N = 9,3
B. %C = 54,8; %H = 8,4; %O = 27,5; %N = 9,3
C. %C = 54,8; %H = 4,8; %O = 21,8; %N = 18,6
D. %C = 54,8; %H = 4,8; %O = 31,1; %N = 9,3
CU 8 GV cho bi ton tm cng thc n

Phn tch nguyn t mt hp cht hu c A cho kt
gin nht ca HCHC da vo % cc
qu : 70,97%C ; 10,15%H cn li l O. Cng thc n
gin nht ca A l.
nguyn t.
A. C5H10O HS tnh ton v chn p n.
B. C6H10O
C. C5H9O
D. C6H11O
CU 9 GV cho bi ton tm CTPT HCHC

da vo % cc nguyn t.
Mt hp cht hu c Y cha 49,40%C; 9,80%H;
19,10%N cn li l O. T khi ca Y so vi hidro l 2,52. HS tnh ton v chn p n.
Cng thc phn t ca Y l
A. C3H 6ON
B. C2H 4ON
C. C2H 3ON
D. C3H 7ON
CU 10 GV cho bi ton tm CTPT HCHC.

t chy hon ton mt cht hu c X (cha C, H, O) HS tnh ton v chn p n.
cn dng 8,96 lit O2 thu c 6,72 lit CO2 v 7,2 gam
H2O . Cc th tch kh o ktc . Cng thc phn t X
l
A. C3H8O2
B. C3H8O
C. C2H6O
D. Khng th xc nh
HN HP CHT HU C GV cng HS xy dng bng tng kt.

Chng ct Chit Kt tinh
Tch cc cht lng
c nhit si
khc nhau
Tch cc cht lng khng trn ln
vo nhau hoc tch cht ha tan
ra khi cht rn khng tan
Tch cc cht rn
c tan thay i
theo nhit
GV dn d HS lm BTNV: 1 5/121
SGK.
HP CHT HU C TINH KHIT
Phn tch nh tnh

Phn tch nh lng Xc nh khi lng mol phn
%C, %H, %N, ...%O t
MA = MB.d A/B
CNG THC N GiN NHT M A = (CpHqOrNs )n n
CpHqOr Ns
CTPT
CxHyO zNt = (CpHqOrNs )n
2.4.6. Bi 32: Luyn tp CU TRC PHN T HP CHT HU C
A. MC TIU BI HC
1. V kin thc
Hc sinh bit
Cch biu din CTCT v cu trc khng gian ca cc phn t hp cht
hu c n gin.
Khi nim ng phn cu to, ng phn lp th.
Phn bit cc loi ng phn cu to v ng phn lp th.
Hc sinh hiu: nhng lun im c bn ca thuyt cu to ha hc.
2. V k nng
Hc sinh vit CTCT ca cc hp cht hu c.
3. V tnh cm, thi
HS hng th vi cc m hnh phn t ng.
HS c tinh thn quyt tm ginh chin thng v tinh thn ng i cao
khi tham gia tr chi.
1. Chun b
- Cc nhm chun b n tp cc kin thc v cu trc phn t HCHC.
2. dng dy hc
M phng phn t hp cht hu c s dng trong bi.
3 b m hnh phn t.
Gio n in t.
C. PHNG PHP DY HC
Dy hc bng hot ng, dy hc bng tr chi, hot ng nhm nh, m thoi
gi m.
D. TIN TRNH GING DY

Gio vin cho hc sinh ngi theo 4 nhm
phn cng t trc.
Pht cho cc hc sinh cc phiu hc tp v
cc bng tn cc nhm.
Sau mi cu hi, gio vin s chm im

cho mi i bng cch chuyn n bng
im.
LUT CHI vng 1, ln lt tng i chn tr li

* Vng 1 gm 12 cu hi, mi cu ti a 10 im. cc cu hi bt k.
* 4 i s ln lt chn tr li cc cu hi bt k, nu
khng tr li c s chuyn cho i khc tr li . i no Sau vng 1, i c im thp nht s b
mun tr li phi nhanh chng gi bng xin tr li ngay
sau khi gio vin ra hiu. loi.
* Sau vng 1 s loi i c im thp nht, nu hai i cng
ginh quyn tr li trc nu tr li c s thng, nu
HS chn cu no, GV click chn vo biu

1 3 4 tng c s tng ng vi cu HS chn
2
chuyn n slide c s cu tng ng.
7
5 6
8
10
9
11 12
C u 1 Cu 1: Yu cu HS phn loi c u l
Cho cng thc mt s hp cht hu c sau:
H H H H
cng thc Liuyt, u l CTCT khai trin,

HC C OH HCCOH CH3 CH2 OH

H

H

H

H
OH
CTCT thu gn v CTCT thu gn nht.
(1) (2) (3) (4)
H H H H

HCCNH H C C N H CH3 CH2 NH2 NH2

H H H H H H
(5) (6) (7) (8)
Hy cho bit cng thc no l cng thc Liuyt, CTCT

khai trin, CTCT thu gn, CTCT thu gn nht.
C u 1
Cng thc CTCT CTCT CTCT thu
Liuyt khai trin thu gn gn nht
H H H H

H CCOH HCCOH CH3 CH2 OH OH

H H H H
(1) (2) (3) (4)
H H H H

H CCNH HCC NH CH3 CH2 NH2 NH2

H H H H H H
(5) (6) (7) (8)
C u 2 Cu 2: Yu cu HS phn bit c cc
Cho cng thc cu to mt s hp cht hu c sau:
CH3 CH2 CH2 COOH CH3 CH CH2 COOH

cht ng ng v cc cht ng phn.

CH3
(1) (2)
CH3 CH2 CH2 COOCH3 HOOC CH CH2 CH3

CH3
(3) (4)
CH3 CH2 COOCH3 HO CH2 CH CH2 CHO

(5) CH3 (6)
Hy cho bit nhng cht no l ng ng ca nhau?

Nhng cht no l ng phn ca nhau?
C u 2
ng ng
CH3 CH2 CH2 COOCH3 CH3 CH2 COOCH3
(3) (5)
ng phn
CH3 CH CH2 COOH (2)

CH3 CH2 CH2 COOH CH3
HOOC CH CH2 CH3 (4)
(1)
CH3
CH3 CH2 COOCH3
CH3 CH2 CH2 COOCH3 (3)
(5)
HO CH2 CH CH2 CHO (6)

CH3
C u 3 Cu 3: Nhc li khi nim cht ng phn.

Cc cht khc nhau c cng cng thc phn t c
gi l:
A. cc cht ng phn ca nhau.
B. cc cht ng ng ca nhau.
C. cc dng th hnh ca nhau.
D. cc cht thuc cng dy ng ng.

C u 4 Cu 4: Yu cu HS nhn bit c cc
Cho cng thc cu to mt s hp cht hu c sau:
cch vit CTCT khc nhau ca cng 1
CH3 CH = CH CH2 CH = CH2 CH = CH CH2

(1) CH3 CH = CH2 (2) cht.
CH2 = CH CH2 CH = CH CH3
CH = CH CH2 CH = CH2

(3)
CH3 (4)
CH3 CH2 CH = CH CH = CH2
(5) CH3

CH2 CH = CH (7)
CH2 = CH CH = CH CH2 CH3
(6) CH = CH2
Nhng cng thc no biu th cng mt cht?
C u 4
Nhng cng thc biu th cng mt cht:
CH3 CH = CH CH2 CH = CH2

(1)
CH3 CH2 CH = CH CH = CH2
CH = CH CH2
(5)
CH3 CH = CH2 (2)
CH2 = CH CH = CH CH2 CH3

CH2 = CH CH2 CH = CH CH3
(6)
(3)
CH3

CH2 CH = CH (7)
CH = CH CH2 CH = CH2

CH3 CH = CH2
(4)
C u 5 Cu 5: HS phn bit c nhng phn t

Quan st on phim sau:
no l cc ng phn mch cacbon.
Hy cho bit cc cht trong on phim trn thuc loi ng

phn no?
A. ng phn nhm chc C. ng phn v tr nhm chc
B. ng phn mch cacbon D. ng phn hnh hc

no l cc ng phn v tr nhm chc.

phn no?

no l cc ng phn nhm chc.

phn no?

no l cc ng phn v tr lin kt bi.

phn no?
A. ng phn nhm chc C. ng phn v tr lin kt bi
C u 9 Cu 9: T m hnh phn t, HS vit c

Cho m hnh phn t sau:
CTCT thu gn.
Hy vit cng thc cu to thu gn.
C u 9
Cng thc cu to thu gn
CH2 CH2
CH3

CH3 C CH3
H 2C CH2

CH3
CH2 CH2
(2)
(1)
CH3 CH = CH2 CH3 CH2 OH
(3) (4)
C u 10 Cu 10: T m hnh phn t, HS vit c

Cho m hnh phn t sau:
cng thc phi cnh.
Hy vit cng thc phi cnh.
Tr li
C u 11 Cu 11: T CTCT thu gn, HS vit c

Cho cng thc cu to thu gn sau:
cng thc phi cnh.
CH3 CH = CH CH3 Cl CH2 CH2 Cl
(1) (2)
Hy vit cng thc phi cnh.
Tr li
(1) (2)
C u 12 Cu 12: T CTCT thu gn nht, HS vit
Cho cng thc cu to thu gn nht sau:
O c CTCT khai trin.
(1) (2)
Hy vit cng thc cu to khai trin
Tr li
Cng thc cu to khai trin

H H H H H H H H H

HCC CC CH HCC O C CH

H CH3 H CH3 H
H H H H
(1) (2)
Cu hi ph Cu hi ph vng 1: Nhc li khi nim

Hy tr li ng hoc sai cho mi cu sau y:
cu to ha hc.
a. Cu to ha hc ch cho bit th t lin kt S
cc nguyn t trong phn t
b. Cu to ha hc cho bit th t v bn S
cht lin kt cc nguyn t trong phn t
c. Cu to ha hc ch cho bit v tr khng S
gian ca cc nguyn t trong phn t
d. Cu to ha hc cho bit th t, bn cht

S
lin kt v v tr khng gian ca cc nguyn
t trong phn t
BIU DIN CU TO
Sau khi kt thc 12 cu hi cua vng 1,
Cng thc Liuyt CTCT khai trin CTCT thu gn CTCT thu gn nht
H H H H
GV v HS m thoi xy dng bng

..

H C C O H H C C O H CH3 CH2 OH OH
H H H H
BIU DIN CU TRC

tng kt cc kin thc cn ghi nh.
Cng thc phi cnh M hnh rng M hnh c
Cng cng thc phn t , Cng cng thc phn t ,

khc nhau v cu to ha hc. cng cng thc cu to,
NG PHN CU TO khc nhau v cu trc khng
ng phn nhm chc gian ca phn t.
ng phn mch cacbon NG PHN LP TH
Cng CTPT ng phn hnh hc
ng phn v tr nhm chc

vng 2 cn li 3 i, mi i s nhn
LUT CHI
c 1 b m hnh phn t, trong thi
Mi i s nhn c 1 b m hnh phn t hp cht hu
gian 2 pht mi i s hon thnh vic rp
c.
Vng 2 gm 3 m hnh , mi 1 m hnh phn t phi hon
1 m hnh phn t c yu cu. Cc i
thnh trong vng 2 pht. i rp nhanh nht, chnh xc
nht c 30 im / m hnh, cc i tip theo ln lt
s phi rp ln lt 3 m hnh.
c 20 im / m hnh v 10 im / m hnh.
M hnh 1:
1 Phn t 2,3 dimetylbutan.
M hnh 2:
2 Phn t 2 clo 3 metylpentan.
M hnh 3:
3 Phn t 2 nitro 3 clohexan.

Vng 3 cn li 2 i. 2 i s thi ua vit

LUT CHI
CTCT cc ng phn.
Vng 3 gm 2 cng thc phn t hp cht hu c , trong
vng 3 pht mi i phi vit xong cc cng thc cu to
cc ng phn ca 1 cng thc phn t. i vit nhanh
nht, chnh xc nht c 50 im, cn li c 30 im.
Cu 1: Vit CTCT cc ng phn ca cc
1 cht c CTPT C7H16.
(2)
(1)
(3)
(5)
(4)
(8)
(9)
(7)
(6)
(1). CH3 CH2 CH2 CH2 CH2 CH2 CH3
(2). CH3 CH CH2 CH2 CH2 CH3

CH3

CH3

(9). CH3 C CH CH3

(3). CH3 CH2 CH CH2 CH2 CH3

CH3 CH3

CH3
(4). CH3 CH CH CH2 CH3

(8). CH3 CH2 C CH2 CH3

CH3 CH3

CH3

(5). CH3 CH CH2 CH CH3

CH3

CH3 CH3
CH3 CH3

(6). CH3 CH2 C CH2 CH3 (7). CH3 C CH2 CH2 CH3

CH3 CH3
Cu 2: Vit CTCT cc ng phn ca cc

2 cht c CTPT C5H12O.
(1)
(2)
(3)
(4) (5)
(8)
(6) (7)
OH

(1). CH3 CH2 CH2 CH2 CH2 OH (5). CH3 C CH2 CH3

CH3
(2). CH3 CH CH2 CH2 CH3 (6). CH3 CH CH CH3

OH CH3 OH
(3). CH3 CH2 CH2 CH2 CH3 (7). CH3 CH CH2 CH2 OH

OH CH3
CH3

(4). HO CH2 CH CH2 CH3 (8). CH3 C CH2 OH
CH3 CH3

Vng 1 Vng 2 Vng 3
cc i.
i 1 0 0 0 0
i 2 0 0 0 0
SGK.
i 3 0 0 0 0
i 4 0 0 0 0
P G 2 3 4
2.4.7. Bi 49: Luyn tp

SO SNH C IM CU TRC V TNH CHT CA HIDROCACBON
THM VI HIDROCACBON NO V KHNG NO
A. MC TIU BI HC
1. V kin thc
Hc sinh bit: s ging nhau v kc nhau v tnh cht ha hc gia
hidrocacbon thm, hidrocacbon no v hidrocacbon khng no.
Hc sinh hiu: mi lin quan gia cu trc v tnh cht c trng ca
hidrocacbon thm, hidrocacbon no v hidrocacbon khng no.
2. V k nng
Vit phng trnh ha hc minh ha tnh cht ca cc loi hidrocacbon.
Lm bi tp phn bit cc loi hidrocacbon
3. V tnh cm, thi
HS hng th khi tham gia tr chi.
HS c tnh thn ng i v ch quyt tm chin thng.
Cc on phim th nghim: phn ng th ca metan vi clo, phn ng ca
axetilen, tnh cht toluen.
M phng phn t mt s hp cht hu c thuc 3 loi hidrocacbon thm, no
v khng no.
C. PHNG PHP DY HC
Dy hc bng tr chi, dy hc bng hot ng nhm nh, m thoi gi m, s
dng th nghim HS t lm.
D. TIN TRNH GING DY

Luye
n t ap Gio vin cho hc sinh ngi theo 4 nhm
phn cng t trc.
SO SANH AC IEM CAU TRUC
VA TNH CHAT CUA Pht cho cc hc sinh cc phiu hc tp
v cc bng tn cc nhm.
HIDROCACBON THM
VI
HIDROCACBON NO VA KHONG NO

im.
LUT CHI vng 1, ln lt tng i chn tr li

* Vng 1 gm 12 cu hi, mi cu ti a 10 im. Trong
c 2 cu c cu hi ph, nu tr li ng cu hi ph th s
cc cu hi bt k. C 2 cu c cu hi
c thm ti a 10 im na.
* 4 i s ln lt chn tr li cc cu hi bt k, nu
ph.
khng tr li c s chuyn cho i khc tr li . i no
mun tr li phi nhanh chng gi bng xin tr li ngay
Sau vng 1, i c im thp nht s b
sau khi gio vin ra hiu.
loi.
Hidrocacbon
thm
Hidrocacbon
no
Hidrocacbon
khng no
HS chn cu no, GV click chn vo
c im
cu trc
v kh
- C
- Csp 2
Csp3 Tng i
tr iu kin
C Csp 2 hoc Csp
(to ni i / ni ba)
biu tng c s tng ng vi cu HS
- D th , kh cng, thng To hn Phn ng cng l
nng
phn ng bn vi cht oxi ha hp sn phm c trng chn chuyn n slide c s cu
Phn ng - Fe, t nhn
th - nh sng nhnh
Cl th H C cc bc
Br th H C bc cao
- t cao Csp2
- Ag Csp tng ng.
Phn ng Xc tc, t : aren + H2 Ch c xiclopropan, Anken, ankin d cng
cng xicloankan xiclobutan cng c H2, HX
Phn ng - Chy, ta nhit - Chy, ta nhit - Chy, ta nhit

Phn ng
oxi ha ddKMnO4
-Vng
- Ch b oxi ha t - D b oxi ha
oxi ha ddKMnO4
-Nhnh
to
COOH cao / thm xc tc
Cu 1
Cho mt s m hnh phn t cc hp cht hu c sau
Cu 1: GV cho HS quan st on phim
m phng mt s m hnh phn t cc
hp cht hu c.
Yu cu HS phn chia cc hp cht hu
c trn thnh 3 loi: hidrocacbon no,
khng no v thm.
Em hy phn chia cc hp cht hu c trn thnh 3 loi :
hidrocacbon no, khng no v thm
HS quan st suy ngh v tr li cu hi.
Tr li
Hidrocacbon Hidrocacbon
Hidrocacbon no
khng no thm
Cu 2 Cu 2:
Cho cc phn t hp cht hu c sau
H H H
GV cho CTCT v yu cu HS ch ra u
1 2
H
C H 6
C C
3
l lin kt sigma, u l lin kt pi.
H H C C H
4
(1) H 5
4
C C
H 1 C
2
3 C H H
C C H (3)
H (2)
Em hy ch ra u l lin kt sigma,
u l lin kt pi.
Tr li Lin kt sigma
HS suy ngh v tr li cu hi.
H
Lin kt sigma
C H
H
H H H
(1) 1 2
C C
Lin kt sigma 6 3
Lin kt sigma H C C H
5 4
H C C
4 H H
H 1 C2 3 C Lin kt pi (3)
C C H
H
(2)
Lin kt pi
Cu hi ph:
CU HI PH Hy cho bit v sao ngi ta thng biu
Hy cho bit v sao ngi ta thng biu din cng thc cu to cu phn t
din cng thc cu to cu phn t benzen
bng 1 hnh lc gic u vi 1 vng trn benzen bng 1 hnh lc gic u vi 1
bn trong ?
vng trn bn trong ?
Tr li HS suy ngh v tr li.

Ngi ta thng biu din cng thc
cu to cu phn t benzen bng 1 hnh
lc gic u vi 1 vng trn bn trong
v :
6 nguyn t C v 6 nguyn t H trong phn
t benzen u nm trn mt mt phng
Cc gc ha tr u bng 1200
Cc lin kt C C c di bng nhau

6 obitan p xen ph bn thnh mt h lin
hp chung cho c phn t.
Cu 3 Cu 3: GV hi HS v kiu lai ha ca
Kiu lai ha ca nguyn t C mang lin kt n,
mang lin kt i, mang lin kt ba v ca cc
nguyn t C mang lin kt n, mang
nguyn t C trong phn t benzen ln lt l : lin kt i, mang lin kt ba v ca cc
A. Lai ha sp ; sp2 ; sp3 ; sp2 nguyn t C trong phn t benzen
B. Lai ha sp3 ; sp2 ; sp ; sp2
HS suy ngh v tr li.
C. Lai ha sp ; sp2 ; sp3 ; sp3
D. Lai ha sp3 ; sp2 ; sp ; sp
Cu 4
Gc ha tr HCH hay HCC trong cc phn t
Cu 4:
etan, etilen, axetilen v benzen ln lt bng :
GV hi HS v gc ha tr HCH hay HCC
A. 109,5 ; 120 ; 180 ; 90
trong cc phn t etan, etilen, axetilen v
B. 109,5 ; 120 ; 180 ; 120
C. 109,5 ; 60 ; 180 ; 120
benzen.
D. 109,5 ; 90 ; 180 ; 120 HS suy ngh v tr li.
Cu 5
Kh nng phn ng ca hidrocacbon thm l
Cu 5:
GV hi HS v kh nng phn ng ca
A. d cng, kh th, d b oxi ha
hidrocacbon thm.
B. d cng, kh th, kh b oxi ha
HS suy ngh v tr li.
C. d th, kh cng, d b oxi ha
D. d th, kh cng, kh b oxi ha
Cu 6
Cu 6:
Phn ng c trng ca hidrocacbon khng no l
GV hi HS v phn ng c trng ca
A. th v oxi ha
hidrocacbon khng no.
B. cng v oxi ha
HS suy ngh v tr li.
C. th v trng hp
D. cng v trng hp
Cu 7
Cu 7:
Phn ng c trng ca hidrocacbon no l
GV hi HS v phn ng c trng ca
A. th
hidrocacbon no.
B. cng
HS suy ngh v tr li.
C. trng hp
D. oxi ha
Cu 8
Cho hai cng thc cu to sau : Cu 8:
CH3 NO2
GV hi HS v v tr th u tin vo vng
(1) (2)
thm.
V tr th u tin ln lt l
A. (1) octo, meta ; (2) para HS suy ngh v tr li.

B. (1) octo, para ; (2) meta
C. (1) para ; (2) octo, meta
D. (1) meta ; (2) octo, para
Cu 9
Cho cng thc cu to phn t
Cu 9:
hp cht hu c A GV hi HS v s lng sn phm th
CH3 CH CH2 CH3
CH3
monoclo ca phn ng gia isopentan
vi clo v tn sn phm chim t l cao
A phn ng vi clo c chiu sng. Hy cho
bit c bao nhiu sn phm th monoclo. nht.
Cho bit tn sn phm th chim t l cao
nht
Cht A CH3 CH CH2 CH3
CH3
Khi phn ng vi clo c chiu sng s to

c 4 sn phm th
Sn phm th chim t l cao nht l:

Cl
1 2 3 4
CH3 C CH2 CH3
CH3
2 clo 2 - metylbutan
Cu 10
Cho cng thc cu to mt s Cu 10:
hp cht hu c sau :
CH3 CH2 CH2 C CH
CH3 CH C CH GV hi HS v cht c kh nng phn
CH3 (3)
(1)
ng vi dung dch AgNO3/NH3.
CH3 CH2 C C CH3 CH2 = C C CH
(2) CH3 (4)
HS suy ngh v tr li.
Cc cht c phn ng vi dung dch AgNO3 / NH3 l
A. (1) ; (2) ; (3) C. (1) ; (3) ; (4)
B. (1) ; (2) ; (4) D. (2) ; (3) ; (4)
Cu 11
Trong s cc hp cht hu c sau : Cu 11:
(1). 2,2 dimetyl butan (5). naphtalen
(2). vinylaxetilen (6). xiclohexan
GV hi HS v cht c kh nng phn
(3). isopren (7). stiren ng vi H2 (xc tc c ).
(4). isopentan (8). but -2 - in
Cc hp cht c phn ng cng vi H2 d l
HS suy ngh v tr li.
(cc iu kin xy ra phn ng c )
A. (1) ; (2) ; (3) ; (4) ; (8) C. (1) ; (3) ; (4) ; (5) ; (7)
B. (2) ; (3) ; (5) ; (7) ; (8) D. (2) ; (4) ; (6) ; (7) ; (8)
Cu hi ph:
CU HI PH
GV yu cu HS vit CTCT sn phm ca
Hy vit cng thc cu to ca sn phm to
thnh t phn ng hidro ha isopren v phn ng hidro ha isopren v napthalen.
naphtalen

Cng thc cu to sn phm ca phn ng
hidro ha isopren
CH3 CH2 CH CH3
CH3
Cng thc cu to sn phm ca phn ng

hidro ha naphtalen
Cu 12 Cu 12:
C 3 ng nghim cha dung dch KMnO4
GV hi HS v hin tng xy ra khi ln
nh s th t ln lt l (1), (2), (3).
Hin tng g xy ra khi ln lt nh lt nh
* hexan vo ng nghim (1)
* hexan vo ng nghim (1),
* hex-1-en vo ng nghim (2)
* toluen vo ng nghim (3) * hexen vo ng nghim (2),
v lc u ( c th un nng).
* toluen vo ng nghim (3)
v lc u (c th un nng).

Khi nh hexan vo ng nghim (1) v lc u :
dung dch KMnO4 khng b mt mu tm, k c
khi un nng
Khi nh hex-1- en vo ng nghim (2) v lc
u : dung dch KMnO4 b mt mu tm ngay
nhit thng
Khi nh toluen vo ng nghim (3) v lc
u: dung dch KMnO4 khng b mt mu
tm, khi un nng th b mt mu
Cu hi ph vng 1(dng trong trng

CU HI PH
hp c 2 i thp im nht bng nhau).
Hy in nhng cm t cho di y vo cc ch
trng trong cc cu sau:
a. Phn t hidrocacbon no ch c cc ...(1)...bn vng, v th chng

...(2)... iu kin thng. Trong phn t ...(3)... khng c ...(4)... c
GV yu cu HS in cc t hoc cm t
bit no, nn khi tham gia phn ng thng to ra ...(5)...sn phm
A. hidrocacbon no; B. tng i tr; C. nhiu;
thch hp vo ch trng.
B. lin kt ; E. trung tm phn ng
b. ...(6)...c nhng...(7)..., l nhng...(8)..., chng gy nn nhng
...(9)... cho hidrocacbon khng no
F. trung tm phn ng; G. hidrocacbon khng no;
H. phn ng c trng; I. lin kt
c. vng benzen, 6 electron p to thnh...(10)...chung, do bn hn
cc...(11)...ring r, dn n tnh cht c trng ca...(12)...l: tng
i ...(13)..., kh cng, bn vng i vi tc nhn oxi ha.
J. lin kt ; K. hidrocacbon thm;
L. h electron lin hp; I. d th
Tr li
hidrocacbon no tng i tr
nhiu lin kt trung tm phn ng
a. Phn t hidrocacbon no ch c cc lin

linkt
kt
bn vng, v th chng tng i tr
tr iu kin
thng. Trong phn t hidrocacbon no khng c
trung tm
tm phn
phnng
ng c bit no, nn khi tham
gia phn ng thng to ra nhiu
nhiu sn phm
Tr li
trung tm phn ng phn ng c trng
hidrocacbon khng no lin kt
b. hidrocacbon
hidrocacbon khng
khng no
no c nhng trung tm
ng, l nhng lin
phn ng lin kt
kt, chng gy nn
nhng phn
phnng
ng c trng
trng cho hidrocacbon
khng no
Tr li
lin kt hidrocacbon thm
h electron lin hp d th
c. vng benzen, 6 electron p to thnh h

h
electron lin
lin hp
hp chung, do bn hn cc
lin kt ring r, dn n tnh cht c trng
ca hidrocacbon thm
thm l: tng i d
dth
th,
kh cng, bn vng i vi tc nhn oxi ha.
Hidrocacbon
thm
Hidrocacbon
no
Hidrocacbon
khng no GV v HS cng nhau xy dng bng
c im
tng kt cc kin thc cn ghi nh.
3
- C Csp Tng i C Csp 2 hoc Csp
cu trc
- Csp2 tr iu kin (to ni i / ni ba)
v kh
nng - D th , kh cng, thng To hn Phn ng cng l
phn ng bn vi cht oxi ha hp sn phm c trng
Phn ng - Fe, t nhn Cl th H C cc bc - t cao Csp 2

th - nh sng nhnh Br th H C bc cao - Ag Csp
Phn ng Xc tc, t : aren + H2 Ch c xiclopropan, Anken, ankin d cng

cng xicloankan xiclobutan cng c H2 , HX
Phn ng - Chy, ta nhit - Chy, ta nhit - Chy, ta nhit

Phn ng
oxi ha ddKMnO4
-Vng
- Ch b oxi ha t - D b oxi ha
oxi ha ddKMnO4
-Nhnh
to
COOH cao / thm xc tc

LUT CHI vng 2 cn li 3 i, mi i s chn

tr li 1 cu hi bt k (ni dung l mt
ginh cho khn gi (i b loi sau vng 1), th nghim ha hc). i thp im nht
ng s c 1 phn qu.
s u tin chn tr li trc.
* 3 i s ln lt chn tr li cc cu hi bt k Mi cu c cu hi ph ginh cho khn
trc).
gi.
TH NGHIM 1
Th nghim 1:
Em hy quan st th nghim sau. Cho HS xem phim clo tc dng vi
metan
Yu cu HS nhn xt:
* C s thay i mu sc ?
M t hin tng xy ra, gii thch, vit phng trnh * Phn ng thuc loi no ?
phn ng v cho bit tn cc sn phm hu c c
th c hn hp sn phm cui. HS xem phim, suy ngh v tr li.
Cu hi ph:
CU HI PH GV hi HS v c ch phn ng clo ha
Phn ng clo ha ankan xy ra theo c ch ankan.
g ?

P clo ha ankan xy ra theo c ch gc - dy chuyn
Bc khi mo:
nh sng
Cl Cl Cl + Cl (1)
Bc pht trin dy chuyn:
CH3 H + Cl
CH3 + HCl (2)

CH3 + Cl Cl CH3Cl + Cl (3)

CH3 H + Cl ........................ (2)
Bc t dy chuyn:
Cl + Cl Cl2 (4)

CH3 + Cl CH3Cl (5)

CH3 + CH3 CH3CH3 (6)
TH NGHIM 2
Th nghim 2:
Em hy quan st th nghim sau. Cho HS xem phim CaC2 tc dng vi
H2O.
Dn kh sinh ra vo dung dch
Br2, KMnO4, AgNO3 / NH3.
Yu cu HS nhn xt:
M t hin tng xy ra, gii thch, vit phng trnh
phn ng v cho bit tn cc sn phm hu c. * Kh g sinh ra ?
* Vit s phn ng
Cu hi ph:
CU HI PH
GV hi HS cch ti to li axetilen t
Mun ti to li axetilen t bc axetilua th
phi lm nh th no? Vit phng trnh bc axetilua.
phn ng xy ra.
HS suy ngh v tr li.

