LU T CU C CHU TRI

T NG QU T
I. LU T T NG QU T:
1. Lut th hin ca mt ch: lu t l th hi n ch cu c Chu Tri n i chung l ch cu m t hu th c
th m qu n v c thc hi n vi qu n bnh c p th. Lu t thng c nhng u t su:
. ng bn lu t, l p r lu t
b. Ngi h v t thu nh n h gi lu t, i tng cu lu t
c. Lu t mng tnh ch t m t m ng l nh t ng qu t ph i tu n h nh
d. Qu n h nh p du ng h thc thi lu t
Trng b t c lu t n u c 4 u t n :
- Khi b 'lu t t nhi n' l v l, m u thu n v kh ng th t nhi n m c lu t ph i c ng t r lu t v ki m
s t n .
- Kinh Th nh thng du ng lu t Nms l n i c i g c qui inh. M i qun ni m cu cn ngi v lu t u
n i l n ch t i c cu ng T H
- Lu t th kh ng ci tri nhng th n vi n ci tri th lu t th n vi t r lu t. Lu t ch l phng ti n n n
kh ng th n i vu tru c ci tri bi lu t t nhi n, ch c ng mi ci tri th i
2. Lut l mt th hin ph qut ch. Lu t kh ng ph i ri ng ch tng c nh n h trng hp c bi t n
m chung ch t t c trng cu ng m t l i (R 1:19,20) i u chi c th bi t c v c Chu Tri b t r ch h
r i.
3. Lut lun hm cha mt quyn bnh hnh s, p dng lut:
- Qu n thi h nh lu t l c n thi t v n u kh ng c qu n th lu t tr th nh m c, mng mu n ch kh ng c n
l lu t.
- Qu n p du ng h nh s lu t i vi th gii v t ch t v tri th qu n b p du ng c ch chnh x c v n ph i
tu n th c ch m m c h n t n. 4 c i m v lu t c trng th gii v t ch t v tri.
- i vi cn v t c tr cn ngi t d th h nh s qu n bnh cu lu t kh ng ph i ch c 4 i m tr n m c n c :
. B n ph n tu n gi
f. C bi n ph p trng ph t n u b t tu n. Lu t n u kh ng c hnh ph t i vi v t c tr ng th kh ng c n l lu t
n
4. Lut by t bn cht ca ng ban lut. Lu t t r nh m mu c ch r ng bu c v t nh n lu t v ng bn
lu t. Trng li n h n b t b n ch t ng l m lu t, n n c c i m:
g. Lu t b t b n ch t cu ng l m lu t
k. r i u ki n h c ch s ng h hp vi b n ch t cu ng bn lu t
II. LU T C BI T CU C CHU TRI
Lu t cu c Chu Tri th hi n di 2 hnh thc: lu t b m sinh h lu t s ng v lu t tru n d .
. LU T B M SINH: Lu n b m sinh l lu t c ph c c u t , ch t li u, n ng lc trng m i t v t g m c
nhng v t v tri v gi c n nhng v t c tri gi c c tr ng . N b t ch thi ng li ng cu s t th nh t v t:
- Lu t b m sinh li n h n v t ch t c tnh c ch b n b nhng c tnh tng i. B n b v t li n h n l ng vc
th h t ng th lu t , tng i v n u c n th c ph p l x r. N th hi n m t c Chu Tru hu ng ,
Ng i c th b t b xung b ng ph p l . i vi v t v tri th lu t c tnh cng b ch, i vi v t c tr ng c l
ch n th kh ng cng b ch v c hnh ph t
- Lu t b t ch thi ng li ng trng v t c tr ng th g i l lu t c. Lu t c i vi cn ngi c 8
c i m tr n. Nhng lu t n c in v trng cn ngi. Cn ngi ph i l m tr n th cn ngi th hi n c
hnh nh cu c Chu Tri h h hp vi hnh nh c Chu Tri mu n inh trng mnh.
- Lu t l c i cn ngi kh m ph r ch kh ng l m r lu t. Nhng i u cn ngi t r kh ng h hp vi ch
c Chu Tri s bi th i.
T m l i lu t l tr n n gi ng c Chu Tri. Lu t c Chu Tri l th hi n b n ch t cu c Chu Tri di
hnh thc nhng i h i c cn ngi c th tr n n gi ng nh b n ch t cu Ng i. M i ngi u c ng nh n
trng mnh c m t lu t lng t m l kim ch nm ln ch i s ng mnh (R 2:14-15)
 Lu t l m t th hi n s qu inh ch c Chu Tri m trng m i thc t u ph i v n h nh th lu t. N n
lu t kh ng th gi i thch c g h t m l c i c tu n th. Ch c c Chu Tri l ng t r lu t mi gi i thch
c. Ngi t du ng lu t n l gi i thch m th t r ch l tu n th lu t. Lu t ch l phng c ch i u g
c th nh hnh ch kh ng ph i t c nh n t r.
* C I M CU LU T:
1. Lu t cu c Chu Tri kh ng c n, lu t kh ng ph i l s n ph m cu m t ch c n h c tnh c ch
mu qu ng v lu t l ph n nh thi ng li ng cu c Chu Tri l m c kh i cu b n ch t Ng i. Kh ng c lu t n cu
c Chu Tri l v l c , m i lu t u nh m ti mu c ch t t l nh, c n thi t ch s s ng. i mu n s ng ph i h
hi p vi lu t c Chu Tri. V du m t m n c l m r ch x ng th ngi l m r m kh ng ph i c n
h mu qu ng v x mu n ch t t ph i ch b ng x ng.
2. Lu t kh ng c tnh c ch t m b nh t thi m c tnh c ch i i, v b n ch t c Chu Tri l b t bi n. Tri t
gi Sphcls ntign n i lu t cu c c th n kh ng th nh v n nhng ch c ch n kh ng ch ch h m n m ch c
h m qu c trng tng li i i
3. Lu t c Chu Tri kh ng ph i ch l ti u cc c m n nhng tch cc n n vi c tch cc h hi p vi c
Chu Tri l i h i s x cu lu t. Lu t c m 10 i u r n ch l lu t ng n ch n s su b i cu lu t. N u cn ngi
h hi p vi c Chu Tri th cn ngi kh ng c n nhng lu t c m n (R 7:12,14)
4. Lu t kh ng phi n di n h thi n vi. Kh ng ch gii h n ch m t th nh ph n n cu ngi. Lu t i h i tr n n
gi ng c Chu Tri th i h i trng b n ch t c h n l n x c, c ttng l n h nh ng. Ng i bn ch t u th
n Ng i i h i cn ngi ph i th .
5. Lu t kh ng ph i ch l nhng bn b c ng khi b n ng i lu t bn b r l lu t b t t n th hi n cu lu t b t
th nh v n n m su (R 2:14,15)
6. Lu t kh ng ph i ch l nhng thc b n trng h ch trng gii h n thc cu cn ngi. Cn ngi thc
h kh ng v lu t th lu t v n v n h nh i u ng chi ph i. Chu ng t kh ng th gii h n lu t cu c Chu Tri
trng nhng i u chu ng t bi t (Thi 2:1-4)
7. Lu t cu c Chu Tri kh ng c tnh i phng kh ng gii h n ch n h t. Cn ngi kh ng th ch tr n
lu t c m c Chu Tri t r v kh ng th ch tr n c Chu Tri, ch tr n chnh mnh. Lu t ch m i
ngi m i ni.
8. Lu t cu c Chu Tri kh ng th i u n chu n thch nghi vi h n c nh chi ti t. V lu t ti u bi u b n
ch t c Chu Tri, b n ch t Ng i kh ng th i. i ph m lu t cu c Chu Tri l ph m n chnh c Chu
Tri. M i ngi ph i i mnh th lu t c Chu Tri ch kh ng ph i lu t c Chu Tri i th t i. N u t i
kh ng th t i s bi nghi n n t
9. Lu t c Chu Tri l l tng ch b n ch t cn ngi. Lu t cu c Chu Tri l m t vi s tng qun
thi t u v vnh vi n cu t v t vi ng T H . N i h i t v t ph i th nh thi n h n t n nh b n ch t ng
t h ng bn r lu t. S t n thi n l i u ki n h hi p vi c Chu Tri. Lu t c Chu Tri t r phu
hp v c n thi t vi b n ch t cn ngi. Cn ngi c n lu t cu c Chu Tri nh x l c n ng r . N u i r
ng i kh ng c ngh l t d m l t hu . Lu t c Chu Tri kh ng ch l h ng r kh ng ch n i l n chu qu n
cu c Chu Tri tr n cn ngi m c n n i l n s ch m s c b v cu Ng i. Lu t cu c Chu Tri l t t v l
tng ch t v t cu Ng i.
