Professional Documents
Culture Documents
LCHSQUYNKINHTHNH
TrnnhTm
Giithiu:
CcnhntinKinhThnhlLicacChaTri,lkhunvngthcngcchosgingdyvnpsnghngngy
tuynhin,ascondnChakhngbitrquynKinhThnhmnhangcntu,triquanhnggiaionno
trckhintaymnh.ShiubitvlchshnhthnhquynKinhThnhsgipchochngtatrnccphngdinsau:
*CstinquytrngLicacChaTricchnhChabovvclutruyntheodngthigianchocc
thiivsaulkhnghsailm,ngchochngtatintheotrnvn.
*SnsnggiithchchonhngngicnhoinghivtnhxcthtcaKinhThnh,nhmxabnhngnghingchorng
ccbnKinhThnhngynaykhngcnngtheonguynbnnavtriquanhiuqutrnhsaochphocphindch.
*GipchngtahiutisaocskhcbitgiaccbndchKinhThnh.
A.Nhngthutngquantrng:
Chngtacnhiunghacaccthutngquantrngsauy:
*Nguynbn(autograph):LbnKinhThnhgc,dochnhtaytcgivitdissoidncacThnhLinh.
*Bnsao(manuscript):KhngphilbnKinhThnhgc,nhngcsaochplitbngc.Vmyinchcpht
minhvhonthinvonm1456,chonntrcnm1456,ccbnsaoKinhThnhulccbnvitbngtay.ll
dotisaogiccbnsao(copy)lmanuscriptstrongAnhng.
*Bnin(print):KtkhingitadngmyininKinhThnh(1456),ngitakhngcnsaochpbngtayna,nn
ttcnhngbnKinhThnhcxutbntnm1456ucxemlbnin.
*Bndch(translation):LnhngbnKinhThnhcchuynngtnguynbnhaytbnsaonhmmidntc
trnthgiiucthccKinhThnhbngngnngcamnh.
*Kinhin(canon):LdanhschccquynKinhThnhccThnhLinhsoidnconngivitra,ccngnhn
chnhlLicacChaTri.Sdcthutngkinhinlnhmphnbitvimtsschmngitathmvo
trongbKinhThnhCuc.
*Ngoikinhhaycngilnkinh(apocrypha):LnhngschcthmvotrongbKinhThnhCuc,cbitl
KinhThnhcaGiohiCngGioLamvKinhThnhcaChnhThngGiongPhng(EasternOrthodox).Nhng
schnykhngccngnhnldocChaTrisoidn,nnkhngcklKinhin.
http://www.gianggiaithanhkinh.net/Tim%20Hieu%20Quyen%20Kinh%20Thanh/LichSuQuyenKinhThanh.html 1/12
6/29/2017 LchsquynKinhThnh
B.NgnngcaKinhThnhnguynbn:
Kinhthnhnguynbncvitbi3ngnngsau:
1.TingHbr(Hebrew):HuhtccschtrongphnCucbngtingHbr,lmtngnngrtphongph,
giuhnhnhcangiDoThithibyginnrtthchhpchovicghichpccthloilutphp,vnth,lchsca
KinhThnh.NgnngHbrcxemlngnngcxat1.450nmtrccngnguynvcbotnchon
ngynay.
2.TingAram(Aramaic):ChcmtphnnhtrongCuccvitbngtingAram,lngnngcangiM
BaT(MedoPersian).Ldolktnm586B.C,thnhGirusalembphhybiqunicavuaBabylnlN
buctntsa,dnDoThibbtemquaBabyln,sauhtiptcsngtrongqucMBaT,tiyhbt
unitingAram.TingAramlngnngrtthngdngtrongthi,nhhngtrnmtvngrnglnthuc
qucMBaT,vngaytrongthicaChaJesus,ngiDoThicngnivinhaubngtingAram.
Schanin2:4n7:28vxra4:8n6:18xra7:1226cvitbngtingAram.
3.TingHylp(Greek):TonbccschtrongphnTncucvitbngtingHylp.Schinhphccaquc
HylpkhiuviAlexandrekhinchongnngHylpcnhhngmnhmtrnlnhvcvnchngtrongisng
caccdntcvngTrungng.NgnngHylprtphongph,cxemlngnngbchcvrtthchhpbin
chpKinhThnhTnc.
TonbCucctrctctkhong1400B.Cn400B.C.
TonbTncctrctctkhong45A.D.n95A.D.