Tr li
Mun ti to li axetilen t bc axetilua th

cho axetilen tc dng vi dung dch axit
mnh nh dung dch HCl
Ag C C Ag + 2HCl H C C H + 2AgCl
TH NGHIM 3
Th nghim 3:
Em hy quan st th nghim sau. Cho HS xem phim Toluen tc dng vi
dung dch KMnO4.
Yu cu HS nhn xt:
* Ti sao cht lng chia 2 lp ?
M t hin tng xy ra, gii thch, vit phng trnh
* Khi no c phn ng ?
phn ng v cho bit tn cc sn phm hu c.
LUT CHI
* vng 3, mi i s c nhn mt b
ha cht v dng c th nghim v trong
vng 5 pht s chia nhau, 1 s bn lm th
nghim, 1 s bn ghi vn tt cch lm v kt
qu ln bng.
* i lm tt hn s nhn c 50 im, i
cn li c 30 im.
C 4 l mt nhn cha mt trong cc
C 4 l mt nhn ng ngu nhin mt cht:
trong cc cht sau: hexan, benzen, toluen,
hex-1-en. Em hy chn thuc th thch hp Hexan, benzen, hexen, toluen.
trong s cc ha cht cho sn, lm th
nghim nhn bit cc cht trn . Yu cu HS lm th nghim v trnh by
Nu vn tt cch tin hnh, kt qu v vit
thao tc th nghim nhn bit cc cht
cc phng trnh hoc s phn ng xy
ra.
trong 4 l .
back
Vng 1 Vng 2 Vng 3
cc i.
i 1
i 2
SGK.
i 3
i 4
2.4.8. Bi 62 Luyn tp AXIT CACBOXYLIC

A. MC TIU BI HC
1. V kin thc
Thng qua vic h thng ha kin thc v luyn tp, gio vin lm cho hc sinh:
Hiu thm v mi lin quan gia cu trc phn t vi tnh cht vt l,
tnh cht ha hc v phng php iu ch ca axit cacboxylic.
Bit cc ng dng thng thng ca axit cacboxylic.
2. V k nng
K nng so snh v tm mi lin h gia cc kin thc c bn lp bng
tng kt, t bit cch nh c h thng.
K nng lp suy ngh vn dng kin thc vo bi tp: nhn bit, so snh,
iu ch, bi ton ha hc.
3. V tnh cm, thi
1. Chun b
cc nhm hc sinh.
Mi nhm lm mt bi tp nghin cu khoa hc nho nh, ni dung: Tm
hiu v cc loi axit hu c c trong cc loi tri cy
2. dng dy hc
Cc on phim th nghim: tnh cht ha hc ca axit axetic, tnh cht ha
hc ca axit fomic, phn ng este ha
Gio n in t.
C. PHNG PHP DY HC
D. TIN TRNH GING DY
Hot ng 1: Luyn tp cu trc nhm cacboxyl.

Cu 1 Cu 1: GV yu cu HS in t ng thch
hp vo ch trng trong on vit v cu
Hy in cc t ng thch hp vo cc ch trng trong on vit
v cu trc nhm cacboxyl sau y:
trc nhm cacboxyl.

Nhm cacboxyl c hp bi nhm cacbonyl v nhm
hidroxyl. Do mt electron dch chuyn t nhm OH v, nn
HS suy ngh v tr li.
nhm C = O axit cacboxylic km hot ng hn nhm
C = O andehit v xeton, cn nguyn t H nhm OH
axit th linh ng hn nhm OH ancol v nhm OH phenol
A. ancol B. OH C. nhm hydroxyl
D. nhm cacbonyl E. C = O G. xeton
Hot ng 2: Luyn tp tnh cht vt l.

Cu 2 Cu 2: GV t cu hi:
Bn cht H COOCH3, HO CH2 CHO,
Bn cht sau y u c phn t khi l 60. Cht no c nhit
si cao nht?
CH3 COOH, CH3 CH2 CH2 OH
A. H COOCH3
u c phn t khi l 60. Cht no c nhit
B. HO CH2 CHO
si cao nht? Ti sao?
C. CH3 COOH HS suy ngh v tr li
D. CH3 CH2 CH2 OH
Cu 3 Cu 3: GV t cu hi: Trong bn cht

CH3CH2CH2Cl, CH3CH2CH2CH3,
Trong bn cht sau y, cht no d tan trong nc nht ?
CH3CH2CH2COOH,
A. CH3 CH2 CH2 Cl
CH3CH2CH2CH2COOH cht no d tan
B. CH3 CH2 CH2 CH3
trong nc nht? Ti sao?
C. CH3 CH2 CH2 COOH HS suy ngh v tr li.
D. CH3 CH2 CH2 CH2 COOH
Cu 4 Cu 4: GV t cu hi v linh ng ca
nguyn t H trong nhm OH ca cc hp
linh ng ca nguyn t H trong nhm OH ca cc cht
trn tng dn theo trt t no ?
cht
A. C2H 5OH < C6 H5OH < HCOOH < CH3COOH
HS suy ngh v tr li.
B. CH3 COOH< HCOOH < C6H 5OH < C2 H5OH
C. C2H 5OH < C6 H5OH < CH3 COOH < HCOOH
D. C6H 5OH < C2 H5OH < CH3 COOH < HCOOH
Hot ng 3: Luyn tp tnh cht ha hc

Cu 5: GV cho HS quan st on phim th
Cu 5
nghim phn ng ca axit fomic (gi l cht

X) vi qu tm, dung dch NaOH (c

phenolphtalein lm ch th), vi Mg, vi
NaHCO3, vi dung dch Br2, v vi dung
A. HCHO
dch AgNO3/ NH3. v t cu hi: Cht X l
Cht X l:
C. CH3CHO
B. HCOOH
cht no?
D. CH3COOH
HS quan st on phim th nghim v tr li.

Cu 6 Cu 6: GV cho HS quan st on phim th
nghim phn ng este ha v t cu hi:
Phn ng trong th nghim trn l phn ng

thuc loi phn ng no?
Phn ng trong th nghim trn l phn ng :
A. Oxi ha ancol C. Este ha
B. Kh axit D. Thy phn

nghim phn ng ca axit axetic vi qu tm,
vi dung dch NaOH (c phenolphtalein lm
Cc phn ng trong th nghim trn chng t
ch th), vi Mg, vi CuO v Na2CO3 v t
A. Axit axetic c y tnh cht ca mt axit v l axit mnh hn axit
cacbonic
cu hi: Cc phn ng trong th nghim trn
B. Axit axetic c y tnh cht ca mt axit
C. Axit axetic c y tnh cht ca mt axit ging nh axit nitric chng t axit axetic c nhng tnh cht ha
D. Axit axetic c y tnh cht ca mt axit nhng l axit yu hn axit
cacbonic hc g?
Quan st on phim th nghim sau: nghim phn bit cc dung dch mt nhn:
ancol, phenol, andehit, axit v t cu hi v
th t cc cht trong 4 ng nghim
Th t cc cht 1,2,3,4 trong 4 ng nghim l
A. Andehit, ancol, phenol, axit C. Andehit, phenol, ancol, axit
B. Axit, phenol, ancol, andehit D. Ancol, phenol, andehit, axit
Cu 9 Cu 9: GV t cu hi v s bin i tnh
Pht biu no sau y khng ng?
cht ca cc axit cacboxylic trong cng dy
A. Trong dy ng ng ca axit fomic, khi phn t khi tng
dn th nhit si, nhit nng chy tng dn v tan
ng ng.
trong nc gim dn
B. Trong dy ng ng ca axit fomic, khi phn t khi tng HS suy ngh v tr li.
dn th tnh axit cng tng dn
C. Phn t CH 3COOH v C2H5OH u c nguyn t H linh
ng trong nhm OH, song ch c CH 3COOH l c tnh
axit
D. Axit fomic tham gia c phn ng trng gng do trong

phn t c nhm chc CHO
Hot ng 4: Tng kt.

O H O H O
GV cng HS xy dng s lin h gia cc
RC + O+H R C + O RC Mg + H H
O H O H O 2
hp cht hu c.
(3)
(2) OH Mg
(1)
O P 2O5 ROH O
O (4) O H (6)
C C RC C + HOH
O
(7) H+, t o
R O R H O H (5) R O R
(8)
H3O+
O2 / xc tc / nhit
to
(12) (10) (9)
KCN
RX R CN R R R OH R CH = O
(11)
Cho R l CH3 - , R l C2H5 . Hy vit cc phng trnh GV cho R l CH3 v R l C2H5. Yu cu
phn ng hon thnh s chuyn ha trn.
HS vit cc phng trnh phn ng hon
(1) . 2 CH3 COOH + Mg (CH3 COO)2Mg + H2
thnh s chuyn ha trn.
(2) . CH3 COOH + NaOH CH3 COONa + H2O
(3) . CH3 COOH + H2O

CH3 COO + H3O+
HS ln bng vit phng trnh ha hc.
P2O5
(4) . 2 CH3 COOH (CH3 CO)2O + H2O
(5) . (CH3 CO)2O + H2O 2 CH3 COOH
H 2SO4 ,t
(6) . CH3 COOH + C2H5OH

CH3 COOC2H5 + H2O
Cho R l CH3 - , R l C2H5 . Hy vit cc phng trnh

phn ng hon thnh s chuyn ha trn.
H+ ,t
(7) . CH3 COOC2H5 + H2O
CH3 COOH + C2H5OH
2+
Mn , t
(8) . CH3 CHO + O2 CH3 COOH
Men gim
(9) . C2H5OH + O2 CH3 COOH + H2O
[O]
(10) . CH3 CH2 CH2 CH2 CH3 CH3 COOH + C2H5COOH
(11) . CH3 CH2 Br + KCN CH3 CN + KBr
t
(12) . CH3 CN + HCl + 2 H2O CH3 COOH + NH4Cl
Gio vin cho HS bi ton, yu cu HS

BI TON
phn tch bi, xy dng phng hng
Cho nc brom vo hn hp gm phenol v axit axetic,
n khi ngng mt mu nc brom th lc v thu c
gii v gii bi.
33,1 gam kt ta trng. trung ha phn nc lc, cn
dng ht 248 ml dung dch NaOH 1M (D = 1,11 g/cm3).
Xc nh thnh phn phn trm hn hp ban u.
GII
Cc nhm HS ln lt trnh by phn tm
Gi x l s mol phenol , y l s mol axit axetic trong hn hiu v cc loi axit cacbxylic c trong cc
hp ban u.
OH OH loi tri cy.

Br Br
+ 3 Br2 + 3 HBr Cc nhm nghe v nhn xt phn trnh by
Br
x mol x mol 3x mol ca nhm bn.
CH3COOH + NaOH CH3COONa + H 2O
y mol y mol
GV tng kt.
HBr + NaOH NaBr + H 2O
3x mol 3x mol
GII
n = 33,1 = 0,1 (mol) x = 0,1 (mol) (1)
331
nNaOH = 248 x 1,11 x 10 = 0,69 (mol) 3x + y = 0,69 (2)

40 x 100
(1), (2) y = 0,39 (mol)
mC H = 94 x 0,1 = 9,4 (g)

6 5 OH
mCH COOH = 60 x 0,39 = 23,4 (g)

3
mhh = 9,4 + 23,4 = 32,8 (g) GV dn d HS lm BTVN:1 -9/259, 260

%mC H = 9,4 x 100 = 28,66 (%)
6 5
OH
32,8
SGK.
%mCH COOH = 100 - 28,66 = 71,34 (%)
3
NHN XT
Khi thit k gio n cc bi luyn tp trn, trong mt s bi s dng
phng php tr chi (bi 7, 17, 32, 49, 59). Tr chi c s dng trong bi
luyn tp c tc dng rt tt trong vic hot ng ha hc sinh. Hc sinh t ra si
ni, hng th hn nhiu so vi ch lm bi tp n thun. Hc sinh tch cc suy
ngh, cng vi cc bn trong i bn bc tm ra c cu tr li trong thi gian
nhanh nht c th, qua tinh thn ng i c th hin rt r. V d cho thng
hay thua, hc sinh u t ra rt thch th vi gi hc v tr chi lun li cun c
s ch ca tt c cc thnh vin trong lp.
Mt s bi hc c thit k theo phng php nghin cu kt hp vi hot
ng nhm nh (bi 10, 24, 62). Trong , hc sinh c chia thnh nhiu nhm
nh, mi nhm c nhim v tm hiu mt vn lin quan n bi hc trc khi
chnh thc bc vo gi hc. Vi cch hc ny, cc em l nhng ngi ch ng
tm kim kin thc, bc u lm quen vi phng php nghin cu khoa hc. Hc
sinh thng t ra rt hnh din vi nhng g mnh tm hiu c v ho hc mun
trnh by kt qu cng vic ca mnh cho cc bn khc cng nh rt ch kt qu
cng vic ca cc nhm khc. Thng thng, sau khi mt nhm trnh by xong cc
nhm cn li u t thm cu hi hoc c s tranh lun gia cc nhm nu c iu
cha thng nht.
mt s bi khc, GV li cho HS tho lun nhm trong khi xy dng phn
tm tt nhng kin thc trng tm (bi 24, 37, 52, 56). Vi phng php ny, cc
em c rn luyn tnh ch ng, tch cc trong vic gii quyt vn . Qua tho
lun, HS s hiu r vn hn, HS s t gip nhau sa li v cc nhm c th t
nh gi kt qu lm vic ca nhau. Cn GV s ch ng vai tr gim st v c vn
khi cn thit. Cc hc ny lm cho HS cm thy t tin hn, tit hc nh nhng hn.
im c bit trong cc bi luyn tp ny l c nhiu on phim th nghim
c a vo. Cc on phim th nghim ny c a vo bi hc gy ra s ch
v hng th rt nhiu cho HS. Khi s dng phim th nghim thay cho th nghim
GV lm ti lp s c mt s li th nh: c th trnh by c nhiu th nghim vi
nhiu ha cht v nhiu loi dng c khc nhau trong cng mt tit hc, c th biu
din nhiu th nghim l, th nghim kh, gim bt c s c hi khi GV v HS
khng phi tip xc trc tip vi nhng ha cht c v tit kim c thi gian.
Ngoi ra nhiu th nghim c thit k theo kiu th nghim nu vn kt hp
vi vic s dng cu hi trc nghim khch quan s gip HS d dng t duy
tm ra li gii thch cho cc hin tng ha hc xy ra. Khng nhng th, th
nghim c a vo bi luyn tp cn c nhiu tc dng tch cc khc nh: gip
HS nm vng kin thc hn, gip HS rn luyn k nng quan st v gii thch cc
hin tng ha hc, gip HS rn luyn k nng thc hnh th nghim v ghi nh tt
cc hin tng ha hc.
M hnh phn t ng, cng c a vo khi xy dng cc bi v cu trc
HCHC va c tc dng li cun s ch ca HS li va gip HS c th ha nhng
kin thc tru tng, hiu ng v d dng hnh dung ra cu trc nhng phn t
HCHC mt cch chnh xc.
Tm li, khi thit k cc bi luyn tp chng ti s dng nhiu cng c h
tr nh phim th nghim, cc m phng, m hnh cu trc phn tkt hp vi cc
phng php dy hc nh phng php s dng tr chi, phng php hot ng
nhm nh, tho lun nhm v bc u cho HS lm quen vi phng php nghin
cu khoa hc lm cho ngi hc tr nn hot ng hn, li cun s ch ca
HS, tit hc tr nn sinh ng v hiu qu ca vic dy v hc c nng cao.
Kt lun chng 2
Trong chng 2, chng ti trnh by 4 nguyn tc thit k bi luyn tp, 4

phng php thc hin chnh khi dy bi luyn tp , 6 thao tc dng trong qu trnh
thit k bi luyn tp.
Chng ti thit k 14 bi luyn tp trong sch gio khoa Ha hc 11 THPT
(nng cao). Da vo mc ch, yu cu cng nh c im ca mi bi m cc bi
luyn tp c thit k c s dng phi hp cc phng php dy hc v s
dng cc phng tin dy hc ph hp. c bit, trong cc bi luyn tp c s dng
nhiu on phim th nghim ha hc, trong c 70 on phim do tc gi t thit
k v t quay vi mc ch rn luyn kh nng quan st, t duy, gii thch hin
tng ha hc ca hc sinh. Ngoi ra trong cc bi luyn tp v hp cht hu c c
s dng nhiu m hnh phn t chuyn ng 3 chiu gip hc sinh hnh dung cu
trc phn t d dng v chnh xc hn.
Vi cc phng php dy hc v phng tin dy hc p dng, cc bi
luyn tp tr nn sinh ng, li cun s ch ca hc sinh, hc sinh hot ng t
gic, ch ng v tch cc. Kt qu l:
- Hc sinh rt ho hng trong vic t hot ng tm kim v hon thin kin
thc.
- Hc sinh thu nhn kin thc chnh xc, c h thng v nh lu.
- Hc sinh c rn luyn tt k nng suy lun v gii quyt vn .
Chng 3
THC NGHIM S PHM
3.1. Mc ch thc nghim
- nh gi hiu qu v tnh kh thi ca cc gio n in t c thit k
chng 2.
- Phn no nh gi hiu qu ca cc phng php dy hc tch cc trng
ph thng.
- Khng nh s cn thit v hng i ca ti l ng n trn c s l
thuyt v thc tin ra chng 1.
3.2. Nhim v thc nghim
- Tin hnh ging dy cc bi luyn tp trn nhng lp i chng thc
nghim khc nhau. Mi cp lp i chng thc nghim phi c s lng
HS gn bng nhau, trnh tng ng nhau. lp thc nghim s c
hc theo gio n bi luyn tp thit k, cn lp i chng th hc theo
gio n bi luyn tp thng thng (khng dng gio n in t, ch dng
nhng phng php truyn thng nh thuyt trnh, m thoi theo hng
gii thch, th nghim theo hng minh ha ).
- Kim tra nh gi kin thc HS c c sau mi gi dy.
- Thng k kt qu so snh hiu qu ging dy gia cc cp lp i chng
thc nghim.
3.3. Qu trnh thc nghim
- Qu trnh thc nghim c tin hnh trong sut nm hc 2008 2009.
- i tng thc nghim l HS lp 11 cc trng:
+ Trng THPT chuyn Trn i Ngha (qun 1 Tp.HCM) : c 1 cp
lp thc nghim i chng l 11A6 v 11A3. Cc lp ny lun
phin lm i chng hay thc nghim hu ht cc bi nu
chng 2. Gio vin ging dy chnh l tc gi lun vn.
+ Trng THPT Nguyn Tri (qun 4 Tp.HCM) : c 1 cp lp thc
nghim i chng l 11A16 v 11A 12. Cc lp ny lun phin lm
i chng hay thc nghim hu ht cc bi nu chng 2. Gio
vin ging dy l thy Trn An Bnh.
Bng 3.1. Danh sch cc lp tham gia thc nghim s phm
Cp lp S
Trng Lp Ban
C - TN s
11A6 C bn nng cao Ton l ha 36
Trn i Ngha 1
Nguyn Tri 1
- Sau khi tin hnh ging dy cc lp nu trn, GV cho HS lm bi kim tra
nh gi kin thc HS nm c, sau tin hnh chm im v thng k.
- Kt qu thc nghim c x l theo phng php thng k nh sau:
Bng phn phi kt qu kim tra: l mt bng lit k tt c cc n v
im s trn mt ct (hay hng), v s HS c mi n v im y c
lit k mt ct (hay hng) th hai, gi l tn s.
V d: bng phn phi kt qu kim tra ca lp 11A3 v 11A6 bi 1:
Tng
im 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
s HS
C 11A3 0 0 0 0 0 1 3 6 11 8 7 36
Lp
TN 11A6 0 0 0 0 0 0 0 1 7 13 15 36
Bng phn phi tn sut ly tch: cho bit phn trm s HS t im x
tr xung. lp bng tnh tn sut ly tch, ta lm nh sau:
+ Tnh tn sut ca cc im s: v d tn sut ca im 7 (phn trm s
6
HS t im 7) lp 11A3 l 36 x 100 = 6.67%
+ Lp bng phn phi tn sut kt qu kim tra: v d bng phn phi

tn sut kt qu kim tra ca lp 11A3 v 11A6 bi 1 l:
im 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Tng
C 11A3 0 0 0 0 0 2.8 8.3 16.7 30.6 22.2 19.4 100
Lp
TN 11A6 0 0 0 0 0 0 0 2.8 19.4 36.1 41.7 100
+ Tnh tn sut ly tch mi im: v d phn trm s HS t im 7
tr xung lp 10A7 l (0 + 0 + 0 + 0 + 0 + 2.8 + 8.3 + 16.7) =
27.8%.
+ Lp bng phn phi tn sut ly tch kt qu kim tra: v d bng phn
phi tn sut ly tch kt qu kim tra ca lp 11A3 v 11A6 bi 1:
im (x) 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
C 11A3 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 2.8 11.1 27.8 58.3 80.6 100.0
Lp
TN 11A6 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 2.8 22.2 58.3 100.0
th ng ly tch: thun li cho vic so snh kt qu gia lp thc
nghim v lp i chng. V d th ng ly tch v kt qu kim tra
ca lp 11A3 v 11A6 bi 1 nh sau:
th ng ly tch Bi 1
120.0
% HS t im x tr xung
100.0
80.0
11A3
60.0
11A6
40.0
20.0
0.0
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
th trn cho php ta tr li cc cu hi so snh kt qu gia hai lp:

+ C bao nhiu phn trm HS mi lp t im 5 tr xung? T im
5 trn trc honh, ta k mt ng song song vi trc tung th thy lp
11A3 c 2.8% HS t im 5 tr xung cn lp 11A6 l 0% HS.
+ 60% HS mi lp t mc im no tr xung? T mc 60% trn trc
tung, ta k ng thng song song vi trc honh th thy 60% HS lp
11A3 t im 8 tr xung, cn 60% HS lp 11A6 t im 9 tr
xung.
Nh vy, ng th ly tch ca lp 11A6 nm pha di bn phi so vi
th ng ly tch ca lp 11A3 cho thy kt qu hc tp ca lp 11A6 cao hn
ca lp 11A3.
im trung bnh cng [9]: im trung bnh cng ca mi lp c tnh
bng cch cng tt c cc im s li v chia cho s bi lm ca HS.
n1x1 + n2x2 + + nkxk 1 k
x = n + n + + n = nixi
1 2 k n i=1
ni : tn s ca im xi (tc l tn s HS t im xi, I t 1 10)

n : tng s bi lm ca HS.
V d: im trung bnh cng cc bi kim tra ca lp 11A3 bi 1 l:
0.0 + 0.1 + 0.2 + 0.3 + 0.4 + 1.5 + 3.6 + 6.7 + 11.8 + 8.9 + 7.10
x = = 8.19
0+0+0+0+0+1+3+6+8+7
0.0 + + 1.7 + 7.8 + 13.9 + 15.10
Cn lp 11A6, x = = 9.17
36
Trong v d trn ta c th nhn xt im trung bnh ca cc lp thc nghim
(11A6) cao hn lp i chng (11A3). im trung bnh cng phn no cho php
nh gi xem hiu qu ging dy lp no cao hn. Nhng khng th ch da vo
im trung bnh cng m cn da vo cc tham s nh lch tiu chun, sai s
tiu chun, h s bin thin.
lch tiu chun [9]: phn nh s dao ng ca s liu quanh gi tr
trung bnh cng. lch tiu chun cng nh bao nhiu th s liu cng
t phn tn by nhiu. tnh lch tiu chun, trc tin phi tnh
phng sai theo cng thc sau:
2 ni(xi - x)2
s = n-1
lch tiu chun chnh l cn bc hai ca phng sai:
ni(xi - x)2
S=
n-1
V d: lch tiu chun quanh im trung bnh cng cc bi kim tra
ca lp 11A6 bi 1 l:
0.(0-9.17)2++1.(7-9.17)2+7.(8-9.17)2+13.(9-9.17)2+15.(10-9.17)2
S= 36 - 1
= 0.85
Cn lp 11A3, S = 1.33. Nh vy lch tiu chun ca lp thc nghim

nh hn lp i chng, chng t cc bi kim tra lp thc nghim phn tn gn
im trung bnh hn l lp i chng. Tuy nhin, do im trung bnh ca hai lp
khc nhau, nn s so snh ny cng cha thc s c ngha. Ch khi no gia hai
lp c im trung bnh bng nhau th lch tiu chun mi cho ta thy lp no c
cht lng u hn.
H s bin thin [9]: c tnh theo cng thc: V = (S/x ).100%
Khi hai lp cn so snh c im trung bnh khc nhau th phi tnh h s bin
thin V, lp no c h s bin thin V nh hn th c cht lng u hn.
1.33
V d: h s bin thin ca lp 11A3 l V = 8.19 x 100 = 16.19, cn
0.85
lp 11A6 l : V = 9.17 x 100 = 9.22, nh vy kt qu ca lp 11A6 u
hn lp 11A3.
Sai s tiu chun [9]: tc l khong sai s ca im trung bnh.
S
Sai s tiu chun c tnh theo cng thc : m = .
n
Sai s cng nh th gi tr im trung bnh cng ng tin cy.
V d: sai s tiu chun ca im trung bnh kim tra bi 1 lp 11A3 l m =
1.33 0.85
= 0.22, cn lp 11A6 l m = = 0.14, nh vy im trung bnh cng
36 36
ca lp 11A6 t sai s hn 11A3.
Kim nh gi thuyt thng k [9]
Mt khi xc nh c lp thc nghim c im trung bnh cng cao hn
lp i chng v cc gi tr nh h s bin thin, sai s tiu chun nh hn lp i
chng th vn cha th kt lun hon ton rng phng php dy hc hin i c
hiu qu hn phng php truyn thng hay khng. V vn t ra l s khc
nhau v kt qu l do hiu qu ca phng php mi hay ch do ngu nhin ?
Nu p dng rng ri phng php mi th ni chung kt qu c tt hn khng?
tr li cu hi trn, ta ra gi thuyt thng k H0 l khng c s khc
nhau gia hai phng php v tin hnh kim nh loi b gi thuyt H0, ngha
l i ti kt lun s khc nhau v im s gia lp thc nghim v lp i chng l
do hiu qu ca phng php ging dy mi ch khng phi l do s ngu nhin.
tin hnh kim nh ta xt i lng kim nh t, so snh vi gi tr ti hn
t . Nu t t th gi thuyt H0 b bc b. y, ta ch kim nh mt pha, ngha l
khi bc b gi thuyt H0 th ta cng nhn hiu qu ca phng php mi cao hn
phng php c (ch khng ch l khc bit c ngha so vi phng php c nh
trong kim nh hai pha).
Trng hp 1: kim nh s khc nhau ca trung bnh cng trong trng
hp hai lp c phng sai bng nhau (hoc khc nhau khng ng k).
x2 - x1 n1n2
i lng c dng kim nh l t = s n1 + n 2
Vi :
x1 , x2 l trung bnh cng ca lp i chng v lp thc nghim.
n1, n2 l s HS ca lp i chng v lp thc nghim.
(n1 - 1)s21 + (n2 - 1) s22
Cn gi tr s = n1 + n 2 - 2
vi s12 , s22 l phng sai ca lp i chng v lp thc nghim.
Gi tr ti hn l t, gi tr ny c tm trong bng phn phi t ng vi xc
sut sai lm v bc t do f = n1 + n2 2.
Trng hp 2: kim nh s khc nhau ca trung bnh cng trong trng
hp hai lp c phng sai khc nhau ng k.
x2 - x1
i lng c dng kim nh l t =
s21 s22
n1 + n2
Vi : x1 , x2 l trung bnh cng ca lp i chng v lp thc nghim.
n1, n2 l s HS ca lp i chng v lp thc nghim.
s21 , s22 l phng sai ca lp i chng v lp thc nghim.
Gi tr ti hn l t, gi tr ny c tm trong bng phn phi t ng vi xc
sut sai lm v bc t do c tnh nh sau:
1 s12 1
f = c2
(1 - c)2 ; trong : c = n s2 s2
1 1 2
n1 - 1 + n2 - 1 n 1 + n2
Kim nh s bng nhau ca cc phng sai
Gi thuyt H0 l s khc nhau gia hai phng sai l khng c ngha.
s21
i lng c dng kim nh l: F = s2 (s1 > s2)
2
Gi tr ti hn F c d trong bng phn phi Fisher vi xc xut sai lm

v bc t do f1 = n1 1, f2 = n2 2.
Nu F < F th H0 c chp nhn, ta s tin hnh kim nh t theo trng
hp 1. Nu ngc li, H2 b bc b, ngha l s khc nhau gia hai phng sai l c
ngha th ta s tin hnh kim nh t theo trng hp 2.
V d ta tin hnh kim nh kt qu bi 1 ca lp 11A3 (i chng)
v 11A6 (thc nghim).
Lp 11A3, n1 = 36, x1 = 8.19, s12 = (1.33)2.
Lp 11A6, n2 = 36, x2 = 9.17, s22 = (0.85)2.
u tin ta kim nh F xem s khc nhau v phng sai c ngha hay
(1.33)2
khng. i lng kim nh F = (0.85)2 = 2.4656.
Bc t do : f1 = 36 1 = 35; f2 = 36 1 = 35. D gi tr ti hn F trong bng phn

phi f, vi = 0.05, ta c F = 1.7430 (c th dng hm FINV() trong Excel).
Vy F > F (2.4656 > 1.7430) chng t s khc nhau gia hai phng sai l c
ngha, ta tin hnh kim nh t theo trng hp 2.
Kim nh t : t = 3.7076, bc t do f ~ 59, a = 0.05, t = 1.6711.
Vy : t > t (3.7076 > 1.6711) Kt qu hc tp bi 1 ca lp 11A6 (thc
nghim) cao hn lp 11A3 (i chng)l do hiu qu ca s dng gio n in t
theo hng dy hc tch cc ch khng phi do ngu nhin.
3.4. Kt qu thc nghim
Kt qu nh lng thu c
Bi 5: Luyn tp Axit, baz v mui
Bi ny c thc nghim 2 cp lp ca trng Trn i Ngha v Nguyn
Tri: cp 11A3 (i chng) & 11A6 (thc nghim); cp 11A12 (i chng) &
11A16 (thc nghim).
Bng 3.2. Bng phn phi kt qu kim tra v phn phi tn s ly tch
ca bi 5 Luyn tp Axit, baz v mui
Phn phi kt qu kim tra - Bi 5 Tng
im 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 s HS
C 11A3 0 0 0 0 0 1 3 6 11 8 7 36
TN 11A6 0 0 0 0 0 0 0 1 7 13 15 36
Lp
C 11A12 0 0 0 1 1 4 8 12 5 3 2 36
TN 11A16 0 0 0 0 0 0 3 6 9 14 4 36
Phn phi tn s ly tch - Bi 5

im (x) 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
C 11A3 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 2.8 11.1 27.8 58.3 80.6 100.0
TN 11A6 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 2.8 22.2 58.3 100.0
Lp
C 11A12 0.0 0.0 0.0 2.8 5.6 16.7 38.9 72.2 86.1 94.4 100.0
TN 11A16 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 8.3 25.0 50.0 88.9 100.0
Bng 3.3. Bng phn loi kt qu kim tra ca bi 5 Luyn tp Axit,
baz v mui
Phn loi kt qu - Bi 5
Phn loi Yu Km (%) Trung bnh (%) Kh (%) Gii (%) Tng
C 11A3 0.00 11.11 47.22 41.67 100
TN 11A6 0.00 0.00 22.22 77.78 100
Lp
C 11A12 5.56 33.33 47.22 13.89 100
TN 11A16 0.00 8.33 41.67 50 100
(a) (b)
4.
Hnh 3.1 (a,b) Cc th ng ly tch bi 5 Luyn tp Axit,

baz v mui
Bng 3.4. Bng tng hp cc tham s c trng ca bi 5
Luyn tp Axit, baz v mui
Tng im trung lch tiu H s bin Sai s tiu
Lp
s HS bnh cng x chun S thin V chun m
C 11A3 36 8.19 1.33 16.19 0.22
TN 11A6 36 9.17 0.85 9.22 0.14
C 11A12 36 6.83 1.54 22.54 0.26
TN 11A16 36 8.28 1.14 13.73 0.19
Kim nh gi thuyt thng k (Bi 5)

