Xavier University Ateneo de Cagayan

College of Nursing

CONSENT TO PARTICIPATE IN RESEARCH

Title of Project: Extent of Effectiveness on Health Promotion Activities Implemented in Sitio
Patpat, Barangay Lumbia, Cagayan de Oro City: Implications to Health

Principal Investigator: Daniel Nero Casio, Michael Cordenillo, Nabila Dipatuan, Augie
Marie Don, Stephanie Joy Escala, Rigel Kent Flores, Mary Kristine Gerali,
Philip Gabriel Gimotea, Sean Allison Go

Adviser: Mrs. Glenda P. De Vera RN, MAN

Ikaw gi imbitar nga mo partisipar niini nga pagtuon nga ginapaluyohan nina
Daniel Casio, Michael Cordenillo, Nabila Dipatuan, Augie Marie Don, Stephanie Joy
Escala, Rigel Kent Flores, Mary Kristen Gerali, Philip Gabriel Gimotea, og Sean Allison Go
nga taga-Xavier University-Ateneo de Cagayan. Kinahanglan nga ang mopartisipar niini
nga pag toon nag edad 18.

Ang imong pag partisipar kay bolontaryo. Palihug basaha ang mga impormasyon
sa ubos og pangutana lang kung aduna kamoy mga pangutana nga wala nasabtan
aron kini mapasabot ayha ikaw mohatag sa desisyon nga mo partisipar o dili niini nga
pagtoon. Palihug taga-I sa igong panahon sa pagbasa ang consent form o ang
porma sa pagtugot diin kamo gihangyo sa pag pirma human sa pagbasa. Pwede pud
kamo makig hisgot sa inyong pamily o higala. Kung kamo naka desisyon nga
mopartisipar, hangyoon kamo sa pag pirma ani nga porma. Tagaan ikaw og kopya sa
maong porman human kini ma primahan.

Ang tumong niini nga pagtuon mao ang pag ebalwar ang ka-epektibo ang mga
gitudlo sa imo bahin sa panglawas. Kung mo boluntaryo ka nga mahimong partisipante
niini among pagtoon mahimo ka sa pagtubag sa among gi andam nga mga
pangutana kabahin sa among gi-implementar nga pagtudlo kabahin sa panglawas sa
Sitio Patpat, Lumbia.

Ang pagtubang sa among gi andam mga pangutana mo langtod og 10 minutos

og derecho kamo ipatubag human mihatag kamo sa imong pagtugot nga mo apil niini
nga pagtoon. Walay Makita nga risgo o angay nga mobati og kasabol apan kung
aduna man palihug sultihi ang mga maniniksik o researcher.

Confidential ang imong pagpartisipar niini nga pagtuon. Kato lang miyembro sa
research ang adunay access sa pagtuon. Ang mga datos o data pagatapigan sa
opisina sa nagpasiugda niini nga pagtoon sa usa ka kabinet nga adunay lock o naka-
password aron ma protektahan.)

Kung aduna kamoy mga pangutana kabahin sa inyong katungod isip usa ka
partisipante niini nga pagtoon o dili kaha gusto nimo makig-estorya sa miembro nagpasi-
ugda ani nga pagtoon o usa sa staff, pwede kamo mo kontact ka Stephanie Joy Escala
at stephaniejoy.escala@yahoo.com.

Ang imong desisyon nga moapil niini nga pagtuon kay bolontaryo. Pwede ninyo
putlon ang interview sa panahon nga gusto nimo putlo kini. Pwede kamo dili motabag
sa mga pangutana nga dili ninyo gusto tubagon. Kung mo balibad to partisipar dili kana
makahatag og pinalipad. Wala kamoy gipirmahan nga mga pagbiya sa katungod.
Pwede kamo dili I apil sa pagtoon sa mga nagpasi-ugda niini nga pagtoon kung adunay
situation nga mohimong rason nga dili kamo angay nga dili na i-apil.

Kung ikaw mo partisipar niini nga gate palihug pirma sa imong pangalan og ang
petsa diha sa ubos.
 Kini nga kopya sa form kay gigahin para sa imong rekord.

SIGNATURE OF RESEARCH PARTICIPANT:

Nabasa nako (o adunay nagbasa sa ako) ang tanang gihisgutang impormasyon.

Nahatagan ko og higayon nga makapangutana ug ang akong mga pangutana kay
natubag og insakto. Uyon ako nga mag-partisipar ani nga pagtuon. Nahatagan ako og
kopya ani nga form.

