You are on page 1of 6

Astm d892 – 06

Ph¬ng ph¸p chuÈn x¸c ®Þnh


®Æc tÝnh t¹o bät cña dÇu b«i tr¬n

1. Ph¹m vi
1.1. Ph¬ng ph¸p nµy chØ ra phÐp x¸c ®Þnh ®é t¹o bät cña dÇu b«i tr¬n ë 24 0C vµ 93,50C.
Thùc chÊt ®ã lµ tû sè gi÷a ®é t¹o bät vµ ®é bÖn bät cña dÇu.
1.2. C¸c gi¸ trÞ ®îc c«ng bè trong hÖ thèng ®¬n vÞ SI coi lµ chuÈn. C¸c gi¸ trÞ cho trong
ngoÆc chØ cã tÝnh chÊt th«ng b¸o.
1.3. Tiªu chuÈn nµy kh«ng chØ ra tÊt c¶ c¸c vÊn ®Ò vÒ an toµn liªn quan ®Õn viÖc sö
dông chóng. Tr¸ch nhiÖm cña ngêi dïng ph¬ng ph¸p nµy lµ ph¶i x©y dùng thùc hµnh an toµn
vµ b¶o vÖ søc khoÎ thÝchhîp vµ c¸c h¹n chÕ khi sö dông. VÒ c¶nh b¸o xem ë phÇn 7, 8 vµ
9.1.1.

2. C¸c tµi liÖu tham kh¶o


2.1. Tiªu chuÈn ASTM.
D445 – Ph¬ng ph¸p kiÓm tra ®é nhít ®éng häc cña c¸c chÊt láng trong suèt vµ ®ôc
(tÝnh to¸n ®é nhít ®éng lùc häc).
D6082 – Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh ®Æc tÝnh t¹o bät cña dÇu b«i tr¬n ë nhiÖt ®é cao.
E 1 – Tiªu chuÈn kü thuËt nhiÖt kÕ ASTM.
E128 –