Gia cp lp 11A3 (i chng) v 11A6 (thc nghim)
+ Kim nh F : F = 2.4656, bc t do : f1 = 35 ; f2 = 35, = 0.05,
F = 1.743 F > F chng t s khc nhau gia hai phng sai l c
+ Kim nh t : t = 3.7076, bc t do f ~ 59, = 0.05, t = 1.6711.
Vy : t > t (3.7076 > 1.6711).
+ Kim nh F : F = 1.8669, bc t do : f1 = 35 ; f2 = 35, = 0.05,
+ Kim nh t : t = 4.6247, bc t do f ~ 64, = 0.05, t = 1.669.
Vy : t > t (4.247 > 1.669).
Bi 7: Luyn tp Phn ng trao i
11A16 (thc nghim).
ca bi 7 Luyn tp Phn ng trao i
im 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 s HS
C 11A6 0 0 0 0 0 1 1 6 13 8 7 36
TN 11A3 0 0 0 0 0 0 0 1 3 15 17 36
Lp
C 11A16 0 0 0 0 1 2 8 12 7 4 2 36
TN 11A12 0 0 0 0 0 0 3 4 9 16 4 36

im (x) 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
C 11A6 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 2.8 5.6 22.2 58.3 80.6 100.0
TN 11A3 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 2.8 11.1 52.8 100.0
Lp
C 11A16 0.0 0.0 0.0 0.0 2.8 8.3 30.6 63.9 83.3 94.4 100.0
TN 11A12 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 8.3 19.4 44.4 88.9 100.0
Bng 3.6. Bng phn loi kt qu kim tra ca bi 7 Luyn tp Phn ng

trao i
C 11A6 0.00 5.55 52.78 41.67 100
TN 11A3 0.00 0.00 11.11 88.89 100
Lp
C 11A16 2.78 27.77 52.78 16.67 100
TN 11A12 0.00 8.33 36.11 55.56 100
(a) (b)
Hnh 3.2 (a,b) Cc th ng ly tch bi 7 Luyn tp Phn ng trao i
Luyn tp Phn ng trao i
Lp
C 11A6 36 8.31 1.21 14.62 0.20
TN 11A3 36 9.33 0.76 8.10 0.13
C 11A16 36 7.17 1.36 19.02 0.23
TN 11A12 36 8.39 1.10 13.14 0.18

+ Kim nh F : F = 2.5819, bc t do : f1 = 35 ; f2 = 35, = 0.05, F =
1.743 F > F chng t s khc nhau gia hai phng sai l c ngha, ta
tin hnh kim nh t theo trng hp 2.
+ Kim nh t : t = 4.3103, bc t do f ~ 59, = 0.05, t = 1.6716. Vy : t
> t (4.3103> 1.6716).
+ Kim nh F : F = 1.5274, bc t do : f1 = 35 ; f2 = 35s, = 0.05,
F = 1.743 F < F chng t s khc nhau gia hai phng sai l khng c
+ Kim nh t : t = 4.1833, bc t do f = 70, = 0.05, t = 1.6669.
Vy : t > t (4.1833 > 1.6669).
Bi 13: Luyn tp Tnh cht ca nit v hp cht ca nit
Bi ny c thc nghim 2 cp lp ca trng Trn i Ngha v
Nguyn Tri: cp 11A3 (i chng) & 11A6 (thc nghim); cp 11A12 (i
chng) & 11A16 (thc nghim).
ca bi 13 Luyn tp Tnh cht ca nit v hp cht ca nit
im 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 s HS
C 11A3 0 0 0 0 0 1 1 2 13 12 7 36
TN 11A6 0 0 0 0 0 0 0 1 1 17 17 36
Lp
C 11A12 0 0 0 0 0 2 8 12 8 4 2 36
TN 11A16 0 0 0 0 0 0 1 2 9 15 9 36

im (x) 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
C 11A3 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 2.8 5.6 11.1 47.2 80.6 100.0
TN 11A6 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 2.8 5.6 52.8 100.0
Lp
C 11A12 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 5.6 27.8 61.1 83.3 94.4 100.0
TN 11A16 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 2.8 8.3 33.3 75.0 100.0
Bng 3.9. Bng phn loi kt qu kim tra ca bi 13 Luyn tp Tnh cht
ca nit v hp cht ca nit
C 11A3 0.00 5.55 41.67 52.78 100
TN 11A6 0.00 0.00 5.56 94.44 100
Lp
C 11A12 0.00 27.77 55.56 16.67 100
TN 11A16 0.00 2.77 30.56 66.67 100
(a) (b)
Hnh 3.3 (a,b) Cc th ng ly tch bi 13 Luyn tp Tnh cht ca nit
v hp cht ca nit
Luyn tp Tnh cht ca nit v hp cht ca nit
Lp
C 11A3 36 8.53 1.13 13.29 0.19
TN 11A6 36 9.39 0.69 7.33 0.11
C 11A12 36 7.28 1.26 17.26 0.21
TN 11A16 36 8.81 0.98 11.13 0.16

+ Kim nh F : F = 2.7164, bc t do : f1 = 35 ; f2 = 35, = 0.05,
+ Kim nh t : t = 3.8968, bc t do f ~ 58, = 0.05, t = 1.672.
Vy : t > t (3.8968 > 1.672).
+ Kim nh t : t = 5.7529, bc t do f = 70, = 0.05, t = 1.6669.
Vy : t > t (5.7529 > 1.6669).
Bi 24: Luyn tp Tnh cht ca cacbon, silic v hp cht ca chng
Bng 3.11. Bng phn phi kt qu kim tra v phn phi tn s ly tch ca bi 24
Luyn tp Tnh cht ca cacbon, silic v hp cht ca chng

im 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 s HS
C 11A3 0 0 0 0 0 1 1 1 14 12 7 36
TN 11A6 0 0 0 0 0 0 0 0 2 15 19 36
Lp
C 11A12 0 0 0 0 0 2 10 12 5 4 3 36
TN 11A16 0 0 0 0 0 0 1 2 8 15 10 36

im (x) 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
C 11A3 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 2.8 5.6 8.3 47.2 80.6 100.0
TN 11A6 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 5.6 47.2 100.0
Lp
C 11A12 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 5.6 33.3 66.7 80.6 91.7 100.0
TN 11A16 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 2.8 8.3 30.6 72.2 100.0
Bng 3.12. Bng phn loi kt qu kim tra ca bi 24 Luyn tp Tnh cht ca
cacbon, silic v hp cht ca chng
C 11A3 0.00 5.55 41.67 52.78 100
TN 11A6 0.00 0.00 5.56 94.44 100
Lp
C 11A12 0.00 33.34 47.22 19.44 100
TN 11A16 0.00 2.78 27.78 69.44 100
(a) (b)
Hnh 3.4 (a,b) Cc th ng ly tch bi 24 Luyn tp Tnh cht ca
cacbon, silic v hp cht ca chng
Tnh cht ca cacbon, silic v hp cht ca chng

Lp
C 11A3 36 8.56 1.11 12.94 0.18
TN 11A6 36 9.47 0.61 6.43 0.10
C 11A12 36 7.22 1.35 18.76 0.23
TN 11A16 36 8.86 0.99 11.17 0.17

+ Kim nh F : F = 3.3062, bc t do : f1 = 35 ; f2 = 35, = 0.05,
+ Kim nh t : t = 4.3535, bc t do f ~ 54, = 0.05, t = 1.6736.
Vy : t > t (4.3535 > 1.6736).
+ Kim nh t : t = 5.8608, bc t do f ~ 64, = 0.05, t = 1.669.
Vy : t > t (5.8608 > 1.669).
Bi 29: Luyn tp Cht hu c, cng thc phn t
11A12 (thc nghim).
bi 29 Luyn tp : Cht hu c, cng thc phn t
im 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 s HS
C 11A6 0 0 0 1 2 2 6 6 9 8 2 36
TN 11A3 0 0 0 0 0 1 3 5 6 10 11 36
Lp
C 11A16 0 0 0 1 3 4 10 12 5 1 0 36
TN 11A12 0 0 0 0 0 2 5 8 9 10 2 36

im (x) 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
C 11A6 0.0 0.0 0.0 2.8 8.3 13.9 30.6 47.2 72.2 94.4 100.0
TN 11A3 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 2.8 11.1 25.0 41.7 69.4 100.0
Lp
C 11A16 0.0 0.0 0.0 2.8 11.1 22.2 50.0 83.3 97.2 100.0 100.0
TN 11A12 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 5.6 19.4 41.7 66.7 94.4 100.0
Bng 3.15. Bng phn loi kt qu kim tra ca bi 29 Luyn tp : Cht hu
c, cng thc phn t
C 11A6 8.33 22.22 41.67 27.78 100
TN 11A3 0.00 11.11 30.56 58.33 100
Lp
C 11A16 11.11 38.89 47.22 2.78 100
TN 11A12 0.00 19.45 47.22 33.33 100
(a) (b)
Hnh 3.5 (a,b) Cc th ng ly tch bi 29 Luyn tp Cht hu c, cng
thc phn t
Cht hu c, cng thc phn t

Lp
C 11A6 36 7.31 1.72 23.55 0.29
TN 11A3 36 8.50 1.42 16.76 0.24
C 11A16 36 6.33 1.33 21.02 0.22
TN 11A12 36 7.72 1.32 17.13 0.22

+ Kim nh F : F = 1.4597, bc t do : f1 = 35 ; f2 = 35, = 0.05,
+ Kim nh t : t = 3.2083, bc t do f = 70, = 0.05, t = 1.6669.
Vy : t > t (3.2083 > 1.6669).
+ Kim nh t : t = 4.4413, bc t do f = 70, = 0.05, t = 1.6669.
Vy : t > t (4.4413 > 1.6669).
Bi 32: Luyn tp Cu trc phn t hp cht hu c
bi 32 Luyn tp Cu trc phn t hp cht hu c
im 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 s HS
C 11A3 0 0 0 1 3 3 4 6 9 7 3 36
TN 11A6 0 0 0 0 0 2 3 5 5 10 11 36
Lp
C 11A12 0 0 0 2 3 8 10 7 5 1 0 36
TN 11A16 0 0 0 0 0 3 3 7 11 9 3 36

im (x) 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
C 11A3 0.0 0.0 0.0 2.8 11.1 19.4 30.6 47.2 72.2 91.7 100.0
TN 11A6 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 5.6 13.9 27.8 41.7 69.4 100.0
Lp
C 11A12 0.0 0.0 0.0 5.6 13.9 36.1 63.9 83.3 97.2 100.0 100.0
TN 11A16 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 8.3 16.7 36.1 66.7 91.7 100.0
Bng 3.18. Bng phn loi kt qu kim tra ca bi 32 Luyn tp Cu trc
phn t hp cht hu c
C 11A3 11.11 19.44 41.67 27.78 100
TN 11A6 0.00 13.89 27.78 58.33 100
Lp
C 11A12 13.89 50.00 33.33 2.78 100
TN 11A16 0.00 16.67 50 33.33 100
(a) (b)
Hnh 3.6 (a,b) Cc th ng ly tch bi 32 Luyn tp Cu trc
phn t hp cht hu c
Cu trc phn t hp cht hu c
Lp
C 11A3 36 7.25 1.86 25.62 0.31
TN 11A6 36 8.42 1.54 18.27 0.26
C 11A12 36 6.00 1.45 24.23 0.24
TN 11A16 36 7.81 1.37 17.54 0.23

+ Kim nh F : F = 1.4592, bc t do : f1 = 35 ; f2 = 35, = 0.05,
+ Kim nh t : t = 2.903, bc t do f = 70, = 0.05, t = 1.6669.
Vy : t > t (2.903 > 1.6669).
+ Kim nh t : t = 5.4237, bc t do f = 70, = 0.05, t = 1.6669.
Vy : t > t (5.4237 > 1.6669).
Bi 37: Luyn tp Ankan v Xicloankan
ca bi 37 Luyn tp Ankan v Xicloankan
im 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 s HS
C 11A6 0 0 0 0 2 4 4 6 9 8 3 36
TN 11A3 0 0 0 0 0 2 2 2 5 13 12 36
Lp
C 11A16 0 0 0 0 3 4 8 12 6 3 0 36
TN 11A12 0 0 0 0 0 3 3 7 7 13 3 36

im (x) 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
C 11A6 0.0 0.0 0.0 0.0 5.6 16.7 27.8 44.4 69.4 91.7 100.0
TN 11A3 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 5.6 11.1 16.7 30.6 66.7 100.0
Lp
C 11A16 0.0 0.0 0.0 0.0 8.3 19.4 41.7 75.0 91.7 100.0 100.0
TN 11A12 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 8.3 16.7 36.1 55.6 91.7 100.0
Bng 3.21. Bng phn loi kt qu kim tra ca bi 37 Luyn tp Ankan v

Xicloankan
C 11A6 5.56 22.21 41.67 30.56 100
TN 11A3 0.00 11.12 19.44 69.44 100
Lp
C 11A16 8.33 33.34 50 8.33 100
TN 11A12 0.00 16.67 38.89 44.44 100
(a) (b)
Hnh 3.7 (a,b) Cc th ng ly tch bi 37 Luyn tp Ankan v
Xicloankan
Luyn tp Ankan v Xicloankan

Lp
C 11A6 36 7.44 1.68 22.58 0.28
TN 11A3 36 8.69 1.43 16.46 0.24
C 11A16 36 6.64 1.36 20.42 0.23
TN 11A12 36 7.92 1.42 17.96 0.24

1.743 F < F chng t s khc nhau gia hai phng sai l khng c
+ Kim nh t : t = 3.3978, bc t do f = 70, = 0.05, t = 1.6669. Vy : t
> t (3.3978 > 1.6669).
+ Kim nh F : F = 0.9089, bc t do : f1 = 35 ; f2 = 35s, = 0.05, F =
> t (3.9029 > 1.6669).
Bi 49: Luyn tp So snh c im cu trc v tnh cht ca
hirocacbon thm vi hirocacbon no v khng no
ca bi 49 Luyn tp So snh c im cu trc v tnh cht ca
hirocacbon thm vi hirocacbon no v khng no
im 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 s HS
C 11A3 0 0 0 0 2 3 5 4 11 8 3 36
TN 11A6 0 0 0 0 0 0 2 2 4 14 14 36
Lp
C 11A12 0 0 0 1 1 4 6 10 9 3 2 36
TN 11A16 0 0 0 0 0 2 4 6 6 14 4 36

im (x) 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
C 11A3 0.0 0.0 0.0 0.0 5.6 13.9 27.8 38.9 69.4 91.7 100.0
TN 11A6 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 5.6 11.1 22.2 61.1 100.0
Lp
C 11A12 0.0 0.0 0.0 2.8 5.6 16.7 33.3 61.1 86.1 94.4 100.0
TN 11A16 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 5.6 16.7 33.3 50.0 88.9 100.0
Bng 3.24. Bng phn loi kt qu kim tra ca bi 49 Luyn tp So snh c im
cu trc v tnh cht ca hirocacbon thm vi hirocacbon no v khng no
C 11A3 5.56 22.21 41.67 30.56 100
TN 11A6 0.00 5.55 16.67 77.78 100
Lp
C 11A12 5.56 27.77 52.78 13.89 100
TN 11A16 0.00 16.67 33.33 50 100
(a) (b)
Hnh 3.8 (a,b) Cc th ng ly tch bi 49 Luyn tp So snh c im
cu trc v tnh cht ca hirocacbon thm vi hirocacbon no v khng no
So snh c im cu trc v tnh cht ca hirocacbon thm vi
hirocacbon no v khng no

Lp
C 11A3 36 7.53 1.65 21.88 0.27
TN 11A6 36 9.00 1.12 12.46 0.19
C 11A12 36 7.00 1.57 22.39 0.26
TN 11A16 36 8.06 1.41 17.54 0.24

+ Kim nh t : t = 4.433, bc t do f ~ 62, = 0.05, t = 1.6702. Vy : t >
t (4.433 > 1.6702).
+ Kim nh t : t = 3.001, bc t do f = 70, = 0.05, t = 1.6669. Vy : t >
t (3.001 > 1.6669).
Bi 56: Luyn tp Ancol, phenol
ca bi 56 Luyn tp Ancol, phenol
im 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 s HS
C 11A6 0 0 0 0 0 3 3 4 12 10 4 36
TN 11A3 0 0 0 0 0 0 1 1 3 17 14 36
Lp
C 11A12 0 0 0 1 1 4 6 12 7 3 2 36
TN 11A16 0 0 0 0 0 0 3 5 8 16 4 36

im (x) 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
C 11A6 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 8.3 16.7 27.8 61.1 88.9 100.0
TN 11A3 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 2.8 5.6 13.9 61.1 100.0
Lp
C 11A12 0.0 0.0 0.0 2.8 5.6 16.7 33.3 66.7 86.1 94.4 100.0
TN 11A16 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 8.3 22.2 44.4 88.9 100.0
Bng 3.27. Bng phn loi kt qu kim tra ca bi 56 Luyn tp Ancol,

phenol
C 11A6 0.00 16.67 44.44 38.89 100
TN 11A3 0.00 2.78 11.11 86.11 100
Lp
C 11A12 5.56 27.77 52.78 13.89 100
TN 11A16 0.00 8.33 36.11 55.56 100
(a) (b)
Hnh 3.9 (a,b) Cc th ng ly tch bi 56 Luyn tp Ancol, phenol
Luyn tp Ancol, phenol

Lp
C 11A6 36 7.97 1.40 17.61 0.23
TN 11A3 36 9.17 0.91 9.93 0.15
C 11A12 36 6.94 1.55 22.29 0.26
TN 11A16 36 8.36 1.13 13.46 0.19

> t (4.2835 > 1.6706).
> t (4.4414 > 1.6694).
Bi 59: Luyn tp Anehit v xeton
ca bi 59 Luyn tp Anehit v xeton
im 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 s HS
C 11A3 0 0 0 0 0 1 3 6 11 10 5 36
TN 11A6 0 0 0 0 0 0 0 2 2 17 15 36
Lp
C 11A16 0 0 0 0 2 4 7 7 10 4 2 36
TN 11A12 0 0 0 0 0 0 3 4 7 14 8 36

im (x) 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
C 11A3 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 2.8 11.1 27.8 58.3 86.1 100.0
TN 11A6 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 5.6 11.1 58.3 100.0
Lp
C 11A16 0.0 0.0 0.0 0.0 5.6 16.7 36.1 55.6 83.3 94.4 100.0
TN 11A12 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 8.3 19.4 38.9 77.8 100.0
Bng 3.30. Bng phn loi kt qu kim tra ca bi 59 Luyn tp Anehit

v xeton
C 11A3 0.00 11.11 47.22 41.67 100
TN 11A6 0.00 0.00 11.11 88.89 100
Lp
C 11A16 5.56 30.55 47.22 16.67 100
TN 11A12 0.00 8.33 30.56 61.11 100
(a) (b)
Hnh 3.10 (a,b) Cc th ng ly tch bi 59 Luyn tp Anehit v
xeton
Anehit v xeton

Lp
C 11A3 36 8.14 1.27 15.58 0.21
TN 11A6 36 9.25 0.81 8.72 0.13
C 11A16 36 7.08 1.56 21.97 0.26
TN 11A12 36 8.56 1.21 14.09 0.20

> t (4.4358 > 1.6711).
> t (4.4871 > 1.6669).
Bi 62: Luyn tp Axit cacboxylic
ca bi 62 Luyn tp Axit cacboxylic
im 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 s HS
C 11A3 0 0 0 0 0 1 3 4 11 10 7 36
TN 11A6 0 0 0 0 0 0 0 1 1 19 15 36
Lp
C 11A16 0 0 0 0 0 4 6 8 11 5 2 36
TN 11A12 0 0 0 0 0 0 1 5 8 14 8 36

im (x) 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
C 11A3 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 2.8 11.1 22.2 52.8 80.6 100.0
TN 11A6 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 2.8 5.6 58.3 100.0
Lp
C 11A16 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 11.1 27.8 50.0 80.6 94.4 100.0
TN 11A12 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 2.8 16.7 38.9 77.8 100.0
Bng 3.33. Bng phn loi kt qu kim tra ca bi 62 Luyn tp Axit
cacboxylic
C 11A3 0.00 11.11 41.67 47.22 100
TN 11A6 0.00 0.00 5.56 94.44 100
Lp
C 11A16 0.00 27.78 52.78 19.44 100
TN 11A12 0.00 2.78 36.11 61.11 100
(a) (b)
Hnh 3.11 (a,b) Cc th ng ly tch bi 62 Luyn tp Axit
cacboxylic
Axit cacboxylic

Lp
C 11A3 36 8.31 1.31 15.72 0.22
TN 11A6 36 9.33 0.68 7.24 0.11
C 11A16 36 7.36 1.38 18.70 0.23
TN 11A12 36 8.64 1.07 12.42 0.18

> t (4.4358 > 1.6711).
> t (4.3928 > 1.6669).
3.5. Phn tch kt qu thc nghim s phm
3.5.1. Phn tch nh lng kt qu thc nghim
Xt v t l HS yu km, trung bnh, kh gii: qua kt qu thu c
trn, ta thy t l HS b im yu km cc lp thc nghim lun nh hn
lp i chng; ngc li t l HS t im kh gii cc lp thc nghim
lun ln hn cc lp i chng.
Xt th ng ly tch: Qua cc th trnh by phn trn, ta thy th
ng ly tch ca cc lp thc nghim u nm v pha bn phi v pha
di so vi cc lp i chng.
Xt cc gi tr tham s c trng: Qua kt qu thu c trn, ta thy gi tr
im trung bnh cng ca lp thc nghim lun ln hn lp i chng, ng thi
cc gi tr khc nh lch tiu chun, h s bin thin v sai s u nh hn.
Xt kt qu kim nh gi thuyt thng k: Qua 3 kt qu xt trn, ta c
th kt lun kt qu hc tp cc lp thc nghim u cao hn cc lp i
chng. Cc kt qu kim nh gi thuyt thng k u cho ta thy t > t. Vy,
kt qu c c chnh l do hiu qu ca cc gio n in t thit k theo
hng dy hc tch cc p dng lp thc nghim ch khng phi do
ngu nhin. T ta thy c tin cy v tnh hiu qu v tnh kh thi
cao ca cc gio n ny. Nu cc gio n ny c s dng rng ri s cho
kt qu cao hn s dng cc phng php truyn thng.
3.5.2. Phn tch nh tnh kt qu thc nghim
Qua s quan st cc gi hc, chng ti nhn thy HS cc lp thc nghim hng
th hn v lm vic tch cc hn. c bit vi cc tit hc c thit k di dng tr
chi th gi hc v cng si ni, hng th v HS u cm thy gi hc sao m tri qua
nhanh qu. Trong cc tr chi, HS bc l tinh thn ng i v tinh thn quyt thng
rt cao. Sau gi hc, khi tr chuyn cng HS cc em lun by t mun c hc
nhiu bi di hnh thc tr chi, theo cc em, va hc va chi lun to c hng
th nhng qua cc em cng ghi nh kin thc tt hn, nht l vi nhng kin thc
lin quan n nhng cu hi m trong khi chi cc em khng tr li c.
i vi GV tham gia thc nghim th theo thy Trn An Bnh, dy cc bi
luyn tp theo cc gio n c thit k theo hng hot ng ha ngi hc gy
hng th khng ch cho HS m ngay c GV cng cm thy rt thch th. Thng
thng, gi luyn tp c dy kh ging vi gi gii bi tp hoc gi n tp v
GV thng khng ch u t nhiu trong vic i mi phng php dy hc cho
cc tit hc ny, cn HS th lm vic mt cch th ng. Nhng vi cc bi luyn
tp, khi dy bng cc gio n thit k theo hng hot ng ha ngi hc nu trn,
HS lm vic ch ng, tch cc hn, nht l cc em t ra rt ch n cc on
phim th nghim, cc m phng c dng trong bi v qua cc em lm cc bi
tp lin quan n m t gii thch hin tng ha hc tt hn rt nhiu.
Ngoi ra, qua s theo di, nh gi tnh cht kin thc ca HS, chng ti nhn thy:
+ Vi cc cu hi dng ti hin kin thc chnh trong bi th khng c s
chnh lch nhiu gia lp i chng v lp thc nghim. V GV khi dy hc
ch cn nhn mnh v bt HS ghi nh cc kin thc trng tm l HS c th
lm bi tt. Nh vy, HS s quen vi vic hc t, hc chy theo im s.
+ Vi cc cu hi dng suy lun cn phn tch so snh, vn dng th lp thc
nghim lun tr li tt hn lp i chng. iu ny c c do HS lp
thc nghim c rn luyn cc thao tc t duy ny thng xuyn.
+ Vi nhng cu hi tru tng, v d nh lin quan n cu trc phn t,
hoc nhng cu hi c lin quan n m t v gii thch hin tng th
nghim, cc bi tp thc nghim th HS lp thc nghim thng tr li
tt hn lp i chng. Cc on phim th nghim cc em c xem s gip
cc em ghi nh lu hn, chnh xc hn cc hin tng xy ra v mi on
phim c xem u c thit k theo hng i hi HS phi phn tch, tho
lun v gii thch cc hin tng xy ra.
V d 1 : i vi bi 13 Tnh cht ca nit v hp cht ca nit
Bng 3.35. Bng thng k kt qu tr li ng lp TN v C (Bi 13)
% tr li ng
Loi cu hi Cu Lp thc nghim Lp i chng
( lp 11A16 NT) (Lp 11A12NT)
Cu ti hin l
2 94,4% 91,7%
thuyt thun ty.
Cu hi c lin 4 86,1% 50,0%

quan n th 6 83,3% 52,8%
nghim trc quan. 8 86,1% 52,8%
Cu suy lun. 5 80,6% 72,2%
V d 2 : i vi bi 62 Axit cacboxylic
Bng 3.36. Bng thng k kt qu tr li ng lp TN v C (Bi 62)
% tr li ng
Loi cu hi Cu Lp thc nghim Lp i chng
( lp 11A12 NT) (Lp 11A16NT)
Cu ti hin l
1 94,4% 91,7%
thuyt thun ty.
Cu hi c lin 3 83,3% 58,3%
quan n th 7 86,1% 61,1%
nghim trc quan. 8 88,9% 61,1%
Cu suy lun. 6 77,8% 63,9%
Lp thc nghim tr li tt hn do c hng lm vic ch ng hn.
Kt lun chng 3
chng ny, chng ti trnh by qu trnh tin hnh thc nghim nh

