NH NG L A CH N V M T O C

Bin so n: Mark Water

1. NH NG NGUYN T C KINH THNH

N I DUNG

GI I THI U

NH NG NGUYN T C KINH THNH NO P D NG CHO T T C CC V N

O C?

C M T CUC CHI N ANG DIN RA

B Y TR NG T I

L I D Y D C N B N C A CHA GI-XU V V N O C

NGY NAY CHNG TA PH I P D NG NH NG NGUY N T C KINH THNH

NH TH NO?

M T S I U NN V KHNG NN LM: KHNG NN

M T S I U NN V KHNG NN LM: NN

GI I THI U

Phao-l

Khi Phao-l vi t th gi cho ng i C-rinh-t, ng khng h gim nh l i d y

d v o c c a mnh lm hi lng cc C c Nhn ang s ng trong m t
x h i v o c. Ngy nay, vi c c g ng thay i l i d y Kinh thnh cho ph
h p v i l li ca x hi l m t sai l m h t sc tai h i.

L i th i v ph ng di n v n ha nhng c gi tr vnh cu

Khi tra xem Kinh Thnh tm s h ng d n cho nhng cu h i v o c

trong x h i c a chng ta, chng ta c n ph i nh n thc c i u no c gi tr
vnh cu v i u no li thi v ph ng din v n ha.
 Khi gi i ngha Kinh Thnh, chng ta khng c b qua m t tnh hu ng ring
bi t no, th i kh c lch s v v tr a l m tnh hu ng x y ra. Chng ta bi t
cng nhi u v t p qun x h i c a thi Cu c v Tn c th cng t t.

Tuy nhin, vi c chng ta c th ch ra nhi u trng hp li thi v ph ng din

v n ha trong Kinh Thnh khng em n cho chng ta quy n c t do khc
t s dy d t Kinh Thnh. Mt khc, chng ta cng khng ph i nng nhng t p
t c v n ha trong Kinh Thnh ln ngang tm vi nhng iu c gi tr vnh cu.

Thay vo , chng ta nn ch p nh n r ng s d y d c a Kinh Thnh c gi tr

vnh cu. ng th i chng ta c ng nn phin dch b i c nh v n ha c a Kinh
Thnh sang nhng ngn t c a n n ha ng i c a chng ta.

Ra chn

Ch ng h n nh trong Gi 13:12-17 Cha Gi-xu truy n l nh cho cc mn Ngi

ra chn cho nhau. V ta lm g ng cho cc ng i, cc ng i c ng lm
nh ta lm cho cc ng i Gi 13:15. i u ny ph i c thc hi n nh m t d u
hi u c a s yu th ng l n nhau, c a s vui lng h mnh ph c v ng i khc.
l m t nguyn t c c gi tr mi mi.

Tuy nhin i u khng c ni r ng chng ta ph i ra chn cho t t c

nhng C c Nhn m mnh g p. ph ng Ty, chng ti khng ph i i li
trn nhng con ng nng bc v b i b m nn vi c ra chn l i u khng c n
thi t. Tuy nhin, s ph c v trong s h mnh lun lun c n thi t.

M Cung o c

T t c cc C c Nhn u ng r ng chng ta nn m Kinh Thnh ra khi

c n n s khch l , soi dn, v ch d y cho i s ng thu c linh c ng nh vi c
bc i v i Cha c a chng ta. Chng ta c ng tha nh n r ng mnh c n nghin
cu Kinh Thnh khi mu n tm hi u v b n ch t c a c Cha Tr i, s s ng v s
ch t.

Nhng khng ph i ai c ng s n sng ch p nh n r ng Kinh Thnh l th c o

v l ti li u tham kh o chnh y u cho nhng v n o c. Qu th t, r t nhi u
ng i, trong bao g m khng t cc C c Nhn khng bao gi ngh n vi c
tm ki m s gip t Kinh Thnh trong nhng v n o c. Xt cho cng,
h tranh lu n r ng l i d y c a Kinh Thnh d ng nh khng r rng v m t s
v n , ch ng h n nh t c a th v ch n l . H ti p t c tranh ci v th m
ch i h ng ng c l i v i nhng tiu chu n o c vn c chp nhn.

i v i m t s v n o c (T t c cc C c Nhn c nn tr thnh
nhng ng i theo ch ngha ha bnh? T t c cc C c Nhn c nn ng h
n t hnh?), d ng nh khng c cu tr l i n gi n t nhng trang Kinh
Thnh. K t qu l cc C c Nhn b chia r m t cch nghim tr ng b i nhng
i u h suy ngh.

R i trong m t s v n , ch ng h n nh nhng ti n b c a y h c ng i
(C nn cho php sinh s n v tnh khng? C nn cho php s d ng nhng t bo
g c t phi thai trong n lc cha tr chng m t tr (Alzheimer)?), Kinh Thnh
d ng nh hon ton khng c cu tr li ph hp v nhng kh n ng cha
bao gi c ngh n vo th i c a Kinh Thnh.

Tuy nhin, ch ng ny trnh by nhng nguyn t c c thi t l p trong Kinh

Thnh. C l nhi u ng i s ng c nhin khi th y r ng nhng nguyn t c ny c
s ch d n trc ti p cho nhng v o c nan gii g n y nh t ca th k
21.

M i ngy, t t c chng ta u ph i a ra nhng quy t nh c lin quan n

o c. Nhng quy t nh ph n nh chng ta l ai. M t s nhng quy t nh
c a chng ta thin v s ch k h n l bc theo mun ca c Cha Tri. Ai l i
khng d la ch n i theo thch t do ca bn thn trong khi s la ch n kia l i
i km v i tr ng trch y kh kh n?

S XU NG D C C A NH NG TIU CHU N O C

th c H Th i K Ni m tin

o c Kinh 1800 1900 C s phn bi t ng sai. M t

Thnh s i u th ng trong khi m t s
i u th sai v ti bi t t i sao l i nh
v y
 o c ngoi 1900 th p nin M t s i u th ng v m t s
Kinh Thnh 1950 i u sai, nhng ti khng bi t t i
sao l i nh v y

S i b i 1960 u nhng C nhng i u ng v c ng c

n m 1970 nhng i u sai, nhng ti khng
quan tm.

Khng c Cu i nhng n m Ch ng c ci g l ng hay sai

thc v lun l 1970 nay c !

S xu ng d c v o c

Trong x h i c a chng ta ni chung, chng ta c th nhn th y mt s dch

chuy n mang tnh ton cu kh i nhng g tng c xem l tiu chun o c
lnh m nh.

B ng li t k va nu trn d s l c nhng l m t s li t k c ng t
nhng i u t ng qut nh m m t xu h ng ca cc quan ni m o c. Khi i
di n v i b ng li t k ny, C c Nhn khng nn mt tinh thn m phi tm ra
nhng tiu chun khng h thay i ca Kinh Thnh v p dng chng vo nhng
vn o c lun thay i v ngy cng tr nn phc t p ca chng ta.

NHNG NGUYN T C KINH THNH NO P D NG CHO T T C CC

V N O C?

B ng li t k nhng cu h i v o c c a C c Nhn

i vi bt k mt hnh ng hoc vn o c nan gi i no, chng ta c th

h i b n cu hi di y:

1. u l nhng i u c n cn nh c h n h t?

2. Hnh ng hay v n o c s nh h ng nh th no n nhng

ng i khc?

3. N s nh h ng nh th no n m i t ng giao gia ti v i Cha?

4. N s nh h ng n ti nh th no?
 B NG LI T K A: NH NG I U C N CN NH C H N H T

Nh ng cu h i Nh ng cu Kinh Thnh p
d ng

1. Hnh ng hay v n o V y, anh em ho c n, ho c

c c lm vinh hi n Danh Cha u ng, hay l lm s chi khc, hy v
khng? s vinh hi n c Cha Tr i m lm.
ICo 10:31

2. Li u i u c t o c h i cho ng cho ma qu nhn dp.Eph

ma qu khng? 4:27

3. C ch no trong Kinh Thnh Hy theo lu t php v l i chng!

ch ng l i i u khng? N u dn ch ng ni nh v y ch c s
ch ng c r ng ng cho n. Es 8:20

4. i u c ph i l t i c B t c vi c g ta nh i u c,
khng? th ph i trnh i. ITe 5:22

5. B n thn i u ng hay M i s khng cng bnh u l

sai? t i. IGi 5:17

6. Ti c th lm c i u M c d u anh em ni hay lm,

trong Danh Cha Gi-xu khng? c ng ph i nhn danh c Cha Gi-
xu m lm m i i u, nh Ngi m t
n c Cha Tr i l c Cha Cha.
Co 3:17

7. Ti c nh n bi t trong lng N u lng ti c ch v t i c, t

r ng i u l t i l i khng? Cha ch ng nghe ti. Thi 66:18

8. Ti c th c u nguy n v i u Trong m i s hy dng l i c u

khng? nguy n, ni xin Phi 4:6

9. M c s c a ti s ngh g v Hy nh nhng ng i d n d t
i u ? mnh, truy n o c Cha Tr i
cho mnh; hy ngh xem s cu i
cng i h l th no, v h c i
c tin h . He 13:7

10. Ti c mu n lm i u ny khi V y by gi , h i cc con ci b

Cha Gi-xu Christ tr l i khng?
m n ta, hy trong Ngi, h u cho,
n u Ngi hi n n, chng ta c ng
y s vng lng, khng b h th n
v qu ng xa kh i Ngi trong k Ngi
ng n. IGi 2:28

11. i u c nh h ng nh t v mun v t trn t, th

th no n th gi i v t t c gian v nhng k trong , u
nhng ng i s ng trong ? thu c v c Gi-h-va. Thi 24:1

B NG LI T K B: I U S NH H NG NH TH NO
N NH NG NG I KHC?

Nh ng cu h i Nh ng cu Kinh Thnh p
d ng

1. i u c khi n ai v p i u thi n y l ng n tht,

ph m khng? ng u ng r u, v king c m i
s chi lm dp v p ph m cho anh
em mnh. Ro 14:21

2. i u c gy dng c Hy thc hi n t t c xy
tin cho ai khng? dng H i Thnh. ICo 14:26

3. M t s i u khng gy M i s u c php lm
dng ngi khc. nhng ch ng ph i m i s u c
ch. ICo 10:23
 4. Cn i vi m t ng i c
l ng tm y u u i th sao?
Bi v, nu c k l ng tm yu
ui thy ng i l ngi c s hay
bit ngi n trong miu t thn th
h chng cng bt chc m n
ca cng t sao?

(ICo 8:10)

B NG LI T K C: I U S NH H NG N M I T NG GIAO
GI A TI V CHA NH TH NO?

Nh ng cu h i Nh ng cu Kinh Thnh p
d ng

1. i u ny c khi n ti b cm Ch ch m nom v xc tht m

d khng? lm cho ph lng d c n. Ro 13:14

2. Ti ang tin c y c Cha Hy h t lng tin c y c Gi-h-

Tr i hay da vo sc ring c a va, ch n ng c y n i s thng
mnh? sng c a con. Ch 3:5

3. Cha Gi-xu Christ c lm i u Anh em c ku g i n s

ny khng? , v ng Christ c ng chu kh
cho anh em, l i cho anh em m t
g ng, h u cho anh em noi d u
chn Ngi. IPhi 2:21

4. i u ny c t Cha Gi-xu V Ta h ng lm s p lng

v tr u tin khng? Ngi. Gi 8:29

5. i u ny c d ph n trong y c ng chnh Ngi l u c a

vi c tn Cha Gi-xu ln v tr cao thn th , tc l u H i Thnh h u
nh t khng? cho trong m i v t, Ngi ng u
hng. Co 1:18

6. i u ny c lm u thn th Anh em h ch ng bi t r ng thn

c a chng ta l n th c a c th mnh l n th c a c Thnh
Cha Tr i khng? Linh ang ng trong anh em, l
ng m anh em nh n b i c
Cha Tr i? ICo 6:19

B NG LI T K D: I U NH H NG N TI NH TH
NO?

Nh ng cu h i Nh ng cu Kinh Thnh
p d ng

1. Ti c ang l ng l khi lm Nhng ai c lng nghi ng i

vi c ny khng? v thc n no, th b nh t i
r i, v ch ng b i c tin m lm;
v , phm lm i u chi khng
b i c tin th i u l t i l i.
Ro 14:23

2. Ti c ang lm i u v Ch lm s chi v lng tranh

lng v k khng? c nh ho c v h vinh Phi 2:3a

3. Ti c ang ph tr ng v Nhng c m t ng i tn l
tnh tr ng thu c linh c a mnh A-na-nia, thu n v i v l Sa-
khng? phi-ra, bn gia s n mnh, v
ng mu v i v , gi l i m t
ph n ti n gi bnCong 5:1-2

4. Ti c ang kh c t chnh N u ai mu n theo Ta, ph i

mnh khng? t b mnh i Lu 9:23

5. Ti c ang t d i mnh Ch ai t d i mnh: N u c

khng? ai trong vng anh em t ng
mnh khn ngoan theo cch i
ny, hy tr nn d i d t,
c nn khn ngoan. ICo 3:18
 6. Ti c ang bo cha cho Cc ng i lm b cng bnh
hnh ng c a mnh d i ci nhn qua m t ng i ta, song c
c a con ng i hay khng? Cha Tr i bi t lng cc ng i;
v s ng i ta tn tr ng l s
g m ghi c tr c m t c
Cha Tr i. Lu 16:15

Bi t mu n c Cha Tr i v lm vui lng Ngi

Phao-l tin ch c rng chng ta c th bi t c mu n c Cha Tr i v l n

ln trong s thng bi t v mu n Ngi. y l cch th t s lm vui lng c
Cha Tr i. Phao-l ni:

Cho nn, chng ti c ng v y, t ngy nh n c tin , c c u nguy n cho

anh em khng thi, v xin c Cha Tr i ban cho anh em c y d y s hi u
bi t v mu n c a Ngi, v i m i th khn ngoan v hi u bi t thing ling na,
h u cho anh em n cch xng ng v i Cha, ng p lng Ngi m i ng,
n y ra cc vi c lnh, cng thm ln trong s hi u bi t c Cha Tr i. Co 1:9-10

C c Nhn c ph i l nhng ng i khng ch trch c khng?

Vng, d nhin l chng ta nn l ngi nh v y.

Nhng chng ta bit rng th ng th khng nh v y.

Mt kho st c thc hi n b i t chc Roper Organization cho thy rng

hnh vi ca mt s ngi tr nn t hi h n sau nhng kinh nghim v s ti sanh.

Ung Ru

Trong khi ch 4% nhng ngi c th m d ni rng h tng say sa ru

ch trc khi c ti sanh, 12% ni r ng h lm nh v y sau khi c i o.

Ma Ty

T ng t, 5% tng s dng ma ty tri php trc khi c i o, 9% sau .

Tnh Dc

2% tha nhn rng quan h tnh dc tri php tr c khi c cu r i v 5%

sau .
 Chng ta c n nhng gi tr o c n mc no

Hu ht m i ng i u ng rng mi x hi u cn n mt s chun mc
o c h c th t n t i. Tuy nhin nu chng ta phi sng da trn th o c
c a cc t bo l c i hay c a nhng ch ng trnh truyn hnh nhiu t p th chng
ta s kt thc vi vic sng bng lut rng.

C rt nhiu lo i o c xung quanh chng ta v vi c chn ra loi m t chu n

mc o c ng n l v cng quan tr ng.

Lo i o c phi lun l

1. o c theo ki u c a Auguste Comte:

Tt c mi th u c tnh t ng i

2. o c theo ki u c a Jean-Paul Satre:

Nu c Cha Tri tn ti th con ngi khng th t do. Nhng con ngi

li t do, v th c Cha Tri khng th tn ti.

V c Cha Tri khng tn ti nn mi th u c ch p nh n trong

ph ng di n o c.

CHNG TA C N O C C C N M C NO

O C SAI TRT

Phm nhng s gian dm, hoc s u, hoc s tham lam, cng ch nn ni

n gia anh em, theo nh cch xng ng cho cc thnh . Eph 5:3

CON NG NG N

Th i trn con ng ng n m phi gp gian kh

Cn h n l i trn con ng sai tr t, d d dng nhng kt cc ca n l s

bt hnh. John Bunyan

S DY D CA CHA GI-XU

V sao khng cn ai m t ng n nhng c i ti n v o c sau nhng

l i dy d ca ng Christ? Michael Green

MT HNH NG V O C
 Th vt b tin bc, danh ting, khoa hc, v chnh tri t ny cng tt c
nhng th thuc v n cn h n l thc hi n mt hnh vi v o c. Thomas
Jefferson

MT TH GII KHNG C THC V CI THIN V CI C

Nu khng c t t ng o c no ng n ho c tt p h n nhng t
t ng o c khc, s khng c ngha g h t trong vi c a thch o c
v n minh h n o c man r, hay o c C c h n o c c a c Quc
X.

Kho nh kh c b n ni r ng t t ng o c ny tt h n t t ng kia, th
tht ra, bn ang o lng chng bng mt tiu chun no , v ni r ng t
t ng ny th ph h p v i tiu chun h n t t ng kia. C. S. Lewis

MT NIM TIN O C

Ly Cha, xin hy ban cho chng con c tin, l i u t o nn sc mnh m t

cch ch ng. Abraham Lincoln

CHN L KHNG H N THU C V S NG

ng l ng, d cho mi ngi c chng li n; v sai vn c l sai d cho

mi ngi u ng h n. William Penn

C M T CU C CHI N ANG DI N RA

Tr n chi n thu c linh

Phao-l v snh cu c i c a C c Nhn gi ng nh m t tr n chi n thu c

linh: Eph 6:10-18. Khi chng ta xem xt nhng v n o c xung quanh mnh, th
th t thi u khn ngoan n u qun r ng c m t tr n chi n ang di n ra kh c li t
bn trong chng ta.

M t trong nhng ph n Kinh Thnh th ng b b qua nh t l ph n ni n

tr n chi n v m t o c ang di n ra kh c li t bn trong m i C c Nhn.
Vi c kh c t l tht l thi u thnh th t v khng trung thnh vi s d y d ca
Kinh Thnh. D cc C c Nhn l nhng t i nhn c tha th, h vn c
th ng c m v i i u Phao-l ni:
 Ti ch ng lm i u mnh mu n, nhng lm i u mnh ght B i ti c
mu n lm i u lnh, nhng khng c quy n lm tr n; v ti khng lm i u lnh
mnh mu n, nhng lm i u d mnh khng mu n. Ro 7:15-19

B n ch t h ho i c a con ng i

I R T XA!

Con ng i i r t xa kh i s cng chnh nguyn th y. Book of Common Prayer

HON TON H HO I

B n ch t c a chng ta chng nhng khng c cht t t p no m cn y

d y m i th x u xa lun lun hot ng. John Calvin

EICHMANN

C m t Eichmann[1] trong chng ta, trong m i chng ta

Dinur

TM LINH X U XA C A CHNG TA

lm bi n tnh ch t plutonium cn d h n thay i tm linh x u xa c a

con ng i. Albert Einstein

LM MN TRNG RN NGON

Khng c cch no lm m t mn trng rn ngon t nhng qu trng

ung. C. S. Lewis

M T CON QUI V T C A S I B I

N u ti vi t ra t t c nhng t t ng ti tng suy ngh v nhng hnh

ng ti lm th ng i ta s g i ti l con qui v t c a s i b i.
Somerset Maugham

Hi u c b n ch t c a con ng i

Nu mun gip ngi khc, chng ta cn phi hiu c thc ch t ca bn

cht con ngi.

Nu mun tr nn thnh khit, chng ta cng cn bit Kinh Thnh dy g v bn

cht con ngi.
 Theo Phao-l, nhng hnh ng xut pht t bn cht con ngi chng ta l hin
nhin:

Vi c sng theo th gian l mt hnh ng ca bn cht con ngi, ICo 3:3

Tnh dc phng ng l mt hnh ng ca bn cht con ngi.

Bt khit l mt hnh ng ca bn cht con ngi.

Try lc l mt hnh ng ca bn cht con ngi.

Th thn tng l mt hnh ng ca bn cht con ngi.

T thut l mt hnh ng ca bn cht con ngi.

Th on l mt hnh ng ca bn cht con ngi.

Bt ha l mt hnh ng ca bn cht con ngi.

Ghen t l mt hnh ng ca bn cht con ngi.

Nng gin l mt hnh ng ca bn cht con ngi.

Toan tnh nhng tham vng ch k l mt hnh ng ca bn cht con ngi.

Bt ha l mt hnh ng ca bn cht con ngi.

B phi l mt hnh ng ca bn cht con ngi.

k l mt hnh ng ca bn cht con ngi.

Say sa l mt hnh ng ca bn cht con ngi.

Lung tung l mt hnh ng ca bn cht con ngi. Xem Ga 5:19-21

B Y TR NG T I

B y tr ng t i, tt c u c tm thy trong Kinh Thnh, c ng cho chng ta

thy bn cht con ngi ca chng ta l th no:

NNG GI N

Song Ta phn cho cc ng i: H ai gi n anh em mnh th ng b ta n x

on. Mat 5:22

Ch nn nng gi n v c n gi n d n n t i st nhn. Ch nn ghen ght, gy

g hay ph n n v t t c nhng i u sinh ra t i st nhn. Didache
 THAM LAM

Hy th n tr ng, phng m i th tham lam, v cu c s ng con ng i khng

c t t i c a c i d d t u! Lu 12:15

Linh hn ca k tham lam b li ko xa khi c Cha Tri trong c ph ng

di n k c, hiu bit l n ch. Hn qun mt c Cha Tri nh th Ngi khng
ph i l c Cha Tr i c a h n. H n t to cho mnh mt v thn ca tin bc v
nhng th ca t m b . John of the Cross

GHEN T

Tnh yu th ng hay nh n nh c; tnh yu th ng hay nhn t ; tnh yu th ng

ch ng ghen t . ICo 13:4

Ghen t l th t i c him c. Augustine

THAM N

H l y b ng mnh lm Cha mnh. Phi 3:19

Thi tham n gi t chc nhi u h n c g m gio. Chm ngn th k XVI

DM D C

Chng n c ng nh con ng a m p ch y lung, m i m t ng i theo sau v k

ln c n mnh m h. Gie 5:8

C l chng ta ni rng: Cu Kinh Thnh trn chc l ni v nhng ngi khng

tin knh v cha c i o? Nhng khng. Gie 5:1 cho chng ta bit bi cnh ca cu
Kinh Thnh ny. Nhng ngi c nhc n l dn s ca c Cha Tri, sng
trong thnh thnh ca Ngi: ( c Cha Tri) i do cc ng ph Gi-ru-sa-lem.
Tt c nhng nguyn tc o c C c nh trong mt sch nh th ny cn c
p dng cho c nhn m i chng ta, v cho cc m i thng cng C c, trc khi
chng ta dm gi tay ch trch nhng ng i khc. Hy suy ngh n s gh t m ca
nn lm dng tnh dc tr em v vic che y nhng i u gian c c a cc hng y
gio ch, cc mc s C c v cc nh lnh o C c.

KIU NG O
 S kiu ngo i trc, s bi hoi theo sau, v tnh t cao i trc s sa ng. Ch
16:18

K kiu ngo ging nh con g trng, c ng rng mt tri mc ln nghe n

gy. George Eliot

L I BI NG

Sch Chm Ngn nhiu ln nhc nh chng ta khng nn li bing: Ch 10:5 13:4
18:9 19:15

Hi k bing nhc, hy i n loi kin; kh xem xt cch n n m hc khn

ngoan. Tuy n khng c quan hoc tng, hoc quan cai c hay l quan trn, th
n cng bit sm sa l ng phn mnh trong lc ma h, v thu tr vt thc n
trong khi ma gt. H i k bing nhc, ng i s nm cho n chng no? Bao gi
ng i s ng thc dy? Ch 6:6-9

Ti tay lm bing nn rng nh sp; v tay nhc nhm nn nh dt. Tr 10:18

Li u Thu c Gi i

C l chng ta kh quen thuc vi nhng cu Kinh Thnh ni v cng tc c a

c Thnh Linh, nhng bng tri ca Thnh Linh v vic bc i trong Thnh Linh
trong Ga 5:16-18,22-25. Tuy nhin, chng ta khng nn b qua nhng cu n m gia
hai phn o n Kinh Thnh trn.

John Newton

John Newton c ln ni: Ti khng phi ngi m l ra ti ng phi nh vy;

ti cng khng phi ngi nh ti mun, nhng ti l ngi nh ti hi n gi bi
n in ca c Cha Tri.

Bit c iu g l ng n, ch cho ngi khc i theo con ng v chnh

bn thn chng ta lm theo iu ng n, i hi chng ta phi khng ngng l n
ln trong qu trnh nn thnh.

L I D Y D C N B N C A CHA GI-XU V V N O C

Kinh Thnh Cu c v Tn c
 Nhng s dy d v o c trong Tn c t n n t ng trn nhng s d y d
v o c trong Cu c, v khi cp n s dy d ca Cha Gi-xu th khng c
c s no cho rng Ngi bt u t con s khng.

Chng hn nh Cha Gi-xu tm tt Mi iu R n thnh hai iu l:

chng ta phi yu mn c Cha Tri v nhng ngi ln cn: Mat 22:37-39 Mac 12:30
Lu 10:27.

i vi Cha Gi-xu, s dy d ca Ngi v o c cng nh nhng s dy d

v tt c nhng vn khc c a Ngi u da trn hai c s:

Cu c

S nhn bi t th m quy n c nhn c a Ngi

Cha Gi-xu v nhng i u t t p

S dy d ca Cha Gi-xu v vn o c da trn nhng nhn thc ca Ngi

v nhng iu tng v ang l iu tt p.

Tnh cch v ng c

Khi Cha Gi-xu nh gi tnh cch ca mt con ngi, Ngi nh gi da trn

ng c bn trong ca ngi . Cha Gi-xu khng ngng xung t vi cc thy
thng gio Do Thi v ngi Pha-ri-si v h qu ch trng vo hnh thc b ngoi m
li b qua tnh trng bn trong. Cha Gi-xu v h nh m m, b ngoi th p
nhng bn trong th y nhng thy ngi thi ra. Mat 23:27-28

...Cc ng i ging nh m m t trng b ngoi cho p. Mat 23:27

Lu t o c

Cha Gi-xu khng bao gi tn thng vic con ngi ch bit tun gi nhng
lu t l v m t nghi l . Ngi quan tm n nhng vn quan trng h n trong lut
o c, chng hn nh:

S cng bnh

n in

c tin, Mat 23:23

 Cha Gi-xu t s dy d ca Ngi trn n n t ng nhng phm cht tt p bn
trong h n l vi c t ra lut l cho mi th tn ti di mt tri, v a ra nhng lut
l bt tn mi ngi phi tun theo. V th, khi Phi-e-r hi Cha Gi-xu rng ng
cn phi tha th cho anh em mnh bao nhiu ln, Cha Gi-xu dy rng ng phi
khng ngng tha th cho anh em mnh cho n 490 ln. Theo cch tr li ny, Cha
Gi-xu nhn mnh tm quan trng ca vic cn phi c mt thi o c ng
n tr c m t v n , h n l ch bit kh kh gi lut. Mat 18:22 Lu 17:3-4

V th, theo Cha Gi-xu, vic vng l i cn h n c tun theo mt lo t cc lut l,

nguyn tc, chun mc o c. N c ngha l t n hi n cho chnh Cha Gi-xu.

Cha Gi-xu v s tham lam

Mt h qu t quan nim ca Cha Gi-xu v nhng iu tt p y l Ngi

ln n mt s phm cht ng ch trch. Bt c iu g chng li s tt p th t s
u b Cha Gi-xu thng thn ln n.

Ly v d v s tham lam. Cha Gi-xu ln n s tham lam cng ging nh cch

Kinh Thnh Cu c ln n thi xu . Cha Gi-xu k d ngn v ngi giu c
v La-xa-r nh mt cch din gii v tnh cht xu xa ca thi tham lam. Ci gi
m ngi giu ny phi tr khng phi l v ng ta s hu nhiu ca ci m l v ng
t chi gip k khn cng ngoi hin ca nh mnh. Lu 16:19-31. Nhng ti sn
ca ngi nh giu trong cu chuyn khi n ng nhm mt lm ng trc nhng
ngi ngho thiu v v v y, l ng tm v mi quan tm x hi ca ng ta b ph
hy.

Cha Gi-xu v tnh t k

Trong s ging dy v o c ca mnh, Cha Gi-xu lun i thng vo tr ng

tm c a v n . Cha bit rng tnh t k l ci r ca nhiu iu c, chng hn nh:

Ngo mn

Tham lam

V o c

Ghen t

Thiu t ch
 Cha Gi-xu phn kh thng thng rng ngi no c gi s sng cho mnh th
s mt i, Lu 17:33

Cha Gi-xu cng dy rng lng t i l mt chng ngi ln trong o c c

nhn. V th Cha Gi-xu ni vi nhng ngi theo Ngi rng nu mun tr nn
mn ca Ngi, h phi t b mnh i, Mat 16:24.

Cha Gi-xu ln n i u g

Cha Gi-xu khng h ngn ngi ln n nhng ti li ca xc tht. Tuy nhin Ngi
khng ch tp trung vo nhng biu hin bn ngoi ca ti gian dm nhng Ngi
phn rng ch cn c nhng ham mun trong vn ny l vi ph m lut php c a
c Cha Tri, Mat 5:28.

T ng t, Cha Gi-xu khng h b qua cho ngi n b b bt qu tang phm

t dm nhng Ngi nhc nhng k buc ti b ta rng h cng l nhng ngi c
ti, Gi 8:2-11

Cha Gi-xu cng ln n bt k ai gy cho ngi khc phm ti, v m i ng i

phi n lc h t sc m b o r ng iu khng bao gi xy ra, Mac 9:43-48.

NGY NAY CHNG TA PH I P D NG NHNG NGUYN T C KINH

THNH NH TH NO?

Cu h i:

Lm sao m t quy n sch 2000 n m tu i l i c th gip ch cho chng ta trong

nhng v n o c nan gi i c a th k 21?

Tr l i:

B i v c Cha Tr i khng h thay i: Ma 3:6. Ngi l ng hm qua, ngy

nay cho n i i khng h thay i: He 13:8. V v y L i Cha c ng khng h
thay i.

Cu h i:

Kinh Thnh c vi t trong m t b i c nh v n ha hon ton xa l, th i k

ti n cng nghi p. V y th lm sao Kinh thnh c th p d ng cho chng ta trong
b i c nh hi n nay?
 Tr l i:

Nhng nguyn t c nh ng v sai, t t v x u khng thay i t th h ny

sang th h khc. Nhng nguyn t c y v n t n t i v c th p d ng cho chng
ta c ng nh chu ch t chng ta.

C bao gi b n t h i v sao Phao-l l i ni v i Ti-m-th r ng Cu c c

th trang b cho ng s n sng lm m i vi c lnh. Xem IITi 3:16,17.

Cu h i:

Nu chng ta cho quyn sch c xa ny hng dn mnh th phi ch ng

chng ta l y nhng i u t quy n sch y ra kh i b i c nh c a n?

Tr l i:

Vng, chng ta phi cn thn trong vi c gi i ngha Kinh Thnh chng ta

khng phm phi sai lm khi bin nhng nhng phong tc v n ha thnh nhng
nguyn tc khng thay i.

Chng ta c n ph i c n th n. Tr c h t, chng ta ph i xc nh bi cnh v n

ha v b i c nh lch s trc ti p c a phn o n Kinh Thnh .

Nhng khng ph i l h t. Th hai, chng ta ph i hi u xem phn o n Kinh

Thnh p d ng nh th no cho chng ta ngy nay: Cong 28:25-27.

Mn gii kinh, l mn tm hi u Kinh Thnh p d ng cho chng ta nh th no,

i song hnh v i mn bnh lu n Kinh Thnh, l mn tm hi u Kinh Thnh c ngha
g i vi nhng c gi u tin. i u ny khng ch p d ng vi Kinh Thnh m c
cn c th p dng v i m i v n bn c xa.

Cu h i:

Tuy nhin lm i u ny, anh s a ra nhng i u m tc gi nguyn thy ca

Kinh Thnh v n khng th t ng t ng n ngay c trong nhng gic m ngng
cung nht ca mnh!

Tr l i:

ng v y. m t ph ng di n no , Kinh Thnh khng gi ng b t k m t

t li u c no khc nhng C c Nhn tin r ng c Cha Tr i chnh l tc gi
c a Kinh Thnh: IITi 3:16. V th cng vi c c a chng ta l xem nhng nguyn t c
khng h thay i c a c Cha Tr i tc ng n nhng v n hin ti ca
chng ta nh th no. V n l li u nhng tc gi nguyn th y c a Kinh Thnh c
nh n thc c i u ny hay khng.

Cu h i:

Thc hin nhng iu c phi l qu tm vi ca chng ta?

Tr L i:

Khng h n nh v y. Th nhng i u th ng khng d dng cht no.

Nhng n li v cng quan tr ng. L C c Nhn chng ta tin r ng mnh ph i
vng ph c c Cha Tr i trong chnh x h i m Ngi t chng ta. Ni
r ng chng ta bi t Cha (IGi 2:4) v yu Cha (Gi 14:15) c ngha chnh xc l nh
v y. Chng ta ph i s d ng tm tr m c Cha Tr i ban cho (Mat 22:37), suy
ngh xem mnh c n ph i c x nh th no ngy hm nay, da trn t t c nhng
nguyn t c m c Cha Tr i by t qua L i Ngi.

Cu h i:

Nhng chc chn anh phi ng vi ti rng c rt nhiu v n tranh ci

trong hi n t i m Kinh Thnh khng c p n.

Tr l i:

V n khng ph i l nh v y. Th t ra kinh Thnh c s d y d c bi t v

nhng v n nh tr m c p, gi t ng i v t dm. Vn y t lin quan n
Kinh Thnh nhng c lin quan nhi u n nhng tn g i m chng ta t cho
nhng i u c ny.

i u m th gi i g i l thanh trng s c t c th Kinh Thnh g i l gi t

ng i: Xu 21:14.

i u th gi i g i l ly d v ti hn th Kinh Thnh g i l t dm: Mac 10:11.

i u m th gi i g i l tr n thu th Kinh Thnh g i l tr m c p: Mat 22:2

i u m th gi i g i l s khng thnh thc th Kinh Thnh g i l s ni

d i: Ch 26:24
 Ni m tin v cch hnh x

H nh ki m t t b t ngu n t gio l tt. John Stott

NHNG I U NN V KHNG NN LM: KHNG NN LM

M t cch tiu cc

C r t nhi u i u Kinh Thnh ng n c m. Nhng i u khng ph i n t

mt k ph m hay gt gng nhng t t m lng yu th ng c a Cha Thin
Th ng chng ta. Ngi t o dng nn chng ta v ban cho chng ta nhng s
h ng d n cho i s ng.

Ch ph tr ng ph n thu c linh c a mnh tr c m t m i ng i, Mat 6:1.

Ch tr nn nh nhng k o c gi , Mat 6:8

Ch xt on ng i khc, Mat 7:1 Gia 5:9

Ch s hi hay b i r i, Gi 6:20 14:27

Ch v tn nhng hy tin c y, Gi 20:27

Ch s lm chng v Cha Gi-xu, Cong 18:9

Ch cho th gian nho n n b n theo khun m u c a n, Ro 12:2

Ch thi u h t lng s t s ng, Ro 12:11

Ch t ho, Ro 12:16

Ch kiu ng o, Ro 12:16

Ch chia r nhau, ICo 1:10

Ch ki n co cc tn hu khc, ICo 6:1-8

Ch th l y hnh t ng, ICo 10:7,14

Ch lin k t v i ma qu ICo 10:21

Ch mang ch chung v i k ch ng tin, IICo 6:14

Ch l i mnh d i ch ti m i na, Ga 5:1

Ch h y di t cc anh em khc trong Cha b ng vi c c n nu t nhau, Ga 5:15.

Ch mnh b la d i, Ga 6:7
 Ch m t nh c v s lm lnh, Ga 6:9

Ch s gi n d khi n chng ta ph m t i, Eph 4:26

Ch mnh b la d i b i nhng l i gi tr, Eph 5:6

Ch nn d i d t, Eph 5:17

Ch h th n v s ng cho Cha Gi-xu, Phi 1:20

Ch nh m t s trng c y, Co 1:23

Ch rng ng v nhng s th thch, ITe 3:3

Ch lm ng v s tr l i c a Cha Gi-xu, ITe 4:13

Ch v i b i r i v nhng l i tin tri gi m o, IITe 2:2

Ch h th n v ph i lm chng cho Cha Gi-xu, IITi 1:8 Mat 10:32.

Ch h th n khi lm cng vi c cho c Cha Tr i, IITi 2:15

Ch mnh s ng i s ng khng k t qu , Tit 3:14

Ch xem nh nhng nguyn t c c a c Cha Tr i, He 12:5 (Anh em) l i

qun l i khuyn anh em nh khuyn con r ng: H i con, ch d ng i s sa
ph t c a Cha, v khi Cha trch, ch ng lng; V Cha sa ph t k Ngi yu,
h ai m Ngi nh n lm con, th cho roi cho v t. He 12:5-6

Ch tr nn l i bi ng, He 6:12.

Ch qun n ti p nhng ng i khch l , He 13:2.

Ch tham lam, He 13:5.

Ch nhng th o l d dnh mnh, He 13:9.

Nhng i u tiu cc c th tr nn tch cc

M i i u R n c a ra d i d ng tiu cc gip chng ta trong con

ng th ng v hp. y l bi ki m tra xem chng ta c ph v lu t php ca
c Cha Tri khng. Nu chng ta ang c vi ph m nhng iu r n r rng ca
c Cha Tri, th s ch ng c ngha g khi chng ta c g ng khm ph h ng
hnh ng ng n i v i nhng i u m chng ta cn ng vc.
 1. Yu mn nhng th vui ch k h n l c Cha Tri l ph v iu r n th
nht.

2. Sng bi nhng vt do con ngi to nn l ph v iu r n th hai.

3. S d ng danh xng c a c Cha Tr i cch thi u nghim trang v gi

v l ph v iu r n th ba.

4. Khng th phng c Cha Tri bng tm thn v l tht l ph v iu

r n th t.

5. Khng tn knh v khng vng phc cha m l ph v iu r n th n m.

6. Gi nhng t tng nng gin v him khch l ph v iu r n th su.

7. Cht cha nhng t tng v ham mun dm dc l ph v iu r n th

by.

8. Gian ln v ly i nhng th thuc v ngi khc, k c danh ting l ph v

iu r n th tm.

9. Ni nhng li ni vu khng v ng i l i mch l ph v iu r n th chn:

Hy cho k thch ni li gy t n hi n cuc sng ca ng i vng mt

bit rng chnh anh ta khng xng ng ngi ti chic bn ny.

Thnh Augustine ghi nhng li ny trn chic bn n ca ng.

10. Tham mun nhng iu thu c v ngi khc l ph v iu r n th mi.

Linh hn ca k tham lam b li ko xa khi c Cha Tri. Hn ta qun

mt c Cha Tri v t to cho mnh mt thng c a nhng c a c i
t m b . John of the Cross

NHNG I U NN V KHNG NN LM: NN LM

M t cch tch cc

R t nhi u, nhng khng nh t thi t l t t c , nhng v n v lun l v o

c m cc C c Nhn i din s c gim nh nu chng ta c gng sng
mt cuc sng theo s hng dn t nhng trang Kinh Thnh.

Hy vui v, ngay c khi chu bt b, Mat 5:12

Hy nn trn vn, Mat 5:48.

Hy trong tinh thn cu nguyn, Mat 7:7-8 Ro 12:12

Hy khn ngoan nh rn, Mat 10:16.

Hy sn sng gp Cha Gi-xu khi Ngi ti lm, Lu 12:40

Hy sn sng phc v, Lu 17:8 Ro 12:11.

Hy dng cm (hy vng lng), Gi 16:33

Hy chun b chu kh cho Cha Gi-xu, Cong 21:13.

Hy mnh m trong c tin, Ro 4:20

Hy coi nh mnh cht v chnh mnh v cht v ti li, Ro 6:11

Hy sng cho c Cha Tri, Ro 6:11

Hy quan tm n nhng ngi cha bit Cha Gi-xu, Ro 10:1.

Hy thay i np suy ngh, Ro 12:2.

Hy ht lng yu th ng nhng ngi cng ni m tin nh anh ch em rut tht,

Ro 12:10.

Hy y lng st sng cho Cha Gi-xu, Ro 12:11.

Hy vui mng trong s trng cy, Ro 12:12.

Hy kin nhn trong s hon nn. Ro 12:12.

Hy bn lng cu nguyn, Ro 12:12.

Hy rng ri i vi nhng ngi ang thi u th n, Ro 12:13.

Hy n c n ti p khch, Ro 12:13.

Hy n trong s ha thun vi nhng anh em trong cng ni m tin, Ro 12:16.

Hy ly iu thin thng iu c, Ro 12:21.

Hy s lm iu c, Ro 13:4

Hy trung tn, ICo 4:2.

Hy tnh thc, ICo 15:31.

 Hy vng vng, ICo 15:58.

Hy ha thun li vi c Cha Tri, IICo 5:20.

Hy phn r khi nhng s u, IICo 6:17

Hy yn i mnh, IICo 6:17.

Hy nh c Thnh Linh ch dn. Ga 5:18

Hy th n tr ng, Ga 6:1.

Hy hiu thu tnh yu ca Cha Gi-xu, Eph 3:18,19.

Hy lm nn mi trong tm tr mnh, Eph 4:23.

Hy sng nhn t, Eph 4:32.

Hy tha th cho ngi khc, Eph 4:32.

Hy bt chc c Cha Tri, Eph 5:1.

Hy m lng hiu c mun ca c Cha Tri, Eph 5:17.

Hy y dy c Thnh Linh, Eph 5:18.

Hy mnh dn trong Cha, Eph 6:10.

Hy chng li s tn cng ca Sa-tan, Eph 6:16.

Hy tin chc rng cng vic tt lnh c a c Cha Tr i trn anh em s c

ti p t c cho n khi hon t t. Phi 1:6.

Hy thnh tht. Phi 1:6.

Hy ch t y tri c a s cng bnh. Phi 1:11.

Hy n xng ng vi Tin lnh ca ng Christ, Phi 1:27.

Hy c ng mt tm tnh v i ng Christ, Phi 2:5.

Hy sng mt np sng khng ch trch c, Phi 2:15.

Hy sng trong sch, Phi 2:15.

Hy c x nh con ci ca c Cha Tri trong th gi i gian c ny, Phi 2:15.

Hy trong Cha Gi-xu, Phi 3:9.

Hy ha nh vi mi ngi, Phi 4:5.

Ch lo phin v bt c iu g, Phi 4:6

Hy y dy s bnh an ca c Cha Tri, Phi 4:7.

Hy tha lng, Phi 4:11-12.

Hy c mt tm lng c yn i, Co 2:2.

Hy on kt trong s yu th ng, Co 2:2.

Hy chn tht, Co 3:9.

Hy bit n, Co 3:15

Hy ni nhng li y n hu, Co 4:6.

Hy sng c ngh lc, ITe 4:11.

Hy y s vinh hi n c a c Cha Gi-xu, IITe 1:12.

Hy lm g ng, ITi 4:12

Ch xu h khi phi lm chng cho Cha Gi-xu, IITi 1:8.

Ch xu h v mi quan h vi cc tn hu C c khc, IITi 1:8.

Hy mnh m trong n in ca Cha Gi-xu, IITi 2:1.

Hy t t vi mi ngi, IITi 2:24.

Hy s n sng trong vi c d y d , IITi 2:24.

Hy mnh c trang b b i l i Cha cch k lng s ng sng cho mi

vic lnh, IITi 3:17.

Hy chun b d gp thi hay khng gp thi, IITi 4:2.

Hy sn sng lm vic, Tit 3:1.

Ch tham tin, He 13:5

Hy tha lng vi nhng iu mnh c, He 13:5.

Hy mau nghe, Gia 1:19.

Hy chm ni, Gia 1:19.

Hy chm gin, Gia 1:19

Hy lm theo Li Cha, Gia 1:22

Hy kin nhn ch Cha tr li, Gia 5:7-8.

2. NH NG M I QUAN H C NHN

N I DUNG

Trang

D N NH P

HN NHN V LY HN

C THN

TNH D C V THI U NIN

TNH DC THIU NIN: HN H

TNH DC THIU NIN: BAO XA L QU XA?

TNH DC THIU NIN: PH NG PHP TRNH THAI

TNH DC THIU NIN: QUAN H TNH D C TR C HN

NHN C TH NO C CHP NHN KHNG?

KHIU V V CCH N MC

CN V VI C TH DM V S DM DC TH SAO?

TNH D C TRONG HN NHN C C

TNH YU V CC CP TNH NHN TRONG KINH THNH

QUAN H TNH D C B NG MI NG TRONG HN NHN C

C CH P NH N KHNG?
 PH NG PHP TRNH THAI V VI C I U TR HIM MUN

I T NG THAY TH V NHNG CCH TRNH THAI

C C NHN C TH S DNG NHNG TIN B

TRONG VIC IU TR HIM MUN HAY KHNG?

NHNG NGUYN TC CA KINH THNH V KH N NG SINH

SN CA CON NG I

KINH THNH V S SNG TR C KHI CHO I

VN TNH DC NG GI I: QUAN H NG TNH NAM

V N

PHONG TRO N QUYN

T DM

S T DM

S DY D CA CU C V S T DM

S DY D CA TN C V S T DM

NHNG LI TRCH DN V S T DM

S GIAN DM

NN PH THAI

NUI DY CON CI

GI I THI U

Kinh Thnh tr l i cho nhng cu h i ngy nay nh th no?

Kinh Thnh tuyn b c th em n cho chng ta tt c nhng s hng dn

c n thi t sng i sng C c. Phi-e-r m t iu nh sau: Quyn
php c Cha Tri ban cho chng ta mi iu thuc v s sng v s tin knh,
khin chng ta bit ng ly vinh hin v nhn c m gi chng ta (IIPhi 1:3).

IITi 3:16-17 ni rng Kinh Thnh c ch cho vic:

Dy d

B trch

Sa tr

Hu n luy n con ngi trong s cng chnh.

C c nhn tin rng Kinh Thnh cho chng ta tt c nhng nguyn tc m

chng ta cn c th a ra nhng quyt nh v m t o c ng n trong
th k th 21.

i Theo S ng

Hu ht chng ta u khng mun ng tch r i khi s ng. Thng thng,

chng ta thy rng i theo s ng l d dng h n. Trong vn o c cng nh
vy. Tuy nhin, nhng l tht trong Kinh Thnh khng c quy t nh b i lut s
ng. Xu 23:2 tm g n i u ny: ng ha theo m ng lm c.

S ng cng c th, v thng l sai.

i a s ngi c ngm ngm ng h cho Ht-le.

i a s ngi M tng ng h cho nn phn bit chng tc v khi nim

phn r nhng bnh ng gia cc chng tc.

i a s trong 3 m ng ti Gi-ru-sa-lem ku la i git Cha Gi-xu,

-tin v Phao-l.

HN NHN V LY HN

Sng Th K v hn nhn

C 3 l lo c a hn nhn c a ra trong nhng o n u c a Sng Th K.

1. Hn nhn l sinh sn:

Hy sanh sn thm nhiu, lm cho y dy t, Sa 1:28.

2. Hn nhn l c s ng hnh:
 Loi ngi mt mnh th khng tt; Ta s lm nn mt k gip ging nh
n, Sa 2:28.

3. Hn Nhn l v tnh yu thng x thn:

C hai s nn mt tht, Sa 2:24.

Tnh yu th ng x thn trong mi quan h hn nhn c by t cch t nhin

qua s kt hp v mt tnh dc.

nh Ngha Hn Nhn

nh ngha chnh xc nht v hn nhn trong Kinh Thnh l Sa 2:24: Bi vy

cho nn ngi nam s la cha m m dnh du cng v mnh, v c hai s nn mt
tht.

Theo quan im ca c Cha Tri, hn nhn tn ti khi mt ngi nam la cha

m mnh kt hp cng v v tr nn mt tht vi nng.

Sa 1:14-25

T phn on Sa 2:14-25, chng ta hc c nhng nguyn tc Kinh Thnh sau

y v vn hn nhn:

Ngi nam (Ngi nam y c dng s t cho thy rng hn nhn l

mt s k t hi p dnh ring cho hai ngi.)

S la cha m (Cm t ny d ng nh ni n mt s ct t r rng v c

m t s ki n c bi t cng khai tr c x h i)

M dnh du cng v mnh ( iu ny cho thy rng hn nhn l mt cam kt

yu th ng v dnh du, l cam k t gia hai ng i khc gii v c tnh ch t
vnh cu.)

V c hai s nn mt tht (s giao hp l yu t lm trn hn nhn)

T nhng cu ny, chng ta c th kt lun rng kinh nghim mt tht duy

nh t m c Cha Tri d nh v Kinh Thnh h ng n l s kt hp tnh
dc gia mt ngi nam v v ca mnh, ngi m anh ta gi l x ng bi
x ng ti, tht bi tht ti m ra.

John Stott
 Hn nhn l...

