.

Geen hafta 62.657 okura ulatk

KITA P
Aydnlk
10 Mays 2013
Cuma
Yl: 2
Say: 63 ,

Aydnlk Gazetesinin cretsiz ekidir

Akiller ve rat
Encmenine
kar
Mehmet Akif
Seyyit Nezir yazd

Edebiyatmzn geleceine uzanan

Nezihe Meri
30. Sanat
ylnda Turul
Keskin
enol ark grt

lmnn
59. ylnda
Sait Faik
Cafer Yldrm yazd

Bir mbadele
roman
Halit Payza yazd
 Aydnlk KTAP 10 MAYIS 2013 CUMA 3
NDEKLER

Padiah olmak aslnda byle bir ey! s. 4

ykler yaamak
Alg yetmez, dnceyle mzik s. 5

Karanla ve akl dla

kar bir arada olmalyz s. 6-7
Nezihe Meriin Bozbulank balkl ilk yksnn zerinden 60 yl ge-
mi. Getiimiz gnlerde Meriin ykleri tekrar okurla bulutu. Edebiyat-
Mehmet kifin mr
mzda kadn yazarlarn yeri ayrdr. Kadn yazarlar bir arada anlrlar sklkla.
yurt akyla mhrldr s. 8-9 ou kez yaznmza katklar deil de kadn olular ne karlr. Elbette Ne-
zihe Meri de en nemli kadn yazarlarmzdandr. Nedir onu asl nemli klan?
Nezihe Meri kadn yazar kliesinden te yk trne ok ciddi katk sunmutur.
R. L. Stevensondan ykler s. 10 Yazarl boyunca Trk ykcln nasl daha ileri tamal sorusunun ya-
ntn aramtr. yk trne kuramsal olarak kafa yormu, dil ve anlatm a-
sndan nasl yapmal diye dnmtr. Ve sonunda geriye przsz bir dil, bi-
im olarak da Trk yksnde hala alamam eserler brakmtr.
Ad Kapitalle anlmak gzel ey s. 11 Yazlaryla dergimize katk sunan Seza zdemir arkadamz yle tarif edi-
yor bu dilin tadn: Nezihe Meri ve Tomris Uyar benim iin esiz iki ykcdr.
Edebiyatmzn geleceine Ama Tomris Uyarn yklerini okuduumda azmda katr kutur eden bir ey-
uzanan Nezihe Meri s. 12-13 ler kalr. Okuduklarm zerine dnerek bu kalntlar tmem gerekir. Ne-
zihe Merite ise her ey kusursuzdur. zlerin peinden gider gibi okurum y-
klerini. Meri, kendi yazm deneyimi iin ykler yazmyorum, ykler ya-
yorum der. Belki de byle olduu iin hayatmzdaki kesitleri anlatan usta
Yuvarlack kadn ve yuvarlack yazardr o. Kapak dosyamz beeniyle okuyacanz umuyoruz.
erkekleri geince s. 14 ***

Sait Faik, yklerinde olduu gibi iirlerinde de insan sevgisiyle dopdolu-

lecekmi gibi koan adam s. 15 dur. Hayatn sradanlnn krlmas, yoksulluun insan ruhunda at yarala-
rn sarlmas, ycenin basitin kskacndan kurtulmas, insann insana yarar bir
yaam standardna kavuabilmesinde sanatn gcne inanr o. Cafer Yldrmn
Maziye bir bakver s. 16 yazs sayfa 21de. lmnn elli dokuzuncu ylnda Sait Faik Abasyank bir
kez daha anyoruz.

Kitaplarn orta yeri sinema s. 17

Haftaya grmek dileiyle...

Yeni kanlar s. 18-19 AYDINLIK KTAP

ocuk-Gen : Tehlikando yaklayonto s. 20

Sait Faik Abasyankn iiri s. 21

Bulmaca s. 22

.
KITA P
Aydnlk Sahibi Reklam Servisi
Anadolum Gazetecilik Basm Yayn
Genel Mdr Yardmcs
San. ve Tic. A..
Saynur Okurolu
Genel Mdr Yaln Bykdal saynur@aydinlik.com.tr
Aydnlk Gazetesinin cretsiz ekidir Genel Yayn Ynetmeni Reklam Mdr
Yayn Ynetmeni Haldun ubuku Mustafa lker Ycel Kamile Karakadlar
Sorumlu Mdr kamile@aydinlik.com.tr
Yazileri Mdr Damla Yazc
damla@aydinlikgazete.com Mehmet Bozkurt
kitap@aydinlikgazete.com
Editr Pnar Akko
Tzel Kii Temsilcisi
pinar@aydinlikgazete.com Metin Akta
Bask: Toros Yay. Mat. Tur. Org. San. Tic. Ltd. ti.
Ynetim Yeri stiklal Cad. Deva kmaz No:3/3 Beyolu Orureis Cad. Remzi zkaya Sok. No:16
Yazileri rem Hal, Cenk zda
/ stanbul Tel: 0212 251 21 14 / 251 21 15 / 251 55 04 Bahelievler / stanbul Tel: 0212 655 44 34
Sayfa Sekreteri Ebru Baysan Faks: 0212 252 51 22
 4 10 MAYIS 2013 CUMA Aydnlk KTAP

Padiah olmak
aslnda byle bir ey!
Boulmaktan korkarak akln yitirmi bir sultann birden fazla cariye ve gzdesiyle
zevk, sefa ve altn hrsnn trajikomik hikayesi
MELS YALIN
Bursa Devlet Tiyatrosunun
vmelisyalcin@gmail.com sahneledii Turan Oflazolunun
Osmanl tarihi bize nasl yanstlyor? Deli brahim adl oyunundan
Doru yanstlmad ynnde birok fikir var. -Cinci Hoca- sahnesi
Bazlar genlerin kklerinden koparlmak
istendiini, bu yzden Sultan Abdlha-
mide Kzl Sultan, VahdettineHain Sul-
tan denildiini, Sultan brahime de Deli
damgas vurulduunu sylyor. yle sanyoruz
ki, bunlar syleyenler karde katlinden, eh-
zadelerin kafes ad verilen zindanlara ka-
patlmasndan, sebepsiz yere kesilen kelle-
lerden, bodurulan insanlardan ve halk a-
lktan krlrken sarayda yaplan elenceler-
den haberdardr.
Osmanl tarihinin bize doru yanstl-
mad bir gerektir. Tarih dersinde ren-
diklerimiz birka sava ad ve tarih ezberle-
mekten ibaret kalmtr. Televizyon dizile-
rinden ve ok tutulan tarihi romanlardan
renebileceklerimiz ise harem entrikalaryla
kstldr. Tarih bilinci olmayan, bu yzden de
elindekinin kymetini bilmeyen, gemie z-
lem duyarak yaayan bir toplum yaratlm-
tr. Bunun sistemli bir mdahale olduu sy-
lemekte saknca yoktur.

UNUTULMU BR
YAZAR bi ve Nasuh Paao- de onu baka bir klkta beklemeye koyulur.
ASKERLERN SYAN
Asl ad Mehmet Samih Fethi lu Cinci Hocaya Sadece Harem zerinden anlatlan 8 yl-
olan yazarn Mehmet Turhan Tan
GELENE
kaynaklk eden ta- lk bir saltanatn halka maliyetini sezdiren ro-
imzasyla krka yakn kitab var. rihilerden bazlar. Bu rastlant Cinci Hoca iin daniment- man, sadece birka padiahn, sadece cmbzla
Yaad dnemde sahip olduu Cinci Hoca likten kazaskerlie uzanan yolun balangc- ekilmi birka fethinden ibaret olmayan, ok
n tarihi romanlarla kazanan ya- dr. Padiahn delice isteklerine boyun eerek daha farkl okunup, anlalmas gereken Os-
Osmanl mparator-
zar, ne yazk ki gnmzde pek de ve bu isteklerin gereklemesini salayarak ye- manlnn tarihinden olaanst ilgin bir ke-
luunun kan kay-
bilinmiyor. Bunun nedeni yazdk- rini salamlatran Cinci, bir yandan da ha- sit anlatyor.
betmeye balad
larnn ounun gazete tefrikala- zinesini dzmeye balamtr. Yenieri Oca- *Joseph von Hammer-Purgstall (1774, Graz
dnemi ve sarayda
rnda kalmas. Birka yl nce nn, Ksem Sultann da desteiyle, balatt 1856, Viyana), Avusturyal tarihi, diplomat ve Dou
dnen entrikalar bilimleri uzman. 1799 ylnda ilk kez stanbula gel-
Tann eserlerinden telif hakknn isyan sonucu Deli brahimin yerine yedi ya-
anlatr. Roman, Deli di. Bu dnemde Dou Tarihi ve edebiyatyla ilgilen-
kalkmasyla baz romanlar sade- ndaki ehzade Mehmetin gemesiyle Cin-
brahimin kardei mi, Dou Akdenizde Franszlar aleyhine ngilizlerin
letirilerek yaymland. Ancak bu sa- ci Hocann saltanat da biter. at seferlere katlmtr. Msra gidip Arapa -
Sultan Muratn
deletirmelerin, yazarn dili bozula- Cinci Hoca, M. Turhan Tan, lm haberini almas Kitapta, oka merak edilen harem ya- renmi, 1807de Avusturyaya dnmtr. lkesinde
rak yapldn ve romann gereki- antsna dair gl tasvirler ve karakterler saray mavirlii yapm, imparatorluk akademisin-
Kap Yaynlar, 355 s. ve zorla tahta ka- de bakan seilmitir. 1835te politikay brakp ken-
liini zedelediini belirtelim. Cinci mevcut. Bu karakterlerden belki de en sra d
rlmas ile balar. Tah- olan ivekr. ivekr, Cinci Hocann padi- dine tamamen tarih almalarna vermitir. Os-
Hocay yaymlayan Kap Yaynlar, Tann z- tna almaya balayan yeni padiahn ilk buy- manlda 1851de kurulan Encmen-i Danie sei-
gn dilini korumu. aha cinler hkmdar Ezreka Banu diye yut- len bilim adamlarndandr.
ruu zerine harem kurulur. Haremdeki turduu, Dudu adnda, dev anas gibi bir Er-
1896da Sivasta doan Mehmet Tur- **Mustafa Nim Efendi (1655, Halep - 1716,
odalklarla yetinmeyen ve tabiatn ona izdi- meni kz. Dudu kusursuz bir Ezreka Banu ro-
han Tan ok tutulan tarihi roman yazar- Patras), mehur Osmanl tarihisi, ilk resm Osmanl
i zevk haddini son kerteye kadar lmek is- lyle padiah kendine kul kle yapmtr. Deli
larndan ayran en nemli zellik, romanla- vakanvisi. Nim; devlet grevinde, Anadolu ba-
teyen Deli brahim bir gn iinde 24 kere ev- brahimin bir an yanndan ayrlmad dev muhasebeciliine kadar ykseldi fakat hakszla kar-
rnda nl tarihilerin gzlemlerine yer ver-
lenir ve sonunda yorgunluktan baygn der. anas hem hasekilerin hem de Ksem Sul- gz yummad ve devrin ileri gelenleri hakknda
mesi. Tan, ayn zamanda o dnemde yazlan
tenkit edici szler syledii iin 1706 ylnda Hanyaya
iirlere de yer veriyor kitaplarnda ki bu yaz- Sarayllar onu ayltmak iin keskin nefesli bir tann nefretine hedef olur. Bir gn fkesine
srld. Nim, defter eminlii grevi ile atand Mo-
dklarna mutlak bir gerekilik katyor. Meh- hoca aramaya koyulur. frk aramaya yol- hkim olamayan Valide Sultan bir bahaney- rann Patras kasabasnda hastalanarak 1716 ylnda
met Turhan Tan Cinci Hoca roman iin lananlardan biri olan Hamal Hac Mehmet le ivekr odasna arr ve yal kementle altm bir yanda iken vefat etti ve burada bulunan
de salam kaynaklardan yararlanm. Ham- de, ans eseri Cinci Hoca namnda bir d- bodurur. Padiah, cin hkmdarnn kal- tek caminin avlusuna gmld. Bir sre sonra, ne o
mer*, Ahmet Refik, Nim**, Evliya ele zenbaza rastlar. bn brakp katn renince kederlense cami kald ne de Nimnn mezar.
 Aydnlk KTAP 5

Alg yetmez,
dnceyle mzik
ONUR KARABBER ve mzik insannn konu hakkndaki fikirle-
ri ele alnyor. Dier yandan, eler aras ba-
zkan Manav ve Mehmet Nemutlunun lantnn daha da belirginletii, bestecinin pe-
bestecilik ve retmenlikten gelen dene- ine dt kurguyu fark edebilmenin daha
yimlerinin dnce dnyalaryla harman- da kolaylat biim ve yap konusu hemen
land, mziin alglanmas ve almlanma- bu blmn ardndan irdeleniyor.
sna dair okuyucuya (ya da dinleyiciye) yol Almlamayla ilgili daha ayrntl r-
gsterebilecek bir kitap Mzikte Almlama. nekler ise ikinci blmde. Farkl alardan
Her eyden nce, bahsi geen mzii klasik ve sluplardan, Bach, Beethoven, Debussy,
mzik, oksesli bat mzii gibi adlarla ta- Schnberg, Usmanba gibi bestecilerden se-
ndmz belirtmekte fayda var. Yazarlar bu ilen yaptlarn incelendiini gryoruz.
mzik trne uluslararas sanat mzii de- Mziin salt kendi eleriyle almlanmas
meyi tercih ediyor ve kitaplarnda sadece bu hedeflendiinden, herhangi bir sz-mzik
mziin zerine eiliyorlar. Uluslararas sa- ilikisi iermeyen yaptlara yer verilmi.
nat mziini oluturan eleri, onlarla ilk ile- Bylelikle rneklerden daha fazla verim
tiime geilen aamann daha ilerisinde, alnd sylenebilir. Dier yandan, sadece
kendi nitelikleriyle kavramann rneklerini mzik insanlarnn deil, bu kltrn d-
veriyorlar. Bylelikle mzi- ndan gelen kiilerin de
i almlamay, onunla ileti- kavrayabilecei trden,
ime geen kiinin sadece yer yer zmleme niteli-
alglarnn deil, dnce- indeki rnekleri inceler-
lerinin de devreye girdii bir ken kullanlan terimler,
aama olarak aklam olu- kavramlar, kitabn so-
yorlar. nundaki kk szlkte
Pan Yaynclk tarafn- aklanm. Ad geen ya-
dan yaymlanan kitap iki ptlarn ses kaytlarn ie-
blmden oluuyor. lk b- ren bir disk de mevcut.
lmde mzii almlamayla Yazarlarn bu konudaki
ilgili genel bir ereve izil- nerisi, kitaptaki grle-
mi. zellikle mziin dil- rin herhangi bir koullan-
sel kurgusu balkl ksma maya yol amamas iin
dikkat ekilebilir. Mzikle ses kaytlarnn daha nce
har neir olan kiinin onu dinlenmesi ve zerine d-
kendi dilsel yapsyla daha nlmesi ynnde. Ay-
etrafl dnmesine yardm- Mzikte Almlama, rca, isteyen okuyucular
c olabilecek zengin bir me- zkan Manav, almlama rneklerinin no-
tin ile Adornodan Ecoya, Mehmet Nemutlu, talarn kitabn son ksmn-
ok sayda dnce, bilim Pan Yaynclk, 295 s. da bulup inceleyebilir.
 6 10 MAYIS 2013 CUMA Aydnlk KTAP