10. Lu t cu c Chu Tri l lu t thi ng li ng kh ng ch i i li n i h h nh ng u ng m c n i h i th i
v t m l ng u ng. N n s h hi p l s h hi p b n ng i l n b n trng (Mt 5:22,28Mc 12:30,31IIC 10:5ph
5:1IPhi 1:16)
11. Lu t cu c Chu Tri l lu t ch c ch n v t n di n n i h i cn ngi ph i tu n phu c tng chi ti t ( Mt
5:48), tr n v n l h hp vi c Chu Tri (Gi 2:104:17)
Lu t ph p c t r ch bi t b n ch t c Chu Tri v cn ngi t i l i. Lu t kh ng x t i l i m chu
nh gng si th t i (Gip 42:5,6R 3:227:8-9) v lu t l th gi d n ngi t n vi Chu J sus Christ
B. LU T TRUY N DY:
Lu t tru n d c 2 m t: m t m t l nhng gii lu t c t ng qu t (Mt 5:4822:37-40 Xu 20). M t m t l
lu t nghi l . Lu t v nghi l ch l nhng v du th hi n h minh thi ch lu t b m sinh. Th hi n c p th p v n
th hi n c ch b t t n. N th hi n ch tnh tr ng s khi hu n lu n tnh tr ng s ng cu cn ngi. Lu t l nghi
kh ng ph i lu t c b n v s u s c cu c Chu Tri m ch l v du , minh thi kh ng h n t n ch lu t t t l nh, lu t
b m sinh (Xu 20:25 x 20:25Mt 19:8Mc 10:5Mt 5:17-18ph 2:15H 8:7)
Kinh Th nh l s ch lu t nhng kh ng l s ch lu t u cu c Chu Tri ch chu ng t, n ch l minh thi
ngu n t c gii lu t cu c Chu Tri. N n kh ng th d tr n lu t i u r n, nghi l m th i. Ph i d tr n lu t l
tng l lu t h hi p vi c Chu Tri. c Chu J sus Christ l m tr n lu t ph p th ngh u tnh hn l lu t
th nh v n (Mc 2:277:15). L d c lu t nghi l th nh v n b t t n v c Chu Tri kh ng th bn lu t t n v n hn
ch cn ngi k m c i cu chu ng t.
III. TNG QUN GI LU T V N I N CU C CHU TRI
Lu t l bi u l b n ch t cu c Chu Tri nhng lu t kh ng bi u l tr n v n b n ch t cu Ng i.
- Ch th hi n ph qu t ch cu c Chu Tri ch c p du ng ch v t th t c tr ng c.
- Lu t kh ng th hi n t n di n b n ch t c Chu Tri ch th hi n s th nh thi n cu Ng i nhng kh ng th
hi n c s nh n t u thng, t n n ng... Phi m th n si l m khi ch lu t l b t tri t b n ch t cu T
H v khi gi lu t th tr th nh h ng vi vu tru vi Thng , l m m t vi Thng .
- Ch c l m t kh i c bi t cu C- c gi mi b t u b n ch t cu c Chu Tri. C c ph m tnh
cu c Chu Tri b t kh ng ph i ch c lu t nh s cu chu c, th th, l m n n th nh trng Chu J sus, lu t
kh ng th l i b n i n cu c Chu Tri (R 8:3). Lu t thi n nhi n kh ng l i b ph p l . C ngi n i lu t ph p
c tnh c ch phi nh n v tnh nhng c Chu Tri kh ng phi nh n v tnh Ng i l ng kh ng mu n trng ph t cn
ngi. Ng i ch mu n ti u tr t i l i cu cn ngi (Gi 1:17).
- n i n cu ng kh ng l i b lu t ph p, nhng n i n thc thi lu t ph p l m ch lu t ph p c vng b n ( R
3:31). Trng n i n cu ng c lu t cu n i n (R 8:2) kh ng l i b lu t cu lu t ph p (Mt 5:17-18).
- M t kh i n i n cu Chu b h m trng vi c m t kh i lu t cu Ng i. Vi c bn lu t n i l n n i n cu Chu ,
lu t ch cn ngi bi t t i v d n n c Chu Tri thng c tnh c ch i h i v phi nh n. n i n b t tnh
thng cu ng bn lu t kh ng c n i n th lu t ch c i h i ch vi n i n th lu t mi tr n v n ( Gi 1:25).
Lu t cu n i n l lu t cu s t d l m ch lu t ph p i h i cu i u r n c tr n v n. C ngi n i n i n c
hn lu t ph p:
- Lu t ph p i h i m i s, n i n bn ch m i s
- Lu t ph p inh t i, n i n th t i
- Lu t ph p ru s t i nh n, n i n cu t i nh n
- Lu t ph p khi n ngi t ch t, n i n l m ch ngi t s ng
- Lu t ph p bit mi ng m i ngi trc c Chu Tri, n i n m mi ng m i ngi ngi khn c Chu
Tri
- Lu t ph p khi n t i nh n tr nh x c Chu Tri, n i n t i nh n n g n c Chu Tri
- Lu t ph p gi n th nh n tr n k thu , n i n t tnh u thng h
- Lu t ph p c vi c l m s ng, n i n c c tin s ng
- Lu t ph p t ngi c ng ngh l ngi c t i, n i n k ngi c t i l c ng ngh
- Lu t i h i c nh n ph i t n n c ng ngh, n i n qu Chu J sus Christ bn ch c nh n s c ng ngh
- Lu t th chi n h sinh ch ngi ch n, n i n th ngi ch n h sinh ch chi n
- Lu t i c vi c l m mi bn phc, n i n bn phc ch vi c l m c ch nhng kh ng...
T I L I
I. INH NGHI:
T i l i l thi u h hp vi lu t c cu c Chu Tri h c bi h nh ng h c bi mu n h c bi tnh
tr ng cu cn ngi.
inh ngh n h m lu t thi ng li ng cu c Chu Tri i h i ph i gi ng Ng i v m t c trng c x
hng, c tnh c m, c h nh ng. N u thi u h hp vi lu t th nh thi n thi ng li ng trng mu n h tnh tr ng
cu mnh h h nh ng th hi n l vi ph m lu t cu c Chu Tri.
(C nhng qun ni m kh c nhu. Trng ph i mi gii h n t i l i trng h nh ng. C n t trc n n gii
h n trng tnh tr ng cn ngi).
Nh th n h c Rbinsn: 'T i l i kh ng ph i ch l nhng c t c nhng n cu ng l ph m ch t cu s s ng.
Kh ng c chu n t i t ch ri kh i t i nh n, h h nh ng t ch ri vi ngi h nh ng. c Chu Tri ph t t i
nh n ch kh ng ph i ph t t i. T i l c ch s ng cu cn ngi. c Chu Tri ph t t i nh m t tnh tr ng ch kh ng
ph i nh h nh ng. Cn ngi kh ng tr ch nhi m v h u qu cu t i c cu ng kh ng tr ch nhi m v chnh h nh
ng t i l i tr phi nhng t i c l tri u chng cu tnh tr ng c nh n mnh'.
i u n cu ng th hi n r r ng khi cn ngi kh ng c m t s h nh ng t i l i bn ng nhng lu c ngu v n th
hi n trng gi c ngu . T m tr ln hn thc cu ng nh cn ngi ln hn h nh ng cu mnh. Tnh tr ng t i cu ng
ln hn h nh ng t i. Lng t m v thc v phng di n t m l g i n l cn ch gi nh bn ng , lu c m6 ch
ngu m t th cn ngi ngu n thu cu t c t d ph t l r.
Khi n i t i l m t tnh tr ng th kh ng c ngh l cn ngi h n t n trng t i l i kh ng c i u chi t t, kh
trng cn ngi. Nhng c ngh cn ngi trng tnh tr ng b ng h i, t c i t t bi b ng h i, khi m t ngi ch
snh l i th th hi n r r ng. Khi ngi thu c Chu th c s s ng chi n u vi tnh tr ng t i l i v th ng hn
IGi 1:4-9
II. B NG CHNG TINH TRNG T I L I CN NGI
1. Bng chng t Kinh Thnh:
- Kinh Th nh du ng m t s t ng ch v t i l i. Nhng t ng n thng n i l n c mu n, h nh ng v tnh
tr ng cu cn ngi.
+ Hmrti: m t, thi u, th t b i, si tr t (Dn 15:28Thi 51:25R 7:17Dn 20:16)
+ sbi: t ch ri, ph n nghich (L 16:16-21Thi 31:1)
+ diki: cng qu , vi ph m (L 5:17Gi 7:18)
- T n c n i r v tnh tr ng t i, khunh hng t i hn l n i n h nh ng t i. ( IGi 3:4), kh ng n i vi ph m
lu t nhng n i n tnh tr ng kh ng h hi p vi lu t c Chu Tri. (IGi 5:17R 14:23Gi 4:17)
- Kinh Th nh ch bi t t i l i kh ng ph i ch l tnh c m tng m t trng t m l ng ( Mt 15:19H 3:12Mt
5:22Lu 6:45s 1:5Gi 7:19Thi 19:12)
- T i l tnh tr ng cu linh h n sinh r nhng thm du c u h h nh nt x u ( R 7:8,11,13,14,17,20). Nhng
ngi kh ng c Chu h ch c Chu u ng ti th kh ng c s trnh chi n t i l i trng l ng. Ng i tr khi c g
l i th lng t m l n n m th i. Ngi c trnh chi n t i l i l c t i snh c th t i r i. Xu hng, t m l ng
trng s xng c ng bnh cu Chu nhnh ch h n t n th t kh i t i v c n trng x c thit v ph i i u vi
t i thng xu n ch n khi c th n th bi n h .
