Bitka na Marici

Iz Wikipedije, slobodne enciklopedije

Bitka na Marici

Segment Otomanskih evropskih osvajanja

Otomansko napredovanje nakon Bitke na Marici

Datum 26.9. 1371

Lokacija pokraj rijeke Marice
Rezultat odluna otomanska pobjeda[1]

Zaraene strane

Dinastija Mrnjavevi Otomansko Carstvo

Komandanti i voe

Vukain Mrnjavevi beglerbeg Lala ahin Pae

Jovan Ugljea

Snage

60 000 ili 70 000 (ali oko 800

vjerojatno oko 20 000)

rtve i gubici

unienje cjelokupne vojske[2]

Bitka na Marici ili Bitka kod ernomena je bitka koja se zbila na rijeci Marici u
petak 26.9. 1371 izmeu snaga Otomanskog carstva pod vodstvom rumelijskog beglerbega Lale
ahin Pae i srpskih snaga koje su brojale oko 60 000 ljudi
(bizantski historiar Halkokondil navodi 70 000 ljudi). Srpsku vojsku predvodili su kralj Vukain i
njegov brat despot Jovan Ugljea[3][4], koji su poginuli u ovoj bitci.

Sadraj/
[sakrij/]
 1Tok bitke

o 1.1Pozadina Bitke i mogui povod

o 1.2Sudionici bitke

2Historijske nedoumice

3Literatura

4Izvori

5Vanjske veze

Tok bitke[uredi - | uredi izvor]

Kad se Bog razgnevi na hriane zapadnih strana, i podie despot Ugljea sve srpske i grke
vojnike, i brata svoga Vukaina kralja, i mnoge druge velmoe, oko ezdeset hiljada izabrane vojske, i
pooe u Maedoniju na izgnanje Turaka, ne prosudivi da niko nije moguan nasuprot stati bojemu
gnevu. Njih, dakle, ne izgnae, nego sami od njih bie ubijeni, i onde njihove kosti padoe, i ostae
nepogrebene, i veliko mnotvo od njih umre od otra maa, neki bie odvedeni u ropstvo, a neki od
njih, izbegavi, i dooe.[5]
(Zapisi Isaije monaha)
Pojedini historiari navode 1367 ili ak 1363 kao godinu kad se bitka odigrala, ali se svi u jednom
slau da se bitka odigrala kod ernomena, dananje grko selo Ormenio u Prefekturi Evros 20-
tak km od Drinopolja (dananji Edirne), na polju koje Turci navodno i dan danas zovu Srp
Snd - Groblje Srba pored rijeke Marice.
Otomanske snage iako malobrojnije pobijedile su srpske snage prvenstveno zbog bolje taktike,
oni su izveli noni konjiki napad na srpski logor i u meteu koji je zavladao ubili srpske voe i
potpuno razbili srpsku vojsku, koju su natjerali u Maricu gdje se veina vojnika utopila. Ubrzo
nakon te bitke Turci su zauzeli utvrene gradove Dramu, Kavalu i Seres zapravo cijelu istonu
Makedoniju.
Vukaina je naslijedio njegov sin Marko Mrnjavevi, poznatiji kao Kraljevi Marko, ali nije uspio
odrati srpske posjede, i nedugo nakon bitke postaje turski vazal. Ova bitka predstavlja poetak
otomanskog osvajanja teritorija Romanije - krajeva kojima je vladao Car Duan.
Pozadina Bitke i mogui povod[uredi - | uredi izvor]
Ah, uasno bijae gledati! Osta zemlja od sviju dobara prosta, pa nesta i ljudi i ivotinja i razliitih
plodova; ne bijae ni knjaza ni voda; niti nastavnika meu ljudima, ni izbavitelja ni spasitelja, ve se
svi ispunie strahom od Turaka, i hrabra srca junakih mueva pretvorie se u najslabija enska
srca....[6]
(Zapis monaha Isaije)
Najstariji srpski izvor, kao to je Zapis monaha Isaije kao povod za poetak sukoba
izmeu Srba i Turaka navodi namjeru Despota Ugljee, da zajedno sa svojim bratom kraljem
Vukainom protjera Turke iz Romanije (tadanji naziv za bizantske krajeva pod srpskom vlau),
u koji su oni uspjeli prodrijeti; Makedonija i Trakija).
Po njemakom historiaru Zinkeisenu, koji se poziva na turske izvore, rat izmeu Srba i Turaka
izbio je nakon to su Turci zauzeli grad Plovdiv, on tvrdi da se komandant gradske posade uspio
probiti do srpskog kralja i nagovoriti ga da pokrene vojsku protiv Turaka. Ondanji turski izvori kao
uzrok bitke navode da je cilj srpske vojne bio zauzeti Edirne i odbacivanje tada malobrojnih
otomanskih snaga pod komandom begler-bega Lala-ahina iz Evrope u Anatoliju (Mala Azija).
Suvremeni historiari smatraju da nije postojao nikakav konkretan povod za sukob. Prema njima,
Despot Ugljea, ija drava se prva nalazila na pravcu turskog napredovanja, shvatio je opasnost
koji je predstavljao otomanski prodor u Evropu i na Balkanski poluotok. Tad su otomanski teritoriji
u Evropi i na Balkanu bili mali - u obliku klina. Otomanska vojska uspjela je osvojiti nekoliko dobro
utvrenih gradova, od kojih je najvei bio Drinopolje, i na taj nain stvorili mostobran za daljnja
osvajanja u Evropi. Ugljea je mudro izabrao povoljan trenutak za napad na Drinopolje, jer se tad
sultan Murat sa glavninom otomanskih snaga nalazio u Maloj Aziji drei pod opsadom grad Bigu,
dok je u Drinopolju bio manji turski garnizon pod komandom Lale ahin Pae.
Sudionici bitke[uredi - | uredi izvor]
Na srpskoj su strani, pored vojske despota Ugljee, sudjelovale i snage kralja Vukaina. Sporno
je pitanje jesu li i koji srpski velikai takoer sudjelovali u pohodu na Turke. Turski izvori navode
da su pored kralja i "kraljevih nevjernika" u bitci sudjelovale vojvode i vlastela
iz Bosne, Ugarske i Vlake. Bizantski historiar iz 15. st., Laonik Halkokondil spominje samo
Ugljeu i Vukaina, dok je u zapisima monaha Isaije zapisano da je Ugljea digao sve srpske i
grke vojnike i brata svojega Vukaina kralja kao i mnoge druge velmoe,...negdje do estideset
tisut izabrani vojski.
Prema srpskom historiaru iz 19. st. Stojanu Novakoviu, srpske velmoe koji su se pridruili
Ugljei i Vukainu najvjerojatnije su bili despoti Dejanovii i vojvoda Bogdan. Despoti iz
sjeverozapadnih srpskih krajeva nisu sudjelovali u ovoj bitci. Zetski despoti Balii, koji su inae
bili u dobrim odnosima s Vukainom Mrnjeveviem, najvjerojatnije nisu sudjelovali u bitci jer su
ubrzo nakon Vukainog poraza preoteli Prizren od njegova sina Marka
Mrnjevevia, hercegovaki despot Nikola Altomanovi takoer nije mogao sudjelovati u bitci jer
je bio u ratu s Vukainom; despoti Lazar i Brankovii nisu imali interesa sudjelovati u bitki na taj
nain uvrstiti Vukainov poloaj kao kralja i nasljednika Cara Uroa iju su vlast, makar i
formalno, jo uvijek potovali.
Na osnovi raspoloivih izvora moe se zakljuiti da su vojnike za pohod dale june srpske
despotovine, krajevi oko; ar-planine, Vardara i Strume, zajedno s junom Makedonijom.
Turske snage kojima je zapovijedao rumelijski beglerbeg Lala ahin Paa bile su etiri puta
slabije od srpskih, i uglavnom su se svodile na posadu utvrenog grada Drinopolja. Halkokondil
ak navodi da su snage s kojima je Lala-ahin napao srpsku vojsku brojale jedva 800 ljudi.