______________________________
Name of Participant

______________________________ ___________________
Signature of Participant Date

SIGNATURE OF INVESTIGATOR

Nabasa nako (o adunay nagbasa sa ako) ang tanang gihisgutang impormasyon.

Nahatagan ko og higayon nga makapangutana ug ang akong mga pangutana kay
natubag og insakto. Uyon ako nga mag-partisipar ani nga pagtuon. Nahatagan ako og
kopya ani nga form.

______________________________
Name of Investigator

______________________________ ______________
Signature of Investigator Date
 Xavier University Ateneo de Cagayan
College of Nursing

Part I Profile of the Respondents Kung Oo, kinsa imong uban

nagpuyo? (Please Check)
Palihug markaha og check ( ) ang
Wife/Husband & children
kada tubag sa pangutana.
Cousin, grandmother or
1. Pangalan grandfather, Uncle, Auntie
(Optional):_____________________ Kung Dili, kinsa imong uban nag
2. Edad: (Please Check) puyo? (Please Check)
18 years old 35 years old Children
36 years old 55 years old Cousin, grandmother or
56 years old 75 years old grandfather, Uncle, Auntie
3. Kinatao: (Please Check) 7. Aha ka gakuha sa mga
Male impormasyon kabahin sa
Female panglawas? (Please Check One)
4. Kinitaan sa panimalay kada Broadcast Media
bulan? (Please Check) Television
Below 5180 Radio
5181-9180 Internet and/or Social
9181-13180 Media (Such as Facebook,
Above 13181 Twitter, Instagram, etc.)
5. Kinatas-ang grado nahuman sa Print Media
pagskwela (Please Check) Newspaper
None Brochure/Magazines
Elementary Books
High School Level Resource Persons
High School Graduate Parents, Relatives, Friends,
College Level Neighbors
College Graduate Barangay Health Center
Others: Please specify: (BHWs and Nurses)
Hospital (Doctors and
6. Minyo ka ba? (Please Check) Nurses)
Yes Others (Specify):
No ________________________
Part II: HEALTH TEACHINGS
Instructions: Please ( ) the following the best option that reflects your response.

Hilabihan ka Ang programa sa pasiugda sa panglawas kay hilabihan

3
epektibo ka epektibo
Medya ang Ang programa sa pasiugda sa panglawas kay medya
2
epektibo ang ka epektibo
Dili epektibo Ang programa sa pasiugda sa panglawas kay dili
1
epektibo