3.ThuËt ng÷
3.1. §Þnh nghÜa.
3.1.1. ThiÕt bÞ khuyÕch t¸n khÝ – lµ thiÕt bÞ khuyÕch t¸n khÝ vµo trong chÊt láng.
3.1.1.1. Th¶o luËn: Trong ph¬ng ph¸p nµy thiÕt bÞ ph©n t¸n khÝ cã thÓ ®îc lµm b»ng kim
lo¹i hoÆc phi kim lo¹i.
3.1.2.KhÝ ®îc trén: lµ mét hçn hîp hai pha cña kh«ng khÝ vµ chÊt láng trong ®ã thÓ tÝch
chÊt láng lµ thµnh phÇn chñ yÕu.
3.1.2.1 Th¶o luËn: Kh«ng khÝ ®îc h×nh thµnh c¸c bãng khi riªng biÖt cã kÝch thíc ®êng
kÝnh tõ 10 ®Õn 1000 m. C¸c bãng khi nµy thay ®æi trong qu¸ tr×nh ph©n t¸n. Chóng cã
khuynh híng t¨ng kÝch thíc bÒ mÆt vµ tô l¹i thµnh thµnh c¸c bãng khÝ cã kÝch thíc lín h¬n
vµ cã thÓ bÞ vì hoÆc t¹o thµnh bät. Sù tô l¹i díi líp bÒ mÆt cã thÓ x¶y ra khi ®ã kÝch thíc
c¸c bãng khÝ ®îc t¨ng mét c¸ch nhanh h¬n.
3.1.3 Bät khÝ: Lµ tËp hîp c¸c bãng khÝ ®îc h×nh thµnh trong, trªn hoÆc t¹i bÒ mÆt chÊt
láng, trong ®ã khÝ lµ thµnh phÇn chñ yÕu vÒ thÓ tÝch
3.1.4 ChÊt b«i tr¬n: lµ d¹ng vËt liÖu cã t¸c dông lµm gi¶m ma s¸t néi, sù mµi mßn gi÷a hai
bÒ mÆt.
3.1.4.1 Th¶o luËn: Trong ph¬ng ph¸p nµy chÊt b«i tr¬n lµ lo¹i dÇu kho¸ng cã thÓ chøa phô
gia hoÆc kh«ng chøa phô gia chèng t¹o bät.
3.1.5: §êng kÝnh lç lín nhÊt – dïng cho thiÕt bÞ ph©n tÊn khÝ: Lµ ®êng kÝnh mao qu¶n
trßn trong trêng hîp nµy nã t¬ng ®¬ng (xÐt vÒ khÝa c¹nh ¶nh hëng cña søc c¨ng bÒ mÆt)
víi lç réng nhÊt xuyªn trong thiÕt bÞ ph©n t¸n khÝ
3.1.5.1: KÝch thíc lç nµy ®îc ®o b»ng m
3.1.6 Lu lîng khÝ: Dßng khÝ ®i qua thiÕt bÞ khuyÕch t¸n khÝ
3.1.6.1 Th¶o luËn: Trong ph¬ng ph¸p nµy ®é khuyÕch t¸n ®îc ®o t¹i ¸p suÊt 2,45 kPa (250
mm Níc) tÝnh b¾ng ml/phót
3.2 Nh÷ng thuËt ng÷ ®Æc trng trong tiªu chuÈn nµy
3.2.1 Bãng khÝ linh ®éng: lµ bãng khÝ ®Çu xuyªn qua vµ tho¸t khái thiÕt bÞ khuyÕch t¸n
khÝ khi tiÕn hµnh kiÓm tra ®êng kÝnh lç lín nhÊt cña thiÕt bÞ ph©n t¸n khÝ ®îc miªu t¶
trong phÇn phô lôc A1 cña b¶n gèc cña tiªu chuÈn nµy
3.2.1.1 Th¶o luËn: Khi thiÕt bÞ khuyÕch t¸n khÝ ®îc ng©m ngËp trong chÊt láng th× kh«ng
khÝ cã thÓ bÞ gi÷ l¹i trong c¸c lç trªn thiÕt bÞ. Nã cã thÓ ®îc tho¸t sau hoÆc ngay khi ¸p
suÊt ®îc ®Æt vµo trong thiÕt bÞ khuyÕch t¸n. Khi tiÕn hµnh kiÓm tra ®êng kÝnh lç lín
nhÊt cña thiÕt bÞ khuyÕch t¸n khi th× c¸c bät nh vËy bÞ lo¹i bá
3.2.2 §é bÒn bät: Lîng bät cßn l¹i sau mét thêi gian nhÊt ®Þnh khi ngõng cung cÊp kh«ng
khÝ
3.2.2.1 Th¶o luËn: §é bÒn bät ®îc x¸c ®Þnh sau khi ngõng cung cÊp kh«ng khÝ trong thêi
gian 10 phót ±10s
3.2.3: Khuynh híng t¹o bät (§é t¹o bät): lµ lîng bät ®îc x¸c ®Þnh b»ng c¸ch ®o ngay lËp tøc
khi ngõng cung cÊp kh«ng khÝ

4. Tãm t¾t ph¬ng ph¸p thö


4.1. MÉu ®îc gi÷ ë nhiÖt ®é 240C (750F) thæi kh«ng khÝ trong 5 phót, sau ®ã kÕt thóc ®Ó
trong 10 phót. ThÓ tÝch cña bät ®îc ®äc ë cuèi cña c¶ hai chu kú. ViÖc kiÓm tra ®îc lÆp l¹i
lÇn hai, mÉu ®îc ®Ó ë 93,50C (2000F), sau ®ã ph¸ bät t¹i nhiÖt ®é 240C.

5. ý nghÜa vµ øng dông


Xu híng t¹o bät cña dÇu lµ vÊn ®Ò nghiÖm träng trong c¸c hÖ thèng nh hÖ b¸nh r¨ng
tèc ®é cao, b¬m lu lîng lín, c¸c hÖ thèng b«i tr¬n theo kiÓu vung tãe. ë ®ã sù b«i tr¬n kh«ng
thÝch ®¸ng, sù t¹o bät vµ sù mÊt m¸t do trµo dÇu cã thÓ dÉn ®Õn háng c¸c bé phËn c¬ khÝ.
Ph¬ng ph¸p kiÓm nghiÖm nµy ®îc sö dông ®Ó ®¸nh gi¸ dÇu nhên trong c¸c ®iÒu kiÖn lµm
viÖc nh vËy.