C.CcbnsaoKinhThnh(Manuscripts):
1.CcbnsaoCucc:
*BnGeniza:cchpvokhong400AD,gmnhiuschtrongCucbngtingHbrvAram.ctmthy
vonm1947tiNhhicangiDoThiCairo,Aicp.
http://www.gianggiaithanhkinh.net/Tim%20Hieu%20Quyen%20Kinh%20Thanh/LichSuQuyenKinhThanh.html 2/12
6/29/2017 LchsquynKinhThnh
*BnMassoretic:cthchintrongnhngnm500AD900AD.ylbnsaoKinhThnhrttiuchuncangiDo
Thi.Nhngthnhvintrongbansaochpphituntheonhngquynhrtnghimnhtkhngthxyranhng
saist.
*BnCairoCodex:DodnghBenAsherthchinvonm895A.D.BnnycsaochptbnMassoretictiuchun
nitrn.
*BnAleppoCodex:CngdodnghBanAshersaochpvhonttvo950A.D.ctmthyvonm1958.Bng
nyrtqugi.
BnAleppoCodex
*CunBinCht(DeadSeaScrolls):CthnivictmthyccCunBinChtgmccbnsaocahuhtccsch
trongCuc(ngoitrschxt)lmtskhmphtuytvinhtthk20cangnhkhocsphmph
quantrngnyxatanmisnghingcaconngivtnhkhngxcthtcaccbnsaoKinhThnhclu
truyntrc.
http://www.gianggiaithanhkinh.net/Tim%20Hieu%20Quyen%20Kinh%20Thanh/LichSuQuyenKinhThanh.html 3/12
6/29/2017 LchsquynKinhThnh
Cc bn sao ny trc ht c mt cu b chn chin v tnh pht hin vo nm 1947, trong mt hang ng vng
Qumran,phatybccaBinCht(nncgilCunBinCht).Sau,trongkhongthigiant1947n1956,
ccnhkhoctmrahn800cunschcxatrong10hangngkhc,30%cctiliulccbnsaoKinh
Thnhchptay,phnnhiubrchthnhnhiumnh.
CcCunBinChtlbngchngchothycChaTribotnLicaNgivlnguntiliuquginygipcho
cngvicsaochpvdchthutKinhThnhvsaucchnhxchnvrrnghn.
BnsaoKinhThnhcaCunBinCht
2.CcbnsaoTncc:
*BnJohnRylands(130A.D.):cxemlbnsaoTncluinht,hinclutrtiThvinJohnRylands,
thnhphManchester,ncAnh.
*BnBodmerPapyrusII(150200A.D)
* Bn Chester Beaty (200 A.D): c vit trn giy ch tho, ang c lu gi ti Vin Bo Tng Beaty, Dublin, nc
Ireland.
* Bn Codex Sinaiticus (350 A.D): ang c lu gi ti Vin Bo Tng Anh Quc. Bn ny b rch nt lm 800 mnh,
nhngchuyngiaphchiphilpghpchnglivinhau.Xemhnhbndi.
http://www.gianggiaithanhkinh.net/Tim%20Hieu%20Quyen%20Kinh%20Thanh/LichSuQuyenKinhThanh.html 4/12
6/29/2017 LchsquynKinhThnh
MttrangtrongbnSinaticussaukhiphchi.
TinsScotMcKendricknhnxt:"BnSinaiticuslmttrongnhngtcphmvinhtcaconngi.Vnbnc
hn1.600nmtuinylcnhcachngtanhnvosphttrinbanucaoCcvgpphngiithchcho
cuhi:Kinhthnhctruyntinyquaikhcnhthno?
*BnCodexWashingtonensis(450A.D):
BnCodexWashingtonensis
http://www.gianggiaithanhkinh.net/Tim%20Hieu%20Quyen%20Kinh%20Thanh/LichSuQuyenKinhThanh.html 5/12
6/29/2017 LchsquynKinhThnh
D.Ccbndchc:
*BnAramaicTargum(400B.C):ylbndchCucsangtingAram,lngnngthngdngcadnDoThik
tkhibluyBabyln.BndchnypngnhucuhiubitCuccangiDoThinitingAram.
*BnByMi(Septuagint):LbnKinhThnhNgKinhbngngnngHylpchnhthnhvokhongnm250
B.C.BnBymiraitronggiaionthgiichunhhngcavnchngHylp,nhngngiDoThisnglulc
ccnckhckhngccKinhThnhbngtingHbr,hcncquynKinhThnhvitbngngnngHylp.