3 2 1
HYGIENIC PRACTICES
1. Nasayod ako nga malimpyohon sama ra sa pagkaligo, pag tooth burs
hog paghugas sa kamot kay importante og epektibo aron mahilikay sa
sakit.
2. Nasayod ako nga adunay nagkalain lain nga sakit nga akong makuha
kung dili ako malimpyohon sa kaugalingon sama ra kalibanga, dengue,
tuberculosis o tb og food poison.
3. Nasayod ako og unsa ang insakto paglimpyo sa lawas sama ra sa pagligo
maski isa kada adlaw, mag tooth brush tulo ka higayon sa us aka adlaw
og paghugas sa kamot human paggamit sa banyo.
4. Nasayod ako sa unsa ang tarong sa paggamit sa lain-lain nga gamit nga
kinahanglan sa paglimyo sa panglawas sama ra sa sabon, tubig,
toothbrush og uban pa.
5. Ga praktis ako sa unsa ang insakto nga buhaton paglimpyo sa panglawas
sama ra sa pagligo, toothbrush og hugas sa kamot.
SANITATION PRACTICES
1. Nasayod ako nga ang tarong nga tipiganan sa pagkaon og tubig kay
importante aron masigurohan nga amg pagkaon nga gikaon og tubig
nga inumon kay limpyo.
2. Nasayod ako nga ang pagkaon nga dali mapan-os sama ra sa karne,
manok, isda, gatas, itlog, hilaw nga prutas og utan kinahanglan ibutang
sa ref o sa freezer aron kini dili mapan-os.
3. Nasayod ako nga ang panudlan sa tubig kinahanglan natakloban aron
malikayan nga mahimong itloganan sa lamok og ma kontaminar ang
tubig.
4. Nasayod ako nga ang pagkaon nga delata kay dili kayo septi kung dili
lang gyud ekspos sa bugnaw nga temperature o ang temperature dili
mosaka sa 32C.
5. Nasayod ako nga ang kagaw mas paspas modaghan kung ang pagkaon
kay init og basa labi na kung adunay asukal o gatas.
6. Nasayod ako nga ang gamit sa kana lmao ang pagtangtang sa hugaw
nga tubig nga naa sa mga dalan.
7. Nasayod ako nga kinahanglang nga tarungon ang paglabay sa basura
kay kung dili pwede sila maka bara sa kanal.
8. Nasayod ako ang barado nga kanal mahimong pugaran sa mga peste.
9. Nasayod ako ang hugaw nga kanal makadaot sa dagat og sa mga
namuyo niini.
10. Nasayod ako nga importante ang tarong nga kanal aron malikayan ang
pagbaha gikan sa buntag sa ulan sa lugar.
11. Nasayod ako sa unsa ka importante og ka bentaha ang pag lain sa
basura kay kini maka likay og hatag sa sakit og ma minusan ang problema
sa kahaimtangan.
12. Nasayod ako sa kalainan sa dili malata, nga mao ang basura nga dili
derecho malata, matun-as, og ang malata, mao ang basura nga dali ra
matun-as o malata.
13. Nasayod ako sa nakalainlain nga sakit nga akong makuha kung dili nako
praktison ang paglainlain sa akong basura.
 3 2 1
14. Na dasig ako sap ag praktis og insakto nga paglainlain sa akong basura.
15. Gapraktis ako og paglainlain sa akong basura.
MANAGEMENT OF ACUTE AND CHRONIC DISEASE
ACUTE DISEASES:
DENGUE
1. Nasayod ako nga ang Aedes aegypti kay us aka lamok nga maka
dengue.
2. Nasayod ako nga ang epektibo nga pagpugong sa paak sa lamok mao
ang pagsuot sa tag-as nga karsones, og sanina nga tag-as og manggas.
3. I am aware that I need to empty stagnant water from old tires, trash cans,
and flower pots in order to prevent the reproduction of the mosquito that
cause dengue. (Nasayod ako nga kung iyabo ang tubig gikan sa mga
ligid, basurahan og mga kaang mahimo kini makapapugong sap ag
daghan sa lamok nga maka dengue.)
4. Nasayod ako nga kung mulikay kita anang mga tubig nga napundo sa
ligid og kung kita mosulod sa balay duh aka oras human ang pagsubang
sa adlaw og human sa pagsalop sa adlaw mahimo kini sap ag-ubos sa
posibilidad nga kita mapaakan sa lamok.
5. Nasayod ako nga kinahanglan magpakonsulta sa doctor kung adunay
myembro sa panimalay nga nag hilanat nga adunay 41C nga
temperature, sakit ang ulo, kaunoran, sakit sa luta, pagsungo, sakit sa
mata, lipaka sa panit nga migawas lima ka adlaw gikan sa pagkahilanat.
MEASLES
1. Nasayod ako nga ang virus ang rason ngano magkatipdas.
2. Nasayod ako nga ang mga bata ang labi nga taas ang risgo nga
matipdas.
3. Nasayod ako nga ang tipdas mahimong maka saliyab pinaagi sa hangin
og kung kinsa ang adunay tipdas mahimo siya makatakod pinaagi sa
pakig storya, ginhawas og hatching.
4. Napahibaloan ako og nakita ang importante sa pagtuman sa injection
para sa tipdas nga nanginahanglan og dusa ka dosis; ang una nga dosis
gikan sa 12 hangtod sa 15 ka bulan ang edad, o gang ikaduha nga dosis
mao ang edad ayha mag skwela sa edad 4 hangtod 6 nga tuig.