- T i l tnh tr ng cu linh h n c trc khi t thc c. Chu ng t ch kh m ph r, thc c nh lu t ph p
(R 7:9,10)
- T i l i c m ch nh qu n lc thng trc kh ng ch trng c nh n m trng t n th nh n l i. N n
kh ng th inh ngh t i l i l h nh ng nh t thi. Nhng ph i nhn nh n l tnh tr ng su b it n di n cu cn
ngi, h nh ng b c ph t r ch l h u qu (R 5:216:12).
- Trng Cu c vi c d ng l v t th lu t M i-s ch th d ng sinh t ch t i bi t, t i kh ng bi t, t i b qu n,
t i chung t ng qu t l b ng chng t i kh ng ph i ch gii h n trng h nh ng m b h m tnh tr ng s u x cu cn
ngi (L 1:35:1112:9Lu 2:24)
2. Bng chng t nhn nh chung ca con ngi
- Trng nh n l i ngi t xm t i c l n c h nh kh ng ph i ch l h nh ng thu c thc v c chu t m m
c n l tnh tr ng, xu hng cn ngi. Nhng t ng di n t nh tnh x u, l ng lng d thu .
- Mt 5:1-12 c c phc l nh n kh ng ph i ch h nh ng t t m l ch khunh hng tnh tr ng cu cn
ngi.
- H nh ng b n ng i bi k t n khi n bi xm nh ph t xu t t chu t m b n trng. Lu t kh ng ph i ph t h nh
ng m ph t ng c, chu ph su.
- T i n ng h nh kh ng d tr n h nh ng b n ng i b ng d tr n chu t m ph su.
- T i c m m i ngi ph m th c nh n chiu ch kh ng ch di tru n c
3. Bng chng t kinh nghim ca C-c nhn
Thng C- c nh n xm s si l c b n ng i kh ng i u ng lu t l th hi n cu b n ch t b i h i b n trng.
N n vi c n n n cu C- c nh n l n n n v b n ch t b i h i cu mnh mi l n n n s u x u ng n ch kh ng
ph i ch l h nh ng n . (Thi 51:6s 6:5Lu 5:88:13)
4. T suy lun.
Qu c c b ng chng tr n t c th su lu n t i l tnh tr ng, xu hng r i ti h nh ng.
- Kh ng ph i m i t i u c chu c thc r r ng v tnh tr ng xu hng c trc v khi n l m t i v xu hng
tnh tr ng l t i r i
- S chu ph m t i l m t s t ng th m s vi ph m du kh ng thi t u l t th nh h nh ng h c m tnh
n .
 - Bi t v tnh c ch t i (sinfulnss) cu m t h nh ng c m gi c th cu ng l m t s gi t ng cu s vi ph m du
kh ng thi t u t th nh t i. ui mu c l hi u qu cu vi ph m, b n ph n t ph i l m t t hn i u t bi t.
B n ph n ph i bi t cu ng thc ti0n nh b n ph n ph i l m
- B t lc trng vi c l m tr n lu t ph p l h u cu m t tnh tr ng th nh r i
III. NHNG QUN I M V T I L I
1. Ti li l xc tht:
Qun i m n ch r ng t i l s n ph m cu x c thit l h u qu cu m t linh h n k t hi p vi v t ch t v th n
x c l ngu n nh n m i t i l i. l qun i m cu c c tri t gi H l p x v t nh th n h c g n nh
Schlcirmchs. C ngi xm t i l i l s th hng cu t phu cn ngi t bn s tru n l i. Rth n i 'Cn
ngi ti n h t l i v thc n l i thc l n l n, t i l s b t thng trng ti n n . Y thc cn ngi s l n
l n l i b t i l i'. Fish 'Cn ngi ng ti n l n l n th ti n h t cu ng s n g n s cu r i hn. Cn ngi
nh ngi c Sphin. u l ngi s ti n h l n l n tr n n tr n v n. Th n c tng trng ch t i l i l i b
l n l n s tr n n t t. Tc l t i s h t khi cn ngi kh ng c n trng tnh tr ng bn s n'. H v du : cn tr khi
s ng trng x c thit ch thc th l m nhi u t i, b b i, khi ln thc th b l n i. Tnh tr ng cn ngi cu ng v
ti n t tnh tr ng bn s l t i l i r i n tnh tr ng thc th bt i. T i g n li n vi x c thit.
Nhn nh:
- M u thu n vi Kinh Th nh l i ngi c dng n n vi th n x c t t l nh.
-Tr n thc t cn ngi c ng ng c ng t i hn.
- Qun ni m nh v l phu nh n tr ch nhi m cn ngi h m ch c Chu Tri l t c gi t i.
- H t ng cu th n x c t n kh ng c g l t i: cn v t kh ng c t i.
- i ngc vi gi l s ng cu t phu l i ngi, phu nh n t i l t bn u.
- Qun ni m n d tr n su lu n phi n di n v nhng s ki n xm t i l i l nhng g l m ch gi m gi nh n
ph m l m cn ngi gi ng cn v t h lu c s khi. Kh ng th m t t t n cu cn ngi l t i kinh khu ng hn
- Qun ni m n ngu hi m n nhng k t cu c t h i, phi l nh tu tr p x c. L m su u n ng lc th x c
xm nh l m su u sc m nh t i l i, xm ch t nh l cu r i. Tu tr ch l x t i v hng kh c tc hng t n
th ch hng thm mu n cu th x c. H c i n hng hng l c thu sm bi h h i. Stn kh ng c x c thit
m l vu cu t i.
- Qun i m n ch c gi i thch t i l i l i phu nh n s hi n hu cu t i l i l n l n t i l i v thc v t i l i. N u
t i l c n thi t t bn u th kh ng c n l t i n.
2. Ti l hu hn
T i l i l h u qu t t u cu gii h n cn ngi. N l ti n n cu s ph t tri n kh ng h n t n, s thi u hi u
bi t, s b t n ng. T i ch c tnh c ch tng i ch kh ng tu t i. N l ti u bi u ch gi du c l phng ti n ch
s ti n b cu cn ngi. C ngi ch r ng t i l i l d si tr t d kh ng bi t kh ng c kinh nghi m cu ng gi ng nh
ngi kh ng bi t l bi ph ng r i mi bi t l n ng. T i l i u ng nhi n cu ng nh b t p i ng l n ng
xu ng mi i c n nh qu chu ch n lu c chn. N l l c c k lu t, hu n lu n t t hn. C ngi ch
r ng s s ng cu cn ngi l ng l n ch kh ng ph i ng x ng. Vi ngh khi ng th bi k lu t, gi du c ti n l n.
N n h ch t i l c n thi t ti n ti th nh thi n cu ng nh b ng t i c n thi t bi t nh s ng, m u n c n bi t
m u tr ng. T i l s thi u x t c n thi t. X c ch c Chu Tri l i u ki n c n gi th ng vi Ng i (R 5:20).
Qun ni m n cu c c tri t gi nh Spinz (H ln) Libnitz (c)
Nhn nh:
- Qun ni m nh v l xm Thng l t c gi cu t i l i v ph n l i tr ch nhi m cu cn ngi
- L m l n gi thc v thc h nh
- Qun ni m n tc ch t i s c n m i v cn ngi kh ng th tr th nh Thng v h n
- Thi n s hu h n nhng kh ng c t i
- Phu nh n s t d cu cn ngi
- T i l i kh ng nhng ch l nhng khi m khu t m c n tch cc c thc chu t m, k m nh v n l gin c
hn h t nh C sr, Npl n...Stn
- Khi n i t i c n nh n c n bi t tr ng th kh ng gi i qu t g v n i nh v l l n qu n. V n i nh v c
ngh l l i b i u c l l m m t i u ki n. T i c n c trng tr t t cu 1c Chu Tri Ng i c k l th nh!
3. Ti l v k
 Vi k kh ng c ngh l ch k tm li ri ng h t u mnh qu mc trng ngh i ngc vi vi th. Nhng
vi k trng ngh ch n b n ng l m ch ti c cu i s ng, t j mnh l n ngc vi tnh u c c nh t mnh ng
ph i d nh ch c Chu Tri l i d nh ch b n ng . Vi k l u tnh, c n ngu n cu t i l i. c Chu Tri u tnh
c n ngu n cu m i c h nh t t l nh, u m n c Chu Tri tc l u m n s t t l nh ngc l i n u ch n u
mnh v ch n mnh l m cu c nh th l t i. c Chu Tri l th nh u c Chu Tri l u s th nh thi n, n u u
t i th i s th nh khi t hng v s b t t n n n sinh r t i l i. Ngi t ph n bi t r 4 th u:
- Y u t v t
- Y u c Chu Tri v mnh
- Y u c Chu Tri v Ng i
- Y u chu ng t v c Chu Tri
N u t u t v t l b n ch t t nhi n cu cn ngi s ng l trng tnh tr ng s ng . Trng trng hp 2
kh hn nhng v n vi k v li du ng c Chu Tri. N u u c Chu Tri v c Ng i l ngi c t i t mi.
N u chu ng t u mnh v c c Chu Tri l tnh u Chu mu n m i ngi chu ng t c . V chu ng t c hnh nh
c Chu Tri v c gi tri, u n u ng ngh cu n l tnh u hu l. Tnh u th t l mu n c i t t nh t ch ngi
kh c nh c Chu Tri (R 15:2) Y u mnh th t l u u ng nhg nh c Chu Tri mu n, l m ch mnh ng gi
th qun i m cu c Chu Tri. Y u m n c Chu Tri l u tnh m i th nh thi n, n u kh ng u c Chu
Tri th sinh r t i l i.