TURUL KESKNLE 30. SANAT YILI ZERNE

Karanla ve akl dla

kar bir arada olmalyz
Yeryznn hibir gc, kendisine yneltilmi bunca tehdide kar, bylesine sessiz kalamaz.
Fakat ne yazk ki yurdumuzdaki birtakm iir yazclar sessizler. Kendi kelerinde sessizce
beklemekteler. Neyi beklediklerini kendileri de bilmeden
ENOL ARIK szn ettiim zaman diliminden geerken
senolcarik@gmail.com bazen sevinli fakat genel olarak aclar ifa-
de eden iirler bunlar. nsan bir zaman son-
air Turul Keskin 30 yllk sanat ya- ra aclarn seviyor sanrm. Gemi acla-
amndan szlen iirlerini Souk Yara rna alyor. O acyla yaamak sradanlayor
isimli bir yaptta toplad. Keskinle 60 iirin ve ac izgileri arasnda ayrm yapmak da
yer ald bu sekiyi ve 30 yllk iir serve- zorlayor. Pek ok nemsediim iir bu se-
ni zerinden baz dnemeleri konutuk. kide yok elbette. Seki bir beeniye gre d-
Sanatnzda 30. ylnz. Nasl zetler- zenlenmi iirlerden oluuyor phesiz.
siniz bu 30 yl? Onun iin benim iirimle yakndan ilgile-
Aclar... Daha ok acyla anlatlacak yl- nenlerin btn kitaplarma bakmasn ne-
lar sanrm. Yetmili yllarn sonlarnda riyorum, nk bu seki takdir edersiniz ki
iir yazmaya balamtm. lk iirimden biraz tadmlk bir kitap.
biri, Buca Cezaevindeki bir isyanda gz- Bugn iirimizin durumunu nasl de-
lerimin nnde jandarma tarafndan vu- erlendiriyorsunuz?
rularak ldrlen Malatyal bir gzel dev- Biraz karmak, biraz skntl, biraz
rimci gen adam iindi: Malatyalya At. geriye ekilmi, biraz rkm olarak gr-
O zamanlar kardelik ve devrim gnlerin- yorum. Neden? nk yeryznn hibir
deydik. Heyecanmz yksek olsa da, acl gc, kendisine yneltilmi bunca tehdide
yllard. Korkunun trmandrld bir kr kar, bylesine sessiz kalamaz. Fakat ne ya-
dv kuatmt her yan. Sonrasnda be- zk ki yurdumuzdaki birtakm iir yazcla-
nim gerek anlamda iirimi kurmaya a- r sessizler. Kendi kelerinde sessizce
ltm yllar, daha byk aclar getirdi. 1980 beklemekteler. Neyi beklediklerini kendi-
faizmi dalga dalga, yurdumun btn ay- leri de bilmeden. iirleri suya sabuna do-
dnlk deerlerini yok ediyordu. Devrimci- kunmadan yol alyor kimi iir yazclarnn.
ler, gzel insanlar tutuklanyor, sorgulan- iirin ruhunu unutmu grnyorlar. iirin
yor, aslyor, ldrlyordu. Zulm ylla- mazlumdan yana asi sesini ve ruhunu unut-
rndaydk yani. Bir kuan en ileri, en g- mu grnyorlar. Yurdumuz gnbegn ka-
zel unsurlarn yok etmek iin devlet ne ge- ranlk uurumlara iti-
rekiyorsa yapyordu. Sanki o gzelim o- lirken sessizler, sa-
cuklar bu yurdun z ocuklar deilmi gibi rlar, krler. Oysa
davrandlar ve ac daha da derinleti. O yl- Yunustan, Pir Sul-
lardan bugnlere ac konusunda pek de bir tandan, Dadalo-
deiiklik olmad. nk 80lerin banda lundan, Kro-
hazrlanan saldr tablosu, ondan sonraki b- lundan, Serda-
tn zamanlar etkiledi ve u an iinde bu- riden, Kaygu- Turul Keskin
lunduumuz ac yllarn hazrlad. Grd- suzdan, Muh-
n gibi nm arkam sam solum acdan yiden, Nazmdan, tk airlerin bile okumad der- Btn kprler, btn sular tutulmu.
ibaret yllardan geerken olumu iirlerle Ahmed Ariften, giler salnp duruyor ortalkta. Da balarnda ve fabrikalarda ve sular-
bitirdim 30. sanat ylm. Enver Gkeden, Buna son verilmeli ve iir gerek mzn iinde, limanlarmzda ve karayolla-
Souk Yara yanlmyorsam 12. kita- daha yzlerce b- mecrasna geri dnmelidir. O rnda, kprlerde, havada, karada denizde
bnz. Souk Yarada 30 yllk sanat ya- yk airden - gerek mecraysa vicdandr. n- yani her yanda alaklk durdurulamaz bir
amnzdan szlen 60 iiri gryoruz. By- rendiklerimiz ve sanln derin vicdan. Yzn ykseliteyken, isyandan baka ne kalm
le bir seimi yapmak sizin iin zor olmad iiri var eden vic- acya ve akan kana dnmeyen bir olabilir elimizde. Evet, isyandayz, isyanda
m? dan, yaralanm Souk Yara, Turul Keski iirin, varln srdrebilme ola- olmalyz her yerde. Sanatlar Giriimi, b-
Everest Yaynla n, na yoktur. iir, yzn topran tn bu rahatszlklar sylemek iin bir
Salihli iir kindileri Antolojisini de duruyor bu ses- r, 175 s.
sayarsanz 12 kitap oluyor, bu 30 yldan se- sizlik karsnda. ve insann acsna dnmelidir mutlaka araya gelmi gzel insanlarn isyan plat-
melerle birlikte. Bir de Murat Mengirkaon Corafyamzn drt bir yanndan oluk oluk ve hzla. O zaman yurdumuzda ve ge- formudur biraz da... Bunun iin oradaym.
tarafndan yaplm arklar albm var, ad kan akyor ve yurdumuz bu kan denizinin ni corafyamzda gerekleen bunca al- Peki, ne istiyorsunuz?
Kmlt. Sekiyi sevgili eim Dr. Hatice kysnda bir yerlere acyla srkleniyor, s- akl daha aklkla kavrayabiliriz. nsanca, aydnlk, zgr, basksz, s-
imek Keskin yapt temel olarak. Ben de rklyorlar. Buna kar mutlak ve sonsuz bir Sanatlar Giriimi ierisinde de yer al- mrsz, AKPsiz yeni bir lke istiyoruz n-
bazlarna mdahale ettim, nk bir iiri direni ierisinde olmas gereken airler ve yorsunuz. Trkiyenin bugnk durumu- celikle. Hayatn, hukukun, adalet ve vic-
dierinden ayrmak kolay deil. Yukarda iir zavall bir konumdadr. Yazlanlar ar- nu nasl gryorsunuz? dann bu kadar ayaklar altnda olduu bir
 Aydnlk KTAP
zaman oldu mu? Bunca adaletsizliin, ada-
let diye dayatld bir zaman oldu mu? 12
Eylln karanlk gnlerine bu kadar ben-
zeyen bir dnemi oldu mu bu lkenin. Hi
anmsamyorum. te bu karanla ve bun-
ca akl dla kar bir arada olmak isti-
yoruz. Sanatn hayatlarmzdan kovulmak
istendii gnlerde bir arada olmak ve hak-
l olarak direnmek istiyoruz.
KTLK KEMRDKE
LKEY, KALBEN LYORUZ!
zmir Kitap Fuarnda Nihat Beh-
ramla birlikte leri Demokraside leri
Sansr balkl bir etkinlikte bir araya gel-
diniz. Demokrasi yok mu sizce Trki-
yede?
Sevgili Nihat Behramla cokulu bir
syleinin iinde olduk evet. ktidarn le-
ri Demokrasi dedii, btn lmlerde 2.
snf demokrasi olarak tanmlanan bir me-
lez demokrasi cinsi u anki durum, elbet-
te demokrasi yok. imdilerde yapmak is-
tedikleri anayasa ile de laiklii anayasadan
karmann peindeler. Laiklik olmadan bir
yurtta nasl demokrasi olabilir. Yukarda
syledim bu sansr meselesi lkenin gele-
ceini kavuracak ama imdilik uykudayz
hep birlikte. Daha nceki bir yazmdan, bir-
ka rnek vermek istiyorum imdi. rne-
in; Yunus Emremizin;
Cennet cennet dedikleri
birka kkle birka huri
isteyene ver onlar
bana seni gerek seni... dizelerini, iirin
btnnden karp ylece okutuyorlar.
Buradaki korkularn anlamak ok kolay de-
il, acaba neden tahamml edemiyorlar Yu-
nus Emreye. nk Yunusun kkleri,
hurileri bakasna ver dnn kendile-
rine dokunacan sanyorlar herhal. K-
ke, gemiye, yeil dolarlara, hurilere ylesi-
ne dalmlar ki bu dnyada, bir gn elle-
rinden gider diye dleri kopuyor. Baka an-
lam olabilir mi bu anlamszln? Ya Kay-
gusuz Abdala ne demeli. Sonra Melih
Cevdet Andayn:
Tandm bir aa var
Etlik balarna yakn
Saadetin adn bile duymam
Tanrnn iine bakn... diye balayan
Rahat Kaan Aa adl iirindeki Tan-
rnn iine bakn, birdenbire Allahn iine ba-
kna dnyor... (imdi siz iinizden ne
fark eder ha Tanr ha Allah diyorsunuz de-
7
il mi? yle deil ite, bu derin Arap sev-
gisi ve Anadolu Trkne mesafeden kay-
naklanan bir durumdur. nk, Tanry
eski Trklerin tapnd Tengrisi san-
yorlar ama Allahn da Eski Araplarn El
lah olduunu, bilmiyormu gibi yap-
yorlar). Ya Edip Canseverin Masa da ma-
saym ha iiri.
Bir bira imek istiyordu ka gndr
masaya birann dkln koydu... di-
zesindeki bira, uup gidiyor birden, yerine
gelen nokta... Bu rneklerin says yle
ok ki, ben birkan yazdm yalnzca. De-
mokrasi anlayn ve zgrlkleri keyfi-
letirirseniz geride ortak yaanabilecek bir
lke kalmyor ne yazk ki ve bundan mem-
nun olmaksa olanakl deil elbette.
iirlerinizde isyan ve umudu birlikte g-
ryoruz. Zaman zaman igal altndaki
topraklara yolladnz gryoruz; Kan-
dahar, Souk Yaradaki uykular bl
duruyor badatta akan kan... gibi. Ve
Kalk iirinde de bir bakaldr var; Silivri
duvarnn nnde de haykryordunuz di-
zelerinizi... tiraznz neye?
tirazm her eye, her ktle. Yuka-
rda da syledim. Ktlk kemirdike lkeyi
lyoruz kalben. Ve u an en derinlerdeki
ktlk ve pas lkeyi kemirmekte... Elbet-
te buna en yksek sesimle itiraz ediyorum.
Onlarca yllk mcadelelerle kazanlm
aydnlk mevzilerin terkedilmesine itiraz edi-
yorum. Yurdumuza ynelmi her tr sal-
drya itiraz ediyorum. iirim, ruhum ve -
rendiim ne varsa ite onunla itiraz ediyo-
rum.
NSAN, RN DIINDA
KALIRSA R
zellikle genlikte, politikaya ilgili
olanlarn byk blm de dahil, iiri
kmseme ve lise yllarnda kald ite
gibi sylemler ok youn grlyor. Ede-
biyatsz ve iirsiz olur mu?
iiri bilenler bilir ki insan, iirin dn-
da kalrsa r.... Hayat anlamann ve an-
lamlandrabilmenin biricik yoludur iir.
Estetize edilmi hayat, incelikli yaamlar ge-
tirir. Aydnl oaltr, karanl yok eder.
Karanla kar savaan insann iiri olmazsa
ya napar o insan. Elinden feneri alnm ma-
den iisi gibi olmaz m? Tek bana ve b-
tn ktlkler ve kabalklar karsnda -
rlplak. Demek ki iirsiz olunmazm
bak...
 8 10 MAYIS 2013 CUMA Aydnlk KTAP ARAKABLO

Mehmet kifin mr
yurt akyla mhrldr
Mill air, Konyada isyan bastrmak gereini yle aklyordu: Trkleri yok etmek iin balayan
hareketler aleyhine yazlan yazlar ve eserleri bastrma ve datma bir vatan, bir din borcudur.

SEYYT NEZR
seyyitnezir@yahoo.com

Sabahattin Selek, Mill Mcadele

kitabnda, 23 Nisan 1920de BMMnin
daha kurulmadan ve emperyalist igale
kar tutumunu belirlemeden yz yze
kald isyanlar sayfalar boyunca sergi-
ler. galci emperyalistlerin ibirlikisi Da-
mat Ferit hkmetinin softa ulemayla
kurduu Heyet-i Nasihann tleri ve
eyhlislm Drrzdenin Fetva-yi e-
rifesi sonrasnda 13 Nisan 1920de eriat
isteyerek Dzcede ayaklanan asiler, is-
yan 14 Nisanda Beypazar, 19 Nisanda
Gynk, 20 Nisanda Gerede, 21 Ni-
sanda Mucur, 22 Nisanda Hendek, 23
Nisanda Safranboluya yaydlar. Asi
mrtecilerin iarlar yleydi (Mill M-
cadele [MM], 1970, s. 765): Ahali ve pa-
diah nerede, slm ve Mslman orada.
... Padiah ferman yoksa asker de yok!
... Biz Kemali deil padiah isteriz.
syanlarn oluumunu ise, hepsinin
zelliklerini tayan Kula isyannda (27
Haziran 1920) gzlemek olanakldr.
Seleke gre olay yle gelimitir: Pa-
diah, Hrriyet ve tilaf Partili boz-
guncularn kkrtc giriimlerine kar
alnacak nlemleri tartmak zere Kula
Mdafaa-yi Hukuk Heyetiyle kasaba-
daki kumandan ve subaylarn toplant ha-
linde bulunduklar srada, eraf ve bir k-
sm halk, erlerin arasnda propaganda
balatr: Yunan ordusu buraya padiahn
izniyle gelmitir. Gn gelince geri d-
necektir. Padiah, yok yere kan dkl-
memesini emretmitir. Subaylar imdi ka- hir dolatn da bilmezden geliyorlar...
sabada iki masas banda eleniyor. Sizi KLLER VE RAT SLM LEM VE
Der demez, mill airin o gnlerde Kas-
bo yere dmana krdracaklar. Cann ENCMEN BOLEVKLER
tamonuda Nasrullah Camiindeki ko-
seven kasn! Halk blnme anayasasna ikna iin numasyla yobazln ve blc faali- Encmen-i radn varl bir yana,
Bir ksm askerin bozgunculardan atanan killer, 1920de emperyalist pro- yetlerin nn almakta nasl da etkili ol- bozacnn ahidi rac trnden uyduruk
hemen etkilenerek firar, geride kalan- paganday halka ulatrma grevi stle- duunu anmsayverdik. stikll Mar- fotokopilerde kimi istersen buluyorsun
larnsa emir dinlemeyii sonrasnda, 28 nen Heyet-i Nasihay andrmasyla tep- nn airi, o karanlk gnlerde lkeyi ay- da, Mehmet kifin adna nedense hi-
Haziran sabah, Yunan kuvvetleri kasa- kilere yol anca, sper kil bir aklama dnla karma mcadelesinde, padia- birinde rastlamyorsun. Oysa stikll
bay ele geirir. in ilgin yan u ki, Kula geldi: [Padiahn propagandasn boa - hn ierde at cephenin ilk siperlerinde, Marnn son ktasnda, Ebediyyen
Mdafaa-yi Hukuk Heyeti Bakan Ke- kartmak ve mantar gibi biten isyanlar camilerde halka unlar sylyor: sana yok, rkma yok izmihll diyen mil-
le Mehmet Aa, isyann elebalarn- durdurmak zere] szde 27 Nisan Kuvvetlerinin, kudretlerinin pek l air, emperyalizmin snts olma hak-
dandr (MM, s. 818)... Pekiyi ama 90 yl 1920de henz hibir yerde belgesine byk olduunu bildiimiz dmanlar- k iin madurluk oynayp getirisine
nceki bu olaylar durduk yere niye an- ulaamadmz Encmen-i rat adl mzn nnde bugn iki mthi tehlike hamdolsun diye kreden Hamdlma-
dk? Gnmzle ne balants var? Hak- heyetin rnek alndn grmekten aciz var: Biri, onlarn kendi tbiri vechiyle s- durlarla yolunu kkten ayrmt. G-
as, bu balanty biz kurmadk, kil kimi alklar, stelik Meclise grevlen- lm tehlikesi, dieri Bolevik tehlikesi! nmz mandaclarnn hal yalanlarna
Efendiler vesilesiyle geenlerde kurulmu dirilen bu encmenin yesi olarak Meh- (slmc Bir airin Roman [BR], maske olarak airi kullanma yzszl-
bulduk... met kifin Kurtulu Savanda ehir e- Emin Eriirgil, B. Y., 1986, s. 432) n de ta o gnlerde yantlamt:

Trklerin yirmi be asrdan beri istik-
lllerini muhafaza etmi bir millet ol-
duklar mspet hakikattir. Trkler is-
tikllsiz yaayamaz. (BR, s. 334)
Mehmet kif, Nasrullah Camiinde-
ki vaaznda emperyalistlerin (ve elbette
ABDnin de) mazlum milletlere ettiini
hakkyla aklyor: Bugn ngilizler ar-
tk mstemlekelerindeki insanlardan es-
kisi gibi emin olamyorlar. Beeriyetin
gz ald. Mahkm milletler kendile-
rinin hkim milletler elinde ne byk bir
kuvvet olduunu bu sefer gzleriyle gr-
dler. Kanlarn, canlarn kimler hesa-
bna dktklerini anladlar. ... Bolevik-
lik denilen hareket Avrupann dorudan
doruya kalbine evrilmi bir silahtr.
(BR, s. 432)
Mill air, emperyalizm karsnda
slm dnyasnn durumunu deerlen-
dirirken Bolevik tehlikesine de ak-
lk kazandryor: Benim bu krsden
syleyecek bir szm varsa, o da Garp
medeniyeti dediimiz o rezil lemin bir
an evvel hk ile yeksan olmasn temen-
niden ibarettir. ... Avrupa hkmetleri-
ni titreten Bolevik tehlikesi, bizler gz-
lerimizi amak suretiyle, lem-i slm
hakknda tehlikeli deil, bilakis istifade
olunacak bir frsattr. (BR, s. 433)
Peki Sovyet Devrimi, slm zerinde
hi mi ykc olmayacaktr? Yant udur:
Bolevikler Garp medeniyetini yktk-
lar gn bizim esasl hibir eyimiz sar-
slacak deildir. (BR, s. 434)
air, Konyada isyanclar yattr-
mak zere bulunduu srada, Trkleri
yok etmek iin balayan hareketler aley-
hine yazlan yazlar ve eserleri bastrma
ve datma bir vatan, bir din borcudur
deyince eraftan iittii u sz, ok
arna gittii iin hi unutmamt: Biz kayglanyorsunuz. nk air, ismiyle
Selukyiz. stanbul hkmetinin ykl-
masndan, Ankarada bir yenisinin ku-
rulmasndan bize ne? (BR, s. 343)
SARIINI DA SATAR
SAKALINI DA...
Mehmet kif, kimi Mslmanlarca,
O ne ruhaniyet! diye vlen nice hoca
iin sz hi dolandrmadan yle der-
di: Ruhaniyet mi? Ne cismaniyettir o,
bilmezsin. Bir mteri bulsun, sarn da
satar, sakaln da. (BR, s. 357)
Dahas, Osmanlnn son dneminde
kn tm deerlere yaylmas y- lsyla balayp zorbalarn yzne hay-
znden oluan kokumann Mslman-
lar aras ilikilere yansmasn da vur-
maktan kendini alamaz: Mslmanlk
denilen rh-i lh arasak, / Mslmanz
diyen insan ynndan ne uzak! (Safa-
hat [S], MEB Y., 1996, s. 213)
air Erefi ok tutmamakla birlikte
onun Abdlhamiti anlatan u drtl-
n dilinden drmezdi:
Besmele g eyleyen eytan gibi
Korkuyorsun ht! dese bir ecneb
Padiahm yle alaksn ki sen
zzetinefsin Arap zzet gibi.
Koruma ordusuyla dolaan Kzl Sul-
tan iin dobra dobra syledikleri, asln-
Aydnlk KTAP
da sze balaynca endazeyi karan b-
tn fkeli zorbalar hrpalyor: Glge-
sinden bile korkup baran bir dlek, /
Otuz yl bizi korkuttu erat di-
yerek.
airin insancl efkati, Ab-
dlhamitin hmndan kurtu-
lamayarak suunun ne oldu-
unu bilmeden yllarca zin-
danda yatrlanlar unutmaz:
Yazk, gnh nedir bil-
meyen u mahkma! (S,
s. 59)
Bar bir dnya z-
lemi iindeki air, Ab-
dlhamitin halka zul-
mn anlatrken onu ve
kopyalarn tarih boyun-
ca nasl da dizelerle pa-
taklayacann iaretini
veriyor: Btn dnya iin
bir damla kan oktur! di-
yorlar, sen / u msum
mmetin seller akttn hn-
i pkinden (S, s. 106)
Parann dini yoktur di-
yerek dini iman para olanlarn
ticaret denince memleketi pa-
zarlamay anladklarn ok iyi bi-
len air, bu tr satclar ta stikll
Marnda uyarr: Verme, dnyalar al-
san da bu cennet vatan. Onun dindar-
l, parayla deil, mrbtn vatan ve
millet akyla mhrldr.
TRK ERIYIZ, SLSLEMZ
KAHRAMAN
Onun bu sylediklerine bakp da, Al-
lah, i Partisine yanda olanlar isim
isim saptayanlarn zulmnden Mehmet
kifi korusun! diyecekseniz bouna
ne aldrmayp basmakalp dncelerle
cismiyle, zyle szyle sanki yz yllk adna yerli yersiz sakla-
P yanda... Yurtseverliini, ulusalcl-
n ta o gnden duyurmu: Msl- nmlyor: Ey devlet-i
manlar, sakn mill hareket aleyhinde
olanlarn szlerine kulak asmaynz.
nk onlar, halkmz kle haline ge-
tirmek istiyorlar.
Hele u dizesini okuyan killer efen-
disi, airi annda defterden silmezse, ad-
n andna bin piman, her grte bi- cam kendini lem mi sa-
raz daha ldrr: Trk eriyiz, silsilemiz
kahraman! (S, s. 570)
Mill air, yaasayd, Ulusal Kanalda
gne Nasrullah Vaazndan daha esas-
iinip yoksulu aala-
krr, Aydnlkta iirleriyle Safahatn yanlar, bugnk stn
yeni ciltlerini hazrlar, TGBli genleri
Asim diyerek barna basar, Mill
Merkezde P adna en ateli eylemleri
tasarlar, 19 Maysa ritmi ayak seslerin-
den rl bir mar yazard.
Mehmet kif, insandaki benlik duy-
gusunun kreltici gcn apak dile ge-
tirmiti: Hepimiz kendimizin bar ya-
nk kyz (S, s. 516).
te bu kr akla kendilerine tapan-
larn her trl hakikate erbetli kiilik ya-
plaryla baka heykelleri ucube olarak
grp yktrmalarnn ruhbilimsel al- YALAN
mn da en gzel o dile getirmitir: Be-
erin tapt bir kendisinin heykelidir (S,
s. 515).
air, bu kez dnp kii tapncnn tut-
saklarn eletirir: Her canl olan heykeli
dem mi sanrsn / nsanl bir ekl-i m-
cessem mi sanrsn (S, s. 535).
kifin adndan baka hibir bilgisi-
nanlar air ne gzel ta-
dnya ile fahr eyleyen
ahmak / Kendin gibi
dnyay da sersem mi
sanrsn // Bin trl ha-
kyk ki var ondan ha-
berin yok / eyle ho-
nrsn (S, s. 535).
Mehmet kif, ken-
disiyle bbrlenenleri,
sadaka vermi olmakla
durumundan tr ba-
kasna tepeden bakanlar hi sevmezdi (S,
s. 587):
Tevzu, fazlet keml ehlinindir,
Ki bgnelik tavr hl ehlinindir!
Yaam ve ynetme ustalnn aire
gre ilk koulu alakgnll kiiliktir. Bu
duygudan yoksun olanlar, benden sonra
tufan anlayyla, btn dnyay kendi-
leri iin atee verebilecek tynettedir.
SAVAMAKTAN GAYRISI
Mill airi en ok rahatsz eden ko-
10 MAYIS 2013 CUMA 9
nulardan biri, dostunu ktlerin k-
krtmasyla arkadan hanerlemek, ken-
di kusurunu ve zulmn gizlemek u-
runa komunun kusur ve zulmnden
dem vurmaktr. Aralarndan su sz-
myorken, Bear Esat emperya-
listlerin iradesiyle karalamaya
balayp dman ilan ederek bir
de sabah akam intikam and
ienler iin syledikleri ise
tam ibretliktir (S, s. 540):
Tedvsi en mkil, en g
maraz
Garazdr, garazdr, ga-
razdr, garaz!
lerinde yarn korkusu
olmayanlarn anszn hesap
verme kaygsna kaplp bu
kez korku gazlaryla zorba-
l tam ele almalar da ai-
rin eletiri oklarna hedef
olur: Evet, sen byle bir fer-
d-y maher-hzi ummazdn /
Haberdar eyleyenler oldu; gl-
dn. Pek de kurnazdn! (s. 568)
kifteki adalet duygusunu
bilmeyen ya da unutanlar, u be-
yitten sonra cinnet getirmez de ne ya-
par: Kudurmutan beter bir hle gel-
din, durmadn azdn! / Den masuma
kmak gayr-i kabil bin ukur kazdn (s.
568).
Hamdlmadur efelenerek konu-
urken, Mehmet kif ona yle bir
baktktan sonra hibir szn kr etme-
yeceini u drtlyle mimleyip defteri
kapatmaz myd: Gemiten adam his-
se kaparm... Ne masal ey! / Be bin se-
nelik kssa yarm hisse mi verdi? / Tr-
hi tekerrr diye tarif ediyorlar; / Hi ib-
ret alnsayd tekerrr m ederdi? (S, s.
499)
Ardndan ne mi ya-
pard? Memleketin hali
karsnda vakt-i kera-
het deyip selameti mey-
hanede bulur, ayran
mill iki diye kfre
meze yapanlara inat,
yaama sevinciyle dem-
lenirdi: Sak! Getir ol
bdeyi kim rh-i revan-
dr / Peygle-ninn-
gama nee-resandr
[Ski, gam kesine e-
kilmilerin gnln b-
deyle enlendir (S, s.
531)].
kinci kadehten sonra ise gz
TVlerdeki yalan ve kin dolu haberlere
iliince ikisinden baka hibir dostu gr-
mez olur, kurtuluu meyhanede bulur:
Hem-dem olmaz deme peymneye
benzer / Yok cy-i selmet hele meyh-
neye benzer (S, s. 532)
Dnn ki, aresiz kaldnda ksp
inzivaya ekilen Mehmet kifin bile i-
leden kt bir lkedesiniz... Kurtulu
ve yurt akna savamayp da ne ibadet
edeceksiniz!
10 10 MAYIS 2013 CUMA
R. L. Stevensondan
ykler
M. SALH KURT
mustafa.salih.kurt@gmail.com
Bay Stevenson bir romanc olarak dam-
galanmamaldr. Edebiyatn ara sokaklarnda,
sabit bir adresi olmadan gezinmektedir.
J. M. Barrienin R. L. Stevenson
hakknda bir makalesinden (1888)
Robert Louis Balfour Stevenson, 1850 ve
1894 tarihleri arasnda yaam sko bir ya-
zardr. 44 yllk ksa mr ierisinde dne- unu da belirtelim. Toplamada (zellikle
minin en mehur edebi kiiliklerinden biriydi
ve baka dillere en fazla tercme edilmi ya-
zarlar arasndadr. Bu hretinde unutulmaz
yaptlar Dr. Jekyll ve Bay Hyde (1886) ve
Define Adasnn (1883) byk etkisi olduu
muhakkaktr. te yandan ayn zamanda bir
macerac ve seyyah olmas, yazd seyahat ya-
zlaryla da ilikilendirildiinde farkl bir de-
erdir. Yazar ayn zamanda besteleriyle de bi-
linir.
HLETRMEYE DAR
Yaad dnemin nl figrleri arasn- tilidir. ntihar Kulb ile Racann El-
da olmasna karn, I. Dnya Savann ar- mas ana balklar altnda toplanmtr. Ste-
dndan, modern edebiyatn ykselie ge-
mesiyle birlikte, tekiletirilmi ve hor g-
rlmtr. Kademeli olarak ngiliz okulla-
rnda okutulan kitaplardan uzaklatrlm, ni-
hayetinde 1973 tarihli Oxford ngiliz Ede-
biyat Antolojisinde adndan dahi bahsedil-
memitir. 20.yy.n sonlarna kadar srdr-
len ve nedeni de pek belli olmayan (Bu alan-
da tartmalar ok ynldr, genliinde
sosyalizmle olan ilikisi bahis edildii gibi,
daha sonra sosyalizme ettii ihanetle de
ilikilendiren makaleler kadar, gnmzde
de ksmen srdrlen korku ve ocuk ede-
biyatna burun kvran tanmlamalarla da ks-
men ilikili Virginia Woolf gibi edebi kii-
liklerin oluturduu hiletirme faslalarn-
dan da bahsedilmektedir) bu tekiletirme
kampanyalarna karn Stevenson, dnyann
en ok okunan yazarlar arasnda yer alma-
ya devam etmi; Jorge Luis Borgesden Er-
nest Hemingwaye, James Matthew Bar-
rieden Vladimir Nabokova pek ok yazara
ilham olmu ve adndan vgyle bahsedil-
mitir (zellikle Nabokovun Dr. Jekyll ve Bay
Hyde iin kaleme ald takdim yazsna
dikkat). Stevensonn btn hretine karn,
daha az bilinmekle beraber, edebiyat tarihi
asndan deerli bir baka yn ksa yk- olan Binbir Gece Masallarnn anlatm for-
cldr. Stevensonn yaymlanan ilk kitab, mundan izler tar. zellikle ntihar Kul-
1877 ve 1880 yllar arasnda yazd, eitli b bal altnda bulunan ykler, yazld-
dergilerde yaymlanm yklerinin toplan-
d, iki ciltlik New Arabian Nightstr
(1882). Labirent Yaynlar, Binbir Gece Po-
lisiyeleri I adyla, bu toplamay ilk kez
Aydnlk KTAP BABL BALII
Trkeye iki cildi bir araya getirerek ka-
zandryor. Bununla da kalmyor, Steven-
sonn 1885 ylnda bir araya getirilerek ki-
taplatrlan ve ei Fanny Van De Grift Ste-
vensonla birlikte kaleme aldklar, birbiriy-
le ilintili hikyelerden oluan, bir dier yk
toplamas More New Arabian Nights ki-
tabn da Binbir Gece Polisiyeleri II ady-
la okuyucuya sunuyor. Baka bir tercmesiyle
karlamadm Feyza Gerin tercme-
sinin ounlukla zenli ve okunabilir oldu-
Binbir Gece Polisiyeleri Ide) eksikliini
duyduum tek ey, zellikle belirli yklerin
edebiyat tarihindeki yeriyle birlikte, yklerin
ilk olarak ka ylnda ve nerede yaymlan-
dna dair bilgilendirici bir sunu yazsnn ya-
ync tarafndan eklenmeyiidir. te yandan,
bizler de bunun iin buradayz, yle deil mi?
TARH VE TAHRF
Binbir Gece Polisiyeleri Ide yer alan
ilk yedi yk, London Magazinede 1878 y-
lnda yaymlanmtr ve ksmen birbiriyle ilin-
vensonn kurguda yaratmaya alt de-
neysellikten izler tad gibi, ayn zaman-
da toplamann ismine
bilecei gibi, tembellik hak- yat eletirmenleri ve yazarlar tarafndan
k zerine erken dnem fel- ayr, ayrc ve belirleyici olarak ele aln-
sefi sylencelerle de kar- maktadr. Arthur Conan Doyle yky, Ste-
lamak mmkndr. 1870li vensonn dehasnn doruk noktas ve dnyada
yllarda henz ocuk sayla- yazlm ilk ksa yk olarak tanmlar (Daha
bilecek postmodern edebiyat fazlas iin John Alexander Hamiltonn
kavramnn, Stevensonn y- Stevensoniana kitabn da tavsiye ede-
klerinde zaman zaman ayak rim). Elbette Conan Doyleun tanm abar-
seslerine rastlamak olasdr. tyla da karktr. Malumunuz Edgar Allan
Genel anlamda ise anlat nceliklerini ise u Poedan Washington Irvinge Gogoldan
Binbir Gece Polisiyeleri szleri zetler: Edebiyatn zorluu, yazmak Pukine pek ok yazar ksa yklerini yaz-
1-2. cilt, deil, kastettiiniz eyi yazmaktr; okuyucu- d srada Stevenson, henz dnyada dahi
Robert Louis Stevenson, nuzu etkilemek deil, tam olarak arzu etti- deildi. vg anlamnda deerlendirildi-
iniz ekilde etkilemektir. Toplamadaki inde ise hakll teslim edilecek yk iin,
Labirent Yaynlar,
dier ykler, Gece in Kalacak Bir Yer, Barry Menikoffun, ngiliz ksa ykcl-
ev: Feyza Ger, 316 s.-238 s.
Sr Maletroitin Kaps ve nsezi ve Gi- nn k noktasna yerletirdii deerlen-
de yansyan ve Stevensona ilham kayna tarn farkl dergilerde ilk yaymlanma ta- dirmesi nispeten daha aklcdr. Btn bun-
rihleri ise srasyla 1877, 1877 ve 1878dir. larla birlikte, eletirmenlerin okurla yazarn
Toplamadaki en nemli ksa yk, 9 ksa arasna braktklar virglleri hie sayarak, bir
blmden oluan 1880 tarihli Balantda- solukta okuyup kendi deneyimlerinden yola
dneme gre olduka cesur saylabilecek ki Kk en sona braktm. lk olarak karak yorumlamas ve virglleri sonraya sak-
temalar barndrr. I. Dnya Sava ncesinde, Cornhill Magazinede yaymlanan (Cornhill lamas, daha doyurucu bir okur serveni ola-
hayatn mcadelelerine, aresizliine ve bir versiyonu toplamadaki revize versiyondan caktr.
bakma nafileliliine ynelik izler rastlana- farkllklar iermektedir) yk, farkl edebi- Haftaya grmek dileiyle
 Aydnlk KTAP
Kapitalle anlmak
gzel ey
CNEYT AKALIN
ktisat-yazar-evirmen, akademisyen
Nail Satlgan kaybettik. Asyann teki
ucunda, Pekinde balayan bir yaam se-
rveni baharn topraa dt gnlerde
stanbulda sonland. Kamuoyu Satlgan
Marxn bayapt Kapitali anadili Al-
mancadan Trkeye aktaran kii olarak
tand.
Byle anlmak az ey mi?
Nail Satlgann zgemiinin, evirinin
tesine taan olaylarla dolu olduunun ta-
nklarndanm. Bu satrlar Yaln Kk aa-
beyin itenlikli satrlarndan esinlenerek (Ay-
dnlk, 03.05.2013) yansra tarihe tanklk
etmek iin yazyorum.
Yl 1968 niversitelerde igaller boy-
kotlar... ten ie kaynayan, gelimeleri ku-
caklayamayan TP etkisizleirken, taban-
daki devrimci unsurlar yol-yordam ve r-
gt aray iine giriyor. Deniz Gezmiler,
Hikmet Kvlcmllar, Dou Perinekler, Ma-
hir ayanlar, Boran Gzenler, Hasan Yal-
nlar frtna gibi esiyor.
stanbul Aydnlk evresinden Nail Sat-
lgan da yolunu arayanlardan
stanbul Aydnlk evresine bir mim ko-
yalm. Orada kimler yok ki (Aydnlkn
Ankara evresi daha ok bilinir Sol
evrelerde; oysa stan-
bul evresi de bir o ka-
dar renklidir). Filistinde
ehit den Bora G-
zenden brahim Kay-
pakkayaya, Muzaffer
Oruolu, Garbis Alt-
nolu, Hseyin Karanlk,
Aslan Kl, Prof. Blent
Tanr, Ycel Saymana
kadar pek ok ad bu ev-
redendir. Tartmalar, b-
yk fikir atmalar Sov-
yetler Birlii nin (Sovyet
modelinin) tkendiini g-
ren, duyumsayan ancak ye-
rine neyin konacan tam
kestiremeyen, Maonun
uzaklardan sylediklerine kulak kabartan,
Vietnamdaki halk savan dikkatle izleyen,
el yordamyla ilerlemeye alan gen dev-
rimciler Arada tek tk de olsa, eski t-
fekler Mihri Belli brakm baka yerle-
re gitmi ama Halim Spatar, Vecdi-Sevin
zgner, Erdoan- Alparslan Berktay vb.
orada.
Aydnlk evresindeki araylar i Par-
tisinin nvesini ortaya kard. Nail, ayn ev-
renin iinden kan TKKOya savrulmad
ama Partinin paras olmad, tersine araya
mesafe koydu. Yanl yapt, ama o konu ayr.
Naili eski bir Aydnlk olarak ta-
nmlamak doru olmaz. Ne var ki, yolunun
bir dnem Aydnlktan getii de bir gerek.
11
Nail Satlgan
Aydnlkla yola kt, demek daha doru ola-
cak.
Kendine belirledii alan ekonomi- po-
litikti. Marxn eski dnyann temellerini
sarst, yeni dnyann ipularn verdii
dev alan. Trkiye gibi siyasetin daha kolay
algland bir lkede ekonomi-politikle u-
ramay semek, dervilik yapmak gibi bir ey.
12 Marttan sonra dnd
stanbul niversitesindeki
krssnde Marksist ikti-
satla urap durdu. ni-
versitedeki itimelerden-
koltuk kavgalarndan uzak
durdu.
Tel ereveli gzlk-
l, kumral, uzunca boylu,
terbiyeli, ll, dona-
nml akademisyen 1980li
yllarn neo-liberal rz-
garlarna kulak asmad.
Sovyetlerin dal pek-
ok kiiyi ar-saa sa-
vurur, piyasa hayran k-
larken, emperalizm unu-
tulurken, o Marxa sa-
rld; Kurueme toplantlarnda Sovyetlerin
yklnn yaratt sonular irdelemeye a-
lt.
Kapitalin Trkeye Almancadan ak-
tarlmas iyi oldu.
Manifestoyu da Almancadan evirmi.
Sayn Perinek, rahmetli Ik Sonerin ka-
leminden kan, Kaynak Yaynlar tarafndan
baslan Manifestonun evirisinin Almanca
aslndan yaplm olduu iin en iyi, en
doru eviri olduuna srarla dikkat eker.
Gerekten Ikn evirisi ok gzeldir. Sat-
lgan da Almancadan evirmi. Merak et-
tim, kyaslayacam.
Satlgann Kapitali ana dilinden
Trkeye aktarmak iin yllarn vermesi,
daha imdiden kltr tarihimizde iz brakt.
12 10 MAYIS 2013 CUMA Aydnlk KTAP KAPAK