6. ThiÕt bÞ.
6.1. ThiÕt bÞ kiÓm tra bät: thiÕt bÞ phï hîp cã cÊu t¹o nh chØ ra ë h×nh 1 (tµi liÖu gèc cña
tiªu chuÈn). Bao gåm: èng ®ong 1000ml h×nh trô cã chia ®é hoÆc c¸c èng h×nh trô (xem
®Æc tÝnh kü thuËt E1272 cã dung sai cho phÐp lµ ± 6ml vµ kho¶ng chia lµ 10ml), èng
®ong ph¶i cã g¾n ®ai gi÷ g¾n vµo thiÕt bÞ ®Ó kh«ng bÞ næi. Mét èng dÉn khÝ vµo g¾n
nót cao su, ®¸y èng dÉn khÝ cã n¾p ®Çu khuyÕch t¸n khÝ. §Çu khuyÕch t¸n khÝ cã thÓ lµ
hßn ®¸ xèp hi×nh cÇu ®êng kÝnh 25,4 mm ®îc lµm tõ c¸c h¹t nh«m tinh thÓ nung ch¶y
hoÆc lµ ®Çu kim lo¹i h×nh trô lµm tõ c¸c h¹t thÐp kh«ng rØ 5m. èng dÉn khÝ vµo cã ®-
êng kÝnh nh trªn, kho¶ng c¸ch thõa ra khi ®Æt èng dÉn khÝ chajm ®¸y cña èng ®ong tÝnh
tõ v¹ch ®¸nh dÊu 1000ml lµ 360 ±25mm. Nã ®îc lµm trßn ë phÇn ®Çu vµ ®îc gi÷ bëi mét
nót lµm b»ng cao su cã lç ë chÝnh gi÷a ®Ó cho èng dÉn kh«ng khÝ tõ b¬m vµo vµ mét lç
kh¸c ®Ó cho khÝ tho¸t ra. èng dÉn khÝ vµo ®îc ®iÒu chØnh sao cho khi n¾p cao su ®Ëy
chÆt vµo èng ®ong th× ®Çu khuyÕch t¸n khÝ võa ch¹m ®¸y cña èng ®ong ë chÝnh t©m.
6.2. BÓ thö nghiÖm: §ñ réng ®Ó lµm ngËp ®îc èng ®ong Ýt nhÊt tíi v¹ch 900ml cã kh¶
n¨ng duy tr× nhiÖt ®é cè ®Þnh cã ®é sai lÖch lµ 0,5 0C t¹i 240C vµ 93,50C. ChÊt æn nhiÖt
trong bÓ ph¶i ®ñ trong cho phÐp quan s¸t ®îc c¸c v¹ch chia cña èng ®ong.
6.3. Nguån cÊp khÝ: Cã kh¶ n¨ng duy tr× tèc ®é dßng khÝ ®i qua thiÕt bÞ khuyÕch t¸n khÝ
lµ 94 ± 5 ml/phót . Dßng khÝ ®îc ®a qua b×nh lµm kh« cã chiÒu cao lµ 300mm vµ qua hÖ
thèng ®iÒu chØnh lu lîng ®Ó cã tèc ®é thæi kh«ng khÝ nh trªn.
6.3.1. Tæng thÓ tÝch cña dßng khÝ ra khái thiÕt bÞ ®îc ®o bëi dông cô ®o thÓ tÝch cã kh¶
n¨ng ®o ®îc thÓ tÝch lîng khÝ lµ 470ml. Kh«ng khÝ ®îc ®a Ýt nhÊt mét lÇn qua vßng cña
èng ®ång ®îc ®Æt xung quanh bªn ngoµi chu vi cña bÓ lµm l¹nh nhiÖt ®é ®o thÓ tÝch
khÝ ra xÊp xØ 240C. §Ò phßng yÕu tè cã thÓ g©y thñng t¹i bÊt cø ®iÓm nµo trong hÖ
thèng.
6.4. ThiÕt bÞ ®o thêi gian: Cã ®é chÝnh x¸c lµ 1s hoÆc tèt h¬n.
6.5. NhiÖt kÕ: Cã ph¹m vi ®o nh chØ ra ë b¶ng díi:
Sè cña nhiÖt kÕ
Ph¹m vi nhiÖt ®é
ASTM IP
-5  215oF 12F 64F
o
-20102 C 12C 64C