sau:
Tng cng:
- S bi hc c tin hnh thc nghim : 11
- S trng tham gia thc nghim : 2
- S lp tham gia thc nghim : 4
- S GV tham gia dy thc nghim : 2
- Tng s bi kim tra chm : 1584
Vic phn tch nh lng kt qu kim tra cho thy kt qu hc tp lp thc
nghim lun cao hn lp i chng v kt qu ny c c l do hiu qu ca
vic s dng gio n in t theo hng dy hc tch cc ch khng phi do ngu
nhin.
Vic phn tch kt qu nh tnh cng cho thy hc sinh lp thc nghim hc
tp hng th hn, nm vng cc kin thc lin quan v gii thch th nghim ha
hc hoc hin tng ha hc tt hn nhiu so vi cc hc sinh lp i chng.
Cc GV tham gia thc nghim cng u cng nhn vic s dng cc gio n
in t theo hng dy hc tch cc c tc dng rt tt trong dy hc. Tuy nhin
vic s dng cc gio n ny hi mt thi gian so vi vic dy hc thng thng v
GV cn gp kh khn khi trc mi tit hc phi chun b my tnh,chiu, loa
phc v vic dy bng gio n in t v chiu cc on phim th nghim.
KT LUN V XUT
1. Kt lun
T mc ch v nhim v m ti ra, trong qu trnh thc hin lun vn
chng ti gii quyt c nhng vn sau:
1.1. Nghin cu c s l lun v qa trnh dy hc, luyn tp trong dy hc
trng THPT, cc phng php dy hc tch cc.
Vic nghin cu tr li cho cc cu hi:
- Th no l luyn tp trong dy hc trng THPT?
- Th no l phng php dy hc tch cc?
- C nhng phng php dy hc tch cc no thng c s dng
trng THPT?
- u nhc im ca mi phng php v cch vn dng cc phng
php nh th no?
Nghin cu c s l lun v s dng th nghim theo hng hot ng ha
ngi hc, trc nghim khch quan v s dng trc nghim khch quan
trong dy hc kiu bi luyn tp trng THPT v mt s hnh thc t
chc dy hc kiu bi luyn tp theo hng hot ng ha ngi hc.
1.2. iu tra thc trng s dng trc nghim khch quan c ni dung lin quan
n th nghim ha hc trong dy hc phn luyn tp lp 11 (nng cao)
THPT ca mt s gio vin thuc 29 trng THPT Tp.HCM . Kt qu
cho thy hu ht GV rt t khi s dng th nghim ha hc khi dy bi
luyn tp v nht l hu nh khng s dng cc on phim th nghim
hoc kt hp s dng trc nghim khch quan c ni dung lin quan n
th nghim ha hc trong dy hc phn luyn tp.
1.3. T chng ti xut 4 nguyn tc thit k, 4 phng php thc hin
chnh, 6 thao tc thc hin dng trong vic thit k cc gio n in t cc
bi luyn tp c s dng trc nghim khch quan vi ni dung lin quan
n th nghim ha hc theo hng hot ng ha ngi hc.
1.4. Tin hnh thit k 14 gio n in t l cc bi luyn tp thuc chng
trnh Ha hc lp 11 THPT (nng cao) theo hng dy hc tch cc, trong
s dng cc cu hi trc nghim khch quan vi ni dung lin quan n
th nghim ha hc.
1.5. Tin hnh thc nghim s phm i vi 11 bi c trnh by chng 3
2 trng THPT thuc Tp.HCM. Kt qu thc nghim chng minh
tnh hiu qu v tnh kh thi ca cc gio n in t ny.
Tm li, c th ni chng ti hon thnh c nhng nhim v ti a
ra. Nhng gio n c thit k gp thm vo ngn hng gio n in t, gip
cc thy c gio nng cao hn na hiu qu ging dy.
2. Hng pht trin ca ti
T nhng kt qu t c ca lun vn, chng ti s pht trin ti theo
nhng hng sau:
- Hon thin cc gio n thit k v tin hnh thit k thm cc gio n l
cc bi luyn tp trong chng trnh ha hc lp 11 (c bn), lp 10 v lp 12
(c bn v nng cao).
- Thit k cc gio n in t thuc cc kiu bi dy hc khc, s dng thm
nhiu cch thc t chc dy hc khc nhng vn s dng cc on phim th
nghim, m phng v trc nghim khch quan .
T dn dn hon thnh mt ngn hng gio n in t c thit k theo
hng hot ng ha ngi hc, c s dng cc on phim th nghim, m phng
v trc nghim khch quan c th s dng dy hc cho nhiu i tng hc sinh
khc nhau.
3. xut
to iu kin cho GV v HS c th s dng cc gio n in t c
thit k, chng ti c mt s ngh sau y.
3.1. V vic cung cp trang thit b cho ging dy bng gio n in t
a s cc trng THPT u ch c rt t phng hc c trang b my chiu
a nng. C bit c nhng trng ch c 1 my chiu s dng chung cho tt c cc
lp, tt c cc b mn. Do , d cho GV c sn gio n in t mun ng k
phng my chiu dy cng khng d dng, c khi ng k trc c thng vn
khng c ch.
Vic gn thm my chiu cho cc lp hoc trang b thm phng my chiu
cho trng hc khng phi l mt vic lm n gin. Nhng vi xu hng x hi
ha gio dc, cc trng nn ku gi s h tr t pha ph huynh hc sinh hoc cc
nh mnh thng qun, cc t chc in hnh nh trng THPT chuyn Trn
i Ngha, nhng nm trc y c trng ch c 1 phng my chiu nn GV phi
rt kh khn mi c th ng k s dng c phng my c th dy hc bng
gio n in t. T nm hc 2008 -2009, nh s ku gi ca Hi ph huynh HS
trng, cc chi hi PHHS mt s lp ng gp v gn my chiu cho gn mt
na s lp hc. Nh m p lc ca phng my chiu gim i ng k.
Ngoi ra khi s dng cc cch thc t chc dy hc theo hng hot ng
ha ngi hc th hot ng ca HS thng gy n o, nh hng n cc lp xung
quanh. Do cc trng cng rt cn c cc phng b mn c thit k cch m
khi s dng c th khng nh hng n cc lp khc.
3.2. V vic cung cp thit b, dng c th nghim v cc phng tin h tr
gio vin thit k gio n in t
Trong qu trnh thit k cc gio n in t khi thc hin ti nghin cu
ny, chng ti gp nhiu kh khn khi tin hnh quay cc on phim th nghim
v cc l do sau:
- Ha cht khng .
- Ha cht khng tinh khit nn th nghim khng thnh cng hoc kt qu
khng r.
- Thiu dng c th nghim.
Ngoi ra khi quay chng ti thy rng qa trnh quay phim rt cn s phi
hp, h tr ca cc ng nghip vic quay din ra nhanh chng v t c
nhng yu cu v s phm, thm m. Nu thiu s h tr th vic thc hin nhng
on phim th nghim s gp rt nhiu kh khn nh:
- Cng vic chun b ha cht, dng c cho mt th nghim cn rt nhiu
thi gian, i khi c mt on phim ch di 1 pht cng cn s chun
b n c 1 gi mi c th quay c.
- Nhiu on phim khi quay xong xem li mi thy c nhiu li v k
thut, hoc cc ng tc ca tay lm che khut hin tng m khi t lm
khng c ngi quan st gip th ngi lm th nghim khng th thy
c.
V vy, c th thc hin c cc on phim th nghim th cn c ha
cht y , tinh khit, dng c y . Trong qu trnh quay phim cn c s h tr,
phi hp ca t nht l 3 ngi (1 ngi quay phim, 1 ngi lm th nghim, 1
ngi chun b ha cht dng c ng thi quan st qu trnh quay sa li kp
thi). Nh vy, y l mt iu rt kh khn v mun c mt ca nhiu GV cng lc
l iu khng d dng v cc GV hin nay hu ht u rt bn rn hoc khng c
gi trng trung vi nhau c th phi hp cng thc hin. Mun thc hin c
cn c s thng nht ng h ca nh trng, ca t b mn v nht l s nhit tnh
ca cc ngi thy.
Nu c sn nhng on phim th nghim th khi cn dy th nghim trong
nhng iu kin khng thun li nh th nghim c nhiu kh c m dy hc trong
phng my lnh th c th thay th bng phim th nghim th s tt hn. Cng nh
nu thc hin c tht tt ngn hng phim th nghim th nhiu GV c th c s
dng v c th s dng trong rt nhiu nm.
3.3. V cng tc nh gi kt qu hc tp ca hc sinh
Tuy B Gio dc pht ng phong tro Ni khng vi bnh thnh tch
o, ku gi dy v hc ng thc cht ch khng v chy theo thnh tch nhng
hin nay vn cn rt nhiu trng ang cn nh gi GV theo thnh tch ca HS.
Cch ra thi tuy c i mi nhng vn cha pht huy c ht kh nng t duy
lp ca HS.
Ngoi ra hin cn rt nhiu HS hc v im s, cc em khng quan tm lm
n vic em hc c g, bit c g, lm c g m ch quan tm xem kim
tra nh th no, lm cch no c im cao. iu ny nhiu lc do cch thc m
GV v cha m cc em i hi.
V vy, B Gio dc v cc thy c gio cng nn thay i cch nh gi HS,
nn c im khuyn khch cc em tch cc t hc, t hot ng v thi nn c
nhiu hn nhng cu hi pht huy kh nng t duy, sng to.
Trn y l tt c nhng cng vic chng ti lm hon thnh lun vn.
Chng ti hi vng rng cng trnh ny c th ng gp mt phn vo vic nng cao
cht lng dy hc b mn Ha hc trng THPT. Chng ti rt mong nhn c
nhng nhn xt nh gi v gp ca cc chuyn gia, cc thy c v cc bn ng
nghip.
TI LIU THAM KHO
1. Nguyn Duy i, nh Rng (1998), T liu ging dy ha hc 11, Nxb

Gio dc.
2. Trnh Vn Biu (1999), Nng cao hiu qu dy hc mn ha trng PTTH,
Ti liu bi dng thng xuyn chu k 1997 2000, Nxb i hc S
phm Tp.HCM.
3. Trnh Vn Biu (2003), Ging dy hc ha hc trng ph thng, Nxb i
hc Quc gia Tp.HCM.
4. Trnh Vn Biu (2004), L lun dy hc ha hc, Nxb i hc S phm
Tp.HCM.
5. Trnh Vn Biu (2005), Cc phng php dy hc hiu qu, Nxb i hc S
phm Tp.HCM.
6. Trnh Vn Biu, Nguyn Vn Bnh (2006), Gio dc mi trng thng qua
dy hc ha hc trng THPT, Nxb i hc S phm Tp.HCM.Trnh
Vn Biu (2005), Phng php thc hin ti nghin cu khoa hc, Ti
liu bi dng thng xuyn chu k III, 2004 2007, Nxb i hc S
phm Tp.HCM.
7. B Gio dc v o to (2007), Ti liu bi dng GV thc hin chng trnh
SGK lp 11 THPT mn ho hc, Nxb Gio dc.
8. Nguyn Hi Chu, V Anh Tun (2007), Nhng vn chung v i mi gio
dc Trung hc ph thng, Nxb Gio dc.
9. Hong Chng ( 1983), Phng php thng k ton hc trong khoa hc gio
dc, Nxb Gio dc.
10. Nguyn Cng (1999), Phng php dy hc v th nghim ha hc, Chuyn
bi dng thng xuyn chu k 1997 2000 cho gio vin THPT,
Nxb Gio dc.
11. Nguyn Cng (5/2006), Tip tc i mi phng php trng CSP, Hi
tho tp hun trin khai chng trnh gio trnh Cao ng S phm, B
Gio dc v o to.
12. Nguyn Cng, Nguyn c Chuy, L Trng Tn (2002), Bc u ng dng
tin hc v CNTT vo vic i mi phng php dy hc trong bi ln lp
ha hc trng THCS v THPT, K yu hi tho nng cao cht lng
o to, Khoa Ha HSP TP. H Ch Minh.
13. Nguyn Cng, Dng Xun Trinh, Trn Trng Dng (1980), Th nghim
thc hnh l lun dy hc, Nxb Gio dc.
14. Trn Quc c (1992), Hon thin h thng th nghim ha hc nng cao
cht lng dy hc trng THCS Vit Nam, Lun n PTS Khoa hc S
phm - Tm l.
15. Ph c Ha, Ng Quang Sn (2008), ng dng cng ngh thng tin trong
dy hc tch cc, Nxb Gio dc.
16. Trn B Honh (1996), nh gi trong gio dc, Nxb H Ni.
17. Nguyn Hin Hong, Nguyn Thanh Lm (2008), ng dng tin hc trong ha
hc, Nxb Gio dc.
18. Nguyn Hin Hong, Nguyn Cu Phc, L Ngc T (2008), Phng php
lm bi tp trc nghim khch quan Ha hc 11, Nxb Gio dc.
19. Nguyn K ( 1996), M hnh dy hc tch cc ly ngi hc lm trung tm,
Trng cn b qun l gio dc v o to.
20. Hong Nhm (2003), Ha hc v c ( tp 2), Nxb Gio dc.
21. ng Th Oanh, Nguyn Th Su (2006), Phng php dy hc cc chng
mc quan trng trong chng trnh sch gio khoa ha hc ph thng
(hc phn PPDH2), Nxb i hc S phm H Ni.
22. Nguyn Ngc Quang, Nguyn Cng, Dng Xun Trinh (1997), L lun dy
hc Ha hc, (tp 1), Nxb Gio dc.
23. nh Rng (Ch bin), ng nh Bch, Nguyn Th Thanh Phong (2006),
Ha hc hu c ( tp2), Nxb Gio dc.
24. nh Rng (Ch bin), ng nh Bch, L Th Anh o, Nguyn Mnh
H, Nguyn Th Thanh Phong (2006), Ha hc hu c ( tp3), Nxb Gio
dc.
25. Trn Quc Sn (Ch bin), Trn Th Tu (2000), Danh php hp cht hu c,
Nxb Gio dc.
26. Bi Th Thanh (2006), Tin hc ng dng trong ha hc, Ti liu mn hc, i
hc S phm Tp. HCM.
27. Nguyn Trng Th (2002), ng dng tin hc trong dy hc ha hc, Nxb i
hc S phm Tp.HCM.
28. Nguyn Vn Thoi, V Anh Tun (2007), Hng dn lm thi trc nghim
mn ha hc, Nxb H Ni.
29. L Trng Tn (2007), Nhng phng php dy hc tch cc trong dy hc ha
hc, Ti liu bi dng thng xuyn gio vin trung hc ph thng chu
k III (2004 2007), Nxb i hc S phm Tp.HCM.
30. L Minh Tin (Ch bin), on Vn iu, Trn Th Thu Mai, V Vn Nam,
Hnh Nga (2006), Kim tra v nh gi thnh qu hc tp ca hc
sinh bng trc nghim khch quan, Nxb Gio dc.
31. Lm Quan Thip (2008), Trc nghim v ng dng, Nxb Khoa hc v k thut.
32. Lm Quan Thip (2008), L thuyt v thc hnh v o lng v nh gi trong
gio dc, EDTECH VN.
33. Dng Thiu Tng (1995), Trc nghim v o lng thnh qu hc tp, B
Gio dc v o to trng i hc Tng hp Tp. H Ch Minh. Trung
tm nghin cu v pht trin chin lc (2000), T hc, t o to T
tng chin lc ca pht trin gio dc Vit Nam, Nxb Gio dc.
34. L Xun Trng ( ch bin) (2007), Sch gio khoa Ha hc 11 chng trnh
nng cao, Nxb Gio dc.
35. L Xun Trng ( ch bin) (2007), Sch gio vin Ha hc 11 chng trnh
nng cao, Nxb Gio dc.
36. L Xun Trng ( ch bin) (2007), Sch bi tp Ha hc 11 chng trnh nng
cao, Nxb Gio dc.
37. Nguyn Xun Trng, Nguyn Th Su, ng Th Oanh, Trn Trung Ninh
(2007), Ti liu bi dng thng xuyn cho gio vin Trung hc Ph
thng chu k III ( 2004 2007) Ha hc, Nxb i hc S phm H Ni.
38. Nguyn Xun Trng (2007), Trc nghim v s dng trc nghim trong dy
hc ha hc trng ph thng, Nxb i hc S Phm.
39. Nguyn Xun Trng (2007), Bi tp trc nghim Ha hc 11, Nxb Gio dc.
40. Nguyn Xun Trng (2006), Rn tr thng minh trong dy hc ho hc,
Tp ch ho hc v ng dng, s 5.
41. L Ngc T (2004), Chuyn 1: Kim tra v nh gi thnh qu hc tp ca
hc sinh bng trc nghim khch quan phng php thc hnh, Ti
liu bi dng gio vin THPT chu k III 2004 2006, Nxb i hc S
phm Tp.HCM.
42. Nguyn Nh (1999), i t in Ting Vit, Nxb Vn ha thng tin.
43. Debbie Candau, Jenifer Doherty, Robert Hannafin, John Judge, Judi Yost,
Paige Kuni (2004), Intel Teach to the future, Tp on Intel.
44. Bernd Meier, Nguyn Vn Cng (2005), Pht trin nng lc thng qua
phng php v phng tin dy hc mi, Ti liu hi tho tp hun, B
gio dc v o to.
45. Microsoft, S dng cng ngh thng tin trong dy hc, Ti liu hc tp ginh
cho gio vin, Tp on Microsoft.
46. R.A. Lidin, V.A. Molosco, L.L. Andreeva (1996), Tnh cht l ha hc cc
cht v c, Nxb Mockba.
47. Geoffrey Petty (1993), Dy hc ngy nay, Nxb Stanley Thornes.
48. www.Filecabi.net.
49. www.HTV4.com.vn.
50. www.studio4learning.tv.
51. Phn mm Adobe Premiere Pro 2.0.
52. Phn mm Chemoffice Ultra 2008.
53. Phn mm ChemSketch 10.0.
54. Phn mm FastStone Capture.
55. Phn mm Macromedia Flash 8.
56. Phn mm Microsof Powerpoint 2007.
57. Phn mm Gold Wave Editor.
Bi 56: Luyn tp ANCOL VA PHENOL
A. MC TIU BI HC
1. V kin thc
Thng qua vic h thng ha kin thc v luyn tp theo vn , gio vin lm
cho hc sinh hiu:
Mi lin quan gia cu trc v tnh cht c trng ca ancol, phenol.
S ging nhau v khc nhau v tnh cht ha hc gia ancol v phenol.
2. V k nng
Hc sinh tham gia vo cc hot ng luyn tp qua t hnh thnh cc
k nng:
So snh, tm mi lin h gia cc kin thc c bn lp bng tng kt, t
bit cch nh c h thng.
c lp suy ngh vn dng kin thc vo bi tp
3. V tnh cm, thi
HS tch cc, t gic tm kim kin thc khi tho lun nhm xy dng
bng tng kt.
1. Chun b
cc nhm hc sinh.
Mi nhm chun b thit k mt chui phn ng gm 10 phn ng ha hc (
khng trng lp) c ni dung lin quan n ancol, phenol.
Trnh by chui phn ng v cc phng trnh phn ng trn powerpoint v
c ngi i din trnh by.
2. dng dy hc
Cc on phim th nghim v ancol, phenol
Gio n in t.
C. PHNG PHP DY HC
Dy hc bng hot ng, tho lun nhm, hot ng nhm nh, m thoi gi
m.
D. TIN TRNH GING DY
Hot ng 1 : Luyn tp cu trc ancol, phenol.

GV cho HS quan st 1 s m hnh phn t
hp cht hu c v yu cu HS xc nh
cc cng thc c cha nhm chc ancol.
GV cung cp 1 s cng thc phn t hp

cht hu c v yu cu HS xc nh cc
cht no thuc loi phenol.
GV cho HS tho lun nhm xy dng cu

trc phn t ancol v phenol.
C i din trnh by. Cc HS khc theo
di, nhn xt hoc ng gp thm. GV
tng kt.
Hot ng 2 : Luyn tp tnh cht ha hc.

nghim ancol (X) v phenol (Y) tc dng
vi Br2 v Na. Sau t cu hi v
cc trng hp c xy ra phn ng trong
on phim th nghim trn.
HS quan st on phim th nghim tr
li.
nghim phenol (X) tc dng vi dung
dch Br2 v ha tan phenol trong nc
sau tc dng vi dung dch NaOH v
kh CO2 . GV t cu hi: cht X trong
th nghim trn l g?
HS quan st on phim th nghim tr
li.
GV cho HS tho lun nhm xy dng
bng tng kt tnh cht ha hc ca ancol
v phenol ( phn ng vi kim loi kim,
vi axit v vi dung dch Br2).
tng kt.

nghim phn ng tch nc t ancol
etylic (X) thu c kh etilen (Y) v t
cu hi: cht lng X v kh Y trong th
nghim trn l nhng cht no?
HS xem th nghim, suy ngh v tr li.
bng tng kt kh nng tch nc ca
ancol v phenol.
tng kt.
Hot ng 3 : Luyn tp phng php iu ch.

GV cung cp 1 s cng thc phn t mt
s hp cht hu c v t cu hi: C
bao nhiu cht trong s cc cht trn iu
ch c ancol etylic ch bng 1 phn ng
ha hc?
HS suy ngh, tr li.
GV cho HS mt s s phn ng v t
cu hi: S no dng iu ch
phenol?
HS suy ngh tr li.

bng tng kt phng php iu ch
ancol v phenol.
tng kt.
bng tng kt ng dng ca ancol v
phenol.
tng kt.
Hot ng 4: Tng kt
Cc nhm gii thiu s phn ng m
nhm mnh chun b cc nhm khc
gp , nhn xt.
GV chn 1 s hay nht cho HS ln
bng vit phng tnh phn ng.
GV dn d HS lm BTVN:1 -7/235 SGK.
Bi 59 Luyn tp ANDEHIT V XETON
A. MC TIU BI HC
1. V kin thc
H thng ha kin tc v andehit, xeton
2. V k nng
So snh s ging nhau v khc nhau v cu trc v tnh cht ha hc ca
andehit v xeton.
Gii bi tp nhn bit, so snh, iu ch.
3. V tnh cm, thi
HS hng th khi tham gia tr chi.
HS c tnh thn ng i v ch quyt tm chin thng.
Cc on phim th nghim v andehit
Gio n in t.
C. PHNG PHP DY HC
Dy hc bng tr chi, dy hc bng hot ng nhm nh, m thoi gi m.
D. TIN TRNH GING DY
Gio vin cho hc sinh ngi theo 4 nhm
phn cng t trc.
Pht cho cc hc sinh cc phiu hc tp v
cc bng tn cc nhm.

im.
Gio vin ph bin lut chi ca vng 1.
vng 1, ln lt tng i chn tr li

cc ch bt k theo hng ngang.
Trong sut qu trnh vng 1 din ra, cc

i c th tr li t kha ca ch vo
bt k thi im no v nu tr li ng s
c im theo nh lut chi quy nh.
Sau khi hon thnh t kha nu cha tr
li ht cc ch hng ngang th cc i
vn tip tc tr li cho n ht.
Hin ch cn trng ln bng cho hc
sinh quan st.
Ln lt tng i chn tr li cc ch
bt k theo hng ngang.
Ty theo s ca hng ngang m cc i
chn m gio vin chuyn ti slide c cu
hi tng ng cc i tr li.
Cu 1:
Trong phn trng gng andehit th hin

tnh cht g?
p n: TNH KH
Cu 2: GV hi: Phn ng trng gng

cn c tn gi g khc?
p n: TRNG BC
Cu 3: GV gi : ch l Tn thng
thng ca andehit no, n chc u tin
trong dy ng ng
p n: FOMANDEHIT.
Cu 4: GV hi: C th iu ch andehit
axetic bng cch cho nc tc dng vi
cht no?
p n: AXETILEN.
Cu 5: GV hi: cc andehit t 3C 17C

iu kin thng tn ti di dng g?
p n: LNG.
Cu 6 : GV hi: Oxi ha metanol nh

oxi khng kh 600 700oC vi xc tc
l Cu hoc Ag l phng php iu ch
fomandehit dng u?
p n: CNG NGHIP.
Cu 7: GV hi: trong dung dch,

andehit v xeton c lin kt hidro vi cc
phn t no?
p n: NC.
Cu 8: GV hi: Mi thm c trung ca
ko bc h l mi ca cht no?
p n: MENTON.
Cu 9: GV gi : ch l Tn ca loi
ha cht thng c dng lm thuc ra
sn mng tay, mng chn
p n: AXETON.
Cu 10: GV hi: Ngoi vic dng sn

xut cht do, dc phm, nng dc,
axeton cn thng c dng lm g?
p n: DUNG MI.

3 i, mi i s ln lt chn tr cc cu
hi bt k, u tin i c im thp nht
chn trc.
HS chn cu hi no th GV click biu
tng ca cu hi link n slide c
cu hi tng ng.
Cu 1: Yu cu HS in cc t hoc cm
t thch hp vo ch trng. (Ni dung cu
hi lin quan n cu trc nhm cacbonyl)
Cu 2: Yu cu HS chn ng cng thc

chung ca andehit v xeton n chc.
Cu 3: Gv cho HS xem phim th nghim

andehit fomic ( gi l cht X) tc dng vi
dung dch Br2 v vi dung dch
AgNO3/NH3. Sau yu cu HS xc nh
xem X l cht no.
Cu 4: Yu cu HS so snh nhit nng

chy, nhit si v tan trong nc
ca andehit v xeton vi ancol tng ng
ng thi gii thch nguyn nhn s khc
nhau.
phn bi fomandehit v axeton ( gi l
cht X v Y). Sau yu cu HS xc nh
xem X, Y l nhng cht no.

phn bi fomandehit v phenol ( gi l
cht X v Y). Sau yu cu HS xc nh
xem X, Y l nhng cht no.
Cu 7: Yu cu HS hon thnh cc
phng trnh phn ng th hin tnh cht
ha hc ca andehit v xeton.
Cu 8: GV cung cp mt s phng trnh
phn ng ca andehit v xeton, yu cu
HS xc nh vai tr ca andehit, xeton
trong cc phn ng trn.
Cu 9: GV hi HS v phng php
chung iu ch andehit v xeton.
Sau khi HS tr li xong 9 cu hi ca

vng 2, GV v HS cng m thoi xy
dng bng tng kt, so snh cu trc, tnh
cht, iu ch, ng dng ca andehit v
xeton.
vng 3 cn li 2 i, 2 i s thi gii

ton tip sc
Cc hc sinh trong 2 i s ln lt chy

ln bng gii bi, sau 30 giy s thay
ngi mi, c vy n khi c i gii
xong bi.
Sau khi cc i gii xong, GV cho cc HS

cn li nhn xt v cch gii bi ca 2 i,
phn tch ng sai, hay d ca mi cch
lm ri cho HS xem bi gii GV chun b
sn.
cc i.
GV dn d HS lm BTVN: 1 12/246,
247 SGK.
2.4.7. Bi 37: Luyn tp ANKAN V XICLOANKAN
A. MC TIU BI HC
1. V kin thc
Hc sinh bit: s tng t v khc bit v tnh cht vt l, tnh cht ha
hc v ng dng gia ankan vi xicloankan.
Hc sinh hiu: cu trc, danh php ankan v xicloankan.
2. V k nng
Rn luyn k nng nhn xt, so snh 2 loi ankan v xicloankan.
K nng vit phng trnh ha hc minh ha tnh cht ca ankan v
xicloankan.
3. V tnh cm, thi
HS c tinh thn t gic tm kim kin thc khi tho lun nhm.
Cc on phim th nghim: iu ch - thu t metan, phn ng th ca
metan vi clo.
Gio n in t.
C. PHNG PHP DY HC
D. TIN TRNH GING DY
Hot ng 1 : Luyn tp danh php.

