CHNG IV.

POLIME

A- MT S VN L THUYT CN NM VNG

1. Khi nim v polime

Polime l cc hp cht c phn t khi rt ln do nhiu n v nh gi l mt xch
lin kt vi nhau to nn.
- S mt xch (n) trong phn t polime c gi l h s polime ho hay
polime ho.
- Theo ngun gc, ta phn bit polime thin nhin, polime tng hp, polime nhn
to (bn tng hp).
- Theo phn ng polime ho, ta phn bit polime trng hp v polime trng
ngng.

Phn ng
Trng hp Trng ngng
Mc so snh
L qu trnh kt hp L qu trnh kt hp
nhiu phn t nh ging nhiu phn t nh thnh
nhau hoc tng t nhau phn t ln (polime),
nh ngha
(monome) thnh phn t ng thi gii phng
ln (polime) nhng phn t nh (nh
H2O,)
n Monome Polime n Monome Polime+
Qu trnh
nH2O
Sn phm Polime trng hp Polime trng ngng
Khi lung n.M = M.n n.M = M.n + n.18
C hai nhm chc c
C lin kt i hoc vng
iu kin ca monome kh nng phn ng tr
khng bn
ln

2. Cu trc

- Phn t polime c th tn ti dng mch khng phn nhnh, dng mch phn
nhnh v dng mch khng gian.
- Phn t polime c th c cu to iu ho (nu cc mt xch ni vi nhau theo
mt trt t xc nh) v khng iu ho (nu cc mt xch ni vi nhau khng theo mt
trt t no c).

3. Tnh cht
a) Tnh cht vt l
Hu ht polime l cht rn, khng bay hi, khng c nhit nng chy xc nh,
mt s tan trong cc dung mi hu c. a s polime c tnh do; mt s polime c tnh
n hi, mt s c tnh dai, bn, c th ko thnh si.
b) Tnh cht ho hc: c 3 loi phn ng
 - Phn ng ct mch polime: Polime b gii trng nhit thch hp. Polime c
nhm chc trong mch nh CO-NH, -COOCH 2- d b thu phn khi c mt axit hay
baz.
- Phn ng gi nguyn mch polime: Phn ng cng vo lin kt i hoc thay
th cc nhm chc ngoi mch.
Th d:
o
t
CH CH2 n + nNaOH CH2 CH n + nCH3COONa
OCOCH3 OH
- Phn ng khu mch polime: Phn ng to cu ni gia cc mch (cu -S-S-
hay -CH2-) thnh polime mng khng gian hoc phn ng ko di thm mch polime.
4. Khi nim v cc vt liu polime
- Cht do: vt liu polime c tnh do.
- T: vt liu polime hnh si, di v mnh.
- Cao su: vt liu c tnh n hi.
- Keo dn hu c: vt liu polime c kh nng kt ni chc chn hai mnh vt liu
khc.
- Vt liu compozit: vt liu t hp gm polime lm nha nn v cc vt liu v
c, hu c khc.

B - MT S PHN NG HO HC THNG GP

1. Nha
a) Nha PE
xt, to, p
nCH2 CH2 CH2 CH2 n
etilen polietilen(PE)
b) Nha PVC
xt, to, p
nCH2 CH CH2 CH n
Cl Cl
vinyl clorua poli(vinyl clorua) (PVC)
c) Nha PS
xt, to, p
nCH CH2 CH CH2 n
C 6H 5 C 6H 5
d) Nha PVA
xt, to, p
nCH2 CH OCOCH3 CH CH2 n
OCOCH3
Thu phn PVA trong mi trng kim:
 to
CH CH2 n + nNaOH CH2 CH n + nCH3COONa
OCOCH3 OH
e) Nha PMM (thu tinh hu c - plexiglas)
CH3
xt, to, p
nCH2 CH COOCH3 CH CH2 n
CH3 COOCH3
metyl metacrylat poli(metyl metacrylat) (PMM)
f) Nha PPF
Poli(phenol - fomanehit) (PPF) c 3 dng: nha novolac, nha rezol, nha rezit.
Nha novolac: Nu d phenol v xc tc axit.
OH OH
H+, to CH2 + nH2O
n + nHCHO n

Nha rezol: Nu d fomanehit v xc tc baz.