7. Ho¸ chÊt vµ vËt liÖu


7.1. §é tinh khiÕt cña ho¸ chÊt: Trõ khi cã chØ dÉn kh¸c nÕu kh«ng tÊt c¶ c¸c ho¸ chÊt ph¶i
®¸p øng ®îc c¸c tiªu chuÈn cña American Chemiscal Society.
7.2. Axeton
7.3. Kh«ng khÝ nÐn: kh«ng cã hydrocacbon vµ ®îc lµm kh« ®Õn ®iÓm s¬ng -600C hoÆc
thÊp h¬n.
7.4. Heptan
7.5. Isopropanol
7.6. Toluen

8. Nh÷ng nguy hiÓm


8.1. Nh÷ng ngêi sö dông ph¬ng ph¸p nµy ph¶i ®îc ®µo t¹o tay nghÒ thùc nghiÖm hoÆc ph¶i
tiÕn hµnh díi sù theo dâi cña mét ngêi kh¸c.
8.2. C¸c dung m«i röa cã nhiÖt ®é b¾t ch¸y thÊp, cÇn ph¶i cã c¸c biÖn ph¸p ®Ò phßng ch¸y
næ.
8.3. C¸c h¬i tõ dÇu thö nghÞªm vµ tõ bÓ gia nhiÖt ph¶i ®îc hót ®i theo c¸c c¸ch thÝch hîp
víi quy ®Þnh cña chÝnh phñ.
8.4. C¸c thiÕt bÞ l¾p ®Æt chøa 20lÝt dÇu truyÒn nhiÖt cã nhiÖt ®é 93,5 0C, v× vËy khi bÞ
nøt vì c¸c thiÕt bÞ chøa cÇn cã c¸c hµnh ®éng ng¨n chÆn.

9. ChuÈn bÞ thiÕt bÞ
9.1. CÇn lµm s¹ch èng ®ong vµ èng dÉn khÝ vµo ngay sau mçi lÇn sö dông ®Ó lo¹i bá bÊt
cø phô gia nµo cßn ®äng l¹i tõ c¸c kiÓm nghiÖm tríc mµ cã thÓ ¶nh hëng xÊu ®Õn kÕt qu¶
cña c¸c kiÓm nghiÖm sau.
9.1.1. èng ®ong: Röa èng ®ong lÇn lît víi heptan (chó ý: dÔ ch¸y, h¬i ®éc). Röa b»ng chÊt
röa phï hîp. Tr¸ng èng ®ong b»ng níc cÊt, sau ®ã lµ axeton vµ cho dßng kh«ng khÝ kh«,
s¹ch qua èng ®ong.
9.1.2. §Çu khuyÕch t¸n khÝ vµ èng dÉn khÝ: Röa s¹ch ®Çu khuyÕch t¸n khÝ b»ng toluen
vµ heptan. Ng©m ®Çu khuyÕch t¸n khÝ trong 300ml toluen. Röa l¹i Ýt nhÊt 5 lÇn. LÆp l¹i
qu¸ tr×nh víi heptan. Sau khi hoµn thµnh lÇn röa cuèi cïng, lµm kh« c¶ èng dÉn khÝ vµ ®Çu
khuyÕch t¸n khÝ mét c¸ch cÈn thËn b»ng c¸ch Ðp kh«ng khÝ s¹ch qua chóng. Lau bªn ngoµi
èng dÉn khÝ vµo, tríc tiªn b»ng v¶i tÈm heptan sau ®ã b»ng v¶i kh«. Kh«ng ®îc lau ®Çu
khuyÕch t¸n khÝ.