Cu hi 1 Cu hi 1: GV yu cu HS :
a. Hy vit cc ng phn cu to ca C5H12 v gi tn chng.
a. Vit cc ng phn cu to ca C5H12
b. Hy vit cc ng phn cu to ca monoxicloankan C5H10
v gi tn chng.
v gi tn chng.
b. Vit ng phn cu to ca mono
xicloankan c CTPT C5H10 v gi tn
chng.
HS ln bng vit.
a. Cc ng phn cu to ca C5H12 v tn gi
GV cho HS nhn xt ng hay sai v
chiu p n.
CH3 CH2 CH2 CH2 CH3 pentan
CH3 CH CH2 CH3 2 metylbutan

CH3
CH3
CH3 C CH3 2,2 dimetylpropan

CH3
b. Cc ng phn cu to ca monoxicloankan C5H10 v tn gi
xiclopentan metylxiclobutan
1,1 dimetylxiclopropan 1,2 dimetylxiclopropan
etylxiclopropan
GV cho HS tho lun nhm trong 1 pht

Hy tho lun nhm trong 1 pht v c ra mt bn trnh by
ngn gn cch gi tn ankan v xicloankan theo danh php cch gi tn ankan v xicloankan theo
IUPAC
Tr li
danh php IUPAC.
ANKAN: CnH2n+2 XICLOANKAN: CnH 2n
HS tho lun theo tng nhm.
Danh
Tn xiclo + Tn
php S ch - Tn
v tr nhnh
mch
chnh
an
S ch - Tn
v tr nhnh
mch
chnh
an GV ngh 2 HS trong 2 nhm ln trnh
by, 1 HS trnh by cch gi tn ankan
cn 1 HS trnh by cch gi tn
xicloankan.
GV c 1 HS trong nhm khc nhn
xt cch gi tn ca cc bn.
HS nhn xt.
GV tng kt li.
Hot ng 2 : Luyn tp cu trc phn t.
Cu hi 2: GV t cu hi v lin kt
Cu hi 2
Chn cu ng trong cc cu sau.

trong phn t ankan.
HS suy ngh v tr li.
A. Hidrocacbon trong phn t ch c lin kt n l ankan
B. Nhng hp cht trong phn t ch c lin kt n l

ankan
C. Nhng hidrocacbon mch h trong phn t ch c lin kt

n l ankan
D. Nhng hidrocacbon mch h trong phn t c t nht mt

lin kt n l ankan
Cu hi 3 Cu hi 3: GV t cu hi v cng thc
Cc nhn xt di y nhn xt no sai ?
tng qut ca ankan.
A. Tt c cc ankan u c cng thc phn t CnH2n+2 HS suy ngh v tr li.
B. Tt c cc cht c cng thc phn t CnH2n+2 u l ankan
C. Tt c cc monoxicloankan u cng thc phn t CnH2n
D. Tt c cc cht c cng thc phn t CnH2n u l

monoxicloankan
Cu hi 4 Cu hi 4: GV cho HS quan st on m
Quan st on m phng sau
phng cc trng thi lai ha sp, sp2, sp3
v t cu hi v trng thi lai ha ca
cc nguyn t C trong phn t ankan v
xicloankan.
Cc nguyn t C trong phn t ankan v xicloankan trng
thi lai ha no?
HS quan st, suy ngh v tr li.
A. Lai ha sp C. Lai ha sp3
B. Lai ha sp2 D. Khng lai ha
Cu hi 5 Cu hi 5: GV cho HS quan st on m
Quan st on m phng sau phng cc gc lin kt trong phn t
ankan v t cu hi Gc lin kt
trong phn t ankan, phn t
CCC
Gc lin kt CCC trong phn t ankan; ca monoxicloankan c 3, 4
mono xicloankan ln lt c 3,4 hoc
hoc 5 nguyn t C ln lt l
A. 109,5o; 30o; 45o; 109,5o C. 180o; 60o; 90o; 109,5o

5 nguyn t C l bao nhiu ?
B. 180o; 60o; 45o; 109,5o D. 109,5o; 60o; 90o; 109,5o HS quan st, suy ngh v tr li.
GV cho HS da vo cu hi 2 6 tho
Da vo cc cu hi 2 5, hy tho lun nhm trong 2 pht
v c ra mt bn trnh by ngn gn cu trc phn t ankan lun nhm trong 2 pht v cu trc phn
v xicloankan
Tr li
t ankan v xicloankan.
ANKAN XICLOANKAN
HS tho lun theo nhm v c 2 HS

Cng thc chung: CnH2n+2
Csp3 to thnh mch h, ch c
Cng thc chung: CnH2n
Csp3 to thnh mch vng, ch c
trong 2 nhm ln trnh by, cc HS cn
Cu cc lin kt C C v C H cc lin kt C C v C H
trc Mch cacbon to thnh ng (CH2 )n: n = 3, CCC = 60o ; li quan st v nhn xt.
gp khc, n = 4, CCC 90o ;
HCH HCC CCC 109,5o n 5, CCC 109,5o
GV chiu phn tr li v cng c li.
Hot ng 3 : Luyn tp tnh cht vt l.

Cu hi 6: GV cho HS quan st on
Cu hi 6
phim th nghim iu ch, thu v t kh

metan v t cu hi: on phim th

nghim trn cho thy nhng tnh cht vt
l g ca metan?
on phim th nghim trn cho thy nhng tnh cht vt l g ca metan?

A. Cht kh, khng mu, khng mi, khng tan trong nc
B. Cht kh, khng mu, khng tan trong nc, d chy
C. Cht kh, khng mu, khng tan trong nc
D. Cht kh, khng mu, khng mi, khng tan trong nc, d chy
Cu hi 7 Cu hi 7: GV t cu hi: ankan v
xicloankan ha tan tt trong dung mi
Ankan v xicloankan ha tan tt trong dung mi no?
no?
A. Nc
HS suy ngh v tr li.
B. Benzen
C. Dung dch axit clohidric
D. Dung dch natri hidroxit
Cu hi 8 Cu hi 8: GV t cu hi v l do v sao
ankan v xicloankan khng tan trong
Ankan v xicloankan khng tan trong nc v l do no sau y?
nc.
A. L cht kh
HS suy ngh v tr li.
B. Phn t khng phn cc
C. Phn t khng c lin kt i
D. Phn t cng knh v mt khng gian
Cu hi 9 Cu hi 9: GV t cu hi v nhit
Cho cc cht sau: si ca cc cht : C2H6, C3H8, n - C4H10,
C2H6 C3H8 n C4H10 i C4H10 i - C4H10.
(I) (II) (III) (IV)
Nhit si tng dn theo dy

HS suy ngh v tr li.
A. (III) < (IV) < (II) < (I) C. (I) < (II) < (IV) < (III)
B. (IV) < (III) < (II) < (I) D. (I) < (II) < (III) < (IV)
GV cho HS da vo cc cu hi 6 9
Da vo cc cu hi 6 9 v cc kin thc hc, hy tho
lun nhm trong 2 pht v c ra mt bn trnh by ngn gn vi cc kin thc hc tho lun nhm
tnh cht vt l ca ankan v xicloankan
Tr li
trong 2 pht v tnh cht vt l ca ankan
ANKAN XICLOANKAN
v xicloankan.
T C1 C4 th kh, khng
mu, nhit si, nhit
T C3 C4 th kh, khng mu,
nhit si, nhit nng chy,
HS tho lun theo nhm v c 2 HS
Tnh nng chy, khi lng ring khi lng ring tng theo phn
cht tng theo phn t khi. t khi. trong 2 nhm ln trnh by, cc HS cn
vt l Nh hn nc, khng tan trong Nh hn nc, khng tan trong
nc, tan trong cc dung mi
hu c.
nc, tan trong cc dung mi
hu c.
li quan st v nhn xt.
GV chiu phn tr li v cng c li.
Cu hi 10 Cu hi 10 - 1: GV cho HS quan st
Quan st on phim th nghim sau y?
on phim th nghim phn ng ca
metan v clo v t cu hi: Phn ng
xy ra trong th nghim trn l phn ng
g?
(1). Phn ng xy ra trong th nghim trn l
A. phn ng cng C. phn ng oxi ha

HS quan st on phim th nghim v tr
B. phn ng th D. phn ng trao i li.
Cu hi 10 Cu hi 10 2: GV t cu hi: S
(2). S lng sn phm hu c ti a c th thu c trong
lng sn phm hu c ti a c th thu
th nghim trn l
c trong th nghim trn l bao
A. 2 sn phm
B. 3 sn phm
nhiu?
C. 4 sn phm
HS suy ngh v tr li.
D. 5 sn phm
Cu hi 11 Cu hi 11: GV t cu hiv kh nng

Cu no ng trong cc cu sau y?
tham gia phn ng cng ca ankan,
A. Tt c ankan v tt c xicloankan u khng tham gia phn xicloankan.
ng cng
B. Tt c ankan v tt c xicloankan u c th tham gia phn

HS suy ngh v tr li.
ng cng
C. Tt c ankan khng tham gia phn ng cng ; mt s

xicloankan c th tham gia phn ng cng
D. Mt s ankan c th tham gia phn ng cng ; tt c

xicloankan khng th tham gia phn ng cng
GV cho HS da vo cc cu hi 10-11
Da vo cc cu hi 10 11 v cc kin thc hc, hy tho
lun nhm trong 2 pht v c ra mt bn trnh by ngn gn
tnh cht ha hc ca ankan v xicloankan
v kin thc hc tho lun nhm
trong 2 pht v tnh cht ha hc ca
ankan v xicloankan.
C 2 HS trong 2 nhm ln trnh by, cc
HS cn li quan st v nhn xt.
Tr li GV chiu phn tr li v cng c li.

ANKAN XICLOANKAN
Xiclopropan v xiclobutan km
iu kin thng tng i
bn: xiclopropan c phn ng
tr: khng phn ng vi axit,
cng vi H2, Br2, HBr, ... xiclobutan
baz v cht oxi ha.
c phn ng cng vi H2.
Khi c xc tc v nhit: tham
Tnh
gia phn ng th, tch v oxi
cht o
Ni,80 C
VD: + H 2 CH3 CH2 CH 3
ha. Sn phm thng l hn
ha
hp nhiu cht.
+ Br2 BrCH2CH2CH2Br
hc askt CH Cl + HCl
VD: CH4 + Cl2 3
o
500 C, xt CH = CH + H
CH3 CH3 2 2 2
+ HBr CH3 CH2 CH2 Br
o
500 C, xt
CH3 CH2 CH3 CH4 +
Cc xicloankan c nhiu C hn
CH2 = CH2
phn ng ging ankan.
Hot ng 5 : Luyn tp phng php iu ch v ng dng.

Theo di on phim ngn sau v kt hp vi cc kin thc
GV cho HS theo di on phim ngn v
hc, hy tho lun nhm trong 1 pht v c ra mt bn trnh
by ngn gn phng php thng dng iu ch ankan kt hp vi cc kin thc hc tho
v xicloankan trong cng nghip v ng dng ca chng
lun nhm trong 1 pht v phng php

thng dng iu ch ankan v
xicloankan trong cng nghip v ng
dng ca chng.
C 2 HS trong 2 nhm ln trnh by, cc
Tr li
HS cn li quan st v nhn xt.
ANKAN XICLOANKAN GV chiu phn tr li v cng c li.
Xiclopropan v xiclobutan kh
iu Ch yu tch t du m.
iu ch. Xiclopentan v
ch, L nhin liu quan trng nht.
xiclohexan thng c tch t
ng Lm nguyn liu cho cng
du m.
dng nghip ha cht
Lm nhin liu, nguyn liu.
Hot ng 6 : Bi tp p dng.
Bi tp Gv cho HS 1 bi tp nh: t chy x mol
t chy x mol ankan thu c y mol CO2 v z mol H2O. Hy
tm mi quan h gia x, y , z. ankan thu c y mol CO2 v z mol
3n + 1
Tr li H2O. Hy tm mi lin h gia x,y v z
CnH2n+2 + O2 n CO2 + (n+1) H2O
x mol
2
nx mol (n+1)x mol
HS chun b v ln bng trnh by.
nCO = nx = y
2
(1) GV cho HS nhn xt ng hay sai v
n H O = (n+1) x = z
2
nx + x = z (2) sa li cho ng nu sai.
(1), (2) y +x = z GV dn d HS lm BTVN: 1 8/ 153
SGK.
PH LC
1. Ph lc 1 : Phiu iu tra thc trng s dng trc nghim khch quan c
ni dung lin quan n th nghim ha hc khi dy hc cc bi
luyn tp.
2. Ph lc 2 : Gio n cc bi luyn tp khc.
3. Ph lc 3 : v p n ca cc bi kim tra thc nghim
4. Ph lc 4 : Cc phn chun b ca hc sinh trc khi hc bi luyn tp.
PH LC 1
PHIU IU TRA THC TRNG S DNG TRC
NGHIM KHCH QUAN C NI DUNG LIN QUAN
N TH NGHIM HA HC KHI DY HC CC
BI LUYN TP
Knh cho qu thy c!

Hin nay chng ti ang thc hin ti nghin cu khoa hc THIT K
CC BI LUYN TP THUC CHNG TRNH HA HC LP 11 THPT
(NNG CAO) THEO HNG HOT NG HA NGI HC. Nhng thng
tin ca qu thy (c) cung cp trong phiu iu tra ny s gip chng ti nh gi
thc trng dy hc cc bi luyn tp ca mn ha hc lp 11 nng cao trong trng
THPT. Chng ti xin m bo mi thng tin qu thy (c) cung cp s ch c s
dng nhm mc ch khoa hc ca ti ny m khng c s dng vo mc ch
no khc.
Rt mong nhn c s gip ca qu thy (c). Xin chn thnh cm n
qu thy (c)!
Xin thy c vui lng in vo mt s thng tin c nhn:
- Thy (c) ang dy ti trng ............................................................................
- Thuc qun ( huyn) ................................... tnh ( thnh ph) .............................
- S nm kinh nghim............................................................................................
Di 5 nm. T 15 n di 25 nm.
T 5 n di 15 nm. Trn 25 nm.
Xin thy (c) vui lng nh du vo nhng m qu thy (c) ng
1. Khi dy hc cc thy (c) c phn bit r gia tit n tp v tit luyn tp
khng?
Phn bit rt r. Phn bit khng c r lm.
C lc phn bit, c khi Khng phn bit.
khng.
2. Thy (c) thng dy mt tit luyn tp
ging nh mt tit sa bi tp.
ging nh mt tit n tp.
khc vi cc tit n tp v sa bi tp.
Nu dy tit luyn tp khc vi tit n tp v sa bi tp, xin vui lng cho
bit khc nh th no ( v cc yu cu cn t c v cc phng php
dy hc thng dng)
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
3. Khi dy hc bi luyn tp, thy (c) c s dng cc cu hi trc nghim khch
quan khng?
Khng s dng. Thng xuyn s dng.
Thnh thong c s dng. S dng rt thng xuyn.
4. Cc cu hi khch quan s dng trong bi luyn tp c ni dung lin quan n
cc th nghim ha hc khng?
Khng lin quan.
Thnh thong c lin quan.
Thng xuyn c lin quan.
5. Thy (c) c s dng th nghim (gio vin biu din hoc hc sinh t lm) khi
dy hc cc bi luyn tp khng?
Rt thng xuyn. Thnh thong.
Thng xuyn. Khng bao gi.
6. Khi dy hc, nu cn s dng th nghim thy ( c) thng dng
th nghim do gio vin biu din.
th nghim hc sinh t lm ti lp.
cho hc sinh xem cc on phim th nghim.
cch khc ( xin vui lng cho bit c th) ...........................................
7. Theo kin thy ( c), vic a cc on phim th nghim ngn vo vic dy
hc bi luyn tp l
rt cn thit.
cn thit.
khng cn thit lm ( c cng c, khng cng c).
hon ton khng cn thit.
8. Nu c th a thm cc on phim th nghim ngn vo dy hc bi luyn tp
s c tc dng ( qu thy ( c) c th chn nhiu kin)
lm cho tit hc sinh ng hn, hc sinh hng th hn vi mn ha hc.
gip hc sinh nm vng kin thc hn.
gip hc sinh rn luyn k nng quan st v gii thch cc hin tng
ha hc.
gip hc sinh rn luyn k nng thc hnh th nghim.
kin khc .......................................................................................
..............................................................................................................
..............................................................................................................
Mt ln na, xin chn thnh cm n qu thy (c)

PH LC 2
GIO N CC BI LUYN TP KHC
Bi 17: LUYN TP TNH CHT CA PHOTPHO V CC HP

CHT CA PHOTPHO
A. MC TIU BI HC
1. V kin thc
Cng c kin thc v tnh cht vt l, ha hc, iu ch v ng dng ca
photpho v mt s hp cht ca photpho.
2. V k nng
Vn dng kin thc gii bi tp.
3. V tnh cm, thi
HS c tinh thn quyt tm ginh chin thng v tinh thn ng i.
Cc on phim th nghim lin quan n P v hp cht ca P.
Cc bng tn cc i chi c tay cm di cc i gi bng ginh quyn tr
li
Phn thng.
C. PHNG PHP DY HC
Dy hc bng tr chi, dy hc bng hot ng nhm nh, m thoi gi m.
D. TIN TRNH GING DY
Gio vin cho hc sinh ngi theo 4
nhm phn cng t trc.
Pht cho cc hc sinh cc phiu hc tp
v cc bng tn cc nhm.
Sau mi cu hi, gio vin s chm
im cho mi i bng cch chuyn n
bng im.
LUT CHI Gio vin ph bin lut chi ca vng

* Vng 1 gm 12 cu hi, mi cu ti a 10 im. Trong
c 2 cu c cu hi ph, nu tr li ng cu hi ph th s
1.
c thm ti a 10 im na.
* 4 i s ln lt tr li cc cu hi bt k, nu khng tr
li c s chuyn cho i khc tr li . i no mun tr
Sau vng 1, i c im thp nht s b
li phi nhanh chng gi bng xin tr li ngay sau khi gio
vin ra hiu.
loi.
1 3 4 vng 1, ln lt tng i tr li cc
cu hi bt k do my tnh chn ngu
2 nhin.
5 6 7
Start
10
9
8 10 11 12
Cu 1
Cu 1: GV hi v cc dng th hnh ca
Photpho v photpho trng l photpho.
hai dng th hnh ca photpho nn:
A. u c cu trc mng phn t v cu trc polime
B. u t bc chy trong khng kh nhit thng
C. u kh nng chy v kh bay hi
D. u tc dng vi kim loi hot ng to thnh photphua
Cu 2
Cu 2: V sao photpho hot ng ha
iu kin thng, hc mnh hn nit?
photpho hot ng ha hc mnh hn nit l do:
A. Nguyn t photpho c m in nh hn nguyn t nit
B. Nguyn t photpho c in tch ht nhn ln hn nguyn

t nit
C. Nguyn t photpho c obitan 3d cn trng cn nguyn t

nit th khng
D. Lin kt gia cc nguyn t photpho km bn hn lin kt

gia cc nguyn t nit
Cu 3 Quan st on phim th nghim sau y:
Cu 3: Th nghim P trng t bc chy
trong khng kh. GV hi : Vai tr ca
P trong phn ng l g?
Trong phn ng ha hc trn vai tr ca photpho l:

A. Cht kh C. Cht pht sng
B. Cht oxi ha D. Cht mi la
CU HI PH Cu hi ph: Ngoi tnh kh, P c th

Khi tham gia vo cc phn ng ha hc, ngoi tnh kh,
photpho c th hin tnh oxi ha khng? V sao?
th hin tnh oxi ha khng? V sao?
TR LI
Khi tham gia vo cc phn ng ha hc, ngoi tnh kh,

photpho c th hin tnh oxi ha.
Photpho c th c cc s oxi ha : - 3; 0; + 3; +5
n cht photpho c s oxi ha bng 0.
Do khi tham gia phn ng ha hc, s oxi ha ca
photpho c th tng t 0 n + 3 hoc + 5, c th gim t 0
n 3 photpho th hin tnh kh v tnh oxi ha.
Cu 4
Cu 4: GV yu cu HS hon thnh cc
Hy in cng thc thch hp vo ch c du ? v hon thnh phn ng ha hc ca P.
cc phng trnh ha hc sau:
a. ? + ? to

PCl 5
b. P + Ca
to ?
c. P + H2SO4 ( c) to

H3PO4 + ? + ?
d. P + HNO3 + H2O
to ? + NO
e. P + KClO3 ? + KCl
TR LI
a. P + 5 Cl2 to

2 PCl5
Hoc PCl3 + Cl2 to

2 PCl5
b. 2P + to Ca P
3 Ca 3 2
c. 2 P + 5 H2SO4 ( c)
to 2 H3PO4 + 5 SO2 + 2 H2O
d. 3 P + 5 HNO3 + 2 H2O
to 3 H3PO4 + 5 NO
e. 6 P + 5 KClO3 3 P2O5 + 5 KCl
Cu 5
Cu 5 : C th lm kh cc cht kh
C th dng cc cht no KOH rn , CaO , P2O5 lm kh mi
H2S, NH3, Cl2, CO2 bng nhng cht
kh sau ? V sao? Vit cc phng trnh phn ng minh ha
no sau y: KOH rn, CaO, P2O5? V
a. H2S
b. NH3
sao?
c. Cl2
d. CO2
TR LI
C th dng KOH rn, CaO lm kh kh NH3 v KOH rn v

CaO khng phn ng vi cc kh ny ; KOH rn v CaO khng
dng lm kh cc kh H2S, Cl2, CO2 c v KOH rn v CaO c
phn ng vi cc kh ny
2 KOH + H2S K2S + 2 H2O
2 KOH + Cl2 KCl + KClO + H2O
2 KOH + CO2 K2CO3 + H2O
CaO + H2S CaS + H2O
CaO + Cl2 CaOCl2
CaO + CO2 CaCO3
TR LI
C th dng P2O5 lm kh kh H2S, Cl2, CO2 v P2O5 khng

phn ng vi cc kh ny ; P2O5 khng dng lm kh kh NH3
c v P2O5 c phn ng vi NH3
P2O5 + 3 H2O 2 H3PO4
H3PO4 + 3 NH3 (NH4)3PO4
Cu 6
Cu 6: GV hi HS v cng thc ha hc
Chn cng thc ng ca apatit
ca apatit.
A. Ca3(PO4)2
B. Ca(PO3)2
C. Ca3(PO4)2.CaF2
D. CaP2O7
Cu 7
Cu 7: GV yu cu HS so snh phn
Axit photphoric v axit nitric cng c phn ng vi nhm cc
ng ca axit photphric v axit nitric.
cht no sau y?
A. MgO, KOH, CuSO4, NH3
B. CuCl2, KOH, Na2CO3, NH3
C. NaCl, KOH, Na2CO3, NH3
D. K2O, KOH, Na2CO3, NH3
CU HI PH Cu hi ph: Yu cu HS vit cc
Hy vit cc phng trnh phn ng xy ra. phng trnh phn ng ca axit
photphoric v axit nitric.
TR LI
Vi K2O :
2 H3PO4 + 3 K2O 2 K3PO4 + 3 H2O
2 HNO3 + K2O 2 KNO3 + H2O
Vi KOH :
H3PO4 + 3 KOH K3PO4 + 3 H2O
HNO3 + KOH KNO3 + H2O
Vi Na2CO3 :
2 H3PO4 + 3 Na2CO3 2 Na3PO4 + 3 H2O + 3 CO2
2 HNO3 + Na2CO3 2 KNO3 + H2O + CO2
Vi NH3 :
H3PO4 + 3 NH3 (NH4) 3PO4
HNO3 + NH3 NH4NO3
Cu 8
Cu 8: GV hi v cc ion c trong dung
Dung dch H3PO4 c cha cc ion ( b qua s in li ca nc)
dch H3PO4.
A. H+ , PO43
B. H+ , HPO4 2 , PO43
C. H+ , H2PO4 , PO43
D. H+ , H2PO4 , HPO4 2 , PO43
Cu 9
Cu 9: GV hi v cc ha cht dng
Ha cht no sau y c dng iu ch H3PO4 trong
iu ch H3PO4.
cng nghip?
A. Ca3(PO4 )2 v H2SO4 long
B. CaHPO4 v H2SO4 c
C. P2O5 v H2SO4 c
D. Ca3(PO4 )2 v H2SO4c
Cu 10
Cu 10: GV yu cu HS lp phn ng
Lp cc phng trnh ha hc dng phn t v dng ion rt
to cc loi mui photphat khc nhau t
gn ca cc phn ng xy ra trong dung dch cc cht :
canxi hidroxit v canxi dihidrophotphat.
a. Canxi ihidrophotphat (1mol) v canxi hidroxit (1mol)
b. Canxi ihidrophotphat (1mol) v canxi hidroxit (2mol)
TR LI
a. Canxi ihidrophotphat (1mol) v canxi hidroxit (1mol)
Ca(H2PO4)2 + Ca(OH)2 2 CaHPO4 + 2 H2O
b. Canxi ihidrophotphat (1mol) v canxi hidroxit (2mol)
Ca(H2PO4)2 + 2 Ca(OH)2 Ca3(PO4 )2 + 4 H2O

Cu 11
Quan st on phim th nghim sau y: nghim phn ng nhn bit cc dung
dch v hi Dung dch Na3PO4 ng
nghim s my?
Dung dch Na3PO4 ng nghim s my?
A. 1 B. 2 C. 3 D. 4
Cu 12
Cu 12: GV cho bi ton: NaOH tc
Cho 44 gam NaOH vo dung dch cha 39,2 gam H3PO4. Sau
dng vi H3PO4. Hi Nhng mui no
khi phn ng xy ra hon ton, em c dung dch thu c
n cn kh. Hi nhng mui no c to nn v khi
c to nn? Khi lng l bao
lng mui khan thu c l bao nhiu?
A. Na3PO4 v 50 g
nhiu?
B. Na2HPO4 v 15 g
C. NaH2PO4 v 49,2 g ; Na2HPO4 v 14,2 g
D. NaH2PO4 v 14,2 g ; Na2HPO4 v 49,2 g

LUT CHI 3 i, mi i s chn tr li 1 th

nghim, u tin i c im thp nht
ginh cho khn gi (i b loi sau vng 1), chn trc.
ng s c 1 phn qu.
* 3 i s ln lt chn tr li cc cu hi bt k
trc).
GV click chn biu tng c s ph

hp vi la chn ca HS chuyn n
th nghim tng ng vi s la chn.
1
2
3
Em hy quan st on phim th nghim sau y:
Th nghim 1: HS c xem phim th
nghim t chy P ri cho sn phm
1 chy tc dng vi dung dch Ca(OH)2,
sau tip tc phn ng vi dung dch
H3PO4 ri vi dung dch Ca(OH)2.
Hy cho bit trong th nghim va xem xy ra nhng
phn ng ha hc no? Du hiu nhn bit mi phn ng
xy ra? Vit cc phng trnh phn ng minh ha.
Trong th nghim va xem xy ra nhng phn ng ha hc sau: Sau khi xem phim th nghim, cc hc
1. Phn ng ca P v oxi.
Du hiu nhn bit phn ng xy ra l: trong bnh phn ng
sinh trong nhm s tho lun a ra
c khi trng sinh ra.
Phng trnh phn ng:
to
4P + 5O2 2P2O5 cu tr li.
(khi trng)
Gio vin c th gii thch hoc ngh
th nghim va xem.
Trong th nghim va xem xy ra nhng phn ng ha hc sau:
2. Phn ng ca P2O5v Ca(OH) 2.

Du hiu nhn bit phn ng xy ra l: khi trng bin mt,
phenolphtalein chuyn t mu hng ( trong dung dch baz)
thnh khng mu v dung dch b vn c.
Phng trnh phn ng:
to
P2O5 + 3Ca(OH) 2 Ca3(PO4)2 + 3H2O
3. Phn ng ca Ca3(PO4)2 v H3PO4

Du hiu nhn bit phn ng xy ra l: kt ta bin mt, dung
dch trong tr li
Phng trnh phn ng:
Ca3(PO4) 2 + 4H3PO4 3Ca(H2PO4) 2
4. Phn ng ca Ca(H2PO4)2 v Ca(OH)2

Du hiu nhn bit phn ng xy ra l :
kt ta xut hin tr li
Phng trnh phn ng:
Ca(H2PO4)2 + 2Ca(OH)2 Ca3(PO4)2 + 2H2O
Em hy quan st on phim th nghim sau y:
Th nghim 2: HS c xem phim th
2 nghim ha tan cng s mol 3 mui
Al3(PO4)2, NaNO3 v Na3PO4 vo
nhng th tch nc bng nhau.
Sau khi xem phim, GV t cu hi.
a. Hy cho bit dung dch no c pH nh nht v gii thch.
b. C th dng qu tm nhn bit mi dung dch trn

c khng? Ti sao?
a. Dung dch Al2(SO4) 3 c pH nh nht , v: Cc hc sinh trong nhm s tho lun

Dung dch Al2(SO4) 3
Al2(SO4) 3 2Al3+ + 3SO42 a ra cu tr li.
Al3+ +

H2O
Al(OH)2 + + H+
Dung dch c mi trng axit: pH < 7
Dung dch NaNO3
NaNO3 Na+ + NO3
Dung dch c mi trng trung tnh: pH = 7
Dung dch Na3PO4
Na3PO4 3Na+ + PO43
PO43 +

HPO42 + OH
H2O
Dung dch c mi trng baz: pH > 7
GV cho HS xem phim p n ri gii

thch hoc ngh hc sinh gii thch
thm cho tht r v th nghim va xem.
b. C th dng qu tm nhn bit mi dung dch trn:

Dung dch Al2(SO4)3 lm qu tm ha
Dung dch Na3PO4 lm qu tm ha xanh
Dung dch NaNO3 khng lm qu tm i mu
Quan st on phim sau y:

Th nghim 3: HS c xem phim 5 cp
dung dch .
3 Sau khi xem phim, GV t cu hi: cp
cht no c th cng tn ti hoc khng
th cng tn ti trong cng 1 dung dch?
V sao?
Hy cho bit trong cc cp cht trn, nhng cp cht no c th
hoc khng th cng tn ti trong cng 1 dung dch? V sao?
Cc hc sinh trong nhm s tho lun

a ra cu tr li.
GV cho HS xem phim p n ri gii
thch hoc ngh hc sinh gii thch
thm cho tht r v th nghim va xem.
H3PO4 v Ca(OH)2 : khng cng tn ti v c phn ng:
2H3PO4 + 3Ca(OH)2 Ca3(PO4 )2 + 6 H2O
6H+ + 2PO43 + 3Ca 2+ + 6OH Ca3(PO4 )2 + 6 H 2O

Na3PO4 v CaCl2 : khng cng tn ti v c phn ng:
2 Na3PO4 + 3 CaCl2 Ca3(PO4) 2 + 6 NaCl
2 PO43 + 3 Ca2+ Ca3(PO4)2
AgNO3 v Na3PO4 : khng cng tn ti v c phn ng:
3 AgNO3+ Na3PO4 Ag3PO4 + 3 NaNO3
3 Ag+ + PO43 Ag3PO4
Ca(OH)2 v Ca(H2PO4)2 : khng cng tn ti v c phn ng:
Ca(OH)2 + 2 Ca(H2PO4)2 Ca3(PO4) 2
2 OH + H2PO4 PO43 + 2H2O
2 PO43 + 3 Ca2+ Ca3(PO4)2
KOH v Na 3PO4 : c th cng tn ti trong 1 dung dch v :
KOH + Na3PO4 khng c phn ng

LUT CHI
* vng 3, mi i s c nhn mt b
mt s bng ch v cc du gch, du mi
tn.
* Cc i s ghp cc bng ny thnh cc s
tm tt tnh cht ca photpho, axit
photphoric, tnh tan mui photphat, cch
nhn bit ion photphat.
* i no lm nhanh v chnh xc hn s
c 50 im, i chm hn c 30 im.
P vng 3, cn li 2 i, mi i nhn 1
Nguyn t khi : 31
m in : 2,19
Cu hnh electron : 1s2 2s22p63s23p3
b cc bng ch, trong thi gian nhanh
Cc s oxi ha : -3, 0, +3, +5
nht cc i phi rp hon chnh cc s
P trng P tng kt tnh cht ca P v hp cht
Tnh cht ha hc ca P.
Tnh oxi ha Tnh kh
o
t 2P O
t
2P + 3Ca
o
Ca3P2 4P + 5O2 2 5
o
t 2 PCl
2P + 5Cl2 5
Sau khi rp xong, GV cng HS s cng
AXIT PHOTPHORIC
H3PO4 nhn xt v ghi nhn li nhng kin
thc cn ghi nh ca P v cc hp cht
Axit 3 nc,
mnh
Khng c
Tc dng vi
kim to ra 3
B phn
tch bi
ca P.
tnh oxi ha
trung bnh loi mui nhit
Tnh tan mui photphat
KIM LOI KIM AMONI CC KIM LOI KHC
PO43 Tan Tan Khng tan
HPO42 Tan Tan Khng tan
H2PO4 Tan Tan Tan
Nhn bit ion PO3-

4
Thuc th: dung dch AgNO3
3 Ag+ + PO43 Ag3PO4 vng
back
Vng 1 Vng 2 Vng 3
cc i.
i 1
i 2
i 3
i 4
Bi 44: LUYN TP TNH CHT CA HIDROCACBON KHNG NO

A. MC TIU BI HC
1. V kin thc
Hc sinh bit:
S ging nhau v khc nhau v tnh cht gia anken, ankin v
ankadien.
Nguyn tc chung iu ch cc hidrocacbon khng no dng trong
cng nghip ha cht.
Hc sinh hiu: mi lin quan gia cu to v tnh cht ca cc loi
hidrocacbon hc.
2. V k nng
Vit phng trnh ha hc minh ha tnh cht anken, ankadien v ankin.
So snh 3 loi hidrocacbon trong chng vi nhau v vi hidrocacbon
hc.
3. V tnh cm, thi
HS rt quen vi vic xy dng s tng kt kin thc, ghi nh kin
thc mt cch chnh xc v lu di.
Cc on phim th nghim: iu ch - thu t etilen v axetilen, phn bit
kh etilen v axetilen.
M phng lai ha sp, sp2, m hnh mt s phn t hp cht hu c.
Gio n in t.
C. PHNG PHP DY HC
D. TIN TRNH GING DY
Hot ng 1 : Luyn tp cu trc phn t.

