ASTMD 2893-04

Ph¬ng ph¸p tiªu chuÈn x¸c ®Þnh ®Æc tÝnh oxy ho¸
cña dÇu b«i tr¬n cùc ¸p

1. Ph¹m vi
1.1. C¸c ph¬ng ph¸p thö nµy (A & B) chØ ra phÐp x¸c ®Þnh ®Æc tÝnh oxy ho¸ cña
c¸c chÊt b«i tr¬n cùc ¸p ë d¹ng láng.
Chó ý 1: Nh÷ng biÕn ®æi trong chÊt b«i tr¬n g©y ra khi thö ph¬ng ph¸p nµy kh«ng ph¶i
lu«n lu«n liªn quan ®Õn sù oxy ho¸ chÊt b«i tr¬n. Mét sè biÕn ®æi lµ sù háng v× nhiÖt
1.2. Tiªu chuÈn nµy kh«ng chØ ra tÊt c¶ nh÷ng vÊn ®Ò quan t©m vÒ an toµn liªn
quan ®Õn viÖc sö dông tiªu chuÈn. Tr¸ch nhiÖm cña ngêi sö dông ph¬ng ph¸p nµy lµ
ph¶i x©y dùng thùc hµnh an toµn vµ b¶o vÖ søc khoÎ thÝch hîp vµ x¸c ®Þnh nh÷ng h¹n
chÕ khi sö dông chóng.
2. C¸c tµi liÖu tham kh¶o
2.1. C¸c tiªu chuÈn ASTM
 D91 - Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh chØ sè kÕt tña cña dÇu b«i tr¬n.
 D445 –Ph¬ng ph¸p ®o ®é nhít ®éng häc cña chÊt láng trong suèt vµ ®ôc
(tÝnh to¸n ®é nhít ®éng lùc)
 D943-Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh ®Æc tÝnh oxy ho¸ cña dÇu kho¸ng cã phô gia.
 E1: ChØ tiªu kü thuËt cho c¸c nhiÖt kÕ ASTM chÊt láng trong thuû tinh.
3. Tãm t¾t ph¬ng ph¸p
3.1. MÉu dÇu ph¶i chÞu nhiÖt ®Õn 950C (ph¬ng ph¸p thö A) hoÆc 1210C (ph¬ng
ph¸p thö B) khi cã kh«ng khÝ kh« trong kho¶ng thêi gian 312 giê.
3.2. Sau ®ã x¸c ®Þnh chØ sè kÕt tña vµ sù t¨ng ®é nhít cña dÇu ®ã.
4. ý nghÜa vµ øng dông
4.1. C¸c ph¬ng ph¸p thö nµy ®· ®îc sö dông réng r·i ®Ó ®o ®é æn ®Þnh oxy ho¸ cña
c¸c chÊt láng b«i tr¬n cùc ¸p, dÇu b¸nh r¨ng vµ dÇu kho¸ng.
5. ThiÕt bÞ
5.1. BÓ gia nhiÖt hoÆc lµ khèi gia nhiÖt, ®iÒu khiÓn ®îc nhiÖt ®é, cã kh¶ n¨ng gi÷
mÉu dÇu trong èng thö ë nhiÖt ®é 95 ± 0,20C (ph¬ng ph¸p thö A) hoÆc lµ 121± 1,00C
(ph¬ng ph¸p thö B) vµ ph¶i ®ñ lín ®Ó chøa ®îc mét sè b×nh oxy ho¸ nhóng vµo bÓ gia
nhiÖt hoÆc lµ khèi gia nhiÖt cho ®Õn ®é s©u kho¶ng 350mm. BÓ gia nhiÖt cã chÊt
láng ph¶i cã thiÕt bÞ khuÊy ®Ó lµm cho nhiÖt ®îc ®Òu trong toµn bÓ.
5.2. C¸c èng thö: b»ng thuû tinh Bo-Si, ®êng kÝnh trong 41 ± 0,5mm, dµi 600mm,
mçi mét èng ph¶i cã nót cãi cã r·nh (chó ý 2), èng cÊp kh«ng khÝ cã ®êng kÝnh trong 4
®Õn 5mm lång qua nót nµy. ChiÒu dµi cña èng cÊp khÝ ph¶i nh thÕ nµo ®Ó mét ®Çu
cña nã c¸ch ®¸y èng thö 6mm vµ ®Çu kia nh« lªn phÝa trªn nót cãi 60 ®Õn 80mm
Chó ý 2: Mçi lÇn thö ph¶i dïng nót cãi míi
5.3. Lu lîng kÕ: Mçi mét lu lîng kÕ dïng cho mét èng, lu lîng kÕ cã thÓ ®o dßng
kh«ng khÝ 10 L/giê víi ®é chÝnh x¸c  0,5 lÝt/giê
 5.4. NhiÖt kÕ: NhiÖt kÕ ASTM dung m«i cÊt. NhiÖt kÕ cã vïng ®o tõ 76 ®Õn 126 0
C vµ tho¶ m·n yªu cÇu cña nhiÖt kÕ 40C nh m« t¶ trong chØ tiªu kü thuËt E1. Cã thÓ
dïng cÆp nhiÖt ®iÖn ®· ®îc chuÈn ho¸.