T nhng i u trn, chng ta th y hn nhn l:

S c nh t

Chuy n c a hai ng i khc gi i

S ng thun hay mt giao c

Gia mt ngi nam v mt ngi n.

c ban cho v n chng bi c Cha Tri.

Xy ra sau khi cng khai la cha m.

c lm trn bi s k t h p v m t tnh d c.

Th ng c chc phc v i t ng ph m l con ci.

Cu h i:

Ti khng nn kt hn vi ngi no?

Tr l i:

Th nht, bn khng c php kt hn vi nhng ngi c quan h b con gn,

Le 18:6-18. Am-nn tng phm phi sai lm t hi ny, xem II Sa-mu-n 13.

Th hai, bn khng nn ngh n vic kt hn vi nhng ngi l p gia nh,

Phu 22:22, hoc nhng ngi c ha g, Phu 22:23-24 y l sai lm m vua a-

vt tng phm phi.

Cu h i:

Nhng nu ti l yu mt ngi c gia nh hoc c ha g th sao?

Tr l i:

Khng c s la ch n d dng y. Bn phi c hnh ng quyt lit. Nu

chng ta l yu mt ngi no trong hai trng hp ni trn, t hn chng ta
b cm xc ca mnh ln p. V tt c nhng g chng ta mun lm l i theo ting
gi ca cm xc. iu s d n n th m ha. iu chng ta nn lm l nhn ra
rng mnh ang b cm d v r i chng c li vi n, IPhi 5:8-9.

Cu h i:
 C tht l cc C c nhn ch nn kt hn vi C c nhn khng? Ti nn lm
g nu l yu ngi ngoi o?

Tr l i:

C c nhn l nhng ngi thnh ca c Cha Tri, IPhi 2:9. c Cha Tr i

khng c nh chng ta kt hip vi ngi ngoi, IICo 6:14-18. V th, C c
nhn ph i nh n thc r r ng hn nhn gia ng i tin Cha v i ng i khng tin l
khng c ch p nh n. Nh v y C c nhn khng nn kt hn vi ngi
khng cng nim tin hoc ngi khng t nim tin n i Cha Gi-xu.

Kinh Thnh Cu c cng nh Kinh Thnh Tn c u dy chng ta v iu

ny. Phu 7:1-6. Mt s nhn vt trong Cu c nh vua Sa-l-mn, IVua 11:1-2, Vua A-
hp, IVua 16:31, v dn Y-s -ra-n, Exe 9:1-4 10:1-4 Ne 10:30 13:23-27 l nhng v d cnh
bo chng ta v vic ly ngi ngoi. Nhng ngi khng c php ly dn
ngoi bang.

Ph i ch ng hn nhn l i u khng th chia c t?

Ly d l s tan r ca giao c hn nhn. Bt k s tan r no trong hn nhn

u i xa vi mun ca c Cha Tri v tiu chu n ca Ngi dnh cho hn nhn.
Hn nhn ph i l mt s kt hp trn i.

Ly d l ph v giao c v c xem l mt hnh ng phn bi m c Cha

Tri c m ght.

Cc ng i cn l y n c m t, khc lc, th than, che ph bn th Cha n

n i Ngi khng cn nhn n l v t, khng vui lng ch p nh n t l t tay cc
ng i dng ln. Cc ng i th c m c: T i sao th ? V Cha chng gim cho
hn th cc ng i l p lc ng i cn tr , nh ng r i ng i khng trung thnh
v i nng, d nng l ng i b n ng v v c hn th c a ng i. Th ng
t o nn m t ng i lu truy n ngu n s ng. V Ngi mu c u i u g? M t
dng di thnh. V y, cc ng i nn lu gi m i chung th y v i v mnh c i
lc cn tr . V Cha H ng Hu, Th ng c a Y-s -ra-n c phn: Ngi ght ly
d...
Ma 2:13-16

Nhng l do cho vi c ly d trong Cu c

 Kinh Thnh Cu c c s d phng cho vi c ly d nhng cng chng li vic ly
d. Ch c mt phn on Kinh Thnh trong Cu c cp n nhng l do cho
vi c ly d.

N u m t ng i n ng c i v r i khng th a lng v th y v c i u g
khng va mnh, ng i y c th vi t m t t ly d a cho v v b o v ra kh i
nh mnh. N u sau khi ra kh i nh ch ng, ng i n b ny c ch ng khc, v
n u ng i ch ng th hai khng a v v vi t cho v m t t ly d v b o v ra
kh i nh, hay n u ng i ch ng th hai ny qua i, ng i ch ng th nh t, l
ng i ly d v s khng c c i nng l i v nng b u . l m t i u
gh t m tr c m t Cha. Anh ch em khng c em t i l i n trn x Cha,
c Cha Tr i c a anh ch em s ban cho anh ch em lm c nghi p. Phu 24:1-4

Phu 24:1-4 mu n ni g?

chnh ca nhng cu Kinh Thnh trn khng ni n vic ly d hay l giy t ly

d m mu n ni n vi c cm mt ngi ti hn vi v c ca mnh nu ly d
nng. V y l mt vic gm ghic trc mt c Gi-h-va (Phu 24:4). iu ny
em n cho nng s b o v khi ngi chng c, ngi t hn i x tn nhn
vi nng.

Nhng cu Kinh Thnh trn khng chp nhn vic ly d nhng tt c nhng g
c ni n y l:

Nu mt ngi nam ly d v mnh,

Nu anh ta trao cho c y giy ly d,

Nu c y ra khi nh v ti hn, v

Nu ngi chng sau ca c cng khng a c v ly d c hoc qua i,

Th ngi chng u tin ca c khng c ci c.

Nhng l do cho vi c ly d

Nhng cu Kinh Thnh trn khng khuyn khch vi c ly d nhng nu phi ly d

th tip theo s nh th no? y l nhng l do cho vi c ly d. Nhng l do l
nu mt ngi chng tm c iu g khng ng n hoc iu nhc ca v
mnh.
 iu nhc y khng m ch n s t dm v ng i ph m t i s b x
t, ch khng phi ch b chng ly d, Phu 22:20-22, so snh vi Le 20:10

Khi ngi ta gp mt ngi nam nm cng mt ngi n c chng, th ngi

nam lun vi ngi n, c hai u phi b cht, Phu 22:22.

C c php ti hn khng?

Trong trng hp trn, khi vi c ly d c cho php, th vi c ti hn c ng v y.

V nhng cu Kinh Thnh trn m t vi c ngi ph n b chng ly d, nhn c
gi y ly d v r i kh i nh v ri c t do ti hn.

S d y d c a Cha Gi-xu v v n hn nhn v ly d

c Cha Gi-xu phn li y xong ri, th t x Ga-li-l m i n b ci x Giu-

, bn kia sng Gi-anh. C nhiu on dn ng theo Ngi, v Ngi cha lnh
cc k bnh . Ngi Pha-ri-si bn n gn th Ngi, m rng: Khng c v c
g ngi ta c php ly d v mnh ch ng?

Ngi tr li rng: Cc ng i h ch a c li chp v ng To Ha, hi ban u,

dng nn mt ngi nam, mt ngi n, v c phn rng: V c ngi nam s la
cha m, m dnh du vi v mnh; hai ngi s cng nn mt tht hay sao? Th th,
v chng khng phi l hai na, nh ng mt tht m thi. Vy, loi ngi khng nn
phn r nhng k m c Cha Tri phi hip!

H li hi Ngi rng: Vy ch sao Mi-se ra l nh lp gi y ly d ly d v ?

Ngi phn rng: V c lng cc ng i cng ci, nn Mi-se cho php ly d v;
nh ng, lc ban u, khng c nh vy u. V, ta phn cng cc ng i, nu ai ly d
v mnh khng phi v c ngoi tnh, v ci v khc, th ngi y phm ti t dm;
v h ai ci ngi b , th phm ti ngoi tnh.

Mn th a rng: Nu phn ngi nam phi x vi v mnh nh vy, th th

khng ci v l h n!

Ngi p rng: Chng phi mi ngi u c th lnh c li ny, ch ngi

sn c ban cho nh vy m thi. V c ngi hon t trong lng m; c ngi hon
v tay ngi ta, v c ngi t mnh lm nn hon v c nc Thin ng. Ngi
no lnh ni li y th hy lnh ly. Mat 19:1-12
 Cha Gi-xu nh n m nh tnh vng b n c a hn nhn

Trc khi tr li nhng cu hi ca ngi Pha-ri-si v vn ly d, Cha Gi-xu

ni n hn nhn. Ngi nhc h nh li hai ch ng u ca sch Sng Th K. Ngi
nhn mnh hai l tht:

Bn n ng gii tnh ca con ngi l do c Cha Tri dng nn.

Hn nhn ca con ngi l do c Cha Tri thit lp.

Cha Gi-xu trch dn Sa 1:27 2:24 song song vi nhau v xc nhn c Cha Tri
l tc gi ca c hai phn Kinh Thnh . V th, ng Sng To, l ng ban u...
dng nn ngi nam cng ngi n, c ng l ng phn: Bi vy cho nn
ngi nam s la cha m m dnh du cng v mnh, v c hai s nn mt tht.

Nh v y, Cha Gi-xu thm vo nh m gi i thch, v chng khng phi l hai

na, nhng mt tht m thi.

R i Cha Gi-xu b sung thm lut cm ca Ngi: Loi ngi khng nn phn r
nhng k m c Cha Tri phi hip. T ng phi hip theo ngha en c
ngha l buc vo cng mt ch.

V th, Cha Gi-xu dy rng hn nhn khng ch l kh c ca con ngi

nhng cn l s phi hip ca c Cha Tri! Hn nhn l iu m c Cha Tri
khng bao gi mun c s v.

Cha Gi-xu ni r ng s ly d c cho php nh l m t s nh ng b

Cha Gi-xu dy rng vic Mi-se cho php ly d l mt s nhng b tm

thi i vi ti li ca con ngi.

Sau khi Cha Gi-xu trch dn nhng cu t sch Sng Th K cho ngi Pha-
ri-si nghe, h ti p t c h i cu th hai: Vy ch sao Mi-se ra l nh lp gi y ly d
ly d v ?

Cha Gi-xu tr li: V c lng cc ng i cng ci, nn Mi-se cho php ly d v;

nh ng, lc ban u, khng c nh vy u.

Hy lu rng ngi Pha-ri-si s dng t ra lnh cn Cha Gi-xu s dng t

cho php Mi-se cho php. Hy so snh Mat 19:7,8. c Cha Tri bt c d cho
php ly d v lng con ngi cng ci. V th, tht sai lm khi ngh rng c Cha
Tri chp thun vic ly d. i u ng nh t c th ni v ly d l s nh ng b
c a Thin th ng.

Cc ra-bi c suy ngh sai tr t sau khi ph t l s khc bi t quan tr ng gia:

mun tuyt i ca c Cha Tri, c tm thy trong Sa 1:1-2:25

Nhng s d phng v m t php l i v i ti li ca con ngi, c tm thy

trong Phu 24:1-46.

S th ng xt c a c Cha Tr i khng ng ngha v i s ch p thu n

thin th ng

Trong quy n gi i ngha c a mnh v i m ny, C. E. B. Cranfield ni:

Cch hnh x c a con ng i, l i u thi u h t so v i m nh l nh tuy t i

c a c Cha Tr i, chnh l t i l i v d i s on ph t thin th ng. Khng
nn di n gi i nhng s d phng lng th ng xt c a c Cha Tr i thi t
l p gi i h n h u qu c a t i l i con ng i thnh s ch p thu n thin
th ng cho vi c ph m t i.

Cha Gi-xu g i vi c ti hn sau khi ly d l t dm

Nu chng ta t m th i khng n tr ng h p ngo i l v tng hp nhng

s dy d ca Cha Gi-xu v vn hn nhn v ly d trong ba sch Phc m u
tin th chng ta s c c tm tt di y:

Mt ngi nam ly d v mnh ri sau ti hn th ph m t i t dm.

V ng i v b ly d c ng s ti hn, ng i nam khi n nng c ng ph m

t i t dm, Mat 5:32.

Mt ngi ph n ly d ch ng r i ti hn c ng ph m t i t dm, Mac 10:12.

Mt ngi nam ly mt ngi ly d th ph m t i t dm, v o l i:

Mt ngi n ly mt ngi nam ly d c ng ph m t i t dm.

i u ny c v l mt s dy d kh chp nhn, c bit l i vi x hi phi lun

l ca chng ta ngy nay. Nhng Cha Gi-xu dy d mt cch r rng rng n u
ly d v ti hn di n ra, l i u khng c tha nh n b i c Cha Tr i, th b t
c s k t hi p m i no sau u l t dm. Cn nu ngi n b b chng
mnh m ly chng khc, th cng phm ti t dm, Mac 10:12

Cha Gi-xu cho php ly d v ti hn trong m t tr ng h p:

Mat 5:32 19:9 cha ng nhng iu c xem nh tr ng h p ngoi l

Song ta phn cng cc ng i: Nu ngi no ly d v m khng phi v c

ngoi tnh, th ngi y lm cho v mnh ra ngi t dm, Mat 5:32

V, Ta phn cng cc ng i, nu ai ly d v mnh khng phi v c ngoi tnh,

v ci v khc, th ngi y phm ti t dm, Mat 19:9.

Nhng tr ng h p ngoi l trn c nu ra vi nh min cho mt trng

hp ly d v ti hn khi b gi l t dm.

T Porneia c ngha l g?

T ngoi tnh xu t pht t m t t trong ti ng Hy Lp l porneia. Theo t

i n Arndt-Gingrich Greek-English Lexicon of the New Testament (T i n Hy l p-
Anh ng dng cho Tn c c a Arndt-Gingrich), porneia bao g m m i hnh thc
giao h p b t chnh. Porneia c ngha l quan h tnh dc v o c.

Cha Gi-xu dy rng porneia l trng hp duy nht c php ly d v n vi

phm nguyn tc mt tht c a ra trong Sng Th K.

Ly d khng bao gi mang tnh b t bu c

Da trn l do v hnh vi v o c th ly d l iu c cho php, nhng

khng i hi rng n phi xy ra:

Cha Gi-xu khng bao gi ni rng bn khng ph m t i ph i ly d ng i

chng/v khng chung th y ca mnh.

Cha Gi-xu khng bao gi ni rng bn thn s khng chung thy ph hy

hn nhn.

Cha Gi-xu khng c khuyn khch ly d da trn l do c a vi c khng

chung th y. ng h n l Ngi cm ly d trong tt c cc trng hp khc.

Theo Cha Gi-xu, ch trong nhng trng hp chng hoc v c quan h tnh
dc tri php vi ngi khc (porneia) th hn nhn mi c php chm dt.
 S D y D c a Phao-l:

Trong ICo 7:10-16, chng ta c thy iu gi l c quyn theo Phao-l

I VI NHNG NGI CI G RI

V nhng k ci g ri, th ti, nhng chng phi ti, bn l Cha, truyn

rng v khng nn la b chng. (v bng phn r nhau, th nn vy ng ly
chng khc; Hay l phi li ha thun vi chng mnh), cn chng cng khng nn
ly d v... Nu k khng tin Cha mun phn r, th cho phn r. ICo 7:10-11,15.

I VI NHNG NGI KHC

n nh nhng k khc, chng phi Cha, song l chnh ti bo h rng: Nu

ngi anh em no c v ngoi o bng lng i vi mnh, th khng nn
b. Li nu mt ngi n b c chng ngoi o bng lng i vi mnh, th v
cng khng nn la chng. Bi v, chng khng tin Cha, nhn v mnh c nn
thnh, v khng tin Cha, nhn chng mnh tin Cha c nn thnh; bng
chng vy, con ci anh em nn chng sch, song nay u l thnh. Nu k khng
tin Cha mun phn r, th cho phn r: Trong c n , ngi anh em hay l
ngi ch em chng phi cm buc g. c Cha Tri gi anh em n trong
s bnh an. Hi k lm v kia, bit u ng i s cu c chng mnh? Hi k
lm chng kia, bit u ng i s cu c v mnh? ICo 7:12-16.

Phao-l nh n m nh l i d y c a Cha Gi-xu

Cng nh Cha Gi-xu, s Phao-l ng n cm vic ly d.

Trong ICo 7:10-11 cng nh trong Ro 7:1-3, Phao-l lp li li dy ca Cha Gi-xu

c chp trong Phc m Mc v Ma-thi- . S dy d c vit bng li l chc
chn: V khng nn la b chng... cn chng cng khng nn ly d v.

Khi no khng c php ti hn

Trong ICo 7:10-11, Phao-l nhc n trng hp mt ngi v phn r vi

chng nhng khng c php ti hn. V khng nn la b chng. (v bng
phn r nhau, th nn vy ng ly chng khc; Hay l phi li ha thun vi chng
mnh), cn chng cng khng nn ly d v.
 T phn r (chorizo) m Phao-l s dng trong on Kinh Thnh ny khng c
ngha l ly d. Trong tr ng h p ny, v ng i ch ng v n chung th y nn ngi v
khng c php ly d vi anh ta. Nhng c mt l do khc m Kinh Thnh khng
cho chng ta bit khin ngi v phi la chng mnh. Trong trng hp nh vy,
Phao-l ni rng ngi v khng c t do ti hn. Ti hn khng phi s la
ch n cho ng i v . Ng i phi lm ha li vi chng hoc phi vy.

1. Cn n u ngi phi ngu cha tin Cha mu n ri b cu c hn nhn?

Trong sch ICo 7:1-40 , Phao-l ni vi ba nhm ngi khc nhau trong ba
phn Kinh Thnh lin tip.

Trong ICo 7:8-9, ng ni vi nhng k cha ci g

Trong ICo 7:10-11, ng ni vi nhng ngi ci g ri

Trong ICo 7:12-14, ng ni vi nhng ngi khc

T bi cnh y, chng ta c th suy ra rng Phao-l ang ni v m t lo i c

bi t c a cu c hn nhn pha tr n qua vic s dng cm t nhng ngi khc.

Phao-l khng cho php C c nhn kt hn cng ngi ngoi. ng ni rng

mt ngi n C c c t do, mun ly ai ty , tuy nhin ng i ch ng ph i
thu c v Cha, ICo 7:39. i u ny c ng c p d ng v i ng i nam C c:
Xem IICo 6:14-15.

Tr ng h p m Phao-l ngh n y l khi mt cp v chng, c hai u

khng phi l C c nhn, kt hn vi nhau, v ri sau mt trong hai ngi tr
thnh C c nhn.

Cu h i:

Ngi chng hoc ngi v tin Cha nn lm g?

Hn nhn gia h c bt khit khng?

Cn con ci th sao?

Ngi tn hu mi kia c nn nhanh chng ly d vi ngi phi ngu cha tin

Cha ca mnh khng?

Cu tr l i c a Phao-l:
 Phao-l tr li cu hi ny bng cch ni rng nu ngi chng hoc ngi v
cha tin Cha bng lng i vi ngi phi ngu mi tin Cha ca mnh th
tn tn hu khng nn ly d bn i ca mnh.

Phao-l gii thch cho chng ta hiu ti sao y li l mt hnh ng ng n.

ng ni rng nh mt ngi trong hai v chng tin Cha nn chng khng tin
Cha, nhn v mnh c nn thnh, v khng tin Cha, nhn chng mnh tin Cha
c nn thnh.

Ph i lm g n u tr ng h p ng i ch ng ho c v cha tin Cha mu n phn

r ?

Nu ngi chng cha tin Cha mun phn r th ngi v tin Cha c nn lm
tt c mi vic c th gi chng li khng? y Phao-l khuyn: Nu k khng
tin Cha mun phn r, th cho phn r: Trong c n , ngi anh em hay l ngi
ch em chng phi cm buc g, ICo 7:15. Phao-l a ra l do cho iu ng ni l
v c Cha Tri gi anh em n trong s bnh an.

y khng phi l bn tin Cha nn tm ki m ho c mu n c s v trong

hn nhn. Phao-l mun ni rng nu ngi ph i ng u cha tin Cha ch ng
phn r v khng mu n tip tc sng vi ngi phi ngu tin Cha, th ng i tin
Cha c quy n cho ng i kia ra i.

C THN

V sao l i c nhng ng i s ng c thn?

V khng c ai cu hn vi ngi .

V ngi khng gp c ngi m mnh mun kt hn.

V ngi thch sng c thn h n lp gia nh.

Ngi khc t hn nhn v c nc Tri, Mat 19:11

S ng c thn c g sai tri khng?

Ngay t hai ch ng m u ca sch Sng Th K, dng nh chng ta thy

rng hn nhn l ch ng trnh ca c Cha Tri cho hu ht mi chng ta. Tuy
nhin, iu khng c ni rng vic sng c thn l iu th p km.
 Phao-l nhn mnh rng vic sng c thn cng ging nh vic lp gia nh,
u l s ban cho ca c Cha Tri. Mi ngi c ban ring cho mnh bi
c Cha Tri, ng i ny th ny, k kia th khc. ICo 7:7

Vi c s ng c thn c l i ch g khng?

Mt ngi vng bn vic gia nh khng th t do hu vic Cha bng mt

ngi sng c thn. S Phao-l ni n vn ny trong ICo 7:32-35:

1. Chng phi lo lng g

V hnh trng th gian ny qua i. V, ti mun anh em c thong th, chng

phi lo lng g.

2. Cng vic i ny trong tng quan vi cng vic ca c Cha Tri

Ai khng ci v th ch m lo vic Cha, tm ph ng cho Cha p lng. Song

ai ci v ri th ch m lo vic i ny, tm cch cho v mnh tha d. Ngi n c
chng v ng trinh cng khc nhau nh vy: Ai khng chng th ch m lo vic
Cha, ng cho thn th v tinh thn u c thnh; nh ng ai c chng th ch m
lo cc vic i ny, tm cch cho p lng chng mnh.

3. Khng b phn tm khi hu vic Cha

Ti ni iu v s ch li cho anh em, ch chng phi gi by, song dt

anh em theo l phi, hu cho khng phn tm m hu vic Cha.

S ng c thn c thi t thi g khng?

Nhng ngi khng lp gia nh khng c c s ng hnh m t thi t hoc

kh n ng tn hng hot ng tnh dc v i ngi phi ngu c a mnh.

Phao-l a ra li khuyn rt thc t cho nhng ngi sng c thn: Vy, ti

ni vi nhng k ch a ci g, v k qu ba rng c nh ti th h n. Song nu
h chng thn mnh c, th hy ci g; v th ci g cn h n cho la tnh un
t. ICo 7:8-9

c thn v vi c thu c v gia nh c a c Cha Tr i

Mt vi C c nhn c ku gi sng c thn v l iu cn c tn

trng. Xem Mat 19:12. M t s m i thng cng C c nh n m nh qu nhi u vo
gia nh n n i khi n cc C c nhn c thn cm thy mnh b b r i. Nhng
ngi sng c thn cn phi nh rng h cng l nhng thnh vin trong gia nh
c Cha Tri ging nh nhng ngi lp gia nh. Cc m i thng cng C c
cn phi tn tnh ch m lo cho nhng tn hu c thn nh lo cho cc gia nh C
c.

Lm ng i c thn trong H i Thnh

Trong i sng Hi Thnh, khng c php phn bit gia nhng ngi c
thn v nhng ngi lp gia nh. i sng tp th ca cng ng C c phi
tr thnh mt mi trng m n i nhng s ban cho khc nhau c th c s
dng cho nhau. Chng ta vn cn phi hc hi nhiu v vn ny. Nh c a cc tn
hu c gia nh c phi l n i h tr cho cc tn hu c thn khng? S nhn r i
c a nhng ng i c thn c c b tr gip nhng ng i b n c gia
nh c a mnh trong vi c trng tr hay nhng vi c t ng t. Cc C c nhn
c gia nh v c thn ph i a s h tr l n nhau ln t m mc r ng l n h n
h u cho khng c gia nh no b c t t hon ton khi s h tr v gip .
Oliver ODonovan, Regius Professor of Moral and Pastoral Theology at Oxford
University (Gio s Regius v o c v Th n h c M c v t i i h c Oxford)

TNH D C TU I THI U NIN: H N H

Cu h i:

Dng nh tt c cc bn ca em u c bn trai hoc bn gi, vy ti sao em

khng nn c?

Tr l i:

Em c bit rng h n 50% cc n sinh v 40% cc nam sinh hc trung hc khng

bao gi hn h khng?

Cu h i:

Kinh Thnh c ni g v vic hn h khng?

Tr l i:
 Chng ta bit rng Cha mun iu tt nht cho chng ta trong mi lnh vc c a
i sng. iu ny bao gm c nhng mi quan h ca chng ta vi bn trai hay bn
gi.

Kinh Thnh c nhng nguyn tc hng dn chng ta a ra quyt nh v vic

hn h.

1. C n th n gi t m lng mnh

Kinh Thnh khuyn chng ta cn thn trong vic trao g i tnh cm ca mnh.

Kh cn thn gi tm lng ca con h n ht, v cc ngun s sng do n i n m

ra. Ch 4:23

2. Chng ta nn k t b n v i nhng ai?

Chng ta khng ch c bit n qua nhng ngi m chng ta kt bn m

thng th chng ta cng s tr nn ging nh nhng ngi bn . Nh thng l,
chng ta c th tin cy Phao-l khi ng a ra li khuyn kh thng thn: Anh em
ch mc la: Bn b xu lm h thi nt tt. ICo 15:33

Ai giao tip vi ng i khn ngoan, tr nn khn ngoan; nh ng k lm bn vi

bn in di s b tn hi. Ch 13:20

3. Cn vi c d t v Cha th sao?

Vic cc C c nhn hn h vi ngi ngoi thng c gi l dt v Cha.

C c nhn hn h vi ngi ngoi nh th th c vn g khng? Cu tr li ca
C c nhn i vi vn ny rt kh nghe nhng cng rt thng thn: ng! Ch
hn h vi C c nhn m thi. Xem IICo 6:14

M t L i C u Nguy n

Tht tnh, Cha i,

Con thch anh y

nh cng thch con

D nh cha ni

Nhng con cm nhn

Anh y rt tt.
Ngi s thch thi!

nh tht t t

V hay gip ngi

Thng minh, n ng ng

Ngh thut cng ti

Li c ngn n

Cc k iu luyn

Anh tht hp dn

Cha ngh th no?

Ngi thch nh khng?

! Tht l tuyt!

Nhng cn mt chuyn

m... Con khng ngh

L nh thch Ngi!

Con ni ra

iu cha nh?

Con qun cha ni

nh khng thch Ngi!

Tht cm n Cha

V nhc con

L tng ca con

y l ch chn

Bn i yu Ngi.

TNH D C TU I THI U NIN: NH TH NO M I G I L I QU XA?

Cu h i:
 Nhng ngi trng thnh cha lp gia nh nn dng li mc no l ng?

Tr l i:

Ti sao li hi cu hi ny?

Cu h i:

V ti khng mun lm Cha bun nn ti cn phi bit khi no ti nn dng li.

Tr l i:

Vy cu hi ca bn ng h n s l: Ti c th lm p lng c Cha Tri

nh th no? IICo 5:9.

Cu hi trn c th c di n t cch khc: Lm th no ti c th tn Cha

ln hng u? Xu 20:3 Mat 19:29 Lu 14:26,33

Mt cu hi hay khc l: Lm sao ti c th yu Cha ht lng, ht linh hn,

ht tr khn v ht sc? Lu 10:27.

Cu h i:

Nhng lm sao chng ta bit c chng ta c yu Cha khng?

Tr l i:

Cch n gin l vng l i Ngi. y l cch by t r ng chng ta yu knh

c Cha Tr i, Gi 14:15 IGi 5:3. Chng ta khng th no by t tnh yu c a mnh v i
Cha n u khng s n lng vng theo l i c Cha Tr i, IGi 2:3-4.

Cu h i:

Nhng ti vn cn thc mc rng khng bit mnh nn dng li mc no v

c Cha Tr i khng ban cho chng ta mt quyn lut l no ni v vn ny c.

Tr l i:

i u ny c th ng. Tuy nhin c Cha Tr i ban cho chng ta m t s

nguyn tc hu ch. M t nguyn t c t ng qut l tt c nhng vic lm ca
chng ta d n i cng cng hay ch ring t u c c Cha Tr i nhn th y.
He 4:14
 i vi cu hi c th ca bn v vn nh th no l i qu xa chng ta c
th t ra mt vi cu hi nh di y:

Ti c vui khi cc tn hu nh tui h n bt chc theo vic lm ca ti khng?

Nhng tn hu khc c chp nhn hnh ng ca ti khng? Mat 18:6 ICo 11:1 Ro
14:15?

Ti c mun mi ngi bit c vic lm ca mnh khng?

Ti c ang i x vi ngi khc theo cch m ti mun ngi khc i x

vi ngi v hoc chng t ng lai ca mnh khng?

Ti c dm ni rng hnh ng ca mnh c ch l i cho vic bo v, gy dng

v tn trng ngi khng?

Suy ngh v hnh ng

Cu hi:

C phi Cha Gi-xu ni rng ch cn c nhng t tng dm dc v mt

ngi no cng l iu sai tri? V nu chng ta c nhng t tng dm dc th
cng xem nh phm ti t dm?

Tr li:

ng, Cha Gi-xu ni nh vy. Mat 5:28

Cu hi:

N u nh v y th chng ta c th thc hi n hnh ng lun. V n khng t

h n c nhng suy ngh dm d c. C ph i v y khng?

Tr li:

Ngi ta cng tranh ci nh vy khi cho rng nu s tng tng ca chng

ta cng gi ng nh hnh ng, th ti sao chng ta khng thc hin hnh ng
lun cho ri. Nhng suy ngh nh th l khng n. Cha Gi-xu mu n ni rng
chng ta ph i coi nhng suy ngh dm d c l nghim tr ng nh nhng hnh
ng t i l i. Chng ta phi lm nh vy, khng phi t cho php mnh thc hin
c hai hnh vi ni trn m ph i trnh c hai, Mat 5:20 IPhi 2:11. Nu khng lm nh
v y, chng ta ang t lit mnh vo cng hng vi nhng ngi Pha-ri-si m Cha
Gi-xu tng ln n, B ngoi ra dng cng bnh, nhng trong th chan cha s gi
hnh v ti li Mat 23:28

TNH D C TU I THI U NIN: PH NG PHP TRNH THAI

Thm nhi u bi n php trnh thai c ph i l l i gi i p?

Gio s John Guillebaud, gio s khoa K Hoch Ha Gia nh ti i Hc Lun

n xu t r ng nhng em gi 12 tui cn c cy thuc trnh thai c tc dng
trong 3 n m cng lc vi vic tim thuc nga bnh Rubella di s cho php ca
ph huynh.

Brook Advisory Clinics (B nh vi n t v n sc kh e Brook) ho t ng trn quan

i m r ng tnh dc tui thiu nin l mt vic bnh thng v c mong mu n khi
m i u c thc hi n mt cch an ton.

Caroline Woodruffe, mt th k lu n m ca Brook Advisory Clinics ni rng:

Chng ti c gng gip ph huynh thy nh nhng ch khng b sc khi con ci ca
h quan h tnh dc. Chng ta cn phi c chun b chng li nhng thi c
h khi cho rng vic gii tr quan h tnh dc l iu nguy him. Vn cn c qu
nhiu nhn vin thuc khoa k hoch sinh sn tin rng vic quan h tnh dc c
thc hoc v thc trc 16 tui l ti li.

C ph i tm cch trnh thai khi quan h tnh d c ngoi hn nhn l t i nh

h n khng?

K bung mnh vo s dm dc, th phm n chnh thn th mnh. ICo 6:18 Ti

c lin quan n tnh dc lun lun lm tn th ng ai .

N cho thy rng chng ta chn la theo nhng ham mun ca mnh ch
khng theo ng li ca c Cha Tri. iu ny lm bu n lng c Cha
Tri.

N thng em n bnh tt cho c th chng ta, nh v y n lm tn

th ng chng ta.

N c th nh hng su sc n nhn cch ca chng ta, nh v y n lm tn

th ng chng ta mt ln na.

y m nh nhng gi tr C c
 Th th C c nhn nn khng nh iu g?

C c nhn cn khng nh rng tnh dc l iu xut pht t c Cha Tri.

l mt mn qu tt lnh n t i tay ca ng Sng To y tnh yu
th ng: ITi 4:4

C c nhn cn khng nh rng mi trng chnh ng cho tnh dc l

hn nhn: Mat 19:4-6

c Cha Tri ban nhng nguyn tc hng dn chng ta s dng tnh

dc nh th no.

Nhng nguyn tc l v ch li v hnh phc ca chng ta.

Trinh ti t

Trinh tit c n c xem l c h nh. N cn c trn trng gi gn.

S ti t ch

S ti t ch cha tng git cht mt ngi no.

Tht khng khip khi c qu nhiu ngi phi au kh v nhiu ngi phi cht
do hu qu ca nhng quyt nh sai lm trong i sng tnh dc ca h.

S ti t ch c ph i l cch t t nh t?

Kinh Thnh dy rng hn nhn l ch duy nh t m c Cha Tr i cho php

chng ta c quan h tnh d c, Sa 2:24 Xu 20:14.

S ti t ch c ngha

M t s nhng t p san y khoa Hoa K th ng ng nhng bi vi t khuy n

khch nhng chuyn gia ch m sc sc kh e xu t s ti t ch . M t bi vi t ni
nh sau, S ti t ch l hnh ng ch m sc sc kho sinh s n t t nh t cho
ng i M , c bi t l cc em thi u nin.

La

Tnh dc cng ging nh la. Nu la bng chy trong l si, n c th gi cho

ngi nh ca bn m p. Nhng nu la vt ra khi t m kim sot, n c th t
chy nh bn, thm ch c th git cht bn.
 Tnh dc cng ging nh vy. Nhiu ngi cht v nhng c n bnh truyn
nhim qua ng tnh dc. X hi ngy nay c th ch nho C c nhn v vic gii
hn tnh dc trong hn nhn. Nhng cch tt nht trnh nhng c n bnh ly
truyn qua ng tnh dc l gi i sng tnh dc ca bn trong ph m vi mt
ngi bn i m thi, ngi cha b nhim nhng c n bnh ny do quan h ba
bi.

Nhi u d ki n v y h c ng h tiu chu n c a c Cha Tr i

C nhiu l l trong y hc (cng nh trong Kinh Thnh) cho rng vic king c
quan h tnh dc trc hn nhn l cch i ph hiu qu nht i vi s xung dc
trong v n sc khe sinh s n c a tr v thnh nin hin nay.

Trevor Stammers, tr gio t i khoa t ng h p trng St Georges Hospital

Medical, Lun n cho bit:

Hu ht cc tr v thnh nin mang thai u i ph thai.

Quan h tnh dc ba bi t con ngi trc mi him ha nghim trng,

khng ch l vic b nhim HIV nhng cn l cc bnh nh lu, chlamydia (m t
lo i b nh ly qua ng tnh d c do n m ho c vi khu n), genital warts (m t
lo i b nh ly qua ng tnh d c do vi-rt g i l HPV)

Vi c quan h s m th ng d n n nhng s ti c nu i v sau

Nhng thi u nin b t u quan h tnh d c tr c tu i 16 c nguy c tr thnh

cha m v thnh nin cao g p ba l n so v i nhng ng i b t u quan h tr
h n.

Ph i ch ng nhng bi n php trnh thai s khng gi i quy t c v n g?

Chnh quyn ca nhiu quc gia xem cc bin php trnh thai l ch da cho vic
y mnh sc khe sinh s n cho thanh thiu nin. R rng iu ny tht bi. 80%
s thanh thiu nin mang thai ngoi mun l kt qu ca s tht bi trong vi c
trnh thai.

Vic mang thai ngoi mun v vic mc phi mt s bnh truyn nhim khng
ph i l nhng ph ng cch duy nht m tnh dc ngoi hn nhn c th lm tn hi
n bn. Cha c ai pht minh ra ph ng php nga thai phng trnh s t n
th ng.

Trang u trong t b m ca y ban Ch m sc Sc kh e v Ng i c a Hoa

K (US Department of Health and Human Services) ni rng: B n khng mang
thai. B n khng nhim AIDS. Th th t i sao b n l i c m th y t h i nh v y?

TNH D C TU I THI U NIN: TNH D C TR C HN NHN C TH

NO CH P NH N C KHNG?

Cu h i:

Bn trai ca em mun quan h tnh dc vi em. Em khng mun mt anh y. Em

nn lm g y?

Tr l i:

Em c tin chc rng quan h tnh dc trc hn nhn l iu sai tri khng?
Nhiu ngi ngh rng quan h tnh dc trc hn nhn khng l vn g v c
nhng trng hp ngoi l dnh cho h. Tuy nhin, Kinh Thnh dy kh r rng rng
tnh dc trc hn nhn l vic lm tri vi lut php ca c Cha Tri. Khng c
mt ngoi l no c.

Cu h i:

Nh vy Cha c ging mt ngi ph m qu khng?

Tr l i:

Khng phi v y. c Cha Tr i t ra lut cm quan h tnh dc trc hn nhn

l v li ch ca chng ta

V mun ca c Cha Tri, y l khin anh em nn thnh: tc l phi lnh s

u, mi ngi phi bit gi thn mnh cho thnh sch v tn trng, chng bao gi
sa vo tnh dc lung tung nh ngi ngoi o, l k khng nhn bit c Cha
Tri. ITe 4:3-5

Chng ta nn trnh xa kh i nhng ti v tnh dc, cng nh cch Gi-sp lm

khi b v ca Ph-ti-pha quy n d nhi u l n.
 Phao-l vit: Hy trnh s dm dc. Mc du ngi ta phm ti g, ti y cn l
ngoi thn th... Thn th mnh l n th ca c Thnh Linh ang ng trong anh
em... Hy ly thn th mnh lm sng danh c Cha Tri. ICo 6:18-20

Chng ta phi h ng n s thnh sch ch khng phi tnh dc v o c.

l s thnh sch m Eph 5:3 nhc n Phm nhng s gian dm, hoc s u,
hoc s tham lam, cng ch nn ni n gia anh em, theo nh cch xng ng cho
cc thnh .

Cu h i:

Vi tt c nhng iu ni trn th em v bn trai ca em s phi lm g y?

Tr l i:

Hy t cho mnh nhng cu hi v ngi bn trai : Em c ngh rng anh ta

i hi nh vy l nhm em li iu tt nht cho em khng hay tha mn ham
mun ca anh ta? Anh ta c mun vng li Cha khng? Anh ta c mun em vng
li Cha khng?

Trong ICo 13:5, chng ta c dy rng tnh yu th ng chng kim t li.

Cng trong ICo 13:6 chng ta bit rng: tnh yu th ng chng vui v iu khng
cng bnh, nhng vui trong l tht.

KHIU V V N M C

Hy nh n cu chuy n v con gi c a H-r-ia

S kin Gi ng Bp-tt b chm u l mt v d r rng v i u m vic khiu v

v s khng ng n c th gy ra. Vo ngy sinh nht ca vua H-rt, con gi ca
hong hu H-r-ia tn l Sa-l-m khin vua rt vui v khi nhy ma trc mt
vua. Trong tnh trng na say na tnh, vua H-rt ha s ban cho nng bt c
iu g nng ao c. M nng dn nng xin vua ci u ca Gi ng Bp-tt. c
Mat 14:1-11.

Chng ta c nn khiu v khng?

Khiu v t thn n khng ph i lc no c ng sai tri. C nhiu v d v vic nhy

ma vi mc ch ngi khen c Cha Tri trong Kinh Thnh, xem Xu 15:20-21 IISa 6:14.
Trong Thi Cu c, nhy ma cng c s dng nh mt cch by t nim vui
t t bc, xem ISa 18:6. Trong Kinh Thnh cng c nhiu v d nhc n vic cc tr nh
nhy ma, xem Giop 21:11 Lu 7:32.

Nh th no th vi c khiu v m i tr nn sai tr t?

Nguyn tc hng dn chng ta y l vic khiu v tr nn sai trt khi gieo

s tham mu n ng i khc vo t m lng chng ta. Cc ng i c nghe li phn
rng: Ng i ch phm ti t dm. Song ta phn cho cc ng i bit: H ai ng n
b m ng tnh tham mun, th trong lng phm ti t dm cng ngi ri. Mat
5:27-28. T nguyn tc ny chng ta c th suy lun c rng vic tham d vo bt

k hnh ng no gy kch thch lng dm dc c a ngi khc c ng l sai trt. Khi

p dng nguyn tc ny vo vic khiu v th tht khng kh nhn ra rng ti sao
c nhng ki u nh y m C c nhn khng nn tham gia nhng nhng ki u khc
th v hi.

C chu n mc no cho vi c n m c c a C c nhn khng?

Nguyn tc dnh cho vic khiu v ni trn cng c p dng vo cch n mc

ca chng ta. Cc C c nhn cha c gia nh khng nn mc nhng trang phc
h hang nh m c tnh t o s khu gi.

S Phi-e-r so snh s t ng ph n gia hai v p. l v p b ngoi

ca trang phc v v p b trong ca nhn cch.

Ch tm kim s trang sc b ngoi, nh gic tc, eo vng, mc qun o le

lot; nh ng hy tm kim s trang sc b trong giu trong lng, tc l s tinh sch
chng h nt ca tinh thn du dng im lng, y l gi qu trc mt c Cha
Tri. IPhi 3:3-4.

CN V N TH DM V DM D C TH SAO?

S D y D c a Cng Gio La-m

Gio hong Paul VI a mt tuyn b vo n m 1975 v i tiu l Persona

Humana Tuyn B v M t s V n Lin quan n o c Tnh dc
(Declaration on Certain Questions Concerning Sexual Ethics). Trong lch s, Cng
Gio La M dy d rng tnh dc c to ra ch dnh cho mc ch sinh sn. V
th vic th dm, cng nh tt c cc ph ng php trnh thai, u b cho l ti li.
 Vic th dm gy ra s ri lon o c nghim trng...

Th dm l mt hnh vi ri lon nghim trng v bn cht Vic s dng chc

n ng tnh dc bn ngoi nhng mi quan h v chng bnh thng l tri ng c
tr m tr ng v i m c ch c a chc n ng .

D chng ta khng th chng minh rng Kinh Thnh trc ti p ln n loi ti ny

nhng truyn thng ca gio hi ng n khi hiu rng n b Tn c ln n
qua nhng ci tn nh u, dm dc v nhng t khc ch s i bi, i nghch
vi s trong sch, thnh khi t.

Persona Humana Tuyn B v M t s V n Lin quan n o c Tnh

dc

S D y D C a Kinh Thnh

Cu hi:

Kinh Thnh c dy g v vic th dm hay khng?

Tr li:

Khng, th dm khng c nhc n mt cch trc ti p, v trong Kinh Thnh

cng khng c ch no ln n iu ny. Tuy nhin, mt s ngi tranh lun da
trn nhng phn on Kinh Thnh Sa 38:8-10 Le 15:16-17 Phu 23:10-11 rng l hnh
ng b ln n. Nhng vn y l nhng phn on Kinh Thnh trn khng tht
s p dng cho vic th dm.

Mt vi ngi cho rng th dm l t i khng th tha th, nhng suy ngh ny

hon ton sai. Ti khng th tha th c l ti xc phm n c Thnh Linh, Mat
12:31.

Tuy nhin, iu ny th hi n r m t s th t r ng i v i m t s C c nhn,

th dm mt vn cc k nghim trng. H c m th y mnh xu xa, ti li v h
th n khi b n l b i thi quen ny, c bit l khi h nh ng b tr c chuy n th
dm.

Nhng nguyn t c chung

 Kinh Thnh c nhiu nguyn tc lin quan n vic th dm. Vn y l s
dm dc v nhng iu ang din ra trong tm tr chng ta, Co 3:5 IPhi 2:11 IGi 2:16

Mc d s d y d c a Kinh Thnh i ngc li vi nhng li khuyn c a th

gian v vn tnh dc, l C c nhn, chng ta khng nn chu theo nhng g
mnh thch lm i vi thn th mnh. Ngay c thn th ca chng ta c ng thuc v
c Cha Tri. V nu chng ta lp gia nh th thn th chng ta thuc v ngi
phi ngu ca mnh. ICo 7:4.

Nhng o t ng tnh d c

Mt s ngi ngoi o kt ti cc C c nhn trong vi c khin cho ngi ta

cm thy ti li v nhng hnh ng th a mn v hi. H tranh lun rng chng ta
phi thot khi nhng s c ch c a th i Victoria.

Trong khi c Cha Tr i to nn chng ta l mt sinh vt c sinh l, i u g l

sai tri trong nhng o t ng tnh d c? Kinh Thnh cm nhng o t ng tnh d c
tri php. Nu bn mun tranh lun chng li vic th dm th y l l l tt nht.

Ci nhn dm d c

Trong Mat 5:28, Cha Gi-xu phn, Song Ta phn cho cc ng i bit: H ai nhn
n b m ng tnh tham mun, th trong lng phm ti t dm cng ngi ri.
Ch nhn c s dng trong cu ny khng c ngha l mt ci nhn thong qua
nhng l mt ci nhn ch m ch m ko di.

Kinh Thnh Cu c dy rng s t dm l sai trt. Cha Gi-xu i xa h n v d y

r ng vic m mnh trong nhng suy ngh dm dc v s t dm cng gi l t
dm. V vy nu nhng t tng dm dc c khuyn khch bi vic th dm th
vic th dm l sai. Chng hn, mt s ngi xem nhng sch bo khiu dm khi
h th dm.

Tuy nhin, khng phi m i ng i u ch ng m mnh vo nhng suy ngh

dm d c khi th dm. Nu vic th dm trnh c t i lin quan n tnh dc
trong t tng th n khng c k l t i y d y s dm dc. Mt s ngi cho
rng c th s d ng vi c th dm nh mt ro cn i v i vi c m mnh vo
trong nhng tham mu n tnh d c vi ngi khc, v n gip gii ta s c ng thng
v tnh dc.
 C cch no nh b i nhng t t ng, c mu n v hnh ng dm d c
khng?

Phao-l tng t cu hi nh v y: Ai s cu ti thot khi thn th hay cht

ny? R i ng tr l i cu h i c a mnh khi ni r ng: Cm t c Cha tri, nh
c Cha Gi-xu Christ, l Cha chng ta! Ro 7:22-24

Nui d ng tm tr v s t ng t ng c a chng ta

Cha Gi-xu dy rng s t dm b t u t trong tm lng v tm tr. Chng ta

khng c nui dng tm tr ca mnh bng nhng th rc ri hay nhng th
khiu dm c p nh (ho c n ng h n) ang trn ngp trn cc t bo l c i,
phim nh, knh truyn hnh, sch v v tp ch. V t tm lng m ra m i i u
xu xa.

Hy vt b nhng i u sai tr t

Hy ngh n m t i u trong i sng b n ang nui dng tm tr v s

tng tng ca bn bng s dm dc. Hy thc hin mt s bc thc ti n d p
b iu khi i s ng b n.

Xin xy mt ti khi xem nhng vt h khng, lm ti c sng trong cc

ng li Cha, Thi 119:37. Tm xem u l th m i m t b n c n ph i xoay kh i.
V r i thc hi n n. V cng m mnh trong nhng o t ng v nhng s eo
u i y ti li, chng ta cng tr thnh n l ca chng, Ro 6:16.

Nu bn ang ct gi nhng sch bo khiu dm, k c nhng t p tin trong my

vi tnh, hy vt b hoc xa chng i. ng nui dng xc tht ca mnh na. Hy
bc i cch hn hoi... ch np mnh vo s qu v say sa, bung tung v by
b. Ro 13:14. Hy dng vi c nhen nhm ngn la c a s dm d c.

Chng ta nn ngh n i u g?

Phao-l ch cho chng iu m chng ta cn ngh n.

Rt li, hi anh em, phm iu chi chn tht, iu chi ng tn, iu chi cng
bnh, iu chi thanh sch, iu chi ng yu chung, iu chi c ting tt, iu chi c
nhn c ng khen, th anh em phi ngh n. H s g anh em hc, nhn,
 nghe ti, v thy trong ti, hy lm i, th c Cha Tri ca s bnh an s
cng anh em. Phi 4:8-9

TNH YU V CC C P TNH NHN TRONG KINH THNH

Cu h i:

Ngy ci ca ti sp n. Nhng cm xc m gi y ti dnh cho ng i m

ti ang yu cu ng nhi t c g sai tri hay ti li khng?

Tr l i:

Hon ton khng. Vic b chinh ph c v m t c m xc v b thu ht mt cch

mnh lit trc mt i tng no l mt phn t t y u c a c dng nn theo
nh tng ca c Cha Tri. Kinh Thnh cho bit rng chnh c Cha Tri cng
c. Cha c cm xc:

Yu th ng, Es 43:4

Nng gin, Xu 22:24

au bun, Sa 6:6

Bn sch Phc m cng ghi nh n rng Cha Gi-xu c nhiu cm xc khc nhau.

Cu h i:

Kinh Thnh c ni n nhng ngi yu nhau say m khng?

Tr l i:

C, trong Kinh Thnh c rt nhiu v d v nhng ngi yu nhau say m:

Y-sc v R-b-ca, Sa 24:1-67

Gia-cp v Ra-chn, Sa 29:16-30

B- v Ru-t , Ru 3:1-18.