Edebiyatmzn geleceine
uzanan Nezihe Meri
BLGE MUTLU
Nezihe Meriin 60 yl nce Seilmi
Hikayeler Dergisi cep kitaplar serisinden
kan ilk yk kitab Bozbulank, Yap
Kredi Yaynlar zel tek baskyla okuyu-
cuyla buluturuyor. 60 yl sonra, Cum-
huriyetin ilk kadn ykcs Nezihe
Meriin edebiyat dnyasnda tekrar
gndeme gelmesinin ok ynl nemi var.
En bata, Nezihe Merii gen kuak
edebiyatseverlere tantmak, ikincisi Ne-
zihe Meri gibi nemli bir yk yazar-
mzn var olduunu anmsatmak ve n-
Nezihe Merite c nem ise, TCsini kaybeden Trki-
yede ne id belirsiz hale getirilen, ve-
hayatn herhangi rimsiz, yozlam edebiyatmzn, bir za-
manlar nasl deerlerle yceltildiini
bir blmnden ac da olsa grmek. Bu yzden Yap Kre-
di Yaynlar ok nemli bir hizmeti yerine
makaslanan bir getirmi oluyor.
kesit, dikkatle Nezihe Meri, kendisinden nceki ka-
dn edebiyatlardan ok farkl, biim ve
bezenmi titiz dil kurgusuyla gelecee uzanan ile-
rici edebiyat anlaynn ncsdr.
ayrntl Gzide Sabri, Kerime Nadir ve hat-
ta Halide Edip Advar gibi kadn edebi-
betimlemeler, yatlarmz romantizmin etkisini sr-
drrken, Nezihe Meri toplumsal ger-
yaamn ekilii yakalar.
Okur, onun ykleriyle
btnn dile birlikte, kadnn birey olma
getirir savan, kadnla birlikte
ezilen erkein yks- Nezihe Meri
n, cinsellik sorunu- kendisinden nceki
nu, zgrlk arayla- kadn edebiyatlardan
rn, yoksulluu ve son ok farkl, biim ve titiz
dnem yklerinde dil kurgusuyla gelecee
siyasi kargaann bi-
reyler zerinde yarat-
uzanan ilerici edebiyat
t etkileri ve artan g anlaynn
sorunuyla karlar. ncsdr lardr. cokulu ykcler, bu bakaldrdan, bu
Nezihe Meriin Cum- Nezihe Meri o hrstan domutur. Hem kendini, hem
huriyetin salad salam, gnleri yle deerlen- olup biteni anlamak, bilinlenmek, bunu
kiilikli, kendine gvenen ilerici ve dirir: Ellili yllar, kurulan, ounlua geirmek, aydnlanmak, bunu
cokulu ortamda yetierek, edebiyatmza kurulmasna balanan yeni dzenin bo- ounlua anlatabilmek, gerekleri ya-
yepyeni bir soluk getirmesi, gnmzdeki zulmaya, devrimlerin yozlamaya, dn- kalamak ve bunlar yazmakHepsi o yl-
nemini daha da artryor. lerin verilmeye baland yllardr. Cum- lar altn yapan heyecanlar olmutur.
ncelikle toplum-birey atmasnda huriyetin getirdii cokuyla yetimi olan
doru tespitleri, zmsenmi birey olma cumhuriyet kua, bu bana gelenleri YAAMIN ANLAMI
mcadelesinde siyasi bilinci ve top- birden anlayamam, bakaldrm, kafa II. Dnya Savayla birlikte Avru-
lumsal-gereki yazar olma tercihi, de- tutmu, bunlar yaptlarna yansm, ya- pada yeni felsefi akmlar ve edebiyat
rin kiiliklerle yaratlan yk kurgusu saklar, cezalandrmalar, kaynama ba- araylar, Trk edebiyatlarn da et-
1950li yllarda yeni ve gl yazarlarn lamtr. Yazarlar bu karmaay, dei- kiler Nezihe Meri, varoluu Jean
da yetimesini salamtr. Bu bir tesadf meye balayan toplumu hem yenilen- Paul Sartre ve Simone De Beauvair ve
deildir. Dile getirilmeyenler, yazlama- meye balamann heyecan, hem bozul- Nietzschenin etkisinde kalr. Varolu-
yanlar artk yazlmakta ve konuulmak- masnn eskiye dnmeye balamasnn ge- uluun felsefesi olan bireyin bunalm
tadr. 1950li yllar Trkiye Cumhuriye- tirdii dayanlmazlkla toplumsal kay- yalnzl ve aray, yazarn ait olduu
ti iin, cumhuriyet kazanmlarnn yiti- nama olarak grsn drt bir koldan toprakla ustaca harmanlanm bir etkiyle
rilmeye balad nemli bir srecin yl- yazmaya balamtr. te o altn yllar, o yklerine yansr. zellikle ykcl-
 KAPAK Aydnlk KTAP 10 MAYIS 2013 CUMA 13
nn ilk dnemlerindeki yklerinde
varoluuluun izlerini yakalamak mm-
kndr. Bozbulank bu etkilenmenin
youn arpc izlerini tayan ilk yk ki-
tabdr. Kitapta yer alan Kurumak ve
Bolukta Mavi ykleri bu etkiye r-
nek olutururlar. Bireyin yalnzl ve hu-
zursuzluu, araylar, toplumla uyum-
suzluu ve atmas, sonsuz zgrlk
aray yklerin ana temasn olutursa
da, sradan insanlarn kk mutluluk-
lar karsnda, bireysel bunalmn zavall
elikisi en yaln haliyle sergilenir ve tm
yknn anlamna hakim olur.
Her eye ramen yaamann gzelli-
i ve yaam sevinci yklerinde baskn-
dr.
Trk aydnn yakasna yapan, ili-
tirilmi aydn bunalm kurnazlna d-
memitir Nezihe Meri. elikilerle
dolu, hznl, mutsuz kahramanlarn
karsna gereki bir kurgulamayla s-
radan insanlarn yaamla mcadelesini
kartr ve aslnda aradn hayatn an-
lam burada diyerek muzipe, su gibi
akan neeyle gsterir.

BUNALTININ DUMANINI
DAITMAK
Nezihe Meri kadar yazmaktan ne
byk keyif aldn bu kadar belli eden
bir yazara zor rastlanr. yklerinde ya-
amla yzleiyor, meydan okuyor ve en
nemlisi bunu yaparken okuru darda
tutmuyor. yklerindeki dnyaya oku-
ru da katyor. yklerinin ilevliine
ustaca hizmet eden, bilinli bir titizlik-
le seilmi ayrntlarla okur yknn
bir paras oluyor. Bozbulank n ilk y-
ks olan algc da tan, tahtann,
demirin soukluunda, paslnda
Iklar slak, ipil ipil t-
c bir mekanda yen srt
aryan bezgin retmen, hu-
zursuz duruuyla ykye hz-
la dalar. Okur, bezgin kahra-
manla birlikte o mekandadr.
Yazar, o anda ve o mekanda
retmenin aklndan geenleri
yle sanlabileceini yazarak,
okuyucuyu kahramann i
dnyasna ortak eder.
Ve ben bir anlk hayat ya-
amak isterim herkesin. Ya
da insanlar ayakta tutan, ya-
ama gc veren en ilkelinden de, bast, dokun- makaslanan ve kendisine sunulan o dn- Kitabn yklerinden Uzun
en olgununa dek herkeste e Bozbulank duu her yerde i- yaya btnyle hakim olur. Yaam yle Havada ofr Sabir tanmad bir
olan eyin ne olabileceini d- Nezihe Meri ekler aan, son bir yerden makaslanmtr ki ve yle an- adamla ksack bir an iin dertleir. Der-
nyordu. Yap Kredi Yaynlar derece sradan bir latlmtr ki, okur kahramanla birlikte- dinin bykln arka arkaya derin i
Bu cmlelerle balayan ka- 104 s. hayat srdren dir, artk onun tm dnyasna hakim olur. ekilerle Allah!... demesinden anla-
ramsarlk, retmenin tand Hayriyenin, yaa- Gnmzn nemli film ynetmeni lr. Tanmad adamla yapt bir iki
bir algcnn gelmesiyle, yerini kr - mn ta iinde scack, en halleri, huzur- Nuri Bilge Ceylann da izledii yolun bu cmlelik konumasndan sonra ofr
kr bir neeye brakr. algc, retme- suz, kendini o sokakta tutsak gibi hisse- olduu grlr. Hayatn herhangi bir b- Sabirin tm hayatna tanklk etmi
nin karamsar dnyasn yle bir dei- den kahramann i dnyasnda da i- lmnden makaslanan bir kesit, dik- olur okur.
tirmitir ki, ten yamur birden ke- ekler atrmas, zgrln sorgulayan katle bezenmi ayrntl betimlemeler, ya- Nezihe Meri, tutku, yoksulluk, h-
bap kestane kokulu gzel bir yamura kahramanna verdii yanttr. amn btnn dile getirir. Nezihe Me- zn, ak, huzur, yalnzlk, zlem; yaa-
dnr. Karanlk, souk mekan artk Nezihe Meri, yklerinde olaylardan riin zellikle Aksaray Dolmuu y- ma ve insana dair ne varsa usta ve iten
aydnlanmtr. Sradanln gl ya- ok, olaylarn bireylerin i dnyalarnda ks bu anlayn doruundadr. Btn bir dille yazd yklerine, Cumhuri-
am anlay, bunaltnn yayd skc, an- yaratt etkileri ve sonular ele alr. Ya- yaam aslnda konuulmayanda gizlidir. yetin ilk kadn ykcs unvannn an-
lamsz duman datmtr. amlardan makaslanan bir kesit sunar. Okur, kahramann dnyasn bu gizden lamn ve onurunu da ilitirerek edebi-
Bozbulankn zsu yksnde Ne ba vardr ne sonu Ama okur, o renir. yatmzn geleceine uzanyor.
14 10 MAYIS 2013 CUMA Aydnlk KTAP KATBEBARTHELBYN YAZIHANES