OH
... CH2 CH2 CH2 OH

CH2 ...
CH2OH

Nha rezit (nha bakelt): Nha rezol nng chy (150oC) v ngui thu c nha c
cu trc mng li khng gian.
...

CH2
OH OH
... H2C CH2 CH2 CH2 ...

OH
CH2 CH2
OH
... H2C CH2 CH2 CH2 ...

OH OH
CH2
...

2. Cao su
a) Cao su buna
nCH2=CHCH=CH2
Na, t

0
( CH 2 CH = CH CH 2 )n
buta-1,3-ien (butaien) polibutaien (cao su buna)

b) Cao su isopren
xt, to, p CH2C CH CH2 n
nCH2 C CH CH2
CH3 CH3
2-metylbuta-1,3-dien (isopren) poliisopren (cao su isopren)
c) Cao su buna S
o
nCH2 CH CH CH2 + nCH CH2 t , p, xt CH2 CH CH CH2 CH CH2
n
C6H5 C 6 H5
d) Cao su buna N
o
nCH2 CH CH CH2 + nCH CH2 t , p, xt CH2 CH CH CH2 CH CH2 n
CN CN
e) Cao su clopren
to, p, xt
nCH2 CH C CH2 CH2 CH C CH2
n
Cl Cl
f) Cao su flopren
xt, to, p CH2 C CH CH2 n
nCH2 C CH CH2
F F
3. T
a) T capron (nilon 6)
xt, to, p
nH2N[CH2]5COOH NH[CH2]5CO n + nH2O
CH2 CH2 CH2 xt, to, p
n C=O NH[CH2]5CO n
CH2 CH2 NH
b) T enang (nilon 7)
xt, to, p
nH2N[CH2]6COOH HN[CH2]6CO n + nH2O

c) T nilon 6,6)
xt, to, p
nNH2[CH2]6NH2 + nHOOC[CH2]4COOH NH[CH2]6NHCO[CH2]4CO n + 2nH2O

d) T clorin
n xt, to, p n
CH2 CH CH2 CH + Cl2 CH2 CH CH CH + HCl
n 2 n 2
Cl Cl 2 Cl Cl Cl 2
e) T dacron (lapsan)
xt, to, p
nHOOC C6H4 COOH + nHO CH2 CH2 OH
axit terephtalic etylen glicol
CO C6H4 CO O CH2 CH2 O n + 2nH2O
poli(etylen terephtalat) (lapsan)

C- BI TP TRC NGHIM

I BI TP C BN

Cu 4.1 Hp cht u v cc hp cht trung gian trong qu trnh iu ch ra cao su buna

(1) l: etilen (2), metan (3), ru etylic (4), ivinyl (5), axetilen (6). Hy sp xp cc cht
theo ng th t xy ra trong qu trnh iu ch
A. 3 6 2 4 5 1. B. 6 4 2 5 3 1.
C. 2 6 3 4 5 1. D. 4 6 3 2 5 1.
Cu 4.2 T nilon 6,6 c cng thc l
A. NH[CH2]5CO n . B. NH[CH2]6CO n .

C. NH[CH2]6NHCO[CH2]4CO n . D. NHCH(CH3)CO n .

Cu 4.3 Khng nn i (l) qu nng qun o bng nilon; len; t tm, v:

A. Len, t tm, t nilon km bn vi nhit.
B. Len, t tm, t nilon c cc nhm (- CO - NH -) trong phn t km bn vi
nhit.
C. Len, t tm, t nilon mm mi.
D. Len, t tm, t nilon d chy.
Cu 4.4 Nhng phn t no sau y c th tham gia phn ng trng hp ?
CH2=CH2(1); CH CH(2); CH2=CHCl(3); CH3CH3(4)
A. (1), (3). B. (3), (2).
C. (1), (2), (3), (4). D. (1), (2), (3).
Cu 4.5 Khi H2SO4 m c ri vo qun o bng vi si bng, ch vi b en li do
c sn phm to thnh l
A. cacbon. B. S.
C. PbS. D. H2S.
Cu 4.6 Cho s sau: CH 4 X Y Z cao su buna. Tn gi ca X , Y , Z trong
s trn ln lt l
A. Axetilen, etanol, butaien. B. Anehit axetic, etanol, butaien.
C. Axetilen, vinylaxetilen, butaien. D. Etilen, vinylaxetilen, butaien.
Cu 4.7 Cao su buna S c cng thc l
A. CH2 CH CH CH2 n . B. CH2 C(COOCH3) .
n
CH3

C. CH2 CH CH CH2 CH CH2 . D. CH CH2 .

n n
C6H5 C6H5

Cu 4.8 Cao su buna - S c iu ch bng :

 A. Phn ng trng hp. B. Phn ng ng trng hp.
C. Phn ng trng ngng. D. Phn ng ng trng ngng.
Cu 4.9 Thu tinh plexiglas l polime no sau y?
A. Polimetyl metacrylat (PMM). B. Polivinyl axetat (PVA).
C. Polimetyl acrylat (PMA). D. Tt c u sai.
Cu 4.10 Tn ca polime c cng thc sau l
OH

CH2
n

A. nha phenol-fomanehit. B. nha bakelt.

C. nha do. D. polistiren.
Cu 4.11 T enang thuc loi
A. t axetat. B. t poliamit.
C. t polieste. D. t tm.
Cu 4.12 Phn ng no sau y to ra sn phm l cao su buna S?
to, p, xt
A. nCH2 CH CH CH2 CH2 CH CH CH2 n .

to, p, xt
B. nCH2 CH C CH2 CH2 CH C CH2 n .
Cl Cl
to, p, xt
C. nCH2 CH C CH2 CH2 CH C CH2 .
n
CH3 CH3
to, p, xt
D. nCH2 CH CH CH2 + mCH CH2 CH2 CH CH CH2 CH CH2 .
n m
C6H5 C6H5

Cu 4.13 Phn ng no sau y to ra sn phm l cao su isopren?

to, p, xt
A. nCH2 CH CH CH2 CH2 CH CH CH2 n .

to, p, xt
B. nCH2 CH C CH2 CH2 CH C CH2 n .
Cl Cl
to, p, xt
C. nCH2 CH C CH2 CH2 CH C CH2 .
n
CH3 CH3
o
D. nCH2 CH CH CH2 + mCH CH2 t , p, xt CH2 CH CH CH2 CH CH2 .
n m
C6H5 C6H5

Cu 4.14 Phn ng no sau y to ra sn phm l cao su cloropren?

 to, p, xt
A. nCH2 CH CH CH2 CH2 CH CH CH2 n .

to, p, xt
B. nCH2 CH C CH2 CH2 CH C CH2 n .
Cl Cl
to, p, xt
C. nCH2 CH C CH2 CH2 CH C CH2 .
n
CH3 CH3
to, p, xt
D. nCH2 CH CH CH2 + mCH CH2 CH2 CH CH CH2 CH CH2 .
n m
C6H5 C6H5

Cu 4.15 Hiro ho hp cht hu c X c isopentan. X tham gia phn ng trng hp

c mt loi cao su. Cng thc cu to thu gn ca X l
A.CH3 CH2 C CH . B.CH3 C C CH2 .
CH3
C.CH2 C CH CH2 . D.CH2 CH CH CH2 .
CH3
Cu 4.16 iu ch nilon - 6,6 ngi ta dng axit no trng ngng vi hexametylen
iamin ?
A. axit axetic. B. axit oxalic.
C. axit stearic. D. axit aipic.
Cu 4.17 Phn ng no sau y to ra sn phm l cao su buna N?