M i hnh thc kh c cu t i u d vi k. T i chnh u l vi k ugustin b u tnh cu t i l ki u ng ,
Luthr, Clvin n i u tnh cu t i l v tn, c ngi ch u tnh cu t i l nghich vi c Chu Tri. hng th t s
l hnh thc cu t i vi k, Vi k l m t n mnh l n ch t i c sinh r ki u ng , v tn nghich vi c Chu Tri.
Ng nhng hm mu n u l th hi n cu vi k nh k ki t, thm v ng, t l p... N u kh ng vi k thu mu n c
Chu Tri, kh ng c ngh l mu n b ng c Chu Tri m mu n gi ng c Chu Tri v m t c. Ngu n l vi
k cu ng b t r ng trng nhng th hi n c qu nh t cu cn ngi m nhng c i kh ng ph i l c Chu
Tri. Nh th t l hnh thc vi k c nh t cu cn ngi ch t i snh. N u tm g ch mnh h ch ngi m
kh ng ph i l c Chu Trith u l hnh thc s t m n ch mnh. Trng cn ngi khunh hng vi k hn chi
ph i nhng sng sng vi tnh tr ng n th c qu n n ng cu Chu v n t c ng b n h nh ch ng l i n , khi n ch
nhng ngi ng s ng trng vi k bi kch thch th x hn tr v vi Chu (Cng 17:27,28R 22:4).
Qun i m n phu hp vi Kinh Th nh: (Mt 22:37-39) Lu t c Chu Tri i h i u c Chu Tri l t t c
b n ph n cu chu ng t n b g m h t c c b n ph n kh c. Y u c Chu Tri kh ng c n vi k kh ng c n t i l i ( R
13:8-10G 5:14Gi 2:8Gi 5:30).
- Chu J sus th nh khi t v t i v Ng i l m th mu n c Chu Tri l ch t i c ch Ng i v kh ng tm
vinh hi n ri ng ch Ng i (Gi 17:18R 15:3)
- Ngi C- c l ngi ch m dt s ng ch b n ng l ngi c k l v t i, c xng c ng bnh (R 14:7G
2:20IIC 5:15)
- Kinh Th nh cu ng ch th m qu n c m d -m, -v n h h n s vi k, c l p vi c Chu Tri v
t n mnh l n (S 3:5Lu 15:12-13IIT 2:3,4)
- 'K t i l i' (IIT 2:3,4) minh thi ch b n ch t t i l i trng vi c ch ng i v t n mnh l n nghich l i m i i u
thu c c Chu Tri
T i kh ng ph i ch l nhng g ti u cc nh s gii h n, thi u v ng nhng l s ch n l tch cc trng ch n
mnh th v c Chu Tri, l mnh l m i tng u thng l m mu c ch t i c mnh l trung t m nghich vi
c Chu Tri. Bi n nhng thch cu mnh th nh ng lc ch i s ng mnh. Nh th n h c Rbinsn n i 't i l i
l tnh tr ng kh ng gi ng c Chu Tri, t i l i nh m t ngu n l ch ng i c Chu Tri. T i l i nh h nh ng
vi ph m lu t cu c Chu Tri v u tnh cu n lu n lu n l vi k. V th n kh ng ph i c i g t b n ng i v h
l h u qu cu p lc b n ng i nhng l s su b i cu l ng u m n v cu ch'. Hrris 't i l vi k t mnh
ch cu c Chu Tri c 4 c i m su:
- T ch mnh u th v c tin ngh l kh ng c n ph i tin c Chu Tri
- T l m th mnh th v thu n phu c lu t thi ng li ng cu c Chu Tri
- Nh m th m n ch mnh th v vi th di b t k hnh thc n
- T ch mnh l c ng bnh th v khi m nhng v knh s (ki u ng )
IV. TINH PH BI N CU T I L I:
T i l tnh tr ng vi k v tnh tr ng n ph bi n. X t s ph bi n n v hi m t. M t vi ph m lu t c Chu
Tri c thc, m t tnh tr ng t nhi n khunh hng t nhi n v i u c trc khi c thc
 1. Mt c thc: m i ngi c thc p c u c nhngh nh ng h c nhng khunh hng tr i nghich
lu t cu c Chu Tri
. B ng chng Kinh Th nh:
- S ph m t i ph bi n trng nh n l i (IC 8:46Thi 143:2Ch 20:9Tr 7:20Lu 11:13R 3:10,12,19,23G 3:22Gi
3:2IGi 1:8)
- Trng nhng c u Kinh Th nh v s cu chu c cu ng n i l n h m ch n (Mc 6:19,20Gi 3:166:5012:47)
- Nhng c u Kinh Th nh v s t i t cu ng v (Gi 3:3,5Cng 17:30)
- Khu n b n n n chng t cn ngi c t i
- Nhng c u Kinh Th nh v s n ph t (Gi 3:19,36) h c nhng c u Kinh h nh v nhng ngi Chu ch p
nh n (Cng 10:35 C tn C ng 10 Gip 1:842:6)
b. B ng chng lich s: lich s ch th s ph bi n cu t i l i
- c c th t t cu vi c d ng t l
- M i ngi u nh n bi t mnh b t t n v m t c. C nhng c u tu c ng nh 'Nh n v th p t n', 'ch c
2 ngi t t l ngi ch t v ngi ch sinh r'. D n d c c u 'ngi d t t du nh t l ngi d
ch t r i'. Th s nh n inh chung cu m i ngi th u x c nh n c u t ch k trng m i ngi v i cu ng th t
b i trc t i n
- C c v nh n trng lich s ch th c c b t t n cu h . Snc tri t gi, chnh tri gi L-m v th k 1 't t c
chu ng t u gin c nhng g chu ng t k t n ngi kh c th chu ng t tm th n ng trng l ng cu mnh, chu ng
t s ng gi nhng k c v chnh chu ng t l k c'. Cicr th k 1 trc chu l tri t gi kh c k v l nh hu ng
bi n L-m 'Thi n nhi n bn ch chu ng t ti l m u cu s hi u bi t nhng chu ng t t t n i bi s v
c cu mnh'. Gth thi s c th k 18 (1749-1833) 'T i th kh ng t i l i n ngi t ph m m t i ch ng
ph m' Jhnsn 'm i ngi u bi t r ng c nhng i u m mnh kh ng d m n i ch b n th n nh t cu mnh'
- M i ngi u nh n mnh kh ng h n t n v m t c, l ng u chu ng c Chu Tri kh ng lu n lu n
l ng lc h c nhng h nh ng cu mnh; mnh c ph m t nh t l m t i u m mnh bi t n ngc vi lng
t m mnh.
c. B ng chng t kinh nghi m cu C- c nh n:
- Tu th s ph t tri n thu c linh v m t C- c nh n nh n bi t tnh tr ng t i c trng mnh, c ng ph t tri n
thu c linh c ng th mnh t i c. N u kh ng nh n i n Chu th tnh tr ng s n n sinh r t i ph m. Ngi c
Th nh Linh si s ng s th mnh ph m t i v s th mnh ph m lu t thi ng li ng cu c Chu Tri. Cn ngi
thi ng li ng c ng th mnh t i l i. Ngc l i i vi ngi ch c i mi th kh ng thc t i l i nh ngi tin
Chu . Jn. J.Russu 'Khi g p c Chu Tri t i s tr linh h n l i ch Ng i nh lu c Ng i bn ch' v chnh ng l
t c gi cu nhi u cn r i, binh vc s ng i tnh
L d ngi t kh ng th t i:
+ Chu ng t kh ng bi t sc m nh t i l i ch n khi chu ng t ch ng tr n , n n t ngi bi t t i
+ Bi s nhn t cu c Chu Tri ng n bt sc m nh t i l i kh ng b c ph t t i n n ngi t t th n .
+ S n ph t t i ch b t
+ T i c nh hng l m m i t m tr cu cn ngi
+ Cn ngi kh ng d m nhn v t i cu mnh
2. Bn cht bi hoi
M i ngi u mng b n ch t b i h i l ngu n g c m i t i c kh c.
. B ng chng Kinh Th nh: Kinh Th nh gi i thch nhng h nh ng t i l i nhng khunh hng t i l i d b n
ch t b i h itrng cn ngi (Lu 6:43-45Mt 12:34Thi 58:3Thi 51:5)
- B n ch t n c trng cn ngi v khi l t l ng m v n m di thc cn ngi (Thi 51:7,819:12)
- B n ch t b i h i cn ngi kh ng th th i (R 7:24Gi 13:23)
- B n ch t b i h i khi n cn ngi tr h nh t i nh n trc m t c Chu Tri (Gi 17:9)
- B n ch t n l di s n chung cu nh n l i (Gi 3:6Gip 14:4)
- H m cu s th nh n c Chu Tri n i l n b n ch t b i h i n (ph 2:1-3R 5:12-14)
 - Ch t l n ph t ging tr n nhng k du ch h l m m t ch n l c nh n, thc n c (R 5:12-14) b n ch t
t i l i c trng m i ngi.
b. T nh n x t thc t v su lu n:
S hi n hu ph bi n cu tnh tr ng t i l i trng m i t m tr v m i h nh ng cu cn ngi. T m tr, h nh
ng cu cn ngi lu n bi t i l i chi ph i. Ng nhng h nh ng t t cu ng c ng c ch k h nhng m mu
n . Trng s su tnh t m tr v n c s chi ph i t i l i vng v ph mnh. Chu ng t kh ng th gi i thch g kh c
hn l nh n b n ch t b i h i cu cn ngi.