Yuvarlack kadn ve
yuvarlack erkekleri
geince
Kerevetlerinde st ste yatan 35 inaat iisinin penceresiz kck tahta
kulbesinde bulur yky Sait Faik ve lk yaz gecesinde adamn srtn

Heykel: ada Erelik

dayad aa kprdamaya balar
katibebarthelby@outlook.com
zgn olmak tm kurgu ii ile ura-
anlarn birincil hedefi.
Kimseye benzemeden, benzetilme-
den yol alabilmek.
yknmek sadece ok gen bir sa-
natnn, bir yeni balayann ksa bir s-
reliine balanabilecei, kendi kuyru-
unu dikeltinceye kadar izleyebilecei bir
yol. Kendinden olan, iten bir dille an-
latmak ustalarn ilk nerileri arasnda. Dil
insann yurduysa eer, yurdu da dili olmal.
Bulunabilecek en iyi malzemeyi, anlat-
labilecek en grkemli hikyeyi, sradan ya
da sra d, en harikulade insan barn-
dran yer; size en tan, en bildik olan yer;
doduunuz, bydnz ve ld-
nzde muhtemelen gmleceiniz yer.
Kendi zamannn, insannn, olaylar-
nn en mthi gzlemcisi ve anlatcs Sait
Faik ve hi kukusuz ki her Trk yk-
BRAUTIGAN KTPHANES
Avclar hi sevmem. Beat Kua-
nn gayrimeru ocuu Richard
Brautigan hari. Cesedi bulundu-
unda kafasndaki kurun delii dost-
lar tarafndan Hemingway esinlen-
mesi olarak yorumland.
Belki de ldrd hay-
Richard Brautigan
csnn kalbinde, dimanda en zel
yere sahip olanlardan. Artk ne duvarc us-
tas Barba Antimos, ne Pandelli Ustann
sthanesi, ne o hrn, olta dman kol-
yozlar, ne de gn domadan daha ie ko-
yulan adal kalafatlar var ama ite bel-
ki de tam bu; Trk lkesi adl yk-
snde bir sayfiyede gazinolardan gelen Se-
miramis cazndan, mehur tenor Andon
amakisin aryalarndan ve Padisostan ya-
ylan mehtap elencesinden ykselen,
Maria ve Marika lardan bunalan adam;
kreklerden damlayan prtlar, austos
bceklerini, fsldayan aalar ve yle
tatl, basit, mtevaz szleri olan, ciere
ileyen bir name duyabilme zlemiyle
yrr. Gazino hoparlrlerinden yaylan
grlty, pudra ve stakoz kokusunu, sah-
te pembe incileri, neon klar, sambac-
lar, elenen yuvarlack kadn ve iyi tral
yuvarlack erkekleri geince, bir inaat ye-
rine varr; tandk bir ses duyar; bir ba-
tphaneyi okura ilk kez Krtaj ro-
mannda tantr Brautigan. Burling-
tonda bir binada hizmet veren ve raf-
lardaki kategorileri mayonez kava-
nozlaryla ayrlan ktphane daha
sonra finansal sorunlar ne-
deniyle kapansa da bugn
lama sesi... Kader diyen, yar diyen, l di-
yen, zeval diyen Kerevetlerinde st
ste yatan 35 inaat iisinin penceresiz
kck tahta kulbesinde bulur yky
Sait Faik ve lk yaz gecesinde adamn
srtn dayad aa kpr-
damaya balar, e-
kilen krek-
lerin deni- mza bular-
ze brak- ken, sinir
bozucu solu-
u an be an
ensemizdey-
ken, yitirilmemi bir
t prtlar duyulur olur. hayat, tandk insan, bildik bir corafya-
Saldrgan ve azman kltr emperya- y saf, abartsz bir dille anlatmaktr belki
lizminin salyas her daim stmze ba- de yk.
CNSYETLERYLE GELDLER; NE Y ETTLER 2
Takip ettiler, yollarna ktlar. Gzel g- meni umuyorum. Gerek oluyorsun, karn
rnmek iin pahal maazalarn ucuzlu- ve ipak fotorafn var ve bayalk her
undan byk ya da kk de gelse etek- eye ramen, karlksz akn panzehiri.
ler, mantolar aldlar. Unutmak istediler. Ama bu yeterli deil. Oradasn, reelleri
Konserlere, doa tarihi mzelerine, kp- sakladm, kiler merdiveninin sandaki
r alt kahvelerine gittiler. Bo havuzlu, ta- raflarn zerinde, her zamanki yerinde du-
dilatl, hznl ucuz otellerde saklandlar ruyorsun. Bana nceki gibi kmser bak-
kn. Yazn terleyen duvarlara ve ilerin- myorsun, bu doru ama sanki bunlarn ol-
deki boluklara gzleri- masn ben istemiim,
ni diktiler. Kzgn gne bunlar benim suum-
soldursun diye bekledi- mu gibi bakyorsun.
ler karlksz aklarn. Eminim bu acy, bu -

vanlarn ilenciydi, bilemi-
yoruz. Bildiimiz ey geriye,
Willard ve Onun Bowling
Kupalar, Amerikada
Alabalk Av, Yani Rz-
gr Her eyi Alp Gtr-
meyecek, Talihsiz Ka-
dn, Krtaj gibi romanlarn yan
sra, basmevleri tarafndan redde-
dilmi kitaplarn tekniine, ieriine,
edebi deerliliine baklmakszn yer
alabilecei fazlasyla halka ak bir
ktphaneyi, Brautigan Ktphane-
sini brakm olduu. Kitabn el
yazmas ve tek nsha olmas ktp-
haneye kabul iin tek koul. Bu k-
Washington State niversi-
tesi ve Clark County Tarih
Mzesi ibirlii ile interaktif
bir koleksiyon olarak varln
devam ettirmektedir. Bir za-
manlar, bo arap ileri,
akllar, allar ve yaban i-
eklerinin bulunduu bir arazinin k-
ycnda ykselmi, postayla gn-
derilen kitaplar asla kabul etmeyen
sar tulal ktphanedeki 400 kadar
ilgin elyazmas kitap imdi dijital or-
tamda okuyucularn bekliyor. Bula-
bileceiniz eserlerden bazlar; Deri
Giysiler ve nsanln Tarihi, Stereo
ve Tanr, Dostoyevskinin Mutfa.
Nereye gitmek istersen
iste; kadnsan eer, dis-
topyadan te ky yok
sana der neredeyse tm
anlatlarnda, Kanadal,
feminist ve muazzam
kalem Margaret Atwo-
od. Tokalar isimli y-
ksnde byk akn kocaman ve simsi-
yah bir d krklna teslim eden kadnn
acsn yle gl anlatr ki bilinaltnzdaki
tm cam krklar harekete geer:
Konferanstan, yaadm iki katl -tek
katl deil- eve dndm zaman senin git-
mediini, hl kileri igal ettiini gryo-
rum. Senin yok olman, iimden kp git-
ryen yapy, bu batan
karan umutsuzluu,
bu boluu, bu korkuyu
geri istemiyorsun. Daha
dikkatli olmalydn. Sana
bunun kt bir biimde
sonulanacan syle-
meye alyorum sen
yle hatrlamak istemesen de. Kendini al-
datyorsun ama avutulmay da reddedi-
yorsun. zgn ve piman bakn bekle-
yerek sana hoa kal diyorum. Arkan d-
np yrmen, buhar kazann geip a-
marhanedeki keyi dnmen ve ikili ku-
rutucunun arkasnda gzden kaybolman
gerekiyor ama hareket etmiyorsun.
 Aydnlk KTAP 10 MAYIS 2013 CUMA 15

lecekmi
gibi koan
adam
Tekdze baar algsnn, byk atlet Emil Zatopekin karakteri ve Jean Echenozun kalemiyle yklmas
hacimsel olarak kk kalan kitabn devrimsel olduunu kantlyor
ERDEM GEZGNC atyor. size hayatlar ve lkeleri topek isyankr biri sayl-
Dipten zirveye ve zirveden tekrar sunup sradan saylabile- maz. Hrsl olmadn
Soluk solua bir hayat. Ayn tempo- dibe ama sonunda tarihin sayfalarnda cek zaman diliminizde da sylemitik. Peki o
da bir anlatroman: Komak. Fransz mutlak bir yere sahip olan atletin baar iz brakabilir bu kitap. iktidar yalakas m? Ha-
yazar Jean Echenozun Helikopter Ya- hrsndan uzak olduunu grmek kitabn Kitap bittiinde ko- yr. Zatopek sadece ko-
ynlarndan kan ve Emil Zatopekin s- artc yanlarndan biri. nk baar y- musunuz hissini yaa- uyor. Baarl olduka
rada hayatn konu edinen kitab okur- kleri ezmek ve gemek fikirlerinin manz muhtemel. Birin- sistem onun zerine
ken biti izgisini grmek istemeyeceksi- bilinaltna pompalanmasyla oluan ego- ci gelmisiniz hissini ya- planlar yapyor. lkesini
niz. Kuralszca koan, burun kvrlan, nun parltl sistematiini anlatr oun- amanz da muhtemel ve terk edip batya kaaca-
baars tesadflere balanan ama her se- lukla. O yklerde grdmz baarl kendinize has bir okuma n ve artk bat iin ba-
ferinde kendini kantlayan ve sistemin insanlar normal insanlarn dnda bir ha- yapm olduunuza inan- arlara koacan zan-
iinde sistemden bamsz kalan bu adam yat srerler. Tek dndkleri zirvedir ve manz da. Nasl ki olaylar nedenler onun her hare-
sayfalarn arasndan daima glmsyor. zirvenin getirdii kibir her yanlarn sar- ve mekanlar akn ba- ketini izliyor. Biraz can
Yazar onu hareketli, hatta hnzr cmle- mtr. Tekdze baar algsnn, Emil klar ve hayret nidalar sklsa da genellikle g-
lerle bize okuturken nam- dier ek Lo- Zatopekin karakteri ve Jean Echenozun arasnda ilerliyorsa oku- lp geiyor Zatopek. Va-
komotifi kouyor. kalemiyle yklmas hacimsel olarak kk manzn sonunda da san- roluun sorularna dei-
kalan kitabn devrimsel olduunu kant- ki deiik bir kitab deiik Komak, Jean Echenoz, nen bir sadelikte yaama-
ROMAN GB BR HAYAT lyor. bir durumda okumu gibi Helikopter Yaynlar, y seiyor. Sistem ikna ol-
Atletizm tarihinin en ilgin adlarndan Yazarn aktif ve enerji dolu anlatm hissedebilirsiniz. Atleti ev: Mehmet Emin zcan, 84 s. madka alttan alyor. Si-
biridir Emil Zatopek. Onu seyredenlerin okuru iine ekiyor. Mekan tasvirleri ey- plak gzle izleme istei yasetten uzak durmann
hayretler iinde kalmasnn nedeni este- lemin arkasnda sunulduundan kitab de cabas. imkansz olduu dneme gelindiinde ise
tik deil kesinlikle. Her an baylacakm okuduumuz sandalye veya koltuk bir muhalefetin yannda yer alyor. Komplo
gibi, her an bir ey olacakm gibi, cier- anda ekoslovakya caddelerine veya ko- KTDARLARIN ARASINDA teorilerinde hakl olduuna inanan sistem
leri iflas edecekmi gibi ve bazlarna ularn yapld stadyumlarn ortasna KOMAK savunucular onu cezalandrmak da ge-
gre lecekmi gibi kouyor. Yazar bu ga- nlanyor. Yazarn gz kahramann Baz baskc rejimler insan zorla sa- cikmiyor. Ancak herhangi bir yaptrm
rip tarzndan etkilenmi olacak ki, ta en gz aslnda. Her ikisinin grdn nat, sporcu veya bilim insan yaparlar. onun tepki vermesini salayamyor. Oku-
bandan sunuyor hikyeyi. Kitabn iin- okuyucu gryor ve tamamlayc olarak Sama sapan yasaklar, samalklarna yucu bu durumda da bekleyi iinde ka-
deki bilgiler tamamen gerek. Ama bu ki- hikyenin iine girebiliyor. gsterdikleri ciddiyet insanlar ileden - labilir. Ad btn dnyada efsane olarak
tap ayn zamanda bir roman. Bilgilerin Jean Echenoz ksa ama arpc me- karr. Hrs m dersiniz, intikam m bilmi- anlan bir sporcunun bu nn gcyle sa-
gereklii ve belgesellii okuru nicel ba- tinlerin yazar. Komak bu adan yazar- yorum ama muhalif grn itkisi dn- vamasn bekleyebilir okuyucu. Belki
kmdan tatmin ederken, Emil Zatopekin la karakterize. Ksa bir yolculukta, bir bek- yadaki ilerlemenin balca unsuru olma- de Zatopekin tepkisi her durumda y-
kurgusal hayat okura roman hazzn ya- leme annda ya da birka saatlik molada ya devam ediyor. Gelin grn ki Emil Za- znden eksik etmedii glmsemesidir.
16 10 MAYIS 2013 CUMA Aydnlk KTAP