5. Nasayod ako nga kinahanglan nagpakonsulta sa doktor kung adunay
miyembro sa pamilya nga adunay ubo, hilanat, gapula ang mata og put-
puti nga marka sa baba.
SCABIES
1. Nasayod ako nga ang hinungdan sa ang scabies o sakit sa panit kay ang
mite o tungaw nga nalatag pamaagi sa pagdapat sa lain panit.
2. Nasayod ako sa paglikay og dapat sa panit sa laing panit sa tao ang
adunay sakit sa panit importante aron malikayan ang pagtakod.
3. Nasayod ako nga nanginahanglan ako og kanunay nga pagpanglimpyo
sa mga rug og mwebles sa balay kay dinhi kasagara komon nga Makita
ang mga scabie mite.
4. Nasayod ako ga kinaghanglan ako magpakonsulta sa doktor kung
adunay miyembro sa panimalay nga nagpakita nga adunay lipaka o
rash, pagpangatol nga simtomas sa mite o tungaw.
5. Nasayod ako nga kung adunay isa nga miyembro sa panimalay ang
natakdan nanginahanglan nga magtambal aron mawala ang scabies o
sakit sa panit.
CHRONIC DISEASES:
1. Nasayod ako nga ang hinungdan sa sakit nga tuberculosis tungod sa
bacteria nga nalatag pamaagi sa hangin gikan isa ka tawo ngadto sa is
aka tawo busa nanginahanglan nga pagtuman sa pagpanambal kung
adunay miyembro sa panimalay ang adunay tuberculosis.
2. Kinahanglan ko magpakonsulta sa doktor kung adunay miyembro sa
panimalay nga adunay kaagi sa pagsakit sa dughan, ubo nga sobra na
 3 2 1
sa tulo ka semana, hilanat, pagkaubos sa timbang og ubo nga adunay
dala dugo kay kini komon nga sinyales og simtomas.
3. Nasayod ako nga importante nga tabunan ang baba og ilong when mag
ubo o hatching isip pag likaw sa tuberculosis.
4. Nasayod ako nga ang blood pressure nga 130/80 mmHg kay gi konsiderar
nga adunay hypertension og ang pagpanigarilyo kinahanglan i-undang
og maghinayhinay na sap ag-inom sa mga ilimnong makahubog aron
malikayan ang mga komplikasyon nga gidala sa hypertension.
5. Nasayod ako nga ang hypertension dili matambalan apan kini pwede ma
control pamaagi sa relihiyoso nga pagtuman sa pagpanambal, pagkaon
sa mga pagkaon nga gamay lang ang asin og pag exercise og 30 ka
minutos aron mamintenar ang blood pressure level.
HERBAL MEDICINE
1. Nasayod ako nga adunay napulo ka herbal nga tanom nga gi
aprobahan sa Department of Health.
2. Nasayod ako nga kada herbal nga tanom adunay iyang pamaagi sa
paggamit og pag andam.
3. Nakagamit ako og herbal isa sa kada adlaw sa bisan unsa nga komon
nga sakot (sama ra para sa ubo, kalibanga, ubo, samad og uban pa.
4. Nagtoo ako nga ang pagpanambal sa herbal epektibo nga
makapahupay o pagtambal sa nga komon nga sakit.
5. Naga praktis ako sa unsa ang insakto nga pagpangandam sa paggamit
sa herbal isa kada adlaw.
MATERNAL AND CHILD CARE
1. Nasayod ako sa libre nga pre-natal check-up sa health center og ako
naggamit ani aron ma-monito ang akong bata pati ang akong
kaugalingon nga panglawas.
2. Nasayod ako sa micronutrient nga programa sa Department of Health diin
and health center ang gahatag sa vitamin A, iron o suplemento sa iodine
aron ipadasig ang panglawas sa mga bata.
3. Nasayod ako nga ang estilo sa kinabuhi sa imong panglawas o gang
pag-diet panahon sa prenatal og postnatal makatabang aron
mahimong himsog og pagpangandam sa pagpanganak.
4. Nasayod ako sa unsa ka importante ang family planning diin gi tugotan
ang katawhan nga makuha nila ang pila ka beses manganak nga gusto
nila og determinado nga adunay lat-ang sa pagburos.
5. Nasayod ako sa nagkalain lain nga contraceptive sama ra sa natural nga
pagplano sa pamilya, barrier method, hormonal methods og surgical
method.
6. Nasayod ako sa epekto nga ihatag sa paggamit sa oral contraceptives
mao ang pagkalipong, pagsaka sa timbang, sakit sa ulo, pagkahumok sa
susu, pagdugo, mild nga hypertension og depresyon.
7. Nasayod ako nga ang ORESOL kay us aka oray rehydrating solution og
kini pwede himoon sa panimalay pinaagi sa pagndam og is aka litor nga
tubig, teaspoon ng sasin og 6 ka teaspoon nga asukal.)
8. Nasayod ako nga maghimo ako og ORESOL sa balay kung adunay
panahon nga nay miyembro sa panimalay nga nag-dehydration sama ra
anang magsukahan og kalibanga.
9. Nasayod ako nga kinahanglan ako magpasusu og bata unom ka bulan
gikan sa iyang pagkatao.
10. Nasayod ako kung unsa ka bentaha ang magpasusu sa bata tungod kay
kini maka hatag og taas nga resistensya sa mga impeksyon, likay nga dili
ma hospital og makahatag og paigo nga nutrisyon.