Sch Nh Ca

Cng tht hp l khi xem sch Nh Ca trong Cu c nh mt bi th tnh.

Sch Nh Ca l mt li ca tng v s hoan h trong tnh yu gia mt ngi nam

v mt ngi n. Ngn ng trong sch Nh Ca rt mnh m v din cm. Trong ,
bn s tm thy s nh gi thng thn v khng cht ngng ngng v s thu ht
ca thn th. Sch Nh Ca cn gi l mt bi th tnh ca s n i.

Tnh dc ca con ngi l mt tng phm tuyt vi t c Cha Tri. Vic sch
Nh Ca c bao hm trong Kinh Thnh cho thy rng kha cnh th xc trong hn
nhn l mt iu p , qu gi v thun khit.

Nhng Cu Kinh Thnh dnh cho cc c p tnh nhn

bit c nim vui trong tnh yu, hy c Nha 1:2,4 4:10 7:6

bit c sc mnh trong tnh yu, hy c Nha 8:6.

c s cam k t trong tnh yu, hy c Nha 2:16 6:3 7:10.

bit c gi tr ca tnh yu, hy c Nha 8:7

c c nhng li khuyn khng nn xem nh tnh yu, hy c Nha 2:7.

Hi cc con gi Gi-ru-sa-lem, ta p ni cc ng i bi nhng con hong

d ng hay l con nai ng ni, ch kinh ng, ch lm tnh thc i tnh ta cho n
khi n mun. Xem thm Nha 3:5 8:4

QUAN H TNH D C B NG MI NG TRONG HN NHN C C

CH P NH N KHNG?

Cu h i:

Vic quan h tnh dc bng ming trong hn nhn C c khng c sai tr t

theo tiu chu n c a Thnh Kinh khng?

Kinh Thnh ni g?

Kinh Thnh khng bn c th v vn ny. Trong Kinh Thnh cng khng c ch

no ln n vn ny.

Khng c c n c no cho rng y l mt hnh ng ti li. Khng c ch no

trong Kinh Thnh ni rng c Cha Tri chng li vic v chng by t tnh yu i
vi nhau theo cch ny.

C c nhn tin rng c Cha Tri chnh l tc gi ca tnh dc v tnh yu.

nh ca Ngi cho quan h hn nhn l tnh yu v s vui sng.
 c Cha Tri cng to nn chng ta l nhng sinh vt c khoi cm v trong
hn nhn iu ny c th c by t mt cch sng to c v ln chng u nhn
c nim vui thch l n lao t qu tng ca c Cha Tri.

Sch Nh Ca

Sch Nh Ca cha y nhng ngn t lng mn. N m t mt tnh yu p ,

tru mn, lng mn, cun ht, y s vui sng v nng nn gia chng v v. M t
s cu i xa h n khi c ni n vic v chng nm, n v ung thn th ca nhau,
Nha 2:3 4:16 8:2.

T n H ng Tnh D c Trong Hn Nhn

Phao-l c nhng l i khuyn hu ch v vn ny. Chng phi lm ht bn

phn i vi v,v v i vi chng cng vy... ng t chi nhau, tr khi hai bn
ng thun. ICo 7:3,5. Qua nhng cu Kinh Thnh ny chng ta thy r rng trong
hn nhn C c, mi ngi cn vui v m lm trn bn phn hn nhn ca h
i v i nhau.

Trong hn nhn C c, thn th ca v ln chng l thuc v nhau. Thn th

ca v thuc v chng v thn th ca chng thuc v v.

Tuy nhin cng c nhng lc hai v chng king vic quan h n i. M t th d

m Phao-l a ra l c hai v chng dnh thi gian trong vic cu nguyn.
Nhng Phao-l ni rng vic ny ch c th thc hin khi:

C s ng thun ca c hai ngi.

Trong mt khong thi gian gii hn.

Ri sau , Phao-l khuyn rng: ...Hy tr li hip cng nhau.

PH NG PHP TRNH THAI V VI C I U TR HI M MU N

C th bi n minh cho ph ng php trnh thai v vi c i u tr hi m mu n

c n c trn nhng l l v o c khng?

L y b i c nh l m t cu c hn nhn C c, c nhng l do no ni rng

ph ng php trnh thai c th c s dng k hoch ha gia nh ca chng
ta? C c nhn c th no s dng nhng bin php trnh thai vi mt l ng tm
trong sch c khng? Cc cp v chng tn hu c nn tm kim nhng s tr
gip c a y hc trong trng hp mt trong hai hoc c hai v chng b v sinh?

CNG GIO LA M NI G V I U NY?

1. S DY D C N BN CA CNG GIO LA M

S dy d c n bn ca Cng Gio La M cho rng vic trnh thai l sai tri. V

thm ch vi c dy d v vn cng l sai tri, ch ng ni g n vic gii thiu
n cho quc gia no, thm ch l nhng n i cc k thiu l ng thc v c nhiu
gia nh ng con.

2. TRNG HP CA -NAN TH SAO?

Th d v vi c xu t tinh ngoi (coitus interruptus) c a Onan trong Sa 38:9 c

s d ng d y r ng b t k hnh thc trnh thai no c ng u sai tr t. Tuy nhin
y khng ph i l cch gi i ngha ng i v i cu Kinh Thnh trn. V i u m -
nan sai ph m khng mu n c con vi ng i ch du ga b a. Hnh ng
ny khng lin quan ti nguyn tc trnh thai theo cch hiu thng thng.

3. KHNG GIP C NG KHNG C N TR

Cng Gio La M tranh lun rng vi c mang thai l k t qu t nhin c a qu

trnh giao hp, v v y lm bt c iu g ng n c n vi c th thai l tri vi t
nhin, v v v y, vi c lm l sai tr t.

Nh v y c vic nga thai bng bt c ph ng php trnh thai no v l n vi c

t ng c ng kh n ng sinh s n b ng thc th tinh nhn to (AID) hoc th tinh
trong ng nghim (IVF) u l sai tr t nh nhau.

S dy d truyn thng ca Cng Gio La-m chng li vi c s d ng b t c hnh

thc trnh thai hay bt c s h tr nhn to no cho vi c th thai. Quyn thng tri
ca gio hong vi ta l Humanae Vitae (1968) tm tt nhng quan im chng
i ni trn ca Cng Gio La M nh sau: S lin kt khng th tch ri gia hai
ngha trong sinh ho t v ch ng: ngha hp nht v ngha sinh sn, c
nh b i c Cha Tr i v khng th b ph v b i nhng s ch ng ca con
ngi.
 4. S NHNG B

C 3 trng hp m nhng ngi theo Cng Gio La M c php quan h

tnh dc mc d h bit rng n s khng dn n vic sinh con.

Khi vi c th thai khng th x y ra b i v ng i v tu i sau mn kinh,

ho c ang mang thai, hay c p v ch ng b v sinh, th vi c quan h tnh d c gia
hai v ch ng khng c g l sai.

Nh hiu bit v chu k sinh sn n gii v c th l qu trnh rng trng, vo

n m 1952, gio hong Pius XII v r i n m 1968, gio hong Paul VI, cho php cc
cp v chng thc hin ph ng php g i l nhp nhng hay t nhin.

Vai tr qu n tr

L l c n bn m cc C c nhn s dng ch ng li quan im ca Cng

Gio La-m v vn ny l s dy d ca Kinh Thnh v vai tr qun tr. Theo Sa 1:28,
c Cha Tri giao trch nhim qun l mi to vt v cc ngun ti nguyn cho
nhng ngi nam, ngi n: c Cha Tri ban phc cho loi ngi m phn
rng: Hy sanh sn, thm nhiu, lm cho y dy t; hy lm cho t phc tng, hy
qun tr loi c di bin, loi chim trn tri cng cc vt sng hnh ng trn mt
t.

Trong bi cnh ca mt th gii cha c dn c, A-am v -va c ban lnh

Hy sanh sn, thm nhiu, lm cho y dy t.

Hai cch suy di n cu Kinh Thnh trn:

1. ng dng nhng h tr trong y hc l iu c th

R rng rng mun ca c Cha Tri cho nhng cp v chng l sinh sn. V
th dng nh hp l khi din dch rng vic s dng nhng cng ngh y hc tin
b gip nhng ngi v ho c chng l ng n v thch hp.

2. C th ch p nh n cc phng php trnh thai

Di n gi i th hai l vic xem nhng k thu t trnh thai hin i nh mt mn

qu t c Cha Tri nhm gii hn s con trong gia nh l mt iu ng n.
y l iu hon ton thch ng trong th gii qu ng dn ca chng ta.
 I T NG THAY TH V NH NG CCH TRNH THAI

S l ng l tr c i t ng thay th

Cn i t ng thay th th sao? Nu y l cch thc nhm gip em li nim

vui c c con ci cho cc cp v chng hi m mu n, th ti sao C c nhn li
lng l trong vic s dng nhng cch thc ?

S dy d c a Kinh Thnh v ch sng to a n s nh n thc C c

ng n v gi tr v nhn phm ca con ngi. Chng ta c nhc nh rng
ngi nam ln ngi n u mang nh tng ca c Cha Tri. V th vic s
dng con ngi nh nhng ph ng tin t c mc ch l iu sai tri.

Trong ph ng php s dng i tng thay th (nam gii hoc n gii), ng i

hi n t ng tinh trng hay ng i m thay th c s dng gip cc cp v chng
v sinh c lm cha m. S do d v ph ng di n o c hay s kh c t
tri t i v i ph ng php sinh con ny b t ngu n t kh n ng h thp ngi
th ba v xem h ch nh ng i cho gi ng hay mn.

C ph i t t c nhng ph ng php trnh thai u c th ch p nh n c

v m t o c?

Nu chng ta ng rng s sng ca con ngi bt u thi im th tinh th

C c Nhn c suy ngh g i v i nhng ph ng php trnh thai khc nhau?

Phn lo i hai d ng trnh thai

Khi tch ri nhau ra, trng v tinh trng ca con ngi s nhanh chng b phn
hy. Tuy nhin, trng c th tinh trong mi trng thun li s pht trin thnh
c th con ng i nh chng ta. R rng r ng iu ny phn chia nhng ph ng
php trnh thai ra thnh hai dng. Mt dng ng n trng v tinh trng gp nhau. Mt
dng ph hy s sng b nh c a con ng i va chm hnh thnh.

Nhng ph ng php ro cn tm thi trnh thai nh s dng mn chn, m

trm, bao cao su (c hoc khng c cht dit tinh trng) v ph ng php t nguyn
trit sn vnh vin u thu c d ng th nh t v khng c v n g v m t o c
i vi hu ht cc C c nhn.
 Nhng th g i l ph ng php trnh thai, nh ung vin trnh thai sau giao
hp, ni ng ra khng phi l trnh thai nhng l ph thai. i u m vin
trnh thai sau giao hp lm khng th c cng nhn l ng n v mt o c.
Ph ng php ph thai t r t s m, g i l ht iu ha kinh nguyt cng khng th
chp nhn c v mt o c. Bt k ph ng php no nhm ph hy trng
c th tinh u l ph thai.

C C NHN C TH S D NG NHNG TI N B TRONG VI C I U

TR HI M MU N HAY KHNG?

Nhng pht tri n trong vi c th tinh c a con ng i

Nhng ca u tin s d ng tinh trng ca ngi khc hin tng iu tr him

mun u khng thnh cng. Mi cho n n m 1978 mi c mt ca th tinh trong
ng nghim sng st c. Thnh tu l nh vo nghin cu ca Robert Edwards
v Patrick Steptoe. H chu trch nhim cho a tr th tinh trong ng nghim
u tin.

ng D ng Ph Bi n

Kh n ng sn sinh ra nhng phi thai trong phng th nghim gi y to nn

nhng ng dng ph bin nh:

Phi thai c to nn cho vic nghin cu t trng ca nhng ngi cho cn

sng hoc cht.

Thuc ph thai d i ci tn thuc trnh thai c ph bi n. i u ny p d ng

cho b t c hnh ng can thi p no sau khi th thai.

Cc phi thai c ng lnh cha tr him mun.

Hin nay, cc phi thai c s dng rng ri trong vic h tr sinh sn, nga
thai v vi c nghin cu gien.

Vic xt nghi m gien v h y b nhng phi thai d thng l vi c lm r t ph

bin ngy nay.

Chng ta nn nhn nh n vi c s d ng nhng phi thai ng i trong nghin

cu y h c nh th no?
 Cng b Geneva vo n m 1948 ra rng cc bc s phi trn tr ng n mc
t i a s sng ca con ngi t thi im th thai.

Cng b Helsinki vo n m 1975 tuyn b rng trong nghin cu sinh y hc, mi

quan tm ca khoa hc v x hi khng bao gi c t trn nhng m i quan
ng i v sc kh e c a i t ng c nghin cu.

R rng rng tnh trng s dng v lo i b phi thai hin nay ang i ngc vi
nhng nguyn tc trn. i u ny ch y u l v nhng phi thai ngi khng c
i x nh th chng mang a v ca con ngi.

Nhng t bo g c v cc phi thai

Vn tranh ci y l nu t bo gc ca mt phi thai c s dng vi

i u tr nhng chng b nh nh chng mt tr nh (alzheimer) th ai dm phn i
iu ? Tuy nhin vn c mt ro cn o c khng th vt qua c i v i
vic th nghim trn cc phi thai. Ni tm li l vic s dng nhng con ngi
b t lc nh mt ph ng tin em li hnh phc cho nhng ngi khc.

Tt c nhng th nghim trn phi thai cn phi b cm v thay vo l u t

vo nhng pht ki n y hc khc em li nhng l i ch t ng t.

Ph ng php trnh thai

Ph ng php trnh thai theo cch hy b bo thai hin ang c p dng rng
ri. Nhng ph ng php ni trn thng nhm n vic ng n s lm t ca trng
mi c th tinh. Nhiu bc s xem nhng bin php nh m t ph n c a nhng
dch v y chng loi dnh cho vic k hoch ha gia nh.

Cha tr hi m mu n

Ti nhiu quc gia c chn cp v chng th c mt cp b him mun mt mc

no . Ngy nay c nhiu cch xt nghim khc nhau chn on nguyn nhn
gy him mun. Nhng cch i u tr di y ngy cng tr nn ph bin:

Th tinh nhn to nh tinh trng ca ngi chng

Th tinh nhn to nh tinh trng ca ngi hin tng

Tim tinh trng vo trng

 Dng thuc kch thch bung trng

Gii phu ng dn trng

Th tinh trong ng nghim

C y trng v tinh trng trong ng d n trng

Nhng ti n trnh ny s n sinh ra hng tr m ngn phi thai c s dng cho

vic nghin cu. Hng ngn nhng phi thai ng lnh cha c s dng b
tiu hy.

Ch n on tr c khi sinh

Vic cc thai ph kim tra bit c sc khe ca a con trong bng h l

iu ph bin hin nay. Chn on nhng bnh c lin quan n di truyn bng
ph ng php chc nc i vo tun th 16 v ly sinh thit mng m, vo tun l
th 8 l nhng ph ng php khng cn xa l g hin nay.

Mc ch thng thng cho vic chn on trc khi sinh l nhm gip cha m
c c hi a ra mt quyt nh sng sut v vic tip tc gi li a tr trong
bng hay kt liu n ch him khi nhc n nhng quyn li ca a tr cha cho
i. Chng hn nh ti Anh, trong s mi tr cha cho i c chn on l mc
hi chng Down th c chn tr b cha m b bng cch ph thai.

NHNG NGUYN T C KINH THNH V KH N NG SINH S N C A

CON NG I

C th p d ng nhng nguyn t c Kinh Thnh no cho nhng v n y h c

ni trn?

V vic trnh thai, cha tr him mun v di truyn hc, nhng C c nhn ang
lm vic trong lnh vc y khoa cng nh cc cp v chng C c cn phi c
hng dn c th a ra nhng quyt nh theo cc nguyn tc Kinh Thnh.

1. Thm quyn ti cao ca c Cha Tri

c Cha Tri to nn con ngi theo hnh nh ca Ngi. Sa 1:27.

Con ci l qu tng t c Cha Tri. Thi 127:3-5 128:3-4.

c Cha Tri ban cho nhng ngi v sinh c con ci, Sa 30:22 ISa 1:19-20.
 c Cha Tri khin n b son s trong nh, lm m vui v ca nhng
con ci. Thi 113:9.

2. Trch nhim qun tr

c Cha Tri ban cho chng ta trch nhim qun tr nhng to vt ca Ngi
v i u ny cng nh n gi tr c a nhng s tm ti hay ng d ng trong khoa hc.
Tuy nhin, iu ny cn c thc hin v ch li ca tng c nhn con ngi. Theo
, nhng ng i tham giao vo nhng nghin cu v ng d ng y h c ph i s
d ng nhng kh n ng m c Cha Tr i ban cho gip nhng tr ng h p
hi m mu n n u c th v gi m thi u nguy c c a b nh di truy n n u thch h p.
Tuy nhin, C c nhn tin r ng nhng i u ny c n c thc hi n theo cc tiu
chu n ng ho c sai m c Cha Tr i by t . B i v v i C c nhn, k t
qu khng th bi n minh cho ph ng php.

3. n in ca c Cha Tri

C c nhn c nhn n in v s tha th ca c Cha Tri, v th trch

nhim ca chng ta l by t tnh yu th ng i v i nhng ngi au kh. Trong
ph n th o lu n y, i u ny p d ng cho nhng ngi au kh v khng c con
ci v nhng ngi au kh v mc nhng c n bnh di truyn.

c Cha Tri thu hiu ni au ca nhng ngi khng c con ci. Ra-chn
ni vi Gia-cp: Hy cho ti c con, bng khng th ti cht, Sa 30:1.

Y-sc, Gi-sp, Sam-sn, Sa-mu-n v Gi ng Bp-tt u l nhng ngi c

sinh bi nhng cp v chng vn lc u v sinh.

4. Tnh bt kh xm phm ca s sng

C c nhn tin rng bo v nhng sinh mng th ngy th , cha cho i l

mt iu ng n v con ngi c to nn theo nh tng ca c Cha Tri.
Sa 9:6-7

Mt nguyn tc khc c lin quan y l ngi mnh phi hy sinh cho k

yu h n l k yu tr thnh vt hy sinh, b ngi mnh git i. Phi 2:5-8

Tnh trng ca phi thai l vn then cht trong vic trnh thai, tnh trng him
mun v vn di truyn.
 Nu chng ta tin rng cc phi thai hon ton l nhng con ngi th chng ta
ph i i x vi chng nh nhng con ngi v v th chng ta cng s khng dng
n nhng bin php trnh thai, nhng bin php cha tr him mun hay nhng s
can thip v mt di truyn no c nguy c e da n s tn ti ca phi thai.

Nhng nu chng ta tin rng cc phi thai l nhng th c th b i th chng ta

s khng chng li nhng bin php trn.

KINH THNH V S S NG TR C KHI CHO I

Nhng l l c a Kinh Thnh v gi tr c a s s ng tr c khi cho i

1. Con ngi c to nn theo hnh nh ca c Cha Tri.

2. S sng c a con ngi khng th b h y ho i m t cch b t cng.

3. S sng ca tt c mi ngi u c gi tr nh nhau.

4. Nhng ngi yu cn phi c quan tm m t cch c bi t.

5. Kinh Thnh thng cp n s sng trc khi cho i.

H qu

Theo nhng nguyn tc trn, chng ta khng th lm i u g v i m t thai

nhi khi m i u l i khng th ch p nh n c khi lm v i m t con ng i. S
sng ca m t thai nhi cng l s sng ca mt con ngi.

Th i k u c a s s ng con ng i

1. L lun cho rng phi thai cha th t s l mt con ngi.

y l l lun thng c cc nh trit hc v sinh vt hc a ra.

Chng c

Cc phi thai khng bit l lu n v cng khng c kh n ng thit lp nhng mi

quan h. H th n kinh cha xu t hi n cho n khi c 10 ngy tui.

Hi p

Gi tr ca con ngi khng ph thuc vo nhng kh n ng hay c tnh ca h.

Gi tr ca con ngi nm s th t r ng h l con ngi.

Chng c
 Khong 40-70% cc phi thai khng th no c kh n ng trng thnh. T l ny
cho thy nhng phi thai mi hnh thnh c mc t vong rt cao. Vy ti sao Cc
C c nhn li phi cc kh bo v nhng phi thai nh th?

Hi p

Chng ta khng th o l ng gi tr ca con ngi da vo kh n ng sinh tn

ca h. Thm ch nu kh n ng tn ti c thp i na th iu cng khng cho
php chng ta kt liu h s m.

Chng c

C rt nhiu phi thai khng bnh thng v c th b h m t cch t nhin.

Vy th ti sao chng ta li khng xt nghim pht hin nhng iu bt thng v
loi b nhng iu bt thng y?

Hi p

Gi tr ca con ngi khng th c nh gi qua mc bnh th ng c a

h . Vi c pht hi n ra mt phi thai khc thng khng cho chng ta l do kt
liu phi thai .

Chng c

Tinh trng v trng cng c s sng nhng khng ai ni chng l con ngi. Vy
ti sao chng ta li gi mt ci phi thai b xu l con ngi?

Hi p

Hon ton khng ging vi tinh trng v trng, m t phi thai l m t con ng i
thc th d i gc di truy n h c. Phi thai c ki u di truy n c nh t v cng
c kh n ng pht trin.

Chng c

Hai tinh trng cng c th to thnh mt c th nh trong mt thai trng

(hydatidiform mole)

Hi p

Nhng thai trng khng phi l mt con ngi v n khng c to thnh bi

s kt hp ca ngi nam v ngi n nhng bi hai giao t c.
 Chng c

Chng ta c th cho rng vic th thai l mt tin trnh. C th ni r ng n cha

hon chnh cho t i khi c s phn chia ca t bo u tin, hoc ngay c cho t i khi
n lm t trong t cung.

Hi p

D bn c gi vic th thai l mt tin trnh th n vn bt u t lc trng th

tinh. Sau thi im , chng ta khng c quyn ct t tin trnh ny bt c giai
on no. Bn c th ni rng cuc sng l mt tin trnh, vy th iu c cho
php bn chm dt n khng?

Chng c

Chng ta khng i x vi bo thai nh v i mt con ngi, v d nh chng ta

khng lm bp-tem cho chng hoc khc than khi chng mt i.

Hi p

Gi tr ca phi thai khng ph thuc vo vic chng ta ngh g hay ngh nh th

no v chng nhng ph thuc vo vic c Cha Tri ngh g v chng.

K t lu n

Chng ta tuy t i khng c i x vi nhng phi thai nh th chng l

th c th b b i, cho d nhng ng i tham gia vo nghin cu y h c c lm
th .

V N TNH D C NG GI I: QUAN H NG TNH NAM V N

ng v sai

Trong mt x hi d di nh ngy nay, bt c nhm ngi no cho rng mt iu

g l hon ton sai lm th thng nhn ly nhng p lc tiu cc. Chng hn nh
C c nhn tin r ng s dy d r rng ca Kinh Thnh cho php chng ta kt lun
rng khng ai c ci mt ngi cng gii tnh vi mnh.

Khng c t i l i v khng c cm d

Tuy nhin, nu bn ngh rng vic hai ngi n ng ng tnh, hoc hai ngi
ph n ng tnh ci nhau l vic bnh thng th bn s khng ngh rng mnh
ang b cm d lm mt iu sai tri n u b n mu n ch n l i s ng . V cc C
c nhn tin rng l i sng trn l sai tr t nn h cho rng m t s ng i ang b
cm d sng theo ti li, ngay c nh m n m t cu c nhn ng tnh, xem IPhi
5:8-9

M t cch s ng khc

Vi c quan h ng gi i tng b xem l mt li sng h hng y tai hi. Gi

y, n ngy cng c chp nhn nh mt cch sng khc. Kt qu l mt s quc
gia ngy nay ang thay i nhng sc lut cho cc cp nam hay n ng tnh c
quyn bnh ng nh cc c p v ch ng bnh th ng.

S lng nhng Hi Thnh ca ngi ng tnh khng ngng t ng ln.

Ngy nay, mt s ngi cng khai chuy n quan h ng gi i cn c phong

chc v tr thnh mc s trong nhng h phi Tin Lnh l n.

Mt s thnh ph nh San Francisco v Key West cn c bit n vi ci tn

thnh ph ng tnh.

u l ph n ng ng n c a C c nhn?

1. Khng ho ng s i v v n ng tnh

C c nhn thng b buc ti l k ho ng s i v i v n ng tnh qua

cch phn ng ca h vi nhng ngi ng tnh. Trong mt vi trng hp, ngi
ta cn buc ti C c nhn l nhng k tn cng ngi ng tnh.

Cha Gi-xu dy rng chng ta khng nn xt on ng i khc, d r ng chng

ta ph i ni ra l tht trong tnh yu th ng, Eph 4:15

D chng ta c ct lc phn i vic quan h ng gi i, th chng ta cng

khng c quyn h thp nhn phm c a nhng ngi phm phi iu . John
Stott

2. Gip nhng ngi mun vt qua v n tnh d c ng gii

Cha Gi-xu lun sn sng tip nhn ti nhn. Tuy nhin Ngi lun ch cho h
con ng ca s cng chnh v s sng i i. Cha Gi-xu l g ng mu
chng ta noi theo trong vn ny.
 Cha Gi-xu khng ln n ngi n b b ngi ta bt v phm ti t dm, trong
Gi 8:2-11, nhng Ngi gip b bng cch khuyn b t b li sng dm d c ca mnh:

Ta cng khng nh ti ng i; hy i, ng phm ti na. Gi 8:11

3. Nhn t

Nhng phm cht nh nhn t thng hay thi u vng m t cch r rng khi cc
C c nhn ln ti ng ch ng l i nhng iu m h tin l sai tr t. Nhng s
Phao-l khuyn chng ta: Ti t ca Cha khng nn a s tranh cnh; nhng phi
t t vi mi ngi. IITi 2:24

L i Khuyn c a Phao-l

Phao-l khuyn dy cc C c nhn ti Hi Thnh Ga-la-ti cch ti p c n nhng

tnh hung phc t p khi gip cc tn hu lm lc. Hi anh em, v bng c ngi
no tnh c phm li g, anh em l k c c Thnh Linh, hy ly lng mm mi m
sa h li; chnh mnh anh em li phi gi, e cng b d dnh ch ng. Hy mang ly
gnh nng cho nhau, nh vy anh em s lm trn lut php ca ng Christ. Ga 6:1,2

Mt ln na, chng ta hy ch n tm quan trng ca s nhn t.

ng tnh luy n i c ph i l m t c n b nh khng?

N tng b xem l mt c n bnh v tinh thn nhng hin nay n khng cn b

xem l bnh na.

ng tnh luy n i c ph i l t i khng?

Trong m t s t in Kinh Thnh c, ng tnh luyn i gn lin vi s try lc

gii tnh.

C rt nhiu cu trong Kinh Thnh ln n vic quan h tnh d c ng gi i.

Ch nm cng mt ngi nam nh ngi ta nm cng mt ngi n; y l mt

s qui gm. Le 18:22.

y v c m c Cha Tri ph h cho s tnh dc xu h; v trong vng

h, nhng ngi n b i cch dng t nhin ca ngi n b m un t tnh
dc ngi ny vi k kia, n ng cng n ng phm s xu h, v chnh mnh h
phi chu bo ng xng vi iu lm li ca mnh, Ro 1:26-27
 Mt vi phn on Kinh Thnh khc c lin quan nh l: Sa 19:1-13 Cac 19:1-30 Le
20:13 Ro 1:18-25,28-32 ICo 6:9,10 ITi 1:8-11.

C nhng s c m k c th c a Kinh Thnh i v i chuy n mi dm, quan h

tnh d c trc hn nhn v ngo i tnh, c ng c nhng s c m k c th c a Kinh
Thnh i v i vi c quan h tnh d c ng gi i. Xem ICo 6:13-18 Eph 5:3 ITe 4:3 Xu
20:14. n ng cng n ng phm s xu h. Ro 1:27.

Cu h i:

Anh ngh g v vi c quan h tnh d c ng gi i?

Tr l i:

Kinh Thnh dy rng quan h tnh d c ng gi i ph i b lo i b , Sa 19:1-13 Cac

19:1-30 Le 18:22 20:13 Ro 1:18-32 ICo 6:9,10 ITi 1:8-11

Cu h i:

C phi anh mun ni rng d cho c hai ngi cng gii mun quan h tnh
d c ng gi i v i nhau, n u h c tnh c m th m thi t v i nhau, v h khng cm
thy b thu ht cht no b i ng i khc gi i, th h vn khng c quan h tnh
dc vi nhau?

Tr l i:

ng, iu hon ton chnh xc.

Cu h i:

Ti phi lm g khi thy mnh c nhng cm xc qu mnh lit vi mt ngi cng

gii tnh v i mnh?

Tr l i:

Kinh Thnh dy rng chng ta khng nn chu theo nhng cm xc . Xem Sa

19:1-13 Xu 19:1-25 Ro 1:18-32.

Cu h i:

C phi anh ang bc b tnh bn su m ca nhng ngi cng gii?

Tr l i:
 D nhin l khng, Gi 13:1,34,35 ISa 18:1-3 IISa 1:26. Tt c chng ta u bit n tnh
bn su m gia a-vt v Gi-na-than. Kinh Thnh ni rng tnh bn vt h n
c tnh yu ca ngi nam dnh cho ngi n. Nhng y khng c du hiu no
c a vi c quan h tnh d c ng gi i. Hi Gi-na-than, anh ti!... Ngha bu bn
ca anh ly lm qu h n tnh th ng ngi n. IISa 1:26.

S d y d th ng th n c a Kinh Thnh c tm t t nh sau: Khng c

quan h tnh d c ngo i tr trong b i c nh c a m t m i quan h c i, v ch c
hai ng i khc gi i v i nhau. i u ny c ngha l khng c quan h tnh d c
bn ngoi hn nhn.

Ci nhn truy n th ng

Trong vng tn hu C c, ng tnh luyn i vn b xem l ti li. V th, ngi

ta ngh v tnh trng ng tnh nh mt iu khng bnh thng, tri t nhin v
hon ton khng th c chp nhn.

Ngy nay, m t s C c nhn nhi t tnh cho r ng t t c chng ta u l con

ngi; tt c chng ta u l ti nhn v tht khng ng khi lit mt s ngi vo
hng no nh th h l nhng ti nhn xu xa nht trn th gian.

Trong ci nhn ca c Cha Tri, ti ngh rng tt c chng ta u l nhng k

lm lc trong vn tnh dc. Ti t hi khng bit trn th gian ny c ai cha
tng c suy ngh dm d c, tch ri kh i tng hon ho ca c Cha Tri trong
vn tnh dc. Tin s Merville Vincent, Khoa Tm thn hc t i tr ng Y khoa
Harvard.

S khc bi t quan tr ng?

Ngy nay, nhiu tn hu Tin Lnh ch ra s khc bit gia vi c quan h tnh d c
ng gi i, l i u t i l i, v tnh tr ng hay xu h ng ca mt con ngi.

Vi c s d ng t ng tnh luyn i ngy nay trong vi c m t nhng ngi c

khao kht tnh dc vi ngi cng gii tnh h u nh khng c c s trong Kinh
Thnh. H u nh m i n i trong Kinh Thnh c c p n v v n ny u ni
n hnh vi quan h tnh d c th t s gia hai ngi cng gii tnh. The Applied
Bible Dictionary, Fleming H. Revell Co, 1990
 Gia vng cc C c nhn trung thnh vi thm quyn ca Kinh Thnh ch c
rt t ngi tin rng Kinh Thnh khng ln n mi quan h yu ng ca nhng
ngi ng tnh.

PHONG TRO N QUY N

Tnh tr ng l m d ng v h th p nhn ph m ph n

H u nh m i ng i u ng tr i qua nhi u th k , ph n b i x rt
tn t, b ngc i v thm ch b xem nh nhng mn hng hay nhng vt s hu,
v thng b lm dng.

Ti sao ch c nam gii mi c tham gia bu c?

Ti sao ch c nam gii mi c lm bc s?

Ti sao ch c nam gii mi c quyn vo i hc v t c bng cp?

M t lch s l m l c

y khng ph i l hi n t ng g n y.

NHNG NGI N NG CHA HON CHNH

Ph n l nhng ngi n ng cha hon chnh, c to ra mt cch ngu

nhin bi s yu km ca ngi cha hoc bi s nh hng c hi ca mt c n
gi nam m t. Aristotle

KHIM KHUYT

Ni n bn tnh c nhn, ph n l nhng ngi khim khuyt v thiu chn

chn v sc mnh n ng ng ca ht ging nam gii c khuynh hng to ra
m t phin b n nam gi i hon ho, trong khi s s n sinh ra ph n n t s
thi u h t sc mnh n ng ng. Thomas Aquinas

KHNG PHI CAI TR

bt mt ngi ph n cai tr mt v ng quc hay thnh ph l iu

tri ngc vi t nhin. John Knox

MT MN
 Trong lut php Do Thi, ngi ph n khng khng ph i l m t con ng i
m l mt mn . William Barclay

Mi bui sng ngi n ng Do Thi thng cm t c Cha Tri v

khng to ra anh ta l m t ngi ngoi bang, mt k n l hay mt ph n.

BU C

Khng c g tri ngc vi Kinh Thnh h n l vic cho php ph n bu c.

Bi x lun ca tp ch Harper, thng 11 n m 1853

NGI TH P KM

N gii thua km nam gii v mi mt. Josephus

S NGC I

N gii: Nam gii c thm quyn trn n gii v thnh A-la t ng i nam
ln trn ng i n. V th phng nhng ngi v bt tun, hy qu trch
h, cho h ra ng ring v nh p h . Kinh Koran

CNG TC C A PH N

Nu Kinh Thnh dy v s bnh ng ca ph n th ti sao cc Hi Thnh li

khng chu phong chc cho ph n ging dy phc m, ng vo chc v
chp s v trng lo v thi hnh cc thnh l. Elizabeth Cady Stanton, 1895

Ti tin rng c nhng hon cnh hon ton thch hp cho n gii ging dy
v dy d nam gii, vi iu kin l khi lm i u , h khng tm cch chim ly
m t th m quy n khng thch ng bn trn h . John Stott

Nam gi i v n gi i c bnh ng tr c m t c Cha Tr i khng?

Nhng cu Kinh Thnh quan trng nhc n vn ny l Sa 1:26-28. Trong nhng

cu Kinh Thnh ny chng ta tm th y:

mun ca c Cha Tri:

Chng ta hy lm nn loi ngi... ng qun tr. T loi ngi y cng

nh nhng ch khc trong Kinh Thnh thng l ch v tt c nhn loi, trong
bao gm ngi nam ln ngi n. V th khi Cha ni rng Chng ta hy lm
 nn loi ngi th cng c ngha l Chng ta hy lm nn ngi nam v ngi
n.

S sng to ca c Cha Tri:

c Cha Tri dng nn loi ngi nh hnh Ngi; Ngi dng nn loi ngi
ging nh hnh c Cha Tri; Ngi dng nn ngi nam cng ngi n.

S chc phc ca c Cha Tri:

Hy sanh sn ... lm cho y dy t; hy lm cho t phc tng.

Ba l th t v nam gi i v n gi i:

c Cha Tri dng nn ngi nam v ngi n theo hnh nh ca Ngi.

c Cha Tri dng nn ngi nam v ngi n h c th sinh sn.

c Cha Tri dng nn ngi nam v ngi n qun tr t t c cc t o

v t c a Ngi. C ngi nam v ngi n u c to nn bi c Cha Tri
v u mang hnh nh ca c Cha Tri.

Khng phn bi t nam n

Phao-l vit: Ti y khng cn chia ra ngi Giu-a hoc ngi G-rc; khng
cn ngi ti mi hoc ngi t ch; khng cn n ng hoc n b; v trong c
Cha Gi-xu Christ, anh em thy u lm mt Ga 3:28. V th tr c m t c Cha
Tri, nam gii v n gii u bnh ng. Khng c l do g ni rng gii cao tr ng
hay th p km h n gii kia.

Sa 2:18-22

Khng cn n ng hoc n b y khng c ngha l gia nam gii v n

gii khng cn nhng s khc bit. Nam gii v n gii bnh ng vi nhau nhng
khng ging y ht nh nhau. Nh J. H. Yoder vi t, s ngang b ng v gi tr
ph i l s gi ng nhau v vai tr.

i u ny c d y trong Sa 2:18-22, n i m s b tr gia ng i nam v

ng i n c ni n.

Bnh ng
 c Cha Tri ban gi tr bnh ng cho nam gii v n gii. V th, nam v n
phi tn trng, yu th ng v phc v ln nhau ch khng bao gi c xem
thng nhau.

S b sung

c Cha Tri to dng nn ngi nam v ngi n h b sung cho nhau.

V th, nam v n phi tn trng nhng im khc bit ca nhau.

T I T DM

Khi mt ngi lp gia nh quan h tnh dc vi mt ngi khng ph i l

ng i k t hn v i mnh, hoc khi mt ngi cha lp gia nh quan h tnh d c
vi mt ngi lp gia nh th ngi phm ti t dm.

Trong th gii ca cc ph ng tin truyn thng i chng, ngi ta khng

ngng cao v ca ngi s t dm ch him khi m t mt cch chnh xc n i au
kh do ti t dm gy ra.

V sao c Cha Tr i ch ng l i s t dm?

1. Ti t dm gy tn th ng ngi b phn bi.

2. Cho php ti t dm l y m i cu c hn nhn vo tnh trng bp bnh.

3. Ti t dm gy tn th ng con ci trong gia nh.

4. Ti t dm dn n nhng chi ph tn km cho lut s thc hin th tc

ly d.

5. Phm ti t dm l ph v nhng li ha quan trng.

S Thnh Khi t

mun ca c Cha Tri i vi chng ta l phi nn thnh, tc l phi trnh

nhng s v o c trong lnh vc tnh d c.

V mun c Cha Tri, y l khin anh em nn thnh: tc l phi lnh s u,

mi ngi phi bit gi thn mnh cho thnh sch v tn trng, chng bao gi sa vo
tnh dc lung tung nh ngi ngoi o, l k khng nhn bit c Cha Tri. ITe
4:3-5

Suy ngh c ng nh hnh ng

 Hy cn thn v nhng suy ngh ca bn, ko chng tr thnh li ni.

Hy cn thn v nhng li ni ca bn, ko chng tr thnh hnh ng.

Hy cn thn v nhng hnh ng ca bn, ko chng tr thnh thi quen.

Hy cn thn v nhng thi quen ca bn, ko chng tr thnh nhn cch.

Hy cn thn v nhn cch ca bn ko n tr thnh s phn.

iu ni trn cng p dng vo nhng t tng v nhng hnh ng lin quan

n nhng mi quan h tnh dc. Cc ng i c nghe li phn rng: Ng i ch
phm ti t dm. Song ta phn cho cc ng i bit: H ai ng n b m ng tnh
tham mun, th trong lng phm ti t dm cng ngi ri. Mat 5:27-28

S D Y D C A KINH THNH C U C V T I T DM

S d y d c a Kinh Thnh v t i t dm

S dy d ca Kinh Thnh v ti t dm cho thy s dy d ca chnh Cha Gi-xu

c c cng quan i m v i Kinh Thnh Cu c v li dy ca Ngi lun tp trung
vo nhng ng c bn trong.

Cu c: Cc sch lu t php

GI-SP B CHY

Lc , Gi-sp l mt chng trai rt cng trng v p trai. Ngi v ca

ch sau mt thi gian chng bung li mi mc: Hy li nm cng ta!

Nhng Gi-sp t chi rng: Th no ti dm lm iu i c dng y?

Nng bn nm o Gi-sp m ni rng: Hy nm cng ta! Nhng Gi-sp b

li o khoc trong tay b ch v chy ra khi nh. Sa 39:6,7,9,12

MI IU R N

Ng i ch phm ti t dm. Xu 20:14

S BI THNG B T BU C

Nu k no ha d v nm vi mt ngi gi ng trinh cha ha g, th k

phi np tin snh v ci nng lm v. Nhc bng cha nng quyt t chi
khng g, th k phi np tin bng s tin snh ca ngi gi ng trinh. Xu
22:16,17

NHNG NGI LN CN

Ch nm cng v ngi ln cn mnh, m gy cho mnh b u vi ngi.

Le 18:20

HNH PHT

Nu mt ngi nam nm v cu hip cng mt a t gi ha g cho mt

ngi, nhng cha chuc ra, hoc cha c phng mi; th hai ngi u s b
hnh pht, m khng phi n cht, v a t gi cha c phng mi. Le 19:20

LI CNH BO DNH CHO CC BC CHA M

Ch nhc con ci ng i khin n lm k n, trong x khng c iu dm

lon v y dy nhng c dc. Le 19:29

HNH PHT NNG N

Nu ngi no phm ti t dm cng v ca ngi khc, hay l phm ti t

dm cng v ngi ln cn mnh, ngi nam cng ngi n u phi b x
t. Le 20:10

S S NHC

Nu ngi no nm cng v cha mnh, y l gy nhc cho cha mnh, th hai

ngi u hn phi b x t; huyt h s li trn mnh h. Le 20:10

S GM GHIC

Nu ngi no nm cng v cha mnh... nu ngi no nm cng du mnh,

hai ngi u hn phi b pht x t; v h phm mt s gm ghic; huyt h s
li trn mnh h. Le 20:11-12

MT IU R N R RNG

Ng i ch phm ti t dm. Phu 5:18

DN S CA C CHA TRI

Khng m t ng i Y-s -ra-n no, d n ng hay n b, c php

hnh ngh mi dm trong cc n mi u. Phu 23:17
 Sch Chm Ngn

TI T DM DN N S CHT

Li s khn ngoan s cu con khi dm ph, l ngi n b l ni li dua

nnh; Nng la b bn ca bui ang th, v qun s giao c ca c Cha Tri
mnh; v nh n xiu qua s cht, v con ng n dn n chn k thc; Chng
ai i n nng m tr v, hoc c ti cc li s sng.
Ch 2:16-19

Ci by: xem Ch 5:3-9

c Cha Tri nhn thy ti t dm: xem Ch 5:20-22.

La: xem Ch 6:24-32

Sch -s

S T DM THUC LINH

Khi c Gi-h-va bt u phn cng -s, c Gi-h-va bo ngi rng:

Hy i, ly mt ngi v gian dm, v con ci ngoi tnh; v t ny ch phm s
t dm, la b c Gi-h-va. Os 1:2

S D Y D C A KINH THNH TN C V T I T DM

S d y d c a Cha Gi-xu v t i t dm

Ci nhn dm dc: xem Mat 5:27-28

Vic li d v ti t dm: xem Mat 5:32.

Ngun gc ca ti t dm, xem Mat 15:19.

Vic ti hn v ti t dm, xem Mat 19:9

Cha Gi-xu nh n m nh Mi iu R n: xem Mat 19:18

Cha Gi-xu v ngi n b t dm: xem Gi 8:4-11.

Ph n cn l i c a Tn c

VIC TI HN

Cho nn, n b c chng, h chng cn sng bao lu, th lut php buc
phi theo chng by lu; nh ng nu chng cht, th ngi v c thot khi
lut php buc mnh vi chng. Vy nu ng lc chng cn sng, m v i
ly ngi khc, th phi b ku l n b ngoi tnh; nh ng nu chng cht, th v
c bung tha khi lut php, du ly ngi khc cng chng phi l n b
ngoi tnh vy. Ro 7:2-3

TRNH S V O C

Nh ng ti vit khuyn anh em ng lm bn vi k no t x ng l anh em,

m l gian dm, hoc tham lam, hoc th hnh tng, hoc chi ra, hoc say
s a, hoc cht bp, cng khng nn n chung vi ngi th y. ICo 5:11

NHNG K BN DM NAM

Hay l anh ch em khng bi t nh ng k b t chnh s khng c th a

h ng v ng qu c c Cha Tr i sao? ng t d i g t mnh! Nh ng k
gian dm, nh ng k th th n t ng, nh ng k ngo i tnh, nh ng n ng con
trai lm i m, nh ng k ng tnh luy n i, nh ng k tr m c p, nh ng k
tham lam, nh ng k say s a, nh ng k ch i r a, v nh ng k c p bc u
s khng c th a h ng v ng qu c c Cha Tr i. y l nh ng i u
m tr c kia m t vi ng i trong anh ch em c ng c nh th , nh ng by gi
anh ch em c thanh t y r i; anh ch em c thnh ha; anh ch em
c x ng cng chnh trong danh c a ng C u-th Gi-su v trong c
Thnh Linh c a c Cha Tr i chng ta r i. ICo 6:9-11

THN TH L V CHA

n v bng, bng v n, c Cha Tri s hy hoi ci n v ci kia.

Nh ng thn th chng phi v s dm dc u, bn l v Cha, v Cha v thn
th; v c Cha Tri l ng khin Cha sng li, cng s ly quyn php
mnh khin chng ta sng li na. Anh em h chng bit thn th mnh l chi th
ca ng Christ sao? Vy th mnh c nn ly chi th ca ng Christ m lm
thnh chi th ca im ch ng? c Cha Tri no n vy! Anh em h chng
bit ngi no kt hip vi im , th tr nn mt xc vi n sao? V c chp
rng: Hai ngi s ng nn mt tht. Cn ai kt hip vi Cha th tr nn mt
tnh thing ling cng Ngi. Hy trnh s dm dc. Mc du ngi ta phm ti
g, ti y cn l ngoi thn th; nh ng k bung mnh vo s dm dc, th phm
n chnh thn th mnh. ICo 6:13-18

BN CHT TI LI

V, cc vic lm ca xc tht l r rng lm: y l gian dm, u, lung

tung,..., ganh g, say s a, m n ung, cng cc s khc ging nh vy. Ti ni
trc cho anh em, nh ti ni ri: H ai phm nhng vic th y th khng
c hng nc c Cha Tri. Ga 5:19,21

V O C V THAM LAM

Phm nhng s gian dm, hoc s u, hoc s tham lam, cng ch nn ni

n gia anh em, theo nh cch xng ng cho cc thnh . Ch ni li tc tu,
ch giu ct, ch gi ng tm pho, l nhng iu khng ng, nh ng th cm
t n Cha th h n. V anh em phi bit r rng k gian dm, u, tham lam, tc
l k th hnh tng, khng mt k no c d phn k nghip ca nc ng
Christ v c Cha Tri. Eph 5:3-5

TN TRNG HN NHN

Mi ngi phi knh trng s hn nhn, chn khu phng ch c u, v

c Cha Tri s on pht k dm dc cng k phm ti ngoi tnh. He 13:4

DM LN TING

C c nhn i khi b xem l nhng ngi thch ph m v hay ln n mi

th mang li th vui cho ngi khc. Gi ng Bp-tt rt thng thng khi ln n
vic vua H-rt ly v ca em mnh trong khi ngi em vn cn sng. Kt qu
l ng b chm u, S l, bi c H-r-ia, v Phi-lp l em mnh, nn vua H-
rt truyn bt tri Gi ng v b t. V Gi ng c can vua rng: Vua khng c
php c ly ngi lm v. Mat 14:1-12

NHNG CU TRCH D N V T I T DM

LY THN

Nu mt ngi chng ly thn v i v mnh v quan h vi mt ngi ph n

khc, th anh ta l k t dm v khin cho ngi ph n ph m t i t dm; v
 ngi ph n sng vi anh ta l k t dm v li ko chng ca ngi khc
n vi mnh. Basil the Great

NG I DO THI V T I T DM

Mi mt ngi Do Thi u phi cht i trc khi phm phi ti th thn

tng, git ngi hay t dm. Chm ngn ca cc Ra-bi

T I T DM V MU N C A C CHA TR I

T dm l ti li, l i ngc vi mun ca c Cha Tri v tt c nhng g

trong sch trong thn th, tm tr v tm lng. W. H. Griffith Thomas

T DM TRONG TM TR V T M LNG

C nhng ngi nam v ngi n v cng ng n. H khng bao gi m

mng n vic thc hin mt hnh vi t dm no, nhng hy nhn vo cch h a
thch phm ti trong tm tr v trong s tng tng. Chng ta ang i din vi
nhng vn thc t, chng ta ang i din vi cuc sng nh ang c... C bit
bao ln con ngi phm ti khi c nhng tiu thuyt v tiu s. Bn c phn
ph bnh ca mt cun sch v nhn ra rng n cha ng mt cht hnh vi hay
cch c x khng ng n no , th l bn mua cun sch . Chng ta gi v
rng mnh c mt mi quan tm chung v trit hc trong i sng, rng chng ta
l nhng nh x hi hc tm c nhng sch v trn vi mi quan tm trong sng.
Khng, khng; l do tht s l v chng ta thch quyn sch ; chng ta thch n.
chnh l phm ti trong tm lng, phm ti trong tm tr! Martyn Lloyd-Jones

T I GIAN DM

Gian dm l...

Gian dm l khi hai ngi cha c gia nh quan h tnh dc vi nhau. Quan h
tnh dc trc hn nhn cng l mt loi gian dm.

nh ngha t i gian dm

T gian dm trong ting H-b -r l zanah, trong ting Hy Lp l porneia,

ch v vic quan h tnh dc t nguyn gia mt ngi nam v mt ngi n cha
lp gia nh vi nhau.
 T dm quan h tnh dc vi mt ngi c gia nh cng l mt loi gian
dm.

i vi tuyn dn ca c Cha Tri l dn Y-s -ra-n, tt c mi hnh thc gian

dm u b thng thng ln n: Le 21:9 19:29 Phu 22:20,21,23-29 23:18 Xu 22:16.