Cu 1: GV cho HS quan st on m
Cu 1
Quan st on m phng sau. phng lai ha sp2 v t cu hi:

Nguyn t cacbon ca cht no c kiu
lai ha trn?
A. Etan. C. Etilen.
B. Xiclo hexan. D. Axetilen.
Nguyn t cacbon ca cht no c kiu lai ha trn?
A. etan C. etilen
B. xiclo hexan HS quan st, suy ngh v tr li.
D. axetilen
Cu 2
Quan st on m phng sau. phng lai ha sp v t cu hi:

Nguyn t cacbon ca cht no c kiu lai
ha trn?
A. Etan. C. Etilen.
Nguyn t cacbon ca cht no c kiu lai ha trn? B. Xiclo hexan. D. Axetilen.
A. etan C. etilen
B. xiclo hexan D. axetilen HS quan st, suy ngh v tr li.
Cu 3
Quan st cc m hnh cu to mt s phn t sau. phng mt s m hnh phn t v t cu
hi: Cht no c ng phn hnh hc?
Cht no c ng phn hnh hc?
A. (1) C. (3)
B. (2) D. (4)
GV cho HS tho lun nhm xy dng s

tng kt.
tng kt.
Hot ng 2: Luyn tp cc phng php iu ch v tnh cht vt l.
Cu 4:
Cu 4
(1) GV cho HS quan st on phim th

(1). Quan st on phim th nghim sau
nghim iu ch, thu v t kh axetilen

v t cu hi: kh thu c l g?
A. Metan. C. Buta 1,3 dien.
Kh thu c l : B. Etilen. D. Axetilen.
A. metan C. buta 1,3 dien
B. etilen HS quan st, suy ngh v tr li.

D. axetilen
Cu 4 Cu 4:
(2). Qua on phim th nghim va xem, em thy axetilen c
nhng tnh cht vt l g?
(2) GV t tip cu hi v nhng tnh
cht vt l ca axetilen m HS quan st
Cc tnh cht vt l ca axetilen:
cht kh
c qua on phim th nghim trn.
khng mu HS suy ngh v tr li cu hi.
khng tan trong nc
Cu 5:
Cu 5
(1). Quan st on phim th nghim sau

nghim iu ch, thu v t kh etilen v
t cu hi: kh thu c l g?
A. Metan. C. Buta 1,3 dien.
Kh thu c l : B. Etilen. D. Axetilen.
A. metan C. buta 1,3 dien
B. etilen D. axetilen HS quan st, suy ngh v tr li.

Cu 5 Cu 5:
(2). Qua on phim th nghim va xem, em thy cht etilen (2) GV t tip cu hi v nhng tnh
c nhng tnh cht vt l g?
cht vt l ca etilen m HS quan st

Cc tnh cht vt l ca etilen:
c qua on phim th nghim trn.
cht kh
HS suy ngh v tr li cu hi.
khng mu
khng tan trong nc
HIDROCACBON KHNG NO
tng kt.
CU TRC
R1
R2
C=C
R3
R4
R1 C C R 2
R1
R2
C= C
R3
C= C
R5 di, nhn xt hoc ng gp thm. GV
4
R R6
tng kt.
TNH CHT VT L
C2 C4: kh, C5: lng hoc rn
Khng mu, khng tan trong nc, nh hn nc

Cu 6:
Cu 6

nghim kh etilen (X), axetilen (Y) v t

cu hi: kh X v Y ln lt l:
A. metan v etilen.
(1). Kh X v kh Y ln lt l:
B. etilen v axetilen.
A. metan v etilen C. axetilen v etilen
B. etilen v axetilen
C. axetilen v etilen.
D. etilen v buta -1,3 -dien
D. etilen v buta -1,3 dien.

Cu 6:
Cu 6
(2) GV tip tc t cu hi v nhng tnh

cht ha hc chung ca etilen v axetilen
(2). on phim th nghim trn biu din nhng tnh cht ha
hc chung no ca anken v ankin?
c trong on phim th nghim va xem.

on phim th nghim trn biu din nhng tnh cht ha
hc chung ca anken v ankin:
HS suy ngh v tr li.
A. Phn ng cng vi brom
B. B oxi ha bi KMnO4
Cu 7
Quan st m hnh phn t hp cht hu c X sau. phng m hnh phn t hp cht hu c X

(1,2 dibrometan) v t cu hi: X l
sn phm ca phn ng no sau y?
A. Etilen v axitbromhidric.
X l sn phm ca phn ng no sau y? B. Etilen v brom .
A. etilen v axit bromhidric C. axetilen v brom
B. etilen v brom D. axetilen v axit bromhidric

C. Axetilen v brom.
D. Axetilen v axitbromhidric.
Cu 8
Quan st cc m hnh phn t mt s hp cht hu c sau. phng 1 s m hnh phn t hp cht hu

c v yu cu HS cho bit cht no l sn
phm chnh ca phn ng cng HCl vo
propen.
Sn phm chnh ca phn ng cng HCl vo propen l HS quan st, suy ngh v tr li.
A. (1) C. (3)
B. (2) D. (4)
Cu 9 Cu 9: HS phn bit c u l s
Trong s cc s phn ng sau, s no biu din ng phn
ng cng ca buta 1,3 dien vi brom?
ng ca phn ng cng ca buta 1,3
+ Br2
A. CH2 = CH CH = CH2 CH2Br CH Br CH = CH2
CH2Br CH CH CH2Br
dien v brom.
+ Br2
B. CH2 = CH CH = CH2 CH2Br CH Br CH = CH2
CH2Br CH =CHBr CH2

+ Br2
C. CH2 = CH CH = CH2 CH2Br CH = CH CH2Br
CH2Br CHBr CH = CH2

+ Br2
D. CH2 = CH CH = CH2 CH2 = CH Br CHBr = CH2
CH2Br CH = CH CH2Br
Cu 10
phng phn ng trng hp etilen v yu
cu HS cho bit phn ng trong on m
phng trn l phn ng loi no? ( Cng,
Phn ng trong on m phng trn l phn ng:
oxi ha, th, trng hp?)
A.
B.
Cng
Oxi ha
C.
D.
Th
Trng hp
HIDROCACBON KHNG NO
CU TRC
tng kt.
R1 R3 R1 R3
R2
C=C
R4
R1 C C R 2
R2
C= C
C= C
R5 C i din trnh by. Cc HS khc theo
R4 R6

TNH CHT HA HC
Phn ng cng
tng kt.
Phn ng trng hp Phn ng oxi ha
Cng H2 , xt Ni, Pt, Pd ankan
Cng X2: lm mt mu dd brom
Anken hoc Lm mt mu dd
dn xut di hoc tetra
ankadien KMnO4
halogen
polime Khi chy: ta
Cng HA: quy tc
Ankin: ch b dime nhiu nhit
Maccopnhicop; anka-1,3-dien
hoc trime ha
cng kiu 1,2 v 1,4.
HIDROCACBON KHNG NO
CU TRC
TNH CHT HA HC
Phn ng cng
Phn ng trng hp Phn ng oxi ha
Cng H2, xt Ni, Pt, Pd ankan
Cng X 2: lm mt mu dd brom
Anken hoc Lm mt mu dd
dn xut di hoc tetra
ankadien KMnO4
halogen
polime Khi chy: ta
Cng HA: quy tc
Ankin: ch b dime nhiu nhit
Maccopnhicop; anka-1,3-dien
hoc trime ha
cng kiu 1,2 v 1,4.
IU CH NG DNG
T ankan du m Anken, ankadien: sx polime lm cht do,
cao su. Ankin, anken : sx dn xut halogen
VUI VUI
Tr chi nh: C mt s HS tham gia vo
3 nhm thi ua rp bi ton v gii.
Trong lp c ra 3 nhm, mi nhm 5 bn. Mi nhm s
nhn c mt b gm cc mnh giy, trn c ion cc
t, cm t hoc cng thc. Trong thi gian nhanh nht,
cc nhm phi rp cc mnh giy thnh 1 bi ton
hon chnh, dn ln bng v gii chn p n ng.
i lm tt nht, nhanh nht s c phn thng.
VUI VUI
GV nhn xt, sa li.
Trong bnh kn cha hidrocacbon X v hidro. Nung nng bnh
GV dn d HS lm BTVN : bi 1 6/182
n khi phn ng hon ton
cng nhit ,
thu c ankan Y duy nht.
p sut trong bnh trc khi nung gp 3 ln SGK.
p sut trong bnh sau khi nung. t chy mt lng Y thu c
8,8 gam CO2 v 5,4 gam nc.
Cng thc phn t X l:
A. C2H2 C. C4H6
B. C2H4 D. C3H4
Bi 52 : LUYN TP DN XUT HALOGEN

A. MC TIU BI HC
1. V kin thc
Hiu phn ng th v phn ng tch ca dn xut halogen.
2. V k nng
Vn dng cc tnh cht ca cc dn xut halogen m trng tm l phn ng
th v phn ng tch gii cc dng bi tp:
Gii thch cc hin tng lin quan n l thuyt v thc t.
iu ch.
Bi ton ha hc.
Cc on phim th nghim: thy phn dn xut halogen thuc loi ankyl
halogenua, anlyl halogenua v vinyl hoc phenyl halogenua.
M phng phn t HCHC dng trong bi.
Gio n in t.
C. PHNG PHP DY HC
Dy hc bng hot ng, tho lun nhm, m thoi gi m.
D. TIN TRNH GING DY
Luyen tap
Hot ng 1 : Luyn tp phn ng thy phn ca dn xut halogen.

Cu 1: GV cho HS xem phim th nghim
Quan sat oan phim th nghiem sau. thy phn ankyl halogenua ( gi l X) v
t cu hi: X thuc loi dn xut
hagogenua no?
Hp chat hu c X thuoc loai:
A. ankyl halogenua C. vinyl halogenua
B. anlyl halogenua D. phenyl halogenua
Cu 2: GV hi HS v trng hp xy ra
Cac ankyl halogenua
phn ng thy phn ankyl halogenua.
A. b thuy phan ngay khi un soi vi nc hay vi kiem HS suy ngh v tr li.
B. khong b thuy phan khi un soi vi nc nhng b
thuy phan khi un soi vi kiem
C. khong b thuy phan khi un soi vi kiem nhng b

thuy phan khi un soi vi nc
D. Khong b thuy phan khi un soi vi nc hay vi

kiem

Quan sat oan phim th nghiem sau. thy phn anlyl halogenua ( gi l Y) v
t cu hi: Y thuc loi dn xut
hagogenua no?
Hp chat hu c Y thuoc loai:
A. ankyl halogenua C. vinyl halogenua
B. anlyl halogenua D. phenyl halogenua
Cac anlyl halogenua
phn ng thy phn anlyl halogenua.
A. b thuy phan ngay khi un soi vi nc HS suy ngh v tr li.
C. khong b thuy phan khi un soi vi kiem nhng b

thuy phan khi un soi vi nc
D. khong b thuy phan khi un soi vi nc hay vi

kiem

Quan sat oan phim th nghiem sau.
thy phn vinyl ( hoc phenyl) halogenua (
gi l Z) v t cu hi: Z thuc loi dn
xut hagogenua no?
Hp chat hu c Z thuoc loai:
A. ankyl halogenua hoac C. vinyl halogenua hoac
vinyl halogenua phenyl halogenua
B. anlyl halogenua hoac D. phenyl halogenua hoac
ankyl halogenua anlyl halogenua
Cac vinyl halogenua hay phenyl halogenua
phn ng thy phn vinyl hoc phenyl
A. b thuy phan ngay khi un soi vi nc hay vi kiem

halogenua.
HS suy ngh v tr li.
C. khong b thuy phan nc nhiet o thng hay khi
un soi. Chung ch phan ng nhiet o va ap suat
cao
D. khong b thuy phan vi dung dch kiem nhiet o
thng hay khi un soi. Chung ch phan ng nhiet
o va ap suat cao
Ghi nh GV cho HS tho lun nhm xy dng bng

Phan ng the
Ankyl halogenua
to
ghi nh v phn ng thy phn dn xut
R CH2CH2X + H2O X
to
halogen.
R CH2CH2X + NaOH R CH2CH2OH + NaX
Anlyl halogenua C i din trnh by. Cc HS khc theo
to
R CH = CHCH2X + H2O R CH = CHCH2OH + HX
di, nhn xt hoc ng gp thm. GV tng
Vinyl halogenua hay phenyl halogenua
X + NaOH
300oC
ONa + NaX + H2O
kt.
200atm
Hot ng 2 : Luyn tp phn ng tch HX t dn xut halogen.

Cu 7: GV hi HS v phn ng xy ra khi
Khi un vi dung dch kiem trong ancol, dan xuat
un dn xut halogen vi dung dch kim
halogen b:
trong ancol.
A. thuy phan
B. tach HX tao thanh lien ket boi

HS tr li.
C. The nguyen t halogen bi nhom -OH
D. oxi hoa tao thanh hp chat khong no
Cu 8: GV cho HS quan st m hnh phn

Cho dan xuat halogen sau: t v t cu hi v tn sn phm chnh ca
phn ng tch HX trong th nghim.
HS tr li.
San pham chnh cua phan ng tach HX la
A. but 1 - en.
B. but 2 - en.
C. but 3 - en.
D. buta 1,3 - dien.
Ghi nh Phan ng tach

GV cho HS tho lun nhm xy dng bng
H H H H H H
ghi nh v phn ng tch HX t dn xut
ancol
R C C C H + KOH
H X H to
RC=CCH halogen.
H
Quy tac Zaixep:

+ KX + H2O C i din trnh by. Cc HS khc theo
Khi tach HX khoi dan xuat halogen, nguyen t di, nhn xt hoc ng gp thm. GV tng
halogen (X) u tien tach ra cung vi nguye n
kt.
t H nguyen t C bac cao hn ben canh
Hot ng 3 : Bi tp p dng
BI TP P DNG
GV cho HS bi tp v phn ng tch HX t
Cho cong thc cau tao cac dan xuat halogen sau:
cc dn xut halogen.
CH3 CH2 CH CH3 CH3 CH CH2 CH CH2 CH3

Cl CH3 Br
(1) (2)
CH3

CH3 C CH CH3 CH3 CH2 CH2 CH CH2 CH3

CH3 Cl Cl
(3) (4)
Hay viet cong thc cau tao cac san pham chnh cua phan
ng tach HX t cac dan xuat halogen tren.
TR LI
HS tr li.
Cong thc cau tao cac san pham chnh cua phan ng GV dn d HS lm BTVN : 1 8/ 215, 216
tach HX t cac dan xuat halogen tren
SGK.
CH3 CH = CH CH3 CH3 CH CH2 CH = CH CH3

CH3
(1) (2)
CH3

CH3 C CH = CH2 CH3 CH2 CH2 CH = CH CH3

CH3
(3) (4)
PH LC 3
V P N CA CC BI KIM TRA THC NGHIM
Bi 5 - luyn tp : AXIT, BAZ V MUI
Cu 1 : Tm biu thc tnh hng s phn li sai tng ng vi s phn li ca cc
cht.
H + ClO ; K a
[H ][ClO ]
A. HClO .
[HClO]

HBrO + OH ; K [OH ][HBrO]
B. BrO + H 2O .
b [BrO ]
[H ][NO 2 ]
C. HNO 2 H + NO2 ; K a
.
[HNO2 ]
[OH ][NO2 ]
D. NO2 HNO 2 + OH ; K
+ H 2O .
b [HNO 2 ]
Cu 2 : i vi dung dch axit yu HNO2 0,10M (nu b qua s in li ca nc)
th nh gi no sau y ng ?
A. pH > 1,00. C. pH = 1,00.
+
B. [H ] > [ NO 2 ]. D. [H+] < [ NO 2 ].
Cu 3 : i vi dung dch axit mnh HNO3 0,10M (nu b qua s in li ca
nc) th nh gi no sau y ng ?
A. pH > 1,00. C. pH < 1,00.
+
B. [H ] = [ NO3 ]. D. [H+] > [ NO3 ].
Cu 4 : Trn 40,0 ml dung dch HCl 0,50M vi 60,0 ml dung dch NaOH 0,50M.
pH ca dung dch thu c l
A. 12,0. B. 13,0. C. 1,0. D. 2,0.
Cu 5 : Theo thuyt Bron-stet, ion no di y l axit ?
A. SO 24 . B. NH 4 . C. NO3 . D. SO32 .
Cu 6 : Theo thuyt Bron-stet, ion no di y l baz ?
A. Cu2+. B. Fe3+. C. BrO. D. Ag+.
Cu 7 : Theo thuyt Bron-stet, ion no di y l lng tnh ?
A. Fe2+. B. Al3+. C. HS. D. Cl.
Cu 8 : Cho t t 50ml dung dch KOH 1M vo 50ml dung dch c cha 2,136
gam AlCl3. Khi lng Al(OH)3 thu c l
A. 1,3 gam. C. 1,248 gam.
B. 1,092 gam. D. 3,9 gam.
Cu 9 : C 4 l cha cc dung dch (NH4)2SO4, BaCl2, Ba(NO3)2, NaHCO3.
nhn bit l cha dung dch BaCl2 ta dng cht th l
A. dung dch Na2SO4 v qu tm. C. qu tm v dung dch AgNO3.
B. qu tm v dung dch NaOH. D. dung dch HCl v qu tm.
Cu 10 : Nu ch dng thm dung dch NaOH ta c th nhn bit c bao nhiu
cht trong s cc dung dch HCl, MgCl2, AlCl3, ZnCl2?
A. 1. B. 2. C. 3. D. 4.
Bi 7 - luyn tp : PHN NG TRAO I ION

TRONG DUNG DCH CC CHT IN LI
Cu 1 : Phng trnh ion : CO32 2 H CO2 H 2O c thu gn t phng
trnh phn t ca cp cht
A. CaCO3 + HCl. C. Ca(HCO3)2 + HCl.
B. NaHCO3 + HCl. D. Na2CO3 + HCl.
Cu 2 : Phn ng ca cp cht no sau y khng thuc loi phn ng trao i
ion trong dung dch cc cht in li ?
A. HCl + KMnO4. C. Pb(NO3)2 + H2S.
B. Na2SO3 + HCl. D. Ca(HCO3)2 + KOH.
Cu 3 : Trong cc dung dch sau : Ca(NO3)2, NH4Cl, KI, CuCl2, Na2S . C bao
nhiu dung dch c pH > 7,0 ?
A. 1. B. 2. C. 3. D. 5.
Cu 4 : Ha tan hon ton 2,364 gam mui cacbonat ca mt kim loi (MCO3)
trong 12,5 ml dung dch HCl 2M. Trung ha dung dch thu c cn
dng 1 ml NaOH 1M. Cng thc mui l
A. MgCO3. C. BaCO3.
B. CaCO3. D. FeCO3.
Cu 5 : Phn ng trao i ion trong dung dch cc cht in li ca cp cht no
sau y to thnh kt ta mu en ?
A. Ca(HCO3)2 + Ca(OH)2. C. Ca(HCO3)2 + HCl.
B. AgNO3 + Na2S. D. NaOH + H2SO4.
Cu 6 : Mui no sau y khng b thy phn ?
A. Cu(NO3)2. C. (CH3COO)2Pb.
B. Na2SO3. D. KNO3.
Cu 7 : Ha tan hon ton 11,6 gam mui cacbonat ca mt kim loi (MCO3)
trong dung dch HCl d th thu c 2,5984 lt kh cacbonic (ktc). Cng
thc mui l
A. CaCO3. B. FeCO3. C. MgCO3. D. BaCO3.
Cu 8 : Dung dch cht c pH < 7,0 l
A. K2S. B. NaCl. C. FeCl3. D. CH3COONa.
Cu 9 : C cc dung dch : Ca(NO3)2, NH4Cl, KI, CuCl2, Na2S . Ch dng thm
dung dch AgNO3 c th nhn bit c bao nhiu dung dch ?
A. 1. B. 2. C. 3. D. 5.
Cu 10 : Cho t t 10 ml dung dch Ba(OH)2 0,5M vo 10 ml dung dch CuSO4
1M. Khi lng kt ta thu c l
A. 1,165 gam. C. 2,33 gam.
B. 1,655 gam. D. 2,82 gam.
Bi 13 - luyn tp :TNH CHT CA NIT V HP CHT CA NIT

Cu 1 : NH3 tc dng c vi cht no trong s nhng cht sau : O2 (1), KOH
(2), CuO (3), Cu (4), Zn(OH)2 (5) ?
A. (1), (2), (3). C. (1), (3), (4).
B. (1), (3), (5). D. (1), (2), (5).
Cu 2 : HNO3 (long) tc dng c vi cht no trong s nhng cht sau : O2
(1), KOH (2), CuO (3), Cu (4), Zn(OH)2 (5) ?
A. (2), (5). C. (2), (3), (4), (5).
B. (2), (3), (5). D. (1), (3), (4), (5).
Cu 3 : Cp cht no sau y c th cng tn ti trong mt dung dch ?
A. NH4Cl v AgNO3. C. Pb(NO3)2 v H2S.
B. Zn(NO3)2 v NH3. D. HNO3 v K2SO4.
Cu 4 : C cc l khng dn nhn ng ring bit tng dung dch long cc cht :
KNO3, HNO3, K2SO4, H2SO4, KCl, HCl. Ch dng thm qu tm v dung
dch BaCl2 th c th nhn bit c bao nhiu cht ?
A. 2. B. 3. C. 4. D. 6.
Cu 5 : t hn hp gm 6,72 lt kh oxi v 7 lt kh amoniac (o cng iu
kin nhit v p sut). Sau phn ng thu c nhm cc cht l
A. kh nit v nc. C. kh oxi, kh nit v nc.
B. kh nit oxit v nc. D. kh amoniac, kh nit v nc.
Cu 6 : Dung dch Cu(NO3)2 c mi trng g ? Nu thm t t dung dch NH3
vo dung dch Cu(NO3)2 cho n d th c hin tng g ?
A. Mi trng trung tnh, c kt ta to thnh v sau kt ta tan.
B. Mi trng baz, c kt ta to thnh v sau kt ta tan.
C. Mi trng axit, c kt ta to thnh v kt ta khng tan.
D. Mi trng axit, c kt ta to thnh v sau kt ta tan.
Cu 7 : Nhn xt no sau y khng ng ?
A. Dung dch mui amoni khng mu v c mi trng axit.
B. Mui amoni tc dng vi dung dch kim c, nng to kh amoniac.
C. Tt c mui amoni u d tan trong nc.
D. Mui amoni km bn vi nhit.
Cu 8 : Mt nhm hc sinh thc hin th nghim cho kim loi Cu tc dng vi
dung dch HNO3 c. Hin tng quan st no sau y l ng ?
A. Kh khng mu thot ra, dung dch chuyn sang mu xanh.
B. Kh mu nu thot ra, dung dch khng mu.
C. Kh mu nu thot ra, dung dch chuyn sang mu xanh.
D. Kh khng mu thot ra, dung dch khng mu.
Cu 9 : Ha tan hon ton 1,2 gam kim loi X vo dung dch HNO3 d thu c
0,224 lt kh nit (ktc), gi s ch to ra kh N2. Vy X l
A. Zn. B. Cu. C. Mg. D. Al.
Cu 10 : Khi b nhit phn, dy mui nitrat no sau y u cho sn phm l kim
loi, kh nit dioxit v kh oxi ?
A. Zn(NO3)2, KNO3, Pb(NO3)2. C. Ca(NO3)2, KNO3.
B. Cu(NO3)2, LiNO3, NaNO3. D. Hg(NO3)2, AgNO3.
Bi 24 - luyn tp : TNH CHT CA CACBON, SILIC

V HP CHT CA CHNG
Cu 1 : Nguyn t ca 2 nguyn t cacbon v silic u c
A. cu hnh electron ging nhau.
B. cng in tch ht nhn v s electron gn bng nhau.
C. bn knh nguyn t v m in tng t nhau.
D. cu hnh electron lp ngoi cng tng t nhau.
Cu 2 : phn bit hai cht rn Na2CO3 v Na2SiO3 c th dng thuc th l
A. dung dch HCl. C. dung dch NaCl.
B. dung dch NaOH. D. dung dch KNO3.
Cu 3 : Hn hp kh gm CO2 v CO c t khi i vi hidro l 18,8. Phn trm
th tch ca CO trong hn hp l
A. 30 %. B. 40 %. C. 50 %. D. 60 %.
Cu 4 : Khi cho axit clohidric tc dng va vi 9,5 gam hn hp hai mui
Na2CO3 v NaHCO3 thu c 2,24 lt kh (ktc). Phn trm s mol ca
NaHCO3 trong hn hp l
A. 30 %. B. 40 %. C. 50 %. D. 60 %.
188
Cu 5 : Dy chuyn ha no ng ?
A. Si SiO2 Na2SiO3 H2SiO3.
B. Si Na2SiO3 H2SiO3 SiO2.
C. SiO2 Na2SiO3 H2SiO3 Si.
D. SiO2 H2SiO3 Si Na2SiO3.
Cu 6 : Cp cht m phn ng khng to sn phm kh l
A. HCl + CaCO3. C. Na2CO3 + Ca(OH)2.
B. CO + CuO. D. NaHCO3 + HNO3.
Cu 7 : Thi t t CO2 ln lt vo cc dung dch : Ca(OH)2, NaOH, CaCl2,
Ca(HCO3)2. C bao nhiu trng hp thy c kt ta ?
A. 1. B. 2. C. 3. D. 4.
Cu 8 : phng b nhim c CO, ngi ta s dng mt n phng c c
cha ha cht l
A. CuO v MnO2. C. CuO v MgO.
B. CuO v than hot tnh. D. than hot tnh.
Cu 9 : Cho dung dch thuc tm i qua bt cacbon, nhn thy dung dch mt mu
tm. Vai tr ca cacbon l
A. cht ty mu. C. cht kh.
B. cht hp ph. D. cht oxi ha.
Cu 10 : Cacbon phn ng vi tt c cc cht trong dy no sau y ?
A. HNO3 (c), Al2O3, H2SO4 (c), CO.
B. HNO3 (c), Fe2O3, CO2, H2.
C. Al2O3, Fe2O3, HNO3, CO2.
D. Al2O3, CO, K2O, Ca.
Bi 29 - luyn tp : CHT HU C, CNG THC PHN T

Cu 1 : Tch c benzen (si 80C) khi hn hp vi m-xilen (si 139C)
bng phng php
A. Lc. B. Chit. C. Kt tinh. D. Chng ct.
Cu 2 : tch cc cht lng khng ha tan vo nhau ra khi hn hp cc cht,
th d nc v xng, ta dng phng php
A. chng ct. B. chit. C. sc k. D. kt tinh.
Cu 3 : Hp cht hu c X c phn trm khi lng cacbon, hidro ln lt bng
55,81% v 6,98%, cn li l oxi. CTPT ca X l
A. C2H3O. B. C4H6O2. C. C4H6O. D. C4H8O2.
Cu 4 : t chy hon ton 8,9 gam cht hu c Y thu c 6,72 lt kh CO2 ;
11,2 lt kh N2 (ktc) v 6,3 gam H2O. Thnh phn cht hu c Y c cha
A. C v H. B. C, H v O. C. C, H v N. D. C, H, N v O.
189
Cu 5 : Hp cht hu c A c t khi hi so vi hidro bng 30. CTPT v A l