- Khunh hng v t i c tr m tr ng trng cn ngi. N nh l m m n m s n v lu n lu n ph t tri n trng cn
ngi. V du gi du c ngi t gi du c c i t t nhng ch ng t t b nhi u kh ng gi du c i u c nhng i u c v n
ph t tri n. N n kh ng th n i th i m i trng t t h gi du c t t th cn ngi t t l tng. Khi phu nh n
b n ch t t i l i cu cn ngi tc l ch n l i ch kh ng ph i kh ng c m n c n sinh s i n n hn.
- S th t b i cu ch trc c m d ng khi cn ngi c thc v c th ph m lu t cu c Chu
Tri. Ng khi x du ng ch t tm Thng cn ngi ph m t i ki u ng . Cn ngi v n thng l m
nhng i u m mnh v n bi t l h n.
V v chu ng t ph i nh n s th t l cn ngi mng l b n ch t b i h i nh Kinh Th nh n i. Nhng h nh
ng t i l i cu cn ngi l b t b n ch t b i h i cu cn ngi. ristt 'L i ngi ng tr n sn d c m l
tr mu n k l n c n thm du c nu xu ng. N u k c l n s n t n tu t xu ng s s xu ng h , kh ng bi t l m s
cn ngi l i c l m ngc l i vi l tr mnh v l m ngc l i vi s x c tn v l ph i cu mnh, qu l s k l ' ( R
7:23) Pscl 'Chu ng t sinh r l kh ng c ng bnh v m i ngi hng v mnh v s qu hng v mnh l khi
ngu n cu m i r i l n' Pltn 'Cn thu rng nhi u i u v mu qu ng hn h t chnh l t i c trng cn ngi'
Shkspr 'Chu ng t trng chnh cn ngi cu mnh th t l u u i, chu ng t ch l k ph n b i chnh mnh' M t
ch nh n 'N u m t ngi gi ng m trc l m lu t s ng s bi t r v n i r u s u s c v s b i h i cu
l ng ngi. Gi l v s b i h i t n di n l c u gi i thch du nh t ch s l d i tr t n c chn mu i trng
tr n gin n . Gi du c lu n l c, k lu t th t c cu ng kh ng th th ng hn xu hng t i c c trng l ng ngi, n
chi m hu tng th thit cu b n ch t cn ngi'. C ngi n i t i c trng cn ngi nh m m m ng c s n trng
cn ngi, gi du c m i trng nh m n ng ch l m m m n n. N n h ng th n i l ng ngi nh gi tr ng x
h i vi t th n th n nh v qun ni m n qu l c qun c ch l ch l c, tng.
V. NGU N G C T I L I TRNG H NH NG -M:
Kinh Th nh ch bi t b n ch t t i l i trng m i ngi b t ngu n t h nh ng t d cu t phu l i ngi l -
m. Bi h nh ng t phu l i ngi t ch i c Chu Tri l m b i h i chnh mnh cn ngi n s n
ph t cu lu t ph p c Chu Tri. Nhn v thc t s cu cn ngi mi th s s ng bn u cu cn ngi
l s th t ch kh ng ph i th n th i nh t n ph i h ti n h hu th n qun ni m.
1. Cm d sa ng (S 3:1-7)
c i m t ng qu t: kh ng ph i c u chu n th n th i h l m t l i bi u tng nhng l c u chu n lich s
c th t
- Khi c u chu n c vi t l i trng Kinh Th nh th kh ng n i l m t chu n c h kh ng c tnh c ch lich
s, nhng vi t l i nh c u chu n lich s. Nhng g l c u chu n k th Kinh Th nh n i r c n lich s th vi t r r
- S 3:3-7 l m t ph n cu s ch lich s. Nhng c u chu n kh c l lich s c th t th vi c -m s ng cu ng l
lich s
- C c t c gi v su cu Kinh Th nh n i v c u chu n s ng nh m t bi n c lich s c th t trng tng chi ti t
(Gi 8:44IIC 11:3Kh 20:2)
- Nhng n t c bi t cu c u chu n nh t trng vn, k c m d , di d ng cn r n thch ng vi h n c nh
m Chu J sus bi th nghi m. Chu J sus t phu d ng gi ng mi bi c m d l c thc th t phu d ng gi ng cu bi c m
d cu ng th t. M t nh th n h c 'N u s bi c m d v c th ng cu Chu J sus l lich s th kh ng c l d g ch
r ng s c m d s ng u ti n kh ng ph i lich s'
- Ni m tin c u chu n s ng l lich s kh ng c c n tr vi c hi u gi i thch ngh thu c linh cu c bi t i u
thi n, c, c s s ng v s s ng cu cn ngi.
b. Ti n trnh, k t qu cu s c m d v s ng
Ti n trnh c m d c th g m c c gii n su:
- C m d cu Stn i vi nhng th m mu n v t i. Trng qu n ru n h m n i c Chu Tri c t i, gi
l i nhng phng ti n c th khi n cn ngi c th m n (S 3:1) v ph m t i u ti n l t t ch ri ng r ch n
th m mu n cu mnh b t k ch c Chu Tri l ng vi k -v n ch ngh li c m d , ngh th m qu
r i l i th i ph ng m nh l nh cu c Chu Tri (S 3:3) v th -v s v b cu m qu
 - Phu nh n c Chu Tri, k t n c Chu Tri ghn ti v l g t trng vi c gi t v t Ng i i vi d t v l
thu c (S 3:4-5). -v n ch kh ng tin c Chu Tri v -v t tm l phng ti n t l p hi u bi t bu c
mnh th m n mnh (S 3:6) c ngi n i 'T i cu -v l tm s s ng nhng l i nh m t s s ng'
- M qu kh ng th m m -v t h nh ng, m qu gi v l ng -v v r i t ng -v l m th b
thu c c v ngi r i th ng nhi n d ng nc cu ng bi nhi m c. N n t i l i kh ng ph i h nh ng m l t
trng l ng ch n l mnh th v c Chu Tri (Gi 1:15), su mi sinh r h nh ng. Cn ngi s ng trc
khi h i tr i c m, lu c ch n l mnh, s th m mu n cu mnh hn c Chu Tri. -m ch n -v th v ch n
c Chu Tri
2. Vn nn v s sa ng lin h n hnh ng ca A-am
. L m s m t t v t th nh c th s ng ?
C ngi n i
- T i l d c Chu Tri. c Chu Tri l m t i trng l ng ngi v m i s d c Chu Tri th s s ng
cu ng d c Chu Tri (phi m th n)
- T i l d qu n thi n hu cu c Chu Tri. Ngi g r t i nhng gi n ti p b ng c ch bn ch ng c thu c
l m ngc l i m nh l nh cu Chu (dwrds)
- T i l d c Chu Tri ru t Ng i r kh i linh h n cn ngi n n cn ngi rri v t i (ugustin)
- S ng cu cn ngi l k t qu cu tnh tr ng t i s n c r i c ngh l c Chu Tri khi dng n n cn ngi
c b n ch t t i l i n n cn ngi s ng (Pflidrr)
- T i l d i n r c cu cn ngi (Hdl)
- T i l s u u i cu cn ngi, d s b t t n cu cn ngi (Nusmn)
Kh ng th l i ch c Chu Tri nh tr n. Kinh Th nh ch bi t t i l d h nh ng t d cu cn ngi
nghich l i c Chu Tri. H nh ng ph t xu t t cn ngi l v t th t hng v c Chu Tri nhng v n c
kh n ng ch n ngc l i. Kh n ng ch n n c n thi t ch cn ngi ph t tri n v m i m t c v m t c. C
ngi n i vi c s du ng kh n ng hng v t i l i kh ng th gi i thch tr n c s l tr v t i l c i phi l n n kh ng
th l l gi i thch, ch c th bi t l h nh ng x u d l ng thm mu n l x c Chu Tri t mnh l n c.
Thm mu n l t t nhng thm mu n g mi x u, thm mu n c l p, b ng c Chu Tri l x u. N n H.B.Smith n i
'Trc khi c r n gii cu c Chu Tri th c tnh tr ng cn ngi kh ng c tng i nghich vi c Chu Tri
ch bi t s t t l nh th i. M t s t t l nh ch c thc cu ng bi t n tr i c l ngc vi c Chu Tri. C m d
khi n ch l ng thm mu n khch thch d l n v ph mnh ch l ng thm l t i, c i i kh c kh ng ch n m t h nh
ng h trng h u qu cu h nh ng: n, nhng ch n u th gin, u mnh l m t i c.