S dy d ca Kinh Thnh Tn c v ti gian dm cng rt r rng. Xem Mat 5:32

19:9 Gi 8:41 Cong 15:20,29 21:25 Ro 1:29 ICo 5:1 6:13,18 7:2 10:8 IICo 12:21 Ga 5:19 Eph 5:3 Co 3:5
ITe 4:3 Giu 1:7 Kh 2:14,20-21 9:21 14:8 17:2,4

M t t a ngha

T porneia trong ting Hy-lp bao gm tt c cc ti v tnh dc trc v sau

hn nhn. V th t ng gian dm bao gm bt k hot ng tnh dc no ngoi
hn nhn. iu ny c ngha l khng ch quan h tnh dc trc hn nhn m
ngoi tnh, ng tnh luyn i, lon lun, ti hn sau khi ly d tri v i l i d y c a Kinh
Thnh, v nhng hnh ng th tnh, tt c u b nghim cm m t cch tri t
trong lut php ca Mi-se, Le 20:10-21.

Cha Gi-xu cn m rng lnh cm i vi nhng hnh vi gian dm khi thm ti

dm dc vo , Mat 5:28.

i khi t ng gian dm cn c s dng trong Kinh Thnh vi ngha tng

trng. Khi , n c ngha l t b c Cha Tr i v i theo thn tng. Es 1:2 Gie
2:20 Exe 16:1-63 Os 1:2 2:1-5 Gie 3:8-9

T i gian dm bn r b n b ng nhi u cch

Khi mi quan h b v nh n th ng x y ra, m t hai ng i s b tn

th ng nghim trng. D ngi ta c ni g v vic sng th trc hn nhn th
cng hy nh rng ti gian dm s cp i nim vui ca bn trong hn nhn. Ti
gian dm khin bn d dng m c ph i nhng bnh truyn nhim v c th d n n
ci cht.

Cu h i:

Nhiu ngi ngy nay thch c sng th trc hn nhn. C phi anh ang
ln n tt c nhng ngi ang sng v/hoc ng vi nhau ch v h cha kt hn?

Tr l i:
 Kinh Thnh khng ni cho php nhng ng i cha lp gia nh quan h tnh
dc vi nhau. Kinh Thnh gi iu l gian dm. Xu 22:16-17 Phu 22:13-21 ICo 6:9 Eph
5:31,32 Quan h tnh d c ch c th x y ra trong mi quan h hn nhn.

Cu h i:

V sao s dy d ca C c Gio v vn tnh dc li dng nh c v tiu

cc nh vy?

Tr l i:

Nhng iu tiu cc c th li l rt tch cc. Nhng iu c Cha Tri ng n

cm lun lun nh m em li s t t lnh v l i ch cho chng ta. Theo cch , cu
tr li Khng nn c chng ta xem l tch cc. C bao gi b n ngh th gii ca
chng ta s ra sao nu tnh dc ch tn ti trong phm vi hn nhn. Khi s:

Khng cn vi c mang thai ngoi mun

Khng cn nn ph thai

Khng cn nhng c n bnh truyn nhim qua ng tnh dc

Khng cn c n bnh AIDS

Khng cn tnh trng v sinh do v n c a ng d n trng (Tubal infertility).

Khng cn c n bnh ung th c t cung (cervical cancer).

Ai tng ni rng cu tr li Khng l loi thuc trnh thai qua ng

ming tt nht, l thuc chng nga tt nht v l cch tt nht sng vui, sng
khe.

PH THAI

1. Kinh Thnh ni g v vi c ph thai?

Chng ta khng th tm thy t ng ph thai trong Kinh Thnh ph dn. Nhng

Kinh Thnh c ni n:

Gi tr s sng trong b ng m , Thi 139:13-16

Vic c git ngi, Xu 21:12

Vic dng tr nh lm ca t thn, Le 20:2 Phu 12:31 22:2,3

 2. ng h s s ng l g?

L p lu n ng h s sng c th c nh ngha nh sau:

Thc th cha cho i hon ton l mt con ngi ngay t giy pht th
thai.

Ph thai d n n vi c git cht nhng thc th cha cho i mt cch c

ch tm.

V th vic ph thai dn n vic git ngi c ch tm.

Trong i a s cc trng hp, vic git cht thai nhi l hon ton phi l.

a tr cha cho i hon ton c quyn c sinh ra i.

Ngoi l

Khi thai nhi c nhiu nguy c gy t vong cho thai ph, v d nh trng hp
thai ph mang thai trong ng d n trng th vic ph thai l i u hp l.

Nn tng o c cho nhng ngoi l ni trn da vo nguyn tc: t t h n l

cu s ng c m t ng i. Trong trng hp ny, ngi m cn c cu sng
h n l hai ngi, c m ln con u phi cht.

3. Cn tr ng h p ph thai sau khi b c ng hi p ho c lo n lun? Ph thai

trong tr ng h p ny c chnh ng khng?

Vi c mang thai do nhng hnh vi kinh khng nh b cng hip hoc lo n lun
l rt t.

Mt s nghin cu cho thy rng vic mang thai do b cng hip l rt him.
Mt nghin cu trn 2190 nn nhn cho thy rng ch c 0,6 % trong s mang
thai. Tin s Stephen Krason

Nhng, d nhin trng hp cng c kh n ng xy ra. Nh o c y sinh

hc Andrew Varga a ra nhng l l nh sau ng h cho vic ph thai sau khi
b cng hip lo n lun:

Sc khe tinh thn ca ngi ph n s c bo v tt nht khi ph thai.

V vic mang thai ny l kt qu ca mt hnh vi sai tri nghim trng nn

nn nhn khng nn b bu c ph i gi li bo thai.
 Mt th lin tc gi nh n s c ng bc m ng i ph n chu
ch lm gia t ng ni au tinh thn ca c y.

Gi tr sc khe tinh thn ca ngi ph n cao h n gi tr ca bo thai.

Bo thai l k ph hoi s trong trng v cuc sng c nhn ca ngi ph

n nn n phi b khc t, thm ch l ph i git cht n nu l cch
duy nht bo v nhng gi tr ca c nhn v c a con ng i.

Nhng l lun chng li vic ph thai sau khi b cng hip hoc lo n lun c
tm tt nh sau:

a tr cha cho i khng th b g i l mt k ph hoi khi s hin din ca

n khng gy nguy him cho s sng ca ngi m. Ngi thc hin hnh vi hm
hip mi l k ph hoi.

Vi c ph thai c tranh ci da trn l do v ni au tinh thn c a ngi ph

n. L do ni trn i ngc vi l lun chng vic ph thai. i v i l p lu n trn,
ph i cn nh c v tnh ng n c a vi c gi t ch t m t ng i khc v i l do l
gi m nh ni au tinh th n c a ng i ph n.

Mt a tr khng mt i quyn c sng ch v cha hoc m chng l ti

phm tnh dc hay l mt ngi lm l. Tin s Michael Bauman, nh thn hc v
nh o c hc.

Mt s nghin cu v tm l hc cho thy rng khi c h tr ng cch, hu

ht cc nn nhn mang thai do b cng hip s dn dn thay i thi v a con
cha cho i ca mnh. H khng cn cho rng bo thai ca mnh l mt th gh
tm nhng l mt con ngi v ti v mang gi tr c nh t. Tin s Stephen
Krason

4. C ph i a tr cha cho i th p km h n con ng i?

Vic tranh lun v vn ph thai c lin quan n thn th v ph m h nh ca

a tr cha cho i. Chuyn g s xy ra nu a tr cha cho i hon ton l
mt con ngi? Nu l th th m i ca ph thai t ng ng vi vic git ngi.
Nhiu ngi c gi vi ci tn l nhng ngi ng h s ch n la ni rng d
cho a tr cha cho i l loi ngi theo ngha l n thuc gi ng Homo sapiens
(t tin ca ging ngi sng trn mt t hin i), n cha phi l mt con ngi.
iu ny a h n kt lun rng tt nhin a tr cn trong bng m cha hon
ton l mt con ngi.

Nhng, nh Ronal Reagon nhn xt: Vic ph thai c ng h bi chnh nhng

ngi tng c ra i.

M t s l p lu n ca nhng ngi ng h s la ch n

Nhng ngi theo quan im ng h s la ch n thng l p lun theo mt

trong hai cch di y:

L p lun v thi khc quyt nh

L p lun v s pht trin tim tin

Khi h tranh ci v a v c a a tr cha cho i.

L p lun v thi khc quyt nh

Quan im ny ng rng s sng ca con ngi bt u t lc ngi m th

thai. Tuy nhin, theo l p lun ny, thai nhi ch ng c chng ta bo v trong giai
o n sau c a qu trnh pht trin. Thi khc l khi bo thai tr thnh mt con
ngi.

L p lun v s pht trin tim tin

Quan i m ti m ti n l p lu n r ng thai nhi s c nhi u quy n l i h n khi n

pht tri n. Chng hn, mt hp t s c t quyn li h n mt thai nhi su thng tui.
V mt thai nhi su thng tui li c t quyn li h n mt ngi ph n trng
thnh.

S pht trin ca bo thai trc khi cho i

S mang thai x y ra khi tinh trng c a ng i nam v trng ca ng i n kt

hp lm mt vi nhau. i u ny t o nn m t hp t, hay mt thc th sinh hc n
bo. Tt c mi ngi u phi tri qua giai on pht trin ny.

Nhiu C c nhn khng ng khi ngi ta g i thc th ny l trng c

th tinh.

V c trng v tinh trng u khng cn tn ti thi im th tinh.

 Khng c nghi ng g v s s ng sinh hc ca hp t v mt hp t p ng 4
tiu ch cn thit to nn mt i sng sinh hc:

C s trao i cht

C s t ng trng

C s phn ng i vi nhng kch thch

C kh n ng ti sn xut (Hp t c kh n ng sinh ra t bo v nhn i).

C th gi mt hp t l mt con ngi hon ton khng?

1. Hp t l kt qu c a vi c quan h tnh d c ca ngi cha m l con

ng i. Nh vy, ci c th thai c ng l con ng i

2. Hp t cng l mt con ngi c o duy nht, d cho n rt nh.

3. Mi hp t c mt m gien c o, bao gm 46 nhim sc th, khng

ging cha m cng khng ging ca m. Chng ta khng cn nhiu thng
tin h n v gien mi c th kt lun rng bo thai nh b cng l mt con
ngi c o.

Jermoe L. LeJeune

Nh nghin cu di truyn hc ngi Php Jermoe L. LeJeune, a ra nhng li

chng sau y trc Phn Bang Thng Ngh Vin: Chp nhn s tht rng mt
con ngi hnh thnh sau khi th thai khng cn l vn ca s thch hay quan
im. Bn tnh ngi ca con ngi t lc th thai cho n khi gi khng phi l mt
lun im siu hnh nhng l mt bng chng thc nghim r rng.

V th, th t hp l kt lun rng s pht trin ca i sng c nhn mi con

ngi bt u t thi im th thai.

5. Nhng ng i ng h s s ng c m th y nh th no v vi c k ho ch
ha sinh s n?

Cu hi:

Chc chn rng nhng ngi v i quan im ng h s sng khng th no

ng v i m t s hnh thc nhn t o trong vi c k ho ch ha sinh s n?

Tr Li:
 Vng, iu rt ng v c mt vi hnh thc k ho ch ha sinh sn d n n
vic git cht cc bo thai. Vi c ny bao g m m t s ph ng php k ho ch ha
sinh sn nh ph ng php t vng v ph ng php ung vin trnh thai sau giao
hp. Nu quan im ca nhng ngi ng h s sng l ng th nhng cch hn
ch sinh sn ni trn l nhng hnh thc git ngi.

Tuy nhin quan im ny khng p dng cho tt c cc ph ng php hn ch

sinh sn. Bt k bin php k ho ch ha sinh sn no ng n nga vic th thai, chng
hn nh vic dng bao cao su v trit sn, u c th chp nhn c.

Nhng ngi c quan im ng h s sng mun phn bit s khc nhau gia
vic trnh thai v vic k ho ch ha sinh sn.

Vic trnh thai v k ho ch ha sinh sn

Vic trnh thai theo ngha en c ngha l ng n chn s th thai. V th, tt c

nhng ph ng php trnh thai u l mt dng ca vic k ho ch ha sinh sn. R
rng rng ngi ta khng th sinh con nu khng c s th thai.

Tuy nhin khng phi tt c nhng ph ng php k ho ch ha sinh sn u l

nhng ph ng php trnh thai, v c mt vi ph ng php k ho ch ho ng n
nga vi c sinh s n bng cch git cht thai nhi sau khi c th tinh.

Nhng ng i ng h s s ng khng ch ng l i vi c s d ng ph ng php

trnh thai nh m t hnh thc k ho ch ha gia nh.

6. Ch ng ph i r rng l ng i ph n c quy n lm ch thn th mnh sao?

Nu mt ngi ph n c quyn lm ch thn th mnh th ti sao ngi li

khng c quyn ph thai?

Nhng l p lun chng li quan im trn

a tr nm trong bng ngi ph n mang thai khng phi l mt phn ca

thn th c y. Bo thai v mt di truyn hc l mt thc th ring bit, c gii
tnh, nhm mu, cu trc x ng v h thng m gien c nht v ring bit. ng l
a tr cha cho i gn lin vi m ca n v v th n hon ton l thuc vo
ngi m nhng n li khng phi l mt b phn trong thn th ngi m.
 ng l ng i ph n c quy n lm ch thn th mnh. Tuy nhin a tr
cha cho i, d r ng ph i s ng trong c th c a ng i m m t th i gian,
khng ph i l m t b ph n trong c th c a ng i m .

Nh v y, nhng ng i ng h s s ng tranh lu n rng vic ph thai trong

trng hp ny l khng h p l.

7. Nh th no m i l h p php?

Quan im v vi c ph thai v php lut M l g?

Roe v. Wade

Nhiu ngi M cho rng ngh quy t ca Ta n Ti Cao c tn l Roe v.

Wade n m 1973, ch cho php ph thai cho n tun th 24. Nhi u ng i ngh
r ng vic ph thai khi thai nhi h n 24 tun tui ch c cho php nu sc khe ca
thai ph ang gp phi nguy c nghim trng. Nhng s hi u bi t trn l khng
ng. Lut php hin hnh trn thc t khng gii hn ngi ph n ph thai trong
bt c trng hp no hay bt c thi im no trong lc mang thai.

Thm Phn Harry Blackmun

Trong ngh quy t Roe v. Wade, thm phn Harry Blackmun chia thi k mang
thai ra ba qu (mi qu l 3 thng).

Hai qu u trong qu trnh mang thai

Harry Blackmun quy nh rng cc tiu bang khng c quyn gii hn vic ph
thai trong vng su thng u c a thai k . V th cc thai ph c th ph thai trong
vng hai qu u khi mang thai v bt c l do g m ngi cho l ng. Khng
c s phn bi t no gia vi c mang thai ngoi mun, ph thai v la ch n gi i
tnh, mang thai trong iu kin thun li hay do b cng hip.

Ba thng cui ca thai k

Trong ba thng cui ca thai k, cc tiu bang c quyn, d khng bt buc, ch

cho php ph thai i vi nhng trng hp m sc khe ngi m b e da.

V th ngh quy t Roe v.Wade khng c m m t tiu bang cho php ph thai
khng gii hn trong sut chn thng ca thai k nu ti u bang mu n th .
 Tiu bang Nevada v vic ph thai theo yu cu

Cng ging nh nhiu tiu bang khc, tiu bang Nevada cng chn cch ng n
c m vic ph thai trong ba thng cui ca thai k v ch cho php ph thai nu vi c
mang thai e d a tnh mng hoc lm suy yu trm trng sc khe th cht hoc
tinh thn ca ng i mang thai.

Nhng trn thc t , s ng n c m ni trn ch l trn danh ngha

V th, Ta n Ti cao nh ngha t sc khe m t cch r ng h n trong

ngh quy t i km v i Doe v. Bolton, n m 1973 rng lut php hin hnh t i tt c
cc tiu bang (tr bang Missouri v Pennsylvania) u cho php thc hin vic ph
thai theo yu cu v i b t k nh hay mc ch no.

nh ngha t Sc Khe

Ta n ti Bolton quy nh rng t sc khe phi c hiu theo ngha rng

nht trong ng cnh y khoa v phi c xc nh da trn tt c nhng yu t c
lin quan n hnh phc ca ngi ph n nh th cht, tnh cm, tm l, nn tng
gia nh v tui. T t c nhng y u t ny u lin quan n sc kh e.

Qui nh ca ta n trn v vn sc khe c nhng tc dng thc t trong vn

hp php ha vic ph thai trong sut thi gian trc khi thai nhi ra i, vi iu
kin thai ph thuyt phc bc s ca mnh rng c cn ph thai bo v sc khe
tinh th n ca bn thn.

y ban T php Thng ngh vin

Nh v y, y ban T php Th ng ngh vin kt lun rng Ngy nay, khng mt

ro cn lut php no ng k no t i Hoa K c th cn tr ph n ph thai v b t
c l do g trong bt k giai on no ca qu trnh mang thai.

iu ny i ngc vi s dy d C c t ban u trong sch Didache (cn

c gi l S Dy d ca Mi hai S ) khi ni n nhng k st h i tr em, hay
cn g i l nhng k git hi hnh nh ca c Cha Tri t trong bng m.

8. Xin hy gip ti, ti ang mang thai. Ti c nn i ph thai khng?

Ti va mi pht hin ra l mnh c thai. Ti cha kt hn. Ti nn lm g y?

Nhng s th t
 Ti Hoa K h n mt triu thi u nin s mang thai trong n m nay. Nu tnh trung
bnh th c khong 3.000 thiu nin mang thai m i ngy. Trong chn thiu nin n
th c mt em s mang thai trong n m nay. Gn 50% trong s cc em mang thai ni
trn s i ph thai.

Khng c gi i php n gi n

Khng c gi i php n gi n cho vi c mang thai ngoi c a thi u nin. Nhng

gi i php c th gy ra ni au, v s bun kh to ln. S c ng i b tn
th ng.

Ngi t vn nn ni g?

1. D bn gy ra mt sai lm nhng iu khng c ngha l bn nn tip tc

gy ra nhng sai lm khc.

2. Ph thai khng phi l cch gii quyt duy nht. Vic ph thai dng nh gip
bn gii quyt nhiu vn trc mt, chng hn nh s bi ri nht thi, nhng n
s khng gii quyt tt c mi vic. c Cha Tri ght vic ph thai.

Nhiu thiu nin nhn thc c vic ph thai l ly i s sng ca mt a tr

ngy th . Xt cho cng, a tr khng h c li g trong vic m chng mang thai.
Git hi mt a tr ngy th ch v m a tr la chn sai lm th li l
mt quyt nh cn sai lm h n na.

Hy c Thi Thin 139 khng nh iu m Kinh Thnh dy r rng r ng

c Cha Tri l ng to dng ra con ngi ngay t trc khi h cho i.

V chnh Cha nn nn tm thn ti, dt thnh ti trong lng m ti.

Ti cm t Cha, v ti c dng nn cch ng s l lng.

Cng vic Cha tht l lng, lng ti bit r lm.

Khi ti c dng nn trong n i kn,

Chu nn nn cch xo ti n i thp ca t,

Th cc x ng ct ti khng giu c Cha.

Mt Cha thy th cht v hnh ca ti;

S cc ngy nh cho ti,

 bin vo s Cha trc khi c mt ngy trong cc ngy y.
Thi 139:13-16

Khng ph thai

Nu bn c ng quyt khng ph thai, hy tin chc rng mnh lm ng v

cng hy tin chc rng c Cha Tri c mt ch ng trnh tt lnh dnh cho bn v
con ca bn. B t c ai cho rng bn ngu ngc khi khng chu ph thai u sai l m.
Khng m t ca ph thai no l i khng gy ra nhng tn th ng v m t tinh th n
cho ng i mang thai.

Bn c nn gi con ca mnh khng?

Bn ch nn a ra quyt nh khi b n cn nh c quy t nh c nhn c a

mnh. Theo , b n hy quy t nh u l i u t t nh t cho cho con ca mnh.

Hy nh rng c Cha Tri yu thng bn v a con cha cho i ca

bn

c Cha Tri quan tm n bn v a con trong bng bn. Hy th c Thi

34:17-22.

Ngi cng bnh ku cu, c Gi-h-va bn nghe,

V gii cu ngi khi cc s gian trun.

c Gi-h-va gn nhng ngi c lng au th ng,

V cu k no c tm hn thng hi...

Ngi gi ht thy x ng ct ngi,

Chng mt ci no b gy.

9. Cn nhng a tr b d t t th sao?

Li u c t t h n nhi u n u nhng a tr d d ng hay khuy t t t khng c

sinh ra?

Hi chng Down
 Hi chng Down, trc y c ngi ta bit n vi tn gi Mongoloidism, l
h i chng gy ra tnh trng chm pht trin tr no nghim trng. y l m t l do
khi n nhi u tr em b gi t tr c khi cho i.

Mt vi ngi, l nhng ng i ni rng h ang nhn vn t gc nhn ca

ngi m, tranh lun rng vic ph thai phi tr thnh mt s la chn i vi nhng
b m khng mun ch m sc nhng a con d tt nh trn. Mt vi ngi, l
nhng ng i cho rng h ang nhn vn theo quan im ca a con d tt,
tranh lun rng th ngi m khng sinh chng ra cn h n chng sng mt cuc
i nng n vi nhng khuyt tt v tinh thn hay th cht.

Cu tr li t quan im ng h s sng

Nu mt thai nhi hon ton l mt con ngi th vic cho php git b nhng thai
nhi d tt theo ci nhn o c cng khng khc g vi vic git b nhng ngi
khuyt tt cho i.

V th, vn y khng phi l vic a tr b khuy t tt ra i hay cha

m vn l s sng ca nhng con ngi khuy t tt c cn c bo v
ngang b ng v i s sng ca nhng con ngi lnh mnh hay khng.

Ti kinh nghim mt ch c ch n, l s khuyt tt v s bt hnh khng nht

thit lc no cng tn ti cng vi nhau C. Everett Koop, nguyn B Trng B Y T
M, ngi tng lm vic vi cc tr s sinh d dng nng vi t cch bc s phu
thut nhi khoa ti bnh vin nhi Philadelphia.

Everett Koop cng vit rng: Mt vi tr em bt hnh nht trn th gian m ti

bit c tt c nhng kh n ng v th ch t v tr c, nhng mt khc, mt s tr nh
hnh phc nht chu ng nhng gnh nng m ngay chnh ti cng thy kh c
th chu c. Bn phn ca chng ta trong nhng trng hp nh th l phi tm
ra nhng cch gii quyt khc cho nhng vn m bnh nhn ca chng ta ang
i din. Ti khng xem vic git b cc em l mt cch gii quyt c th chp nhn
c. Vi nhng k thut v s sng to ca mnh, chng ta ch mi mc khi u
trong gio dc v t chc nhng hot ng trong thi gian rnh ri dnh cho cc em
nh. V ai bit c h nh phc l th no trong m t c a m t ng i khc?
 Git ngi khng th c bi n minh l mt hnh ng ng n d n c gip
chng ta nh bt mt gnh nng kh ng khi p.

LI YU CU KHN THIT T BA NGI KHUYT TT

Thnh ph Trowbridge, H t Kent

Ngy 8, thng 12, n m 1962

Knh tha qu v,

Chng ti l nhng ngi khuyt tt v nhiu nguyn nhn khc nhau ch khng
phi do hu qu ca thuc Thalidomine. Ng i th nh t trong chng ti b li t c
hai cnh tay v bn tay; ngi th hai b lit c hai chn, cn ngi th ba th khng
th c ng c hai tay v hai chn.

Chng ti tht may mn... v c cho sng v chng ti tht s mun ni

ln rng chng ti rt bit n nhng ng i khng git b chng ti nh nhng
k tn tt v dng.

Ti trng Debarue dnh cho nhng ng i b li t c , mt trong nhng trng

thu c Hi p h i Li t c Quc gia, chng ti tm thy gi tr ca cuc sng v hnh
phc. Gi y, chng ti c th i din vi t ng lai bng s t tin. Mc d chng
ti b khuy t tt nhng cuc sng vn cn nhiu iu u i cho chng ti. Chng
ti ang th t s kh c kho i v khao kht, n u nh ch l theo ngha n d ,
v n ti t ng lai.

Qua bc th ny, chng ti hy vng s mang n s an i v hy vng cho ph

huynh ca nhng em b khuyt tt do hu qu ca thuc Thalidomide v ng thi
ln n nhng ngi c d nh git hi ngay c mt a tr khng tay chn.

Knh th

Elaine Duckett

Glynn Verdon

Caryl Hodges

Mt li yu cu khn thit t ba ngi khuyt tt

 Bc th trn y xut hin trong t bo Daily Telegraph ca thnh ph Lun n
vo ngy 8 thng 12 n m 1962, trong thi im nhng t bo Chu u ang tranh
lun v vic ph thai nh l ph ng php hiu qu trnh sinh ra nhng a tr
khuyt tt t trong bo thai do ngi m dng thuc an thn Thalidomide trong thai
k. Loi thuc an thn ny c s dng b i nhng ngi ph n u Chu trong
nhng thp nin 50, 60 khi n cho nhng a tr ra i b ct tay hoc chn hoc
c chn tay d dng. FDA (Cc qun l thc phm v dc phm) cha bao gi chp
thun vic bn thuc Thalidomide ti M. Loi thuc ny cng b thu hi ti Chu
u.

Chng ta c th tha nhn rng khng c mi t ng quan tiu cc no gia

hnh phc v s tn tt.

Trong s 200 ca t t lin tip ti nh xc Baltimore, th khng c nn nhn no

b khuy t t t bm sinh. Bc s qu c Hellegers

Hng i y tai h a

Ph i ch ng mt x hi cho php ngi ta tc i quyn c sng ca nhng

a tr cha cho i, ch v chng c mt s d tt trn c th hay tr c, mt ngy
no c th tr thnh mt x hi c ng i x t ng t i v i nhng ng i
c sinh ra v i nhng khuy t t t v th ch t v tinh th n?

Em b Doe

Vo n m 1982, em b Doe, mt em b s sinh bang Indiana ra i vi hi

chng Down v tt nt t sng c th cha tr c, c ta n cho php git i
theo li ngh ca cha m em. H yu cu bc s ch m sc em khng cho em
n v ung.

Quyt nh ca hai v ph huynh ny c ta n Indiana tn thnh. Nu em b

Doe khng b chm pht trin th cha m ca em yu c u ti n hnh vi c gii
phu cn thit cha tr tt nt t sng cho em v b nh ny c th cha tr c.

Tt nt t sng khng git cht em b Doe. Cha m ca Doe kh c t em

ch v em mc hi chng Down.

Mt cng dn m c hi chng Down

 Lc em b Doe qua i, nh bo George Will vit v Jonathan con trai ca
mnh, mt cng dn m c hi chng Down:

Khi nh bnh lun c mt mi quan tm c nhn mt cch trc tip v mt vn

no th iu buc anh ta phi ni ra. Mt vi ngi bn rt thn ca ti l
nhng cng dn m c hi chng Down. (Gi l cng dn n u nhng tr em mc
hi chng Down thot khi vic b git b trong bnh vin.)

Jonathan Will, 10 tui, hc lp 4 v l fan hm m i bng chy Orioles, m c

h i chng Down. B khng au kh v hi chng Down. B khng au kh v bt
c iu g c, ngo i tr s lo l ng cho vi c b t u khng sun s c a i Orioles.
D u s ng vui v , nhng b gp kh nhiu nan trong vi c tip c n vi x hi,
chng hn nh vic n nhn nhng quyn li, cha k n thi thi u cm
thng c a ng i khc. B c th v t qua c c nh ng c a mnh n u nh
khng c nhng ngi nh cha m ca b Doe v nhng ta n nh ta n t i bang
Indiana - nhng k m qua nhng hnh ng c a h xc nh n m t nguyn t c l
nhng tr nh b Doe khng hon ton l mt con ngi. Da trn b ng chng
, nhng cng dn ca hi chng Down ch ng h c c i u g v con ngi t
nhng ngi chu trch nhim v ci cht ca b Doe.

NUI D Y CON CI

Nhng nguyn t c C c chung

1. Li dnh cho ngi lm cha

Hi cc ngi lm cha, ch chc cho con ci mnh gin d, hy dng s sa

pht khuyn bo ca Cha m nui nng chng n. Eph 6:4

Hi k lm cha, ch h chc gin con ci mnh, e chng n ng lng ch ng.

Co 3:21

Chng c a con no thch mt ngi cha c on.

2. Li dnh cho ngi lm m

Ta cng nh n c tin thnh tht ca con, l c tin trc trong L-t,

b ngoi con, v trong -nt, m con, ta chc rng nay cng trong con
na. IITi 1:5
 Mn qu qu gi nht m cc cha m hay ng b c th li cho con chu
mnh chnh l g ng mu v c tin thnh tht ca h n i c Cha
Tr i.

3. Li dnh cho ngi lm con

Hi k lm con ci, hy vng phc cha m mnh trong Cha, v iu l

phi lm. Hy tn knh cha m ng i....hu cho ng i c phc v sng
lu trn t.Eph 6:1-3

Con khn ngoan nghe s khuyn dy ca cha; Song k nho bng khng
khng nghe li qu trch. Ch 13:1

NU MT A TR SNG VI...

Nu mt a tr sng vi s ph bnh,

N s hc cch ln n ngi khc.

Nu mt a tr sng vi s th ch,

N s hc cch nh nhau.

Nu mt a tr sng vi ni s,

N s hc tr nn e s .

Nu mt a tr sng vi lng th ng hi,

N h c c m gic xt xa cho thn ph n mnh.

Nu mt a tr sng vi lng k,

N s hc v m c c m t i l i.

Nu mt a tr sng vi s khch l,

N s hc c lng t tin.

Nu mt a tr sng vi lng khoan dung,

N s hc c tnh nhn ni.

Nu mt a tr sng vi s ngi khen,

N s hc cch khen ngi ngi khc.

 Nu mt a tr sng vi s chp nhn,

N s hc c cch yu th ng.

Nu mt a tr sng vi s tn thnh,

N s hc c cch yu qu bn thn mnh.

Nu mt a tr sng vi s tha nhn,

N s hc cch sng c mc ch.

Nu mt a tr sng vi s cng bng,

N s h c bit cng l c ngha l g.

Nu mt a tr sng vi s ngay th ng,

N s h c bi t u l chn l.

Nu mt a tr c sng vi s chn th t,

N s hc cch tin tng vo bn thn mnh v nhng ngi xung quanh.

Nu mt a tr sng vi tnh yu th ng,

N s hc bit rng th gii ny l mt n i c tr tuyt vi.

(Khng r tc gi )

Nhng ch n la v m t o c

H ng ngy, cha m u ghi i m v nhng quy t nh o c trong chnh

b i c nh gia nh c a mnh:

Vi c b t n t trng h c: chng ta c nn b o con ci mnh p tr l i theo

i u m chng nh n? Chng ta c nn bo co chuy n b t n t v i nh tr ng
hay khng nn lm g c ?

Gia nh n i-ngo i: Chng ta s ni v i gia nh n i ngo i hai bn th no v

vi c chng ta ch mu n c k ngh v i con ci mnh m thi? Chng ta c tn nh n
khi lm v y khng? Chng ta c c n thm th i gian ring t v i gia nh mnh hay
khng? Cho d chng ta quy t nh th no ch ng na, th d ng nh c m t ai
s b g t b ra ngoi.
 La ht vi con ci: N u khng la ht, b n tr s khng bao gi thc d y vo
bu i sng. Nhng li u i u ny c ngha l chng c ng s ht vo nhng a tr
khc? Ti c mu n i u ny x y ra khng?

Tivi, video v Internet: Chng ta c nn cho b n tr xem b t k thng tin

no chng tm th y khng? Chng ta c nn ki m sot vi c truy c p Internet v ci
t nhng mc truy c p cho m i a tr khng? Chng ta c nn d y b n tr
khng c xem nhng hnh nh khng hay trong phim nh, ch ng h n nh b o
lc khng? Chng ta c nn ni v i b n tr khng nn xem nhng b phim khng
lnh m nh c th c chi u nh b n b chng khng?

M T HNH NG V O C

Th ph i t b ti n b c, danh v ng, khoa h c, hay ngay c th gian ny cng

v i m i i u thu c v n cn h n l ph i th c hi n m t hnh ng v o c.
Thomas Jefferson

KHI B M NGH CON KHNG NHN TH Y

Khi b m ngh con khng nhn th y, th con th y bc tranh u tin c a

con c treo trn t l nh v con mu n v thm bc na.

Khi b m ngh con khng nhn th y, th con th y b m cho m t ch

mo hoang n v con hi u r ng c x t t v i ng v t l i u t t.

Khi b m ngh con khng nhn th y, th con th y m n ng lo i

bnh m con thch nh t v con hi u nhng i u nh b l nhng i u
c bi t.

Khi b m ngh con khng nhn th y, th con nghe ti ng b m nguy n

c u v con tin r ng c m t c Cha Tr i con lun c th n tr
chuy n.

Khi b m ngh con khng nhn th y, th con c m nh n c n hn

c a b m khi chc con ng ngon v con c m th y mnh c yu th ng.

Khi b m ngh con khng nhn th y, th con th y nhng gi t n c m t

trong kho m t m v con bi t i khi c nhng i u gy au n, v khc
la chuy n bnh th ng.
 Khi b m ngh con khng nhn th y, th con th y b m gip m t
ng i ngho kh v con c h c bi t v ni m vui c a s ban cho.

Khi b m ngh con khng nhn th y, th con th y b m lun n lc h t

sc v i u khi n con c ng mu n c g ng h t mnh.

Khi b m ngh con khng nhn th y, th con nghe cu c m n m b

m ni v con c ng mu n ni l i c m n v m i i u m con th y, d
b m ngh con khng nhn th y.

(Khng r tc gi )

Khng c danh sch nhng i u nn v khng nn lm

Chng ta c M i i u r n v m i l i d y d o c trong Kinh thnh nh

kim ch nam cho mnh. Tuy nhin, i u khng c ngha r ng chng ta c m t
cu tr l i hon h o cho m i v n n y sinh. C c nhn c th nui d y con
ci theo nhi u cch thc a d ng khc nhau. D ng nh khng c m t danh sch
nhng i u nn v khng nn lm chng ta c th tham kh o m i ngy, m
ch c nhng nguyn t c C c quan tr ng nh: yu th ng; c g ng s ng theo
cch m Cha Gi-xu c th lm hay ng h ; t ng c u nguy n trong nhng
lc kh kh n c ng nh lc vui s ng.

chnh l nhng nguyn t c m cc b c ph huynh C c, d c ch hay

khng, nn v n d ng trong m i cu c kh ng ho ng gia nh c ng nh nhng nan
b t t n m i ngy.

T t ng c a C.S. Lewis

Nu khng c t t ng o c no ng n ho c tt p h n nhng t
t ng o c khc, s khng c ngha g h t trong vi c a thch o c
v n minh h n o c man r, hay o c C c h n o c c a c Quc
X.

Kho nh kh c b n ni r ng t t ng o c ny tt h n t t ng kia, th
tht ra, bn ang o lng chng bng mt tiu chun no , v ni r ng t
t ng ny th ph h p v i tiu chun h n t t ng kia. C. S. Lewis

3. L I S NG C NHN
 N I DUNG

Trang

GI I THI U

U NG R U

NGHI N MA TU V HT THU C L

C B C

NG THU

THAM D VO NH NG HO T NG HUY N B

HO T NG HUY N B, MA THU T V SA-TAN GIO L G?

PHP PH TH Y TH SAO?

VI C LIN H V I LINH TH SAO?

THU T CHIM TINH V L S T VI

L HALOWEEN

L I D Y C A KINH THNH V HO T NG HUY N B V SIU LINH

N U NG QU

CH C V QU N GIA

T ST C PH I L M T CH N L A CHO C C NHN KHNG?

TH NGUY N V C C NHN

GI I THI U

Cha Gi-xu
 Cha Gi-xu nh n m nh r ng chnh l i d y c a Ngi, ch khng ph i
t ng c a con ng i, ph i l th c o nh gi m t hnh vi. Ch ng h n nh
Cha Gi-xu ni: Cc ng i c nghe l i phn r ng: Hy yu ng i ln c n, v
hy ght k th nghch mnh (Mat 5:43). Tho t nghe, l i d y trn d ng nh l
cu trch d n t Cu c; nhng b n c th tm kh p t Sng th k n Ma-la-
chi m v n khng tm th y l i d y ny. Cha Gi-xu th t ra trch d n l i d y m
c ch p thu n c a cc ra-bi v ni r ng th t ra l i d y c a tn gio truy n
th ng l sai tr t. R i Cha Gi-xu ti p t c ni v vi c a m cn l i cho ng i
khc v v i thm m t d m na. L i d y v o c c a Cha Gi-xu, ch ng
nhng khng h b b bu c b i th i i c a Ngi nh m t s ng i nh n xt m
hon ton v t trn n.

Phao-l v I C-rinh-t

Tn c khng yn l ng v nhng v n o c nhng c v s l i d y v

v n ny. H u nh t t c cc th tn c a Phao-l u b t u v i m t ph n
gi ng d y v gio l, r i chuy n sang nhng l i d y thc t v cc v n o
c.

Hy xem th th tn u m Phao-l vi t cho m t nhm tn tn hu t i thnh

C-rinh-t, m t thnh ph tiu bi u cho tnh tr ng v o c. Trong I C-rinh-t,
Phao-l a ra l i d y v nhng v n o c c p bch ang lm nh h ng
x u n h i thnh nh:

C th no ch p nh n vi c m t ng i ng v i m k c a mnh khng? 5:1-13

M t C c nhn c th ki n m t anh em tn hu ra to khng? 6:1-8

C c nhn c t do ph i khng? V y, ch ng ph i h c ng c t do
quan h tnh d c b t chnh? 6:12-20

C ph i C c nhn c c t do k t hn, ly hn, ti hn sau khi ly hn, tm

cch ly hn n u k t hn v i m t ng i cha tin, ti hn sau khi go v /ch ng?
7:1-40

n n cng th n t ng c sai khng? 8:1-13

Nguyn t c chung
 M i hnh ng c nhn c a chng ta u c nhng tc ng nh t nh n
x h i. Khi ni n vi c cn nh c l i s ng c nhn c a chng ta v nh h ng c a
l i s ng i v i nhng C c nhn khc, m t trong nhng nguyn t c quan
tr ng nh t c a Kinh thnh m chng ta c n p d ng cho chnh mnh l chng ta
khng nn gy c v p ph m cho cc anh ch em cng ni m tin. Xem ICo 8:11-13.

U NG R U

M t s th ng k c b n

Li u nhng C c nhn l nhng ng i theo tr ng phi, Kinh thnh k t t i

vi c say sa, ch khng k t t i vi c u ng r u, c thay i quan i m v ni
r ng con ng i s s ng t t p h n n u h hon ton khng u ng r u khi
bi t nhng s li u sau?

R u l ch t gy nghi n hng u M .

R u l nguyn nhn th ba d n n t vong.

50-60% con ci c a nhng ng i nghi n r u c ng s nghi n r u.

76% con ci c a nhng ng i hon ton king r u c ng s tr nn hon

ton king r u.

50% nhng k st nhn c lin quan n r u.

33% cc tr ng h p t st c lin quan n r u.

60% tr ng h p l m d ng tr em c lin quan n r u.

50% cc tr ng h p tai n n giao thng d n n t vong c lin quan n

r u.

C t s binh lnh M t tr n trong cu c chi n t i Vi t Nam h n s ng i ch t

v r u m i n m.

R u l nguyn nhn gy t vong hng u tu i thi u nin.

Nhng chi ph cho nhng v n lin quan t i r u cao g p b n l n ti n thu

t r u.

M i 20 ng i th c 1 ng i nghi n r u tu i v thnh nin.

 S ng i nghi n r u ng g p 10 l n s ng i nghi n ma tu.

Theo chuyn gia dinh d ng t i Harvard, Jean Mayer, s ng c c dng

chng c t r u c th dng cung c p thc n cho 20 tri u ng i ang i
m i n m.

Theo Phng Dch v Sc kh e v Con ng i (Health and Human Services

Department) c a Vi n Qu c Gia Hoa K v vi c L m d ng R u v Tc h i
c a R u (National Institute on Alcohol Abuse and Alcoholism) th t ng chi ph
h ng n m lin quan n r u l $68.617.579.000.

S say sa

Kinh thnh ch ng l i nhng ng i say sa.

Xem nh nhng i u x u xa c a vi c say sa

M t s C c nhn, nhng ng i hon ton king r u v i nh n thc vng

ch c c m th y r ng m t s anh em C c, nhng ng i khng hon ton king
r u c th cha lu tm n nhng l i c nh bo m nh m khng cht h
nghi trong Kinh thnh i v i vi c say sa.

N- say r u sau c n n c l t: Sa 9:21

Nhng l i c nh bo t Chm ngn: Ch 23:19-21

Tin tri -sai th ng ln ti ng ch ng i vi c say sa: Es 5:11,12 22:12,13

24:9-12 28:1 56:10-12. Song nhng k y c ng chong vng v r u, xiu t

v cc th r u m nh, th y t l v ng tin tri u chong vng v

r u m nh, b r u nu t i, nhn cc th r u m nh m xong ba, xem
s hi n th y th c t ngha sai, x ki n th v p ng (Es 28:7).

Phao-l vi t: Hy b c i cch h n hoi nh gi a ban ngy. Ch n p

mnh vo s qu v say s a Ro 13:13.

Th t ng bu n khi nh n th y r ng m t s nhng l i c nh bo trn khng

nh m trc ti p vo nhng ng i khng tin knh Cha, m nh m vo nhng con
ci c a Cha ang s ng trong tnh tr ng say sa. M t s C c nhn t i thnh
C-rinh-t th m ch cn tr nn say xn khi d Ti c thnh, ICo 11:21 Eph 5:18 ITe 5:6-8
ITi 3:2,3 Tit 1:7-8 IPhi 1:13 4:2
 T t c cc C c nhn c nn king r u hon ton khng?

M t s C c nhn king r u hon ton ch v h cha bao gi thch u ng

r u.

Nhng C c nhn khc king r u hon ton v c s tin ch c m nh m v

v n ny v c m th y r ng lm nh th l ng n i v i h .

M t s C c nhn i xa n mc ni r ng m i C c nhn ph i king

r u hon ton.

M t s C c nhn tin r ng u ng r u n i cng c ng l m t l i chng

khng hay.

M t s C c nhn c ng bi t r ng, i v i h , vi c u ng r u x giao c

th d n h n ch nghi n r u. Nhng ng i king r u hon ton c ng tin
nh v y.

ng ln n anh em C c

Ng i khng hon ton king c r u khng nn xt on anh em mnh l

ng i hon ton king r u.

Ng i n ch khinh d k khng n v ng i khng n ch xt on k n,

v c Cha Tr i ti p l y ng i. Ro 14:3.

Nhng nguyn t c c a Kinh thnh ch d n chng ta i u g y?

1. Tin ch c

Ai n y hy tin ch c tr mnh. Ro 14:5.

2. S ng cho c Cha Tri v c m t Ngi d b n c hon ton king ru

hay khng.

K n l n v Cha, v h t n c Cha Tr i; k ch ng n c ng ch ng n
v Cha, h c ng t n c Cha Tr i. Ro 14:6

Kinh thnh v r u

Th t d dng cho th y r ng Kinh thnh ch ng l i vi c say sa, nhng l

cha ph i l bc tranh ton c nh.

1. M t mn qu t c Cha Tri
 B n thn r u khng c g sai. Th t v y, r u l m t mn qu t c Cha
Tr i. Tc gi Thi thin ni: R u nho l v t khi n hng ch loi ng i. Thi 104:15

L i d y r rng c a Kinh thnh y l r u l mn qu t c Cha Tr i. i u

ny khng c ngha l m i ng i c th tho i mi u ng r u. V v y, th t v
ngha khi bo cha cho vi c u ng r u b ng cch ni r ng Cha Gi-xu ha
n c thnh r u t i Ca-na, Gi 2:1-11 ho c v Phao-l b o Ti-m-th u ng t r u
cho sc kh e v v v y chng ta nn u ng r u.

2. Cha Gi-xu khng hon ton king ru

R rng Cha Gi-xu khng hon ton king r u v Ngi b vu co l k say

sa: V Gi ng n, khng n, khng u ng, ng i ta ni r ng: Gi ng b qu
m. Con ng i n, hay n hay u ng, th h ni r ng: Ka, l ng i ham m n
u ng, b n b v i ng i thu thu cng k x u n t. Song, s khn ngoan c
xng l ph i, b i nhng vi c lm c a s y. Mat 11:18-19

Nhng vi c Cha Gi-xu khng hon ton king r u khng ng ngha v i

vi c t t c chng ta ph i u ng r u. T cu Kinh thnh trn, r rng l m t s
ng i gi ng nh Gi ng Bp-tt nh n th y r ng vi c h king r u l i u hon
ton ng n.

King r u hay khng

KING R U HON TON HAY U NG CHNG MC?

King r u hon ton th d dng h n vi c u ng chng mc ng cch.

Augustine thnh Hippo

S KING R U V LNG NHN H U

King r u m khng c lng nhn h u l v ch. Gildas

TN THANH GIO V VI C KING R U

Nhng tn thanh gio ngy xa hon ton khc bi t v i nhng ng i

mang tn g i ngy nay. Trong qu kh, h l nhng tr thc tr trung, h m h
v ti n b , r t th i trang v hi n i v khng hon ton king r u. C.S. Lewis

VI C KING R U V S THNH KHI T

 B n thn vi c king r u khng ph i l s thnh khi t, nhng n u th n tr ng
th vi c king r u s gip chng ta tr nn thnh khi t. Richard Rolle

M T L P LU N SAI TR T

M t C c nhn c th th y vi c t b m t s i u (nh hn nhn, tht, bia,

phim nh) v nhng l do c bi t l h p l; nhng chnh th i i m ng i b t
u ni r ng l nhng i u x u xa t trong b n ch t hay xem th ng nhng
ng i khng t b nhng i u , ng i ny r sang m t con ng sai
tr t. C.S. Lewis

M T L P LU N SAI TR T KHC

N u b n ni r ng khng nn c r u v s c nhng k say sa; th b n

c ng nn dng l p lu n ni r ng khng nn c thp v s c nhng k st
nhn; khng nn c m v s c tr m c p; khng nn c nh sng v s c k
ch i m v khng nn c ph n v s c ngo i tnh. John Chrysostom

NH N LNH V I LNG C M T

V , m i v t c Cha Tr i d ng nn u l t t lnh c , khng m t v t chi

ng b , mi n l mnh c m n m n l y th c; v nh l i c Cha Tr i v l i
c u nguy n m v t c nn thnh. ITi 4:4-5

Nhng l i c nh bo v vi c tr nn say sa

R U KHI N NG I TA NH O BNG

R u khi n ng i ta nh o bng, u ng say lm cho h n ho. Ch 20:1

NHN NG R U

ng nhn r u khi n th m; lc n lng lnh trong ly. V ch y ra ng t

l m. Cu i cng n c n nh r n, chch nh r n c. Ch 23:31-32

NG SAY R U

ng say r u v r u xui cho lung tu ng, nh ng ph i y d y c Thnh

Linh. Eph 5:18

CA SAU C A MA QU
 S say sa l ca sau c a ma qu d n n h a ng c v nhng i u thu c v
n i . V ng i m t l n m t l tr mnh v r u s s n sng b ma qu b t
m t v b t k i u g. C.H. Spurgeon

B N KHNG C N PH I KING R U HON TON CH NG I VI C

NGHI N R U

Linh h n ti s khng ngng r i l n u bi t c s ch t v s hu di t b i

chnh con qu ! D khng ph i l ng i hon ton king r u, ti ght vi c
nghi n r u nh b t k ai khc, v ang gp ph n gi i cu nhi u linh h n t i
nghi p kh i s am m hi m c ny. Chng ta tin r ng nghi n r u l m t t i c
gh t m v l m t t i l i kinh khi p. Chng ta ang s ng sng chi n u ch ng
l i t i l i ny. C bi t bao ngn ng i b gi t h i h ng n m b i con qu ng
nguy n r a c a s say sa ny! C.H. Spurgeon

L I KHUYN C A M T NG I CHA TIN

Nghi n r u l hnh ng t st nh t th i: ni m h nh phc m n mang l i

ch mang tnh tiu cc, l s ch m dt t m th i c a n i kh au. Bertrand Russell

M T CON TH

Khi r u trong tay b n, b n l m t con ng i nhng khi r u trong u,

b n s tr thnh m t con th. Thomas Adam

S ng v ch t cho Cha

Khng c l do g C c nhn tranh ci v i nhau n u h c nhng k t

lu n khc nhau v v n ny. V chng ta bi t r ng, ch ng c ng i no trong
chng ta v chnh mnh m s ng, c ng ch ng c ng i no trong chng ta v chnh
mnh m ch t; v n u chng ta s ng, l s ng cho Cha, v n u chng ta ch t, l
ch t cho Cha. V y, nn chng ta ho c s ng ho c ch t, u thu c v Cha c . Ro
14:7

NGHI N MA TU V HT THU C L

Nghi n ma tu

Ma tu th ng s n c m t s n i nh ti c khiu v v v tr ng, v v y, C
c nhn nn trnh n nhng n i ny.
 Ma ty v T chc Y t Th gi i (WHO)

H s c a WHO li t k ra n m h u qu chnh y u c a vi c nghi n ma tu:

Nhng t n th t v kinh t nh h ng n ng i s d ng ma tu,

nhng ng i c quan h v i ng i , v chnh c ng ng c a ng i
.