Historijske nedoumice[uredi - | uredi izvor]

Na osnovi navedenih vrela moe se zakljuiti da je u bitki na Marici
sudjelovala kranska koalicija sastavljena od Srba, Ugara i Rumunja. U engleskoj literaturi se
navodi da je u bitci sa srpske strane sudjelovala koalicija sastavljena od Srba, Bugara i Grka.
U prvom primjeru koriteni su uglavnom turski izvori. Stoga nije udno to se u njima navodi da
su se na srpskoj strani nalazili velikai i iz Ugarske, Bosne i Vlake. Na ovaj nain turski
historiari su htjeli uveliati znaaj pobjede koja je predstavljala
trijumf Islama nad Kranstvom olienim u predstavnicima svih veih kranskih drava na
Balkanu.
U drugom primjeru pogreno je navedeno da su grke snage takoer sudjelovale u ovoj bitci.
Meutim, u pitanju su snage Ugljee i Vukaina i drugih srpskih despota ija se vlast protezala i
na grke zemlje (ukljuujui i Egejsku Makedoniju i dio Trakije). Pravi Grci, tj.
tadanja bizantska drava ni na koji nain nije pomogla Ugljei i Vukainu, ve je iskoristila srpski
poraz da proiri svoj teritorij. to se Bugara tie, oni se ne spominju ni u jednom od historijskih
vrela koje je koristio Stojan Novakovi.
Ono to se sa sigurnou moe tvrditi, jest da su u Marikoj bitci sudjelovale srpske snage
sastavljene od vojske Ugljee i Vukaina i nekih srpskih velikaa. Ukoliko su u bitci i sudjelovale
snage neke od gore spomenutih drava, onda su one bile zanemarive, jer ih tadanji historijski
izvori niti ne navode.