10. Quy tr×nh.


10.1. Chu kú 1 – Kh«ng cÇn l¾c hoÆc khuÊy c¬ khÝ, lÊy kho¶ng 200ml mÉu vµo cèc ®èt.
§un nãng ®Õn 4930C vµ ®Ó l¹nh xuèng 2430C.Tõng bíc cña quy tr×nh ®îc miªu t¶ trong
10.3 vµ 10.4, sÏ tiÕn hµnh riªng lÎ trong 3giê sau hoµn thµnh bíc thø nhÊt. Trong môc 10.5.1.
viÖc kiÓm nghiÖm ®îc tiÕn hµnh sím nhÊt víi yªu cÇu kü thuËt vÒ nhiÖt ®é vµ kh«ng
chËm h¬n 3h sau khi nhóng èng trô vaof b×nh 93,50C(2000F).
10.2. Rãt mÉu vµo èng ®ong 1000ml cho ®Õn khi møc chÊt láng ë v¹ch 190ml. Nh×n
íc lîng møc kh«ng vît qu¸ 5ml. D×m èng ®ong ngËp Ýt nhÊt ®Õn v¹ch 900ml vµo trong bÓ
®· duy tr× nhiÖt ®é 240,50C. Khi mÉu dÇu ®· ®¹t ®Õn nhiÖt ®é cña b×nh th× l¾p ®Çu
khuÕch t¸n khÝ vµ èng dÉn khÝ vµo nhng cha nèi víi nguån khÝ. Ng©m ®Çu khuÕch t¸n
khÝ trong mÉu dÇu kho¶ng 5phót. Nèi èng dÉn khÝ ra víi ®ång hå ®o dung tÝch khÝ. Sau
5phót, nèi nguån khÝ víi èng dÉn khÝ vµo. §iÒu chØnh tèc ®é dßng khÝ thæi 945 ml/ph,
vµ nÐn khÝ kh« vµ s¹ch qua ®Çu khuÕch t¸n khÝ trong 5ph3s. Thêi gian ®o tõ lóc bät
khÝ næi lªn tõ ®Çu khuÕch t¸n khÝ. ë cuèi chu kú nµy, ngõng thæi khÝ b»ng c¸ch ng¾t èng
vµo khái lu lîng kÕ khÝ. Ngay lËp tøc ghi thÓ tÝch bät t¹o thµnh, ®ã lµ thÓ tÝch gi÷a møc
dÇu vµ ®Ønh bät. Tæng lîng kh«ng khÝ thæi qua hÖ thèng hÖ thèng cÇn lµ 47025ml. §Ó
èng ®ong ®øng yªn trong 10 ph10s råi l¹i ghi thÓ tÝch bät.
10.3. Chu kú 2 - Rãt phÇn thø hai cña mÉu vµo èng ®ong s¹ch 1000ml cho ®Õn
khi mùc chÊt láng ë v¹ch 180ml. D×m èng ®ong xuèng Ýt nhÊt ®Õn v¹ch
900ml vµo trong b×nh gi÷ ë nhiÖt ®é 93,50,5oC. Khi dÇu ®¹t ®Õn nhiªt ®é
931oC th× nèi ®Çu khuÕch t¸n khÝ s¹ch vµ èng dÉn khÝ vµo. L¾p r¸p vµ
tiÕn hµnh thÝ nghiÖm nh nªu trong môc 10.2. Ghi lîng bät sau khi thæi vµ sau
khi ®Ó l¾ng.
10.4. Chu kú 3 - KhuÊy ®Ó ph¸ vì bÊt kú chót bät nµo cßn l¹i sau khi
kiÓm nghiÖm ë 93,5oC (10.3). Lµm l¹nh mÉu ®Õn nhiÖt ®é thÊp h¬n 43,5 oC
b»ng c¸ch ®Ó èng ®ong trong kh«ng khÝ ë nhiÖt ®é phßng. Sau ®ã ®Æt èng
®ong vµo b×nh gi÷ nhiÖt ë 240,5oC. Sau khi mÉu dÇu ®¹t ®Õn nhiÖt ®é cña
b×nh th× nèi èng dÉn khÝ vµo vµ ®Çu khuÕch t¸n khÝ. L¾p r¸p vµ tiÕn hµnh