to, p, xt
A. nCH2 CH C CH2 CH2 CH C CH2 .
n
CH3 CH3
to, p, xt
B. nCH2 CH C CH2 CH2 CH C CH2 n .
Cl Cl
to, p, xt
C. nCH2 CH CH CH2 + nCH CH2 CH2 CH CH CH2 CH CH2 n.
CN CN
o
D. nCH2 CH CH CH2 + mCH CH2 t , p, xt CH2 CH CH CH2 CH CH2 .
C6H5 n m
C6H5

Cu 4.18 Tn ca monome to ra polime c cng thc

CH3
C CH2
n
COOH l
A. axit acrylic. B. metyl acrylat.
C. axit metacrylic. D. metyl metacrylat.
Cu 4.19 Sn phm ca phn ng trng hp metyl metacrylat c gi l
A. nha bakelt. B. nha PVC.
C. cht do. D. thu tinh hu c.
Cu 4.20 T capron c iu ch t monome no sau y ?
A. axit metacrylic. B. caprolactam.
C. phenol. D. axit caproic.
Cu 4.21 T enang c iu ch bng cch
 A. trng hp axit acrylic. B. trng ngng
alanin.
C. trng ngng H2N-(CH2)6-COOH. D. trng ngng HOOC-(CH2)4-COOH.
Cu 4.22 Nha PS c iu ch t monome no sau y?
A. axit metacrylic. B. caprolactam.
C. phenol. D. stiren.
Cu 4.23 Cht c kh nng trng hp thnh cao su l
A.CH2 C CH CH2. B. CH3 C C CH2.
CH3 CH3
C.CH3 CH2 C CH. D.CH2 CH CH2 CH2 CH3.
Cu 4.24 T monome no sau y c th iu ch c poli(vinyl ancol) ?
A.CH2 CH COOCH3. B.CH2 CH OCOCH3.
C.CH2 CH COOC2H5. D.CH2 CH CH2 OH.
Cu 4.25 T poliamit l nhng polime tng hp c cha nhiu nhm
A. CONH trong phn t. B. CO trong phn t.
C. NH trong phn t. D. CH(CN)
trong phn t.
Cu 4.26 Mt polime Y c cu to mch nh sau:
CH2CH2CH2CH2CH2CH2CH2CH2
Cng thc mt mt xch ca polime Y l
A. CH2CH2CH2. B. CH2CH2CH2CH2.
C. CH2. D.
CH2CH2.

II BI TP NNG CAO

Cu 4.27 Tin hnh clo ho poli(vinyl clorua) thu c mt loi polime X dng iu
ch t clorin. Trong X c cha 66,18% clo theo khi lng. Vy, trung bnh c bao nhiu
mt xch PVC phn ng c vi mt phn t clo ?
A. 1. B. 2.
C. 3. D. 4.
Cu 4.28 T capron (nilon 6) c cng thc l
A. NH[CH2]5CO n . B. NH[CH2]6CO n .