5.5. CÊp kh«ng khÝ: Kh«ng khÝ kh«, kh«ng cã dÇu vµ cã ¸p suÊt kh«ng ®èi ®îc ®a
vµo mçi mét lu lîng kÕ.
5.6. Bé phËn lµm kh« kh«ng khÝ: tríc khi vµo lu lîng kÕ, kh«ng khÝ ®îc cho ®i qua
mét th¸p lµm kh« cã chøa canxi sulph¸t kh« cã chÊt chØ thÞ Èm hoÆc cã chøa chÊt t¬ng
tù kh¸c. Lîng chÊt hót Èm ph¶i ®ñ cho toµn bé phÐp thö.
6. ChuÈn bÞ thiÕt bÞ
6.1. Röa c¸c b×nh oxy ho¸: röa c¸c dông cô thuû tinh b»ng dung m«i röa thÝch hîp
(c¶nh b¸o: dung m«i g©y báng nghiªm träng, chÊt g©y ung th ®· ®îc thõa nhËn, c¸c
chÊt oxy ho¸ m¹nh cã thÓ ch¸y khi tiÕp xóc víi vËt liÖu kh¸c, hót Èm).
Chó ý 3: Trong khi cã nhiÒu dung m«i röa thÝch hîp kh¸c cã b¸n trªn thÞ trêng, th× th
kiÕn nghÞ ®Ò nghÞ dïng axit chromic lµm dung m«i röa c¸c dông cô thuû tinh. C¸c dung
m«i röa kh¸c nh hçn hîp kh«ng chrom vµ chÊt röa Micro clean còng thÝch hîp. Lóc lµm träng
tµi, cã thÓ dïng mét dung m«i röa tho¶ m·n tÊt c¶ c¸c ®iÒu liªn quan.
7. Quy tr×nh
7.1. §iÒu chØnh bÓ gia nhiÖt ®Õn mét nhiÖt ®é ®ñ cao ®Ó gi÷ cho dÇu trong c¸c
b×nh oxy ho¸ ë nhiÖt ®é yªu cÇu 95 ± 0,20C (ph¬ng ph¸p A) hoÆc lµ 121 ± 10C (Ph¬ng
ph¸p B). X¸c ®Þnh ®é nhít ë 1000C b»ng ph¬ng ph¸p D445 vµ chØ sè kÕt tña b»ng ph-
¬ng ph¸p D91 cho mçi mÉu thö.
7.2. Cho 300ml mçi mÉu thö vµo mét èng thö vµ nhóng èng thö vµo bÓ gia nhiÖt sao
cho m«i trêng nhiÖt n»m trªn møc dÇu Ýt nhÊt 50mm. §Æt c¸c nót cãi vµ èng cung cÊp
kh«ng khÝ vµo c¸c èng thö lµm sao cho ®Çu díi cña èng cÊp khÝ c¸ch ®¸y èng thö
6mm.
7.3. Nèi c¸c èng cÊp khÝ víi nguån kh«ng khÝ kh« ®i qua c¸c lu lîng kÕ. §iÒu chØnh
lu lîng cña kh«ng khÝ ®Õn 10± 0,5 lÝt/giê. KiÓm tra nhiÖt ®é mÉu dÇu vµ tèc ®é
dßng kh«ng khÝ mçi mét giê vµ nÕu cÇn th× ®iÒu chØnh l¹i. Khi mÉu dÇu ®¹t nhiÖt
®é 95 ± 0,20 C (ph¬ng ph¸p A) hoÆc 121 ± 10 C (ph¬ng ph¸p B) th× b¾t ®Çu phÐp thö.
Chó ý 4: NÕu dïng bÓ cã nhiÒu b×nh thö , ®Ó kiÓm tra nhiÖt ®é cña c¸c mÉu dÇu cã
thÓ dïng mét b×nh gi¶ ë trong bÓ nh c¸ch thøc ®· lµm trong ph¬ng ph¸p thö D943.
7.4. GÜ cho lu lîng kh«ng khÝ vµ nhiÖt ®é bÓ kh«ng ®æi, ®Þnh kú ph¶i kiÓm tra
chóng trong suèt qu¸ tr×nh thö.
7.5. 312 ± 1 giê (13 ngµy) kÓ tõ khi b¾t ®Çu ch¹y th× lÊy èng thö ra khái bÓ hoÆc
khèi gia nhiÖt. L¾c ®Òu mçi mÉu, ®o ®é nhít ë 100 0 C cña nã b»ng ph¬ng ph¸o
D445/IP71 vµ ®o chØ sè kÕt tña b»ng ph¬ng ph¸p D91.
8. TÝnh to¸n
8.1. TÝnh sù t¨ng cña ®é nhít ®éng häc nh sau:
Sù t¨ng ®é nhít,% = [(B-A)/A] x 100 (1)
ë ®©y, A= ®é nhít ®éng häc cña mÉu ban ®Çu (cha thö)
B= ®é nhít ®éng häc cña mÉu sau oxy ho¸.