4. Ti sao c Cha Tri li cho Sa-tan cm d
-m c th s ng kh ng c n n S-tn. N n c u h i c n t r l lu c t dng n n -m, -v l m s c
nhng i u ki n c th n n n v c th th. Vi c b c Chu Tri ch S-tn c m d kh ng qun tr ng
S-tn c m d l m t n phc v n u kh ng S-tn c m d m cn ngi t g r s s ng ch chnh
mnh th cn ngi tr n n S-tn m t. N n S-tn c m d l m t s gi m khinh cu c Chu Tri i vi cn
ngi
C m d kh ng th l m ch linh h n mnh l ch l c n u mnh gi s th nh khi t c Chu Tri bn ch. N u gi
s th nh khi t th c m d ch l m ch vng m nh s th nh thi n hn, ch mu n nghich l i c Chu Tri th c m
d mi c c h i l m h i. Nh nh n ng m t tri kh ng h i. N ch l m h c kh ng m r s u. Nc ng i
thu n th kh ng h i chi nhng khi tr n v th g ti h i
c. T i s c Chu Tri l i trng ph t c ch qu ln i vi t i kh ng v ng phu c m ng linh nh nh v ?
M ng linh th nghi m t t nh t ch s v ng phu c, trng vi c n i d v ng phu c m kh ng v ng phu c, th l m s
c th v ng phu c trng vi c ln. M ng linh b n ng i cu c Chu Tri l ti u bi u cu th ch chu qu n c Chu
Tri tr n cn ngi. C c m l tng trng chu qu n c Chu Tri tr n cn ngi. Khi ph m t i th bi u i r
kh i vn -n v vi c u i n i l n chu qu n cu Chu . Qu inh cu Chu l n s ch t l m t bi n ph p ch th
cn ngi kh ng ph i kh ng bi t t m qun tr ng cu n . C thi n c gi vn cu ng n i l n t m qun tr ng cu
n . Ch n c Chu Tri h ch n mnh Ch n tr i c m kh ng ph i chu n nh , s trng ph t cu c Chu Tri
kh ng ph i l kh ng tng xng
VI. H U QU CU T I L I
1. Cht: c 2 m t
- M t th x c c tnh c ch v t l li n h vi c chi l gi h n v x c. T khi cn ngi n tr i c m th cn ngi
m t i s s ng trng mnh, h n x c l nhu nhng thi gin c th k d i m t thi gin n . Ch t vi ngh
kh ng c n c s s ng kh ng ti p tu c nu i dng i s ng, cn ngi i l n n s ch t. S d hn cn ngi
kh ng l kh i x c ng l bi s thng x t cu c Chu Tri Ng i thc hi n s cu chu c ch cn ngi. C
ngi n i khi s s ng bi c t i cu ng nh x bi m t l kh ng s du ng c ch kh ng ph i bi hu .
- M t thu c linh: tc l linh h n l c Chu Tri c 2 ngh
+ Ngha tiu cc: m t s s ng c Chu Tri v m t c khunh hng v s s ng c ng bnh th nh thi n
cu c Chu Tri.
+ Ngha tch cc: m t kh n ng k t hi p vi h nh ng trng nhng ch n l l th t. n ch tr kh n bi m
tnh c m, bi h h i ch, bi n l , c ch x c Chu Tri l ngu d i. N n khi cn ngi tm c ch c l p th cn
ngi ri v ch kh ng c n l m chu c n, khi cn ngi tm c ch th nh c Chu Tri th cn ngi tr th nh
n l . Tr kh n bn u th ch n l s s ng cu c Chu Tri gi ch th mnh trng s t i t m. Trng s s ng
ch t cn ngi kh ng c n l c Chu Tri l m cu c nh cu i mnh n cn ngi l i ch n mnh n n cn ngi
m t i kh n ng t d ch n nhng bi r ng bu c trng khunh hng v t i c. Lng t m l n trc gi c cu cn
ngi bi lu m
2. B ui ra khi s hin din ca Cha c Cha Tri ui ra khi vn -en. C ngh l ch m dt
tng qun cu mnh vi c Chu Tri trc ki mnh c , gi ng T H v t v t c h ng r ng n c ch ( S
3:23,24). c Chu Tri kh ng ru s nh Ng i ru s cn r n. Ng i kh ng ch n tr i c s s ng, ch m dt tng
gi vi Ng i l d s thng x t cu Ng i v i u ng n ch n s s ng vnh vi n cu cn ngi t i c. N n c ngi
n i i ngi 60,70 n m l qu ng n l m vi c thi n nhng qu d i i vi t i c.
Trng vi c u i r kh i s hi n di n cu c Chu Tri c n c ngh ch cn ngi n m tr i u kh trng tnh
tr ng m t s hi n di n cu c Chu Tri v th tnh tr ng h m t i h i cu mnh tm s cu r i. N n khi
ph m t i vi c c Chu Tri u i r kh i s hi n di n cu c Chu Tri l m t n phc ch cn ngi (S 4:16).
VII. NGUY N T I V QUI T I
M t s hi n nhi n l m i ngi u c t i (sin: h nh ng t i), m c t i (guilt: tnh tr ng t i), b i h i (b n
ch t), v bi n ph t (h u qu )
H u qu s ph m t i cu -m d ng gi ng cn ngi ri v tnh tr ng tr n. Kinh Th nh d ch bi t
s li n h gi s ph m t i cu -m v c nh n l i:
1- Khi n ch d ng d i -m tr th nh t i nh n (R 5:19) v n s n ph t (R 5:16)
- V t i -m m cn ngi sinh r b i h i v chiu di s n ph t cu c Chu Tri (R 5:12ph 2:3)
C hai vn :
+ T i s chu ng t ph i chiu tr ch nhi m v b n ch t b i h i m chu ng t kh ng l m v kh ng bi t?
+ L m s c Chu Tri c ng bnh khi Ng i b t chu ng t chiu t i cu t phu chu ng t ph m?
Kinh Th nh ch bi t trng -m m i ngi u ch t (IC 15:22) v ph m t i (R 5:12). Ngh l t i cu -
m l ngu n nh n v n n t ng cu s b i h i t i l i, v n ph t ch c h u t, ch v -m v h u t ngi l
m t, bi s hi p m t v m t c th (rgnic unit) m t i cu -m l t i cu c d ng gi ng. C th t m t t nh
su:
- S th nh thi t cu c Chu Tri l s trng s ch cu b n ch t
- Lu t cu c Chu Tri i s trng s ch cu b n ch t
- T i l b n ch t kh ng trng s ch
- M i ngi u c b n ch t kh ng trng s ch n
- -m khi s ng b n ch t n
- Trng -m chu ng t l m t
- T i, m c t i v n ph t cu -m l cu t
2. Tnh tr ng b t bnh thng cu cn ngi v s i x cu c Chu Tri vi n g i l qui t i h tru n t i.
Tru n t i kh ng ph i l s bu c t i c ch c n v m m c tr n cn ngi v c i m ngi kh ng c tr ch
nhi m, nhng l k , tnh ch ngi v t i m u ng l cu ngi . H c d h nh ng ri ng cu c nh n ngi h
d li n h vi d ng gi ng cu ngi.
Ngu n t i ngh l s d ph n trng t i chung cu d ng gi ng d vi c chu ng t l h u t cu -m
3. Kinh Th nh c c p 2 ngu n t c:
- Nhng li n h cu cn ngi vi lu t c vt x l nh vc vi ph m c thc v h nh ng, n b g m c
nhng khunh hng c v nhng ph m tnh cu cn ngi m t c chung vi m i ngi kh c.
 - S ci tri cu c Chu Tri l m t s ci tri kh ng ch d tr n c nh n v nhng h nh ng cu c nh n, m
cu ng nhn nh n nhng tr ch nhi m cu c n i gi ng, kh ng ch nh m t t p hp (cllctin) cu nhi u c nh n
nhng nh m t t ng th c tnh c ch c ch li n h nhu (rgnic whl) m c t ng th c th cu ng nhu n i
l n vi c Chu Tri chu c l s ru s cu s vi ph m lu t ph p
4. Nhn nh n t i cu c chu ng l i chu ng t c n lu bi t:
- T i th t s trng tng c nh n t i x c s qu t inh cu ch mnh th n ng hn l ngu n t i
- Kh ng i cu i cu ng bi n ph t ch v t i t tng, nhng m i ngi, nh tr cn, kh ng l m t i ri ng mnh th
c cu bi s cu chu c cu Chu J sus Christ.
- Tr ch nhi m ch tnh tr ng t i c b m sinh h s b i h i chung cu c n i gi ng, ch c th c tr n c s l
s b i h i n g r bi h nh ng ngu n thu c thc cu mu n t d cu t, khi l i ngi ph n l n vi
c Chu Tri trng -m.
- Gi l Ngu n t i ch l gi i ngh c cu nhng s ki n sinh l hi n nhi n, s ki n di tru n c vi
n su ng v c s c
- Y ni m ngu n t i c li n h vi n su ng ngu n thu h s t c ng v hi n di n cu Chu J sus i l i
vi t i c v d n ng ch s cu r i
5. C t i cu n i gi ng cu ng nh c t i cu c nh n, t i t t ng ph m d t phu u ti n cu l i ngi. Khi -
m g m t m t n th nh n l i trng -m. T tr i t n th nh n l i c sinh r trng tr ng th i b i h i,
c t i v bi n ph t.
C m t s thu t r li n h n ngu n t i v qui t i:
+ Pelagian (thu t thi n nhi n cn ngi sinh r l v t i): Plgius l tu s nh qu L-m n m 409 ph
bi n thu t n
- M i linh h n c Chu Tri dng n n trc ti p n n linh h n v t i kh ng vng nhng xu hng b i h i
v h n t n c kh n ng v ng phu c c Chu Tri nh -m lu c u
- nh hng du nh t cu t i -m tr n h u t l nh hng cu gng x u cu -m tru n l i nh hng
tr n cn c i ch kh ng di tru n b n ch t b i h i. nh hng cu gng x u kh ng c c ch n l m b i h i b n
ch t cu cn ngi ch c th i qun ph m t i m cn ngi bi nhi m bi t phu mnh tru n l i.