nh miªu t¶ ë môc 10.2, ghi gi¸ trÞ bät ngay sau khi ngõng thæi vµ sau khi ®Ó
l¾ng.
10.5. Mét vµi lo¹i dÇu nhên cã phô gia hiÖn ®¹i cã thÓ ®¸p øng c¸c yªu
cÇu vÒ bät cña chóng khi pha chÕ (víi tÝnh chÊt chèng t¹o bät ph©n t¸n víi c¸c
kÝch thíc h¹t nhá) nhng kh«ng tho¶ m·n yªu cÇu ®ã sau khi b¶o qu¶n hai tuÇn
hoÆc l©u h¬n. (Nã chøng tá r»ng c¸c phô gia ph©n t¸n cã cùc cã kh¶ n¨ng hót
vµ gi÷ c¸c h¹t chèng t¹o bät. Nh vËy kÝch thíc chÊt chèng t¹o bät t¨ng lªn dÉn
®Õn gi¶m hiÖu qu¶ khèng chÕ bät theo D 892). Tuy nhiªn, nÕu dÇu ®· tån
chøa nh thÕ ®îc g¹n cÈn thËn vµ rãt vµo hÖ thèng ®éng c¬, hÖ truyÒn ®éng,
hép sè hoÆc c¸c bé phËn kh¸c råi cho ch¹y trong mét vµi phót th× dÇu còng l¹i
®¸p øng c¸c yªu cÇu vÒ chèng t¹o bät . T¬ng tù, g¹n dÇu ®· ®îc b¶o qu¶n vµo
trong thïng khuÊy trén, sau ®ã khuÊy nh ®· miªu t¶ ë bæ sung A (Xem 10.5.1),
ph©n t¸n phô gia chèng t¹o ®îc ë tr¹ng th¸i l¬ löng vµ dÇu l¹i cã thÓ cã tÝnh
chèng t¹o bät tèt theo ph¬ng ph¸p D 892. §èi víi nh÷ng dÇu nh vËy, bæ sung A
cã thÓ ®îc sö dông. MÆt kh¸c nÕu phô gia chèng t¹o bät kh«ng ph©n t¸n thµnh
c¸c c¸c phÇn tö nhá thÝch hîp khi pha chÕ dÇu, th× dÇu kh«ng thÓ ®¸p øng
yªu cÇu chèng t¹o bät. NÕu nh dÇu míi pha chÕ nµy ®îc khuÊy m¹nh theo nh
bæ sung A, th× rÊt cã thÓ lµ nã sÏ ®¹t chØ tiªu vÒ bät cña nã, cßn ë nhµ m¸y
pha chÕ th× kh«ng bao giê lµm nh vËy. V× vËy viÖc sö dông bæ sung A cho
viÖc kiÓm tra chÊt lîng dÇu míi pha chÕ lµ mét viÖc kh«ng thÝch hîp vµ
kh«ng ®óng híng.
10.5.1. Bæ xung A - Röa s¹ch ng¨n chøa cña bé pha chÕ cao tèc 1lÝt dïng
trong qui tr×nh nªu ë môc 9.1.1. Cho 500ml mÉu ®o ë nhiÖt ®é tõ 1832oC
vµo trong ng¨n chøa. §Ëy n¾p råi khuÊy víi tèc ®é lín nhÊt trong 1phót. Bëi v×,
b×nh thêng, ch¾c ch¾n cã kh«ng khÝ x©m thùc trong qu¸ tr×nh khuÊy nªn cÇn
®Ó l¾ng cho ®Õn khi bät sinh ra biÕn mÊt vµ nhiÖt ®é cña dÇu ®¹t ®Õn
243oC. Trong vßng 3h sau khi khuÊy (Ghi chó), b¾t ®Çu kiÓm nghiÖm nh ®·
nªu ë môc 10.2.
Ghi chó 13 - Trong trêng hîp dÇu cã ®é nhít cao th× 3 h cã thÓ kh«ng ®ñ thêi gian ®Ó ph©n t¸n khÝ x©m
thùc. NÕu sö dông thêi gian l©u h¬n ,th× ghi l¹i thêi gian ®ã, ghi chó vµo b¸o c¸o kÕt qu¶..