CngtrnhphindchttingHbrsangtingHylpccthchinbi72nhdchthutthngthotingHy
lp,ctuynchnt12chiphiYsran(michiphi6v),hcginAlexandria,tdisbotrcavua
PtolemyPhiladelphiancAicp.72vnyhonttphindchNgKinhtrongsut72ngynncgilBn By
Mi(LXX).SaunyccschkhctrongCuccngctiptcdchsangtingHylpbicchcgikhcvc
nhpchungvoBnByMi.
BnByMi(septuagint)
TrongthikHiThnhutin,ccCcnhnthngtrchdnnhngcuKinhThnhCuctBnByMiny.
*CcBnDcht180A.D.n300A.D.:LccbndchTncsangtingLatin,SyriacvCoptic.Cthk:BnOld
Latin(195A.D.),bnTheOldSyriac(300A.D)vbnTheCopticVersion(300A.D)
http://www.gianggiaithanhkinh.net/Tim%20Hieu%20Quyen%20Kinh%20Thanh/LichSuQuyenKinhThanh.html 6/12
6/29/2017 LchsquynKinhThnh
*BnVulgate(405A.D):LbndchcCucvTncsangtingLatin.TcgiBnvulgatelJerome,lmttu
s Cng Gio, ng rt thng tho ting Latin nn c Gio hong Damacus I giao trch nhim phin dch ton b Kinh
Thnh sang ting Latin. Bn dch ca Jerome chnh xc nn c Gio Hi Cng Gio Lam cng nhn c gi tr tng
ngvibnKinhThnhTingHbrcaCucvHylpcaTnc.Ngoira,BnVulgatecngcHiNgh
Trentnm1546chnhthccngnhnlbnKinhThnhchuncaGioHiCngGio.
BnKinhThnhTnCucVulgate
http://www.gianggiaithanhkinh.net/Tim%20Hieu%20Quyen%20Kinh%20Thanh/LichSuQuyenKinhThanh.html 7/12
6/29/2017 LchsquynKinhThnh
BnKinhThnhAnhngJohnWycliffe
E.KinhinCuc(CanonofTheOldTestament):
Gm39sch,cphnloinhsau:
*5SchLutPhp:
SngThKXutDpTKLviKDnSKPhcTruynLutLK
*12SchLchS:
GisuCcQuanXtRutISamunIISamunICcVuaIICcVuaISKIISKxra
Nhmixt.
*5SchThVn:
GipThiThinChmNgnTruynoNhCa.
*17SchTinTri:
sai Girmi Ca Thng xchin anin s Gin Amt pia Gina Mich Na
humHabaccSphniAghXachariMalachi.
F.KinhinTnc(CanonofTheNewTestament):
http://www.gianggiaithanhkinh.net/Tim%20Hieu%20Quyen%20Kinh%20Thanh/LichSuQuyenKinhThanh.html 8/12
6/29/2017 LchsquynKinhThnh
Gm27schcphnchianhsau:
*4SchPhcm:
MathiMcLucaGing.
*1SchLchSHiThnh:
CngVCcS.
*21SchThTn:
*1SchTinTri:
KhiHuyn.
G.CcNgoiKinh(Apocrypha)
Gm15schnhsau:
TnschNinbiucim
WisdomofSolomon30B.C.Giohun
Ecclesiasticus32B.C.Giohun
Tobit200B.C.TiuthuytTnGio
IEsdras150B.C.Lchs&Truynthuyt
IMaccabees110B.C.Lchs
IIMaccabees100B.C.Lchs&Truynthuyt
Judith150A.D.Tiuthuyt
Baruch100A.D.TinTri
LetterofJeremiah200B.C.TinTri
http://www.gianggiaithanhkinh.net/Tim%20Hieu%20Quyen%20Kinh%20Thanh/LichSuQuyenKinhThanh.html 9/12
6/29/2017 LchsquynKinhThnh
IIEsdras100A.D.TinTri
AdditionstoEsther130B.C.Truynthuyt
PrayerofAzariah*100.B.C.Truynthuyt
Suzanna(Daniel13)100B.C.Truynthuyt
Bel&theDragon(Daniel14)100B.C.Truynthuyt
PrayerofManasseh150B.CTruynthuyt
[*PrayerofAzariahcnctnkhclSongofThreeHebrewChildren]
H.KinhinTncccnctrnnhngtiuchunno?
