Barayti ng Wika

Heterogenous at Homogenous na Wika

Walang buhay na wika ang maituturing na homogenous dahil ang bawat wika ay binubuo nang mahigit sa isang
barayti. Masasabi lang na homogenous ang wika kung pare-parehong magsalita ang lahat ng gumagamit ng isang wika.
Ito rin ay ang wikang puro at walang kahalong kahit anomang barayti. Subalit ang wika ay nagkakaroon ng pagkakaiba-iba
sanhi ng ibat ibang salik panlipunan tulad ng edad, hanapbuhay, antas ng pinag-aralan, kasarian, kalagayang panlipuan,
rehiyon o lugar, at pangkat etniko. Ipinapakita ng mga salik na ito ang pagiging heterogenous ng wika. Ito ang
nagreresulta ng pagkakaroon ng ibat ibang barayti ng wika. Ito rin ang katangian ng wikang nagpapakitang ito ay hindi
maaaring maging puro sapagkat bawat wika ay binubuo ng ibat ibang barayti.

Ibat ibang barayti ng wika:

DAYALEK- Ito ay barayti ng wikang ginagamit ng partikular na pangkat ng mga tao mula sa isang
partikular na lugar tulad ng lalawigan, rehiyon o bayan. Maaring gumamit ang mga tao ng isang wikang
katulad ng sa iba pang lugar subalit naiiba ang punto o tono, may magkaibang katawagan para sa iisang
kahulugan, iba ang gamit na salita para sa iisang bagay, o magkaiba ang pagbuo ng mga pangungusap na siyang
nagpapaiba sa dayalek ng lugar sa iba pang lugar.

Halimbawa: Dayalek ng wikang Tagalog (Ibat ibang pamamaraan ng paggamit ng tagalog)

May ibat ibang punto ang Tagalog sa ibat ibang lalawigang gumagamit ng wikang Tagalog.

IDYOLEK- Kahit iisang dayalek ang sinasalita ng pangkat ng mga tao ay mayroon ring pansariling paraan ng
pagsasalita ang bawat isa. Sa barayting ito, lumulutang ang katangian at kakayahang natatangi ng taong
nagsasalita. Ito ay estilo o paraan ng paggamit ng wika kung saan higit siyang komportableng
magpapahayag. Mdalas nakikilala ang isang tao dahil sa kanyang natatanging paraan ng pagsasalita.

Halimbawa: Marc Logan (mahilig sang gumamit ng magkakatugmang salita sa isang katatawanang
pahayag), Pabebe Girls (pabebeng salita), Noli De Castro (Magandang gabi, bayan!), Mike Enriquez
(hindi namin kayo, tatantanan!), Kris Aquino (aha, ha, ha, nakakaloka), Ruffa Mae Quinto (to the highest
level na talaga to) at iba pa.

SOSYOLEK- Ito ang barayti ng wikang nakabatay sa katayuan o antas panlipunan o dimensyong
sosyal ng mga taong gumagamit ng wika, kapansin-pansing ang mga tao ay nagpapangkat-pangkat
batay sa ilang katangian tulad ng kalagayang panlipunan, paniniwala, kasarian, edad at iba pa. May
pagkakaiba ang barayti ng nakapag-aral sa hindi nakapag-aral; matatanda sa kabataan; maykaya sa mahihirap;
babae sa lalaki; o sa bakla; gayundin ang iba pang pangkat.
Wika ng mga beki o gay lingo- sapagkat nais nilang mapanatili ang kanilang pagkakakilanlan
kaya naman binago nila ang tunog o kahulugan ng salita. Ang unang intension sa paggamit sa
wikang ito ay para magkaroon sila ng sikretong salitang hindi maiintindihan ng mga taong hindi
kabilang sa kanila, subalit sa kasalukuyan, nagagamit na rin ito ng nararami.
Halimbawa: Indiana Jones, Bigalou, Givenchy, juli Andrews, at iba pa.

Coo, cootic o conyospeak(na nagmula sa Taglish)- Taglish ay may ilang salitang Ingles na
inihalo sa Filipino kayat nasasabing may code switching na nangyayari. Sa conyospeak naman
ay mas Malala ang paghahalo ng Tagalog at Ingles. Ito ay sosyolek ng mga kabataan sosyal at
pasosyal.
Halimbawa: Taglish- Bilisan mo late na tayo.
Conyospeak- Come on na. Well gonna make pila pa. Its so haba and hot na
naman for sure. I hate it na.
 Jejemon o Jejespeak- Ito ay nagmula sa pinaghalong jejeje na isang paraan ng pagbabaybay ng
hehehe at salitang mula sa pokemon. Ito ay nakabatay rin sa Ingles at Filipino subalit isinusulat
nang may pinaghalo-halong numero, mga simbolo at may magkasamang malalaki at maliliit na titik
kaya mahirap basahin o intindihin lalo na ng mga hindi pamilyar sa jejetyping.
Halimbawa: 3ow phowz, mUsZtah nah phow kaow?
Mahalzzz na mahalzz kitahh, zsobrah.

Jargon- Natatanging bokabukaryo ng partikular na pangkat ay magpapakilala sa kanilang pangkat

o Gawain.
Halimbawa: Abogado (appeal, exhibit, cpmpainant)
Guro (DLL, Lesson plan, Item analysis)

ETNOLEK- Ito ay barayti ng wika mula sa pagkakakilanlan ng isang pangkat-etniko.

Halimbawa: Ang vakkuul ay tumutukoy sa gamit ng mga Ivatan.

Ang kalipay ay ang kahulugan ay tuwa o ligaya.
Ang bulanon na ang ibig sabihin ay full moon.

REGISTER- Ito ay barayti ng wika kung saan naiaangkop ng isang nagsasalita ang uri ng wikang
ginagamit niya sa sitwasyon at sa kausap. Nagagamit ng salita ang pormal na tono ng pananalita kung ang
kausap niya ay isang taong may mataas na katungkulan o kapangyarihan, nakatatanda, o hindi masyadong kilala
at sa mga pormal na okasyon. Iba na naman ang mga salitang ginagamit mo kung ibang tao na ang iyong kaharap.

Halimbawa: Kapag kaibigan ang kausap mo Hindi ako sasama, walang datung si tatay ngyon.
Kapag guro ang kausap Hindi po ako makakasama dahil wala pa pong pera ang tatay ko.

PIDGIN AT CREOLE - Ang pidgin ay umusbong na bagong wika o tinatwag sa Ingles na nobodys
native language o katutubong wika na hindi pag-aari ninuman. Nangyayari ito kapag may dalawang taong
nagtatangkang mag-usap subalit pareho silang may magkaibang wika kaya hindi magkakaintindihan dahil hindi nila
alam ang wika ng isat isa. Kalaunan ang wikang nagsimula bilang pidgin ay naging likas na wika o unang
wikang batang isinilang sa komunidad ng pidgin. Ito ngayon ang wikang tinatawag ng Creole.
Halimbawa: Chavacano

Mga barayti ng wika sa paligid ay ating igalang,

makatutulong ito sa mabisang pagkakaunawaan.