A. CH2O. B. C2H6O2. C. C3H8O. D. C3H9N.
Cu 6 : Cc cht trong nhm no sau y u l dn xut ca hidrocacbon ?
A. CH2Cl2, CH2BrCH2Br, NaCl, CH3Br, CH3CH2Br.
B. CH2Cl2, CH2BrCH2Br, CH2=CHCOOH, CH3Br, CH3CH2OH.
C. CH2BrCH2Br, CH2=CHCl, CH3Br, CH3CH3.
D. Hg2Cl2, CH2BrCH2Br, CH2=CHCl, Na2SO4, CH3CH2Br.
Cu 7 : Phn tch mt hp cht thnh cc n cht thy c 9 phn khi lng C
c 1 phn khi lng H v 8 phn khi lng O. Trong hp cht trn,
phn trm khi lng nguyn t C v H ln lt l
A. 50,0% v 5,56%. C. 45,0% v 44,4%.
B. 45,0% v 5,56%. D. 50,0% v 44,4%.
Cu 8 : Trng hp no sau y l cng thc n gin nht ?
A. C x H y O z . C. CH3O .
B. Cn H 2n 2 . D. C2 H 4O2 .
Cu 9 : Dn ton b sn phm chy mt cht hu c vo bnh cha dung dch
nc vi trong c d th khi lng bnh cha tng 28,4 gam ng thi
c 40 gam kt ta. Nhn xt no sau y l ng ?
A. Khi lng CO2 l 40 gam.
B. Khi lng CO2 l 28,4 gam.
C. Khi lng H2O l 28,4 gam.
D. Tng khi lng CO2 v H2O l 28,4 gam.
Cu 10 : Tch ring tng cht hu c : CH3CHO (si 21C), CH3COOH (si
118C), C2H5OH (si 78,3C) v H2O (si 100C) ra khi hn hp
bng phng php
A. chng ct. B. chit. C. sc k. D. kt tinh.
Bi 32 - luyn tp : CU TRC PHN T HP CHT HU C

Cu 1 : Cp cht no khng l ng phn ca nhau ?
A. CH3CH2CHO v CH3COCH3.
B. CH3CH2COOH v CH3COOCH3.
C. CH3CH2CH3 v CH3CH=CH2.
D. CH3OCH3 v CH3CH2OH.
Cu 2 : Nhng cht c cu to tng t nhau v thnh phn phn t hn km
nhau mt hay nhiu nhm CH2 gi l
A. ng phn B. ng ng C. ng khi D. ng v
190
Cu 3 : Lin kt ha hc ch yu v ph bin nht trong phn t hp cht hu c

l
A. lin kt cng ha tr. C. lin kt hidro.
B. lin kt ion. D. lin kt cho nhn.
Cu 4 : Trong s cc cht sau y, cht no l ng ng ca CH3COOH ?
A. HCOOCH3. C. CH3CH2COOH.
B. HCOOCH2CH3. D. CH3COOCH3.
Cu 5 : Pht biu khng ng l
A. nhng cht ng phn c cng khi lng mol phn t.
B. nhng cht c cng khi lng mol phn t l ng phn.
C. nhng cht ng phn c cng thc cu to ging hoc khc nhau
D. nhng cht ng phn c cng thnh phn nguyn t.
Cu 6 : Chn cp ng phn v tr nhm chc
A. CH3 CH = CH CH3, CH2 = CH CH2 CH3.
B. CH3 CH(CH3) CH3, CH3 CH2 CH2 CH3.
C. CH3 CH2 CH2 CHO, CH3 CO CH2 CH3.
D. CH3 CH(OH) CH2 CH3, CH3 CH2 O CH2 CH3.
Cu 7 : S ng phn ca C3H8O v C3H9N ln lt l
A. 2 v 4. B. 3 v 3. C. 3 v 4. D. 4 v 3.
Cu 8 : C cc yu t : (1) thnh phn nguyn t, (2) s nguyn t mi nguyn t,
(3) cu to ha hc. Tnh cht ha hc ca cc cht ph thuc vo yu t
A. (1). B. (1) v (2). C. (2) v (3). D. (1), (2), (3).
Cu 9 : So vi cng thc phn t, cng thc cu to cho bit
A. cu trc ha hc ca phn t.
B. trt t lin kt gia cc nguyn t trong khng gian.
C. ha tr cc nguyn t tham gia lin kt.
D. trt t v loi lin kt gia cc nguyn t trong mt phng.
Cu 10 : Cho cc cht sau : (1) CH3 CH2 CH2 CH3, (2) CH2 = CH CH = CH2,
(3) CH3 CH2 CH3, (4) CH2 = CH2. Cc cht ng ng vi nhau l
A. (1) v (2). B. (1) v (3). C. (2) v (3). D. (1) v (4).
Bi 37 - luyn tp : ANKAN V XICLOANKAN

Cu 1 : Hidrocacbon no l nhng hidrocacbon trong phn t
A. ch c vng no. C. ch c lin kt n.
B. ch c lin kt i. D. c t nht mt lin kt i.
Cu 2 : Kt lun no sau y l khng ng ?
A. Hu ht cc ankan c ng phn mch cacbon.
B. Hu ht cc ankan c kh nng tham gia phn ng th, phn ng tch.
191
C. Trong phn t ankan v xicloankan ch c lin kt n.

D. Ankan v xicloankan l ng phn ca nhau.
Cu 3 : Theo chiu tng s nguyn t cacbon, phn trm khi lng ca cacbon
A. trong phn t ankan tng dn, trong phn t xicloankan khng i.
B. trong phn t ankan v xicloankan u bin i khng theo quy lut.
C. trong phn t ankan v xicloankan u tng dn.
D. trong phn t ankan v xicloankan u gim dn.
Cu 4 : Trong phng th nghim c th iu ch metan bng cch no trong
nhng cch sau ?
A. Cracking butan.
B. T cacbon v hidro.
C. Nung natri axetat vi vi ti xt.
D. Thy phn nhm cacbua trong mi trng axit.
Cu 5 : Dn hn hp kh X gm propan v xiclopropan i vo dung dch brom s
quan st c hin tng no ?
A. Mu ca dung dch khng i.
B. Mu ca dung dch b nht dn v c kh thot ra.
C. Mu ca dung dch b nht dn, khng c kh thot ra.
D. Mu ca dung dch mt hn v khng cn kh thot ra.
Cu 6 : Pht biu no sau y l ng ?
A. Cc nguyn t trong phn t ankan u nm trong cng mt mt phng.
B. Phn t ankan ch gm cc lin kt n do cc nguyn t cacbon u trng
thi lai ha sp3.
C. Kh nng phn ng ca cc ankan l nh nhau do phn t cc ankan c cu
to tng t nhau.
D. Phn t ankan ch gm cc lin kt n do cc nguyn t cacbon v hidro
u trng thi lai ha sp3.
Cu 7 : Pht biu no sau y l ng ?
A. Ankan c ng phn mch cacbon.
B. Cc ankan l nhng cht tan tt trong nc.
C. Cc ankan u c khi lng ring ln hn 1 gam / ml.
D. C 4 ankan ng phn cu to ca nhau c cng cng thc phn t C4H10.
Cu 8 : Cho hn hp cc ankan sau : pentan (si 36C), heptan (si 98C),
octan (si 126C), nonan (si 151C). C th tch ring cc cht khi
hn hp bng cch
A. chit. B. kt tinh. C. thng hoa. D. chng ct.
Cu 9 : t chy hon ton 2,20 gam mt ankan X thu c 3,36 lt CO2 (ktc).
Cng thc phn t ca X l
192
A. C4H10. B. C3H8. C. C2H6. D. CH4.

Cu 10 : t chy hon ton mt hidrocacbon no Y thu c 4,48 lt CO2 (ktc)
v 4,50 gam H2O. Cng thc phn t ca Y l
A. C4H10. B. C3H8. C. C2H6. D. CH4.
Bi 49 - luyn tp :SO SNH C IM CU TRC V TNH CHT

CA HIDROCACBON THM VI
HIDROCACBON NO V KHNG NO
Cu 1 : Cng thc phn t ca stiren l
A. C6H6 . B. C7H8 . C. C8H8 . D. C10H8 .
Cu 2 : C cc cht : metan (1), xiclohexan (2), etilen (3), butadien (4), axetilen
(5), benzen (6). Nguyn t cacbon ca cht no c kiu lai ha sp2 ?
A. (2), (3), (4), (6). C. (1), (3), (5).
B. (3), (4), (6). D. (3), (6).
Cu 3 : C cc cng thc chung : (1) CnH2n ; (2) CnH2n2 ; (3) CnH2n+2 ; (3)
CnH2n6 . Dy ng ng ca metan, etilen, axetilen v benzen c cng
thc chung ln lt l
A. (1), (2), (3) v (4). C. (3), (4), (1) v (2).
B. (2), (1), (3) v (4). D. (3), (1), (2) v (4).
Cu 4 : Nhn xt no sau y l ng ?
A. Cc nguyn t trong phn ng benzen u nm trn mt mt phng.
B. Benzen v anken thuc cng dy ng ng.
C. Benzen cn c gi l hexa -1,2,3- trien.
D. Benzen thuc loi hidrocacbon no v khng tc dng vi dung dch brom.
Cu 5 : Trong cc cht sau : hexan, etilen, axetilen, benzen, toluen, stiren. C bao
nhiu cht lm mt mu dung dch brom ?
A. 2. B. 3. C. 4. D. 5.
Cu 6 : S chuyn ha no sau y khng ng ?
A. Metan axetilen benzen brombenzen.
B. Axetilen etilen etan etylclorua.
C. Canxicacbua axetilen bc axetilua axetilen.
D. Canxicacbua axetilen toluen kalibenzoat.
Cu 7 : t chy hon ton 10,40 gam mt hidrocacbon X, thu c 17,92 lt
CO2 (ktc). X tc dng vi hidro theo t l mol 1: 4 v tc dng vi dung
dch brom theo t l 1: 1. Cng thc phn t ca X l
A. C2H2 . B. C4H4 . C. C6H6 . D. C8H8 .
193
Cu 8 : Hidrocacbon X l ng ng ca benzen c cng thc phn t C8H10. Khi

tc dng vi brom c mt bt st hoc khng c mt bt st, trong mi
trng hp u to mt dn xut monobrom. Tn ca X l
A. etylbenzen. C. 1,3- dimetylbenzen.
B. 1,4- dimetylbenzen. D. 1,2- dimetylbenzen.
Cu 9 : Cho 2,24 lt hn hp G (ktc) gm C2H4 v C2H2 i qua bnh ng nc
brom d thy khi lng bnh tng 2,7 gam. Trong 2,24 lt G c
A. 0,56 lt C2H4. C. C2H4 chim 50% th tch.
B. C2H4 chim 45% th tch. D. C2H4 chim 50% khi lng.
Cu 10 : Ngun ch yu cung cp hidrocacbon l
A. tng hp t than v hidro. C. du m.
B. than . D. kh thin nhin.
Bi 56 - luyn tp : ANCOL, PHENOL

Cu 1 : Cho cc cht sau : etyl clorua, etanol v phenol. Kt lun ng l
A. c 1 cht tc dng vi natri.
B. c 2 cht tc dng vi dung dch NaOH.
C. c 3 cht u tc dng vi dung dch Na2CO3.
D. c 3 cht n tan tt trong nc.
Cu 2 : Kt lun no sau y l ng ?
A. Ancol etylic v phenol u tc dng vi Na v vi dung dch NaOH.
B. Phenol tc dng c vi Na v tc dng c vi axit HBr.
C. Ancol etylic tc dng c vi Na nhng khng tc dng vi NaOH.
D. Phenol tc dng c vi dung dch NaOH v vi dung dch Na2CO3.
Cu 3 : Pht biu sai l
A. phenol lm mt mu nc brom, y l phn ng cng.
B. phenol lm mt mu nc brom, y l phn ng th.
C. phenol c tnh axit mnh hn ancol.
D. phenol l mt axit yu nn dung dch phenol khng lm qu tm.
Cu 4 : Khi cho phenol vo dung dch NaOH thy phenol tan. Sc kh CO2 vo
dung dch li thy phenol tch ra. iu chng t
A. phenol l axit rt yu, yu hn c axit cacbonic.
B. phenol l cht c tnh baz mnh.
C. phenol l axit mnh.
D. phenol l mt loi ancol c bit.
Cu 5 : ng vi CTPT C7H8O c bao nhiu ng phn l dn xut ca benzen tc
dng c vi dung dch NaOH to thnh mui v nc ?
A. 2. B. 3. C. 4. D. 5.
194
Cu 6 : Hp cht X c cng thc phn t C4H10O. X tc dng vi natri sinh ra

cht kh. Khi un X vi H2SO4 c sinh ra hn hp 2 anken ng phn
ca nhau. Tn ca X l
A. ancol isobutylic. C. butan -1- ol.
B. ancol tert-butylic. D. butan -2- ol.
Cu 7 : Ancol no n chc mch h X to c ete Y. T khi hi ca Y so vi
X gn bng 1,61. Tn ca X l
A. metanol. C. propan -1- ol.
B. etanol. D. butan -2- ol.
Cu 8 : Ancol no mch h n chc c phn trm khi lng oxi bng 26,67%.
Cng thc phn t ca X l
A. C2H6O. B. C2H6O2. C. C3H8O. D. C3H8O2.
Cu 9 : Hn hp X gm phenol v ancol etylic. Cho 14 gam hn hp tc dng
vi natri d thy c 2,24 lt kh thot ra (ktc). Phn trm khi lng
phenol trong hn hp X l
A. 32,86%. B. 42,68%. C. 57,32%. D. 67,14%.
Cu 10 : un nng mt hn hp gm mt ancol bc I v mt ancol bc III u
thuc loi ancol no, n chc vi H2SO4 140oC th thu c 5,4 gam
H2O v 26,4 gam hn hp 3 ete. Gi s cc phn ng xy ra hon ton v
3 ete trong hn hp ny c s mol bng nhau. CTCT ca 2 ancol l
A. CH3OH v C3H7OH. C. C2H5OH v C3H7OH.
B. CH3OH v C4H9OH. D. C2H5OH v C4H9OH.
Bi 59 - luyn tp : ANDEHIT V XETON

Cu 1 : Hp cht X c CTPT C4H8O. X tc dng vi dung dch AgNO3 / NH3
sinh ra bc kt ta. Khi X tc dng vi hidro to thnh Y. un Y vi
H2SO4 sinh ra anken mch khng nhnh. Tn ca X l
A. butanal. C. 2- metylpropanal.
B. andehit isobutyric. D. butan -2- on.
Cu 2 : Trong phn t andehit no, n chc, mch h X c phn trm khi lng
oxi bng 27,586%. X c cng thc phn t l
A. CH2O. B. C2H4O. C. C3H6O. D. C4H8O.
Cu 3 : Trong phn t andehit n chc X c phn trm khi lng cacbon, hidro
ln lt bng 66,67% v 11,11%, cn li l oxi. X c cng thc phn t
l
A. CH2O. B. C2H4O. C. C3H6O. D. C4H8O.
195
Cu 4 : Hp cht X c cng thc phn t C3H6O tc dng c vi nc brom v

khi tc dng vi dung dch bc nitrat trong amoniac sinh ra bc kim loi
kt ta. X c cng thc cu to no sau y ?
OH C. CH3COCH3.
A. .
D. CH2 = CHCH2OH.
B. CH3CH2CHO.
Cu 5 : phn bit cc cht HCHO, CHCH, CH2 = CH2 c th dng
A. dung dch Br2. C. dung dch KMnO4.
B. kh H2. D. dung dch AgNO3/ NH3.
Cu 6 : Mt th tch hi andehit X mch h cng hp ti a hai th tch H2, sn
phm Y sinh ra cho tc dng ht vi natri, thu c th tch kh H2 ng
bng th tch hi andehit ban u. Bit cc th tch kh v hi c o
trong cng iu kin nhit , p sut. Andehit X thuc loi
A. no, n chc.
B. no, hai chc.
C. n chc, cha no (c mt ni i).
D. hai chc, cha no (c mt ni i).
Cu 7 : S ng phn andehit ca hp cht hu c c cng thc phn t C4H6O
l bao nhiu ? ( khng k ng phn hnh hc)
A. 1. B. 2. C. 3. D. 4.
Cu 8 : phn bit C2H5OH vi CH3CHO c th dng : (1) Na, (2) dung dch
Br2, (3) dung dch AgNO3/NH3, (4) Cu(OH)2/t. Cch lm ng l
A. ch c (2). C. (2), (3) v (4).
B. (1) v (3). D. (1), (2), (3) v (4).
Cu 9 : S ng phn andehit v xeton ca hp cht hu c c cng thc phn t
C4H8O l
A. 1. B. 2. C. 3. D. 4.
Cu 10 : Cho cc cht sau : (1) Na, (2) dung dch Br2, (3) dung dch AgNO3/NH3,
(4) Cu(OH)2 / t. C th dng nhng cht no phn bit CH3COCH3 v
CH3CHO ?
A. Ch c (2). C. (2), (3) v (4).
B. (1) v (3). D. (1), (2), (3) v (4).
Bi 62 - luyn tp : AXIT CACBOXYLIC

Cu 1 : S ng phn axit ca HCHC c cng thc phn t C5H10O2 l
A. 1. B. 2. C. 3. D. 4.
Cu 2 : S ng phn axit ca HCHC c cng thc phn t C4H6O2 ( khng k
ng phn hnh hc) l
196
A. 1. B. 2. C. 3. D. 4.
Cu 3 : C th dng cc thuc th no trong s cc thuc th sau phn bit cc
dung dch HCHO, HCOOH, CH3COOH, C2H5OH ?
A. Qu tm v dung dch AgNO3 / NH3. C. Qu tm v Na.
B. Qu tm v dung dch NaOH. D. Dung dch Br2.
Cu 4 : Trung ha 10 gan dung dch axit hu c n chc X c nng 3,7%
cn dng 50 ml dung dch KOH 0,1M. Cng thc cu to ca axit X l
A. CH3CH2COOH. C. HCOOH.
B. CH3COOH. D. CH3CH2CH2COOH.
Cu 5 : T andehit no, n chc c th chuyn trc tip thnh ancol B v axit D
M
tng ng iu ch este E t B v D. T s E bng
M
A
A. 1 / 2. B. 1. C. 3 / 2. D. 2.
Cu 6 : 2 mol hp cht hu c X tc dng vi Na d thu c 1 mol kh H2. Nu
t chy 0,1 mol X th thu c 0,4 mol hn hp B gm CO2 v H2O. Y
c t khi hi so vi hidro bng 15,5. X l
A. HCOOH. B. C2H5OH. C. CH3COOH. D. CH3OH.
Cu 7 : phn bit CH3COOH vi CH2 = CHCOOH c th dng
A. dung dch Br2. C. dung dch NaOH.
B. dung dch AgNO3 / NH3. D. qu tm.
Cu 8 : C th dng cht no phn bit CH3COOH vi HCOOH ?
A. Dung dch Br2. C. Dung dch NaOH.
B. Dung dch AgNO3 / NH3. D. Qu tm.
Cu 9 : Axit X c CTCT (CH3)2CHCH2CH2COOH . Tn ca X l
A. axit 2-metylbutyric. C. axit isohexanoic.
B. axit 2-metylbutanoic. D. axit 4-metylpentanoic.
Cu 10 : Trung ha 500ml dung dch axit hu c n chc X bng 200ml dung
dch NaOH 0,1 M thu c 1,92 gam mui. Trong dung dch c
A. axit CH3COOH vi nng 0,04 M.
B. axit C2H5COOH vi nng 0,04 M.
C. axit C3H7COOH vi nng 0,04 M.
D. axit C2H5COOH vi nng 0,2 M.
197
PH LC 4
CC PHN CHUN B CA HC SINH TRC KHI HC
BI LUYN TP
Bi 5: Luyn tp AXIT, BAZ V MUI

Nhm 1- lp 11A6: Bng tm tt cc kin thc
Hp cht
Axit Baz Mui
lng tnh
- cht khi tan - cht khi tan trong - cht va th - hp cht khi
trong nc phn nc phn li ra anion hin tnh axit, tan trong nc
li ra cation H+ OH- (theo thuyt A- va th hin phn li ra cation
(theo thuyt A-r- r-ni-ut) tnh baz. kim loi (hoc
nh ni-ut) - cht nhn proton Vd: Al(OH)3, cation NH4+) v
ngha - cht nhng (theo thuyt Brom- Zn(OH)2, anion gc axit
+
proton H (theo stet) Vd: (NH4)2SO4,
thuyt Bron-stet) Vd: NaOH, NH3, NaHCO3,
Vd: HCl, HNO3,Ca(OH)2,
H2SO4,
- axit 1 nc: HCl, - baz 1 nc: NaOH, - mui trung ho:
HNO3, KOH,... NaCl, (NH4)2SO4,
Phn - axit nhiu nc: - baz nhiu nc: Na2HPO3,
loi H2S, H2SO4, Ba(OH)2, - mui axit:
Ca(OH)2, NaHCO3,
NaH2PO4,
Hng s phn li axit Hng s phn li Tch s ion ca nc

Ka baz Kb KH2O
+ -
KH2O = [H ][ OH ]
Vd: CH3COOH + H2O Vd: NH3 + H2O
nh
H3O+ + CH3COO- NH4+ + OH-
ngha [ H 3O ][CH 3COO ]
[ NH 4 ][OH ]
Ka = Kb =
[CH 3COOH ] [ NH 3 ]
- gi tr Ka ch ph thuc - gi tr Kb ch ph - l hng s nhit xc
vo bn cht axit v nhit thuc vo bn cht nh.
Tnh baz v nhit - 25o: KH2O = [H+][ OH-]
-14
cht - gi tr Ka ca axit cng- gi tr Kb ca baz = 1,0.10 . Gi tr ny
nh, lc axit ca n cngcng nh, lc baz cn dng c nhit
yu. ca n cng yu. khng khc nhiu 25o
198
Gi tr [H+] pH Mi trng
[H+] = 1,0.10-7M pH = 7 Mi trng trung tnh
[H+] > 1,0.10-7M pH < 7 Mi trng axit
[H+] < 1,0.10-7M pH > 7 Mi trng kim
Cht ch th mu l cht c mu bin i theo ph thuc vo gi tr pH ca dung
dch. Hai cht ch th mu axit-baz thng dng l qu tm v phenolphtalein.
Qu tm: ho khi pH 6, h xanh khi pH 8, v mu tm khi 6 < pH < 8
Phenolphtalein: khng mu khi pH < 8,3 v mu khi pH > 8,3.
Ngoi ra cn c cht ch th vn nng, c mu bin i theo tng n v pH.
Nhm 2- lp 11A6: Bi tp v axit

trung ho 0,943 gam H3PO3 (axit photor) cn 10 ml dung dch NaOH 2,3M.
Hi s nc axit ca H3PO3?
Gii
S mol NaOH: 0,01. 2,3 = 0,023 mol
0,943
S mol H3PO3 : = 0,0115 mol
82
Ta thy nNaOH = 2nH3PO3 => H3PO3 l axit c 2 nc.
Bi tp v baz
Cho 100 ml dung dch KOH vo 100 ml dung dch AlCl3 1M th thu c 3,9
gam kt ta keo. Tm nng mol/l ca dung dch KOH?
Gii
3,9
n Al(OH)3 = = 0,05 mol
78
n AlCl3 = 0,1.1 = 0,1 mol
3 KOH + AlCl3 Al(OH)3 + 3 KCl

0,15 0,05 < 0,1 0,05
0,15
Nng mol ca dung dch KOH: CM = = 1,5 mol/l
0,1
Bi tp v mui
10 ml dung dch A (cha NaHCO3 v Na2CO3) tc dng va vi 10 ml dung
dch NaOH 1M. Nhng 5 ml dung dch A tc dng va ht vi 10 ml dung dch
HCl 1M. Tnh nng mol mi mui trong dung dch A.
Gii
n NaOH = 0,01.1 = 0,01 mol
NaHCO3 + NaOH Na2CO3 + H2O
0,01 0,01
199
Trong 10 ml hn hp c 0,01 mol NaHCO3

Trong 5 ml hn hp c 0,005 mol NaHCO3
Nn HCl = 0,01.1 = 0,01 mol
NaHCO3 + HCl NaCl + H2O + CO2
0,005 0,005
Na2CO3 + 2HCl 2NaCl + H2O + CO2
0,0025 0,005
0,005
Nng mol ca NaHCO3 : = 1M
0,005
0,0025
Nng mol ca Na2CO3 : = 0,5 M
0,005
Nhm 3- lp 11A6: Bi tp hp cht lng tnh

Chia 15,6 g Al(OH)3 thnh 2 phn bng nhau:
Phn 1 tc dng vi 150 ml dung dch H2SO4 1M.
Phn 2 tc dng vi 150 ml dung dch NaOH 1M.
Hy tnh khi lng mui to thnh trong mi trng hp.
Gii
Mi phn c nAl(OH)3 = 0,1 mol
Phn 1:
2 Al(OH)3 + 3 H2SO4 Al2(SO4)3 + 3 H2O
0,1 mol 0,15 0,05
m Al2(SO4)3 = 0,05. 342 = 17,1 gam
Phn 2:
Al(OH)3 + NaOH NaAlO2 + 2 H2O
0,1 mol 0,1 < 0,15 0,1
m NaAlO2 = 0,1. 82 = 8,2 gam
Nhm 4- lp 11A6: Bi tp p dng Ka

Tnh nng mol ca ion H+ trong dung dch HCOOH 0,1M
(cho hng s phn li Ka = 1,78.10-4)
Gii
HCOOH HCOO- + H+
Ban u 0,1
Phn ng x x x
Sau phn ng (0,1 x) x x
x2
Ka = = 1,78.10-4 => x = 4,13.10-3 M => [H+] = 4,13.10-3 M
0,1 x
200
Bi tp p dng Kb
Cho cn bng in li sau: B + H2O HB+ + OH-
Biu thc hng s phn li baz ca B l:
[ B] [ B][ H 2 O]
A. Kb = B. Kb =
[ HB ][OH ]

[ HB ][OH ]
[OH ][ HB ] [OH ][ HB ]
C. Kb = D. Kb =
[ B] [ B][ H 2O]
Bi tp p dng gi tr [H+]
Dung dch H2SO4 c pH = 2. Tnh nng mol/l ca H+ v H2SO4. Chp nhn
H2SO4 in li hon ton.
Gii
H2SO4 2 H+ + SO42-
1
pH = 2 => [H+] = 1,0. 10-2 M => [H2SO4] = .[ H+] = 0,5. 10-2 M
2
Bi tp p dng pH
Cn pha long bao nhiu ln dung dch H2SO4 c pH = 2 c dung dch mi c
pH = 3?
Gii
Khi pha long s mol ion H hay OH- khng thay i
+
(v b qua s mol H+ v OH- ca H2O)

Gi V1 v V2 l th tch dung dch c pH = 2 v pH = 3
nH+ ca dung dch 1 = nH+ ca dung dch 2
V1.10-2 = V2.10-3
=> V2 = 10 V1 (pha long 10 ln)
Bi 13: Luyn tp TNH CHT CA NIT V HP CHT CA NIT

Nhm 1: Tnh cht ca nit
Slide 1 Slide 2
201
Tnh cht vt l no sau y khng phi l tnh cht Hai nguyn t Nit lin kt vi nhau bng:
ca kh Nit (N2):
A. Mt lin kt cng ha tr
A. Khng mu
B. Hai lin kt cng ha tr