Lm gi m gi tr c a cc m i quan h gia nh, khi n ng i dng ma tu

th t b i trong vai tr lm cha/m hay ch ng/v .

Lm t ng kh n ng dnh lu n hnh vi ph m php ( c c thu

nh p cho vi c nghi n ng p), tai n n giao thng, tai n n lao ng, bun
bn ma tu v ph m t i khi b nh h ng c a ma tu.

Lm gia t ng nhu c u v dch v x h i, y t , h tr php l

B n b v nhng ng i quen c ng s b li ko s d ng ma tu

Nhng v n sc kho n y sinh gia vng nhng ng i s d ng ma tu:

B th ng tch khi li xe hay lm nhng vi c khc trong khi ang say ma

ty

B nhi m nhng b nh nh vim gan siu vi, nhi m trng huy t do dng
chung ng chch.

T vong (v tnh hay c ) do s d ng qu li u hay s d ng h n h p

nhi u lo i ma ty.

B nh t t do khng gi gn v sinh c nhn.

Suy dinh d ng, thi u ch t dinh d ng

B lo n tm th n do nhi m c (c th do ch m t li u thu c gy ra)

T n th ng m (c ng x y ra trong bo thai n u thai ph dng nhi u

r u, thu c l, v.v.)

Ht thu c

Trn c s vi c ht thu c v l m d ng ma ty s d n n nghi n ng p v c

h i cho sc kho c a chng ta, d ng nh khng m t C c nhn no s mu n
tham gia vo nhng ho t ng ny.
 Phao-l nh c chng ta nh r ng thn th c a chng ta l n th c a
Thnh Linh c Cha Tr i, l ng ng trong chng ta v l ng m chng ta
ti p nh n t c Cha Tr i, ICo 6:19. Anh em c ng khng cn thu c v chnh
mnh n a, v anh em c mua b ng gi r t cao. V y, hy dng thn th anh
em m tn vinh c Cha Tr i. ICo 6:20.

Nhi u ng i nghi n thu c l tr c khi tr thnh C c nhn. M t s ng i

ht thu c l b i thi quen ny khi tr thnh C c nhn, nhng khng ph i
t t c u c th b c thi quen ny. Cc C c nhn khng ht thu c
khng nn ln n nhng ng i ht thu c. Chnh nhng ng i ht thu c l
th ng l nhng ng i u tin ni r ng ph i chi mnh khng t p ht thu c t
lc u.

C B C

nh ngha c b c

C b c c nh ngha l m o hi m nhng g thu c v b n l y nhng

i u c a ng i khc m khng c n trao i b t k m t dch v hay hng ha
no.

Nhng hnh thc c b c

Th bi

Sc s c

nh c da trn b u c

Mua v nh c nga

nh c trong cu c ua nga

My gi t xng (nh bi)

C da trn nhng s ki n th thao

Nhi u hnh thc c th thao khc nhau

Tr ch i c b c bingo
 Mua v s trong nhng cu c x s

C c c trong nhng ho t ng gi i tr

X s

Li u lnh v c b c

C m t s khc bi t l n gia vi c c b c v nhng m o hi m m chng ta

ch p nh n m i ngy.

C b c khc ch n t o ra nhng m o hi m khng c n thi t c th nh

h ng n c a c i c a m t ng i. Vi c t o ra nhng m o hi m ny lm suy y u
v c th ph h ng nhng ph m h nh c a C c nhn nh lm vi c hi u qu ,
ti t ki m v ao c t c nhng i u m m t ng i ng c h ng. C
b c l t i l i v n bao g m c mu n t m t i u no m khng ph i tr
gi.

Nhng nguyn t c Kinh thnh v c b c

1. Chc v qu n gia

c Cha Tr i t o dng nn tri t v mun v t trn t, Thi 24:1

C c nhn ph i l nhng ng i qu n gia t n t y i v i cc n t

c a c Cha Tr i, xem IPhi 4:10

Cha Gi-xu d y r ng chng ta s ph i t ng trnh v chc v qu n gia

c a mnh, Lu 16:1-2

Phao-l d y r ng chng ta nn l nhng qu n gia trung tn, ICo 4:2

i u ny tri ng c hon ton v i vi c tiu xi hoang ph v s d ng nhng

i u m c Cha Tr i giao ph cho chng ta cho vi c c b c.

2. Cng vi c

Phao-l d y r ng nhng ng i khng lm vi c th khng nn n, ITe 3:10.

Tri t l s ng t c i u g m khng ph i tr gi vi ph m nguyn t c lm
vi c m c Cha Tr i a ra.

3. Tr nn n l
 C b c th ng a n s nghi n ng p v d ng nh khng th thot kh i
n. ch ng tr i u ny, s Phao-l p d ng cho mnh nguyn t c k
lu t b n thn, ICo 9:27.

4. Lng tham

ng c c a vi c bi b c th ng l m t d ng c a s tham lam. Xem Eph 5:5

Ch 1:19 21:25,26 23:4 30:8-9.

5. Nguy c c a ch ngha v t ch t

Ch ngha v t ch t l c i m c a x h i chng ta ngy nay v qu d dng

C c nhn b m c b y b i m t trong s nhi u hnh thc c a n. V v y, c
nhi u l i c nh bo m nh m trong Kinh thnh ch ng l i ch ngha v t ch t v
hm l i trong cu c s ng. Xem Mat 19:23-24 ITi 6:5-11.

V y hy lm ch t cc chi th c a anh em n i h gi i, t c l t dm, u ,

tnh d c, ham mu n x u xa, tham lam, tham lam ch ng khc g th hnh t ng.
Co 3:5

V sao vi c tham gia vo b t c hnh thc c b c no l i c ng u c h i?

Vi c b t u tham gia vo b t k hnh thc c b c no u ch ng em l i l i

ch g. Tri l i, n c th r t nguy hi m v n khi n cho ng i d n d n say m n.
M t ng i nghi n c b c b t u thi quen c a mnh t vi v c nh v
d ng nh v h i.

Mua v s v m t m c ch thi n nguy n

M i ng i trong v n phng c yu c u mua m t v s v m c ch thi n

nguy n v gi i nh t dnh cho ng i may m n th ng cu c s l m t chi c xe h i
m i toanh.

Lc ny, C c nhn nn lm g? N u t ch i mua v s , C c nhn s b

xem l keo ki t v khng mu n ng h vi c thi n nguy n. N u l v m c ch
thi n nguy n v ng c ng h , C c nhn nn mua t m v s , nhng
khng ghi l i tn v a ch c a mnh. Hnh ng ny s lo i b y u t c b c
trong vi c ng h cho vi c thi n nguy n.

NG THU
 ng thu

Khng c cch i ng c l i Ro 13:6-7: y c ng b i l m anh em n p thu ,

v cc quan quy n l y t c a c Cha Tr i, h ng gi vi c y. Ph i tr cho
m i ng i i u mnh m c: n p thu cho k mnh ph i n p thu . C c
nhn c d y ph i ng thu .

K ton

N u C c nhn thu m t k ton nhanh nh y trong thnh ph l ng i

hi u bi t su v lu t thu , ng i k ton c th s gi m c s ti n thu m
ng i kia ph i n p m khng b g i l tr n thu . C c nhn c th khng vi
ph m lu t l Nh n c nhng ng i ny khng gi theo tinh th n c a Ro 13:6-
7.

y c ng b i l m anh em n p thu , v cc quan quy n l y t c a c

Cha Tr i, h ng gi vi c y. Ph i tr cho m i ng i i u mnh m c; n p thu
cho k mnh ph i n p thu ; ng gp cho k mnh ph i ng gp; s k mnh
ng s ; knh k mnh ng knh

Tr n thu c g sai tr t?

M i ng i u tr n thu , v y t i sao C c nhn khng lm nh v y? i u

ny c ng ch gi ng nh ni m t l i ni d i v h i thi, ng khng? Nhng g g i
l tr n thu c ng ph i g i l n c p.

Chu n mc cao c

Th t d dng C c nhn lm theo nhng chu n mc c a i ny h n l

nhng chu n mc o c cao c , v n da trn cc nguyn t c C c. T t c
chng ta u c m th y n h n v vi c n c p nhng chng ta c th th m
ng ng m ng i xoay x khng ph i tr thu .

C c nhn khng c n c p

K v n hay tr m c p ch tr m c p n a Eph 4:28

Nhng k ni d i c x p chung nhm v i nhng k st nhn

Gian l n khi i n vo t khai thu c ng l ni d i.

 V , chng ta bi t lu t php v n t t lnh cho k dng ra cch chnh ng, v
bi t r rng lu t php khng ph i l p ra cho ng i cng bnh, bn l v nh ng k
tri lu t php, b n ngh ch, v nh ng k khng tin knh, ph m t i, nh ng k gi t
cha m , gi t ng i, v nh ng k t dm, m m nam s c, n c p ng i v ni
d i. ITi 1:8-10

HO T NG HUY N B, MA THU T V SA TAN GIO L G?

C c nhn v thu t huy n b

Vi c C c nhn bi t v ho t ng huy n b c l c n thi t hay khn ngoan

khng? Ni tm g n, l i d y c a Kinh thnh v thu t huy n b l chng ta khng
nn can d cht no vo ho t ng ny.

i v i nhi u C c nhn, khng c n thi t ph i i vo nhng chi ti t phc

t p c a thu t huy n b. N u b n cn do d v vi c tm hi u thu t huy n b, hy
trnh xa nhng thng tin , th m ch ng c nhng trang sch ti p theo c a
ph n ny! Tuy nhin, i v i m t s C c nhn, vi c c th nh n di n m t s
hnh thc ph bi n c a thu t huy n b v n l i u c n thi t gip h v nhng
ng i khc trnh xa chng

Chng ta khng c m chm trong s gian c. Nhng cn nhng i u nh

t vi, b ng c u c v l Halloween th sao? Ch ng ph i nhng i u ny ch l m t
cht th vui v h i sao? C c nhn c nn t ra l ng i ph m v ln
ti ng ch ng l i nhng ho t ng ny khng?

n s v khn ngoan

Chng ta khng c php c tin hay ng ngh ch. Cha Gi-xu phn v i
cc mn hy khn ngoan nh r n v n s nh chim b cu, Mat 10:16.

Ho t ng huy n b l g?

Ch ng ph i m t s C c nhn kch li t ph n i thu t huy n b sao?

M t s thu t huy n b y d y s gian c v b n ph n c a C c nhn l

ng n ch n b t k ai, c bi t l thanh thi u nin, nhng ng i d b nh h ng
v c tin, tham gia vo nhng ho t ng huy n b .
 Thu t huy n b l h th ng ni m tin sai tr t. Nhng ho t ng huy n b g n
nh lun lun c m t ng i lnh o c th m quy n, l ng i th ng tuyn b
r ng mnh c nhng quy n n ng c bi t cng nhng kh n ng v tri thc b
truy n.

Nhi u phi huy n b nh phi Charles Manson, phi Peoples Temple (c a Jim
Jones), phi AUM-Shinrikyo n i k t v i Sa-tan gio cng v i nhng v gi t
ng i hay t st hng lo t.

Thu t huy n b l g?

T ng huy n b c ngha l c gi u kn, che gi u hay i u cha bi t.

Nhng v d v thu t huy n b g m c ma thu t, ngo i gio, php ph thu v
Sa-tan gio.

Hai c i m c a thu t huy n b

a. M i v t c cho l c n ng l ng. Php thu t i u khi n v thay i n ng

l ng qua ch c a m t ng i, hay vi c s d ng cc l nghi v ba ch.

b. Khng c thc t i, l th t hay o c tuy t i. L th t c tm th y qua

kinh nghi m ch quan.

Ma thu t l g?

o thu t v ma thu t

Ma thu t c phn bi t khc v i php o thu t trn sn kh u.

Ma thu t l m t ho t ng c a thu t huy n b. N c m t l m t ngnh

khoa h c gi t o c thi t l p i u khi n mi tr ng c a m t ng i,
giao ti p v i u khi n nhng th lc phi v t ch t hay n ng l ng siu nhin qua
ch c a m t ng i. Nhng th lc ny c g i l

Nhng linh

Hu th linh

Nhng linh quen thu c

Nhng s h ng d n c a linh

Nhng linh gip

 Nhng linh la d i

Nhng linh h m nh

Ma qu

Ma thu t l m t cng c hnh l quan tr ng dng trong:

Th cng t tin

Thuy t duy linh

Ngo i gio

Sa-tan gio

Php ph th y

Ba m

Ph thu

Sa-tan gio l g?

Sa-tan gio l m t tn gio b m t, v n lin k t thnh m t kh i v by t lng

trung thnh th ph ng ma qu c ng nh nhng m c ch c a h n. Qua vi c
th ph ng trc ti p thin s c gian ny, nhng ng i theo Sa-tan gio mong
mu n ginh c quy n lc c a a ng c trn th gian qua nhng l i gi ng d y
v nghi l ma thu t ch n l c.

Ma qu h a ban i u t t nh t nh ng lun p l i b ng i u t h i nh t; h n
h a s cao tr ng nh ng p l i b ng s nh c nh; h n h a ni m vui s ng
nh ng p l i b ng s kh au; h n h a i u ch l i nh ng p l i b ng s m t
mt; h n h a s s ng nh ng p l i b ng s ch t. Nh ng c Cha Tr i ban
cho nh i u Ngi h a; t t c nh ng i u Ngi p tr u c lm b ng vng
rng. Thomas Brooks

PHP PH TH Y TH SAO?

Php ph thu l g?
 Php ph thu l m t ho t ng huy n b nh m n vi c nh hnh m t cch
c thc mi tr ng c a m t ng i qua vi c tri u t p th lc siu nhin b ng n
c m.

Ph thu tm cch khai thc nhng quy n lc ma thu t qua nhi u h th ng tn

gio nh sau:

Thuy t duy linh

Tn gio thin nhin

Nhng tn gio ma thu t k qui

Ho t ng tm linh c a nhng ng i theo phong tro n quy n

Th n tho i

Thuy t th n b

Thuy t phi m th n

Nghi l v s sinh s n

Php ma thu t theo nghi l

a th n gio

Php ph thu hi n t i khng ph i l Sa-tan gio. Php ph thu l m t kha

c nh tm linh khc c a thuy t ngo i gio m i.

Php thu t en v php thu t tr ng

Cc ph thu tuyn b r ng ma thu t l php thu t en dng cho ci c cn

h dng php thu t tr ng, php thu t cho ci thi n.

Cu tr l i c a C c nhn:

Kinh thnh khng phn bi t gia php thu t hay ma thu t en v tr ng.
M i ma thu t u c cng m t ngu n t Sa-tan v m i ma thu t u b c
Cha Tr i ght b .

L i khuyn c a Kinh thnh

 Hy gi ch ng, k o c ai l y tri t h c v l i h khng, theo l i truy n kh u
c a loi ng i, s h c c a th gian, khng theo ng Christ, m b t anh em
ph c ch ng Co 2:8

Nguyn t c quan tr ng hng u

Kinh thnh c nh bo tn hu r ng b t c vi c g ta nh i u c, th ph i
trnh i ITe 5:22. Cu c v Tn c u a ra nhng l i c nh bo m nh m
v vi c trnh nhng vi c lm gian c:

Ch dng khoa bi ton, ch lm thu t s

Le 19:26

V , cc vi c lm c a xc th t th r rng l m th hnh t ng, ph php

Ga 5:19,20

nhi u n i trong Kinh thnh, chng ta h c bi t s on ph t nghim kh c

c a c Cha Tr i i v i b t k vi c g lin quan n ma thu t. Xem Es 47:9 Gie
14:14 27:9 Ma 3:5 Kh 9:21 18:23 21:8 22:15.

S on ph t

Nh ng con th b b t v tin tri gi l k lm php l tr c m t con th,

nh l a d i nh ng ng i nh n d u hi u con th cng th l y hnh t ng
n, c ng b b t v i n n a; c hai u ng s ng b qu ng xu ng h c l a v
dim chy b ng b ng. Kh 19:20

Bi t r Kinh thnh

Nhng cu Kinh thnh hu ch v bi ton, ma thu t v php thu t:

Xu 22:18

Le 19:26,31 20:6,27

Phu 18:10-12

ISa 15:23

IIVua 17:17 23:24

ISu 10:13

Es 2:6 8:19,20 47:12-15

 Exe 13:20-23

Da 2:27,28 5:15-17

Cong 7:41-44 13:7-10 16:16-18

Ga 5:19,20

VI C LIN H V I LINH TH SAO?

Lin h v i linh: ai l ng i pha bn kia?

D ng nh ngy cng c nhi u ng i m t ng i thn mu n tm hi u li u

ng i thn c a h c c bnh yn hay khng. Nhi u ng i mu n tm l i
khuyn nh t nhng ng i thn m t.

Lin h v i linh l g?

Lin h cc linh l n lc lin l c v i m t hu th khng c thn xc. Hu th

c th l m t ng i ch t, m t thin s hay ma qu .

Thuy t thng linh ang ph bi n t i Hoa K . N d y r ng con ng i c th v

nn lin h v i nhng linh h n c a ng i ch t c ch d n.

Nhi u hnh thc khc nhau trong vi c lin h v i linh

Nhng th y ng, nhng k c u vong, nhng nh tm linh h c, t t c u tn

cch giao ti p v i cc linh.

Nhng k c u vong t cho r ng mnh c th giao ti p v i linh h n c a ng i

ch t b ng cch cho php linh h n ni chuy n qua chnh h ho c truy n t l i
thng i p t cc linh.

Nhng bu i g i h n

y l nhng lc m m t nhm ng i g p g nhau lin l c v i linh ng i

ch t l ng i thn c a m t ng i trong nhm.

Th y ng

Th y ng t cho r ng mnh c th lin l c v i cc linh khc na ngoi ng i

ch t, ch ng h n nh thin s, nhng hu th l ho c nhng hu th c g i l
c c tm linh pht tri n.
 H c th lm i u ny b ng cch cho php linh ni chuy n qua chnh mnh.
Ch ng h n nh J.Z. Knight tuyn b l ng i pht ngn cho Ramptha, m t k t
xng l chi n binh 35.000 tu i.

i u ng ch l cc thng i p c a ng i ch t, t cc linh hay t nhng

hu th g i thng i p u khng bao gi khuy n khch ng i nghe tin vo Cha
Gi-xu hay vo l th t c a Kinh thnh!

c Cha Tr i ni g v vi c lin h v i linh?

Phu 18:10-12 c m:

Vi c bi ton

Ma thu t

Lin h v i linh

H i ki n th y ng

H i ki n nhng ng i lin h v i ng i ch t

B ba m

Ch n cc i m bo

B ng c u c th sao?

M c ch chnh c a b ng c u c l lin l c v i cc linh khng c thn xc.

C vi c lin l c v i ng i ch t, hay thu t g i h n v vi c lin l c v i cc linh,

hay thuy t thng linh u b c Cha Tr i ln n. Xem Phu 18:9-12 Le 19:31 20:6 ISa
28:2 IIVua 21:6 Es 8:19 19:3-4.

M t ng i s t t mnh trong ch nguy hi m khi s d ng b ng c u c .

Ng i khng ch ch i tr ch i ny m cn th hi n ni m yu thch trong vi c
lin l c v i cc linh.

N u vi c lin l c c thc hi n, th l b i ma qu , cc c th n hay cc

thin s sa ng, ch khng ph i ng i ch t l ng i s p l i. N u Sa-tan c th
gi m o thnh thin s sng lng (IICo 11:14) th khng c g kh cc thin s sa
ng gi m o thnh ng i ch t.
 Vi c b ng c u c c mua bn nh m t tr ch i khng c ngha r ng y l
m t tr v h i.

Thu t huy n b c g ng lin l c v i cc linh; thuy t thng linh

Nhng linh ny g m c thin s sa ng, ma qu , cc linh h n la kh i xc

hay nhng linh c tin l nhng chi u khng gian khc. Ho t ng ny s
d ng:

B ng c u c

Truy n thng i p qua th y ng

Thi n

S t ng t ng

Ma tu

Vi t ra m t cch v thc

N u c ai b o cc ng i: Hy c u h i ng bng v th y bi, l k ni ru rt
lu lo th hy p r ng: M i dn t c h ch ng nn c u h i c Cha Tr i mnh
sao? H l i v ng i s ng m h i k ch t sao? Hy theo lu t php v l i ch ng!
N u dn ch ng ni nh v y, ch c s ch ng c r ng ng cho n. Es 8:19

THU T CHIM TINH V L S T VI

Thu t chim tinh l g?

Thu t chim tinh khng ch n thu n l m t chuyn m c xem t vi trn bo

v t p ch. Thu t chim tinh l m t ho t ng huy n b c ngu n g c t Ba-by-
ln c i.

Thu t chim tinh l m t tn ng ng cho r ng cc hnh tinh, m t tr i v m t

tr ng l nhng d u hi u bn ngoi v bn trong m i c nhn hay x h i i
theo nh m hi u r v chnh mnh v c nhng s la ch n t t nh t.

Thu t chim tinh cho r ng ngy v n i sinh c a m t ng i x y ra t i m t th i

i m c th . Khi , hnh th c a cc hnh tinh s cho bi t c tnh v v n m nh
c a ng i . Nh chim tinh thi t l p s ch v tr cc hnh tinh b ng cch s
d ng cc cng thc ton h c xc nh v tr c a cc hnh tinh t i th i i m v
n i ch n c th .

Nh chim tinh di n gi i s theo ngha c a cc hnh tinh, m t tr i v m t

tr ng, ngha c a cc d u ch hong o v cch cc hnh tinh t ng quan v i
nhau.

Thu t chim tinh v Kinh thnh

Thu t chim tinh khng th c k t h p v i ni m tin C c d b t

k hnh thc no.

Thu t chim tinh b Kinh thnh ln n hon ton, Es 47:13-14

Thu t chim tinh b ln n trong nhng phn o n Kinh thnh ln n vi c

bi ton v th ph ng cc tng tr i (Xem Phu 4:19 17:3 18:9-12 IIVua 17:16
Gie 10:2 Cong 7:42).

c Cha Tr i khng ban cho ai m t n t lm i u m Ngi

ln n m t cch r rng.

B ng vi c gn ghp ngha c bi t cho v tr c a cc hnh tinh, con

ng i ang tn cao nhng thin th ny. ng th i, con ng i c ng
bc b m ng l nh c a c Cha Tr i v vi c tm ki m s ch d y c a
Ngi, Es 8:19,20 Da 2:27,28

L s t vi th sao?

Nhng chuyn m c t vi trn bo v t p ch c vi t ra b i nhng ng i tin

vo thu t chim tinh v c th gi i quan tri ng c v i L i Cha. Nhng chuyn
m c ny c v a ra nhng l i khuyn b ch v a s m i ng i xem y l
m t tr a v h i. Tuy nhin hy xem IICo 11:14,15.

Nhng chuyn m c t vi l s n ph m c a thu t huy n b. Nhi u ng i tr nn

nghi n c chuyn m c ny. Vi c tham kh o l s t vi chung qui l i l tn cao
ho t ng huy n b.

Chnh qu Sa-tan c ng th ng ng y trang thnh thin s sng lng. Th th

cc ti t n ng y trang thnh ti t c a s cng chnh c ng u c g l , k t
cu c h s lnh y h u qu nh ng i u h lm.. (IICo 11:14-15).
 L HALLOWEEN

C c nhn c c n quan tm n l Halloween khng?

Ngu n g c c a l Halloween

Ngu n g c c a l Halloween c th truy ng c l i t nhng nghi l c a

ng i Xen-t (Celt) v c a ng i ngo i bang. Vo th i , ng i ta tin r ng
Samhain, tn g i b ng ti ng Xen-t cho t Halloween, pht m l sow-ain, l
th i i m m bc mn gia th gi i ny v th gi i sau tr nn m ng nh t. i u
ny c ngha r ng vi c lin l c v i cc th n linh hay th gi i tm linh s tr nn
m nh nh t.

L Samahain n mng s kh i u c a ma ng, l ma c a s ch t, v kh i

u n m m i c a ng i Xen-t .

Ph n ng c a C c nhn

C c nhn khng nn s ng trong n i s hi v ngy ny. Nhng chng ta

c ng nn bi t r ng cc ph th y v nhng ng i Sa-tan gio nh d u ngy ny
l m t trong tm dp l thing ling c a h .

B ph phch hay thng bnh k o

M t s C c nhn ngh r ng y l tr a v h i. S khc c m con ci

mnh khng c tham gia vo tr ny v khng cho php con mnh c i trang
thnh ph thu , ma qu , hay thnh b t k nhn v t no thu c v th gi i c a s
ch t hay c a s huy n b.

Cc h i thnh th ng s d ng nhng dp l khc, v d nh l ma g t.

L I D Y C A KINH THNH V HO T NG HUY N B V SIU LINH

Sa-tan t ng y trang thnh m t ng i t t

Xem IICo 11:13-15

ng dnh lu hay th m ch k t giao v i ci c

Ch d vo cng vi c v ch c a s t i t m, th qu trch chng n th

h n Eph 5:11

c Cha Tr i ch ng l i php ph thu , bi ton v vi c lin l c v i cc linh

Xem Phu 18:10-12

C c nhn nn c u h i c Cha Tr i, ch khng ph i ng ng b c t

Xem Es 8:19,20

c Cha Tr i ch ng l i thu t chim tinh

V y nh ng k h i tr i, xem sao, xem tr ng m i m on vi c ngy sau, by

gi hy ng ln v c u ng i cho kh i nh ng s x y n trn ng i. Ka, h
s tr nn r m r , b l a thiu t; h s ch ng c u mnh c kh i quy n
ng n l a Es 47:13,14.

Ho t ng huy n b c g ng a chng ta xa kh i l th t

Quan tr n th tn l S-git Phau-lt l ng i khn ngoan. Ng i n y

sai m i Ba-na-ba v Sau-l n, v xin nghe o c Cha Tr i. Nhng -ly-
ma, tc l thu t s ng n hai ng i , rng sc tm ph ng lm cho quan
tr n th khng tin. B y gi , Sau-l , cn g i l Phao-l, y d y c Thnh
Linh, i m t nhn ng i, ni r ng: H i ng i y m i th gian tr v hung c,
con c a ma qu, th nghch cng c s cng bnh, ng i c lm h ng
th ng c a Cha khng thi sao? Cong 13:7-10

Hy thc tnh i v i Sa-tan v nhng ho t ng c a h n

Sa-tan lun l ng v ng, rnh m: Hy ti t v t nh th c: k th ngh ch anh

em l ma qu , nh s t r ng i rnh m chung quanh anh em, tm ki m ng i
no n c th nu t c. IPhi 5:8

Cch ch ng c l i Sa-tan

V y, hy ph c c Cha Tr i: hy ch ng tr ma qu , th n s lnh xa anh

em. Gia 4:7

Chng ta c b o v an ton trong Cha Gi-xu

ng trong cc con l l n h n k trong th gian. IGi 4:4

N U NG QU

Nhng ham mu n thu c th

 Chng ta u c m th y thch th khi c n i v c n kht c lm du v c
Cha Tr i t o nn chng ta nh v y.

Chnh c Cha Tr i, ng ban m i ngy m i v t d d t cho chng ta c

h ng ITi 6:17.

c Cha Tr i ban cho chng ta nhng qu t ng t t lnh khng ch vui

h ng m thi nhng cn dng s vinh hi n cho Ngi. Phao-l nh c nh
cc tn hu t i C-rinh-t: V y, anh em ho c n ho c u ng, hay l lm s chi
khc, hy v s vinh hi n c a c Cha Tr i m lm ICo 10:31.

Nhng l i c nh bo

Tuy nhin c v s l i c nh bo v vi c n u ng qu trong Kinh thnh.

Ch ng b n cng nh ng b m r u, ho c v i nh ng k lu n, v b m
r u v k lu n s tr nn ngho. Ch 23:10,21

N u con tm c m t, hy n v a ph i, k o khi n no chn, con m a ra

ch ng. Ch 25:16

T p th d c

Khi Phao-l so snh vi c t p th d c v i s tin knh, ng ni: v s t p tnh

thn th ch l i ch ng bao l m, cn s tin knh l ch cho m i vi c v c l i
ha i sau na. ITi 4:8. Phao-l khng g t b vi c t p th d c v ng ni r ng
i u ny c ng v n c ch l i.

Thi phm n c nghim tr ng khng?

Chm ngn d y r ng: ng i tham l i lm r i lo n nh mnh Ch 15:27

S i u

Cch chi n th ng thi phm n l t k lu t v i u .

Hy n u ng v i s i u v lng bi t n v sc kho , ch khng ph i

v th vui v b . ng bao gi tho mn s thm mu n c a b n thn trong
vi c n u ng khi i u ny c nguy c gy t n h i cho sc kh e c a b n. Hy
nh n t i l i c a thnh S-m: N y, y l s gian c c a em gi m y l
S-m v cc con gi n: kiu ng o, n bnh no n, v n cch sung
 s ng (Exe 16:49). S Phao-l khc khi ng c p S cu i cng c a h
l h m t; h l y b ng mnh lm cha mnh, v l y s x u h c a mnh lm
vinh hi n, ch t t ng v cc vi c th gian m thi (Phi 3:19). V v y, ng
s ng theo xc tht kh i ph i ch t (Ro 8:1) Richard Baxter

n u ng qu

T lc c nhng c i ti n trong ngh thu t ch bi n cc mn n, con ng i

n nhi u g p hai l n mc c n thi t. Benjamin Franklin

CH C V QU N GIA

Khng ch dng ti n b c

Khi ni m c a Kinh thnh v chc v qu n gia bao g m nhi u i u ch ng h n

nh ch m sc tri t v khn ngoan trong vi c s d ng th i gi c ng nh ti n
b c. Chc v qu n gia khng ch c p n vi c dng ti n b c.

i u ny khi n chng ta t ra nhng cu h i nh: Ti c nhng th t

u tin ng n trong vi c dnh th i gian cho gia nh, cng vi c v m i thng
cng v i anh em C c t i a ph ng cha?

Dng ti n b c

Khi ni n v n dng hi n ti n b c cho cng vi c Cha, th t d a ra

m t s nguyn t c t Kinh thnh. Vi c dng ti n b c c n c thc hi n

u n

T ng ng v i thu nh p c a m t ng i

V i t m lng vui th a

Xem ICo 16:2 IICo 9:7

S ti n bao nhiu?

Nhng nguyn t c ny cho chng ta l i ch d n khi qut v vi c dng ti n

b c, nhng v n l i cho chng ta m t s cu h i nh t nh.

Ti nn dng bao nhiu ti n?

 Trong th i Cu c, s ti n dng l 10% c ngh, nhng khng c m t
con s chnh xc no c c p n trong Tn c. M t s C c nhn tin
r ng i u ny c ngha l s ti n t i thi u l 10% v gi y khi chng ta ang
s ng d i giao c m i, chng ta nn s n lng dng nhi u h n.

Trc hay sau thu ?

N u ti ph i dng 10% thu nh p c a ti, v y i u ny c ngha l 10% c a s

ti n ti em v hay 10% c a t ng thu nh p (tr c thu ) c a ti? i u ny a ra
nhng v n kh kh n. N u ti dng 10% t ng thu nh p c a b n thn v v v y
ti khng cn ti n cho con ti i h c i h c th sao? N u ti cn c
thn, vi c dng 10% t ng thu nh p l i u d dng nhng s khc i v i m t
ng i k t hn v c nhng trch nhi m gia nh. V ti s dng v i t l l bao
nhiu n u ti ngh hu v ph i s ng v i ng l ng hu t i?

Dng cho ai - cho cng vi c t i a ph ng hay trn th gi i?

R i n cu h i v vi c ti nn dng ti n cho ai. Ti nn dng ti n cho h i

thnh a ph ng v h s ng h cho cng vi c truy n gio t i h i ngo i, hay ti
nn dng m t t ti n cho h i thnh a ph ng v m t s khc cho cc h i truy n
gio, v cc h i on d ph n trong vi c cu i?

John Wesley

Khi thu nh p c a John Wesley t ng ln, ng khng t ng s ti n chi tiu c a

b n thn v gia nh. ng ch gi l i cho mnh s ti n theo mc chi tiu m ng
th ng dng, r i dng t t c s ti n cn l i.

D b cho t ng lai

Ton b x h i c a chng ta ang h ng n vi c d b ti chnh cho t ng

lai c a m i ng i. Th t v y, ITi 5:8 xem nhng ng i khng ch m sc cho gia nh
mnh v ti chnh cn t h n c dn ngo i bang. N u m t ng i khng gip
cho ng i b con, c bi t l chnh gia nh mnh, ng i ch i b ni m tin
v t h n c ng i cha tin.

Thm thng tin t John Wesley

 B t k C c nhn no chu c p cho b n thn nhi u h n nhng th c n y u
cho b n thn l ng i ang s ng v i thi cng khai v th ng xuyn ch i b
c Cha Tr i. John Wesley

Wesley tm t t thi c a ng v v n ti n b c theo cch sau y:

Hy ki m m i th m b n c th , ti t ki m m i th m b n c th , v ban
cho m i th m b n c th .

T ST C PH I L M T CH N L A C A C C NHN HAY
KHNG?

Nhng v t st trong Kinh thnh

C su v t st c ghi l i trong Kinh thnh:

Sam-sn: Cac 16:30

Sau-l : ISa 31:4

Ng i mang kh gi i cho Sau-l : ISa 31:5

A-hi-t-phe, ng i t th t c ch t: IISa 17:23

Xim-ri: IVua 16:18

Giu-a ch-ra-ri- t: Mat 27:5

Tr m c m v t st

C c nhn khng c mi n tr kh i b nh t t. Trong qu kh, m t s

ng i tin knh Cha c m th y chn n n n mc ph i ngh n vi c t st.

Gip trong hon c nh kh au t nguy n r a ngy sinh c a mnh. Sau vi c

y, Gip m mi ng r a s ngy sanh c a mnh. Gip bn c t ti ng ni r ng: Ngy
ta sanh ra, kh h m t i; cn m ni r ng: c c thai dng m t con trai,
hy tiu di t i! Giop 3:1-3

Trong lc m t m i v chn n n, -li c u xin Cha c t m ng s ng c a ng

i: Cn ng i (-li) vo ng v ng, ng i c m t ngy, n ng i d i cy
gi ng ging xin ch t m r ng: i c Gi-h-va! r i. Hy c t l y m ng
s ng ti, v ti khng h n g cc t ph ti.IVua 19:4
 Gi-na, trong lc gi n d v y u u i ni r ng ng ch mu n ch t: V
ph n ti, ch t cn h n s ng! Gion 4:8

T st khng gi i quy t c i u g

L do chnh khi n C c nhn kch li t ph n i vi c t st l v cu c s ng

c a chng ta l qu t ng t c Cha Tr i v v v y chng ta khng c quy n t
ch m dt cu c i mnh.

N u b n h i m t gia nh c ng i t st, h s cho bi t r ng t st khng

gi i quy t c i u g.

Phao-l

M t s ng i ngh r ng nhng l i Phao-l ni trong Phi-lp o n 1 cho th y

t st l i u c php v i C c nhn. Nhng gi i thch nh v y l hon ton
sai. Phao-l nh n bi t r ng sau s s ng i ny, ng s c g n g i h n v i
Cha Gi-xu, l i u t t h n vi c s ng trong i ny. Nhng Phao-l khng t
st. M t l do m ng nu ra cho vi c ti p t c s ng l v l i ch c a nhng C
c nhn khc. Xem Phi 1:21-26.

TH NGUY N V C C NHN

Nhng nguyn t c Kinh thnh v s th nguy n

S bng b l sai tr t

C c nhn khng nn s d ng nhng t ng g i danh Cha v c . i u

ny c d y r rng trong M i i u r n Ng i ch l y danh Gi-h-va c
Cha Tr i m lm ch i, v c Gi-h-va ch ng c m b ng v t i cho k no l y
danh Ngi m lm ch i. Xu 20 :7

Th nguy n c ng sai l m

V vi c a ra l i th , Cha Gi-xu phn ng th chi h t.

ng th chi h t: ng ch tr i m th , v l ngi c a c Cha Tr i; ng

ch t m th , v l b chn c a c Cha Tr i; ng ch thnh Gi-ru-sa-lem m
th , v l thnh c a Vua L n. L i c ng ng ch u ng i m th , v t ng i
khng th lm cho m t s i tc nn tr ng hay l en c. Song ng i ph i ni
r ng: Ph i, ph i; khng, khng. Cn i u ng i ta ni thm , b i n i qu d m
ra. Mat 5:34-37

i s ng th ng nh t

Cu h i:

Ti c b nh t i khng n u l mi ng ni tr i nh thnh v t?

Tr li:

H i nh v y l cha hi u v n . V chng ta ph i xem chuy n nguy n r a l

nghim tr ng. Cha Gi-xu ni r ng y l i u n t ma qu.

Cu h i:

C i mnh, ti chi th v bng b c ng nh giao du v i nhng ng i

c ng lm nh v y. Ti ph i lm g y? Lm th no t b l i s ng ny?

Tr li:

B n s th y vi c gi mnh khng chi th l kh kh n h n nhi u so v i nhng

ng i khng sinh tr ng trong mi tr ng c ti ng chi th v bng b . Tuy
nhin, b n c ng nn t ra m c tiu s khng chi th , d r ng b n hay th t b i
trong vi c ny. N u t m lng b n th t s mu n n g n v i c Cha Tr i th
y l i u r t quan tr ng. Hy c u xin Cha Gi-xu gip b n v v n ny.

Cu h i:

Ngoi Cha Gi-xu, c ai ni vi c th nguy n l sai tr t khng?

Tr li:

C, Gia-c vi t: H i anh em, tr c h t ch c th , ch ch tr i, ch t,

c ng ch ch v t khc m th ; nhng ph i th ni ph i, khng th ni khng, h u
cho kh i b xt on. Gia 5:12

4. QUAN H X H I

N I DUNG

Trang
 GI I THI U

HO T NG X H I V KINH THNH

C C NHN V PHC L I X H I

THAM GIA VO C NG NG

THAM GIA VO CHNH TR

C A C I: TR NN NGHO KH

C A C I: V N L NG I GIU C

C A C I: THI C A C C NHN

C NN C M N T HNH KHNG?

CNG VI C

CI CH T KHNG AU

GI I THI U

Kinh thnh thi t l p nhng n n t ng vng ch c v thi t y u v cc v n o

c v a ra nhng nguyn t c ng vai tr quy t nh khi thc hi n s la
ch n v o c. D i s soi d n c a Kinh thnh, chng ta c th h i nhng cu
h i sau y cho b t k hnh ng no c d nh:

i u ny s nh h ng n ng i khc nh th no?

i u ny s nh h ng n m i quan h gia ti v i c Cha Tr i nh th

no?

i u ny s nh h ng n ti nh th no?

Trn nhi u ph ng di n, m t s C c nhn v n cha c thnh tch t t no

trong vi c h ng d n v o c Thnh kinh v h t n qu nhi u sc lc
cng kch nhng l i gi ng d y c a ng i khc trong cc v n o c. Nguyn
nhn d n n s cng kch th ng xoay quanh vi c xc nh u l i u c n thi t,
u l i u khng c n thi t, c ng nh u l i u quan tr ng n mc khng th
th a hi p c.

Cha Gi-xu v l i d y v o c

Theo cc sch Phc m, nhi u v n o c c em n v i Cha

Gi-xu Ngi phn x: m t s v n c m t s ng i th t s th c m c
a ra, m t s khc l nhng ci b y do nhng k ch ng i a ra nh m tm
cch nh t i Ngi. Cha Gi-xu th ng a ra nhng nguyn t c o c da
trn l i d y c a Cu c. Ngi nh n m nh r ng cc mn c a Ngi nn bc b
nhng l i d y d khng tin knh theo truy n th ng c a con ng i v nn th m
nhu n l i d y chn th t i i c a c Cha Tr i. Cha Gi-xu qu trch ng i
Pha-ri-si v nhng th y d y lu t v vi c h b qua cc m ng l nh c a c
Cha Tr i lm theo nhng l i truy n kh u c a con ng i (xem Mac 7:8).

Trong l i d y v o c c a mnh, Cha Gi-xu lun i th ng vo tr ng tm

v n . Trong bi gi ng trn ni, Ngi nh n m nh n b n ch t thu c linh c a
lu t php c Cha Tr i. Cha Gi-xu phn r ng c th chng ta khng ph i l k
st nhn, nhng th t ra, thi gi n d c ng b c Cha Tr i phn xt (xem Mat
5:21-23).

HO T NG X H I V KINH THNH

C hay khng?

M t s C c nhn th c m c li u c ng khng n u h tham gia vo ho t

ng x h i. H c thuy t ph c v nhu c u v th t u tin cho vi c rao
gi ng Tin Lnh v Cha Gi-xu cho ton th gi i, nhng l i ng n ng i tham gia
vo ho t ng x h i. i u ny xu t pht t n i lo s r ng Phc m v truy n
gio c th s b gi m st ho c th m ch b thay th b i Phc m x h i.

Ti ng g i thc tnh

T t c cc gio s u ph i b o v cng khai v ch c ch n cho quy n bnh

ng gia cc dn t c, s t do c a con ng i v m i hnh thc cng b ng x
h i khc trn th gi i. B n tuyn b Wheaton, 1966
 Truy n gio v cng tc t thi n cng n m trong s m ng c a c Cha
Tr i. National Evangelical Anglican Congress, 1967

V Phc m l c i r c a cy m c truy n gio v trch nhi m x h i u

l bng tri. Truy n gio v Trch nhi m x h i: l i cam k t truy n gio, 1982

Qu nhi u C c nhn ng n v chnh th ng i qua th gi i ny

v i tinh th n c a th y t l v ng i L-vi trong n d c a Cha Gi-xu.
J.I.Packer

Kinh thnh ni g?

TN GIO BAO G M C VI C CH M SC NG I CHU THI T THI

S tin o thanh s ch khng v t, tr c m t c Cha Tr i, Cha chng ta

l: th m vi ng k m ci, ng i go b a trong c n kh n kh c a h , v gi
l y mnh cho kh i s u c a th gian. Gia 1:27

C CHA TR I TRONG KINH THNH L C CHA TR I C A LNG

TH NG XT

on xt cng bnh cho k b h hi p, v ban bnh cho ng i i. c

Gi-h-va gi i phng ng i b t; c Gi-h-va m m t cho ng i ui; c
Gi-h-va sa ngay l i nhng k cong khom; c Gi-h-va yu m n ng i
cng bnh; c Gi-h-va b o h khch l , nng k m ci v ng i go
b a Thi 146:7-9

C TIN I I V I TNH YU TH NG

V c tin, c ng m t l y; n u c tin khng sanh ra vi c lm, th t mnh

n ch t. Ho c c k ni: ng i c c tin, cn ta c vi c lm. Hy ch cho ta
c tin c a ng i khng c vi c lm, r i ta s ch cho ng i c tin b i vi c
lm c a ta. Gia 2:17-18

C C NHN V PHC L I X H I

M t thc th c linh h n trong c ng ng

Theo quan i m c a Kinh thnh, con ng i c th c nh ngha l m t

thc th c linh h n trong c ng ng v l cch m c Cha Tr i t o dng
nn chng ta. V v y, n u chng ta th t s yu th ng v mu n ph c v ng i
ln c n mnh v gi tr c a h , chng ta c n ph i quan tm n s thnh v ng
c a h v m i m t, t tnh tr ng thu c linh, thu c th n m i quan h c ng
ng. John Scott

TI ANG I

Sau khi m t v m c s ni v i m t ng i v gia c r ng ng s c u nguy n

cho b, ng i ny vi t nhng dng nh sau:

Ti ang i

v cc ng i thnh l p m t nhm nhn o bn th o v c n i c a

ti.

Ti b c m t

v cc ng i tr n vo thnh ng c a mnh c u nguy n cho ti

c phng thch.

Ti la l

v trong tr mnh, cc ng i tranh lu n v o c qua di n m o bn

ngoi c a ti.

Ti ang m

v cc ng i qu g i c m t c Cha Tr i v sc kho c a b n thn.

Ti khng c ch tr ng

v cc ng i gi ng cho ti v ch n n nu tm linh c a tnh yu Thin

Cha.

Ti ang c n

v cc ng i b m c ti m t mnh i c u nguy n cho ti.

Cc ng i d ng nh r t thnh khi t v g n g i v i c Cha Tr i

nhng ti v n ang r t i, l nh l o v c n.

S l c v cc C c nhn v ho t ng x h i trong lch s

Nhng C c nhn u tin ch m sc ng i ga b a.

 C c nhn th ng i u trong vi c thnh l p b nh vi n, tr ng h c v
n i tr ng cho ng i v gia c.

C c nhn tham gia v n ng c i cch tnh tr ng tn b o trong cc nh t,

h m m v x nghi p.

C c nhn m ng trong vi c ch m sc v s d ng ph u thu t t o

hnh cho nhng b nh nhn b phong h i.

C c nhn l nhng ng i i u trong phong tro ch m sc nhng b nh

nhn m c cc chng nan y ho c h p h i (the mordern hospice movement).

THAM GIA VO C NG NG

Chin v d

Trong l i d y n i ti ng c a Cha Gi-xu v chin v d, m t cu h i c a

ra o n cu i nh sau: L y Cha, khi no ti th y Cha, ho c i, ho c kht,
ho c lm khch l , ho c tr n tru ng, ho c au m, ho c b t m khng h u vi c
Ngi ?

Cu tr l i cho cu h i ny l: Qu th t, ta ni cng cc ng i, h cc ng i
khng lm vi c cho m t ng i trong nh ng ng i r t hn m n n y, y l cc
ng i c ng khng lm cho ta n a. V r i Ngi k t lu n: R i nh ng k n y s
vo hnh ph t i i, cn nh ng k cng bnh s vo s s ng i i. Mat 25:44-
46

H i cc C c nhn, cc b n ang u?

Xuyn su t m t s giai o n lch s, C c nhn hon ton v ng m t

trong cc tuy n u c a c a cng tc x h i, trong khi c lc, h l i lun tuy n
u trong cng tc ny.

T p ch Life

Ngy 13 thng 3 n m 1964, t p ch Life a tin v m t cu chuy n ng s

minh h a v thi bng quan v trch nhi m c a ng i dn New York.

Kitty Genovese, m t ph n tr p, lch s, 28 tu i ang trn ng v nh

t qun bar m c lm qu n l. Lc l 3g20 sng. C xe v i b v c n h
c a mnh. Khi ch cn vi th c l t i nh, m t ng i n ng t n cng v m
vo ng i c. C ku l n c u cu. Vi nh n b t sng trn khu c n h v ai
ht to t m t ca s bn trn: cho c y yn!

K t n cng nhn ln, nhn vai v b i. Nhng khi nh n ph t t t v khng

ai ch y n gip c gi, k t n cng quay l i l n th hai v m vo ng i c.
Khi c ku cu l n na, nhng khung ca s b t m v vi ng i th u nhn
xu ng. Th y v y, k t n cng ng i vo xe mnh v li i. Nhng m t l n na,
khng ai n gip n n nhn. L n th ba, tn st nhn quay l i, m v gi t
ch t c gi. Mi n 3g50 sng, c nh st m i nh n c c i n tho i u tin
t ng trnh v v vi c. Lc , Kitty ch t.

Khi c nh st th m v n nhng c dn g n , h tm th y r ng c t nh t 38
cng dn ng knh thu c t ng l p trung lu, tn tr ng lu t php nghe c
ti ng ku cu v nhn th y n n nhn b m ch t. Th nhng, khng ai lm g c .
N n nhn th m ch nh n ra m t ng i v g i tn ng c u cu, nhng ng i
ny khng tr l i.

Khi c nh st h i t i sao nhng ng i ny khng n cu gip n n nhn,

m t s ng i th nh n h khng bi t l do t i sao. M t b n i tr ni r ng b
ngh l cu c ci v gia m t i tnh nhn.

M t ng i n ng gi i thch v i s v c m: ti qu m t nn ng l i.

Trung y c nh st Bernard Jacobs cho bi t: m t t m chng ti c nghe

l p i l p l i l dnh lu. M i ng i ni r ng h khng mu n dnh vo chuy n
.

Ng i ln c n t t b ng

Cha Gi-xu k t thc m t trong nhng n d n i ti ng nh t c a Ngi b ng

cu h i: Trong ba ng i , ng i t ng ai l k ln c n v i k b c p? Lu
10:36. Khi th y d y lu t tr l i r ng: y l ng i c lng th ng xt i ng i,

c Cha Gi-xu phn r ng: Hy i, lm theo nh v y.