9. B¸o c¸o
9.1. B¸o c¸o chØ sè kÕt tña x¸c ®Þnh b»ng ph¬ng ph¸p D91 ®èi víi mÉu ban ®Çu vµ
mÉu ®· kÕt thóc oxy ho¸.
9.2. B¸o c¸o % t¨ng ®é nhít ë 1000C ®· ®îc x¸c ®Þnh ë phÇn 8.
10. §é chÝnh x¸c vµ sai sè (Ph¬ng ph¸p A)
10.1. §é chÝnh x¸c cña ph¬ng ph¸p thö nµy cßn cha biÕt cã phï hîp víi sù chØ dÇn
®ang ®îc chÊp nhËn kh«ng (vÝ dô: trong b¸o c¸o nghiªn cøu cña uû ban DO2-1007)
10.2. Sù t¨ng ®é nhít:
10.2.1. §é lÆp l¹i: KÕt qu¶ kÐp do mét ngêi lµm coi lµ bÞ nghi ngê nÕu kh¸c nhau
nhiÒu h¬n ®é chªnh lÖch cùc ®¹i chÊp nhËn ®îc vÒ ®é lÆp l¹i ë h×nh 1.

10.2.2. §é t¸i lÆp: c¸c kÕt qu¶ cho bëi mét cña 2 phßng thÝ nghiÖm coi lµ bÞ nghi
ngê nÕu kh¸c nhau lín h¬n ®é chªnh lÖch cùc ®¹i chÊp nhËn ®îc vÒ ®é t¸i lÆp ë
h×nh 1
10.3. ChØ sè kÓ tña t¨ng:
10.3.1. §é lÆp l¹i: C¸c kÕt qu¶ kÐp do mét ngêi lµm coi lµ bÞ nghi ngê nÕu chóng
kh¸c nhau nhiÒu h¬n ®é chªnh lÖch cùc ®¹i ®îc chÊp nhËn vÒ ®é lÆp l¹i ë h×nh 2

10.3.2. §é t¸i lÆp: C¸c kÕt qu¶ cho bëi hai phßng thÝ nghiÖm coi lµ bÞ nghi ngê
nÕu chóng kh¸c nhau nhiÒu h¬n ®é chªnh lÖch cùc ®¹i chÊp nhËn ®îc vÒ ®é t¸i
lÆp ë h×nh 2
10.4. Sai sè: Quy tr×nh trong ph¬ng ph¸p thö nµy kh«ng cho sai sè v× gi¸ tÞ cña c¸c
thay ®æi chØ ®îc x¸c ®Þnh theo mét ph¬ng ph¸p.
11. §é chÝnh x¸c vµ sai sè (Ph¬ng ph¸p B)
11.1. Sù t¨ng ®é nhít:
11.1.1. §é lÆp l¹i: Sù kh¸c nhau gi÷a 2 kÕt qu¶ thö nhËn ®îc tõ mét ngêi ph©n
tÝch víi cïng thiÕt bÞ trong cïng c¸c ®iÒu kiÖn thö trªn cïng mét mÉu thö víi cïng
mét thao t¸c chuÈn x¸c nh ph¬ng ph¸p thö ®· quy ®Þnh cho phÐp chØ mét trong 20
trêng hîp vît qu¸ gi¸ trÞ sau:
§é lÆp l¹i = 0,30X (2)
ë ®©y: X = gi¸ trÞ trung b×nh.
11.1.2. §é t¸i lÆp: sù kh¸c nhau gi÷a 2 kÕt qu¶ ®¬n lÎ vµ ®éc lËp nhËn ®îc tõ
nh÷ng ngêi ph©n tÝch kh¸c nhau trong c¸c phßng thÝ nghiÖm kh¸c nhau trªn cïng
mét mÉu thö víi cïng mét thao t¸c chuÈn x¸c nh ph¬ng ph¸p thö ®· quy ®Þnh cho
phÐp chØ mét trong 20 trêng hîp vît qu¸ trÝ trÞ sau:
§é sai lÆp = 1,1X (3)
ë ®©y: X = gi¸ trÞ trung b×nh
Chó ý 5: Sù c«ng bè vÒ ®é chÝnh x¸c ®· hoµn thµnh dùa trªn sè liÖu do 6 ngêi lµm víi 6
mÉu dÇu. C¸c mÉu dÇu nµy cã sù t¨ng ®é nhít lµ 0,20%
11.2. §é chÝnh x¸c ®èi víi chØ sè kÕt tña kh«ng ®îc x¸c ®Þnh
11.3. Sai sè: Quy tr×nh cña ph¬ng ph¸p thö nµy kh«ng cho sai sè v× gi¸ trÞ cña nh÷ng
sù thay ®æi chØ ®îc x¸c ®Þnh theo mét ph¬ng ph¸p.
12. C¸c tõ kho¸:
12.1. DÇu b¸nh r¨ng cùc ¸p, phÐp thö oxy ho¸-dÇu má, tÝnh æn ®Þnh-oxy hãa, tÝnh
æn ®Þnh-nhiÖt.