- -m ch l m h i ng th i. Cn ch u kh ng chiu t i cu -m
- c Chu Tri ch qu t i ch c nh n nhng vi ph m m c nh n l m c ch c thc.
- Cn ngi c th c cu h c bi lu t ph p h c bi Tin L nh v th ng c ngi c th v ng phu c c
Chu Tri c ch tr n v n c cu nh Gi p, Gi -s p. ng gi i ngh (R 5:12) l m i ngi u g nh chiu s ch t
i i bi chnh h l m t i th gng -m. Th ng th m i t i l d h nh ng c n t tng v khunh hng
th ch ph i l t i
- i vi ng n i n l n s ng t cu c Chu Tri l n ngu n thu m c Chu Tri bn ch cn ngi.
c Chu Tri bn ch n ng lc c su lu n v qu t inh.
Nhn nh
+ Thu t n bi gi h i nghi Crthg 418 k t n l t gi . Ng n ph i Unitrin v n th khunh hng
n .
+ L ch l c i vi Kinh Th nh v phu nh n tnh tr ng t i c v khunh hng trng m i ngi l t i, l b m sinh
(Gi 3:6R 5:126:19IC 15:22ph 2:3), phu nh n kh ng i c th l m tr n lu m kh ng nh s giu p cu c Chu
Tri, d tr n m t s qun i m tri t l si l qun i m ch r ng ch cn ngi ch l kh n ng mu n n n n cu ng
chnh l kh n ng t n cu c nh t i c. L kh n ng l m ti u chu n tr ch nhi m
Hi u lu t ch g m nhng i u r n lu t l th nh v n l si
- Qun ni m linh h n dng n n trc ti p l kh ng u ng
- Qun ni m n tr i vi s th t v du cn m t ch c thc c nhng ph m t i
- Qun ni m n tr i l i n cu r i cu c Chu Tri thc hi n qu Chu J sus v n u cn ngi c kh n ng
l m t t t cu th kh ng c n Chu J sus cu r i
+ Thuyt Armenian (1560-1609) D rmnius ngi H Ln. Th rmnius m i ngi u chiu nh hng
cu s ph t i -m m t i s c ng bnh ngu n thu n n ri v s kh n kh v ch t. S b t t n cu -m
tru n l i ch l i ngi nhng ng thi l i ngi cu ng nh n c s tr giu p cu Th nh Linh (th l c ng bnh)
m c th v ng phu c c Chu Tri tr l i, n u kh ng c s giu p cu c Chu Tri cn ngi s kh ng b gi
t c s s ng i i. S s ng cu -m khi n d ng gi ng l i ngi b i h i nhng b i h i v m t th x c
v tr n ng ch kh ng b i h i v phng di n ch. Cn ngi c qu n t d qu t inh v bi ch kh ng bi b i
h i cn ngi c th hp t c vi Th nh Linh m c tr n n tr n v n tc l c th l m nhng vi c t t l nh. Cn
ngi trng s nh hng cu s s ng cu -m hi n cn ngi c khunh hng t i l i nhng kh ng n
tng tr ng m c t i v kh ng bi trng ph t. c Chu Tri ch qu t i ch m i ngi khi khunh hng t i b m sinh
cu h c h t ngu n thc l m th (du h c n bn cu Th nh Linh th m sc l m t t. (R 5:12) ch t th
x c l n thu c linh nhng h ng ph i l hnh ph t ch t i chung cu -m m l hnh ph t m m i ngi bi s t
ngu n cu mnh thc hi n th s s ng cu -m. C ngh l t i n n ph t l t i bi n th nh h nh ng
cu ch l m th khunh hng d -m tru n l i. T i b m sinh kh ng tru n l i ch linh h n v linh h n d c
Chu Tri t dng trc ti p ch tng ngi m cu linh h n c t i l n i c Chu Tri dng n n t i. Th gi
ph i gi m l Mthduth c khunh hng n Wsl ngi khi s ng c i u chnh m t s i m
- Cn ngi bi b i h i c
- Cn ngi trng tnh tr ng hi n t i kh ng c kh n ng c ng t c vi n su ng cu c Chu Tri
- X c nh n t i l i cu m i ngi qu -m v s x b t i l i bi s xng ngh cu c Chu J sus
- Kh n ng c ng t c l d Th nh Linh bn ch ch kh ng ph i t mnh. Th nh Linh bn ch khi mnh trng s
nh hng s cu chu c cu Chu J sus. Kh n ng c ng t c l n su ng cu Chu ch
Nhn nh
- V m t m t qun i m cu r. c i m u ng v t c ng qu n n ng cu Th nh Linh m t c ch t ng qu t th
ngh Th nh Linh si s ng v l tr v lng t m cn ngi th i thu c cn ngi l m i u thi n ch ng l i i u c
nhng si khi ch r ng n bn c th c t i s su b i h n ph t cu -m tru n v cn ngi chi chiu t i
h nh ng cu c nh n mnh m th i. N u ch r ng kh ng c n bn cu Th nh Linh th l i ngi kh ng chiu tr ch
nhi m v h nh ng v c cu mnh, qun ni m nh v kh ng u ng Kinh Th nh. N u hi u t i nh l di tru n
th ngh b t t n v khunh hng t i c nhng kh ng chiu nhn nh n c di tru n v s m t t i th kh ng u ng
Kinh Th nh. T i c ph t sinh t trng l ng m r, cn ngi trng tnh tr ng m c t i r i ( ph 2:3R 5:12,16,19).
M u thu n vi Kinh Th nh khi ch r ng nh hng cu n i n ch l phu c h i kh n ng thi n nhi n cu cn ngi
trc khi s ng . V Kinh Th nh ch bi t n i n Chu bn ch l l m ch kh n ng cn ngi s du ng u ng: r. xm
s cu chu c nh l s b i h n ch s b i h i b m sinh m cn ngi kh ng tr ch nhi m v bn ch Th nh Linh
v n c ng b ng!
Khi ch r ng vi c ch n l cu c Chu Tri cu chu c d tr n c s c tin cu h m Ng i th trc
th v ch n l cu c Chu Tri khi n ngi t tin Ng i. Qun ni m r. d tr n m t s ngu n t c tri t l ch
r ng cn ngi c n ng lc ch n ngc h xu i tu th ch cu mnh v b r ng kh n ng cu ch tr th nh
thc cu tr ch nhi m. R i cu ng d lu t ph p ch n ph t nhng qu ph m c chu . L i d tr n qun i m
l i ngi kh ng c li n h ng th vi d ng gi ng cu mnh (rgnic unit). Ri v ch kh ng ph n bi t c t i
ph qu t vi t i m i ngi l m v chiu tr ch nhi m. N u cn ngi c u n ng lc t ch i l m th, s su b i b m
sinh th s ph bi n t i l i v nhu c u cu chu c ch l gi inh.
+ Tn thuyt: ph t tri n v th k 19 v c m t ph n cu c c gi ph i Prsbtnin v cngigticl th
T n ph i ch r ng m i ngi sinh r vi s c u t c v th x c khi n h thi n v t i. M i ngi u l m t i
lu c h t n thc c. H b r ng s su b i cu b n ch t cn ngi c th g i l t i l i v n d n n h nh
ng t i. Nhng ch c th k t n l t i khi c h nh ng r r ng th hi n r b n ng i bi s t cu mnh vi ph m
lu t cu c Chu Tri m mnh bi t. c Chu Tri kh ng qu t i -m ch chu ng t ch qu t i d tr n
nhng h nh ng t i ri ng cu chu ng t th i. C n s ch t cu th x c v s su b i cu b n ch t cn ngi ch l h u
qu cu s qu inh cu c Chu Tri t r c Chu Tri kh ng h i l ng v s qu ph m cu -m. Th qu
inh c Chu Tri dng n n linh h n cn ngi trng s s b i n n Ng i kh ng ph t t i v l d ng gi ng -
m m ch ph t t i cn ngi ph m
Nhn nh:
- Tr i vi Kinh Th nh khi ch t i l i trng h nh ng th i
- Si khi ch tnh tr ng h h i n t i l t c Chu Tri, ch c Chu Tri l t c gi cu t i
- Tr i vi Kinh Th nh khi ch ch t th x c kh ng ph i l d n ph t cu t i -m v khi ch tr cn trc khi
c thc v c th kh ng c n s h sinh cu Chu J sus (IC 7:14ph 2:3) ch r ng chu ng t kh ng bi inh t i
bi th t s trng -m th cu ng kh ng c xng c ng bnh bi thc s trng c Chu J sus.
- Qun i m n phu nh n s c ng bnh cu c Chu Tri v ch c Chu Tri trc ti p dng n n b n tnh t i
c cn ngi n ch l m t i, ch c Chu Tri g u kh ch t ch c ch m t s ngi c ch kh ng c ng
bnh ch v s ngi kh ng c c thc c (tr cn). c Chu Tri gii h n ch cn ch u -m m cn
ch u -m l i kh ng mng t i -m
- Su khi gii h n tr ch nhi m t i c v s t ch n cu cn ngi v c t i c cn ngi ch thc nhng
ph m r i (R 5:13). S ng nh t cu h nh ng t i l i gi l i ngi kh ng th gi i thch bi s hi n hu cu kh
n ng ch n l khunh hng t i c thu c h nh ng, t i t n l t i r i.