Maziye bir bakver

Demet Altnyelekliolu bu kez Balkan Sava ile Birinci Dnya Sava ekseninde, emperyalizmin
birbirine dman ettii iki ulusun -Yunanistan ve Trkiye- birbirlerini sevmekten baka hibir sular
olmayan bireylerinin, tarih kitaplarnda yer almayan ykleri anlatyor
HALT PAYZA Limannda demirli Aga- Dnya Sava sonucu rin de yaadklar sylenemezdi.
memnon zrhlsnda 30 paralanan Anadolu Demet Altnyelekliolu ad daha ok
Osmanlnn sonunun nasl getirile- Ekim 1918 akam teslim topraklar, bu kez Mus- popler tarihi romanlarla anld. lk ro-
cei, Hasta Adamn kaltnn nasl antlamasn imzalar. Ve- tafa Kemal Atatrk n- man olan Moskof Cariye Hrrem
paylalaca, Birinci Dnya Savann na- nizelosun Kk As- derliinde Ulusal Ba- 2009 ylnda yaymland ve aylarca ok sa-
sl sonulanaca ilk olarak 8 Ekim yada yeniden Helen, mszlk Sava ile Sevri tanlar listesine kald. Ardndan 2010da;
1912de balayp, 29 Eyll 1913te sona yonya, Pontus devleti yrtacak, tkenmi bir Alklarla Lamia, Cariyenin Kz Mih-
eren Balkan Savalar ile belli olmutur. kurma hayalleri zerine, imparatorluk bakiyesin- rimah, 2011de; Cariyenin Gelini Nur-
9 Kasm 1912de stanbul Hkme- ngiltere babakan Lloyd den zgrlk ve tam banu, Altn Cariye Safiye, Pargal ve
tinden destek alamayan Selanik Garni- George tarafndan gn- bamsz bir cumhuri- Hatice, 2012de de Kara Kralie K-
zon Komutan Hasan Tahsin Paa, panik deme getirilen zmirin yet kuracaktr. sem romanlar geldi. Altnyelekliolu
iinde dalan Osmanl ordusuna baka- igal plan, Wilsonun n- Ah Bre Sevda, Ah Bre Vatan-Bir M-
rak, artk yaplacak bir ey kalmad d- celeri kar kmas, an- AH O badele Romannda da ayn popler ta-
ncesiyle, Yunan ordusuna tek bir kur- cak sonradan onaylama- MBADLLER rihi roman geleneini srdryor. Bu kez
un skmadan Selaniki teslim eder. Oysa s zerine yrrle ko- Mbadiller, vatan Balkan Sava ile Birinci Dnya Sava ek-
Selanikteki garnizonda 25 bin kiilik nulur. zmir, Pariste top- Ah Bre Sevda, deitirirken yalnzca, seninde, emperyalizmin birbirine dman
bir ordu vardr. Osmanl, Yunan ordu- lanan uluslararas bar Ah Bre Vatan, gemilerini, anlarn, ettii iki ulusun -Yunanistan ve Trkiye-
suna bir tek kurun atmadan kenti teslim konferans kararyla 15 Demet Altnyelekliolu, dostlarn, topraklarn birbirlerini sevmekten baka hibir su-
ederken, Yunanllarn, orada kalan Trk- Mays 1919da, tilaf dev- Remzi Kitapevi, 688 s. geride brakp g etme- lar olmayan bireylerinin, tarih kitapla-
lerin can gvenliine dokunmayacakla- letleri donanmas koru- diler, aklarn da geride rnda yer almayan ykleri anlatlyor.
rn, Ttn Rejisi imtiyazlarnn devam mas altnda Yunanistan tarafndan igal braktlar, ya da yreklerinde tadlar. Ah Bre Sevda, Ah Bre Vatan-Bir
edeceini varsayyordu. Bu gerekelerle edilir. Ali Nadir Paann emriyle, Sela- Ancak tayamayacaklar da vard. Mbadele Roman; Selanikte Fidann
tek kurun atmadklar silahlar Selanikte nik Garnizon Komutan Hasan Tahsin Selanikli Cemal Kulolunun, Stel- Mehmete, zmirde Rum kz Eleninin,
Yunan etelerine kendi elleri ile teslim Paann yapt gibi, zmir de tek bir si- yoya syledii gibi: Hadi evi, ba, bah- Envere duyduu ak ekseninde geliiyor.
ettiler. lah atlmadan Yunan askerlerine teslim eyi sattk. Ya dedemin dedesinin me- Anadoluda -zmir- ve Rumelide -Sela-
Demet Altnyelekliolu, Ah Bre edilir. zarn ne yapacaz? Ya onun avradnn? nik- vatan sevdas ile aklar arasnda s-
Sevda, Ah Bre Vatan-Bir Mbadele Ro- Savalar acmasz bir dnya yaratrlar, Hadi o kadar uzaa gitme. Gel bu tara- kan bir kuan bireylerinin kiisel
mannda Selanikin tek kurun atlma- her eyi ve herkesi etkilerler. Savalardan fa. Byk byk ninemin, anamn ana- dramlar, Osmanlnn yenilgisi ile orta-
dan Yunanllara teslimini, Selanikte sonra hibir ey eskisi gibi olmayacaktr. snn, babamn anasnn mezarlar ne ya kan, giderek toplumsal bir soruna d-
gece efendi olarak yataa giren Trkler, Walter Benjamin Tarih Kavram ze- olacak? Amcalarn, halalarn, gelinlerin, nen g olgusuyla, geride braklan har-
sabah Yunan esaretine uyanmt diye rinede, Tarih galip gelen iin bir za- torunlarn mezarlar? Onlar da m satp canm yaamlar da yeniden gndeme ta-
anlatr. ferken yenik den iin bir enkazdr, di- savacam Stelyo? Kendi canmz kur- yor. Demet Altnyelekliolu, Yunan
yecektir. Ancak bu sz gerein btnn taralm diye, Recepimin uruna can ver- birliklerinin zmiri igali, Hasan Tahsinin
ONURLARINI DA iermez. Tarihte kesin yengiler ve kesin dii bu topraklar brakp gidecek miyim? Osman Nevres- zmirde att ilk kur-
BRLKLERYLE TESLM yenilgiler yoktur, tarih yazmasa da ye- ehit olumun kemiklerini burada bra- un ile balayacak yeni bir srece kadar
EDEN PAALAR nenlerin de yenildii, yenilenlerin de kp kaarsam, nasl bakacam knal olan yaanmlklar, Dan Brown ro-
Osmanl mparatorluu adna Bahriye yengi kazandklar bir baka tarih algs Nebilemin yzne bir daha ha? Ka- manlarndaki gerilimi aratmayacak bi-
Nazr Rauf Bey, Limni adasnn Mondros daha vardr. Balkan yenilgisi ve Birinci mayanlar lm yeledi, kap gidenle- imde kurguluyor.

Kitaplarn orta yeri
sinema
AL RIZA ZKAN
alirizaozkan@gmail.com
Gncel verilere baktmzda, mzii
de geerek, lkenin televizyondan sonra
en nemli elence ve vakit geirme ala-
n sinema olduu halde, sinema zerine
yaymlanan kitaplarn orantsz bir sefil-
lik says ortaya koyduunu gryoruz. B-
rakalm, gnlk tketime ynelik best-
seller filmler iin hazrlanan magazin tr
kitaplar, akademik eitim iin gerekli ya-
ynlarn dahi eksik ve yetersiz oluu ne-
deniyle, sinema ve televizyon sektrnn
genellikle krlerin yol bulmasna benzer
yntemlerle ilerlediine tank oluyoruz.
Bu ktmser tabloya karlk, iyi eyler de
oluyor. Biz de, sine-ak bir heyecanla
bunlar sizlere sunmaya abalyoruz.
FKRET HAKANDAN TRK
SNEMA TARH
Bu iyi ey-
lerden ilki, Fik-
ret Hakann
kendi kiisel
tarihi ile sine-
ma tarihini
harmanlad,
olaanst bir
yazm deneyi-
mini de iinde
barndran,
Trk Sinema
Tarihi adl
eseri. lkokulda yaad ilk sinema de-
neyiminden 1996 ylna kadar olan zaman
diliminde sinema sektrnn balantl
olaylarn ve retilen filmlerin deerlen-
dirmelerinin sunulduu kitapta Fikret
Hakan Trkiye ve sinema sanat hakkn-
da bir panaroma yaratm.
Sinema tarihimizi 1914-1955 ve 1955-
2007 aras olarak iki blmde incelemek
gerektiini dnen Fikret Hakan ge-
rekesini, Beyaz Mendil filmi ile Lt-
f Akadn sinemamzda gerekilik ak-
mn balatt yl olmas eklinde akl-
yor. Hakana gre, 1955a kadar olan si-
nema tarihimizi amasz a, sonraki
dnemi ise bilinli a olarak tanmla-
mak gerekmektedir.
Fikret Hakan, filmlere dair kendi g-
rlerinin yannda, farkl grlere de yer
vererek, kitabn kiisel bir an kitab ol-
maktan karm ve her sinemaseverin il-
gilenecei ve ounlukla da renecei ba-
ucu eserine dntrm.
Trk Sinema Tarihi, Fikret Hakan,
nklp Kitapevi, 528 s.
Aydnlk KTAP
SENARYO YAZMAYI
RENMEK
Trkiyede
larndan olan Stanislavski, Moskova Sa-
bir film senar-
yosu yazmak is-
teyenlerin kar-
lat en tiyatro dnyasnda natralist anlay ile
nemli glk, kendisine yer bulur.
senaryo yaz-
mn retici fndan kurulan Actors Studio akmn
bavuru kayna-
arayna gi- yzylda oyunculuk sanatn belirlediine
rince ortaya -
kyor. Senaryo
yazm hakkn-
daki yaptlarn ounluunun yazm tek- zandrlm oluyor.
nikleri ile snrlanm olmalar, aday ya-
zarn senaryo yazmnn yaratc alanna
girmesini engelleyen bir ilev gryor. Ya-
ratc yazarlk sorunlarna odaklanmayan
almalar ise, ounlukla senaryo yazm
zerine yeni efsaneler retmek dnda
fazladan bir ilev stlenemiyor. Ancak tam
da, bu efsane retimi ilevi yeni senar-
yo kitaplarnn yazlmasna ve satlmas-
na vesile oluyor. Sinema (dolaysyla tv)
sektrnn yksek kazanl yaratclk ala-
n olmas, bu alana ynelimi belirleyen te-
mel igdnn kayna oluyor.
te, William Millern Sinema ve Te-
levizyon in Senaryo Yazm yapt da,
yazar adayna yaratcln gelitirip bi-
imlendirecek teknikler sunmak ve yol
gstericilik grevi stlenmekten ok, ef-
sanelerin metafiziini yeniden retiyor.
te yandan, yayncnn evirmenin adn sawann sanatsal mirasnn glgesinde, si-
belirtmemi olmas ve ayn kitabn daha
nce Anadolu niversitesi, letiim Bi-
limleri Yaynlar arasnda, Profesr Yal-
n Demir evirisi ile 1993 ylnda basl-
m olmas da, bu basknn kusurlar ara- baklarn sunmas asndan nemli bir
snda saylabilir.
Sinema ve Televizyon in Senaryo Ya-
zm, William Miller, Hayalperest, ev:
N.Esen, Y.Demir, Y. Bykeren, 294 s.
BR AKTR HAZIRLANIYOR
Sahne sanatlar
ile ilgilenen herkesin
ilk duyduu adlar-
dandr Konstantin
Stanislavski. Btn
mrn, oyunculuk
nasl renilebilir,
sorusuna yant ara-
makla geirmi olan
Stanislavski, bunu
baardn, hatta
oyunculuk sanatnn evrensel en nemli
10 MAYIS 2013 CUMA 17
kiisi haline geldiini ne yazk ki, gre-
Mike Goodridge, Remzi Kitabevi,
medi. ev: Elif Ersavc, 192 s.
Rusyann nl ynetmen ve oyuncu-
SNEMA
BENM
nat Tiyatrosunun da kurucular arasn- MEMLEKETM
dadr. 1898 ylnda sahneye koyduu, Avrupa si-
Anton ehovun Mart adl oyunu ile nemasnn bi-
lindik ablonla-
rndan birisidir;
Stella Adler ve Lee Strasberg tara- nasl ki, bizde
sanat rnle-
derinden etkileyen Stanislavskinin 20. rini ocuklar
olarak tanm-
kuku yok. Onun temel eserinden bi- larsa, sinemac-
risi olan Bir Aktr Hazrlanyor san- lar da filmlerini
yorum ilk kez eksiksiz olarak Trkeye ka- vatan olarak
tanmlarlar. Ki-
Bir Aktr Hazrlanyor, tap da, adn bu
Konstantin Stanislavski, Alfa, ev: Tufan ablona borlu: Fatih Akn, Sinema Benim
Gbekin, 459 s. Memleketim, Filmlerimin yks. San-
rm, Doan Yaynclkn karar vericileri, son
NASIL YNETMEN dnemde vatan kavramnn epeyi hrpa-
OLURUM? lanm olmasndan dolay, memleket
kavramn tercih ettiler!
Uluslarara-
Daha nce Almanyada Rohwolt ya-
s sinema ca-
ynevi tarafndan yaynlanm olan ve Al-
miasnda iyi ta-
manyada sinema yazar denilince ilk akla
nnan Mike Go-
gelenlerden olan Michael Tteberg ile
odridge tarafn-
baka bir sinema a Volker Behrensin bir-
dan hazrlanan
likte Fatih Akn ile sylei halinde yazdk-
Sinema Sanat:
lar bir kitap, elimizdeki.
Ynetmenlik
Fatih Akn, Almanyada film eken
kitab, ynet-
ikinci kuak sinemaclardan. Daha nce
menlerle yaplan syleileri ieriyor. Ing-
ban Tevfik Baerin ektii birinci sine-
mar Bergman, John Ford, Jean-Luv Go-
maclar kua Trkiye ile dorudan ilinti-
dard, Alfred Hitchcock ve Akira Kura-
li bir sinema retirken, ikinci kuak sine-
maclar, kaynan Almanyadaki gmen
nemay etkileyen ve ynlendiren 17 y-
yaamndan alan bir sinema yapyorlar.
netmenle alma yntemleri zerine ya-
Altn Ay gibi sinema dlleri yannda,
plm syleileri ieren kitap, farkl kl-
Alman stn Hizmet Nian da alm ol-
trler ve kiilerin sinema sanatna znel
mas, Fatih Akn dier Trkiye kkenli si-
nemaclardan farkl klyor. Fatih Akn ben-
gncel kaynak oluturuyor.
ce Almanyadaki ikinci kuak sinemaclar-
Kukusuz, kitapta syleileri ile yer
dan daha da farkl klan, sinema serveni
alan ynetmenler okuyucuya, nasl y-
ierisinde Trkiye ve Trkiyenin gerek-
netmen olunacan anlatmyor. Ynet-
lerine giderek daha da yaknlamas. Al-
menlerin znel baklarndan yola karak,
manyada ounlukla Rainer Werner Fass-
ynetmenliin renilebileceini dn-
binder ile karlatrlan Aknn gzde si-
mek gereki bir yaklam olmaz. Ama si-
nemaclarndan birisinin de Ylmaz Gney
nema dnyasnn en nemli ynetmen-
lerinin yaratclklarn nasl tanmladk- olmas rastlant olamaz.
lar ve yaptlarna yaklamlar hakknda Avrupada olduka yaygn bir popler ki-
bir fikir sahibi olmak iin esiz bir kaynak tap modeli anlay ile yaplm, biraz der-
diyebiliriz kitap iin. Ksa bir sre nce- gi havasnda, ama daha ince elenmi, biraz
sine kadar Screen International dergisi- da Aknn sinemasn grselletirme aba-
nin yayn ynetmeni olan Mike Good- snda, ama daha belgesel tadnda bir kitap.
ridgein srkleyici dilinin kolay okunur
Sinema, Benim Memleketim, Filmlerimin
bir tasarmla birletirilmesi de, kitab il-
yks, Volker Behrens, Michael
gin klan zelliklerden.
Tteberg, Fatih Akn, Doan Kitap,
Sinema Sanat: Ynetmenlik, 246 s.
18 10 MAYIS 2013 CUMA Aydnlk KTAP YEN IKANLAR

Pazar Gnleri Son Seim Paralel Hayatlar Marx, Benjamin, Adorno

- Sanat ve Edebiyat

Irene Nemirovsky, Can Yaynlar,
ev:Ebru Erba, 360s.
Nazilerin otuz dokuz yanda
Auschwitzte lme terk ettii Irne
Nmirovsky, katillerine inat, l-
mnden yllar sonra eserleriyle ye-
niden dodu. Nmirovsky, karak-
terlerinin insana yanstt yaknlk,
tanlk duygusuyla, kimi zaman can
yakan gerekilii ve acmasz gzlem
yeteneiyle tekrar tekrar kefedildi.
1934-1942 yllar arasnda yazd
on be ykden oluan bu derleme,
sevilmemi kadnlarla, kimliinden
utanan erkeklerle, kzlaryla rekabet
eden annelerle, ksacas insana ait
trl meselelerle, iki sava aras
Fransz toplumundan etkileyici g-
rntler sunar.
Erol Toy,
Cumhuriyet Kitaplar, 402s.
Son Seim ky ve kylln
sarmalnda iten ie gelien inan,
gven ve duygu selinin dirence d-
nnn, demokrasi hevesinin -
kara dnmnn ve btn olum-
suzluklara karn, umudu besleyecek
insanlarn da varlnn yksdr.
Son Seimi okurken, toplum-
sal retimi kendi karna dn-
trmek isteyen demokrasi sahte-
krlarnn dalaverelerini, insan eme-
iyle ona sahip kmann bilincini, bi-
reyin kitleleme abasn, yaamn
anlam ve lmn deerini soluk so-
lua izleyeceksiniz.
Levent Ylmaz,
Doan Kitap, 276s.
Levent Ylmaz neredeyse 2000 yl
nce yaam olan Yunan tarihi, ya-
zar Plutarkhostan dn alyor ki-
tabnn ismini: Paralel Hayatlar.
Ama tabii ki ncl Plutarkhostan
farkl olarak gnmz Trkiyesinin
gndeminde olan isimlerin en e-
lenceli, en sivri dilli portrelerini izi-
yor; arada bir okuyann azna biber
srmeyi de ihmal etmiyor. Daha
nce Taraf gazetesindeki ayn adl k-
esinde yaymlanan bu yazlarda za-
mann ruhunu, zeitgeistn yakala-
yan Ylmaz, Trkiyenin kimi za-
man renkli, kimi zaman absrd de-
senlerden oluan toteminin resmini
iziyor.
Onur Bilge Kula,
 Bankas Kltr Yaynlar,
504 s.
Marx, Benjamin, Adorno - Sa-
nat ve Edebiyat, bata Karl Marx ol-
mak zere Walter Benjamin ve Theo-
dor Adornoyu irdelerken, bu d-
nrlerin insanln insanlama ve in-
sanclama uran her trl evren-
sel retimin veya yaratmn temeli
olarak felsefiletirmelerini esas al-
mtr. Marxn felsefi birikimini temel
alan, ancak Adornonun belirgin ola-
rak yapt gibi, bu birikimin aksayan
ynlerini de aka eletiren dier iki
filozof, Marksist birikimin sanatsal-
latrlmasnn olanaklarn ortaya
koymutur.

ehirdeki Bahe Datadan psalaya Osmanlda Saltanat len

Kavgalar

Sonia Day, nklp Kitabevi, Ycel zmirli, Zhal zmirli, Tekin Batur, Platon, Say Yaynlar,
ev:Cumhur Msrlolu, 128 s. Krmz Kedi Yaynevi, 176 s. Kaynak Yaynlar, 240 s. ev:Furkan Akderin, 120s.