C. NH[CH2]6NHCO[CH2]4CO n . D. NHCH(CH3)CO n .

Cu 4.29 Tin hnh phn ng ng trng hp gia stiren v buta 1,3 ien (butaien),
thu c polime X. C 2,834 gam X phn ng va ht vi 1,731 gam Br 2. T l s mt
xch (butaien : stiren) trong loi polime trn l
 A. 1 : 1. B. 1 : 2.
C. 2 : 3. D. 1 : 3.
Cu 4.30 Chn cu pht biu sai:
A. Cc vt liu polime thng l cht rn khng bay hi.
B. Hu ht cc polime khng tan trong nc v cc dung mi thng thng.
C. Polime l nhng cht c phn t khi rt ln do nhiu mt xch lin kt vi nhau.
D. Polietilen v poli(vinyl clorua) l loi polime thin nhin, cn tinh bt v
xenluloz l loi polime tng hp.
Cu 4.31 Cho s phn ng sau:
X H 2O
Y
xt , t o , p
polime.
X c cng thc phn t C8H10O khng tc dng vi NaOH. Cng thc cu to thu
gn ca X, Y ln lt l:
A. C6H5CH(CH3)OH, C6H5COCH3. B. C6H5CH2CH2OH, C6H5CH2CHO.
C. C6H5CH2CH2OH, C6H5CH=CH2. D. CH3-C6H4CH2OH , C6H5CH=CH2.
Cu 4.32 H s trng hp (s mt xch) ca t nilon 6,6 c phn t khi (M = 2500) l
A. 10. B. 11.
C. 12. D. 13.
Cu 4.33 iu ch nha phenol-fomanehit (1), cc cht u v cht trung gian trong
qu trnh iu ch l: metan (2), benzen (3), anehit fomic (4), phenol (5), benzyl clorua
(6), natri phenolat (7), axetilen (8), etilen (9), phenyl clorua (10). Chn cc cht thch hp
cho s l
A. (1), (2), (8), (9), (3), (5), (6). B. (1), (2), (8), (4), (3), (10), (7), (5).
C. (1), (2), (3), (4), (5), (6), (7). D. (1), (3), (5), (7), (9), (6), (2), (4).
Cu 4.34 un nng poli (vinyl axetat) vi kim iu kin thch hp ta thu c sn
phm trong c
A. ancol vinylic. B. ancol
etylic.
C. poli(vinyl ancol). D. axeton.
Cu 4.35 Cho cc polime : PE, PVC, cao su buna, amiloz, amilopectin, xenluloz, cao
su lu ho. Polime c dng cu trc mch khng phn nhnh l
A. PE, PVC, cao su lu ho, amiloz, xenluloz.
B. PE, PVC, cao su buna, amilopectin, xenluloz.
C. PE, PVC, cao su buna , amiloz , amilopectin.
D. PE, PVC,cao su buna, amiloz, xenluloz.
Cu 4.36 Cht do PVC c iu ch theo s sau: CH4 H=15% A H=95% B H=90%
PVC. Bit CH4 chim 95% th tch kh thin nhin, vy iu ch mt tn PVC th s
m3 kh thin nhin (ktc) cn l
A. 5883 m3. B. 4576 m3.
C. 6235 m3. D. 7225 m3.
Cu 4.37 ng trng hp imetyl buta1,3ien vi acrilonitrin(CH2=CHCN) theo t l
tng ng x : y, thu c mt loi polime. t chy hon ton mt lng polime ny, thu
c hn hp kh v hi (CO2, H2O, N2) trong c 57,69% CO2 v th tch. T l x : y
khi tham gia trng hp l bao nhiu ?
x 1 x 2
A. = . B. = .
y 3 y 3
x 3 x 3
C. = . D. = .
y 2 y 5
Cu 4.38 Cho cc cht sau: butan (1), etin (2), metan (3), etilen (4), vinyl clorua (5),
nha PVC (6). Hy cho bit s chuyn ho no sau y c th dng iu ch
poli(vinyl clorua) ?
A. (1) (4) (5) (6). B. (1) (3) (2) (5) (6).
C. (1) (2) (4) (5) (6). D. c A v B.
Cu 4.39 Khi cho hai cht X v Y trng ngng to ra polime Z c cng thc
O CH2 CH2 O C C6H4 C n
O O
.
Cng thc ca X, Y ln lt l
A. HO-CH2-CH2-OH; HOOC-C6H4-COOH.
B. HO-CH2-COOH; HO-C6H4-COOH.
C. HOOC-CH2CH2-COOH; HO-C6H4-OH.
D. c A, B, C u ng.
Cu 4.40 C th phn bit cc dng lm bng da tht v da nhn to (PVC) bng cch
no sau y?
A. So snh kh nng thm nc ca chng, da tht d thm nc hn.
B. So snh mm mi ca chng, da tht mm mi hn da nhn to.
C. t hai mu da, mu da tht cho mi kht, cn da nhn to khng cho mi
kht.
D. Dng dao ct ngang hai mu da, da tht vt ct b x, cn da nhn to th
nhn bng.
Cu 4.41 un nng vinyl axetat vi kim iu kin thch hp, ta thu c sn phm
trong c:
A. ancol vinylic. B. ancol
etylic.
C. anehit axetic. D. axeton.
Cu 4.42 Xt cc phn ng sau y, phn ng no thuc loi phn ng trng ngng ?
 xt, to, p
(1) nH2N[CH2]6COOH HN[CH2]6CO n + nH2O .
xt, to, p
(2) nNH2[CH2]6NH2 + nHOOC[CH2]4COOH NH[CH2]6NHCO[CH2]4CO n + 2nH2O .