Tcuithkthnhtchonthkth4,xuthinrtnhiutcphmdonhiutcgivitratcholcgitrnh
KinhThnh,tcholcssoidncaCha,trongcnhiuschmngitakhngbitrtcgithtlai,cnhiu
schmodanhtcgilccs!iunyanmtvnlcnphnbitgianhngschthuckinhin,tcl
ccThnhLinhsoidnvinhngschcvitmkhngcssoidn.CcgiophcaHiThnhskhaia
ranhngchunmc(criteria)quanhgimtquynschcgitrkinhin.Ccschcchnlmkinhin
phihicctiuchunsau:
1.SchcnphichangthmquyncaS.CnghaldochnhSvitra,lnhngngicChaJesus
kugilmShoccvitbinhngngitngitheoChaJesus,chngkintnmtcuciChaJesus,nghe
tntaisdydcaChaJesusvcngcccScngnhn,vnhngtcginygngiviccS,cngtc
viccS.
2.Nidungcaschchangnhngsdydphiphhpvimumccactin(Ruleoffaith)mChaJesus
truyndyvcquynnnglmthayinpsng.
3.SchcHiThnhutincngnhnlLicacChaTri.
4.SchbytvcChaTrigingnhCucbytvcChaTri.
Cncvocctiuchunnutrn,mtskhnhiuccschxuthintrongthikHiThnhutinkhngc
klkinhin,xinlitkvicun:
*TinLnhcaNicem:KvccviclmcaquantngcPhilt.
*TinLnhcangiHbr:Thmvo4schPhcmkinhin.
http://www.gianggiaithanhkinh.net/Tim%20Hieu%20Quyen%20Kinh%20Thanh/LichSuQuyenKinhThanh.html 10/12
6/29/2017 LchsquynKinhThnh
*TinLnhcaPhier:MangtinhthnbiDoThi.
*TinLnhcaMathi(Schgimo):KnhiuphplChaJesuslmkhicnnh.
*TinLnhcaThma:ThutisngChaJesuslc512tui,Chalmnhiuphplnhmthamntnhtmca
trcon.
*TinLnhcaGisp:NhmtnsngGisp.
*Maribinha:NhmmcchtnvinhvthlybMari.Thnxccabcemlnthinng.
*Marisinhra:NhmmcchtnvinhbMari.
*v.v
I.CcbninKinhThnhutin:
Chngtartkhxcnhchnhxcnmnomyinlnutincphtminh,vcngvicinnkhiutnhng
thitbrtthsridndnchonthintheothigiandi,qutrnhnykodinhngtrmnm.Tuynhin,iu
ngchlktkhimyincphtminh,ngitakhngcnphitiptcsaochpKinhThnhbngcchvittay
namyingipinKinhThnhnhanhchnghn,vislngrtln,vclintcxutbnchonngyhmnay.
XinchknhngbnKinhThnhutincxutbndidngbnin(printedBible):
*BnGutenberg(1456):ylbninKinhThnhutinbngtingLatin.
*BnErasmus(1514):ylbninTncbngtingHylp.
*BnPolyglotBible(1522):BninCucbngtingHbr,Aram,HylpvLatinphnTncbngtingHylp
vLatin.VtrnhbynhiungnngsongsongvinhaunnbKinhThnhnygmttc6cun.
*BnKingJamesVersion(1611):VitttlKJV.ylbntingAnh,cphindchtheonguynngHbr,vHy
Lp.
http://www.gianggiaithanhkinh.net/Tim%20Hieu%20Quyen%20Kinh%20Thanh/LichSuQuyenKinhThanh.html 11/12
6/29/2017 LchsquynKinhThnh
BninKinhThnhutin(1456)BnPolyglotBible,angnng(1522)
K.KtLun:
KinhThnhlLicacChaTribanchoconngi,conngihiubitvngtodngnnmnhbitvmc
chcacChaTriiiviconngibitvchngtrnhcuricacChaTridnhchoconngi,con
ngicvtuntheohuchoccuvsngtheotiuchuncacChaTri.Vtmmcquantrngnhvynn
chngtacththyrcChaTrigngivlutruynLicaNgitriquasutnhiuthiichonngynay.
Kinh Thnh khng nhng tn ti trn vn kin l mt quyn sch nhng cn tn ti mi mi trong lng ca tt c mi
ngi,lnhngaitinquytKinhThnhchnhlLicacChaTri.Thtngnhtintrisai40:8chp:
Ckh,hoarngnhnglicacChaTrichngtacnmiii!
http://www.gianggiaithanhkinh.net/Tim%20Hieu%20Quyen%20Kinh%20Thanh/LichSuQuyenKinhThanh.html 12/12