Fazla bir aba ve masraf gerek- Datann badem kokulu hava- Tekin Batur, yedi asra ve kta- len Platonun entelektel
tirmeyen, yeni balayanlara zorluk - sn solumak, stanbulun konakla- ya yaylm Osmanlnn Saray ii y- ve sanatsal adan gcnn doruk
kartmayacak krk eit bitkiyi evi- rnda yaamak, Bursann tarihi do- ksn alternatif bir bak asyla noktasnda olduu bir dnemde ya-
nizin ya da apartmannzn bahe- kusunu hissetmek, Birginin mistik okurlara sunuyor. zlm, en zel, en nemli ve etkili di-
sinde, dairenizin balkonunda organik ortamndan etkilenmek, emenin Hrrem Sultann entrikalar, Par- yaloglarn banda gelir.
olarak kolaylkla yetitirebilir, g- altml yllarn anmsamak, Hol- gal brahim Paa ve ehzade Musta- Akn, yani Erosun doasn,
nl rahatlyla tketebilir, tm kt landann tahta nalnlaryla dola- fann ldrlmesi gibi tv dizileri ara- amacn ve douunu inceler. So-
enerjinizi topraa aktarp elenceli bir mak; psalann sevecen insanlarn clyla gnmzde poplerlik ka- kratese gre ak, hayatn itici gc,
ura edinebilirsiniz. Birbirinden tanmak isteyenler... zanm konular da bu kitapta okuya- enerjik ilkesi olarak insan kendisi-
lezzetli ve yetitirmesi kolay krk Datadan psalaya mili Ge- caksnz. ni gerekletirmeye sevk eden, ha-
bitki. mi Zamanlar okurken, kendinizi Tekin Batur, Osmanl tarihinde az yat ve insan tamamlayan, onu ger-
ehirdeki Bahe ehirde ya- bu gzelim corafyalarn byl at- bilinen ya da zerinde yeterince al- ekletirip zenginletiren, tam ve
yorum ve yiyeceklerimi kendim ye- mosferlerinde dolarken bulacak; lmam alanlar bir arkeolog hassa- mutlu klan bir eydir. len, ede-
titirmek istiyorum, acaba bunu ya- mili gemi zamanlara doru siyetiyle aratrp derinlerden kard biyat ile felsefeyi esiz ekilde bir ara-
parken ok mu zorlanrm? diye unutulmaz bir gezintiye kacaks- hazineleri duru ve akc bir dille ak- ya getiren bir aheser olarak nite-
dnen herkesin istedii cevab bu- nz... tarrken, yaratt tempoyla da okur- lendirilmektedir.
labilecei benzersiz bir kaynak. lar yknn, tarihin iine ekiyor.
YEN IKANLAR
Kahlo
Gerry Souter, Yap Kredi Yaynlar,
ev:eyda ztrk, 256s.
Kadn ressamlarn en nllerin-
den Meksikal Frida Kahlo, gen
yata nlendi ve kimseninkine ben-
zemeyen trden bir hayat yaad.
Geirdii bir kazada sakat kald,
mr boyunca salk sorunlaryla
urat ama hayatnn her ann ak,
tutku ve sanatla doldurdu. Salk
sorunlarnn ve alkantl zel haya-
tnn yol at bireysel aclar tuvalinde
kadnlk ve insanlk durumu zerine
benzersiz tablolara dnr. Haya-
tnn son dneminde byk ne ka-
vuan Frida Kahlo anavatan Mek-
sikada alan ilk solo sergisine yata-
nda, polis ve korumalar eliinde
katldktan ksa bir sre sonra haya-
ta gzlerini yumdu.
Etkili letiim
Nilgn Serimolu,
Cinius Yaynlar, 121 s.
Sesimizi iyi kullanabilmek iin
onun nitelii hakknda bilgi sahibi
olabilmek nemlidir. Kusurlarmz
rendikten sonra, planl bir alma
sonucunda daha doru ve etkili bir
ses edinmeyi ve o dokuyu kullanarak
gzel konumay baarabiliriz.
Gnmzn hzl temposunda
telefonda tantm ve sat artk hem
zaman, hem maliyet asndan avan-
tajl, yaygn bir pazarlama yntemi
olarak karmza kyor. Tele-Mar-
keting olarak adlandrlan bu yntem
kendi kurallarn oluturan bir alan
geldi. Telefonla iletiim kurmaya
dayanan bu yntemin pek ok artlar
olduu gibi zorluklar da var.
Aydnlk KTAP 10 MAYIS 2013 CUMA 19
Olumsuzluk ve Devrim Yalanlar Bilimi Psikiyatri Yabana Doru
Fernando Matamoros, John Thomas Szasz, Aylak Kitap, Jon Krakauer, Siren Yaynlar,
Holloway, Sergio Tischler, Otonom ev:Nur Kk, 208s. ev:Taylan Taftaf, 248s.
Yaynclk, ev: Kutlu Tunca, 261 s.
Dorudan Adorno hakknda ya- Psikanaliz gibi psikoloji de yeni Yabana Doru toplum tara-
zlan bir kitap deilse de bu, Ador- bir insan icad ve yeni bir akademik fndan onaylanm bir hayat ideali-
no ve onun zelinde Eletirel Ku- disiplindir. kisi de Aydnlanmann, ni yanstan tm ltleri bir kenara
ram yeniden ve bir baka balam- modernitenin, bilim ann zararl brakarak doada yaamaya giden
da gncelliyor. Adornonun nefret yan rnleridir... ve sahte-bilimdir. gen bir adamn gerek yaam y-
ettii ve 1968 sonrasndan balaya- Yarm asrdan uzun zaman bo- ks.
rak onu akademik bir bibloya d- yunca Thomas Szasz kariyerinin Sean Penn tarafndan Eddie
ntrm kltr sanayinin Ador- byk blmn psikiyatrinin kk- Veddern unutulmaz mzikleri e-
nosunu deil; ya da Amerikan ni- ten eletirisine adad. liinde sinemaya da uyarlanan ve En
versitelerinin yaznsal bir egzersize Neredeyse tm yaamn kapla- yi Yardmc Oyuncu dalnda Oskar
dntrd Adornoyu da deil; yan bu uran doruk noktasn te- aday da olan Yabana Doru, in-
tam burada ve imdi, kresel kapi- kil eden son yapt Psikiyatri: Ya- sann araylarn, toplumun tuzak-
talizm hapishanesine kar gezege- lanlar Biliminde Szasz, psikiyatri ta- larn, bireyin kmazlarn ve yaa-
nin her tarafnda ykselen hayr! rihi ve pratiinin ayrlmaz paras dmz hayatlar bizlere sorgulata-
lklar arasnda yanklanan bir olan aldatmacann roln betimliyor. cak, akllardan kolay kolay silinme-
Adornoyu gncelletiriyor: Bir yecek gerek bir yk.
olumsuzluk olarak Adorno.
ngiliz Yllk Raporlarnda  Cinayetleri Almana 2012 Gzel Harabeler
Trkiye-1924
Ali Satan, Kolektif, Jess Walter, Domingo Yaynevi,
Tarihi Kitabevi, 168 s. BirUmut Yaynclk, 234 s. ev: Duygu Akn, 368 s.
ngilterenin yabanc lkelerde Cinayetleri Almana 2012, i Sene 1962. Gnein kavurduu
bulunan diplomatik misyonlar her yl cinayetlerine dikkat ekmek, her gn talya sahilinin kayalk srtlarnda,
sonunda o lke hakknda kapsaml ra- 3 ila 5 iinin hayatn kaybetmesinin gsne dek hayallere dalm bir
por hazrlarlar. Tarihi Kitabevi, Tr- olaanlamasna engel olmak, artarak otel sahibi Ligurya Denizinin gz ka-
kiye hakknda hazrlanan ngiliz Yl- devam eden lmlerin kader ya da matran sularna bakarken bir serap
lk Raporlarn bir dizi halinde ya- kaza olmadn aksine ihmal, dene- gryor: Uzun boylu, incecik bir ka-
ynlyor. timsizlik, taeronlama ve daha fazla dn, beyazlar iinde bir hayal, tekneyle
ngiliz Yllk Raporlarnda Tr- kr elde etme hrs nedeniyle, gz gre ona yaklayor. ok gemeden kad-
kiye-1924 raflardaki yerini ald. Hiz- gre meydana gelen cinayetler oldu- nn iei burnunda Amerikal bir
mete zel olarak hazrlanan bu ra- unu gstermek iin hazrland. Sa- aktris olduunu reniyor. Ve bir de
porlarda, ngilterenin Trkiyeye ba- dece getiimiz yl basna yansyan i yaknda leceini...
kndaki nceliklerini, stratejisini ve cinayetleri haberlerine yer vermiyor. Muhteem yaratcl ve kesinti-
elde etmek istedii hedeflerin ifre- Artk aramzda olmayan iiler iin siz artclyla Gzel Harabe-
lerini grebilirsiniz. Hazrlanmasndan srdrlen adalet mcadelelerinin ler bir yandan olmadk hayallere tu-
90 yl sonra bu raporlarn tamam hem nasl balad, sre ierisinde nasl yol tunurken, bir yandan da yaamlar ka-
Trke hem de ngilizce olarak ilk defa alnd ve gelinen noktada davalardaki yalk kylarnda gezinen kusurlu
Trkiye kamuoyuna sunulmaktadr. son durumlar da anlatyor. ama byleyici insanlarn yks...
20 10 MAYIS 2013 CUMA Aydnlk KTAP OCUK - GEN

Tehlikando yaklayonto
evreci Dede kitabyla ocuklarn dilinden anladn kantlyor Hikmet Temel Akarsu.
Ama hem Gzelamlya olan sevdasndan, hem de kitabnn kahramanlar olan biricik ocuklarna
duyduu sevgi yznden biraz fazla tatl bir dil kullanm
REM HALI BEN DE ALIN OCUKLAR talar yznden meydana gelen felaket- lerinde hissederler ve ie koyulurlar. ev-
irem.halic@hotmail.com leri anlatt evreci Dedeyi okuyoruz. re sorunlarnn yan sra farkl kltrler
Byklerin dnyasn anlatan
arasnda dayanmay da konu alan bu ki-
romanlar, ykler, oyunlar AH U GZELAMLI
Kuzey Kutbundaki buzullar hzla tap, Zeynep zatalayn buram buram
yazdm. Bunlar sevildi de. YOK MU
eriyor, deniz suyunun seviyesi ykseliyor, macera kokan hareketli izimleriyle tam
Ama hep bir eyler ek-
okyanuslarda korkun kasrgalar oluyor, Tuna, Deniz ve bir tatil kitab haline gelmi.
sikti. te o vakit an-
bitki rts deiiyor ve dnya giderek Yasemin her yaz ol- Mimarl brakp yazar olanlar ker-
ladm ki; benim asl
lleiyor. Her yl daha ok orman yan- duu gibi bu yaz vanndan olan Akarsu, roman ve yk-
yerim ocuklarn
gn kyor, hayvan ve bitki trleri aza- da Gzelamlya lerindeki ustaln ocuk edebiyatna da
masals dnyas.
lyor, ekolojik dengesizlikler balyor, tatil yapmaya tam. Yayn koordinatrln yapt-
Bunu anlad-
dnyadaki tatl su kaynaklar tkeniyor, giderler, yurt- Roman Kahramanlar dergisini ok se-
mda, arala-
deniz suyu ykselince nehir sularna ve dndan gelen veriz, umuyoruz ki ocuk edebiyatna da
rnda bana da
yer alt sularna doru ilerliyor, tarm yok arkadalar bu dergi tadnda zgn eserler brakr.
yer amalar
oluyor, alk sorunlar balyor. Hoto, John, imdiden ocuklarn evreci dedesi oldu
iin ocukla-
Byle bir dnyay ancak ocuklar Peter ve An- bile.
ra bir kitap
kurtarabilir, nk gelecek onlar yeti- gelicaya ora- yi okumalar diliyoruz.
yazdm. Bu
kinlerden daha ok ilgilendiriyor. larn doal
kitap sayesin-
Gzelaml a Hikmet Temel gzelliklerini
de ocuklar,
Akarsu, Gzelamlnn Kayp Panteri gsterirler.
siz beni ara-
kitabyla ocuklara kendini kabul ettir- Hoto bir
nza kabul et-
miti. imdi de evreci Dede kitaby- Aborjindir ve
tiniz. imdi ben
la ocuklarn dilinden anladn kant- bambaka bir
byklerin ciddi
lyor. Ama hem Gzelamlya olan sev- dnyadan gel-
dnyasndan va-
dasndan, hem de kitabnn kahraman- mitir. Gzelam-
kit bulduka ka-
lar olan biricik ocuklarna duyduu sev- l ona memleketini
yor ve hep sizin ara-
gi yznden biraz fazla tatl bir dil kul- anmsatt iin bura-
nzda olmak istiyo-
lanm. Felaketler art arda sralanrken, y en ok o sever. Her ey
rum, demi Hikmet Te-
acil durum anlarnda bile birbirlerine iyi hoken ocuklar evre-
mel Akarsu. ocuklardan
sevgili kardeim diye hitap eden o- lerinde birtakm garip olaylar ya-
sonra en sevdii ey de doa oldu-
cuklar arasnda kaybolup gidiyorsunuz. andn fark ederler. Bata gzel gibi g-
u iin, ikisini buluturan ocuk kitapla-
indeki sevgiyi nasl fkrtacan bile- rnr; her yerde tropikal meyveler, sca-
r yazm. Gzelamlnn Kayp Pante-
meyen bir dede gibi yazm Akarsu, iyi ck havalar, uzun sren tatiller. Ama
rinin ardndan, fantastik geler kulla-
de yapm. nk bu tatl dilin ardnda bunlarn arkasnda yatan gerei de -
narak ekolojik sistemi ve lkemizdeki do- evreci Dede-Yaklaan Tehlike,
her ey dzelecek, dzeltmek bizim renmeden edemezler. evreci Dede on-
al gzelliklerin nasl korunacan an-
elimizde mesaj var ve bu, ocua gven lara yaklaan tehlikeyi haber verdiinde Hikmet Temel Akarsu,
latt drt kitaplk evreci Peri serisi
veriyor. oluturmu ve son olarak insanlarn ha-
ise, bu gidii nleyebilecek gc kendi- Doan Egmont Yaynclk, 152 s.

Uyuyan Ordu Daym Balon Olmu Kaan Uykularn Ye Ye Bitmiyor!