Trevor Farrel

N m 1983, khi cn l m t c u b 11 tu i, Trevor Farrel xem m t ch ng trnh

trn truy n hnh v hon c nh kh kh n c a nhng ng i v gia c t i
Philadelphia, cch nh c u kho ng 18 d m. Trevor thuy t ph c cha m li xe
a c u n cng v i m t t m ch n v m t ci g i t ng cho m t ng i
v gia c t i . Sau , m i m, gia nh Trevor u li xe vo thnh ph cho
n khi h khng cn g cho nhng ng i v gia c na.

R i Trevor thng bo v nhu c u c a nhng ng i v gia c t i Philadelphia

v ku g i ng gp qu, ch n, g i c v qu n o m. Cu chuy n c a c u c
a ln truy n hnh v bo ch. Nhi u qu t ng c g i n n n i ph i dnh
ra m t nh kho lu tr m i th. M t h i thnh dnh ra m t l u v i 33 phng
m h g i l ch c a Trevor. Trong vng hai n m, 250 ng i tham gia m i
t i v i gia nh Trevor ph c v ba c m nng cho nhng ng i v gia c.

THAM GIA VO CHNH TR

VI C BI B HON TON PH I DI N RA

Di n v n t i H ngh vi n, Tha cc ngi, b n ch t v

London, 1789 nhng tnh hu ng c a vi c bun

Ti khng c k t n ai ngoi bn n l gi y by ra cng khai

vi c t c m th y th t h th n cng tr c m t chng ta. Chng ta
v i c qu c h i Anh qu c v khng cn c th vi n c l khng
chu ng vi c bun bn n l bi t hay l n trnh v n ny. Gi
kh ng khi p ny x y ra d i quy n y, v n ny c t tr c
c a chng ta. T t c chng ta u m t chng ta v chng ta khng th
c t i. Chng ta th y u nn nh n th n nhin b qua n. Chng ta c
t i m khng t bo cha b ng th y lui hay n ra kh i
cch l i cho ng i khc ng i, nhng chng ta khng
th quay i khng nhn th y v n
Khng ph i l qui nh, hay
. Gi y, v n c a ra
nhng bi n php kh c ph c t m
r rng tr c chng ta, v ngh vi n
th i c th gi i quy t i u sai tr t
s ph i quy t nh, ph i chng
kh ng khi p ny: vi c bi n hon
minh v i c th gi i v v i chnh
ton l bi n php cu cha duy
l ng tm c a mnh v tnh ngay
nh t cho v n ny Ti tin r ng
th ng c a nhng l p lu n v
ti va trnh by cho th y nhng nguyn t c trong quy t nh
trn m i ph ng di n, vi c bi n c a mnh ng Qu c h i l t
hon ton ph i di n ra( Sau , chc duy nh t th v i cng l
Wilberforce gi i thch ng c c a c a t nhin. Chng ta hy b i
b n thn trong vi c tr thnh m t th ng cho chu Phi theo mc
ng i theo ch bi n). C m t c th b ng cch thi t l p m u
nguyn t c m ti khng h th n dch da trn nhng nguyn t c
khi ph i ni. C m t nguyn t c kinh doanh thc th . Chng ta s
v t trn m i th thu c v chnh s m nh n ra r ng thi chnh
tr. Khi suy g m v m ng l nh: trc trong hnh ng c a chng ta
Ng i ch gi t ng i, v i lng s c t ng th ng b ng m t
tin r ng th m quy n l c a thin n n th ng m i quy c v pht
th ng, th t i sao ti dm a ra tri n.
nhng l p lu n c a b n thn William Wilberforce
ch ng l i m ng l nh ? Tha qu
ngi, khi chng ta ngh v ci i
i, v h u qu t ng lai c a
nhng hnh ng c a con ng i,
trong cu c i ny, u l i u
khi n con ng i mu thu n v i
nhng nguyn t c l ng tm c a
b n thn, v i nhng nguyn t c
c a cng l, nhng lu t l c a tn
gio v c a c Cha Tr i?

C c gio c th k t h p v i chnh tr khng?

M t s C c nhn v n cho r ng C c nhn nn trnh xa chnh tr. H

tranh lu n r ng Cha Gi-xu ra i rao gi ng v lm i u thi n ch khng thi t
l p m t t chc chnh tr no.

Tuy nhin, Cha Gi-xu c ni v i cc mn r ng h l mu i v nh sng

trong x h i. Nhng cu Kinh thnh ny trong Mat 5:13-16 n m trong Bi gi ng trn
ni, ngay sau cc ph c lnh.
 William Wilberforce

M t s C c nhn tin r ng c Cha Tr i ku g i h h u vi c Ngi v

tha nhn qua s nghi p chnh tr. William Wilberforce (1759-1833) l m t C c
nhn nh th . Ngi Reginald Coupland vi t v Wilberforce r ng ph v thi
th trong Qu c h i, ng ph i c nhng c tnh c a m t ng i cu ng tn
khng c khuy t i m. R rng r ng ng ph i chuyn tm v khng t l i. ng
ph i m nh m i di n v i nhng ch ng i, gi u c t v vng vng
chu ng nhng ng n tr .

S tn c khng th sa cha

N m 1787, Wilberforce quy t nh trnh b n ki n ngh v vi c bun bn

n l t i H ngh vi n. Ngay lc , d lu t c a ng g p ph i s ch ng i m nh
m . N m 1789, Wilberforce trnh by tr c ngh vi n: S tn c c a vi c bun
bn n l qu to l n, qu ng s v khng th sa cha n n i tm tr ti ngay
l p tc quy t nh cho v n bi n. D h u qu c nh th no, t lc ny, ti
quy t nh s khng bao gi ngng ngh cho n khi ti khi n vi c bi n
c thc hi n.

Th t b i ch ng ch t th t b i

T i H vi n, Wilberforce tranh lu n v D lu t Bi n (d lu t ni v v n
bun bn n l ) v D lu t v N l N c ngoi (bn v s tham gia c a cc tu
Anh trong vi c bun bn n l ) vo cc n m 1789, 1791, 1792, 1794, 1796, 1798 v
1799. Nhng l n no d lu t ny c ng u b bc b do mu thu n v quy n l i.

Sau 18 n m

Mi n n m 1806, D lu t v N l N c ngoi m i c thng qua v sau

l D lu t bun bn N l vo n m 1807. Wilberforce b n b b t ch p s
ch ng i m nh m trong su t 18 n m.

Sau , Wilberforce b t u bi b vi c bun bn n l v gi i phng cc n

l . y ban Ch ng Ch N l c thnh l p vo n m 1823. Hai l n trong n m
1823 v hai l n khc trong n m ti p theo, 1824, Wilberforce c g ng thuy t
ph c H vi n thng qua lu t bi b ch n l nhng khng thnh cng. N m
1825, v l do sc kho , Wilbeforce bu c ph i v hu, khng cn lm thnh vin
trong h vin.

Nhng trong n m , ng vi t th cho y ban Ch ng Ch N l v i

n i dung: Kh u hi u c a chng ta l ti p t c b n b . V trn h t, ti tin r ng
ng ton n ng s a nhng n lc c a chng ta n thnh cng.

45 n m b n b

Thng 7 n m 1833, d lu t Bi n c thng qua nhng v i s ti n

20.000.000 b i th ng cho cc ch n. Wilberforce vi t: C m t Cha v con
s ng c chng ki n ngy hm nay, ngy Anh qu c ng tr
20.000.000 cho vi c bi b n l . Ba ngy sau , Wilberforce qua i. ng
dnh 45 n m lm vi c mi t mi v cc n l ng i Phi Chu.

Nhng C c nhn c ti sanh lun tuy n u trong m i cu c c i

cch x h i l n t i M trong th p nin 1830. H l nhng ng i d n u trong
phong tro bi n, phong tro v n ng h n ch r u, phong tro ha bnh v
phong tro bnh quy n cho ph n.

Charles G. Finney

John Wesley v William Wilberforce

L th cu i cng m John Wesley g i n l cho William Wilberforce, ng i

c i o d i chc v c a Wesley. L th c p n quan i m ch ng ch n
l c a Wesley v khch l Wilberforce hnh ng em l i s thay i. Cu i
cng, vo n m 1807, Qu c h i c m Anh qu c tham gia vo vi c bun bn n
l .

Nh sng l p Cu t Qun

Khng lu tr c khi ch t, William Booth c bi di n thuy t cu i cng c

o n vi t nh sau:

Khi nhng ph n khc, nh lc ny y, ti s chi n u;

Khi nhng ng i nam vo t ra t i nh lc ny y, ti s chi n u;

Khi v n cn m t ng i say r u
 Khi v n cn m t c b ngho kh , l c l i trn con ph

N i u v n cn m t linh h n t m t i, khng c tnh yu Thin Cha, ti

s chi n u!

Ti s chi n u cho n lc cu i cng.

William Booth

Gip nhng chnh tr gia C c

Chng ta c n gip nhng ng i gi gn nhng gi tr c a Kinh thnh, c

bi t l nhng ng i lm lu t. Theo , l i qu trch c a -sai s khng cn ng
v i x h i c a chng ta: Kh n thay cho nh ng k l p lu t khng cng bnh, cho
nh ng k chp l i tri l Es 10:1.

BALHAM, 24 THNG 2 N M 1791

Knh tha Ngi: Sng nay, khi c m t bi vi t

N u quy n n ng thin th ng c a m t ng i Phi Chu ngho

khng a ngi tr thnh kh , ti th t s ch n tnh
Athanasius contra mundum hu ng ni r ng, khi m t ng i da
(Athanasius ch ng l i th gian), ti en b m t ng i da tr ng i x
khng bi t lm cch no Ngi c t b c ho c l ng nh c, ng i da
th hon thnh cng vi c kh en s khng c b i
kh n nhng v vang c a mnh th ng; v lu t nhng thu c
trong vi c ch ng l i hnh ng a c a chng ta ni r ng l i t
c c ng ght , m t hnh co c a ng i da en ch ng l i
ng gh t m c a tn gio, c a ng i da tr ng l khng c gi tr.
n c Anh v c a b n ch t con Hnh ng qui g ny l th
ng i. N u c Cha Tr i khng no?
nng ngi ln thc hi n chnh Tha ngi, ti c u nguy n xin
cng tc , ngi s m t m i ng d n d t ngi t thu
tr c nhng s ch ng i c a nin thi u s ti p t c thm sc
con ng i v qu d. Nhng n u cho ngi trong v n ny v t t
c Cha Tr i v pha ngi, th c m i vi c.
 ai c th ch ng l i ngi? ng B ti trung thnh c a ngi,
n n lng trong vi c lm lnh! Hy John Wesley
ti n ln trong danh c Cha Tr i
v quy n n ng sc m nh c a
Ngi, cho n khi n n n l t i M
(i u kinh t m nh t trn tri t
ny) hon ton bi n m t.

C A C I: TR NN NGHO KH

La ch n th nh t: tr nn ngho kh

Xem m c Chc v Qu n gia

M t s ng i c ku g i t b m i i u

M i C c nhn c nn tr thnh Francis c a Assisi khng? ng tin r ng c

Cha Tr i ku g i ng s ng m t cu c i ngho kh . V v y, ng dnh c i
mnh ph c v cho ng i ngho kh v gip k b nh t t.

Xt cho cng, chnh Cha Gi-xu phn: Nh v y, n u ai trong cc ng i

khng b m i s mnh c, th khng c lm mn ta. Lu 14:33. y chnh l
i u m nhng mn u tin c a Cha Gi-xu lm. Gia-c , Gi ng, Anh-r
v Phi-e-r t b cng vi c nh c c a mnh i theo Cha Gi-xu.

V i ng i trai tr giu c, l ng i n h i Cha Gi-xu v cch c

h ng s s ng i i, Cha Gi-xu phn: Hy i bn h t gia ti mnh, b th
cho k ngho kh , ch c s c c a bu trn tr i r i hy n m theo ta. Mac
10:21.

NGUY C B C A C I LM CH

Ch ng c g sai khi con ng i s hu c a c i; i u sai ch x y ra khi c a c i

lm ch con ng i.

Billy Graham

Nhng khng ph i t t c m i ng i u c ku g i tr nn ngho kh

 Cha Gi-xu cha bao gi a ra m t lu t chung r ng t t c nhng ng i
theo Ngi u ph i cho h t ti n b c, c a c i r i i theo Ngi.

Gi-sp thnh A-ri-ma-th

i u t i m chng ta bi t v ng i cng v i Ni-c-em chn xc Cha

Gi-xu l m t ng i giu c (Mat 27:57) v l m t mn c a Cha Gi-xu (Gi
19:38).

Xa-ch

Xa-ch l m t ng i thu thu giu c. Sau khi c i o, Xa-ch bn na gia

ti mnh v tr l i cho nhng ng i ng la g p b n l n s c a c i ng l y
c a nhng ng i ny. D v y, ng v n cn l i m t s ti n ng k . Cha Gi-xu
ni v Xa-ch nh sau: Hm nay s cu vo nh ng i ny, Lu 19:9.

V d v h i thnh ban u

N u chng ta mu n ni r ng m i C c nhn u ph i giao n p b t ng

s n c a mnh cho h i thnh a ph ng, th ph n k thu t trong sch Cng v
d ng nh minh h a r t r cho ny khi ghi l i cch x s c a nhng C c
nhn u tin.

Phm nhng ng i tin Cha u hi p l i v i nhau, l y m i v t lm c a chung,

xem Cong 2:44

Bn h t gia ti, i n s n mnh, xem Cong 2:45

Phn pht cho nhau, ty theo s c n dng c a tng ng i, xem Cong 2:45

Ch ng ai k c a mnh l c a ring, xem Cong 4:32

Nhng k m i v t l c a chung cho nhau, xem Cong 4:32. i u ny a n

k t qu l:

Khng ai thi u th n c , xem Cong 4:34

Phn pht cho nhau, tu theo s c n dng c a tng ng i

Cu h i

Vi c hi n t ng ti s n nh th ny c ph bi n khng?

Vi c hi n t ng ti s n nh th ny c b t bu c khng?
 A-na-nia v Sa-phi-ra

Trong cu chuy n v A-na-nia v Sa-phi-ra, Cong 5:11, Phi-e-r a ra l i

thch thc h : N u ng i cha bn ru ng , h ch ng ph i l c a ng i sao?
Khi bn r i, gi gi ch ng c sao? Cong 5:4 y khng c ng no v
vi c C c nhn s hu t l i u sai tr t, hay C c nhn b b t bu c ph i
hi n t ng ti n n u bn t ai c a mnh.

Ngoi ra, m t s C c nhn u tin c ng c nh ca, l n i h g p g

thng cng v i nhau, hay ch dng , xem Cong 2:2 20:40

K t lu n

Ngy nay, m t s C c nhn c th c Cha ku g i bn, chia s m i

th v tr nn ngho kh.

T t c cc C c nhn u c ku g i ch m sc ng i ngho v
nhng anh em C c.

Khng c m ng l nh no b t C c nhn ph i bn h t ti s n c a mnh v

hi n t ng s ti n thu c cho cng vi c c a Cha.

C A C I: V N L NG I GIU C

La ch n th hai: v n l ng i giu c

N u Kinh thnh khng d y r ng t t c m i C c nhn ph i tr nn ngho

kh th t t ng cho r ng C c nhn v n nn l ng i giu c d ng nh c
s thu ht c bi t ngy nay.

S chc ph c c a c Cha Tr i v tr nn giu c

M t s C c nhn lin k t s chc ph c c a c Cha Tr i v i vi c ki m

c v gi hng ng ti n. H xem c a c i l d u hi u c a s chc ph c v
khuy n khch nhng C c nhn suy ngh c ng nh hnh ng theo cch ny.

Ch ng ph i Phu 28:8 ni: c Gi-h-va s khi n ph c lnh cng ng i

t i trong kho la v trong cc cng vi c c a ng i hay sao?

Nhng n ph c thu c th v thu c linh

 Khi dn Y-s -ra-n, dn s c a c Cha Tr i l m t qu c gia, c Cha Tr i
th t ha chc ph c cho h v m t v t ch t; ng c l i, h c ng ph i vng
ph c Ngi. Ngy nay, C c nhn c l nn nh n m nh nhi u h n n c a c i
thu c linh m chng ta c n i Cha Gi-xu, l ng chc ph c cho chng ta
v i m i th ph c thing ling, Eph 1:3

Thi th

Trong Cu c, c ng nh trong Tn c, chng ta c truy n l nh ph i

ch m sc ng i ngho kh. Trong n d c a Cha Gi-xu (xem Lu 16:19-31), ng i
giu c k t thc trong ch n h a ng c, khng ph i v ng ta giu c m v ng
ta th , khng gip La-xa-r , m t ng i ngho kh.

V n l ng i giu c khng ph i l la ch n c a C c nhn

Th t khng ph i cht no khi chng ta ang s ng trong m t th gi i v i hng

tri u ng i ang thi u th n nhng i u ki n s ng c b n, th nhng C c
nhn giu c, thay v ph i thay i hon ton cu c s ng xa hoa c a b n thn, l i
th , khng quan tm n nhng ng i ngho kh n, cng cc.

L i d y c a Phao-l v ng i giu

Hy r n b o k giu th gian n y ng kiu ng o v ng lng trng

c y n i c a c i khng ch c ch n, nh ng hy lng trng c y n i c Cha
Tr i, l ng m i ngy ban m i v t d d t cho chng ta c h ng. Hy r n
b o h lm i u lnh, lm nhi u vi c ph c c, kp ban pht v phn chia c a
c i mnh c, v y th d n ch a v ngy sau m t ci n n t t v b n v ng cho mnh,
c c m l y s s ng th t. ITi 6:17-19

Hai nguy c trong vi c tr nn giu c

Nguy c tr nn kiu ng o

Hy r n b o k giu th gian n y ng kiu ng o.

C a c i th ng khi n con ng i tr nn kiu ng o v xem th ng ng i

khc. Xem Gia 2:1-7

Nguy c ch ngha v t ch t
 Hy r n b o k giu ng lng trng c y n i c a c i khng ch c ch n,
nh ng hy lng trng c y n i c Cha Tr i.

Tr nn giu c khng l p tc bi n chng ta thnh nhng ng i chu ng v t

ch t. Nhng chng ta s tr thnh ng i chu ng v t ch t khi c a c i m nh
b n thn. N u chng ta t ni m tin vo ti kho n ngn hng, c phi u, thu nh p,
hay nh ca thay v Cha Gi-xu, khi , chng ta tr thnh ng i chu ng v t
ch t.

Cu h i:

Nhng ch ng ph i c Cha Tr i l ng m i ngy ban m i v t d d t cho

chng ta c h ng hay sao?

Cu tr l i:

i u ny ng v v v y, gi i php cho thi xem tr ng v t ch t khng ph i

l s kh h nh. V s ng kh h nh m khng c m c ch chnh ng l ph nh n
r ng m i s ban cho t t lnh u n t ng t o ha. Nguy c c a vi c tr
nn giu c l m i t ng giao c a chng ta v i c Cha Tr i v m i thng cng
c a chng ta v i anh em s b ph h ng. i u ny s x y ra khi chng ta qun
m t c Cha Tr i v xem th ng ng i ngho kh: N u anh c c a c i, ng
t ho v i u . Thomas Kempis

C A C I: THI C A C C NHN

R ng ri

Hy r n b o k giu th gian n y lm i u lnh, ITi 6:17-18. B t c ai r ng

ri trong v n ti n b c v c a c i u ang lm theo g ng c a c Cha Tr i
l ng r ng ri n n i ban m i v t d d t cho chng ta c h ng.

Chng ta c th ki m tra tnh r ng ri c a b n thn qua cu h i sau, c ng l

cu m s Gi ng a ra: N u ai c c a c i i ny, th y anh em mnh
ng cng tng m ch t d , th lng yu m n c Cha Tr i th no trong
ng i y c! IGi 3:17.

Th a lng
 V s tin knh cng s tho lng, y l m t l i l n. V chng ta ra i ch ng
h em g theo, chng ta qua i c ng ch ng em g i c. Nh v y, mi n l
n m c th ph i th a lng; cn nh k mu n nn giu c, t sa vo cm
d , m c b y d, ng trong nhi u s tham mu n v l thi t h i kia, l s lm m
ng i ta vo s h y di t h m t. B i chng s tham ti n b c l c i r m i i u
c, c k v eo u i n m b i o, chu c l y nhi u i u au n. ITi 6:6-10

Nhng ng i mu n tr nn giu c th ng l nhng k tham lam. Tri l i

v i lng tham, Phao-l khuy n khch nhng ng i giu nn bi t th a lng.

Vng c ng gi ng nh n c bi n - cng u ng nhi u, ng i ta cng th y

kht. Schopenhauer

S th a lng c a C c nhn n t s nh n bi t Cha c a chng ta, ch

khng ph i t vi c c c a c i. l l do t i sao s tin knh cng s th a lng,
y l m t l i l n.

S ng gi n d

i v i C c nhn, s ng l i s ng gi n d c ngha l c thc n v qu n

o m c, chng ta s tho lng ITi 6:8.

Chm ngn c ng trnh by t ng v i s ng gi n d: Ch cho ti ngho

kh , ho c s giu sang; hy nui ti v t thc c n dng. Ch 30:8

Nhng ng i trong vng chng ta ang s ng trong s giu sang ch p nh n

trch nhi m s ng m t i s ng gi n d nh m gp ph n r ng ri h n vo vi c
cu tr v truy n gio?(Chng ta quy t tm) t b s phung ph v ch ng l i s
tiu xa x trong i s ng c nhn, qu n o v nh ca, du lch v nh th . Giao
c Lausanne - Bi bnh lu n v ch gi i

Nhng s la ch n

N u chng ta quy t nh s ng m t cu c s ng gi n d h n, quy t nh ny s

gip chng ta c m t ci nhn khc h n v v s nhng s la ch n m chng ta
thc hi n h ng ngy.

Nhng cu h i c nhn c n c tr l i
 Chng ta c nn ban cho nhi u h n khi mc thu nh p c a chng ta t ng
ln khng?

Chng ta c nn i sang ch m i ch v chng ta c th mua c m t

c n nh to h n khng?

Di chc c a ti c nn bao g m nhng kho n dng hi n cho cc m c v

C c khng?

L i s ng c a chng ta c nn thay i theo tnh hnh ngho i chung c a

th gi i khng?

Li u chng ta c nn chi hng tr m ngn -la sa cha hay m r ng

nh th hay khng?

Chng ta c nn lc no c ng lm n l c a th i trang hay khng? N u

chng ta quy t nh ch ng l i ham mu n lc no c ng ch y theo m t
th i trang m i nh t, v y vi c chi tiu cho qu n o v nhng v t d ng khc
c a chng ta s thay i th no trong 12 thng ti p theo?

Nhng kho n u t c a chng ta ph n nh th no v ni m tin c a chng

ta n i cc nguyn t c o c hay nguyn t c C c?

Chng ta c nn c nhng c phi u trong cc cng ty s n xu t thu c l,

hay bc l t ng i ngho, ho c trong nhng cng ty lm c n ki t cc ngu n
ti nguyn khng th thay th cc n c ngho, hay trong cc nh hng
bn thc n nhanh, nhng n i s d ng tht c a gia sc ch c nui
d ng trong nhng i u ki n kh c nghi t?

N T HNH: C NN C M HAY KHNG?

Cu g c

n t hnh khng ph i l m t t ng m i m . Hnh ph t ny c ra l nh

t nhng ch ng u c a sch Sng th k: H k no lm mu, s b ng i
khc lm mu l i; v c Cha Tr i lm nn ng i nh hnh c a Ngi Sa 9:6

Cu h i

C n n t ng Kinh thnh no cho n t hnh ngy nay khng hay n t hnh ch

c thc hi n vo th i Cu c?
 Do Ro 10:4 ni r ng ng Christ l s cu i cng c a lu t php, li u c c s
no bi n minh cho n t hnh c a th k th hai m i m t khng?

T i sao t t c cc qu c gia khng th gi ng nh Ca-na-a? Trong th p nin

cu i c a th k th 20, c 547 t nhn b hnh hnh M - m t ph n ba b hnh
quy t t i Texas. 3,500 ng i khc ch trong phng giam dnh cho t nhn b t
hnh. Khng ai b hnh quy t t i Ca-na-a, l n i m n t hnh b bi b nhi u
th p nin tr c.

L i trch d n ch ng l i n t hnh

NG I C NHI M V HNH HNH TR C Y

Khi c trong Kinh thnh, ti khng th y c ch no ni vi c gi t k x u l

m t s ku g i cao c dnh cho C c nhn. Ti ch th y r t nhi u i u v s
cu r i v tha th.

James W.L. Park, ng i c nhi m v hnh hnh tr c y, San Quentin,

California

CA-NA- A

T i Ca-na-a, n t hnh b lo i b kh i mc n c a ta n hnh s. n t

hnh i ng c l i nhng gi tr c n b n c a vi c c m nhng hnh ph t c c v
k qu c. n t hnh l hnh ph t cu i cng v khng th thay i. Vi c p d ng
hnh ph t ny v n b xem l c on v ng i ta t ra hoi nghi v tc d ng r n
e c a n.

Ta n t i cao Ca-a-na United States v. Burns 15/2/2001

Nhng l l ch ng l i n t hnh

Vi c l y i s s ng c a m t ng i cha bao gi l i u ng.

D cho t i c c kh ng khi p th no ch ng na, m ng n m ng v n c

cho l ng.

n t hnh c p d ng trong n c Y-s -ra-n c i, khi qu c gia v n theo

chnh tr th n quy n, trc ti p d i s cai tr c a c Cha Tr i. Nhng gi
y, c Cha Tr i khng cn trc ti p cai tr cc qu c gia. V v y, khng
cn c nhng c s cho n t hnh.
 c Cha Tr i s khng bao gi t quy n quy t nh s ng hay ch t vo tay
c a con ng i b t ton.

n t hnh khng ph i l m t s ng n ch n y ch ng l i nhng ng i

ph m t i gi t ng i.

Ch ng ph i nhng l i d y yu th ng k th nghch mnh c a Cha Gi-xu

v hi u ha ph n m t n m t, r ng n r ng, m ng n m ng trong
lu t Mi-se hay sao?

Ch ng ph i cng l ph c h i (restorative justice ng i ph m t i b p thi t

h i cho n n nhn ho c gia nh n n nhn) ph h p h n v i l i d y c a Tn
c hay sao?

Nhng l l ng h n t hnh

Ng i ta tha nh n r ng b t k n i no m n t hnh c p d ng, vi c

x oan c ng x y ra v nhng ng i v t i b k t n v gi t h i.

Ng i ta c ng ng r ng t i gi t ng i cha bao gi c bi tr nh vo
n t hnh.

1. nhng n i m hnh ph t ny c p d ng, s e do m n t hnh em

l i c th ng n ch n m t s ng i khng gi t ng i. Ch ng h n nh cc
n c H i gio, n i lu t m t n m t, r ng n r ng, m ng n m ng c
thc hi n theo ng ngha en th mc ph m t i l i th p h n mc
ph m t i cc n c ph ng Ty khng p d ng n t hnh.

2. N n t ng Kinh thnh cho n t hnh v n cn m nh m v khng thay i.

n t hnh v lu t php d i th i Mi-se

Vo th i Mi-se, n t hnh n m trong lu t dn s. t n c Y-s -ra-n lc

b y gi , d i s cai tr trc ti p c a c Cha Tr i hay cn g i l chnh tr th n
quy n, c trch nhi m duy tr tr t t v lu t php dn s. M t ph n c a lu t ny
bao g m n t hnh. n t hnh tng c p d ng cho nhi u t i h n so v i
ngy nay.

21 t i danh

C 21 t i danh khc nhau ph i chu n t hnh du i th i Cu c.

 Theo lu t, nhng t i sau:

Ngo i tnh

Lo n lun

Quan h tnh d c ng tnh

Th tnh

Ph th y

Th hnh t ng

s chu hnh ph t t hnh. Xem Le 20:1-27.

Ngay c k phng tng, say sa v nhng thi u nin n i lo n khng vng

ph c th m quy n c a cha m c ng s b nm n ch t! Xem Phu 21:18-21.

Tuy nhin, nhng yu c u dn s c a lu t Mi-se khng cn c p d ng

na, v y th chng ta c nhng n n t ng Kinh thnh no cho n t hnh?

Nhng n n t ng Kinh thnh cho n t hnh khng xu t pht t giao c

c thc hi n v i Mi-se!

Tr l i v i Sng th k

tm ra l i d y d quan tr ng nh t v n t hnh trong Kinh thnh, chng ta

c n quay l i v i sch Sng th k.

N n t ng Kinh thnh u tin cho n t hnh c tm th y trong giao c v i

N-. Lu t php trong giao c ny p d ng cho m i th h n i ti p N-. i u
ny c ghi trong Sa 9:12. y, giao c m c Cha Tr i l p v i N- c ng
dnh cho cc th h ti p theo.

D u hi u c a giao c gia c Cha Tr i v i N- v v n l c u v ng (Sa

9:13). Khi no nhng chi c c u v ng v n cn xu t hi n trn b u tr i, giao c c a

c ChaTr i v i N- v n cn hi u lc (Sa 9:14-17). n t hnh c c Cha

Tr i ban l nh trong Sa 9:6.

Giao c v i N- v n t hnh

M t trong nhng i u ki n trong giao c c a c Cha Tr i v i N- l n

t hnh.
 Nhng Sa 9:6 cho bi t n t hnh ch p d ng v i t i st nhn, ch khng p
d ng cho nhng t i khc c k ra trong giao c c a c Cha Tr i v i Mi-
se.

T i sao n t hnh l i c a ra?

Sa 9:6 ni n k st nhn, l k c v lm mu c a ng i khc cch hung

b o, d n n ci ch t. c Cha Tr i ban cho con ng i th m quy n, ngay c

quy n v ngha v hnh quy t k st nhn: H k no lm mu ng i th
s b ng i khc lm mu l i.

L do c a ra cho i u ny da trn gi tr v s thing ling c a s s ng

con ng i: v c Cha Tr i dng nn con ng i theo hnh nh c a Ngi.

M ng l nh lin quan n n t hnh t n n t ng trn gi tr c a con ng i -

con ng i c m t gi tr r t l n tr c m t Ngi. Th t v y, i u ny m i c qua,
c v nh mu thu n nhng n t hnh c c Cha Tr i a ra v Ngi t
m t gi tr r t l n cho s s ng c a con ng i!

c Cha Tr i nhn bi t s s ng con ng i qu gi n n i ra l nh r ng

nhng ai l y i m ng s ng c a ng i khc s ph i chu hnh ph t cao nh t l n
t hnh.

Th cn i u r n Ng i ch gi t ng i th sao?

Ch ng ph i n t hnh vi ph m i u r n th su ni r ng Ng i ch gi t
ng i trong Xu 20:13 sao?

T t c m i hnh ng gi t ng i u l hnh ng gi t h i nhng khng

ph i m i hnh ng gi t h i u l gi t ng i.

C m t s v d v vi c gi t h i nhng khng c xem l hnh ng gi t

ng i nh sau:

Gi t h i k th trong chi n tranh. Nhng v d ny trong Kinh thnh

g m c a-vt gi t h i G-li-t, hay Gi-su v dn Y-s -ra-n gi t h i
khi chi m t.

Gi t h i k t nh p vo nh v s p sa gi t ch t gia nh b n.
 M t c nh st gi t h i m t k x u khi lm nhi m v b o v nhng
ng i v t i.

M t ng i hnh quy t thi hnh n t hnh.

L i d y trong Tn c

n t hnh, da vo giao c c a c Cha Tr i v i N- cha bao gi b

Cha Gi-xu thay i. L i d y d lin quan n n t hnh trong Tn c c th
c tm th y trong Ro 13:1-5 IPhi 2:13-14.

G m ao

Ro 13:1 chp r ng M i ng i ph i vng ph c cc ng c m quy n trn mnh; v

ch ng c quy n no m khng n b i c Cha Tr i, cc quy n u b i c

Cha Tr i ch nh. K n trong Ro 13:4, Phao-l ni r ng cc nh c m quy n dn
s c m g m ch ng ph i l v c .

i u c ng y l cc nh c m quy n c quy n lc m c Cha Tr i

ban cho v s s ng v s ch t c a nhng ng i d i quy n d quy n lc
v n th ng b l m d ng.

Nh c m quy n th hi n m t cch t m th i v tr c k h n c n th nh n t
c Cha Tr i i v i t i l i. C.E.B. Cranfield

n t hnh nn c p d ng mc th no?

Trong Sng th k, c s cho vi c s d ng n t hnh l t i st nhn. V v y,

nhng nh c m quy n ngy nay khng nn m r ng mc p d ng n t hnh
cho b t c t i danh no khc.

Lu t php v qui nh

C v s cu h i v lu t l v qui nh nh h ng n chng ta m i ngy. T

nhng nguyn t c Kinh thnh chung, chng ta c n cn nh c quan i m c a mnh
tr c nhng cu h i c lin quan n chng ta nh sau:

Chng ta c nn cn nh c vi c tr thnh cha m nui c a nhng a

tr c sinh ra trong nhng hon c nh kh ng khi p khng?
 Chng ta c nn cn nh c vi c nh n nui m t thi u nin vo t ra
khm hay khng?

Chng ta c nn cn nh c vi c tr thnh ng i n th m vi ng cc
t nhn khng?

Chng ta c nn cn nh c vi c ng h nhng h i on C c
trong vi c truy n gio trong tr i giam khng?

Chng ta c nn ch ng tm cch gip nhng ng i tng vo

t ki m vi c khng?

Chng ta c nn v n ng hnh lang ch ng l i nhng c i cch lu t

php i ng c l i v i nhng tiu chu n C c khng?

CNG VI C

Thi i v i cng vi c

Khng ph i hm nay

Ti khng ng i lm vi c

N u khng c chuy n g khc lm;

Ti c ng tha nh n r ng

i khi ti c ng n trnh cng vi c

c bi t l nhng cng vi c nhm chn;

Cn b n th sao?

Nhng ni chung,

Cng b ng m ni

Mi n l ti c th lm theo cch c a mnh,

V ti khng c n ph i b t u lm ngay ngy hm nay,

Th ti c ng thch lm vi c!

V danh

Ti yu thch v say m cng vi c.

 Ti c th ng i v ng m nhn cng vi c hng gi .

Jerome K. Jerome

LM VI C CH M CH

Ng i s lm m hi trn m i c m n. Sa 3:19

B y gi loi ng i i ra, n cng vi c mnh v lm cho n chi u t i. Thi

104:23

M i vi c tay ng i lm c, hy lm h t sc mnh Tr 9:10

N u ph i nh th , th m i vi c ty thu c vo ti. V danh

N i duy nh t m s thnh cng (success) n tr c cng vi c (work) l trong

t i n. V danh

K ho ch ch l nhng nh t t n u chng khng c chuy n ho thnh

vi c lm ch m ch ngay l p tc. Peter E. Drucker

S BI NG NHC

Nng coi sc ng l i c a nh mnh, khng h n bnh c a s bi ng nhc.

Ch 31:27

Khng th no c chuy n t t c chng ta u l i bi ng, b i m t s ng i

trong chng ta khng nh v y Eeyore (A.A. Milne)

NGY LM VI C C TR CNG XNG NG

Ng i lm cng xng ng c h ng ti n cng c a mnh. (Lu 7:1)

HON T T CNG VI C

Khng c g l qu kh n u b n phn chia ra thnh nhng cng vi c nh .

Henry Ford.

LM VI C CHO C CHA TR I

H lm vi c g, hy h t lng m lm, nh lm cho Cha, ch khng ph i lm

cho ng i ta. Co 3:23

M t ti t v i suy ngh

S khi n cng vi c cc nh c tr nn thing ling;

 M t ng i qut c n phng theo nh L i d y c a Ngi

S lm cho c n phng l n hnh ng tr nn t t p. George Herbert

ng lm vi c g m c Cha Tr i khng mu n b n lm. ng lm g trong

th gian ny ngoi m c ch trn h t l lm hi lng, tn cao danh Ngi. V y, anh
em ho c n, ho c u ng, hay l lm s chi khc, hy v s vinh hi n c a c Cha
Tr i m lm. ICo 10:31, Richard Baxter

Cng vi c s tr thnh hnh ng th ph ng khi c lm cho c Cha

Tr i. V danh

CNG VI C L

Th n ng l 1% s thng minh v 99% l lao ng. V danh

SAI L M L N

Khng ai ph m sai l m l n b ng ng i khng lm g c . Edmund Burke

LM H T SC MNH

Chng ta c ti p t c lm h t sc mnh, ng ngng ngh nhng c th ng

ti n trong con ng c a Cha v ng n n lng v nhng thnh tu t i c a
mnh. John Calvin

M C CH C A CNG VI C

Lm vi c l tr thnh, ch khng ph i t c i u g . Kh ng T

CNG LM V I C CHA TR I

M t ti t v i suy ngh

S khi n cng vi c cc nh c tr nn thing ling;

M t ng i qut c n phng theo nh L i d y c a Ngi

S lm cho c n phng l n hnh ng tr nn t t p. George Herbert

CHN GI TR C A CNG VI C

Nhng vi c nh nh t n gi n

S trang b cho t t c nhng i u chng ta ph i c u xin

 y l ch t b chnh mnh v l con ng

a chng ta m i ngy g n h n v i c Cha Tr i

John Keble

Cng vi c v s th a mn c nguy n c a chnh mnh

M t ph n c a s th a mn c nguy n c a b n thn c th c tm th y
trong cng vi c c a chng ta. c Cha Tr i phn v i A-am v -va r ng:
Hy sinh s n, thm nhi u, lm cho y d y t, hy lm cho t ph c tng. Sa
1:28. T t c m i ng i u c thin h ng cho cng vi c. Theo cch th t l t ng,

cng vi c ny nn l m t cng vi c sng t o v c ChaTr i t o dng nn

chng ta l nhng thc th sng t o.

Cng vi c tr c h t khng ph i l i u m m t ng i lm s ng, nhng l

i u m m t ng i s ng lm.

Dorothy Sayers

Cng vi c l m t trong nhng c i m phn bi t con ng i v i nhng sinh

v t khc Cng vi c l m t i u t t cho con ng i v qua , con ng i t
c s th a mn trong vai tr lm ng i, v tr nn ng i h n.

Gio hong John Paul II, Laborem Exercerns

Hy c m t Cha v vi c b n c m t i u g lm, d b n c thch hay

khng. B bu c ph i lm vi c v bu c ph i lm h t mnh s nui d ng trong b n
hng tr m c tnh t t m m t k bi ng nhc s khng bao gi bi t n.

Charles Kingsley

Ph c v c Cha Tr i v nhn lo i qua vi c lm

E.F. Shumacher a ra ba m c ch sau y c a cng vi c:

Th nh t, cung c p nhng hng ho v dch v c n thi t v hu ch.

Th hai, gip m i ng i chng ta s d ng v hon thi n nhng n t c a

mnh nh nhng y t ngay lnh.

Th ba, ph c v v h p tc v i ng i khc, v nh v y gip gi i thot

chng ta kh i s t k b m sinh c a chnh mnh.
 Kh i t ng t t nh t m m t ng i c th c cho cng vi c c a mnh l xem
cng vi c l cch lm vinh hi n cho c Cha Tr i. Martin Luther by t t
t ng ny nh sau: Qua b n, c Cha Tr i c th ang v t sa b.

Ambroise Par, nh gi i ph u h c ng i Php th k th 16, c bi t n

nh cha c a ngnh gi i ph u h c hi n i kh c nhng dng ch sau y
trn t ng c a tr ng y t i Paris ti b ng b v t th ng nhng c Cha Tr i
cha lnh cho b nh nhn.

Cng vi c l dng vinh hi n cho c Cha Tr i: V y, anh em ho c n ho c

u ng; hay l lm s chi khc, hy v s vinh hi n c Cha Tr i m lm. ICo 10:31

Chng ta hy lm vi c nh th s thnh cng ch ph thu c vo m t mnh

chng ta; nhng v i t t c s tin quy t r ng chng ta khng lm g c v Cha
lm t t c m i i u. Ignatius Loyola

Lng trung thc trong cng vi c

Trn l thuy t, cc C c nhn u ng r ng trung thc l cch x s t t

nh t. Tuy nhin, i khi nhng tiu chu n o c C c cao p b b qua khi
ng n cng vi c.

L y m t t k p gi y

N u ti em t gi y v b th t v n phng v nh th c g quan tr ng khng?

V vi c s d ng i n tho i cng ty cho nhng cu c ni chuy n ring th sao?

Chng ta c th ngh r ng i, hnh ng ny c g gh g m u, nhng theo

ti, n u nhn nghim kh c h n m t cht, b n c th g i vi c lm ny l tr m c p.
T i nhi u ca hi u bn l l n, m i ngy c n 5% doanh thu b hao h t. Ti n
b c bi n m t vo ti c a nhng ng i bn hng v nhng k ton vin ch ghi
n gi n cc kho n ny l ph n hao h t.

M t s C c nhn th hi n mnh nh nhng ng i Pha-ri-si t i t nh t.

M t s ng i Pha-ri-si r t t m trong vi c gn gi lu t php n nhng chi ti t
nh nh t, th m ch dng hi n c ph n th o m c m h tr ng tr t. M t s C
c nhn d ng nh s ng v i thi ti-thnh-khi t-h n-anh, nhng h lun
l ng i thi u m t nhng c tnh C c c n b n. y l i u m Cha Gi-xu
 phn: Kh n cho cc ng i, th y thng gio v ng i Pha-ri-si, l k gi hnh!
V cc ng i n p m t ph n m i b c h, h i h ng, v rau c n, m b i u h
tr ng h n h t trong lu t php, l s cng bnh, th ng xt v trung tn; l
nhng i u cc ng i ph i lm, m c ng khng nn b st nhng i u kia. H i
k m d n ng, cc ng i l c con ru i nh m l i nu t con l c ! Mat 23:23-24

G i i n bo b nh

C v n g khng n u ti g i i n vo ch lm bo b nh khi ti mu n c
thm m t ngy ngh khng chnh thc?

C th chng ta ngh r ng m i ng i ai c ng u lm nh th , t i sao C

c nhn l i khng th lm nh v y? Nhng theo ti, b n c th ni r ng y l
hnh thc n c p th i gian c a ng i ch .

y ng nghi p c a mnh vo ch r c r i

N u m i ng i trong phng lm vi c c a ti khai gian r ng h lm thm gi ,

v y ti c nn lm gi ng h khng? Da trn tiu ch c a lng trung thc, c th
k t lu n r ng chng ta khng nn lm nh th . Nhng chuy n g s x y ra n u
vi c ny khi n cho nhng ng i kia b pht hi n? Li u m t C c nhn qu
trung thc c y ng i khc vo ch r c r i hay khng?

Lm ng i tham v ng th c c khng?

Ti c nn c tham v ng trong cng vi c khng? Vi c tm ki m s th ng chc

c ng khng?

C nhng nguy hi m y. Vi c tm ki m m t cng vi c t t h n th a mn

lng tham c a m t ng i l i u c th x y ra. Vi c tr thnh m t k nghi n vi c
v ch s ng lm vi c l i u c th x y ra. M t s ng i ch ch tm n cng
vi c n n i gia nh, m i thng cng trong h i thnh, v cha k n tm linh
c a h ph i chu thi t thi.

Trong cng vi c c ng c s qu nh trong vi c ch chn. C.S. Lewis

M t trong nh ng tri u ch ng c a tnh tr ng suy nh c th n kinh l thi

cho r ng cng vi c c a m t ng i l i u c c k quan tr ng. Bertrand Russel
 M t khc, m t ng i khng c n ph i c m t cng vi c quan tr ng c th
trung tn h u vi c c Cha Tr i trong cng vi c. M t s ng i b ng lng lm
cng vi c ph c dch nhm chn v v n th a vui trong cng vi c .

Tuy nhin, n d v cc ta-lng trong Mat 25:14-30, d y r ng chng ta nn t

cc ta-lng mnh c vo cng vi c. Theo ngha ny, chng ta c ng nn quan tm
n vi c c th ng ti n. Nhng v n c a vi c c th ng ti n khng ch l
c h ng l ng nhi u h n m cn l vi c trung tn trong vi c m nh n thm
nhi u trch nhi m. y, Lu 12:48 h ng d n chng ta nh sau: V ai c
ban cho nhi u, th s b i l i nhi u; v ai c giao cho nhi u, th s b i l i
nhi u h n.

Cromwell, ta co bu c ng i t i bung mnh theo s tham v ng:

B i t i , thin s sa ng. V y sao con ng i

V n c dng nn theo nh t ng c a ng sng t o, l i hy v ng dnh

chi n th ng b i n? William Shakespeare, Henry VIII

CI CH T KHNG AU

Nhng trch d n v ci ch t khng au

S d i tr khng mang tnh sng t o nh chn l. Chng ta s ng t t nh t khi

nhn cu c i b ng c p m t sng t v ti ngh r ng i u ny c ng ng khi ni
n ci ch t na.

Cicely Saunders, ng i sng l p phong tro hi n i xy d ng b nh vi n cho

ng i h p h i

Nhu c u v m t o c nh t qun cho s s ng

Chi n tranh h t nhn e d a s s ng trn m t mc m tr c y khng

th t ng t ng n i; n n ph thai c p i m ng s ng theo m t mc kh ng
khi p. Ngy nay, ci ch t khng au c th o lu n cng khai v tn thnh (c ng
nh c vi t trong cc o lu t m t s n c). i u ny nu b t nhu c u v
m t o c nh t qun cho s s ng. o c ny ku g i nhng hnh ng
h p php ch ng l i vi c gi t h i bo thai hay ng i l n tu i, nhng hnh ng
x h i tch cc trong vi c cung c p n i cho ng i v gia c v gio d c cho
nhng ng i th t h c.

Joseph Bernardin

Ch m t mnh c Cha Tr i

Ch m t mnh c ChaTr i m i c quy n quy t nh s s ng v s ch t.

M Teresa

S m hay mu n

S m hay mu n, h c ng s b t u gi t h i nhng ng i l n tu i, ng i
khuy t t t v.v. M Teresa

Nhng o n Kinh thnh suy g m

Ng i ch gi t ng i.
Xu 20:13

c Gi-h-va bn phn r ng: Ai t o mi ng loi ng i ra? Hay l ai lm

cm, lm i c, lm sng, lm m ? C ph i ta l c Gi-h-va ch ng? Xu 4:11

S ph c m tay c ChaTr i ban cho chng ta, chng ta lnh l y, cn s

tai h a m tay Ngi ging trn chng ta, l i ch ng lnh l y sao? Trong m i vi c ,
Gip khng ph m t i b i mi mi ng mnh. Giop 2:10

Phm s g c th ti t, m i vi c d i tr i c k nh. C k sanh ra, v c k

ch t Tr 3:1-2

Ci ch t khng au l g?

Ci ch t khng au c nh ngha l: m t hnh ng k t li u i s ng c a

m t c nhn ang ph i chu ng c n b nh th i k cu i hay m t c n b nh nan
y b ng m t m i tim hay quy t nh ngng bi n php i u tr c bi t.

T ci ch t khng au theo ngha en c ngha l ci ch t t t p hay ci

ch t d dng. Ci ch t khng au l hnh ng gi t h i v l do th ng xt
nhng ng i ang b b nh giai o n cu i hay b th ng t t nghim tr ng. Ci
ch t khng au th ng c g i l hnh ng gi t ng i v lng th ng xt.

Hnh ng gi t ng i v lng th ng xt hay st nhn?

 Hai cu h i:

Li u vi c gi t ng i v lng th ng xt mc no c t nghim
tr ng h n vi c gi t ng i khng?

Ch ng ph i gi t ng i v lng th ng xt ch l m t cch ni gi m c a vi c
gi t ng i hay sao?

Ng i ch gi t ng i

M i ng i u bi t i u r n th su: Ng i ch gi t ng i trong Xu 20:13

Phu 5:17. C m i t H-b -r c dch l gi t trong b n dch Kinh thnh Anh

ng King James Version. T c dng trong i u r n th su l t ratsach

trong ti ng H-b -r v t ng Hi l p t ng ng l phoneuo. T ng ny
c dch chnh xc l gi t ng i. T ny c tm th y trong Xu 21:12-14 Le 24:17-
21 Da 35:16-31 Phu 19:4-13.

Cch t t nh t nh ngha ci m i u r n th su c m l: vi c c gi t
ng i v t i. V v y, l i d y c a Cu c ni r ng hnh ng c gi t ng i v
t i l sai tr t. Chng ta lu r ng:

Khng c i u kho n no gi m t i da trn c s tu i tc hay b nh t t

Khng c i u kho n cho vi c gi t ng i v lng th ng xt ngay c khi

ng i yu c u

Khng c s cng nh n v quy n c ch t

S s ng c a con ng i thu c v ai?

S s ng c a con ng i thu c v c Cha Tr i, Thi 24:1: t v mun v t

trn t, th gian v nhng k trong u thu c v c Gi-h-va.

S s ng khng ph i l ti s n c nhn c a b t k ai.

Ch c c Cha Tr i m i c quy n l y i s s ng c a con ng i.

