Archeologisch informatieblad Amersfoort en omgeving «1 ‘Augustus 1992 erkstrat 3811 CV Amersfoort Romeinse amfoorkruiksoo meme) 09 | ‘Archeclogieche abet Ab.3 De romeinse amfoorkruk (96 cm hoog) 2de het van 44 2¢e eeu, met een bi de ‘ik gevonden randscherfe ‘an de inheemse beveking met dezeise datering. Het is de zomer van 1967. J. Hulst uit Amersfoort loopt voor de zoveelste keer over de Leusderhei, naar zwerfstenen te zoeken {al jaren zijn hobby). Aangekomen bij een stuk grond viak bij de Doomseweg, dat door diepploeging is omgegoold voor de A. 2 Het ome getied van de vorige bie, nu wat utvergroot. 3 Flomense amioorkeuik © Bronstid grahowvels © Verstoorde bronstis gratewel Mosaitisene a } gebruksvocrwerpen soni ‘aanplant van jenge dennen, vinct hij een licht okerkleurige grote ‘aardewerk- scherf. Enkele passen verder nog twee. Hi besluit de eerstvolgende keer terug te Komen met een schop, om wat meer stukken boven de grond te krijgen. De plek wordt diverse keren met succes onderzocht Op de ROB. (Riksdienst voor oudheidkundig bo- demonderzoek) laat hij na verloopvan tid aan de archeoloog dhr. van Tent de scherven, zien, die deze direct herkent als romeinsaardewerk. De scherven wer- ~~ den gelukkig wel bewaard, maar raakten in vergeteineid.In het zetfde gebied - zie afb.2- zijn niet alleen (door J. Huls!) romeinse aardewerkscherven gevonden, maar ook andere en oudere cultuur ge- bruiksvoorwerpen -zie afb. 4 tm 6-. De mesolithische vuurstenen werktuig- jes -afb, 4 - zijn de oudste, +7000 jaar ‘oud, De voorwerpen van afb. 5, ziin// ‘afkomstig van een waarschijnlikver- stoorde bronstiid gratheuvel, met wikkeldraad aardewerk +1500 jaar | oud. Ze zijn in 1970 dicht bij ekaar | gevonden, na graafwerkzaamheden \ ‘voor het aanbrengen van leidingen. De twee klopstenen -zie afb, 6- werden gebruikt voor wat korrelgruis van granietstenen af te kloppen,om de slappe kiei voor het ‘maken van aarde- ‘werk potten, wat te verstevigen. De datering hiervoor is find Neolthicum of Bronstid.‘Ato. Groopje vondsten wikeldraad ultur it de bronsti. Een pipunt, twee krabbers van \uursteen en enkele ardewerk fragmenten, At 6 ‘Twee Kopstenen uit het neolihicum of de bronsti. Vierentwintig jaar later (afgelopen zomer 1991) kwam de. romeinse schervenvondst weer ter sprake en is et met een, Klein groepje AWN,ers (Archeologische Werkgemeenschap Nederland) opnieuw gezocht naar mogelik nog meer resten van dit aardewerk. Wonder boven wonder kon de lokatie door J, Hulst na lang zoeken weer worden herkend aan een flauwe daling in het terrein, daar hij zijn kuil in 1967 niet helemaal had dichtgegooid. De toen jonge dennen zijn nu bijna volwassen bomen, zodat het onderzoek thans in een bos plaatsvond. Gedurende een vital zaterdagochtenden zin nog verscheidene scherven van dezelide romeinse amfoorkruik gevonden, inklusief de hals die echter wel enkele meters buiten het gebied lag dan waar de schervenconcentratie was aangetroffen (is ‘mogelik weggesprongen van de rest tdens het diepploegen). De mosiliheid was dat de scherven dezelide lichte okerkleur adden als de aarde , zodat enkele pas later ondekt werden inhet stort (de uitgegraven grond). Behoudens de diepploegsporen werd geen enkel ander sspoor gevonden. Het stuk terrein dat uitgezocht is Was = 4 bij 4 meter. De meeste scherven lagen = 90 cm. diep ‘onder de opperviakte,JO FRandfragment aardewerk it de zor. Wat er nog meer tevoorschijn kwam waren inheems romeinse scherven -zie afb. 3. Na het veldwerk begint het thuiswerk. Met ons vijven is getracht de amfoorkruik fragmenten aan elkaar te passen. Dit is ten dele gelukt, ‘omdat er nog vee! stukken ontbreken. Maar het was voldoende (om een juiste reconstructietekening van de amfoorkruik te maken. Met de vondsten en de tekening is J. Hulst bij de ROB, de romeindeskundige W. Hessing langsgegaan. Deze herkende de amfoorkruik direkt als-zijnde een romeinse, uit de laatste helt van de tweede eeuw, die gevuld met win veel werd gebruit als bijgave in een romeins graf. Niet dat wij een verploegd romeins graf op de Leusderhei hadden gevonden.Maar de amfoorkruik is ‘waarschinljk door rulhandel van de inheemse bevolking met do romeinen hier teracht gekamen. Dit romeins aardewerk ‘werd op een draaischif in de omgeving van Keulen in Duitsland vervaardigd, omdat daar de juiste klei - soort pijpaarde - aanwezig was. Het was daar in de romeinse tid dan ook een groot en bekend pottenbakkerscentrum. Ato, 8 Sipsteon met twee siplakken. Datering noolthicum of later. Gezien de archeologische vondsten en de nog aanwezige gratheuvels op de Leusderhei, moet het in het verleden attid een bewoonbare plaats zn geweest, vermoedelk vanwege een belangrijke handelsroute of een knooppunt van verscheidene wegen.