Freya, geceyi babasnn alt ada Trk edebiyatnn usta Peinden ocuklar arasnda en sk rastlanan
ngiliz Mzesinde geirmek zorunda ismi Necati Tosunerin yazarlnn ilk kt alkanlklardan biri trnak ye-
kalr. Mzede gezerken fildii bir boru yllarnda kaleme ald, zgn veri- Kimin aklna gelir kaan uykularn mektir. Devam ettirdikleri pek ok
ve eski bir satran takm gzne tak- minin balang noktasn imleyen y- peine dmek? Sincap kardeler Tar- kt alkanln genellikle farknda ol-
lr. Kar konulamaz bir istekle boru- kler, okurla yeniden buluuyor. Kam- n ile Kimyonun tabii ki! Tarn ile mayan ocuklar, i dnyalarndaki
ya fleyen Freya, satran tann can- bur bir daynn ocukluundan, gen- Kimyon, bebeklerin kaan uykularn gerginliklerini eitli ekillerde gider-
lanmasna yol aar ve liinden ve orta ya- bulmak iin ktkla- meye alrlar. Byle bir durumla
canlanan talarla bir- larndan hazine de- r yolculukta, baz karlamanz halinde size yol gs-
likte kendini birden erindeki, gl an- nemli sorularn da termesi iin hazr-
Viking tanrlarnn larn sislerden ar- yantlarn buluyor- lanan Ye Ye Bit-
diyarnda bulur. np aydnla kavu- lar. Ne yant? Sin- miyor!, ocuu-
lm saan devler tuu yklerde, ke- caplar bulsa bulsa nuzla birlikte oku-
ile ejderhalara kar derden neeye, a- fndk, fstk bulur, yabileceiniz, ipu-
koymak ve yeralt resizlikten umuda demeyin. Dnyam- laryla dolu bir hi-
dnyasn ziyaret et- her renkten duygu za dair sadece sin- kye...
mek zorunda ka- can buluyor. caplarn bildii
Francesca Simon, lan Freyann kay- Necati Doan Gndz, eyler var. Siz de Ayen Oy,
thaki Yaynlar, betme ans yok- Tosuner, Can ocuk, pelerine takln! Mandolin
ev: Tue tur. Gn 112 s. Yaynlar, 32 s.
Akyz, 192 s. Kitapl, 88 s.
 Aydnlk KTAP 10 MAYIS 2013 CUMA 21

Sait Faik Abasyankn iiri

CAFER YILDIRIM
cfryildirim@hotmail.com
25-31 Mart tarihleri arasnda kutlanan K-
tphane Haftas etkinlikleri kapsamnda Hayatn sradanlnn krlmas,
DESAMn hazrlad rapor toplum olarak yoksulluun insan ruhunda
kitapla ilkimizdeki vahim gereklie bir kez
daha ayna tutmu oldu. Rapor haber dee- at yaralarn sarlmas,
ri buldu ve olduka da yank yaratt. Eitim ycenin basitin kskacndan
ve Kltr Politikalarnn Genlik zerinde-
ki Yanklar konulu rapora gre 2009 yl iti-
kurtulmas, insann insana
baryla toplam 1152 ktphanemiz varm. Bu yarar bir yaam standardna
rakam Almanyada 10. 531, ngilterede 4. 620, kavuabilmesinde
spanyada ise 5. 209mu. 2007 itibaryla ise
Trkiye ktphanelerinde 13 milyon kitap bu- sanatn gcne inanr
lunurken Bulgaristan ktphanelerinde 46,
Rusya ktphanelerinde 739, Almanya k-
tphanelerinde 104 milyon kitap bulunuyor.
Raporda her biri ok arpc olan daha
baka karlatrmalar da var. Toplam nfu-
su 7 milyon olan Azerbaycanda kitaplar or-
talama 100 bin tirajla baslrken Trkiyede
bu rakam 2000-3000 civarndadr. Japon-
yada ylda 4 milyar 200 milyon kitap baslr-
ken Trkiyede 23 milyon kitap baslmakta-
dr. Japonyada kii bana ylda 25, Fransada
7, Trkiyede ise ylda 12 bin 89 kiiye 1 ki-
iirlerin tadn lemdir. deniz dnyasn da btn canllyla du-
tap dmektedir. Trkiyede yksek renim
Aklarn tadn Onun iiri sanatla yorulmu insana, yumsarz Sait Faikin iirinde. skele, kpete,
grenlerin says 1965e gre 14 kat artmken
Kitaplardan tattrmalym sevgi ve iyilik duygularyla donanm insan ha- yelken, halat, vapur, balk ocuklar, gver-
yksek renim mezunlarnn kitap okuma
Resimlerden duyurmalym, resimlerden yatna bir ardr. arsnn temel zellii te, yunus, mavna, torik, uskumru, apari, gal-
oran 1965in de altnda seyretmektedir.
u olan ocuuna bak doalln sadelii ve samimiyetin etkileyici g- sama, midye, karides, pavurya, bcek, stakoz,
Birlemi Milletler nsani Geliim Ra-
Fra sallyor cne sahip olmasdr. Ceylan- Bahri, mac, dlger bal, sn-
porunun kitap okuma sralamasnda Trki-
Kokmu manifaturacnn ayana Sait Faik insan evre ve doa ile ilikile- ger. Btn bu kavramlar doa ve hayat
ye 173 lke arasnda 86. sradadr.
Dr yz bin tekliinden ri iinde yanstt iin onun kiileri soluk alp iindeki konumlaryla, anlamlar ve ilevleriyle
Trkiyede kitap genel ihtiya maddele-
On kuru verecek. veren, etrafmzda grdmz ya da grme yer almaktadr onun iirinde. Balndan ba-
ri sralamasnda 235. srada yer almaktadr.
imknna sahip olduumuz kiilerdir. Anla- lk ocuuna, mavnasndan macsna var-
Okunan kitaplar ise genellikle ak, cinsellik
Sylemeliyim tmnda ska rastlanan betimlemelerinde y- lklarn kendi gereklikleri iinde sunuluu Sait
ve siyaset konuludur.
kc ustal daima kendini gstermektedir. Faik iirinin belirleyici zellii olarak ortaya
Karlatrmal rakamlarn kitapla iliki-
Yok Anadolu iklimini az sayda ama sekin fra kmaktadr. Onun iirinin ne kan bir
mizde ortaya koyduu vahamet bu iken Sait
Yok meydanlarda barmalym, darbeleriyle yanstmasn ykclnn ii- baka zellii ise emein yceltilmesidir.
Faikin ykclnden haberdar olanlarn
Bu kk rine katks olarak deerlendirebiliriz. Saik Faik bu yceltmeyi ideolojik bir taraf-
genel nfusumuz iindeki orann ne olabile-
Gllerin buram buram ttt -Geceleyin, karanlkta, bir da banda- girlikle deil, insanseverlii, yaama dnk
ceini okurlarn sezgi ve tahminin brakyo-
Anadolu ehri kahvesinde Bir deirmenci; zeni ve vicdan duyarlyla yapar. Onun Me-
rum. Daha ilginci ise nfusumuzun kata ka
Kiraz mevsimininin Yzkoyun kapanrd uzun uykusuna. sutken bile rahat olmaynn nedeni bu de-
Sait Faikin iirlerinden haberdardr acaba?
Sevime vakti olduunu. (Bir Zamanlar) rin insan sevgisi ve kesintisiz duyarldr.
Sait Faik, yklerinde olduu gibi iirle-
(imdi Sevime Vakti) * Sait Faikin iirleri, Sevime Vakti ady-
rinde de insan sevgisiyle dopdoludur. Haya-
nsanlar insan gibi yaamaldr. Kiraz Yar olmu msr koanlarnn mor ps- la ilk kez 1953 ylnda yaymlanmtr. Kitap-
tn sradanlnn krlmas, yoksulluun insan
ruhunda at yaralarn sarlmas, ycenin ba- mevsimi kiraz mevsimi gibi yaanmaldr. klnde akam. taki iirlerin ou Yeditepe, nklap Gen-
sitin kskacndan kurtulmas, insann insana Kiraz mevsimi bir yanyla da insann gnlk Tarlann kenarnda yer yer karpuz ekir- lik, Yeni Ses, Yry, Varlk, Servet-i Fnun,
yarar bir yaam standardna kavuabilme- hayat iinde krelmi, sarlam unutulmu dekleri. Yenilik, te, Mektep, Yeni Mecmua, Dou-
sinde sanatn gcne inanr o. taraflarna dnk uyarc, anmsatc bir gn- * Bat dergileriyle Dnya ve Vatan gazetele-
Hayatn insana dayatt zorunluklar ve dermedir. nsan sevgisinin itenlii ve insana Elleri inek ve buza kokan sarn kadnlar rinde kmtr. Salnda yaymlanmam i-
zaruretler karsnda yksek sesle barr: dnk duyarln farkndalyla konuur i- narlarna kargalarn t memleket irlerin eklenmesiyle oluan imdi Sevime
Kiraz mevsimi sevime vaktidir. irlerinde Sait Faik: * Vakti Ve Dier iirleri adl kitabn basm
Kiraz mevsiminde ocuklar ayakkab bo- Mezarmda bu gzel, uzun kal boyac o- Evvela tavuklar ve kazlar bart. YKY tarafndan 2003te gerekletirilmitir.
yamamal, kyl kadnlar pazarlarda yourt cuun Yn yorganlarn altnda terlemi Sait Faik ksa denebilecek krk sekiz yl-
satmak iin uramamal, dilenciler dilen- Olu bir iir okusa Mahmur kzlar uyand, delikanll uykula- lk yaamnda on bir yk, iki roman, bir iir,
memelidir. Karacaolandan rndan iki rportaj, bir eviri ve drt de deiik tr-
plak heykeller yapmalym. Orhan Veliden * de kitaba imza att. Trk ykclnn do-
rlplak heykeller Yunustan, Yunustan Filizlenmi buday tarlalar nerde? ruk isimlerinden birisi oldu. 1906da Ada-
Nefis ryalarnz iin (imdi Sevime Vakti) Nerde buzann srtnda pazarnda doan yazar 11 Mays 1954te s-
Ey nmden geen ak sakall kasketli, Boyac ocuun olunun mezar banda Anasnn dil izleri yer yer? tanbulda yaama veda etti.
Yrtk mintanndan adaleleri gzken iir okumasyla ilgili zlemi aslnda en alt ta- (Deli ay) lmnn elli dokuzuncu ylnda onu
Dilenci bakalardan balayarak btn toplumun sa- * minnetle ve saygyla bir kez daha anyoruz.
Sana nce natla, edebiyatla btnletii gnlere bir z- Anadolu iklimini olduu kadar su lemini,
22 10 MAYIS 2013 CUMA Aydnlk KTAP

ALINTI-TEST
Okuyacanz blmler hangi yazarn hangi kitabndan alntlanmtr?

1 2
Son derece iyi, ama zayf, sinirli kiilerde ara sra
byle olur; iyiliklerine ramen zlmek, fkelen-
mek, onlar sanki sarho eder, bundan zevk alrlar
ve mutlaka bakalarna, susuz, ounlukla da en yakn-
larndan birine atarlar. rnein kadnlar, ortada incir
ekirdeini dolduracak bir sebep yokken kendilerini
mutsuz, krgn hissetmek ihtiyac duyarlar. Pek ok erkek
de byle durumlarda kadnlara benzer, stelik ruha
zayf, kadn tabiatl erkekler de deildir bunlar.
Seni budala! Yazmak istedin ve yazmay denedin,
oysa yazacak hibir eyin yoktu. Ne vard kafanda?
Baz ocuka yaklamlar, olgunlamam hisler, hazme-
dilmemi bir sr gzellik, kapkara bir cahillik yn,
patlayacak kadar akla dolmu bir yrek, akn kadar
byk ve cehaletin kadar yararsz bir tutku. Yine de yaz-
mak istedin!
3
Hkmdar o gece ryasnda ak grd. Rya-
snda yine Badat Halifesi Harun Reid idi, tebdili
kyafetle bu kez Espanbur ehri sokaklarnda dola-
yordu. Fakat, birden bire her yann tedavisi mmkn ol-
mayan bir kant sard. Hemen Badat'taki sarayna
dnd, dnerken alt fersahlk yol boyunca kam kam
kand ve saraya varr varmaz, eek style ykand,
gzde odalklarna tm vcudunu balla ovdurdu.

a ) Profesr - Charlotte Bronte a ) Vathek - William Beckford a ) Floransa Bycs - Salman Rushdie
Yaama Sevinci - Emile Zola Martin Eden Jack London Lady Chatterley'in A - David Herbert Lawrence
b) b) b)
Ezilenler Dostoyevski Hikaye - Gustave Flaubert Alfred ile Emily - Doris Lessing
c) Cyrano De Bergerac - Edmond Rostand
c) Katip Bartleby - Herman Melville
c) Jardinlerin Roman - Alexandre Jardin
d) Malavika ve Agnimitra - Kalidasa d) Babalar ve Oullar - Turgenyev d) Brandesin Karar - Eduard Marquez

1-(c) 2-(b) 3-(a)

Bu haftann doru yantlar:

BULMACA
Soldan saa
1. Resimdeki yazar
2. Ad, n - Fasta bir rmak - Boru sesi
- Antiseptik ve dezenfektan
zellikleri olan bir element
3. Bir tr tatl rek - Akll, zeki -
Kiloamper (ksa) - ... Derek
(aktris)
4. Herhangi bir sefer iin merkez
olarak seilip ona gre donatlm
olan yer - Tin - Zarara urama,
zarar
5. Hrvatistanda bir liman kenti -
Otlar - Nasl, niin
6. Azotlu besinlerin vcutta
yanmasyla oluan azotlu madde -
Tropikal blgelerde yetien bir
aa tr, maun - Bir soru sz -
Beyaz
7. Kar frtnas - Bir dilek art eki -
Evin bir blm
8. Bir kimsenin veya ailenin iinde
yaad yer, konut, hane - Bir
eyin fiyatn artrma - abucak
gnderme, acele yollama
9. Kartlk, kart olma, zt olma -
Rikkat ... (bir tezhip sanatmz)
10. Aklama - Duyuru
11. Burun - Paraguay ay - Dudak -
Lavrensiyumun simgesi
12. Para ya da ezme et ya da
sakatata eitli harlar katlarak
hazrlanan bir arkteri rn -
Deiik veya zel biim - Ei
benzeri olmayan, mkemmel bir
eyi icat eden
13. Trabzonun bir ilesi - Eski
Trklerde toteme verilen ad -
Kimononun stne taklan, biimi
ve boyutu cinsiyete, yaa, mevkiye
ve blgeye gre deien, bir
dmle birletirilen geni ipek
kuak - San Marinonun plakas
14. lemelerde kullanlan, gm
grnmnde parlak srma ya da
metal tel iplik - Bir seslenme sz
- Tvbe etme - Tantaln simgesi
15. (DEPOSU ) Resimdeki yazarn bir
eseri - Yumuak, yz ince havl
bir deri tr
Yukardan aaya
1. Resimdeki yazarn bir eseri
2. hret - , intikam - Bir bala -
Yararl
3. Yrtk, yark - Suyun veya topran
nne ekilen kaln duvar -
Katran ve dier organik
maddelerden elde edilen, kat,
siyah, parlak madde, kara sakz -
Kuzu sesi
4. Amirler - Arlama - Smerlerde su
tanrs
5. Kuratovyumun simgesi - Afrika
yerlilerinin al rpdan yaptklar
ardak gibi barnak - Savunucu
6. Alamet, nian - Tabip, doktor - ah
smailin iirlerinde kulland
mahlas
7. Yass demir rn - Radyumun
simgesi - Bayram ve enliklerde
caddelere kurulan ssl kemer
GEEN HAFTANIN ZM
8. Bir kimsenin kendisine ilikin
olarak bakalarnda yaratmak
istedii ya da brakt izlenim -
Rtbesiz asker - ridyumun
simgesi
9. talyada bir yanarda - Deride,
sinirler boyunca, zellille gvde,
bacak ve yzde birtakm arl
fiskelerin dklmesiyle beliren,
mikroplu bir hastalk tr
10. Nikelin simgesi - inkonun
simgesi - Deride, zellikle ellerde
oluan zararsz, prtkl kk ur
- Tatl bir besin maddesi
11. Evren - Akll, zeki
12. ... etmek (dlamak,
uzaklatrmak) - Sarp geit -
Notada duraklama iareti
13. Lbnann plakas - Bir nota -
Hiyerarik bir dzende nemli bir
grev, makam - Doktor (ksa)
14. Gebelerin konaklad yer -
Stanislaw Lemin bir eseri - Alt
alta yazlm isimler ya da
nesneler dizisi
15. Resimdeki yazarn bir eseri -
Genellikle uluslararas karayolu
tamaclnda kullanlan byk
kamyon - Satranta taraflardan
birinin yenilgisi