Con ng i ch c th l y i s s ng d i th m quy n c giao thc t c

Cha Tr i m thi.

S gia t ng c a ci ch t khng au
 N m 1935, Hi p h i Ci ch t Khng au c a Anh c thnh l p nh m ph
bi n ni m v ci ch t khng au cho nhng b nh nhn m c b nh nan y. Vi
n m sau , Hi p h i Ci ch t Khng au c a M c ng c thnh l p v i
nhng m c ch t ng t.

G n y h n, vi c ci ch t khng au c ch p nh n l nh vo cng c a
Derek Humphry v Bc s Jack Kevorkian.

Derek Humphry

Derek Humphry dng nh h ng c a mnh qua vai tr ch tch Hi p h i

Hemlock thc y ci ch t khng au. Quy n sch Final Exit: The Practicalities of
Self-Deliverance and Assisted Suicide for the Dying (t m dch L i thot cu i cng:
v n thc t c a vi c t gi i thot v hnh ng t t c h tr dnh cho
ng i ang h p h i) tr thnh quy n sch bn ch y v nh h ng nhi u n
ki n c a d lu n.

Kh ng ch c n au

Trong l i gi i thi u v quy n sch bn ch y Final Exit, tc gi n i ti ng Isaac

Aismove tranh lu n: Khng ng i t t no l i m t con v t ph i chu au
n m khng ch ng ch m dt s au n cho con v t . ng ti p t c: Ch
c v i con ng i, con ng i m i c c n h ph i s ng trong au n,
trong v v ng, trong ci ch t v t v m khng lm g gip c .

M t tr ng h p t v n c s tr gip c a m t b nh nhn m i y c a
mnh, Michael Schwartz, lu t s cho bc s Jack Kevorkian ni bc s ch lm du
c n au theo cch duy nh t cn l i. Michael Schwartz c ng ni thm r ng: y l
m t tr ng h p c a y h c, m t tr ng h p m thu c men c dng lm
du c n au cho nhng b nh nhn mu n ch m dt s au n.

L i th i

i u ny c th c dng lm l l h u thu n cho vi c t t c s gip

cch y m i hay m i l m n m. Nhng nhng ti n b trong khoa h c
trong vi c kh ng ch c n au ngy nay cho php cc bc s lm du nhng c n
au qu mc n n i l l c a vi c ch p nh n ci ch t khng au tr nn v
ch.
 Theo Gio s Robert Spitzer, m t tri t gia v l m t chuyn gia v o c y
h c: Nhng ti n b quan tr ng nh th c cc chuyn gia kh ng ch ci
au thc hi n trong hai hay ba n m qua n n i gi y b n c th an tm ni
r ng b n h u nh s khng ph i chu m t ci ch t au n. Ng i ta c th yn
tm ni r ng vi c kh ng ch hon ton s au n c th c thc hi n i v i
a s nhng b nh t t d n n t vong.

Bc s Cecily Saunders, ng i sng l p phong tro hi n i xy dng b nh vi n

cho ng i h p h i a ra l l r ng nhng ti n b trong vi c kh ng ch c n
au khi n cho la ch n ci ch t khng au tr nn hon ton khng c n thi t.

JACK KEVORKIAN

Jack Kevorkian v ang l m t cng c trong vi c gip nhng ng i t

st. Quy n sch c a ng, Prescription Medicide: The Goodness of Planned Death
(T m dch: Thu c c k toa: s t t lnh c a ci ch t c d tnh) m t m t
my t st m ng c c p b ng sng ch d i tn g i my Nhn t (my
Mercitron).

MY MERCITRON

Khi bc s Jack Kevorkian ch t o ra chi c my t st gip Janet Adkins t

k t li u i mnh vo n m 1990, ng t tn cho chi c my ny theo nh chc
n ng m ng cho r ng n thc hi n: My Nhn t (Mercitron).

D ng nh y l m t tn g i l lng cho c my d n n ci ch t; nhng

Kevorkian khng ph i l ng i duy nh t dng tn g i nhn t m t cng
vi c c a mnh. Thu t ng ph bi n m t vi c cc bc s gip cc b nh nhn m c
b nh nan y t st l ci ch t khng au. D ng nh c m t s nh t tr r ng ri
r ng khi nhng bc s ng gip cho m t s b nh nhn t st, h ang lm
m t cng vi c y lng nhn t.

Khi Jack Kevorkian s d ng chi c my Nhn t v i Janet Adkins Portland,

Oregon vo n m 1990 gip c t st, tn tu i c a ng c a ln trang
ba c a bo ch.

Ci ch t khng au v Janet Adkins

 Bc s Jack Kevorkian v Janet Adkins g p nhau n t i. Sau , h li chi c
Volkswagen n n i m c my ang i. Bc s Jack Kevorkian t m t ng vo
tnh m ch trn cnh tay c a Janet Adkins v truy n n c bi n nh gi t cho n
khi Janet b m nt c a my. Khi , tr c tin my s ti t ra m t lo i thu c lm c
b t tnh v k n l li u thu c k t li u c.

K t , Jack Kevorkian gip vi ch c ng i tm ki m ci ch t.

Nhng ti n b y h c

D i gc nhn c a nhng ti n b y h c, l nhng g c th gip chng ta gn

gi v ko di s s ng c a con ng i lu h n so v i tr c, gi y nhng cu
h i sau c a ra:

Sao khng cho m t ng i cao tu i c ch t trong tnh tr ng minh m n?

Sao khng thuy t ph c m t ng i l n tu i ch ch n ci ch t trong tnh

tr ng cn minh m n?

T i sao ph i ko di cu c s ng c a m t ng i l n tu i khi ng i s ng
v h ng m t cu c i h nh phc?

Ch ng ph i ci ch t khng au ng l ci ch t nhn t khi ph ng php

c p d ng v i nhng ng i b b nh nan y giai o n cu i hay m t ng i
b th ng t t tr m tr ng?

Xt cho cng, ph i ch ng cho m t ng i c ch t b ng cch t t my h

tr s s ng s gip trnh c nhng au n khng c n thi t?

T i sao ph i ko di s s ng c a m t tr s sinh khi b c sinh ra v i d t t

hay m c chng ch m pht tri n th n kinh nghim tr ng?

Kinh thnh v ci ch t khng au

Qua hng th k , v n ha ph ng Ty ni chung v C c nhn ni ring

tin vo s thing ling c a s s ng con ng i. Nhng gi y, c m t ch t
l ng cu c s ng d ng nh ang thay th cho nguyn t c v s thing ling
c a s s ng.

Ng i khuy t t t, ch m pht tri n v ng i m y u tng c c m t v tr

c bi t trong th gi i c a c Cha Tr i. Ngy nay, s xng ng s ng c a
m t s ng i b nh o t b i nhng bc s da trn vi c s hu hay thi u m t
m t s tiu chu n c a s s ng. S s ng ngy cng m t i s thing ling v
ch ng cn ng cu v t na.

Cc nguyn t c Kinh thnh

T ng ci ch t khng au khng c li t k trong Thnh Kinh ph d n.

i u ny khng c ngha l Kinh thnh khng ni g n ti ny. C m t s
nguyn t c Kinh thnh ch d n cho chng ta trong v n kh kh n ny.

Gi t h i ngi v t i

R rng, Kinh thnh d y r ng vi c c c p i m ng s ng c a m t ng i

v t i l i u sai tr t v i u ny vi ph m i u r n th su, Xu 20:13.

Ngi khuy t t t

Nhng i u g s x y ra n u cu c s ng c a m t ng i khng bnh th ng?

Trong Xu 4:11, c Cha Tr i phn v i Mi-se r ng vi c t n t i nhng khuy t
t t khng lm gi m i gi tr cu c s ng c a con ng i. T , chng ta suy ra
r ng vi c gi t h i ng i khuy t t t b t k tu i no c ng l i u sai tr t.

au n v cng

Cn vi c m t ng i ph i chu au n t t cng th sao? Trong sch Gip,

chng ta tm th y m t s h ng d n v v n ny.

Tnh tr ng kh ng khi p m Gip ph i chu c nu trong Giop 2:7,8 7:5 12:28

30:16-18:30. V c a Gip ngh Gip t t h n nn r a s c Cha Tr i r i

ch t i cn h n l s ng trong tnh tr ng au n v kh n kh nh th .

B n thn Gip c ng mu n ch t, ng th m ch cn trng ngng s ch t,

Giop 3:20-22 Nhng Gip ch n cch ch p nh n: S ph c m c Cha Tr i

ban cho chng ta, chng ta lnh l y, cn s tai ho m tay Ngi ging trn chng
ta, l i ch ng lnh l y hay sao? Gip tin r ng tnh tr ng au n ng gnh chu l
do c Cha Tr i cho php x y n.

D ng nh r t ng khi k t lu n r ng khng th no bi n minh cho vi c k t

thc s s ng c a m t ng i v lng nhn t v v th y s au n m ng i
ph i chu. L y i s s ng c a con ng i m t cch sai tr t l st nhn.
 Quy n c a c Cha Tr i

c Cha Tr i c quy n l y i s s ng. Trong Phu 32:39, c Cha Tr i phn:

Ta khi n cho ch t v cho s ng l i. Xem thm ISa 2:6 Thi 90:3. Vi c ban cho v l y i
s s ng c a con ng i l c quy n ch thu c v m t mnh c Cha Tr i.

Tr 3:1,2 ni r ng c th i i m cho s ch t. c Cha Tr i khng ch c quy n

l y i s s ng m Ngi cn nh ra th i gian cho vi c l y i s s ng na. Tr 3:1-

8 d y r ng m i i u x y n trong cu c i u c nh o t m t cch siu

nhin.

C c nhn hon ton ng n khi xem ci ch t khng au l sai tr t theo

l i d y c a Kinh thnh. Hnh ng ny c m t khng g khc h n ngoi
cch ni gi m c a hnh ng st nhn.

C g sai v i vi c v n ng quy n c ch t?

C c nhn nn ph n i nhng n lc hi n i trong vi c v n ng cho

ci ch t khng au v i tn g i quy n c ch t.

Cho m t ng i c quy n c ch t c ng ng ngha v i vi c khuy n khch

hnh ng t st, l hnh ng b Kinh thnh ln n. Con ng i b c m gi t ng i
v i u ny bao g m c hnh ng gi t chnh b n thn mnh. Ngoi ra, C c
nhn ph i yu th ng ng i khc nh yu chnh b n thn mnh, Mat 22:39 Eph 5:29.
n cha trong m ng l nh ny l gi nh ph i yu th ng chnh mnh c ng nh
yu th ng ng i khc. Trong khi , t st khng th c xem l cch by t
tnh yu v i b n thn.

Joni Eareckson Tada

Ci g i l quy n c ch t khng cho c Cha Tr i c c h i hnh ng

m t cch siu nhin trn m t cu c i ang tan v .

Khi nh n ra r ng mnh s ph i s ng qung ng cn l i trong tnh tr ng li t

ton thn, Joni Eareckson Tada tuy t v ng ku ln: T i sao h khng cho ti
ch t i?
 R i khi Diana, c b n thn an i r ng: Joni i, qu kh ch t r i; gi y
c u ang s ng. Joni cay ng h i l i: Mnh ang s ng ? y khng th g i
l s ng c.

Nhng nh n i n c a c Cha Tr i, n i tuy t v ng c a Joni nh ng ch

cho lng tin quy t r ng ngay c tai n n x y ra n v i Joni c ng n m trong
ch ng trnh m c Cha Tr i dnh cho cu c i c. Gi y, c chia s lng tin
quy t c a mnh v i c th gi i r ng: s chu kh s gip cho chng ta s n sng
v i ci thin ng.

Nhng m c ch c a c Cha Tr i v s hi u bi t hu h n c a con ng i

chng ta

Kinh thnh d y r ng nhng m c ch c a c Cha Tr i v t qu s hi u

bi t c a chng ta. Cu tr l i c a Gip v i c Cha Tr i cho th y s nh n bi t
c a ng v m c ch c a c Cha Tr i.

Ti bi t r ng Cha c th lm c m i s , ch ng c ch no Cha l y lm
kh l m. K n y l ai, khng hi u bi t g, l i dm che m ch c a Cha? Ph i, ti
ni nh ng i u ti khng hi u n, t c cc s l lng qu cho ti, m ti
ch ng thng bi t. Giop 42:2,3

Es 55:8,9 nh c chng ta nh n s khc bi t gia ngh c a c Cha Tr i v

s hi u bi t c a chng ta:

t ng ta ch ng ph i t ng cc ng i, ng l i cc ng i c ng ch ng
ph i ng l i ta. V cc t ng tr i cao h n t bao nhiu, th ng l i ta cao
h n ng l i cc ng i, t ng ta cao h n t ng cc ng i c ng b y
nhiu.

Quan i m c a Kinh thnh v s ch t

M t nguyn t c n n t ng khc y l quan i m c a Kinh thnh v s ch t. Ci

ch t va phi t nhin va l khng th trnh n.

Ci ch t l s xm nh p tri v i t nhin vo cu c s ng c a chng ta v i t

cch l h u qu t s sa ng c a loi ng i, Sa 2:17. S ch t l k th cu i cng b
tiu di t, ICo 15:26,56.
 l l do t i sao C c nhn nn ph n i t t ng con ng i cho r ng
ci ch t khng l g h n ngoi s chuy n ti p t nhin.

Tuy nhin, Kinh thnh c ng d y r ng ci ch t l i u khng th trnh kh i. C

k sanh ra v c k ch t Tr 3:2. Ci ch t l m t ph n c a cu c s ng v l cnh ca
d n n m t cu c s ng khc t t p h n.

Khi no ci ch t x y ra?

Ci ch t l m t hi n t ng sinh h c hay m t bi n c tm linh?

Y h c hi n i nh ngha ci ch t tr c h t l m t hi n t ng sinh h c. Kinh

thnh nh ngha ci ch t l m t bi n c tm linh c nhng h qu sinh h c.

Theo Kinh thnh, s ch t x y ra khi linh h n r i kh i th xc c a m t ng i.

B i tro tr vo t y nh nguyn c , v th n linh tr v c Cha Tr i, l ng
ban n Tr 12:7. V xc ch ng c h n th ch t, c tin khng c vi c lm th
c ng ch t nh v y, Gia 2:26.

M t b nh nhn hn m c th khng cn thc c g, nhng theo quan

i m y khoa l n th n h c, ng i v n cn s ng v vi c i u tr v n nn c
ti p t c tr phi nhng d u hi u s ng quan tr ng v ho t ng c a no
ngng.

M t khc, C c nhn c ng ph i ph n i quan ni m cho r ng c n ph i lm

m i th cu l y m ng s ng c a m t ng i b ng b t c gi no.

C c nhn, bi t r ng khi v n cn s ng trong thn th ny l r i xa kh i

c Cha Tr i, IICo 5:6 mong i n lc h thot kh i thn th ny v v i
Cha, IICo 5:8.

i v i C c nhn, s ch t l i u ch l i, Phi 1:21. V v y, h khng c n

ph i b tri bu c v i th gian n mc thc hi n nhng ho t ng v ch ch
ko di s s ng trong vi gi ho c vi ngy.

KARL BRANDT

ng c c n b n c a ti l ao c gip nhng ng i khng th

t gip mnh. Nhng suy xt nh th l ra khng nn b xem l v nhn
 o. Ti c ng khng c n ph i c m th y l i u v o c. ..Ti tin
r ng n u lc ny Hippocrates v n cn s ng, ng s thay i l i th c a
mnh trong vi c c m th y thu c s d ng c d c v i ng i tn ph
ngay c khi h c yu c u lm v y.

Ti c m t nh n thc r rng v vai tr c a mnh trong v n ny.

Ti hon ton nh n ra r ng khi ni ng v i ci ch t khng au, ti
lm v y v i lng tin quy t l n nh t c ng gi ng nh lng tin quy t hi n
t i c a mnh m ti cho l ng.

Karl Brandt

Ci ch t khng au c th y thu c c a Hitler p d ng

y l l i chng c a m t bc s b xt x v thc hi n ci ch t khng au.

Nhng l i ny l c a Karl Brandt, ng i c bi t n l bc s c a Hitler.

ng l bc s chu trch nhi m v ch ng trnh ci ch t khng au c a c trong
su t th chi n th hai. ng chu trch nhi m v ci ch t c a hng tri u ng i Do
thi, ng i Xla-v , v nhng ng i c g i l ng i c khng thu n ch ng.
Sau th chi n, ng b a ra ta n Nuremberg vo n m 1948 v b treo c v
nhng hnh ng tn b o c a mnh.

TUYN B C A HI P H I Y KHOA ANH

B ng chng c a ra t i cc phin ta v t i ph m chi n tranh y

khoa lm kinh ng gi i bc s v th gi i. Cc phin ta cho th y
nhng bc s, nhng ng i ph m t i thi u nhn tnh ny khng c
o c l n l ng tm ngh nghi p, v n l nhng i u c trng i
trong ngh y ng tn knh ny. H t b y c truy n th ng v n duy
tr gi tr v s thing ling c a m i c nhn con ng i. Nhng i u g
a n nhng t i c khng c php x y ra l n na. Nghin cu
c ng nh thc nghi m y khoa khng bao gi c tch r i kh i nhng
gi tr o c vnh cu. Cc bc s ph i mau chng ch ra cho nhng
ng i khc trong x h i th y nhng h qu c th x y ra c a nhng
chnh sch h th p hay ph nh n nhn quy n c b n.
 Gi i y khoa ph i th n tr ng quan st v ch ng l i nhng di n ti n c
th m t l n na gi b y nhng ng i trong ngh v h th p m c ch
cao qu c a nhng l t ng y khoa.

M c d v ang c nhi u thay i trong y h c, tinh th n c a L i

th Hyppocrate v n khng th thay i v ph i c nhng ng i trong
ngnh y kh ng nh. L i th nu ln nhi m v ch m sc c a ng i
bc s, v t i c nghim tr ng nh t l ti p tay cho vi c h y ho i s s ng
qua hnh ng st nhn, t st v ph thai.

Tuyn b c a Hi p h i Y khoa Anh

1947

Gip nhng ng i khng th t gip mnh

Karl Brandt ni r ng: ng c c n b n c a ti l ao c gip nhng

ng i khng th t gip mnh. N u ch xt trn b m t l i chng c a Karl, chng
ta c th k t lu n r ng ng th t tm tin r ng mnh ang ban m t n hu cho
nhng ng i c ci ch t c ng s p t tr c.

L i chng v sau c a ra t i cc phin ta Nurmberg cho th y Karl

khng ph i l ng i duy nh t tin nh v y. Th nhng, lm th no nhng ng
c b ngoi l t t p l i k t thc v i nhng h u qu khng th t c?

Ch m t thay i tr ng tm tinh vi

Ti n s Leo Alexander, nh tm l h c, ng i tng lm vi c v i V n phng

T ng tham mu v T i c chi n tranh Nuremberg lm sng t i u m ng
tin r ng di n ra t i c tr c th chi n th hai, c ng l i u khi n cho nhng
hnh ng c a Karl Brandt c th x y ra. o n trch sau y c a ti n s Alexander
c trch t t p san New England Medical Journal, s thng 7 n m 1949.

Kh i u ch l m t thay i tr ng tm tinh vi trong quan i m c n b n c a

cc bc s. N b t u v i quan i m h t sc c n b n c a phong tro ci ch t
khng au khi cho r ng v n c nhng cu c i khng ng s ng. Quan i m ny
trong nhng giai o n u ch p d ng v i nhng b nh nhn b nh nan y v ko
di. D n d n ph m vi nhng ng i c k vo nhm ny c m r ng ra v
bao g m c nhng ng i khng hu ch v m t x h i, nhng ng i khng ai
c n n v m t thc h v cu i cng, l nhng ng i khng thu c dn t c
c.

Do hi n nay ci ch t khng au v n cn c p d ng nn l i c nh bo c a
Hi p h i Y khoa Anh a ra vo n m 1947 v n cn hi u lc.

Kinh nghi m c a ng i H Lan

N m 1990, trong m t cu c kh o st gia vng cc bc s ng i H lan do H i

ng Remmelink thc hi n, k t qu cho th y c 1030 b nh nhn b gi t h i m
khng c s ng c a h . Trong s c:

140 ng i c u c hon ton bnh th ng

110 ng i h i c v n v th n kinh

Bo co c ng cho th y c 14.175 b nh nhn khc (trong c 1.701 ng i c

u c hon ton bnh th ng) b t ch i i u tr m khng c h i ki n v
ch t.

Cc bc s t i M v Na-uy nh n th y r ng d ci ch t khng au v n ban u

c c nh c dng cho nhng tr ng h p ngo i l , n v ang tr
thnh m t cch c ch p thu n gi i quy t cc c n b nh n ng ho c giai
o n cu i.

60% cc bc s H lan khng bo co v nhng tr ng h p t st c s gip

c a bc s (d y l i u lu t php i h i).

25% cc bc s H lan tha nh n k t li u s s ng c a b nh nhn m khng

c s ng c a nhng ng i ny.

H lan v B h p php ha ci ch t khng au, n m 2001

Theo sau s d n u c a H lan vo n m 2000, thng 11 n m 2001, th ng

vi n B thng qua i u lu t c n thi t v i 44 phi u thu n v 23 phi u ch ng
h p php ha ci ch t khng au. Theo cc i u kho n c a b lu t m i ny,
nhng b nh nhn mu n k t li u cu c i mnh ph i trn 18 tu i v ph i ghi r
yu c u c a mnh b ng v n b n. Bi n php ci ch t khng au ch c p
d ng sau m t thng tnh t lc b nh nhn c yu c u.
 By gi , chng ti quen v i i u

M t trong nhng bc s, l ng i thc hi n m t trong nhng tr ng h p

u tin p d ng ci ch t khng au t i H lan cho bi t: , khi thc hi n tr ng
h p u tin, chng ti c m th y gi n d v vi c hon ton gh s . V v y,
chng ti vui mng khi m i vi c c thc hi n xong. R i tr ng h p th nh
c ng kh kh n nh v y, d h n m t cht. Cn by gi , chng ti quen v i
i u .

ng ng ni r ng ph ng php ny gi y d dng. i u ny tm t t ton

b tnh hnh ang di n ra. M t khi tr t d c, ci ch t khng au tr thnh m t
i u d dng cho m t bc s thc hi n m t cch u n v nh m t thi quen.

B T php H lan

B T php H lan, c y nhi m thc hi n Bo co Remmelink, ti t l

r ng vo n m 2001, t i H lan c 2300 tr ng h p p d ng ci ch t khng au
tnh nguy n v c h n 1000 tr ng h p p d ng ci ch t khng au m khng c
s tnh nguy n c a b nh nhn.

Bc s Admiraal

Bc s Admiraal, cu ch tch hi p h i gy m H lan, hi n ang qu n l m t

trong nhng n i ch m sc b nh nhn giai o n cu i l n nh t t i H lan. ng t
g i mnh l ng i b n c a b nh nhn. ng b o m v i h r ng ng s em
n cho h m t ci ch t d dng v m i.

ng ni: Ti tim cho b nh nhn m t l ng thu c bnh th ng dng trong

gy m v s au n c a h s ch m dt. Hnh ng cu i cng ny c a vi c
ch m sc b nh nhn giai o n cu i lm phong ph cu c s ng c a ti trong vai
tr l m t bc s.

H lan

T i H lan, c 3% s t vong do bc s trc ti p gy ra.

N u t l ph n tr m c ng c p d ng t i M th s t vong do cc bc s
gy ra s ln n 64.860 m i n m.
 Theo s li u th ng k do chnh ph H lan thc hi n, cc bc s H lan hi n
nay ang thc hi n bi n php ci ch t khng au p bu c cao g p 2,5 l n so v i
nhng tr ng h p tnh nguy n.

Gio s Spitzer tin r ng N u tnh tr ng ny c th x y ra t i H lan, th t i sao

i u ny khng th x y ra M ch? M t khi cc bc s t nhin nh n ra r ng
c m t ph ng cch gi i quy t v n d dng, m t khi h nh n ra r ng khng
c n thi t ph i tr i qua ci c m gic kh chu ni v i b nh nhn r ng h ph i
ch t, t i sao h khng hnh ng khi n ph ng php ci ch t khng au tr
nn i u b t bu c?

Ci ch t khng au: s c n thi t v m t kinh t

M t s cc nh ti chnh c ghi nh n ni r ng bi n php ci ch t khng

au l m t s c n thi t v m t kinh t . Ch tch Ngn hng chu u v Ti xy
dng v pht tri n pht bi u r ng: Ngay khi m t ng i qu tu i 60-65,
ng i s ng qu tu i lao ng v lm tiu t n nhi u ti n b c c a x h i. Ci
ch t khng au s l m t trong nhng bi n php c n thi t cho x h i t ng lai
c a chng ta.

C ph i s thing ling c a s s ng con ng i l m t khi ni m l i th i?

Peter Singer l m t Gim c c nh h ng c a Trung tm o c Sinh h c

c a con ng i t i Melbourne, l ch bt c a t p san Bioethics Journal ( o c
sinh h c l s giao thoa c a ngnh o c h c v ngnh k thu t y h c hi n
i khi n tc ng n vi c i u khi n s s ng con ng i.) Singer a ra
nhng t ng c b n trong m t t p ch v nhi khoa hng u t i M nh sau:

Nhng ki n ch ng i ci ch t khng au

Walker Percy

Khng ph i t t c m i ng i u ng h vi c p d ng bi n php ci ch t
khng au. Walker Percy, m t ti u thuy t gia c trao gi i th ng g n y
ni i u c g i l s m i c a ci ch t khng au ch c ch n d n n phng
h i ng t, i v i nhng x h i m ci ch t khng au bnh tr ng bao
g m khng ch nhng b nh nhn ang giai o n cu i m g m tm c nhng
ng i b xem l v d ng v m t x h i na.
 H i th o chuyn Ramsay

H i th o chuyn Ramsay, bu i g p m t nh k c a nhng nh o c v

t t ng Do thi v C c xu t b n B n tuyn ngn v v n ci ch t
khng au (Declaration on Euthanasia) nh m gip ch ng l i xu h ng bnh
tr ng trong vi c ch p nh n bi n php t v n c s tr gip c a bc s. B n
tuyn ngn v v n ci ch t khng au nu r:

Ci ch t khng au l tri ng c v i ni m tin c a ng i Do thi v C c

nhn chng ta. N da trn m t s sai l m nghim tr ng v o c, v vi ph m
truy n th ng chnh tr c a chng ta c ng nh h th p s chnh trc c a ngh
th y thu c.

i v i ng i b nh, ng i ang chu au n, ng i khng c kh n ng,

khuy t t t v ng i ang h p h i, chng ta ph i h c l i l n na s khn ngoan
v n d y chng ta ph i lun lun ch m sc v khng bao gi c gi t h i. M c
d i khi n nh th by t s th ng xt nhng gi t ng i khng bao gi l
m t cch ch m sc.

Nhng h u qu ch t ng i

Cc nh o c h c u nh t tr trong vi c tin on r ng m t s thay i

nh th v gi tr s m r ng cc tr ng h p m ci ch t khng au s c
xem l h p php. C.Everett Koop, ng i tng ng u ngnh qun y, ni:

Ti tin r ng trong th p nin 1930, thi ng h ci ch t khng au gia

vng cc bc s c (ngay c tr c khi Hitler ln n m quy n) t o i u ki n cho
chnh quy n pht xt y x h i xu ng d c, d n n n n tn st ng i Do thi.

5.QUAN H TON C U

N I DUNG

Trang

GI I THI U

CH NGHA PHN BI T CH NG T C: CHNG TA C NN GI V B

M MU?

NGHIN C U Y KHOA: CHNG TA C NN TH C HI N VI C NGHIN

C U CH V BY GI CHNG TA C TH LM V Y? NHN B N V TNH

NHN QUY N

NGHO I V S B T BNH NG TRN TH GI I

MI TR NG: M I C C NHN C NN NG H VI C B O V
MI TR NG KHNG?

CHI N TRANH

LI U C KHI NI M G I L CHI N TRANH CHNH NGHA KHNG?

CHI N TRANH V B O L C

CHI N TRANH GI A VNG C C NHN

GI I THI U

Khi xem xt m t s cc v n ton c u ngy nay, chng ta th y mnh ang v t

l n v i nhng s la ch n v m t o c v n th thch suy ngh c a nhng
nh t t ng C c v i nh t trong 2.000 n m qua. i khi chng ta v n
khng tm c gi i p d dng.

Chng ta hi u r ng C c nhn ph i l mu i v nh sng trong x h i c a

mnh, Mat 5:13-16 V v y, ngoi vi c c u xin Thnh Linh c a c Cha Tr i i m i
tm tr mnh, Ro 12:2, chng ta khng bao gi c b qua l i s ng C c v
i u nh h ng n chng ta m t cch c nhn. Ch ng ch g khi tr thnh
nh t t ng C c v i nh t c a th i i trong nhng ti v o c, m
m i t ng giao c nhn c a ng i v i Cha b v ?

Mu i v nh sng

y l m t s nh c nh v cch khi n i s ng thu c linh c nhn c a chng

ta v i Cha Gi-xu tr nn m nh m , khi chng ta tm cch gn gi t t c nhng
i u t t p trong x h i c a chng ta v trnh by quan i m c a c Cha Tr i
trong cc v n o c ngy nay.

Lm i u ng d th no ch ng na

i u ny c ngha l lm i u ng, ngay c khi chng ta c m th y t t c

nhng ng i khc u lm i u sai tr t. Xem IPhi 3:20.

Lm i u ng, ngay c khi b n ph i t b nhng li ch v t ch t

Nh l i nhng i u Mi-se t b : He 11:24-26

Nh l i cch ng i tr tu i giu c t c a c i c a mnh ln hng u, trn

c Cha Gi-xu: Mat 19:22

Quy t tm s khng bao gi c v n bia gi ng nh c a -ma: -ma la

b ta r i, v ng i ham h th gian, IITi 4:10.

T b i u c b t k hnh thc m i s ng b n ang v n v ng: xem Cong

19:19-20.

Lm i u ng ngay c khi c th khng ai nhn th y

So snh hnh ng c a Gi-sp v i v c a Ph-ti-pha, Sa 39:7-20 v i t i l i c a

A-can m ng cho r ng khng ai bi t, Gios 7:20-21.

Lm i u ng, ngay c khi i u ny ng ngha vi vi c chu b t b

Ngy nay, c r t t ng i trong chng ta s b tu n o v gi l y nhng

nguyn t c C c. Nhng i u ny khng c ngha l chng ta s khng b
ng i khc c i nh o, ma mai, v l nh nh t.

Cha Gi-xu c nh bo cc mn v s b t b , xem Mat 5:10-12. V v y, c

l n u chng ta khng ph i chu ng i u g khi l mn c a Cha Gi-xu,
chng ta nn t xem xt l i b n thn mnh.

Phao-l ni c th v i Ti-m-th v k t qu m Ti-m-th s t c khi

s ng m t i s ng tin knh, xem IITi 3:12.

CH NGHA PHN BI T CH NG T C: CHNG TA C NN GI V B

M MU KHNG?

Gi c m c a Martin Luther King

 Ti m m t ngy no , b n a con c a ti s s ng t i m t t n c m
chng n s khng b ng i khc nh gi b i mu da m b i nhn cch c a
chng.

Ti m m t ngy no , t i Alabama nhng a tr da mu c th n m tay

v i nhng a tr da tr ng nh anh ch em. Trch t bi di n thuy t c a Martin
Luther King, ngy 28 thng 8 n m 1963 t i Washington D.C tr c m t cu c di u
hnh g m 250.000 ng i.

Kh i t ng c a sch Kh i huy n

Martin Luther King lm vi c khng m t m i cho vi c khng phn bi t i

x, c ng nh khng s d ng b o ng. Chng ta bi t r ng trn thin ng, s
khng c s phn bi t i x s c t c.

S y o n, ti nhn xem, th y v s ng i, khng ai m c, b i m i

n c, m i chi phi, m i dn t c, m i ti ng m ra; chng ng tr c ngi v
tr c Chin Con, Kh 7:9.

Phn bi t ch ng t c v n cha c xa b

Nhng quan i m phn bi t ch ng t c cc oan c a Hilter v n cha m t h n.

Hn nhn khc ch ng t c l t i ch ng l i mu n c a ng T o ha i
i. Adolf Hitler

Ng i M ph i t th y x u h khi cho b n da en ginh l y huy ch ng

c a mnh. Adolf Hitler

Nhng ai khng thu c ch ng t c t t p trn th gian ny ch l r m rc.

Adolf Hitler

Phn bi t ch ng t c v c Cha Tr i c a s sng t o

Chng ta bi t r ng c Cha Tr i t o dng nn v tr c a chng ta, Sa 1:1.

Phao-l ni v i nhng tri t gia thnh A-thn r ng: Ngi lm cho mun dn
sanh ra b i ch m t ng i v khi n kh p trn m t t, Cong 17:26.

c Cha Tr i l Cha c a m i t o v t. i u ny nn l y u t quy t nh thi

c a chng ta v i m i ng i trn tri t ny c a Cha.
 Phn bi t ch ng t c v c ChaTr i c a lch s

Phao-l ni ti p trong Cong 17:26 : v Ngi ( c Cha Tr i) nh tr c th gi

i ng i ta cng gi i h n ch . Phao-l m ch n th i k khi c Cha Tr i
b o con ng i sinh s n thm nhi u v lm cho d y y kh p t. Khi ng Ch
Cao phn pht s n nghi p cho mun dn, phn r nhng con ci A-am, th Ngi
nh b ci c a cc dn c theo s dn Y-s -ra-n., Phu 32:8. Dn s c a c
Cha Tr i phn tn kh p n i cng v i l i chc ph c c a Ngi. i u ny d n
n s pht tri n nhng n n v n ha khc nhau.

Thin ng s tr nn phong ph h n v i nhi u n n v n ha khc nhau, khi

"cc vua trn t s em vinh hi n mnh vo v ng i ta s em vinh hi n v
ph qu c a cc dn n (Kh 21:24-26). N u i u ny s x y ra trn thin ng,
th chng ta c ng c n c tr nn phong ph v i nhi u n n v n ha khc nhau
d i t ny. Ch c ch n r ng chng ta khng nn ch ng l i i u ny!

Ch ng t c trong Kinh thnh

L i d y u tin c a Kinh thnh v v n ch ng t c lin quan n s hi p

nh t c a loi ng i.

i u ny c nh n bi t trong ci sng t o: Sa 1:28 5:1

i u ny c ng c nhn th y qua qui m c a s cu r i: Sa 12:3 Mat 28:19 Co

3:11 Kh 5:9

Nhng ng i Sa-ma-ri trong Kinh thnh

Ng i Sa-ma-ri b ng i Do thi ghen ght v s khc bi t tn gio v ch ng

t c. Nhng Cha Gi-xu ch ng by t lng yu th ng c a Ngi i v i
ng i Sa-ma-ri.

Khng ph i v c m Gi ng ghi l i cu c ni chuy n kh lu gia Cha Gi-xu

v i ng i n b Sa-ma-ri.

Cha Gi-xu ch ch n ng i b ng i khc xem th ng, ng i mang

dng mu pha tr n, ng i Sa-ma-ri tr thnh nhn v t anh hng trong n d
c a Ngi, v i tn g i Ng i Sa-ma-ri nhn lnh, Lu 10:25-37

Phao-l
 Ngay chnh s Phao-l c ng th h ng ba n n v n ha khc nhau. Xt v
n n t ng gia nh, ng l ng i Do thi, ng i H-b -r , con c a ng i H-b -
r . Nhng ng c ng th h ng ngn ng v t t ng Hi l p. Ngoi ra, ng t
ho l cng dn La-m.

Phao-l nh n m nh v i cc C c nhn r ng gi y h thu c gia nh

c a c Cha Tr i v i u ny thay th cho m i s ng n cch v s khc bi t v
m t con ng i m tr c y h c.

T i y khng cn phn bi t ng i G -rc ho c ng i Giu-a, ng i chu c t

b ho c ng i khng chu c t b, ng i d man hay ng i Sy-the, ng i ti m i
hay ng i t ch ; nhng ng Christ l m i s v trong m i s Xem Co 3:11.

NH NG BI N PHP B T B O NG CH NG L I N N PHN BI T
CH NG T C

Phi thc t v phi o c Ni m tin vng ch c

S d ng b o ng nh m t cch B t b o ng l m t ph n c a
t c s cng bnh v ch ng ni m tin.
t c va phi thc t va phi o c. Mahatma Gandhi
Bi n php ny phi thc t v l m t M t th lc ch ng
vng xoy i xu ng v k t thc trong
Theo ti, b t b o ng khng ph i
s h y di t t t c .
l b ng d d i b t k hnh thc
Lu t php c i h i m t n m t no. Theo ti hi u th b t b o ng l
s bi n m i ng i u tr nn m la. m t th lc ch ng nh t trn th

Bi n php ny phi o c v n gi i.
tm cch h nh c i th h n l gip Mahatma Gandhi
ng i ny hi u c v n ; n tm
Rao gi ng v c u nguy n
cch tiu di t h n l em l i s thay
i. B o ng l phi o c v n Hy rao gi ng v c u nguy n, ch

a n lng th h n h n l tnh yu ng chi n u.

th ng. N h y di t c ng ng v L i khuyn c a Martin Luther dnh
khi n tnh huynh l tr nn b t kh cho nh ng nh c i cch v n c th tr
thi. N a x h i n ch c tho i thnh nh ng nh cch m ng.
h n l i tho i.

B o ng k t thc b ng cch t
nh b i chnh n. N t o nn lng cay
ng trong nhng ng i cn s ng st
v tnh hung b o trong nhng k h y
di t.

Martin Luther King Jr.

Cy n d ng c m

c Cha Tr i bi t Ngi ang lm g khi cho ti mang s c da en. Trn m t

cy n d ng c m, b n s khng th ch i c m t giai i u hay n u ch s
d ng nhng phm tr ng; v v y, b n ph i s d ng chung c phm tr ng v phm
en. c Cha Tr i mu n ch i nhng i u nh c v i c nhng phm en v phm
tr ng.

Ti n s Aggrey t i Ghana

Ti c thnh ki n hay khng?

H n nhin, nhng thnh ki n khng ch dng l i mu da hay ki u tc c a

ng i khc!

Ti c nh gi ng i khc qua c a c i c a h khng?

Ti c nh gi ng i khc qua qu qun c a h khng?

Ti c nh gi ng i khc qua cha m c a h khng?

Ti c nh gi ng i khc qua cng vi c c a h khng?

Ti c nh gi ng i khc qua mu da c a h khng?

Ti c nh gi ng i khc qua gi ng ni c a h khng?

Ti c nh gi ng i khc qua tu i tc c a h khng?

Ti c nh gi ng i khc qua nhng g c th nh n l y t h khng?

Ti c nh gi ng i khc qua b n b c a h khng?

 Ti c nh gi ng i khc qua thi h dnh cho ti khng?

Ti c nh gi ng i khc qua quan i m chnh tr c a h khng?

Ti c nh gi ng i khc qua a v x h i c a h khng?

Ti c ph n i hn nhn gia nhng ng i khc ch ng t c/qu c gia/mu da

khng?

Ti s ng con ti k t hn v i m t ng i khc ch ng t c khng?

PH I CH NG NH NG NH KI N V CH NG T C C XO B T I
M ?

H i Martin Luther King Sng hm sau, sau khi ngh gi i lao

Thng 12 n m 1964, Martin Luther ban cng nh khch Lorraine, n i ng

King nh n c Gi i Nobel Ho bnh do tham gia m t h i ngh, Martin Luther
Vua Olav c a Na-uy trao t ng ghi quay lng l i tr v phng mnh, v
nh n chi n dch khng m t m i c a r i m t vin n c a k m st vang
ng nh m ch ng l i s p bc v nh ln, b n th ng vo m t c a Martin
ki n. Luther. ng khng bao gi tnh l i
sau .
N m 1968, nhng cng nhn v sinh
da en nh cng m t tu n t i Khi nghe tin v m st, t ng th ng

Memphis v Martin Luther King n Johnson ni v i ton th n c M

dn x p m t cu c ph n i b t trn i truy n hnh r ng: Ti yu c u
b o ng kh ng l . Martin Luther c ng m i cng dn ch ng l i thi b o
chu p lc t nhng nh lnh o ng m qung l nguyn nhn d n
ng i da en nh Stokely Carmichael v n ci ch t c a Martin Luther King.
bi n php b t b o ng c a ng nh m Trn bia m c a Martin Luther King
ginh l i cng b ng cho ng i M da l nhng dng ch:
en. CU I CNG L T DO
ng c ng nh c t i v s l i e do CU I CNG L T DO
b o ng m ng nh n c, th m ch
C M T CHA TON N NG
c m t s l i e do m ng s ng c a
ng. ng cng khai r ng mnh b CU I CNG, CON C NG
e d a khng c n Memphis n u C T DO.
mu n gi tnh m ng c a mnh. ng H i Tiger Woods
k t thc bi di n thuy t tr c cng
Khi Tiger Woods dnh th ng l i t i
chng c a mnh v i nhng l i sau y:
gi i nh gn Masters Golf c a M vo
R i khi ti n Memphis, m t s n m 2007 cu l c b qu c gia
ng i b t u ni v nhng l i e do Augusta, anh ph r t nhi u k l c.
s x y n v i ti t m t s ng i anh
tu i 21, anh tr thnh v n ng
em da tr ng b nh ho n. Nhng ti
vin tr nh t ginh c danh hi u ny.
khng bi t i u g s x y ra. Chng ta
c nhng ngy kh kh n tr c m t Anh l v n ng vin da mu u

nhng i u gi y khng cn quan tin ginh th ng l i t i b t c gi i thi

tr ng na. Ti qu ph n ch n v khng u gn no trong b n gi i thi u
cn ngh n i u g khc. C ng gi ng chnh t i M . Woods l v n ng vin
nh bao nhiu ng i khc, ti mu n ng i M g c Phi. Anh c ng mang m t
c s ng lu nhng hi n t i ti khng ph n huy t th ng c a ng i Cherokee
quan tm n i u . Ti ch mu n (ng i Da ), Thi lan v Trung Hoa.
lm theo i u Cha mu n v Ngi N m 1991, cu l c b gn qu c gia
cho php ti c leo ln nh ni. Augusta cha c thnh vin no thu c
nhm dn thi u s .

NGHIN CU Y KHOA: CHNG TA C NN TH C HI N VI C NGHIN

C U CHIr V BY GI CHNG TA C TH LM V Y? NHN B N V TNH

Ti n s Seed

Ti n s Seed, m t bc s t i Chicago ni r ng nhn b n v tnh s gip cho

nhn lo i tr nn g n gi ng v i c Cha Tr i h n.

Thng 2 n m 2001, m t d lu t ch ng nhn b n con ng i b b vo

ng n ko t i th ng ngh vi n do c nhng quan i m khc bi t v i u t o nn
s s ng con ng i, c lu t php b o v .

Tuy nhin, theo o lu t n m 1990 v s Th thai v Phi thai ng i, vi c

thc hi n th nghi m v h y di t phi thai t 14 ngy tu i tr xu ng l i u h p
php t i Anh.
 Nhn b n v tnh c th lm g?

Nhn b n v tnh b ng cch thay th nhn c a t bo c th khi n nhng t

bo phi t o ra nhng m hay nhng b ph n gi ng h t v i nhng m hay b
ph n c a nhng ng i ang t n t i v m t di truy n, nh trnh c s th i
lo i sau khi c y ghp.

DOLLY

N m 1997, cu Dolly ra i. Cu Dolly l m t b n sao gi ng h t v m t di

truy n c a m t con cu tr ng thnh. y l con v t u tin c nhn b n v
tnh.

N m 1996, Ian Wilmut dng m t t bo v t o ra m t con cu m i. K t

qu l cu Dolly c t o ra. Dolly l b n sao c a con cu c t bo v c
s d ng.

Nhng cu Dolly ch c t o ra sau 277 l n n lc nhng u th t b i.

nh ngha

T nhn b n hay Nhn b n v tnh, xu t pht t ch Hi l p klon, ni n

vi c m t c th , thc v t, ng v t hay con ng i c sinh ra m t hu th khc
c nhng c i m di truy n gi ng h t.

Nhng c th c th xu t pht t cng m t t bo (tr ng h p sinh i cng

trng), hay s n ph m c a nhn b n v tnh c th xu t pht t m t t bo c a
m t c th khc.

Con ng i c c php nhn b n v tnh khng?

Chng ta c c php s d ng k thu t nhn b n v tnh khng?

Chng ta bi t r ng c Cha Tr i ch nh chng ta cai tr m i loi th t o, Sa

1:28. Nhi u C c nhn cho r ng i u ny a ra l i cng nh n v ph ng php

nhn b n v tnh ni chung, tc l nhn b n ng v t, ch khng ph i con ng i.

V Y, C G KHNG NG V I VI C NHN B N V TNH?

 Nhi u ng i s r ng chng ta ang ti n vo m t lnh vc k thu t d ng
nh khng th ki m sot c. Stockinger, nh khoa h c ng i c pht bi u
trong t o ch Der Spiegel vo n m 1997nh sau:

Cc nh nghin cu sinh v t h c v cc bc s kh p n i trn th gi i c th

tm cch t o ra cc phin b n gi ng h t v m t di truy n c a nhng thin ti, v n
ng vin, h a s, ho c ngi sao i n nh hng u. Khi ni m b n sao con
ng i (Homo Xerox) s khng cn n m trong ti u thuy t m thi. Ngay c Hitler
v Stalin c ng c th c ti t o l i trong cc phng th nghi m n u c th tm
c m t t bo cn nguyn v n c a h .

Ranh gi i gia con ng i v ng v t

Ngy nay, nhi u nh khoa h c phi C c nh n th y ch ng c s khc bi t

no gia gi i ng v t v con ng i. H t do p d ng cng nhng tiu chu n
o c cho c hai gi i.

Nhng y khng ph i l l i d y c a Kinh thnh, b i v Kinh thnh a ra m t

ranh gi i r rng gia con ng i v ng v t.

u l s khc bi t l n gia con ng i v ng v t?

Con ng i c t o dng theo hnh nh c a c Cha Tr i. Cn ng v t

khng c t o dng theo hnh nh c a Ngi, Sa 1:27

S t n t i c a con ng i v t kh i ci ch t v t l, cn s t n t i c a ng
v t th khng nh v y, Lu 16:19-31 Phi 1:23.

c ChaTr i cho php con ng i gi t ng v t, Sa 9:2-3 nhng khng c

gi t con ng i, Xu 20:13.

c Cha Tr i trao cho con ng i trch nhi m th ng tr trn th v t, Sa 1:26,

ch khng th ng tr trn con ng i.

i m cu i cng c p n nhn b n v tnh. Con ng i cha bao gi c

quy n th ng tr hay i u khi n ng i khc (gi ng nh i u m nhn b n v
tnh s thc hi n). c Cha Tr i mu n con ng i c c cha v m , nhng
m t con ng i t o t nhn b n v tnh s khng th c c cha v m .

Quan i m C c
 M i con ng i u l v gi tr c m t c Cha Tr i, b t k tu i tc v cc
khi m khuy t. S a d ng gia con ng i l m t ph n trong s ho ch nh c a
Cha. c Cha Tr i t o dng chng ta l ng i trng coi t o v t c a Ngi.
i u ny cng nh n nhng th c m c khoa h c v vi c p d ng cc khm ph
khoa h c v l i ch c a nhn lo i. Chng ta s u ngy hm nay n u khng c
thu c gy m? Tuy nhin, khng th l y m c tiu bo cha cho ph ng php.
i u ny l i cng nghim tr ng khi ng n v n hu di t s s ng c a con
ng i. i u ny c ng c p d ng cho c s s ng c a phi thai.

K t lu n

C c nhn hon ton ch ng l i ph ng php nhn b n v tnh trn con

ng i v nhng l do sau:

Nhn b n v tnh c th xem con ng i nh hng tiu dng, v b qua s a

d ng m ng T o Dng ho ch nh .

Nghin cu lin quan n nhn b n v tnh th ng s d ng phi c a con

ng i.

Nhn b n b ng cch thay th nhn l nhn b n v tnh ( i t ng c nhn

b n ch c m t cha/m cung c p DNA). i u ny vi ph m nguyn t c trong Sa
2:24 v c ng c ngha r ng i t ng c nhn b n ch c m t cha/m v

m t di truy n.

Nhn b n ton b con ng i khng bao gi c bo cha. Tuy nhin, nhn

b n m t s m (ch ng h n nh dng cho vi c ghp da) c th c xem
l m t ng d ng ch p nh n c c a k thu t.

Nhng thu n l i

N u nhn b n v tnh c th t c m khng c n s d ng phi c a con

ng i, ph ng php ny s m ra nhng kh n ng nghin cu i u tr b nh
ng mng trong cc lnh vc nh:

Lo ha

Hi m mu n

B nh b m sinh
 Ung th

S y thai

NHN QUY N

Solzhenistsyn

Trong bi pht bi u t i l trao gi i Nobel vo n m 1970, Solzhenistsyn ni:

Khng c m t v n n i b no cn l i trn th gi i c a chng ta. Nhn lo i c
th c cu ch khi m i ng i u quan tm n l i ch c a ng i khc.