11.
12. B¸o c¸o
12.1. B¸o c¸o c¸c sè liÖu theo c¸ch sau:
Xu híng t¹o bät TÝnh æn ®Þnh bät
ASTM D 892 - IP 146 ASTM D 892 -IP 146
Lîng bät, ml Lîng bät, ml
KiÓm nghiÖm Sau chu kú thæi 5ph Sau chu kú ®Ó l¾ng 10ph
Nh khi nhËn dÇu:
Chu kú 1 ... ...
Chu kú 2 ... ...
Chu kú 3 ... ...

Sau khi khuÊy:


(PhÇn A, 9.5.1)
Chu kú 1 ... ...
Chu kú 2 ... ...
Chu kú 3 ... ...
12.2. Nh»m môc ®Ých b¸o c¸o kÕt qu¶, khi líp bät kh«ng bao phñ mét c¸ch hoµn toµn bÒ
mÆt cña dÇu vµ vì ra tõng m¶ng hoÆc cã c¸c m¶ng chÊt láng cã the nh×n thÊy ®îc th× kÕt
luËn lµ kh«ng cã bät.

13. §é chÝnh x¸c vµ ®é sai lÖch


13.1. §é chÝnh x¸c – Gi¸ trÞ ®é chÝnh x¸c ë ®©y ®îc x¸c ®Þnh trong ch¬ng tr×nh hîp t¸c
gi÷a c¸c phßng thÝ nghiÖm.
13.1.1. TÝnh trïng lÆp – Sù kh¸c nhau gi÷a hai kÕt qu¶ thu ®îc do cïng mét ho¸ nhgiÖm viªn
víi cïng mét thiÕt bÞ díi c¸c ®iÒu kiÖn thao t¸c æn ®Þnh víi cïng mét mÉu nh nhau trong
cïng thêi gian vËn hµnh vµ c¸c thao t¸c b×nh thêng vµ ®óng nh ph¬ng ph¸p kiÓm nghiÖm,
vît qu¸ c¸c gi¸ trÞ sau chØ lµ mét trong 20 trêng hîp. (Xem h×nh 3 trong tiªu chuÈn gèc).
13.1.2. TÝnh t¸i diÔn – Sù kh¸c nhau gi÷a hai kÕt qu¶ riªng vµ ®éc lËp thu ®îc do c¸c ho¸
nghiÖm viªn kh¸c nhau trong c¸c phßng thÝ nghiÖm kh¸c nhau trªn cïng mét mÉu gièng nhau,
trong cïng thêi gian vËn hµnh, vît qu¸ c¸c gi¸ trÞ sau chØ ë mét trong 20 trêng hîp. (Xem
h×nh 4 trong tµi liÖu chuÈn gèc).
13.1.3. Víi c¸c dÇu ®îc x¸c ®Þnh theo bæ xung A (10.5.1) th× ®é chÝnh x¸c kh«ng cã ý
nghÜa.
Ghi chó 14 – PhÇn lín c¸c kÕt qu¶ trong c«ng tr×nh hîp t¸c nh vËy dÉn ®Õn khi x¸c ®Þnh
theo bæ xung A lµ kh«ng cã bät, do ®ã kh«ng thÓ tÝnh ®Õn ®é chÝnh x¸c.
13.2. §é sai lÖch – V× kh«ng cã chÊt tham kh¶o nµo thÝch hîp ®îc chÊp nhËn ®Ó x¸c
®Þnh ®é sai lÖch cña quy tr×nh®o tÝnh n¨ng t¹o bät theo ph¬ng ph¸p D892, nªn kh«ng thÓ
x¸c ®Þnh ®é sai lÖch.

You might also like