xt, to, p
(3) CH2 CH CH2 CH + n Cl2 CH2 CH CH CH n + n2HCl .
n 2
Cl Cl 2 Cl Cl Cl 2
A. ch phn ng (1). B. ch phn ng (3).
C. hai phn ng (1) v (2). D. hai phn ng (2) v (3).
Cu 4.43 phn bit la sn xut t t nhn to (t visco, t xenluloz axetat) v t
thin nhin (t tm, len) ngi ta dng cch no sau y?
A. So snh bng ca la, la sn xut t t thin nhin c bng cao hn la sn
xut t t nhn to.
B. So snh mm mi ca chng, t thin nhin (t tm, len), mm mi hn t nhn
to.
C. t hai mu la, mu la sn xut t t thin nhin cho mi kht, cn mu la sn
xut t t nhn to khng cho mi kht.
D. Dng kim may (my may) may th vi ng ch trn la, la sn xut t t thin
nhin d may hn la sn xut t t nhn to.
Cu 4.44 Polime X (cha C, H, Cl) c h s trng hp l 560 v phn t khi l 35.000.
Cng thc mt mt xch ca X l
A. CH2 CHCl . B. CH = CCl .
C. CCl = CCl . D. CHCl CHCl .
Cu 4.45 T lapsan thuc loi
A. t axetat. B. t visco.
C. t polieste. D. t poliamit.
Cu 4.46 Polime ( CH 2 CH(OH) ) n l sn phm ca phn ng trng hp sau thu
phn trong mi trng kim ca monome no sau y ?
A. CH2 = CH COOCH3. B. CH3COOCH = CH2.
C. C2H5COOCH2CH = CH2. D. CH2 = CHCOOCH2CH = CH2.
Cu 4.47 Mun tng hp 120kg poli(metyl metacrylat) th khi lng ca axit v ancol
tng ng cn dng l bao nhiu ? Bit hiu sut qu trnh este ho v trng hp ln lt
l 60% v 80%.
A. 215kg v 80kg. B. 171kg v 82kg.
C. 65kg v 40kg. D. 175kg v
70kg.
Cu 4.48 Cho cc polime sau y: (1) t tm; (2) si bng; (3) si ay; (4) t enang; (5)
t visco; (6) nilon 6,6; (7) t axetat.
Loi t c ngun gc xenluloz l
A. (1), (2), (6). B. (2), (3), (5), (7).
C. (2), (3), (6). D. (5), (6), (7).
Cu 4.49 Khi t chy mt loi polime ch thu c kh CO 2 v hi H2O vi t l
n CO2 : n H2 O = 1:1 . Vy, polime trn thuc loi no trong s cc polime sau ?
A. poli(vinyl clorua). B. polietilen.
C. tinh bt. D. protein.

P N V HNG DN GII CHNG IV

4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6 4.7 4.8 4.9 4.10
A C B D A C C B A A
4.11 4.12 4.13 4.14 4.15 4.16 4.17 4.18 4.19 4.20
B D C B C D C C D B
4.21 4.22 4.23 4.24 4.25 4.26 4.27 4.28 4.29 4.30
C D A B A D B A B D
4.31 4.32 4.34 4.35 4.36 4.37 4.38 4.39 4.40
4.33B
C B C D A A D A C
4.41 4.42 4.43 4.44 4.45 4.46 4.47 4.48 4.49
C C C A C B A B B