 - D tr n c c ng n t c tri t l si l m l ch c Chu Tri trc ti p dng n n linh h n, lu t c Chu Tri ch
l nhng m ng l nh bn tru n du ng kh n ng t nhi n cu cn ngi v ng phu c lu t ph p cu c Chu Tri
l m thc , ch r ng li n h gi cn ngi v lu t c ch c tnh c ch h n t n c nh n kh ng c tnh c ch
d ng gi ng l i ngi, cu ng qun ni m ch mi sinh r kh ng c tnh c ch c.
+ Thuyt i biu: Cccins (1603-1669) khi xng, l qun i m cu gi h i c i c ch Rfrmd church. -
m ph m t i th c Chu Tri k t t c h u t -m l t i nh n v n ph t v s vi ph m cu -m, thi
h nh s n ph t n c Chu Tri dng n n m i linh h n cu h u t -m vi b n ch t b i h i su b i
ng nhi n c n ph m t i su b i. B n ch t h h i cu l i ngi kh ng ph i l ngu n nh n cu s qu t i
nhng ngc l i n l h u qu cu s qu t i. Fishr t m t t qun ni m n nh su:
- Gi c inh ch t c Chu Tri t r
- K t hi p vi i bi u, tc -m l c s ph p l c Chu Tri qui t i
- S m c t i cu chu ng t d t i -m ph m ch l tr ch nhi m ph p l th i
- T i qu ch chu ng t bi trng ph t bi s su b i b m sinh, v s su b i b m sinh bi n ph t bi s ch t
i i
Nhn nh:
- Kinh Th nh kh ng n i c Chu Tri l p gi c vi -m th nghi m. Qun i m n d tr n (s 6:7)?
Nhng c u n ch n i gi c cu Y-s-r- n
- Tr i vi Kinh Th nh khi ch r ng c Chu Tri k v i l i ngi nh k c t i c ngh l l i ngi kh ng
t i nhng bi i nh ngi c t i (R 5:12,19)
- Xu c ph m n s c ng bnh cu c Chu Tri khi ch c Chu Tri b t l i ngi chiu tr ch nhi m gi c
m l i ngi kh ng k. Tc c Chu Tri qu t i ch nhng ngi ch ng ph m t i
- Khi ch c Chu Tri k cn ngi l t i n n dng n n linh h n b i h i c ngh l ch c Chu Tri l t c
gi cu t i v hi u si v ngu n g c linh h n
+ Thuyt quy ti gin tip D Plcus 1606-1655 gi s th n h c Ph p ch r ng m i ngi sinh r l b i h i
c th n th l n c s b i h i n l ngu n cu m i t i, t n cu ng l t i. c Chu Tri qu t i cu m i ngi
v s b i h i b m sinh n . V m t v t ch t tnh tr ng b i h i di tru n t -m. Linh h n c c Chu Tri
dng trc ti p v tr th nh b i h i khi k t hp vi th n x c. C t i b m sinh l h u qu s vi ph m cu -m. T i
-m kh ng qu ch cn c i c ch trc ti p m gi n ti p. Th thu t n s b i h i d t i -m l ngu n nh n
cu qu t i. Thu t n ch r ng linh h n v m t c m gi c l d ch m , linh h n v m t du l d c Chu Tri t
trc ti p v linh h n khi v th n x c th h t ng c ch tch cc b i h i nh nc v t , ln v ng ng ch.
c Chu Tri kh ng l t c gi cu s s ng -m v cu ng kh ng l t c gi s ln tru n t i l i.
Nhn nh:
- Kh ng gi i thch c tr ch nhi m cu cn ngi v s b i h i b m sinh n u kh ng xm s b i h i b m sinh
c ngu n g c t s b i h i ri ng cu cn ngi trng t phu mnh th phu nh n s thm d cu m i c nh n v
t i cu -m. Cn ngi chiu h u qu s kh ng mng c m thc t i l i nhng ngc l i cn ngi mng c m thc
t i l i th ph i l ngu n nh n
- Tr i vi Kinh Th nh n i v ngu n g c t i l i, ngu n g c cu s n ph t b i h i cu nh n l i, s ch t cu
nh n l i l t i cu d ng gi ng -m. Kh ng ph i l s x p t c n cu c Chu Tri (R 5:12,16,18)
+ ng th thuyt D ugustin 354-450 SC l qun i m c c nh c i c ch th (tr Zwingk). c Chu Tri
qu t i -m trc ti p ch h u t v c d ng gi ng l i ngi u ng th vi -m trng t i ng ph m. V m i
ngi u trng l ng -m l t phu (H 7:9-10). -m ph m t i tc l d ng gi ng l i ngi trc ti p ph m t i.
T t c u tnh cu m i ngi ng n, ch n ng lc cu cn ngi ng n u n m trng -m lu c . H nh
ng t d cu -m lu c l cu c nh n l i nghich vi c Chu Tri ch kh ng ph i ch c nh n -m. N n
khi -m b i h i th b n ch t cu c nh n l i bi b i h i. B n ch t t c ng n l b n ch t bi b i h i c trng
-m ng x. -m ph m t i th c Chu Tri qu t i ch -m tc ch c l i ngi.
Nhn nh:
- Qun i m n phu hp vi Kinh Th nh. (R 5:12) ch m i ngi ph m t i th rist l h nh ng dt
kh t qu trng qu kh. M i ngi ph m t i trng -m (IC 15:22).
- K t hp c nhng i m u ng cu thu t i bi u v qu t i gi n ti p.
- Bi n minh c c Chu Tri qu t i ch chu ng t l h u t -m. Gi i thch c t i s t chiu tr ch
nhi m v b n ch t t i l i mnh kh ng l m r.
- D tr n kh sinh h c v di tru n v m t sinh l giu p t hi u v m t c, ch, tnh kh u ch th s
ng nh t trng l i ngi vi -m.
 - Hp vi Kinh Th nh v b i h i b m sinh cu cn ngi v m t t i m2 cn ngi ph i chiu n ph t v t i
cu -m l ngu n nh n v l n n t ng cu t t c .
* Chng i ng th thuyt ca Augustine
. Trc khi thc th ch th c t i
- Qun ni m n kh ng u ng vit hc t . Qun ni m nh v l ch lu t l nhng g th nh v n, ph bi n r. Du
t bi t h kh ng th lu t v n p du ng tr n t.
b. L i ngi kh ng th tr ch nhi m v t i mnh kh ng l m r.
- Qun ni m n phu nh n l m chng cu lng t m v Kinh Th nh v tnh t i c ph t r ch kh ng ph i ng i
t i m r
c. T i -m kh ng th qui ch chu ng t v chu ng t kh ng th n n n v t i
- Kh ng ph n bi t c t i b n trng vi h nh ng b n ng i. T kh ng th n n n t i n tr i c m cu -qm
nhng t c th n n n t i d b n ch t b n trng cu t. Trng -m c nh n khi n b n t nh m c t i, trng h u t
th b n t nh khi n c nh n m c t i.
d. N u m c t i cu -m, th t cu ng ph i m c t i lu n cu c t ti n ng b ch m t n.
- S ng m t l n u r i, c n nhng t i kh c l s s ng , n l h u qu cu s ng
- x 18:20Lu 13:2,3Gi 9:2,3 t kh ng tr ch nhi m v t i cu ng b trc ti p cu t n
. N u t i v s n ph t cu -m c th tru n l i ch t, th s c ng bnh v c tin cu ngi tin Chu
cu ng tru n l i c ch cn c i
- c tin c nh n kh ng tru n c, ch nhng g thu c chung ch d ng gi ng mi tru n l i th i.
- B n ch t th tru n l i c n ph m c ch ri ng th kh ng k t i cu ng kh ng tru n l i
f. Thu t cu ugustin l i b m i th r n ri ng cu c nh n t -m v i s ng t ch l th hi n nhng
khunh hng x u nh n t -m r i
- Qun ni m nh v l qu n r ng cn ngi c n c ch t d, c ch ch cn ngi th nghi m
g. ng th t i qu x vi t, n n n u gi ng th t h p d n ngi ngh ng n.
- Du s ng c nh n nhng t kh ng th t ch ri r kh i chu ng l i, n l v n v n c t r. T ph i h hi p
vi n i gi ng mnh (s 6:5C 3:39-45x 9:6N 1:6)
k. T i cu m t ngi m qui ch c nh n l i l tr i vi s c ng bnh cu c Chu Tri
- Du t c nh -m trc khi s ng th ch c t cu ng s ng nh -m
- L p l n s s ng cu cn ngi s cu r i ph qu t c gi tri
- C m c cu bi n i n cu Chu J sus c th nhi u v t t hn l c m vi -m di lu t ph p
- L m t vi -m trng t i ph m cu ng nh l m t vi ng Christ trng s cu chu c v .
- S t n h i v s cu chu c chu ng t u nh nhu, c thc hi n kh ng d h nh ng ri ng cu t. B n ch t
cu qu -m b n ch t mi qu Chu J sus n u t trng Ng i.