Professional Documents
Culture Documents
10 te3Sl 09/2017|
sychologie
. Meergeld helpt
Er zijn aanwijzingen dat geld motiveert om krijgen we keihardeeuro'svoor onze hoeveelheid goud
harder te gaanwerken, zegtArjan Non, onder- . werkzaamheden. Maar vroeger werden bestond, werd erop
zoekeraanhetResearchCentrefor Education werknemers heel anders betaald. Zo komt geschreven hoeveel eremetaa! de munt
and the Labour Market van Maastricht Uni- hetwoord'saiaris'vanhetLatijnsesa/(zout). bevatte. Pas eeuwen later (zevende eeuw
versity. Zo zal een appelplukker die per kist In de Vroegromeinsetijd werden soldaten na Christus) werd in China voor het eerst
geplukteappelsbetaaldkrijgt, harder"werken daarin uitbetaald. Zout was kostbaar, omdat papiergeld gedrukt. Handig, nu hoefden
zodat hij dan meer kan verdienen. De Ame- je er eten goed in kon bewaren. Andere gang- handelaren niet meer met zakken volgoud
rikaanse econoom Edward Lazear van de bare betaalmiddelen destijds waren schelpen, en zilver op pad. In Europa kwam het eerste
Stanford Graduate School of Business onder- kralen, veren of tandenvan dieren.Zo'n700 papiergeld pas in 1661. Zweden was het eerste
zochtheteffectvanstukloonin 2000.Hij zag jaar voor Christus kwamen de eerste munten. land dat biljetten drukte. Dat ging niet meteen
dat de productie van werknemers van het Datwaren platgeslagen klompjes zilver of goed: er werden er zoveel in een keer gedrukt,
Amerikaanse autoglasbedrijf Safelite met 44 goud. Omdat niet elk klompje uit dezelfde dat het geld prompt zijn waarde verloor.
procent steeg, nadathet bedrijfstukloon had
ingevoerd. De stijging lag deels aan de harder
werkendeglaszetters,maarerwasooksprake gemotiveerd zijn',zegthoogleraar economische het dan niet erg gevonden. Maar dat soort
van een sorteringseffect: er kwamen andere theorie en beleid Esther-Mirjam Sent van de onderzoek lijkt me moeilijk te fmancieren.'
werknemers.Alsjegeldaanprestatieskoppelt, Radboud Universiteit. 'Als we zinvol werk
trek je mensen aan die harder willen werken, doen, creatiefbezigkunnen zijnenwaardering . Compliment werkt ook
concludeerdeLazear.Andersgezegd:jejaagt krijgen voor ons werk, danis dat salaris een Naast geld en zingeving zija ook creativiteit,
demensenwegdieermetdepetnaargooien. stuk minder belangrijk. ' Mits het genoeg is om erkenning en waardermg van belang. Non en
vante leven natuurlijk. Sent: 'Alsje nauwelijks zijn collega's toetsten bijvoorbeeld het effect
Perkist betaald?Dangaat Niet alleen stukloon, ook bonussen kunnen de te eten hebt of de huur niet kunt betalen, zulje vaneeabedankje. Drie groepen met studenten
hettempo omhoog. prestaties omhoog krikken. Maar een garantie weiniggevenomzingeving.Danwiljegewoon moesten een paar uur data invoeren op de
voor succes is het niet, zo zagenNon en zijn jehoofdbovenwaterkunnenhouden.' computer.Zewistennietdatzemeededenmet
collega's.Zij dedendiverseexperimentenmet Het belang van zinvol werk werd mooi aan- een experiment en kregen betaald voor het
een winkelketen voor cd- en dvd-verkoop. De getoond in een studie van Duke University werk. Halverwege kwam telkens een van de
onderzoekers organiseerden een toernooi, (VS)in2008.Proefpersonenwerdeningedeeld onderzoekersbinnen.Inde eerstegroepdeed
waarbij filialen ingedeeld werden in poules in twee groepen en moesten allemaal een hij niks,in detweedegroepdecidehij telkens
van vier. Bij de winkel die tien procent meer Lego-figuur in elkaar zetten tegen betaliag. aaniedereen eenbedankkaartje uit, enin groep
omzette dan de concurrentie, kregen de werk- Vervolgenskregendeproefpersoaendevraag drie bedankte hij alleen de best presterende
nemers allemaal 150 euro extra. De verkoop ofze er nogeeawildenmaken. Ennogeens, studentea.Zowelin groeptweeals driewerd
steegbij sommige iets, maar dat gebeurde niet en nog eens. Ze kregen er alleen steeds een na de pluim harder gewerkt ten opzichte van
bij alle filialen. Non: 'Vooral de winkels die beetje'minder voor betaald. De Lego-figurea decontrolegroep. Watopvallend was:in groep
merkten dat de eerste plek noghaalbaarwas, van de ene groep lieten de onderzoekers op drie gingenvooral demensen diegeenkaartje
gingenin delaatsteweekmeerverkopen.' De tafel staan. Die van de andere groep werden hadden gehad (maar wel hadden gezien dat
zakendie merkten dat ze ver achter lagen en direct weer uit elkaar gehaald en in de doos anderen hemkregen) harder aandeslag. Non:
nooitmeerkondenwinnen,haaktenalsnelaf. gestopt.Demensenindezegroepblekenyeel 'Waarschijnlijk wilden ze zich aanpassen aan
Daar veranderde niets in de cijfers. sneller afte haken. Sent: 'Die dachten:bekijk watderestdeed.Alsdebesteprestatieswarden
hetmaar. Geldofniet,zewildenwelietsdoen beloond,is hetkennelijk denorm omhardte
. Zinloos? Laatdan maar wateenbeetje nuttig is.Enalsje werktelkens werken. Of misschiea hoopten de studenten
Erzijnookgenoegaanwijzingendatgeldecht tenietgedaariwordt,voeltdatnietheelziavol.' gewoon alsnog op een bedankje.'
niethetenigeiswatmotiveert.Anderszouden Enwatalsdeproefpersonen een enorm hoog in een vervolgexperiment van onder andere
die ouderenverzorgers al lang wat anderszijn bedragper Lego-poppetje haddengekregen? de Erasmus Universiteit Rotterdam gaven de
gaandoen. 'Eenmensmoeten ookintrinsiek Sent: 'Datweten weniet. Misschien haddenze onderzoekersnet als Non eenbedankkaartje, >
ychologie