Chn gi tr c a con ng i

C c nhn c m t quan i m r t cao v con ng i. T quy n sch u tin

trong Kinh thnh, C c nhn kh ng nh nhng i u r t quan tr ng v :

M i t ng giao c a chng ta v i c Cha Tr i

c Cha Tr i dng nn loi ng i nh hnh Ngi, Sa 1:27. Hnh nh thin

th ng trong con ng i cho php chng ta th ph ng v c m i lin h v i
c Cha Tr i.

NGUYN T C C N B N TH 1 V NHN QUY N

Nguyn t c nhn quy n c n b n th nh t b t k qu c gia no ph i

cho php C c nhn c t do th ph ng, rao gi ng v d y d v
ni m tin C c.

N u i u ny khng x y ra t i m t qu c gia no , chng ta c n lin

k t v i nhng ng i v n ng em l i s thay i.

M i quan h gia ng i v i ng i

Gi-h-va c Cha Tr i phn r ng: Loi ng i m t mnh th khng t t; ta

s lm nn m t k gip gi ng nh n, Sa 1:28. c Cha Tr i t o dng nn
chng ta l nhng con ng i c m i quan h x h i.

c Cha Tr i t o dng chng ta c ng i nam v ng i n, Sa 1:27 v i

m ng l nh ph i sinh s n v d y y th gian.
 c Cha Tr i ban ph c cho loi ng i v phn r ng: Hy sanh s n, thm
nhi u, lm cho y d y t

NGUYN T C C N B N TH 2 V NHN QUY N

Nguyn t c nhn quy n c n b n th hai b t k qu c gia no ph i cho

php m i ng i c t do k t hn v c con ci, c g p g nhau (trong
ho bnh) v c tn tr ng, b t ch p gi i tnh, tu i tc, ch ng t c hay cng
vi c.

M i quan h gia chng ta v i v i tri t

hy lm cho t ph c tng, hy qu n tr loi c d i bi n, loi chim trn tr i

cng cc v t s ng hnh ng trn t, Sa 1:28. S cai tr c a con ng i trn m t
t v mun loi ng v t d n n nhng trch nhi m l n lao.

NGUYN T C C N B N TH 3 V NHN QUY N

Nguyn t c nhn quy n c n b n th ba b t k qu c gia no ph i cho

php m i ng i c quy n lm vi c v ngh ng i, c thc ph m, n c u ng,
ch v c ch m sc y t . Chng ta ph i chia s , ch khng nn ginh gi t
hay v vt s ch nhng ngu n lc t tri t ch nh m ph c v cho b n thn.

Nhn quy n v ni m tin n i c Cha Tr i

William Temple, nguyn t ng gim m c t i Canterbury c l n ni:

Khng th c nhn quy n tr phi da vo n n t ng c tin n i c Cha

Tr i. Nhng n u c Cha Tr i c th t, v loi ng i l do Ngi dng nn th
l gi tr thc th c a m i con ng i. Gi tr c a ti chnh l gi tr ti c tr c
m t c Cha Tr i; v y l m t i u tuy t di u v ng Christ v ti chu
ch t. V v y, i u em l i cho m i ng i chng ta gi tr cao nh t c ng em l i
cng m t gi tr cho m i con ng i; i u quan tr ng h n h t y l chng ta th y
u bnh ng.

c Cha Tr i khng thin v

 V Gi-h-va c Cha Tr i cc ng i l c Cha Tr i c a cc th n, v
Cha c a cc cha, t c l c Cha Tr i r t l n, c quy n n ng v ng s ,
khng thin v ai, ch ng nh n c a h i l , Phu 10:17. V c ChaTr i l ng cng
bnh, nn cc quan xt c a Y-s -ra-n c ng ph i cng bnh, xem Phu 16:18,19.

y l n n t ng C c nhn ni r ng s cng bnh l nhn quy n c

b n. N i no m nhn quy n b g t b , hay con ng i b l m d ng v m t tnh
d c hay b tra t n b ng b t k hnh thc no, th i u ny s nh c C c nhn v
chng ta ph i u tranh ch ng l i nhng i u c .

Tra t n lm ch t i con ng i trong b n thn k tra t n v nghi n nt nhn

tnh trong i t ng b tra t n. Ti n s Emilio Castro

Ti c th lm c g?

1. Cn nh c vi c tham gia m t nhm ng h cho nhn quy n.

2. Vi t th. Cc chnh ph v n cn th n tr ng v i p lc qu c t , v cc chnh

ph khng thch nh n th phn nn v v n ng i dn v n b l m d ng t i
qu c gia c a h .

3. Lm g ng t t. Cc hnh thc thng cng C c c vai tr lm d u hi u

cho s t tr v l i s ng c a c Cha Tr i. D u hi u c a cc h i thnh C
c l khng c s thin v, l m d ng v phn bi t, y lng khoan dung v
c trch nhi m c ng nh s ch m sc l n nhau.

NGHO I V S B T BNH NG TRN TH GI I

Nhn quy n c b n

C c nhn tin r ng m t quy n c n b n c a con ng i y l khng ai trn

th gi i ph i i ng v i ci b ng r ng khng, co ro v l nh do thi u qu n o v
mn chi u c ng nh khng c mi nh .

Ngi lng ton c u c a chng ta

Khi xem th y nhng a tr khc v i b ng to k nh trn truy n hnh, th chng

ta lm g? Hay t t h n na, chng ta nn lm g?

Chuy n sang nhng knh truy n hnh khc. M t s ng i khng th chu

c khi nhn th y c nh au kh nh th c a con ng i. i u ny khng nh t
thi t l h v tm. C th r ng h khng th i di n v i n i bu n nh th c a
nhn lo i.

G i i n tho i cho m t t chc cu tr v ng gp ti n b c.

Ti p t c xem truy n hnh v m b o r ng nhng i u c ng khng nh

h ng n h .

Quy t nh m i thng ng h m t t chc cu tr . M t s C c nhn qu

th n tr ng v i vi c ng h m t t chc cu tr khng do C c nhn qu n l.
Nhng v i s t n t i c a r t nhi u t chc cu tr C c nhn hi n nay, chng
ta khng th dng l do ny trnh n.

Th t ln: th t kinh kh ng. i u ny nh c chng ta nh r ng:

Trn th gi i, c b n ng i th c m t ng i ang s ng trong tnh tr ng hon

ton ngho i.

M i ngy c 35.000 tr em ch t v ngho kh.

C 130 tri u tr em khng i h c, trong c n 70% l cc em gi.

1,3 t ng i khng c n c s ch hay v sinh an ton.

Hy tch cc

a s chng ta u th hi n s kinh hi hay tuy t v ng khi i di n v i th

gi i ang au kh c a chng ta. Nhng chng ta c m th y r ng nan qu l n
n n i chng ta khng th lm g c c , v ch c ch n, s ng gp nh nhoi
c a chng ta s khng lm thay i c g.

Tuy nhin, cc t chc cu tr ngy nay ang c ch ra cho chng ta th y r ng:

t i cc n c ang pht tri n chu Phi, chu v chu M La-tinh, c nhng
bi n chuy n x y ra trong vi th p nin qua:

T l t vong tr em gi m xu ng phn na t n m 1960;

Tu i th t ng ln t 41 n 62 n m;

Ngy nay, con s dn c c n c s ch u ng t ng ln g p i.

Vi c xa ngho l i u c th t c n u nhng c nhn v c ng ng

mu n i u x y ra.
 Gio d c

Vi c gio d c nhng ng i tr tr nn Cng dn Ton c u s m b o r ng

h c th lm vi c h ng t i m t t ng lai an ton v lu di h n.

Nhng ng i tr hi n nay khng th ng hay t mn.

H quan tm n nhng i u nh:

N n ph ho i rng ma nhi t i;

Nhi u ng i trn th gi i ang i kht;

Mu thu n nh h ng n i s ng c a ng i dn hai mi n B c v Nam.

B ng cch a cc nguyn t c c a Cng dn Ton c u vo gio d c, chng ta

c th gip th h tr pht tri n nhng m i quan tm ny, ng u v i ngho
kh v b t cng c ng nh hnh ng hi u qu em l i s thay i. Bo co
Oxfam

Thay i c th x y ra

Th gi i chng ta cng v i nhng b t cng kh ng khi p, v i khu vc mi n

b c ngy cng giu c h n trong khi mi n nam ngy cng ngho kh, c th c
thay i. S thay i ny ty thu c vo:

Nhng gi tr v thi c a chng ta

Lng t tr ng c a chng ta

Lng th ng c m c a chng ta

S cam k t c a chng ta k t h ng t i m t x h i cng b ng

Gi tr v thi tn tr ng s a d ng c a chng ta

S quan tm n mi tr ng v s cam k t c a chng ta h ng t i m t s

pht tri n lu di

Ni m tin c a chng ta vo vi c con ng i c th t o nn s thay i

Th ng m i cng b ng
 C nhi u s n ph m nh c-ph v tr hi n ang c by bn siu th v
c m b o r ng nhng ng i s n xu t ra cc s n ph m ny c tr cng
xng ng. Chng ta nn ng h nhng doanh nghi p nh th .

N n n c a th gi i th ba

Nhi u n c ngho nh t trn th gi i dng m t ph n r t cao trong t ng thu

nh p c a t n c tr cho cc mn n n n i n n kinh t c a cc n c ny
s khng bao gi ph c h i v m c v m t n n gio d c c ng nh dch v
ch m sc y t c b n s khng bao gi thnh hi n thc.

Nhng mn n nh th ph i c xa b v cc qu c gia ny c n c gi i
thot kh i nhng gnh n ng qu ng nh th .

K t lu n

Kinh thnh lun ng v pha nhng ng i ngho v nhng ng i chu thi t

thi. Cc n c ph ng Ty giu c c n p d ng nhng nguyn t c v tnh
th ng v cng b ng i v i cc qu c gia ngho kh trn th gi i. Hnh ng
c a chng ta c n c da trn l i d y trong Mi 6:8 H i ng i! Ngi t cho
ng i i u g l thi n; ci i u m c Gi-h-va i ng i h ch ng ph i l lm
s cng bnh, a s nhn t v b c i cch khim nh ng v i c Cha Tr i
ng i sao?

MI TR NG: C C NHN C NN NG H VI C B O V MI
TR NG KHNG?

Gn gi mi tr ng

NHNG NG I TIN PHONG

Chng ta nn l nhng ng i tin phong trong vi c ch m sc nhn lo i.

Klaus Bockmuhl

THI CH NG L I C CHA TR I

S h y ph th gi i quanh chng ta l s ph n nh c a vi c khng c

Cha Tr i lm tm i m c a con ng i. ng Christ, va l c Cha Tr i v
va l ng i, l tm i m, l th t v s s ng c a chng ta. N n nhi m v lm
b n (mi tr ng) m chng ta i m t t n t i c l do s th hay ch ng l i
c Cha Tr i. Tod Connor

CON CI C A T M

Chng ta l con ci c a t m . Lawrence Durrell

S KH NG HO NG T TRONG NHN LO I

i u m chng ta g i l kh ng ho ng mi tr ng khng ch n thu n l s

kh ng ho ng mi tr ng thin nhin c a con ng i. Cu c kh ng ho ng ny
khng g khc h n l s kh ng ho ng t trong chnh m i con ng i. Jurgen
Moltman

KHNG TH N TI N B C

Ch khi ci cy cu i cng b ch t xu ng,

Ch khi dng sng cu i cng b u c,

Ch khi con c cu i cng c b t ln,

Khi b n m i th y r ng khng th n ti n b c.

T c ng c a ng i Cree Indian

TNH YU TH NG V S TN TR NG

by t tnh yu th ng v i ng yu th ng, ng t o dng nn th

gian, ti ph i c s tn tr ng v i t o v t m Ngi dng nn. Francis Schaeffer

NHIN LI U HO TH CH

N u lng ph nhin li u ho th ch, chng ta s e d a n n v n minh, nhng

n u chng ta lng ph ngu n v n c i di n b i mi tr ng s ng thin nhin
quanh mnh, chng ta ang e do chnh s s ng. E.F. Schumacher

S PH THU C V CAI TR

V tr gia c a chng ta l gia c Cha Tr i v thin nhin, gia ng

t o ha v nhng t o v t cn l i c a Ngi. Chng ta k t h p s ph thu c vo
c Cha Tr i v i s cai tr trn tri t.John Stott

CY C
 C m khng u c s ng t i thnh ph m khng c cy c .

Jerusalem Talmud, Kiddushin 12:12

Tri t thu c v c Cha Tr i

t v mun v t trn t, th gian v nhng k trong u thu c v

c Gi-h-va Thi 24:1. c Cha Tr i t o dng nn v tr . Tri t thu c v
Ngi.

c Cha Tr i l ng T o ha

Ban u c Cha Tr i dng nn tr i t Sa 1:1

Vi c c Cha Tr i t o dng nn th gian c ngha l th gian thu c v Ngi.

Con ng i khng nn tuyn b quy n s hu b t c i u g. M i i u chng ta
c u n t c Cha Tr i, l ng t o dng nn m i i u. Ch c ch n, chng
ta khng c quy n bc l t hay l m d ng t o v t c a c Cha Tr i.

Chng ta l ng i qu n gia, ch m sc th gi i c a c Cha Tr i

Cc tng tr i thu c v c Gi-h-va; nhng Ngi ban t cho con ci

loi ng i. Thi 115:16

Trong Sa 1:26, chng ta c th y: ng (loi ng i) qu n tr loi c bi n, loi

chim tr i, loi sc v t, loi cn trng b trn m t t v kh p c t. c Cha
Tr i giao trch nhi m ch m sc th gi i c a Ngi cho con ng i: Hy qu n tr
( t), Sa 1:28.

M t i u m ng i qu n gia ph i lm l trung tn trong vi c ch m sc t t c

nhng th c giao ph cho ng i . Theo ngha , C c nhn ph i t n
tm v i vi c ch m sc th gi i c a c Cha Tr i v m i t o v t c a Ngi c ng
nh trnh s lng ph khng c n thi t ti nguyn c a tri t. C ng theo , m i
C c nn ng h vi c b o v mi tr ng v lm b n v i tri t v mi
tr ng c a chng ta.

Trong Mat 6:28-29, c Cha Tr i cho chng ta bi t r ng Ngi khoc o cho

nhng hoa hu ngoi ng. Ngoi ra, n u khng ph i l s cho php c a c
Cha Tr i s khng c m t con chim s no b r i xu ng, Mat 10:29. V c Cha
Tr i quan tm n nhng t o v t c a Ngi, chng ta trong vai tr l ng i qu n
gia c a Cha, c ng ph i quan tm nh v y n nhng t o v t .

o c mi tr ng

Chng ta c n pht tri n n n o c mi tr ng C c da trn n n t ng

Kinh thnh v thc thi n.

Tri t ph i c cai tr theo cch y th n tr ng

Chng ta ph i ph n i nhng hnh ng khai thc thin nhin khng c n

thi t v t l i.

Chng ta trng i tr i v t m i c a c Cha Tr i, l n i c s cng bnh

ng tr, Kh 21:1-22:5 Es 55:1-56:2

Nhng v n lng ph

Cu h i:

Ti c th thc hi n nhng b c thc t no gip mi tr ng?

Tr li:

N u m i ng i u th i rc sinh ho t c a gia nh m t cch thn thi n v i

mi tr ng, th nhng bi rc th i s m t g p i th i gian m i b l p y.

Chng ta c th phn chia rc th i thnh nhi u lo i sau:

Gi y

Ba cng

Nha

H p thc n dng

Th y tinh v chai l

Rc hu c

v b tng lo i rc n i thch h p.

Y u t con ng i
 i di n v i n n nhi m mi tr ng sinh thi ton c u, ph n l n chng ta
u nhn vai v l m b m: Gi nh c ai ng ra lm i u g v vi c ny.

V n th ng c lin quan nhi u n mu n c a con ng i h n l vi c

thi u ki n thc v nhng ph ng php thn thi n v i mi tr ng nh m gi hnh
tinh c a chng ta c s ch s . Trong quy n K th th b y (The Seventh Enemy),
Ronald Higgins li t k ra su k th u tin c a ng nh sau:

Bng n dn s

Kh ng ho ng thc ph m

S khan hi m cc ngu n lc

S suy thoi mi tr ng

Vi c l m d ng h t nhn

K thu t khoa h c

K th th b y l con ng i. Tiu ph trong quy n sch c a Higgin l

Y u t con ng i trong cu c kh ng ho ng ton c u.

Cch chng ta ph n ng l i v i hnh ng t n cng mi tr ng lin t c c

th t o p lc trn nhng ng i ra quy t nh v nhng ng i s d ng n ng
l ng trong ngnh cng nghi p v kinh doanh c a mnh. @

Nhng v n v n ng l ng

Cu h i:

Ti c th gi m thi u l ng kh nh knh nh th no?

Tr li:

1. Xe hi c a b n

a s nhng ng i dn M u khng c thi n c m v i cu tr l i hi n nhin

cho cu h i ny. Vi c ch n m t chi c xe thn thi n v i mi tr ng v t hao x ng
s gi m thi u ng k vi c tiu th ngu n x ng d u v n ang b h n ch trn
th gi i.

2. Ha n ti n i n c a b n
 a s chng ta c n ph i thay i nhng thi quen c a b n thn. V v y, khi
mua bng n, chng ta nn bi t r ng nhng bng n ti t ki m n ng l ng v
c tu i th ko di t 5-7 n m s t t h n cho mi tr ng v r h n v lu di.
Nhng ph n l n m i ng i v n ch mua bng n bnh th ng.

Khi mua m t chi c t l nh, hay m t chi c my gi t m i, gi y, chng ta c

th ch n la lo i my t hao i n h n v c tnh n ng gi t ti t ki m.

Trong siu th

Khng ai trong chng ta thch ngh v vi c g c nui hay v bo trong

nhng l ng knh hay nhng chu ng ch t h p. Tuy nhin, r t t ng i trong chng
ta ch n s n ph m trng hay tht g c nui t do ngoi bi.

Nhi u ch tr i s d ng cc ph ng php tn nh n nui b v l n. Nhng

chng ta c quy n ch n la khng mua nhng s n ph m m ch mua
nhng s n ph m t cc ch tr i s d ng nhng ph ng php thn thi n v i mi
tr ng.

T t c chung quy u l kinh t . Siu th i h i m t s s n ph m tht c

s n xu t mc gi th p nh t. V v y, cc ch trang tr i ph i tun theo nhng yu
c u . Hi n t i, tht c s n xu t t cc ch tr i s d ng ph ng php thn
thi n v i mi tr ng c gi cao h n l tht c s n xu t theo cch m ngy nay
g i l k thu t s n xu t cng nghi p. Nhng n u chng ta cng mua nhi u tht
s n xu t theo ph ng php thn thi n v i mi tr ng, gi thnh c a s n ph m
s cng h .

Trong v n

a s chng ta u khng ngh g v vi c phun xt cc ch t b o v hoa v di t

cn trng ph ho i. Nhng nhng lo i thu c tr su nh th th ng khng thn
thi n v i mi tr ng. R i n cc lo i c d i. M t l n na, chng ta l i mua ho
ch t v bn vo t m khng suy xt c n th n. Tuy nhin nhng s n ph m thay
th hu c gi y c m t r t r ng ri v n u s d ng nhng s n ph m thay th
ny, chng ta c ng ng gp c m t ph n nh vo vi c gn gi hnh tinh
c a chng ta xanh t i.

Th cn cc cng ty l n th sao?
 Th ng c v nh chng ta, nhng c nhn, s khng bao gi t o c nh
h ng trn nhng ho t ng c a nhng t chc th gi i cng v i nhng ng
l i thi u thn thi n v i mi tr ng c a h .

D ng nh m i thng u c m t vi bo co v vi c m t cng ty l n gy ra
nhi m.

Cng vin Disney b l i v vi c nhi m

Cng trnh cng vin Disney m i t i Hong Kong b co bu c l m t th m ho

mi tr ng sau khi c b ng chng r ng 7 tri u con c b ch t xu t pht t vi c
n o vt cc khu vc n c quanh cng vin.

Ng dn, nhng ng i m i s ng b nh h ng n, cho bi t bi n y

bn n n i c khng th th c. Mi tr ng s ng c a loi c heo tr ng qu
hi m c a Trung qu c c ng ang b e do .

Chng ta c th lm g?

C m t s cc t chc gim st v ch ng i tnh tr ng nhi m ton c u.

C ng c m t s t chc khc chuyn v n ng gn gi cc lo i ng v t ang
b e do tuy t ch ng trn th gi i. M c d nhng t chc ny c th khng ph i
l t chc C c, nhng i u t t h ang lm s c thc y n u c nhi u
C c nhn h tr h .

CHI N TRANH: LI U C KHI NI M G I L CHI N TRANH CNG B NG

KHNG?

Nhng phn o n Kinh thnh d ng nh mu thu n

H Y DI T HON TON

Khi Gi-h-va c Cha Tr i ng i ph cc dn y cho, v ng i nh b i

chng, th ph i di t h t chng i, ch l p giao c cng, v c ng ng th ng
xt l y. Phu 7:2

A M CN L I

Song ta b o cc ng i, ng ch ng c k d . Tri l i, n u ai v m bn h u
ng i, hy a m bn kia cho h lun Mat 5:39
 YU K TH

Nhng ta phn cng cc ng i, l ng i nghe ta: Hy yu k th mnh, lm

n cho k ght mnh. Lu 6:27

G M AO

Song n u ng i lm c, th hy s , v ng i c m g m ch ng ph i l v c ;
ng i l ch c vi c c a c Cha Tr i lm ra s cng bnh v ph t k lm d .
Ro 13:4

Kinh Thnh c mu thu n khng?

Lm sao nhng ng i tin vo cu c chi n cng b ng c th c m th y tho i

mi v i nhng cu Kinh thnh d ng nh ch ng l i chi n tranh?

Nhng i u khng nh t qun hi n hi n nh th c th c gi i quy t n u

chng ta c nhng cu Kinh thnh ny trong ng c nh c a chng.

Nhng cu Kinh thnh n m trong nhm a m cn l i khng n m trong b i

c nh b o v t n c. Do C c nhn l cng dn c a t n c bn c nh vi c
l thnh vin c a h i thnh C c, a s cc C c nhn di n gi i nhng
l i ny c a Cha Gi-xu theo cch cho php h u tranh v T qu c.

Tuy nhin, b i c nh c a Ro 13:1-14 c lin quan n nhng hnh ng c a chnh

quy n. Trong tr ng h p ny, nhng ng i c m quy n trong chnh quy n, Ro 13:1
c quy n c m g m, Ro 13:4 mi n l i u c thc hi n b o v cu c
s ng v l i ch c a ng i dn. Ch ng c quy n no m khng n b i c Cha
Tr i, Ro 13:1.

B i c nh c a Phu 7:2 l b i c nh thu c v n n chnh tr th n quy n, n i c

Cha Tr i trc ti p cai tr t n c. M ng l nh c ban trc ti p cho dn Y-s -
ra-n dn s c th u i dn ngo i bang Ca-na-an ra kh i vng t m c
Cha Tr i giao cho h . y khng ph i l tnh hu ng c a b t c qu c gia no
ngy nay.

NH NG QUAN I M KHC NHAU V CHI N TRANH

Chi n tranh v ho bnh Ch m dt chi n tranh

 Chng ta gy chi n c th Nhn lo i ph i ch m dt chi n
s ng yn n. Aristotle tranh hay chi n tranh s xa b nhn

Hnh ng sai l m lo i.

Vi c nh bom cc thnh ph , hay John F. Kennedy

c t n cng th ng dn, b t ch p Tin on trc

hnh ng c ch ng gp ph n Qu kh ni tr c r ng chi n
vo n lc c a cu c chi n hay khng, tranh l nhng ci c t i tn ch m
u l hnh ng sai l m, d nhng kh c m t ngy mai bnh yn.
i u do c qu c x hay chnh
Martin Luther King
chng ta thc hi n. George Bell
N s khng t t
Tr m c p
Bom nguyn t l i u ngu ng c
M i kh u sng c s n xu t,
l n nh t m chng ta tng thc hi n.
m i tu chi n c h thu , m i tn
Qu bom s khng bao gi t t. Ti
la c b n tu trung l i u l hnh
ni i u ny v i t cch l m t chuyn
vi tr m c p t nhng ng i i m
gia trong lnh vc ch t n .
khng c cho n, t nhng ng i
chu rt m khng c o m c. Th gi i c Hoa k William Leahy

c trang b v kh ny khng ch tiu i u t t h i hn

xi ti n b c. Th gi i ny ang tiu ph
Chi n tranh l i u t i t , nhng
m hi c a nhng ng i lao ng,
th ng l gi i pht t t h i h n
c m hng c a cc nh khoa h c v hi
gi i php khc.George Orwell
v ng c a tr th . y khng ph i l
Th m h a khng g snh b ng
cu c s ng theo ng ngha c a n.
D i nhng ng my c a chi n tranh, N ng l ng nguyn t c gi i
chnh nhn lo i ang b treo trn cy phng lm thay i m i vi c tr suy
th p t kim lo i. ngh c a chng ta; v v v y, chng ta
ang tri d t n m t th m h a
Dwight Eisenhower, 16 thng 4 n m
khng g snh b ng. Ph i c n n m t
1953
cch ngh m i n u con ng i mu n
M t cu c chi n t t p?
t n t i. Albert Einstein
Khng bao gi c m t cu c chi n
t t p hay m t s ha bnh x u xa. Cu c chi n cng b ng
Benjamin Franklin m t cu c chi n tr nn cng
T i l i b ng c n c ba i u: Th nh t, th m

i v i C c nhn tin vo Cha quy n t i th ng Th hai, m t l do

Gi-xu v Phc m, chi n tranh l i u chn chnh Th ba m t nh ng
t i l i v mu thu n. Gio hong John n.
XXIII Thomas Aquinas

Ba quan i m

Ni chung, c ba quan i m m C c nhn v chi n tranh nh sau:

1. Ch ngha ha bnh hon ton

2. Thuy t v cu c chi n cng b ng

3. Ch ngha ha bnh t ng i, i khi cn c g i l ch ngha ha bnh

trong v n h t nhn

1. Nhng C c nhn theo ch ngha ha bnh hon ton

M t s C c nhn theo quan i m r ng m i cu c chi n u t i t v C

c nhn khng nn c m v kh b o v t n c c a mnh.

Nhng C c nhn theo ch ngha ha bnh chu nh h ng b i l i d y

a m cn l i v yu th ng k th mnh. M t s C c nhn theo ch
ngha ha bnh cho r ng chnh ph qu c gia c n ng h ni m tin c a h , h u cho
qu c gia khng tham gia vo nhng ho t ng qun s.

Th ght v yu th ng

Nhng C c nhn theo ch ngha ha bnh ni r ng:

Ght nhng k yu th ng mnh l ng l i c a ma qu ;

Yu th ng nhng ng i yu th ng mnh v ght nhng k ght mnh l

cch c a th gian;

Yu th ng nhng k ght chng ta l cch c a Cha Gi-xu. Xem Mat 5:38-48

Lu 6:27-36
 T m g ng c a Cha Gi-xu

Cha Gi-xu l ng v t i, nhng Ngi ph i chu kh th t kinh khi p.

Ng i b hi p p, nh ng khi ch u s kh n kh ch ng h m mi ng. Nh
chin con b d t n hng lm th t, nh chin cm tr c m t k h t lng, ng i
ch ng t ng m mi ng. Es 53:7

Nhng ng i theo ch ngha ha bnh k t lu n r ng l i d y v g ng m u

c a Cha Gi-xu cho th y con ng tr c m t dnh cho chng ta l con ng
b t b o ng v khng ph n khng.

Nh ng ng i theo ch ngha ha bnh hi n i

Vo th k th 16, nhm A-na-bp-tt l nhng ng i theo ch ngha ha bnh.

Ngy nay, nhng nhm nh gio phi Quaker, Mennonite, Anh em Lin hi p
(United Brethren), i khi c nh c n l nhng H i thnh Ha bnh. M t s
h i thnh C i chnh lch s c ng ng h ch ngha ho bnh.

Ch ngha ha bnh

Th n Linh c a ng Christ, l ng d n chng ta vo m i L th t, s khng

bao gi thc y chng ta chi n u ch ng l i b t k ng i no v i sng ng,
b t k l chi n u cho v ng qu c c a ng Christ hay cho v ng qu c c a
th gian ny. Tuyn b c a gio phi Quaker, 1660

B t b o ng

D trong hon c nh no, chng ti c ng s khng u tranh cho nh vua v

t n c ny. ngh c thng qua t i C ng on Oxford, i h c Oxford, 9
thng 2 n m 1933

2. Cu c chi n tranh cng b ng

Cch ti p c n th hai c a C c nhn v i chi n tranh c th tm t t qua

c m t thuy t chi n tranh cng b ng. T t ng c a thuy t chi n tranh cng
b ng c tr c C c gio. Tuy nhin t t ng ny c Augustine C c
ha vo th k th t, c Thomas Aquinas h th ng ha vo th k th m i
ba, c Francisco de Victoria pht tri n vo th k th m i su v c a s
nhng nh c i chnh tn thnh. Ngy nay, t t ng ny c ph n l n tn
Thin Cha Gio v Tin lnh ng h .

B y i u ki n

Thuy t chi n tranh cng b ng i khi c trnh by d i b y i m chnh,

tm t t nhng i u ki n tin quy t c a m t cu c chi n c xem l cng b ng:

L i tuyn chi n chnh thc

Ph ng sch cu i cng

Nguyn nhn cng b ng

ng c ng n

Nhng ph ng cch t ng xng

C ch mi n tham gia chi n u h p l

Mong i chnh ng

Ba tiu ch

B y i u ki n trn y c th tm t t trong ba tiu ch l n nh sau:

1. m t cu c chi n l cu c chi n cng b ng th nguyn nhn chi n tranh

ph i cng b ng.

2. m t cu c chi n l cu c chi n cng b ng th cch thc ti n hnh chi n

tranh ph i c ki m sot.

3. m t cu c chi n l cu c chi n cng b ng th k t qu c a cu c chi n

ph i c d bo tr c.

Nguyn nhn c a chi n tranh ph i cng b ng

M t cu c chi n cng b ng ph i l m t cu c chi n tranh t v , ch khng

mang tnh xm l c/t n cng.

M t cu c chi n cng b ng ph i l y s cng b ng lm m c ch.

M t cu c chi n cng b ng ch di n ra nh m t ph ng sch cu i cng, sau

khi m i n lc m phn u th t b i.
 M t cu c chi n cng b ng khng th di n ra n u nguyn nhn c a cu c
chi n xu t pht t lng th h n.

Cch th c ti n hnh chi n tranh ph i c ki m sot

M t cu c chi n cng b ng ph i lo i tr nhng b o ng khng c n thi t.

M t cu c chi n cng b ng ph i t ng xng theo ngha n l i u t

h i h n trong hai i u t h i v nhng b o lc m n gy ra ph i t h n
nhng b o lc m n mu n d p b .

M t cu c chi n cng b ng ph i mang tnh phn bi t i x theo ngha

r ng cu c chi n nh m vo nhng m c tiu qun s v khng bao gi c
gi t h i th ng dn.

K t qu c a cu c chi n ph i c d bo tr c

M t cu c chi n cng b ng ch di n ra sau khi n c tnh ton v i tri n

v ng chi n th ng, l i u gip t c m c tiu cng b ng v n l nguyn
nhn khi n chi n tranh bng n .

Chi n tranh cng b ng c ng Kinh thnh khng?

Nhng phn o n Kinh thnh chnh y l Ro 12:17-21 13:1-7. C c nhn, v i

t cch l thnh vin c a c ng ng c ChaTr i l nhng c nhn ring l ,
nhng c ng c th l nhng vin chc nh n c.

V i t cch l nh ng c nhn ring l

V i t cch l nhng c nhn ring l , C c nhn khng bao gi nn l y

i u c p tr i u c hay tm ki m s bo th m nn chc ph c cho nhng
k b t b mnh, Ro 12:14; ph c v k th c a mnh, Ro 12:20 v c l y i u thi n c
th ng i u c, Ro 12:21

V i t cch l nh ng vin ch c nh n c

V i t cch l nhng vin chc nh n c, chng ta c th l cng c c a c

Cha Tr i trong vi c tm cch trng ph t nhng k lm i u c. M t cch m c
Cha Tr i trng ph t k c l qua ng i c m quy n. Theo ngha ny, nh c m
quy n c th l chc vi c c a c Cha Tr i lm ra s cng bnh v ph t k
lm d, Ro 13:4.
 V v y, vi c pht tri n thuy t chi n tranh cng b ng i di n cho m t n lc
c h th ng nh m gi i thch nhng hnh ng c a chi n tranh qua s t ng
ng v i nhng hnh ng c a chnh quy n dn s, v qua , nhn nh n nhng
hnh ng ny trong b i c nh c a vi c thc thi v b o t n cng l. Oliver
ODonovan

3. Ch ngha ha bnh tng i hay ch ngha ha bnh trong v n h t

nhn

Kh n ng gia t ng kh ng l

T t c bom c th trong th chi n th hai t ng ng v i kho ng 3 tri u

t n thu c n TNT.

Ngy nay, c t ng ng chng 18 t t n thu c n TNT ang c d tr

trong nhng kho v kh h t nhn trn kh p th gi i.

Ch c n kho ng 300 tri u t n thu c n c ng tiu di t t t c cc thnh ph

l n nh trn kh p th gi i.

Th i i h t nhn c a chng ta

Tr c y, cha bao gi c qu nhi u sc m nh h y di t trong tay c a nhng

con ng i t i l i. Bn c nh bom h t nhn, nhng v kh h y di t hng lo t khc,
v i kh n ng gy ra nhng n i kinh hong v m t ha h c v vi khu n, gi y
l i c m t ngy cng nhi u cc qu c gia. K t ngy 11 thng 9 n m 2001, n i
m nh v vi c cc v kh c h i c th r i vo tay nhng k kh ng b ngy
cng gia t ng.

Do cc lo i v kh ngy nay c th gy ra nhng cu c t n cng b t ng v tn

ph nghim tr ng, nhi u ng i ng h chi n tranh cng b ng gi y cho r ng
nhng hnh ng ng n ch n c ng t ng thch v i thuy t chi n tranh cng
b ng.

V chng ta ang s ng trong k nguyn c a v kh h t nhn, m t chi u h ng

m i c b sung vo t t c cc cu c bn th o v chi n tranh. Vi c m t s
qu c gia s hu cc lo i v kh h t nhn, sinh h c v ha h c thm chi u
h ng m i ny vo cc cu c tranh lu n v chi n tranh.
 B t b o ng

M t s C c nhn s n lng ng h chnh ph c a mnh tham chi n, v c

Cha Tr i ban cho chnh quy n quy n cai tr con ng i, Sa 9:1-17. Tuy nhin,
trong tr ng h p nh th , b n thn h ch tham gia v i t cch l nhng ng i
khng tham chi n v h cho r ng vi c m t C c nhn mang v kh khng ph i
l i u ng n.

Ci nhn c a h khc v i quan i m c a nhng ng i theo ch ngha ha

bnh, l nhng ng i s khng ti p xc v i b t k i u g lin quan n qun s.
H s n sng lm vi c trong cc cng ty c nhng h p ng qun s mi n l h
c th duy tr c tnh tr ng gin ti p ch khng trc ti p tham chi n.

Lm huy t v t i

Lm huy t v t i c xem l m t t i tr ng trong Cu c. Do con

ng i c t o dng theo hnh c a c Cha Tr i nn s s ng c a con ng i l
b t kh xm ph m.

H k no lm mu ng i, th s b ng i khc lm mu l i; v c
Cha Tr i lm nn ng i nh hnh c a Ngi, Sa 9:6. i u ny c ngha l k st
nhn gy mu ng ph i b mu b i hnh ph t t hnh. Qua n t hnh,
chnh huy t c a k c t i ph i b ra. Nhng (chng ta) s m c t i huy t v
t i trong t t c cc tr ng h p khc.

Chnh nguyn t c lm huy t v t i l i u c n c xc nh trong thi

c a chng ta v chi n tranh, c bi t l ngy nay, khi chng ta ang s ng
trong k nguyn c a v kh h t nhn, ha h c v sinh h c.

V kh nguyn t , sinh h c v ha h c

S t n t i c a v kh nguyn t, sinh h c v ha h c, c bi t l v kh h t
nhn, l nhng lo i v kh h y di t trn di n r ng, thch thc s xc ng c a
thuy t chi n tranh cng b ng. V kh h t nhn th t kh c th c m t l
mang tnh cn xng, phn bi t hay c ki m sot. Khi m t qu bom nguyn t
c th xu ng, r t nhi u mu v t i s ra. R rng l khng th no bi n
minh cho vi c s d ng ba bi v kh nguyn t, sinh h c v ha h c. V v y, v i
nhi u C c nhn, chi n tranh h t nhn khng bao gi c th c coi l m t
cu c chi n cng b ng.

Giao c c a nhm ng i theo ch ngha bi tr m i

M t nhm th ng nh t gio h i (v i s tham gia truy n gio tch cc) g p

g t i M vo n m 1980 v rt ra m t i m t ng ng gia phong tro bi b
n l c a th k m i chn v i nhu c u hi n nay cho phong tro bi b v kh h t
nhn. Giao c c a nhm ng i theo ch ngha bi tr m i nu r: V i s c
li t khng gi i h n, khng phn bi t n n nhn, khng th ki m sot c s tn
ph, v kh h t nhn a nhn lo i n m t ng r lch s. L n u tin trong
lch s, s ch n la ch cn l ha bnh ho c hu di t. Trong cu c chi n tranh
nguyn t, s khng c k chi n th ng.

Cu h i m c nu ln b i Giao c c a nhm ng i theo ch ngha bi

tr m i

C nhi u cu h i hc ba m nhng ng i theo ch ngha ha bnh v m t

h t nhn ph i tr l i. Do m t s C c nhn ngh r ng nhng cu h i ny
khng th c tr l i m t cch th a mn, khng c m t s nh t tr C c
ton c u trong vi c tr thnh ng i theo ch ngha ha bnh v m t h t nhn.

1. S phn bi t gia nhng ngi tham chi n v nhng ngi khng tham
chi n c l i thi khng?

C m t lu n i m cho r ng chi n tranh h t nhn hon ton l m t cu c chi n

v khng cn nhng ng i khng tham chi n. Do c qu c gia ng thu , trch
nhi m c a vi c s n xu t v kh h t nhn s m r ng cho c qu c gia. Theo ngha
ny, t t c m i ng i u tham chi n.

Quan i m ch ng l i lu n i m ny ni r ng ng i gi v tr em s b gi t h i
trong cu c chi n tranh h t nhn v vi c gi t h i nhng ng i khng tham chi n
ny v n l huy t v t i.

2. Khng ph i m i v kh h t nhn u ba bi
 M c d i u ny c th ng, nguy c leo thang v n qu l n n n i cch duy
nh t chng ta s ng an ton l nt kh i ng v kh h t nhn s khng bao gi
c b m.

3. N u vi c s d ng v kh h t nhn l gian c, ch ng ph i vi c s d ng v kh
h t nhn ng n ch n c ng gian c khng km?

y l cu h i th ba dnh cho nhng ng i theo ch ngha ha bnh v m t

h t nhn.

Nh v y chng ta t n giai o n ti p theo trong cu c tranh lu n. N u

chng ta ng r ng vi c s d ng v kh h t nhn ton c u v i s h y di t ba
bi l phi o c, v n u chng ta ng r ng nguy c leo thang l qu l n
bi n minh cho vi c s d ng v kh h t nhn trn ton c u, li u i u ny c ngha
l m i C c nhn u ph i ng v i vi c gi i tr qun b h t nhn n
ph ng khng?

Cu tr l i l khng. Khng ph i m i ng i theo ch ngha ha bnh v m t

h t nhn u mang khuynh h ng n ph ng. Vi c a ra m t s phn bi t
o c gia vi c s hu, m i e d a v vi c s d ng l i u kh h p l.

C th tranh lu n r ng n u m t hnh ng l phi o c th vi c e d a

thc hi n hnh ng c ng l phi o c.

Tuy nhin, vi c s hu v kh h t nhn c th xem l m t l i c nh bo c i u

ki n h n l m t s e d a gy h n.

Nh m i ng i u bi t, ch ch n m ng sau vi c M v Anh s hu kh
n ng h t nhn khng ph i l khuy n khch vi c s d ng v kh h t nhn m
ng n ch n vi c s d ng nhng v kh ny.

K t lu n t m th i v ni m tin c a nhng ng i theo ch ngha ha bnh v

m t h t nhn

V th kh b t h p l c a nhng ng i theo ch ngha ha bnh v m t h t

nhn y l nhng ng i ny mu n ph n i vi c s d ng v kh h t nhn nhng
l i ng h vi c s hu nhng v kh ny. ng h vi c s hu, ph n i vi c s
d ng kh chnh ng v m t o c nhng d ng nh l i th t sch v m t
thc t .

Tuy nhin nhng ng i theo ch ngha ha bnh v m t h t nhn t nh n

mnh l nhng ng i hay l t ng ha. H tin r ng vi c s d ng v kh h t nhn
trn ph m vi ton c u l phi o c.

Nhng ng i theo ch ngha ha bnh v m t h t nhn ch tr ng r ng mnh

bm st l t ng ny v cng lc, i di n v i nhng thc t v th gi i sa ng
v gian c c a chng ta.

N u i di n v i m t k hung h ng, l k e do s c chi n tranh h t nhn

t i n c M , th y s l nhng l i m t ng th ng M s tranh lu n (n u ng l
ng i theo ch ngha ha bnh v m t h t nhn):

Chng ti tin r ng vi c s d ng v kh h t nhn v i s tn ph ba bi l

hnh ng thi u suy xt v phi o c. V v y, chng ti quy t tm s khng s
d ng nhng v kh ny. Chng ti ngh r ng cc b n c ng s khng mu n s
d ng nhng v kh ny. Nhng n u cc b n t n cng chng ti, cc b n c kh
n ng kch ng chng ti hnh ng theo cch i ng c v i l tr v l ng tm
c a mnh. Xin ng y chng ti vo v tr .

CHI N TRANH V B O L C

B o lc

i di n v i m i e d a chi n tranh v b o lc, C c nhn c n c u

nguy n v gp ph n ha gi i theo m i cch c th .

TRCH D N V B O LC

Hnh ng st nhn chnh T ng l p gio dn lc b y gi

ng? ph n l n l gi i th ng lu, khng

Chng ta s i x v i ng i quen nh n n i khi i m t v i

khc i u m chng ta mu n h nhng sai tri nh t ng l p trung
i x v i mnh. N u ti l m t bo lu, l t ng l p m cho n lc
thai cha c sinh ra, ti s mu n v n chi m a s Calvin c bi t
n v i ki n v cu c n i d y ch
ng i khc dng v lc b o v ng. Trong m t l th g i cho h i
ti, v v y vi c dng v lc thnh t i Paris, ng nu r r ng
ch ng l i nhng ng i ph thai l ng bi t tnh hnh m i n y sinh do
m t hnh ng st nhn chnh s thay i v thnh ph n trong
ng. h i thnh v ln ti ng ph n i kch

Bc s -st nhn Paul Hill li t vi c s d ng v trang: Anh em

c g ng khng nn lm i u g m
S ch n la hi n i
khng c b o m b i L i Cha
S ch n la hi n i l ch n Vi c t t c chng ta b h y di t
la gia b t b o ng v khng v n t t h n l Phc m c a c
t n t i. Cha Tr i chu l i s nh c r ng
Martin Luther King Phc m trang b con ng i
v i v kh cho cu c n i lo n.
Tnh tr ng h n n v ngha
T.H.L. Parker
N u b n khng ch ng n i cm
d s d ng b o lc trong m t Nhng lin k t vi b o ng
cu c u tranh, th nhng th h Chng ta ng qun r ng b o
cha ra i s l nhng ng i ng khng th t t n t i m
hng chu m di c a s cay khng c s can thi p c a nhng
ng, v di s n chnh c a b n cho l i d i tr. B o ng tm c n i
t ng lai s l s ng tr b t t n tr n trong s gi d i v s gi
c a m t m h n n v ngha. d i c ng tm c h u thu n trong
Martin Luther King b o ng. B t k ai tng tn
Cu c tm ki m nhn thn? th ng b o ng l ph ng cch
c a b n thn h n ph i ch n s gi
B o ng l cu c truy tm
d i l nguyn t c c a chnh mnh.
khng ch nh v nhn thn.
Marshall McLuhan Alexander Solzhenitsyn

Cu c n i d y c v kh?

N m 1959, m t chuy n bi n tai

h i x y ra trong lnh vc truy n
gio. M t h i thnh b b t b b t
 u ngh n vi c khng c c v
kh, th m ch l m t cu c n i d y
c v kh.

CHI N TRANH GIA VNG C C NHN

i u g gy ra chi n tranh?

Cu h i hay h n s l: Ai gy ra chi n tranh? V cu tr l i, y l: chnh chng

ta. Th t v y, cu tr l i ny bao g m c C c nhn. Gia-c n r t r trong l i
d y v ti ny v chng ta c ng c n ghi nh r ng Gia-c vi t l th ny cho
cc C c nhn.

Tranh lu n v ci c

Nh ng i u chi n u tranh c nh trong anh em b i u m n? H ch ng

ph i t tnh d c anh em v n hay tranh chi n trong quan th mnh sao? Anh em
tham mu n m ch ng c chi; anh em gi t ng i v ghen ght m ch ng c
vi c g h t; anh em c s tranh c nh v chi n u; anh em ch ng c chi, v
khng c u xin. Anh em c u xin m khng nh n lnh c, v c u xin tri l ,
dng trong t d c mnh. Gia 4:1-3

Nhng cu c n h i

Chng ta gp ph n vo vi c y qu c gia/dn t c/c ng ng/gia nh vo

ch ch ng nghch nhau nh th no?

Vi c ti m t bnh tnh c quan tr ng khng? Hay i u ny gy nn chi n tranh

trn c s c nhn?

Cha Gi-xu phn: Ph c cho nh ng k lm ng i ho thu n Mat 5:9. V y,

lm th no ti c th tr thnh ng i em l i s ho thu n trong gia nh/t i
ch lm/tr ng h c trong tu n ny? Nhng c g ng c a ti tr thnh ng i ha
thu n ch mang tnh na v i hay ti c th ni nh Phao-l trong Ro 14:19: V y
chng ta hy tm cch lm nn ho thu n v lm g ng sng cho nhau?

Gia-c ni r ng vi c khng c c i u chng ta mu n l nguyn nhn

c a nhng tranh lu n v ci c . i u ny ng d ng th no trong i s ng ti?
 T i m t s qu c gia, nh t l t i n v M , vi c C c nhn ki n nhau ra
ta l m t hnh ng r t ph bi n. N u ti c m t l do chnh ng lm v y
th ti c nn lm khng? c ICo 6:1-6. Ki n nhau ra ta tr thnh m t l i s ng,
nhng l i s ng khng nn c gia vng C c nhn. K t lu n c a Phao-l
v v n ny hon ton tri v i l i s ng ngy nay.

1. TH T B I

Th t v y, anh em c s ki n co nhau l ph i t i r i. ICo 6:7

2. NH NG B

Sao ch ng chu s tri l l h n? Sao ch ng nh s gian l n l h n! ICo 6:7

3. B N GIAN L N V LM I U SAI TR T

Nh ng chnh anh em lm s tri l , chnh anh em gian l n, l i lm th y cho

ng i anh em n a! ICo 6:8

Ti c ang nui d ng lng k v i anh em C c no khng? N u c,

Cha Gi-xu phn r ng: Hy lm ho v i anh em tr c tr c khi b n th
ph ng c Cha Tr i, xem Mat 5:24

Nhng n u m t anh em C c lm h i ti th sao? M t l n na, l i d y c a

Cha Gi-xu th t kh thc hi n nhng l i th t d hi u: H t lng tha l i cho
anh em mnh, Mat 18:35. Ti c khuy n khch nhng thnh vin khc trong gia nh
mnh tha th cho nhau v ti c nu g ng t t v vi c ny khng?

Ton c u

Chng ta c th t h i nhng mu thu n n i b gia C c nhn c lin

quan g n v n c a th gi i. Hai lnh vc ny c m i lin k t r t ch t ch .
N u nhng gia nh lun tranh ci nhau kch li t, th t ch ng ng c nhin g n u
i u ny c ng x y ra trn ph m vi th gi i.

Nhm ng i c n nu g ng trong v n ny, trong vi c by t m t l i s ng

m i, l i s ng ho thu n ph i l nhng c nhn, nhng gia nh v c ng on C
c.
 NHNG L A CH N V M T O C C TRNH BY GI N
L C

N u b n tng t h i Kinh Thnh ni g v nhng v n o c hi n t i,

nhng bi h c trong sch ny s h ng d n b n v t qua nhng m cung o
c v tr l i nhng cu h i c a b n. B n s tm c l i gi i p trong nhng
ch nh ly d v ti hn, hay nhng v n h t sc a d ng nh n t hnh, c
b c, n n phn bi t ch ng t c, chi n tranh, nhng v n y h c, ng tnh luy n
i, v ci ch t khng au n.