B. Khng mi, khng v
C. Ba lin kt cng ha tr
C. Duy tr s chy
D. Mt lin kt cng ha tr
D. Tan t trong nc v mt lin kt phi tr
Slide 3 Slide 4
Tnh cht vt l no sau y Hai nguyn t Nit lin kt vi
khng phi l tnh cht ca kh nhau bng:
Nit (N2): A. mt lin kt cng ha tr.
A. Khng mu, khng mi, B. hai lin kt cng ha tr.
khng v. C. ba lin kt cng ha tr.
B. Nh hn khng kh. D. mt lin kt cng ha tr.
C. Duy tr s chy. v mt lin kt phi tr.
D. Tan t trong nc.
Tnh cht ha hc no sau y l ca Nit Phn ng th hin tnh oxi ha ca Nit l:
A. Nit phn ng vi H2
A. Tnh kh
B. Nit phn ng vi O2
B. Tnh oxi ha
C. Nit phn ng
C. Tnh tr vi kim loi
nhit thng
D. 2 trong 3 cu u ng
D. A,B ng
E. C 3 cu u sai
E. A,B,C ng
Slide 5 Slide6
Tnh cht ha hc no sau Phn ng th hin tnh oxi ha
y l ca Nit? ca Nit l:
A. Tnh kh. A. nit phn ng vi H2.
B. Tnh oxi ha. B. nit phn ng vi O2.
C. Tnh tr C. nit phn ng vi kim loi.
nhit thng. D. 2 trong 3 cu u ng.
D. A,B ng. E. c 3 cu u sai.
E. A,B,C ng.
202
Phn ng 2NO N2 + O2 l phn ng: Tr iu kin thng
+O 2
A. Ta nhit lng (180kJ) Tnh kh
NO
N2
B. Thu nhit lng (180kJ)
+H2
C. Khng ta v thu nhit NH3
Tnh oxi ha
D. Khng tn ti
+Ca
Ca3N2
Slide 7 Slide8
Phn ng 2NO N2 + O2 l phn ng:
A. ta nhit lng (180kJ).
B. thu nhit lng (180kJ).
C. khng ta v thu nhit.
D. khng tn ti.
Nhm 2: Tnh cht amoniac
Slide 1 Slide 2
D on hin tng th nghim trn:
A. Nc c phenolphetalin
s trn vo bnh trn
B. Nc c phenolphetalin
s ha hng
C. Nc c phenolphetalin
vn di chu
D. A v B ng
E. B v C ng
Slide 3 Slide 4
D on hin tng th nghim trn:
A. nc c phenolphetalin s C. nc c phenolphetalin vn
trn vo bnh trn. di chu.
B. nc c phenolphetalin s D. A v B ng.
ha hng. E. B v C ng.
203
Kh NH3 tan nhiu trong nc l do:
A. Phn t NH3 c
cu to hnh chp
B. Phn t NH3 phn cc
C. A v B ng
D. A v B sai
Slide 5 Slide 6
Kh NH3 tan nhiu trong nc l do:
A. phn t NH3 c cu to hnh C. A v B ng.
chp D. A v B sai.
B. phn t NH3 phn cc.
Sn phm tan trong phn ng NH 3 v Cu(OH)2 l:
A. Cu(NO 3)2
B. [Cu(NH 3)4](OH)2
C. C 2 u ng
D. C 2 u sai
Slide 7 Slide 8
Sn phm tan trong phn ng NH3 v Cu(OH)2 l:
A. Cu(NO3)2. C. c 2 u ng.
B. [Cu(NH3)4](OH)2. D. c 2 u sai.
Khi to bi phn ng NH3 v HCl l: Tnh cht no sau y khng phi l tnh cht ca
NH 3
A. Cc ht NH4Cl li ti A. Tnh oxi ha
B. Hi nc B. Tnh kh
C. Kh Cl2 C. Tnh baz
D. Kh NH3 D. Kh nng to phc
Slide 9 Slide 10
Khi to bi phn ng NH3 Tnh cht no sau y khng
v HCl l: phi l tnh cht ca NH3?
A. cc ht NH4Cl li ti. A. Tnh oxi ha.
B. hi nc. B. Tnh kh.
C. kh Cl2. C. Tnh baz.
D. kh NH3. D. Kh nng to phc.
204
Kh nng to phc
Cu(OH) 2 + 4NH3 [Cu(NH 3)4](OH)2
NH3 + H2O NH4 + OH
NH3 Tnh Baz

NH3 + HCl NH4Cl
(Tan nhiu
trong nc) Al + 3NH3 + 3H2O Al(OH) 3 + 3NH4
Tnh kh
NH3 + 3CuO N2 + 3Cu + 3H2O
Slide 11
Nhm 3: Tnh cht mui amoni
Slide 1 Slide 2
Trong cc cht sau, cht no b in ly mnh trong

nc:
A. Al(OH)3
B. H2CO3
C. NH4Cl
D. Cu
Slide 3 Slide 4
Trong cc cht sau, cht no b in ly mnh trong nc:
A. Al(OH)3.
B. H2CO3.
C. NH4Cl.
D. Cu.
205
Khi b thy phn trong nc nhit phng, (NH4) 2CO 3 phn ng vi NaOH c hi lm qu tm
dung dch (NH4)2CO3 c mi trng g: m ha xanh do:
A. Mi trng kim A. Hi cha NH 3
sau phn ng
B. Mi trng axit B. Hi cha NaOH
C. Khng xc nh c C. Hi cha ion CO 3-
D. Mi trng trung tnh D. C 3 cu u ng
Slide 5 Slide 6
Khi b thy phn trong nc (NH4)2CO3 phn ng vi NaOH
nhit phng, dung dch c hi lm qu tm m ha xanh
(NH4)2CO3 c mi trng g: do:
A. mi trng kim. A. hi cha NH3 sau phn ng.
B. mi trng axit. B. hi cha NaOH.
C. khng xc nh c. C. hi cha ion CO3-.
D. mi trng trung tnh. D. c 3 cu u ng.
Lp trng bm trn phu ti phn ng nhit phn

l:
A. Sn phm phn ng
vi phu thy tinh
B. NH4Cl
C. NH3
D. HCl
Slide 7 Slide 9
Lp trng bm trn phu ti phn
ng nhit phn l:
A. sn phm phn ng vi phu
thy tinh.
B. NH4Cl.
C. NH3.
D. HCl.
206
Trong cc th nghim v cc tnh cht mui amoni, Nhit phn

phn ng dng nhn bit ion NH 4+ l: NH 4NO 3 N 2O + 2H2O
A. Phn ng vi cht ch th
D tan trong Ion NH 4+ l axit yu:

B. Phn ng vi NaOH
NH4+ nc, in ly
mnh NH4+ + H 2O NH3 + H 3O+
C. Phn ng vi HCl
D. Phn ng vi BaCl 2 + NaOH

NH 4+ + OH - H2O + NH3
Slide 10 Slide11
Trong cc th nghim v cc tnh cht mui amoni, phn ng dng
nhn bit ion NH4+ l:
A.phn ng vi cht ch th. C. phn ng vi HCl.
B. phn ng vi NaOH. D. phn ng vi BaCl2.
Nhm 4:Tnh cht axit nitric
Slide 1 Slide 2
Tnh axit ca HNO3 c th hin r nht : Dung dch mu xanh lam trong phn ng ca HNO3
vi Cu l:
A. Kh nng tan trong nc A. Cu(NO2) 2
B. Phn ng trung ha B. Cu(OH) 2

NaOH
C. Phn ng vi Ca C. Cu(NO3) 2
D. Phn ng vi P D. C 3 u sai
Slide 3 Slide 4
Tnh axit ca HNO3 c th Dung dch mu xanh lam trong
hin r nht : phn ng ca HNO3 vi Cu l:
A. kh nng tan trong nc. A. Cu(NO2)2.
B. phn ng trung ha NaOH. B. Cu(OH)2.
C. phn ng vi Ca. C. Cu(NO3)2.
D. phn ng vi P. D. c 3 u sai.
207
Sn phm kh nu phn ng ca HNO3 vi Cu Phn ng vi P v Cu ca HNO3 th hin:

hoc vi P l:
A. Kh NO A. Tnh axit ca HNO3
B. Kh NO2 B. Tnh kh ca HNO 3
C. Kh H2 C. Tnh oxi ha ca HNO 3
D. Hi nc D. A v B ng
Slide 5 Slide 6
Sn phm kh nu phn ng Phn ng vi P v Cu ca HNO3
ca HNO3 vi Cu hoc vi P l: th hin:
A. kh NO. A. tnh axit ca HNO3.
B. kh NO2. B. tnh kh ca HNO3.
C. kh H2. C. tnh oxi ha ca HNO3.
D. hi nc. D. A v B ng.
+ Kim loi
Tnh cht no sau y khng phi tnh cht ca
HNO3: Sn phm:
Tnh oxi + Phi kim NO2, NO,
A. Tnh axit
ha mnh N 2O, N2,
NH4NO3
B. Tnh oxi ha + Hp cht
C. Tnh kh
HNO3 (H2S, FeO,..)
D. p n khc Axit mnh CaCO 3 + 2HNO 3 Ca(NO3) 2 + CO 2 + H 2O
Slide 7 Slide 8
Tnh cht no sau y khng phi tnh cht ca HNO3?
A. Tnh axit.
B. Tnh oxi ha.
C. Tnh kh.
D. p n khc.
Nhm 5: Tnh cht mui nitrat
Slide 1 Slide 2
208
Tnh cht vt l no sau y khng phi l ca mui

KNO3:
A. Ion NO3- khng c mu
B. in li yu
C. Tan nhiu trong nc
D. C 3 tnh cht trn
Slide 3 Slide 4
Tnh cht vt l no sau y khng phi l ca mui KNO3?
A. Ion NO3- khng c mu. C. Tan nhiu trong nc.
B. in li yu. D. C 3 tnh cht trn.
Dung dch xanh lam to thnh trong phn ng nhn

Cht trong ng nghim 1 v 2 ca phn ng nht
bit l dung dch:
bit ion NO3- l:
A. Dung dch Cu(NO2)2
A. Nc v HCl
B. Dung dch CuSO4

B. Nc v H2SO4
C. Dung dch Cu(NO3)

C. Mui nitrat v HCl
D. C 3 cu u sai
D. Mui nitrat v H2SO4
Slide 5 Slide 6
Cht trong ng nghim 1 v 2 Dung dch xanh lam to thnh
ca phn ng nht bit ion trong phn ng nhn bit l
NO3- l: dung dch:
A. nc v HCl. A. dung dch Cu(NO2)2.
B. nc v H2SO4. B. dung dch CuSO4.
C. mui nitrat v HCl. C. dung dch Cu(NO3)2.
D. mui nitrat v H2SO4. D. c 3 cu u sai.
Kh mu nu sinh ra trong phn ng nht bit l

kh:
A. NO
B. NO2
C. Hi nc
D. SO2
Slide 7 Slide 8
Kh mu nu sinh ra trong phn ng nhn bit l kh:
A. NO. C. hi nc.
B. NO2. D. SO2.
Ngoi cc cht tham gia phn ng d, phn ng
vi KNO3 vi C v S c sn phm l:
A. K2CO3, K2SO4,
CO2 v N2
NO3- Nhit
2KNO3 2KNO2 + O2
(Mui tan 2Mg(NO3) 2MgO + 4NO2 + O2

phn
B. K2S, CO2 v N2 nhiu trong
nc, l cht 2AgNO3 2Ag + 2NO2 + O2
in ly mnh)
C. K 2CO3, CO2 v
NH3
D. K 2SO4, CO2 v N2
Nhn bit 3Cu + 8H+ + 2NO3- 3Cu2+ + 2NO + 4H2O
2NO + O2 2NO2 (nu )
Slide 9 Slide 10
Ngoi cc cht tham gia phn ng d, phn ng vi KNO3 vi C v S c sn
phm l:
A. K2CO3, K2SO4, CO2 v N2.
B. K2S, CO2 v N2.
C. K2CO3, CO2 vNH3.
D. K2SO4, CO2 v N2.
Bi 24: Luyn tp TNH CHT CA CACBON, SILIC V HP CHT CA CHNG

1. Gii thiu chung v cng ngh
sn xut gm s Vit Nam
I/ Quy trnh to gm:
Bc 1 : Qu trnh to ct gm: chn t; x
Cng ngh sn xut gm s l, pha ch t; to dng, phi sy v sa hng
mc
Trnh by:
Nhm 1 Lp 11A6
Slide 1 Slide 2
Bc 2: Qu trnh trang tr hoa vn

Bc 3: Qu trnh nung
v ph men
K thut v, ch to men, trng men, sa hng
men L nung, bao nung,
nhin liu,chng l, t l
Slide 3 Slide 4
II/. Cc cng ngh mi trong sn
2/Phng php frit
xut gm s
1/L gas nung gm tit kim 1/Khi men chy lng c lm ngui
nng lng: Gim pht thi nhanh bng cch vo nc
kh nh knh hng nm 2/nh mt loi Frit
tit kim khong 4.000 - Phng php frit c th khc phc c tt
5.000 tn du v gim pht c nhng nhc im ca phng php c
thi khong 20.000 tn kh truyn, m khc phc (gim thiu) c
CO2. yu t c hi ca nhng nguyn liu a
vo men (nh PbO c th gy ung th),
Slide 5 Slide 6
ng dng cng ngh nano vo

3/ Cng ngh nano
gm s
- Gm s kt cu nano c cng v tnh do
Cng ngh lin quan n cc cao gp nhiu ln gm s truyn thng, ngoi ra
vt th, cu trc c kch c tnh nng chu nhit, chu ma st, chng n
thc khong t 1 n mn trong khi t trng ch bng 2/5 st thp.
100nm, gm nhiu vn -ng dng cng ngh nano trong men, to cho
nh: nghin cu, ch to , mt men c lp ph kn gn nh tuyt i khin
iu khin chng cho du m v nhng cht bm bn nht kh dnh
Slide 7 Slide 8
Hiu ng l sen Nguyn l nano trong sn xut men

gm
Trong khoa hc vt liu, hiu ng l sen ch s Barthlott nghin cu v chng minh s lin
khng thm nc ca b mt mt s l cy, quan gia cu trc micro v cc hp cht ha
in hnh l l sen. Nc b y li khi b hc trn b mt l sen vi kh nng chng b
mt ca l nh cc si lng nh mn trn b t v t lm sch khi cht lm nhim.
mt. Nc ri ln b mt l s ln nh nhng git
Hiu ng l sen Hai git nc trn b mt l sen hnh cu, cun i bn bn v vi trng
Slide 9 Slide 10
M hnh mng tinh th nano trong
men gm
Khi kch thuc ca vt cht tr nn nh ti kch

thuc nanmt, cc in t khng cn di chuyn
trong cht dn in nh mt dng sng, m c tnh
c lng t ca cc in t biu hin ra dng sng
Slide 11 Slide 12
Bi 53: Luyn tp AXIT CACBOXYLIC

Bi ca nhm 2 lp 11A6
TRNG THPT CHUYN TRN I NGHA
NHM 2 LP 11A6
Trong cuc sng thng ngy, chng ta vn thng s

TM HIU V dng cc axit thc phm, song khng phi ai cng bit
r nhng c im, tnh cht v nhng thng tin l th
AXIT TRONG v chng.
TRI CY
Slide 1 Slide 2
Ax it sor bic & Ka l i sor ba t e Ax it sor bic & Ka l i sor ba t e
Axit sorbic hay Axit 2,4-hexadienic (C5 H7COOH) l cht Axit sorbic v Kali sorbate c tc dng st trng mnh
kt tinh c v chua nh v mi nh, kh tan trong nc i vi nm men v nm mc, tc dng rt yu i vi
lnh (0.16%), d tan trong nc nng ( 100o C tan cc loi vi khun khc nhau
3.9%) Cc cht ny khng c i vi c th ngi, c
cng nhn l GRAS, khi cho vo sn phm thc phm
Kali sorbate (C5H7COOK) l cht bt trng kt tinh, d khng gy ra mi v l hay lm mt mi t nhin ca
tan trong nc thc phm. y l mt u im ni bc ca Axit sorbic
v Kali sorbate
Slide 3 Slide 4
Liu lng s dng

Ax it sor bic & Ka l i sor ba t e
Cc loi sn phm rau qu c Axit (kt hp vi x l nhit
c ng dng trong ch bin rau qu, ru vang, nh) v cc loi bnh: 0.05-0.1%
hp sa v sa chua, cc sn phm c, xc xch, bnh -C ngm gim, pat c: a.sorbic 0.2% + K.sorbate 0.27%
m - Thc n ch bin t cua, tm (khng thanh trng): a.sorbic
Axit sorbic khng c tc dng i vi vi khun lactic, 0.25% + K.sorbate 0.33%
acetic -Mt qu: phun ln b mt sn phm dung dch K.sorbate

7%, chng mc c 4 thng
- Tht g ti nhng vo dung dch Axit sorbic 7.5% (71oC) c
th gi c 18 ngy
Slide 5 Slide 6
Ax it ma l ic
Ax it ma l ic
-Tnh cht vt l: nng chy nhit 100 0C, tan tt
trong nc v alcol nhng tan km trong ete. - Axit malic thng c ng dng trong sn xut mt,
- Axit malic l loi Axit ph bin nht trong cc loi rau cc loi nc qu, bnh ko v ru vang.
qu v nguyn liu thc vt ngoi h citrus, c v chua
gt. C nhiu trong mn, cm to, c chua. Trong cng
nghip Axit malic c sn xut bng cch tng hp t
Axit fumalic, Axit fumalic thu c bng phng php
ln men ng dng nm mc Fumaricus.
Slide 7 Slide 8
Ax it l ACTic Ax it l ACTic
- Tnh cht vt l: nng chy nhit 25 260C. Tan - Axit ny tham gia vo qu trnh to v, c tc dng c
tt trong nc, alcol, ete, glycerin, nhng khng tan ch vi sinh vt gy thi lm tng kh nng bo qun sn
trong chloroform, ete du ha, phm. i vi cc sn phm ln men t tht nh tht
-Axit lactic c nhiu trong rau qu mui chua v cc sn thnh, nem chua,do tc dng ca cc enzyme c trong
phm ln men chua nh sa chua, bnh bao, bnh m, t bo tht chuyn ha glycozen thnh Axit lactic.
bn, nc gii kht ln men,do qu trnh chuyn ha
ng thnh Axit lactic di tc dng ca vi khun.
Slide 9 Slide 10
Ax it l ACTic Ax it AXETic
- Trong cng nghip Axit lactic c sn xut bng con -Axit acetic v cc mui c s dng ch yu to v
ng ln men lactic. chua v chng vi sinh vt, ch yu chng nm men v vi
- Axit lactic c v chua du nn c dng trong cng khun (ngoi tr cc vi khun ln men Axit acetic, Axit
nghip bnh ko, ng dng trong ln men rau qu v latic, v Axit butyric).
bo qun rau qu. -Hot tnh ca Axit acetic thay i tu thuc vo sn
phm thc phm, mi trng, v vi sinh vt cn chng .
Slide 11 Slide 12
Ax it CITRic Ax it CITRic
Axt citric l mt axt hu c thuc loi yu v n thng Ngoi ra axt citric cn ng vai tr nh l mt cht ty
c tm thy trong cc loi tri cy thuc h cam qut. ra, an ton i vi mi trng v ng thi l tc nhn
N l cht bo qun thc phm t nhin v thng chng oxy ha.
c thm vo thc n v ung lm v chua. Axt citric c mt trong nhiu loi tri cy v rau qu
lnh vc ha sinh th axt citric ng mt vai tr trung nhng trong tri chanh th hm lng ca n c tm
gian v cng quan trng trong chu trnh axt citric ca thy nhiu nht, theo c tnh axt citric chim khong
qu trnh trao i cht xy ra trong tt c cc vt th 8% khi lng kh ca tri chanh.
sng.
Slide 13 Slide 14
Ax it CITRic
Vi vai tr l mt cht ph gia thc phm, axt citric

c dng lm gia v, cht bo qun thc phm v Ni chung cc tri cy ny u cha cc axit hu c
ung, c bit l nc gii kht, n mang m s E330. cho v chua nh axit citric, axit tactric, axit lactic... v
Mui Citrat ca nhiu kim loi c dng vn chuyn nhng ng n fructoza, glucoza c rut hp th
cc khong cht trong cc thnh phn ca cht n king trc tip. Cc axit hu c phi hp vi ng lm cho
vo c th. Tnh cht m ca cc phc Citrat c nc gii kht c v ngt du d ung.
dng hiu chnh pH ca cht ty ra v dc

phm.
Slide 15 Slide 16
Bi ca nhm 4 lp 11A6
TRNG THPT CHUYN TRN I NGHA
NHM 3 LP 11A6 Tri cy, m vng ca cc loi vitamin, khong cht v
cht x v l ngun thc n tt c khuyn n t nht 4-
BI TM HIU V 5 phn mi ngy. Cha nhiu nc nht v hon ton
khng c cholesterol xu, tri cy ti l ngun thc n
d hp thu vitamin v khong cht nht cho c th.
Hy cng khm ph "b mt" ca mt s loi tri cy nh,
bit u bn s "sing" n tri cy hn khi pht hin ra
chng c ch hn bn vn ngh!
AXIT TRONG TRI CY

Slide 1 Slide 2
To: cha nhiu cht x, vitamin A, C, E v axit folic. To

gip gim nguy c ung th rut kt, ung th tuyn tin Chui: giu cht x, kali, vitamin A, C, B6, E v axit folic.
lit v ung th phi. Chng cng c ch i vi bnh tim, Chui xanh hay chui cha chn thng c dng nu
gim cn v kim sot cholesterol. mn n kh ngon.

L loi tri cy, rt tt cho h tim mch, ng thi cht
kali trong chui s gip cho h tun hon mu lu thng
d dng hn. Chui cn cung cp thm lng cht x v
vitamin C.
Slide 3 Slide 4
S ri: cha nhiu antoxian gip

gim vim v au. Sung: cha vitamin A, C, axit folic v niacin.
Rt giu vitamin C, cha nhiu
cht chng oxy ho v y l loi
qu rt tt cho h min dch ca c
th. Sri l loi tri cy khng t
tin, cc bn gi n khi tn gu, vui
chi, hp bn b... Nu n chng
mi ngy sc khng ca bn s
rt tt.
Slide 5 Slide 6
Kiwi: giu vitamin A, C, E, B, canxi, st v axit folic. V Chanh: cng nh cc loi tri
qu kiwi cng l ngun flavonoid chng oxy ho. cy thuc h cam qut khc,
chanh rt giu vitamin A, C
v axit folic.
Nc chanh p l thc ung
gii c rt tt v giu cht
chng oxy ho.
Slide 7 Slide 8
u : giu vitamin A, B, C, D, canxi, photpho v st.
Gip d tiu ho v c tc dng lm kho trc tip cho
d dy.
Mn: giu carbohydrate, t cht bo v calori. Nhiu

vitamin A, C, canxi, magie, st, kali, cht x v khng c
natri v cholesterol.
Slide 9 Slide 10
Du ty: Dn u v lng vitamin C v cht chng oxy
L: cha nhiu kali v riboflavine, cht x, l tri cy tt ho, giu cht x cng nh natri v cht st. n c tc
cho da. dng h tr s tun hon ca mu, gip no pht trin

tt.
Vi nghin cu cng chng
minh rng, du cn c kh
nng ngn chn cht
alzheimer (cht gy mt tr
nh) trong thi gian ngn
nht. C tc dng lm trng
rng, gim bnh thp khp.
Slide 11 Slide 12
Da hu: giu khong cht, vitamin v ng c ch cho

tng hp cht st v cht x.
Chim n 50% cht chng oxy ho, 91% l nc, dn
u v lng Alycopene v c kh nng chng c
bnh ung th. Loi tri cy nhit i ny rt thch hp
cho nhng bui lin hoan tri h, vui chi... ng thi n Thanh Long: Vi 87,6% l nc, thanh long rt tt cho
cn gip thai ph chng li tnh trng mt nc, gip xoa da, ng thi cht xenluloza v pectin (cht keo trong tri
du nhng cn nng, bun nn. cy) trong qu cn c kh nng gip c th tiu ho
tt. Thm vo , n cn cung cp nhiu cht khong c
tc dng chng oxy ho cao v gip cho qu trnh trao
i cht trong c th din ra d dng hn.
Slide 13 Slide 14
Su ring: L loi qu ph bin vo ma h, c mi
hng rt c trng, n rt ngon li giu cht dinh Da: Loi tri ung kht
dng. Chng cha nhiu cht chng oxy ho, vitamin, ny cha rt nhiu protein,
protein, axit amino, km, canxi... Mt iu th v l, su axit amino, kali, magie v mt
ring cn c tc dng tng khoi cm, kch thch ham vi khong cht khc. y l
mun nu n thng xuyn. ngun dinh dng rt tt cho
tc v da, ngoi ra chng cn
c tc dng tng cng kh
nng tiu ho, rt c ch cho
rut v d dy.
Slide 15 Slide 16
Xoi: L ngun cung cp vitamin C, B, axit tartaric, axit
malic v axit citric. Xoi rt tt cho b my tiu ho, hn
ch chng n khng tiu v gip c th sm hi phc.
Ngoi ra, xoi cn giu kali, canxi, rt tt cho thai ph c
nguy c thiu st. Trong xoi cn cha nhiu phenoi (cht
Mng ct: Cha mt lng khng sinh kh cao c kh nng c chc nng chng oxy ho) v selenium gip c th
lm lnh vt thng, nht l nhng vt thng ang ln da chng li bnh tim mch.
non. Cht khng sinh ny c th "tiu dit" vi loi vi khun
m thuc khng sinh thng thng phi "b tay". ng thi
n cng c s dng nh mt loi thuc gim au liu
lng nh.
Slide 17 Slide 18
Chm chm: Lng vitamin C, canxi v photpho trong

chm chm rt ln, bn nn n hng ngy v chng s Thm: Rt tt cho ngi c bnh v khp v n cha
cung cp lng vitamin y cho c th. Nu mun c hm lng enzim cao. y l loi tri cy c tc dng
ln da sng mn, bn c th dng chm chm lm mt n gim cn rt hiu qu, phi p ch vic dng n mi
mi ngy v trong chm chm c cha cht chng oxy ngy sau khi n no.
ho cao.
Slide 19 Slide 20
Ma: Giu cht khong nh st, canxi, kali, magie, km...

Khng ch vy, ngun vitamin B di do trong ma rt tt
cho b my tiu ho. Hn na, ma cn c tc dng lm
sch rng.
Chanh dy: c s dng nh mt loi thuc an thn v

c tc dng y li stress, lo u, mt mi v trong chanh
dy c cha vitamin C, protein, beta -carotene v axit
amino. Hn na, chanh dy cn c kh nng h huyt
p, hn ch s thm n, tt cho h tiu ho v gim nguy
c b chut rt.
Slide 21 Slide 22
Cam: l mt trong nhng loi tri cy cha rt nhiu tinh

Xin cm n s
du mang mi thm v cha nhiu vitamin C rt b
dng v c li cho sc kho. Trong cam cn cha theo di ca
lng lutein v zeaxathin - nhng cht c kh nng
chng oxy ho cao. Nhng ngi thng n cam qut c
nguy c mc cc bnh ung th d dy, ung th phi....rt
cc bn !!!
thp. Tuy nhin, nu bn b ri lon tiu ho nn hn ch
n cam.
Slide 23 Slide 24

Đề án hóa học của Mai

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Đề án hóa học của Mai

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

B GIO DC V O TO

TRNG I HC S PHM TP. H CH MINH

Chuyn ngnh : L lun v phng php dy hc Ha hc

LUN VN THC S GIO DC HC

NGI HNG DN KHOA HC:

Thnh ph H Ch Minh - 2009

Lun vn thc s ny l mt cng trnh nghin cu khoa hc rt quan trng i

Hnh 3.1 (a,b) Cc th ng ly tch bi 5 Luyn tp Axit, baz v

1.1. Nhng nhim v tr c dc ca mn ha hc trong dy hc

STT Tn trng Ghi ch

Cu Ni dung S gio vin T l %

Chng 1 tng kt cc c s l lun v tng kt iu tra thc tin ca ti

2.1. Cc nguyn tc thit k bi luyn tp

2.4.1. Bi 5: Luyn tp AXIT, BAZ V MUI

1 GV: Cho HS quan st on m phng

5 GV: Cho phng trnh in li ca

6 GV: Cho HS bit Ka ca 4 axit H3PO4,

Dy no sp xp mnh cc axit theo th t tng dn?

C. (1) < (2) < (3) < (4)

Hot ng 2: Luyn tp khi nim cht lng tnh.

A. Axit C. Lng tnh

7 GV yu cu HS ln bng vit phng

Zn(OH)2 + 2HCl ZnCl2 + 2H2O

Hoc: H2ZnO2 + 2NaOH Na2ZnO2 + 2H2O

Trong phn ng ny, X (Zn(OH)2) l axit v nhng proton

A. Axit C. Lng tnh

8 GV yu cu HS ln bng vit phng

Trong phn ng ny, Ca(HCO3)2 l baz v nhn proton

Ca(HCO3) 2 + Ca(OH)2 2CaCO3 + 2H2O

Trong phn ng ny, Ca(HCO3 )2 l axit v nhng proton

CHT IN LI GV link n slide c bng tng kt

Khng phn Phn li ra

11 Bi 2: trn 1 lt dung dch H2SO4 0,005M

12 Bi 3: Cc dung dch sau c cng nng

A. X: [H+] < 1,0.10 7 v pH >7 B. X: [H+] > 1,0.10 7 v pH <7

Y: [H+] = 1,0.10 7 v pH = 7 Y: [H+] = 1,0.10 7 v pH = 7

Z: [H+] > 1,0.10 7 v pH < 7 Z: [H+] < 1,0.10 7 v pH > 7

C. X: [H+] = 1,0.10 7 v pH =7 D. X: [H+] = 1,0.10 7 v pH =7

Y: [H+] < 1,0.10 7 v pH > 7 Y: [H+] > 1,0.10 7 v pH < 7

Z: [H+] > 1,0.10 7 v pH < 7 Z: [H+] < 1,0.10 7 v pH > 7

H2O v pH dung dch GV link n slide c bng tng kt

2.4.2. Bi 7: Luyn tp PHN NG TRAO I TRONG DUNG DCH CC

Pht cho cc hc sinh cc phiu hc tp

Sau mi cu hi, gio vin s chm

LUT CHI Gio vin ph bin lut chi ca vng

Sau khi hon thnh ch ca vng 1,

C. Zn + 2Fe(NO3)3 Zn(NO3)2 + 2Fe(NO3)2

GHI NH GV v HS m thoi cng nhau lp

3. Phng trnh ion rt gn cho bit bn cht ca phn ng trong

Gio vin tng kt im ca cc i sau

HS c xem phim th nghim AlCl3

1 Sau khi c p n ng, cc khn gi s

Gio vin c th gii thch hoc ngh

Dung dch Y: NaOH Na+ + OH

AlCl3 tc dng vi NaOH to thnh Al(OH)3 kt ta dng keo

v HCl phn ng vi nhau. Trong

1 Sau khi c p n ng, cc khn gi s

Dung dch Y: HCl H+ + Cl

Dung dch c mi trng axit qu tm ha

Na2CO3 tc dng vi HCl to thnh kh CO2

H+ + CO32 CO2 + H2O

HS c xem phim th nghim Na3PO4

v AgNO3 phn ng vi nhau. Trong

1 Sau khi c p n ng, cc khn gi s